Μάθημα: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ

Εισαγωγική Κατεύθυνση Κοινωνικής ΔιοίκησηςΚατεύθυνση Προχωρημένου εξαμήνου Κοινωνικής Πολιτικής (Εξάμηνο Ε– επιλογής)

Εισαγωγική Κατεύθυνση Πολιτικής Επιστήμης (Εξάμηνο Α – επιλογής)

Ώρες διδασκαλίας: 3 εβδομαδιαίως

Διδάσκων: Απόστολος Πανταζής, Λέκτορας Βιογραφικό σημείωμα: htttp://www.socadm.duth.gr/προσωπικόe-mail: apantaz@socadm.duth.grweb-site: http://www.socadm.duth.gr/προπτυχιακά

Αντικείμενο και Περιγραφή μαθήματος:Το μάθημα περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα σπουδών της εισαγωγικής κατεύθυνσης Κοινωνικής Διοίκησης- κατεύθυνση προχωρημένου εξαμήνου Κοινωνικής Πολιτικής και της εισαγωγικής κατεύθυνσης Πολιτικής επιστήμης και απευθύνεται στους φοιτητές και τις φοιτήτριες και των δύο εισαγωγικών κατευθύνσεων. Προσφέρεται στο Α εξάμηνο της κατεύθυνσης Πολιτικής επιστήμης και στο Ε εξάμηνο ως επιλογής της κατεύθυνσης προχωρημένου εξαμήνου Κοινωνικής Πολιτικής και σκοπό έχει να εισάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες σε βασικές θεωρίες της κοινωνίας και της πολιτικής όπως αυτές διατυπώθηκαν στα έργα των Μαξ Βέμπερ (Max Weber), Γκεόργκ Ζίμελ (Georg Simmel) και Εμίλ Ντυρκέμ (Emile Durkheim), Άλφρεντ Βέμπερ (Alfred Weber), Μαξ Χορκαϊμερ (Max Horkheimer), Βάλτερ Μπένγιαμιν (Walter Benjamin), Έρνστ Μπλοχ (Ernst Bloch), Χέρμπερτ Μαρκούζε (Herbert Marcuse).

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η κατανόηση της συγκρότησης της σύγχρονης κοινωνίας και πολιτικής που πραγματοποιείται μέσα από εξουσιαστικούς όρους, από ηθικούς δεσμούς που διαρρηγνύονται κατά την ανάπτυξη της σύγχρονης κοινωνίας του κεφαλαίου και της αγοράς και αξιολογικά στοιχεία εξήγησης που ενσωματώνονται στις κλασικές θεωρίες της κοινωνίας και της πολιτικής.

Περίγραμμα μαθήματος:1. Γκεόργκ Ζίμελ. Η συγκρότηση της Κοινωνιολογίας ως φορμαλιστικής επιστήμης. Η

κατανόηση του καπιταλισμού στη ‘Φιλοσοφία του Χρήματος’ στη ‘Πόλη και Ψυχή’ και οι κοινωνικές συνέπειες.

2. Εμίλ Ντυρκέμ. Ο ‘Καταμερισμός της Κοινωνικής Εργασίας’ και η νεωτερικότητα. Η ανομία και η αυτοκτονία ως συνέπειες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας και η μετάβαση από τη ‘μηχανική’ στην ‘οργανική αλληλεγγύη’.

3. Μαξ Βέμπερ. Κοινωνιολογία της εξουσίας και κεφαλαιοκρατία. Η συγκρότηση των τύπων εξουσίας. Η σχέση πολιτικής και ηθικής.

4. Άλφρεντ Βέμπερ. Η θεωρία της χωροθέτησης και η εμπορική πολιτική. Θεωρία της βιομηχανικής χωροθέτησης. Γενική και κεφαλαιοκρατική θεωρία της χωροθέτησης.

5. Βάλτερ Μπένγιαμιν. Η συγκρότηση της εξουσίας, της πολιτικής και της ιστορίας στα έργα ‘Για μια κριτική της βίας’ και Θέσεις ‘Για την ιστορία’. Η πόλη ως μορφή

γένεσης της σύγχρονης συνείδησης και ως χώρος της κυκλοφορίας του κεφαλαίου στις ‘Εμπορικές Στοές’.

6. Η ‘Σχολή της Φραγκφούρτης’ (Χορκχάϊμερ, Αντόρνο, Μαρκούζε) και η κριτική ως μέθοδος των κοινωνικών επιστημών. Παραδοσιακή και κριτική θεωρία. Η ανάλυση του φασισμού και του αυταρχισμού. Η κριτική στον καπιταλισμό και τη μαζική κουλτούρα. Η ‘διένεξη για τον θετικισμό’ στην κοινωνιολογία.

7. Έρνστ Μπλοχ. Επανάσταση και Ουτοπία. Οντολογία και πολιτική. ‘Φυσικό Δίκαιο και Πολιτική θεωρία.

Αξιολόγηση:Γραπτές εξετάσεις (για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες της εισαγωγικής κατεύθυνσης Πολιτικής επιστήμης)Εκπόνηση ατομικών εργασιών (για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες της κατεύθυνσης προχωρημένου εξαμήνου της Κοινωνικής Πολιτικής)

Bιβλιογραφία

Υποχρεωτική1. Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, 2010, Χώρος, πόλη και εξουσία στη νεωτερικότητα, Αθήνα:

Σαββάλας.2. Γάγγας Σπύρος, 2009, Κοινωνία και ηθική. Αξίες και νεωτερικότητα στην κοινωνιολογία

και τη φιλοσοφία του Emile Durkheim, Αθήνα: Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα.

Προαιρετική1. Weber Max, Οικονομία και Κοινωνία, (6 τόμοι), Αθήνα: Σαββάλας.2. Weber Max, 2002, Θεωρία της θρησκευτικής αρνησικοσμίας. Ενδιάμεση θεώρηση,

Αθήνα: Σαββάλας.3. Weber Max, 1972, Δοκίμια επί της θεωρίας των κοινωνικών επιστημών, Αθήνα:

Ε.Κ.Κ.Ε.4. Durkheim Emile, 2000, Οι κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου, Αθήνα: Gutenberg.5. Durkheim Emile, χ.χ., Κοινωνικές αιτίες της αυτοκτονίας, Αθήνα: Αναγνωστίδης.6. Simmel Georg, 2004, Περιπλάνηση στη νεωτερικότητα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.7. Simmel Georg, χ.χ., Δοκίμια Κοινωνιολογίας, Αθήνα: Αναγνωστίδης. 8. Benjamin Walter, 2002, Για μια κριτική της βίας, Αθήνα: Ελευθεριακή Κουλτούρα.9. Μπένγιαμιν Βάλτερ, 1983, Θέσεις για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας, Αθήνα: Ουτοπία.10. Bloch Ernst, 1985, Ουτοπία και Επανάσταση, Αθήνα: Έρασμος.11. Bloch Ernst-Adorno Theodor, 2000, Κάτι λείπει. Μια συζήτηση για τις αντιφάσεις της

ουτοπικής επιθυμίας, Αθήνα: Έρασμος.12. Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών της Φραγκφούρτης, 1987, Κοινωνιολογία.

Εισαγωγικά Δοκίμια (επιμέλεια Τέοντορ Αντόρνο-Μαξ Χορκχάϊμερ), Αθήνα: Κριτική.13. Marcuse Herbert, Ο Μονοδιάστατος άνθρωπος, Αθήνα: Παπαζήσης.14. Marcuse Herbert, 1999, Λόγος και επανάσταση. Ο Χέγκελ και η γένεση της κοινωνικής

θεωρίας, Αθήνα: Ύψιλον.15. Κουζέλης Μ. – Ψυχοπαίδης Κ. (επιμ.), 1996, Επιστημολογία των κοινωνικών

επιστημών. Κείμενα, Αθήνα: Νήσος.16. Aron Raymond, 1974, Η σύγχρονος γερμανική κοινωνιολογία, Αθήνα: Ε.Κ.Κ.Ε.

17. Πανταζής Απόστολος, 2005, Η γένεση του μεθοδολογικού ατομισμού στις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα: Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα.

18. Πανταζής Απόστολος, 2007, «Σχέση πολιτικής και οικονομίας στα πολιτικά γραπτά του Max Weber», Αξιολογικά, τχ.17.

19. Ψυχοπαίδης Κοσμάς, 1994, Ο Max Weber και η κατασκευή εννοιών στις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα: Κένταυρος.

20. Γιόνας Φρίντριχ, χ.χ., Ιστορία της Κοινωνιολογίας (2 τόμοι), Αθήνα: Αναγνωστίδης.21. Γκιούρας Θανάσης, 1994, «Gustav Schmoller. Ιστορισμός και Κριτική», Αξιολογικά,

τχ.4.22. Γκιούρας Θανάσης, 2004, «Ανθρωπολογία, υλισμός και αξιολογία. Από το ορθοτενές

στο ορθοπρεπές βάδισμα-παρατηρήσεις με βάση την ανθρωπολογία του Ερνστ Μπλοχ», Ουτοπία, τχ.59.

23. Γκιούρας Θανάσης, 2007, «Ο Max Weber και η ρωσική επανάσταση του 1905», Ουτοπία, τχ.77.

24. Γκιούρας Θανάσης, 2012, Ελευθερία και Ιστορία. Με βασική αναφορά στις θέσεις ‘Για την έννοια της ιστορίας’ του Walter Benjamin, Αθήνα: ΚΨΜ.