1 29/3/11 13:29 page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ...

15

Upload: others

Post on 30-Mar-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

?????? ???????: 1 29/3/11 13:29 Page 2

Page 2: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

Τό μυστήριο τῆς πίστης

?????? ???????: 1 29/3/11 13:29 Page 3

Page 3: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

?????? ???????: 1 29/3/11 13:29 Page 4

Page 4: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

Μητροπολίτης Ἱλαρίων Ἀλφέγιεφ

Τό μυστήριο τῆς πίστηςΕἰσαγωγή στήν Ὀρθόδοξη Θεολογία

ΜετάφρασηἈγγελική Πελωριάδου

Ἐπιμέλεια ἔκδοσηςΒασίλης Ἀργυριάδης

?????? ???????: 1 29/3/11 13:29 Page 5

Page 5: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

©(Γιά τήν ἑλληνική ἔκδοση) ἘκδόσειςΚολοκοτρώνη 49, Ἀθήνα 105 60Tηλ.: 210 3226343 - Fax: 210 3221238e-mail: [email protected]

Α´ ἔκδοση: Μάρτιος 2011

ISBN: 978-960-6719-92-9

Τίτλος πρωτοτύπου: ТАИНСТВО ВЕРЫ,Введение в православное богословие

?????? ???????: 1 29/3/11 13:29 Page 6

Page 6: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

ΠΠΕΕΡΡΙΙΕΕΧΧΟΟΜΜΕΕΝΝΑΑ

Πρό�λο�γος�Μη�τρο�πο�λί�του�Δι�ο�κλεί�ας�Καλ�λί�στου�(Ware)................11

Πρό�λο�γος�τοῦ�συγ�γρα�φέ�α.................................................................................................15

II..��ΗΗ��ΑΑ��ΝΝΑΑ��ζζΗΗ��ΤΤΗΗ��σσΗΗ ΤΤΗΗσσ ΠΠΙΙσσΤΤΗΗσσ

Κλή�ση..........................................................................................................................................................27Ποι�κί�λες�ὁ�δοί.....................................................................................................................................31Ἡ�φι�λο�σο�φί�α�ἀ�να�ζη�τᾶ�τόν�Ποι�η�τή�τοῦ�παν�τός.......................................35Ἡ ἐκ�Θε�οῦ ἀ�πο�κε�κα�λυμ�μέ�νη�θρη�σκεί�α............................................................39

IIII..��ΘΘΕΕΟΟσσ

Ἐ�τυ�μο�λο�γί�α�τῆς�λέ�ξης�«Θε�ός»...................................................................................49Ὀ�νό�μα�τα�τοῦ�Θε�οῦ....................................................................................................................53Ἰ�δι�ό�τη�τες�τοῦ�θεί�ου ..................................................................................................................59Κα�τά�φα�ση�καί�ἀ�πό�φαν�ση.................................................................................................62

IIIIII..��ΤΤΡΡΙΙ��ΑΑσσ

Τό�μυ�στή�ρι�ο�τῆς�Τρι�ά�δος ...................................................................................................73Τρι�α�δο�λο�γι�κή�ὁ�ρο�λο�γί�α ........................................................................................................76Ἡ�πλη�ρό�της�τῆς�θεί�ας�ζω�ῆς�ἐν�τῇ�Τρι�ά�δι ......................................................79

IIVV..��ΔΔΗΗ��ΜΜΙΙ��ΟΟυυΡΡ��ΓΓΙΙ��ΑΑ

Ὁ�δη�μι�ουρ�γός�Θε�ός ...................................................................................................................91Ἄγ�γε�λοι....................................................................................................................................................94

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 7

Page 7: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

Ἡ�προ�έ�λευ�ση�τοῦ�κα�κοῦ....................................................................................................98σύμ�παν..................................................................................................................................................103

VV..��ΑΑΝΝ��ΘΘΡΡωω��ΠΠΟΟσσ

Δη�μι�ουρ�γί�α�τοῦ ἀν�θρώ�που.............................................................................................119Εἰ�κό�να�καί�ὁ�μοί�ω�ση ...............................................................................................................121Ψυ�χή�καί�σῶ�μα............................................................................................................................125Ἡ�ζω�ή�τῶν�πρώ�των�ἀν�θρώ�πων�πρό�τῆς�πτώ�σε�ως...........................130Ἡ�πτώ�ση�στήν�ἁ�μαρ�τί�α ....................................................................................................135Ἐ�ξά�πλω�ση�τῆς�ἁ�μαρ�τί�ας .................................................................................................141Ἀ�να�μο�νή�τοῦ�Μεσ�σί�α............................................................................................................145

VVII..��ΧΧΡΡΙΙ��σσΤΤΟΟσσ

Ὁ�Νέ�ος�Ἀ�δάμ.................................................................................................................................155Ὁ�Χρι�στός�τοῦ�Εὐ�αγ�γε�λί�ου:�Θε�ός�καί�Ἄν�θρω�πος............................157Ὁ�Χρι�στός�τῆς�πί�στης:�δύ�ο�φύ�σεις......................................................................161Οἱ�δύ�ο�θε�λή�σεις�τοῦ�Χρι�στοῦ.....................................................................................168Λύ�τρω�ση...............................................................................................................................................169

VVIIII..��ΕΕΚΚ��ΚΚΛΛΗΗ��σσΙΙΑΑ

Ἡ�βα�σι�λεί�α�τοῦ�Χρι�στοῦ..................................................................................................187Ὁ�οὐ�ρα�νός�στή�γῆ ....................................................................................................................190Ἰ�δι�ό�τη�τες�τῆς�Ἐκ�κλη�σί�ας ................................................................................................194Ἱ�ε�ραρ�χί�α�τῆς�Ἐκ�κλη�σί�ας .................................................................................................199Ἡ�γυ�ναί�κα�στήν�Ἐκ�κλη�σί�α...........................................................................................206Ἡ�Θε�ο�τό�κος�καί�οἱ ἅ�γι�οι.................................................................................................209Οἱ�εἰ�κό�νες�καί�ὁ�σταυ�ρός................................................................................................214

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 8

Page 8: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

VVIIIIII..��ΜΜυυ��σσΤΤΗΗ��ΡΡΙΙ��ΑΑ

Μυ�στη�ρι�α�κή�ζω�ή ........................................................................................................................227Βά�πτι�σμα............................................................................................................................................230Χρί�σμα....................................................................................................................................................237Εὐ�χα�ρι�στί�α........................................................................................................................................240Με�τά�νοι�α.............................................................................................................................................255Εὐ�χέ�λαι�ο ..............................................................................................................................................261Γά�μος ......................................................................................................................................................265Ἱ�ε�ρω�σύ�νη..............................................................................................................................................271Μο�να�χι�σμός ......................................................................................................................................275

IIXX..��ΠΠΡΡΟΟ��σσΕΕυυ��ΧΧΗΗ

Θεί�α�λα�τρεί�α ..................................................................................................................................293Ἡ�γλώσ�σα�τῆς�λα�τρεί�ας ...................................................................................................297σι�ω�πή......................................................................................................................................................302Νή�ψη .........................................................................................................................................................307Ἐρ�γα�σί�α�τοῦ�νο�ῦ .......................................................................................................................311Προ�σευ�χή�καί�θε�ο�λο�γί�α.....................................................................................................322Καρ�ποί�τῆς�προ�σευ�χῆς.......................................................................................................325

XX..��ΘΘΕΕ��ωω��σσΗΗ

Θε�ο�πτί�α.................................................................................................................................................343Ἡ�με�τα�μόρ�φω�ση�τοῦ ἀν�θρώ�που.............................................................................351

ΧΧΙΙ..��ΗΗ��ζζωω��ΗΗ ΤΤΟΟυυ ΜΜΕΕΛΛ��ΛΛΟΟΝΝ��ΤΤΟΟσσ ΑΑΙΙωωΝΝΟΟσσ

Τό�τέ�λος�τῆς�ἀν�θρώ�πι�νης�ἱ�στο�ρί�ας......................................................................367Ἡ�ψυ�χή�με�τά�τόν�θά�να�το ................................................................................................374Προ�σευ�χή�γιά�τούς�κε�κοι�μη�μέ�νους......................................................................378

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 9

Page 9: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

Ἡ Ἀ�νά�στα�ση�τῶν�νε�κρῶν................................................................................................384Τό�φο�βε�ρό�κρι�τή�ρι�ο................................................................................................................388Ἅ�δης..........................................................................................................................................................394Πα�ρά�δει�σος.�Τό�βα�σί�λει�ο�τῶν�Οὐ�ρα�νῶν.......................................................403

Βα�σι�κές�συν�τμήσεις................................................................................................................414

ση�μει�ώ�σεις ........................................................................................................................................415

Βι�βλι�ο�γρα�φι�κός�πί�να�κας�τῶν�κει�μέ�νων�πού�πα�ρα�τί�θεν�ται�στό�τέ�λος�κά�θε�κε�φα�λαί�ου .....................................433

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 10

Page 10: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

ΠΠΡΡΟΟΛΛΟΟΓΓΟΟσσΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟυ�ΔΙΟΚΛΕΙΑσ�ΚΑΛΛΙσΤΟυ�(WARE)

Εἶ�ναι�με�γά�λη�χα�ρά�γιά�μέ�να�νά�χαι�ρε�τή�σω�τή�νέ�α�ἔκ�δο�-ση�τοῦ�βι�βλί�ου�τοῦ�ἐ�πι�σκό�που�Ἱλα�ρί�ω�νος�«Τό�μυ�στή�ρι�ο�τῆςπί�στε�ως».�Ἀ�πο�τε�λεῖ�θαυ�μά�σι�α�εἰ�σα�γω�γή�στή�χρι�στια�νι�κήδι�δα�σκα�λί�α,�εὐ�χή�καί�λα�τρεί�α,�ἁρ�μό�ζου�σα�τό�σο�σέ�ὀρ�θό�-δο�ξους,�ὅ�σο�καί�μή�ὀρ�θό�δο�ξους�ἀ�να�γνῶ�στες.�Τό�βι�βλί�ο�εἶ�ναιβα�θύ�καί�συγ�χρό�νως�προ�σι�τό,�γραμ�μέ�νο�κα�τά�τό�ἁ�γι�ο�πα�τε�-ρι�κό�πνεῦ�μα,�πι�στό�στήν�Πα�ρά�δο�ση�καί�ἀ�νοι�χτό�στό�μέλ�λον.Κα�τά�τή�συγ�γρα�φή�αὐ�τοῦ�τοῦ βι�βλί�ου�ὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱλα�-

ρί�ων�βα�σί�στη�κε�στήν�προ�σω�πι�κή�του�πλού�σι�α�ἐμ�πει�ρί�αποι�μαν�τι�κῆς,�ἐ�πι�στη�μο�νι�κῆς�καί�δι�α�χρι�στι�α�νι�κῆς�δρα�στη�ρι�-ό�τη�τας.�Γεν�νή�θη�κε�τό�1966�στή�Μό�σχα�καί�ἀ�πό�τήν�παι�δι�-κή�του�ἡ�λι�κί�α�ἀ�νε�τρά�φη�στούς�κόλ�πους�τῆς�Ρω�σι�κῆςὈρ�θο�δό�ξου�Ἐκ�κλη�σί�ας�.�σέ�ἡ�λι�κί�α�εἴ�κο�σι�ἐ�τῶν�ἔ�λα�βε�τό�ἀ�-ξί�ω�μα�τῆς�ἱ�ε�ρω�σύ�νης.�Με�τά�ἀ�πό�ἀρ�κε�τά�χρό�νι�α�ποι�μαν�-τι�κῆς�δι�α�κο�νί�ας�στή�Λι�θου�α�νί�α,�κα�τά�τά�ἔ�τη�1991-1993δί�δα�ξε�στά�ἐκ�κλη�σι�α�στι�κά�σχο�λεῖ�α�τῆς�Μό�σχας.�Πέ�ρα�σετά�ἑ�πό�με�να�δύ�ο�ἔ�τη�(1993-1995)�στήν�Ὀξ�φόρ�δη,�ὅ�που�εἶ�χατή�χα�ρά�νά�εἶ�μαι�ὁ�ἐ�πι�στη�μο�νι�κός�του�κα�θο�δη�γη�τής.�Πό�σαπολ�λά�δι�δά�χθη�κα�ἀ�πό�τίς�συ�ζη�τή�σεις�μας!�Οὐ�δέ�πο�τε,�οὔ�τεπρίν,�οὔ�τε�με�τά�ἀ�πό�αὐ�τόν�δέν�εἶ�χα�μα�θη�τή�τό�σο�προ�ση�λω�-μέ�νο�στήν�ἐ�πι�στη�μο�νι�κή�ἐρ�γα�σί�α�καί�ἱ�κα�νό�σέ�τό�σο�σύν�το�-μο�δι�ά�στη�μα�νά�τε�λει�ώ�σει�τή δι�δα�κτο�ρι�κή�του δι�α�τρι�βή,�ἡὁ�ποί�α�τό�2000�ἐκ�δό�θη�κε�ἀ�πό�τόν�ἐκ�δο�τι�κό�οἶ�κο�OxfordUniversity�Press�ὑ�πό�τήν�ἐ�πω�νυ�μί�α�«Ὁ�ὅ�σι�ος�συ�με�ών�ὁ�Νέ�-ος�Θε�ο�λό�γος�καί�ἡ�ὀρ�θό�δο�ξη�Πα�ρά�δο�ση».�Ὄν�τας�στήν�Ὀξ�-φόρ�δη,�μά�θαι�νε�ἐ�πί�σης�τή�συ�ρι�α�κή�γλώσ�σα�μέ�τόν�δρσε�βα�στι�α�νό�Μπρόκ,�γε�γο�νός�τό�ὁ�ποῖ�ο�ὁ�δή�γη�σε�στή�δη�μο�σί�-ευ�ση�ἀ�πό�τόν�ἀ�με�ρι�κα�νι�κό�ἐκ�δο�τι�κό�οἶ�κο�Cistercian�Publi-

11

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 11

Page 11: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

cations�τοῦ�δευ�τέ�ρου�βι�βλί�ου�του�στήν�ἀγ�γλι�κή�γλώσ�σα:«Ὁ�πνευ�μα�τι�κός�κό�σμος�τοῦ�ὁ�σί�ου�Ἰ�σα�άκ�τοῦ�σύ�ρου».Καί�ὁ�συ�με�ών�καί�ὁ�Ἰ�σα�άκ�εἶ�ναι�μυ�στι�κοί�συγ�γρα�φεῖς�καίὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱλα�ρί�ων�τρέ�φει�ἰ�δι�αί�τε�ρη�ἀ�γά�πη�πρός�τή�μυ�-στι�κή�θε�ο�λο�γί�α,�πράγ�μα�γιά�τό�ὁ�ποῖ�ο�γρή�γο�ρα�θά�πει�στοῦνοἱ�ἀ�να�γνῶ�στες�τοῦ�πα�ρόν�τος�βι�βλί�ου.Ἐ�πι�στρέ�φον�τας�στή�Ρω�σί�α,�ὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱλα�ρί�ων�ἐρ�-

γά�στη�κε�γιά�ἕ�ξι�χρό�νι�α�(1995-2001)�στό�τμῆ�μα�τῶν�ἐ�ξω�τε�-ρι�κῶν� ἐκ�κλη�σι�α�στι�κῶν� σχέ�σε�ων� τοῦ� Πα�τρι�αρ�χεί�ουΜό�σχας.�Τα�ξί�δευ�ε�πο�λύ,�συμ�με�τέ�χον�τας�σέ�δι�ά�φο�ρα�δι�α�-χρι�στι�α�νι�κά�συ�νέ�δρι�α.�Κα�τά�τή�δι�άρ�κει�α�ὅ�λου�αὐ�τοῦ�τοῦχρο�νι�κοῦ�δι�α�στή�μα�τος�ἐ�ξα�κο�λου�θοῦ�σε�νά�γρά�φει�σο�βα�ράθε�ο�λο�γι�κά�ἔρ�γα�ἐ�πί�θε�μά�των,�ὅ�πως:�«Βί�ος�καί�δι�δα�σκα�λίατοῦ�ἁ�γί�ου�Γρη�γο�ρί�ου�τοῦ�Θε�ο�λό�γου»�(γιά�αὐ�τό�τό�βι�βλί�οτι�μή�θη�κε�μέ�τόν τίτλο τοῦ δι�δά�κτο�ρα�θε�ο�λο�γί�ας��τοῦ Ὀρ�θο�-δό�ξου�Θε�ο�λο�γι�κοῦ�Ἰν�στι�τού�του�τοῦ�Ἁ�γί�ου�σερ�γί�ου�στόΠα�ρί�σι),�«Χρι�στός-Νι�κη�τής»�καί�«Τό�ἱ�ε�ρό�μυ�στή�ρι�ο�τῆςἘκ�κλη�σί�ας.�Εἰ�σα�γω�γή�στήν�ἱ�στο�ρί�α�καί�τήν�προ�βλη�μα�τι�κήτῶν�ὀ�νο�μα�το�λα�τρι�κῶν�ἐρίδων».Ἀ�φοῦ�χει�ρο�το�νή�θη�κε�ἐ�πί�σκο�πος�τόν�Ἰ�α�νου�ά�ρι�ο�τοῦ�2002,

δι�ο�ρί�στη�κε�ἐ�πι�κε�φα�λῆς�τῆς�ἀν�τι�προ�σω�πεί�ας�τῆς�Ρω�σι�κῆςὈρ�θο�δό�ξου�Ἐκ�κλη�σί�ας��στούς�εὐ�ρω�πα�ϊ�κούς�δι�ε�θνεῖς�ὀρ�γα�νι�-σμούς�στίς�Βρυ�ξέλ�λες�μέ�τόν�τί�τλο�τοῦ�ἐ�πι�σκό�που�τοῦ Πον�-τόλσκ.� Τό� 2003� δι�ο�ρί�στη�κε� ἐ�πί�σκο�πος� Βι�έν�νης� καίΑὐ�στρί�ας.�Με�γά�λοι�ἱ�ε�ράρ�χες�τῆς�ἀρ�χαί�ας�Ἐκ�κλη�σί�ας,�ὅ�πωςὁ�Μέ�γας�Βα�σί�λει�ος�καί�ὁ�μα�κά�ρι�ος�Αὐ�γου�στί�νος�Ἱπ�πῶ�νοςσυν�δύ�α�σαν�ἐ�πι�τυ�χῶς�τά�δι�οι�κη�τι�κά�καί�ποι�μαν�τι�κά�κα�θή�-κον�τα�μέ�τήν�ἐ�πι�στη�μο�νι�κή�καί�συγ�γρα�φι�κή�δρα�στη�ρι�ό�τη�τα.Τό�ἴ�διο�ἄς�γί�νει�δυ�να�τό�καί�γιά�τόν�ἐ�πί�σκο�πο�Ἱλα�ρί�ω�να!�Τό�βι�βλί�ο�«Τό�μυ�στή�ρι�ο�τῆς�πί�στε�ως»�χα�ρα�κτη�ρί�ζε�ται

ἀ�πό�ὁ�λο�κλη�ρω�μέ�νη,�κα�θο�λι�κή�ὀπτική.�Γιά�τόν�συγ�γρα�φέ�α

ΤΟ ΜυσΤΗΡΙΟ ΤΗσ ΠΙσΤΗσ

12

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 12

Page 12: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

δέν�ὑ�πάρ�χει�δι�α�φο�ρά�με�τα�ξύ��θε�ο�λο�γίας�καί�πνευ�μα�τι�κό�τη�-τας,�με�τα�ξύ�δόγ�μα�τος�καί�προ�σω�πι�κῆς�ἐμ�πει�ρί�ας,�με�τα�ξύπί�στε�ως�καί�προ�σευ�χῆς:�ὅ�λα�αὐ�τά�μα�ζί�συ�να�πο�τε�λοῦν�ἕ�ναμο�να�δι�κό�ἀ�δι�ά�λυ�το�σύ�νο�λο.�Ὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱλα�ρί�ων�εἶ�ναισύμ�φω�νος�μέ�τό�ρη�τό�τῶν�ἁ�γί�ων�Πα�τέ�ρων,�ὅ�τι�«θε�ο�λό�γοςεἶ�ναι�ἐ�κεῖ�νος�πού�προ�σεύ�χε�ται�ἀ�λη�θι�νά».�Δέν�τόν�ἀ�πα�σχο�-λεῖ�μό�νο�ἡ�ἀ�νά�λυ�ση�(μέ�ἀ�φη�ρη�μέ�νο,�«σχο�λα�στι�κό»�ὕ�φος)αὐ�τοῦ�πού�πι�στεύ�ουν�οἱ�ὀρ�θό�δο�ξοι�χρι�στια�νοί.�Ἀ�γω�νί�ζε�-ται�νά�πα�ρου�σιά�σει�τήν�ὀρ�θό�δο�ξο�δι�δα�σκα�λί�α�μέ�προ�σω�πι�-κό,�πρα�κτι�κό�καί�δυ�να�μι�κό�τρό�πο,�νά�τήν�πα�ρου�σιά�σει�ὡςτρό�πο�ζω�ῆς.�Ὁ�ἅ�γι�ος�Φι�λά�ρε�τος,�μέ�γας�μη�τρο�πο�λί�της�Μό�-σχας�τοῦ�19ου�αἰώνα,�ἔ�λε�γε�ὅ�τι�τό�σύμ�βο�λο�τῆς�Πί�στε�ως�ἀ�-νή�κει�σέ�αὐ�τούς�πού�ζοῦν�σύμ�φω�να�μέ�αὐ�τό.�Ἀ�κρι�βῶς�μέαὐ�τό�τό�πνεῦ�μα�ἔ�χει�γρα�φεῖ�τό�πα�ρόν�βι�βλί�ο.Ἕ�να�ἀ�πό�τά�πι�ό�ἑλ�κυ�στι�κά�χα�ρα�κτη�ρι�στι�κά�αὐ�τοῦ�τοῦ

βι�βλί�ου�εἶ�ναι�τό ὅ�τι�τό�κεί�με�νό�του�εἶ�ναι�πλού�σι�α�δι�α�κο�-σμη�μέ�νο�μέ�χω�ρί�α��ἀπό�τά ἔρ�γα�τῶν�Πα�τέ�ρων�καί�συγ�χρό�-νων�θε�ο�λό�γων.�Ὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱλα�ρί�ων�μᾶς�πα�ρου�σιά�ζει�τήνΠα�ρά�δο�ση�τῆς�Ὀρ�θο�δό�ξου�Ἀ�να�το�λῆς�σέ�ὅ�λο�τόν�πλοῦ�τοκαί�τή�δη�μι�ουρ�γι�κή�της�ποι�κι�λί�α.�Ἡ�ἀ�λη�θι�νή�θε�ο�λο�γί�α,�ὅ�πως�ὑ�πο�στη�ρί�ζει�ὁ�ἐ�πί�σκο�πος�Ἱ-

λα�ρί�ων�εἶ�ναι�ἀ�δύ�να�τη�χω�ρίς�συ�ναί�σθη�μα�κα�τα�πλή�ξε�ως.σύμ�φω�να�μέ�τά�λό�για�τοῦ�Ἄλ�μπερτ�Ἀιν�στά�ιν,�«ὁ�ἄν�θρω�ποςπού�ἔ�χα�σε�τή�δυ�να�τό�τη�τα�νά�ἐκ�πλήσ�σε�ται�καί�νά�νι�ώ�θειδέ�ος�εἶ�ναι�νε�κρός».�Εἴ�θε�τό�πα�ρόν�βι�βλί�ο�νά�δι�ε�γεί�ρει�σέπολ�λούς�ἀ�να�γνῶ�στες�αὐ�τή�τή�ζω�ο�γό�νο�δυ�να�τό�τη�τα�νά�κα�-τα�πλήσ�σον�ται�καί�νά�νιώ�θουν�δέ�ος�μπρο�στά�στόν�Θε�ό.

Μητροπολίτης Δι�ο�κλεί�ας�Κάλ�λι�στος�(Ware)Ὁμότι�μος�κα�θη�γη�τής�Πα�ν/μί�ου�τῆς�Ὀξ�φόρ�δης�

ΠΡΟΛΟΓΟσ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟυ ΔΙΟΚΛΕΙΑσ

13

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 13

Page 13: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 14

Page 14: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

ΠΠΡΡΟΟΛΛΟΟΓΓΟΟσσ��TTOOYY��σσυυΓΓΓΓΡΡΑΑΦΦΕΕΑΑ

Αὐ�τό�τό�βι�βλί�ο�ἦρ�θε�στό�φῶς�ἐν�τε�λῶς�τυ�χαῖα,�ὡς�ἀ�πο�τέ�-λε�σμα�πε�ρι�στά�σε�ων�πού�ἐ�ξε�λί�χθη�καν�ἀ�τυ�χῶς·�θά�μπο�ροῦ�σαἀ�κό�μη�νά�πῶ,�ὡς�ἀ�πο�τέ�λε�σμα�πα�ρε�ξή�γη�σης.�Τό�τε�ἤ�μουνκα�θη�γη�τής�ὁ�μι�λη�τι�κῆς�στό�ἐκ�κλη�σι�α�στι�κό�σε�μι�νά�ρι�ο�τῆςΜό�σχας.�Κά�ποια�μέ�ρα,�ἀρ�γά�τό�βρά�δυ�μοῦ τη�λε�φώ�νη�σεστό�σπί�τι�ὁ�ἀν�τι�πρύ�τα�νης�τοῦ�σε�μι�να�ρί�ου�καί�μοῦ�εἶ�πε,�ὅ�τιλό�γω�αἰφ�νι�δί�ων�με�τα�θέ�σε�ων�προ�σω�πι�κοῦ�μοῦ ἀ�να�τί�θε�ταινά�δι�δά�ξω�δογ�μα�τι�κή�θε�ο�λο�γί�α.�Ρώ�τη�σα:�«Πό�τε�εἶ�ναι�ἡπρώ�τη�μου�δι�ά�λε�ξη;».�Ὁ�ἀν�τι�πρύ�τα�νης�ἀ�πάν�τη�σε:�«Αὔ�ρι�οτό�πρω�ί».�Ἑ�πο�μέ�νως,�δέν�εἶ�χα�κα�θό�λου�χρό�νο�γιά�προ�ε�-τοι�μα�σί�α�καί�τό�ἑ�πό�με�νο�πρωί�πῆ�γα�στή�δι�ά�λε�ξη�μέ�πο�λύἀ�μυ�δρή�ἰ�δέ�α�πε�ρί�τοῦ�τί�πρό�κει�ται�νά�πῶ�στούς�μα�θη�τές.Μπαί�νον�τας�στήν�αἴ�θου�σα,�εἶ�δα�μπρο�στά�μου�σα�ράν�τα

νε�α�ρούς�μέ�σκυ�θρω�πά�καί�θλιμ�μέ�να�πρό�σω�πα.�Προ�τοῦ�ἀρ�-χί�σω�τή�δι�ά�λε�ξη,�τούς�ρώ�τη�σα�ποῦ�εἶ�χαν�φτά�σει�τήν�τε�λευ�-ταί�α�φο�ρά�καί�ἄν�τούς�εἶ�ναι�ἐν�δι�α�φέ�ρον�τό�μά�θη�μα.�Εἶ�πανὅ�τι�τό�τε�λευ�ταῖ�ο�θέ�μα�ἦ�ταν�οἱ�«πέν�τε�ἰ�δι�ό�τη�τες�τοῦ�θε�λή�-μα�τος�τοῦ�Θε�οῦ»,�ἀλ�λά�τό�μά�θη�μα�ἦ�ταν�ἰδιαίτερα�ἀδιά-φορο,�ψυ�χρό,�ἀ�πω�θη�τι�κό�καί�δέν�ξέ�ρουν�για�τί�χρει�ά�ζε�ταινά�δι�δά�σκον�ται�τέ�τοια�μα�θή�μα�τα.�Μί�λη�σα�στούς�φοι�τη�τές(αὐ�τό�ἦ�ταν�κα�θα�ρός�αὐ�το�σχε�δι�α�σμός),�γιά�τή�δι�κή�μου�ὀ�-πτι�κή�σχε�τι�κά�μέ�τή�δογ�μα�τι�κή.�Εἶ�πα�ὅ�τι,�ὅ�πως�μοῦ φαί�νε�-ται,�ἡ�δογ�μα�τι�κή�θε�ο�λο�γί�α�θί�γει�τά�βα�σι�κό�τε�ρα�ζη�τή�μα�τατῆς�χρι�στια�νι�κῆς�πί�στε�ως,�ἀ�παν�τᾶ�σέ�ἐ�ρω�τή�σεις-κλει�διά,�ὅ�-τι�στά�δόγ�μα�τα�βα�σί�ζε�ται�ὅ�λη�ἡ�ζω�ή�τῆς�Ἐκ�κλη�σί�ας,�ἀ�πόαὐ�τά�δι�απνέεται�ἡ�λα�τρεί�α,�αὐ�τά�βρί�σκον�ται�στή�βά�ση�τῆςχρι�στια�νι�κῆς�ἠ�θι�κῆς,�τοῦ�μυ�στι�κι�σμοῦ,�τῆς�πνευ�μα�τι�κό�τη�-τας.�Ὅ�λα�αὐ�τά�γιά�τούς�φοι�τη�τές�ἦ�ταν�νέ�α�καί�ἀ�συ�νή�θι�-

15

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 15

Page 15: 1 29/3/11 13:29 Page 2 · 2015. 10. 26. · δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ θεολογ ίας καί πνευματικότη-τας, μεταξύ δόγματος

στα.�στό�τέ�λος�τῆς�δι�ά�λε�ξης�τά�πρό�σω�πά�τους�εἶ�χαν�φω�τι�-στεῖ�ἀρ�κε�τά�καί�ἔ�νιω�σα�ὅ�τι�φά�νη�κε�κά�ποια�ἐλ�πί�δα�γιά�ἐ�πι�-τυ�χί�α.Κα�τό�πιν�μοῦ ἔ�δω�σαν�τό�ἐγ�χει�ρί�δι�ο,�σύμ�φω�να�μέ�τό�ὁ�-

ποῖ�ο�οἱ�φοι�τη�τές�δι�δά�σκον�ταν�δογ�μα�τι�κή�θε�ο�λο�γί�α�καί�μέτό�ὁ�ποῖ�ο�ἔ�πρε�πε�νά�κά�νω�τό�μά�θη�μά�μου.�Ὅ�λη�ἡ�δι�δα�σκα�-λί�α�πε�ρί�Θε�οῦ�ἀ�να�λυ�ό�ταν�ἐ�κεῖ�κατ’�ἀν�τι�στοι�χί�α�μέ�με�σαι�ω�-νι�κά�σχή�μα�τα.�Χω�ρι�ζό�ταν�στά�ἑ�πό�με�να�θέ�μα�τα:�ἑ�πτάἰ�δι�ό�τη�τες�τῆς�οὐ�σί�ας�τοῦ�Θε�οῦ�(ἡ�ἀ�πει�ρί�α,�τό�ἀ�γέ�νη�τον,�τόἀ�νεν�δε�ές,�ἡ�ἀ�με�τρί�α,�ἡ�παν�τα�χοῦ�πα�ρου�σί�α,�ἡ�αἰ�ω�νι�ό�της,τό�ἀ�ναλ�λοί�ω�τον,�ἡ�παν�το�δυ�να�μί�α),�οἱ�δύ�ο�ἰ�δι�ό�τη�τες�τοῦ�νο�-ός�τοῦ�Θε�οῦ�(παν�το�γνω�σί�α,�παν�σο�φί�α),�οἱ πέν�τε�ἰ�δι�ό�τη�τεςτοῦ�θε�ϊ�κοῦ�θε�λή�μα�τος�(ἐ�λευ�θε�ρί�α,�ἁ�γι�ό�της,�ἀ�γα�θό�της,�ἀ�λή�-θει�α,�δι�και�ο�σύ�νη).�σύμ�φω�να�μέ�αὐ�τή�τή�μέ�θο�δο�ἀ�να�λύ�ον�τανκαί�τά�ὑ�πό�λοι�πα�θέ�μα�τα.�Τό�ἀ�ξί�ω�μα�τοῦ�Χρι�στοῦ�χω�ρι�ζό�-ταν�σέ�προ�φη�τι�κό,�ἀρ�χι�ε�ρα�τι�κό�καί�βα�σι�λι�κό.�Ὑ�πο�γραμ�μι�-ζό�ταν�ὅτι��τά μυ�στή�ρι�α�τῆς�Ἐκ�κλη�σί�ας�«δέν�εἶ�ναι�οὔ�τελι�γό�τε�ρα�οὔ�τε�πε�ρισ�σό�τε�ρα�ἀ�πό�ἑ�πτά»·�κά�θε�μυ�στή�ρι�ο�θε�-σπί�στη�κε�ἀ�πό�τόν�ἴ�διο�τόν�Χρι�στό.�Γιά�τήν�πραγ�μα�το�ποί�η�-ση�κά�θε�μυ�στη�ρί�ου�ἀ�παι�τοῦν�ται�τρί�α�πράγ�μα�τα:�ὕ�λη,χει�ρο�το�νη�μέ�νος�ἱ�ε�ρέ�ας�καί�ἐκ�φώ�νη�ση��τῶν�δι�α�τυ�πώ�σε�ωνπού�ἐ�κτε�λοῦν�τό�μυ�στή�ρι�ο.�Ὅ�λο�τό μά�θη�μα�τῆς�δογ�μα�τι�κῆςθε�ο�λο�γί�ας�τε�λεί�ω�νε�μέ�τήν�πε�ρι�γρα�φή�τῆς�Φο�βε�ρᾶς�Κρί�-σε�ως�καί�τῶν�αἰ�ω�νί�ων�βα�σά�νων�τῶν�ἁ�μαρ�τω�λῶν�στόν�ἅ�δη.Βλέ�πον�τας�αὐ�τό�τό�ἐγ�χει�ρί�δι�ο,�κα�τά�λα�βα�ὅ�τι�μέ�τέ�τοια

μέ�θο�δο�δέν θά�μπο�ρέ�σω�νά�δι�δά�ξω�δογ�μα�τι�κή.�Ἀ�πο�φά�σι�σαὅ�τι�θά�χτί�σω�τό�μά�θη�μά�μου�μέ�αὐ�τά�τά�θέ�μα�τα�πού�συ�-ναν�τῶν�ται�στά�ἔρ�γα�τῶν�Πα�τέ�ρων�τῆς�Ἐκ�κλη�σί�ας�καί�ὄ�χιμέ�σχο�λα�στι�κά�σχή�μα�τα.�Ἄρ�χι�σα�μέ�τό�ζή�τη�μα�τῆς�πί�στε�-ως:�για�τί�πι�στεύ�ου�με�στόν�Θε�ό;�Πῶς�ὁ�ἄν�θρω�πος�προ�σέρ�-

ΤΟ ΜυσΤΗΡΙΟ ΤΗσ ΠΙσΤΗσ

16

?????? ???????:������ 1 29/3/11 13:29 Page 16