На шляху да дзяржавы

Знаць: шляхі фарміраванняСпачатку:Карысныя для грамадства

людзі;Найбольш паважаныя і

ўплывовыя людзі;Мудрыя старцы;Багатыя людзі.

Пасля:Дзеці і ўнукі гэтых людзей.

Шляхі ўзбагачэння:• Старанная земляробчая праца;• Занятак гандлем;• Удзел у рабаўніцкім набегу.

Багаты чалавек – любімец багоў.

З’яўленне князёўПрычыны:

Перасяленне славян на новыя землі

Войны

Патрэбен добры правадыр

Такі племянны правадыр – князь

КнязьРысы князя:З ліку знаці;Перадаваў сваё становішча

ў спадчыну.

Функцыі князя:Ваенная – абарона і

нападзенне;Размеркаванне здабычы;Суд.

З’яўленне даніны

Даніна – натуральны падатак (футра, мёд, прадукты і г.д.), які насельніцтва абавязана было штогод выплачваць на карысць вярхоўнай улады – князя.

Князю патрэбна аплата

З’яўленне даніны

ДружынаДружына – атрад узброеных і спецыяльна абучаных ваеннай справе людзей.Рысы:• Займаліся вайсковай службай;• Адбіраліся асабіста князем;• Былі вершнікамі;• Умацоўвалі ўладу князя.

Крок да стварэння дзяржавы

Ваеннае апалчэннеВойны паміж асобнымі славянскімі плямёнамі

Стварэнне ваеннага апалчэнняВаеннае апалчэнне – ваеннае фарміраванне, у якое ўваходзілі ўсе мужчыны аднаго племені.

Але!Слабей за княжацкую дружыну

Стварэнне дзяржавыПастаянныя войны

Неабходна добрая абарона

Аб’яднанне плямён у саюзыАле!

Яны слабыя

Неабходна стварыць дзяржаву

Веча

Праблема:Славяне жылі на вялікай

тэрыторыі

Цяжка часта збіраць веча

Бягучыя справы вырашаў савет старэйшын

Веча – народны сход у грамадстве ўсходніх славян, які склікаўся для вырашэння важных спраў. Правам удзелу ў ім карысталіся ўсе паўнапраўныя вольныя мужчыны.

Функцыі веча:• Вырашэнне пытанняў

вайны і міра;• Выбар князя;• Спачатку – усе

судовыя справы(пасля – толькі самыя складаныя).

Змяншэнне ролі вечаПаступова функцыі веча – да князя;У яго – дружына;Веча – у надзвычайных абставінах.

З’яўленне гарадоў

Некаторыя гарады – з гарадзішчаў:• Там хаваліся ад небяспекі;• Быў запас прадуктаў;• Было месца для грамадскіх

мерапрыемстваў;• Сяліўся князь з дружынай.

VIII – IX стст. – пачатак зараджэння гарадоў на беларускіх землях.

Пасяленні саюзаў плямёны

Крывічы – селішчы на месцы Полацка, Віцебска, Лукомля (ІХ ст.);

Дрыгавічы – Тураў (Х ст.);Радзімічы – гарадзішча на

месцы Гомеля.

Племянныя княжанніПлемянное княжанне – славянскі саюз плямён, у якім існавала княжацкая ўлада.Рысы:• Захоўвалася веча;

Але!• Важнейшыя пытанні вырашаў князь і знаць;• Спадчынная ўлада князя;• Вялікае значэнне – войны.

Усходнеславянскія княжанніБылі ў крывічоў-палачан і дрыгавічоў.Х ст. – князь Рагвалод у палачан.Прыйшоў «з-за мора»(магчыма, скандынаў-вараг).