1st generation modules - version 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/final... · nasusuri...
TRANSCRIPT
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Araling Panlipunan – Ikapitong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 6: Mga Suliraning Pangkapaligiran at Ang Kalagayang
Ekolohikal ng Asya
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Inilimbag sa Pilipinas ng ____________________
Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province
Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City
Telefax: (032) 255-6405; (032) 255-4401
E-mail Address: [email protected]
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Lorena T. Gonzales, Tagasuri: Elma M Larumbe (Moderator) Gracesila I. Maṅanita (QA) Tagaguhit: Ma. Dea Marl C. Tigle Tagapamahala Schools Division Superintendent : Marilyn S. Andales Asst. Schools Division Superintendents : Leah B. Apao : Ester A. Futalan : Cartesa M. Perico CID Chief: : Mary Ann P. Flores EPSVR in LRMDS : Isaiash T. Wagas EPSVR - AP : Rosemary N. Oliverio
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM)
Modyul para sa araling Mga Suliraning Pangkapaligiran at Ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa
pampublikong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit
ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto
na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-
aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa
pinakakatawan ng modyul:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano
gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.
Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang
isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa
Mga Suliraning Pangkapaligiran at ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka
sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga
makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa
modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto
ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng
pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-
aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay
nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas
nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at
makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Alamin
Gabayan sa Pagkatuto: AP7HAS-Ig 1.7
naipapahayag ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang ng
kalagayang ekolohiko ng rehiyon
Mga Layunin
Sa araling ito, inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:
nasusuri ang kahihinatnan ng polusyon sa tubig, lupa at hangin at iba pang mga
suliraning pangkapaligiran at ang pagkawala ng biodiversity sa Asya
nakagagawa ng poster at tula ng tungkol sa tamang pangangalaga ng kalikasan at
wastong paggamit nito
naipahahayag ang damdaming makabayan at makakalikasan sa pagpupuna ng mga
hakbang na isinasagawa ng pamahalaan sa pangangalaga sa timbang ng
kalagayang ekolohikal ng rehiyon
nagiging mapanuri at maingat sa pagmumungkahi ng mga solusyon para sa mga
suliraning pangkapaligiran
1. Ito ay binubuo ng hangin, lupa, klima, pisikal na kapaligiran, mga hayop, halaman, mga ibang uri ng bagay na buhay.
a. Ecological Imbalance b. Ecosystem c. Over Grazing d.Urbanization
2. Alin sa mga sumusunod ang magiging pangangailangan ng lahat kung patuloy na tumataas ang bilang ng mga tao? a. Likas na Yaman c. Produkto at Serbisyo
b. Matatag na Bahay d. Yamang Tao
3. Ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop ay tinatawag na a. Ecological Imbalance c. Over Grazing b. Global Warming d. Ozone Layer Depletion 4. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan?
a. BiodiversIty b. Ecosystem c. Habitat d. Hinterland
1
Subukin
Sa bahaging ito, subukin mong sagutan ang panimulang pagtataya upang
mataya ang lawak ng kaalaman mo tungkol sa aralin. Pagtuunan ng pansin ang mga
tanong na hindi mo tiyak ang sagot at alamin ang wastong kasagutan sa mga ito.
Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang wastong sagot mula sa hanay na
pagpipilian. Bigulan ang titik ng tamang sagot. Maaari mo nang simulan ang pagsagot.
Handa ka na ba?
Mga Suliraning Pangkapaligiran at
Ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya ARALIN
6
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
5. Alin sa sumusunod ang hindi direktang dahilan ng mabilis na pagkawala ng biodiversity sa Asya?
a. Introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular na rehiyon b. Pagkakalbo o pagkasira ng kagubatan c. Patuloy na pagtaas ng populasyon d. Walang habas na pagkuha at paggamit sa mga likas na yaman
6. Alin sa mga sumusunod ang nagbunsod kaugnay ng problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan?
a. Economic Crisis b. Immigration c. Pollution d. Urbanisasyon
7. Ayon sa pag-aaral ng mga eksperto, ang labis na ingay ay may epekto sa kalusugan ng tao. Alin sa mga sumusunod ang walang katotohanan? Ang sobrang ingay ay: a. nakadaragdag sa pagod c. naging sanhi ng pagkabingi
b. nagdudulot ng stress d. parang musika sa tainga
8. Ilang porsyento ang aabutin kung magpapatuloy ang pagbuga ng carbon dioxide sa mga rehiyon ng Asya sa taong 2025? a. 35% b. 36% c. 45% d. 50%
9. Ano ang magiging epekto ng greenhouse gases gaya ng carbon dioxide sa kalusugan ng tao? Ito ay magdulot ng
a. Air Pollution b. Radiation c. Water Pollution d.Ultraviolet rays
10. Ang mga sumusunod ay mga epekto ng hindi tamang pagtatapon ng solid waste maliban sa isa. Alin dito ang hindi kabilang? a. manuot sa lupa ang mga maasido at organikong materyales b. mapagkakakitaan ang solid waste kaya may pera sa basura c. pagkaroon ng kontaminasyon sa tubig na iniinom at ng tubig na dumadaloy Irigasyon
d. pagsusunog ng basura na maging sanhi ng maduming hangin
11. Alin sa mga pambansang institusyon sa Pilipinas na nilikha upang magbigay ng mga babala tungkol sa baha at sa mga bagyo,pampublikong taya ng panahon, meteorolohiya, astronomikal at iba pang impormasyon at serbisyo na ang layunin ay ang maproteksiyonan ang buhay at ari-arian at para suportahan ang paglago at patuloy na pagbabago sa ekonomiya ng bansa? a. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan b. Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan c. Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna
d. Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomi
12. Ang Kagawaran na ito ay pangunahing tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan.Alin dito ang tinutukoy?
a. DILG b. DSWD c. NDRRMC d. PAGASA
13. Alin sa mga departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas ang responsable sa pagkontrol at pamamahala ng eksplorasyon, pagpapaunlad, maayos na paggamit at pananatili ng likas na yaman ng bansang Pilipinas? a. Department of Agriculture o DA b. Department of Environment and Natural Resources o DENR c. Department of Health o DOH d. Department of Science and Technology o DOST
2
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Basahin ang bahagi ng artikulo na Problema sa Basura sa Pilipinas ni Kim A. Gargar.
Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng pagkasira ng kapaligiran. Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.
14. Sa bahaging ito ng artikulo, ang hindi wastong pagtatapon ng solid waste o basura
ay isang malaking suliraning pangkapaligiran sa Manila, Philippines. Ang mga dahilan
ay ang kawalan ng pasilidad at epektibong pamamahala ng pagtatapon ng basura.
Alin sa sumusunod ang malaking epekto ng walang habas na pagtatapon ng basura
sa kung saan-saan?
a. Nakokontamina o narurumihan ang hangin, tubig, at maging ang lupa.
b. Nahahalo ang nakalalasong katas nito sa tubig na iniinom at sa mga irigasyon.
c. Nahaharangan ang mga estero at ilog na daluyan ng tubig.
d. Nanunuot sa lupa ang ilang maaasido at mga organikong material.
https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.netuploads/8/3/5/2/8357879/gr_8_araling_panlipunan
_ql_lmpfd&psig=AOvVawZAhlaYVOaKOnjk1U1HK_KW&ust_1593788897814000&source=image&cd=vfe&ved.OCAIQj.RxqCAoTCIDZ8eLEsOoCFAAAAAdAAAAABCuAg
15. Batay sa larawan, ano ang pinakaangkop na konseptong maaaring mabuo tungkol sa kahalagahan ng ecological balance o balanseng ugnayan s apagitan ng mga bagay na may buhay at ang kanilang kapaligiran?
a. Ang wastong laki ng populasyon ay nakapagpapababa ng antas ng suliraning pangkapaligiran at ekolohikal
b. Anuman ang maging katayuan at kalagayang ekolohikal ay tiyak na makaaapekto nang lubos sa pangkalahatang kalidad ng kapaligirang pandaigdig
c. Sa kapaligiran nakasalalay ang kinabukasan ng tao sa susunod na henerasyon d. Sa loob ng tahanan nagsisimula ang edukasyon at wastong pagpapalaganap sa
paggamit ng likas na yaman
3
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Balikan
Gawain: Puzzle Time!
Panuto: Sa gawaing ito ay magkakaroon tayo ng pagbabalik tanaw sa mga
nakaraang aralin. Hanapin sa anumang direksiyon ang mga bansa ng
Timog-Silangang Asya na tinutukoy sa bawat bilang. Bilugan ang pangalan
ng bansa at pagkatapos ay isulat ito sa tabi ng bawat aytem
P I L I P I N A S A B C
M N A A B C D M E S D E
Y D O T A O I A J I F G
A O S T H A I L A N D H
N N V I E T N A M G I J
M E L I K A S Y U A K L
A S V W X Y Z S B P M N
R I B R U N E I H O O P
C A M B O D I A K R Q R
S T U V W X Y Z A E I O
4
_________________ 1. Ang bansang pangunahing prodyuser ng palay sa Timog- Silangang Asya. ________________2. Bansa na may pinakamaraming puno ng teak. ________________3.Bansa na nangunguna sa produksiyon ng langis at niyog. ________________4.Bansa na kilala sa paggawa ng tela, electronics at sasakyan. ________________5.Ang bansang may malaking deposito ng Natural gas at langis. ________________6.Ang bansa na ang pinakamahalagang industriya ay timber ________________7.Ang bansa na kagaya ng Myanmar ay may malalawak na kagubatan. ________________8.Bansa na ang pangunahing bumubuo sa ekonomiya ay ang paggawa ng mga kahoy pangkonstruksiyon ________________9. Ang bansa na umuunlad sa industriyang handicraft. ________________10. Bansa na tanging luwad lamang ang yamang mineral ngunit
sentro ng kalakalan at industriya. 1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Tuklasin Gawain 1: Sa Maze Ko, Mag-ingat Kayo!
Panuto: Tutulungan po natin ang buong mag-anak na inabutan ng
malakas na bagyo na makatawid patungo sa pamahalaang lungsod
ng Cebu upang makahingi ng tulong sa mga kinauukulan. Sa pamamagitan
ng pagtahak ng “Maze”,ituro ang tamang dadaanan para makaiiwas
sila sa mga nakaabang na panganib dulot ng iba’t ibang sakuna. Kailangan
po ang ibayong pag-iingat para sa kaligtasan.
https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/08/96/journalist-with-microphone-pop-art-
vector-19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector
ph.lovepik.com/image-610803105/a-family-of-four-happy-and-happy-hand-drawn-cartoon.html
123rf.com/photo-76273736- stock-vector-maze-game -background-labyrinth-with-entry-and-exit.html
5
Sa MAZE KO,
Mag-Ingat Kayo!
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/tnt.abante.com.ph
Pinagkunan: https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy
wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph/
Gawain 2:
123rf.com/photo_9670300_illustration-of-a-filipino-kid-holding the-philippine-flag.html
Panuto: Mula sa kahon ng kaalaman, tukuyin ang ahensya ng pamahalaan
ayon sa sagisag o palatandaan nito.
Kagawaran ng Edukasyon
Kagawaran ng Agham at Teknolohiya
Kagawaran ng Kalusugan
Komisyon ng Populasyon
Kagawaran ng Agrikultura
Kagawaran ng Interyor at Pamahalaang Lokal ng Pilipinas
Pambansang Pangasiwaan sa Pabahay
Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan
Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna
Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan
Sagot: Sagot:
1. . 6.
2. 7. 6
Sagisag Ko,
Tandaan Mo!
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
3. 8.
4. 9
5. 10.
Pinagkunan: https://www.google.com/wikipedia.emb.gov.ph/UN.SDER.knowledge portal
Gawain 3:
Sagot
1. https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of-grass-image6211368.html https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.& psig
2. http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html https://en.wikipedia.org/wiki/The_Blue_Marble
3. https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/ https://www.google.com/url?sa=&url=https://www.youtube.com/watch?
4. https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html https://www.google.com.urlsa+i&url+http://clipart-library.com/cartoon.picture-of-the-world-globe Tapon,
5. https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko-moreno-2/
7
PICTOWORD!
Pagdugtung-dugtungin ang mga larawan at mga salita upang makabuo
ng pamagat ng kanta o awitin.
Mo Ang
A for Planet
The
A
‘Nyo ‘Nyo
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Suriin
Sa bahaging ito, ay tatalakayin ang mga paksa na may kaugnayan sa araling Mga Suliraning Pangkapaligiran at ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya
Pinagkunan:https://www.google.com/https://tatess.blogspot.com/www.youtube.com/clipart.
library.com/https://powertool.portal.com
Ang Biodiversity ng Asya
Ang pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa
natural na kalikasan ay tinatawag na biodiversity.
Ang Asya bilang pinakamalaking kontinente sa buong mundo ay itinuturing na
pangunahing pinagmumulan ng global biodiversity.
Ngunit, habang ang mga bansa sa Asya ay patuloy na pupunta sa kaunlaran, kasabay
din nito ay ang pagsulpot ng mga suliraning ekolohikal at pangkapaligiran bunsod ng
hindi mapigilang pag-unlad ng ekonomiya at ang patuloy na paglaki ng
populasyon.
Ang mga bansang Asyano sa ngayon ay humaharap sa masalimuot na
interaksiyon ng mga isyung panlipunan, politikal, ekonomiya, at pangkapaligiran.
Ang masusing ugnayan at pagbabalikatan ng bawat isa sa loob ng isang bansa
at sa pagitan ng bawat bansa ay mahalaga upang makapagbalangkas at
makapagpatupad ng angkop na solusyon sa mga suliraning ito.
Hindi maikakaila na ang patuloy na paglaki ng populasyon ay ang
pangunahing ugat ng iba’t ibang suliraning pangkapaligiran sa mundo.
8
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Ang patuloy na tumataas na bilang ng mga tao, ay nangangahulugan na lalong
nagiging mataas ang pangangailangan malaking lupain na mapagtataniman upang
matugunan ang pangangailangan o demand para sa pagkain. Ang labis na
intensipikasyon (intensification) sa paggamit ng lupa upang pagtaniman ay
nagiging sanhi rin ng mga problemang direkta na nakatuon sa lupa gaya ng
desertification, salinization at alkalinization.
Pinagkunan:https://www.google.com/powertool.portal.com/SigneWikinson
1. Desertification – ito ay ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng
pakinabang sanhi ng “poor land management
2. Salinization – ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi ng maling irigasyon.
3. Alkalinization- isang proseso kung saan naging maalat ang lupa o kung saan
pinapababa nito ang pagiging acidic ng bagay. Pagkakaroon ng deposito ng alkali o
hydroxides sa lupa.
4. Habitat –tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay. Ito ang pangunahing
apektado ng land conversion o ang paghahawan ng kagubatan, pagpapatag ng mga
mabundok o maburol na lugar upang magbigay-daan sa mga proyektong
pangkabahayan.
5. Hinterlands - Malayong lugar, malayo sa mga urbanisadong lugar ngunit apektado
ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod. Ang lungsod ay
nangangailangan ng pagkain, panggatong, at troso para sa konstruksiyon na
itinutustos ng hinterlands na humahantong sa pagkasaid ng likas na yaman nito.
6. Ecological Imbalance - kapag nasira ang isang kawing, mahihirapan ang lahat at
mapanganib ang kalagayn ng kapaligiran.
7. Deforestation o tahasang pagkawasak ng kagubatan – pagkaubos at pagkawala ng
mga punongkahoy sa mga gubat. Ito ay isang napakakritikal na problemang
pangkapaligiran. Masama ang dulot nito sa natural ecosystem sapagkat ang likas na
yaman ng kagubatan at nababawasan. Pinipiling putulin ang mga punong may ilang
libong taon nang nabubuhay sa kagubatan at hindi ito basta lamang napapalitan sa
pamamagitan ng muling pagtatanim.
8. Siltation- ang pagkakaroon ng deposito ng mga putik sa daanan ng tubig sanhi na
rin ng soil erosion.
9
Talaga namang
napakasarap ng
simoy ng sariwang
hangin!
Ngunit
napakalungkot isipin
na unti-unti nang
nasisira ang ating
kalikasan.
Bakit po? Paano ‘nyo nasabi? Anu-ano bang mga dahilan?
Unti-unti
nang
nawawala
ang
Biodiversity
.
Dahil sa
napakaraming
suliranin at isyung
pangkapaligiran
gaya ng …
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
9. Global Warming –ang pagbabago ng pandaigdigan o rehiyunal na klima na
maaaring magdulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng ga gawain ng tao.
10. Red Tide - sanhi ng dinoflagellates na lumulutang sa ibabaw ng dagat.
11. Global Climate Change – pagbabago ng pandaigdigan o rehiyonal na klima na
maaaring dulot ng likas nga pagbabago sa daigdig o ng mga gawain ng tao.
Karaniwang tinutukoy nito sa kasalukuyan ay ang pagtaas ng katamtamang
temperature o global warming.
12. Ozone Layer Depletion- ang pagkabutas ng ozone layer na nagbibigay daan sa
nakakasirang UV rays na pumasok sa ating Earth’s Atmosphere na nakapagdudulot
ng masamang epekto sa kalusugan ng tao, maging sa halaman at mga hayop dult ng
ultraviolet rays.
13. Over Grazing –Isa pang pinagmumulan ng pagkasira ng lupa ay ang overgrazing
kung saan ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop. Ito
ay nakasisira sa halaman o vegetation ng isang lugar. Ang hilagang Iraq, Saudi
Arabia, at Oman ay ilan lamang sa mga bansang nakararanas ng ganitong
sitwasyon.
14. Industrial Waste – ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t- ibang
factory mills at mga mina.
15. Oil Spill- ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa karagatan.
Pinagkunan: https://www.google.com/brainy.ph
Pagkasira ng Lupa
Tunay na malaki at mahalaga ang papel na ginagampanan ng lupa upang patuloy na
mabuhay ang mga tao.
Sa kapakinabangan o productivity nito nakaasa ang mga produktong agrikultural na
tumutustos sa kabuhayan ng mamamayan.
Nasa 33% ng mamamayan nito ang nakikinabang sa ilog na ito.
Samantala, isa ring malubhang porblema sa lupa ay ang desertification gaya ng
nararanasan sa ilang bahagi ng China na nakapagtala na nang halos 358,800km²
na desertified na lupain.
Maging sa ilang bahagi ng Asya tulad ng Kanlurang Asya ay nakararanas din ng
tuyong lupain gaya ng Jordan, Iraq, Lebanon, Syria, at Yemen sa Kanlurang Asya, at
ang India at Pakistan sa Timog Asya.
Ang pagkasira o pagkatuyo ng lupa ay maaaring magdulot ng matinding suliranin
gaya ng kakulangan sa pagkain at panganib sa kalusugan.
10
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.html&psig
https://www.google.com/htpps://ph.lovepik.com/images/slideshare.net
Urbanisasyon
Dahil sa mabilis na urbanisasyon sa Asya, labis nang naapektuhan ang kapaligiran
nito. Ito ay nagbunsod sa mga kaugnay na problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar
o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at
iba pang panganib sa kalusugan. Mahigit sa 3,119 sa mga bayan at lungsod ng India ay may
ganitong sitwasyon. Ang kalusugan ng mga mamamayan sa mga lungsod ay direktang
naaapektuhan ng urbanisasyon gaya ng pagtatapon ng wastewater sa tubig o sa lupa.
Ang mga kalapit –bayan ng lungsod ay naapektuhan din ng urbanisasyon sapagkat dito
kunukuha ang ang ilang mga pangangailangan ng lungsod na nagiging sanhi ng pagkasaid
ng likas na yaman nit. Kaugnay na problema rin ng urbanisasyon ay ang noise pollution mula
sa mga sasakyan, gayundin ang mga ilang parato at makinang gumagawa ng ingay.Ayon sa
pag-aaral ng mga eksperto, may epekto sa kalusugan ng tao ang labis na ingay. Ito ay
nagdudulot ng stress at nakadaragdag sa pagod.Sa ilang malubhang sitwasyon , nagiging
sanhi ng ito pagkabingi.
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-waste-management&psig/https://www.google.com/htpps://Britannica.com/htpps://philstar.com
Problema sa Solid Waste
Ang pagtatapon ng solid waste o basura ay isang malaking suliranin sa halos
lahat ng bansa sa buong daigdig. May dalawang uri ng basura-basurang galing sa
mga kabahayan at basurang industriyal na mula sa mga ospital, pabrika, at industriya.
11
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Maraming mga bansa sa Asya ang walang karampatang pasilidad upang itapon sa
maayos na pamamaraan ang mga basura.
Ito ay dahilan upang makontamina o marumihan ang hangin, tubig at maging
ang lupa. Kapag sinusunog ang basura, dumurumi ang hangin. Kapag itinambak
lamang sa isang lugar, maaaring manuot sa lupa ang ilang mga maasido at organikong
materyal na magiging sanhi ng kontaminasyon ng tubig na iniinom at ng tubig na
dumadaloy sa irigasyon. Ang masalimuot na problemang ito sa tamang pagtatapon ng
basura ay nagdudulot ng problemang pangkalusugan sa mga tao at problemang
ekolohikal sa kalikasan.
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star-
ngayon/opinyon/2019/06/27/1929893
Problema ng Basura
Ni Kim A. Gargar
12
Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng pagkasira ng kapaligiran.
Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.
Sa pag-unlad ng lipunan, dumarami ang mga produktong nalilikha ng tao: mga produktong nakakatulong sa pagpapagaan sa proseso ng pagtatanim ng palay at iba pang pinagkukunan ng pagkain; mga produktong nakakapagpadali sa pagdadala ng mga produktong agrikultural; mga produktong nakakapagpaginhawa sa pamumuhay at sa mga gawain sa loob ng tahanan; mga produktong nagbibigay saya o mga produktong pang-sining; mga produktong nagluluwal ng iba pang produkto; at marami pang klase ng produkto na nalilikha sa sangkatauhan.
Ano nga ba ang solusyon sa suliranin sa basura? Masasagot natin ito kung maiintindihan natin kung paano umusbong ang parami nang paraming basura na nalilikha natin. Kung mga hayop ay hindi natin masasangkot sa problemang ito, mayroon ding pagtatanggi sa laki o liit ng ambag ng bawat tao sa problemang ito.
Pinagkunan: https://google.com.Wikimedia.commons
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Pinagkunan:https://www.google.com/slideshare.net/you tube
Pagkawala ng Biodiversity
Ang kontinente ng Asya ay itinuturing na isa sa may pinakamayamang
biodiversity sa buong mundo. Ang China, India, Thailand, Indonesia at Malaysia ay
katatagpuan ng pinakamaraming species ng mga isda, amphibian, reptile, ibon, at
mammal.
Ngunit sa kabila nito, ang Asya rin mismo ang nakapagtala ng pinakamabilis na
pagkawala ng biodiversity bunsod ng: 1.) patuloy na pagtaas ng populasyon, 2.)
walang habas na pagkuha at paggamit ng mga likas na yaman,3.) pag-aabuso sa
lupa,4.) pagkakalbo o pagkakasira ng kagubatan (deforestation), 5.) polusyon sa
kapaligiran, at (6.) ang introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular
na rehiyon.
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-weak-laws-
and-poor-implementation.html&psig
PAGKASIRA NG KAGUBATAN
Ang pagkakalbo ng kagubatan ay nagbibigay-daan sa iba pang
problemang pangkapaligiran tulad ng pagbaha, erosion ng lupa, pagguho ng lupa,
siltasyon at sedimentation.
13
Ang pananagutan sa problemang basura ay nakatuon sa kung sino ang lumilikha at nakikinabang sa paglikha nito. Kahit sa basura sa hangin na nagdudulot ng pagbabago ng klima (climate change), ang may pananagutan ay ang mga mayayamang bansa na siyang may pinakamalaking volume na ibinuga at patuloy na ibinubugang greenhouse gas, hindi ang Pilipinas na mas maliit pa sa 1% ang ambag nito. Ang
lumilikha at yumayaman ang may pananagutan at sila ang dapat singilin para sa pagbubuo ng mga imprastruktura para ayusin ang pagtatapon ng basura. At bago natin makalimutan, mayroong gobyerno para gawin ang lahat nang ito.
Pinagkunan: https://google.com.Wikimedia.commons
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Ayon sa pag-aaral ng Asian Development Bank, nagunguna ang
Bangladesh, Indonesia, Pakistan, at Pilipinas sa mga bansang may pinakamabilis na
antas o rate ng deforestation. Pangunahing sanhi ng problemang ito ay ang
komersiyal na pagtotroso, pagkakaingin, pagpuputol ng puno, upang gawing
panggatong, at ang pagkasunog ng gubat.Sa pagkawala ng mga puno, marami ring
mga species ng halaman at hayop ang nanganganib dahil nawawalan sila ng
natural na tirahan o natural habitat.
Katuwang ang iba’t ibang ahensya ng pamahalaan upang
mapangalagaan ang kapakanan ng mga mamamayan at ang mga likas na yaman at
maaagapan ang matinding suliraning pangkapaligiran at mabilis na paglaki ng
populasyon. Iilan sa mga ahensyang ito ay ang:
Kagawaran ng Interyor at Pamahalaang Lokal ng Pilipinas
(Ingles:Department of the Interior and Local Government o DILG) pangunahing
tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting
ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at
pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan. Ito rin ang
responsable sa Pambansang Pulisya ng Pilipinas.
Ang Kagawaran ng Agrikultura (Kagawaran ng Pagsasaka, Ingles:
Department of Agriculture, DA) ay ang departamentong tagapagpatupad ng
Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa pagpapayabong ng kita ng mga
magsasaka ganun na din ang pagpapababa ng insedente ng kahirapan sa mga sektor
na rural ayon na rin sa nakasaad sa Katamtamang Terminong Plano ng Pamahalaan
ng Pilipinas.
Ang Kagawaran ng Kalusugan (Ingles: Department of Health) ang
ahensiyang ito ang nangunguna sa pangangalaga sa kapakanang pangkalusugan ng
mga mamamayan ng bansa.
Ang Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan
(Ingles:Department of Social Welfare and Development o DSWD) ay ang
departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa
pangangalaga ng karapatan ng bawat Pilipino sa kagalingang panlipunan at sa
pagpapayabong ng Pag-unlad ng lipunan.
Kagawaran ng Edukasyon ng Pilipinas (Ingles: Department of Education o
DepEd) ay ang departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na
responsable sa pamamahala at pagpapanatiling mataas ng kalidad ng edukasyon sa
Pilipinas. Ito ang pangunahing tagaisip ng mga polisiyang pang-edukasyon at
responsable sa sistemang pang elementarya at pang-sekondarya dito sa Pilipinas.
Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan (Ingles: Department of
Environment and Natural Resources o DENR) ay ang departamentong
tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa pagkontrol at
pamamahala ng eksplorasyon, pagpapaunlad, maayos na paggamit at pananatili ng
likas na yaman ng bansang Pilipinas.
Ang Kagawaran ng Agham at Teknolohiya ng Pilipinas (Ingles: Department
of Science and Technology o DOST) ay isang departamentong tagapagpatupad ng
Pamahalaan ng Pilipinas na may tungkulin sa koordinasyon ng mga proyektong may
kaugnayan sa agham at teknolohiya sa Pilipinas, at may tungkulin ding magsagawa
ng mga patakaran at mga proyekto sa mga larangan ng agham at teknolohiya bilang
pagtataguyod ng kaunlarang pambansa.
14
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Ang Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at
Astronomi (Ingles: Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services
Administration, pinaikli bilang PAGASA) ay isang pambansang institusyon sa Pilipinas
na nilikha upang magbigay ng mga babala tungkol sa baha at sa mga bagyo,
pampublikong taya ng panahon, meteorolohiya, astronomikal at iba pang
impormasyon at serbisyo na ang layunin ay ang maproteksiyonan ang buhay at ari-
arian at para suportahan ang paglago at patuloy na pagbabago sa ekonomiya ng
bansa.
Ang Pambansang Pangasiwaan sa Pabahay o National Housing Authority
ay tumutulong upang makapagbibigay ng murang pabahay para sa mga Pilipino at
sagutin ang problema ng relokasyon sa mga nasasalanta ng mga kalamiad.
Ang Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna o National
Disaster Risk Reduction & Management Council (NDRRMC) na dating kilala bilang
National Disaster Coordinating Council (NDCC) ay isang sangay ng pamahalaan
ng Pilipinas sa ilalim ng Kagawaran ng Tanggulang Pambansa na may pananagutan
na tiyakin ang kaligtasan at kabutihan ng mga mamamayan sa panahon ng sakuna.
Binibigyan-diin nito ang katotohanang napakalawak ng problemang dulot ng
pagkalat ng mga mapanganib na greenhouse gases gaya ng carbon dioxide at iba
pang mga air pollutants na kumakalat sa pamamagitan ng hangin, kung kaya hindi
isinasaalang-alang ang mga hangganan ng mga bansa o kontinente sa usapin ng
lawak ng paglaganap nito. Ang ganitong kalalang uri ng suliraning ekolohikal ay
nararanasan na ng Asya sa kasalukuyan.
Pinagkunan:https://www.google.com/slideshare.net
Ang Kahalagahan ng Balanseng Kalagayang Ekolohikal
Napakahalagang panatilihin ang ecological balance o balanseng kalagayang
ekolohikal ng Asya. Anuman ang maging katayuan at kalagayang ekolohikal ng
rehiyon, tiyak na makaaapekto ito nang lubos sa pangkalahatang kalidad ng
kapaligirang pandaigdig.
Ang mga problemang ekolohikal na nararanasan ng mga Asyano sa isang
rehiyon ay posible ring maging suliranin ng mga tao sa karatig-rehiyon o maging ng
mamamayan sa buong daigdig. Sa isang bahagi ng nailathalang artikulo nina J. Wu
at C. Overton na may pamagat na “Asian Ecology: Pressing Problems and Research
Challenges” noong 2002, 25% ng kabuuang pagbuga ng carbon dioxide sa buong
mundo ay nagmula sa Asia-Pacific ayon sa pananaliksik ng mga dalubhasa noong
1991. Kung magpapatuloy ito, maaaring tumaas nang hanggang 36% sa 2025 at 50%
sa pagtatapos ng ika-21 na siglo ang pagbuga ng carbon dioxide mula sa nabanggit
na rehiyon.
15
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Pamprosesong tanong:
1. Bakit ang labis na intensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay nagbubunsod ng problema?
2. Ano ang pagkakaiba ng desertification sa salinization? Ang salinization sa alkalinization?
3. Paano nakaaapekto ang urbanisasyon sa kapaligiran? Inaasahang sagot:
4. Ano kaya ang magiging epekto ng masalimuot na problema ng hindi tamang pagtatapon ng basura sa tao at sa kalikasan? Inaasahang sagot:
5. Anu-ano ang mga dahilan ng mabilis na pagkawala ng biodiversity?
6. Bakit nagiging pangunahing sanhi ng mabilis na pagkawala ng biodiversity ang pagkasira ng kagubatan?
7. Sa inyong palagay, ang suliraning pangkapaligiran ba ay nakakaapekto sa paghina ng ekonomiya ng isang bansa? Pangatwiran ang sagot.
8. Ano kaya ang implikasyon ng patuloy na pagtaas ng bahagdan o porsyento ng pagbuga ng carbon dioxide sa rehiyon ng Asia-Pacific? (Ang guro ay magbibigay ng karagdagang kaalaman tungkol sa iba’t ibang sakuna o kalamidad na maaaring tumama o mararanasan sa Pilipinas.)
Sa ibang pahayag naman, ang Pilipinas ay nakararanas nang iba’t ibang uri ng
sakuna o krisis sa kalusugan kaya ang ating pamahalaan ay ibayong naghahanda
para masisiguro ang kaligtasan ng mga mamamayan. Gaya ng nangyayari sa Pilipinas
sa kasalukuyan na marami ang nagkakasakit at namamatay dahil sa nakahahawang
sakit na COVID-19.
Pumapangatlo ang Pilipinas sa dami ng kaso ng nahahawaan ng sakit. Sa
totoo lang, tinutukoy ang lungsod ng Cebu bilang isa sa may pinakamataas na kaso
ng Covid dahil na rin sa walang disiplina ng mga tao. Ngunit hindi maaaring iaasa na
lamang ng mga mamamayan ang sarili sa pamahalaan kaya dapat tayong
magtutulungan. Inilunsad ng pamahalaan ang Republic Act 11469 o tinawag na
Bayanihan Act “To Heal as One Act” upang ang bawat isa ay maipapakita ang kanyang
katungkulan na labanan ang pagsubok dulot ng Covid-19. Ngunit hindi lamang ang
sakit na Covid-19 ang dapat paghandaan ng mamamayan dahil may mga mas malala
ring sakuna o kalamidad na maaaring darating gaya ng bagyo, lindol, pagputok ng
bulkan at iba. Kaya inaasahan na ang bawat miyembro o kasapi ng pamilya ay may
kakayahan upang makatutulong sa paghahanda at makapagbigay ng kaakibat na
tungkulin para magiging ligtas sa anumang panganib.
9. Sinu-sino ang mga miyembro ng pamilya at anu-ano ang tungkulin ng bawat isa? Inaasahang sagot:
10. Anu-ano ang mga paghahanda na ginagawa ng iba’t ibang tanggapan ng pamahalaan para masiguro ang kaligtasan ng mga mamamayan sa panahon ng sakuna o kalamidad, halimbawa kung mayroong bagyo na darating? Inaasahang sagot: Bago ang kalamidad: Sa araw ng kalamidad:
Pagkatapos ng kalamidad
16
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Pagyamanin
Upang mas malinang pa ang iyong kakayahan sa paguunawa sa araling ito, kailangan mong sagutin ang mga sumusunod na gawain. Gawain 4: VOCABULARY GAME!
Panuto: Ayusin ang mga letra upang makabuo ng tamang talasalitaan. Isulat ang
iyong sagot sa ikalawang hanay o kolum at sa ikatlong hanay o kolum ibigay ang kahulugan.
SALITA SAGOT KAHULUGAN
1. REVO AINGGRZ
2. DUSTINLIAR STEWA
3. LOI LLIPS
4. SHIF ILLK
5. LANDERSHINT
Gawain 5: SANHI, EPEKTO, MUNGKAHI Panuto: Ibigay ang sanhi at epekto ng mga suliraning ekolohikal o suliraning
pangkapaligiran sa Asya at magmungkahi o magbigay ng mga solusyon.
1. Urbanisasyon SANHI EPEKTO MUNGKAHI
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning-module/urbanization-asia&psig
2. Deforestation
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/deforestation-b92744eef6&psig
3. Red Tide
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.sciencedirect.com.topics/earth-and -planetary-science/red-tide&psig
4. Salinization
Pinagkunan: https://www.google.com/wiki.sjs.org/wiki/indexphp/16-salinization/Cracks in the ground duro to salinization,Julia Smith
17
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Desertification
Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://ourworld.unu.edu/en/ to-fight-desertification-lets-manage-our-land-better&psig
Isaisip Gawain 6: Magtapatan Tayo! Panuto: Pagtapatin ang larawan sa hanay A at ng kahulugan nito sa
hanay B.Isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang bago ang bilang.
HANAY A HANAY B
______1. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.youtube.com/watch?
______2 . Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshare.net/olhen/suliraning-pangkapaligiran 37597714&psig
______3. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga-suliraning-pangkapaligiran-at-kalagayang-ekolohikal-ng-asya/19&psig
______4. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.extremetech.com/extreme/300644-the-2019-ozone-layer-hole-is-now-the-smallest-on-record&psig
_____5. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/http:/antonantonio.blogspot.com/2016/02/deforestation.html&psig
______6 Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil-spill&psig
______7. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-fitness/7329/red-tide-alert-western-
samar-bfar/attachment/mussels-red-tide&psig
18
a. ang pagkabutas ng ozone layer na nagbibigay daan
sa nakakasirang UV rays na pumasok sa ating Earth’s Atmosphere na nakapagdudulot ng masamang epekto sa kalusugan ng tao, halaman at mga hayop
b. tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay
c. sanhi ng dinoflagellates o mapulang maliit na
organismo na lumulutang sa ibabaw ng dagat dulot ng polusyon
d. ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop.
.
e. ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t- ibang factory
f. ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi
ng maling irigasyon
g. ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa
karagatan
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
_______8. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshrae.net/natct/habitats/2-31178195&psig
_______9. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration-ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig
______10. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_industrial-waste-and-air-pollution-
with -black-smoke-from-chimneys-html&psig Pinagkunan:https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews-Stanford University/nesfeed.ph/antonantoio/blogspot.com/extremetech.com/https:// slideshare
Isagawa
Panuto: Upang mapatunayan at mas lalo pang naiintidihan ang mga suliraning
pangkapaligiran at ang kalagayang ekolohikal ng Asya, gumawa ng isang
malikhaing poster na magpapakita sa kahusayan sa larangan ng pagguhit.
19
Rubrik sa Paggawa ng Poster
Pamantayan Napakahusay Mahusay Kailangan pang Linangin
Nilalaman
25%
Naipapakita at naipaliliwanag ng maayos ang ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster
May kakulangan sa maayos na pagpapaliwanag sa ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster
Hindi naipaliwanag ng maayos ang ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster
Kaangkupan ng Tema o Konsepto
20%
Maliwanag at angkop na angkop ang tema o konsepto
May kakulangan sa mensahe sa paglalarawan ng tema o konsepto
Hindi maliwanag at hindi angkop ang mensahe sa paglalarawan ng tema o konsepto
Orihinalidad
10%
Orihinal ang konsepto sa paggawa ng poster
May kakulangan sa orihinal na paksa o konsepto sa paggawa ng poster
Walang orihinal sa konsepto at paksa sa paggawa ng poster
Kabuuang Presentasyon
25%
Malinis, maayos ay malinaw ang mensahe ng kabuuang presentasyon
May bahaging may kakulangan sa aspeto ng kalinisan at kaayusan ng kabuuang presentasyon
Hindi malinis at maayos ang kabuuang prsentasyon
Pagka-malikhain
20%
Gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman o konsepto ng mensahe
Hindi gaanong gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman, konsepto at mensahe
Hindi gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman , konsepto at mensahe
h. tahasang pagkawasak ng kagubatan – pagkaubos at pagkawala ng mga punongkahoy sa mga gubat
i.ang pagkakaroon ng deposito ng mga putik sa
daanan ng tubig sanhi na rin ng soil erosion.
j. ang pagbabago ng pandaigdigan o rehiyunal na klima na maaaring magdulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng gawain ng tao
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Tayahin Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan?
a. BiodiversIty b. Ecosystem c. Habitat d. Hinterlands
2. Alin sa mga sumusunod ang nagbunsod kaugnay ng problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan?
a. Economic Crisis b. Immigration c. Pollution d. Urbanisasyon
3. Ayon sa pag-aaral ng mga eksperto, ang labis na ingay ay may epekto sa kalusugan
ng tao. Alin sa mga sumusunod ang walang katotohanan? Ang sobrang ingay ay:
a. nagdudulot ng stress c. naging sanhi ng pagkabingi
b. nakadagragdag sa pagod d. parang musika sa tainga
4. Ilang porsyento ang aabutin kung magpapatuloy ang pagbuga ng carbon dioxide sa mga rehiyon ng Asya sa taong 2025? a. 35% b. 36% c. 45% d. 50%
5. Ano ang magiging epekto ng greenhouse gases gaya ng carbon dioxide sa kalusugan ng tao? Ito ay magdulot ng:
a. Air Pollution b. Radiation c. Water Pollution d. Ultraviolet rays
6. Ang mga sumusunod ay mga epekto ng hindi tamang pagtatapon ng solid waste maliban sa isa. Alin dito ang hindi kabilang? a. manuot sa lupa ang mga maasido at organikong materyales b. mapagkakakitaan ang solid waste kaya may pera sa basura
c. pagkaroon ng kontaminasyon sa tubig na iniinom at ng tubig na dumadaloy irigasyon
d. pagsusunog ng basura na maging sanhi ng maduming hangin 7. Alin sa mga sangay ng pamahalaan ang may pananagutan na tiyakin ang kaligtasan at kabutihan ng mga mamamayan sa panahon ng kalamidad? a. Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan b. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan c. Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna d. Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomi 8. Ang Kagawaran na ito ay pangunahing tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan. Aling tanggapan ang tinutukoy? a. DILG B. DSWD C. NDRRMC D. PAGASA 9. Alin sa mga departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas ang ang ahensiyang na nangunguna sa pangangalaga sa kapakanang pangkalusugan ng mga mamamayan ng bansa?
a. Kagawaran ng Agham at Teknolohiya b. Kagawaran ng Agrikultura c. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan d. Kagawaran ng Kalusugan
20
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
10. Sa sitwasyon natin ngayon kung saan may banta sa kalusugan ng mga tao sanhi ng COVID-19, paano nakakahawa ang sakit na ito? a. paggamit ng parehong heringgilya c. pagtalsik ng laway ng tao b. pagsalin ng dugo d.sa pamamagitan ng hangin
11. Ang Republic Act 11469 ay binansagang Bayanihan Act. Ang batas na ito ay kilala sa opisyal na pangalan na; a. Heal Our Land c. To Heal as One Act b. Heal the World d. Unity in Diversity
12. Upang mas mapangalagaan ang kalusugan at masiguro ang kaligtasan, ang mga sumusunod na paraan ay mainam gawin upang hindi mahawaan ng CoVid -19 ang isang tao maliban sa isa. Alin dito ang naiiba? a. Paggamit ng Face Mask b. Pagkakaroon ng distansya sa pagitan ng bawat tao c. Palaging maghugas ng kamay d. Pakikipagkamayan at beso-beso
Basahin ang bahagi ng artikulo na Problema sa Basura sa Pilipinas ni Kim A. Gargar.
Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng
pagkasira ng kapaligiran. Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag- unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.
13.Sa bahaging ito ng artikulo, ang hindi wastong pagtatapon ng solid waste o basura ay isang malaking suliraning pangkapaligiran sa Manila, Philippines. Ang mga dahilan ay ang kawalan ng pasilidad at epektibong pamamahala ng pagtatapon ng basura. Alin sa sumusunod ang malaking epekto ng walang habas na pagtatapon ng basura sa kung saan-saan?
a. Nakokontamina o narurumihan ang hangin, tubig, at maging ang lupa.
b. Nahahalo ang nakalalasong katas nito sa tubig na iniinom at sa mga irigasyon.
c. Nahaharangan ang mga estero at ilog na daluyan ng tubig.
d. Nanunuot sa lupa ang ilang maaasido at mga organikong material.
14.Matapos ang pagsusuri ng mga sanhi, dahilan at epekto ng suliraning pangkapaligiran, ay naatasan ka ng guro na gumawa ng isang feature article para
maipahayag mo ang iyong saloobin tungkol sa pang- aabuso ng tao sa biyaya ng kalikasan at ang karapat-dapat o tamang gawin para mapangalagaan ang kapaligiran. Ano ang gagawin mong pamantayan sa pagbuo ng nilalamanng iyong artikulo?
a. Gumawa ng outline ng isyu, magsaliksik, at mag-aral sa mga mahahalagang punto, makikinig sa balita na may kaugnayan sa problema sa basura at mga maaring solusyon
b. Magbasa at magsaliksik sa isyu c. Magbasa, manood ng balita at gumawa ng outline
d. Magsaliksik at magtanong tanong sa mga kakilala
21
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
15.Ang Asya sa kasalukuyan ay dumaranas ng iba’t ibang suliranin gaya ng pagkasira ng pakaligiran, paglaki ng populasyon at ang nakakahawang sakit na COVID-19 na nakaaapekto sa ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon. Ikaw bilang isang kabataan ay naanyayahan na sumali sa isang virtual na pagpupulong upang talakayin ang solusyon sa paglutas ng suliranin. Ano ang iyong imumungkahi upang malutas ang suliranin? a. Dumudlog sa United Nations para malutas ang suliranin
b. Ipagbawal ang paggamit nga plastic upang mabawasan ang basura at huwag
pahintulutan na lumabas ang mga kabataan
c.Magpatupad ng programa na magbabawal sa mag-asawa na magkaroon ng anak
d. Magsagawa ng mga responsableng kampanya gamit ang social media platforms
para iparating at ipaunawa ang kahalagahan ng kapaligiran, kalusugan at tamang
disiplina ng tao sa pag-unlad ng isang bansa
Karagdagang Gawain Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na nagpapahayag ng damdaming makabayan at makakalikasan na pumupuna sa mga hakbang na isinasagawa ng mga samahan ng mga bansa sa Asya upang mapangangalagaan ang timbang ng kalagayang ekolohikal ng rehiyon.
Rubrik sa Paggawa ng Sanaysay
22
Pamantayan Pinakamahusay 10puntos
Mahusay 8puntos
Hindi Mahusay 6 puntos
Kailangan pang Linangin 4puntos
Kaalaman at pagkakaunawa sa paggawa ng sanaysay
Higit na nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysay
Nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysay
Hindi gaanong nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysat
Walang alam sa paggawa ng sanaysay
Kamangha-mangha , kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad
Sobrang nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad
Nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad
Hindi gaanong nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad
Hindi nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad
Kalidad ng Impormasyon
Higit na maayos at punong-puno ng sapat at mahahalagang impormasyon
Maayos at punong-puno ng impormasyon
Maayos at may sapat na impormasyon
Hindi maayos at walang masyadong impormasyon
Epektibong pagpresenta o paglalahad
Mapakahusay at napakaepektibo ng presentasyon o paglalahad
Mahusay at epektibong presentasyon o paglalahad
Hindi masyadong epektibo ang presentasyon o paglalahad
Hindi epektibo ang presentasyon o paglalahad
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Susi sa Pagwawasto
23
Subukin
1. b 9. a 2. a 10. b 3. c 11. d 4. a 12. a 5. a 13. b 6. d 14. a 7. d 15. d
8. b
Balikan
1.Thailand 2. Myanmar 3. Pilipinas 4. Vietnam 5. Indonesia 6. Malaysia 7. Brunei 8. Cambodia 9. Laos 10. Singapore
1.Department of Environment and Natural Resources
2.Department of Social Welfare and Development
3.Department of Science and Technologyy
4.Population Commission
5.National Disaster Risk Reduction and Management
Council
6.Department of Agriculture
7.Department of Health
8.Department of Interior and Local Government
9.Department of Education
10.National Housing Authority
Tayahin
1.a 9 d
2.d 10. c
3.d 11. d
4.b 12. c
5.a 13. a
6.b 14. a
7.c 15. d
8.a
Gawain 6:
Magtapatan Tayo!
1.I 6. g
2.d 7. c
3.f 8. b
4.a 9. j
5.h 10. c
Gawain 3: Pictoword
1.Masdan Mo Ang Kapaligiran
2.A song for the Planet Earth
3.Plant a Seed
4.Heal The World
5.Tapon Nyo, Basura Nyo
TUKLASIN Gawain 2: Sagisag Ko, Tandaan Mo Gawain 1: Sa Maze Ko, Mag-ingat Kayo
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Pamprosesong tanong: 1.Bakit ang labis na intensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay
nagbubunsod ng problema?
1.
2.
3.
4.
5. Pinagkunan: https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com
.
24
Sanhi Maunlad na ekonomiya/ Paglaki ng
populasyon
Epekto Urbanisasyon Sobrang dami ng tao sa isang
Deforestation
o pagkakalbo
ng kagubatan
Walang habas
ba pagputol ng
kahoy
Iwasan ang pagtatpon ng basura sa
dagat, makipag-ungayan sa
kinauukulan, higpitan ang
pagpapatupad ng batas sa
pangangalaga ng buhay dagat
Ayusin ang
irigasyon at
daanan ng tubig
Pagpapatupad ng tamang reporma sa pamamahala ng tubig at lupa
Dinoflagellates Red Tide
Salinization-nagkaroon ng
deposito ng asin o
pagiging maalat ng lupa
Desertification-ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng pakinabang
Pagtatapon ng basura sa dagat
Maling irigasyon
poor land management at pag-iba-iba ng klima
Magpaskil ng mga babala sa kahalagahan ng mga kahoy, tumulong upang mapaigting ang pagpaptupad ng batas na nangangalaga sa kalikasan
Mungkahi
Maging responsible sa
mga gagawing hakbang/
Magplano ng pamilya
Inaasahang sagot: Ang labis na instensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay
nagbunsod ng problema nagiging sanhi ito ng pagkasira ng lupa dahil sa iba’t ibang
presyur gaya ng desertification, salinization at alkalinization
SALITA
1. REVO AINGGRZ
2. DUSTINLIAR STEWA
3. LOI LLIPS
4. SHIF ILLK
5. LANDERSHINT
SAGOT
OVER GRAZING
INDUSTRIAL WASTE
OIL SPILL
FISH KILL
HINTERLANDS
KAHULUGAN
Ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop.
Ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t ibang factory mills at mga mina.
Ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa karagatan.
Pagtatapon ng dinamita at basura o nakalalasong element na nakasisira sa kalikasan dahilan ng pagkakamatay ng tone-toneladang isda.
Lugar na malayo sa mga urbanisadonng tirahan ngunit apektado ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod.
Pagyamanin: Gawain 4:Vocabulary Game!
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
24
25
Inaasahang sagot: Ang Desertification ay ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng pakinabang sanhi ng “poor land management at pag-iba-iba na rin ng klima. Samantalang ang Salinization ay ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi ng maling irigasyon.Ang Salinization ay naiiba sa Alkalinization dahil ang alkalinization ay isang proseso kung saan naging maalat ang lupa o kung saan pinapababa nito ang pagiging acidic ng bagay. Pagkakaroon ng deposito ng alkali o hydroxides sa lupa.
Inaasahang sagot: Ang urbanisasyon ay nakaaapekto sa kapaligiran dahil sa mabilis na paglaki ng populasyon na na nagbunsod sa mga kaugnay na problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan at tumataas din ang bilang ng mga tao na nangangailangan ng likas na yaman.
Inaasahang sagot: Ang hindi maayos at tamang pagtatapon ng basura ay nagdudulot ng problemang pangkalusugan sa mga tao at problemang ekolohikal sa kalikasan.
Inaasahang sagot: Ang mabilis na pagkawala ng biodiversity at dahil sa mg umusunod na suliranin gaya ng patuloy na pagtaas ng populasyon, walang habas na pagkuha at paggamit ng mga likas na yaman, pag-aabuso sa lupa, pagkakalbo o pagkakasira ng kagubatan (deforestation), polusyon sa kapaligiran, at ang introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular na rehiyon
Inaasahang sagot: Sa pagkawala ng mga puno, marami ring mga species ng halaman at hayop ang nanganganib dahil nawawalan sila ng natural na tirahan o natural habitat.
Inaasahang sagot: Sa palagay ko, malaki ang epekto ng suliraning pangkapaligiran sa paghina ng ekonomiya ng isang bansa dahil nakasalalay sa malinis na kalikasan, maayos na kapaligiran ang kasaganaan at kaunlaran ng isang bayan.
Inaasahang sagot: Kung magpapatuloy ang mataas na pagbuga ng carbon dioxide,maaaring tumaas nang hanggang 36% sa 2025 at 50% sa pagtatapos ng ika-21 na siglo ang mula sa rehiyon ngAsia – Pacific. Binibigyan-diin nito ang katotohanang napakalawak ng problemang dulot ng pagkalat ng mga mapanganib na greenhouse gases gaya ng carbon dioxide at iba pang mga air pollutants na kumakalat sa pamamagitan ng hangin.
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
26
Inaasahang sagot: Ang mga Ama bilang haligi ng tahanan at huwaran halimbawa ay ginagampanan ang tungkulin sa pagtataguyod ng isang ligtas na tirahan para sa pamilya, at makapagbigay ng sapat at wastong pagkain o pangangailangan ng kanyang mag-anak. Ang mga Ina naman bilang ilaw ng tahanan ay katuwang ng kanilang mga asawa sa pagtataguyod ng pamilya. Ang mga Ina ang nangangasiwa sa mga pangangailangan ng buong mag-anak, mula sa paghahanda ng pagkain, pag-aayos na damit, gamit at sa buong tahanan at higit sa lahat ay nag-aalaga ng mga anak.
Ang mga nakatatandang anak na lalaki ay maaaring makatulong sa kanyang ama sa mga mabibigat na gawain gaya ng pagbubuhat ng mga gamit at pagkukumpuni ng mga sirang gamit. Ang mga nakatatandang anak na babae ay makakatulong sa paglilinis, pagliligpit at pag-aayos ng mga gamit at ilang mga gawaing pambahay.
Inaasahang sagot: Bago ang kalamidad: Magbibigay ng mga babala sa pamamagitan ng social Media, radio, telebisyon, pagpapaskil ng mga anunsyo sa mga estratehikong lugar, pagbibigay –alam sa bawat barangay o purok, paghahanda ng evacuation center o alamin kung saan ang mga evacuation area, paghahanda ng mga pagkain, damit, tubig, gamut, battery, flashlight, cellphone, ang mga mahahalagang dokumento at kailangang nakabalot ng plastic para hindi mabasa. Sa araw ng kalamidad: Huwag lumabas sa daan o kalsada para makaiwas sa mga natutumbang puno, o nag liliparang yero, huwag lulusng sa baha para makaiwas sa sakit sa balat. Kung kinakailangan lumikas, huwag mag-atubili, o huwag mag mamatigas para sa kaligtasan ng bawat isa. Pagkatapos ng kalamidad: Siguraduhing ligtas ang lahat ng kasapi ng pamilya, makiramdam bago lumabas sa bahay, tingnan ang paligid kung gaano kalala ang pinsala. Ipagbigay alam o I –report kaagad sa mga kinauukulan kung sakaling may mga puno o poste ng kuryente ang nabuwal o
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Mga Aklat Blando, Rosemarie et al. Asya: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral, pp46-47,48-49, 53. (Pasig City: Eduresources Publishing, Inc.), 2014. Mateo, Ph.D., Grace Estela C. et.al. Asya: Pag-Usbong ng Kabihasnan
Vibal Publishing House Quezon City, Philippines. 2008.pp 46-54,
56-59.
Mga Website
123rf.com/photo-76273736-stock-vector-maze-game-background-labyrinth-with- entry-and-exit.html https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/ ph.lovepik.com/image-610803105/a-family-of-four-happy-and-happy-hand-drawn- cartoon.html123rf.com/photo_9670300_illustration-of-a-filipino-kid- holding the-philippine-flag.html
https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of- grass-image6211368.html https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.& psig
http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html https://en.wikipedia.org/wiki/The_Blue_Marble https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/ https://www.google.com/url?sa=&url=https://www.youtube.com/watch? https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html https://www.google.com.urlsa+i&url+http://clipart-library.com/cartoon.picture- of-the-world-globe https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko- moreno-2/
https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.netuploads/8/3/5/2/83 57879/gr_8_araling_panlipunan_ql_lmpfd&psig=AOvVawZAhlaYVOaKOnjk1U1HK_ KW&ust_1593788897814000&source=image&cd=vfe&ved.OCAIQj.RxqCAoT CIDZ8eLEsOoCFAAAAAdAAAAABCuAg
https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/0 8/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector- 19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph/ https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.htm l&psig https://www.google.com/htpps://ph.lovepik.com/images/slideshare.net https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid- waste- management&psig https://www.google.com/htpps://Britannica.com/htpps://philstar.com https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-
weak-laws-and-poor-implementation.html&psig
https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning- module/urbanization-asia&psig
27
Sanggunian
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/defo restation-b92744eef6&psig
https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga- suliraning-pangkapaligiran-at-kalagayang-ekolohikal-ng-asya/19&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil- spill&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health- fitness/7329/red-tide-alert-western-samar-bfar/attachment/mussels-red- tide&psig
https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration
ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig
https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration- ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_indus trial-waste-and-air-pollution-with -black-smoke-from-chimneys-html&psig https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews- Stanford. University/nesfeed ph/antonantoio/blogspot. com/extremetech.com https:// slideshare https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star- ngayon/opinyon/2019/06/27/1929893
https://www.google.com/brainy.ph
https://www.google.com/https://Britannica.com/htpps://philstar.com
https://www.google.com/https://deped.negor.net
https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews-
Stanford University/nesfeed.ph/antonantoio/blogspot.com/extremetech.com/https://
slideshare
https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph https://www.google.com/https://ph.lovepik.com/images/slideshare.net https://www.google.com/http://pinetreephil.blogspot.com https://www.google.com library.com/https://powertool.portal.com htpps://www.google.com/powertool.portal.com/SigneWikinson https://www.google.com/slideshare.net https://www.google.com/slideshare.net/you tube https://www.google.com/https://tatess.blogspot.com/www.youtube.com/clipart. https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com.asiapacificcurriculum.com https://google.com.Wikimedia.commons htpps://www.google.com/wikipedia.emb.gov.ph/UN.SDER.knowledge portal
28
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province
Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City
Telefax: (032) 255-6405
E-mail Address: [email protected],ph
29
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
1st GENERATION MODULE
S - VERSION 2.0
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV