เสนอ - tdri: thailand development research...

รายงานการศกษาฉบบสมบรณ

โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใช

แรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม

รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ระยะท 2

เสนอ สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม

โดย มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

ตลาคม 2557

i

สารบญ

หนา

บทท 1 บทนา.................................................................................................................................. 1

1.1 หลกการและเหตผล ........................................................................................................... 1 1.2 วตถประสงค ...................................................................................................................... 2 1.3 กลมเปาหมาย .................................................................................................................... 3 1.4 เปาหมายของโครงการ/ตวชวด .......................................................................................... 3

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา ....................................................................... 5

2.1 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ .......................................................................................... 5 2.2 กรอบแนวคดในการศกษา ................................................................................................. 8 2.2.1 กรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลต ...................................................... 8 2.2.2 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใช

แรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ................................................................ 15

บทท 3 ขอมลการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบาน ........ 19

3.1 บรไนดารสซาลาม .............................................................................................................. 19 3.1.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 19 3.1.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 22 3.1.3 ภาษ ....................................................................................................................... 23 3.1.4 การจางงาน ............................................................................................................ 26 3.1.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 27 3.1.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 27 3.2 ราชอาณาจกรกมพชา ........................................................................................................ 29 3.2.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 29 3.2.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 36 3.2.3 ภาษ ....................................................................................................................... 42 3.2.4 การจางงาน ............................................................................................................ 46 3.2.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 50 3.2.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 50

ii รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ระยะท 2

หนา

3.3 สาธารณรฐอนโดนเซย ....................................................................................................... 52 3.3.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 52 3.3.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 54 3.3.3 ภาษ ....................................................................................................................... 57 3.3.4 การจางงาน ............................................................................................................ 60 3.3.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 62 3.3.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 62 3.4 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ............................................................................ 64 3.4.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 64 3.4.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 70 3.4.3. ภาษ ....................................................................................................................... 74 3.4.4 การจางงาน ............................................................................................................ 77 3.4.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 79 3.4.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 79 3.5 สหพนธรฐมาเลเซย ............................................................................................................ 81 3.5.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 81 3.5.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 83 3.5.3 ภาษ ....................................................................................................................... 85 3.5.4 การจางงาน ............................................................................................................ 89 3.5.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 91 3.5.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 91 3.6 สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร ....................................................................................... 94 3.6.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 94 3.6.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 104 3.6.3 ภาษ ....................................................................................................................... 109 3.6.4 การจางงาน ............................................................................................................ 114 3.6.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 118 3.6.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 118 3.7 สาธารณรฐฟลปปนส ......................................................................................................... 120 3.7.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 120 3.7.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 122

สารบญ iii

หนา

3.7.3 ภาษ ....................................................................................................................... 128 3.7.4 การจางงาน ............................................................................................................ 131 3.7.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 133 3.7.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 133 3.8 สาธารณรฐสงคโปร ............................................................................................................ 136 3.8.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 136 3.8.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 139 3.8.3 ภาษ ....................................................................................................................... 141 3.8.4 การจางงาน ............................................................................................................ 144 3.8.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 146 3.8.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 146 3.9 สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ......................................................................................... 149 3.9.1 สภาวะตลาดทวไป ................................................................................................. 149 3.9.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 154 3.9.3 ภาษ ....................................................................................................................... 161 3.9.4 การจางงาน ............................................................................................................ 166 3.9.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ........................................................................... 170 3.9.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 170

บทท 4 แรงกดดนตออตสาหกรรมทศกษา ....................................................................................... 173

4.1 ภาวะขาดแคลนแรงงาน ..................................................................................................... 175 4.2 คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน ........................................................................................... 177 4.3 การแขงขนจากประเทศทไดเปรยบดานแรงงาน ................................................................ 180 4.4 การเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขน ................................................................. 181

บทท 5 ขอบเขตพนทเปาหมาย ....................................................................................................... 183

5.1 ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมาย ..................................................................................... 183 5.1.1 ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน ............................................................................ 183 5.1.2 ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ ..................................................................... 186 5.1.3 การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย ............................... 187 5.1.4 กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก ............................................ 190

iv รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


หนา

5.1.5 วตถดบ ................................................................................................................... 194 5.1.6 สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ .................................................................. 196 5.1.7 ความไดเปรยบในการสงออก ................................................................................. 197 5.2 ประเทศเปาหมายในการสารวจ ......................................................................................... 200 5.2.1 กมพชา ................................................................................................................... 203 5.2.2 สปป. ลาว .............................................................................................................. 203 5.3 พนททมศกยภาพในกลมประเทศเปาหมาย........................................................................ 204 5.3.1 กมพชา ................................................................................................................... 204 5.3.2 สปป. ลาว .............................................................................................................. 206

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศกมพชา .............................................................................. 209

6.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ................................. 209 6.1.1 การจางงาน ............................................................................................................ 209 6.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 210 6.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 210 6.1.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 211 6.1.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 211 6.1.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 212 6.1.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 213 6.1.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 213 6.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ................................. 214 6.2.1 การจางงาน .............................................................................................................. 214 6.2.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 214 6.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 215 6.2.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 215 6.2.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 215 6.2.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 216 6.2.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 216 6.2.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 217 6.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ............................ 217 6.3.1 การจางงาน ............................................................................................................ 217

สารบญ v

หนา

6.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 218 6.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 218 6.3.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 218 6.3.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 218 6.3.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 219 6.3.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 220 6.3.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 220 6.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ ........................................................... 220 6.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต ................................................................. 220 6.4.2 กฎหมายแรงงาน.................................................................................................... 220 6.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต ........................................................................ 223 6.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต ............................................................................... 226 6.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ .......................................................................... 227 6.5.1 สหรฐอเมรกา ......................................................................................................... 227 6.5.2 สหภาพยโรป .......................................................................................................... 228 6.5.3 ญปน ...................................................................................................................... 228 6.6 ขอมลเชงพนท .................................................................................................................... 230 6.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน ....................................................................... 230 6.6.2 คาจางแรงงาน........................................................................................................ 233 6.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ ...................................................................................... 233 6.6.4 เขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zones: SEZs) ................................... 241 6.7 ขอควรพจารณาทสาคญในการเขาไปลงทน ....................................................................... 248 6.8 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน ................................................................ 250

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนใน สปป. ลาว ......................................................................................... 253

7.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ................................. 253 7.1.1 การจางงาน ............................................................................................................ 253 7.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 253 7.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 254 7.1.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 255 7.1.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 255

vi รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


หนา

7.1.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 257 7.1.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 257 7.1.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 258 7.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ................................. 258 7.2.1 การจางงาน .............................................................................................................. 258 7.2.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 259 7.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 259 7.2.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 259 7.2.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 259 7.2.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 260 7.2.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 260 7.2.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 261 7.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ............................ 261 7.3.1 การจางงาน ............................................................................................................ 261 7.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 262 7.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 262 7.3.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม .............................................................. 262 7.3.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 263 7.3.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 264 7.3.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 264 7.3.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 264 7.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ ........................................................... 265 7.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต ................................................................. 265 7.4.2 กฎหมายแรงงาน.................................................................................................... 265 7.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต ........................................................................ 267 7.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต ............................................................................... 268 7.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ .......................................................................... 269 7.5.1 สหรฐอเมรกา ......................................................................................................... 269 7.5.2 สหภาพยโรป .......................................................................................................... 269 7.5.3 ญปน ...................................................................................................................... 269

สารบญ vii

หนา 7.6 ขอมลเชงพนท .................................................................................................................... 272 7.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน ....................................................................... 272 7.6.2 คาจางแรงงาน........................................................................................................ 274 7.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ ...................................................................................... 275 7.6.4 เขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะ ......................................................... 278 7.7 ขอควรพจารณาทสาคญในการเขาไปลงทน ....................................................................... 284 7.8 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน ................................................................ 285

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย ................................................................................. 289

8.1 กรณศกษา: เปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลตของโรงงานอตสาหกรรมเครองนงหม .. 290 8.2 แนวทางการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ....................................... 292 8.2.1 ผประกอบการกลมทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต ................................... 294 8.2.2 พนททเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................... 294 8.2.3 รปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศ เพอนบาน .............................................................................................................. 297 8.3 ขอเสนอแนะทางนโยบาย ................................................................................................... 298 8.3.1 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลต ............... 299 8.3.2 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรม .................. 303

เอกสารอางอง ..................................................................................................................................... 307

ภาคผนวก 1 รายชอผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษา ทไดยายหรอขยายฐานการผลตไป

ยงกมพชาและ สปป. ลาว ............................................................................................ 311

ภาคผนวก 2 รายชอผประกอบการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศภายใตบนทกความเขาใจ

วาดวยการแลกเปลยนสทธจราจร ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต ..................... 313

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา .... 315

ภาคผนวก 4 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว 323

ภาคผนวก 5 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ ...................................... 339

ix

สารบญภาพ

หนา ภาพท 2.1 ทฤษฎกระจายการผลต ............................................................................................................. 6 ภาพท 2.2 การกระจายการผลต 2 มต ....................................................................................................... 7 ภาพท 2.3 ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม .......................................................................... 9 ภาพท 2.4 วธการสรางเครอขายการผลต ................................................................................................... 10 ภาพท 2.5 หวงโซคณคาของอตสาหกรรม .................................................................................................. 11 ภาพท 2.6 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตสงทอและเครองนงหม ................................................. 12 ภาพท 2.7 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตรองเทาและเครองหนง ................................................ 13 ภาพท 2.8 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตอญมณและเครองประดบ ............................................ 14 ภาพท 2.9 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไปยงประเทศเพอนบาน ............................................................................................................ 15 ภาพท 3.1 เปรยบเทยบโครงสรางเศรษฐกจของกมพชา ป 2536 และป 2556 ......................................... 31 ภาพท 3.2 เปรยบเทยบโครงสรางเศรษฐกจ สปป. ลาว ป 2546 และ 2556 ............................................ 65 ภาพท 3.3 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวของเมยนมารป 2541 – 2556 .................................. 95 ภาพท 3.4 ดลการคาและดลบญชเดนสะพดของเมยนมาร (ลานดอลลารสหรฐ) ....................................... 96 ภาพท 3.5 ความแตกตางระหวางอตราแลกเปลยนจาก FCD, เงนสด และ FEC ....................................... 98 ภาพท 3.6 ชองวางระหวางอตราแลกเปลยนทางการและอตราแลกเปลยนคขนานลดลง .......................... 99 ภาพท 4.1 สดสวนการจางงานของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ ป 2550 – 2555 ...................................................................... 174 ภาพท 4.2 สวนแบงตลาดสนคาของไทยในตลาดโลก ป 2553 – 2555 .................................................... 175 ภาพท 4.3 จานวนผวางงานและอตราการวางงาน ป 2550 – 2555 ......................................................... 176 ภาพท 4.4 อตราการวางงานตามระดบการศกษา ป 2550 – 2555 .......................................................... 176 ภาพท 4.5 คาจางเฉลยของแรงงานในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ป 2550 – 2556 (ไตรมาส 1) ..... 177 ภาพท 4.6 อตราคาแรงขนตา ป 2544 – 2556 ......................................................................................... 178 ภาพท 4.7 โครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขายของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทา และเครองหนง และอญมณและเครองประดบ ป 2555 ........................................................... 179 ภาพท 4.8 โครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขายของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทา และเครองหนง และอญมณและเครองประดบ หลงปรบคาแรงขนตา ...................................... 180 ภาพท 5.1 คาจางรายเดอนของแรงงานทวไปในโรงงาน ป 2551 – 2555 ................................................ 184

x รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


หนา ภาพท 5.2 คาจางรายเดอนของวศวกรระดบกลาง ป 2551 – 2555 ......................................................... 185 ภาพท 5.3 กาลงแรงงานของกลมประเทศอาเซยนป 2550 – 2554 .......................................................... 186 ภาพท 5.4 ตนทนโครงสรางพนฐานทสาคญในประเทศกลมอาเซยน ......................................................... 187 ภาพท 5.5 เสนทางเศรษฐกจทสาคญภายใตกรอบความรวมมอเศรษฐกจอนภมภาคลมนาโขง (GMS) ..... 189 ภาพท 5.6 ความคบหนาและแผนงานการพฒนาโครงขายคมนาคมในกรอบ GMS ................................... 190 ภาพท 5.7 พนทเปาหมายในกมพชา .......................................................................................................... 205 ภาพท 5.8 พนทเปาหมายใน สปป. ลาว .................................................................................................... 207 ภาพท 6.1 จานวนประชากรและเขตเศรษฐกจพเศษแยกตามจงหวด ........................................................ 231 ภาพท 6.2 SEZs และถนนทสาคญในจงหวดบนเตยเมยนเจย ................................................................... 237 ภาพท 6.3 SEZs และถนนทสาคญในจงหวดเกาะกง ................................................................................. 239 ภาพท 6.4 SEZs ทสาคญแยกตามพนทเปาหมาย ...................................................................................... 242 ภาพท 7.1 มลคาและปรมาณการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว ป 2550-2556 ............................... 256 ภาพท 7.2 จานวนประชากรและเขตเศรษฐกจพเศษแยกตามจงหวด ........................................................ 273 ภาพท 7.3 SEZs เสนทางคมนาคมทสาคญใน สปป. ลาว .......................................................................... 277 ภาพท 7.4 เขตเศรษฐกจสาหรบโรงงานอตสาหกรรมใน สปป. ลาว ........................................................... 279 ภาพท 8.1 สวนแบงตลาดสนคาของไทยในตลาดโลก ป 2553-2555 ........................................................ 290 ภาพท 8.3 โครงสรางตนทน ณ ทาเรอและอตราภาษของโรงงานทดานง ปอยเปต และเวยงจนทน เทยบกบกรงเทพฯ .................................................................................................................... 292 ภาพท 8.2 โครงสรางตนทนการผลตเครองนงหมหนาโรงงานทดานง ปอยเปต และเวยงจนทน เทยบกบกรงเทพฯ .................................................................................................................... 291 ภาพท 8.4 เขตเศรษฐกจพเศษทสาคญในพนทเปาหมายในกมพชา ........................................................... 296 ภาพท 8.5 รปแบบการจดตงหนวยงานบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ................ 300 ภาพท 8.6 ระบบคมนาคมทางถนนและทางรถไฟในภมภาค ..................................................................... 301

สารบญ xi

สารบญตาราง

หนา ตารางท 3.1 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของบรไน ป 2550 – 2555 ............................................... 20 ตารางท 3.2 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของบรไน .......................................................................... 21 ตารางท 3.3 รปแบบการจดตงธรกจทอนญาตใหตางชาตดาเนนการไดในบรไน........................................ 22 ตารางท 3.4 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของบรไน ป 2550 – 2555 ........................................... 27 ตารางท 3.5 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของบรไน ป 2555 ................................................................. 28 ตารางท 3.6 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของกมพชา ป 2550 – 2555 ........................................... 30 ตารางท 3.7 การคาระหวางไทยและกมพชา ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ) ................................ 32 ตารางท 3.8 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงกมพชา ป 2550 – 2555 ................................ 32 ตารางท 3.9 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของกมพชา ........................................................................ 35 ตารางท 3.10 สถานการณไฟฟาในกมพชา ป 2554 – 2555 ...................................................................... 36 ตารางท 3.11 อตสาหกรรมทใหนกลงทนตางชาตลงทนโดยมเงอนไข ......................................................... 39 ตารางท 3.12 ตวอยางโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชน .................................................... 39 ตารางท 3.13 สนคาทไดรบการยกเวนภาษนาเขาตามประเภทโครงการ QIP ............................................. 40 ตารางท 3.14 อตราภาษเงนไดนตบคคลของกมพชา ................................................................................... 43 ตารางท 3.15 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาทมถนทอยในกมพชา ............................................................ 44 ตารางท 3.16 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของของผมถนทอยในกมพชา ................................................ 45 ตารางท 3.17 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของผไมไดมถนพานกในกมพชา ............................................ 45 ตารางท 3.18 การจดเกบอากรแสตมปของกมพชาโดยสรป ........................................................................ 45 ตารางท 3.19 อตราคาจางตอเดอนในกมพชา ............................................................................................. 48 ตารางท 3.20 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของกมพชา ป 2550 – 2555 ........................................ 50 ตารางท 3.21 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของกมพชา ป 2555 .............................................................. 51 ตารางท 3.22 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของอนโดนเซย ป 2550 – 2555 ....................................... 52 ตารางท 3.23 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของอนโดนเซย................................................................... 54 ตารางท 3.24 การคดคาเสอมราคาแบงตามประเภทของสนทรพย ............................................................. 58 ตารางท 3.25 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของอนโดนเซย ...................................................................... 59 ตารางท 3.26 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของอนโดนเซย ....................................................................... 59 ตารางท 3.27 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของอนโดนเซย ป 2550 – 2555 .................................. 61 ตารางท 3.28 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของอนโดนเซย ป 2555 ........................................................ 63 ตารางท 3.29 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555 ...................................... 64

xii รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


หนา ตารางท 3.30 การคาระหวางไทยและ สปป. ลาว ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ) .......................... 67 ตารางท 3.31 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายง สปป. ลาว ป 2550 – 2555 .......................... 67 ตารางท 3.32 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของ สปป. ลาว .................................................................. 70 ตารางท 3.33 สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว .................................. 73 ตารางท 3.34 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของ สปป. ลาว ...................................................................... 76 ตารางท 3.35 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555 .................................. 79 ตารางท 3.36 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของ สปป. ลาว ป 2555 ........................................................ 80 ตารางท 3.37 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของมาเลเซย ป 2550 – 2555 .......................................... 81 ตารางท 3.38 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของมาเลเซย ...................................................................... 83 ตารางท 3.39 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของมาเลเซย ......................................................................... 88 ตารางท 3.40 รายการทคดภาษเงนไดหก ณ ทจายของมาเลเซย ................................................................ 89 ตารางท 3.41 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของมาเลเซย ป 2550 – 2555 ...................................... 91 ตารางท 3.42 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของมาเลเซย ป 2555 ............................................................ 93 ตารางท 3.43 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเมยนมาร ป 2550 – 2555 ......................................... 94 ตารางท 3.44 การคาระหวางไทยและเมยนมาร ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ) ............................. 96 ตารางท 3.45 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงเมยนมาร ป 2550 – 2555 ............................. 97 ตารางท 3.46 รายชอธนาคารพาณชยเอกชนในเมยนมารทงหมด ณ กมภาพนธ 2557 .............................. 101 ตารางท 3.47 รายชอสานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศในเมยนมาร ณ กมภาพนธ 2557 ...... 102 ตารางท 3.48 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเมยนมาร ..................................................................... 104 ตารางท 3.49 อตราภาษเงนไดนตบคคลของเมยนมาร ................................................................................ 110 ตารางท 3.50 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาในเมยนมาร .......................................................................... 111 ตารางท 3.51 ประเภทของสนคาและบรการทตองชาระภาษการคา ........................................................... 112 ตารางท 3.52 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของเมยนมาร ......................................................................... 113 ตารางท 3.53 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเมยนมาร ................................................................. 118 ตารางท 3.54 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเมยนมาร ป 2555 ........................................................... 119 ตารางท 3.55 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของฟลปปนส ป 2550 – 2555 ......................................... 120 ตารางท 3.56 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของฟลปปนส ..................................................................... 122 ตารางท 3.57 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List A ..................................................... 124 ตารางท 3.58 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List B ..................................................... 126 ตารางท 3.59 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของฟลปปนส ........................................................................ 130 ตารางท 3.60 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของฟลปปนส ป 2550-2555 ........................................ 133

สารบญ xiii

หนา ตารางท 3.61 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของฟลปปนส ป 2555 .......................................................... 135 ตารางท 3.62 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของสงคโปร ป 2550 – 2555 ........................................... 136 ตารางท 3.63 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของสงคโปร ....................................................................... 139 ตารางท 3.64 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของสงคโปร ป 2550 – 2555 ....................................... 146 ตารางท 3.65 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของสงคโปร ป 2555 ............................................................. 148 ตารางท 3.66 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเวยดนาม ป 2550 – 2555 ......................................... 149 ตารางท 3.67 การคาระหวางไทยและเวยดนาม ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ) ............................. 151 ตารางท 3.68 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงเวยดนาม ป 2550 – 2555 ............................. 151 ตารางท 3.69 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเวยดนาม ..................................................................... 154 ตารางท 3.70 รปแบบและเงอนไขการลงทนของกจการในเวยดนาม .......................................................... 158 ตารางท 3.71 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากการประกอบอาชพสาหรบผมถนทอยในเวยดนาม ......... 163 ตารางท 3.72 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากเงนไดอนๆ สาหรบผมถนทอยในเวยดนาม .................... 164 ตารางท 3.73 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากเงนไดอนๆ สาหรบผไมมถนทอยในเวยดนาม ................ 164 ตารางท 3.74 อตราคาจางขนตาของแรงงานไรฝมอ .................................................................................... 167 ตารางท 3.75 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเวยดนาม ป 2550 – 2555 ..................................... 169 ตารางท 3.76 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเวยดนาม ป 2555 ........................................................... 171 ตารางท 4.1 มลคาและสดสวนสนคาสงออกของไทย แยกตามประเภทสนคา ป 2553 – 2555 .............. 173 ตารางท 4.2 สวนแบงตลาดของจนและอนเดยในตลาดโลก ป 2553 – 2555 (รอยละ) ........................... 181 ตารางท 5.1 การจดเกบและใหสทธพเศษดานภาษเงนไดของกลมประเทศอาเซยน .................................. 191 ตารางท 5.2 กฎระเบยบและสทธประโยชนทางการลงทนของกมพชา ลาว และอนโดนเซย .................... 192 ตารางท 5.3 พนททมเขตพฒนาอตสาหกรรมของกมพชา ลาว และอนโดนเซย ........................................ 193 ตารางท 5.4 สทธพเศษทางการคาจากตลาดสาคญของกมพชา ลาว และอนโดนเซย ............................... 194 ตารางท 5.5 ทรพยากรทสาคญของประเทศเพอนบานในภมภาค ............................................................. 195 ตารางท 5.6 เครองชวดเศรษฐกจทสาคญของกลมประเทศอาเซยน ป 2555 ........................................... 197 ตารางท 5.7 RCA อตสาหกรรมสงทอของกลมประเทศอาเซยน ................................................................ 198 ตารางท 5.8 RCA อตสาหกรรมเครองนงหมของกลมประเทศอาเซยน ..................................................... 199 ตารางท 5.9 RCA อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกลมประเทศอาเซยน ..................................... 199 ตารางท 5.10 RCA อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกลมประเทศอาเซยน ................................. 200 ตารางท 5.11 ความเหมาะสมในการเปนพนทเปาหมาย.............................................................................. 202 ตารางท 6.1 มลคาการสงออกเครองนงหมของกมพชาแยกตามตลาด ...................................................... 212 ตารางท 6.2 มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของกมพชาแยกตามตลาด ...................................... 216

xiv รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


หนา ตารางท 6.3 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของกมพชาแยกตามตลาด ................................. 219 ตารางท 6.4 ตวอยางโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชน .................................................... 224 ตารางท 6.5 สนคาทไดรบการยกเวนภาษนาเขาตามประเภทโครงการ QIP ............................................. 225 ตารางท 6.6 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหรฐอเมรกาเปรยบเทยบ ระหวางไทยและกมพชา ........................................................................................................ 229 ตารางท 6.7 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหภาพยโรปเปรยบเทยบ ระหวางไทยและกมพชา ........................................................................................................ 229 ตารางท 6.8 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบญปนเปรยบเทยบ ระหวางไทยและกมพชา ........................................................................................................ 229 ตารางท 6.9 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของกมพชา ป 2550 – 2555 ........................................ 230 ตารางท 6.10 มลคาและจานวนโครงการพฒนาการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา ของกมพชา ............................................................................................................................ 240 ตารางท 6.11 ตนทนดานตางๆ ของ SEZs ทสาคญ .................................................................................... 247 ตารางท 7.1 มลคาการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว แยกตามตลาด ............................................... 256 ตารางท 7.2 มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว แยกตามตลาด .............................. 260 ตารางท 7.3 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว แยกตามตลาด .......................... 263 ตารางท 7.4 สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว .................................. 267 ตารางท 7.5 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหรฐอเมรกา เปรยบเทยบระหวางไทยและ สปป. ลาว .............................................................................. 271 ตารางท 7.6 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหภาพยโรปเปรยบเทยบ ระหวางไทยและ สปป. ลาว ................................................................................................. 271 ตารางท 7.7 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบญปนเปรยบเทยบ ระหวางไทยและ สปป. ลาว ................................................................................................. 271 ตารางท 7.8 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555 .................................. 272 ตารางท 7.9 มลคาและจานวนโครงการพฒนาการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา ของ สปป. ลาว ...................................................................................................................... 278 ตารางท 7.10 ประเดนสาคญของเขตเศรษฐกจสาหรบโรงงานอตสาหกรรมใน สปป. ลาว ......................... 283 ตารางท 8.1 ตวอยางผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนทไดยายหรอขยายฐาน การผลตไปยงประเทศในกลม CLMV .................................................................................... 293

1

บทท 1 บทนา

1.1 หลกการและเหตผล

ในชวง 2-3 ปทผานมา ภาคการผลตสาขาอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไดแก สงทอและ

เครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ ประสบปญหาดานแรงงานอยางมาก ทงการขาดแคลนแรงงานและคาจางแรงงานทเพมสงขนอยางตอเนอง โดยอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาวขาดแคลนแรงงานประมาณปละไมตากวา 250,000 คน และมแนวโนมทวความรนแรงมากยงขนจากปญหาโครงสรางประชากรไทยทกาลงเขาสสงคมผสงอาย ปญหาการขาดแคลนแรงงานดงกลาวสงผลใหคาจางแรงงานเพมสงขน ประกอบกบนโยบายของรฐบาลในการปรบขนคาแรงขนตาทวประเทศเปนวนละ 300 บาท ตงแตตนป 2556 สงผลกระทบตอผประกอบการทปรบตวไมทน โดยเฉพาะกจการขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) นอกจากน สถานการณดานการผลตแรงงานของไทยและการพฒนากาลงคน ไมสอดคลองกบความตองการของตลาด และสาขาทใชแรงงานเขมขนเหลานไมเปนทสนใจของผเรยนเทาทควร แมจะมการปรบรปแบบการทางานเฉพาะหนา เชน การเพมรอบระยะเวลาการทางาน หรอใชแรงงานตางดาวทดแทนแตมแนวโนมทแรงงานพมาจะคนถน เนองจากรฐบาลพมาเปดรบนกลงทน และเรมพฒนาในทกๆ ดาน ทาใหภาวะการขาดแคลนแรงงานในไทยทวความรนแรงขน อกทงภาคอตสาหกรรมยงไดรบแรงกดดนจากประเทศทไดเปรยบดานจานวนแรงงานและแรงงานราคาถกจากจนและอนเดย

จะเหนไดวาปญหาแรงงานทงการขาดแคลนและอตราคาตอบแทนทสงขน เปนปจจยสาคญในการ

ผลตทเขาขนวกฤต นอกจากน ผประกอบการสวนใหญมบทบาทเปนผรบจางผลต แตในปจจบน เจาของ ตราสนคาทเปนผสงผลตเรมจะเคลอนยายคาสงผลตไปยงประเทศทมคาจางแรงงานตากวาประเทศไทย แมไทยจะมจดแขงในดานฝมอ แตประเทศอนๆ มแนวโนมในการพฒนาฝมอแรงงานใหทดเทยมกบประเทศไทยเชนกน ทงนแมอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนจะยงสามารถพฒนาตอไปได แตในขณะเดยวกนสถานประกอบการทปรบตวไมทนตองยกเลกกจการ จงเปนภาพสะทอนเงอนไขและบรบททเปลยนไป การผลตและบรหารจดการแบบเดมๆ นน จะไมเปนผลดตออตสาหกรรมกลมน และในอนาคตอนใกล เมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) มผลใชบงคบในป 2558 จะทาให ASEAN เปนฐานการผลตเดยวกน การเคลอนยายเงนทน การลงทน แรงงาน สนคาและบรการจะเปนไปอยางเสร จงเปนทางเลอกทหลกเลยงไมไดทผประกอบการจะตองพยายามยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศทมทรพยากรแรงงานสมบรณและคาแรงถกกวา โดยเฉพาะกลมประเทศอาเซยนซงถกมองวาจะเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจหลกของโลก

เพอรกษาความสามารถในการแขงขนในตลาดผประกอบการไทยรายใหญบางรายพยายามลดตนทน

โดยหาลทางยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ซงตองมคาใชจายในการศกษาขอมล

2 รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


กฎระเบยบ และความเปนไปไดทสงมาก ขณะทกลม SMEs หลายรายพยายามทจะกาวออกไป แตเนองจากขณะนยงไมมหนวยงานใดศกษารวบรวมขอมลในลกษณะน ผประกอบการรายเลกจงขาดขอมล ความรความเขาใจ ลองผดลองถก เสยทงเวลาและโอกาส ตลอดจนคาใชจายจานวนมาก

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม พจารณาแลวเหนวาการรเขา รเรา และความจาเปนทจะตองมขอมล

มาเพอประกอบการตดสนใจเปนเรองจาเปนเรงดวน จงไดจดทาโครงการศกษาแนวทางการเตรยมความพรอม ยายฐานการผลตของกลมอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) รองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ตอเนองจากป 2556 ในประเทศทมศกยภาพและมความพรอม เพอใหภาคอตสาหกรรมและผมสวนเกยวของมขอมลดานตางๆ ไดแก ดานกฎหมายระเบยบขอบงคบ ดานสาธารณปโภคพนฐาน ดานสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม ความพรอมดานเทคโนโลย ทกษะฝมอแรงงาน เพอประกอบการเสนอแนะนโยบายพฒนาอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน และเปนขอมลเพอเผยแพรใหกบผประกอบการโดยเฉพาะกลม SMEs ใหสามารถเขาถงขอมลประกอบการตดสนใจในการเตรยมยายฐานการผลตไปยงแหลงทมคาจางแรงงานทตากวา เพอแกปญหาขาดแคลนแรงงาน และขยายตลาดการคาทดแทนกลมประเทศทเคยเปนตลาดหลก เชน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ซงประสบภาวะวกฤตเศรษฐกจทยงไมสามารถแกปญหาลลวงไดในเวลาอนใกลน และเปนการรกษาระดบการผลต การลงทน และเพมขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกตอไป 1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอศกษารวบรวมขอมลเชงลกและปจจยตางๆ ทเกยวของกบการยายหรอขยายฐานการผลตอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศในกลม ASEAN ทงดานสภาพเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม แนวนโยบาย และกฎระเบยบ สงอานวยความสะดวก และปจจยพนฐานทจาเปนตอการผลต การลงทน ปญหาและอปสรรค รวมทงแนวทางแกไข

1.2.2 เพอศกษาเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตในประเทศเพอนบาน ประกอบการพจารณาความพรอมในการยายฐานการผลตและการถายทอดเทคโนโลยสประเทศเพอนบาน

1.2.3 เพอศกษารปแบบการลงทนทเหมาะสม การรวมทน การหาพนธมตรและการสรางความเชอมโยงทางการลงทนและการคาในประเทศเปาหมายเปนรายสาขาอตสาหกรรม พรอมคมอแนวทางปฏบตในการลงทนเตรยมความพรอมยายหรอขยายฐานการลงทนในประเทศเพอนบาน เพอลาดบความสาคญและลดความเสยง

1.2.4 เพอจดทาฐานขอมลพนฐานทสาคญ และขอมลเชงเปรยบเทยบรายประเทศและวเคราะหความคมคาในการลงทนรายอตสาหกรรมระหวางประเทศเปาหมายแตละประเทศ เพออานวยความสะดวกใหกบผประกอบการ ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยงาย รวมทงเปนการสรางโอกาสและทางเลอก

บทท 1 บทนา 3

1.2.5 เพอจดทาขอเสนอแนะแนวทางเชงนโยบาย การกาหนดบทบาทของภาครฐในการบรหารจดการ เพอสนบสนนการเตรยมความพรอมยายฐานหรอขยายฐานการลงทนไปยงประเทศเพอนบาน

1.2.6 เพอเผยแพรประชาสมพนธขอมลเชงลกใหผสนใจ ผประกอบการกลมเปาหมายไดรบทราบเปนการเตรยมความพรอมยายฐานหรอขยายฐานการผลตสประเทศเพอนบานไดอยางมประสทธภาพ

1.3 กลมเปาหมาย

1.3.1 หนวยงานภาครฐท เ กยวของ และผประกอบการในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย และผเกยวของมความร ความเขาใจ และมขอมล ขอเทจจรงเกยวกบสภาพเศรษฐกจ สงคม กฎระเบยบรวมทงปจจยอนๆ ทเกยวของกบการผลตและการลงทนของประเทศตางๆ ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเพยงพอตอการกาหนดนโยบายสงเสรมและการดาเนนการทางธรกจ

1.3.2 ผประกอบการโดยเฉพาะกลม SMEs มฐานขอมลเชงเปรยบเทยบอยางนอย 2 ประเทศ ทเพมเตมจากโครงการในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ประกอบการตดสนใจในการเลอกพนทเปาหมายในการลงทนยายหรอขยายฐานการผลต รปแบบการลงทนพนธมตรทางการคา และการลงทนทเหมาะสมทเปนไปไดและคมคา และมคมอแนวทางปฏบตในการดาเนนการใหบรรลเปาหมาย

1.4 เปาหมายของโครงการ/ตวชวด

1.4.1 มขอมลเชงลกและปจจยตางๆ ทเกยวของกบการเตรยมความพรอมการยายหรอขยายฐานการผลต ไปยงประเทศในกลม ASEAN ทงดานสภาพเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม แนวนโยบาย และกฎระเบยบตางๆ สงอานวยความสะดวก และปจจยพนฐานทจาเปนตอการผลต การลงทน รวมทงปญหาและอปสรรค แนวทางแกไข เพอประกอบการจดทาขอเสนอเชงนโยบาย และทางเลอกในการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายอยางนอย 2 ประเทศตอสาขาอตสาหกรรมทเพมเตมจากโครงการในปงบประมาณ พ.ศ. 2556

1.4.2 มฐานขอมลพนฐานทสาคญ และขอมลเชงเปรยบเทยบรายประเทศพรอมบทวเคราะหความคมคาในการลงทน และคมอการลงทนในประเทศเพอนบาน เพออานวยความสะดวกใหกบผประกอบการ ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยงาย

1.4.3 มขอเสนอแนะทชดเจนในการกาหนดนโยบาย บทบาทของภาครฐตอการบรหารจดการ และสนบสนนการยายฐานหรอขยายฐานการผลต และการลงทนตลอดจนสรางความเชอมโยงของของนกธรกจไทยทจะไปลงทนในประเทศเพอนบานเปนรายประเทศ และรายอตสาหกรรม

1.4.4 ผประกอบการอตสาหกรรมแฟชนรบรแนวทางในการสนบสนนและสงเสรมของภาครฐ เพอการขยายฐานการผลตและการลงทนในประเทศเพอนบานทชดเจน

5

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา

2.1 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

นอกจากแนวคดรปแบบหานบน (Flying Geese Paradigm)1 ทฤษฎวงจรชวตผลตภณฑ (Product

Life Cycle Theory)2 และการศกษาการยายถนฐานของหวงโซคณคาของ World Economic Forum3 ทไดกลาวถงในโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ระยะท 1 แลว ทฤษฎสาคญทเกยวของกบการยายหรอขยายฐานการผลตอกทฤษฎหนง ไดแก ทฤษฎการกระจายการผลต (Fragmentation Theory)

ทฤษฎการกระจายการผลตมจดเรมตนจากแนวคดเกยวกบผลตภณฑขนกลาง (middle products)

ของ Sanyal และ Jones (1982)4 ซงเสนอวาผลตภณฑขนสดทาย (final products) สวนใหญผลตจากปจจยการผลตทไดจากทงตลาดโลกและตลาดในประเทศ กลาวคอ กจกรรมทางการผลตในระบบเศรษฐกจสามารถแบงไดเปน 2 ขน ไดแก ขนปจจยการผลต (input tier) ซงเปนขนตอนของการใชแรงงานและทรพยากร ธรรมชาตเพอผลตสนคาใหแกตลาดโลก และขนผลผลต (output tier) ซงเปนขนตอนของการใชสนคาจากตลาดโลกและปจจยการผลตทองถนเพอผลตผลตภณฑขนปลาย ดงนน การคาระหวางประเทศจงไมเพยงแตมบทบาทในการแลกเปลยนผลตภณฑขนสดทาย แตยงมบทบาทในชวงขนกลางของกระบวนการผลตดวย

แนวคดเกยวกบบทบาทของการคาระหวางประเทศตอผลตภณฑขนกลางดงกลาวมอทธพลตอกรอบ

แนวคดหลกของทฤษฎการกระจายการผลต ซงเปนแนวคดของ Jones และ Kierzkowski (1990)5 โดยเสนอวา ขนตอนการผลตทตองการปจจยการผลตแตกตางกนสนบสนนใหเกดการกระจายการผลต ซงเกดขนเมอกระบวนการผลตทเคยดาเนนการในสถานทตงหนง ถกแบงออกเปน production blocks และกระจายไปยงสถานทตางๆ โดย production blocks เหลานจะเชอมถงกนดวยการเชอมโยงทางบรการ (service links) เชน การขนสง ระบบโทรคมนาคม และกจกรรมทเกยวกบการประสานงาน เปนตน (ภาพท 2.1) ทงน การ 1 Akamatsu K. (1962). “A Historical Pattern of Economic Growth in Developing Countries”, Journal of Developing

Economies, 1(1): 3-25. 2 Raymond Vernon (1966). “International Investment and International Trade in the Product Cycle”, The Quarterly Journal

of Economics Vol. 80, No.2 (May 1966), pp. 190-207. 3 World Economic Forum (2012). “The Shifting Geography of Global Value Chains: Implications for Developing Countries

and Trade Policy”. 4 Sanyal, K. and Jones, R. W. (1982). “The Theory of Trade in Middle Products”, American Economic Review, 72: 16-31. 5 Jones, R. W. and Kierzkowski, H. (1990). “The Role of Services in Production and International Trade: a Theoretical

Framework”, In R.W. Jones and A. O. Krueger, eds., The Political Economy of International Trade: Essays in Honor of R. E. Baldwin, Oxford; Basil Blackwell.



กระจายการผลตสามารถลดตนทนการผลตโดยรวมได หากเลอกสถานทตงของ production block ไดเหมาะสมกบกจกรรมการผลตของ production block นน

ภาพท 2.1 ทฤษฎกระจายการผลต

ทมา: The Potential of the “Thailand-Plus-One” Business Model, Pacific Business and Industries

Vol. XIII, 2013.

Deardoff (1998)6 ศกษากรอบแนวคดดงกลาวเพมเตม และเสนอวา แรงจงใจในการกระจายการ

ผลตระหวางประเทศมสงกวาแรงจงใจในการกระจายการผลตภายในประเทศ เนองจากตนทนปจจยการผลตและเทคโนโลยทแตกตางกน นอกจากนยงชวา ในกรณของการกระจายการผลตระหวางประเทศ ตนทนของการเชอมโยงทางบรการ (service link) จะสงขนในกรณทมกฎระเบยบและขอบงคบทเปนอปสรรคตอการใหบรการระหวางประเทศ เชน ตนทนในการขนสง ภาษสนคานาเขา และพธการศลกากร เปนตน ดงนน การพฒนาเสนทางคมนาคม การลดภาษสนคานาเขา รวมไปถงการอานวยความสะดวกดานการคาระหวางประเทศ จงเปนปจจยสาคญทสนบสนนใหเกดการกระจายการผลตดงทเหนไดชดจากเครอขายการผลตระหวางประเทศทเกดขนอยางแพรหลายในภมภาคเอเชยตะวนออกในชวงโลกาภวฒน ทงอตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมยานยนต และอตสาหกรรมชนสวนอเลกทรอนกส

6 Deardorff, Alan V. (1998). “Fragmentation in Simple Trade Models”, Research Seminar in International Economics

Discussion Paper No. 422. School of Public Policy, The University of Michigan.

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา 7

นอกจากน Kimura and Ando (2005)7 ไดพฒนาทฤษฎการกระจายการผลตเพมเตม โดยเสนอกรอบแนวคดการกระจายการผลตสองมต (two-dimensional fragmentation) กลาวคอ ในการหา สถานทตงทเหมาะสมการกระจายการผลตสามารถเกดขนได 2 มต มตแรก คอ การกระจายการผลตโดยการยายขนตอนการผลตสวนหนงไปยงผประกอบการรายอนในประเทศ สวนมตทสอง คอ การกระจายการผลตไปยงตางประเทศ เชน การยายขนตอนการผลตทตองใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศทมอตราคาจางแรงงานตากวา เปนตน การกระจายการผลตในสองมตดงกลาวสงผลใหเกดการกระจายการผลตไดหลายรปแบบ ทงการกระจายการผลตไปยงผประกอบการในประเทศรายอน การกระจายการผลตไปยงตางประเทศโดยผประกอบการรายเดม และการกระจายการผลตไปยงผประกอบการรายอนท ตงอยในตางประเทศ (ภาพท 2.2)

ภาพท 2.2 การกระจายการผลต 2 มต

ทมา: The Potential of the “Thailand-Plus-One” Business Model, Pacific Business and Industries

Vol. XIII, 2013.

7 Kimura, Fukunari and Ando, Mitsuyo (2005). “Two-dimensional Fragmentation in East Asia: Conceptual Framework and

Emprics”, International Review of Economics and Finance.



2.2 กรอบแนวคดในการศกษา

คณะผวจยจะใชกรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลต และกรอบแนวคดในการศกษาแนว

ทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน (เสอผาและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ) ไปยงประเทศเพอนบาน ระยะท 2 ดงเชน ทใชในโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ระยะท 1 เนองจากผลการศกษาจากโครงการดงกลาวไดชใหเหนวา กรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลตและกรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนในประเทศเพอนบานทใชนนมความถกตองและเหมาะสม โดยคณะผวจยจะกลาวถงรายละเอยดของกรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลตดงกลาว และกรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ในหวขอท 2.2.1 และ 2.2.2 ตามลาดบ

2.2.1 กรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลต

ในการพจารณายายฐานการผลต ผประกอบการจานวนมากอาจสนใจเฉพาะตนทนคาจางแรงงานของประเทศเปาหมาย อยางไรกตาม ตนทนคาจางแรงงานเปนเพยงสวนหนงของตนทนในการผลต และการประกอบกจการทงหมด การพจารณายายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานจงควรคานงถงตนทนรวมและโอกาสทางธรกจ ดงนน คณะผวจยจงประยกตใชกรอบแนวคดในการศกษาโดยการวเคราะห (1) ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทตงอยในประเทศเปาหมาย และ (2) การเชอมโยงระหวางการผลตในประเทศเปาหมายกบหวงโซคณคาทยงคงเหลออยในประเทศไทย

(1) ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม

ในการตดสนใจยายฐานการผลตไปยงประเทศเปาหมาย ขอมลสาคญทตองพจารณา คอ ปจจยทเกยวของกบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม ทงน แนวความคดเกยวกบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมสามารถอธบายไดดวยปรามดดงแสดงในภาพท 2.3 กลาวคอ ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมขนอยกบราคา คณภาพ นวตกรรม และการสงมอบสนคา ซงมปจจยเกยวของทสาคญคอ

1. สภาพแวดลอมทางธรกจและโครงสรางพนฐาน ประกอบดวย

สภาพแวดลอมทางธรกจ เปนผลมาจากปจจยตางๆ ไดแก - นโยบายเศรษฐกจมหภาค เชน เงนเฟอ อตราแลกเปลยน ซงจะมผลตอคาจางแรงงาน

และตนทนในการประกอบธรกจในประเทศเปาหมายในระยะยาว


- กฎระเบยบของรฐ เชน สทธความเปนเจาของในกจการหรอทดน กฎหมายแรงงานและอตราคาจางขนตา

- สทธประโยชนการคา เชน สทธประโยชนจากความตกลงเขตการคาเสร (Free Trade Agreement:FTA) หรอสทธพเศษทางศลกากร (Generalized System of Preferences: GSP) เปนตน

- สทธประโยชนการลงทน เชน การยกเวนภาษนาเขาเครองจกร หรอการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล เปนตน

โครงสรางพนฐานทางกายภาพ เชน

โครงสรางพนฐานทวไป เชน ไฟฟา นาประปา โทรศพทและอนเทอรเนต

ระบบโลจสตกสและการขนสง ซงจะมผลตอทงตนทนและเวลาในการสงมอบสนคา 2. เงอนไขสาคญของความสามารถในการแขงขน

แรงงานโดยเฉพาะผลตภาพแรงงาน คาจางแรงงาน ตลอดจนสวสดการและนโยบายสงคมรวมทงความยากงายในการจางแรงงาน

วตถดบ โดยเฉพาะความสามารถในการเขาถงวตถดบทมตนทนตาหรอคณภาพสง

ระบบบรหาร โดยเฉพาะความสามารถในการบรหารจดการทรพยากรองคกร เชน ทรพยากรบคคล ซงรวมถงผบรหาร วตถดบ และสนคาคงคลง

เทคโนโลย เชน เทคโนโลยททนสมยและชวยเพมประสทธภาพในการผลต

ซพพลายเออร โดยเฉพาะการมอยของเครอขายของซพพลายเออรทมความสมพนธใกลชดกน ซงมผลตอทงตนทน คณภาพสนคา และเวลาในการสงมอบสนคา

ภาพท 2.3 ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.



(2) การสรางเครอขายการผลตและการเชอมโยงกบหวงโซคณคาทยงคงเหลออยในประเทศไทย

การสรางเครอขายการผลตสามารถทาไดหลายวธ (ภาพท 2.4) ไดแก การคา การจดจางคนภายนอก

(outsourcing) และการลงทนโดยตรงในตางประเทศ ซงการลงทนโดยตรงในตางประเทศนนกมหลายรปแบบ ทงการกอตงบรษทสาขาและการควบรวมกจการ โดยการลงทนโดยตรงในตางประเทศทง 2 รปแบบดงกลาว สามารถทาไดในลกษณะการเปนเจาของทงหมด (wholly-owned) หรอ การรวมทน (joint venture)

ภาพท 2.4 วธการสรางเครอขายการผลต

ทมา: คณะผวจย ปรบปรงจากรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรม

ทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.

การยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ใน

ลกษณะทจะชวยยกระดบของอตสาหกรรมของประเทศในระยะยาว ควรตองพจารณาการผลตอยางเปนระบบทงหวงโซคณคาของอตสาหกรรม ซงประกอบดวย เครอขายวตถดบ เครอขายสวนประกอบ เครอขายการผลต เครอขายการสงออก และเครอขายการตลาด (ภาพท 2.5) เนองจากการผลตทมประสทธภาพจาเปนตองอาศยอตสาหกรรมสนบสนนทเกยวของทงในดานวตถดบ สวนประกอบ ตลาดสงออก และการตลาด ดงนน ในการยายฐานการผลตไปยงประเทศเปาหมาย ขอมลทเกยวของกบอตสาหกรรมสนบสนนเหลานจงมความสาคญตอการตดสนใจในการยายฐานการผลตโดยตวอยางของหวงโซคณคาในการผลตสงทอและเครองนงหม ดงแสดง

วธการสรางเครอขายการผลต

การคาการจดจางภายนอก

(outsourcing) การลงทนโดยตรงในตางประเทศ

การกอตงบรษท (greenfield)

การเปนเจาของเองทงหมด

(wholly owned)

การรวมทน

(joint venture)

การควบรวมกจการ (merger and acquisition)

การเปนเจาของเองทงหมด

(wholly owned)


(joint venture)


ในภาพท 2.6 หวงโซคณคาในการผลตรองเทาและเครองหนง ดงแสดงในภาพท 2.7 และหวงโซคณคาในการผลตอญมณและเครองประดบ ดงแสดงในภาพท 2.8

ภาพท 2.5 หวงโซคณคาของอตสาหกรรม

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.

เครอขายวตถดบ

เครอขายสวนประกอบ

เครอขายการผลต

เครอขายการสงออก

เครอขายการตลาด

12

รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพ

อนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณ

และเครองประดบ) ระยะท 2

ภาพท 2.6 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตสงทอและเครองนงหม

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.




เครอขายการสงออก


ใยธรรมชาต ฝาย ขนสตว

ไหม

ใยสงเคราะห นามน กาซธรรมชาต

เสนดาย สงทอ

ปโตรเคม ใย

ผผลตสงทอ ผผลตเครองนงหม อเมรกาเหนอ/ยโรป

โรงงานเครองนงหม(ออกแบบตดเยบ เจาะรงดมรด)

subcontractors ในประเทศ/ตางประเทศ

ผรบจางผลต (contractors)

subcontractors ในประเทศ/ตางประเทศ

ชองทางคาปลก

บรษทเสอผาทมยหอ

สานกงานซอตปท. (Buying office)

Trading companies

ผคาปลก

หางสรรพสนคา

รานขายเสอผา

Mass merchandise chains

Discount chains

Off-price, factory outlet, mail order, และอนๆ

เครอขายวตถดบ เครอขายสวนประกอบ เครอขายการผลต เครอขายการสงออก เครอขายการตลาด

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา

13

ภาพท 2.7 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตรองเทาและเครองหนง

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง

อญมณและเครองประดบ), 2556.

14

รายงานการศกษาฉบบสมบรณ: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพ

อนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณ

และเครองประดบ) ระยะท 2

ภาพท 2.8 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมการผลตอญมณและเครองประดบ

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง

อญมณและเครองประดบ), 2556





เพชร

พลอย

ไขมก

ทอง

เงน

แพลตตนม

อญมณ

โลหะมคา เหมอง

เพชร คดแยก เจยระไน ขดเงา

วตถดบแปรรป/ขนรป

พลอย คดแยก

เผาพลอย เจยระไน ขดเงา

โลหะมคา ขนรป ขดเงา

ผลตดวยมอ ผลตดวยเครองจกร

สนคาตลาดบน สนคาตลาดกลาง สนคาตลาดลาง

สนคาตลาด Micro-trend

เครองประดบ

คาปลก ผคาปลกอสระ

ผคาปลกในเครอขาย หางสรรพสนคา ผคาปลกอนๆ

ชองทางจดจาหนาย

คาสง


2.2.2 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน

ไปยงประเทศเพอนบาน

การศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไดแก อตสาหกรรม สงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบไปยงประเทศเพอนบาน โดยเนนใหความสาคญกบการปรบตวของวสาหกจขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) จะดาเนนการตามกรอบแนวคดทอยภายใต 3 ประเดนหลก (ภาพท 2.9) ดงน

ภาพท 2.9 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงาน

เขมขนไปยงประเทศเพอนบาน


(1) ผผลตในหวงโซอปทานทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต

(who?)

การยายหรอขยายฐานการผลตจากประเทศไทยไปสประเทศอนๆ จาเปนตองพจารณาถงขดความสามารถในการแขงขนตลอดทงหวงโซคณคา เนองจากขนตอนการผลตสนคาในแตละอตสาหกรรมมการใชปจจยการผลตทงทน แรงงาน และเทคโนโลยทแตกตางกนตงแตตนนาจนถงปลายนา ในกรณของ



ไทย ปญหาเรองตนทนคาจางแรงงานและภาวะการขาดแคลนแรงงานทกาลงเกดขนในปจจบนจะสงผลกระทบตอขดความสามารถในการแขงขนของภาคอตสาหกรรมของไทยในอนาคต

เกณฑสาคญในการพจารณาเพอพจารณากลมผผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลตเพอรกษาขดความสามารถในการแขงขนจงมอยอยางนอย 2 ประการ ไดแก

ประการแรก เปนกลมผผลตในหวงโซอปทานทใชแรงงานเขมขน (labor intensive) และเนนใชแรงงานไรทกษะ (unskilled labor) และ

ประการทสอง เปนขนตอนการผลตทมมลคาเพมตา และใชเครองจกรและเทคโนโลยไมสงนก

ทงน ผลการศกษาของโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ระยะท 1 โดยศกษาประเทศเวยดนามและเมยนมารในเชงลกพบวา ผประกอบการขนาดใหญทมคาสงซอจากผซอตางประเทศรายใหญ มโอกาสทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานมากกวาผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) สวนขนตอนการผลตในอตสาหกรรมทศกษา ซงมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ไดแก

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม: ขนตอนการตด เยบ และประกอบเครองนงหม

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง: ขนตอนการผลตรองเทากฬาและรองเทาหนง ทไมใชรองเทาแฟชน เชน การลอกแบบ ตดหนง ตกแตงซบใน และประกอบเปนรปทรง เปนตน

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ: ขนตอนการผลตสดทาย สาหรบตลาดระดบกลางและลาง โดยเฉพาะเครองประดบเทยม

สาหรบโครงการฯ ระยะท 2 คณะผวจยคาดวา จะทาการศกษา “who?” ในรปแบบเดยวกน

กลาวคอ วเคราะหลกษณะของผประกอบการทมแนวโนมทจะยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบานทจะศกษา และระบขนตอนการผลตในหวงโซอปทานทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทจะศกษา

(2) พนททเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตในประเทศเพอนบาน (where?)

การคดเลอกพนทเปาหมายจะพจารณาตามลาดบของขอบเขตพนท กลาวคอ พจารณาจากรายประเทศและรายภมภาคกอน จากนนจงพจารณาคดเลอกพนททเหมาะสมในประเทศนนๆ เชน บรเวณชายแดน หรอเขตนคมอตสาหกรรมเปนตน


เกณฑสาคญทสดทนามาพจารณาเพอคดเลอกพนทเปาหมายในการยายหรอขยายฐานการผลตทเหมาะสมของแตละอตสาหกรรมทศกษา คอ ความพรอมเชงปรมาณของแรงงาน และระดบคาจางของแรงงานในประเทศเพอนบาน (รวมสวสดการและคาประกนสงคม) โดยเฉพาะอยางยงแรงงานทวไป

อยางไรกตาม การยายหรอขยายฐานการผลตควรพจารณาปจจยอนๆ รวมดวย นนคอ ปจจยทกาหนดความสามารถในการแขงขนในระดบอตสาหกรรม โดยแตละปจจยจะสงผลตอความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทศกษาในระดบตางกน โดยอาจจาแนกไดเปน 2 กลม ไดแก

ปจจยหลก เชน

ปจจยระดบมหภาค เชน สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ นโยบายการพฒนาอตสาหกรรมและการลงทน รวมทงนโยบายทางการคา

ตนทนและประสทธภาพของโครงสรางพนฐานทวไป เชน ไฟฟา นาประปา โทรศพท และอนเทอรเนต เปนตน

ระบบโลจสตกสและการคมนาคมขนสง โดยเฉพาะการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในประเทศไทย

ปจจยรอง เชน

สถานภาพเทคโนโลยและนวตกรรมเปนเพยงปจจยรอง เนองจากอตสาหกรรมททาการศกษามระดบการใชเทคโนโลยและเครองจกรไมสงนก

ความสามารถในการเขาถงวตถดบตนทมทนตาหรอคณภาพสง ไมใชปจจยหลกทสงผลตอความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทศกษา เนองจากวตถดบทใชมนาหนกเบา งายตอการขนสง

การมอยของซพพลายเออรทใกลชดกน อาจไมใชปจจยหลก ถาหากผประกอบการสามารถเชอมโยงกบซพพลายเออรในประเทศเปาหมายได

นอกจากน การยายหรอขยายฐานการผลตอาจพจารณาปจจยอนๆ รวมดวย เชน ศกยภาพตลาดของประเทศเปาหมาย ทงในแงจานวนประชากรและกาลงซอ

ผลลพธของการศกษาในขนน คอ การกาหนดพนทเปาหมายเปนรายประเทศทเพมเตมจาก

โครงการในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 อยางนอย 2 ลาดบในแตละอตสาหกรรม และใหขอมลพนทในระดบภมภาค ตลอดจนพนททเหมาะสมและนาสนใจในการลงทนในประเทศนนๆ เชน บรเวณชายแดน หรอเขตนคมอตสาหกรรม นอกจากน คณะผวจยจะทาการประมาณการตนทนการผลตในแตละอตสาหกรรมเปาหมายของแตละประเทศเปาหมาย เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจในการเขาไปลงทนในประเทศเปาหมายดวย



(3) รปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลต (how?)

คณะผวจยจะศกษาวเคาะหรปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตใน

ประเทศเพอนบาน โดยทวไปประกอบดวย 4 รปแบบหลก ไดแก

กจการทนตางชาตเปนเจาของทงหมด (wholly foreign-owned enterprise) เปนกจการทนกลงทนตางชาตเปนผลงทนและเปนเจาของกจการทงหมด ซงมขอด คอ การบรหารงานคลองตว แตอาจมขอเสยในดานปญหาการถอกรรมสทธในสนทรพยและขอกาหนดในการจางแรงงานทองถน

กจการรวมทน (joint venture) เปนการรวมลงทนระหวางนกลงทนตางชาตกบนกลงทนทองถน ทงในรปของเงนลงทน สทธในทดน หรอทรพยสนทางปญญาหรอความร (know-how) ซงมขอด คอ รฐบาลในตางประเทศมกใหการสงเสรมรปแบบนมากทสด แตขอเสย คอ การรวมทนโดยใชทดนและสงกอสรางอาจตมลคาเปนเงนลงทนซงสงเกนจรง และตองหา นกลงทนตางชาตทไวใจได

การจางผลต (outsourcing) หรอเปนพนธมตรทางธรกจ (business alliance) เปนความรวมมอหรอสญญาทางธรกจทงในรปของการสงซอหรอขายวตถดบและสนคา การสงเสรมการขายและการขนสงสนคา ซงมขอด คอ กจการขนาดเลกสามารถขยายธรกจไดงายและมความเสยงตา แตขอเสย คอ ตองระมดระวงอยางสงในเรองความลบทางธรกจ

รปแบบการลงทนอนๆ เชน การตงสานกงานตวแทนทางการคาและการลงทน เปนตน

ผลลพธในการศกษาขนน คอ การนาเสนอขอมลรปแบบการลงทนตางๆ ทเหมาะสมกบการยายหรอขยายฐานการผลตใน 3 อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาว โดยพจารณาบนพนฐานของความเหมาะสมกบประเทศเปาหมายเปนหลก รวมทงนาเสนอบทวเคราะหเปรยบเทยบขอดและขอเสย

19

บทท 3 ขอมลการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบาน

ในบทน คณะผวจยนาเสนอขอมลทสาคญในดานการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และ

เทคโนโลยในประเทศเพอนบานในภมภาคอาเซยน ไดแก บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว

มาเลเซย

เมยนมาร ฟลปปนส สงคโปร และเวยดนาม โดยในดานเทคโนโลยนน จะใหความสาคญกบ

สถานภาพดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (information and communication

technology: ICT) และการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาเปนหลก เนองจากอตสาหกรรมท

ศกษาใชเทคโนโลยในระดบทไมสงนก และมเทคโนโลยทเกยวของ คอ ดาน ICT เปนหลก

3.1 บรไนดารสซาลาม

3.1.1 สภาวะตลาดโดยทวไป

3.1.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค เศรษฐกจของบรไนเรมขยายตวหลงจากป 2553 โดยในป 2555 บรไนมอตราการเตบโตของ

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) ทรอยละ 2.15 ลดลงจากรอยละ 2.21 ในปกอนหนา แมวาอตราการเตบโตของ GDP ของบรไนจะไมสงนก แตผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว (GDP per capita) ของบรไนสงเปนลาดบท 2 ของประเทศในกลมอาเซยน รองจากสงคโปร โดยในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวของบรไนอยท 41,126.6 ดอลลารสหรฐตอคน

ในดานอตราเงนเฟอ ในชวง 6 ปทผานมา บรไนมอตราเงนเฟออยในระดบตา ประมาณรอยละ

0.4-2.0 โดยในป 2555 อตราเงนเฟอลดลงอยในระดบตาทรอยละ 0.46 สาหรบเงนสกลหลกทใชในบรไนคอ ดอลลารบรไน (BND) เนองจากบรไนมความตกลงแลกเปลยนเงนกบสงคโปร ทาใหเงนดอลลารบรไนมมลคาเทากบเงนดอลลารสงคโปร และสามารถใชแทนกนได โดยในป 2555 อตราแลกเปลยนทางการของบรไน คอ 1.25 ดอลลารบรไนตอดอลลารสหรฐ



ตารางท 3.1 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของบรไน ป 2550 – 2555

เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญ 2550 2551 2552 2553 2554 2555

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ)

12.2 14.4 10.7 12.4 16.4 17.0

อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ)

0.15 -1.94 -1.77 2.60 2.21 2.15

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว (ดอลลารสหรฐตอคน)

32,108.9 37,093.9 27,212.0 30,880.3 40,244.3 41,126.6

อตราเงนเฟอ (รอยละ) 0.97 2.08 1.04 0.36 2.02 0.46อตราแลกเปลยนทางการ

(ดอลลารบรไน/ดอลลารสหรฐ) 1.51 1.42 1.45 1.36 1.26 1.25

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก

3.1.1.2 ระบบธนาคาร หนวยงานทมหนาทกากบดแลระบบธนาคารในบรไน ไดแก Autoriti Monetari Brunei

Darussalam (AMBD) เปนหนวยงานทจดตงขนตามกฎหมายในป 2554 ใหทาหนาทเปนธนาคารกลางของบรไน ซงมบทบาทในการดาเนนนโยบายการเงน กากบดแลสถาบนการเงน และบรหารเงนตรา AMBD โดยเปนการรวมตวกนของฝายตางๆ ภายใตกระทรวงการคลง 4 ฝาย ไดแก ฝายสถาบนการเงน (Financial Institution Division: FID) คณะกรรมการดานเงนตราและการเงนของบรไน (The Brunei Currency and Monetary Board: BCMB) ศนยการเงนระหวางประเทศของบรไน (The Brunei International Financial Center: BIFC) และสวนหนงของฝายวจยและระหวางประเทศ (The Research and International Division: RID)

ระบบธนาคารของบรไนเปนระบบ Dual Banking System ประกอบดวยธนาคารอสลาม 1

ธนาคาร และธนาคารปกต (conventional bank) 8 ธนาคาร รวมทงสน 9 ธนาคาร ในจานวนน เปนธนาคารทองถน 3 ธนาคาร และธนาคารตางชาต 6 ธนาคาร ไดแก Citibank, HSBC, Maybank, RHB Bank, UOB Bank และ Standard Chartered Bank นอกจากธนาคารพาณชย บรไนยงมบรษททใหบรการดานการเงน 3 บรษท และมธนาคารทใหบรการระหวางประเทศ 3 ธนาคาร ไดแก Overseas-Chinese Banking Corporation (OCBC) Limited, Royal Bank of Canada และ Sun Hung Kai International Bank (Brunei) Limited8

8 ทมา: Autoriti Monetary Brunei Darussalam

บทท 3 ขอมลการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบาน 21

3.1.1.3 การถอครองทดน ภายใตกฎหมายทดนและบญญตเกยวกบสทธการถอครองทดนหรออสงหารมทรพยซงมการแกไข

เมอเดอนตลาคม 2554 กาหนดใหพลเมองชาวบรไนเทานนทมสทธในการถอครองหรอซอขายทดนหรออสงหารมทรพยภายในประเทศ โดยชาวตางชาตไมสามารถซอหรอถอครองทดนหรออสงหารมทรพยในประเทศบรไนได แตชาวตางชาตทมถนทอยในบรไนและบรษทตางชาตยงสามารถเชาทดนสาหรบทากจกรรมอตสาหกรรมได โดยอตราคาเชาจะขนอยกบราคาตลาดและทตงของพนทอสงหารมทรพยนนๆ9

3.1.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของบรไนมความพรอมคอนขางสง ทงอตราการเขาถงไฟฟา และ

การเขาถงปรมาณนาภายในทนามาใชได โดยจากขอมลลาสด พบวา บรไนมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 99.7 และมปรมาณนาภายในทนามาใชไดถง 20,910 ลกบาศกเมตรตอคน (ตารางท 3.2)

เมอพจารณาถงคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวา คาใชจายดานสาธารณปโภคทงคาไฟฟาและ

คานาคอนขางตาเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาอยท 0.08 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต สวนอตราคานาอยท 0.5 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร

ตารางท 3.2 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของบรไน

เครองชวดทสาคญ ถนน (กโลเมตร) 3,029.0c

การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 99.7b

อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.08a

ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 20,910.0b

อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.5a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook, ITU และ The Department of Electrical Services, Department of Water Services.

หมายเหต: aขอมลป 2555 bขอมลป 2554 cขอมลป 2553

9 ทมา: กรมสงเสรมเศรษฐกจระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ และ Brunei Property Investment Guide 2013, Jones Lang

LaSalle.



3.1.2 การจดตงธรกจ

3.1.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต จาก Brunei Companies Act 1957 (แกไขลาสดป 2553) การจดตงธรกจของตางชาตสามารถ

ดาเนนการภายใตรปแบบการจดตงธรกจดงตอไปน (ตารางท 3.3)

หางหนสวน

บรษท (บรษทจากดและบรษทมหาชนจากด)

สาขาของบรษทตางชาต


ตารางท 3.3 รปแบบการจดตงธรกจทอนญาตใหตางชาตดาเนนการไดในบรไน

รปแบบธรกจ ลกษณะธรกจ การเกบภาษเงนไดนตบคคล

หางหนสวน ประกอบดวยบคคลทวไปไมเกน 20 ราย โดยตองมคนทองถนอยางนอย 1 ราย

ไมตองชาระภาษเงนไดนตบคคล

บรษทจากด เปนบรษททดาเนนกจการในบรไน ภายใต Companies Act

รอยละ 20

บรษทมหาชนจากด เปนบรษททสามารถขายหนใหกบคนทวไปได รอยละ 20 สาขาของบรษทตางชาต เปนบรษทตางชาตทตองการดาเนนกจการในบรไนแตไม

ตองการจดตงเปนบรษททองถน รอยละ 20

การรวมทน เปนการรวมทนของบรษทหรอหางหนสวนชาวตางชาตและคนทองถน

รอยละ 20

ทมา: The Brunei Economic Development Board (BEDB) และ Ministry of Finance, Brunei Darussalam.

บรไนไมอนญาตใหตางชาตจดตงรปแบบธรกจประเภทธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

นอกจากน สาหรบรปแบบธรกจประเภทบรษทจากด จานวนผถอหนตองมอยางนอย 2-50 คน โดยไมมขอจากดวาตองเปนคนทองถน ขณะทรปแบบธรกจประเภทบรษทมหาชนจากด จานวนผถอหนตองมอยางนอย 7 คน และไมมขอจากดวาตองเปนคนทองถน อยางไรกตาม ครงหนงของกรรมการจะตองเปนคนทองถน

3.1.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต

นกลงทนทตองการจดตงธรกจในบรไนจะตองยนเอกสารการจดตงบรษทโดยสงชอของบรษททตองการจดตงกบสานกทะเบยนบรษท (Registrar of Companies) เพอตรวจสอบโดยใชระยะเวลาตรวจสอบ 1-2 สปดาห ซงมคาธรรมเนยมในการดาเนนการ 5 ดอลลารบรไน หลงจากนน มขนตอนในการ


ตรวจสอบเอกสารในการจดตงบรษท ซงใชเวลาตรวจสอบประมาณ 5-6 สปดาห จากนนทางสานกทะเบยนบรษทจงดาเนนการออกใบรบรองการจดตงบรษทให

3.1.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต นกลงทนตางชาตสามารถลงทนได 100% ในหลายสาขา อาทเชน การใหบรการทปรกษาทางดาน

การตดตงฮารดแวรคอมพวเตอร การใหบรการบาร งรกษาอปกรณสานกงาน การใหบรการโทรศพทเคลอนท เปนตน อยางไรกตาม บรไนมขอจากดในการลงทนในบางสาขาทไมอนญาตใหนกลงทนตางชาตลงทนไดรอยละ 100 โดยเฉพาะอยางยงสาขาทเกยวกบความมนคงทางอาหารของชาต และสาขาอนๆ เชน การใหบรการทางสถาปตยกรรม (คนทองถนตองถอหนอยางนอยรอยละ 50) การใหบรการกอสราง (คนทองถนตองถอหนอยางนอยรอยละ 55)

3.1.2.4 สทธประโยชนในการลงทน เมอป 2551 รฐบาลบรไนไดออกกฎหมายปรบลดภาษเงนไดนตบคคลลง โดยตงแตป 2555 อตรา

ภาษเงนไดนตบคคลของบรไนอยในอตรารอยละ 20 เพอเปนแรงจงใจใหตางชาตเขามาลงทนในบรไน มากขน นอกจากนน คาสงวาดวยแรงจงใจในการลงทน (Investment Incentives Order 2001) ยงใหสทธประโยชนอนๆ แกนกลงทนตางชาต อาทเชน

การลดหยอนภาษนตบคคลเปนระยะเวลาไมเกน 5 ป สาหรบบรษททมมลคาการลงทน 0.5-2.5 ลานดอลลารบรไน

การลดหยอนภาษนตบคคลเปนระยะเวลา 8 ป สาหรบบรษทประเภททมมลคาการลงทนมากกวา 2.5 ลานดอลลารบรไน

การลดหยอนภาษนตบคคลเปนเวลา 11 ป สาหรบกจการรวมทนทจดตงในสวนอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง

3.1.3 ภาษ

3.1.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล10 (1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคล ประกอบดวย

กาไรทไดรบจากการคาขาย การทาธรกจ และคาบรการวชาชพ (profession) ทเกดขนในบรไน

10 ภายใต Income Tax Act ของบรไน



เงนปนผล ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium) และกาไรทไดรบจากการเปนเจาของอสงหารมทรพยในบรไน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) บรไนไมมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน

(3) เงนปนผล (dividends) รายไดจากเงนปนผลจะถกนบเปนรายไดของบรษททถกเกบภาษเงนไดนตบคคล

(4) การหกลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายในการดาเนนธรกจสามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ

ซงคาใชจายทสามารถนามาหกลดหยอนภาษได อาท ดอกเบยจากการกยมเพอใชในการดาเนนธรกจ คาเชาทดน คาบารงรกษาโรงงานและเครองจกร และคาบานาญและคากองทนสารองเลยงชพทนายจางจายใหกบลกจาง เปนตน

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทขาดทนจากการดาเนนกจการในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการท

ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปได แตไมเกน 6 ป (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

คาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 40 สาหรบปแรก และรอยละ 3-25 ในปตอไป นกลงทนยงสามารถนาคาเสอมราคาของอาคารมาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 สาหรบปแรก และรอยละ 4 สาหรบปตอไป สาหรบอปกรณคอมพวเตอรและอปกรณทใชในสานกงาน นกลงทนสามารถนามาหกลดหยอนภาษเตมจานวนไดในปแรก

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดนตบคคลของบรไนมอตรารอยละ 20 โดยเกบแบบขนบนได ซงเกบจากทง

บรษทของบรไนและบรษทตางชาตในอตราเดยวกน ยกเวนบรษทดานปโตรเลยม ซงจะถกเกบภาษเงนไดนตบคคลรอยละ 55

สาหรบรายไดของบรษท 100,000 ดอลลารบรไนแรก รอยละ 25 ของรายไดสวนดงกลาวจะถกเกบภาษทอตรารอยละ 20 และสาหรบรายไดของบรษท 150,000 ดอลลารบรไนถดมา รอยละ 50 ของรายไดสวนดงกลาวจะถกเกบภาษทอตรารอยละ 20 สวนรายไดทมากกวา 250,000 ดอลลารบรไนจะถกเกบภาษทอตรารอยละ 20 ทงหมด ในกรณของบรษททกอตงใหมนน จะไดรบการยกเวนภาษสาหรบรายไดของบรษท 100,000 ดอลลารบรไนแรก โดยสามารถยกเวนภาษสวนนไดเปนระยะเวลา 3 ป


3.1.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา11 ประเทศบรไนไมมการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา

3.1.3.3 ภาษทางออม (1) ภาษการคา

บรไนไมมการจดเกบภาษการคา (2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes)12

บรไนมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจายรอยละ 15 และรอยละ 10 ตามลาดบ

(3) อากรแสตมป (stamp duty)13 บรไนมการจดเกบคาอากรแสตมปทงแบบตามมลคา (ad-valorem) และแบบอตรา

คงท (fixed rate) ยกตวอยางเชน สาหรบการซอขายหรอใหเชาอสงหารมทรพย จะเกบคาอากรแสตมปตามมลคาของสนทรพย สวนการจานองนน จะเรยกเกบอากรแสตมป 1 ดอลลารบรไนสาหรบทกๆ มลคาสนทรพย 500 ดอลลารบรไน และสาหรบสญญาใหเชา ทกๆ มลคาสนทรพย 500 ดอลลารบรไน จะเรยกเกบอากรแสตมป

o 1 ดอลลารบรไนสาหรบสญญาทมอายนอยกวา 1 ป o 2 ดอลลารบรไนสาหรบสญญาทมอาย 1-5 ป o ดอลลารบรไนสาหรบสญญาทมอายมากกวา 5 ปขนไป

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax)14 บรไนไมมการเกบภาษอสงหารมทรพย อยางไรกตามมการเกบภาษโรงเรอน

(building tax) สาหรบสงปลกสรางทอยในเมองบนดารเสรเบกาวน โดยคดอตราภาษรอยละ 12 (5) ภาษศลกากร (customs duty)

บรไนไมมการจดเกบภาษนาเขาและสงออก

3.1.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน)15 บรไนไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ 16 ประเทศโดยมผลบงคบใชแลวกบ 13

ประเทศ ไดแก สหราชอาณาจกร อนโดนเซย จน สงคโปร เวยดนาม บาหเรน โอมาน ญปน ปากสถาน มาเลเซย ฮองกง สปป. ลาว และคเวต โดยยงไมมผลบงคบใชกบ 3 ประเทศ คอ กาตาร ทาจกสถาน และสหรฐอาหรบเอมเรตส

11 ภายใต Income Tax Act ของบรไน 12 ภายใต Income Tax Act ของบรไน 13 ภายใต Stamp Act ของบรไน 14 ภายใต Income Tax Act ของบรไน 15 ทมา: Ministry of Finance, Brunei Darussalam (ขอมล ณ วนท 17 มกราคม 2557)



3.1.4 การจางงาน

3.1.4.1 สญญาจางงาน (1) การเลกจาง

ภายใตคาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดให หากมการยกเลกสญญาจางไมวาจะเปนทางฝงนายจางหรอลกจาง จะตองทาการแจงใหกบอกฝงหนงทราบ โดยตองทาการแจงใหทราบลวงหนาดงน

1 วนสาหรบลกจางทมอายงานนอยกวา 26 สปดาห

1 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 26 สปดาหถง 2 ป

2 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 2-5 ป

4 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงานมากกวา 5 ปขนไป (2) ชวโมงทางาน

คาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวนหรอไมเกน 44 ชวโมงตอสปดาห

(3) อตราคาจาง ประเทศบรไนไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา

(4) การลาประจาป คาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดใหลกจางมสทธใน

การลาดงน o ลาประจาปได 7 วนตอปสาหรบลกจางทมอายงาน 1 ปและมวนลาประจาป

เพมขนทก 1 วน สาหรบอายงานทเพมขนทก 1 ป ซงวนลาประจาปสงสด คอ 14 วนตอป

o วนหยดราชการ 11 วนตอป o ลาปวย 14 วนตอป (สงสด 60 วนหากตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล) o ลาคลอด 9 สปดาห

3.1.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน

นายจางทตองการจางลกจางชาวตางชาต ตองไดรบใบอนญาตจางงานชาวตางชาตจาก คณะกรรมาธการแรงงาน (Commissioner of Labour) ซงในใบอนญาตดงกลาว จะระบตาแหนง สญชาต และจานวนลกจางชาวตางชาตทสามารถจางงานได ทงน ตาแหนงงานทวาจางจะตองเปนงานทไมสามารถหาลกจางชาวบรไนได สวนลกจางชาวตางชาตจะตองไดรบการอนญาตจากกรมตรวจคนเขาเมอง (Department of Immigration) ทงน ลกจางทจะทางานในบรไนเปนระยะเวลาอยางตา 2 ป จะตองไดรบ


ใบอนญาตทางาน ซงจะไดรบหลงจากทมการตรวจรางกาย สวนวซานน ลกจางชาวตางชาตทยนขอวซาครงแรกจะไดวซาทมอาย 3 เดอน และสามารถตออายได โดยมอายครงละ 2 ป 3.1.4.3 กาลงแรงงาน

บรไนเปนประเทศขนาดเลกและมจานวนประชากรไมมากนก ดงนนกาลงแรงงานในประเทศบรไนจงมจานวนนอยทสดเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในกลมอาเซยน โดยในป 2555 บรไนมกาลงแรงงานทงสน 196,800 คน และมอตราการวางงานรอยละ 3.8 (ตารางท 3.4)

ตารางท 3.4 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของบรไน ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 183,002 187,239 187,584 190,835 193,895 196,800 อตราการวางงาน (รอยละ) 3.20 3.20 3.50 3.70 3.70 3.80

ทมา: ฐานขอมลธนาคารโลก

3.1.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ

บรไนไมมขอจากดสาหรบธรกรรมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

3.1.6 เทคโนโลย

3.1.6.1 สถานภาพดาน ICT สถานภาพดาน ICT ของบรไนอยในระดบทด กลาวคอ ในป 2555 หากพจารณาการ

เขาถงและการใชตอประชากร 100 คน บรไนมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 114.016 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 60.3 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนท รอยละ 4.8 และ 7.617 ตามลาดบ และมจานวนอนเทอรเนตแบนดวธระหวางประเทศ 39,861 บตตอวนาทตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT18 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของบรไนนบวาอยในระดบตากลาวคอ เพยงรอยละ 1.1 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.5)

16 ผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 17 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1

เลขหมาย 18 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ

อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (Fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภท จะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (Monthly GNI per capita)



ตารางท 3.5 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของบรไน ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 114.0การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 60.3การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 4.8การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 7.6ปรมาณอนเทอรเนตแบนดวธระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 39,861ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 1.1 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 7ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) เซมคอนดกเตอร (38.56)a

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนรวม (รายการ) 20 การสงออกสนคา hi-technology มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 65.0สดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม (รอยละ) 12.8

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541–2555

3.1.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2555 ชาวบรไนมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรทงในและตางประเทศจานวน 7 รายการ หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวบรไนและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541-2555 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด คอ สาขาเซมคอนดกเตอร (semiconductors) (รอยละ 38.56) รองลงมา คอ เครองจกรกล อปกรณ และพลงงานไฟฟา (electrical machinery, apparatus, energy) (รอยละ 37.29) และกระบวนการและอปกรณทเกยวกบความรอน (thermal processes and apparatus) (รอยละ 5.08) ตามลาดบ ขณะท ในป 2555 ชาวบรไนไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรตางประเทศแลว 20 รายการ


3.1.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)19 ในป 2555 บรไนมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสน

65 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 12.8 ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม 3.2 ราชอาณาจกรกมพชา


3.2.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค เศรษฐกจของกมพชาขยายตวอยางตอเนอง ในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

ของกมพชามมลคาประมาณ 14.0 พนลานดอลลารสหรฐ และมอตราการขยายตวทรอยละ 7.26 นอกจากน ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวเพมขนจาก 878.4 ดอลลารสหรฐตอคนในป 2554 เปน 944.4 ดอลลารสหรฐตอคนในป 2555 สวนอตราเงนเฟอลดลงจากปกอนหนา โดยอยทรอยละ 2.9 (ตารางท 3.6)

ทงน เศรษฐกจของกมพชาในชวงป 2550 – 2552 มความผนผวนสง โดยจะเหนไดจาก

อตราเงนเฟอทเปลยนแปลงเปนอยางมาก โดยเฉพาะในป 2551 อตราเงนเฟอเพมสงขนเปนรอยละ 25 ซงเปนผลมาจากการทสกลเงนในระบบเศรษฐกจของกมพชาสวนใหญเปนเงนดอลลารสหรฐ กลาวคอ มากกวารอยละ 90 ของเงนฝากในกมพชาอยในสกลเงนดอลลารสหรฐ วกฤตเศรษฐกจการเงนในสหรฐอเมรกาชวงป 2550 ทสงผลใหเงนดอลลารสหรฐและเงนเรยลออนคาลง (สกลเงนของประเทศเงนคคาอนแขงคาขนโดยเปรยบเทยบ) ในขณะทความตองการซอสนคาในประเทศเพมสงขน จงสงผลใหเกดเงนเฟออยางรนแรง

19 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity)

เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส



ตารางท 3.6 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของกมพชา ป 2550 – 2555



8.6 10.4 10.4 11.2 12.8 14.0

อตราการเตบโตของผลตภณฑ มวลรวมภายในประเทศ (รอยละ)

10.21 6.69 0.09 5.96 7.07 7.26

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ตอหว (ดอลลารสหรฐตอคน)

628.4 742.6 735.4 782.6 878.4 944.4

อตราเงนเฟอ (รอยละ) 7.67 25.00 -0.66 4.00 5.48 2.93อตราแลกเปลยนทางการ (เรยล/ดอลลารสหรฐ)

4,056.17 4,054.17 4,139.33 4,184.92 4,058.50 4,033.00


3.2.1.2 ขนาดและโครงสรางเศรษฐกจ ในป 2555 เศรษฐกจของกมพชาเตบโตจากการขยายตวของการสงออกสนคาประเภทเสอผาและเครองนงหม และการเตบโตของอตสาหกรรมการทองเทยว อสงหารมทรพย และกอสราง เปนหลก โดยขอมลจากทางการกมพชาระบวา ในป 2555 การสงออกเสอผาของกมพชาสรางรายไดเขาประเทศถง 4.6 พนลานดอลลารสหรฐ เพมขนรอยละ 8.0 จากปกอน สวนภาคอสงหารมทรพยและการ กอสรางนน การเรงขยายตวของโครงการกอสรางอาคารตางๆ ทาใหโครงการกอสรางรวมมมลคา 2.1 พนล านดอลลารสหรฐ เพมขนร อยละ 72.0 เมอเทยบกบปก อน นอกจากน การฟนตวของภาคอสงหารมทรพยยงมสวนชวยใหเกดการขยายตวของอตสาหกรรมทองเทยว ในป 2555 จานวนนก ทองเทยวทเดนทางมายงกมพชามประมาณ 3.6 ลานคน เพมขนรอยละ 24.0 นามาซงรายไดกวา 2.2 พนลานดอลลารสหรฐ และคดเปนอตราการเตบโตของรายไดจากการทองเทยวเพมขนรอยละ 15.6 สงผลใหภาคบรการขยายตวถงรอยละ 8.020

ยทธศาสตรหลกในการพฒนาอตสาหกรรมของกมพชา21 คอ สนบสนนใหเกดความเชอมโยงระหวางภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม โดยใหอตสาหกรรมการเกษตรเปนอตสาหกรรมหลกของประเทศ กลาวคอ ใหความสาคญกบการพฒนาอตสาหกรรมทผลตเพอสงออก พรอมกบสงเสรมใหมการผลตสนคาอปโภคบรโภคเพอทดแทนการนาเขา โดยดาเนนการผานการสนบสนนอตสาหกรรมตางๆ ไดแก อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน อตสาหกรรมทใชทรพยากรธรรมชาต อตสาหกรรมการเกษตร และวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) นอกจากน ยงสนบสนนใหเกดการถายทอด 20 ทมา: สรปภาวะเศรษฐกจกมพชาป 2555 และแนวโนมป 2556, ธนาคารแหงประเทศไทย. 21 SOTHARITH, Chap 2012. “Industrial Readjustment in Cambodia” in Industrial Readjustment in the Mekong River

Basin Countries: Toward the ARC, edited by Yasushi Ueki and Teerana Bhongmakapat, BRC Research Report No.7, Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.


เทคโนโลยและการยกระดบคณภาพของสนคาอตสาหกรรม การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ การปรบปรงโครงสรางพนฐาน การฝกอบรมวชาชพ ตลอดจนการปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบใหมประสทธภาพและมความโปรงใส ดงจะเหนไดจากโครงสรางเศรษฐกจของกมพชาทมการเปลยนแปลงจากเดมทพงพาภาคเกษตรกรรมเปนหลก เปนการพงพาภาคอตสาหกรรมมากขน กลาวคอ ในป 2536 ภาคเกษตรกรรมคดเปนสดสวนรอยละ 45 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ในขณะทภาคอตสาหกรรมและภาคบรการคดเปนสดสวนรอยละ 13 และรอยละ 39 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ตามลาดบ ในขณะทมการคาดการณวา ในป 2556 สดสวนของภาคเกษตรกรรมจากผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศจะลดลงเหลอเพยงรอยละ 34.8 ในขณะทภาคอตสาหกรรมจะมสดสวนเพมขนทรอยละ 24.5 และภาคบรการมสดสวนคอนขางคงททรอยละ 40.7 (ภาพท 3.1)

ภาพท 3.1 เปรยบเทยบโครงสรางเศรษฐกจของกมพชา ป 2536 และป 2556

ทมา: รวบรวมจาก JETRO และ CIA World Factbook หมายเหต: ขอมลป 2556 เปนการคาดการณ

3.2.1.3 การสงออกและการนาเขา

จากการศกษาขอมลของธนาคารแหงประเทศไทย พบวา การคาระหวางประเทศของกมพชาป 2555 มมลคาประมาณ 19.8 พนลานดอลลารสหรฐ เพมขนรอยละ 15.89 และขาดดลการคาเพมขนจาก 2.1 พนลานดอลลารสหรฐในป 2554 เปน 2.4 พนลานดอลลารสหรฐในป 2555 ในป 2555 สนคาสงออกของกมพชาคดเปนมลคา 8.7 พนลานดอลลารสหรฐ เพมขนรอยละ 11.4 โดยมสนคาสงออกทสาคญ คอ เสอผาและรองเทา ตลาดสงออกหลก ไดแก สหรฐอเมรกา (มลคาการ สงออก 2.6 พนลานดอลลารสหรฐ ลดลงรอยละ 1.8) และกลมประเทศสหภาพยโรป (มลคาการสงออก 1.8 พนลานดอลลารสหรฐ เพมขนรอยละ 10.8) สวนการนาเขาสนคา คดเปนมลคา 11.1 พนลานดอลลาร

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

เกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ

45.0

13.0

39.034.8

24.5

40.7

รอยละ

2536

2556



สหรฐ เพมขนรอยละ 17.1 ซงเปนผลจากการนาเขาเสนดายและผาผน นามนเชอเพลง เครองจกร ยานพาหนะ และวสดกอสรางเพอใชในโครงการกอสรางโรงไฟฟาและโครงการกอสรางอน

3.2.1.4 การคาระหวางไทยและกมพชา

ในป 2556 การคาระหวางไทยและกมพชามมลคา 4,611.6 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการขยายตวรอยละ 14.5 ซงเปนผลจากการเพมขนของทงการสงออกและนาเขา โดยสนคาสงออกทสาคญของไทย ไดแก นามนเชอเพลง สนคาอปโภคบรโภค เชน นาตาลทราย เครองดมไมมแอลกอฮอล และเครองสาอาง เปนตน สวนสนคานาเขาทสาคญ สวนใหญเปนผกและของปรงแตงจากผก ทงน จากการทไทยสงออกสนคาไปยงกมพชามากกวานาเขามาก ทาใหในป 2556 ไทยมดลการคาเกนดลกบกมพชามลคา 3,901.0 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 3.7)

ตารางท 3.7 การคาระหวางไทยและกมพชา ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ)

2551 2552 2553 2554 2555 2556

มลคาการคา 2,130.3 1,658.3 2,557.0 2,869.1 4,027.7 4,611.6 (51.72) (-22.16) (54.19) (-12.21) (40.38) (14.50) การสงออก 2,040.1 1,580.6 2,342.1 2,693.1 3,778.2 4,256.3 (50.52) (-22.52) (48.18) (14.99) (40.29) (12.65) การนาเขา 90.2 77.7 214.9 176.0 249.5 355.3 (85.03) (-13.86) (176.51) (-18.12) (41.80) (42.38) ดลการคา 1,949.9 1,502.9 2,127.2 2,517.1 3,528.7 3,901.0

ทมา: กระทรวงพาณชย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

3.2.1.5 การลงทน

ในป 2555 เงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงกมพชามมลคา 1,557.1 ลานดอลลารสหรฐ เพมขนจากป 2554 ทมลคา 901.7 ลานดอลลารสหรฐ ถงรอยละ 72.69 (ตารางท 3.8)

ตารางท 3.8 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงกมพชา ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) 867.3 815.2 539.1 782.6 901.7 1,557.1 อตราการเตบโต (รอยละ) 79.49 -6.01 -33.87 45.16 15.21 72.69 ทมา: ธนาคารโลก


3.2.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน กมพชาใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวภายใตการจดการ (managed float

system) โดยธนาคารกลางกมพชา (National Bank of Cambodia: NBC) เปนผกาหนดอตราแลกเปลยนทางการ (official exchange rate) ใหสอดคลองกบความเคลอนไหวของราคาตลาดของวนกอน โดยใหม สวนตางระหวางอตราตลาดและอตราทางการไมเกนรอยละ 1

กมพชามอตราแลกเปลยนทคอนขางมเสถยรภาพ เงนสกลหลกของกมพชา คอ เงนเรยล (Riel) ในป 2555 อตราแลกเปลยนของกมพชาอยท 4,033 เรยลตอดอลลารสหรฐ ซงแขงคาขนเลกนอยจากป กอนหนา ทงน กมพชายงนยมใชเงนสกลดอลลารสหรฐอยางกวางขวาง โดยกวารอยละ 80 ของเงนฝากและสนเชอในระบบธนาคารของกมพชาอยในสกลเงนดอลลารสหรฐ

การแลกเปลยนเงนตราตางประเทศสามารถดาเนนการไดอยางอสระผานระบบธนาคารและ

ตวแทนแลกเปลยนทไดรบอนญาตอยางเปนทางการ โดยหนวยงานแลกเปลยนเงนตราเหลานจะตองรายงานใหธนาคารกลางทราบสาหรบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศทมมลคามากกวา 10,000 ดอลลารสหรฐขนไป อยางไรกตาม ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศในกมพชายงมขนาดคอนขางเลกและมการดาเนนงานอยางไมเปนทางการ จงไมมการกาหนดเวลาซอขายทแนนอน โดยทวไปตลาดเงนตราตางประเทศไมมปญหาสภาพคลอง อยางไรกตาม หากหนวยงานแลกเปลยนเงนตราขาดสภาพคลอง กสามารถกยมเงนดอลลารสหรฐและเงนเรยลจากธนาคารกลางไดโดยมหลกประกน

3.2.1.7 ระบบธนาคาร ภาคการเงนและการธนาคารของกมพชาอยภายใตการควบคมของกฎหมายหลก คอ

กฎหมายการเงนและสถาบนการเงน กฎหมายประกนภย กฎหมายวาดวยธนาคารกลาง และกฎหมายธนาคาร โดยมหนวยงานหลก ไดแก ธนาคารกลางและธนาคารพาณชย

(1) ธนาคารกลางกมพชา (National Bank of Cambodia: NBC) ธนาคารกลางกมพชามหนาทหลก คอ การออกกฎระเบยบและควบคมดแลสถาบนการเงน

ในกมพชา ควบคมกจกรรมทางการเงน เครดต อตราแลกเปลยน และการแลกเปลยนอญมณ ภายใตกฎหมายธนาคารฉบบปจจบน22 ธนาคารกลางมอานาจในการกากบและควบคมธนาคารพาณชยคอนขางสง เชน สามารถเรยกดสถานภาพทางการเงนของธนาคารพาณชย ตรวจสอบและแตงตงผตรวจสอบสถานภาพทางการเงน การดาเนนงาน และแตงตงคณะทางานเขามาควบคมดแลหรอดาเนนกจการแทนคณะผบรหารธนาคารพาณชยใดๆ กได

22 Law on Organization and Conduct of NBC และ Law on Banking and Financial Institutions



(2) ธนาคารพาณชย ธนาคารพาณชยเปนแหลงเงนทนทสาคญในกมพชา กฎหมายธนาคารของกมพชาไดจด

ประเภทของสถาบนการเงนออกเปนธนาคารพาณชย ธนาคารเฉพาะกจ สถาบนการเงนพเศษ และสถาบนการเงนขนาดเลก ทงน สถาบนการเงนทกประเภทจะตองจดทะเบยนพาณชยและขออนญาตดาเนนกจการทางการเงนกบธนาคารกลาง โดยในป 2555 กมพชามธนาคารพาณชยทงหมด 34 แหง ธนาคารเฉพาะดาน 8 แหง สถาบนการเงนรายยอย (microfinance)23 37 แหง ในจานวนนเปนสถาบนการเงนรายยอยทรบฝากเงน 7 แหง

3.2.1.8 การถอครองทดน กฎหมายทดนของกมพชา (Land Law 2001) ไมอนญาตใหชาวตางชาตหรอบรษท

ตางชาตถอครองทดน โดยสงวนไวสาหรบชาวกมพชาเทานน อยางไรกตาม ตงแตเดอนธนวาคม ป 2554 เปนตนมา กมพชาอนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนระยะยาวไดสงสด 50 ป หรอเชาทดนระยะสนได โดยการเชาทดนทงระยะยาวและระยะสนสามารถขอตออายได แตตองไมเกน 50 ป นอกจากน ยงอนญาตใหนกลงทนสามารถใชทดนเปนหลกประกนในการจดจานอง รวมทงสามารถโอนสทธในอสงหารมทรพยและทรพยสนสวนบคคลทปลกสรางบนทดนแปลงดงกลาวไดดวย แตตองไมเกนกาหนดเวลาในสญญาเชาทดน

3.2.1.9 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของกมพชายงไมไดมาตรฐานนก ในสวนของ

การคมนาคมขนสงขนพนฐาน คาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสของกมพชาคอนขางตาเพยง 2.56 อยในอนดบท 100 จากการจดอนดบของ 154 ประเทศทวโลก และเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค พบวา คาดชนของกมพชาสงกวาเพยงลาว (อนดบท 108) และเมยนมาร (อนดบท 128) เทานน ซงเปนผลมาจากคณภาพถนนทไมไดมาตรฐาน โดยมถนนลาดยางคดเปนเพยงรอยละ 6 ของถนนทงหมด (ตารางท 3.9)

23 สถาบนการเงนรายยอย (Microfinance) คอสถาบนการเงนทมงเนนเฉพาะกจกรรมการใหสนเชอเปนหลก โดยอาจมการใหบรการรบฝาก

เงนและประกนภยดวย โดยสนเชอสวนใหญจะใหแกผประกอบการรายยอยและธรกจขนาดยอมดวยตนทนทไมสงเกนไป ทาใหผประกอบการรายยอยและธรกจในชนบทเขาถงแหลงเงนทนและบรการทางการเงนได


ตารางท 3.9 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของกมพชา

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 2.56a ถนนลาดยาง (กโลเมตร) 39,618 (รอยละ 6 ของถนนทงหมด)c

การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 34.0b อตราคาไฟฟา ณ กรงพนมเปญ (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.2a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 8,430.51b อตราคานา ณ กรงพนมเปญ (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.37a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook และ JETRO หมายเหต: aขอมลป 2555

bขอมลป 2554 cขอมลป 2552

dดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 154 ประเทศ

กมพชามอตราการเขาถงไฟฟาเพยงรอยละ 34 ของประชากรทงหมด ทงน จากการศกษาและ

สมภาษณผทเกยวของ คณะผวจยพบวาในปจจบน การเขาถงไฟฟาไมใชอปสรรคดานโครงสรางพนฐานทสาคญของจงหวดในกมพชาทอยตดกบชายแดนไทยและเวยดนาม เนองจากมการซอไฟฟาจากไทยและเวยดนาม อยางไรกตาม อตราคาไฟฟาของกมพชายงคงมราคาสงเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค โดยเปนรองเพยงแคสงคโปรเทานน เนองจากกมพชาตองพงพาการนาเขาไฟฟาจากประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะอยางยง เวยดนาม และไทย (ตารางท 3.10) สวนทรพยากรนาของกมพชานนนบวาอดมสมบรณพอสมควร และอตราคานาไมสงเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค



ตารางท 3.10 สถานการณไฟฟาในกมพชา ป 2554 – 2555

2554 2555 อตราการเปลยนแปลง (รอยละ)

ปรมาณไฟฟาทผลตในประเทศ (ลานกโลวตต) 1,018.54 1,423.10 39.72 การนาเขาไฟฟา (ลานกโลวตต) 1,829.79 2,104.32 15.00 จากไทย (ลานกโลวตต) 430.79 535.08 24.21 จากเวยดนาม (ลานกโลวตต) 1,392.40 1,560.23 12.05 จากลาว (ลานกโลวตต) 6.60 9.01 36.54 ปรมาณไฟฟาทใชไดทงหมด (ลานกโลวตต) 2,848.33 3,527.42 23.84

จานวนผใชไฟฟา (ราย) 810,984 992,597 22.39

ปรมาณไฟฟาทขายทงหมด (ลานกโลวตต) 2,572.74 3,265.81 26.94

ทมา: http://www.eac.gov.kh/pdf/report/report%202012%20%28en%29.pdf 3.2.2 การจดตงธรกจ

3.2.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต24 กฎหมายการประกอบธรกจ (Law on Commercial Enterprise) ของกมพชากาหนดให

นกลงทนตางชาตสามารถเลอกลงทนในกมพชาได 3 รปแบบ คอ บรษทจากด หางหนสวน และกจการของตางชาต

(1) บรษทจากด บรษทจากดจดตงไดทงในรปแบบบรษทเอกชนจากด และบรษทมหาชนจากด

o บรษทเอกชนจากด มผถอหนตงแต 2 ถง 30 คน หากจดตงโดยบคคลเพยงคนเดยว จะเรยกวา “Single Member Limited Company” ทงน บรษทประเภทนจะมขอจากดในการโอนหนแตละประเภท

o บรษทมหาชนจากด สามารถออกหลกทรพยใหสาธารณชนได การจดตงบรษทจากดสามารถทาไดโดยบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตงแต 1 คนขน

ไป โดยการยนเอกสาร Article of Incorporation ตอกระทรวงพาณชย หลงจากนนจงจะไดรบ Certificate of Incorporation หรอหนงสอสาคญการจดตงบรษท โดยบรษทจะมสญชาตกมพชา หากมการจดทะเบยนและดาเนนกจการในกมพชา และมผถอหนเปนชาวกมพชามากกวารอยละ 51

24 คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา โดยหอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย (2554)


ดานการออกหน บรษทตองออกหนอยางตาเปนจานวน 1,000 หน โดยม par value ไมนอยกวา 4,000 เรยลตอหน (ประมาณ 1 ดอลลารสหรฐ) ซงหนเหลานตองเปนประเภทเดยวกนทงหมด รวมทงผถอหนจะมสทธเทาเทยมกน นอกจากทมการระบไวเปนอยางอน ทงน ความรบผดชอบของผถอหนจะถกจากดโดยมลคาการถอหนของผถอหน

กฎหมายกมพชาระบใหบรษทเอกชนจากดตองมกรรมการบรษทอยางนอย 1 คนขนไป สวนบรษทมหาชนจากดตองมกรรมการบรษทอยางนอย 3 คนขนไป โดยผถอหนอาจเลอกกรรมการบรษทจากการลงมต จากนนคณะกรรมการบรษทจงจะเลอกประธานโดยใชวธออกเสยงขางมาก กรรมการบรษทอาจอยในตาแหนงครงละ 2 ป และสามารถไดรบเลอกใหมได

(2) หางหนสวน กฎหมายกมพชาระบใหหางหนสวน คอ การทาสญญาระหวางบคคล 2 คนขนไป ซง

อาจเปนสญญาปากเปลาหรอเปนลายลกษณอกษรกได หางหนสวนอาจแบงไดเปน 2 ประเภท คอ หางหนสวนสามญ และหางหนสวนจากด

o หางหนสวนสามญ เปนบคคลตามกฎหมายหลงจากจดทะเบยน โดยมสทธในการเปนเจาของสงหารมทรพยและอสงหารมทรพย มสทธในการดาเนนธรกจ มสทธในการทาสญญา และสามารถยนฟองและถกฟองได หางหนสวนจะแบงปนผลกาไรและขาดทน รวมทงมสวนรวมในการรบผดชอบตอหนตามกฎหมาย

o หางหนสวนจากด คอ สญญาระหวางหนสวนสามญซงไดรบอานาจใหบรหารหางหนสวนโดยลาพง 1 คนขนไป และหนสวนจากดซงเปนผลงทน 1 คนขนไป โดยหนสวนจากดแตละคนจะมกาไรและความรบผดชอบตามมลคาทรพยสนทลงทน สวนหนสวนสามญจะรวมกนรบผดชอบตอหนของหางหนสวนตอบคคลทสาม

(3) กจการของตางชาต กจการของตางชาต คอ นตบคคลทจดตงขนภายใตกฎหมายของตางชาต แตมทตง

และดาเนนกจการในกมพชา ซงสามารถดาเนนกจการไดหลายรปแบบ ดงน o สานกงานตวแทน สามารถดาเนนการตดตอลกคาเพอวตถประสงคในการ

แนะนาองคกร สารวจขอมลเชงพาณชย ทาวจยตลาด จดแสดงตวอยางและโฆษณาสนคาในสานกงานหรอในงานแสดงสนคา ซอและเกบสนคาเพอใชในงานแสดงสนคา เชาสานกงานและจางพนกงานทองถน ตลอดจนทาสญญากบลกคาทองถนในนามองคกรหลกได อยางไรกตาม สานกงานตวแทนไมสามารถซอขายสนคา ใหบรการ รวมทงดาเนนการผลตหรอแปรรปสนคาในกมพชาได

o สาขาของบรษทตางชาต สามารถดาเนนกจการไดเชนเดยวกบสานกงานตวแทน นอกจากน ยงสามารถซอขายสนคา ใหบรการ ดาเนนการผลตและ



แปรรปสนคาไดเชนเดยวกบวสาหกจทองถน เวนแตกจกรรมทถกหามสาหรบบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตางชาต ทงน สนทรพยและหนสนถอเปนความรบผดชอบขององคกรหลก

o บรษทลก (subsidiary) คอ บรษททจดทะเบยนโดยบรษทตางชาตในกมพชา และถอหนอยางนอยรอยละ 51 โดยบรษทตางชาต ทงน บรษทลกนบความเปนบคคลแยกจากองคกรหลก โดยสามารถอยในรปแบบของหางหนสวนหรอบรษทจากดกได และอาจดาเนนธรกจเชนเดยวกบวสาหกจทองถน เวนแตกจกรรมทถกหามสาหรบบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตางชาต


สาหรบกจการทเปนเงนลงทนของชาวตางชาตทงหมด นกลงทนสามารถขอจดทะเบยนจดตงบรษทกบกระทรวงพาณชย โดยมขนตอนขอจดตงบรษทดงน

1) ผลงทนตองยนขออนมตการอนญาตจดตงกจการและการครอบครองสถานประกอบการจากองคกรปกครองสวนทองถนในพนททตองการตงกจการ

2) ผลงทนตองยนวตถประสงคในการจดตงบรษทกบกระทรวงพาณชย โดยเอกสารทยนตองเปนภาษาเขมร

3) ผลงทนจะไดรบเลขประจาตวผเสยภาษและถอวามความพรอมจะประกอบธรกจได

4) ผลงทนตองยนจดทะเบยนการจางงานกบกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชน

3.2.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต

การลงทนบางประเภทถกสงวนสทธในการลงทนเนองจากเหตผลดานความมนคงของชาต ความสงบเรยบรอยของสงคม และผลประโยชนทางเศรษฐกจของประเทศ โดยขอหามนมผลบงคบใชกบนกลงทนทงจากตางชาตและในประเทศ (กมพชาไมมขอหามสาหรบนกลงทนตางชาตโดยเฉพาะ) ธรกจทหามลงทนและมเงอนไขในการลงทนภายใต “The Sub-Decree No.111 on the Implementation of the Law on the Amendment to the Law on Investment” มดงน

(1) การผลตและแปรรปสารทใหผลทางจตเวชและสารเสพตด (2) การผลตสารเคมซงเปนอนตราย ยาฆาแมลง และผลตภณฑอนๆ ทตองใชสารเคม

ตองหามภายใตกฎระเบยบระหวางประเทศหรอกฎระเบยบขององคการอนามยโลก (3) การผลตและแปรรปพลงงานไฟฟาโดยการใชของเสยซงนาเขาจากตางชาต (4) อตสาหกรรมทเ กยวกบการทาลายปาไมท ตองหามตามกฎหมายปาไม ไดแก

อตสาหกรรมการผลตไมเลอย ไมอด และผลตภณฑจากไมในทองถน


นอกจากน ยงมอตสาหกรรมทอนญาตใหนกลงทนตางชาตลงทนโดยมเงอนไข ดงแสดงในตารางท 3.11

ตารางท 3.11 อตสาหกรรมทใหนกลงทนตางชาตลงทนโดยมเงอนไข

ประเภทกจการ ขอจากด/เงอนไข

การผลตบหร/ยาสบ เพอสงออกเทานน การผลตแอลกอฮอล ตองไดรบอนญาตจากกระทรวงทเกยวของ การผลตอฐททาจากดนเหนยว กระเบอง โรงสขาว ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา การผลตงานแกะสลกททาจากไมและหน ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา การทอผาไหม การทาเหมองอญมณ

ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา


3.2.2.4 สทธประโยชนในการลงทน (1) สทธประโยชนสาหรบโครงการทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนา

แหงชาตกมพชา (Qualified Investment Project: QIP)25 โครงการลงทนทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาแหงชาตกมพชา (The

Council for the Development of Cambodia: CDC) จะไดรบสทธประโยชนในการลงทนขนอยกบรปแบบของโครงการลงทนนนๆ ไมวาจะตงอยในเขตสงเสรมพเศษ (Special Promotion Zone: SPZ) หรอเขตสงเสรมการสงออก (Export Promotion Zone: EPZ) หรอไมกตาม ตวอยางรปแบบของโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชนดงแสดงในตารางท 3.12

ตารางท 3.12 ตวอยางโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชน

โครงการลงทนทไมไดรบสทธประโยชน โครงการลงทนทไดรบสทธประโยชน/เงอนไขดานเงนลงทน

o กจกรรมทางพาณชยทกชนด การนาเขา สงออก คาปลก คาสง และรานคาปลอดภาษ

o บรการขนสง ทงทางนา ทางถนน ทางอากาศ ยกเวนการลงทนเกยวกบรถไฟ

o ธรกจและบรการดานเงนตราและการเงน เชน ธนาคารพาณยช สถาบนการเงน และบรษทประกนภย

o การพฒนาทดน และการอานวยความสะดวกเกยวกบโกดงเกบสนคา

o อตสาหกรรมสนบสนน ทการผลตทงหมดเพอสงเสรมอตสาหกรรมสงออก ตองมเงนลงทน 0.1 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตเครองหนงและผลตภณฑทเกยวของ ตองมเงนลงทน 0.3 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตสงทอและเครองนงหม ตองมเงนลงทน 0.5 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตรองเทาและหมวก ตองมเงนลงทน 0.5 ลานดอลลารสหรฐขนไป

ทมา: Council for the Development of Cambodia (CDC) 25 ภายใต Amended Law on Investment



สทธประโยชนท QIP ไดรบมดงตอไปน

สามารถเลอกทจะไดรบการยกเวนภาษกาไร หรอใชวธการคดคาเสอมราคาพเศษ โครงการตองไดรบ Certificate of Obligation Satisfaction หรอ Certificate of

Compliance ซงจะไดรบเปนรายป จงจะมสทธไดรบการยกเวนภาษกาไร โดยระยะเวลาการยกเวนภาษประกอบดวย “Trigger Period” + 3 ป + “Priority Period” ซงทงหมดตองไมเกน 9 ป

ทงน Trigger Period มระยะเวลาสงสด 3 ป เรมตงแตวนทไดรบใบรบรองการจดทะเบยนขนสดทาย (Final Registration Certificate: FRC) และสนสดในวนสดทายของปภาษทนทท QIP มกาไรครงแรก หรอในวนสดทายของปภาษท 3 หลงจากท QIP มรายไดจากการขายสนคาหรอบรการครงแรก

สวน Priority Period มระยะเวลาสงสด 3 ป ขนอยกบประเภทของโครงการและจานวนเงนลงทน ยกตวอยางเชน กรณของอตสาหกรรมเบา ม Priority Period ดงน

o โครงการทมเงนลงทนตากวา 5 ลานดอลลารสหรฐ: ไมม Priority Period o โครงการทมเงนลงทนตงแต 5-20 ลานดอลลารสหรฐ: ม Priority Period 1 ป o โครงการทมเงนลงทนมากกวา 20 ลานดอลลารสหรฐ: ม Priority Period 2 ป

สาหรบการคดคาเสอมราคาแบบพเศษ QIP สามารถเลอกลดหยอนคาเสอมราคาสาหรบสนทรพยทใชในการผลตหรอแปรรปในอตรารอยละ 40

ไดรบสทธยกเวนภาษนาเขาสาหรบอปกรณการผลต วสดกอสราง และอนๆ ตามประเภทของ QIP ดงแสดงในตารางท 3.13

ไดรบการยกเวนภาษสงออก

ตารางท 3.13 สนคาทไดรบการยกเวนภาษนาเขาตามประเภทโครงการ QIP

ประเภท QIP สนคายกเวนภาษนาเขา

QIP ทผลตเพอขายในกมพชา อปกรณการผลต วสดกอสราง และวตถดบทใชผลต QIP ทผลตเพอสงออก (ยกเวนโครงการทเลอกใชกลไกคลงสนคาทณฑบน)

อปกรณการผลต วสดกอสราง วตถดบทใชผลต สนคาขนกลาง และอปกรณตกแตง

QIP ทเปนอตสาหกรรมสนบสนน อปกรณการผลต วสดกอสราง วตถดบทใชผลต สนคาขนกลาง และอปกรณตกแตงทใชในการผลต ในกรณท QIP เปนอตสาหกรรมสนบสนนทไมไดขายสนคาทงหมดใหแกอตสาหกรรมสงออก หรอสนบสนนอตสาหกรรมสงออกโดยตรง QIP จะตองชาระภาษสาหรบวตถดบทใชผลตตามจานวนสนคาทไมไดผลตเพอสนบสนนอตสาหกรรมสงออก

ทมา: Council for the Development of Cambodia (CDC)


(2) สทธประโยชนสาหรบโครงการลงทนภายใตเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ)

ภายใตกฎหมายการลงทนของกมพชาฉบบแกไข (Law on Amendment to the Law on Investment of 2003) QIP ทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษจะไดรบสทธประโยชนในการลงทนเชนเดยวกบ QIP อนๆ กลาวคอ ไดรบการยกเวนภาษศลกากร นอกจากน ยงไดรบสทธประโยชนอนๆ ไดแก

ไดรบการยกเวนมลคาเพม โดยมรายละเอยดดงตอไปน o สาหรบวสดกอสราง อปกรณการผลต และวตถดบ ทจะนาเขาภายใต QIP ท

ผลตเพอสงออก o สาหรบวสดกอสราง และอปกรณการผลต ทจะนาเขาภายใต QIP ทผลตเพอ

ขายในกมพชา o สนคาทผลตโดย QIP ใน SEZ ซงจะเปนวตถดบสาหรบ QIP อนใน SEZ

เดยวกน ทงน นกลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษทไดรบสทธในการชาระภาษมลคาเพม (VAT) ทอตรา

รอยละ 0 ตองเกบบนทกขอมลการยกเวนภาษทกครงทมการนาเขาสนคา และหากมการนาเขาสนคาทผลตเสรจสนแลวไปยงตลาดทองถน นกลงทนสามารถขอคน VAT ตามทไดเกบบนทกไว

ไดรบการอานวยความสะดวกดานพธการทางศลกากร26 โดยมรายละเอยดดงตอไปน o SEZ ทตงอยภายในรศม 20 กม. จากดานชายแดน: สาหรบการนาเขา ผนา

เขาไมจาเปนตองยนเอกสารสาแดงสนคา (customs declaration) ทสานกงานศลกากร และไมตองมการปดผนกสนคาโดยเจาหนาท โดยจะมการตรวจเอกสารสรปการสาแดงสนคา (Customs Summarized Declaration) พรอมกบตรวจยนยนพนกงานทเกยวของและการขนสงสนคาททางเขา SEZ สาหรบการสงออก จะมการดาเนนพธการทางศลกากรภายใน SEZ หากไมพบสงผดปกต ผสงออกจะไดรบเอกสารยนยนจากเจาหนาท จากนนสามารถขนสงสนคาไปยงดานชายแดน ซงจะมการตรวจสอบเอกสารยนยนอกครงหนง

o SEZ ทตงอยนอกรศม 20 กม. จากดานชายแดน: สาหรบการนาเขา ตองมการปดผนกสนคาโดยเจาหนาท สวนสาหรบการสงออก จะมการดาเนนพธการทางศลกากรใน SEZ และตองมการปดผนกสนคากอนการขนสงไปยงชายแดน

26 Prakas No.734 MEF on the Special Customs Procedures ณ วนท 11 กนยายน 2008



3.2.2.5 การรบรองและคมครองการลงทน รฐบาลกมพชาไดออกกฎหมายการลงทน พ.ศ. 2537 (แกไขเพมเตม พ.ศ. 2546) เพอ

จงใจใหนกลงทนตางชาตเขามาลงทนและสรางงานอนจะกอใหเกดรายไดกบประชาชนและเรงรดการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ โดยกฎหมายการลงทนดงกลาวใหความคมครองนกลงทนตางชาต ในประเดนดงตอไปน

(1) นกลงทนตางชาตจะไดรบการปฏบต รวมทงคมครองทรพยสนในทกๆ ดานเทาเทยมกบบคคลในชาต ยกเวนการถอครองทดน

(2) รฐบาลจะไมดาเนนนโยบายทสงผลกระทบตอกรรมสทธของเอกชนในดานลบ (3) รฐบาลจะไมใชนโยบายกาหนดราคาสนคาหรอบรการกบโครงการลงทนทไดรบการ

สงเสรม (4) รฐบาลอนญาตใหนกลงทนซอขายเงนตราตางประเทศ รวมทงสามารถสงรายไดจาก

การลงทนออกนอกประเทศได

3.2.3 ภาษ

3.2.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล กฎหมายภาษป 2546 (Law on Taxation 2003) ระบวา กมพชาจาแนกผเสยภาษนต

บคคลไวเปน 2 ประเภท คอ นตบคคลทมถนทอยในประเทศกมพชา (resident) โดยจะตองเปนนตบคคลทดาเนนการในกมพชา และนตบคคลทไมไดมถนทอยในกมพชา (non-resident) ซงเปนนตบคคลทมรายไดจากกมพชา แตไมไดดาเนนกจการในกมพชา

(1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดพงประเมนทตองนามาคานวณในการเสยภาษเงนไดนตบคคล คอ รายได

ทงหมดจากการประกอบกจการและธรกจ รวมไปถงรายไดจากการขายทรพยสนและรายไดอนๆ เชน คาเชา ดอกเบย และรายไดจากการลงทนในอสงหารมทรพย เปนตน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน กาไรทไดรบจากการขายทรพยสนนบเปนรายไดประเภทหนงทตองนามาคดภาษดวย

โดยเสยภาษในอตรารอยละ 4 ของมลคาซอขาย (3) เงนปนผล

กฎหมายกมพชากาหนดใหเงนปนผลทไดจากนตบคคลทมถนทอยในกมพชาไมตองเสยภาษ ในทางตรงขาม เงนปนผลทไดรบจากนตบคคลซงไมไดมถนทอยในกมพชาจะตองนามาคดรวมในรายไดทจะตองเสยภาษเงนได


(4) การลดหยอนภาษ คาใชจายโดยตรงตางๆททาใหเกดรายไดรวมทงคาเสอมราคา สามารถนามาเปนคา

ลดหยอนภาษไดภายใตขอจากดตามทกฎหมายกาหนด ทงน เงนบรจาคเพอการกศลสามารถนามาหกลดหยอนไดไมเกนรอยละ 5 ของรายไดทจะนามาเปนฐานในการคานวณภาษ

(5) การขาดทน หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหก

ออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 5 ป

(6) การหกคาเสอมราคา คาเสอมราคาของอสงหารมทรพยท ใ ช ในการประกอบธรกจ เ ชน อาคาร

คอมพวเตอร ซอฟทแวร ระบบขอมลอเลกทรอนกส รถบรรทก รถยนต และเฟอรนเจอรในสานกงาน นบเปนรายไดจากการประกอบธรกจ จงนามาหกลดหยอนภาษไดตามอตราทกาหนด ในขณะทคาเสอมราคาจากทดนไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล กฎหมายภาษของกมพชาคดภาษเงนไดตามประเภทของกจการ ดงน (ตารางท 3.14)

ตารางท 3.14 อตราภาษเงนไดนตบคคลของกมพชา

ประเภทของกจการ อตราภาษ (รอยละ)

ธรกจนามน กาซธรรมชาต และทรพยากรธรรมชาต 30 ธรกจทวไป 20 ธรกจทเปน Qualified Investment Project (QIP) ซงไดรบการสงเสรมจาก

Council for Development of Cambodia (CDC) 9

ธรกจประกนภย (คดจากยอดเบยประกน) 5 ธรกจ QIP ทไดรบสทธยกเวนภาษ (Tax Holiday) จาก CDC 0


3.2.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กฎหมายกมพชากาหนดใหผทมถนพานกในกมพชา คอ บคคลทอาศยอยในกมพชา

มากกวา 182 วน ในชวงระยะเวลา 1 ป โดยผทมถนทอยอาศยในกมพชาตองจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทงทเกดในประเทศกมพชาและรายไดทเกดจากตางประเทศ ขณะทผทไมมถนพานกในกมพชาจะจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดในประเทศกมพชาเทานน โดยนายจางตองหกภาษจากเงนเดอนคาจางและสทธประโยชนทลกจางจะไดรบ



(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ คอ รายไดทเกดจากการจางงาน ซงครอบคลม

เงนเดอน คาจาง โบนส คาลวงเวลา และคาชดเชยอนๆ สวนภาษจากเงนสวสดการทไดรบจากนายจาง เชน คาเชาบาน และคารถยนต จะเกบจากนายจางในอตรารอยละ 20

(2) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทไมไดมถนพานกในกมพชา คอ รอยละ 20

และอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทมถนพานกในกมพชา คอ อตรากาวหนา ดงแสดงในตารางท 3.15

ตารางท 3.15 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาทมถนทอยในกมพชา

รายไดทตองเสยภาษตอเดอน (เรยล) อตราภาษ (รอยละ)

500,000 0 500,001 – 1,250,000 5 1,250,001 – 8,500,000 10 8,500,001 – 12,500,000 15 มากกวา 12,500,000 20


(3) การยนภาษ นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจางและตองชาระ

ภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา ปจจบน กฎหมายภาษของกมพชาไมไดกาหนดใหบคคลตองยนเอกสารเงนรายไดประจาปใหแกทางการ ดงนน การหกภาษเงนไดรายเดอนจงเปนภาษประเภทเดยวทบคคลธรรมดาตองจาย


กมพชาจดเกบภาษมลคาเพมจากสนคาและบรการเกอบทกประเภทในอตรารอยละ 10 หรอรอยละ 0 ทงน สนคาและบรการทไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม ไดแก บรการไปรษณยสาธารณะ บรการดานสขภาพและโรงพยาบาล บรการขนสงสาธารณะทดาเนนการโดยภาครฐ บรการประกนภย บรการทางการเงน การนาเขาสวนบคคล และกจกรรมเพอประโยชนสาธารณะทไมแสวงหาผลกาไร นอกจากน กมพชายงเกบภาษมลคาเพมจากสนคานาเขาทกชนดทอตรารอยละ 10

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษหก ณ ทจายของกมพชาสาหรบผมถนพานกในกมพชา ดงแสดงในตารางท 3.16


ตารางท 3.16 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของของผมถนทอยในกมพชา

ประเภทของรายจาย อตราภาษ (รอยละ)

รายจายสาหรบการบรการสวนบคคล 15 รายจายสาหรบคาธรรมเนยมสนทรพยทจบตองไมได แรธาต นามน กาซธรรมชาต 15 คาดอกเบยทจายใหแกบคคลหรอนตบคคล ยกเวนดอกเบยทจายใหธนาคาร 15 รายรบทเปนคาเชาของทงสงหารมทรพยและอสงหารมทรพย 10 คาดอกเบยสาหรบเงนฝากประจาทธนาคารในประเทศจายใหผมถนพานกในประเทศ 6 คาดอกเบยสาหรบเงนฝากออมทรพยทธนาคารในประเทศจายใหผมถนพานกในประเทศ 4 การจายเงนคาซอสนคาและบรการภายในประเทศ 2

ทมา: General Department of Taxation of Ministry of Economy and Finance, Cambodia.

สาหรบผทไมไดมถนทอยอาศยในกมพชา ตองชาระภาษหก ณ ทจายดงน (ตารางท 3.17)

ตารางท 3.17 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของผไมไดมถนพานกในกมพชา


ดอกเบย 14 คารอยลตคาเชา และคาใชจายอนๆ ทเกยวของกบการใชทรพยสน 14 เงนชดเชยสาหรบการบรหารจดการหรอการบรการดานเทคนค 14 เงนปนผล 14

ทมา: General Department of Taxation of Ministry of Economy and Finance, Cambodia.

(3) อากรแสตมป กระทรวงเศรษฐกจและการเงนของกมพชา (Ministry of Economy and Finance:

MoEF) ไดมการแกไขกฎหมายเกยวกบการเกบอากรแสตมปลาสดเมอวนท 8 สงหาคม 255627 ดงแสดงในตารางท 3.18

ตารางท 3.18 การจดเกบอากรแสตมปของกมพชาโดยสรป

รายการ อตรา (รอยละ) มลคาฐานภาษ

อสงหารมทรพย 4 มลคาตลาด ตามทกาหนดโดย MoEFการขนสงหรอยานพาหนะ 4 มลคาตลาด ตามทกาหนดโดย MoEFการโอนหน 0.1 มลคาตลาด เอกสารทางกฎหมาย (เชน เอกสารจดตงบรษท และเอกสารการควบรวมกจการ เปนตน)

คาธรรมเนยมคงท 1,000,000 เรยล

ทมา: KPMG Technical Update September 2013 หมายเหต: MoEF คอ Ministry of Economy and Finance (กระทรวงเศรษฐกจและการคลง) 27 Prakas No.735MoEF.PK.GDT ณ วนท 8 สงหาคม 2556



(4) ภาษอสงหารมทรพย กมพชากาหนดใหมการเกบภาษอสงหารมทรพยนบตงแตป 2553 ภายใตกฎหมาย

วาดวยการจดการทางการเงน (Law on Financial Management: LFM) โดยจดเกบภาษสาหรบทดน บาน อาคาร และส งปลกสรางบนท ดน เปนรายปในอตรารอยละ 0.1 ของมลคาประเมนของอสงหารมทรพยทมมลคามากกวา 100,000,000 เรยล ทงน คณะกรรมการประเมนซงจดตงโดยกระทรวงเศรษฐกจและการเงนจะเปนผประเมนมลคาอสงหารมทรพยนนๆ กาหนดชาระภาษอสงหารมทรพย คอ วนท 30 กนยายน ของทกป

(5) ภาษศลกากร

กมพชาจดเกบภาษศลกากรสาหรบสนคาทเขามาในประเทศในอตราทแตกตางกน 4 อตรา คอ

รอยละ 0 สาหรบวตถดบและสนคาจาเปน

รอยละ 7 สาหรบสนคาขนกลาง

รอยละ 15 สาหรบเครองจกรและอปกรณ และ

รอยละ 35 สาหรบสนคาฟมเฟอย ทงน สนคาทไดรบการยกเวนการจดเกบภาษนาเขา เชน สนคาทผลตตามโครงการสงเสรมการ

ลงทนทไดรบอนมตจาก CDC ทรพยสนทขนยายตามปกตของบคคลทวไป และสนคาทไดรบการยกเวนตามขอตกลงระหวางประเทศ เปนตน

นอกจากน กมพชาไมมการจดเกบภาษสงออกสาหรบสนคาทวไป ยกเวนสนคาบางประเภท เชน

อญมณ ซงจดเกบในหลายอตราทงรอยละ 0, 10 และ 50

3.2.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) กมพชาไมมการทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศใด


การจางงานในกมพชาอยภายใตกฎหมายแรงงานป 2540 บงคบใชโดยกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรมและฟนฟเยาวชน

3.2.4.1 การจางงานของบรษทตางชาต

นกลงทนตางชาตไมถกจากดสทธในการจางงานในประเทศกมพชา


3.2.4.2 สญญาจางงาน การจางแรงงานทเปนชาวกมพชาอาจทาเปนสญญาวาจางทเปนลายลกษณอกษรหรอ

สญญาปากเปลากได อยางไรกตาม การจางแรงงานทเปนชาวตางชาตจะตองมสญญาการจางงานทชดเจน สญญาการจางงานทมกาหนดเวลาเกน 2 ปใหถอวาเปนสญญาจางถาวร และหากเปนการจางงานทไมจากดระยะเวลาจะตองจดทาเปนขอตกลงทเปนลายลกษณอกษรระหวางลกจางและนายจาง โดยมระยะเวลาในการทดลองงานไมควรเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไมมทกษะ ไมเกน 2 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ และไมเกน 3 เดอนสาหรบแรงงานทวไป

3.2.4.3 การเลกจาง

นายจางมสทธบอกเลกสญญาจางตามทกฎหมายกาหนดไว ซงลกจางทถกบอกเลกการจางโดยไมมการแจงลวงหนาเปนลายลกษณอกษรมสทธในการเรยกรองคาชดเชยและคาเสยหายตางๆ ตามทกฎหมายกาหนด ยกเวนกรณทลกจางถกไลออกเนองจากกระทาความผดตามทกาหนดไวในขอกาหนดและระเบยบภายในของบรษท

3.2.4.4 ชวโมงทางาน ชวโมงในการทางานสงสดตองไมเกน 8 ชวโมงตอวน หรอ 48 ชวโมงตอสปดาห ทงน หาก

มการทางานลวงเวลา ตองจายคาทางานลวงเวลาในอตราทสงกวาคาจางปกต ในอตรา 1.5 เทาแตถาลกจางจะตองทางานลวงเวลาในระหวาง 22.00 – 05.00 น. หรอตองทางานลวงเวลาในวนหยดนายจางตองจายคาจางลวงเวลาดงกลาวในอตรา 2 เทาของคาจางปกตตอชวโมง

3.2.4.5 อตราคาจาง

กมพชาไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา ยกเวนในกลมอตสาหกรรมเครองนงหมและรองเทา ซงปจจบนอยท 100 ดอลลารสหรฐตอเดอน ทงน คาจางในอตสาหกรรมอนๆ ตองสอดคลองกบคาครองชพและเปนไปเพอเหตผลทางมนษยธรรม โดยทวไปอตราคาจางในกมพชาจาแนกตามประเภทของแรงงาน ดงแสดงในตารางท 3.19



ตารางท 3.19 อตราคาจางตอเดอนในกมพชา

ประเภทของแรงงาน อตราคาจางตอเดอน (ดอลลารสหรฐ)

แรงงานหนก เชน กรรมกร 50-60 ลกจางทวไป เชน คนขบรถ พนกงานขาย 100-150 เจาหนาทประจาสานกงาน 150-300 เจาหนาทบรหารระดบตน 800-1,000 หรอมากกวา ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน

ไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.

นอกจากน ผประกอบการทมลกจาง 8 คนขนไป ตองจายเงนสมทบในการประกนความเสยงจากอาชพ (Occupational Risk Insurance) ในอตรารอยละ 0.8 ของเงนเดอนลกจาง

3.2.4.6 การลาประจาป

กฎหมายกาหนดใหลกจางมสทธลาหยดประจาปโดยไดรบคาจางไดปละไมนอยกวา 15 วน ไมรวมวนหยดราชการและวนลาปวย โดยสามารถยกเอาวนหยดประจาปทเหลอไปรวมกบวนหยดประจาปในปถดไปได นอกจากน ยงมสทธลาหยดพเศษในกรณทมเหตกระทบตอครอบครว โดยลาไดไมเกน 7 วน

3.2.4.7 การจางงานชาวตางชาต

กฎหมายการลงทนอนญาตให QIP จางแรงงานตางชาตพรอมครอบครวได แตตองเปนแรงงานในสาขาธรกจหรอทกษะทไมมในกมพชาหรอเปนทตองการในกมพชาเทานน นอกจากน เจาของโรงงานหรอผประกอบการไมสามารถจางแรงงานชาวตางชาตทไมมสมดการจางงานและบตรการจางงาน รวมทงหามจางแรงงานชาวตางชาตเกนกวารอยละ 10 ของจานวนแรงงานชาวกมพชาในแตละสถานประกอบการ โดยมรายละเอยดดงน

o เจาหนาททางานในสานกงาน ไมเกนรอยละ 3 o ผเชยวชาญ ไมเกนรอยละ 6 o แรงงานไรฝมอ ไมเกนรอยละ 1

ในกรณทตองจางเจาหนาทหรอผเชยวชาญชาวตางชาตเกนกวาจานวนทกาหนดโดยไมสามารถ

หลกเลยงได เจาของโรงงานหรอผประกอบการตองทาหนงสอขออนญาตเปนลายลกษณอกษรตอกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชนโดยสญญาจางแรงงานชาวตางชาตทกคนตองจดทาขนเปนลายลกษณอกษร พรอมระบเงอนไขของอาชพและเหตผลอนๆ ทจาเปนใหชดเจน ทงน กฎหมายกมพชาไมจากดจานวนลกจางชาวตางชาตทบรษทสามารถวาจางไดในระดบบรหาร


แรงงานตางชาตทจะไดรบอนญาตใหวาจางไดตองมคณสมบต คอ มใบอนญาตใหพานกในกมพชา (residency permit) มหนงสอประจาตวแรงงานและใบอนญาตทางานจากกระทรวงแรงงานฯ ตองเดนทางเขามาในกมพชาอยางถกตองตามกฎหมาย มหนงสอเดนทางทมอายครอบคลมการจางงานมชอเสยงและพฤตกรรมทด มสขภาพรางกายเหมาะสมกบงาน และไมเปนโรคตดตอ ทงน ใบอนญาตทางานมอาย 1 ป โดยสามารถขอตออายได แตตองไมเกนระยะเวลาทระบในใบอนญาตใหพานกในกมพชา


ผวาจางตองเตรยมเอกสารเกยวกบลกจางเพอขอวซาทางานใหกบลกจาง และขอทาหนงสอและบตรการจางงานของชาวตางชาตเพอขออนญาตทางาน โดยตองมเอกสารดงน

o แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงาน ซงตดแสตมป 1,000 เรยล - สาเนาหนงสอเดนทาง - ใบอนญาตใหอยอาศยโดยถกตอง ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - หนงสอรบรองสขภาพ - คาอากร 100 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

o สาหรบชาวตางชาตทมอายตงแต 18 ปขนไปและพานกถาวร ตองมเอกสารดงน - แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงานซงตดอากรแสตมป 1,000 เรยล - ใบอนญาตใหพานกถาวรในกมพชา ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - คาอากร 50 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

การชาระคาอากรสาหรบหนงสอและบตรการจางงานของชาวตางชาตทเขามาทางานในประเทศ

กมพชา ตองชาระกอนวนท 31 มนาคมของแตละป และผทไมชาระคาอากรตามระยะเวลาทกาหนด จะถกปรบเทาตวตามจานวนปทไมไดชาระ

3.2.4.9 กาลงแรงงาน กมพชามกาลงแรงงานไมสงมากนก โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในกลมอาเซยน

โดยในป 2555 กมพชามกาลงแรงงาน 8,433,164 คน คดเปนอตราการเตบโตจากปกอนหนาเพยงรอยละ 2 ทงน มขอสงเกตวา กมพชามอตราการเตบโตของกาลงแรงงานคอนขางตาเพยงรอยละ 2-3 ในชวงป 2550-2555 และอตราการเตบโตของกาลงแรงงานมแนวโนมลดลง นอกจากดานกาลงแรงงานแลว อตราการวางงานของกมพชายงอยในระดบตา โดยในป 2555 อตราการวางงานของกมพชาอยทรอยละ 1.5 เทานน (ตารางท 3.20)



ตารางท 3.20 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของกมพชา ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 7,416,461 7,672,099 7,875,330 8,078,134 8,260,386 8,433,164 อตราการวางงาน (รอยละ) 1.7 1.7 1.9 1.6 1.5 1.5 ทมา: ฐานขอมลธนาคารโลก


กมพชาไมมกฎหมายหามนาผลกาไรออกนอกประเทศ โดยกฎหมายการลงทนอนญาตใหมการนา

เงนทเปนผลกาไรในการดาเนนธรกจออกนอกประเทศไดอยางเสร โดยเฉพาะการนาเงนออกนอกประเทศเพอ

ชาระคานาเขาสนคา คาเงนตน และคาดอกเบยจากการกเงนตางประเทศ

ชาระ royalty fee และคาบรหารจดการ

กาไรจากการดาเนนกจการ เงนทนทใชในการลงทนหลงยกเลกกจการ


3.2.6.1 สถานภาพดาน ICT กมพชาเปนประเทศทมการเขาถง ICT ในระดบตา ทงการเขาถงอนเทอรเนต การใช

อนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช ยกเวนการเขาถงโทรศพทเคลอนท กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ในป 2555 กมพชามสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 128.5 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 4.9 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 0.2 และ 6.9 ตามลาดบ นอกจากน กมพชามแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 13,982 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT28 พบวา กมพชามราคาคาบรการ ICT ลดลงจากปกอนหนา โดยคดเปนรอยละ 16.8 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร ซงนบวาสงพอสมควรหากเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค

28 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ

อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)


3.2.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา ในป 2555 ชาวกมพชามการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศเพยง 1 รายการ เมอพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรในป 2541–2555 พบวา หากแบงตามประเภทเทคโนโลย เทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสดเพยงสาขาเดยว คอ เครองจกรพเศษอนๆ (other special machines) (รอยละ 100.0)

3.2.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)29 ในป 2555 กมพชามการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคา 10.0

ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 0.1 ของสดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม

ตารางท 3.21 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของกมพชา ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 128.5การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 4.9การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.2การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 6.9แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 13,982ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอน

ตอประชากร) 16.8

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) เครองจกรพเศษอนๆ และสนคาบรโภคอนๆ (100.0)a

การสงออกสนคา hi-technology

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 10.0สดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม (รอยละ) 0.1ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555

29 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอ สนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D

intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตรและเครองมออเลกทรอนกส



3.3 สาธารณรฐอนโดนเซย


3.3.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค ในชวงป 2550-2555 อนโดนเซยมการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนอง โดยมอตรา

การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศสงกวารอยละ 6 (ยกเวนในป 2552) สวนในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศของอนโดนเซยมมลคา 878.0 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 6.2 สวนผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวเพมขนจาก 3,471.4 ดอลลารสหรฐตอคนในปกอนหนาเปน 3,556.8 ดอลลารสหรฐตอคน ขณะทอตราเงนเฟอลดลงอยทรอยละ 4.28 เงนสกลหลกทใชในอนโดนเซย คอ อนโดนเซยนรเปย (IDR) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐ คอ 9,386.63 รเปยตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.22)

ตารางท 3.22 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของอนโดนเซย ป 2550 – 2555



432.2 510.2 539.6 709.2 846.3 878.0


6.35 6.01 4.63 6.22 6.49 6.23


1,871.3 2,178.3 2,272.0 2,946.7 3,471.4 3,556.8


(รเปย/ดอลลารสหรฐ) 9,141.00 9,698.96 10,389.94 9,090.43 8,770.43 9,386.63


3.3.1.2 ระบบธนาคาร30

ระบบธนาคารของในอนโดนเซยอยภายใตการกากบดแลของธนาคารกลาง (Bank Indonesia: BI) ซงทาหนาทกาหนดและดาเนนนโยบายการเงน นโยบายอตราแลกเปลยน รกษาเสถยรภาพและสงเสรมโครงสรางทางการเงนใหเขมแขง ทงยงเปนนายธนาคารใหกบรฐบาล สาหรบสถาบนการเงนของอนโดนเซยอาจแบงไดเปน 2 ประเภทหลก คอ กจการธนาคาร เชน ธนาคารพาณชยและธนาคารเพอการพฒนาทองถน และกจการทไมใชธนาคาร เชน สหกรณ/เครดตยเนยน และบรษทใหบรการสนเชอเชาซอ เปนตน

30 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐอนโดนเซย.


จากขอมลของธนาคารกลางอนโดนเซย พบวา ธนาคารพาณชยในอนโดนเซยมจานวนทงสน 120 ธนาคาร ประกอบดวย ธนาคารของรฐ 4 ธนาคาร (เปนธนาคารทมหนวยงานเกยวกบธนาคารอสลาม 1 แหง) และธนาคารเอกชน 116 แหง ในจานวนน เปนธนาคารเพอการพฒนาทองถน 26 แหง (เปนธนาคารทมหนวยงานเกยวกบธนาคารอสลาม 14 แหง) และเปนธนาคารตางชาต 11 แหง

3.3.1.3 การถอครองทดน31 กฎหมายทดนของอนโดนเซย (Basic Regulation of Land in Indonesia UU5/1960)

กาหนดใหนกลงทนตางชาตมสทธเกยวกบทดนและสงปลกสรางไดใน 3 กรณ คอ - สทธในการเพาะปลก อาท เกษตรกรรม ประมง ปศสตว โดยกฎหมายใหสทธใน

การเพาะปลกเปนเวลาสงสด 35 ป สามารถขยายเวลาไดอก 25 ป และอาจขอตออายได

- สทธในการสรางสงปลกสรางบนทดน กฎหมายอนญาตใหสทธไดสงสด 30 ป สามารถขยายเวลาไดอก 20 ป และอาจขอตออายได โดยสามารถโอนสทธดงกลาวใหแกบคคลอนได

- สทธในการใชประโยชนจากทดน เปนสทธในการใชประโยชนจากทดนตามทตกลงกบเจาของทดน โดยอนญาตใหสทธไดสงสด 25 ป และสามารถขยายเวลาไดอก 20 ป หรอในบางกรณขอตออายไดไมจากด

3.3.1.4 โครงสรางพนฐาน

ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศอนโดนเซยถอไดวาอยในระดบปานกลาง หากพจารณาจากทงดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส อตราการเขาถงไฟฟา และปรมาณนาทนามาใชได โดยอนโดนเซยมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสทระดบ 2.94 ซงเปนอนดบท 59 จาก 154 ประเทศทมการจดอนดบในป 2555 มอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 72.9 และปรมาณนาทนามาใชได 8,281 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภคในกรงจาการตา พบวา อตราคาไฟฟาคดเปน

0.07 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต และอตราคานาคดเปน 1.29 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.23)

31 Jones Lang LaSalle, 2011. “Indonesia Property Investment Guide”.



ตารางท 3.23 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของอนโดนเซย

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสc (1=ตา, 5=สง) 2.94a ถนน (กโลเมตร) 496,607b การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 72.9b อตราคาไฟฟา ณ กรงจาการตา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.07a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 8,281b อตราคานา ณ กรงจาการตา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 1.29a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook และ JETRO หมายเหต: aขอมลป 2555 bขอมลป 2554

cดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกสโดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 154 ประเทศ


3.3.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต

กฎหมายการลงทนของอนโดนเซยกาหนดวา การลงทนโดยตรงของบรษทตางประเทศในอนโดนเซยสามารถทาได 2 รปแบบหลก ไดแก

(1) บรษทตวแทน บรษทตวแทนครอบคลมทงสานกงานตวแทนและสาขาของบรษทตางชาต โดย

จะไมไดรบอนญาตใหทาธรกรรมซอขายทางธรกจหรอดาเนนการขายโดยตรง เชน การยนประมลหรอประกวดราคา การจดจาหนาย และการทาสญญาทางธรกจใดๆ กจกรรมทสามารถดาเนนการได ไดแก การทาการตลาด การทาวจยตลาด และการเปนตวแทนซอขาย

(2) การลงทนของบรษทตางประเทศ (Penanaman Medal Asing: PMA) นกลงทนตางชาตทตองการประกอบธรกจในอนโดนเซยสามารถจดตงบรษทได

ทงในรปแบบของการรวมทน (joint venture) ระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนอนโดนเซย หรอในรปแบบทนกลงทนตางชาตเปนเจาของทงหมด (นกลงทนตางชาตถอหนรอยละ 100)


3.3.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต บรษทตางประเทศทตองการจะดาเนนธรกจในอนโดนเซยจะตองดาเนนการตามขนตอน

ดงน (1) ขนตอนอนมตการลงทน

นกลงทนตางชาตตองยนขอใบอนญาตลงทนจากคณะกรรมการประสานงานดานการลงทนของอนโดนเซย (Indonesia Investment Coordinating Board: BKPM) โดยจะตองมเงนลงทนขนตา 0.2 ลานดอลลารสหรฐ และตองชาระเงนลงทนแลวไมตากวา 0.1 ลานดอลลารสหรฐ ทงน นกลงทนตางชาตสามารถยนคาขอใบอนญาตการลงทนจากสถานทตอนโดนเซยในตางประเทศได หลงจากทไดลงทะเบยนทอยของบรษทและลงทะเบยนเปนผชาระภาษแลว ผขออนมตจะไดรบหนงสออนมตการลงทนถาวร แลวจงเรมลงทนได

(2) ขนตอนการจดตงบรษท เอกสารทจาเปนตองใชในการจดทะเบยนบรษท ไดแก เอกสารการจดตงบรษทท

เปนภาษาอนโดนเซย สาเนาเลขทะเบยนผเสยภาษ หนงสออนญาตการจดตงบรษท รวมทงหนงสอแนะนาจากกระทรวงหรอหนวยงานรฐทเกยวของ

(3) ขนตอนการดาเนนธรกจถาวร การออกใบอนญาตดาเนนธรกจถาวรจะออกใหกบบรษททไดดาเนนการขอ

ใบอนญาตตางๆ ครบถวนตามทกาหนด ไดแก ใบอนญาตนาเขา-สงออกจากกระทรวงการคา และแผนกาลงคนจากกระทรวงแรงงาน หลงจากไดรบใบอนญาตแลว ผลงทนจงสามารถดาเนนการผลตไดและจะมผลบงคบใชเปนระยะเวลา 30 ป


ประกาศของประธานาธบดท 36/2010 ระบประเภทกจการทหามลงทนซงครอบคลมสาขาธรกจทเปนอนตราย กอใหเกดมลพษ และมความสาคญตอความมนคงของชาตและวฒนธรรม ทงหมด 20 สาขา เชน ธรกจคาสโน การปลกกญชา และการผลตสารเคมบางประเภท เปนตน ทงน ไมรวมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณ

นอกจากน ยงมกจการทอนญาตใหลงทนแบบมเงอนไข แบงออกเปน 9 กลม คอ กจการทสงวนไวสาหรบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม กจการทตองเปนหนสวน กจการทจากดเงนลงทนของตางชาต กจการทมขอกาหนดเรองสถานทตง กจการทตองขอใบอนญาตพเศษ กจการทสงวนไวสาหรบชาวอนโดนเซยเทานน กจการทมเงอนไขทงเงนลงทนและสถานทตงสาหรบชาวตางชาต กจการทตองมใบอนญาตพเศษและจากดเงนลงทนสาหรบชาวตางชาต และกจการทสงวนไวสาหรบชาวอนโดนเซยทมใบอนญาตพเศษเทานน ยกตวอยางเชน ธรกจการยอมเสนใย ธรกจพมพผา ธรกจถกผา เปนกจการทสงวนไวสาหรบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมเทานน



3.3.2.4 สทธประโยชนในการลงทน สทธประโยชนในการลงทนในอนโดนเซยโดยสรปมดงน (1) สทธประโยชนสาหรบโครงการลงทนทไดรบอนญาตจาก BKPM

โครงการลงทนของนกลงทนทงในและตางชาตทไดรบอนมตจาก BKPM หรอสานกงานตวแทนของภมภาค จะไดรบสทธประโยชนดงตอไปน

ยกเวนภาษสนคานาเขาสาหรบสนคาประเภทเครองจกร สนคาและวตถดบสาหรบการผลต เปนระยะเวลา 2 ป

สาหรบกจการทใชเครองจกรซงผลตในประเทศอยางนอยรอยละ 30 ของการผลต จะไดรบการยกเวนภาษสนคานาเขาเปนระยะเวลา 4 ป

ลดหยอนรายไดทนามาคานวณภาษในอตรารอยละ 5 ตอป เปนระยะเวลา 6 ป

คดคาเสอมราคาแบบอตราเรง (accelerated depreciation)

สามารถนาผลการดาเนนงานทขาดทนมาหกออกจากรายไดทนามาคานวณภาษในปถดไปไดมากกวา 5 ป แตไมเกน 10 ป

ไดรบการยกเวนภาษ (tax holiday) เปนระยะเวลา 5-10 ป นบตงแตวนทมการผลต หลงจากนนจะไดรบสทธลดหยอนภาษในอตรารอยละ 50 เปนระยะเวลา 2 ป ทงน อาจมการเพมระยะเวลาการลดหยอนภาษได ขนอยกบการพจารณาของกระทรวงการคลง

(2) สทธประโยชนสาหรบโครงการทผลตเพอสงออก นกลงทนทดาเนนกจการผลตเพอสงออกจะไดรบสทธประโยชน ไดแก การคนอากร

สาหรบการนาเขาสนคาและวตถดบเพอผลตเปนสนคาสาเรจรปสงออก การยกเวนภาษมลคาเพมหรอภาษการคาสาหรบสนคาฟมเฟอยทซอในประเทศเพอนามาผลตสนคาสงออก รวมทงสามารถนาเขาวตถดบไดอยางเสรในการผลตสนคาเพอสงออกในกรณทไมสามารถหาวตถดบหรอเครองจกรทผลตในประเทศได

(3) สทธประโยชนสาหรบโครงการทตงอยในเขตสนคาทณฑบน (bonded zone)

ไดรบยกเวนอากรขาเขา ภาษสรรพสามต ภาษเงนได และภาษมลคาเพมสาหรบสนคาฟมเฟอย การนาเขาสนคาทนและเครองมอ รวมทงวตถดบทใชในการผลตสนคา

อนญาตใหจาหนายสนคาในประเทศไดถงรอยละ 50 ของมลคาสงออก หรอรอยละ 100 ของการสงออกสนคาอนทไมใชสนคาสาเรจรป

อนญาตใหจาหนายเศษหรอของเหลอจากการผลตเทาทยงมสวนประกอบของวตถดบทใชในการผลตเกนกวารอยละ 5

ไดรบยกเวนภาษมลคาเพมและภาษการคาสาหรบสนคาฟมเฟอยในการสงสนคาเพอการผลตตอจาก Bonded Zone ไปยงผรบเหมาชวงของบรษท


(4) สทธประโยชนสาหรบโครงการทลงทนในเขตการพฒนาทางเศรษฐกจแบบบรณาการ (integrated economic development zones: KAPET)

หากลงทนในเขต KAPET ตามภมภาคทกาหนด เชน ภาคตะวนออกหรอในพนทหางไกลทรฐบาลเปนผจดตง หรอเปนอตสาหกรรมบกเบกใหม (เชน อตสาหกรรมไบโอดเซลและ ไบโอเอทานอล) จะไดรบสทธประโยชน ขนอยกบประเภทของอตสาหกรรมตามนโยบายทองถนนนๆ ตวอยางสทธประโยชนจากการลงทน เชน การคดคาเสอมราคาแบบอตราอตราเรง (accelerated depreciation) การยกเวน/ลดหยอนภาษนาเขา เปนตน

3.3.3 ภาษ

3.3.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล

(1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดทตองเสยภาษคดจากรายไดทงหมดหกรายจายทสามารถนามาหกภาษได ทงน

รายไดทยกเวนไมตองนามาคดภาษ ไดแก เงนปนผลจากบรษทในประเทศ และรายไดจากการลงทนในกองทนและบรษทรวมลงทน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) กฎหมายของอนโดนเซยเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสนในลกษณะเดยวกบ

รายไดปกต การขายหนสวนของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 0.1 ของมลคาธรกรรม สวนการขายหรอโอนทดนหรออาคารจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 5 ของมลคาการซอขาย นอกจากน กาไรจากการขายทรพยสนซงเปนของอนโดนเซยทถอครองโดยตางชาตจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 5 ของมลคาการซอขาย

(3) เงนปนผล (dividends) นกลงทนไมจาเปนตองเสยภาษจากเงนปนผลทไดจากบรษทอนโดนเซย อยางไรก

ตาม บรษททเปนผจายเงนปนผลไมสามารถนาเงนจานวนดงกลาวมาหกลดหยอนภาษได (4) การหกลดหยอนภาษ (deductions)

รายจายสวนใหญซงเกดจากการประกอบธรกจสามารถนามาหกลดหยอนภาษได ซงครอบคลมถงเงนคาจาง ดอกเบย คาเชา คาลขสทธ คาเดนทาง หนสญ เบยประกน คาเสอมราคา คาดาเนนการตางๆ รวมถงเงนกองทนบาเหนจบานาญ

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหก

ออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 5 ป ทงน การลงทนในบางอตสาหกรรมทไดรบการสนบสนนจากรฐสามารถนาผลการขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปได โดยมระยะเวลานานทสดถง 10 ป



(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) คาเสอมราคาสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยอาจคานวณคาเสอมราคาแบบ

เสนตรง (linear) หรออตราถดถอย (regression) ซงแบงตามประเภทของสนทรพยดงแสดงในตารางท 3.24

ตารางท 3.24 การคดคาเสอมราคาแบงตามประเภทของสนทรพย

ประเภทของสนทรพย อตราการเสอมราคา

หากคดในอตราถดถอย (รอยละ)

อตราการเสอมราคา

หากคดในอตราเสนตรง (รอยละ)

สนคาทมอายการใชงาน 4 ป 50 25 สนคาทมอายการใชงาน 8 ป 25 12.5 สนคาทมอายการใชงาน 16 ป 12.5 6.25 สนคาทมอายการใชงาน 20 ป 10 5 อาคารถาวรทมอายการใชงานเกน 20 ป - 5 อาคารทมอายการใชงาน 10 ป - 10 ทมา: Indonesia Investment Coordinating Board (BKPM)

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

นตบคคลเสยภาษในอตราเดยวทรอยละ 25 สวนนตบคคลทมถนทอยในอนโดนเซย32 ทมรายรบมากกวา 500,000 ลานรเปย จะไดรบสทธลดภาษในอตรารอยละ 50 แตตองไมเกน 4,800 ลานรเปย

3.3.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา (1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ

รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ คอ คาจาง รายไดจากการประกอบอาชพและรายไดอนๆ เชน เงนปนผล ดอกเบย และรายไดจากทรพยสน ทงน อนโดนเซยไมมการเกบภาษจากเงนสวสดการทลกจางไดรบจากนายจาง เชน คาเชาบานและคารถยนต เปนตน แตจะเกบจากนายจางแทน

(2) คาลดหยอน โดยทวไป คาใชจายทกอใหเกดรายไดจะนามาหกลดหยอนได

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของอนโดนเซย ดงแสดงในตารางท 3.25

32 นตบคคลทมถนทอยในอนโดนเซย คอ นตบคคลทจดทะเบยนในอนโดนเซย จะตองเสยภาษจากรายไดทเกดทงในอนโดนเซยและ

ตางประเทศ


ตารางท 3.25 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของอนโดนเซย

รายไดทตองเสยภาษตอป อตราภาษ (รอยละ)

0 – 50,000,000 รเปย 5 50,000,001 – 250,000,000 รเปย 15 250,000,001 – 500,000,000 รเปย 25 มากกวา 500,000,000 รเปย 30 ทมา: Indonesia Investment Coordinating Board (BKPM)

(4) การยนภาษ บคคลธรรมดามหนาทตองคานวณและแจงยนภาษดวยตนเองภายในวนท 31

มนาคมของทกป โดยผทมรายไดไมถงเกณฑไมจาเปนตองแจงภาษ อยางไรกตาม ในสวนของรายไดจากการจางงาน นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจางและมหนาทตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา


อนโดนเซยเกบภาษมลคาเพม (value-added tax: VAT) ในแตละขนตอนของการผลตและการกระจายสนคาในอตราเดยว คอ รอยละ 10 อยางไรกตาม สนคาและบรการบางประเภทไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) ภาษหก ณ ทจายทสาคญของอนโดนเซย ดงแสดงในตารางท 3.26

ตารางท 3.26 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของอนโดนเซย


เงนปนผล (ในกรณทผรบถอหนนอยกวารอยละ 25 ในบรษททจายเงนปนผล) 20 ดอกเบยสาหรบบญชออมทรพยและเงนฝากทจายใหกบผไมมถนทอยในอนโดนเซย หรอ

ทจายใหกบธนาคารตางชาต 20

คาลขสทธทจายใหกบผทมถนทอยในอนโดนเซย 20 คาลขสทธทจายใหผทไมมถนทอยในอนโดนเซย 20

ทมา: Taxation and Investment in Indonesia 2013, Deloitte. 2013.

(3) อากรแสตมป (stamp duty) กฎหมายของอนโดนเซยกาหนดใหตองชาระคาอากรแสตมปสาหรบเอกสารทาง

กฎหมายในอตรา 3,000 หรอ 6,000 รเปย กลาวคอ สาหรบเอกสารทมการระบถงเงนจานวนมากกวา 1,000,000 รเปย ตองชาระอากรแสตมปในอตรา 6,000 รเปย สวนเอกสารทมการระบถงจานวนเงนมลคา



ตงแต 500,000 – 1,000,000 รเปย ตองชาระอากรแสตมปในอตรา 3,000 รเปย สาหรบเชคธนาคาร ชาระอากรแสตมปในอตราเดยวท 3,000 รเปย

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax) อนโดนเซยมการเกบภาษทดนและอาคารรายปในอตรารอยละ 0.3 ของมลคา

อสงหารมทรพยนน (5) ภาษศลกากร (customs duty)

อนโดนเซยมการเกบภาษจากสนคานาเขาในอตรารอยละ 0-150 ของมลคาสนคานาเขา ทงน อาจมการยกเวนสาหรบสนคาบางประเภท เชน สนคาทนาเขาไปยงเขตสนคาทณฑบน (bonded zone) หรอสนคาทนาเขาเพอผลตและสงออก เปนตน

3.3.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) อนโดนเซยมขอตกลงเพอยกเวนการเกบภาษซอนจากผลกาไร เงนปนผล ดอกเบย

คาธรรมเนยม และคาลขสทธจากประเทศคสญญารวม 62 ประเทศ รวมทงประเทศไทย ซงลงนามเมอวนท 15 มถนายน 2544 และมผลบงคบใชนบตงแตวนท 23 ตลาคม 2546 3.3.4 การจางงาน


หากมการเลกจาง กฎหมายอนโดนเซยกาหนดใหนายจางจายเงนชดเชยแกลกจางตามอายงาน เชน

- จายเงนชดเชย 1 เดอนของคาจาง หากอายงานนอยกวา 1 ป - จายเงนชดเชย 2 เดอนของคาจาง หากอายงานมากกวา 1 ปแตนอยกวา 2

ป - จายเงนชดเชย 9 เดอนของคาจาง หากอายงานตงแต 8 ปขนไป

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายแรงงานของอนโดนเซยกาหนดใหลกจางทางานไมมากกวา 40 ชวโมงตอ

สปดาห หรอไมเกน 8 ชวโมงตอวนสาหรบผททางาน 5 วนตอสปดาห หรอไมเกน 7 ชวโมงตอวนสาหรบ ผททางาน 6 วนตอสปดาห

(3) อตราคาจาง คาจางขนตาในแตละพนทของอนโดนเซยแตกตางกน ขนอยกบการกาหนดโดยสภา

คาจางของแตละเขต ซงประกอบดวยบคลากรจากกระทรวงกาลงคนและการเคลอนยายกาลงคน


(Ministry of Manpower and Transmigration) ตวแทนจากสหภาพแรงงาน และตวแทนจากสมาคมนายจาง ในชวงทผานมา อตราคาจางในอนโดนเซยเพมขนตอเนอง สอดคลองกบอตราเงนเฟอ

(4) การลาประจาป กฎหมายแรงงานของอนโดนเซยกาหนดใหลกจางมสทธในการลาดงน

- ลาประจาปได 12 วน หลงจากททางานตอเนองกน 12 เดอนขนไป - วนหยดราชการ 12 วน - วนหยดพกผอน กาหนดใหหยดไดไมเกน 2 สปดาห หลงจากททางานมาแลวอยางนอย 6 ป

- ลาคลอดไดไมเกน 3 เดอน

3.3.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน กฎหมายของอนโดนเซยอนญาตใหแรงงานตางชาตทถอวซาอนโดนเซยสามารถทางานใน

อนโดนเซยไดในตาแหนงวชาชพ ผจดการ ผใหคาปรกษา และผเชยวชาญทางเทคนค อยางไรกตาม การจางแรงงานตางชาตมขอจากดคอนขางมาก กลาวคอ นายจางตองระบตาแหนงงานใหตรงกบรายการ ท BKPM อนญาต โดยจะอนญาตสาหรบตาแหนงงานทไมมแรงงานชาวอนโดนเซยทางาน และตองเปนตาแหนงงานทมการฝกอบรมอยางตอเนอง เพอใหแรงงานชาวอนโดนเซยสามารถทางานในตาแหนงดงกลาวไดในอนาคต

นอกจากน ยงกาหนดสดสวนการจางงานชาวตางชาตตอการจางงานชาวอนโดนเซยสาหรบแตละประเภทธรกจ เชน สาหรบสานกงานตวแทน สดสวนการจางงานชาวตางชาตตอชาวอนโดนเซย คอ 1 ตอ 3 และเปนสดสวน 1 ตอ 1 สาหรบบรษทตางชาตทจดทะเบยนในรปแบบบรษทจากด

3.3.4.3 กาลงแรงงาน

อนโดนเซยเปนประเทศทมจานวนประชากรมากทสดในกลมประเทศสมาชกอาเซยน ซงสงผลใหมกาลงแรงงานมากทสดในกลมประเทศสมาชกอาเซยนดวย ในป 2555 อนโดนเซยมกาลงแรงงานทงสน 118,378,606 คน และมอตราการวางงานรอยละ 6.60 (ตารางท 3.27)

ตารางท 3.27 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของอนโดนเซย ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 109,421,521 110,968,624 112,927,742 114,503,985 116,379,606 118,378,606อตราการวางงาน (รอยละ)

9.10 8.40 7.90 7.10 6.60 6.60





นกลงทนตางชาตมอสระในการเคลอนยายเงน แตสาหรบบรษททมมลคาสนทรพยหรอยอดขายประจาปอยางตา 100,000 ลานรเปย จะตองรายงานการเคลอนยายสนทรพยทางการเงนตอธนาคารกลาง นอกจากน ในภาวการณทไมปกต เชน การเปลยนแปลงในตลาดทนอยางฉบพลน หรอเกดการเกงกาไรคาเงน ธนาคารแหงชาตอนโดนเซยอาจประกาศภาวะฉกเฉนทางการเงนและกาหนดกฎระเบยบในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศได ซงอาจสงผลกระทบตอความคลองตวในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศของนกลงทน


3.3.6.1 สถานภาพดาน ICT หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ในป 2555 อนโดนเซยมสดสวน

การเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 114.233 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 15.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 1.2 และ 31.934 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 17,209 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT35 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของอนโดนเซยคอนขางตา โดยคดเปนรอยละ 4.8 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.24)


ในป 2554 ชาวอนโดนเซยมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรทงในและตางประเทศจานวน 533 รายการ และตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 67 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 600 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 5,297 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวอนโดนเซยและชาวตางชาตตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541-2555 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด คอ สนคาบรโภค (consumer goods) (รอยละ 10.38) รองลงมา ไดแก

33 ผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 34 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา

1 เลขหมาย 35 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ



วศวกรรมโยธา (civil engineering) (รอยละ 7.82) เฟอรนเจอรและเกมส (furniture, games) (รอยละ 6.06) ตามลาดบ ขณะทในป 2555 ชาวอนโดนเซยไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 19 รายการ

3.3.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)36 ในป 2555 อนโดนเซยมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคา

ทงสน 4,962 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 7.3 ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม ตารางท 3.28 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของอนโดนเซย ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 114.2การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 15.4การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.2การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 31.9แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 17,209ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 4.8

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 600a

ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) สนคาบรโภค (10.38)b

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 19

การสงออกสนคา hi-technology

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 4,962สดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม (รอยละ) 7.3

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO

หมายเหต: aขอมลป 2554 bเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555

36 จากคาจากดความของธนาคารโลกสนคาเทคโนโลยขนสง(hi-technology)คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity)

เชน กจการอวกาศคอมพวเตอรยาอปกรณทางวทยาศาสตรและเครองมออเลกทรอนกส



3.4 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว


3.4.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค

เศรษฐกจของ สปป. ลาว ขยายตวอยางตอเนอง โดยในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศมมลคาประมาณ 9.4 พนลานดอลลารสหรฐ เตบโตจากปกอนหนาในอตราสงถงรอยละ 8.20 ขณะทผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวเพมขนตอเนองจาก 1,265.7 ดอลลารสหรฐตอคนในป 2554 เปน 1,417.1 ดอลลารสหรฐตอคนในป 2555 สวนอตราเงนเฟอในป 2555 ลดลงจากปกอนหนามาอยทรอยละ 4.26 ในขณะทเงนกบของ สปป. ลาว แขงคาขนเลกนอย แสดงใหเหนถงการเตบโตของเศรษฐกจ สปป. ลาว ทาใหอตราแลกเปลยนทางการลดลงอยท 8,007.8 กบตอหนงดอลลารสหรฐ (ตารางท 3.29)

ตารางท 3.29 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555



4.2 5.4 5.8 7.2 8.3 9.4


7.60 7.82 7.50 8.53 8.04 8.20


702.3 886.8 930.6 1,122.9 1,265.7 1,417.1

อตราเงนเฟอ (รอยละ) 4.52 7.63 0.04 5.98 7.58 4.26 อตราแลกเปลยนทางการ (กบ/ดอลลารสหรฐ) 9,603.16 8,744.22 8,516.05 8,258.8 8,030.1 8,007.8 ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก

3.4.1.2 ขนาดและโครงสรางเศรษฐกจ

ในป 2555 เศรษฐกจ สปป. ลาว ขยายตวตามการเตบโตของทงภาคอตสาหกรรมและ ภาคบรการ โดยอตสาหกรรมทเตบโตมาก ไดแก อตสาหกรรมเหมองแร อตสาหกรรมผลตไฟฟาพลงนา และอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรป สวนการผลตในภาคอตสาหกรรมอน เชน อตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตร อาหาร และวสดกอสราง กขยายตวเชนเดยวกน สวนภาคบรการ สาขาทขยายตวไดด คอ สาขาบรการกอสราง จากการกอสรางโครงสรางพนฐานขนาดใหญหลายโครงการและการกอสรางภาคเอกชนจากการลงทนของตางประเทศ ทงน รฐบาลมเปาหมายทจะใชทรพยากรธรรมชาตอนอดมสมบรณทง ปาไม นา แรธาต และภาคการเกษตร ดงดดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพอขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ สปป. ลาว


ในชวง 10 ปทผานมา โครงสรางเศรษฐกจของ สปป. ลาว หนไปพงพาภาคอตสาหกรรมมากขนอยางเหนไดชด กลาวคอ ในป 2546 สดสวนของมลคาสนคาภาคเกษตรกรรมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศอยทรอยละ 38.7 ในขณะทสดสวนของภาคอตสาหกรรมและบรการตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศอยทรอยละ 20.1 และ 35.5 ตามลาดบ ในขณะทมการคาดการณวา ในป 2556 สดสวนของภาคเกษตรกรรมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศลดลงเหลอเพยงรอยละ 24.8 ในทางกลบกน สดสวนของภาคอตสาหกรรมและภาคบรการเพมขนอยทรอยละ 32.0 และรอยละ 37.5 ตามลาดบ (ภาพท 3.2)

ภาพท 3.2 เปรยบเทยบโครงสรางเศรษฐกจ สปป. ลาว ป 2546 และ 2556

ทมา: รวบรวมจากกองทนการเงนระหวางประเทศและ CIA World Factbook หมายเหต: ขอมลป 2556 เปนการคาดการณ

ในดานนโยบายพฒนาอตสาหกรรม จากการศกษาของ JETRO37 พบวา แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคม (National 5-Year Socio-Economic Development Plan: NSEDP) ฉบบท 8 (2559 – 2563)38 มนโยบายทเกยวของกบการสงเสรมและพฒนาอตสาหกรรม คอ การพฒนาภาคสวนทมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสง ควบคไปกบการพฒนาภาคสวนททาใหเกดการพฒนาอยางยงยน ซงในแตละภาคสวนมประเดนทสาคญ ดงน

37 ORABOUNE, Syviengxay 2012. “Industrial Readjustment in Lao PDR: Toward 2020” in Industrial Readjustment in the

Mekong River Basin Countries: Toward the AEC, edited by Yasushi Ueki and Teerana Bhongmakapat, BRC Research Report No.7, Bangkok Research Venter, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.

38 ปจจบน สปป. ลาว ใชแผน NSEDP ฉบบท 7 (2554 – 2558) ซงมเปาหมายดานเศรษฐกจมหภาคคอ ใหมอตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมในประเทศเฉลยรอยละ 8 ตอป สวนแผน NSEDP ฉบบท 8 นน ยงไมไดมการรางชดเจน แตไดมการพดคยเกยวกบประเดนการพฒนาทจะดาเนนการแลวบางสวน โดยไดกาหนดใหมเปาหมายหลก คอ มงใหผลตภณฑมวลรวมในประเทศมอตราเตบโตเฉลยรอยละ 8.5 ตอป

0.05.0

10.015.020.0

25.030.035.0

40.0

เกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ

38.7

20.1

35.5

24.8

32.0

37.5

2546

2556



(1) ภาคสวนทมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสง มประเดนสาคญ ดงน

การพฒนาโครงสรางพนฐาน: ทงการสรางถนนและทางรถไฟ เพอใหเกดความเชอมโยงทงภายในและระหวางประเทศ ตลอดจนการกอสรางและพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เพอดงดดนกลงทน

การพฒนาการผลตไฟฟาพลงนา: มเปาหมายเพอเปนผจาหนายไฟฟารายหลกในภมภาค (Battery of Southeast Asia)

การพฒนาการทาเหมอง: ทผานมา แมการทาเหมองจะเปนปจจยสาคญตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของ สปป. ลาว แตสวนใหญเปนการสงออกผลผลตทไมมการแปรรป ดงนน สปป. ลาว จงหนมาใหความสาคญกบการผลตทเกยวของกบการแปรรปมากขน เชน การผลตวสดสาหรบการกอสราง เปนตน

(2) ภาคสวนททาใหเกดการพฒนาอยางยงยน คอ อตสาหกรรมทเกยวของกบการพฒนา

ทรพยากรมนษย เชน อตสาหกรรมเครองนงหม อตสาหกรรมประกอบจกรยานยนต การทองเทยวเชงนเวศ การพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เปนตน


จากขอมลธนาคารแหงประเทศไทย พบวา ในป 2555 สปป. ลาว มมลคาการคารวม 7,939 ลานดอลลารสหรฐ โดยการสงออกมมลคาประมาณ 2,737 ลานดอลลารสหรฐ เพมขนจากปกอนหนารอยละ 8.2 เปนผลจากการสงออกสนแร โดยเฉพาะทองแดง และการสงออกไฟฟาเปนหลก สวน การนาเขามมลคาประมาณ 5,202 ลานดอลลารสหรฐ เพมขนจากปกอนหนารอยละ 16.0 จากการนาเขาสนคาทนเพอนามาใชในการกอสราง

3.4.1.4 การคาระหวางไทยและ สปป. ลาว

จากขอมลการคาระหวางประเทศระหวางไทยและ สปป. ลาว พบวา ในป 2556 มลคาการคาระหวางไทยและ สปป. ลาว ขยายตวรอยละ 6.0 จากมลคา 4,826.7 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2555 เปน 5,118.5 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2556 ซงนบวาไมสงนกเมอเทยบกบอตราเตบโตของปกอนหนา โดยการสงออกจากไทยไปยง สปป. ลาว มมลคา 3,758.5 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราเตบโตเพยงรอยละ 4.7 ลดลงมากจากอตราเตบโตปกอนหนาทรอยละ 29.7 สวนการนาเขามมลคา 1,360.1 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราเตบโตรอยละ 9.8 ซงไมตางจากปกอนหนามากนก อยางไรกตาม การสงออกจากไทยไปยง สปป. ลาว ยงมมลคาสงกวาการนาเขา ทาใหในป 2556 ไทยมดลการคาเกนดลกบ สปป. ลาว คดเปนมลคา 2,398.4 ลานดอลลารสหรฐ ซงอยในระดบใกลเคยงกบปกอนหนา


ตารางท 3.30 การคาระหวางไทยและ สปป. ลาว ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ)

2551 2552 2553 2554 2555 2556

มลคาการคา 2,393.0 2,105.3 2,885.3 3,898.2 4,826.7 5,118.5 (34.35) (-12.00) (37.05) (35.10) (23.82) (6.04)

การสงออก 1,776.2 1,642.6 2,135.9 2,767.9 3,588.4 3,758.5 (35.47) (-7.52) (30.03) (29.59) (29.65) (4.74)

การนาเขา 616.8 462.7 749.4 1,130.3 1,238.3 1,360.1 (31.23) (-24.99) (61.96) (50.83) (9.55) (9.83)

ดลการคา 1,159.3 1,179.9 1,386.5 1,637.5 2,350.2 2,398.4 ทมา: กระทรวงพาณชย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

3.4.1.5 การลงทน ในป 2555 มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธลดลงเลกนอยจากปกอนหนา อย

ทประมาณ 294.4 ลานดอลลารสหรฐ

ตารางท 3.31 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายง สปป. ลาว ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) 323.5 227.8 318.6 278.8 300.7 294.4 อตราการเตบโต (รอยละ) 72.72 -29.60 39.88 -12.49 7.87 -2.12 ทมา: ธนาคารโลก

3.4.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน เงนสกลหลกของ สปป. ลาว คอ เงนกบ (Kip) ภายใตอตราแลกเปลยนเปนระบบลอยตวแบบจดการ โดยธนาคารแหง สปป. ลาว เปนผกาหนดอตราแลกเปลยนอางองในแตละวน เพอใหธนาคารพาณชยใชกาหนดอตราซอขาย ซงจะตองอยในระดบทแตกตางไดไมเกนรอยละ 0.25 ของอตราแลกเปลยนอางอง

อตราแลกเปลยนระหวางเงนกบตอดอลลารสหรฐแขงคาขนอยางตอเนองตงแตป 2550

จากอตรา 8,030.1 กบตอดอลลารสหรฐ ในป 2554 เปน 8,007.8 กบตอดอลลารสหรฐ ในป 2555 เนองจากความตองการใชเงนกบเพอชาระเงนทเพมขน และการออนคาของเงนดอลลารสหรฐเมอเทยบกบเงนสกลอน รวมทง ปรมาณเงนดอลลารสหรฐทเพมขนจากการขยายตวของเงนลงทนจากตางประเทศ



สปป. ลาว มกฎหมายดานการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการควบคมเงนทน จงเปนผลใหการทาธรกรรมแลกเปลยนเงนตราตางประเทศซงครอบคลมการกเงนจากตางประเทศ การแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การประกนภยสนคาทมาจากตางประเทศ การชาระเงนดวยสกลอนทมใชกบ และทกธรกรรมเงนโอนออกและเงนโอนเขาจะตองดาเนนการภายใตกฎหมายการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยกจกรรมเหลานตองไดรบการอนญาตจากธนาคารแหง สปป. ลาว

สวนการแลกเปลยนจากเงนกบเปนสกลเงนอนๆ นน จะไดรบอนญาตเฉพาะบาง

วตถประสงคภายใตกฎระเบยบควบคมเงนทน อยางไรกตาม จะไดรบการยกเวนในกรณทไดรบการอนมตจากสภาแหงชาตโดยคณะกรรมการสภาแหงชาต เชน กรณการกอสรางโครงสรางพนฐานขนาดใหญและโครงการเหมองแร

3.4.1.7 ระบบธนาคาร (1) ธนาคารกลางแหง สปป. ลาว (Bank of Lao PDR: BOL)

ธนาคารแหง สปป. ลาว จดตงขนตามกฎหมายวาดวยธนาคารแหง สปป. ลาว ซงเปนธนาคารกลางของประเทศ รบผดชอบดานนโยบายการเงน นโยบายควบคมเงนทน และการควบคมและกากบดแลธนาคารพาณชยและสถาบนการเงน

(2) ธนาคารพาณชย

การจดตงธนาคารพาณชยตางประเทศหรอสาขาของธนาคารพาณชยตางประเทศจะตองไดรบอนญาตจากธนาคารกลางกอน กฎหมายธนาคารพาณชยอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการดานการเงนอยางครบวงจร เชน รบฝากเงน จดจาหนายพนธบตรและหลกทรพย ใหสนเชอออกหนงสอคาประกนจากธนาคาร แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และจดการและใหคาปรกษาดานเงนทนและหลกทรพย เปนตน นอกจากน กฎหมายวาดวยธนาคารพาณชยกาหนดใหทกธนาคารแบงสดสวนของเงนฝากในปทผานมาใหกบกองทนฟนฟเปนประจาทกป เพอใหเกดความมนคงของธนาคารพาณชย

อยางไรกตาม ระบบธนาคารใน สปป. ลาว ยงคงจากด ธนาคารตางชาตไมไดรบอนญาต

ใหดาเนนกจการนอกเมองเวยงจนทน ยกเวนกรณทเปนการรวมทน รวมทงธนาคารทเปนของรฐยงมขนาดเลกมาก ทาใหไมสามารถดาเนนการรวมกบธนาคารตางชาตไดอยางมประสทธภาพ และยงทาใหการเคลอนยายเงนออมทาไดจากด นอกจากน เงนกสวนใหญยงเปนเงนกระยะสน จงไมนาไปสการขยายตวทางเศรษฐกจ


3.4.1.8 การถอครองทดน กฎหมายทดนของ สปป. ลาว39 กาหนดวา ทดนทงหมดใน สปป. ลาว เปนของรฐ ดงนน

ชาวลาวหรอชาวตางชาตไมมสทธเปนเจาของทดน สทธในการใชทดนของเอกชนจงอาจมาจากการไดรบจดสรรจากรฐบาล การโอนสทธ หรอการรบมรดกสทธในการใชทดน ในกรณของชาวตางชาต ไมวาจะเปนบคคลธรรมดาหรอนกลงทนตางชาต สามารถใชทดนจากการเชาจากชาวลาวไดไมเกน 30 ป หรอไดรบสมปทานการใชทดนจากรฐบาลในระยะเวลาไมเกน 50 ป หรอ 75 ปสาหรบทดนในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยสามารถตออายได ทงน ชาวตางชาตทไดสทธในการใชทดนตองปฏบตตามกฎระเบยบเกยวกบการแบงเขตทดนและการรกษาสงแวดลอมอยางเครงครด

3.4.1.9 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของ สปป. ลาว ยงไมไดมาตรฐานมากนก

โดยดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสของลาวอยทระดบ 2.5 (ตารางท 3.32) ซงถอวาคอนขางตาเนองจากอยในอนดบท 108 จากการจดอนดบของ 154 ประเทศทวโลก และหากเปรยบเทยบในภมภาคอาเซยนแลว นบวาสงกวาเฉพาะเมยนมาร (อนดบท 128) เทานน โดยปญหาดานโครงสรางพนฐานทสาคญคอ คณภาพถนนทไมไดมาตรฐาน โดยมถนนลาดยางคดเปนเพยงรอยละ 1 ของถนนทงหมด ซงเปนสดสวนทตาทสดในภมภาค (ยกเวนเมยนมาร ซงไมมขอมลถนนลาดยาง)

ประชาชนใน สปป. ลาว ทเขาถงไฟฟาไดคดเปนรอยละ 78.0 ของประชากรทงหมด ซง

นบวาอยในระดบปานกลางเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค อยางไรกตาม ภายใตแผนนโยบายขจดความยากจนภายในป 2563 รฐบาลลาวไดเรมดาเนนการกอสรางสายสงกระแสไฟฟาไปทวประเทศตงแตป 2548

ทรพยากรนาของ สปป. ลาว มความอดมสมบรณมาก โดยมปรมาณนาภายในทนามาใช

ไดมากทสดในภมภาค คดเปน 29,197 ลกบาศกเมตรตอคน และยงมอตราคานาตาทสดในภมภาคในอตรา 0.34 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร

39 Law No. 01/97/NA on Land ณ วนท 12 เมษายน 2540, The Land Law No. 04/NA ณ วนท 21 ตลาคม 2546 และ Decree on

the Implementation of the Investment Promotion Law



ตารางท 3.32 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของ สปป. ลาว

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 2.50a ถนนลาดยาง (กโลเมตร) 39,568 (รอยละ 1 ของถนนทงหมด)c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 78.0b อตราคาไฟฟา ณ กรงเวยงจนทน (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.08a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 29,197b อตราคานา ณ กรงเวยงจนทน (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.34a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook และ JETRO หมายเหต: aขอมลป 2555 bขอมลป 2554

cขอมลป 2550 dดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 154 ประเทศ


3.4.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต40 มาตรา 8 ของกฎหมายสงเสรมการลงทนป 2009 ระบวา รปแบบทางกฎหมายในการ

จดตงธรกจใน สปป. ลาว ประกอบดวย 3 รปแบบ ไดแก การจดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงกจการรวมทน (joint venture) และธรกจรวมสญญา โดยมรายละเอยดดงน

(1) การจดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงวสาหกจทมชาวตางชาตเปนเจาของทงหมด (wholly-owned

enterprise) สามารถทาไดในหลายรปแบบ ไดแก การจดตงวสาหกจการคาทมเจาของคนเดยว (sole trader enterprise) การจดตงบรษทจากดโดยเจาของคนเดยว บรษทจากดการจดตงหางหนสวนประเภทจากดและไมจากดความรบผด สานกงานตวแทน และสาขา ทงน ตองมทนจดทะเบยนไมตากวา 100,000 ดอลลารสหรฐ ยกเวนในกรณของการตงสานกงานตวแทน 40 http://www.investlaos.gov.la/files/InvestmentPromotionLaw2009.pdf


(2) การจดตงกจการรวมทน (joint venture) การจดตงกจการรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนชาวลาวเปนการทา

สญญาความรวมมอกนระหวางคสญญา 2 ฝาย คอ นกลงทนตางชาตอยางนอยหนงรายและนกลงทนทองถนชาวลาวอยางนอยหนงรายเพอประกอบธรกจอยางใดอยางหนงตามทตกลงในสญญา ทงน นกลงทนสามารถรวมจดตงกจการรวมทนไดกบเอกชนชาวลาวหรอองคกรของรฐ โดยอยภายใตเงอนไขวานกลงทนตางชาตจะตองมทนจดทะเบยนในวสาหกจนนไมนอยกวารอยละ 30 ของทนจดทะเบยน

(3) ธรกจรวมสญญา ธรกจรวมสญญาหรอการทาสญญาความรวมมอทางธรกจเปนอกรปแบบหนงของการ

ลงทนใน สปป. ลาว ทสามารถดาเนนกจการไดโดยไมตองจดตงนตบคคลใหมเพอดาเนนธรกจ ซงจะชวยลดความยงยากในการขอใบอนญาตลงทน อยางไรกตาม รปแบบของการลงทนดงกลาวไมเปนทนยม เพราะจะไมไดรบผลประโยชนในทางภาษและไมสามารถใชในกจการทตองมการขออนญาต เชน สมปทานตางๆ จงทาใหการลงทนในรปแบบของการทากจการรวมทนและการตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของไดรบความนยมจากนกลงทนมากกวา

3.4.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต ในการจดตงบรษททกประเภท นกลงทนตองยนจดทะเบยนชอวสาหกจกบสานกงาน

ทะเบยนวสาหกจ (Enterprise Registration Office: ERO) เพอขออนญาตใชชอวสาหกจ หลงจากนนจงจะไดรบใบรบรองชอและสามารถยนขอใบอนญาตลงทน (Foreign Investment Lincese: FIL) ได โดยยนเอกสารทเกยวของไปยงฝายการลงทนทองถนและตางประเทศ (Department of Domestic and Foreign Investment: DDFI) ภายใตกระทรวงวางแผนและการลงทน (Ministry of Planning and Investment) ซงเปนหนวยงานทรบผดชอบในดานการลงทนทงในทองถนและจากตางชาต และมการใหบรการครบวงจรในจดเดยว (One-stop Service) เพออานวยความสะดวกใหนกลงทน

เอกสารทนกลงทนตองยนเพอขออนญาตลงทนประกอบดวย

ใบคารองทกรอกเรยบรอยแลว

รายงานการศกษาความเปนไปไดของโครงการการลงทน โดยตองมรายละเอยดเกยวกบสนทรพยและหนสนเปนระยะเวลา 5 ป

รางขอบงคบของบรษท

เอกสารประจาตวของนกลงทน โดยหากเปนบคคลธรรมดาตองยนใบสาคญประจาตว เชน หนงสอเดนทาง และหากเปนนตบคคลตองยนสาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ



ในกรณทเปนกจการรวมคา ตองยนบนทกความเขาใจหรอความตกลงจดตงกจการรวมคา

ใบรบรองชอวสาหกจ

เอกสารสนบสนนศกยภาพดานการเงนของผลงทน

เงนคาสมคร 100 ดอลลารสหรฐ สาหรบโครงการลงทนมลคาตากวา 1 ลานดอลลารสหรฐ และ 200 ดอลลารสหรฐ สาหรบโครงการลงทนมลคา 1 ลานดอลลารสหรฐ ขนไป

เอกสารทงหมดตองทาสาเนาทงสน 4 ฉบบ

หลงจากยนเอกสารทงหมดแลว DDFI จะตรวจสอบเอกสาร และอาจตดตอนกลงทนในกรณทตองการขอมลเพมเตม หลงจากนนจงจะสงเอกสารทงหมดไปยงกระทรวงทเกยวของกบโครงการลงทน โดยกระบวนการทงหมดนใชเวลาไมเกน 60 วน นกลงทนตางชาตทมคณสมบตครบตามทกฎหมายกาหนดจะไดรบใบอนญาตลงทน ใบรบรองการจดทะเบยนธรกจจากกระทรวงพาณชย และแบบฟอรมการจดทะเบยนภาษจากกระทรวงการคลง ทงน ขอบเขตของใบอนญาตแตละชนดคอนขางจากด ทาใหบรษทอาจตองขอรบใบอนญาตนาเขาหรอสงออก นอกเหนอจากใบอนญาตประกอบธรกจเพอดาเนนการคาระหวางประเทศ


กฎหมายสงเสรมและจดการการการลงทนจากตางชาต (Law on the Promotion and Management of Foreign Investment, 1994) และกฎหมายสงเสรมการลงทนจากตางชาต (Law on the Promotion of Foreign Investment, 2004) ซงเปนการแกไขกฎหมายสงเสรมการลงทนฉบบป 1994 โดยกฎหมายดงกลาวหามไมใหนกลงทนตางชาตประกอบธรกจคาปลก ยกเวนมโรงงานผลตอยใน สปป. ลาว สวนการคาสงนน สามารถทาไดผานผจดจาหนายในธรกจ 3 ประเภท คอ เสอผา รองเทา และเครองนงหม โดยผจดจาหนายตองมสดสวนการถอหนโดยชาวลาวอยางตารอยละ 51

3.4.2.4 สทธประโยชนในการลงทน กฎหมายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว แบงระดบการสงเสรมการลงทนออกเปน 3

ระดบ คอ กจการทไดรบการสงเสรมสงสด (ระดบ 1) กจการทไดรบการสงเสรมปานกลาง (ระดบ 2) และกจการทไดรบการสงเสรมตา (ระดบ 3) โดยพจารณาจากระดบการยกระดบชวตความเปนอยของประชาชน การสรางโครงสรางพนฐาน การพฒนาทรพยากรมนษย และการสรางงานเปนหลก


นอกจากน เขตสงเสรมการลงทนแบงเปน 3 เขต คอ พนททโครงสรางพนฐานยงไมไดรบการพฒนา (เขต 1) พนททมสาธารณปโภคพนฐานบางสวน (เขต 2) และพนทเมองใหญทมสาธารณปโภคพรอม (เขต 3)

สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนมความแตกตางกน (ตารางท 3.33)

ตารางท 3.33 สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว

กจการ เขตท 1 เขตท 2 เขตท 3

กจการทไดรบการสงเสรม การลงทนระดบ 1

ยกเวนภาษกาไร 10 ป ยกเวนภาษกาไร 6 ป ยกเวนภาษกาไร 4 ป





ทมา: Lao Law on Investment Promotion 2009.

นอกจากภาษกาไร นกลงทนยงไดรบสทธพเศษดานภาษเพมเตม คอ 1) ไดรบการยกเวนภาษกาไรในปบญชนน สาหรบกาไรทนาไปขยายกจการทไดรบ

อนญาต 2) ไดรบการยกเวนภาษนาเขาและอากรทเกบจากการนาเขาอปกรณ อะไหล และ

เครองจกรในการผลตโดยตรง วตถดบทไมมในประเทศหรอมไมเพยงพอ 3) ไดรบการยกเวนภาษสงออกสาหรบการสงออกสนคาทวไป สวนการสงออก

ทรพยากรธรรมชาตนน ตองเปนไปตามกฎระเบยบทเกยวของ 4) หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหก


3.4.2.5 การรบรองและคมครองการลงทน กฎหมายวาดวยการลงทนของตางชาตใหการคมครองนกลงทนตางชาตทเขามาดาเนน

กจการใน สปป. ลาว โดยใหสทธประโยชนและความคมครองแกนกลงทนตางชาตรวมทงการคมครองกจการ และทรพยสนของนกลงทนตางชาตดวยดงน

อนญาตใหนกลงทนเชาทดนและโอนสทธและผลประโยชนจากการเชาทดนได

นกลงทนจะไมถกเรยกคนทรพยสน หรอนาเอาทรพยสนไปจดสรรใหม



นกลงทนสามารถสงรายไดและเงนทนกลบไปยงประเทศของตนหรอประเทศอนไดอยางเสร

รฐบาลใหการรบรองวาจะไมเขาแทรกแซงตลาด และจะปลอยใหมการแขงขนเสร

ไมมการแบงแยกสญชาตของนกลงทน 3.4.3. ภาษ

3.4.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล ภายใตกฎหมายภาษของ สปป. ลาว ฉบบแกไข (Amended Tax Law) ซงมผลบงคบใช

เมอวนท 1 มกราคม 2556 นตบคคลทกประเภทซงจดทะเบยนดาเนนธรกจภายใตกฎหมายของ สปป. ลาว รวมทงนตบคคลทอยภายใตกฎหมายการลงทนจากตางชาตและประกอบธรกจใน สปป. ลาว มหนาทตองชาระภาษเงนไดนตบคคลตามกฎหมาย

(1) รายไดทตองเสยภาษ ไดแก

รายไดจากการผลตสนคาอตสาหกรรมและหตถกรรม

รายไดจากการใชทรพยากรธรรมชาต

รายไดจากการสงออกและนาเขา รายไดจากธรกจการคาสงและคาปลก

รายไดจากการใหบรการ

รายไดจากการประกอบอาชพอสระ

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน สปป. ลาว ไมไดมการระบเกยวกบการชาระภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน

(3) เงนปนผล กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหมการชาระภาษจากเงนปนผลในอตรารอยละ 10

ของเงนปนผลทไดรบ (4) การลดหยอนภาษ

คาใชจายในการประกอบธรกจบางประเภทสามารถนามาหกออกจากรายไดในการคานวณกาไรได ดงน

คาใชจายโดยทวไปในการประกอบธรกจ ประกอบดวย คานา คาไฟ คาโฆษณา เงนคาจางแรงงาน คาเชา และคาประกนภย

คาใชจายบางประเภท เชน คาเดนทางและคาอานวยความสะดวกใหกบลกคา สามารถนามาหกไดสงสดรอยละ 0.4 ของรายไดประจาป


คาใชจายในการจดตงธรกจ

เงนสารองทกนไวสาหรบรายการทมความเสยง เชน สนคาคงคลง

ภาษการคาและรายจายทเกยวของกบภาษการคาซงไมไดรบการยกเวน ทงน คาใชจายบางรายการไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได ไดแก คาใชจาย

ฟมเฟอย ดอกเบยทชาระใหแกผถอหน คาปรบ เงนบรจาค เงนสนบสนน และเงนคาของขวญ



(6) การหกคาเสอมราคา คาเสอมราคาของอสงหารมทรพยทใชในการประกอบธรกจสามารถนามาหก

ลดหยอนภาษได หากคดคาเสอมราคาแบบเสนตรงหรอแบบถดถอย (7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

สปป. ลาว เกบภาษเงนไดนตบคคลทงภายในและตางประเทศ รวมทงนตบคคลตางประเทศทไดรบอนญาตใหลงทนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมการลงทนในอตราเทากน ทรอยละ 24 สวนธรกจขนาดกลางและยอยตองชาระภาษเงนไดนตบคคลเปนอตรากาวหนาทรอยละ 3 ถงรอยละ 7 ขนอยกบประเภทธรกจและรายได สวน SMEs ทมรายไดตอปตากวา 12 ลานกบจะไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล

3.4.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กฎหมาย สปป. ลาว กาหนดใหผทมถนพานกใน สปป. ลาว คอ บคคลทอาศยอยใน

ประเทศมากกวา 182 วนในชวงระยะเวลา 1 ป โดยผทมถนทอยอาศยในประเทศตองจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทงทเกดในประเทศและรายไดทเกดจากตางประเทศ ในขณะทผทไมมถนพานกใน สปป. ลาว จะจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดในประเทศเทานน

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ คอ รายไดทเกดจากการจางงาน ซงครอบคลม

เงนเดอน คาจาง โบนส คาลวงเวลา คาสวสดการ และคาสงอานวยความสะดวกทไดรบจากนายจาง รวมไปถงรายไดจากการลงทนและรายไดจากสนทรพย

(2) อตราภาษ สปป. ลาว เรยกเกบภาษเงนไดจากผทมเงนเดอนและคาจาง ทงทเปนชาวลาวและ

ชาวตางชาตในอตรากาวหนา โดยอตราสงสดอยทรอยละ 24 (3) การยนภาษ



นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจางและมหนาทตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา

3.4.3.3 ภาษทางออม

(1) ภาษการคา ภาษการคา คอ ภาษทเรยกเกบจากการขายและนาเขาสนคาและบรการ ตงแตการ

ขายสงจากโรงงานจนถงผคาปลก โดยเกบในอตราเดยว คอ รอยละ 10 ทงน ธรกจบางประเภทไดรบยกเวนภาษการคา เชน ธรกจขนสงระหวางประเทศ ธรกจประกนภย ธรกจการเงนและการธนาคาร ธรกจสงออกสนคา และกจกรรมของภาครฐทเปนประโยชนตอสงคม เปนตน

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษเงนไดหก ณ ทจายของ สปป. ลาว ดงแสดงในตารางท 3.34

ตารางท 3.34 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของ สปป. ลาว


เงนปนผล 10 คาดอกเบย 10 คา Royalties 5

ทมา: Worldwide Corporate Tax Guide, Ernst & Young. 2013.

(3) อากรแสตมป กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหตองชาระอากรแสตมปในอตรา 15,000 –

100,000 กบ ขนอยกบมลคาทมการซอขายกนในสญญา (4) ภาษอสงหารมทรพย

สปป. ลาว มการเกบภาษทดนแตกตางกน โดยขนอยกบทตง ขนาด และประเภทของทดน (เชน ทดนสาหรบกอสรางและทดนสาหรบเกษตรกรรม เปนตน) โดยจะเกบเปนรายปในอตราตามขนาดพนท ในชวงไตรมาสแรกของปปฏทน

(5) ภาษศลกากร สปป. ลาว จดเกบภาษศลกากรสาหรบการนาเขาและการสงออกในอตรารอยละ 5-

40 ขนอยกบประเภทของสนคา

3.4.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) สปป. ลาว มการทาอนสญญาภาษซอนกบจน เกาหลเหนอ และมการทาอนสญญา

ดงกลาวกบประเทศในอาเซยน ไดแก ไทย บรไน มาเลเซย เมยนมาร และเวยดนาม


3.4.4 การจางงาน41

3.4.4.1 การจางงานของบรษทตางชาต กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหนกลงทนตางประเทศตองใหความสาคญตอการวาจาง

แรงงานสญชาตลาวเปนอนดบแรก โดยผประกอบการตางชาตมสทธในการวาจางแรงงานฝมอหรอผเชยวชาญชาวตางชาตไดในกรณทจาเปน ซงจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน นายจางชาวตางชาตตองจดใหมการพฒนาความรและฝมอแรงงานแกลกจางดวย

3.4.4.2 สญญาจางงาน กฎหมายแรงงานของ สปป. ลาว กาหนดใหตองทาสญญาจางงาน โดยอาจทาเปนสญญา

วาจางทเปนลายลกษณอกษรหรอวาจากได ขนอยกบลกษณะของการวาจาง ซงอาจกาหนดเวลาหรอไมกได แตตองมระยะเวลาในการทดลองงานไมเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไรฝมอและไมเกน 2 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ


การเลกจางสามารถทาไดใน 3 กรณ คอ

กรณทเปนสญญาจางถาวร ทงลกจางและนายจางสามารถยกเลกสญญาจางงานได โดยสาหรบแรงงานทกษะ ตองแจงลวงหนาอยางนอย 45 วน สวนแรงงานทวไป ตองแจงลวงหนาอยางนอย 15 วน

กรณทเปนสญญาจางงานชวคราว ทงสองฝายตองแจงถงการหมดสญญากอนทสญญาจางงานจะหมดอาย 15 วน

กรณทลกจางกระทาความผด นายจางสามารถเลกจางไดโดยไมจาเปนตองจายเงนชดเชย

3.4.4.4 ชวโมงทางาน

การกาหนดชวโมงทางานจะแตกตางกนตามประเภทของงาน กลาวคอ สาหรบงานธรรมดา ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 วน และไมเกน 8 ชวโมงตอวน หรอ 48 ชวโมงตอสปดาห สาหรบงานหนกซงกอใหเกดผลเสยตอสขภาพหรอมความเสยงสง ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 ชวโมงตอวน หรอ 36 ชวโมงตอสปดาห นอกจากน ลกจางยงสามารถทางานลวงเวลาไดไมเกน 3 ชวโมงตอวน และไมเกน 30 ชวโมงตอเดอน

41 ภายใตกฎหมายแรงงานของ สปป. ลาว (Decree of the President of the Lao People’s Democratic Republic on the

Promulgation of the Labour Law) ณ วนท 21 เมษายน 2537



3.4.4.5 อตราคาจาง เมอป 2555 รฐบาลกาหนดอตราคาจางขนตาท 626,400 กบตอเดอน (ประมาณ 2,500

บาท) และตองจายคาอาหารใหกบลกจางในอตรา 8,500 กบตอวน (ประมาณ 34 บาท) นอกจากน ผประกอบการเอกชนทมลกจาง 10 คนขนไป ตองจายเงนสมทบในระบบประกนสงคมของลกจางในอตรารอยละ 5 ของเงนเดอนลกจางดวย

3.4.4.6 การลาประจาป กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหลกจางลาปวยไดไมเกน 30 วนตอป และสาหรบ

ลกจางภายใตสญญาจางถาวรหรอสญญาจางชวคราวทมระยะเวลามากกวา 1 ป ซงทางานมาแลวไมตากวา 1 ป จะมสทธลาพกผอนประจาปได 15 วนตอป

3.4.4.7 การจางงานชาวตางชาต

การจางงานชาวตางชาตสามารถทาไดในกรณทจาเปน โดยจะตองเปนแรงงานทมฝมอหรอเปนผเชยวชาญ และจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน กฎหมายอนญาตใหจางงานชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 10 ของลกจางทงหมดทเปนแรงงานไรฝมอ และจางชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 12 ของลกจางทเปนแรงงานมฝมอ

3.4.4.8 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทจะทางานใน สปป. ลาว ตองมใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจ หรออาจ

ขอใบอนญาตเขาเมองประเภทนกทองเทยวกอน แลวจงขอเปลยนเปนใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจใน สปป. ลาว กได แตตองไดรบการรบรองโดยบรษททจดทะเบยนใน สปป. ลาว ซงเปนผจางงานวาเปนผทไดรบการจางใหมาปฏบตงานในวสาหกจนนจรง นอกจากน นกลงทนตางชาตและลกจางตางชาตตองขอใบอนญาตทางานดวย 3.4.4.9 กาลงแรงงาน

กาลงแรงงานของ สปป. ลาว ถอวามจานวนไมสงนกเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน โดยมากกวาสงคโปรเลกนอย ในป 2555 สปป. ลาว มกาลงแรงงานทงหมด 3,320,949 คน นอกจากน อตราการวางงานยงอยในระดบตามาก โดยในป 2555 อยทรอยละ 1.30 (ตารางท 3.35)


ตารางท 3.35 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555



การโอนเงนจากตางประเทศเพอใชในการลงทนของชาวตางชาตจะตองไดรบอนญาตจากธนาคาร

แหง สปป. ลาว ภายใตกฎหมายวาดวยการลงทนของชาวตางชาต โดยทนกลงทนตางชาตไดรบอนญาตใหสงคนกาไรกลบประเทศ อยางไรกตาม เงนทนทจะสงกลบจะถกจากดโดยดจากเงนทนทนาเขามาผานระบบธนาคาร นอกจากน บรษทตองแสดงหลกฐานของทนจดทะเบยนทไดชาระแลว เพอขออนญาตโอนเงนปนผลกลบประเทศได สวนการโอนทนจดทะเบยนกลบประเทศ จะตองไดรบอนญาตจากเจาหนและรฐบาลในการลงทนจดทะเบยน 3.4.6 เทคโนโลย

3.4.6.1 สถานภาพดาน ICT สปป. ลาว เปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในระดบไมสงนก ทงการเขาถง

โทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอรเนต การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน สปป. ลาว มสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 64.7 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 10.8 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 1.5 และ 0.8 ตามลาดบ42 และแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 1,752 บตตอวนาท ซงนบวาอยในระดบตา (ตารางท 3.36)


ขอมลลาสดป 2552 พบวา สปป. ลาว มการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) เพยง 1 รายการเทานน นบวาตาทสดในภมภาคอาเซยน หากพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวลาวและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศในป 2541–2555 โดยแบงตามประเภทเทคโนโลยพบวา เทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด คอ สาขาการขนถาย

42 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1

เลขหมาย



(handling) (รอยละ 22.73) รองลงมา คอ เทคโนโลยทางการแพทย (รอยละ 13.64) และยารกษาโรค (รอยละ 9.09) ตามลาดบ

ตารางท 3.36 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของ สปป. ลาว ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 64.7การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 10.8การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.5การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.8แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 1,752ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) - การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1a

ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) Handling (22.73)b

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aขอมลป 2552 bเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555


3.5 สหพนธรฐมาเลเซย



ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศของมาเลเซยในป 2555 มมลคา 305.0 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 5.64 และผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว 10,432.1 ดอลลารสหรฐตอคน ขณะทอตราเงนเฟอของมาเลเซยคอนขางตา ทรอยละ 1.66 สาหรบเงนสกลหลกทใชในมาเลเซย คอ รงกต (MYR) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐ คอ 3.09 รงกตตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.37)

ตารางท 3.37 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของมาเลเซย ป 2550 – 2555



193.6 231.0 202.3 247.5 289.3 305.0


6.29 4.83 -1.51 7.43 5.13 5.64


7,218.4 8,460.4 7,277.8 8,754.2 10,058.0 10,432.1


(รงกต/ดอลลารสหรฐ) 3.44 3.34 3.52 3.22 3.06 3.09


3.5.1.2 ระบบธนาคาร43

สถาบนการเงนในมาเลเซยอยภายใตการกากบดแลของธนาคารกลาง (Bank Negara Malaysia) ซงทาหนาทกาหนดนโยบายการเงน นโยบายอตราแลกเปลยน รกษาเสถยรภาพและสงเสรมโครงสรางทางการเงนใหเขมแขง ทงยงเปนนายธนาคารใหกบรฐบาล

ปจจบน ระบบธนาคารของมาเลเซยประกอบดวยสถาบนการเงนประเภทตางๆ ดงน - ธนาคารพาณชย (Commercial Bank) 27 แหง เปนธนาคารของทองถน 8 แหง และธนาคารของตางชาต 19 แหง

- ธนาคารอสลาม (Islamic Bank) 16 แหง แบงเปน - ธนาคารอสลามระหวางประเทศ (International Islamic Bank) 5 แหง

43 ทมา: Bank Negara Malaysia



- สถาบนวาณชธนกจ (Investment Bank) 16 แหง นอกจากน ยงมสถาบนการเงนประเภทอนๆ เชน บรษทประกนภย discount House

และ money broker เปนตน

3.5.1.3 การถอครองทดน กฎระเบยบในการถอครองทดนจะแตกตางกนในแตละรฐของมาเลเซย อยางไรกตาม

ภายใตกฎหมายทดนของมาเลเซย (Land Acquisition Act 1960 และ Land Conservation Act 1960) วสาหกจตางชาตสามารถถอครองทดนเพอตงโรงงานอตสาหกรรมไดโดยไมตองขออนญาตจากหนวยงานวางแผนดานเศรษฐกจ (Economic Planning Unit: EPU) ภายใตสานกนายกรฐมนตร (Prime Minister’s Department)


ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศมาเลเซยนบไดวามความพรอม ทงการพจารณาจากดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส อตราการเขาถงไฟฟา และปรมาณนาทนามาใชได โดยจากขอมลป 2555 มาเลเซยมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสทระดบ 3.49 ซงอยทอนดบ 29 จาก 154 ประเทศทมการจดอนดบทงหมด นอกจากน มาเลเซยมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 99.5 และมปรมาณนาทนามาใชได 20,097.6 ลกบาศกเมตรตอคน

หากพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภคในกรงกวลาลมเปอร พบวา อตราคาไฟฟาคด

เปน 0.1 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต และอตราคานาคดเปน 0.68 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.38)


ตารางท 3.38 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของมาเลเซย

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 3.49a ถนน (กโลเมตร) 144,403c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 99.5b อตราคาไฟฟา ณ กรงกวลาลมเปอร (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.1a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 20,097.6b อตราคานา ณ กรงกวลาลมเปอร (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.68a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook หมายเหต: aขอมลป 2555

bขอมลป 2554 cขอมลป 2553 d ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวด

ประสทธภาพดานโลจสตกสโดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2554 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ


3.5.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต ภายใตกฎหมายบรษทของมาเลเซย (Companies Act 1965) นกลงทนตางชาตสามารถ

ดาเนนการจดตงธรกจในมาเลเซยภายใตรปแบบตางๆ ดงน

ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship) อนญาตใหจดตงไดในกรณทเปนผอยอาศยถาวรเทานน

หางหนสวน (กจการรวมทนตงแต 2 คนขนไป แตไมเกน 20 คน) อนญาตใหจดตงไดในกรณทเปนผอยอาศยถาวรเทานน

บรษททควบกจการกบบรษททองถน (locally incorporated company) ตองมผถอหนอยางตา 2 คน

บรษทตางชาต แบงเปน 4 ประเภท ไดแก สานกงานสาขา สานกงานตวแทน สานกงานใหญ (Approved Operational Headquarter: OHQ) และศนย



กระจายสนคา (International Procurement Center: IPC) โดยไมอนญาตใหบรษทตางชาตทจดทะเบยนเปนสานกงานตวแทนดาเนนกจกรรมเกยวกบการประกอบธรกจ


ภายใตกฎหมายการจดทะเบยนบรษทของมาเลเซย (Registration of Businesses Act 1956) ในการขออนญาตจดตงธรกจ นกลงทนจะตองยนขอจดทะเบยนกบคณะกรรมการกากบบรษทของมาเลเซย (Companies Commission of Malaysia: CCM44) โดยจะตองยนชอของบรษททตองการจดตงใหกบทาง CCM ตรวจสอบ หลงจากนน นกลงทนจะตองยนเอกสารทเกยวของเพอใหทาง CCM ตรวจสอบภายใน 3 เดอนนบตงแตวนทไดรบอนมตชอบรษท

3.5.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต ทผานมา คณะกรรมการการลงทนจากตางชาต (The Foreign Investment

Committee: FIC) ของมาเลเซยมแนวนโยบายในการกาหนดสดสวนเงนทนขนตาของการควบรวมกจการ โดยกาหนดใหบรษททมการควบรวมกจการตองมสดสวนทนของบรษทเดมอยางตารอยละ 30 อยางไร กตาม นบตงแตเดอนมถนายน 2546 มาเลเซยอนญาตใหผถอหนตางชาตเขามาถอหนไดรอยละ 100 ในการลงทนในกจการหรอโครงการลงทนใหมทกประเภท รวมถงการขยายและปรบปรงกระบวนการผลตโดยกจการอตสาหกรรมทมอยแลว โดยไมกาหนดปรมาณการสงออกสนคา

ตงแตป 2552 เปนตนมา รฐบาลมาเลเซยเรมผอนคลายขอจากดในการลงทนของตางชาตในภาคบรการ ทงการอนญาตใหตางชาตถอหนไดสงสดรอยละ 70 ในกจการประเภทวาณชธนกจ บรษทประกน และธนาคารอสลาม และใหตางชาตถอหนไดสงสดรอยละ 100 ในกจการประเภทบรหารเงนทน ลาสดในป 2555 มาเลเซยไดเปดเสรภาคบรการในอก 17 สาขายอย ครอบคลมถงการใหบรการโรงพยาบาลเอกชน บรการดานการบญชและภาษ บรการดานกฎหมาย บรการดานการศกษาและฝกอบรม เปนตน

3.5.2.4 สทธประโยชนในการลงทน45

รฐบาลมาเลเซยมการใหสทธประโยชนภายใตการลงทนทงทางตรงและทางออม46 โดยสทธประโยชนทบรษทสามารถยนขอไดอาจจาแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอ “pioneer status”และ “investment tax allowance (ITA)” ขนอยกบประเภทของกจการ มลคาเพม ระดบเทคโนโลย และ

44 ในภาษามาเลย คอ Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) 45 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สหพนธรฐมาเลเซย. 46 กฎหมายทเกยวของ ไดแก Promotion of Investments Act 1986, Income Tax Act 1967, Customs Act 1967, Sales Tax Act

1972, Excise Tax 1976 และ Free Zones Act 1990


ความเชอมโยงกบอตสาหกรรมอนในประเทศ ซงสทธประโยชนดงกลาวไมมการแบงแยกวาเปนนกลงทนทองถนหรอตางชาต

(1) pioneer status บรษททยนขอสทธประโยชนในกลมนจะไดรบการยกเวนภาษเงนไดบางสวนเปนเวลา

5 ป นบจากวนทเรมการผลต โดยนารายไดรอยละ 30 ของเงนไดสทธ (statutory income) หรอเงนทไดรบหลงจากหกคาใชจายและคาลดหยอนตางๆ มาใชคานวณเปนฐานภาษ สาหรบบางเขตพนททรฐบาลสงเสรมการลงทนเปนพเศษ ไดแก ซาราวค ซาบาหกลนตน ตรงกาน ปาหง และยะโฮร จะไดรบการยกเวนภาษเงนไดทงหมดเปนเวลา 5 ป

(2) investment tax allowance บรษททยนขอสทธประโยชนในกลมน สามารถนาคาใชจายในการซอสนคาทน เชน

โรงงาน เครองจกร และอปกรณตางๆ ตามเงอนไขขององคการเพอการพฒนาอตสาหกรรมมาเลเซย (Malaysian Industrial Development Authority: MIDA) มาหกลดหยอนไดรอยละ 60 ของคาใชจายดงกลาว กอนนาไปคานวณภาษเงนไดในอตราปกต แตตองไมเกนรอยละ 70 ของเงนไดสทธ เปนเวลา 5 ป นบจากวนทคาใชจายนนเกดขน สาหรบบางเขตพนททรฐบาลสงเสรมการลงทนเปนพเศษ ไดแก ซาราวค ซาบาหกลนตน ตรงกาน ปาหง และยะโฮร สามารถนาคาใชจายซอสนคาทนดงกลาวมาหกลดหยอนไดเตมจานวนและไดสงสดรอยละ 100 ของเงนไดสทธ

นอกเหนอจากสทธประโยชนทง 2 ประเภทขางตนแลว รฐบาลมาเลเซยยงใหสทธ

ประโยชนเพมเตมสาหรบสาขาทตองการสนบสนนเปนพเศษ ทงในภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตร และการทองเทยว สาหรบสาขาในภาคอตสาหกรรมทรฐบาลตองการสงเสรมเปนพเศษ คอ โครงการลงทนทใชเทคโนโลยขนสง โครงการลงทนทเปนยทธศาสตรของประเทศ โครงการลงทนทสรางความเชอมโยงภาคอตสาหกรรมตางๆ การผลตชนสวนยานยนต รวมทงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทไดรบการสงเสรม 3.5.3 ภาษ

47


(1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลประกอบไปดวย

กาไรท ไ ดรบจากการค าขาย การทา ธร กจ และคาบรการ วชาชพ (profession) ทเกดขนในมาเลเซย

47 กฎหมายทเกยวของ ไดแก Income Tax Act 1967, Customs Act 1967} Real Property Gains Tax Act 1976, Sales Tax Act

1972, Service Tax Act 1975, Stamp Act 1949 และ Promotion of Investments Act 1986



เงนปนผล ดอกเบย สวนลด คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium)

สาหรบรายไดทเกดขนนอกประเทศมาเลเซยไมตองนามาคานวณเสยภาษ ยกเวนนตบคคลในธรกจธนาคาร ประกนภย การขนสงทางทะเลและทางอากาศ ตองนารายไดทเกดขนนอกประเทศมาเลเซยมาคานวณภาษดวย ซงรายไดดงกลาวสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดกอนทจะนามาคานวณฐานภาษ

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) มาเลเซยมการเกบกาไรทไดจากการขายอสงหารมทรพย โดยมการเกบอตราภาษดงน - อตรารอยละ 15 สาหรบสนทรพยทมการโอนภายใน 2 ป นบตงแตวนทเรม

ถอครอง - อตรารอยละ 10 สาหรบสนทรพยทมการโอนภายใน 3-5 ป นบตงแตวนทเรม

ถอครอง - ไมมการเกบภาษสาหรบสนทรพยทมการโอนหลงจาก 5 ป นบตงแตวนทเรม

ถอครอง (3) เงนปนผล (dividends)

มาเลเซยไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผล (4) การลดหยอนภาษ (deductions)

คาใชจายในการดาเนนธรกจและหนสญ (bad debt) สามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษได สาหรบคารบรอง (entertainment expense) สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดสงสดไมเกนรอยละ 50 ของคาใชจายทเกดขน


ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปไดโดยไมไดจากดระยะเวลา (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

มาเลเซยไมอนญาตใหมการนาคาเสอมราคาของสนทรพยถาวรมาหกคาเสอมราคา ยกเวนในกรณของสนคาทน โดยคาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยในปแรกสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 และปตอๆ ไปสามารถนาคาเสอมมาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10-20 นอกจากนน คาเสอมของสนทรพยอนๆ ยงสามารถนามาหกลดหยอนภาษได เชน

- คาเสอมราคาของอาคารสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10 สาหรบปแรก และในปตอๆไปรอยละ 3

- คาเสอมราคาของศนยรบเลยงเดก สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10 ตอป


- คาเสอมของอปกรณสานกงาน สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 ในปแรก และปตอๆ ไปรอยละ 10

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดนตบคคลของมาเลเซยมอตรารอยละ 25 สาหรบบรษทในประเทศและ

รอยละ 20 สาหรบบรษทตางชาต นอกจากน บรษทในประเทศขนาดกลางและยอย (บรษททมทนชาระแลวในปแรกไมเกน 2.5 ลานรงกต) สวนทไมเกน 500,000 รงกตแรกจะเสยภาษในอตรารอยละ 20 และสวนทเกน 500,000 รงกตจะเสยภาษในอตรารอยละ 25

3.5.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาประกอบดวย กาไรจากการคาขาย

หรอการใหบรการวชาชพ คาจางและเงนเดอน รายไดจากเงนปนผลและดอกเบย เงนบานาญ เบยรายป และรายไดอนๆ ซงเกดขนในมาเลเซย

(2) คาลดหยอน ผทเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาสามารถนาคาใชจายในการทางานมาหกลดหยอนได

เชน คาเดนทางและคาสนทนาการ เปนตนสาหรบคาเดนทางระหวางบานและททางานไมสามารถนามาเปนคาลดหยอนได นอกจากนน คาใชจายอนๆ เชน เงนบรจาคและเงนกยมสาหรบซอบาน สามารถนามาหกเปนคาลดหยอนได

(3) อตราภาษ สาหรบบคคลทมถนทอยอาศยในมาเลเซย (พานกอยในมาเลเซยเปนเวลา 182 วน

หรอมากกวา ใน 1 ปปฏทน) ตองชาระอตราภาษเงนไดบคคลในอตราภาษกาวหนา ดงแสดงในตารางท 3.39



ตารางท 3.39 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของมาเลเซย

รายไดสทธ (รงกต) ภาษขนตาในแตละขน (เปโซ) อตราภาษ (รอยละ)

0 –2,500 0 0 2,500 – 5,000 0 1 5,000 – 20,000 25 3 20,000 – 35,000 475 7 35,000 – 50,000 1,525 12 50,000-70,000 3,325 19

70,000 – 100,000 7,125 24 100,000 ขนไป 14,325 26


สาหรบบคคลทไมมถนทอยอาศยในมาเลเซย ตองชาระภาษเงนไดในอตราเดยวท

รอยละ 26

(4) การยนภาษ บคคลธรรมดาทมรายไดทงชาวมาเลเซยและชาวตางชาตตองยนแบบชาระภาษ

ภายในวนท 30 เมษายนของทกป


มาเลเซยมการจดเกบภาษการขาย (sale tax) กบสนคานาเขาหรอสนคาทผลตภายในประเทศ โดยทวไป สนคาสวนใหญจะมการเกบภาษในอตรารอยละ 5-10 แตสาหรบสนคาประเภทเครองดมแอลกอฮอลและบหรจะเกบภาษในอตรารอยละ 20 และ 25 ตามลาดบ ขณะทสนคาเกยวกบการทองเทยวและกฬา หนงสอ หนงสอพมพ ไมตองเสยภาษ

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) มาเลเซยมการคดภาษเงนไดหก ณ ทจาย ดงแสดงในตารางท 3.40


ตารางท 3.40 รายการทคดภาษเงนไดหก ณ ทจายของมาเลเซย

รายการ อตราภาษ (รอยละ)

รายไดจากการใหบรการทางเทคนคสาหรบผทไมมถนทอยในมาเลเซย48 (เชน การใหบรการวชาการ บรการตดตงเครองจกร เครองใชในโรงงาน เปนตน)

10

ดอกเบย 15 คา royalty 10 รายไดอนๆ เชน คอมมชชน คาธรรมเนยมการรบประกน คาธรรมเนยมการเปนตวแทน คานายหนา เปนตน

10

ทมา: Malaysian Investment Development Authority

(3) อากรแสตมป (stamp duty)

มาเลเซยมการเกบคาอากรแสตมปสาหรบสญญาการซอขายอสงหารมทรพยในอตรารอยละ 1-3 และสาหรบสญญาเชาอสงหารมทรพยในอตรารอยละ 0.3

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax) มาเลเซยมการเกบภาษอสงหารมทรพย ซงจะแตกตางกนในแตละรฐ

(5) ภาษศลกากร (customs duty) มาเลเซยมการจดเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 0-50 ขนอยกบประเภท

สนคานาเขา โดยเฉลยแลวจะมการเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 5.74 3.5.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน)

มาเลเซยไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 76 ประเทศ (รวมทงทกประเทศในอาเซยน ยกเวนกมพชา)


49


กฎหมายการจางงานกาหนดใหนายจางตองแจงแกลกจางหากมการเลกจางงาน โดยมรายละเอยดดงน

- ตองแจงลวงหนา 4 สปดาห ในกรณทลกจางทางานนอยกวา 2 ป - ตองแจงลวงหนา 6 สปดาห ในกรณทลกจางทางาน 2-5 ป - ตองแจงลวงหนา 8 สปดาห ในกรณทลกจางทางานตงแต 5 ปขนไป

48 อยางไรกตาม ชาวตางชาตซงไมมถนทอยในมาเลเซยไมจาเปนตองชาระภาษดงกลาวหากมการทาอนสญญาภาษซอน 49 ภายใต Employment Act 1955 และ Holiday Act 1951



(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงานของมาเลเซยกาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวน

หรอ 48 ชวโมงตอ 1 สปดาห (3) อตราคาจาง

ในป 2556 รฐบาลมาเลเซยกาหนดอตราคาจางขนตาท 900 รงกตตอเดอน สาหรบรฐคาบสมทร และ 800 รงกตตอเดอนสาหรบรฐซาบาห ซาราวก และลาบวน

(4) การลาประจาป กฎหมายการจางงานของมาเลเซยกาหนดใหลกจางมสทธในการลา ดงน

ลาประจาป - ลาได 8 วน สาหรบอายงานนอยกวา 2 ป - ลาได 12 วน สาหรบอายงาน 2-5 ป - ลาได 16 วน สาหรบอายงานเกน 5 ป

วนหยดราชการ 11 วน

ลาปวยได 14-22 วนตอป

ลาคลอดไดไมเกน 60 วน

3.5.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน บรษทตางชาตทอยในภาคการผลตไดรบอนญาตใหจางงานชาวตางชาตในกรณทไม

สามารถจางแรงงานในประเทศได โดยตองยนคารองเพอขออนญาตกบหนวยงานทเกยวของ ซงขนอยกบประเภทของกจการ โดยสาหรบกจการในภาคอตสาหกรรม ตองยนคารองใหแก Malaysian Industrial Development Authority (MIDA) โดยบรษทตองมทนจดทะเบยนตางชาตทชาระแลวอยางนอย 500,000 รงกต ทงน ระยะเวลาและตาแหนงงานทจะจางไดขนอยกบทนจดทะเบยนทชาระแลว เชน กจการทมทนจดทะเบยนซงชาระแลว 2 ลานดอลลารสหรฐขนไป จะสามารถจางชาวตางชาตได 10 ตาแหนง ในจานวนนรวมตาแหนงบรหารหลก 5 ตาแหนง ซงสามารถทางานในมาเลเซยไดเปนระยะเวลาสงสด 10 ป สวนตาแหนงงานทไมใชผบรหารหลก สามารถทางานในมาเลเซยไดเปนระยะเวลาสงสด 5 ป หรอในกรณของกจการทมทนจดทะเบยนซงชาระแลวตงแต 0.2-2 ลานดอลลารสหรฐ จะสามารถจางงานชาวตางชาตได 5 ตาแหนง ในจานวนนรวมตาแหนงบรหารหลก 1 ตาแหนง ซงสามารถทางานในมาเลเซยไดเปนระยะเวลาสงสด 10 ป สวนตาแหนงงานทไมใชผบรหารหลก สามารถทางานในมาเลเซยไดเปนระยะเวลาสงสด 5 ป


นายจางทจะจางคนงานตางชาตจะตองทาใบอนญาตทางานใหกบลกจาง โดยนาเอกสารไปยนทสานกงานตรวจคนเขาเมอง ประเทศมาเลเซย โดยคาใชจายจะแตกตางกนตามอาชพทขออนญาต ประกอบดวย คาภาษ คาตรวจสขภาพ คาออกใบอนญาต คาประกนสขภาพ คามดจารบรองความปลอดภย ทงน ใบอนญาตทางานโดยทวไปมอาย 1 ป


กาลงแรงงานในประเทศมาเลเซยมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในป 2555 มาเลเซยมกาลงแรงงานทงสน 12,717,901 คน ขณะทมอตราการวางงานรอยละ 3.10 ในระดบเดยวกบปกอนหนา (ตารางท 3.41)

ตารางท 3.41 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของมาเลเซย ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 11,394,970 11,605,640 11,834,370 12,084,841 12,399,724 12,717,901

อตราการวางงาน (รอยละ)

3.20 3.30 3.70 3.40 3.10 3.10



ภายใต Exchange Control Act 1953 มาเลเซยมนโยบายการควบคมเงนตราตางประเทศทคอนขางผอนคลาย โดยนกลงทนตางชาตสามารถเคลอนยายเงนตราทเปนเงนทน กาไร เงนปนผล คาตอบแทนการใชสทธ คาเชา และคานายหนา ไดอยางอสระ


3.5.6.1 สถานภาพดาน ICT สถานภาพดาน ICT ของมาเลเซยอยในระดบดหากเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ใน

ภมภาคอาเซยน กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน มาเลเซยมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 141.350 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 65.8 การใชอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 8.4 และ 13.651 ตามลาดบ และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศท 16,378 บตตอวนาทตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT 50 ผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 51 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา

1 เลขหมาย



โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT52 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของมาเลเซยนบวาตา โดยคดเปนรอยละ 1.6 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.42)


ในป 2555 ชาวมาเลเซยมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 1,114 รายการ และตอสานกงานสทธบตรตางประเทศ53 จานวน 842 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 1,956 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 5,826 รายการ หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวมาเลเซยและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541–2555 ตามประเภทเทคโนโลย พบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสด คอ สาขาเทคโนโลยคอมพวเตอร (computer technology) (รอยละ 6.61) รองลงมา คอ วศวกรรมโยธา (civil engineering) (รอยละ 5.86) และเฟอรนเจอร เกมส (furniture, games) (รอยละ 5.26) ตามลาดบ ขณะทในป 2555 ชาวมาเลเซยไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 295 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 365 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 660 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศมาเลเซยจานวน 2,165 รายการ

3.5.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)54 ในป 2555 มาเลเซยมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคา

ทงสนกวา 61,223 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 43.7 ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม

52 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ

อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภท จะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

53 สานกงานสทธบตรตางประเทศ เชน สานกงานสทธบตรยโรป (European Patent Office: EPO) สานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาแหงสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office: USPTO) และสานกงานสทธบตรญปน (Japan Patent Office: JPO)

54 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส


ตารางท 3.42 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของมาเลเซย ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 141.3

การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 65.8การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 8.4การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 13.6แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 16,378ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร)

1.6

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1,956ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เทคโนโลยคอมพวเตอร (6.61)a

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 660 การสงออกสนคาทมเทคโนโลยสง (hi-Technology)


ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555



3.6 สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร


3.6.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมารมขนาดเศรษฐกจทเลกแตมแนวโนมเตบโตอยางตอเนอง

กลาวคอ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศของเมยนมารในป 2555 มมลคา 54.1 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 6.3 และมอตราเงนเฟออยทรอยละ 1.47 ลดลงจากปกอนหนา สวนดานสกลเงนหลก เมยนมารใชเงนสกลจาด (Kyat) เปนเงนสกลหลก อตราแลกเปลยนทางการในป 2555 อยท 640.65 จาดตอดอลลารสหรฐ เนองจากเมยนมารยกเลกการใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท มาใชอตราแลกเปลยนลอยตวแบบจดการ (ตารางท 3.43)

ตารางท 3.43 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเมยนมาร ป 2550 – 2555


ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ) 20.1 31.4 35.2 45.4 51.4 54.1

อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ) 12.0 3.6 5.1 5.3 5.5 6.3

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว (ดอลลารสหรฐตอคน) 350.1 533.5 587.3 741.7 824.2 848.9


(จาด/ดอลลารสหรฐ) 5.62 5.44 5.58 5.63 5.44 640.65ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลกองทนการเงนระหวางประเทศ ธนาคารโลก และธนาคารแหงประเทศไทย

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวของเมยนมารในป 2556 อยทประมาณ 868.7 ดอลลาร

สหรฐตอคน โดยเพมขนอยางตอเนองตงแตป 2546 และเพมขนอยางรวดเรวชวงป 2550-2554 (ภาพท3.3) สาเหตหลกเกดจากการขยายตวของเศรษฐกจ การรายงานรายไดประชาชาตเกนจรงตงแตปงบประมาณ 2542 และการแขงตวของคาเงนจาด อยางไรกตาม GDP ของเมยนมารยงคงอยในกลมทตาทสดของเอเชย


ภาพท 3.3 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวของเมยนมารป 2541 – 2556

(ดอลลารสหรฐตอคน)

ทมา: ฐานขอมลกองทนการเงนระหวางประเทศ

3.6.1.2 ขนาดและโครงสรางเศรษฐกจ โครงสรางเศรษฐกจของเมยนมารอยบนพนฐานของภาคเกษตรกรรมและการสงออก

ทรพยากรธรรมชาต เชน นามน และกาซธรรมชาต เปนหลก ในป 2555 เศรษฐกจของเมยนมารเตบโตจากการขยายตวของการลงทน โดยเฉพาะเงนลงทนในโครงการดานพลงงานนามนและกาซธรรมชาตเปนสาคญ ซงเปนผลจากความเชอมนของนกลงทนตางชาตทเพมสงขนจากการปฏรปเศรษฐกจและการเมอง ตลอดจนเตบโตจากการขยายตวของการสงออกและการทองเทยว รวมทงการขยายตวของสนเชอ สวนหนงเปนผลจากแผนยทธศาสตรระยะหาปของเมยนมาร (2554/55-2558/59) ซงตงเปาหมายทจะลดสดสวนภาคเกษตรตอ GDP จากรอยละ 36.4 เหลอรอยละ 29.2 และเพมสดสวนของภาคอตสาหกรรมและบรการจากรอยละ 26 เปนรอยละ 32.1 และจากรอยละ 37.8 เปนรอยละ 38.7 ตามลาดบ


ในป 2555 เมยนมารขาดดลการคาเปนมลคา 1,779 ลานดอลลารสหรฐ และขาดดลบญชเดนสะพดเปนมลคา 2,382 ลานดอลลารสหรฐ (ภาพท 3.4) โดยมมลคาการสงออกและนาเขาคดเปน 10,491 และ 12,270 ลานดอลลารสหรฐตามลาดบ ซงเพมขนตอเนองตงแตป 2549 เปนตนมา สนคานาเขาทสาคญของเมยนมาร ไดแก สนคาทน เครองจกรกลและอปกรณโลหะและผลตภณฑโลหะ และนามนดบ สวนดานการสงออกนนขาดความหลากหลาย โดยสนคาสงออกสาคญของเมยนมาร ไดแก กาซ ไมซง และเสอผาและเครองประดบ ซงคดเปนรอยละ 80 ของมลคาการสงออกทงหมดของเมยนมาร โดยมลคาการสงออกกาซธรรมชาตคดเปนสดสวนถงรอยละ 40 ของมลคาการสงออกทงหมด

154.8

199.3

205.0

149.1

149.9226.9

224.6

249.7

296.2350.1

533.5587.3

741.7824.2

848.9

868.7

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0

800.0

900.0

1000.0

2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

ดอลลารสหรฐตอคน



ภาพท 3.4 ดลการคาและดลบญชเดนสะพดของเมยนมาร (ลานดอลลารสหรฐ)

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

3.6.1.4 การคาระหวางไทยและเมยนมาร ในป 2556 การคาระหวางประเทศของไทยและเมยนมารมมลคา 7.8 พนลานดอลลาร

สหรฐ เพมขนจากปกอนหนาถงรอยละ 15.01 จากการเพมขนของมลคาการสงออกและนาเขา กลาวคอ มลคาการสงออกจากไทยไปยงเมยนมารในป 2556 อยท 3.8 พนลานดอลลารสหรฐ เพมขนจากปกอนหนาถงรอยละ 21.16 โดยมสนคาสงออกทสาคญ ไดแก นามนดเซล นามนเบนซน เครองดม และผาผน และดาย

แมวามลคาการสงออกจะขยายตวจากปกอนหนามากถงกวารอยละ 20 มลคาการสงออก

ยงคงนอยกวามลคาการนาเขาจากเมยนมาร ซงมมลคา 4.0 พนลานดอลลารสหรฐ และมอตราการเตบโตทรอยละ 9.77 สวนสนคานาเขาทสาคญ คอ กาซธรรมชาต ในภาพรวม ไทยจงมดลการคาขาดดลกบ เมยนมารเปนมลคา 244.3 ลานดอลลารสหรฐ ซงลดลงจากปกอนหนา

ตารางท 3.44 การคาระหวางไทยและเมยนมาร ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ)

2551 2552 2553 2554 2555 2556

มลคาการคา 4,707.5 4,326.3 4,886.8 6,331.7 6,801.1 7,821.6 (44.43) (-8.10) (12.96) (29.57) (7.41) (15.01)

การสงออก 1,331.3 1,544.7 2,073.0 2,845.9 3,127.1 3,788.6 (38.99) (16.03) (34.20) (37.29) (9.88) (21.16)

การนาเขา 3,376.2 2,781.6 2,813.9 3,485.8 3,674.0 4,032.9 (46.70) (-17.61) (1.16) (23.88) (5.40) (9.77) ดลการคา -2,044.9 -1,236.9 -740.9 -639.9 -547.0 -244.3 ทมา: กระทรวงพาณชย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

-3,000

-2,000

-1,000

-

1,000

2,000

3,000

4,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555

ดลการคา ดลบญชเดนสะพด


3.6.1.5การลงทน ในป 2555 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธของเมยนมารมมลคา 2.2 พนลาน

ดอลลารสหรฐ เพมขนจากมลคา 1.0 พนลานดอลลารสหรฐในป 2554 ถงรอยละ 124.17 (ตารางท 3.45)

ตารางท 3.45 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงเมยนมาร ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) 709.4 863.9 1,079.0 901.1 1,000.6 2,243.0 อตราการเตบโต (รอยละ) 157.39 21.69 24.90 -16.48 11.03 124.17

ทมา: ธนาคารโลก

3.6.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน เมยนมารใชเงนสกลจาด (Kyat) เปนเงนสกลหลก โดยตงแตป 2520 จนถงเดอนเมษายน

2555 เมยนมารใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท โดยกาหนดอตราแลกเปลยนทางการไวท 6.4 จาดตอดอลลารสหรฐ เนองจากอตราแลกเปลยนทางการจะใชสาหรบหนวยงานภาครฐเทานน จงมตลาดคขนานเกดขนในภาคเอกชน ทงน อตราแลกเปลยนคขนานอยทอตราประมาณ 800 จาดตอดอลลารสหรฐ ซงตางจากอตราทางการมากถง 125 เทา

การแบงแยกของตลาดอตราแลกเปลยนในเมยนมารเกดขน 2 กรณ คอ

1) ความแตกตางของอตราแลกเปลยนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ซงเกดจากการทภาครฐใชอตราแลกเปลยนทางการ ในขณะทภาคเอกชนตองใชอตราแลกเปลยนคขนาน เนองจากไมไดรบการจดสรรเงนตราตางประเทศในอตราเดยวกบทภาครฐใช ทงน ธรกรรมของรฐทตองใชเงนตราตางประเทศจะถกจดสรรจากงบของรฐและตองไดรบอนมตจากรฐบาลกอนเทานน

2) ความแตกตางของอตราแลกเปลยนภายในภาคเอกชน เนองจากรฐบาลเมยนมารไมไดจดสรรเงนตราตางประเทศใหภาคเอกชน อตราแลกเปลยนระหวางเงนจาดและดอลลารสหรฐทใชในภาคเอกชนของเมยนมารจงมหลายอตรา ขนอยกบเครองมอทใชในการแลกเปลยนในตลาด (ภาพท 3.5) เชน อตราแลกเปลยนผาน Foreign Currency Deposits (FCDs) กฎระเบยบของเมยนมาร

กาหนดใหผสงออกฝากรายรบจากการสงออกในธนาคารของรฐในรปแบบของบญช FCDs เทานน กอปรกบนโยบาย “export-first, import-second” ทจะออกใบอนญาตนาเขาใหแกผทม FCDs พอสาหรบชาระคาสนคานาเขาเทานน ทาใหผนาเขาและผสงออกซอขาย FCDs ผานการโอนเงนระหวางบญชในประเทศดวยอตราแลกเปลยนระหวาง FCDs และเงนจาด ซงไมใชอตราทางการ



อตราแลกเปลยนผานการจายเงนสดดวยธนบตรดอลลารสหรฐ อตราแลกเปลยนผาน Foreign Exchange Certificate (FEC) ซงเปนตลาดเงนเทยมให

ชาวตางชาตใชแทนดอลลารสหรฐ โดย 1 FEC มคาเทากบ 1 ดอลลารสหรฐ

ภาพท 3.5 ความแตกตางระหวางอตราแลกเปลยนจาก FCD, เงนสด และ FEC

ทมา: Kubo, Koji. 2013. Unification of the segmented foreign exchange market in Myanmar.

เพอแกไขปญหาอตราแลกเปลยนหลายระบบ เมยนมารจงดาเนนมาตรการตางๆ เพอ

ปฏรปตลาดอตราแลกเปลยนใหเปนระบบเดยวดงน - ตลาคม 2554: เปดใหมเคานเตอรแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ (จากเดมเปนการซอขาย

เงนตราตางประเทศในตลาดมด) - พฤศจกายน 2554: ใหใบอนญาตแกผคาเงนตราตางประเทศแกธนาคาร 11 แหง (ตอมาเพม

เปน 14 แหง) - เมษายน 2555: เปลยนแปลงสระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวภายใตการจดการ

(Managed Float System) o ประกาศอตราอางองของธนาคารกลางเปนรายวน o บรหารอตราแลกเปลยนใหใกลเคยงกบอตราแลกเปลยนขนานท 820 จาดตอ

ดอลลารสหรฐ โดยใหมชวงเคลอนไหวไดไมเกนรอยละ 2 - เมษายน 2555: ยกเลกนโยบาย “export-first” โดยอนญาตใหประชาชนทมบญชเงนตรา

ตางประเทศกบธนาคารของรฐสามารถนาเขาไดอยางเสรโดยไมตองแสดงบญชรายไดจากการสงออก

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

070815 070923 071105 080103 080303 080508 080703 080828 081023 081222 090224 090505 090630 090825 091019 091214 100216 100423 100618 100816 101012 101207 110208 110405 110610 110809 111004 111205 120209

kyats per US dollar

US dollar, dealer selling rate

FEC, dealer selling rate

FCD, dealer selling rate


การดาเนนมาตรการดงกลาวขางตนสงผลใหชองวางระหวางอตราแลกเปลยนทางการ (CBM Reference Rate) และอตราแลกเปลยนคขนานอนๆ โดยเฉพาะอยางยง อตราแลกเปลยนผาน FCD ลดลงอยางเหนไดชดหลงจากเดอนเมษายน 2555 โดยในเดอนมกราคม 2556 อตราแลกเปลยนทางการและในตลาดมดตางกนเพยงรอยละ 1 (ภาพท 3.6)

ภาพท 3.6 ชองวางระหวางอตราแลกเปลยนทางการและอตราแลกเปลยนคขนานลดลง

ทมา: Kubo, Koji. 2013. Unification of the segmented foreign exchange market in Myanmar.

ทงน เมอเดอนกรกฎาคม ป 2556 ทางการเมยนมารไดประกาศวาจะปรบเปลยนระบบอตราแลกเปลยน จากระบบลอยตวแบบจดการ ใหเปนระบบลอยตวตามกลไกตลาด ซงจะเรมดาเนนการในเดอนสงหาคม ป 2556 โดยการปรบกฎระเบยบเพอพฒนาระบบธนาคารพาณชยใหมความทนสมยมากขน

3.6.1.7 ระบบธนาคาร ในปจจบนระบบการธนาคารของเมยนมารประกอบดวย 5 หนวยงานหลก ไดแก ธนาคาร

กลาง ธนาคารเฉพาะดานของรฐ ธนาคารพาณชยเอกชน บรษทการเงน และสานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศ มลกษณะการดาเนนงานดงน

(1) ธนาคารกลาง (Central Bank of Myanmar: CBM) หนาทหลกของธนาคารกลาง คอ เปนธนาคารและทปรกษาดานเศรษฐกจใหกบ

รฐบาล เปนผกาหนดและปรบใชนโยบายดานการคลงของประเทศ รวมทง มหนาทออกเงนตราเมยนมารทกชนด ควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และควบคมกากบดแลออกใบอนญาตแกสถาบนการเงน

810

820

830

840

850

860

870

880

890

900

120402

120409

120429

120514

120521

120530

120611

120621

120629

120706

120716

120725

120801

120810

120820

120830

120907

120914

120921

120928

121008

121015

121101

121108

121119

121129

121210

121219

130107

130115

130125

Parallel Rate (Money changer USD selling rate)

Exchange Counter (Bank USD selling rate)

CBM Reference Rate

Export Earning Rate (Broker USD selling rate)

kyat/U

SD

Date



อยางไรกตาม เมอเดอนกรกฎาคม ป 2556 ประธานาธบดเตงเสงไดลงนามเหนชอบในกฎหมายธนาคารกลาง โดยมเนอหาหลก คอ ธนาคารกลางจะไมไดอยภายใตกระทรวงการคลงและสรรพากร แตจะดาเนนนโยบายการเงนรวมกบกระทรวงการคลงและสรรพากร เพอใหธนาคารกลางมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายการเงน นอกจากน ธนาคารกลางเมยนมารจะมหนาทกากบดแลสถาบนการเงนของรฐบาลและเอกชนจานวน 22 แหง เพอรกษาเสถยรภาพทางการเงน โดยปจจบน ธนาคารกลางเมยนมารอยในระหวางปรบปรงกฎหมายสถาบนการเงน ซงไดรบความชวยเหลอจากธนาคารโลก

(2) ธนาคารเฉพาะดานของรฐ

Myanmar Economic Bank (MEB) ทาหนาทใหบรการดานการพาณชยและการพฒนา ไดแก เปดบญชออมทรพย บญชกระแสรายวน บญชเงนฝาก ออกหนงสอรบรองการออม ใหสนเชอทงในระดบบคคลและธรกจ รวมทงใหการสนบสนนทางการเงนแกธรกจของเอกชนทดาเนนงานดานการผลต การคา และการใหบรการ

Myanmar Foreign Trade Bank (MFTB) ทาหนาทใหบรการเกยวกบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการธนาคารระหวางประเทศ เชน รบฝากเงนทงสกลจาดและสกลตางประเทศ ใหกเปนเงนตราตางประเทศภายใตการอนมตของรฐในรปตวสญญาใชเงนการออก Letter of Credit (L/C) และซอและขายตราสารทางการเงน เชน เชคเดนทาง เงนตราตางประเทศ และตวแลกเงน เปนตน

Myanmar Investment and Commercial Bank (MICB) ทาหนาทใหบรการปลอยสนเชอเพอการลงทนและบรการดานการพาณชยแกทงชาวเมยนมารและชาวตางชาต เชน ใหบรการรบฝากเงนทงในรปแบบบญชออมทรพยและกระแสรายวน ทงเงนตราของเมยนมารและเงนตราตางชาตทเปนสกลหลก

Myanmar Agriculture and Development Bank (MADB) ทาหนาทใหบรการสนเชอทงระยะสนและระยะยาวสาหรบการผลตสนคาเกษตร เกลอ ปศสตว ปลา และอนๆ ลาสดเมอเดอนกมภาพนธ ป 2556 ทางการเมยนมารประกาศแผนในการเปลยน MADB ไปเปนรปแบบบรษทมหาชน

(3) ธนาคารพาณชยเอกชน อปสรรคทสาคญอยางหนงของการลงทนในเมยนมาร คอ การเขาถงแหลงเงนทนท

จากด เนองจากธนาคารพาณชยทองถนขาดแคลนเงนทนหรอมปรมาณเงนทนตา ในชวงสามปทผานมา รฐบาลเมยนมารจงดาเนนการปฏรประบบธนาคาร โดยปจจบน อนญาตใหธนาคารพาณชยเอกชนทงหมด


22 แหง สามารถใหบรการโอนเงนได (ตารางท 3.46) รวมทง ยงมการนาระบบบตรเดบตและบตรเครดตมาใช การปฏรประบบธนาคารในเมยนมารอนๆ เปนดงน

- พฤศจกายน 2554: อนญาตใหธนาคาร 14 แหง จากทงหมด 22 แหง ใหบรการการเงนระหวางประเทศ บรการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ และใหเปดบญชในสกลเงนตางประเทศได จากเดมทใหเปดบญชสกลเงนดอลลารสหรฐกบธนาคารพาณชยของรฐเทานน

- สงหาคม 2555: อนญาตใหธนาคารเอกชนทเปนผคาทไดรบอนญาต (authorized dealer: AD) สามารถใหบรการดานการธนาคารระหวางประเทศ

- ธนวาคม 2555: ใหใบอนญาตการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศแกธรกจทไมใชธนาคาร (non-banks) โดยผขออนญาตตองมเงนทนอยางนอย 30 ลานจาด

- กมภาพนธ 2556: มการใหบรการจดรบชาระเงนผานบตร (point-of-sales: POS) - พฤษภาคม 2556: อนญาตใหธนาคารพาณชยทองถนรวมทนกบธนาคารตางประเทศ โดย

สามารถพจารณาสดสวนความเปนเจาของ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของธนาคารพาณชยทองถน

- ธนวาคม 2556: ธนาคารกลางเมยนมารประกาศวากาลงจะอนญาตใหธนาคารตางประเทศใหบรการในเมยนมารได โดยอนญาตใหทาธรกรรมไดบางประเภทเทานน

ตารางท 3.46 รายชอธนาคารพาณชยเอกชนในเมยนมารทงหมด ณ กมภาพนธ 2557

Myanmar Citizens Bank Ltd Small & Medium Industrial Development Bank Ltd First Private Bank Ltd Global Treasure Bank Yadanabon Bank Ltd SibinTharyar Yay Bank Ltd Myawaddy Bank Ltd Innwa Bank Ltd* Yangon City Bank Ltd Co-operative Bank Ltd* Yoma Bank Ltd Asia Green Development Bank Ltd* Myanmar Oriental Bank Ltd Ayeyarwaddy Bank Ltd* Asia-Yangon Bank Ltd United Amara Bank Ltd Tun Foundation Bank Ltd Myanma Apex Bank Ltd Kanbawza Bank Ltd* Construction and Housing Development Bank Myanmar Micro Finance Bank Nay Pyi Taw Development Bank

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC, 2014. หมายเหต: * คอ ธนาคารทใหบรการเปดบญชในสกลเงนตางชาต



(4) บรษททางการเงน บรษททางการเงนในเมยนมาร ณ กมภาพนธ 2557 ม 4 บรษท ไดแก Myanmar

Orient Leasing Company Ltd., Myaat Nan Yone Company Ltd., National Finance Company Ltd. และ Ryuji Finance Company Ltd.

(5) สานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศ สานกงานตวแทนของธนาคารตางประเทศทตงอยในเมยนมาร ณ กมภาพนธ 2557

มดงน (ตารางท 3.47)

ตารางท 3.47 รายชอสานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศในเมยนมาร ณ กมภาพนธ 2557

United Overseas Bank Ltd. Sumitomo Mitsui Banking Corporation Overseas-Chinese Banking Corporation Ltd. DBS Bank Ltd. Malayan Banking Berhad (MAYBANK), Malaysia The Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ, Ltd Bangkok Bank Public Company Ltd. Bank for Investment and Development of Vietnam National Bank Ltd. AB Bank Limited Brunei Investment Bank (BIB) Industrial and Commercial Bank of China Ltd. First Overseas Bank Ltd. Mitzuho Corporate Bank Ltd. First Commercial Bank, Singapore Branch Siam Commercial Bank Public Company Ltd. CIMB Bank Berhad The HongKong and Shanghai Banking Corporation Woori Bank Ltd.

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC, 2014.

3.6.1.8 การถอครองทดน

พระราชบญญตการจากดการโอนอสงหารมทรพยป 2530 (Transfer of Immovable Property Restriction Law, 1987) และกฎหมายการลงทนตางชาตป 2531 (The Union of Myanmar Foreign Investment Law, 1988) ของเมยนมารไมอนญาตใหชาวตางชาตหรอบรษทตางชาตถอครองทดนและอสงหารมทรพย แตอนญาตใหเชาทดนจากรฐบาลได จนกระทงป 2544 เมยนมารออกประกาศฉบบท 39/2011 ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตป 2531 อนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนจากรฐบาลหรอเอกชนได 30 ป และมสทธตออายการเชาทดนได 2 ครงๆ ละ 15 ป

อยางไรกตาม ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตฉบบใหมของเมยนมาร (The Union of

Myanmar Foreign Investment Law, 2012) ซงประกาศใชเมอวนท 2 พฤศจกายน 2555 เมยนมารอนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนจากรฐบาลหรอเอกชนไดถง 50 ป และสามารถขอตออายการเชาทดนได 2 ครงๆ ละ 10 ป ขนอยกบประโยชนรวมกนของทงสองฝาย ในการน ชาวตางชาตหรอนกลงทนตางชาตตองยนเอกสารขอตกลงเชาทดน หรอเอกสารทแสดงความยนยอมใหเชาของเจาของทดนไปยง


คณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร (Myanmar Investment Commission: MIC) เพอขออนมตเชาท


ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของเมยนมารยงไมไดมาตรฐานทงในเรองโครงสรางการคมนาคมขนสง ไฟฟา และอนเทอรเนต ในสวนของการคมนาคมขนสงขนพนฐานนน ในป 2555 เมยนมารมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสเพยง 2.37 ซงตาทสดในอาเซยนและเปนอนดบท 128 จากทมการจดอนดบทงหมด 154 ประเทศทวโลก (ตารางท 3.48) โดยปญหาทสาคญ คอ คณภาพถนนทไมไดมาตรฐาน

นอกจากน อปสรรคตอการลงทนทสาคญอกประการหนง คอ การใหบรการกระแสไฟฟาทไม

เพยงพอตอความตองการของประชาชนจนตองประกาศงดจายกระแสไฟฟาในบางชวงเวลา เหนไดจากอตราการเขาถงไฟฟาของประชาชนในเมยนมาร ซงคดเปนเพยงรอยละ 48.8 ของประชากรทงหมด ซงอตราดงกลาวนบวาตาเกอบทสดในกลมประเทศอาเซยน โดยสงกวาแคกมพชาเทานน สาหรบอตราคาไฟฟา ลาสดเมอเดอนตลาคม ป 2556 ทางการเมยนมารประกาศขนคาไฟฟาตงแตเดอนพฤศจกายน เปนตนไป โดยคาไฟฟาในครวเรอนจะเพมขนจาก 35 จาดตอหนวย (ประมาณ 1.13 บาท) เปน 50 จาด ตอหนวย (ประมาณ 1.61 บาท) สวนภาคธรกจ หากใชเกน 5,000 ยนต คาไฟฟาสวนทเกนจะถกคดเพม ยนตละ 150 จาด (ประมาณ 4.83 บาท)

อยางไรกตาม เมยนมารมทรพยากรนาทอดมสมบรณ โดยมปรมาณนาทนามาใชไดมากเปนอนดบ

สามในอาเซยน รองจาก สปป. ลาว และบรไน คดเปน 20,750.25 ลกบาศกเมตรตอประชากรหนงคน



ตารางท 3.48 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเมยนมาร

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 2.37a ถนน (กโลเมตร) 34,377c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 48.8b อตราคาไฟฟา ณ เมองยางกง (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.12a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบากศกเมตรตอคน) 20,750.25b อตราคานา ณ เมองยางกง (ดอลลารสหรฐตอลกบากศกเมตร) 0.88a

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: aขอมลป 2555 bขอมลป 2554 cขอมลป 2553

dดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดาน โลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ


3.6.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตของเมยนมาร (Myanmar Foreign Investment

Law: MFIL) นตบคคลตางชาตสามารถจดตงธรกจในเมยนมารไดหลายรปแบบ ไดแก บรษทจากด สาขาและสานกงานตวแทนบรษทตางชาต และการรวมทน

(1) บรษทจากด บรษทจากด หมายถง การจดตงหนวยธรกจทจากดใหผถอหนมความรบผดในกจการ

ของบรษทเฉพาะเทากบจานวนหนทตนถออยเทานน ชาวตางชาตสามารถถอหนในบรษทจากดไดทงหมด (100% foreign-owned) ยกเวนในบางอตสาหกรรม

ในสวนของโครงสราง บรษทตองมผถอหนอยางนอย 2 คนโดยไมจาเปนตองเปนบคคลธรรมดา และตองมกรรมการบรษทอยางนอย 2 คน ซงไมจาเปนตองพานกในเมยนมาร

บรษทจากดจาแนกเปน 2 ประเภท คอ


1) บรษทเอกชนจากด (private limited liability company) คอ บรษททกฎหมายหามมใหมการโอนหนและไมอาจเสนอขายหนแกสาธารณชนไดบรษทประเภทนจะตองมผถอหนอยางนอย 2 รายและไมเกน 50 ราย

2) บรษทมหาชนจากด (public limited liability company) ตองมจานวนผถอหนไมนอยกวา 7 ราย โดยสามารถเสนอขายหนแกสาธารณชนได และหลงจากทมการจดทะเบยนบรษทแลวจะตองมการขอรบใบรบรองการประกอบธรกจ (certificate of commencement of business) เพอทจะเรมดาเนนกจการ

(2) สาขาของบรษทตางชาต บรษทตางชาตสามารถจดตงสาขาในเมยนมารได โดยสาขาของบรษทตางชาตทขอ

อนญาตจดตงภายใตกฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (Myanmar Company Act: CA) ไมจาเปนตองขอรบใบอนญาตลงทนจากคณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร (Myanmar Investment Commission: MIC) โดยจาเปนตองขอใบอนญาตทาการคา สวนสาขาของบรษทตางชาตทจดตงภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตของเมยนมาร จะตองไดรบใบอนญาตลงทนจาก MIC ดวย

(3) สานกงานตวแทนของบรษทตางชาต บรษทตางชาตทมความสมพนธทางธรกจหรอลงทนในเมยนมารสามารถขออนญาต

ตงสานกงานตวแทนในเมยนมารได เชน ในกรณของธนาคารตางๆ สานกงานตวแทนของบรษทตางชาตแตกตางกบสาขาของบรษทตรงทสานกงานตวแทนไมไดรบอนญาตใหประกอบกจกรรมทเกยวกบการคา หรอกจกรรมททาใหเกดรายได แตไดรบอนญาตใหประสานงานกบสานกงานใหญเพอเกบขอมลทจาเปน

(4) การรวมทน นกลงทนตางชาตสามารถจดตงธรกจในรปแบบของการรวมทนกบผรวมทนเมยนมาร

ซงอาจเปนบคคลธรรมดา บรษทเอกชน สหกรณ หรอรฐวสาหกจกไดโดยสามารถจดตงทงในรปแบบของหางหนสวนหรอบรษทจากด ทงน กจการบางประเภท เชน โครงการกอสรางถนน จากดสดสวนของผรวมทนเมยนมารอยางตาทรอยละ 20 ของทนทงหมด


สาหรบการจดทะเบยนบรษทนน นกลงทนตางชาตสามารถจดทะเบยนบรษทไดภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (Myanmar Foreign Investment Law: MFIL) หรอกฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (Myanmar Company Act: CA)55 โดยความแตกตางระหวางการจดทะเบยนบรษทภายใตกฎหมายแตละฉบบ คอ

55 เมอเดอนกนยายน ป 2556 ทางการเมยนมารไดประกาศวากาลงดาเนนการปรบปรงกฎหมายบรษทใหม คาดวาจะแลวเสรจและนามาใช

ภายในป 2557 โดยจะปรบปรงดานความโปรงใส กฎเกณฑการบรหารจดการ การทบทวนคาจากดความของบรษทตางประเทศหรอทองถนตามลกษณะการบรหารงาน และสนบสนนการพฒนาธรกจ SMEs



บรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) สามารถยนขอรบสทธพเศษในการลงทนได ทง น กฎหมายการลงทนฉบบใหมของเมยนมารมการเปลยนแปลงทสาคญ คอ ไมไดกาหนดเงนลงทนขนตาจากตางชาต จากแตเดมทเคยกาหนดไวในอตราคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบการจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษท(CA)56อยางไรกตาม คณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร (Myanmar Investment Commission: MIC) อาจกาหนดเงนลงทนขนตาเปนรายกรณไป ทงน ขนตอนในการขอรบใบอนญาตและจดทะเบยนบรษทมดงน 1) ขอรบใบอนญาตลงทนจาก MIC พรอมกบยนขอรบใบอนญาตทาการคา

(permit to trade) จากคณะกรรมการดานการลงทนและการบรหารบรษท (Directorate of Investment and Company Administration: DICA)

2) ขอขนทะเบยนกบสานกงานทะเบยนบรษท (Companies Registration Office: CRO) โดยตองชาระคาจดทะเบยนในอตรา 2,500 ดอลลารสหรฐ

บรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษท (CA) ไมสามารถยนขอรบสทธพเศษในการลงทนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ได โดยมการกาหนดเงนลงทนขนตาสาหรบบรษททดาเนนกจการดานอตสาหกรรมไวท 150,000 ดอลลารสหรฐ และสาหรบบรษททดาเนนกจการดานบรการไวท 50,000 ดอลลารสหรฐ สาหรบการจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษทนน ไมตองขอรบใบอนญาตลงทนจาก MIC กอน กลาวคอ สามารถขอรบใบอนญาตทาการคาและขอขนทะเบยนไดเลย


การลงทนของตางชาตในเมยนมารอยภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) โดยฉบบปรบปรงลาสดไดมผลบงคบใชเมอวนท 12 พฤศจกายน 2555 ซงครอบคลมกจกรรมทางเศรษฐกจเกอบทกประเภท ยกเวนการลงทนทอาจสงผลเสยตอวฒนธรรมและประเพณของชนกลมนอย หรอการลงทนทสงผลกระทบตอสขภาพอนามย หรอการลงทนทตองกาจดสารเคมหรอของเสยอนตราย

ลาสด เมอวนท 31 มกราคม 2556 เมยนมารไดออกประกาศฉบบท 1/2013 และ

ประกาศฉบบท 11/2013 เพอเพมเตมรายละเอยดภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ฉบบใหม โดยมกฎระเบยบทเกยวของกบอตสาหกรรมอญมณ คอ ไมอนญาตใหชาวตางชาตประกอบกจการทาเหมองอญมณ แตสามารถประกอบกจการผลตและเจยระไนอญมณและเครองประดบได แตตองเปนการรวมทนกบรฐบาลเทานน 56 กฎหมายการลงทนตางชาตฉบบเกากาหนดใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ซงดาเนนกจการดาน

อตสาหกรรมตองมเงนลงทนจากตางชาตอยางนอย 500,000 ดอลลารสหรฐ ในขณะทบรษททดาเนนกจการดานบรการตองมเงนลงทนจากตางชาตอยางนอย 300,000 ดอลลารสหรฐ


นอกจากน ยงมกจการบางประเภททสงวนไวเพอใหรฐดาเนนการภายใตกฎหมายวาดวยรฐวสาหกจ (state-owned economic enterprises (SEE) law) เชน กจกรรมสารวจ สกด และสงออกไขมก หยก และอญมณ อยางไรกตาม รฐบาลอาจอนญาตใหลงทนในกจการดงกลาวไดเปนรายกรณ โดยนกลงทนตองแสดงความจานงตอ MIC และแสดงใหเหนไดวาการลงทนในกจกรรมดงกลาวจะเปนประโยชนกบรฐ

3.6.2.4 สทธประโยชนในการลงทน

(1) สทธประโยชนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) บรษทตางชาตทจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ซงไดรบ

ใบอนญาตจาก MIC ทกบรษทจะไดรบสทธยกเวนภาษเงนได 5 ปตดตอกน โดยสามารถยนขอเพมระยะเวลายกเวนภาษได สวนสทธประโยชนอนๆ จะไดรบเมอยนเรองขออนญาตกบ MIC เทานน โดยสทธประโยชนดงกลาวมดงน

1) ไดรบการลดหยอนภาษเงนได จากการนาผลกาไรสะสมกลบไปลงทนใหมภายในระยะเวลา 1 ป

2) คดคาเสอมราคาของเครองจกร อปกรณ อาคาร หรอสนทรพยทนในอตราเรงทกาหนดโดย MIC โดยสามารถนาคาเสอมราคาเหลานนหกออกจากกาไรกอนนาไปคดภาษได

3) ไดรบการลดหยอนภาษเงนไดสงสดรอยละ 50 ของกาไรจากการสงออกสนคา 4) ชาวตางชาตไดรบสทธในการชาระภาษเงนไดในอตราเดยวกบผพานกในเมยน

มาร 5) ไดรบสทธในการหกคาใชจายในการทาวจยและพฒนาในเมยนมารออกจากเงน

ไดทจะนาไปคานวณภาษ 6) ไดรบสทธใหใชผลประกอบการทขาดทนในการหกภาษไดเปนระยะเวลามาก

ทสด 3 ป และหลงจากนนจะไดรบสทธในการยกเวนภาษอก 2 ป 7) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบการนาเขาเครองจกร อปกรณ

เครองมอ ชนสวนและวสดของเครองจกรทใชในการกอตงกจการ 8) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบวตถดบทนาเขาเพอใชในการผลต เปน

ระยะเวลา 3 ปตดตอกนหลงจากการกอสรางโรงงานหรอบรษทเสรจสน 9) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบการนาเขาเครองจกร อปกรณ

เครองมอ ชนสวนและวสดของเครองจกร ทใชในการขยายกจการ ภายใตการอนญาตของ MIC

10) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษการคาสาหรบสนคาทผลตเพอสงออก



(2) เขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) นอกเหนอจากการลงทนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) เมยนมารยงให

สทธประโยชนดานการลงทนภายใตกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ (Myanmar Special Economic Zone Law 2014) ซงมผลบงคบใชเมอวนท 23 มกราคม 2557 โดยมการแบงเขตสงเสรมการลงทนออกเปนหลายประเภท ไดแก เขตยกเวน (exempted zone) เขตสงเสรมธรกจ (business promoted zone) และเขตอนๆ

สทธประโยชนทสาคญภายใตกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ ไดแก

1) สาหรบกจการในเขตยกเวนจะไดรบการยกเวนภาษรายไดในชวง 7 ปแรก และไดรบการยกเวนภาษรายไดในชวง 5 ปแรก สาหรบกจการในเขตสงเสรมธรกจ

2) ไดรบการลดหยอนภาษรายไดคดเปนรอยละ 50 เปนระยะเวลา 5 ปตอมาหลงจากระยะเวลายกเวนภาษในชวงแรก (ดงทระบในขอ 1 ขางตน) สนสด

3) ไดรบการลดหยอนภาษหากนารายไดจากการสงออกสนคามาลงทนตอ (reinvestment) ภายใน 1 ป ในอตรารอยละ 50 เปนระยะเวลา 5 ปตอมาหลงจากระยะเวลายกเวนภาษในชวง 5 ปทสอง (ดงทระบในขอ 2 ขางตน) สนสด

4) หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 5 ป

5) สาหรบกจการในเขตยกเวน จะไดรบการยกเวนภาษสนคานาเขาและภาษอนๆ สาหรบวตถดบ อปกรณ เครองจกร และสนคาบางประเภททใชในการผลต สวนกจการในเขตสงเสรมธรกจ จะไดรบการยกเวนภาษสนคานาเขาและภาษอนๆ สาหรบอปกรณและเครองจกรทใชในการผลตเปนระยะเวลา 5 ป หลงจากนนจะไดรบการลดหยอนภาษสนคานาเขาและภาษทเกยวของอนๆ ในอตรารอยละ 50 เปนระยะเวลา 5 ป

3.6.2.5 การรบรองและคมครองการลงทน

กฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ใหการรบรองวาจะไมมการยดกจการเอกชนมาเปนของรฐในชวงระยะเวลาทไดทาสญญา และยงระบดวยวาในชวงระยะเวลาทจะหมดสญญา นกลงทนสามารถนาเงนลงทนและผลกาไรจากการลงทนออกนอกประเทศไดในเงนสกลตางชาต ซงเปนเงนสกลเดยวกบทไดลงทนไวในตอนแรก

นอกจากน เมยนมารยงทาขอตกลงคมครองการลงทนกบจน อนเดย คเวต สปป. ลาว

ฟลปปนส เวยดนาม และไทยดวย ในสวนของขอตกลงคมครองการลงทนกบไทย มประเดนทนกลงทนไทยพงไดรบ ไดแก สทธทจะไดรบการปฏบตเชนเดยวกบนกลงทนทองถนหรอนกลงทนชาตอนๆ สทธทจะไดรบการคมครองจากการเวนคนทงทางตรงและทางออม สทธทจะสามารถโอนเงนลงทนและผลตอบแทน


กลบประเทศไดโดยเสร สทธทจะไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมและเปนธรรม และสทธทจะไดรบคาชดเชยทเหมาะสมและรวดเรว ในกรณททรพยสนเสยหายจากเหตการณไมสงบตางๆ

3.6.3 ภาษ

นอกจากการตองเสยภาษเงนไดในเมยนมารแลวผประกอบกจการในเมยนมารจะตองเสยภาษ

ประเภทตางๆ อก เชน ภาษการคาและภาษศลกากร เปนตน ทงน รอบบญชปภาษของเมยนมาร คอ 1 เมษายน–31 มนาคม โดยการทาบญชจะเรมในวนท 1 เมษายนของแตละป และตองดาเนนการยนแบบและชาระภาษภายในวนท 30 มถนายนของปภาษนน หากเลกกจการกลางป จะตองยนชาระภาษภายใน 1 เดอนนบจากเลกกจการ

เมยนมารมภาษทงหมด 15 ประเภท โดยมภาษทเกยวของกบการคาและการลงทนของ

ชาวตางชาตดงน

3.6.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล เมยนมารใชระบบการเกบภาษชนเดยว คอ เกบจากรายไดโดยตรงจากรายไดของนต

บคคลโดยไมมการเกบภาษจากรายไดทเกดจากการไดรบเงนปนผลของนตบคคลทงน ผเสยภาษนตบคคลสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

นตบคคลทมถนทอยในเมยนมาร (resident) สถานะของการมถนทอยในเมยนมารกาหนดไดจากสถานททจดทะเบยนบรษทนน

หากเปนบรษททจดทะเบยนในเมยนมารภายใตกฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (CA) กจะถอวาเปนบรษททมถนทอยในเมยนมาร ซงมหนาทตองเสยภาษจากรายไดทไดรบทงจากในและนอกประเทศเมยนมาร (worldwide income)

นตบคคลทไมไดมถนทอยในเมยนมาร (non-resident) นตบคคลทไมไดมถนทอยในเมยนมาร หมายถง บรษทตางชาตทไมไดอยในประเทศ

แตมรายไดเกดขนในเมยนมาร รวมทงสาขาของบรษทตางชาต มหนาทในการเสยภาษเฉพาะรายไดทเกดขนในเมยนมารเทานน ในกรณของบรษททจดตงโดยกฎหมายการลงทนจากตางชาต (MFIL) จะเสยภาษเงนไดนตบคคลเฉพาะเงนไดทมแหลงเงนไดมาจากประเทศเมยนมารเทานน

ประเดนทสาคญเกยวกบภาษเงนไดนตบคคล ไดแก (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดพงประเมนทตองนามาคานวณในการเสยภาษเงนไดนตบคคลทงหมด ไดแก รายไดจากการประกอบกจการ และรายไดจากทรพยสนหรอรายไดอนๆ ทงน การคานวณรายไดทตองเสย



ภาษทาไดจากการนาเอารายไดทงหมดมาหกคาลดหยอนทเกดจากการทาธรกจหรอกจการใดๆ อนทาใหเกดรายไดนนตามทกฎหมายภาษอนญาต และหกคาเสอมของโรงงาน เครองจกรกล สงปลกสราง และยานพาหนะ เปนตน

(2) ภาษจากกาไรทไดจากการขายทรพยสน สาหรบบรษททไมไดประกอบกจการกาซธรรมชาตและนามน หากไดกาไรจากการ

ขายสนทรพย เชน หน ทดน ยานพาหนะ หรอสนทรพยถาวรอนๆ จะตองชาระภาษจากกาไรทไดจากการขายทรพยสน โดยคานวณจากตนทนของสนทรพยและราคาทขายไปจะตองเสยภาษกาไรทรอยละ 10 แตหากเปนชาวตางชาตทไมมถนทอยในเมยนมารจะตองเสยภาษทรอยละ 40

(3) เงนปนผล ภายใตกฎหมายภาษเงนได (Income Tax Law) ไมตองมการเสยภาษจากเงนปนผล

ทไดจากนตบคคลทจดทะเบยนในเมยนมาร (4) การหกลดหยอนภาษ

คาใชจายโดยตรงตางๆ ททาใหเกดรายได รวมทงคาเสอมและหนเสยทคดเปนหนสญแลว จะสามารถนามาเปนคาลดหยอนทหกจากรายไดเพอคานวณฐานภาษ สวนคาใชจายอนๆ ทเปนทนทรพยของบรษทหรอคาใชจายสวนตว ไมสามารถนามาหกเปนคาลดหยอนภาษได



(6) การหกคาเสอมราคา คาเสอมราคาของสงหารมทรพยนบเปนรายไดจากการประกอบธรกจ จงนามา

หกลดหยอนภาษได ในขณะทคาเสอมราคาจากอสงหารมทรพยไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได (7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

เมยนมารกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคล โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3.49

ตารางท 3.49 อตราภาษเงนไดนตบคคลของเมยนมาร ประเภทของนตบคคล อตราภาษ (รอยละ)

นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายวาดวยบรษท (Myanmar Companies Act) 25 นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายการลงทนจากตางชาต (Myanmar Foreign Investment Law) 25 บรษทตางชาตทดาเนนกจการทไดรบอนญาตเปนพเศษในโครงการทรฐบาลใหการสนบสนน 25 บรษทตางชาตทไมไดตงอยในเมยนมาร เชน สาขาของบรษทตางชาต (เสยภาษเฉพาะรายไดทเกดขนในเมยนมาร) 35 ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน - บรษททองถน: 10

- บรษทตางชาต: 40

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC. 2014.


3.6.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กฎหมายเมยนมารกาหนดใหชาวตางชาตทอาศยอยในเมยนมารอยางนอย 183 วนในป

ภาษนน (คานวณจากวนท 1 เมษายนถง 31 มนาคมของทกป) นบเปนชาวตางชาตผมถนทอยอาศยในเมยนมาร ซงจะตองชาระภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทงหมดทเกดขนทงในและนอกเมยนมาร สวนชาวตางชาตทไมไดมถนทอยอาศยในเมยนมาร จะถกเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดขนในเมยนมารเทานน นอกจากน กฎหมายเมยนมารยงกาหนดใหชาวตางชาตททางานใหกบบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) เปนชาวตางชาตทมถนทอยอาศยในเมยนมาร ไมวาจะอยอาศยเปนระยะเวลานานเทาใด

ประเดนสาคญทเกยวของกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา ไดแก (1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ

รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ ไดแก เงนเดอน คาจาง โบนสคาใชจายทนายจางจายให (เชน คาเชาบาน และคารถ) รวมทงรายไดตางๆ ทเกดจากการจางงาน เชน เงนสมทบกองทนสารองเลยงชพ บาเหนจ บานาญ คาสมนาคณ นอกจากน ยงตองเสยภาษจากรายไดทไมไดมาจากคาจาง เชน รายไดจากการลงทนตางๆ (ยกเวนเงนปนผล) โดยจะตองเสยภาษหากมรายไดประเภทดงกลาวมากกวา 1,200,000 จาด นอกจากน จะตองเสยภาษเมอมรายไดจากการขายทรพยสนมากกวา 5,000,000 จาด

(2) อตราภาษ

เมยนมารกาหนดอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3.50

ตารางท 3.50 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาในเมยนมาร

ประเภทของผเสยภาษหรอรายได อตราภาษ (รอยละ)

เงนเดอนหรอคาจาง 20 ชาวตางชาตททางานใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) อตรากาวหนา: 1-20ชาวตางชาตททางานใหบรษททไมไดจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL)

- ชาวตางชาตทมถนทอยในเมยนมาร - ชาวตางชาตทไมไดมถนทอยในเมยนมาร

อตรากาวหนา: 1-20

35 รายไดอนๆ ของชาวตางชาตทมถนทอยในเมยนมาร 35 รายไดจากการขายสนทรพย

- ผมถนทอยในเมยนมาร - ผไมมถนทอยในเมยนมาร

10 40




(3) การยนภาษ นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจางและมหนาท

ตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายใน 7 วนหลงจากมการหกภาษ นอกจากน นายจางยงมหนาทยนเอกสารเงนรายไดประจาปของลกจางภายใน 3 เดอน หลงจากครบปภาษ หากนายจางไมสามารถยนเอกสารภายในกาหนดเวลา จะตองชาระคาปรบคดเปนรอยละ 10 ของภาษทจะตองชาระจากรายไดประจาป


เมยนมารยงไมไดใชระบบภาษมลคาเพมในการเกบภาษจากการคาสนคาหรอการใหบรการ แตมการเกบภาษการคาโดยเกบจากสนคาและบรการทระบไวภายใตกฎหมายวาดวยภาษการคา (Commercial Tax Law) ในอตราทแตกตางกน เชน การขนสงกจการบนเทง และกจการโรงแรม เปนตน (ตารางท 3.51) ทงน โดยทวไป เมยนมารเกบภาษการคาในอตรารอยละ 5 และไมมการเกบภาษการคาสาหรบสนคาสงออก ยกเวน กาซธรรมชาต นามนดบ หยก อญมณ และไม

ตารางท 3.51 ประเภทของสนคาและบรการทตองชาระภาษการคา

ประเภทสนคาและบรการ อตราภาษ (รอยละ)

สนคา 72 รายการ ทเปนสนคาจาเปนในการดารงชพ และสนคาโภคภณฑ เชน นามนปาลม อปกรณการแพทยทใชในการผาตดและรกษาโรค เปนตน

ไดรบยกเวน

สนคาเฉพาะรายการทถกกาหนดใหมการเสยภาษการคา 5–25 สนคาประเภทบหร เครองดมประเภทสราและของมนเมา นามนเชอเพลง ไขมก หยก และอญมณ 30–200 การคาสนคา การทองเทยว การใหบรการดานความงาม และการพมพ 5 คาขนสงโดยสาร 8 โรงแรม ทพก และรานอาหาร 10 การบนเทงตางๆ 15 โรงภาพยนตร 30


(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย

ภาษหก ณ ทจายของเมยนมารจาแนกเปนประเภทตางๆ ดงแสดงในตารางท 3.52


ตารางท 3.52 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของเมยนมาร

ประเภทของเงนได

อตราภาษสาหรบชาวเมยนมาร

และชาวตางชาตทมถนทอยใน

เมยนมาร (รอยละ)

อตราภาษสาหรบชาวตางชาต

ทไมมถนทอยในเมยนมาร

(รอยละ)

ดอกเบย - 15 คาตอบแทนการใชสทธ เชน คาใชเครองหมายการคา สทธบตร และใบอนญาตตางๆ

15 20

การจายเงนเพอการซอสนคาและการใหบรการภายใตสญญาหรอขอตกลงโดยองคกรของรฐ

2 3.5

การจายเงนคาซอสนคาและบรการภายในประเทศ

2 3.5


(3) อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพย กฎหมายอากรแสตมปป 2434 (Myanmar Stamp Act 1891) กาหนดใหเกบอากร

แสตมปในหลายประเภท เชน

เกบอากรแสตมปสาหรบการโอนสทธหรอขายอสงหารมทรพยทอตรารอยละ 5 และเพมอกรอยละ 2 สาหรบอสงหารมทรพยในเขตพนทพฒนายางกง

เกบอากรแสตมปของการโอนหนในอตรารอยละ 0.3 ของมลคาหนสาหรบธรกรรมทเปนเงนจาด และเกบอากรแสตมปของการโอนหนในอตรารอยละ 1 ของมลคาหน สาหรบธรกรรมทเปนเงนสกลตางประเทศ

เกบอากรแสตมปสาหรบพนธบตรในอตรารอยละ 2 (4) ภาษอสงหารมทรพย

กฎหมายเมยนมารไมอนญาตใหชาวตางชาตเปนเจาของอสงหารมทรพย (5) ภาษศลกากร

ภาษศลกากรของเมยนมารจดเกบภายใตกฎหมายภาษศลากรแหงเมยนมาร (Customs Tariff of Myanmar Law, 2007) ทอตราภาษรอยละ 0–40 ทงน สนคาจากประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ จะไดรบสทธในการเสยภาษศลกากรทตากวาสนคาจากประเทศอนสาหรบสนคาทถอวามแหลงกาเนดในอาเซยน เนองจากประเทศเมยนมารเปนสมาชกของอาเซยนทมความผกพนทจะลดอตราภาษศลกากรลงใหเหลอรอยละ 0 ภายในป 2556 และในขณะนเมยนมารกไดดาเนนการลดภาษศลกากรในสนคาหลายรายการลงเหลอรอยละ 0 แลว



3.6.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) เมยนมารไดทาอนสญญาภาษซอนกบบงคลาเทศ อนเดย อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร

เกาหลใต ไทย สหราชอาณาจกร เวยดนาม สปป. ลาว และบงคลาเทศ


3.6.4.1 การจางงานของบรษทตางชาต บรษททจดทะเบยนภายใต CA ไมสามารถจางผจดการชาวตางชาตได สวนกฎหมายการ

ลงทนจากตางชาต (MFIL) มบทบญญตเกยวกบการวาจางพนกงานโดยนกลงทนตางชาต ดงน 1) สาหรบงานทตองใชทกษะ มขอกาหนดดงน

o ในชวง 2 ปแรกหลงจากเรมธรกจ ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 25 ของพนกงานทกษะทงหมด

o ในชวง 2 ปถดมา ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 50 ของพนกงานทกษะทงหมด

o ในชวง 2 ปถดมา ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 75 ของพนกงานทกษะทงหมด

ทงน ในการจางงานแรงงานเมยนมารทมทกษะ ทงนายจางและลกจางตองลงนามในสญญาจางงานซงเปนไปตามกฎหมายและกฎระเบยบแรงงาน

2) สาหรบงานทไมตองใชทกษะ อนญาตใหจางไดเฉพาะชาวเมยนมาร 3) ดาเนนการจางงานผานสานกงานแลกเปลยนแรงงาน (Labour Exchange Office)

หรอตวแทนแลกเปลยนแรงงานทองถน หรอการจางงานดวยนกลงทนเอง 4) ตองจดทาสญญาจางงาน ใหเปนไปตามขอกาหนดในการแตงตงพนกงาน 5) ปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบแรงงาน ไดแก คาจางขนตาและ

คาตอบแทน การลาหยด การลาประจาป เงนชดเชย สวสดการสงคม และประกนประเภทตางๆ ทเกยวของกบการทางานรวมทงภาระหนาทของตาแหนงงาน เปนตน

6) ดาเนนการแกไขขอพพาทตามทกฎหมายกาหนด 7) กาหนดใหผประกอบการตางชาตตองฝกหดลกจางชาวเมยนมารในสดสวนรอยละ 10

ของลกจางทงหมดทกเดอน

3.6.4.2 สญญาจางงาน สญญาจางงานเปนเอกสารกาหนดความสมพนธทางกฎหมายระหวางนายจางกบลกจาง

ประกอบดวยประเดนทสาคญตางๆ เชน ขอกาหนดเรองชวโมงทางานคาตอบแทน การประกนสงคมและเงนชดเชย และการหยดงานประจาป เปนตน ทงน กฎหมายแรงงานของเมยนมารกาหนดวาแมวาการจาง


แรงงานระหวางนายจางและลกจางใดจะไมไดทาเปนสญญา แตสทธดงกลาวจะตองไมนอยกวาทกฎหมายกาหนดไว


หากมขอพพาททเกดขนจากการจางแรงงาน ไมวาจะเปนขอพพาทระหวางนายจางและลกจาง เรองการจางงาน การระงบการจางงาน ขอกาหนดการจางงาน ขอพพาทระหวางนายจาง หรอขอพพาทระหวางลกจาง กจะตองหาทางระงบขอพพาทระหวางกนเองเสยกอน และหากการระงบขอพพาทระหวางกนไมไดผล จงจะยนขอพพาทใหอนญาโตตลาการเปนผตดสนภายใตกฎหมายขอพพาททางการคา (Trade Disputes Act 1929)

3.6.4.4 ชวโมงทางาน ชวโมงทางานสงสดตอสปดาหของลกจางตามทกฎหมายกาหนด จาแนกตามประเภท

กจการ 3 ประเภท ดงน 1) กจการประเภทบรษทรานคาและหางสรรพสนคา และโรงงาน ลกจางทางานได

ไมเกน 48 ชวโมงตอสปดาห 2) กจการประเภทขดเจาะนามนและเหมองแร ลกจางทางานไดไมเกน 44 ชวโมง

ตอสปดาห 3) กจการเหมองแรใตดน ลกจางทางานไดไมเกน 40 ชวโมงตอสปดาห

หากนายจางใหทางานเกนกวาทกฎหมายกาหนด จะตองจายคาจางลวงเวลาเปนเงน 2 เทาของคาจางในเวลาทางานปกต

3.6.4.5 อตราคาจาง

เมยนมารไมไดมการกาหนดคาแรงขนตาไวยกเวนในบางอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมโรงสขาวและใบยาสบ ดงนน คาแรงจงขนอยกบการตกลงกนระหวางนายจางและลกจางซงมกจะใชประสบการณความรรวมทงฝมอและพจารณาความตองการของตลาดแรงงานในการกาหนดคาจาง

ทงน การประทวงของแรงงานชวงปลายป 2555 จนถงตนป 2556 โดยเฉพาะใน

อตสาหกรรมเครองนงหม สงผลใหรฐบาลเมยนมารกาหนดคาแรงขนตาชวคราวสาหรบแรงงานในเขตนคมอตสาหกรรมไวท 32 ดอลลารสหรฐตอเดอน (หรอเทากบ 65 ดอลลารสหรฐตอเดอนหากรวมคาลวงเวลาและเบยเลยง)

ลาสด เมอวนท 22 มนาคม 2556 สภานตบญญตแหงชาตของเมยนมารไดมมตเหนชอบ

รางกฎหมายคาแรงขนตา (Law on Minimum Wages) ซงมผลบงคบใชเมอวนท 4 มถนายน 2556



อยางไรกตาม กฎหมายดงกลาวเปนเพยงกรอบในการกาหนดคาแรงขนตา ซงจะกาหนดโดยคณะกรรมการทแตกตางกนใน แตละอตสาหกรรม

ในดานการประกนสงคมและคาชดเชยสาหรบลกจาง กฎหมายประกนสงคม (Social Security Act 1954) กาหนดใหนายจางทมลกจางในสถานประกอบการตงแต 5 คนขนไปตองจดใหมการสงเงนเขากองทนประกนสงคมซงการจายเงนสมทบของนายจางจะเทากบรอยละ 2.5 ของคาจางทจายใหลกจางแตละคนและลกจางตองชาระรอยละ 1.5 ของเงนเดอน

สทธของลกจางตามกฎหมายประกนสงคม คอ ไดรบการรกษาพยาบาลฟร ไดเงนชดเชย

ขณะทพกรกษาตวคลอดบตรและทพพลภาพ เงนชวยคาทาศพ และเงนบานาญ ในกรณทลกจางไมไดอยในระบบประกนสงคมกฎหมายการชดเชยของแรงงาน (Workmen’s Compensation Act 1923) กาหนดใหนายจางมหนาทในการจายคาชดเชยหากลกจางไดรบบาดเจบทเกยวเนองกบการทางาน

เมอวนท 31 สงหาคม 2555 เมยนมารมมตเหนชอบรางกฎหมายประกนสงคมป 2555 (Social Security Law 2012) ครอบคลมประเดนหลก เชน การจดตงและหนาทของคณะกรรมการประกนสงคม ประเภทของกจการทตองปฏบตตามกฎหมายประกนสงคม และประโยชนทลกจางจะไดรบ เปนตน อยางไรกตาม ยงไมมการกาหนดรายละเอยดสาคญตางๆ เชน สดสวนของการจายเงนสมทบโดยนายจางและลกจาง รวมทงจานวนลกจางขนตาในสถานประกอบการทตองสงเงนเขากองทนประกนสงคม โดยกระทรวงแรงงานของเมยนมารจะเปนผกาหนดกฎระเบยบทเกยวของกบประเดนดงกลาว ดงนน จงยงไมมการประกาศบงคบใชกฎหมายประกนสงคมฉบบใหมน

3.6.4.6 การลาประจาป ภายใตกฎหมายวาดวยการลาและวนหยด (Leave and Holidays Act 1951) ลกจางทก

คนมสทธในการลางาน ดงน

ลากจได 6 วนตอป

ลาประจาปได 10 วนตอป

ลาปวยไดไมเกน 30 วนตอป

วนหยดราชการ 21 วน

ลาคลอดไมมกฎหมายกาหนดระยะเวลาในการลาคลอดบตรไวแตในทางปฏบตนายจางจะใหลกจางหญงลาคลอดบตรตามทราชการอนญาตใหขาราชการหญงลาคลอดและเลยงดบตรได โดยใหลาไดเปนเวลา 12 สปดาห


3.6.4.7 การจางงานชาวตางชาต กฎหมายเมยนมารอนญาตใหบรษททไดรบใบอนญาตประกอบธรกจจาก MIC สามารถ

จางผเชยวชาญหรอชางเทคนคชาวตางชาตได แตการจางงานในตาแหนงตางๆ ในบรษทนน ชาวเมยนมารจะไดรบการพจารณากอนชาวตางชาต โดยการจางงานชาวตางชาตมขนตอนดงน

1) นกลงทนตางชาตตองระบจานวนผเชยวชาญหรอชางเทคนคชาวตางชาตทจะจางในแบบฟอรมการขออนมตประกอบธรกจทยนให MIC

2) เมอ MIC อนมตแลว บรษทตองยนขอใบอนญาตทางาน (work permit) จากกรมแรงงาน (Directorate of Labour) ภายใตกระทรวงแรงงานของเมยนมาร และตองยนขอวซาและใบอนญาตพกอาศย (stay permit) ซงจะมอาย 3 เดอนหรอ 12 เดอนและ/หรอสามารถเขาออกประเทศไดหลายครงๆ ได จากกรมการตรวจคนเขาเมองและการทะเบยนแหงชาต (Immigration and National Registration Department) ภายใตกระทรวงการตรวจคนเขาเมองและประชากร (Ministry of Immigration and Population)

อยางไรกตาม กฎหมายเมยนมารไมอนญาตใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวย

บรษท (CA) และเปนเจาของโดยชาวเมยนมารแตงตงชาวตางชาตเปนผบรหาร นอกจากน หากบรษททเปนเจาของโดยชาวเมยนมารตองการจางผชานาญการ ผเชยวชาญดานเทคนค ผจดการ ผจดการทวไป หรอตวแทนจดการ จะตองไดรบการอนมตจาก MIC ซงจะไดรบการพจารณาเปนรายกรณ

3.6.4.8 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทตองการทางานในเมยนมารตองยนขอรบใบอนญาตทางานและใบอนญาต

พกอาศยตามทระบขางตน แมวาในขณะนประเทศสมาชกอาเซยนไดมความตกลงรวมกนทจะยกเวนการขอวซาประเภทชวคราวใหกบคนในชาตของประเทศสมาชก แตเมยนมารยงไมไดมการงดเวนการขอวซาใหชาตใดๆ รวมทงไทย


เมยนมารนบวาเปนประเทศทมกาลงแรงงานสงพอสมควรเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน โดยเปนรองเพยงอนโดนเซย เวยดนาม ไทย และฟลปปนส ในป 2555 เมยนมารมกาลงแรงงาน 31,008,550 คน และมอตราการวางงานไมสงนก ทรอยละ 4.10 (ตารางท 3.53)



ตารางท 3.53 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเมยนมาร

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 28,882,173 29,273,339 29,715,387 30,137,771 30,543,793 31,008,550อตราการวางงาน* (รอยละ) 4.02 4.40 4.20 4.20 4.10 4.10 ทมา: ฐานขอมลธนาคารโลก หมายเหต: * แสดงตวเลขคาดการณ


การควบคมเงนตราตางประเทศของเมยนมารอยภายใตการดแลของธนาคารกลาง (CBM) โดยชาวตางชาตหรอนตบคคลในเมยนมารตองขออนมตจากธนาคารกลางกอนสงเงนตราตางประเทศออกนอกประเทศ และตองเปนจานวนเงนตามทธนาคารกลางอนญาต โดยจะตองทาธรกรรมกบผคาทไดรบอนญาต (authorized dealer) เทานน


3.6.6.1 สถานภาพดาน ICT ในภาพรวม เมยนมารมการเขาถงและการใชเทคโนโลยดาน ICT ในระดบตา กลาวคอ

หากพจารณาการเขาถงตอประชากร 100 คน ในป 2555 เมยนมารมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทเพยงรอยละ 10.3 อตราการเขาถงอนเทอรเนตเพยงรอยละ 1.1 ทงน เมยนมารมสถตทงหมดทกลาวมาในอตราตาทสดในกลมประเทศอาเซยน และมแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 10,213 บตตอวนาทตอผใช ซงสงกวาเพยงแค สปป. ลาว (ตารางท 3.54)

3.6.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา จากขอมลลาสดป 2553 ชาวเมยนมารมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent

application) เพยง 1 รายการ เมอพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวเมยนมารและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541–2555 โดยแบงตามประเภทเทคโนโลย พบวาเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด คอ สาขาพลงงาน อปกรณ เครองจกรไฟฟา (electrical machinery, apparatus, energy) (รอยละ 25.0) เทากนกบการวด (measurement) ยา (pharmaceuticals) และการขนสง (transport) ขณะทจานวนสทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลว (granted patent) ของชาวเมยนมารทจดทะเบยนกบสานกงานสทธบตรในประเทศ มจานวน 1 รายการ


ตารางท 3.54 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเมยนมาร ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT

การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 10.3การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.1การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 10,213การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1a

ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) พลงงาน อปกรณ เครองจกรไฟฟา, การวด, ยา และการขนสง (25.0)b

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 1a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aขอมลป 2553 bผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555



3.7 สาธารณรฐฟลปปนส



เศรษฐกจของฟลปปนสมอตราการขยายตวอยางตอเนอง โดยในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศมมลคา 250.2 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 6.81 และมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวคดเปน 2,587.0 ดอลลารสหรฐตอคน ขณะทอตราเงนเฟอของฟลปปนสอยในระดบคอนขางตา เพยงรอยละ 3.17 นอกจากน เงนสกลหลกทใชในฟลปปนส คอ เปโซ (PHP) โดยในป 2555 มอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐ คอ 42.23 เปโซตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.55)

ตารางท 3.55 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของฟลปปนส ป 2550 – 2555



149.4 173.6 168.3 199.6 224.1 250.2


6.62 4.15 1.15 7.63 3.64 6.81


1,680.6 1,921.0 1,832.0 2,135.9 2,357.6 2,587.0

อตราเงนเฟอ (รอยละ) 2.90 8.26 4.13 3.88 4.65 3.17อตราแลกเปลยนทางการ (เปโซ/ดอลลารสหรฐ)

46.15 44.32 47.68 45.11 43.31 42.23


3.7.1.2 ระบบธนาคาร

สถาบนการเงนของฟลปปนสอยภายใตการดแลของธนาคารกลาง (Bangko Sentral ng Pilipinas: BSP) ซงทาหนาทดาเนนนโยบายการเงนเพอใหเกดเสถยรภาพทางเศรษฐกจ ดแลอตราแลกเปลยน กากบดแลระบบธนาคาร ตลอดจนเปนนายธนาคารใหกบธนาคารพาณชย

นอกจากธนาคารกลาง ระบบธนาคารในฟลปปนสยงประกอบดวย ธนาคารพาณชยและ

สถาบนการเงนครบวงจร (universal banks) สถาบนรบฝากเงน (thrift banks) ธนาคารและสหกรณเพอชนบท (rural cooperative banks) และสถาบนการเงนซงไมใชธนาคาร ในปจจบน ฟลปปนสมธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนครบวงจรทงสน 36 แหง


3.7.1.3 การถอครองทดน57 ฟลปปนสอนญาตใหเฉพาะชาวฟลปปนสและบรษททมชาวฟลปปนสถอหนมากกวา

รอยละ 60 สามารถถอครองทดนได อยางไรกตาม ชาวตางชาตสามารถเชาทดนในฟลปปนสสาหรบอตสาหกรรมและเกษตรกรรมไดเปนระยะเวลา 50 ป และขอตออายไดอก 25 ป นอกจากน ชาวตางชาตสามารถถอครองอสงหารมทรพยไดในกรณดงตอไปน

- ถอครองอสงหารมทรพยกอนป พ.ศ. 2478 - ไดรบมรดกจากครอบครวหรอคสมรสทเปนชาวฟลปปนส - สามารถถอครองคอนโดมเนยมได หากผดแลโครงการคอนโดมเนยมนนตางชาตถอหน

นอยกวารอยละ 40

3.7.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศฟลปปนสถอไดวามความพรอมปานกลาง ในป

2555 ดชนวดประสทธภาพทางโลจสตกสอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเทากบ 3.02 ซงเปนอนดบท 52 จากทมการจดอนดบทงหมด 154 ประเทศ นอกจากน ฟลปปนสมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 70.2 ซงนบวาไมสงมากนกเมอเทยบกบประเทศอนในอาเซยน โดยสงกวาเพยงกมพชาและเมยนมาร และมปรมาณนาภายในทนามาใชได 5,050 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวาคาใชจายทงคาไฟฟาและคานาคอนขางสงเมอ

เทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาคดเปน 0.14 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต อตราคานาคดเปน 1.84 ดอลลารสหรฐตอควบกเมตร ซงถอวามอตราคานาสงทสดเมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน (ตารางท 3.56)

57 The Land Registration Act 1902, The Public land Act 1936, Property Registration Decree 1978 และ Investors’ Lease

Act (R.A. 7652)



ตารางท 3.56 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของฟลปปนส

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพทางโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 3.02a ถนน (กโลเมตร) 213,151c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 70.2b อตราคาไฟฟา ณ มะนลา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.14a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 5,050b อตราคานา ณ มะนลา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 1.84a

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, หมายเหต: aขอมลป 2555 bขอมลป 2554

cขอมลป 2552 dดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดาน โลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 154 ประเทศ


3.7.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต กฎหมายการลงทนจากตางชาต (Foreign Investment Act 1991) ของฟลปปนส

กาหนดรปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจดงน

บรษทจากด (corporation)58 ตองมผถอหน 5-15 คน โดยผถอหนสวนใหญตองเปนผมถนทอยในฟลปปนส ทนจดทะเบยนของบรษทจากดตองไมนอยกวา 5,000 เปโซ และตองชาระเงนทนสดสวนรอยละ 25 ของทนจดทะเบยนทงหมด ณ เวลาทยนขอจดทะเบยน ทงน หากตางชาตถอหนมากกวารอยละ 40 จะตองมทนจดทะเบยนไมตากวา 200,000 ดอลลารสหรฐ ยกเวนในกรณทเปนกจการซงใชเทคโนโลยระดบสงหรอจางแรงงาน 50 คนขนไป จะตองมทนจดทะเบยนไมตากวา 100,000 ดอลลารสหรฐ สวนกจการทผลตเพอสงออกเปนหลกไมมทนจดทะเบยนขนตา

58 ภายใต The Corporation Code of the Philippines และ Foreign Investment Act 1991


สาขาของบรษทตางชาต หมายถงกจการทจดทะเบยนในตางประเทศแลวเขามาดาเนนธรกจในฟลปปนส เชน สานกงานตวแทน และสานกงานใหญในภมภาค (regional headquarters: RHQ) เปนตน มขอด คอ ไมมขอกาหนดเกยวกบสดสวนการถอหนของชาวฟลปปนส อยางไรกตาม สาขาของบรษทตางชาตไมสามารถดาเนนกจกรรมทางธรกจภายใต Foreign Investment Negative Lists (FINL) ได และตองมทนทฝากไวกบธนาคารกลาง 200,000 ดอลลารสหรฐ อยางไรกตาม หากกจการมการใชเทคโนโลยระดบสงหรอจางแรงงาน 50 คนขนไป ทนดงกลาวจะลดลงเหลอ 100,000 ดอลลารสหรฐ และกจการทผลตเพอสงออกไมตองฝากทนไวกบธนาคารกลาง

หางหนสวน (partnership) ครอบคลมทงหางหนสวนสามญและหางหนสวนจากด สาหรบหางหนสวนสามญ หนสวนทกคนจะมความรบผดชอบตอหนของหางหนสวนไมจากด ในขณะทหางหนสวนจากดจะมหนสวนอยางนอย 1 คนทรบผดชอบตอหนไมจากด โดยหางหนสวนทมเงนทนไมตากวา 3,000 เปโซตองจดทะเบยนกบคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (Securities and Exchange Commission: SEC)

การรวมทน (joint venture) คอ การรวมลงทนระหวางองคกรธรกจ และจะมการแบงกาไรตามทไดตกลงในสญญา โดยทวไป การรวมทนในฟลปปนสเปนทนยมสาหรบกจการลงทนขนาดใหญ เชน โครงการกอสราง หรอโครงการลงทนดานพลงงาน ซงเปนการทาสญญารวมทนกบรฐบาล

ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship) หมายถง กจการทมบคคลเดยวเปนเจาของกจการ และรบผดชอบการดาเนนกจการทงหมด ตองจดทะเบยนกบกระทรวงการคาและอตสาหกรรม (Department of Trande and Industry: DTI) และหนวยงานรฐทองถนดวย ทงน ธรกจทเปนเจาของคนเดยวโดยชาวตางชาตไมสามารถดาเนนกจกรรมทางธรกจภายใต NFIL ได

3.7.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต59 การขออนญาตจดตงบรษทและกจการประเภทธรกจเจาของคนเดยว จะตองยนขอจด

ทะเบยนทกระทรวงการคาและอตสาหกรรม (Department of Trade and Industry: DTI) ขณะทกจการประเภทหางหนสวนและบรษทจากดจะจดทะเบยนท DTI หรอไมกได แตกจการทง 5 ประเภทดงกลาวขางตนตองจดทะเบยนทคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (Securities and Exchange Commission: SEC) โดยไมจาเปนตองขายหนในตลาดหลกทรพย 59 ภายใต The Corporation Code of the Philippines และ Foreign Investment Act 1991



3.7.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต นกลงทนสามารถลงทนไดรอยละ 100 ในเกอบทกกจการ ยกเวนทระบไวในบญชทหาม

การลงทนจากตางชาต (Foreign Investments Negative List: FINL) ภายใตกฎหมายการลงทนจากตางชาต โดย FINL จะประกอบไปดวย

List A: กจการทมขอจากดการลงทนของตางชาตตามกฎหมาย

List B: กจการทมขอจากดการลงทนของตางชาตเนองดวยเหตผลดานความมนคง การ ปองกนประเทศ สขภาพอนามย วฒนธรรม และการคมครองธรกจขนาดกลางและขนาดเลก

สาหรบรายละเอยดของกจการตาม List A และ List B แสดงในตารางท 3.57 และ 3.58

ตารางท 3.57 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List A

ประเภท กจการ

กจการทหามตางชาตลงทน 1. Mass Media except recording 2. Practice of all professions:

a. Engineering b. Medicine and Allied Professions c. Accountancy d. Architecture e. Criminology f. Chemistry g. Customs Brokerage h. Environmental Planning i. Forestry j. Geology k. Interior Design l. Landscape Architecture m. Law

3. Retail trade enterprises with paid-up capital of less than US$2,500,000

4. Cooperatives 5. Private Security Agencies 6. Small-scale Mining 7. Utilization of Marine Resources in archipelagic waters,

territorial sea, and exclusive economic zone as well as smallscale utilization of natural resources inrivers,lakes,



bays, and lagoons 8. Ownership, operation and management of Cockpits 9. Manufacture, repair, stockpiling and/or distribution of nuclear weapons 10. Manufacture, repair, stockpiling and/ordistribution of

biological, chemical andradiological weapons and anti-personnel mines

11. Manufacture of firecrackers and other pyrotechnic devices

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 20 Private radio communications network กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 25 1. Private recruitment, whether for local oroverseas

employment 2. Contracts for the construction and repair of

locally-funded public works a. Infrastructure/development projects b. Projects which are foreign funded or assisted and

required to undergo international competitive bidding 3. Contracts for the construction of defense related

structures กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 30 Advertising กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 40 1. Exploration, development and utilization of natural

resources 2. Ownership of private land 3. Operation and management of public utilities 4. Ownership/establishment and administration of

educational institutions 5. Culture, production, milling, processing, trading

excepting retailing, of rice and corn and acquiring, by barter, purchase or otherwise, rice and corn and the by-products thereof

6. Contracts for the supply of materials, goods and commodities to government-owned or controlled corporation, company, agency or municipal corporation

7. Project Proponent and Facility Operator of a BOT project requiring a public utilities franchise 8. Operation of deep sea commercial fishing vessels




9. Adjustment Companies 10. Ownership of condominium units where the common

areas in the condominium project are co-owned by the owners of the separate units or owned by a corporation

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 60 1. Financing companies regulated by the Securities and Exchange Commission (SEC)

2. Investment houses regulated by the SEC ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไป

ยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.

ตารางท 3.58 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List B


กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 40 1. Manufacture, repair, storage, and/or distribution of products and/or ingredients requiring Philippine National Police (PNP) clearance

2. Manufacture, repair, storage and/or distribution of products requiring Department of National Defense (DND) clearance

3. Manufacture and distribution of dangerous drugs 4. Sauna and steam bathhouses, massage clinics and

other like activities regulated by law because of risks posed to public health and morals

5. All forms of gambling 6. Domestic market enterprises with paid-inequity capital

of less than the equivalent of US$ 200,000 7. Domestic market enterprises which involveadvanced

technology or employ at least fifty(50) direct employees with paid-in-equity capital of less than the equivalent of US$ 100,000



3.7.2.4 สทธประโยชนในการลงทน60 นกลงทนตางชาตจะไดรบสทธประโยชนในการลงทนโดยขนอยกบสถานทตงและการจด

ทะเบยนธรกจ อยางไรกตาม นกลงทนจะไดรบสทธประโยชน หากจดทะเบยนกบ 2 หนวยงานทสาคญ ไดแก คณะกรรมการดานการลงทน (Board of Investment: BOI) และองคการเขตเศรษฐกจพเศษของฟลปปนส (Philippine Economic Zone Authority: PEZA)

(1) กจการทจดทะเบยนกบ BOI

กจการทจดทะเบยนกบ BOI ไมวาจะเปนกจการของคนทองถนหรอตางชาต จะไดรบสทธประโยชนจาก BOI ภายใตเงอนไขดงน

กจการทระบใน Investment Priorities Plan (IPP) เชน กจการเกษตรกรรม กจการดานพลงงาน กจการสาธารณปโภค กจการผลตชนสวนยานยนต เปนตน

หากไมไดเปนกจการทอยใน IPP จะตองเปนกจการทตงอยในพนทหางไกลซงยงไมมการพฒนามากนก หรอเปนกจการทผลตเพอสงออกอยางนอยรอยละ 50 (กรณทเปนกจการทตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 40) หรออยางนอยรอยละ 70 (กรณทเปนกจการทตางชาตถอหนเกนรอยละ 40)

สทธประโยชนทสาคญสาหรบกจการทจดทะเบยนกบ BOI ยกตวอยางเชน

ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล นบตงแตปทเรมการผลตเชงพาณชย ซงระยะเวลาการยกเวนภาษจะขนอยกบประเภทของโครงการ คอ - โครงการบกเบก61 (pioneer status) ไดรบการยกเวน 6 ป และอาจขอขยายเวลาไดอก 2 ป - โครงการใหมทไมไดเปนโครงการบกเบก ไดรบการยกเวน 4 ป และอาจขอขยายเวลาไดอก 3 ป - โครงการใหมหรอโครงการขยายทตงอยในเขตหางไกลความเจรญ ไดรบการยกเวน 6 ป และอาจไดรบการยกเวนภาษเพม 1 ป หากมการใชวตถดบในประเทศอยางนอยกงหนงของตนทนวตถดบในปกอนหนา หรอสดสวนทนตอแรงงานไมเกน 10,000 ดอลลารสหรฐตอคน หรอมรายไดเงนตราตางประเทศสทธอยางนอย 500,000 ดอลลารสหรฐ - โครงการปรบปรงกจการ ไดรบการยกเวน 3 ป

60 ภายใตกฎหมายการลงทนจากตางชาต (Foreign Investment Act 1991) และ Special Economic Zone Act of 1995 61 โครงการบกเบก (pioneer project) ตามทกฎหมายสงเสรมการลงทนของฟลปปนส (EXECUTIVE ORDER NO. 226) ระบไวอยางกวางๆ

กลาวคอ เปนอตสาหกรรมทไมไดเปนอตสากรรมประกอบหรอบรรจสนคา และเปนอตสาหกรรมทมการออกแบบ มกระบวนการผลตผลตภณฑทยงไมเคยมการผลตขนในฟลปปนส



ไดรบการยกเวนภาษนาเขาสนคาทใชในการผลต สาหรบกจการทผลตเพอสงออกอยางตาเปนสดสวนรอยละ 70 ของการผลต

โครงการทตงอยในเขตหางไกลความเจรญ สามารถนาตนทนการกอสรางสาธารณปโภคหรอสงกอสรางทจาเปน ไปหกออกจากรายไดกอนคดภาษได

สามารถจางแรงงานตางชาตในตาแหนง ผอานวยการ ชางเทคนค และทปรกษา ได 5 ปนบตงแตวนทจดทะเบยน

ไดรบการผอนคลายพธการศลกากร (2) กจการทจดทะเบยนกบ PEZA

กจการทอยในเขตการสงเสรมการลงทนทอยภายใตการดแลของ PEZA จะไดรบสทธประโยชนในการลงทนเชนเดยวกบทโครงการซงจดทะเบยนภายใต BOI ไดรบ และจะไดสทธประโยชนเพมเตม ยกตวอยางเชน

ในชวงทไดรบการยกเวนภาษเงนได จะไดรบการยกเวนภาษทองถนอนๆ ยกเวนภาษโรงเรอนและทดน

หลงจากหมดระยะเวลายกเวนภาษเงนได จะไดรบการลดหยอนใหชาระคาภาษอนๆ ทคดจากรายไดรวมในอตรารอยละ 5

การยกเวนภาษนาเขา เครองจกร อปกรณ ชนสวนอะไหล และวตถดบ

การยกเวนคาธรรมเนยมทาเรอ ภาษสงออก และคาธรรมเนยมภาษนาเขา

ไดรบสทธพานกถาวรสาหรบผประกอบการตางชาตและครอบครว หากกจการมการลงทนเรมตนไมนอยกวา 150,000 ดอลลารสหรฐ

3.7.3 ภาษ

62


(1) รายไดทตองเสยภาษ63 ฐานเงนไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลจะแตกตางกน

ไปตามประเภทของการจดทะเบยน คอ - นตบคคลในประเทศ (domestic corporation) หมายถงกจการทจดทะเบยนตาม

กฎหมายของฟลปปนส การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานเงนไดสทธทเกดขนจากทวโลก

62 ภายใต National Internal Revenue Code of 1997 63 รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน

(สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.


- นตบคคลตางประเทศทมถนทอยในฟลปปนส (resident foreign corporation)หมายถงกจการทจดทะเบยนในตางประเทศ และเขามาดาเนนกจการในฟลปปนส (เชน สาขาของบรษทตางชาต) การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานเงนไดสทธ (net income) ทเกดขนเฉพาะในฟลปปนส

- นตบคคลตางประเทศทมไดมถนทอยในฟลปปนส (non-resident foreign corporation) หมายถงกจการทจดทะเบยนในตางประเทศและมไดเขามาดาเนนกจการในฟลปปนส การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานรายไดรวม (gross income) ทเกดขนเฉพาะในฟลปปนส เชน เงนปนผล คาเชา คาธรรมเนยม คาชดเชย หรอคาบรการตางๆ โดยหกภาษ ณ ทจาย บางรายการอาจมอตราเฉพาะ เชน ดอกเบยเงนกยมตางประเทศ มอตราภาษรอยละ 20 เปนตน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) ฟลปปนสมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายอสงหารมทรพยในอตรารอยละ 6

ภาษกาไรทไดรบจากการขายหนทไมไดซอขายผานตลาดหลกทรพยในอตรารอยละ 5 สาหรบกาไรจากการขายหนทไมเกน 100,000 เปโซ และภาษกาไรทไดรบจากการขายหนทเกนกวา 100,000 เปโซในอตรา รอยละ 10

(3) เงนปนผล (dividends) ฟลปปนสไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผล หากเปนเงนปนผลจากบรษททจดตงใน

ฟลปปนส (4) การลดหยอนภาษ (deductions)

คาใชจายในการดาเนนธรกจ สามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ นอกจากนน คาใชจายอนๆ เชน คาใชจายในการวจยและพฒนาทเกยวของกบการดาเนนกจการ สามารถนามาหกลดหยอนภาษได


ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปได แตไมเกน 3 ป (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

ฟลปปนสอนญาตใหสามารถนาคาเสอมราคาของสนทรพยทใชในการคาและประกอบธรกจมาหกเปนคาลดหยอนภาษได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ฟลปปนสกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคลรอยละ 30



3.7.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา (1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ

รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาประกอบไปดวย คาตอบแทน กาไรจากการคาขายหรอการใหบรการวชาชพ และรายไดอนๆ (ไดแก รายไดจากอสงหารมทรพย ดอกเบย คาเชา เงนปนผล เงนประจาป เงนรางวล และเงนบานาญ)

(2) คาลดหยอน ผเสยภาษสามารถนาคาใชจายสวนตวมาเปนคาลดหยอนได โดยสามารถหกไดสงสด

50,000 เปโซตอคน นอกจากนน ผเสยภาษยงสามารถนาคาใชจายอนๆ มาเปนคาลดหยอนได เชน คาเบยประกนชวต โดยสามารถนามาลดหยอนได 2,400 เปโซ หรอสาหรบผเสยภาษทมรายไดจากการคาหรอการใหบรการวชาชพ สามารถนาคาใชจายทเกดขน (เชน ดอกเบย สวนขาดทน หนสญ คาเสอมราคา เงนบรจาค และเงนทใชสาหรบการวจยและพฒนา) มาเปนคาลดหยอนได

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของฟลปปนสเปนอตราภาษกาวหนา ดงแสดงใน

ตารางท 3.59

ตารางท 3.59 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของฟลปปนส

รายไดสทธ(เปโซ) ภาษขนตาในแตละขน (เปโซ) อตราภาษ(รอยละ)

0-10,000 0 5 10,000 – 30,000 500 10 30,000 – 70,000 2,500 15 70,000 – 140,000 8,500 20 140,000 – 250,000 22,500 25 250,000 – 500,000 50,000 30

500,000 ขนไป 125,000 32 ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน

ไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.

(4) การยนภาษ

บคคลธรรมดาทมรายไดทงชาวฟลปปนสและชาวตางชาตตองยนแบบชาระภาษภายในวนท 15 เมษายนของทกป สาหรบผทตองเสยภาษมากกวา 2,000 เปโซ สามารถแบงจายไดเปน 2 งวดโดยในงวดท 1 ชาระพรอมกบการยนแบบภาษ และงวดท 2 ชาระภายในวนท 15 กรกฎาคม ทงน หากมการเสยภาษลาชาจะถกปรบในอตรารอยละ 25 ของภาษทตองชาระทงหมด



ฟลปปนสมการจดเกบภาษมลคาเพม (value-added tax) ในอตรารอยละ 12 อยางไรกตาม มสนคาบางรายการทไดรบยกเวนภาษมลคาเพม เชน การคาหรอการนาเขาสนคาเกษตร ประมง ปศสตว และปย และการนาเขาเครองมอเพอใชในธรกจบรการบางประเภท

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) ฟลปปนสมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายจากชาวตางชาตสาหรบเงนไดบาง

ประเภท เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจาย รอยละ 20 และภาษจากการโอนกาไรกลบประเทศ (branch remittance tax) ทอตรารอยละ 15 อยางไรกตาม ชาวตางชาตไมจาเปนตองจายภาษดงกลาว หากเงนไดนนเขาขายตามทกาหนดในอนสญญาภาษซอนทประเทศของตนมอยกบฟลปปนส

(3) อากรแสตมป (stamp duty) ฟลปปนสมการจดเกบอากรแสตมป โดยมอตราทขนอยกบแตละประเภทของเอกสาร

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax) อตราภาษอสงหารมทรพย ทงทดนและอาคาร โดยมอตราไมเกนรอยละ 3 ของ

สนทรพยทประเมน ขนอยกบสถานทตง (5) ภาษศลกากร (customs duty)

ฟลปปนสมการจดเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 0-65 ขนอยกบประเภทสนคานาเขา โดยเฉลยแลวจะมการเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 10.5

3.7.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน)

ฟลปปนสไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ ทงสน 37 ประเทศ โดยเปนประเทศในกลมอาเซยน 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร ไทย และเวยดนาม 3.7.4 การจางงาน

64


ภายใตกฎหมายการจางงานของฟลปปนส กรณนายจางยกเลกสญญาจาง กฎหมายไมไดระบระยะเวลาทนายจางตองแจงใหลกจางทราบ อยางไรกตาม ในกรณของการยกเลกสญญาจางเนองจากนายจางมความจาเปนตองตดตงอปกรณเครองจกรเพอลดการจางงาน หรอการปองกนการ

64 ภายใต The Labor Code of the Philippines



ขาดทนจากการดาเนนกจการ นายจางตองแจงใหลกจางทราบกอนลวงหนา 1 เดอน สาหรบกรณทลกจางยกเลกสญญาจาง ตองแจงใหนายจางทราบกอนลวงหนา 1 เดอน

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงานของฟลปปนส กาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวน

หรอ 48 ชวโมงตอสปดาห (3) อตราคาจาง

ในป 2555 ฟลปปนสกาหนดอตราคาจางขนตาหลายอตรา ขนกบประเภทงานและพนทสาหรบแรงงานในภาคอตสาหกรรมททางานในเขตเมอง ฟลปปนสกาหนดอตราคาแรงขนตาท 466 เปโซตอวน

(4) การลาประจาป กฎหมายการจางงานของฟลปปนส กาหนดการลาประจาปดงน

ลกจางทมอายงานเกน 1 ปขนไป มสทธลาประจาปไดอยางตา 5 วนตอป

วนหยดราชการ 11 วนตอป

ลาคลอดไดไมเกน 6 สปดาห ในทางปฏบต ลกจางทมอายงาน 1 ปขนไปจะสามารถลาพกรอนได 2 สปดาห และ

ลาปวยได 2 สปดาห

3.7.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทตองการจะทางานในฟลปปนสเปนระยะเวลามากกวา 6 เดอน ตองขอ

ใบอนญาตทางานของคนตางชาต (alien employment permit: AEP) จากกระทรวงแรงงานและการจางงาน (Department of Labour and Employment: DOLE) ซงใชเวลาดาเนนการประมาณ 3-4 สปดาห และตองขอวซาทางานจากสานกงานตรวจคนเขาเมอง (Bereau of Immigration: BI) ซงใชเวลาดาเนนการ 4-6 สปดาห

สาหรบชาวตางชาตทจะทางานในฟลปปนสเปนระยะเวลา 6 เดอนหรอตากวา ตองขอเพยงแคใบอนญาตทางานแบบพเศษ (Special Work Permit: SWP) จาก BI เทานน ซงใชเวลาดาเนนการประมาณ 2-4 วนทาการ โดยมอาย 3 เดอน และขอตออายไดอก 3 เดอน


กาลงแรงงานในประเทศฟลปปนสมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในป 2555 ฟลปปนสมกาลงแรงงานจานวน 41,278,567 คน ซงนบวาสงพอสมควร ขณะทอตราการวางงานของฟลปปนสกคอนขางสงทรอยละ 7.03 (ตารางท 3.60)


ตารางท 3.60 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของฟลปปนส ป 2550-2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 35,784,409 36,883,230 37,896,522 39,126,595 40,340,543 41,278,567 อตราการวางงาน (รอยละ) 7.40 7.30 7.48 7.30 7.03 7.03



ฟลปปนสเรมมนโยบายการควบคมเงนตราตางประเทศแบบผอนคลายมากขน โดยทวไปรฐบาลฟลปปนสไมมขอจากดในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศสาหรบเงนทน กาไร และรายไดจากการประกอบกจการในฟลปปนส ขณะทการกยมเงนตราตางประเทศและการลงทนจากตางประเทศจาเปนตองลงทะเบยนกบธนาคารกลางของฟลปปนส


3.7.6.1 สถานภาพดาน ICT ฟลปปนสถอเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในอตราไมสงนก ทงการเขาถง

โทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอรเนต การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ ในป 2555 หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ฟลปปนสมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 106.565 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 36.2 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 2.2 และ 3.866 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 14,303 บตตอวนาทตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT67 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของฟลปปนสถอวามราคาคอนขางสง โดยคดเปนรอยละ 8.8 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.61) 65 ผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 66 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คน อาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1

เลขหมาย 67 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ




3.7.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา ในป 2555 ชาวฟลปปนสมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 162 รายการ และตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 93 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 255 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 2,832 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวฟลปปนสและชาวตางชาตตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541-2555 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสด คอ สาขาเครองยนต (engines), เครองสบ (pumps), กงหน (turbines) (รอยละ 8.16) รองลงมา คอ เซมคอนดกเตอร (semiconductors) (รอยละ 7.31) และเฟอรนเจอร เกมส (furniture, games) (รอยละ 7.17) ตามลาดบ

ขณะทในป 2555 ชาวฟลปปนสไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จาก

สานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 11 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 52 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 63 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศฟลปปนสจานวน 1,100 รายการ

3.7.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-technology)68

ในป 2555 ฟลปปนสมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-technology) เปนมลคาทงสน 20,795 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 48.9 ของมลคาการสงออกสนคาอตสากรรม

68 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D

intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส


ตารางท 3.61 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของฟลปปนส ป 2555 เครองชวดทสาคญ

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 106.5การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 36.2การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 2.2การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 3.8ปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 14,303ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 8.8การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 255 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) เครองยนต เครองสบ กงหน (8.16)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนรวม (รายการ) 63 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-Technology) มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 20,795 สดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม (รอยละ) 48.9

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541-2555



3.8 สาธารณรฐสงคโปร

3.8.1สภาวะตลาดโดยทวไป


เศรษฐกจของสงคโปรมการขยายตวอยางตอเนอง โดยในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศของสงคโปรอยท 274.7 พนลานดอลลารสหรฐ มอตราการเตบโตรอยละ 1.32 คดเปนผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว 51,709.5 ดอลลารสหรฐตอคน ซงถอเปนประเทศทมผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวสงสดในกลมประเทศอาเซยน ขณะทอตราเงนเฟอของสงคโปรคดเปนรอยละ 4.53 สวนเงนสกลหลกทใชในสงคโปร คอ ดอลลารสงคโปร (SGD) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐ คอ 1.25 ดอลลารสงคโปรตอหนงดอลลารสหรฐ (ตารางท 3.62)

ตารางท 3.62 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของสงคโปร ป 2550 – 2555



168.7 178.9 194.1 217.2 245.0 274.7


9.01 1.75 -0.79 14.78 5.16 1.32


36,766.3 36,972.4

38,922.8

42,783.7

47,268.2 51,709.5


(ดอลลารสงคโปร/ดอลลารสหรฐ) 1.51 1.41 1.45 1.36 1.26 1.25


3.8.1.2 ระบบธนาคาร

รฐบาลสงคโปรประสบความสาเรจอยางสงในการผลกดนใหสงคโปรเปนศนยกลางทางการเงนของภมภาค โดยภาคการเงนการธนาคารของสงคโปรอยภายใตการกากบของธนาคารกลางของสงคโปร (Monetary Authority of Singapore: MAS) ซงมหนาทหลกในการกาหนดนโยบายการเงน รกษาเสถยรภาพทางการเงน และสงเสรมใหภาคการเงนของสงคโปรเปนศนยกลางทางการเงน

การจดตงธนาคารพาณชยของสงคโปรจะดาเนนการตามกฎหมายการธนาคาร (Banking Act) ซงภายใตกฎหมายดงกลาว ธนาคารพาณชยสามารถใหบรการธรกรรมทางการเงนทงการรบฝาก ถอน การบรการเกยวกบเชค การใหกยม นอกจากนนธนาคารพาณชยยงสามารถใหบรการธรกรรมอนๆ ได เชน


บรการใหคาปรกษาทางการเงน บรการเกยวกบประกนภยและบรการทางดานตลาดทน ซงการใหบรการดงกลาวจะอยภายใตการกากบดแลของธนาคารกลางของสงคโปร (MAS)

การจดตงธนาคารพาณชยสามารถดาเนนการทงในรปแบบของ full bank, wholesale bank และ offshore bank ซงการใหบรการในแตละรปแบบมรายละเอยดดงน

full bank เปนการใหบรการครอบคลมทกกจกรรมทางการเงนทใหอนญาตดาเนนการภายใตกฎหมายการธนาคาร

wholesale bank สามารถใหบรการครอบคลมทกธรกจธนาคารทใหอนญาตดาเนนการภายใตกฎหมายการธนาคาร เชนเดยวกบ full bank แตไมสามารถดาเนนกจกรรมของลกคารายยอย (retail banking) โดยใชเงนสกลดอลลารสงคโปรได สาหรบการดาเนนงานของ wholesale bank จะเปนไปตาม Guidelines for Operations of Wholesale Banks ซงออกโดยธนาคารกลางของสงคโปร (MAS)

offshore bank สามารถใหบรการธรกรรมเชนเดยวกบ full bank และ wholesale bank โดยมการดาเนนธรกรรมผานทาง Asian Currency Units (ACUs) ซงเปนหนวยงานทางบญชทาหนาทดแล ธรกรรมเกยวกบอตราแลกเปลยนตางประเทศ ขณะทธรกรรมของธนาคารทเกยวของกบเงนสกลดอลลารสงคโปรจะดาเนนการผานทาง Domestic Banking Unit (DBU) สาหรบการดาเนนงานของ offshore bank จะเปนไปตาม Guidelines for Operations of Offshore Banks ซงออกโดยธนาคารกลางของสงคโปร (MAS)

ในปจจบนมธนาคารพาณชยกวา 117 แหงทจดตงในสงคโปร โดยแบงเปน

ธนาคารทองถน (local bank) 7 แหง ซงเปนธนาคารทสามารถใหบรการทางการเงนไดทกประเภท

ธนาคารตางชาต (foreign bank) 110 แหง ซงจาแนกเปน - foreign full bank 19 แหง ซงเปนธนาคารตางชาตทสามารถใหบรการทาง

การเงนไดเกอบทกประเภท แตมขอจากดดานจานวนสาขาและจานวนเครองเบกถอนเงนอตโนมต ตวอยางเชน ธนาคารกรงเทพ จากด

- qualifying full bank 11 แหง มสถานะเชนเดยวกบ full bank แตไดรบอนญาตใหเปดสาขาใหบรการไดมากกวา 25 สาขา

- wholesale bank 34 แหง ซงธนาคารสามารถจดตงสาขาหลกไดเพยงแหงเดยว

- offshore bank 46 แหง



นอกจากสงคโปรจะมธนาคารพาณชยเปนจานวนมากแลว สงคโปรยงมสถาบนทางการเงนประเภทอนๆ อก อาท สถาบนทางการเงนทใหเงนทนแกบรษทในรปแบบของการเขาไปถอหนแทนการใหเงนก (merchant bank) สถาบนทเปนสอกลางในตลาดทน (capital markets intermediaries) บรษทประกนภย (insurance) ทปรกษาทางการเงน (financial adviser) บรษทเงนทน (finance company) ทรสต (trust company) และบรษทททาหนาทแลกเปลยนเงนตราและการโอนเงน (money changing and remittance businesses) เปนตน

3.8.1.3 การถอครองทดน กฎหมาย Residential Property Act 1973 ของสงคโปรระบวา โดยทวไปชาวตางชาต

สามารถถอครองทดนหรออสงหารมทรพยในสงคโปรได ยกเวนอสงหารมทรพยประเภททอยอาศยบางประเภททตองไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม (Minister for Law) เชน

ทดนวางสาหรบทอยอาศย (vacant residential land)

บานเดยว (detached house) บานแฝด (semi-detached house) และทาวนเฮาส (townhouse)

ทดนวางทไมไดรบการอนมตในการกอสรางคอนโดมเนยม

3.8.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวมโครงสรางพนฐานของประเทศสงคโปรถอไดวามความพรอมคอนขางสง ทง

อตราการเขาถงไฟฟา ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส และมขอจากดอยบางในการเขาถงปรมาณนาทนามาใชได โดยสงคโปรมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 100 มคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสในป 2555 ทระดบ 4.13 ซงสงทสดเปนอนดบ 1 จากประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 154 ประเทศ และมปรมาณนาทนามาใชได 115.7 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาถงคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวา คาใชจายทงคาไฟฟาและคานา

คอนขางสงเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาคดเปน 0.21 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต ซงนบวาสงทสดในกลมประเทศอาเซยน และอตราคานาคดเปน 0.8 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.63)


ตารางท 3.63 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของสงคโปร

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 4.13a ถนน (กโลเมตร) 3,425a การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 100.0b อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.21a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 115.7b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.8a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, Singapore’s national water agency และ Singapore Power หมายเหต: a ขอมลป 2555 b ขอมลป 2554

c ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกสโดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ

3.8.2 การจดตงธรกจ69

3.8.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต

ภายใตกฎหมายจดทะเบยนธรกจของสงคโปร (Business Registration Act) ไดกาหนดรปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจทบคคลตางชาตสามารถดาเนนการไดดงน

บรษท (locally incorporated company)

สาขาของบรษทตางชาต

ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

หางหนสวน

หางหนสวนจากด

หางหนสวนจากดความรบผด (limited liability partnership)

กองทนธรกจ (business trust)

สานกงานตวแทนของบรษทตางชาต

69 กฎหมายทเกยวของไดแก Business Registration Act, Companies Act, Limited Liability Partnerships Act, Limited และ

Partnership Acts



ในการพจารณารปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจมกขนอยกบประเภทธรกจทดาเนนการวาเหมาะสมกบรปแบบธรกจใด ซงโดยทวไป การจดตงธรกจของคนตางชาตในสงคโปรมกเปนรปแบบบรษทหรอเปนสาขาของบรษทตางชาต


ในการขออนญาตจดตงบรษทของนกลงทนตางชาต นกลงทนตองมอายมากกวา 18 ปและตองมผถอหนและกรรมการอยางนอย 1 คน โดยกรรมการอยางนอย 1 คนนนตองอาศยอยในประเทศสงคโปร สาหรบบรษททมกรรมการ 1 คน กรรมการทานนนไมสามารถทาหนาทเปนเลขานการได

นกลงทนตองยนเอกสารการจดตงบรษทกบ Accounting & Corporate Regulatory

Authority (ACRA) ซงเอกสารดงกลาวมรายละเอยดเกยวกบชอของบรษท จดประสงคในการจดตง รายละเอยดของทนจดทะเบยน รายชอผมอานาจลงนาม และขอมลอนๆ

ระยะเวลาในการจดทะเบยนจดตงบรษทโดยปกตใชเวลา 1 วน โดยขนตอนในการอนมต

ชอบรษท ใชเวลาตรวจสอบ 2 ชวโมง ยกเวนกรณทมขอขดแยง เชน คาในชอมคาทหามใช หรอความคลมเครอเปนตน


สงคโปรไมมขอจากดในการลงทนของตางชาตทงขนาดทนจดทะเบยน สญชาตของกรรมการ และสญชาตสาหรบการบรหารจดการ โดยนกลงทนตางชาตสามารถมสดสวนในการลงทนได รอยละ 100 ในเกอบทกสาขายกเวนเพยงสาขาโทรคมนาคม (ไมเกนรอยละ 73.99) สาขาบรการทางการแพทย (ไมเกนรอยละ 51) รวมถงในสาขาบรการบางสาขาทมความสาคญทใหบรการโดยภาครฐ (เชน การอานวยความสะดวกของทาเรอ และสาธารณปโภค)

3.8.2.4 สทธประโยชนในการลงทน

สงคโปรมมาตรการเพอสงเสรมการลงทนจากนกลงทนตางชาต โดยใหสทธประโยชนแกนกลงทนทงการยกเวนภาษ การลดหยอนอตราภาษ ซงภาคเศรษฐกจทรฐบาลมกใหสทธประโยชนสวนใหญเปนกจกรรมทเนนการใชเทคโนโลย มการวจยและพฒนา และมการคดคนนวตกรรม

สทธประโยชนในการลงทนของนกลงทนตางชาตทสาคญ ไดแก

1. Enterprise Investment Incentive (EII) Scheme EII เปนการใหสทธประโยชนแกผประกอบการทเรมดาเนนธรกจ โดยเนนกจกรรมการสราง

ผลตภณฑทเปนนวตกรรม และเนนกจกรรมการวจยและพฒนาผลตภณฑใหม หรอมบรการรปแบบใหม


โดยบรษทสามารถนายอดขาดทนสะสมมาหกลดหยอนภาษไดสงสดถง 3 ลานดอลลารสงคโปร ในชวงระยะเวลา 5 ปนบตงแตกอตงบรษท

2. Tax Exemption for Start-Ups สาหรบนตบคคลทจดทะเบยนในสงคโปร และมผถอหนไมเกน 20 ราย โดยทกรายเปนบคคล

ธรรมดา สามารถขอรบสทธประโยชนในการยกเวนภาษเงนได โดยเงนไดจานวน 1 แสนดอลลารสงคโปรแรกจะไดรบยกเวนไมตองนามาคานวณภาษเงนไดประจาป เปนเวลา 3 ป

3. Pioneer Incentive Scheme บรษททอยในภาคอตสาหกรรมหรอภาคการบรการทดาเนนกจการซงสามารถชวยยกระดบ

มาตรฐานของอตสาหกรรมในภาพรวมของสงคโปรได มสทธทจะไดรบการยกเวนภาษรายไดเปนระยะเวลา 5-15 ป ขนอยกบประเภทของผลตภณฑ ระดบเทคโนโลยทใช และระดบการลงทนในภาพรวมของสงคโปร

4. Development and Expansion Incentives บรษทซงการดาเนนกจการทาใหเกดประโยชนทางดานเศรษฐกจแกสงคโปรอยางมนยสาคญ

มสทธไดรบการลดหยอนภาษรายไดเหลอเพยงอตรารอยละ 5 เปนระยะเวลาสงสด 10 ป และสามารถขอตอเวลาลดหยอนภาษได 3.8.3 ภาษ

3.8.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล70 (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลประกอบไปดวย

กาไรท ไ ดรบจากการค าขาย การทา ธร กจ และคาบรการ วชาชพ (profession) ทเกดขนในสงคโปร

เงนปนผล ดอกเบย สวนลด คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium) และกาไรทไดรบจากการเปนเจาของอสงหารมทรพยในสงคโปร

เงนบานาญ คาธรรมเนยม และเงนประจาป (2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax)

ประเทศสงคโปรไมมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (3) เงนปนผล (dividends)

ประเทศสงคโปรไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผลหากเปนเงนปนผลจากบรษททจดตงในสงคโปร

70 ภายใต Income Tax Act



(4) การหกลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายในการดาเนนธรกจสามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ

นอกจากนน คาใชจายอนๆ ทสามารถนามาเปนสวนลดหยอนได อาท คาเสอมการใชทน (capital allowance) และเงนบรจาค เปนตน

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทเกดการขาดทนจากการดาเนนกจการในปนนสามารถนาผลการดาเนนการ

ทขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปไดสงสดไมเกน 100,000 ดอลลารสงคโปร

(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) คาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษได นอกจากน

นกลงทนยงสามารถนาคาเสอมราคาของสนทรพยอนๆ ทสามารถนามาลดหยอนได อาทเชน อาคาร และทรพยสนทางปญญา เปนตน สาหรบคาใชจายในการจดซอรถยนต ทไมไดใชเพอการพาณชย ไมสามารถนาคาเสอมราคามาเปนสวนลดหยอนได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล อตราภาษเงนไดนตบคคลของสงคโปรมอตรารอยละ 17 ซงอตราดงกลาวทงบรษท

ของสงคโปรและบรษทตางชาตตางเกบในอตราเดยวกน นอกจากน สงคโปรยงมการลดหยอนภาษ กลาวคอ สาหรบรอยละ 75 ของรายได 10,000 ดอลลารสงคโปรแรกนน จะถกยกเวนไมตองเสยภาษ และรอยละ 50 ของรายได 290,000 ดอลลารสงคโปรถดมาจะถกยกเวนไมตองเสยภาษ

3.8.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา71

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดา ประกอบไปดวย กาไรจากการคา

หรอการใหบรการวชาชพ รายไดจากการจางงาน เงนบานาญ และเงนประจาป สาหรบรายไดจากการจางงานประกอบไปดวย คาจาง เงนเดอน เงนชดเชยวนหยด (leave pay) คาธรรมเนยม คาคอมมชชน เงนโบนส สนนาใจ (gratuity) เงนรางวลพเศษ (perquisite) เบยเลยง และผลตอบแทนในรปแบบอนทมใชเงน (benefit in-kind) เชน สวสดการดานอาหาร คาเสอผา และคาทอยอาศย

(2) คาลดหยอน สาหรบลกจางสามารถนาคาใชจายในการทางานมาเปนสวนลดหยอนได เชน คา

เดนทาง คาสนทนาการ เปนตน ทงน รฐบาลสงคโปรยงมคาลดหยอนภาษ (earned income relief) ใหกบทงบคคลธรรมดาทเปนลกจางหรอทาธรกจสวนตว โดยในปภาษ 2556 บคคลธรรมดาทมรายไดทอายตากวา 55 ป จะไดรบเงนคาลดหยอนภาษสงสด 1,500 ดอลลารสงคโปร กลาวคอ สาหรบผทมอายตากวา

71 ภายใต Income Tax Act


60 ป ณ วนท 31 ธนวาคม ป 2555 จะไดรบการลดหยอนภาษในอตรารอยละ 30 สวนผทมอาย 60 ป ขนไป ณ วนท 31 ธนวาคม ป 2555 จะไดรบการลดหยอนภาษในอตรารอยละ 50

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของสงคโปรแบงเปนอตราภาษสาหรบผทมถนทอยใน

สงคโปร และผทไมไดมถนทอยในสงคโปร โดยอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทมถนทอยในสงคโปรเปนแบบอตรากาวหนาตงแตรอยละ 2-20 สาหรบผทไมมถนทอยอาศยในสงคโปร จะตองชาระภาษรายไดจากการจางงานแบบอตราคงททรอยละ 15 ขณะทรายไดจากแหลงอนๆ ทเกดขนในประเทศสงคโปรจะคดอตราภาษคงททรอยละ 20

(4) การยนภาษ บคคลธรรมดาทมรายไดทงชาวสงคโปรและชาวตางชาตตองยนแบบชาระภาษภายใน

วนท 15 เมษายนของทกป โดยตองทาเรองยนแบบชาระภาษกบ Inland Revenue Authority of Singapore (IRAS) สาหรบผทตองเสยภาษ สามารถเลอกชาระครงเดยวภายใน 1 เดอนนบตงแตยนแบบชาระภาษหรอสามารถแบงจายเปนงวดไดสงสด 12 งวดตอป


ภายใต Goods and Services Tax Act สงคโปรมการจดเกบภาษการคาจากสนคาและบรการทมการบรโภคในสงคโปร และการนาเขาสนคาเขามาในประเทศสงคโปร โดยภาษการคาของสงคโปรสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทตามประเภทของสนคาและบรการ คอ

สนคาและบรการทวไปจะเกบภาษทรอยละ 7

สนคาสงออกและการใหบรการระหวางประเทศ จะเกบภาษทรอยละ 0

รายการไดรบการยกเวนภาษ ไดแก การขายและใหเชาทดน ผลตภณฑทเกยวกบการใหบรการทางการเงน เชน การประกนชวต ดอกเบยธนาคาร เปนตน

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) สงคโปรมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท

เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจาย รอยละ 15 และ 10 ตามลาดบ อยางไรกตามชาวตางชาตไมจาเปนตองจายภาษดงกลาวหากเงนไดนนเขาขายของอนสญญาภาษซอน

(3) อากรแสตมป (stamp duty) ภายใต Stamp Duty Act สงคโปรไมมการจดเกบคาอากรแสตมปสาหรบผลตภณฑ

ทางการเงนนบตงแตป 2541 แตยงคงมการจดเกบคาอากรแสตมปกบหน และอสงหารมทรพย ในอตราตางกนไป ขนกบประเภทของเอกสาร



(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax) สงคโปรมการเกบภาษอสงหารมทรพย โดยเจาของอสงหารมทรพยจะตองเสยภาษซง

เกบเปนรายปในทกตนป ซงเปนอตราภาษแบบกาวหนา โดยมอตราภาษรอยละ 4 สาหรบอสงหารมทรพยทมเจาของอยอาศย (owner-occupied residential property) และมการเกบภาษอตรารอยละ 10 สาหรบอสงหารมทรพยประเภทอน

(5) ภาษศลกากร (customs duty) สาหรบสนคาทวไป สงคโปรไมมการจดเกบภาษนาเขาและสงออก ยกเวนสนคา

นาเขาบางประเภท เชน บหร สรา เครองยนต เปนตน

3.8.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) สงคโปรไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 69 ประเทศ โดยเปนประเทศใน

กลมอาเซยน 7 ประเทศ คอ บรไน ฟลปปนส อนโดนเซย มาเลเซย เมยนมาร ไทย และเวยดนาม 3.8.4 การจางงาน

72

3.8.4.1 สญญาจางงาน

(1) การเลกจาง ภายใตกฎหมายการจางงานของสงคโปรกาหนดใหนายจางตองทาการแจงแกลกจาง

หากมการเลกจางงาน โดยมรายละเอยดดงน - สาหรบลกจาง

- ตองไดรบการแจงลวงหนา 1 วน สาหรบลกจางทมอายงานนอยกวา 26 สปดาห

- ไดรบการแจงกอน 1 สปดาห สาหรบลกจางทมอายงาน 26 สปดาหถง 2 ป - ไดรบการแจงกอน 2 สปดาห สาหรบลกจางทมอายงาน 2-5 ป - ไดรบการแจงกอน 4 สปดาห สาหรบลกจางทมอายงานมากกวา 5 ปขนไป

- สาหรบตาแหนงผบรหารนน ทงฝายนายจางและลกจางตองทาการแจงลวงหนาภายใน 3 เดอน หากมการเลกจางงานหรอลาออกจากงาน

ในกรณของการเลกจางงานทไมไดเกดจากเหตผลทางเศรษฐกจ (non-economic) ลกจางทเหนวาการเลกจางนนไมเปนธรรม สามารถรองเรยนไปยงรฐมนตรกระทรวงแรงงาน (Minister for Manpower) ภายใน 1 เดอนนบแตวนทถกเลกจาง

72 ภายใต Employment Act


(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงานกาหนดใหลกจางทางานไมเกน 12 ชวโมงตอวน

(3) อตราคาจาง ประเทศสงคโปรไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา อยางไรกตาม สภาคาจางแหงชาต

(National Wage Council: NWC) ของสงคโปรไดจดทาแนวทางกาหนดคาจางประจาป ซงจะมการทบทวนทกๆ 2-3 ป

(4) การลาประจาป กฎหมายการจางงานของสงคโปรกาหนดใหผใชแรงงาน (workmen) ทมรายไดนอย

กวา 4,500 ดอลลารสงคโปรตอเดอน และลกจางทมรายไดนอยกวา 2,000 ดอลลารสงคโปรตอเดอน สามารถมสทธลาดงน

- ลาประจาปได 7 วนตอปสาหรบลกจางทมอายงาน 1 ป และมวนลาประจาปเพมขน 1 วน สาหรบอายงานทเพมขนทก 1 ป ซงวนลาประจาปสงสด คอ 14 วนตอป

- วนหยดราชการ 11 วนตอป - ลาปวย 14 วนตอป (สงสด 60 วนหากตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล) - ลาคลอด 16 สปดาห

3.8.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน ภายใต Employment of Foreign Manpower Act 2012 บคคลตางชาตทตองการเขา

มาทางานในประเทศสงคโปรตองทาการสมครเพอขอใบอนญาตทางาน โดยใบอนญาตทางานของสงคโปรจาแนกตามประเภทของผทตองการเขามาทางานไดหลายระดบ ทสาคญมดงน

(1) สาหรบผประกอบวชาชพ (professional) ใบอนญาตสาหรบผประกอบวชาชพมหลายประเภท ไดแก Employment Pass,

Personalised Employment Pass (PEP) และ EntrePass (2) สาหรบแรงงานผมอในระดบกลาง (mid-level skilled workers)

ใบอนญาต S Pass สาหรบชาวตางชาตทมทกษะในระดบกลาง โดยตองไดรบเงนเดอนขนตา 2,200 ดอลลารสงคโปร โดยนายจางจะตองเปนผดาเนนการขอใบอนญาตประเภทนใหลกจาง

(3) สาหรบแรงงานทกษะ และแรงงานกงทกษะ (skilled and semi-skilled workers) ใชใบอนญาต Work Permit (WP) ซงโดยทวไปจะออกใหสาหรบแรงงานตางชาตไร

ฝมอ ใบอนญาตประเภทนมอาย 2 ป และสามารถตออายใหมได



3.8.4.3 กาลงแรงงาน กาลงแรงงานของประเทศสงคโปรถอวามจานวนไมสงนกเมอเทยบกบประเทศในกลม

อาเซยน โดยในป 2555 สงคโปรมกาลงแรงงานทงสน 3,021,715 คน นอกจากน อตราการวางงานของสงคโปรอยในระดบตา โดยมอตราการวางงานเพยงรอยละ 2.80 (ตารางท 3.64)

ตารางท 3.64 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของสงคโปร ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555



ถงแมวาสงคโปรจะมกฎหมายวาดวยการควบคมเงนตางประเทศ (Exchange Control Act) แตในทางปฏบต รฐบาลสงคโปรไมมขอจากดสาหรบธรกรรมการแลกเปลยนเงนตราและการเคลอนยายเงนทน นกลงทนสามารถเคลอนยายเงนทนอยางเปนอสระ ทงการเคลอนยายเงนทนเขาและออก โดยรฐบาลมการจากดการเคลอนยายเงนดอลลารสงคโปรในบางกรณเทานน เนองจากการปองกนการเกงกาไรคาเงน


3.8.6.1 สถานภาพดาน ICT สงคโปรเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในอตราสง ทงการเขาถง

โทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอรเนต การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ ในป 2555 หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน สงคโปรมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 152.173 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 74.2 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 26.1 และ 124.974 ตามลาดบ และมแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 391,106 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT

73 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 74 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1

เลขหมาย


ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT75 พบวาสงคโปรมราคาคาบรการ ICT ตา โดยคดเปนรอยละ 0.4 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.65) 3.8.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2555 ชาวสงคโปรมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 1,081 รายการและตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 3,791 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 4,872 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 8,604 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวสงคโปรและชาวตางชาตตอสานกงาน

สทธบตรในประเทศตงแตป 2541–2555 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสด คอ สาขาเซมคอนดกเตอร (semiconductor) (รอยละ 16.58) รองลงมา คอ เทคโนโลยคอมพวเตอร (technology computer) (รอยละ 11.68) และเทคโนโลยโสตทศน (audio-visual technology) (รอยละ 8.72) ตามลาดบ

ขณะทในป 2555 ชาวสงคโปรไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงาน

สทธบตรในประเทศจานวน 410 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 1,862 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 2,272 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศสงคโปรจานวน 5,223 รายการ

3.8.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)76 ในป 2553 สงคโปรมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคา

ทงสนกวา 128,239 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 45.3 ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม

75 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ

อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

76 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส



ตารางท 3.65 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของสงคโปร ป 2555 เครองชวดทสาคญ

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 152.1 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 74.2 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 26.1 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 124.9 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 391,106 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 0.4 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 4,872 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด(รอยละ) Semiconductor (16.58)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 2,272 การสงออกสนคา Hi-Technology มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 128,239 สดสวนตอมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม (รอยละ) 45.3

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aเปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541–2555


3.9 สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม

3.9.1 สภาวะตลาดทวไป

3.9.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค เศรษฐกจของเวยดนามเตบโตอยางตอเนอง ในป 2555 ผลตภณฑมวลรวมภายใน

ประเทศของเวยดนามมมลคา 155.8 พนลานดอลลารสหรฐ ขยายตวรอยละ 5.24 และคดเปนผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหวมลคา 1,755.3 ดอลลารสหรฐตอคน ในขณะทอตราเงนเฟอลดลงมากจากปกอนหนา เปนผลจากมาตรการรกษาเสถยรภาพดานราคาของภาครฐ สภาพอากาศทสงผลบวกตอผลผลตการเกษตร รวมไปถงการลดลงของราคาอาหารในตลาดโลก ทาใหอตราเงนเฟอในป 2555 อยทรอยละ 10.93 (ตารางท 3.66) เงนสกลหลกของเวยดนาม คอ เงนดอง (VND) ซงมอตราแลกเปลยนทางการในป 2555 ท 20,828.0 ดองตอหนงดอลลารสหรฐ

ตารางท 3.66 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเวยดนาม ป 2550 – 2555



77.4 99.1 106.0 115.9 135.5 155.8


7.13 5.66 5.40 6.42 6.24 5.24


919.2 1,164.6 1,232.4 1,333.6 1,543.0 1,755.3

อตราเงนเฟอ (รอยละ) 9.63 22.67 6.22 12.07 21.26 10.93อตราแลกเปลยนทางการ (ดอง/ดอลลารสหรฐ)

16,105.13 16,302.25 17,065.08 18,612.92 20,509.75 20,828.0


3.9.1.2 ขนาดและโครงสรางเศรษฐกจ

ในป 2555 เศรษฐกจของเวยดนามเตบโตตาทสดในชวงป 2550-2555 เปนผลจากการขยายตวทลดลงของภาคเกษตร และอตสาหกรรมเปนหลก กลาวคอ ภาคการเกษตรขยายตวเพยงรอยละ 2.7 จากทปกอนหนาขยายตวรอยละ 5.2 ในขณะทภาคอตสาหกรรมขยายตวเพยงรอยละ 4.5 จากทปกอนหนาขยายตวรอยละ 6.8 จากความตองการภายในประเทศทลดลง สนคาคงคลงทอยในระดบสง และสนเชอจากสถาบนการเงนทลดลง

เศรษฐกจเวยดนามในป 2555 ขยายตวจากภาคบรการเปนหลก โดยมอตราการเตบโต

รอยละ 6.4 จากการเพมขนของการคาปลก บรการคมนาคม และบรการทองเทยว



3.9.1.3 การสงออกและการนาเขา จากขอมลของธนาคารแหงประเทศไทย พบวา ในป 2555 การคารวมของเวยดนามม

มลคา 128.4 พนลานดอลลารสหรฐ แบงเปนการสงออกสนคามลคา 114.6 พนลานดอลลารสหรฐ ขยายตวจากปกอนรอยละ 18.3 โดยมตลาดสงออกทสาคญ คอ กลมประเทศสหภาพยโรป (รอยละ 17.7 ของมลคาการสงออก) สหรฐอเมรกา (รอยละ 17.1 ของมลคาการสงออก) กลมประเทศอาเซยน (รอยละ 15.0 ของมลคาการสงออก) และญปน (รอยละ 11.3 ของมลคาการสงออก) ตามลาดบ สวนการนาเขาสนคาคดเปนมลคา 113.8 พนลานดอลลารสหรฐ ขยายตวในอตรารอยละ 6.6 ตลาดนาเขาหลก ไดแก จน (รอยละ 25.3 ของมลคาการนาเขา) อาเซยน (รอยละ 18.3 ของมลคาการนาเขา) สาธารณรฐเกาหล (รอยละ 13.6 ของมลคาการนาเขา) และญปน (รอยละ 10.2 ของมลคาการนาเขา) ตามลาดบ

จากมลคาการสงออกทมากกวามลคาการนาเขาสนคา สงผลใหดลการคาของเวยดนาม

เกนดล 748.8 ลานดอลลารสหรฐ ซงนบเปนครงแรกในรอบ 20 ป เปนผลมาจากการขยายตวจากการสงออกของการลงทนจากตางชาตเปนหลก โดยมอตราการขยายตวสงถงรอยละ 31.2 ในขณะทการสงออกโดยทองถนขยายตวเพยงรอยละ 1.3 เทานน 3.9.1.4 การคาระหวางไทยและเวยดนาม

จากสถตการคาระหวางประเทศระหวางไทยและเวยดนามลาสดป 2556 พบวา มลคาการคาระหวางไทยและเวยดนามขยายตวรอยละ 10.37 เพมขนจากมลคา 9.5 พนลานดอลลารสหรฐในป 2555 เปน 10.5 พนลานดอลลารสหรฐ จากการเพมขนของทงการสงออกและการนาเขา โดยการสงออกในป 2556 มมลคา 7.2 พนลานดอลลารสหรฐ ขยายตวจากปกอนหนาในอตรารอยละ 10.78 สนคาสงออกไปเวยดนามทสาคญ ไดแก นามนสาเรจรป เมดพลาสตก เคมภณฑ ผลตภณฑยางรถยนต อปกรณและสวนประกอบเครองปรบอากาศ และผลตภณฑเครองจกรและชนสวน เปนตน77 สวนการนาเขามมลคา 3.3 พนลานดอลลารสหรฐ ขยายตวจากปกอนหนาในอตรารอยละ 9.5 ซงนบวาขยายตวลดลงจากปกอนหนามากพอสมควร สนคานาเขาจากเวยดนามทสาคญ ไดแก เครองใชไฟฟาในบาน เหลก เหลกกลาและผลตภณฑ เครองจกรไฟฟาและชนสวน รถจกรยานยนต ผาผนและดาย และคอมพวเตอรชนสวนและสวนประกอบ เปนตน78

จากมลคาการสงออกและนาเขาระหวางไทยและเวยดนามดงกลาว สงผลใหไทยม

ดลการคาเกนดลกบเวยดนาม คดเปนมลคา 3.9 พนลานดอลลารสหรฐ ซงอยในระดบใกลเคยงกบปกอนหนา (ตารางท 3.67)

77 กรมการคาตางประเทศ 78 กรมการคาตางประเทศ


ตารางท 3.67 การคาระหวางไทยและเวยดนาม ป 2551 – 2556 (ลานดอลลารสหรฐ)

2551 2552 2553 2554 2555 2556

มลคาการคา 6,468.3 6,064.0 7,242.1 9,090.7 9,469.6 10,451.2 (31.57) (-6.25) 19.43 25.53 4.17 10.37

การสงออก 5,017.8 4,678.4 5,845.5 7,059.5 6,483.3 7,182.2 (31.90) (-6.76) 24.94 20.77 -8.16 10.78 การนาเขา 1,450.5 1,385.5 1,396.6 2,031.2 2,986.3 3,269.0 (30.45) (-4.48) 0.80 45.44 47.02 9.46

ดลการคา 3,567.4 3,292.9 4,448.8 5,028.3 3,497.0 3,913.3 ทมา: กระทรวงพาณชย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

3.9.1.5 การลงทน

มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงเวยดนามเพมขนจาก 7.4 พนลานดอลลารสหรฐในป 2554 เปน 8.4 พนลานดอลลารสหรฐในป 2555 คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 12.62

ตารางท 3.68 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศสทธมายงเวยดนาม ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) 6,700.0 9,579.0 7,600.0 8,000.0 7,430.0 8,368.0 อตราการเตบโต (รอยละ) 179.17 42.97 -20.66 5.26 -7.13 12.62

ทมา: ธนาคารโลก

3.9.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน

เวยดนามใชระบบอตราแลกเปลยนแบบผกคากบสกลอน (pegged exchange rate) โดยธนาคารรฐแหงเวยดนาม (State Bank of Vietnam: SBV) ซงเปนธนาคารกลางของเวยดนามจะเปนผประกาศอตราแลกเปลยนทางการเปนรายวน (inter-bank average rate) และธนาคารพาณชยตางๆ จะใชอตราแลกเปลยนทางการในการกาหนดราคาซอขายเงนตราตางประเทศ โดยมชวงการเคลอนไหวขนลงไมเกนรอยละ 1.0

เงนสกลหลกของเวยดนาม คอ เงนดอง ซงมแนวโนมออนคาลงตงแตป 2550 เปนตนมา

อนเปนผลจากการขาดดลการคาอยางตอเนองเปนระยะเวลากวา 20 ป จนกระทงเกนดลในป 2555 การขาดแคลนเงนดอลลารสหรฐ และอตราเงนเฟอทอยในระดบสง โดยเฉพาะในป 2554 ซงสรางแรงกดดนตออตราแลกเปลยนของเวยดนามเปนอยางมาก โดยลาสด ณ วนท 27 มนาคม 2556 อตราแลกเปลยนทางการรายวนของเวยดนามอยท 20,828 ดองตอดอลลารสหรฐ



3.9.1.7 ระบบธนาคาร นอกจากธนาคารรฐแหงเวยดนามซงเปนธนาคารกลางแลว ระบบธนาคารในเวยดนามยง

ประกอบดวยธนาคารพาณชยทองถน ธนาคารพาณชยของรฐ ธนาคารพาณชยซงตางชาตเปนเจาของ และสาขาของธนาคารตางชาต ทงน การเขารวมเปนสมาชกองคการการคาโลกของเวยดนามเมอป 2552 ทาใหในปจจบน การปฏบตตอธนาคารตางชาตและธนาคารของเวยดนามแทบไมมความแตกตางกน

กฎหมายสถาบนการเงนของเวยดนาม (Law on Credit Institutions) อนญาตให

ธนาคารพาณชยสามารถใหบรการไดหลากหลาย โดยรวมไปถงการบรหารกองทนและตราสารทางการเงน โดยทวไป นกลงทนตางชาตทจะลงทนในเวยดนามตองเปดบญชธนาคารในเวยดนาม โดยอาจเปดบญชเปนสกลเงนดองหรอสกลเงนดอลลารสหรฐกได

ปจจบน ธนาคารพาณชยในเวยดนามมจานวนกวา 100 แหง โดยแบงเปนธนาคารของรฐ

5 แหง ธนาคารของเอกชนทองถน 35 แหง ธนาคารทเปนเจาของโดยตางชาต 5 แหง ธนาคารทเปนการรวมทน 4 แหง และสาขาของธนาคารตางชาต 50 แหง79

3.9.1.8 การถอครองทดน

ภายใตกฎหมายทดนของเวยดนาม (Law on Land 2003) รฐบาลเวยดนามไมอนญาตใหนกลงทนตางชาตซอขายหรอเปนเจาของทดนในเวยดนาม แตใหสทธในการเชาทดน (land use right: LUR) โดยนกลงทนตางชาตตองขอเชาสทธในการใชทดนจากรฐบาล และมระยะเวลาการเชาขนอยกบระยะเวลาของโครงการลงทนตามทไดรบใบอนญาตการลงทน (investment license)

โดยทวไป การใหใชสทธในทดนระยะยาวจะมอายในการใชทดนไมเกน 50 ป แตอาจม

การตออายการใชสทธในทดนไดอก หากเปนโครงการลงทนทไดรบการสงเสรมเปนพเศษจาก The Standing Committee of the National Assembly ของเวยดนาม แตระยะเวลาทงหมดตองไมเกน 70 ป โดยตองมใบรบรองสทธในการใชทดนระยะยาว (long-term land use rights certificates: LURC) เปนหลกฐาน เพอแสดงการจดทะเบยนของผถอใบรบรอง เงอนไขการใชทดน วตถประสงคของการใชทดน รวมทงรายการจดทะเบยนจานองทดน

วสาหกจทมชาวตางชาตลงทนสามารถขอใชทดนระยะยาวได 3 วธดงตอไปน 1) การรวมลงทน (joint venture) กบหนสวนชาวเวยดนามทไดรบการจดสรรจากรฐบาลใหได

สทธในการใชทดนระยะยาวโดยสวนใหญการลงทนรวมดงกลาวนนผเปนหนสวนชาว

79 ทมา: The State Bank of Vietnam


เวยดนามจะลงทนในลกษณะของการใหใช LURs ดงนน กจการทมการลงทนโดยตางชาตจงไมตองเชาทดนจากรฐบาล

2) การเชาทดนจากรฐบาล โดยคณะกรรมการระดบจงหวด (Provincial People’s Committee) เปนผทมอานาจในการใหวสาหกจทมตางชาตเปนผลงทนเชาทดนโดยมกระทรวงพลงงานธรรมชาตและสงแวดลอมเปนตวแทนในฐานะฝายเวยดนามในการทาสญญาใหเชาทดน

3) การเชาชวงทดนจากเขตอตสาหกรรมเพอการสงออกหรอเขตเทคโนโลยขนสง การใชทดนนเปนการเชาชวงตอจากนกพฒนาอสงหารมทรพยทไดจดสรรทดนเปนเขตพเศษตางๆ เชน เขตอตสาหกรรมเพอการสงออก หรอเขตเทคโนโลยขนสงเพอใหนกลงทนเขามาดาเนนกจการในเขตนนโดยการเชาชวงซงโดยปกตจะมการสรางสงปลกสรางบนทดนนนและใหเชาไปพรอมกบทดน


คาเฉลยของดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสของเวยดนามอยในอนดบท 54 จากทมการจดอนดบทงหมด 154 ประเทศทวโลกในป 2555 (ตารางท 3.67) และอยในอนดบท 5 ในกลมประเทศอาเซยน ซงถอวาไมสงมากนกเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจากสงอานวยความสะดวกและความสามารถในดานโลจสตกสของเวยดนามยงไมทนสมย นอกจากน เวยดนามยงประสบปญหาการจราจรตดขดบนทองถนนในเขตเมอง และความจากดของโครงขายถนนทเชอมตอเมองตางๆ ดงนน รฐบาลจงมโครงการกอสรางตางๆ เพอปรบปรงสาธารณปโภคขนพนฐาน เชน โครงการถนนวงแหวนในกรงฮานอย รถไฟความเรวสงเชอมกรงฮานอย-นครโฮจมนห และทางดวนเชอมกรงฮานอยและเมองอนๆ เปนตน

แมวาการเขาถงไฟฟาของเวยดนามจะคอนขางสง ทอตรารอยละ 96.1 ของประชากร

ทงหมด แตเนองจากความตองการใชไฟฟาในเวยดนามเพมขนอยางตอเนอง รฐบาลจงมแผนเพมกาลงการผลตไฟฟา สวนอตราคาไฟฟาในเวยดนามอยท 0.06 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต ซงตาทสดในภมภาค ในป 2555 ทผานมา เวยดนามปรบขนราคาคาไฟ 2 ครง ครงแรกเมอวนท 1 กรกฎาคม 2555 และครงท 2 เมอวนท 22 ธนวาคม 2555 โดยการปรบขนราคาคาไฟครงท 2 สงผลใหราคาคาไฟเฉลยจากเดมอยท 1,369 ดองตอกโลวตตตอชวโมง (1.95 บาท) เพมขนเปน 1,437 ดองตอกโลวตตตอชวโมง (2 บาท)80 ในทางกลบกน ปรมาณนาตอคนทนามาใชไดของเวยดนามตาเกอบทสดในภมภาค มากกวาเพยงแคสงคโปรและไทย อยางไรกตาม อตราคานาในเวยดนามกลบตาเกอบทสดในภมภาค โดยสงกวากมพชาและลาวเทานน (ตารางท 3.69)

80 ทมา: สถานทตไทยประจาเวยดนาม



ตารางท 3.69 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเวยดนาม

เครองชวดทสาคญ ดชนวดประสทธภาพทางโลจสตกสd (1=ตา, 5=สง) 3.00b ถนนลาดยาง (กโลเมตร) 206,633 (รอยละ 74 ของถนนทงหมด)a การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 96.1c อตราคาไฟฟา ณ โฮจมนห (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.06b ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 4,091.53c อตราคานา ณ โฮจมนห (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.46 b

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: a ขอมลป 2556 b ขอมลป 2555 c ขอมลป 2554 d ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกสโดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอ คาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ


3.9.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต81 (1) นตบคคล

กฎหมายวสาหกจ (Law on Enterprises) กาหนดรปแบบของนตบคคลทอนญาตใหนกลงทนตางชาตจดตง เพอดาเนนกจการและธรกจในเวยดนามไดใน 3 ประเภท ไดแก

1) บรษทจากด (limited liability company: LLC) การจดตงบรษทจากด ประกอบดวยคณะบคคล ซงอาจเปนบคคลธรรมดาหรอนต

บคคลกได และจะมจานวนกคนกได ทงน บรษทจากดไมจาเปนตองมการออกหนของบรษท และสมาชกแตละคนจะมความรบผดเทากบมลคาทไดลงทนไปเทานน โดยสภาพบคคลตามกฎหมายของบรษทจากดนน จะเรมขนเมอไดรบใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ (business registration certificate) โดยบรษทจากดแบงไดเปน 2 ประเภท คอ (1) บรษทจากดทมจานวนสมาชกผกอตงรายเดยว ซงผกอตงจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได และสามารถแตงตงผกระทาการแทนซงอาจมมากกวา 1 คน เพอใชสทธ 81 ภายใต Law on Enterprises


และหนาทแทนตนในนามบรษท และ (2) บรษทจากดทมจานวนสมาชกตงแต 2 คนขนไป โดยการบรหารจดการบรษทจะดาเนนการผานกรรมการบรษททไดรบการแตงตงจากทประชมสมาชก นอกเหนอจากการแตงตงกรรมการบรหารบรษทแลว ทประชมสมาชกอาจแตงตงผแทนของบรษท เพอใหเปนผรบผดชอบในการดาเนนกจการของบรษททตองเกยวของกบบคคลภายนอก เปนตวแทนในศาล รวมทงการใชตราประทบของบรษท ทงน ผแทนบรษทอาจเปนชาวตางชาตกได แตตองเปนผทมถนทอยในเวยดนาม

2) บรษทรวมหน (joint-stock company: JSC) บรษทรวมหนเปนนตบคคลทมการแบงเงนลงทนของบรษทเปนหน โดยผถอหนใน

บรษทรวมทนจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได แตตองประกอบไปดวยผถอหนอยางนอย 3 ราย ความรบผดของผถอหนแตละรายนนจากดอยเพยงจานวนหนทตนถออย

โครงสรางของการบรหารบรษทรวมหนประกอบดวย ทประชมผถอหนสามญ (general shareholder meeting: GSM) คณะกรรมการบรหารบรษท (board of directors) และกรรมการผจดการ (director) โดยในกรณทมบคคลธรรมดาเปนผถอหนมากกวา 11 คน หรอมนตบคคลเปนผถอหนมากกวารอยละ 50 ของมลคาหน กฎหมายเวยดนามกาหนดใหจดตงคณะกรรมการกากบดแล ประกอบดวยสมาชก 3-7 คน ทไดรบการแตงตงจากทประชมผถอหนสามญ ทงน ประธานคณะกรรมการบรหารบรษทหรอกรรมการผจดการ จะเปนผทกระทาการแทนบรษทรวมหน โดยจะเปนชาวเวยดนามหรอไมกได แตตองเปนผทมถนทอยในเวยดนาม 202

3) หางหนสวนประเภทไมจากดความรบผดชอบ นกลงทนตางชาตสามารถจดตงวสาหกจในรปแบบของหางหนสวนได ซงเปนการรวม

หนกนระหวางหนสวนตงแต 2 คนขนไป โดยมความรบผดแบบไมจากด แตหางหนสวนอาจจะจดใหมหนสวนประเภทจากดความรบผดกได

ในการดาเนนกจการ หนสวนทกคนเปนสมาชกในทประชมผถอหน โดยใหมการเลอกหนสวนประเภทไมจากดความรบผดเขาเปนประธานกรรมการในทประชมผถอหน นอกจากน ทประชม ผถอหนมหนาทตองลงมตในเรองตางๆ ทเกยวกบการดาเนนกจการของหางหนสวน สาหรบการลงมตในกจการทมความสาคญมาก จะตองใชคะแนนเสยง 2 ใน 3 ของจานวนสมาชกทไมจากดความรบผด โดยสภาพนตบคคลของหางหนสวนนนจะเรมขนนบจากวนทไดมการออกใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ

(2) การจดตงสานกงานตวแทน

วสาหกจตางประเทศสามารถจดตงสานกงานสาขาได แตมขอจากดในการดาเนนกจการและการทาธรกรรม โดยไมสามารถทากจกรรมใดๆ ทเปนการหากาไรโดยตรง และไมสามารถทาสญญาทางการพาณชยใดๆ ทงในนามของสานกงานตวแทนและบรษทตางชาตทเปนบรษทแม โดยทาได



เพยงธรกรรมทเกยวของกบการศกษาตลาด การดาเนนการตางๆ เพอขยายการคาของบรษท และการดแลตลาดในประเทศเวยดนาม

อยางไรกตาม สานกงานตวแทนของวสาหกจตางชาตสามารถเชาสานกงาน และซอหรอเชาอปกรณตางๆ เทาทจาเปนในการดาเนนกจการ รวมทงรบสมครพนกงานชาวเวยดนามหรอชาวตางชาตเปนลกจางได นอกจากน ยงสามารถเปดบญชของสานกงานตวแทนกบธนาคารได แตตองใชในกจการของสานกงานตวแทนเทานน

(3) สานกงานสาขา

สานกงานสาขาของวสาหกจตางประเทศในเวยดนาม หมายถง สานกงานสาขาทเปนของวสาหกจตางชาตทงหมด ทดาเนนการบางอยางภายใตสาขาบรการทกาหนด เชน ธนาคารการเงน สานกงานกฎหมาย การประกนภย การตลาด การโฆษณา การศกษา การทองเทยว โลจสตกส และกอสราง เปนตน

สานกงานสาขาของนตบคคลตางชาตสามารถดาเนนการและทาธรกรรมของนตบคคลตางชาตนนไดอยางเปนทางการ รวมทงสามารถทาธรกรรมทางการเงนและทาสญญากบคนทองถนได โดยสานกงานสาขาจะตองรบผดชอบในการชาระภาษตางๆ ในเวยดนาม ทเกดจากการทาธรกรรมและสนทรพยของสานกงานสาขา ทงน วสาหกจตางชาตสามารถยนขอรบใบอนญาตไดจากกระทรวงทเกยวของในการกากบดแลสาขาบรการตางๆ

3.9.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต (1) นตบคคล

1) บรษทจากด (limited liability company: LLC) ในการดาเนนการจดตงบรษท คณะผกอตงจะตองยนเอกสารทใชในการจดทะเบยน

ธรกจตามทกฎหมายกาหนด เพอขอรบใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ ซงจะออกใหภายใน 10 วนทาการหลงจากทมการยนเอกสารครบถวนแลว เอกสารทตองใขประกอบดวย

คารองขอจดตงบรษทตามทกฎหมายกาหนด


รายการของสมาชกผกอตงบรษทและเอกสารประกอบของแตละบคคล หากเปนบคคลธรรมดา ตองยนใบสาคญประจาตว หากนตบคคลเปนสมาชก ตองยนสาเนามตทประชมสมาชกทใหเขารวมกอตงบรษทใหม สาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ หนงสอมอบอานาจ และสาเนาใบสาคญประจาตวของผมอานาจกระทาการแทนบรษท


เอกสารตางๆ ทหนวยงานของรฐออกให เพอรบรองวาเปนเงนลงทนถกกฎหมาย ซงไดมาจากวสาหกจทดาเนนกจการถกตองตามกฎหมาย

ใบรบรองการปฏบตงานของกรรมการบรษท หรอบคคลทเกยวของกบการดาเนนกจการของบรษทตามทกฎหมายกาหนดไว

2) บรษทรวมหน (joint-stock company: JSC) การจดทะเบยนบรษทรวมหน ตองมเอกสารดงน

คารองขอจดตงบรษทรวมหนตามแบบทกฎหมายกาหนด


รายชอผถอหนกอตงและเอกสารประกอบของแตละบคคล หากเปนบคคลธรรมดา ใหยนใบสาคญประจาตว กรณทเปนนตบคคล ใหยนสาเนามตทประชมสมาชกทใหเขารวมเปนผถอหน สาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ หนงสอมอบอานาจ และสาเนาใบสาคญประจาตวของผมอานาจกระทาการแทนบรษท และหากผถอหนเปนนตบคคลตางชาต ตองยนสาเนาใบรบรองการจดทะเบยนบรษททรบรองโดยหนวยงานทรบจดทะเบยนบรษทนน โดยตองยนลวงหนาภายใน 3 เดอนกอนทจะมการขอจดทะเบยนบรษทรวมหน

เอกสารตางๆ ทหนวยงานของรฐออกให เพอรบรองวาเปนเงนทลงทนถกกฎหมาย ทไดมาจากวสาหกจทดาเนนกจการถกตองตามกฎหมาย

ใบรบรองการปฏบตงานของกรรมการบรษท หรอบคคลทเกยวของกบการดาเนนกจการของบรษทตามทกฎหมายกาหนดไว

202 (2) สานกงานตวแทน

ในการจดตงสานกงานตวแทน วสาหกจตางชาตตองยนขออนญาตจดตงตอหนวยงานทใหบรการดานอตสาหกรรมและการคาของจงหวดทตองการตงสานกงานตวแทน โดยยนเอกสารดงตอไปนเปนภาษาเวยดนามและภาษาองกฤษ

ใบสมครขอจดตงสานกงานตวแทน

ใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ ตองมอายคงเหลออยางนอยหนงป

รายงานงบการเงนปลาสด

ขอบงคบของวสาหกจจากตางประเทศทเปนผขอจดตงสานกงานตวแทน หากหนวยงานทใหบรการดานอตสาหกรรมและการคาของจงหวดเหนสมควร จะออก

ใบอนญาตจดตงสานกงานสาขาใหภายใน 15 วนนบจากวนทไดรบเอกสารทเกยวของ โดยใบอนญาตตง



สานกงานตวแทนจะมอาย 5 ปนบจากวนทออกใบอนญาต ทงน วสาหกจตางชาตจะขออนญาตจดตงสานกงานตวแทนไดเพยง 1 แหงในแตละเขต และหากตองการขอเปดสานกงานตวแทนแหงท 2 ในเขตอนกตองทาการขอใบอนญาตใหม

3.9.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต ในปจจบน นกลงทนตางชาตไดทยอยเขาไปลงทนในเวยดนาม รฐบาลเวยดนามจงกาหนด

เงอนไขในการลงทนจากตางชาตเปนรายสาขาอตสาหกรรม ดงน (1) กจการทมเงอนไขเกยวกบรปแบบการลงทน

เวยดนามกาหนดรปแบบและเงอนไขการลงทนสาหรบบางสาขาธรกจ ดงตารางท 3.70

ตารางท 3.70 รปแบบและเงอนไขการลงทนของกจการในเวยดนาม

รปแบบและเงอนไขการลงทน สาขาธรกจ

การลงทนในลกษณะ Business Co-operation Contract (BCC) - นกลงทนเวยดนามตองมความเชยวชาญและไดรบอนมตดาเนนการ

-การพฒนาเครอขายโทรคมนาคมบรการโทรคมนาคมบรการขนสงพสดภณฑทงในและระหวางประเทศ

- กจกรรมเกยวกบสอมวลชนการกระจายเสยงทางวทยและโทรทศน

การลงทนในลกษณะ BCC หรอ Joint Venture เทานน - การคนหาทรพยากรธรรมชาตและนามน - การขนสงทางอากาศรถไฟและทางทะเล - การขนสงผโดยสารการสรางทาเรอและทาอากาศยานยกเวนกรณทา

สญญาลกษณะ BOT (Build–Operate–Transfer), BTO (Build–Transfer–Operate) หรอ BT (Build–Transfer)

- บรการทางทะเลและทางอากาศ - กจกรรมทเกยวของกบวฒนธรรม - กจการทเกยวของกบปาไม - กจการทเกยวของกบการเดนทางทองเทยว - การผลตวตถระเบดเชงอตสาหกรรม - บรการทปรกษา (ยกเวนทปรกษาทางเทคนค)


(2) กจการทจากดสดสวนการลงทนของตางชาต เชน

ธนาคารทเปนการรวมหนกบนกลงทนเวยดนาม: สดสวนการลงทนของตางชาตตองไมเกนรอยละ 30

บรษทมหาชน: สดสวนการลงทนของตางชาตตองไมเกนรอยละ 49


(3) กจการทตองลงทนพฒนาวตถดบ ไดแก

การผลตและแปรรปนม

การผลตนามนพชและนาตาลจากออย

การแปรรปไม (ยกเวนโครงการทใชไมทนาเขาจากตางประเทศ)

(4) กจการทตองขออนมตจากนายกรฐมนตรโดยตรง ไดแก

กจการนาเขาและกระจายสนคาในประเทศ

กจการประมงนอกชายฝง

3.9.2.4 สทธประโยชนในการลงทน (1) สทธประโยชนในการลงทนตามกฎหมายการลงทน (Law on Investment)82

ในภาพรวม นกลงทนตางชาตทลงทนในกจการหรอในพนททกาหนด83 จะไดรบสทธประโยชนในการลงทน ยกตวอยางเชน

การยกเวนภาษเงนไดนตบคคล และการลดหยอนภาษเงนไดนตบคคล โดยเกบภาษในอตรารอยละ 10-20 จากอตราปกตรอยละ 25 ขนอยกบเงอนไขของแตละกจการ

การยกเวนภาษนาเขาวตถดบ อปกรณ ยานพาหนะ และสนคาอนๆ ทใชในโครงการลงทน

การนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกภาษ

การคดคาเสอมราคาแบบพเศษสาหรบสนทรพยถาวร

การยกเวนหรอลดหยอนคาเชาทดน ทงน กจการทรฐบาลเวยดนามสงเสรมการลงทนครอบคลมอตสาหกรรมทตองใช

แรงงานเขมขน ซงรวมไปถงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบดวย

(2) สทธประโยชนในการลงทนจากเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ)

82 กฎหมายการลงทนของเวยดนามไมไดระบสทธประโยชนในการลงทนโดยละเอยด โดยกลาวถงเพยงแคกจการและพนททจะไดรบการ

สงเสรมการลงทนเทานน ทงน ระเบยบกฎเกณฑการลงทนในเวยดนามแตกตางกนไปในแตละจงหวด เนองจากอานาจการตดสนใจเกยวกบกฎเกณฑตางๆ ขนอยกบผวาราชการจงหวด

83 กจการทไดรบการสงเสรมการลงทน เชน การผลตสนคาทใชเทคโนโลยสง การพฒนางานฝมอและอตสาหกรรมตางๆ และกจการดานการกอสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญ เปนตน สวนพนททไดรบการสงเสรมการลงทน เชน พนทซงมความยากลาบากทางเศรษฐกจและสงคม เขตเศรษฐกจอตสาหกรรม และเขตอตสาหกรรมเพอการสงออก เปนตน



นอกเหนอจากสทธประโยชนโดยทวไปแลว นกลงทนตางชาตยงไดรบสทธประโยชนพเศษอนๆ หากมการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ ซงแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก

1) export processing zone (EPZ) เปนเขตเศรษฐกจทรวมอตสาหกรรมประเภทตางๆ ซ ง เ นนผลตสนค า เ พอการส งออก มการ จดระบบสาธารณปโภคเพอใหบรการและอานวยความสะดวกดานการผลต นกลงทนทเขามาลงทนใน EPZ สามารถทาการผลตรบชวงตอ (sub-contract) และประกอบชนสวนสนคาเพอการสงออก

2) industrial zone (IZ) หรอ industrial park เปนเขตเศรษฐกจอตสาหกรรมซงเนนผลตสนคาเพอจาหนายในประเทศ

3) high-tech zone (HTZ) เปนเขตเศรษฐกจทจดตงขนเพอสงเสรมการวจยและพฒนา (R&D) รวมทงผลตสนคาทใชเทคโนโลยขนสงเปนสาคญ

อยางไรกตาม IZ และ HTZ บางแหงอาจมอตสาหกรรมหรอธรกจผลตสนคาเพอการสงออกตงอย

และไดรบสทธพเศษเชนเดยวกบอตสาหกรรมหรอธรกจประเภทเดยวกนทตงอยใน EPZ ได นอกจากน รฐบาลเวยดนามยงมไดจากดรปแบบการลงทนสาหรบกจการหรอโครงการลงทนภายในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยอนญาตทงการลงทนโดยชาวตางชาต การรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนทองถน การลงทนโดยชาวเวยดนาม และการลงทนในรปแบบของสญญารวมลงทนธรกจ (BCC)

นกลงทนทสนใจลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ สามารถขออนญาตลงทนไดโดยตรงจากคณะกรรมการจดการเขตเศรษฐกจอตสาหกรรมของจงหวด (Provincial IZ Management Board) ซงใชระยะเวลาในการอนมตเพยง 15 วน เทยบกบการลงทนนอกเขตเศรษฐกจพเศษซงใชระยะเวลาในการอนมตนานถง 60 วน โดยนกลงทนไดรบสทธประโยชน เชน

สามารถเชาชวงตอ (sub-lease) ทดนในเขตเศรษฐกจพเศษได

สามารถทาธรกจนาเขาและสงออกไดโดยตรง

สามารถคดเลอกและจางแรงงานชาวตางชาตได ในกรณทไมสามารถหาแรงงานชาวเวยดนามทมคณสมบตเหมาะสม

สามารถดาเนนการผลตไดอยางเสร

สามารถเปดบญชกบธนาคารตางชาตเพอประกอบการกยมเงน ในกรณทผใหกตางชาตระบเงอนไขดงกลาว แตทงนตองไดรบอนมตจากธนาคารกลางของเวยดนาม (State Bank of Vietnam) กอน จงจะเปดบญชได

ไดรบการยกเวนภาษการคา (turnover tax) และภาษมลคาเพม (value-added tax: VAT) รวมทงภาษนาเขาสนคา


3.9.2.5 การรบรองและคมครองการลงทน กฎหมายการลงทน (Investment Law) ซงประกาศใชเมอวนท 29 พฤศจกายน 2548

ใหการรบประกนวาจะใหการปฏบตอยางเปนธรรมและเทาเทยมกนตอนกลงทนตางชาตทลงทนในเวยดนามในดานตางๆ ดงน

1) ไมมการยดทรพยสนหรอโอนกจการลงทนของตางประเทศเปนของรฐ ตลอดชวงระยะเวลาของการลงทน

2) ปกปองสทธในทรพยสนอตสาหกรรม และผลประโยชนในการถายทอดเทคโนโลยในเวยดนาม

3) ปกปองผลประโยชนของนกลงทนอยางสมเหตสมผลหากมการเปลยนแปลงกฎหมายใดๆ ทกอใหเกดความเสยหายแกนกลงทน เชน หากกฎหมายทประกาศใชภายหลงทาใหผลประโยชนของนกลงทนลดลง นกลงทนทลงทนกอนหนาทกฎหมายใหมประกาศใช มสทธเลอกใชสทธประโยชนตามกฎหมายเดมได

4) ใหสทธการโอนยายเงนทนตางๆ ตอไปน ไปตางประเทศ ไดแก - กาไรจากการดาเนนธรกจ - เงนตนและดอกเบยของเงนกจากตางประเทศในระหวางดาเนนกจการลงทน - เงนและทรพยสนอนๆ ทมกรรมสทธโดยชอบดวยกฎหมาย - รายไดหลงหกภาษรายไดของแรงงานตางชาตททางานในเวยดนาม

5) เมอเกดขอพพาทระหวางผรวมทนหรอระหวางบรษทตางชาตกบสถาบนใดๆ ของเวยดนามและไมสามารถตกลงกนได สามารถเสนอใหอนญาโตตลาการหรอองคกรอนๆ ตามทตกลงกนเปนผไกลเกลยหรอประนประนอมได

3.9.3 ภาษ

3.9.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล84 (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดทตองเสยภาษ คอ รายไดทเกดจากการผลต การดาเนนธรกจ และการดาเนนกจกรรมทเกยวของกบภาคธรกจและภาคอตสาหกรรมอนๆ ยกตวอยางเชน รายไดทเกดจากการจาหนายสนคา รายไดทเกดจากการใหบรการ รายไดทเกดจากการใหเชาหรอขายสนทรพย การโอนทรพยสน การโอนหน เปนตน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) เ วยดนามเกบภาษ เ งนได น ต บคคลสาหรบรายไดทมาจากหลกทรพยและ

อสงหารมทรพยในอตรารอยละ 25 84 ภายใต Corporate Income Tax Law



(3) เงนปนผล (dividends) เวยดนามไมเรยกเกบภาษจากเงนปนผลทใหแกผถอหนชาวตางชาต

(4) การลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายโดยตรงตางๆ ททาใหเกดรายได ซงมเอกสารแสดงคาใชจายและไมไดถก

ระบวาเปนคาใชจายทไมสามารถนามาหกภาษ สามารถนามาเปนคาลดหยอนทหกจากรายไดเพอคานวณฐานภาษ ตวอยางของคาใชจายทไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษ เชน

คาเสอมราคาของสนทรพยถาวร

คาตอบแทนของลกจางซงไมไดจายจรงหรอไมไดระบในสญญาจางงาน

คาโฆษณาและการตลาด (5) การขาดทน (losses)

หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 5 ป

(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) กฎหมายเวยดนามไมอนญาตใหนาคาเสอมราคาของสนทรพยถาวรมาหกลดหยอน

ภาษ (7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

กฎหมายภาษเงนไดนตบคคลของเวยดนามกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคลไวท รอยละ 25 ของเงนไดพงประเมนสทธ

3.9.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา85

บคคลธรรมดาทมถนทอยในเวยดนาม ไมวาจะเปนชาวตางชาตหรอชาวเวยดนาม ตองชาระภาษจากรายไดทเกดขนทงในและนอกประเทศเวยดนาม โดยจะนบเปนผทมถนทอยในเวยดนามหากอาศยอยในประเทศเวยดนาม 183 วน หรอมากกวา 12 เดอนตดตอกนตามปปฏทน นบจากวนแรกทเขามาในประเทศ หรอมถนพานกในเวยดนามเปนหลกแหลงและอาศยอยในประเทศรวม 90 วนหรอมากกวาตามปปฏทน สวนผทไมมถนทอยในเวยดนาม จะชาระภาษจากรายไดทเกดขนในเวยดนามเทานน

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ ภาษเงนไดบคคลธรรมดาเกบจากผทมรายไดดงตอไปน

รายไดจากการประกอบธรกจ

เงนเดอนคาจางทไดรบเปนเงนสด

รายไดจากการลงทนในเงนทน

รายไดจากเงนโอน 85 ภายใต Personal Income Tax Law


รายไดจากการโอนอสงหารมทรพย (ยกเวนการโอนยายระหวางคสมรสและญาตพนองทมสายเลอดเดยวกน)

รายไดจากการแขงขนชนะรางวล

รายไดจากคาลขสทธ

รายไดจากใบอนญาตใหขายผลตภณฑของบรษทในนามของบรษทนน (แฟรนไชส)

ทงน จะมการหกภาษจากเงนบรจาคสถาบน หรอการจดตงมลนธเพอดแลเดกท

ยากลาบาก คนพการ ผสงอาย และจากเงนบรจาคดานมนษยธรรมและกองทนสงเสรมการศกษา (2) อตราภาษ

เวยดนามเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาในอตราแตกตางกนระหวางผมถนทอยในเวยดนามและผไมไดมถนทอยในเวยดนาม สาหรบผมถนทอยในเวยดนาม ตองเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากการประกอบอาชพในอตราดงแสดงในตารางท 3.71

ตารางท 3.71 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากการประกอบอาชพสาหรบผมถนทอยในเวยดนาม

เงนไดทตองเสยภาษตอป (ดอง) อตราภาษ (รอยละ)

0 – 60,000,000 5 60,000,000 – 120,000,000 10 120,000,000 – 216,000,000 15 216,000,000 – 384,000,000 20 384,000,000 – 624,000,000 25 624,000,000 – 960,000,000 30 มากกวา 960,000,000 35

ทมา: Embassy of the Socialist Republic of Vietnam in the United States of America

นอกจากรายไดจากการประกอบอาชพแลว บคคลผมถนทอยในเวยดนามตองชาระภาษเงนไดจากแหลงอนๆ อก ดงแสดงในตารางท 3.72



ตารางท 3.72 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากเงนไดอนๆ สาหรบผมถนทอยในเวยดนาม

ประเภทของเงนได อตราภาษ (รอยละ)

การลงทนในทรพยสน และคา royalties 5 คาแฟรนไชส ดอกเบย และเงนปนผล 5 มรดก 10 รางวล ของขวญ 10 การขายหนและหลกทรพย 20 การขายตราสาร 20 มลคาของตราสารทมการขาย 0.1 การขายทรพยสน 25 มลคาของทรพยสนทมการขาย 2

ทมา: Embassy of the Socialist Republic of Vietnam in the United States of America

สวนผทไมไดมถนทอยในเวยดนาม ตองชาระภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดจากการประกอบอาชพในอตราเดยว ทรอยละ 20 สวนเงนไดประเภทอนๆ จะเกบในอตราตางกน ดงแสดงในตารางท 3.73

ตารางท 3.73 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากเงนไดอนๆ สาหรบผไมมถนทอยในเวยดนาม

ประเภทของเงนได อตราภาษ (รอยละ)

กาไรจากการดาเนนธรกจ - การคา - บรการ - การผลต กอสราง ขนสง การดาเนนธรกจอนๆ

1 5 2

การลงทนในหลกทรพย 5 การขายหนและหลกทรพย 0.1 การขายอสงหารมทรพย 2 คาแฟรนไชสและ royalties เกน 10 ลานดอง 5 มรดกและของขวญเกน 10 ลานดอง 10 ทมา: Embassy of the Socialist Republic of Vietnam in the United States of America

ทงน ในวนท 1 กรกฎาคม 2556 เวยดนามไดแกไขกฎหมายวาดวยภาษเงนไดบคคล

ธรรมดา มเนอหาสาคญ คอ ปรบใหผทมรายไดตงแต 9 ลานดองขนไป ตองเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา จากเดมทผเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา คอ ผทมรายไดตงแต 4 ลานดองขนไป


(3) การยนภาษ สาหรบรายไดทไดรบจากการทางาน ตองแจงยนภาษเปนรายเดอนภายในวนท 20

ของเดอนถดไป โดยอตราภาษจะสอดคลองกบภาษทจะจายประจาปภาษ สวนภาษเพมเตมอนๆ ตองชาระภายใน 90 วน หลงจากครบปภาษ สาหรบรายไดทไมไดมาจากการทางาน บคคลตองแจงและชาระภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามประเภทของรายได


เวยดนามมการเกบภาษมลคาจากการขายสนคาและใหบรการ โดยเกบในอตรา รอยละ 5 และรอยละ 10 สาหรบสนคาและบรการทวไป จะเกบภาษมลคาเพมในอตรารอยละ 10 สวนสนคาและบรการทมการสงเสรมจะเกบในอตรารอยละ 586 ทงน มสนคาและบรการบางอยางซงไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม เชน สนคาและบรการเพอสงออกหรอจาหนายในเขตอตสาหกรรมสงออก การลงทนดานการเงนหรอตลาดทนในตางประเทศ การใหบรการขนสงระหวางประเทศ และกจการลงทนใหมในสาขาประกนสขภาพ ประกนชวต และประกนภยเพอการเกษตร เปนตน นอกจากน ภาษมลคาเพมยงเกบจากคาอากรสนคาขาเขา โดยผนาเขาจะตองชาระภาษมลคาเพมกบศลกากรพรอมกบชาระคาภาษอากรนาเขา

นอกจากภาษมลคาเพมแลว เวยดนามยงมการเกบภาษการคาพเศษ (special sales tax: SST) ซงจะเกบจากสนคาและบรการบางประเภท ในอตรารอยละ 10-70 เชน บหร และเบยร เปนตน

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย เวยดนามมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท

เชน ภาษจากดอกเบย ในอตรารอยละ 5 และภาษจากคา royalty ในอตรารอยละ 10 (3) อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพย (stamp duty)

เวยดนามมการเกบอากรแสตมปจากการซอขายอสงหารมทรพยขนอยกบประเภทของอสงหารมทรพย เชน

บานและทดน: อตรารอยละ 0.5

ยานพาหนะ: อตรารอยละ 2 –20

รถจกรยานยนต: อตรารอยละ 1 –5 อยางไรกตาม อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพยแตละธรกรรม

จะตองไมเกน 500 ลานดอง นอกจากน ในกรณรถยนตนอยกวา 10 ทนง เครองบน และเรอ จะตองยนและชาระภาษภายใน 30 วนหลงจากทาธรกรรมซอขาย

86 ตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2556 เปนตนมา เวยดนามเกบภาษมลคาเพมในการซอขายและเชาบานในอตรารอยละ 5 (จากเดมทเกบในอตรา

รอยละ 10) มจดประสงคเพอกระตนตลาดอสงหารมทรพย และเปดโอกาสใหผมรายไดตามโอกาสในการซอบาน ทงยงเปนการลดปรมาณทอยอาศยทมมากเกนความตองการจรง



(4) ภาษอสงหารมทรพย การจดเกบภาษอสงหารมทรพยของเวยดนามขนอยกบหนวยงานเทศบาลของแตละ

เขต (5) ภาษศลกากร

อตราภาษนาเขาของเวยดนามแบงไดเปน 3 ประเภท คอ

อตราทวไป (ordinary rates)

อตราพเศษ (preferential rates) ซงจะใชกบสนคานาเขาจากประเทศทมความสมพนธทางการคาในระดบปกต เชน สนคาทนาเขาจากกลมอาเซยนจะคดภาษนาเขาในอตราภาษพเศษซงสวนใหญอยระหวางรอยละ 0-5

อตราพเศษสด (special preferential rates) ซงจะใชกบสนคานาเขาจากประเทศทมขอตกลงภาษพเศษกบเวยดนาม

สวนภาษสงออกของเวยดนามใชกบสนคาเพยงไมกรายการ โดยสวนใหญเปนสนคาเกษตรและทรพยากรธรรมชาต เชน อญมณ (อตรารอยละ 1-5) และสนคาแร (อตรารอยละ 1-20) เปนตน

3.9.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) เวยดนามไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ ทงสน 62 ประเทศ ในจานวนน เปน

อนสญญาทมผลบงคบใชแลวกบ 56 ประเทศ โดยเปนประเทศในกลมอาเซยน 8 ประเทศ คอ บรไน ฟลปปนส อนโดนเซย สปป. ลาว มาเลเซย เมยนมาร สงคโปร และไทย

3.9.4 การจางงาน87


นายจางสามารถเลกจางไดผานการยกเลกสญญา โดยนายจางตองแจงลวงหนาอยางนอย 30 วนสาหรบสญญาจางงานแบบมกาหนดเวลา หรออยางนอย 45 วน สาหรบสญญาจางงานแบบไมมกาหนดเวลา แตตองมหลกเกณฑในการพจารณาทเหมาะสม เชน ผลการทางาน การเจบปวยเรอรง เปนตน หากนายจางไมสามารถพสจนไดวา การเลกจางเปนไปตามทกฎหมายกาหนด หรอไมสามารถปฏบตตามขนตอนทเหมาะสมได ซงเปนผลใหการยกเลกสญญาไมถกตองนน นายจางตองรบลกจางเขาทางานใหม ใหเงนเดอนชดเชยในชวงเวลาทลกจางไมไดทางาน และตองชาระเงนชดเชยเทากบเงนเดอนของลกจาง 2 เดอน

87 ภายใตกฎหมาย Labour Code 2012 ซงมผลบงคบใชเมอวนท 1 พฤษภาคม 2556


ในกรณทการยกเลกสญญาจางงานเปนไปโดยความเหนชอบของทงสองฝาย นายจางไมจาเปนตองแจงลวงหนาและอาจขามขนตอนในการดาเนนการบางประการได แตตองมการจดทาเอกสารทระบถงการยกเลกสญญา เงนชดเชย ประกนสงคม เปนตน โดยทงสองฝายตองลงลายมอชอ

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายแรงงานของเวยดนามกาหนดชวโมงทางานสงสด คอ 8 ชวโมงตอวนหรอ

48 ชวโมงตอสปดาห สาหรบสภาวะการทางานปกต สาหรบลกจางททางานใชแรงงานหนกหรอทางานในสภาวะแวดลอมทเปนอนตรายหรอมสารพษเจอปนมาก ชวโมงทางานสงสด คอ 6 ชวโมงตอวน นอกจากน ในชวงระยะเวลาทางานปกต ตองมการหยดพกอยางตา 30 นาท และในแตละสปดาห ตองมวนหยด อยางนอย 1 วน หรอคดเปน 4 วนใน 1 เดอน สวนการทางานนอกเวลานน ลกจางไมสามารถทางานนอกเวลาไดเกนกงหนงของชวโมงทางานตอวน

นอกจากน ยงกาหนดใหผใชแรงงานสามารถทางานนอกเวลาไดไมเกน 12 ชวโมงตอวน ซงรวมถงการทางานในวนหยดสดสปดาหและวนหยดนกขตฤกษ การทางานนอกเวลาในวนทางานจะตองไมเกนรอยละ 50 ของระยะเวลาทางานปกตใน 1 วน และเมอคดรวมเวลาทางานเปนสปดาห ชวโมงทางานของแตละวนและชวโมงในการทางานลวงเวลาจะตองไมเกน 12 ชวโมงตอวน

(3) อตราคาจาง อตราคาจางขนตาของเวยดนามป 2557 เปนไปตามพระราชกฤษฎกาคาจางขนตา

เลขท 182/2013 โดยอตราคาจางขนตาของแรงงานไรฝมอจะแตกตางกนไปตามพนทการทางาน ซงแบงออกเปน 4 เขต ดงแสดงในตารางท 3.74 ทงน สาหรบแรงงานทผานการฝกอบรมวชาชพ คาจางขนตาจะตองสงกวาคาจางขนตาของแรงงานไรฝมออยางนอยรอยละ 7

ตารางท 3.74 อตราคาจางขนตาของแรงงานไรฝมอ

พนทการทางาน คาจางขนตา / เดอน เขตในเมองของกรงฮานอยและนครโฮจมนห 2,700,000 ดอง - เขตชนบททกแหงของนครโฮจมนหและเขตชนบทบางแหงในกรงฮานอย - บางเขตในจงหวดไฮฟอง ดานง และเกนเทอ - เมองฮาลองในจงหวดกวางนนห บางเขตในจงหวดดองไน บนหเยอง และบาเรย-หวงเตา

2,400,000 ดอง

- เมองทเหลอในจงหวดตางๆ - เขตชนบททเหลอของกรงฮานอย - บางเขตในจงหวดไฮฟอง เกนเทอ บคนนห บคแยง หวนฟก กวางนนห กวางนม ลมดง คนหฮว

เตนนห บนหฟก บนหเยอง ดองไน ลองอาน บาเรย-หวงเตา ฮงเยน และไฮเดอง

2,100,000 ดอง

เขตทเหลอทงหมดของประเทศเวยดนาม 1,900,000 ดอง ทมา: Decree on Region-based Minimum Wage 2013



(4) การประกนสงคมและคาชดเชยสาหรบลกจาง กฎหมายเวยดนามกาหนดใหผประกอบการทจางลกจางเปนระยะเวลานานกวา 3

เดอน ตองชาระเงนสวนหนงใหกบกองทนประกนสงคม คดเปนสดสวนรอยละ 22 ของเงนเดอนลกจาง แบงเปนสวนของระบบประกนสงคมรอยละ 18 ระบบประกนสขภาพรอยละ 3 และระบบประกนการวางงานรอยละ 1 ทงน ระบบประกนสงคมของเวยดนามครอบคลมประโยชนตางๆ ไดแก เงนบานาญ เงนชดเชยในกรณลาปวย ลาคลอด ประสบอบตเหตจากการทางาน เปนโรคทเกดจากการทางาน หรอเสยชวต รวมทงไดสทธในการเขาทางานอกครงในกรณทตองเกณฑทหารดวย

(5) การลาประจาป ลกจางททางานกบนายจางมาเปนเวลาอยางนอย 12 เดอน มสทธทจะไดรบวนลา

หยดพกผอนประจาป 12 วน ไมรวมวนหยดราชการประจาป ซงมจานวน 10 วน สาหรบวนหยดพกผอนนน จะเพมขนตามอายงานทเพมขน โดยจะไดรบวนหยดพกผอนประจาปเพมขนอก 1 วนทกๆ 5 ปททางาน สวนแรงงานหญง สามารถลาคลอดไดสงสดเปนระยะเวลา 6 เดอน นอกจากน ลกจางชาวตางชาตจะไดรบวนหยดเพมเตม 2 วน ในชวงวนหยดปใหมและวนชาตของชาตนนๆ


(1) การขอใบอนญาตทางาน88 กฎหมายแรงงานของเวยดนามกาหนดใหผวาจางสามารถจางลกจางชาวตางชาตได

เฉพาะในตาแหนงผจดการ ผบรหาร ผเชยวชาญ และชางเทคนค โดยตาแหนงเหลานนตองไมมชาวเวยดนามทมคณสมบตครบตามตองการ ชาวตางชาตทประสงคจะทางานในประเทศเวยดนามจะตองไดรบใบอนญาตทางานกอน ยกเวนในกรณดงตอไปน

เขามาทางานนอยกวาสามเดอน

เปนหนสวนในบรษทจากดทมหนสวนตงแตสองคนขนไป

เปนเจาของเพยงผเดยวในบรษทจากด

เปนสมาชกของคณะกรรมการบรหารบรษทถอหน (shareholding company)

เขามาในเวยดนามเพอขายการใหบรการ

เขามาเพอแกไขปญหาในกรณฉกเฉนเรงดวน

ทนายความตางชาตทไดรบใบรบรองการประกอบอาชพจากกระทรวงยตธรรม

88 ภายใต Decree 46/2011


การออกใบอนญาตทางานจะมกาหนดระยะเวลาตามสญญาทผขอไดทาไวกบผวาจาง หรอระยะเวลาตามทไดรบมอบหมายใหเขามาทางานในเวยดนาม โดยมระยะเวลาสงสดไมเกน 2 ป นายจางทขอใบอนญาตทางานใหชาวตางชาตจะตองแสดงใหเหนวาเปนนตบคคลทมผจดการ ผเชยวชาญ และผบรหาร เปนชาวเวยดนามอยางนอยรอยละ 20 โดยบรษทจะตองนาหลกฐานตางๆ เชน หนงสอเดนทาง ทะเบยนบาน ทงตนฉบบและสาเนา สญญาจางงานทระบเหตผลของการวาจาง ทอยของบรษททเปนภาษาเวยดนาม แผนภมโครงสรางบคลากรของบรษท และรายชอของแรงงานตางชาตทงหมด รวมทงตองแสดงหลกฐานของบรษทผวาจาง ไดแก ทะเบยนบรษท หนงสอระบวตถประสงคของบรษท รายชอของคณะกรรมการบรษท นอกจากน ยงมเอกสารสวนบคคลทแรงงานตางชาตตองยนพรอมกบคาขอ คอ หนงสอรบรองคณวฒการศกษา ประวตการทางาน หนงสอรบรองประวตอาชญากรรม และหนงสอรบรองการตรวจสขภาพจากโรงพยาบาลทรฐกาหนด

(2) การขอวซา ผทจะเดนทางเขาประเทศเวยดนามตองมการขออนญาตเขาเมอง และนาใบอนญาต

เขาเมองมาแสดงในขณะทเดนทางเขาประเทศเวยดนาม ทงน ชาวตางชาตทไดรบใบอนญาตทางานไมตองขอวซาในการเขาประเทศเวยดนาม นอกจากน พลเมองของประเทศสมาชกอาเซยนบางประเทศ รวมทงประเทศไทย ไมตองขอวซาเขาประเทศเวยดนามหากอยไมเกน 14 วน


เวยดนามเปนประเทศทมกาลงแรงงานสงและมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในกลมอาเซยน โดยเปนรองเพยงแคอนโดนเซยเทานน ในป 2555 เวยดนามมกาลงแรงงาน 52,857,923 นอกจากน อตราการวางงานในเวยดนามคอนขางตา เพยงรอยละ 2 เทานน (ตารางท 3.75)

ตารางท 3.75 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเวยดนาม ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 48,167,588 49,118,632 50,072,336 51,013,859 51,933,140 52,857,923 อตราการวางงาน (รอยละ)

2.30 2.40 2.30 2.30 2.00 2.00




3.9.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ89

กฎระเบยบวาดวยการควบคมการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศของเวยดนาม มหลกการให

เสรภาพในการทาธรกรรมระหวางประเทศ เชน ธรกรรมทเกยวของกบการชาระเงนและการโอนเงนไปตางประเทศ เงนทเกยวของกบการสงออก การนาเขา เงนกธนาคาร เงนไดสทธจากการลงทนทางตรงและทางออม การชาระคนเงนกยมจากตางประเทศ การนาเขาและสงออกสนคาและบรการ เปนตน นอกจากน นกลงทนตางชาตยงสามารถโอนทงเงนลงทนและกาไรจากการลงทนกลบประเทศได โดยกาไรจากการลงทนจะสามารถโอนไดหลงจากทมการดาเนนการเรองภาษประจาปแลวเทานน


3.9.6.1 สถานภาพดาน ICT หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในอาเซยน เวยดนามนบวาเปนประเทศทมการเขาถง

เทคโนโลยดาน ICT ในระดบทสงพอสมควร กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ในป 2555 เวยดนามมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 147.790 ซงเปนรองเพยงแคสงคโปร เมอเทยบกบกลมประเทศอาเซยน อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 39.5 อตราการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 5 และ 19 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 13,518 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT91 พบวา เวยดนามมราคาคาบรการ ICT ในระดบปานกลาง โดยคดเปนรอยละ 5.7 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในอาเซยน จะมตะกราราคาสงกวาประเทศสงคโปร มาเลเซย ไทย บรไน และอนโดนเซย (ตารางท 3.76)


ในป 2555 ชาวเวยดนามมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 382 รายการและตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 44 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 426 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 3,423 รายการ

89 ภายใต Ordiance No. 06/2013/UBTVQH13 มผลบงคบใชเมอเดอนมกราคม ป 2557 90 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 91 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการ

อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภท จะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)


หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวเวยดนามและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2541–2555 ตามประเภทเทคโนโลย พบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสด คอ สาขาเครองยนต เครองสบ และกงหน (engines, pumps, turbines) (รอยละ 10.29) รองลงมา คอ สงทอและเครองจกรกระดาษ (textile and paper machines) (รอยละ 8.00) และเฟอรนเจอร เกมส (furniture, games) (รอยละ 6.29) ตามลาดบ

ขณะทในป 2555 ชาวเวยดนามไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 52 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 4 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 56 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศเวยดนามจานวน 1,016 รายการ

3.9.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)92

ในป 2555 เวยดนามมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสนราว 9,118 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนมลคารอยละ 14.5 ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม

ตารางท 3.76 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเวยดนาม ป 2555

เครองชวดทสาคญ สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 147.7การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 39.5การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 5.0การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 19แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 13,518ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของ GDP ตอเดอนตอประชากร) 5.7การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 426ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เครองยนต เครองสบ และกงหน (10.29)a

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 56การสงออกสนคา Hi-Technology


ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: aผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2541 – 2555

92 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอ สนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D

intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส

173

บทท 4 แรงกดดนตออตสาหกรรมทศกษา

อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ทงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและครองประดบ เปนอตสาหกรรมทมความสาคญกบเศรษฐกจไทย ทงในดานการเปนสนคาสงออกและแหลงจางงานทสาคญ โดยในป 2555 มลคาการสงออกสนคาทง 3 อตสาหกรรมททาการศกษา คดเปนสดสวนรอยละ 6.45 ของมลคาการสงออกทงหมดของไทย ซงลดลงอยางตอเนองจากรอยละ 7.22 ในป 2553 และรอยละ 7.11 ในป 2554 โดยเฉพาะอยางยง อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม และอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง (ตารางท 4.1) นอกจากน สดสวนการจางงานของทง 3 อตสาหกรรมตอการจางงานในภาคการผลต คดเปนรอยละ 15.32 ในป 2555 ซงลดลงอยางตอเนองจากสดสวนรอยละ 17.50 ในป 2553 และรอยละ 16.97 ในป 2554 ในทกอตสาหกรรม (ภาพท 4.1)

ตารางท 4.1 มลคาและสดสวนสนคาสงออกของไทย แยกตามประเภทสนคา ป 2553 – 2555

(ลานดอลลารสหรฐ)

ประเภทสนคา93

ป 2553 ป 2554 ป 2555

มลคา สดสวน มลคา สดสวน มลคา สดสวน

สงทอ 5,289.04 2.74 5,770.70 2.59 5,026.88 2.19

เครองนงหม 2,522.03 1.30 2,578.11 1.16 2,289.21 1.00

รองเทาและเครองหนง 1,541.22 0.80 1,783.58 0.80 1,629.88 0.71

อญมณและเครองประดบ 4,599.87 2.38 5,695.60 2.56 5,851.52 2.55

รวม 3 อตสาหกรรม 13,952.16 7.22 15,827.99 7.11 14,797.49 6.45

ทงหมด 193,293.97 100.00 222,574.60 100.00 229,231.04 100.00

ทมา: คณะผวจย คานวณจากฐานขอมลกระทรวงพาณชย

93 ประเภทสนคาอางองจากการจดหมวดหมสนคาตาม ISIC



ภาพท 4.1 สดสวนการจางงานของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง

และอญมณและเครองประดบ ป 2550 – 2555

ทมา: การสารวจภาวะการทางานของประชากร สานกงานสถตแหงชาต

อยางไรกตาม อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาวตองเผชญกบปญหาดานขดความสามารถ

ในการแขงขน ดงจะเหนไดจากสดสวนสนคาสงออกของไทยในตลาดโลกทลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ 7.6 ในป 2553 เปนรอยละ 6.82 ในป 2554 และลดลงเหลอเพยงรอยละ 6.57 ในป 2555 (ภาพท 4.2) ทงน สดสวนสนคาสงออกของไทยในตลาดโลกของแตละอตสาหกรรมททาการศกษากลดลงอยางตอเนองเชนกน

-

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

14.00

16.00

18.00

20.00

2550 2551 2552 2553 2554 2555

14.89 15.35 13.85 13.31 13.57 11.84

2.45 2.072.06 2.24 1.91

1.98

2.14 1.77 1.94 1.95 1.50

1.50

สงทอและเครองนงหม เครองหนงและรองเทา อญมณและเครองประดบ

รอยละ 19.48 19.2017.86 17.50 16.97

15.32

บทท 4 แรงกดดนตออตสาหกรรมทศกษา 175

ภาพท 4.2 สวนแบงตลาดสนคาของไทยในตลาดโลก ป 2553 – 2555

ทมา: คณะผวจย คานวณจากฐานขอมลกระทรวงพาณชยและ UN Comtrade

ปจจยหลก 4 ประการทสงผลใหอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง

และอญมณและเครองประดบ ตองเผชญกบแรงกดดนทสงผลกระทบตอขดความสามารถในการแขงขน ไดแก ภาวะขาดแคลนแรงงาน คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน การแขงขนจากประเทศทไดเปรยบดานแรงงาน และการเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขน 4.1 ภาวะขาดแคลนแรงงาน

จากขอมลดานสงคมและคณภาพชวตของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) พบวา จานวนผวางงานและอตราการวางงานของไทยลดลงอยางตอเนองนบตงแตป 2552 และมแนวโนมจะลดลงอกในอนาคต โดยในป 2555 ไทยมจานวนผวางงานประมาณ 2.59 แสนคน และมอตราการวางงานเพยงรอยละ 0.66 (ภาพท 4.3) โดยหากจาแนกอตราการวางงานตามระดบการศกษา พบวา ในป 2556 (อตราการวางงานเฉลยของไตรมาสท 1 และไตรมาสท 2) อตราการวางงานของแรงงานไรทกษะ94 (unskilled labor) มสดสวนตาสดทรอยละ 1.06 รองลงมา คอ แรงงานมทกษะ95 (skilled labor) และแรงงานกงทกษะ96 (semi-skilled labor) ทรอยละ 1.63 และรอยละ 2.63 ตามลาดบ (ภาพท 4.4) ทงน มขอสงเกตวา ตงแตป 2553 เปนตนมา อตราการวางงานของแรงงานไรทกษะลดลงอยาง 94 แรงงานไรทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและตากวา 95 แรงงานมทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบปรญญาตรและสงกวา 96 แรงงานกงทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายและสงกวา รวมถง ปวช. และ ปวส.

2553 2554 2555

สงทอ 1.59 1.48 1.37

เครองนงหม 1.06 0.91 0.86

เครองหนงและรองเทา 1.06 1.01 0.95

อญมณและเครองประดบ 3.89 3.42 3.39

รวม 3 อตสาหกรรม 7.59 6.82 6.57

0.001.002.003.004.005.006.007.008.00

รอยละ



ตอเนอง และมสดสวนตาทสดเมอเทยบกบอตราการวางงานของแรงงานประเภทอน ซงแสดงใหเหนวา ไทยกาลงประสบปญหาแรงงานตงตวเพมขนขนตอเนอง โดยเฉพาะแรงงานไรทกษะ

ภาพท 4.3 จานวนผวางงานและอตราการวางงาน ป 2550 – 2555

ทมา: ระบบฐานขอมลดานสงคมและคณภาพชวต, สศช.

ภาพท 4.4 อตราการวางงานตามระดบการศกษา ป 2550 – 2555

ทมา: คณะผวจย รวบรวมจากระบบฐานขอมลดานสงคมและคณภาพชวต, สศช. หมายเหต: ขอมลป 2550 – 2555 เปนคาเฉลยของการสารวจภาวะการทางานของประชากร 4 ไตรมาส ขอมลป 2556 เปนคาเฉลยของการสารวจภาวะการทางานของประชากร ไตรมาสท 1 และไตรมาสท 2

5.09 5.225.72

4.02

2.64 2.591.38 1.38

1.49

1.04

0.68 0.66

0

0.5

1

1.5

2

2.5

0

1

2

3

4

5

6

2550 2551 2552 2553 2554 2555

จานวนผวางงาน (แสนคน) อตราการวางงาน (รอยละ)

แสนคน รอยละ

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 (2 ไตรมาส)

มธยมศกษาตอนตนและตากวา 2.83 2.91 3.04 2.00 1.27 1.20 1.06

มธยมศกษาตอนปลายและอนปรญญา

6.79 6.98 7.58 4.84 3.15 3.32 2.63

ปรญญาตรและสงกวา 2.51 2.34 2.53 2.30 1.37 1.35 1.63

0.001.002.003.004.005.006.007.008.00

รอยล

ะ


4.2 คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน

จากขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากรของสานกงานสถตแหงชาต หากเปรยบเทยบคาจางเฉลยของแรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบในป 2550 และป 2556 ณ ไตรมาสท 1 (ภาพท 4.5) พบวา คาจางเฉลยในอตสาหกรรมดงกลาวเพมสงขนมาก กลาวคอ อตสาหกรรมสงทอเพมขนจาก 4,867 บาทในป 2550 เปน 9,217 บาท ในป 2556 (คดเปนรอยละ 89) อตสาหกรรมเครองนงหมเพมขนจาก 4,884 บาทในป 2550 เปน 7,745บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 59) อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงเพมขนจาก 5,467 บาทในป 2550 เปน 8,150 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 49) และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบเพมขนจาก 7,219 บาทในป 2550 เปน 10,955 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 52)

ภาพท 4.5 คาจางเฉลยของแรงงานในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ป 2550 – 2556 (ไตรมาส 1)

ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร, สานกงานสถตแหงชาต

คาแรงในทง 3 อตสาหกรรมขางตนมอตราการเตบโตอยางตอเนอง โดยในชวงระหวางป 2551-

2555 อตราการเตบโตเฉลยของคาแรงในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมสงถงรอยละ 9.1 และ 7.8 ตามลาดบ ขณะท อตราการเตบโตของ อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบคดเปนรอยละ 5.6 และ 3.7 ตามลาดบ ทงน หากเปรยบเทยบกบอตราคาแรงขนตา (ภาพท 4.6) พบวา คาแรงในอตสาหกรรมเหลานสงกวาอตราคาแรงขนตาทกาหนด อยางไรกตาม อตราคาแรง ขนตาทเพมสงขนอยางมากในป 2556 จากนโยบายคาแรงขนตาในอตรา 300 บาทตอวนทวประเทศ ไดสงผลกระทบอยางมากตออตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน โดยทาใหคาแรงปรบตวเพมสงขนอยางกาว



กระโดด กลาวคอ อตราการเตบโตของคาแรงในอตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ คดเปนรอยละ 23.2, 10.2, 9.5 และ 34.9 ตามลาดบ

ภาพท 4.6 อตราคาแรงขนตา ป 2544 – 2556

ทมา: ระบบฐานขอมลดานสงคมและคณภาพชวต, สศช.

จากการศกษาโครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขาย ซงไดจากการคานวณขอมลผลตภาพและผลประกอบการอตสาหกรรมป 2555 ของสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (สศอ.) พบวา ผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ มสดสวนกาไรตอยอดขายในระดบทไมสงนก97 โดยเฉพาะอยางยง อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทมสดสวนกาไรตอ

97 มขอสงเกตวา สดสวนกาไรตอยอดขายของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบอาจตากวาความเปนจรง เนองจากขอมลการสารวจ

ผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบอาจไมครอบคลมผประกอบการซงเปนตวแทนสวนใหญในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ


ยอดขายเพยงรอยละ 3.43 (ภาพท 4.7) ซงแสดงใหเหนวา อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนเหลานมความออนไหวสงตอการเพมขนของอตราคาแรงขนตาได

ภาพท 4.7 โครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขายของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและ

เครองหนง และอญมณและเครองประดบ ป 2555

ทมา: คณะผวจย คานวณจากขอมลผลตภาพและผลประกอบการอตสาหกรรมป 2555, สศอ.

นอกจากน จากการทากรณศกษาโดยปรบเพมคาแรงขนตาขนเปน 300 บาทตอวน พบวา

ผประกอบการในทง 3 อตสาหกรรมททาการศกษามความเสยงทจะประสบภาวะขาดทน โดยอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมสดสวนกาไรตอยอดขายลดลง เหลอเพยงรอยละ 3.35 ในขณะทอตสาหกรรม อญมณและเครองประดบ และอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมสดสวนกาไรตอยอดขายตดลบท รอยละ -0.21 และรอยละ -7.85 ตามลาดบ (ภาพท 4.8)

0%

20%

40%

60%

80%

100%

69.65 72.65 69.61

18.3823.92 20.85

11.97 3.43 9.54

กาไร

ตนทนแรงงาน

ตนทนอนๆ



ภาพท 4.8 โครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขายของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและ

เครองหนง และอญมณและเครองประดบ หลงปรบคาแรงขนตา

ทมา: คณะผวจย คานวณจากขอมลผลตภาพและผลประกอบการอตสาหกรรมป 2555, สศอ.

4.3 การแขงขนจากประเทศทไดเปรยบดานแรงงาน

ในดานการสงออก อตสาหกรรมไทยตองเผชญกบการแขงขนในตลาดโลก จากประเทศทมความไดเปรยบดานแรงงาน โดยเฉพาะอยางยง จนและอนเดย เหนไดจากสถตสวนแบงตลาดสนคาทใชแรงงานเขมขน (ตารางท 4.2) ทงสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ ในตลาดโลกของจน ทเพมสงขนอยางรวดเรวตงแตป 2553 เนองจากจนมขอไดเปรยบจากแรงงานทมจานวนมากและราคาถก สวนอนเดยนน แมจะมสวนแบงในตลาดโลกไมมากและเพมสงขนรวดเรวเทาจน แตกมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยในอนาคต อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนของไทยมแนวโนมตองเผชญการแขงขนดวยแรงงานราคาถกจากอนเดย เนองจากการพฒนาภาคบรการในอนเดยในระยะทผานมาไมสามารถดดซบแรงงานไดทงหมด ทาใหอนเดยยงคงมกาลงแรงงานอยอกเปนจานวนมาก

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

69.65 72.65 69.61

27.0035.20

30.60

3.35

-7.85 -0.21

กาไร

ตนทนแรงงาน

ตนทนอนๆ


ตารางท 4.2 สวนแบงตลาดของจนและอนเดยในตลาดโลก ป 2553 – 2555 (รอยละ)

ประเภทสนคา จน อนเดย

2553 2554 2555 2553 2554 2555

สงทอ 32.61 33.75 36.05 4.66 4.75 5.04 เครองนงหม 41.56 41.44 46.10 3.89 4.31 4.27 รองเทาและเครองหนง 37.54 37.87 42.90 2.25 2.40 2.45 อญมณและเครองประดบ 8.45 15.08 25.14 26.45 28.58 23.49

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก UN Comtrade

4.4 การเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขน

ในอนาคต ผประกอบการไทยอาจตองประสบปญหาเขาถงตลาดหลกไดยากมากขน เนองจาก ปจจยหลก 2 ประการ ประการแรก คอ ไทยถกตดสทธจากระบบสทธพเศษทางภาษศลากร (Generalized System of Preferences: GSP) เพมเตม จากขอมลลาสดพบวา ทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรปไดตดสทธพเศษทไทยไดรบในหลายสาขาอตสาหกรรม เชน ในป 2555 สหรฐอเมรกาตดสทธ GSP ไทยในสาขาเครองประดบเงนและยางเรเดยล และตดสทธ GSP เพมเตมในป 2556 ในสาขาถงบรรจอาหารททาจากพลาสตก เปนตน สวนสหภาพยโรปตดสทธ GSP ไทยในสาขาอญมณตงแตป 2549-2559 และจะตดสทธในสาขาอาหารปรงแตงและเครองดมในป 2557-2559 ทงยงมโอกาสถกตดออกจากระบบ GSP ตงแตป 2558 เปนตนไป ซงจะทาใหไทยพลาดประโยชนจากการประหยดภาษศลกากรประมาณ 7 พนลานบาท ตอป

นอกจากน ประเทศคคาทาความตกลงเขตการคาเสร (Free Trade Area: FTA) กบประเทศคแขง

เชน ความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Trans-Pacific Partnership: TPP)98 FTA ระหวางสหภาพยโรปและอนเดย FTA ระหวางสหภาพยโรปและมาเลเซย รวมไปถง FTA ระหวางสหภาพยโรปและเวยดนาม ซงยงคงอยในระหวางการเจรจา หากการเจรจาดงกลาวประสบความสาเรจ ประเทศคแขงในภมภาคจะมแตมตอเหนอประเทศไทยในตลาดสหภาพยโรปและสหรฐอเมรกา นอกจากน ยงมความตกลงทเรมมผลบงคบใชแลว เชน ความตกลงหนสวนเศรษฐกจ (Economic Partnership Agreement: EPA) ระหวางญปนและอนโดนเซย (มผลบงคบใชเมอป 2551) และระหวางญปนและเวยดนาม (มผลบงคบใชเมอป 2552) เปนตน ซงทาใหแตมตอทประเทศไทยเคยไดรบเหนอคแขงหมดไป

98 ลาสด TPP มสมาชกทงหมด 12 ประเทศ ไดแก บรไน ชล นวซแลนด สงคโปร สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย เปร เวยดนาม มาเลเซย

เมกซโก แคนาดา และญปน โดยเกาหลใต และไตหวนแสดงความสนใจเขารวมเปนสมาชกดวย

183

บทท 5 ขอบเขตพนทเปาหมาย

ในบทน คณะผวจยจะกลาวถงปจจยทใชในการพจารณาพนทเปาหมาย และประเทศเปาหมายในการสารวจ 5.1 ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมาย

ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมายสาหรบการยายหรอขยายฐานการผลตประกอบดวย ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก วตถดบ สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ และความไดเปรยบในการสงออก

5.1.1 ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน

ตนทนแรงงานและกาลงแรงงานเปนปจจยหลกทควรใชในการพจารณาเลอกท ตงการผลต เนองจากภาคการผลตทงสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบในไทยกาลงสญเสยความสามารถในการแขงขน จากปญหาการขาดแคลนแรงงานและตนทนแรงงานทเพมสงขนในประเทศ

จากขอมลเกยวกบกาลงแรงงานและคาจางแรงงานในประเทศอาเซยน พบวา

ในป 2555 คาจางแรงงานทวไปในประเทศอาเซยนทตากวาไทยม 7 ประเทศ ไดแก มาเลเซย (กวลาลมเปอร) ฟลปปนส (มะนลา) อนโดนเซย (จาการตา) เวยดนาม (โฮจมนห) ลาว (เวยงจนทน) กมพชา (พนมเปญ) และเมยนมาร (ยางกง) สวนคาจางแรงงานทเปนวศวกรในประเทศอาเซยนสวนใหญตากวาไทย ยกเวน สงคโปรและมาเลเซย (ภาพท 5.1 และภาพท 5.2)

ประเทศในอาเซยนทมกาลงแรงงานมากกวาไทยและมความพรอมดานกาลงแรงงานมากทสด ไดแก อนโดนเซย เวยดนาม และฟลปปนส (ภาพท 5.3)



ภาพท 5.1 คาจางรายเดอนของแรงงานทวไปในโรงงาน ป 2551 – 2555

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 19th – 23nd Survey of Investment

Related Costs in Asia and Oceania (2009-2013).

2551 2552 2553 2554 2555

สงคโปร 1,027.3 969.9 1,252.0 1,285.0 1,230.0

กรงเทพฯ 241.1 230.6 263.0 286.0 345.0

กวลาลมเปอร 290.5 256.6 298.0 344.0 344.0

มะนลา 194.8 295.8 236.0 325.0 301.0

จาการตา 131.3 147.7 186.0 209.0 239.0

โฮจมนห 95.8 99.7 114.0 130.0 148.0

ยางกง 16.3 22.8 41.0 68.0 53.0

พนมเปญ 82.0 74.0

เวยงจนทน 118.0 132.0

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400ดอ

ลลาร

สหรฐ

ไมมขอมล ไมมขอมล ไมมขอมล ไมมขอมล

ไมมขอมล ไมมขอมล

บทท 5 ขอบเขตพนทเปาหมาย 185

2551 2552 2553 2554 2555

สงคโปร 1,891.8 1,997.3 2,239.0 2,378.0 2,325.0

กวลาลมเปอร 759.4 744.7 878.0 973.0 944.0

กรงเทพฯ 576.7 540.2 588.0 641.0 698.0

มะนลา 314.8 392.4 388.0 403.0 452.0

จาการตา 257.4 294.4 357.0 414.0 433.0

โฮจมนห 270.4 293.3 265.0 286.0 297.0

ยางกง 72.4 57.7 95.0 176.0 138.0

พนมเปญ 204.0 298.0

เวยงจนทน 218.0 336.0

-100

400

900

1,400

1,900

2,400ดอ

ลลาร

สหรฐ

ภาพท 5.2 คาจางรายเดอนของวศวกรระดบกลาง99

ป 2551 – 2555

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 19th – 23nd Survey of Investment

Related Costs in Asia and Oceania (2009-2013).

99 วศวกรระดบกลาง คอ วศวกรทจบการศกษาในระดบวชาชพ หรอมหาวทยาลย หรอสงกวา และมประสบการณทางานอยางตา 5 ป

ไมมขอมล



ไมมขอมล



ภาพท 5.3 กาลงแรงงานของกลมประเทศอาเซยนป 2550 – 2554


5.1.2 ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ

ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญเปนปจจยสาคญประการหนงในการตดสนใจยายหรอขยายฐานการผลต100 โดยเฉพาะอยางยงการเปรยบเทยบกบตนทนดงกลาวในประเทศไทย จากขอมลทตยภมท

100 การมอยของขอมลดานคณภาพของโครงสรางพนฐานทจากดมาก ทาใหไมสามารถเปรยบเทยบคณภาพของโครงสรางพนฐานของประเทศ

อาเซยนได

2550 2551 2552 2553 2554

อนโดนเซย 108.9 110.3 112.3 113.8 115.9

เวยดนาม 48.4 49.4 50.3 51.2 52.1

ฟลปปนส 35.8 36.9 38.0 38.9 39.8

ไทย 38.1 38.3 37.7 38.4 38.7

เมยนมาร 28.9 29.3 29.7 30.1 30.5

มาเลเซย 11.6 11.9 12.1 12.4 12.7

กมพชา 7.5 7.7 7.9 8.1 8.3

ลาว 2.9 3.0 3.1 3.2 3.2

สงคโปร 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

บรไน 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0ลา

นคน


เกยวของของกลมประเทศอาเซยน พบวา ตนทนโครงสรางพนฐานดานคาไฟฟาและคานาในกลมประเทศอาเซยนคอนขางใกลเคยงกน แตคาเชาทดนในเขตอตสาหกรรมแตกตางกนอยางเหนไดชดระหวางประเทศอาเซยนเดมกบกลมประเทศอาเซยนใหม หรอ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนาม) เมอพจารณาเปรยบเทยบกบประเทศไทย พบวา มหลายเมองในกลมประเทศอาเซยนทมตนทนโครงสรางพนฐานตากวาหรอใกลเคยงกบไทย ทงมาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย และกลมประเทศ CLMV (ภาพท 5.4)

ภาพท 5.4 ตนทนโครงสรางพนฐานทสาคญในประเทศกลมอาเซยน

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 23rdSurvey of Investment Related Costs in Asia and Oceania (2013).

5.1.3 การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย

หากพจารณาการคมนาคมขนสงในเชงคณภาพ มาเลเซยและสงคโปรนบเปนประเทศทมระบบ

คมนาคมขนสงดทสดและมระบบโครงขายถนนทสมบรณและกาวหนาทสดในอาเซยน สวนอนโดนเซยและฟลปปนส โครงสรางพนฐาน ทงทาเรอ ทาอากาศยาน ถนน และทางรถไฟ ยงไมมความพรอมเทาทควร โดยเฉพาะในสวนภมภาคทหางไกล เนองจากมภมประเทศเปนหมเกาะจานวนมาก สาหรบการคมนาคมทางเรอซงเปนระบบขนสงทสาคญทสด แมวาทงสองประเทศจะมจานวนทาเรอมาก แตสวนใหญสรางมานานแลวจงมขนาดเลก และตองใชเวลาเดนทางนาน ดานการคมนาคมทางบกกไมสะดวกนก เนองจากถนนสวนใหญไมไดลาดยางและยงกระจกตวอยบรเวณเมองใหญเทานน

ในดานการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย กลมประเทศ CLMV มขอไดเปรยบทสาคญ คอ ทตง

ทอยไมไกลจากประเทศไทย ทาใหสามารถเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทยได โดยกลมประเทศอนภมภาค

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

อตราคาไฟฟา ป 2555 (เหรยญสหรฐตอกโลวตตชวโมง)

00.20.40.60.8

11.21.41.61.8

2

อตราคานา ป 2555 (เหรยญสหรฐตอควบกเมตร)

0

1

2

3

4

5

6

7

อตราคาเชาทดนในเขตอตสาหกรรมป 2555 (เหรยญสหรฐ/ตารางเมตร/เดอน)



ลมนาโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) ไดดาเนนแผนงานพฒนาเสนทางคมนาคมขนสงตามแนวระเบยงเศรษฐกจ (economic corridors) ซงม 3 เสนทาง (ภาพท 5.5) ไดแก

(1) แนวระเบยงเศรษฐกจเหนอใต (North-South Economic Corridor: NSEC) ประกอบดวย 3 เสนทางหลก ไดแก

แนวเสนทางเศรษฐกจยอยดานตะวนตก (Western Subcorridor) หรอ R3 เปนเสนทางจากคนหมง (จน) ผานลาวหรอพมา และเชยงราย กรงเทพ (ไทย) ซงแยกเปน - เสนทาง R3A: คนหมง – บอหาน (จน) – บอเตน – หวยทราย (สปป. ลาว) – เชยงของ – กรงเทพฯ (ไทย) และ - เสนทาง R3B: คนหมง – ตาลว (จน) – ทาขเหลก (เมยนมาร) – แมสาย – กรงเทพฯ (ไทย)

แนวเสนทางเศรษฐกจยอยดานตะวนออก (Eastern Subcorridor) เปนเสนทางจากหนานหนง (จน) ไปยงฮานอย (เวยดนาม) ผานเสนทางโหยวอหรอฝางเฉงกาง – ตงซง (จน) – มงไค (เวยดนาม)

แนวเสนทางเศรษฐกจยอยตอนกลาง (Central Subcorridor) หรอเสนทาง R5 เปนเสนทางจากคนหมง – หมเหลอ – หยนซอ – ไคหยวน – เมงซอ – เฮยโคว (จน) – ฮานอย – ไฮฟอง (เวยดนาม)

(2) แนวระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor: EWEC) หรอเสนทาง R9 เชอมโยงทะเลจนใตกบมหาสมทรอนเดย ระยะทาง 1,320 กโลเมตร เรมตนจากทาเรอดานง–ลาวบาว (เวยดนาม)–แดนสะหวน–สะหวนนะเขต(สปป. ลาว)–มกดาหาร–แมสอด (ไทย)–เมยวด–เมาะละแหมง (เมยนมาร) ทงน EWEC ตดกบ NSEC ทจงหวดตากและพษณโลกของไทย

(3) แนวระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor: SEC) เชอมโยงไทย กมพชา และเวยดนาม ประกอบดวย 3 เสนทางยอย (Subcorridor) และ 1 เสนทางเชอมแนวระเบยง (Intercorridor) ไดแก

Nothern Subcorridor เชอมโยงแหลงทองเทยวไปยงเมองชายฝงของเวยดนาม ระยะทาง 1,150 กโลเมตร เรมตนจากกรงเทพฯ – อรญประเทศ (ไทย) – ปอยเปต – เสยมเรยบ – สตงเตรง – รตนคร – Ou Ya dav (กมพชา) – PleiKu – Quy Nhon (เวยดนาม)

Cantral Subcorridor เชอมโยงเมองสาคญทางการคาซงมประชากรหนาแนนของทง 3 ประเทศ ระยะทาง 1,005 กโลเมตร เรมตนจากกรงเทพฯ – ตราด (ไทย) – ปอยเปต – พนมเปญ – บาเวต (กมพชา) – โฮจมนห – วงเตา (เวยดนาม)


Southern Coastal Subcorridor เชอมโยงพนท Eastern Seaboard ของไทยกบชายฝงกมพชา และเปนสวนหนงของเสนทาง R10 ซงเปนเสนทางเลยบชายฝงทะเลไทย กมพชา และเวยดนาม เรมตนจากกรงเทพฯ – ตราด (ไทย) – เกาะกง – กาปอต (กมพชา) – ฮาเตยน –นามคาน (เวยดนาม)

Intercorridor Link เชอม 3 Subcorridor เขากบแนวพนท EWEC เรมจากสหนวลล – พนมเปญ – กราต – สตงเตรง (กมพชา) – ปากเซ – สะหวนนะเขต (สปป. ลาว)

ภาพท 5.5 เสนทางเศรษฐกจทสาคญภายใตกรอบความรวมมอเศรษฐกจอนภมภาคลมนาโขง (GMS)

ทมา: The Potential of the “Thailand-Plus-One” Business Model, Pacific Business and Industries Vol. XIII,

2013.

ในปจจบน แผนงานการพฒนาเสนทางคมนาคมขนสงดงกลาวมความชดเจนและความกาวหนา

เปนรปธรรมพอสมควร ตวอยางเสนทางคมนาคมขนสงสาคญทเปนแผนงานในกรอบ GMS และบางสวนเรมดาเนนการไปแลว เชน เสนทาง R3A เสนทาง R3B เสนทาง R9 และเสนทาง R1101 นอกจากเสนทางถนนแลว การพฒนาเสนทางคมนาคมตามแนวระเบยงเศรษฐกจยงครอบคลมการคมนาคมทางอนดวย ไดแก ทางราง ทางนา และทางอากาศ ยกตวอยางเชน กรณ SEC มการพฒนาทงเสนทางรถไฟ (สายปอย

101 เสนทาง R1 เรมจากกรงเทพฯ (ไทย) – พนมเปญ (กมพชา) – โฮจมนห – วงเตา (เวยดนาม)



เปต – พนมเปญ, สายพนมเปญ – โฮจมนห และสายพนมเปญ – สหนวลล) และการพฒนาการขนสงทางนา (ทาเรอพนมเปญ ทาเรอสหนวลล และทาเรอ Thai Vai – Vung Tau)

นอกจากน ยงมความเปนไปไดวาแผนงานการพฒนาเสนทางคมนาคมขนสงป 2558 – 2563 จะ

ครอบคลมถนนหลายเสนทางมากขน (ภาพท 5.6) เพอใหผานเขตเศรษฐกจพเศษทตงอยในบรเวณอนของประเทศในกลม นอกเหนอจากบรเวณชายแดนเพยงอยางเดยว ทงน หากแผนงานตางๆ ใหผลทเปนรปธรรมมากขนในอนาคต จะทาใหการเชอมโยงอตสาหกรรมระหวางประเทศในแถบนมประสทธภาพมากยงขน

ภาพท 5.6 ความคบหนาและแผนงานการพฒนาโครงขายคมนาคมในกรอบ GMS

ทมา: The Potential of the “Thailand-Plus-One” Business Model, Pacific Business and

Industries Vol. XIII, 2013.

5.1.4 กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก

ดานกฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทน ในเบองตน ขอมลทตยภมเกยวกบอตราภาษเงนไดแสดงใหเหนวา กลมประเทศอาเซยนจดเกบและใหสทธพเศษดานภาษเงนไดนตบคคลไมแตกตางกน มากนก (ตารางท 5.1) โดยสงคโปรเปนประเทศทยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลานานทสด และเกบอตราภาษเงนไดนตบคคลในอตราตาทสดในภมภาคทรอยละ 17 ขณะทลาวเกบอตราภาษดงกลาวสง


ทสด (รอยละ 35) รองลงมา ไดแก ฟลปปนส (รอยละ 30) สวนประเทศทกาหนดอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสงสดในภมภาค ไดแก ไทยและเวยดนาม (อตรารอยละ 35)

ตารางท 5.1 การจดเกบและใหสทธพเศษดานภาษเงนไดของกลมประเทศอาเซยน

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมท

ใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณ

และเครองประดบ), 2556.

สาหรบโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพอนบาน ระยะท 2 ประเทศทคาดวาจะเปนพนทเปาหมายในเบองตน ไดแก กมพชา ลาว และอนโดนเซย ซงมกฎระเบยบเกยวกบรปแบบการลงทนและสทธประโยชนทางการลงทนดงแสดงในตาราง ท 5.2

ประเทศ อตราภาษเงนได

นตบคคล (รอยละ)

อตราภาษเงนได

บคคลธรรมดา (รอยละ) สทธพเศษภาษเงนไดนตบคคล

บรไน 25 0 ยกเวนไมเกน 11 ป กมพชา 20 20 ยกเวน 3-6 ป อนโดนเซย 25 25 ยกเวน 5-10 ปและลดหยอน 50% 2 ป ลาว 35 25 ยกเวนภาษกาไร 1-10 ป มาเลเซย 25 26 ยกเวน 5-10 ป เมยนมาร 25 20 ยกเวน 5 ปแรก ฟลปปนส 30 32 ยกเวนไมเกน 8 ป สงคโปร 17 20 ยกเวนไมเกน 15 ป ไทย 20 35 ยกเวนไมเกน 8 ป และลดหยอน 50% ไมเกน 5 ป เวยดนาม 25 35 ยกเวน 2-4 ป และลดหยอน 50% ไมเกน 9ป



ตารางท 5.2 กฎระเบยบและสทธประโยชนทางการลงทนของกมพชา ลาว และอนโดนเซย ประเทศ รปแบบการลงทน สทธประโยชนทางการลงทน

กมพชา • ตางชาตถอหนทงหมด - ตองมเงนทนจดทะเบยนขนตา 1,000 ดอลลารสหรฐ - หลงจากยนจดทะเบยนจดตง ตองยนรายงานทกเดอนแมจะไมประกอบการ - ตองจดทะเบยนการจางแรงงานกบกระทรวงแรงงาน ภายใน 30 วน และตองรายงานทกครงทมการเปลยนแปลง

• รวมทน - คนกมพชาตองถอหนรอยละ 51 ขนไป - สามารถนาทดนเครองจกรกล และสนทรพยอนๆ มาประเมนเปนทนของโครงการได

• ยกเวนภาษเงนไดจากกาไร หรอลดหยอนภาษทรพยสนในระยะเวลา ตามลกษณะโครงการลงทนแตละประเภท

• ยกเวนภาษนาเขาวตถดบและสวนประกอบสาหรบโครงการผลตเพอสงออก

• ยกเวนภาษมลคาเพมจากอตราปกตรอยละ 10 • สญญาเชาทดนไมจากดระยะเวลาสงสด

ลาว • ตางชาตถอหนทงหมด - ทนจดทะเบยนไมตากวารอยละ 30 ของทนทงหมด ตลอดระยะเวลาดาเนนธรกจ ทรพยสนของกจการไมตากวาทนจดทะเบยน - ระยะเวลาอนญาตลงทนตามลกษณะ ขนาด และเงอนไขของกจการ แตไมใหเกน 50 ปและตออายไดสงสดไมเกน 75 ป - เครองนงหม: ทนจดทะเบยนขนตา 300,000 ดอลลารสหรฐและสงออกไมนอยกวารอยละ 80 ของปรมาณการผลต

• สญญารวมธรกจ โดยไมตองจดทะเบยนบรษทขนใหม • รวมลงทนโดยตางชาตตองลงทนไมนอยกวารอยละ 30 ของ

ทนจดทะเบยน โดยการลงทนเปนเงนตราตางประเทศจะใชอตราแลกเปลยนของธนาคารแหง สปป. ลาว

• ยกเวนภาษกาไร หากนากาไรไปขยายกจการทไดรบอนญาต

• ยกเวนภาษนาเขาวตถดบ อปกรณ และเครองจกร ในกรณทไมมอยในประเทศ/มไมเพยงพอ

• ยกเวนภาษขาออกสาหรบสนคาเพอการสงออก • นกลงทนไทยไดรบยกเวนการเกบภาษซอน • ในเขตเศรษฐกจสะหวนเซโน นกลงทนไทยเชาทดนไดไม

จากดระยะเวลา และยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 5 ป

อนโดนเซย • นกลงทนตางชาตเปนเจาของทงหมด • การรวมทน (joint venture) ระหวางนกลงทนตางชาตและ

นกลงทนอนโดนเซย • บรษทตวแทน จะไมไดรบอนญาตใหทาธรกรรมซอขายทาง

ธรกจหรอดาเนนการขายโดยตรง และการทาสญญาทางธรกจใดๆ โดยกจกรรมทสามารถดาเนนการได ไดแก การทาการตลาด การทาวจยตลาด และการเปนตวแทนซอขาย

• โครงการลงทนทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการประสานงานดานการลงทนของอนโดนเซย (Indonesia Investment Coordinating Board: BKPM) จะไดรบการลดหยอนอากรขาเขา

• โครงการทผลตเพอสงออกจะไดรบสทธประโยชน เชน การคนอากรสาหรบการนาเขาสนคาและวตถดบเพอผลตเปนสนคาสาเรจรปสงออก เปนตน

• โครงการทตงอยในเขตสนคาทณฑบน (bonded zone) จะไดรบสทธประโยชน เชน ไดรบยกเวนอากรขาเขา ภาษสรรพสามต ภาษเงนได และภาษมลคาเพมสาหรบสนคาฟมเฟอย การนาเขาสนคาทนและเครองมอ รวมทงวตถดบทใชในการผลตสนคา เปนตน

ทมา: รวบรวมจากรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของ

อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและ

เครองหนง อญมณและเครองประดบ), 2556.


นอกจากการใหสทธประโยชนทางการลงทนแลว นโยบายสงเสรมการลงทนทสาคญอกประการหนง คอ การกาหนดเขตเศรษฐกจพเศษเพอเปดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ โดยเขตพนทการพฒนาอตสาหกรรมสวนใหญจะบงคบใชกฎระเบยบดานเศรษฐกจและการลงทนทแตกตางจากพนทอนๆ ของประเทศ เชน สดสวนการถอหนของนกลงทนตางชาต การคมครองการลงทน และสทธในการถอครองทดนและเชาทดนระยะยาวจากรฐบาล ในเบองตน กมพชา ลาว และอนโดนเซย มเขตพฒนาอตสาหกรรมทสาคญดงแสดงในตารางท 5.3

ตารางท 5.3 พนททมเขตพฒนาอตสาหกรรมของกมพชา ลาว และอนโดนเซย

ประเทศ กมพชา ลาว อนโดนเซย

พนทการพฒนาอตสาหกรรม ตวอยางเชน พนมเปญ ปอยเปต สหนวลล เกาะกง และตะแกว

ตวอยางเชน สะหวนนะเขต บอแกว หลวงนาทา คามวน และทาแขก เปนตน

ตวอยางเชน บาตม จาการตา ชวากลาง ชวาตะวนตก-เบกาส เปนตน

ทมา: รวบรวมจากเอกสารของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (บโอไอ) และเอกสารของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย

นอกจากนโยบายสงเสรมการลงทนแลว ผลจากการทประเทศกมพชา ลาว เปนกลมประเทศพฒนานอยทสด และอนโดนเซยเปนประเทศกาลงพฒนา จงทาใหประเทศเหลานไดรบสทธพเศษทางการคาจากตลาดทสาคญ ทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป (ตารางท 5.4)



ตารางท 5.4 สทธพเศษทางการคาจากตลาดสาคญของกมพชา ลาว และอนโดนเซย

ตลาดหลก กมพชา ลาว อนโดนเซย

สหรฐอเมรกา GSP ภาษเปน 0 และไมกาหนดเพดานสงออก

ไมไดรบสทธพเศษ GSP ไดรบสทธ GSP ในกลมสนคาดงตอไปน

สงทอและเครองนงหม: ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมเพดานสงออก

รองเทาและเครองหนง: ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมเพดานสงออก

อญมณและเครองประดบ: ภาษสวนใหญเปน 0 และมเพดานสงออก

สหภาพยโรป ไดรบสทธ EBA คอ ภาษเปน 0 และไมกาหนดเ พ ด า น ก า ร ส ง อ อ กสาหรบสนคาทกประเภท ยกเ วนสนค าประเภทอาวธ

ไดรบสทธ EBA คอ ภาษเปน 0 และไมกาหนดเพดานการสงออกสาหรบสนคาทกประเภท ยกเวนสนคาประเภทอาวธ

ไดรบสทธพเศษทางภาษในกลมสนคาดงตอไปน

สงทอและเครองนงหม: ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมเพดานสงออก

รองเทาและเครองหนง: ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมเพดานสงออก

อญมณและเครองประดบ: ภาษเปน 0 และมเพดานสงออก

หมายเหต: ขอมลในตารางครอบคลมเฉพาะสนคาทอยภายใตระบบ GSP และ EBA

5.1.5 วตถดบ

วตถดบสาหรบใชในการผลตของทง 3 อตสาหกรรมทศกษามความแตกตางกน กลาวคอ สาหรบ

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม วตถดบตงตนแบงไดเปน 2 ประเภทหลก คอ วตถดบจากธรรมชาต ซงประกอบดวย วตถดบจากพช เชน ฝาย ปาน ปอ และลนน เปนตน และอกประเภทหนง คอ วตถดบสงเคราะหซงผลตจากผลตภณฑปโตรเคม นอกจากน ยงมวตถดบจากสตว เชน ขนสตว ไหม และวตถดบจากแรธาต เชน แรใยธาต เปนตน

สวนอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง วตถดบหลกทใช คอ หนงแทจากสตว หนงเทยม และเคมภณฑ โดยหนงดบทไดจากสตวจะตองผานกระบวนการฟอกยอมสารเคม จงเปนวตถดบหนงทสาคญในอตสาหกรรม นอกจากน หนงเทยมยงเปนอกทางเลอกหนงในการผลต โดยผลตจากสารสงเคราะหขนรปเลยนแบบหนงแท สวนใหญผลตจาก polyurethane (PU) และ polyvinyl chloride (PVC) ทงน วตถดบอนๆ ทใชในการผลต ไดแก ยาง พลาสตก ซป และผา เปนตน


ขณะทในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ วตถดบแบงไดเปน 2 กลมหลก ไดแก วตถดบทเปนสวนของอญมณ เชน เพชร พลอย และไขมก เปนตน และวตถดบของการผลตตวเรอนเครองประดบหรอโลหะมคา เชน ทอง เงน และแพลตตนม เปนหลก

จากการศกษาขอมลวตถดบทสาคญของประเทศเพอนบานในภมภาค พบวา นอกจากเวยดนาม

และเมยนมาร ซงเปนประเทศเปาหมายสาหรบโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ระยะท 2 ประเทศทมความอดมสมบรณของวตถดบทเกยวของในอตสาหกรรมทศกษา ไดแก กมพชา (อญมณและไหม) อนโดนเซย (โลหะมคา) ลาว (โลหะมคา อญมณ หนง และฝาย) มาเลเซย (ทองแดง) และฟลปปนส (โลหะมคา) ขณะท สงคโปรและบรไนเปนประเทศทมขนาดเลกและมวตถดบในการผลตนอย ดงนน จงไมเหมาะสมทจะเปนพนทเปาหมายในการยายฐานการผลต (ตารางท 5.5) อยางไรกตาม วตถดบอาจไมใชปจจยหลกในการพจารณาคดเลอกประเทศเปาหมาย เนองจากวตถดบทใชในอตสาหกรรมทศกษามนาหนกเบา สะดวกตอการขนสง

ตารางท 5.5 ทรพยากรทสาคญของประเทศเพอนบานในภมภาค

ประเทศ ทรพยากรทสาคญของประเทศ

บรไน นามน ปโตรเลยม กาซธรรมชาต และไมซง

กมพชา นามนและกาซธรรมชาต ไมซง อญมณ แรเหลก แมงกานส ฟอสเฟต ขาวเจา ยางพารา พรกไทย ไหม ปลานาจด และปาไม

อนโดนเซย ปโตรเลยม ดบก กาซธรรมชาต นกเกล ไมซง ทองแดง แรโบไซต ถานหน ทอง เงน ไมเนอแขง ขาวมนสาปะหลง ยาสบ ขาวโพด ยาง นามนปาลม กาแฟ เครองเทศ และการประมง

ลาว ไมซง พลงนา ยปซม ดบก ทอง อญมณ สนแร เศษโลหะ ถานหน หนง ฝาย ขาวโพด ออย ใบยาสบ ชา และกาแฟ

มาเลเซย ดบก ปโตรเลยม ไมซง ทองแดง แรเหลก กาซธรรมชาต แรโบไซต ยางพารา นามนปาลม และพรกไทย

เมยนมาร กาซธรรมชาต ไมซง และแรธาต เชน ปโตรเลยม สงกะส ดบก ปาไมสก อญมณตางๆ ขาวเจา ปอกระเจาออย และพชเมองรอน

ฟลปปนส ไมซง ปโตรเลยม นกเกล โคบอลต แรเหลก ทอง เงน ทองแดง เกลอ มะพราว ออย ปาน กลวยพนธพนเมอง อบากา ขาวเจา ขาวโพด และสบปะรด

สงคโปร มสภาพภมประเทศเปนเกาะขนาดเลก จงไมมทรพยากรธรรมชาตสาคญทางดานเศรษฐกจ

เวยดนาม ฟอสเฟต ถานหน แมงกานส แรโบไซต โครเมต นามนและกาซธรรมชาต ไมซง ขาวเจา ยางพารา ชา กาแฟ ยาสบ พรกไทย และการประมง

ทมา: รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมท

ใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณ

และเครองประดบ), 2556.



5.1.6 สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ

สภาพแวดลอมทางการเมองของแตละประเทศในอาเซยนมความแตกตางกน เนองจากความ

แตกตางของระดบความพฒนา ในภาพรวม ประเทศสงคโปรนบไดวามเสถยรภาพทางเศรษฐกจและการเมองคอนขางมาก ในขณะทกลมประเทศ CLMV เพงจะปรบเปลยนนโยบายพฒนาเศรษฐกจและการคาตางประเทศ ทาใหสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและการเมองเรมมเสถยรภาพมากขนในชวง 10 ปทผานมา

ในปจจบน สภาพแวดลอมทางการเมองของ สปป. ลาว และเวยดนามนบวามเสถยรภาพ

เนองจากมพรรคการเมองเพยงพรรคเดยวปกครองประเทศ โดยประเทศลาวซงปกครองดวยระบอบสงคมนยม มพรรคประชาชนปฏวตลาวเปนพรรคทปกครองประเทศและมอานาจสงสด ในขณะทเมยนมารมการเปลยนแปลงทางการเมองอยางรวดเรว เปนผลจากการเลอกตงในป 2553 ซงเปนการเลอกตงครงแรกในรอบ 20 ป

ดานสภาพแวดลอมทางธรกจ จากการศกษาขอมลทเกยวของในเบองตน พบวา เศรษฐกจของกลม

ประเทศอาเซยนในภาพรวมมแนวโนมขยายตวตอเนอง เชนเดยวกบรายไดตอหวทเพมขน ซงสวนใหญมปจจยสนบสนนจากการฟนตวของเศรษฐกจโลก การใชจายเพอพฒนาโครงสรางพนฐาน การขยายตวของการบรโภคภายในประเทศ และการเพมขนของปรมาณการลงทน

หากพจารณาเครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของกลมประเทศอาเซยน ป 2555 (ตารางท 5.6)

พบวา อนโดนเซยมมลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศสงสดในภมภาค (878.0 พนลานดอลลารสหรฐ) รองลงมา ไดแก ไทย (365.6 พนลานดอลลารสหรฐ) และมาเลเซย (303.5 พนลานดอลลารสหรฐ) ตามลาดบ โดย สปป. ลาว มอตราการเตบโตของเศรษฐกจสงสดในภมภาค (รอยละ 8.2) รองลงมา ไดแก กมพชา (รอยละ 7.3) ฟลปปนส (รอยละ 6.6) และไทย (รอยละ 6.4) ตามลาดบ


ตารางท 5.6 เครองชวดเศรษฐกจทสาคญของกลมประเทศอาเซยน ป 2555

บรไน กมพชา อนโดนเซย สปป.

ลาว มาเลเซย เมยนมาร ฟลปปนส สงคโปร ไทย เวยดนาม

ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ)

17.0 14.1 878.0 9.3 303.5 53.1* 250.3 274.7 365.6 141.7


2.2 7.3 6.2 8.2 5.6 3.3* 6.6 1.3 6.4 5.0

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ)

41,127 946 3,557 1,399 10,381 834.6* 2,588 51,709 5,474 1,596

อตราเงนเฟอ (รอยละ)

0.5 2.9 4.3 4.3 1.7 6.1* 3.2 4.5 3.0 9.1

ประชากร (ลานคน) 0.4 14.8 246.9 6.6 29.2 52.8 96.7 5.3 66.8 88.8 อตราการวางงาน (รอยละของกาลงแรงงาน)

2.7* n.a. 6.2* n.a. 3.0* 4.0* 7.0* 2.0* 0.5* 4.5*


หมายเหต: * เปนตวเลขคาดการณจากกองทนการเงนระหวางประเทศ

5.1.7 ความไดเปรยบในการสงออก

ในดานขอมลการคา เครองมอทนยมใชในการเปรยบเทยบทางการคาระหวางประเทศ ไดแก ดชน

ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทปรากฏ (revealed comparative advantage: RCA) ซงวดจากการเปรยบเทยบสดสวนของสนคาสงออกของประเทศหนงกบสดสวนของสนคานนในตลาด ดงแสดงในสมการดงตอไปน

⁄⁄

⁄⁄

โดย คอ มลคาการสงออกของสาขาอตสาหกรรม j จากประเทศ i และคาดชน RCA อยระหวาง 0 ถง ⁄ ทงน คา RCA ทมากกวา 1 จงแสดงถงความไดเปรยบในสนคานนของประเทศนนในตลาดโลก102

102 อยางไรกตาม การประมาณคา RCA มขอจากดบางประการ เนองจากคา RCA มความสมพนธกบขนาดของประเทศเมอเทยบกบตลาดโลก

จงตองมความระมดระวงในการแปลความหมายของคา RCA ในกรณทประเทศทศกษามขนาดแตกตางกนมาก ยกตวอยางเชน หากประเทศไทยมสวนแบงตลาดโลกในอตสาหกรรม j เทากบสหภาพยโรป แตไทยมขนาด ( ⁄ ) ทนอยกวาสหภาพยโรปมาก คา RCA ของไทยจงสงกวาสหภาพยโรปมาก และดเหมอนวาไทยมความเชยวชาญในอตสาหกรรม j สงกวายโรปมาก ทาใหประเทศทมขนาดเลกกวามแนวโนมทจะมคา RCA ทประมาณการเกนความเปนจรง (ทมา: โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6 และแนวทางการเจรจาทเหมาะสมสาหรบประเทศไทย, สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2554)



จากการคานวณคา RCA ของทง 10 ประเทศอาเซยนใน 4 อตสาหกรรม ไดแก สงทอ เครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ พบวา เวยดนาม กมพชา และอนโดนเซย มคา RCA มากกวา 1 ใน 3 อตสาหกรรม ไดแก สงทอ เครองนงหม และรองเทาและเครองหนง ในขณะทเมยนมารมคา RCA มากกวา 1 ใน 3 อตสาหกรรม ไดแก เครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ สวน สปป. ลาว ฟลปปนส และไทย มคา RCA มากกวา 1 เพยงอตสาหกรรมเดยว โดย สปป. ลาว และฟลปปนสมคา RCA มากกวา 1 ในอตสาหกรรมเครองนงหม และไทยมคา RCA มากกวา 1 ในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ อยางไรกตาม RCA อาจประเมนความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบของประเทศเมยนมารตาเกนจรง เนองจากในชวงเวลาทเกบขอมล เมยนมารยงคงอยภายใตมาตรการ ควาบาตรทางเศรษฐกจจากทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป ซงเปนตลาดสงออกทสาคญ (ตารางท 5.7, 5.8, 5.9 และ 5.10)

ตารางท 5.7 RCA อตสาหกรรมสงทอของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554 2555

กมพชา 14.56 12.84 13.48 7.78

เวยดนาม 2.36 2.92 3.29 2.64

อนโดนเซย 1.74 1.64 1.61 1.51

ไทย 1.05 1.01 1.05 0.94 ลาว 3.02 1.54 0.69 N/A ฟลปปนส 0.58 0.42 0.40 N/A มาเลเซย 0.36 0.36 0.34 0.37 เมยนมาร 0.36 0.17 0.17 N/A สงคโปร 0.10 0.09 0.08 0.10 บรไน 0.72 0.12 0.02 0.01

ทมา: คานวณจากฐานขอมล UN Comtrade


ตารางท 5.8 RCA อตสาหกรรมเครองนงหมของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554 2555

กมพชา 26.89 22.53 29.21 21.86

เมยนมาร 5.13 3.86 6.07 N/A

เวยดนาม 6.99 6.63 7.07 5.80

ลาว 7.83 5.87 4.50 N/A

อนโดนเซย 2.38 2.16 2.09 1.74

ฟลปปนส 1.36 1.27 1.36 N/A

ไทย 1.09 0.87 0.78 0.59 มาเลเซย 0.37 0.28 0.24 0.22 สงคโปร 0.04 0.03 0.03 0.16 บรไน 0.87 0.41 0.02 0.02


ตารางท 5.9 RCA อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554 2555

เวยดนาม 12.55 11.57 10.64 7.25

กมพชา 5.72 6.39 9.52 3.58

อนโดนเซย 1.80 2.06 2.12 1.86

เมยนมาร 1.33 1.19 1.18 N/A

ไทย 1.12 0.89 0.72 0.65 ลาว 0.81 0.72 0.52 N/A ฟลปปนส 0.16 0.21 0.21 N/A สงคโปร 0.09 0.05 0.05 0.2 มาเลเซย 0.09 0.09 0.07 0.09 บรไน 0.01 0.00 0.00 0.00




ตารางท 5.10 RCA อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554 2555

เมยนมาร 0.91 1.56 10.19 N/A

ไทย 3.75 3.04 2.83 2.32

มาเลเซย 0.44 0.48 0.48 0.95 สงคโปร 0.36 0.63 0.57 0.92 เวยดนาม 0.58 4.37 1.24 0.34 ลาว 0.03 0.10 0.22 N/A กมพชา 0.04 0.06 0.52 0.16 อนโดนเซย 0.50 0.59 0.40 0.08 ฟลปปนส 0.11 0.11 0.08 N/A บรไน 1.56 1.68 1.12 0.03


5.2 ประเทศเปาหมายในการสารวจ

จากการรวบรวมขอมลเบองตนเกยวกบการยายหรอขยายฐานการผลตของผประกอบการในอตสาหกรรมทศกษา คณะผวจยพบวา ผประกอบการไทยบางสวนไดทาการยายหรอขยายฐานการผลต ไปยงกมพชา สปป. ลาว และอนโดนเซยแลว (ดรายชอผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษาทไดยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชาและ สปป. ลาว ไดในภาคผนวก 1) ดงน

กมพชา ผประกอบการทยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชาสวนใหญอยในอตสาหกรรมสงทอ

และเครองนงหม และมบางสวนอยในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง สาหรบอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม มทงผประกอบการทยายหรอขยายฐานการผลตไปแลว เชน ท.เค. การเมนท (รบจางผลตเครองนงหม) เอส.พ. บราเดอร, ไฮเทคกรป (ผผลตเสอผากฬา), ไนซกรป (ผผลตและสงออกเสอผากฬา) และลเบอรตกรป เปนตน และผประกอบการทอยในระหวางดาเนนการลงทน เชน ฮงเสงการทอ และคฟเวอรแนนท เปนตน

สาเหตหลกทผประกอบการดงกลาวขางตนยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชา ไดแก

สทธพเศษทางการคาทไดจากตลาดหลก คอ สหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป รวมทงตนทนคาแรงทตากวาไทย สวนสาเหตอนๆ ยกตวอยางเชน เพอลดตนทนคาเชาทดน


พนทสาคญทผประกอบการไทยเขาไปลงทน ไดแก นคมอตสาหกรรมในศรโสภณ (รวมกอตงโดยบรษท ท.เค. การเมนท มระยะทางหางจากจงหวดสระแกวของไทยเพยง 50 กโลเมตร) และในปอยเปต จงหวดบนเตยเมยนเจย และนคมอตสาหกรรมในจงหวดเกาะกง

สปป. ลาว ผประกอบการทยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว อยในอตสาหกรรมสงทอและ

เครองนงหม เชน ไฮเทคกรป การเมนท และทองไทกรป โดยมสาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลต คอ ตนทนคาแรงตา นอกจากน ลาวยงไดรบสทธพเศษทางการคาจากประเทศแคนาดาและสหภาพยโรป ซงเปนตลาดหลกของผประกอบการบางสวนอกดวย

พนทสาคญทผประกอบการไทยเขาไปลงทน ไดแก เขตนครหลวงเวยงจนทน เนองจากความ

สะดวกในการเปนศนยกลางดานคมนาคม โดยผประกอบการไทยนยมสงออกสนคาผานทาเรอในประเทศไทยไปยงตลาดหลก เชน สหภาพยโรป

อนโดนเซย - อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม: มทงผประกอบการทยายหรอขยายฐานการผลตไป

แลว เชน ลเบอรตกรป และผประกอบการทอยในระหวางการศกษาลทาง เชน ไนซกรป สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงอนโดนเซยเนองจากคาจางแรงงานตากวาไทย และตลาดมขนาดใหญ - อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ: ผประกอบการในอตสาหกรรมทขยายฐานการ

ผลตไปยงอนโดนเซย ไดแก แพรนดา จวเวลร เนองจากเปนตลาดทมศกยภาพสง มโอกาสเตบโตไดมาก

หากพจารณาขอมลดงกลาวควบคกบปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมายในการยายหรอขยายฐาน

การผลตจากกรอบแนวคดในการศกษาในบทท 2103 พบวา ประเทศทเหมาะสมจะเปนพนทเปาหมายในการสารวจ ไดแก กมพชา สปป. ลาว และอนโดนเซย (ตารางท 5.11) โดยจาแนกเปนรายอตสาหกรรมได ดงน

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม: ประเทศเปาหมาย คอ กมพชา และ สปป. ลาว

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง: ประเทศเปาหมาย คอ กมพชา และ สปป. ลาว 103 จากกรอบแนวคดในการศกษาในบทท 2 ปจจยหลกทใชพจารณาพนทเปาหมายในการยายหรอขยายฐานการผลต คอ แนวโนมคาจางและ

กาลงแรงงาน ตนทนโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย รวมไปถงปจจยสนบสนนอน ๆ ไดแก กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและการสงออก ความอดมสมบรณของวตถดบสภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ และความสามารถในการแขงขน



อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ: ประเทศเปาหมาย คอ กมพชา สปป. ลาว และอนโดนเซย

ตารางท 5.11 ความเหมาะสมในการเปนพนทเปาหมาย

ปจจย บรไน กมพชา อนโดนเซย สปป.

ลาว มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร

คาจางแรงงาน √√ √ √√ จานวนกาลงแรงงาน √√ √ ตนทนโครงสรางพนฐาน (คาเชาทดน)

√√ √ √√ √

การเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย

√ √

สทธพเศษทางการคา √√ √ √ วตถดบ √ √ √ √ √ สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ

√ √√ √ √√ √ √ √

ความไดเปรยบในการสงออก √ √ หมายเหต: เครองหมาย √ แสดงถงความเหมาะสมในการเปนพนทเปาหมายเมอพจารณาโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนใน

ภมภาค โดย √√ แสดงถงความเหมาะสมมากกวา √ ยกตวอยางเชน ปจจยดานคาจางแรงงาน ทงกมพชา สปป. ลาว และอนโดนเซย มคาจางแรงงานตากวาไทยทงหมด แตคาจางแรงงานในอนโดนเซยตากวาไทย ไมมากนก จงแสดงโดยเครองหมาย √ ในขณะทคาจางแรงงานในกมพชาและ สปป. ลาว ตากวาไทยมาก จงแสดงโดยเครองหมาย √√

อยางไรกตาม เมอพจารณาพนทเปาหมายโดยคานงถงจดประสงคหลกของโครงการศกษา

กลาวคอ ตองการใหผประกอบการโดยเฉพาะกลม SMEs มฐานขอมลประกอบการตดสนใจในการยายหรอขยายฐานการผลต พบวา นอกจากเวยดนามและเมยนมาร ซงเปนประเทศเปาหมายของโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ระยะท 1 แลว กมพชาและ สปป. ลาว เปนสองประเทศทมความเหมาะสมมากทสดเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจากการไดรบสทธพเศษทางการคาจากตลาดหลกและการมอาณาเขตทตดกบประเทศไทย ทาใหผประกอบการไทยสามารถบรหารจดการไดงายกวา ตลอดจนวฒนธรรมทคลายคลงกนจงทาใหผประกอบการไทยสามารถปรบตวไดงายกวา สวนอนโดนเซยนน แมจะมความนาสนใจเนองจากความพรอมดานกาลงและคาจางแรงงาน และตนทนโครงสรางพนฐานตา แตอนโดนเซยไมไดรบสทธพเศษทางการคาในอตราภาษรอยละ


0 จากตลาดหลก เชน สหภาพยโรป และตาแหนงทตงซงอยหางจากไทย ทาใหการคมนาคมและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานไทยทาไดไมสะดวกนก 5.2.1 กมพชา

กมพชาเหมาะสมจะเปนประเทศเปาหมายในการสารวจเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจากมความพรอมดานคาจางแรงงานตา และมเสนทางคมนาคมทสามารถเชอมตอกบหวงโซอปทานในไทยได โดยเฉพาะการขนสงสนคาขามแดนผาน 2 เสนทางหลกตามแนวระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) คอ เสนทาง R1 จากกรงเทพฯ – สระแกว (ไทย) – ปอยเปต/ศรโสภณ – พระเวท (กมพชา) – นามคาน (เวยดนาม) และเสนทาง R10 จากกรงเทพฯ – ตราด (ไทย) – เกาะกง (กมพชา) – นามคาน (เวยดนาม) รวมไปถงนโยบายสนบสนนการลงทนจากตางประเทศ ทงการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษตามแนวชายแดน และการเปดจดผานแดนเพมเตมกบไทย นอกจากน กมพชายงไดรบสทธพเศษทางการคาจากทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป ซงสงผลใหกมพชามความไดเปรยบในการสงออกสนคาประเภทสงทอ เครองนงหม และเครองหนง

อยางไรกตาม ขอควรระวงทสาคญในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชา ไดแก ปญหา

แรงงาน ทงแนวโนมคาจางแรงงานทเพมสงขน การประทวงของแรงงาน แรงงานขาดทกษะ วฒนธรรมการเปลยนงานบอย ตลอดจนการขาดแคลนแรงงาน ตลอดจน คณภาพถนนทยงไมไดมาตรฐาน และตนทนคาไฟฟาสง รวมทง ปญหาการทจรตของหนวยงานราชการ และความขดแยงทางการเมองกบไทยซงยงมความไมแนนอน

5.2.2 สปป. ลาว

ในกรณของ สปป. ลาว นน เหมาะสมจะเปนประเทศเปาหมายในการสารวจเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจากอตราคาจางตา ตนทนโครงสรางพนฐานตา มเสนทางคมนาคมซงสามารถเชอมตอกบไทยได โดยปจจบน ไทยมสะพานมตรภาพทเชอมตอไปยง สปป. ลาว ทงสน 4 แหง104 ทงยงมเสนทางขนสงสนคาขามแดนทสาคญ เชน เสนทาง R9 ซงเปนถนนตามแนวระเบยงเศรษฐกจตะวนออกตะวนตก (East-West Economic Corridor) ทเชอมระหวางเมยวด (เมยนมาร) – แมสอด – มกดาหาร (ไทย) – สะหวนนะเขต (สปป. ลาว) – ดานง (เวยดนาม) และเสนทาง R12 จากนครพนม (ไทย) – คามวน (สปป. ลาว) – ฮานอย (เวยดนาม) – มณฑลกวางซ (จน) เปนตน เมอพจารณาโครงขายคมนาคมควบคไปกบนโยบายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว ใหมการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษตามแนวชายแดน เหนไดวา

104 สะพานมตรภาพแหงท 1 เชอมหนองคาย-เวยงจนทน, สะพานมตรภาพแหงท 2 เชอมมกดาหาร-สะหวนนะเขต, สะพานมตรภาพแหงท 3

เชอมนครพนม-คามวน สะพานมตรภาพแหงท 4 เชอมเชยงของ-หวยทราย



ปจจยดงกลาวชวยสนบสนนการเชอมตอกบหวงโซอปทานในไทยไดเปนอยางด นอกจากน สปป. ลาว ยงไดรบสทธพเศษทางการคาจากสหภาพยโรปอกดวย

อยางไรกตาม ปจจยเสยงทสาคญทสดของการยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว คอ

ปญหาดานแรงงาน ทงจานวนทจากด แรงงานนยมทางานในภาคเกษตร อายการทางานสน และอตราการลาออกสง ดงนน การยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว อาจจะเหมาะสมกบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมซงใชจานวนกาลงแรงงานนอยกวาผประกอบการรายใหญ ทงน เพอเปนการรกษาแรงงานใหทางานอยเปนระยะเวลานาน ผประกอบการจาเปนตองดแลแรงงาน โดยเฉพาะดานสวสดการเปนพเศษ 5.3 พนททมศกยภาพในกลมประเทศเปาหมาย

จากการศกษาลกษณะการลงทนจากตางประเทศในกมพชาและ สปป. ลาว คณะผวจยพบวา

พนททอยในขอบเขตการเปนพนทเปาหมายสาหรบลงทนในอตสาหกรรมทเกยวของสวนใหญจะอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zones: SEZs) โดยเฉพาะเขตเศรษฐกจพเศษทตงอยบรเวณพนทชายแดนและจดเชอมตอการคมนาคมขนสงหลก เนองจากจะไดรบสทธประโยชนทางการลงทนเพมเตม และสามารถขนสงและทาการคาชายแดนไดสะดวก อยางไรกตาม ขอบเขตการศกษาพนทเปาหมายอาจมการเปลยนแปลงหลงจากศกษาขอมลในระดบอตสาหกรรมเพมเตม 5.3.1 กมพชา

เมอพจารณาในแงความเชอมโยงกบหวงโซอปทานในประเทศไทย พนททเหมาะสมสาหรบการ

ยายหรอขยายฐานการผลตสนคาทใชแรงงานเขมขนไปยงกมพชา คอ จงหวดทมกาลงแรงงาน หาแรงงานไดงาย และจงหวดทมโครงขายคมนาคมหลกเชอมตอกบไทยไดสะดวก โดยเฉพาะจงหวดทมชายแดนเชอมตอกบไทย เนองจากสภาพถนนในกมพชาทยงไมไดมาตรฐาน ทาใหตนทนการขนสงไปยงจงหวดทอยตดกบชายแดนไทยตากวาตนทนการขนสงไปยงจงหวดทอยลกเขาไปในประเทศ นอกจากน แรงงานชาวกมพชาบรเวณชายแดนบางสวนยงสามารถสอสารภาษาไทยได อยางไรกตาม การตงโรงงานอตสาหกรรมในจงหวดชายแดนอาจมขอเสยสาหรบผประกอบการขนาดใหญทจาเปนตองใชแรงงานจานวนมาก คอจานวนแรงงานในจงหวดชายแดนทตดกบประเทศไทยมจานวนไมมากนก และแรงงานตางถนกไมตองการทางานในพนทหางไกล จงทาใหการหาแรงงานทาไดยากกวาในเขตเมอง โดยเฉพาะอยางยงพนมเปญ

จากการศกษาและสมภาษณผทเกยวของ คณะผวจยพบวา ผประกอบการควรพจารณาตงโรงงาน

อตสาหกรรมในเขตเศรษฐกจพเศษ เพราะผประกอบการจะไดประโยชนจากศนยใหบรการแบบเบดเสรจ


ณ จดเดยว (one-stop service) ซงอานวยความสะดวกดานพธการศลกากรใหกบผผลตทตองการสงออกหรอนาเขาสนคา105 ตลอดจนมขอดดานความปลอดภย โดยเฉพาะจากการประทวงของแรงงานและการกอกวนของกลมวยรน โดยพนททมศกยภาพดงกลาวขางตนซงอยในกมพชา (ภาพท 5.7) ไดแก

กรงพนมเปญ เนองจากมกาลงแรงงานคอนขางมาก สามารถหาแรงงานไดงาย

จงหวดบนเตยเมยนเจย เนองจากเปนจงหวดชายแดนซงมโครงขายคมนาคมทสามารถเชอมตอกบไทยไดสะดวก

จงหวดเกาะกง เนองจากเปนจงหวดชายแดนซงมโครงขายคมนาคมทสามารถเชอมตอกบไทยไดสะดวก

ภาพท 5.7 พนทเปาหมายในกมพชา

ทมา: คณะผวจย

105 ศนยใหบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยวมอยใน SEZ เพยงบางแหงเทานน



5.3.2 สปป. ลาว

เชนเดยวกบกมพชา เมอพจารณาในแงความเชอมโยงกบหวงโซอปทานในประเทศไทย พนทท

เหมาะสมสาหรบการยายหรอขยายฐานการผลตสนคาทใชแรงงานเขมขนไปยง สปป. ลาว คอ พนททมกาลงแรงงาน มโครงขายคมนาคมหลกเชอมตอกบไทยไดสะดวก โดยเฉพาะจงหวดทมชายแดนเชอมตอกบไทย เพอลดตนทนการขนสงสนคา ทงน เนองจาก สปป. ลาว เปนประเทศทไมมทางออกทะเล ผประกอบการสวนใหญตองนาเขาและสงออกสนคาผานทางทาเรอในประเทศไทย การตงโรงงานในพนทบรเวณชายแดนทอยตดกบไทยจงทาใหตนทนการขนสงสนคาตากวาการตงโรงงานในพนททอยลกเขาไปในประเทศ อยางไรกตาม การตงโรงงานอตสาหกรรมบรเวณพนททตดกบชายแดนไทยอาจมขอเสยสาหรบผประกอบการขนาดใหญทจาเปนตองใชแรงงานจานวนมาก เนองจากแรงงานมกยายไปทางานทไทย ซงใหคาจางแรงงานสงกวา สปป. ลาว

จากการศกษา คณะผวจยพบวา ผประกอบการควรพจารณาตงโรงงานอตสาหกรรมในเขต

เศรษฐกจพเศษ เพราะนอกจากจะไดสทธประโยชนดานการลงทนเพมเตมแลว ยงไดประโยชนจากศนยใหบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว ซงอานวยความสะดวกใหแกนกลงทนในดานตางๆ เชน การขออนญาตลงทน จดทะเบยนบรษท การขออนญาตนาเขาและสงออกสนคา การดาเนนพธการศลกากร การขนทะเบยนชาระภาษ และการหาแรงงาน เปนตน ทงน แม สปป. ลาว จะมเขตเศรษฐกจทงสน 10 แหง แตมเขตเศรษฐกจสาหรบโรงงานอตสาหกรรมเพยง 2 แหง ซงตงอยทเวยงจนทนและสะหวนนะเขต พนททมศกยภาพเหมาะสมสาหรบเปนเปาหมายเบองตนในการศกษา ไดแก เวยงจนทน และสะหวนนะเขต (ภาพท 5.8)


ภาพท 5.8 พนทเปาหมายใน สปป. ลาว


209

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศกมพชา

6.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม


จากขอมลของสมาคมผผลตเครองนงหมในกมพชา (Garment Manufacturers Association in Cambodia: GMAC) ในป 2557 อตสาหกรรมเครองนงหมของกมพชามการจางแรงงานกวา 500,000 คนและมจานวนโรงงานมากกวา 500 แหง โดยมจานวนแรงงานตอโรงงานเฉลยอยท 1,000 – 1,500 คนตอโรงงาน

ในดานความตงตวของแรงงาน กมพชาเปนประเทศทมจานวนประชากรคอนขางนอย ประมาณ

14,864,646 คน และมกาลงแรงงาน 8,433,164 คนในป 2555 จงทาใหการหาแรงงานทาไดคอนขางยาก ทงน ระดบความตงตวของแรงงานขนอยกบพนทตงโรงงาน กลาวคอ ผประกอบการอาจหาแรงงานในภาคอตสาหกรรมในพนมเปญไดงายกวาแรงงานตามจงหวดชายแดน เชน บนเตยเมยนเจย เกาะกง และสหนวลล เนองจากแรงงานจากตางถนจานวนมากยายเขามาในพนมเปญซงเปนศนยกลางทางเศรษฐกจ ขณะท แรงงานตามจงหวดชายแดนสวนใหญเปนแรงงานในภาคเกษตรกรรม อยางไรกตาม คาจางของแรงงานในพนมเปญสงกวาในจงหวดชายแดน กลาวคอ คาจางของแรงงานในพนมเปญประมาณ 150 ดอลลารสหรฐ (ประมาณ 4,800 บาท) ขณะทคาจางของแรงงานในจงหวดชายแดนประมาณ 120 ดอลลารสหรฐ (รวมคาเดนทางประมาณ 7 ดอลลารสหรฐตอเดอน เบยขยนประมาณ 10 ดอลลารสหรฐตอเดอน และคาอาหารประมาณ 13 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ไมรวมคาลวงเวลา) คดเปนเงนไทยประมาณ 3,840 บาท) นอกจากน การยายงานของแรงงานในพนมเปญเกดขนบอยกวา เนองจาก พนมเปญมโรงงานตงอยจานวนมาก จงทาใหแรงงานสามารถเคลอนยายงานไดโดยงาย

ปญหาดานแรงงานทผประกอบการมกประสบ คอ 1. การประทวงของแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานในพนมเปญ ซงสาเหตสวนใหญ คอ สภาพแวดลอม

ในการทางานไมดนก ความแตกตางทางวฒนธรรมระหวางนายจางและลกจาง รวมไปถงปญหาดานสทธมนษยชน

2. แรงงานกมพชาทอยตามจงหวดชายแดนสวนใหญเปนแรงงานจากภาคเกษตรกรรมจงขาดทกษะดานการตดเยบ ดงนน ผประกอบการตองฝกอบรมแรงงานกอนเขาสายการผลตจรง โดยระยะเวลาทใชฝกอบรมขนอยกบความซบซอนของขนตอนการผลต อาจใชเวลาตงแต 1 – 6 สปดาห

3. คาจางแรงงานทเพมสงขนอยางตอเนอง โดยสหภาพแรงงานของกมพชากดดนใหภาครฐขนคาจางแรงงานขนตาในอตสาหกรรมเครองนงหมอยางตอเนอง โดยเพมจาก 61 ดอลลารสหรฐ



เปน 80 ดอลลารสหรฐ ในเดอนพฤษภาคม 2556 และเพมเปน 100 ดอลลารสหรฐ เมอปลายป 2556 นอกจากน สหภาพแรงงานกาลงเรยกรองใหเพมเปน 160 ดอลลารสหรฐ ซงทางรฐบาลไดสญญาวาจะเพมเปน 160 ดอลลารสหรฐ (ประมาณ 5,120 บาท) ภายในป 2561

4. อตราการเขา-ออกงานของแรงงานกมพชาคอนขางสง จากวฒนธรรมการทางานทตองการความแปลกใหมในการทางาน ยายถนฐานบอย ตลอดจนการเปลยนงานเมอไดเงนเดอนสงกวา

ในดานสภาพแวดลอมในการทางาน ผประกอบการอตสาหกรรมเครองนงหมของกมพชารวมมอกบ

องคกรดานแรงงานระหวางประเทศ (International Labor Organization: ILO) ในการนามาตรฐานระดบสากลมาใชในโรงงาน ภายใตโครงการ Better Factories Cambodia ซงใหความสาคญกบการปรบปรงสภาพแวดลอมในการทางานใหแรงงาน โดยโรงงานทสงสนคาออกตองผานการตรวจสอบวาเปนไปตามกฎหมายแรงงานและระเบยบดานความปลอดภย เชน มแสงสวางเพยงพอ และมการระบายอากาศทด เปนตน 6.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ

จากขอมลของ GMAC โรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหมทจดทะเบยนกบ GMAC มประมาณ 551

โรงงาน โดยเปนโรงงานของนกลงทนตางชาตเปนสดสวนประมาณรอยละ 85 ทงจากไตหวน จน ฮองกง เกาหลใต สงคโปร และมาเลเซย ซงเปนการผลตเพอสงออกไปยงตางประเทศ ทงน จานวนโรงงานอตสาหกรรมเครองนงหมในกมพชามแนวโนมเพมขนตอเนอง นอกจากน ยงเปนทนาสงเกตวา โรงงานผลตเครองนงหมทเปนเจาของโดยชาวกมพชาคดเปนสดสวนทนอยมาก เนองจากชาวกมพชาสวนใหญขาดทกษะในการดาเนนธรกจในภาคอตสาหกรรมและขาดความรเชงเทคนค (know-how) นกธรกจกมพชาจงนยมทาธรกจในภาคบรการ เชน ธรกจโรงแรม และรานอาหาร เปนหลก

ในดานขนาด โรงงานเครองนงหมขนาดใหญคดเปนสดสวนรอยละ 15 ของจานวนโรงงานทงหมด

สวนโรงงานขนาดเลก ซงมจานวนแรงงานเฉลยตอโรงงานประมาณ 100-200 คน และทาการผลตแบบรบจางเหมาชวง (sub-contract) ใหผประกอบการในประเทศรายอน มจานวนทงหมดประมาณ 190 โรงงาน ในจานวนน มโรงงานทเปนสมาชก GMAC 40 โรงงาน และทไมไดเปนสมาชก GMAC ประมาณ 150 โรงงาน ทงน โรงงานขนาดเลกสวนใหญเปนเจาของโดยชาวกมพชา

6.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

กจกรรมการผลตในหวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของกมพชายงมไมครบทก

ขนตอน ผประกอบการสวนใหญทาการผลตในอตสาหกรรมประกอบและตดเยบเครองนงหม ซงเปนอตสาหกรรมปลายนา โดยอตสาหกรรมตนนาและกลางนาในกมพชายงมระดบการพฒนาทคอนขางตา และม

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศกมพชา 211

โรงงานในอตสาหกรรมเปนจานวนนอยมาก เนองจากตนทนคาไฟสง ตลอดจนขาดเทคโนโลยและผเชยวชาญ จงเปนผลใหผประกอบการสวนใหญตองนาเขาวตถดบจากตางประเทศ เชน จน ไตหวน ไทย และอนโดนเซย ทงน โรงงานอตสาหกรรมสงทอทมอยในกมพชาเปนของชาวจนและไตหวน ซงผลตเพอปอนใหโรงงานผลตเครองนงหมของจนและไตหวนทตงอยในกมพชาเทานน แตไมไดทาการผลตเพอสงออก เนองจากไมมขดความสามารถในการแขงขนมากพอ

6.1.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม

ระดบเทคโนโลยในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของกมพชายงไมสงนก เหนไดจากการท

ผประกอบการในอตสาหกรรมเครองนงหมตองนาเขาวตถดบจากตางประเทศ กลาวคอ กมพชามความสามารถในการผลตสนคาในอตสาหกรรมตนนาและกลางนาคอนขางตา และมโรงงานในอตสาหกรรมตนนาและกลางนา ซงเปนขนตอนการผลตทจาเปนตองใชเทคโนโลยคอนขางสง เปนจานวนนอยมาก โดยมโรงงานสงทอเพยงแคสองโรงงาน ซงมศกยภาพผลตเพยงแคปอนใหโรงงานผลตเครองนงหมในประเทศเทานน

6.1.5 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก

ผประกอบการตางชาตทอยในกมพชาทาการผลตเพอสงออกเปนหลก ดงนน สาหรบอตสาหกรรม

เครองนงหม ตลาดสงออกจงมความสาคญมากกวาตลาดในประเทศ นอกจากน ตลาดในประเทศมขนาดทเลกมาก และกาลงซอของประชาชนยงคงไมสงนก โดยในป 2556 กมพชามรายไดประชาชาตตอหวเฉลยเพยง 1,008 ดอลลารสหรฐตอป อยางไรกตาม สนคาไทยมแนวโนมขยายตวไดดในกมพชา เนองจากชาวกมพชานยมสนคาไทย ในปจจบน สนคาไทยบางแบรนดไดมการเขาไปทาการตลาดในกมพชาแลว

มลคาการสงออกเครองนงหมของกมพชาไปยงตลาดโลกเพมขนรวดเรว จาก 2.5 พนลานดอลลาร

สหรฐในป 2552 เปน 4.3 พนลานดอลลารสหรฐในป 2555 และมแนวโนมวาจะเพมขนตอเนอง (ตารางท 6.1) ตลาดสงออกหลกของอตสาหกรรมเครองนงหมกมพชาในป 2555 ไดแก สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป แคนาดา และญปน โดยมลคาการสงออกเครองนงหมไปยงสหรฐอเมรกาลดลงเลกนอยจากปกอนหนา สวนมลคา การสงออกไปยงสหภาพยโรป แคนาดา และญปนเพมขนตอเนองตงแตป 2552

เมอพจารณาสดสวนการสงออกของกมพชา พบวา สดสวนการสงออกเครองนงหมไปยงสหรฐอเมรกา

ลดลงตอเนองตงแตป 2552 จากสดสวนรอยละ 62.3 เหลอเพยงรอยละ 45.0 ของมลคาการสงออกทงหมดในป 2555 ในขณะทสดสวนการสงออกไปยงสหภาพยโรปและญปนมแนวโนมเพมขน โดยการสงออกไปยงสหภาพยโรปมสดสวนเพมจากรอยละ 23.8 ในป 2552 เปนรอยละ 33.0 ในป 2555 สวนญปนเพมจาก



สดสวนรอยละ 1.16 ในป 2552 เปนสดสวนรอยละ 3.34 ในป 2555 สาหรบสดสวนการสงออกไปยงแคนาดาซงเปนตลาดหลกอกแหงนนคอนขางคงท โดยอยทรอยละ 8.99 ในป 2555

ตารางท 6.1 มลคาการสงออกเครองนงหมของกมพชาแยกตามตลาด

ตลาดสงออก มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555 สหรฐอเมรกา 1,523.6 1,833.8 2,026.6 1,935.9 62.28 60.15 50.66 44.98 สหภาพยโรป (27) 582.9 709.5 1,171.7 1,418.7 23.83 23.27 29.29 32.97 แคนาดา 192.8 265.7 367.7 386.9 7.88 8.72 9.19 8.99 ญปน 28.5 59.3 118.8 143.6 1.16 1.95 2.97 3.34 จน 7.8 19.0 46.7 80.6 0.32 0.62 1.17 1.87 เกาหลใต 4.4 12.4 32.6 50.6 0.18 0.41 0.81 1.18 เมกซโก 13.8 26.9 39.8 46.4 0.56 0.88 1.00 1.08 อาเซยน (9) 6.2 8.0 11.5 32.7 0.25 0.26 0.29 0.76 อนๆ 86.4 114.2 185.0 208.2 3.53 3.75 4.62 4.84 รวมทงหมด 2,446.4 3,048.8 4,000.4 4,303.5 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก International Trade Centre

6.1.6 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา ขนตอนการผลตทมการยายหรอขยายฐาน

การผลตจากตางประเทศมายงกมพชา คอ ขนตอนการตดเยบเครองนงหมทมการผลตไมซบซอนและมการเปลยนแปลงรปแบบไมบอย โดยเฉพาะเครองนงหมประเภทเสอยด เสอเชต และเสอแจคเกต ซงเปนขนตอนการผลตของอตสาหกรรมปลายนา

สาหรบผประกอบการไทยในอตสาหกรรมเครองนงหมทยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชา จะ

เปนการยกสายการผลตไปทงสาย โดยเลอกผลตสนคาทมขนตอนการผลตไมซบซอนมากนก เชน เสอโปโล เสอคอกลม เสอเชตผชาย ชดนอน ชดชนใน หรอกางเกงทมรายละเอยดนอย หรอเลอกผลตสนคาโดยพจารณาจากสทธประโยชนทจะไดรบจากการสงสนคาออก เชน สนคาทจะสงออกไปยงสหภาพยโรปหรอแคนาดา

เมอพจารณาลกษณะของหวงโซคณคาอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของกมพชา ซง

อตสาหกรรมตนนาและกลางนายงมระดบการพฒนาไมสง ในขณะทผประกอบการสวนใหญทาการผลตในอตสาหกรรมปลายนา ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมทเหมาะสมจะยายหรอขยายฐาน


การผลตไปยงกมพชา คอขนตอนการผลตในอตสาหกรรมปลายนาทใชแรงงานเขมขน ไดแก การประกอบและตดเยบเครองนงหมทมขนตอนไมซบซอน

6.1.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา โดยสวนใหญ รปแบบของการยายหรอ

ขยายฐานการผลตของผประกอบการตางชาตมกจะอยในรปแบบของการลงทนโดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมด เนองจากมขอดดานความคลองตวในการบรหารงาน และยงไมตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทไวใจได หรอเคยทาธรกจรวมกนมากอน โดยในบางกรณ ผประกอบการตางชาตอาจลงทนโดยการซอโรงงานตอจากผประกอบการเดมโดยไมตองสรางโรงงานใหมดวยตนเอง ซงจะชวยลดตนทนและความเสยงไดอก สาหรบการรวมทนกบผประกอบการทองถนนน ผประกอบการตางชาตหลายรายไดลงทนโดยใชวธการดงกลาว ซงมกเกดขนในกรณทผประกอบการทงสองฝายเคยทาธรกจรวมกนมากอน

ทงน ผประกอบการไทยสวนใหญมกเขาไปลงทนในกมพชาในรปแบบของการถอหนเองทงหมด

เนองจากกฎหมายกมพชาอนญาตใหนกลงทนตางชาตสามารถเขาไปลงทนไดรอยละ 100 นอกจากน มขอสงเกตวาโรงงานผลตเครองนงหมขนาดใหญมกเลอกทาเลในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนททไมมโรงงานผลตเครองนงหมขนาดใหญอนๆ ตงอย เพอหลกเลยงปญหาการแยงแรงงานกน เชน บรษทไนซ แอพพาเรล มโรงงานทเกาะกง ขณะทบรษทไฮเทค แอพพาเรล มโรงงานทปอยเปต และบรษททเคการเมนตมโรงงานทศรโสภณ

6.1.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตสาคญททาใหผประกอบการไทยยายหรอขยายฐานการผลตมายงกมพชาประกอบดวย 3

ประการ ไดแก 1) อตสาหกรรมเครองนงหมเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ปจจยการผลตจงขนอยกบ

แรงงานเปนหลก ซงในกรณกมพชา มขอไดเปรยบประเทศอนในภมภาคทงคาจางแรงงานทคอนขางตา และกาลงแรงงานทยงคงพอหาได

2) กมพชามทาเลทตงตดกบประเทศไทย ทาใหการบรหารจดการและการเชอมโยงหวงโซคณคาทาไดสะดวก

3) กมพชาจดอยในกลมประเทศทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDC) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก โดยเฉพาะอยางยง สหภาพยโรป



อยางไรกตาม สาหรบอตสาหกรรมสงทอ การยายฐานการผลตมายงกมพชาทผานมายงคงมนอยมาก เนองจากปญหากาลงการผลตไฟฟาทไมเพยงพอ จงทาใหขาดแคลนไฟฟาในบางชวง อยางไรกตาม ในอนาคต หากกมพชาสรางเขอนพลงนาเพอผลตไฟฟาไดสาเรจ อาจทาใหโรงงานในอตสาหกรรมสงทอพจารณาการยายฐานการผลตมายงกมพชามากขน

6.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง


จากขอมลของ GMAC106 ในป 2557 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชามการจางงาน

ประมาณ 100,000 คน สวนคาจางแรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงอยในระดบเดยวกบคาจางแรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม กลาวคอ คาจางแรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชาอยท 120 – 150 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,840 – 4,800 บาท) โดยคาจางของแรงงานในพนมเปญประมาณ 150 ดอลลารสหรฐ (ประมาณ 4,800 บาท) ขณะทคาจางของแรงงานในจงหวดชายแดนประมาณ 120 ดอลลารสหรฐ (ประมาณ 3,840 บาท) ในจานวนน รวมคาเดนทางประมาณ 7 ดอลลารสหรฐตอเดอน เบยขยนประมาณ 10 ดอลลารสหรฐตอเดอน และคาอาหารประมาณ 13 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ไมรวมคาลวงเวลา)

6.2.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ

จากขอมลของ GMAC พบวา ในป 2557 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชามจานวน

โรงงานทงสน 51 โรงงาน ซงเปนโรงงานทผลตเพอสงออกทงหมด สวนใหญเปนเจาของโดยนกลงทนตางชาต ทงจากไตหวน เกาหล ญปน และจน ทงน จานวนโรงงานอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงในกมพชามแนวโนมเพมขนเชนเดยวกบโรงงานอตสาหกรรมเครองนงหม แตอาจเพมขนในสดสวนนอยกวา

ดานขนาดของสถานประกอบการ โรงงานอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชาสวนมาก

เปนโรงงานขนาดใหญ โดยโรงงานรองเทาขนาดใหญบางโรงงานอาจจางแรงงานเปนจานวนสงถง 6,000 – 7,000 คน

106 สมาคมผผลตเครองนงหมในกมพชาครอบคลมอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงดวย



ในภาพรวม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชายงมระดบการพฒนาไมสงมากนก

เนองจากยงขาดเทคโนโลย ผเชยวชาญ ตลอดจนความรและทกษะในการดาเนนการผลต โดยเฉพาะในอตสาหกรรมตนนาและกลางนา ผประกอบการสวนใหญจงนาเขาวตถดบจากตางประเทศ เพอนามาตด เยบ และตกแตง แลวสงออกสนคาใหแกลกคาในตางประเทศ โดยอาจกลาวไดวา กจกรรมการผลตในหวงโซคณคายงมไมครบทกขนตอน โดยผประกอบการในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชาทาการผลตในอตสาหกรรมปลายนาเทานน


เชนเดยวกบอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ระดบเทคโนโลยของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชายงไมสงนก โดยจะเหนไดวา ผประกอบการในอตสาหกรรมปลายนา ตองดาเนนการผลตโดยนาเขาวตถดบจากตางประเทศ ในขณะทไมมผประกอบการในอตสาหกรรมตนนาและกลางนา ซงเปนขนตอนการผลตทตองใชเทคโนโลยพอสมควร


ผประกอบการตางชาตทอยในกมพชาทาการผลตเพอสงออกเปนหลก ดงนน สาหรบอตสาหกรรม

รองเทาและเครองหนง ตลาดสงออกจงมความสาคญมากกวาตลาดในประเทศ นอกจากน ตลาดในประเทศมขนาดทเลกมาก และกาลงซอของประชาชนยงคงไมสงนก อยางไรกตาม สนคาไทยมแนวโนมขยายตวไดดในกมพชา เนองจากชาวกมพชานยมสนคาไทย

มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงไปยงตลาดโลกของกมพชาเพมขนอยางมาก จากมลคา 108.8

ลานดอลลารสหรฐในป 2552 เปน 307.9 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 และมแนวโนมวาจะเพมขนตอเนอง (ตารางท 6.2) โดยตลาดสงออกหลก ไดแก สหภาพยโรป (156.3 ลานดอลลารหรฐ) ญปน (40.3 ลานดอลลารหรฐ) และสหรฐอเมรกา (29.8 ลานดอลลารหรฐ) โดยมมลคาการสงออกไปยงตลาดดงกลาวเพมขนตอเนอง อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวาสดสวนการสงออกไปยงสหภาพยโรปลดลงตอเนอง จากรอยละ 62.1 ในป 2552 เหลอเพยงรอยละ 50.8 ในป 2555 ในขณะทสดสวนการสงออกไปยงญปนและสหรฐมความ ไมแนนอน โดยมสดสวนการสงออกในป 2555 อยทรอยละ 13.1 และ 9.7 ตามลาดบ



ตารางท 6.2 มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของกมพชาแยกตามตลาด


2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555 สหภาพยโรป (27) 67.6 105.5 151.2 156.3 62.13 59.25 55.99 50.75 ญปน 18.5 27.4 28.0 40.3 17.04 15.41 10.36 13.09 สหรฐอเมรกา 7.9 16.6 28.1 29.8 7.22 9.34 10.40 9.68 แคนาดา 1.4 3.2 7.5 9.2 1.29 1.80 2.77 2.98 จน 0.0 0.9 5.5 9.1 0.03 0.49 2.03 2.96 อาเซยน (9) 1.2 2.9 7.1 7.6 1.14 1.60 2.63 2.47 ไตหวน 1.2 2.0 2.2 4.5 1.08 1.10 0.83 1.48 อนๆ 10.9 19.6 40.5 51.1 10.06 11.00 14.99 16.59

รวมทงหมด 108.8 178.0 270.0 307.9 100.00 100.00 100.00 100.00



จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยาย

ฐานการผลตจากตางประเทศมายงกมพชา คอ ขนตอนการผลตของอตสาหกรรมปลายนาเพอสงออกไปยงลกคาในตางประเทศ โดยสวนมาก ไดแก สนคาประเภทรองเทาสตร รองเทากฬา รองเทาเดก และกระเปา

เมอพจารณาจากลกษณะของหวงโซคณคาของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชา ซงม

ระดบการพฒนาและระดบเทคโนโลยไมสง ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทเหมาะสมจะยายหรอขยายฐานการผลตมายงกมพชา คอ การผลตในอตสาหกรรมปลายนาทใชแรงงานเขมขน เชน การตดหนง ตกแตงซบใน และประกอบเปนรปทรง 6.2.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา โดยสวนมาก รปแบบของการยายหรอ

ขยายฐานการผลตของผประกอบการตางชาตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมกอยในรปแบบของการถอหนเองทงหมด เนองจากมขอไดเปรยบดานความคลองตวในการบรหารงาน และยงไมตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทไวใจได นอกจากน กฎหมายกมพชายงอนญาตใหนกลงทนตางชาตสามารถถอหนไดรอยละ 100 อกดวย สาหรบการรวมทนกบผประกอบการทองถนนน นอกจากจะมความเสยงในดานการหาคคาทไวใจไดแลว ผประกอบการทองถนในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกมพชายงมจานวนนอย และยงมทกษะในการผลตและการบรหารงานไมสงนก



สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมายงกมพชา ไดแก

1) อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ปจจยการผลตจงขนอยกบแรงงานเปนหลก ซงในกรณกมพชา มขอไดเปรยบประเทศอนในภมภาคทงคาจางแรงงานทคอนขางตา และกาลงแรงงานทหาไดไมยากนก โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศ เชน จน และไทย

2) กมพชาจดอยในประเทศกลมทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDC) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก เชน สหภาพยโรป แคนาดา และสหรฐอเมรกา

6.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ


จากขอจากดดานขอมลและสถตของกมพชา ทาใหไมทราบสถตการจางงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทแนชด สาหรบคาจางแรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบนน จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา คาจางแรงงานสาหรบรานทาเครองประดบทองถน เปนดงตอไปน

แรงงานทไมมทกษะ: อตราคาจางแรงงานเรมตนอยท 70 ดอลลารสหรฐเดอน (ประมาณ 2,240 บาท) โดยอาจตองใชเวลาฝก 1 – 2 ป เรมตงแตการทาปม เครองเงน และทอง ตามลาดบ

แรงงานมทกษะ: อตราคาจางแรงงานเฉลยสาหรบแรงงานททางานมาแลว 3 ป อยท 250 – 300 ดอลลารสหรฐเดอน (ประมาณ 8,000 – 9,600 บาท)

ทงน อตราคาจางเฉลยดงกลาวยงไมรวมคาสวสดการตางๆ ทนายจางตองใหลกจาง เชน คารกษา

พยาบาล เปนตน และหากเปนสถานประกอบการซงเปนเจาของโดยผประกอบการตางชาต จะจายคาจางแรงงานในอตราทสงกวาสถานประกอบการทองถน

ประเดนสาคญเกยวกบการจางงานทผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบควร

คานงถง คอ อตราการลาออกของแรงงานทตองใชฝมอคอนขางสง กลาวคอ เมอผประกอบการฝกอบรมแรงงานจนมทกษะแลว แรงงานจะลาออกเพอหาลทางประกอบอาชพดวยตนเอง




จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา การผลตอญมณและเครองประดบ

ในกมพชาสวนใหญเปนรายยอยในระดบครวเรอน และมจานวนนอยมาก สวนมากเปนการขดอญมณเพอขายเปนหลก ในขณะทสถานประกอบการในอตสาหกรรมซงมลกษณะเปนโรงงานทดาเนนการผลตแลวอาจมเพยง 1 แหง ซงดาเนนการผลตในขนตอนขดเงาเพชรโดยผประกอบการตางชาต อยางไรกตาม โรงงานดงกลาวยงอยในระหวางทดลองผลต จงมจานวนแรงงานไมมากนก คาดวาอาจมแรงงานประมาณ 20 คน


กจกรรมการผลตในหวงโซคณคาของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชายงมไมครบทก

ขนตอน กลาวคอ ในหวงโซคณคามเพยงขนตอนผลตเครองประดบในระดบครวเรอน สวนการผลตในระดบโรงงาน มเพยงขนตอนการขดเงาเพชรเพอสงออกไปผลตเปนเครองประดบในตางประเทศเทานน ปจจบน กมพชายงไมสามารถดาเนนการในขนตอนผลตเครองประดบใหเปนอตสาหกรรมได เนองจากยงขาดแคลนเทคโนโลยและนวตกรรมการผลต รวมทงขาดแคลนแรงงานทกษะและผเชยวชาญดวย

อยางไรกตาม ในแงของวตถดบ กมพชาเปนประเทศทมอญมณมากพอสมควร โดยเฉพาะในจงหวด

ทางตอนเหนอของประเทศ เชน กาปงธม ตาแกว รตนคร และไพลน เปนตน ทงน ในจงหวดรตนครและไพลน มการขดอญมณเพอขายโดยชาวไทยดวย 6.3.4 สถานภาพทางเทคโนโลยในอตสาหกรรม

จากการศกษาและรวบรวมขอมล พบวา อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชายงมระดบการพฒนาของเทคโนโลยและนวตกรรมไมสง สงเกตไดจากหวงโซคณคาทสวนใหญเปนการผลตเครองประดบในระดบครวเรอน และมจานวนนอย สวนในระดบโรงงานนน มโรงงานตางชาตทดาเนนการขดเงาเพชรเพยง 1 แหง ซงขนตอนดงกลาวเปนขนตอนทไมตองใชเทคโนโลยในระดบสงนก


จากขอจากดดานขอมลและสถตของกมพชา ทาใหไมทราบขอมลทแนชดเกยวกบตลาดอญมณและ

เครองประดบในกมพชา อยางไรกตาม เนองจากไมมการประกอบธรกจอญมณและเครองประดบในระดบอตสาหกรรมมากนก รวมทงชาวกมพชามกาลงซอตา จงสะทอนใหเหนไดวาตลาดดงกลาวในกมพชายงมขนาดเลก


ตลาดสงออกหลกของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชา คอ สงคโปร (ตารางท 6.3)โดยในชวงป 2552 – 2555 มสดสวนมลคาสนคาสงออกไปยงสงคโปรมากกวารอยละ 96 คดเปนมลคาเฉลย ปละ 182.1 ลานดอลลารสหรฐ จากมลคาการสงออกทงหมดเฉลยปละ 184.6 ลานดอลลารสหรฐ โดยมสนคาสงออกหลก คอ ทอง สวนตลาดสงออกอน ไดแก ฮองกง สหรฐอเมรกา และเยอรมน เปนตน ทงน มขอสงเกตวา มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของกมพชามการเปลยนแปลงขนลงอยางมาก ซงคาดวาเปนผลมาจากขอจากดดานขอมล

ตารางท 6.3 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของกมพชาแยกตามตลาด


2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555

สงคโปร 178.93 62.20 67.14 420.06 98.82 99.01 96.12 98.90 ฮองกง 0.30 0.00 1.35 2.81 0.17 0.00 1.94 0.66 สหรฐอเมรกา 0.75 0.38 0.53 0.78 0.41 0.60 0.75 0.18 เยอรมน 0.01 0.00 0.01 0.41 0.01 0.01 0.02 0.10 ไทย 0.00 0.05 0.25 0.30 0.00 0.07 0.36 0.07 ไตหวน 0.00 0.00 0.06 0.05 0.00 0.00 0.08 0.01 มาเลเซย 0.00 0.00 0.00 0.05 0.00 0.00 0.01 0.01 อนๆ 1.08 0.19 0.51 0.28 0.60 0.31 0.73 0.07

รวมทงหมด 181.07 62.82 69.85 424.73 100 100 100 100

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก International Trade Centre หมายเหต: ขอมลทใชเปน mirror data ซงไดจากการรวบรวมสถตมลคาการนาเขาอญมณและเครองประดบจากกมพชาโดย

ประเทศคคา


จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ บรษทตางชาตในอตสาหกรรมอญมณและ

เครองประดบของกมพชาทดาเนนการผลตแลว คอ บรษท Laurelton Diamond ซงเปนบรษทลกของ Tiffany & Co. ผผลตอญมณรายใหญของสหรฐอเมรกา โดยดาเนนธรกจขดเงาเพชร

เมอพจารณาลกษณะหวงโซคณคาของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชา ซงมเพยง

โรงงานทดาเนนการขดเงาเพชร สวนการผลตอญมณมเพยงรายยอยในระดบครวเรอน ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทเหมาะสมจะยายหรอขยายฐานการผลตมายงกมพชา คอ ขนตอนการผลตเครองประดบ ซงเปนอตสาหกรรมปลายนา โดยควรมขนตอนการผลตทไมซบซอน กลาวคอ ไมตองใชแรงงานทกษะและเทคโนโลยในการผลตมากนก



6.3.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา รปแบบการยายหรอขยายฐานการผลต

ของบรษท Laurelton Diamond เปนการลงทนโดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมด ซงมขอดดานความคลองตวในการบรหารงาน สาหรบการลงทนแบบรวมทนกบผประกอบการทองถน ผประกอบการตางชาตอาจตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทมทกษะในการผลตและไวใจได เนองจากอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชายงมระดบการพฒนาไมสงนก ตลอดจนผประกอบการทองถนทดาเนนการผลตเครองประดบสวนใหญเปนรายยอยในระดบครวเรอน และยงมจานวนไมมากนก


สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมายงกมพชา คอ แรงงานกมพชามคาแรงตา และกมพชาจดอยในประเทศกลมทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก โดยเฉพาะอยางยง สหภาพยโรป

6.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ

6.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต

การลงทนของคนตางชาตในกมพชาอยภายใตกฎหมายการลงทน (Law on Investment, 1994) และกฎหมายการแกไขกฎหมายการลงทน (Law on the Amendment to the Law on Investment, 2003)

สาหรบกฎระเบยบเกยวกบขอจากดดานการลงทนของตางชาต กมพชาหามมใหทงนกลงทนตางชาต

และทองถนลงทนในธรกจทอาจเกยวของกบความมนคงของชาต ความสงบเรยบรอยของสงคม และผลประโยชนทางเศรษฐกจของประเทศ107 โดยไมมขอหามทเกยวของกบอตสาหกรรมทศกษา อยางไรกตาม กมพชาอนญาตใหนกลงทนตางชาตลงทนในบางอตสาหกรรมไดโดยมเงอนไข โดยมกฎระเบยบทเกยวของกบอตสาหกรรมทศกษา คอ การลงทนในกจการทอผาไหมและเหมองอญมณโดยนกลงทนตางชาต ตองเปนการรวมทนกบชาวกมพชาเทานน 6.4.2 กฎหมายแรงงาน

107 ภายใต The Sub-Decree No.111 on the Implementation of the Law on the Amendment to the Law on Investment


การจางงานในกมพชาอยภายใตกฎหมายแรงงานป 2540 บงคบใชโดยกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรมและฟนฟเยาวชน มประเดนสาคญดงน

การจางงานของบรษทตางชาต นกลงทนตางชาตไมถกจากดสทธในการจางงานในประเทศกมพชา

สญญาจางงาน การจางแรงงานทเปนชาวกมพชาอาจทาเปนสญญาวาจางทเปนลายลกษณอกษรหรอสญญาปาก

เปลากได อยางไรกตาม การจางแรงงานทเปนชาวตางชาตจะตองมสญญาการจางงานทชดเจน สญญาการจางงานทมกาหนดเวลาเกน 2 ปใหถอวาเปนสญญาจางถาวร และหากเปนการจางงานทไมจากดระยะเวลาจะตองจดทาเปนขอตกลงทเปนลายลกษณอกษรระหวางลกจางและนายจาง โดยมระยะเวลาในการทดลองงานไมควรเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไมมทกษะ ไมเกน 2 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ และไมเกน 3 เดอนสาหรบแรงงานทวไป

การเลกจาง นายจางมสทธบอกเลกสญญาจางตามทกฎหมายกาหนดไว ซงลกจางทถกบอกเลกการจางโดยไม

มการแจงลวงหนาเปนลายลกษณอกษรมสทธในการเรยกรองคาชดเชยและคาเสยหายตางๆ ตามทกฎหมายกาหนด ยกเวนกรณทลกจางถกไลออกเนองจากกระทาความผดตามทกาหนดไวในขอกาหนดและระเบยบภายในของบรษท

ชวโมงทางาน ชวโมงในการทางานสงสดตองไมเกน 8 ชวโมงตอวนหรอ 48 ชวโมงตอสปดาห ทงน หากมการ

ทางานลวงเวลา ตองจายคาทางานลวงเวลาในอตราทสงกวาคาจางปกต ในอตรา 1.5 เทาแตถาลกจางจะตองทางานลวงเวลาในระหวาง 22.00 – 05.00 น. หรอตองทางานลวงเวลาในวนหยดนายจางตองจายคาจางลวงเวลาดงกลาวในอตรา 2 เทาของคาจางปกตตอชวโมง โดยแรงงานจะทางานลวงเวลาไดไมเกน 2 ชวโมตอวน สงผลใหใน 1 สปดาห แรงงานจะทางาน (รวมลวงเวลา) ไดไมเกน 60 ชวโมง

อตราคาจาง กมพชาไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา ยกเวนในกลมอตสาหกรรมสงทอและรองเทา ซงอยท

อตรา 100 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,200 บาท) โดยอตราดงกลาวไมรวมคาลวงเวลาและสวสดการตางๆ ทงน คาจางในอตสาหกรรมอนๆ ตองสอดคลองกบคาครองชพและเปนไปเพอเหตผลทางมนษยธรรม



นอกจากน ผประกอบการทมลกจาง 8 คนขนไป ตองจายเงนสมทบในการประกนความเสยงจากอาชพ (Occupational Risk Insurance) ในอตรารอยละ 0.8 ของเงนเดอนลกจาง

การลาประจาป กฎหมายกาหนดใหลกจางมสทธลาหยดประจาปโดยไดรบคาจางไดปละไมนอยกวา 15 วน ไม

รวมวนหยดราชการและวนลาปวย โดยสามารถยกเอาวนหยดประจาปทเหลอไปรวมกบวนหยดประจาปในปถดไปได นอกจากน ยงมสทธลาหยดพเศษในกรณทมเหตกระทบตอครอบครว โดยลาไดไมเกน 7 วน

การจางงานชาวตางชาต กฎหมายการลงทนอนญาตใหโครงการทเปน Qualified Investment Project (QIP) จาง

แรงงานตางชาตพรอมครอบครวได แตตองเปนแรงงานในสาขาธรกจหรอทกษะทไมมในกมพชาหรอเปนทตองการในกมพชาเทานน นอกจากน เจาของโรงงานหรอผประกอบการไมสามารถจางแรงงานชาวตางชาตทไมมสมดการจางงานและบตรการจางงาน รวมทงหามจางแรงงานชาวตางชาตเกนกวารอยละ 10 ของจานวนแรงงานชาวกมพชาในแตละสถานประกอบการ โดยมรายละเอยดดงน

o เจาหนาททางานในสานกงาน ไมเกนรอยละ 3 o ผเชยวชาญ ไมเกนรอยละ 6 o แรงงานไรฝมอ ไมเกนรอยละ 1 ในกรณทตองจางเจาหนาทหรอผเชยวชาญชาวตางชาตเกนกวาจานวนทกาหนดโดยไม

สามารถหลกเลยงได เจาของโรงงานหรอผประกอบการตองทาหนงสอขออนญาตเปนลายลกษณอกษรตอกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชนโดยสญญาจางแรงงานชาวตางชาตทกคนตองจดทาขนเปนลายลกษณอกษร พรอมระบเงอนไขของอาชพและเหตผลอนๆ ทจาเปนใหชดเจน ทงน กฎหมายกมพชาไมจากดจานวนลกจางชาวตางชาตทบรษทสามารถวาจางไดในระดบบรหาร

แรงงานตางชาตทจะไดรบอนญาตใหวาจางไดตองมคณสมบต คอ มใบอนญาตใหพานกใน

กมพชา (residency permit) มหนงสอประจาตวแรงงานและใบอนญาตทางานจากกระทรวงแรงงานฯ ตองเดนทางเขามาในกมพชาอยางถกตองตามกฎหมาย มหนงสอเดนทางทมอายครอบคลมการจางงานมชอเสยงและพฤตกรรมทด มสขภาพรางกายเหมาะสมกบงาน และไมเปนโรคตดตอ ทงน ใบอนญาตทางานมอาย 1 ป โดยสามารถขอตออายได แตตองไมเกนระยะเวลาทระบในใบอนญาตใหพานกในกมพชา


วซาและใบอนญาตทางาน ผวาจางตองเตรยมเอกสารเกยวกบลกจางเพอขอวซาทางานใหกบลกจาง และขอทาหนงสอและ

บตรการจางงานของชาวตางชาตเพอขออนญาตทางาน โดยตองมเอกสารดงน o แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงาน ซงตดแสตมป 1,000 เรยล

- สาเนาหนงสอเดนทาง - ใบอนญาตใหอยอาศยโดยถกตอง ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - หนงสอรบรองสขภาพ - คาอากร 100 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

o สาหรบชาวตางชาตทมอายตงแต 18 ปขนไปและพานกถาวร ตองมเอกสารดงน - แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงานซงตดอากรแสตมป 1,000 เรยล - ใบอนญาตใหพานกถาวรในกมพชา ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - คาอากร 50 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

การชาระคาอากรสาหรบหนงสอและบตรการจางงานของชาวตางชาตทเขามาทางานในประเทศกมพชา ตองชาระกอนวนท 31 มนาคม ของแตละป และผทไมชาระคาอากรตามระยะเวลาทกาหนด จะถกปรบเทาตวตามจานวนปทไมไดชาระ 6.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต

1) สทธประโยชนสาหรบโครงการทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาแหงชาตกมพชา

(Qualified Investment Project: QIP)108

โครงการลงทนทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาแหงชาตกมพชา (CDC) จะไดรบสทธประโยชนในการลงทนขนอยกบรปแบบของโครงการลงทนนนๆ ไมวาจะตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (SEZ) หรอไมกตาม ตวอยางรปแบบของโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชนดงแสดงในตารางท 6.4

108 ภายใต Amended Law on Investment



ตารางท 6.4 ตวอยางโครงการลงทนทไดรบและไมไดรบสทธประโยชน

โครงการลงทนทไมไดรบสทธประโยชน โครงการลงทนทไดรบสทธประโยชน/เงอนไขดานเงนลงทน

o กจกรรมทางพาณชยทกชนด การนาเขา สงออก คาปลก คาสง และรานคาปลอดภาษ

o บรการขนสง ทงทางนา ทางถนน ทางอากาศ ยกเวนการลงทนเกยวกบรถไฟ

o ธรกจและบรการดานเงนตราและการเงน เชน ธนาคารพาณยช สถาบนการเงน และบรษทประกนภย

o การพฒนาทดน และการอานวยความสะดวกเกยวกบโกดงเกบสนคา

o อตสาหกรรมสนบสนน ทการผลตทงหมดเพอสงเสรมอตสาหกรรมสงออก ตองมเงนลงทน 0.1 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตเครองหนงและผลตภณฑทเกยวของ ตองมเงนลงทน 0.3 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตสงทอและเครองนงหม ตองมเงนลงทน 0.5 ลานดอลลารสหรฐขนไป

o การผลตรองเทาและหมวก ตองมเงนลงทน 0.5 ลานดอลลารสหรฐขนไป


สทธประโยชนท QIP ไดรบมดงตอไปน

สามารถเลอกทจะไดรบการยกเวนภาษกาไร หรอใชวธการคดคาเสอมราคาพเศษ โครงการตองไดรบ Certificate of Obligation Satisfaction หรอ Certificate of

Compliance ซงจะไดรบเปนรายป จงจะมสทธไดรบการยกเวนภาษกาไร ระยะเวลาการยกเวนภาษประกอบดวย “Trigger Period” + 3 ป + “Priority Period” โดยทงหมดตองไมเกน 9 ป

o Trigger Period มระยะเวลาสงสด 3 ป เรมตงแตวนทไดรบใบรบรองการจดทะเบยนขนสดทาย (Final Registration Certificate: FRC) และในวนสดทายของปภาษท 3 หลงจากทมรายไดครงแรก หรอสนสดในวนสดทายของปภาษทมกาไรครงแรก (ในกรณท QIP มกาไร) ขนอยกบวาระยะใดสนกวา

o Priority Period มระยะเวลาสงสด 3 ป ขนอยกบประเภทของโครงการและจานวนเงนลงทน ยกตวอยางเชน กรณของอตสาหกรรมเบา ม Priority Period ดงน

o โครงการทมเงนลงทนตากวา 5 ลานดอลลารสหรฐ: ไมม Priority Period o โครงการทมเงนลงทนตงแต 5-20 ลานดอลลารสหรฐ: ม Priority Period 1 ป o โครงการทมเงนลงทนมากกวา 20 ลานดอลลารสหรฐ: ม Priority Period 2 ป

สาหรบการคดคาเสอมราคาแบบพเศษ QIP สามารถเลอกลดหยอนคาเสอมราคาสาหรบสนทรพยทใชในการผลตหรอแปรรปในอตรารอยละ 40

ไดรบสทธยกเวนภาษนาเขาสาหรบอปกรณการผลต วสดกอสราง และอนๆ ตามประเภทของ QIP ดงแสดงในตารางท 6.5

ไดรบการยกเวนภาษสงออก


ตารางท 6.5 สนคาทไดรบการยกเวนภาษนาเขาตามประเภทโครงการ QIP

ประเภท QIP สนคายกเวนภาษนาเขา

QIP ทผลตเพอขายในกมพชา อปกรณการผลต วสดกอสราง QIP ทผลตเพอสงออก (ยกเวนโครงการทเลอกใชกลไกคลงสนคาทณฑบน) QIP ทเปนอตสาหกรรมสนบสนน

อปกรณการผลต วสดกอสราง วตถดบทใชผลต สนคาขนกลาง และอปกรณตกแตง อปกรณการผลต วสดกอสราง วตถดบทใชผลต สนคาขนกลาง และอปกรณตกแตงทใชในการผลต ในกรณท QIP เปนอตสาหกรรมสนบสนนทไมไดขายสนคาทงหมดใหแกอตสาหกรรมสงออก หรอสนบสนนอตสาหกรรมสงออกโดยตรง QIP จะตองชาระภาษสาหรบวตถดบทใชผลตตามจานวนสนคาทไมไดผลตเพอสนบสนนอตสาหกรรมสงออก


2) สทธประโยชนสาหรบโครงการลงทนภายใตเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ)

ภายใตกฎหมายการลงทนของกมพชาฉบบแกไข (Law on Amendment to the Law on Investment of 2003) QIP ทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษจะไดรบสทธประโยชนในการลงทนเชนเดยวกบ QIP อนๆ นอกจากน ยงไดรบสทธประโยชนอนๆ ไดแก

ไดรบการยกเวนมลคาเพม โดยมรายละเอยดดงตอไปน o สาหรบวสดกอสราง อปกรณการผลต และวตถดบ ทจะนาเขาภายใต QIP ทผลตเพอ

สงออก o สาหรบวสดกอสราง และอปกรณการผลต ทจะนาเขาภายใต QIP ทผลตเพอขายใน

กมพชา o สนคาทผลตโดย QIP ใน SEZ ซงจะเปนวตถดบสาหรบ QIP อนใน SEZ เดยวกน

ทงน นกลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษทไดรบสทธในการชาระภาษมลคาเพม (VAT) ทอตรารอยละ 0 ตองเกบบนทกขอมลการยกเวนภาษทกครงทมการนาเขาสนคา และหากมการนาเขาสนคาทผลตเสรจสนแลวไปยงตลาดทองถน นกลงทนสามารถขอคน VAT ตามทไดเกบบนทกไว

ไดรบการอานวยความสะดวกดานพธการทางศลกากร109 โดยมรายละเอยดดงตอไปน

109 Prakas No.734 MEF on the Special Customs Procedures ณ วนท 11 กนยายน 2008



o SEZ ทตงอยภายในรศม 20 กม. จากดานชายแดน: สาหรบการนาเขา ผนาเขาไมจาเปนตองยนเอกสารสาแดงสนคา (customs declaration) ทสานกงานศลกากร และไมตองมการปดผนกสนคาโดยเจาหนาท โดยจะมการตรวจเอกสารสรปการสาแดงสนคา (Customs Summarized Declaration) พรอมกบตรวจยนยนพนกงานทเกยวของและการขนสงสนคาททางเขา SEZ สาหรบการสงออก จะมการดาเนนพธการทางศลกากรภายใน SEZ หากไมพบสงผดปกต ผสงออกจะไดรบเอกสารยนยนจากเจาหนาท จากนนสามารถขนสงสนคาไปยงดานชายแดน ซงจะมการตรวจสอบเอกสารยนยนอกครงหนง

o SEZ ทตงอยนอกรศม 20 กม. จากดานชายแดน: สาหรบการนาเขา ตองมการปดผนกสนคาโดยเจาหนาท สวนสาหรบการสงออก จะมการดาเนนพธการทางศลกากรใน SEZ และตองมการปดผนกสนคากอนการขนสงไปยงชายแดน

6.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต

กฎหมายการประกอบธรกจ (Law on Commercial Enterprise) ของกมพชากาหนดใหนกลงทน

ตางชาตสามารถเลอกลงทนในกมพชาได 3 รปแบบ คอ บรษทจากด หางหนสวน และกจการของตางชาต 1) บรษทจากด

บรษทจากดจดตงไดทงในรปแบบบรษทเอกชนจากดและบรษทมหาชนจากด การจดตงบรษทจากดสามารถทาไดโดยบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตงแต 1 คนขนไป โดยการยนเอกสาร Article of Incorporation ตอกระทรวงพาณชย หลงจากนนจงจะไดรบ Certificate of Incorporation หรอหนงสอสาคญการจดตงบรษท โดยบรษทจะมสญชาตกมพชา หากมการจดทะเบยนและดาเนนกจการในกมพชา และมผถอหนเปนชาวกมพชามากกวารอยละ 51

2) หางหนสวน

กฎหมายกมพชาระบใหหางหนสวน คอ การทาสญญาระหวางบคคล 2 คนขนไป ซงอาจเปนสญญาปากเปลาหรอเปนลายลกษณอกษรกได หางหนสวนอาจแบงไดเปน 2 ประเภท คอ หางหนสวนสามญ และหางหนสวนจากด

3) กจการของตางชาต

กจการของตางชาต คอ นตบคคลทจดตงขนภายใตกฎหมายของตางชาต แตมทตงและดาเนนกจการในกมพชา ซงสามารถดาเนนกจการไดหลายรปแบบ ดงน


สานกงานตวแทน สามารถดาเนนการตดตอลกคาเพอวตถประสงคในการแนะนาองคกร สารวจขอมลเชงพาณชย ทาวจยตลาด จดแสดงตวอยางและโฆษณาสนคาในสานกงานหรอในงานแสดงสนคา ซอและเกบสนคาเพอใชในงานแสดงสนคา เชาสานกงานและจางพนกงานทองถน ตลอดจนทาสญญากบลกคาทองถนในนามองคกรหลกได อยางไรกตาม สานกงานตวแทนไมสามารถซอขายสนคา ใหบรการ รวมทงดาเนนการผลตหรอแปรรปสนคาในกมพชาได

สาขาของบรษทตางชาต สามารถดาเนนกจการไดเชนเดยวกบสานกงานตวแทน นอกจากน ยงสามารถซอขายสนคา ใหบรการ ดาเนนการผลตและแปรรปสนคาไดเชนเดยวกบวสาหกจทองถน เวนแตกจกรรมทถกหามสาหรบบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตางชาต ทงน สนทรพยและหนสนถอเปนความรบผดชอบขององคกรหลก

บรษทลก (subsidiary) คอ บรษททจดทะเบยนโดยบรษทตางชาตในกมพชา และถอหนอยางนอยรอยละ 51 โดยบรษทตางชาต ทงน บรษทลกนบเปนบคคลแยกจากองคกรหลก โดยสามารถอยในรปแบบของหางหนสวนหรอบรษทจากดกได และอาจดาเนนธรกจเชนเดยวกบวสาหกจทองถน เวนแตกจกรรมทถกหามสาหรบบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตางชาต

6.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ

6.5.1 สหรฐอเมรกา

กมพชาไดรบสทธพเศษทางภาษ GSP จากสหรฐอเมรกาในฐานะประเทศทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) ซงจะไดรบการยกเวนภาษนาเขาสนคาในบางรายการ อยางไรกตาม สาหรบอตสาหกรรมทศกษา ไดแก อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ อตราภาษสทธพเศษทกมพชาไดรบไมตางจากไทย (ตารางท 6.6) โดยมรายละเอยด ดงน

สงทอ: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมสงทอ คอ รอยละ 7.70 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 7.88

เครองนงหม: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมเครองนงหม คอ รอยละ 10.01 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 10.27

รองเทา: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมรองเทา คอ รอยละ 13.12 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 13.36

เครองหนง: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมเครองหนง คอ รอยละ 6.06 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 7.87

อญมณและเครองประดบ: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมอญมณและเครองประดบคอ รอยละ 0.1 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 3.39



ทงน ปจจบน สหรฐอเมรกายงอยในระหวางดาเนนการตออายสทธพเศษ GSP ใหแกประเทศทไดรบสทธประโยชน ทาใหประเทศทไดรบสทธประโยชนตองชาระอตราภาษ MFN และจะไดรบการคนภาษหลงจากทการตออายเสรจสน

6.5.2 สหภาพยโรป

กมพชาจดอยในกลมประเทศพฒนานอยทสดจงไดรบสทธภายใต ‘Everything but Arm’ scheme

ทาใหไดรบการยกเวนภาษนาเขาสนคาทงหมด ยกเวนสนคาทางดานอาวธ ซงรายละเอยดสทธ GSP แสดงในตารางท 6.7

6.5.3 ญปน

กมพชาไดรบสทธประโยชนทางการคากบญปนในฐานะทอยในกลมประเทศพฒนานอยทสด (Least

Developed Countries: LDCs) นอกจากน กมพชายงไดสทธพเศษทางภาษจากญปนภายใตความตกลงทางการคาพหภาค คอ ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน (ASEAN-Japan Comprehensive Economic Partnership Agreement: AJCEP)

สทธพเศษทางภาษ110 ทกมพชาไดรบจากญปนในแตละรายกลมสนคา (ตารางท 6.8) มรายละเอยด

ดงน





อญมณและเครองประดบ: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมอญมณและเครองประดบคอ รอยละ 0.00 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 1.53

110 สทธพเศษทางภาษพจารณาจากทงสทธ GSP และความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน โดยใชอตราภาษตาสดจาก 2 สทธพเศษน ใน

รหสสนคาชนดเดยวกน ในการคานวณ

207

229 รายงานการศกษาฉบบสมบรณ

: โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง

ประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญ

มณและเครองประดบ) ระยะท 2

ตารางท 6.6 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหรฐอเมรกาเปรยบเทยบระหวางไทยและกมพชา (หนวย: รอยละ)

ประเทศ

สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ

สงทอ เครองนงหม รองเทา เครองหนง MFN สทธพเศษทางภาษ MFN สทธพเศษทางภาษ MFN สทธพเศษทางภาษ MFN สทธพเศษทางภาษ MFN สทธพเศษทางภาษ

ไทย 7.88 7.70 10.27 10.01 13.36 13.12 7.87 6.06 3.39 0.1 กมพชา 7.88 7.70 10.27 10.01 13.36 13.12 7.87 6.06 3.39 0.1

ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2012 หมายเหต: แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก

ตารางท 6.7 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหภาพยโรปเปรยบเทยบระหวางไทยและกมพชา (หนวย: รอยละ)

ประเทศ



ไทย 6.95 5.52 10.84 8.54 8.39 4.72 4.48 0.86 0.62 ไมไดสทธ กมพชา 6.95 0.0 10.84 0.0 8.39 0.0 4.48 0.0 0.62 0.0

ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2012 หมายเหต: แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก

ตารางท 6.8 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบญปนเปรยบเทยบระหวางไทยและกมพชา (หนวย: รอยละ)

ประเทศ



ไทย 5.88 0.00 9.43 0.29 19.18 3.21 10.57 3.05 1.53 0.00 กมพชา 5.88 0.00 9.43 0.72 19.18 17.17 10.57 3.93 1.53 0.00

ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2011 หมายเหต: - แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก - สทธพเศษทางภาษจะพจารณาทงจากสทธ GSP และความตกลงทางการคาระดบทวภาคและพหภาค โดยใชอตราภาษตาสดจากสทธพเศษทไดรบ ในรหสสนคาชนดเดยวกน



6.6 ขอมลเชงพนท

6.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน

ในภาพรวม กมพชามกาลงแรงงานไมสงมากนก โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในกลม

อาเซยน โดยในป 2555 กมพชามกาลงแรงงาน 8,433,164 คน คดเปนอตราการเตบโตจากปกอนหนาเพยงรอยละ 2 ทงน มขอสงเกตวา กมพชามอตราการเตบโตของกาลงแรงงานคอนขางตาเพยงรอยละ 2-3 ในชวงป 2550-2555 นอกจากนอตราการวางงานของกมพชายงอยในระดบตา โดยในป 2555 อตราการวางงานของกมพชาอยทรอยละ 1.5 เทานน (ตารางท 6.9)

ตารางท 6.9 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของกมพชา ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555

กาลงแรงงาน (คน) 7,416,461 7,672,099 7,875,330 8,078,134 8,260,386 8,433,164

อตราการวางงาน (รอยละ) 1.7 1.7 1.9 1.6 1.5 1.5


เมอพจารณาในระดบจงหวด พบวา ในป 2556 จงหวดทคาดการณวาจะมประชากรจานวนมาก

ทสด ไดแก กาปงจาม (1,744,579 คน) พนมเปญ (1,704,071 คน) และกนดาล (1,402,961 คน) ตามลาดบ (ภาพท 6.1) สวนจงหวดบนเตยเมยนเจย มประชากร 776,051 คน มากเปนลาดบท 9 จากทงหมด 24 จงหวด และเกาะกง มประชากรคอนขางนอย เพยง 141,110 คน


ภาพท 6.1 จานวนประชากรและเขตเศรษฐกจพเศษแยกตามจงหวด

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจาก General Population Census of Cambodia 2008, National Institute of

Statistics, สภาเพอการพฒนาแหงกมพชา (Council for the Development of Cambodia: CDC) และ Japan External Trade Organization (JETRO)

หมายเหต: จานวนประชากรเปนการคาดการณของป 2556

จากการรวมรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ สมาคมทเกยวของ และหนวยงานภาครฐของกมพชา สภาวะกาลงแรงงานและความตงตวของแรงงานในจงหวดทเหมาะเปนฐานการผลตของอตสาหกรรมทศกษา มรายละเอยดดงน

พนมเปญ การทกรงพนมเปญเปนเมองหลวงของกมพชา ทาใหมกาลงแรงงานกระจกตวอยมากกวา

จงหวดอนๆ โดยในป 2555 มกาลงแรงงานอาย 15 – 64 ปประมาณ 8.5 แสนคน ทงน มการคาดการณวา หากตองการจางแรงงาน 50 คน จะใชเวลาในการหาแรงงานประมาณ 3 สปดาห อยางไรกตาม การมกาลงแรงงานจานวนมากในเมองจงทาใหเกดความวนวายของสหภาพแรงงานบอยครง โดยเฉพาะเมอเทยบกบ

จงหวด ประชากร SEZs



จงหวดบรเวณชายแดน นอกจากน การกระจกตวของโรงงานอตสาหกรรมในพนมเปญทาใหมการแยงแรงงานกนระหวางโรงงาน แรงงานมแนวโนมทจะเปลยนงานบอย ซงสงผลกระทบตอการจดการองคกร

บนเตยเมยนเจย แมจะมกาลงแรงงานไมมากนกและตงอยตดกบจงหวดสระแกวของประเทศไทย แตโรงงานท

อยใกลตวเมองจงหวดบนเตยเมยนเจย (เชน โรงงานในนคมอตสาหกรรมศรโสภณซงหางจากชายแดนไทยประมาณ 50 กโลเมตร) ไมมปญหาขาดแคลนแรงงาน เนองจากจงหวดบนเตยเมยนเจยมโรงงานอตสาหกรรมจานวนนอยมาก และแรงงานกมพชาสวนหนงตองการทางานในถนทอยตนเอง จงไมยายไปทางานในฝงไทย โดยจากการสมภาษณผประกอบการทตงโรงงานอยในบนเตยเมยนเจย พบวา บรษทใชเวลาเพยง 6 เดอน ในการจางแรงงาน 1,000 คน อยางไรกตาม หากโรงงานมทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษปอยเปตโอเนยงซงอยใกลชายแดนไทยมาก (ประมาณ 10 กโลเมตรจากชายแดนไทย) โรงงานมกประสบปญหาการหาแรงงานยาก เนองจากแรงงานมกยายเขามาทางานในประเทศไทย

ในดานการจางแรงงานนน ผประกอบการสามารถหาแรงงานเองหรอขอความชวยเหลอจาก

จงหวดได แรงงานททางานในบนเตยเมยนเจยมทงทมาจากในตวจงหวดเองและจากจงหวดขางเคยง เชน อดรมชย พระตะบอง และเสยมเรยบ ตลอดจนแรงงานทยายถนฐานกลบมาจากพนมเปญ สาหรบแรงงานทยายกลบมาจากพนมเปญนน เนองจากไมตองการทางานไกลถนทอย และคาครองชพในพนมเปญสงกวาในขณะทคาจางแรงงานไมตางกนมากนก ทงน ในกรณทผประกอบการหาแรงงานจากจงหวดขางเคยง จะตองจดทพกอาศยใหแรงงานดวย นอกจากน ยงมประเดนสาคญเกยวกบแรงงานในบนเตยเมยนเจยทผประกอบการควรคานงถง คอ แรงงานสวนใหญอยในภาคเกษตรมากอน จงมวฒนธรรมการทางานทไมนยมแขงขนกน รวมทงอาจมการขอลางานเมอถงฤดเกบเกยวดวย

เกาะกง กาลงแรงงานในเกาะกงมจานวนจากด เพยงประมาณ 100,000 คนเทานน ซงสวนหนง

ประกอบอาชพในภาคธรกจอน เชน โรงแรม รานอาหาร และคาสโน อยางไรกตาม จากการสมภาษณผประกอบการทตงโรงงานในเกาะกง พบวา แมจะมจานวนแรงงานจากด แตเกาะกงไมมปญหาแรงงานตงตว เนองจากโรงงานอตสาหกรรมในพนทมจานวนนอยมาก โดยผประกอบการสามารถหาแรงงานจากจงหวดขางเคยง เชน โพธสตว หรอพระตะบองได นอกจากน ในเกาะกงยงมชมชนอสลาม ซงนบเปนแรงงานทมศกยภาพอยดวย


6.6.2 คาจางแรงงาน

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา คาจางแรงงานในแตละพนทของ

กมพชาไมมความแตกตางกนมากนก โดยมขอมลทนาสนใจ ดงน 1) พนมเปญ

คาจางแรงงานเฉลยในกรงพนมเปญอยทประมาณ 150 – 160 ดอลลารสหรฐตอเดอนหรอมากกวา (ไมรวมคาลวงเวลา คดเปนเงนไทยประมาณ 4,800 – 5,120 บาท) ทงน มขอสงเกตวา ระบบการใหคาจางแรงงานในพนมเปญเปนแบบเหมาเดยว คอ ใหคาจางตามงานของแรงงานคนเดยว ซงไมสอดคลองกบระบบการใหคาจางของผประกอบการไทยบางสวน ทใหคาจางแบบเหมาทม คอใหตามจานวนงานทเสรจจรงเปนทม

2) บนเตยเมยนเจยและเกาะกง คาจางแรงงานเฉลยในบนเตยเมยนเจยและเกาะกงตากวาคาจางแรงงานในพนมเปญ โดยอย

ทประมาณ 120 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,840 บาท) 6.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ คาดวาในอนาคตอนใกล โครงสราง

พนฐานในกมพชาจะพฒนาเปนอยางมากจากการลงทนของญปน โดยหากพจารณารายจงหวด พนมเปญเปนจงหวดทมความพรอมดานโครงสรางพนฐานดกวาบรเวณอน โครงสรางพนฐานทสาคญของกมพชามดงน

1) ไฟฟา จากการสมภาษณผประกอบการ พบวา กมพชายงมปญหาขาดแคลนไฟฟาอยบาง โดยหาก

พจารณาแยกตามจงหวด ในป 2557 ชวงเดอนกมภาพนธ – เมษายน กรงพนมเปญมปญหาไฟดบประมาณ 1 ชวโมงตอวน และเพมขนถง 2 ชวโมงตอวนในชวงหนาแลง สงผลใหโรงงานอตสาหกรรมตองมเครองกาเนดไฟฟาเปนของตวเอง ในขณะท จงหวดทตดกบชายแดนไทย เชน บนเตยเมยนเจย และเกาะกง ไมมปญหาไฟฟาดบเนองจากซอกระแสไฟฟาจากไทย อยางไรกตาม ผประกอบการโรงงานอตสาหกรรมตองมเครองกาเนดไฟฟาเพอปองกนในกรณทอาจเกดไฟดบเชนกน

นอกจากปญหาขาดแคลนไฟฟาแลว กมพชามตนทนคาใชไฟฟาสงทสดเมอเปรยบเทยบกบ

ประเทศอนในภมภาค โดยอตราคาไฟฟาในพนมเปญจะสงกวาบรเวณจงหวดชายแดนทซอไฟฟาจาก



ประเทศเพอนบาน ยกตวอยางเชน กรณทซอไฟฟาจากไทย อตราคาไฟฟาโดยรฐบาลกมพชาอยท 23 cent/kWh (ประมาณ 7.5 บาท) ในขณะทคาไฟจากไทยอยท 13 cent/kWh (ประมาณ 4.2 บาท) ทงน คาไฟจะเพมสงขนอกในกรณทผประกอบการใชเครองกาเนดไฟฟาเอง อยางไรกตาม คาดวาปญหาไฟฟาดบและตนทนคาไฟฟาสงในกมพชาจะดขนในอนาคตอนใกล เนองจากกมพชามโครงการกอสรางโรงงานผลตกระแสไฟฟาทงจากถานหนและนา

2) ระบบคมนาคมและโลจสตกส

ในภาพรวม ระบบคมนาคมทางถนนในกมพชามคณภาพไมดนกแมจะเปนเสนทางภายใตกรอบความรวมมอ GMS และเปนถนน 2 ชองทาง อยางไรกตาม การพฒนาระบบคมนาคมทางถนนเปนไปอยางรวดเรว และคาดวาในอก 5 ปขางหนาจะมคณภาพดขนมาก เนองจากรฐบาลญปนใหการสนบสนนดานการเงนภายใตโครงการ ASEAN Highway Network (AHN) No.1 ซงมวตถประสงคเพอสราง corridor เปนถนน 4 ชองทาง เชอมจากกรงเทพไปยงกรงพนมเปญ (ดวยถนนสาย R5) และจากกรงพนมเปญไปยงโฮจมนห (ดวยถนนสาย R1)

ระบบคมนาคมทางรถไฟในกมพชามคณภาพไมดนกเชนกน มเสนทางทสาคญ 2 เสนทาง ไดแก ทางรถไฟจากกรงพนมเปญไปยงสหนวลล วงเพยงสปดาหละ 3 เทยว และทางรถไฟจากกรงพนมเปญไปยงปอยเปต ซงมสภาพคอนขางเกา ไมสามารถบรรทกสนคาหนกได โดยทงสองเสนทางเปนทางรถไฟ 1 ราง และไดรบการสนบสนนโดย Asian Development Bank (ADB)

ในดานการอานวยความสะดวกทางการคา ภายใตความตกลงวาดวยการขนสงขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Subregion Cross-Border Transport Agreement: GMS CBTA)111 มการรเรมบงคบใชบนทกความเขาใจวาดวยการแลกเปลยนสทธจราจร ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต เมอเดอนมถนายน ป 2555 โดยมประเดนสาคญดงตอไปน

บนทกความเขาใจฯ นอนญาตเฉพาะการขนสงสนคาและผโดยสารขามพรมแดน ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต โดยผทไดรบอนญาตใหใชสทธจราจรเพอขนสงสนคาและผโดยสารตามบนทกความเขาใจฯ นจะตองมใบอนญาตขนสงทางถนนขามพรมแดนไทย-กมพชา (KH-T Cross-Border Transport Permit) ซงมอายการใชงาน 1 ป (ดรายชอ

111 GMS CBTA มประเทศภาคทงสน 6 ประเทศ ไดแก ไทย เมยนมาร ลาว กมพชา เวยดนาม และจน มวตถประสงคเพอปรบกฎระเบยบ

เกยวกบพธการศลกากร การตรวจคนเขาเมอง และการกกกนโรคพชและสตว ใหเปนมาตรฐานเดยวกนและมความยงยากนอยลง ในปจจบน มประเทศภาคจานวน 4 ประเทศ ทใหสตยาบนตามความตกลงครบทกฉบบแลว สาหรบประเทศไทย ไดใหสตยาบนพธสารแนบทายความตกลงไปแลวทงสน 14 ฉบบ จากทงหมด 20 ฉบบ ทเหลออก 6 ฉบบ มทงทอยในระหวางกระบวนการนาเสนอรฐสภาพจารณา และทอยระหวางการพจารณารางฯ โดยสานกงานกฤษฎกา (ทมา: เอกสารเผยแพรในงานสมมนา “ตดตามการใชสทธประโยชน FTA ภาคอตสาหกรรมไทยป 2556” จดโดยสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมและสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) เมอวนท 20 พฤษภาคม 2557)


ผประกอบการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศภายใตบนทกความเขาใจฯ ไดในภาคผนวก 2)

การเดนรถตามบนทกความเขาใจฯ นกาหนดขอบเขตการเดนรถโดยใชเสนทางระหวางไทย-กมพชา จานวน 2 เสนทาง ตามทระบไวในพธสาร 1 แนบทายบนทกความเขาใจฯ ตามแนว Southern-Economic Corridor อนไดแก

(1) กรงเทพฯ-กบนทรบร-สระแกว-อรญประเทศ (2) กรงเทพฯ-แหลมฉบง-พนมสารคาม-กบนทรบร-สระแกว-อรญประเทศ

(ไทย)-ปอยเปต-ศรโสภณ/เปอสาต-พนมเปญ/นากหลวง-พระเวท (กมพชา) สาหรบแนวระเบยงเศรษฐกจอนๆ จะเรมใชภายหลง การเดนรถตามบนทกความ

เขาใจฉบบนแลว 1 ป

ใหใชโควตารถ 40 คน ในระยะเรมตนของการดาเนนการ o กมพชา : รถโดยสาร 30 คน และรถขนสง 10 คน o ไทย : รถโดยสาร 10 คน และรถขนสง 10 คน

ใหใชรปแบบใบอนญาตขนสงทมอยในปจจบน o ไทย : Thailand International Transport Permit o กมพชา : Cambodia Cross – Border Permit

ทงสองฝายจะแลกเปลยนขอมลโดยแจงใหหนวยงานทเกยวของในพนทและจดผานแดนรบไวใชประกอบการดาเนนงาน ภายในวนท 30 พฤษภาคม 2555 ประกอบดวย

o รายชอผประกอบการขนสงทไดรบอนญาตภายใตโควตา จานวน 40 คน o แผนทเสนทางทกาหนดเปนเสนทางเดนรถ o ตวอยางคมอใบอนญาต และสญลกษณประจารถ o ตวอยางใบอนญาตขบข o หนงสอรบรองการตรวจสภาพรถ o ขอมลเกยวกบกฎหมาย/ระเบยบการจราจร

การประ กน ภย บคคลท ส าม ท ป ระ ชมร บทราบการลงนามใน MOU-on-the Cooperation-on-Compulsory-Motor-Vehicle-Insurance-in-Cross–Border ระหวางไทยกบกมพชา เมอวนท 24 กนยายน 2552 โดยหนวยงานประกนภยแหงชาตกมพชาจะประสานงานกบ BoT สาหรบการประกนภยความรบผดตอไป



อยางไรกตาม ในทางปฏบต ยงไมมความแนชดวาหนวยงานใดของกมพชาทมหนาทออกใบอนญาตดงกลาว และมกฎระเบยบในการขนสงขามพรมแดนอยางไร112 นอกจากน ยงตองระมดระวงในการขบข เนองจากทนงคนขบรถของไทยและกมพชาอยคนละดาน

ดานระบบคมนาคมและโลจสตกสในกมพชาแยกเปนรายจงหวด จากการรวมรวมขอมลและ

สมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบประเดนทนาสนใจดงตอไปน

พนมเปญ ผประกอบการตางชาตในพนมเปญใชการขนสงทางเรอและทางถนนเปนหลก สาหรบทาง

เรอ พนมเปญมทาเรอแมนาซงใชขนสงไปยงทาเรอในโฮจมนหได และยงอยใกลกบทาเรอนาลกสหนวลล (ใชเวลาเดนทางประมาณ 5-6 ชวโมง) อยางไรกตาม ผประกอบการไทยสวนใหญจะใชการขนสงทางถนนผานจดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปตเปนหลก เนองจากการนาเขาวตถดบจากไทยมายงกมพชาผานทางทาเรอสหนวลลอาจตองใชเวลานานถง 15 วน เพราะไมมเรอโดยตรงจากทาเรอแหลมฉบงมายงทาเรอ สหนวลล และยงมคาขนสงจากทาเรอสหนวลลมายงพนมเปญ เทยวละประมาณ 30,000 บาท สวนการขนสงสนคาทางถนนจากจดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปตมายงพนมเปญ แมวาคณภาพถนนอาจไมคอย ดนก แตไมมปญหาดานความลาชา โดยการขนสงวตถดบจากไทยมายงพนมเปญใชเวลาเพยงแคประมาณ 3 วนเทานน (จากปอยเปตมายงพนมเปญใชเวลาเดนทางประมาณ 7 ชวโมง)

บนเตยเมยนเจย จงหวดบนเตยเมยนเจยมชายแดนเชอมตอกบอาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว

ประเทศไทย ในดานการคมนาคม เปนจงหวดทสามารถเชอมไปยงเสนทางภายใตระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) ไดถง 3 เสนทาง (ภาพท 6.2) ไดแก

o Northern Subcorridor โดยใชเสนทาง R6 จาก ปอยเปต – เสยมเรยบ – สตงเตรง – Quy Nhon (ตอนกลางของเวยดนาม)

o Central Subcorridor โดยใชเสนทาง R6 จาก ปอยเปต – เสยมเรยบ – พนมเปญ – โฮจมนห (เวยดนาม) – วงเตา

o Central Subcorridor โดยใชเสนทาง R1113

จาก ปอยเปต – พนมเปญ – โฮจ

มนห (เวยดนาม) – วงเตา

112 จากการสมภาษณหนวยงานทเกยวของ จงหวดบนเตยเมยนเจยของกมพชา (ทตงจดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต) อนญาตใหรถขน

สนคาจากไทยผานเขามายงกมพชาไดไมเกนระยะทาง 30 กโลเมตรจากพรมแดน โดยโรงงานตองตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (SEZ) และตองมการแจงทางการลวงหนาทกครง (ไมกาหนดจานวนคนรถ) ในกรณทโรงงานไมไดอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (SEZ) รถบรรทกสคาจะเดนทางเขามายงกมพชาไดถงแคบรเวณปอยเปต

113 เสนทาง R1 เชอมจากกรงเทพฯ – สระแกว (ไทย) – ปอยเปต/ศรโสภณ – บาเวต (กมพชา) – นามคาน (เวยดนาม)


ภาพท 6.2 SEZs และถนนทสาคญในจงหวดบนเตยเมยนเจย

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจากสภาเพอการพฒนาแหงกมพชา

ในทางปฏบต ผประกอบการในบนเตยเมยนเจยนาเขาวตถดบจากไทยผานทางจดผาน

แดนอรญประเทศ-ปอยเปต และสงสนคาออกดวยการขนสงกลบมายงทาเรอแหลมฉบงหรอทาเรอคลองเตย เนองจากประหยดเวลาและตนทนมากกวาการเดนทางไปยงทาเรอสหนวลล ซงอยหางจากบนเตยเมยนเจยเปนระยะทางประมาณ 600 กโลเมตร และตองใชเวลาเดนทางประมาณ 7 ชวโมง เนองจากสภาพถนนไมด ทงน การเดนทางโดยรถยนตจากบนเตยเมยนเจยไปกรงเทพฯ ใชเวลาเพยงประมาณ 3 ชวโมงเทานน ซงทาใหเกดความสะดวกในแงการบรหารงานดวย

นอกจากระบบคมนาคมทางถนนแลว ภายในจงหวดบนเตยเมยเจยยงมทางรถไฟเชอมระหวางปอยเปตและศรโสภณ (หางจากปอยเปตประมาณ 50 กโลเมตร) ปจจบนอยในระหวางการกอสราง คาดวาจะเสรจภายในป 2558 โดยรางรถไฟดงกลาวสามารถบรรทกสนคาทมนาหนกมากได

สาหรบจดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปตทอยในจงหวดบนเตยเมยนเจยนน ปจจบนมปญหาความแออดและการจราจรตดขด ทาใหการดาเนนการตางๆ ลาชา สาเหตเนองจากเปนทงดานตรวจสนคาและดานตรวจคนเขาเมองทมนกทองเทยวจานวนมาก ถนนบรเวณจดผานแดนเปนถนน 2 ชองทาง การไขวสลบขางของชองทางเดนรถ ตลอดจนรถเขนสนคาทผานเขาออกจดผานแดนเปนจานวนมาก ดงนน ไทยและกมพชาจงมการศกษาความเปนไปไดเพอเปดจดผานแดนเพมเตมสาหรบขนสงสนคาขามแดนเทานน โดยมพนททคาดวาจะเปนจดผานแดนแหงใหม 2 แหง คอ บรเวณตาบลปาไร และตาบลทาขาม (จดผานแดนบานหนองเอยน-สตรงบท) อาเภออรญประเทศ



o จดผานแดนตาบลปาไร: แผนงานยงไมมความคบหนา เนองจากอยในพนททเปนขอพพาทระหวางไทยและกมพชา ปจจบนอยในการควบคมของทหาร โดยอนญาตใหคนผานดานเทานน ทงน จดผานแดนตาบลปาไรอยบนถนนภายใตโครงการ ASEAN Highway ซงเชอมไปยง สปป. ลาว ได

o จดผานแดนบานหนองเอยน-สตรงบท: ตงอยบนเสนทางภายใตโครงการ ASEAN Highway Network และอยหางจากถนนหมายเลข 5 ของกมพชาเพยง 5 กโลเมตร นอกจากน จดผานแดนดงกลาวยงอยภายใตโครงการ Single Stop Inspection (SSI) ของ GMS114 ปจจบน กมพชาออกแบบดานและแนวสะพานเชอมระหวางสองประเทศแลว โดยไดรบการสนบสนนดานการเงนจากจน จงมความเปนไปไดวาจดผานแดนบานหนองเอยน-สตรงบทจะเปดใหบรการกอนจดผานแดนตาบลปาไร

เกาะกง เกาะกงมชายแดนตดกบจงหวดตราดของไทย ระบบคมนาคมทใชในเกาะกง ไดแก

รถยนต รถบรรทก รถโดยสารประจาทาง และเรอ โดยมเสนทางคมนาคมทสาคญ คอ ถนนสาย R10115 ซงอยในแนวระเบยงยอยชายฝงตอนใต (Southern Coastal Subcorridor) ภายใตระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) เชอมมาจากกรงเทพฯ ผานเกาะกง ไปยงนามคาน ประเทศเวยดนามได (ภาพท 6.3)

114 โครงการ SSI ของ GMS กาหนดใหมพนทควบคมรวมกนระหวางเจาหนาทจากทงสองประเทศ (Common Control Area: CCA)

กลาวคอ เจาหนาททรบผดชอบดานสนคาสงออกของฝงไทยจะทางานอยในพนทเดยวกบเจาหนาททรบผดชอบดานสนคานาเขาของฝงกมพชา และเจาหนาททรบผดชอบดานสนคาสงออกของกมพชาจะทางานอยในพนทเดยวกบเจาหนาททรบผดชอบดานสนคาสงออกของไทย

115 เสนทาง R10 จากกรงเทพฯ – ตราด (ไทย) – เกาะกง – กมปอต (กมพชา) – นามคาน (เวยดนาม)


ภาพท 6.3 SEZs และถนนทสาคญในจงหวดเกาะกง

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจากสภาเพอการพฒนาแหงกมพชา

ในทางปฏบต คณภาพของระบบคมนาคมอยในเกณฑพอใช ใชเวลาเดนทางไปยง

กรงเทพฯ ประมาณ 5 – 6 ชวโมง และสามารถเดนทางไปยงสหนวลลซงเปนจงหวดทอยตดกนไดโดยถนนหมายเลข 48 (เปนสวนหนงของ Southern Coastal Subcorridor) อยางไรกตาม การเดนทางไปยงสหนวลลคอนขางยากลาบากและอนตราย เนองจากตองผานภเขาดวยสภาพถนนทไมดนก โดยเฉพาะอยางยงในชวงฤดฝน กอปรกบความไมพรอมของทาเรอสหนวลล ผประกอบการในเกาะกงจงมกขนสงสนคาผานไทยโดยใชทาเรอแหลมฉบงและทาเรอคลองเตย นอกจากน ผประกอบการยงสามารถขนสงสนคาไปยงพนมเปญไดดวยถนนสาย R4 ซงใชเวลาเดนทางประมาณ 4 – 5 ชวโมง แตเสนทางขนสงดงกลาวไมเปนทนยมมากนกเพราะเปนเสนทางอนตรายทตองผานภเขา

นอกจากน จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา ขนตอนดานพธการศลกากรบรเวณจดผานแดนบานหาดเลก-แฮมแยม ยงไมมความแนนอน โดยเฉพาะการขนถายสนคา116

3) ทาเรอนาลกสหนวลล (Sihanoukville Autonomous Port) ทาเรอนาลกสหนวลลเปนทาเรอนาลกแหงเดยวในกมพชา ตงอยทจงหวดสหนวลล ทางใต

ของกมพชา ดาเนนการโดยภาครฐของกมพชาตงแตป 2503 มพนทประมาณ 124.76 เฮกตาร (ประมาณ 779.75 ไร) ปจจบน ทาเรอสหนวลลมทาเทยบเรอทงสน 9 ทา โดยเปนทาสาหรบเทยบเรอขนาดกลางเทานน

116 รถขนสงสนคาของผประกอบการบางรายสามารถเดนทางขามพรมแดนผานจดผานแดนคลองใหญ-เกาะกงไดโดยทไมตองเปลยนถายสนคา



สาหรบตารางการเดนเรอ การเดนเรอผานทาเรอสหนวลลมเพยง 10 เทยวตอสปดาห โดยการเดนเรอจากทาเรอสหนวลลมายงทาเรอคลองเตยมเพยง 1 เทยวตอสปดาหเทานน และยงไมมการเดนเรอมายงทาเรอแหลมฉบงโดยตรง เชนเดยวกบ การเดนเรอไปยงสหรฐอเมรกาหรอสหภาพยโรป ทตองเดนทางผานทาเรอของสงคโปรหรอฮองกง ดวยขนาดเลกของทาเรอ ความถตาของตารางการเดนเรอ ตลอดจนเสนทางการเดนเรอทไมหลากหลาย ผประกอบการสวนใหญจงไมนยมใชทาเรอสหนวลลในการนาเขาและสงออกสนคาและวตถดบ

ถงแมวาในปจจบน ระบบโครงสรางพนฐานในกมพชาอาจยงไมพฒนามากนก แตมความเปนไปไดเปนอยางยงวา ในอก 5 ปขางหนา ระบบโครงสรางพนฐานในกมพชาจะพฒนาขนอกมาก เนองจากกมพชามโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานทอยในระหวางดาเนนการ และทอยในแผนหลายโครงการ ทงโครงการเพอพฒนาดานพลงงาน ระบบขนสง และการอานวยความสะดวกทางการคา เปนตน โดยสาหรบแผนโครงการพฒนาระบบขนสง มจานวนทงสน 13 โครงการ คดเปนมลคา 2.4 พนลานดอลลารสหรฐ สวนโครงการดานการอานวยความสะดวกทางการคา มจานวนทงสน 7 โครงการ คดเปนมลคา 33.6 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 6.10) ตวอยางโครงการทจะเพมความเชอมโยงกบไทย เชน โครงการสรางถนนและสงอานวยความสะดวกสาหรบการขนสงผานแดน ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต โครงการสรางสะพานสาหรบทางรถไฟปอยเปต-คลองลก และโครงการสนบสนนความตกลงการคาผานแดนแบบทวภาค ตลอดจนกลไกความรวมมอทเกยวของ เปนตน (ดรายละเอยดไดในภาคผนวก 3)

ตารางท 6.10 มลคาและจานวนโครงการพฒนาการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา

ของกมพชา

ประเภท มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) จานวนโครงการ ทงหมด ทมแหลงเงนทน ทงหมด ทมแหลงเงนทน

การขนสง โครงการลงทน 2,351.5 1.5 8 2 โครงการผชวยทาง

เทคนค 1.4 0 5 0

รวม 2,352.9 1.5 13 2 การอานวยความสะดวกทางการคา โครงการลงทน 21 0 1 0 โครงการผชวยทาง

เทคนค 12.6 4.1 6 1

รวม 33.6 4.1 7 1 ทมา: ธนาคารเพอการพฒนาเอเชย


6.6.4 เขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zones: SEZs)117

กมพชาม SEZ ทงสน 32 แหง ซงนบวามจานวนมากเพราะภาคเอกชนทงจากตางชาตและทองถน

สามารถขออนญาตตง SEZ ได อยางไรกตาม ม SEZ เพยง 8 แหงเทานนทเปดดาเนนการจรง118 (คดเปนจานวนโรงงานประมาณ 200 โรงงาน) โดยทงหมดยงมพนทวาง จากการทนกลงทนตางชาตเรมใหความสนใจตงโรงงานอตสาหกรรมในกมพชามากขนในระยะทผานมา จงมแนวโนมวาภายในระยะเวลา 5 ปขางหนา จะมการกอตง SEZ เพมขนบรเวณปอยเปต สหนวลล และสวายเรยง (ชายแดนกมพชา-เวยดนาม)

นอกจากสทธประโยชนดานการลงทนแลว การตงโรงงานอตสาหกรรมในเขต SEZ มขอด

ดงตอไปน

กฎหมายของกมพชากาหนดใหภายใน SEZ ตองมศนยใหบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ซงชวยอานวยความสะดวกแกนกลงทนภายในเขตดานการลงทน พธการศลกากร ตลอดจนดาเนนเอกสารทเกยวของตางๆ โดยจะมเจาหนาทจากภาครฐ ทงศลกากร กระทรวงพาณชย และกระทรวงแรงงานและการฝกอบรม ประจาอยในศนยฯ ในการน ผประกอบการจงไมจาเปนตองเดนทางไปยงกรงพนมเปญเพอยนเอกสารทเกยวของตางๆ ทงยงมจานวนเจาหนาทนอย ทาใหลดปญหาความยงยากของขนตอนออกเอกสารและการเรยกรบสนบนได อยางไรกตาม สาหรบ SEZ บางแหงทมจานวนโรงงานนอยหรอมปรมาณการผลตสนคาไมมากพอ อาจไมไดมเจาหนาทประจาอยทศนยฯ ทกวน โดยอาจเขามาปฏบตหนาทสปดาหละ 2 วน หรอตองใชการนดหมาย

เชาทดนระยะยาวได กลาวคอ ผประกอบการตางชาตสามารถเชาทดนไดนานถง 50-70 ป ขนอยกบแตละ SEZ แตหากตงอยนอก SEZ ผประกอบการตางชาตตองจายคาเชาทดนเปนรายเดอน และเชาไดในระยะเวลาสนเพยง 2–3 ป

ระบบสาธารณปโภค เชน ไฟฟา และนา ดกวาการตงโรงงานภายนอก SEZ

มระบบรกษาความปลอดภย โดยเฉพาะจากการประทวงของแรงงานและการกอกวนของกลมวยรน

มบรการใหคาปรกษาและชวยเหลอจากเจาหนาท SEZ ในกรณทมปญหาตางๆ เกยวกบการประกอบธรกจ นอกจากน ในกรณทผกอตง SEZ มความสมพนธแนนแฟนกบเจาหนาทรฐ ผประกอบการใน SEZ จะยงไดรบความสะดวกมากขน

117 ผประกอบการสวนหนงตงโรงงานอยนอกเขต SEZ เนองจากตงโรงงานมานานกอนทจะมการตง SEZ และตงโรงงานอยในพนมเปญ 118 เนองจากม SEZs หลายแหงทไมมการดาเนนการ จงมแนวโนมวาภาครฐกมพชาจะทบทวนพจารณาถอนใบอนญาต SEZ ทการดาเนนงาน

ไมคบหนาในป 2558



อยางไรกตาม ตนทนคาเชาทดน ตลอดจนตนทนคาสาธารณปโภคตางๆ ภายใน SEZ จะสงกวาการตงโรงงานนอกเขต ผประกอบการทตงโรงงานในพนมเปญสวนหนงจงอยนอกเขต SEZ เนองจากการยนเอกสารกบหนวยงานรฐซงตงอยทพนมเปญมความสะดวกอยแลว119 โดยเขตเศรษฐกจพเศษทสาคญแยกตามพนทเปาหมายมทงสน 4 แหง ดงแสดงในภาพท 6.4

ภาพท 6.4 SEZs ทสาคญแยกตามพนทเปาหมาย


1) พนมเปญ เขตเศรษฐกจพเศษพนมเปญ (Phnom Penh Special Economic Zone: PPSEZ) เปน

โครงการของเอกชนญปนและกมพชา ตงอยในแนวระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor) จงหวดกนดาล ตดกบกรงพนมเปญ ใชเวลาเดนทางจากตวเมองพนมเปญเพยง 20-30 นาท บรหารงานโดยทมบรหารชาวญปน มาเลเซย และจน มพนททงหมด 360 เฮกตาร (ประมาณ 2,250 ไร) โดยเฟส 1 มพนท 141 เฮกตาร (ประมาณ 881 ไร) ซงมระบบสาธารณปโภคครบครนแลว ปจจบนอยในระหวางพฒนาพนทในเฟส 2 ซงมพนท 162 เฮกตาร (ประมาณ 1,012.5 ไร)

ปจจบน ผประกอบการใน PPSEZ มจานวนทงสน 67 ราย เพมจาก 30 รายในระยะเวลา

เพยง 2 ป สวนใหญเปนนกลงทนญปน เนองจาก PPSEZ ตงอยในแนว East-West Economic Corridor

119 ผประกอบการสวนหนงทตงโรงงานอยนอกเขต SEZ เนองจากตงโรงงานมานานกอนทจะมการตง SEZ

Poipet O’Neang SEZ (POSEZ)

Sisophon Industrial Park

Phnom Penh SEZ (PPSEZ) Neang Kok Koh Kong SEZ


ซงสามารถสงออกไปยงญปนผานทางเวยดนามไดสะดวก คดเปนการจางแรงงานทงสนประมาณ 15,000 คน จานวนผประกอบการในอตสาหกรรมทศกษา ดงน

อตสาหกรรมเครองนงหม: มผประกอบการทงสน 9 ราย เปนโรงงานจากญปน 6 ราย จน 2 ราย และไตหวน 1 ราย

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง: o ผผลตรองเทาและสวนประกอบรองเทา: มทงสน 3 ราย เปนผประกอบการญปน

ทงหมด o ผผลตเครองหนง: มทงสน 2 ราย เปนผประกอบการญปนทงหมด o ผผลตกระเปา: ม 1 ราย เปนผประกอบการญปน

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ: o บรษท Laurelton Diamonds เปนบรษทสาขาของ Tiffany & Co.

(สหรฐอเมรกา) ดาเนนการขดเงาเพชรเพอสงออก ปจจบนอยในระหวางทดสอบกระบวนการผลต

o บรษท Eurostar Diamonds Cambodia จากเบลเยยม ดาเนนการขดเงาเพชรเพอปอนตลาดทองถน ปจจบนอยในระหวางกอสรางโรงงาน

ประเดนทนาสนใจอนๆ เกยวกบการดาเนนงานของ PPSEZ มดงน

ตนทนดานตางๆ ใน PPSEZ เปนดงตอไปน o คาเชาทดน: 60 ดอลลารสหรฐ/ตร.เมตร/50 ป (ประมาณ 1,920 บาท) o คานา: 0.3 ดอลลารสหรฐ/ลบ.ม. (ประมาณ 10 บาท) o คากาจดนาเสย: สงสด 0.26 ดอลลารสหรฐ/ลบ.ม. (ประมาณ 8 บาท) o คาไฟฟา: 0.2016 ดอลลารสหรฐ/kwH (ประมาณ 6 บาท) o คาบารงรกษาสาธารณปโภค: 0.06 ดอลลารสหรฐ/ตร.ม./เดอน (+VAT รอยละ

10) (ประมาณ 2 บาท)

ระบบโครงสรางพนฐานมคณภาพพอสมควร โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบ SEZ อนตามแนวชายแดน โดยมโรงงานผลตไฟฟาของตนเองในกรณทเกดไฟดบ และมระบบบาบดนาเสย อยางไรกตาม ตนทนคาไฟฟาคอนขางสง เนองจาก PPSEZ ไมไดใชกระแสไฟฟาจากการไฟฟาของกมพชา แตมบรษทผลตไฟฟาสงกระแสไฟฟาให

มนโยบายหามแรงงานทลาออกเขาทางานทโรงงานอนซงตงอยใน PPSEZ ในระยะเวลา 1 ป จงไมมปญหาดานการแยงแรงงานกนระหวางโรงงาน โดยนโยบายดงกลาวสามารถปฏบตไดจรงเนองจากผประกอบการใน PPSEZ รจกกนเปนอยางด รวมทงผจดการ



PPSEZ กรจกผจดการโรงงานเชนกน ทาใหสามารถตรวจสอบเมอมแรงงานลาออกและสมครงานใหมได

เจาหนาทใน PPSEZ มความสมพนธอนดกบหนวยงานภาครฐ ผประกอบการใน PPSEZ จงไดรบการอานวยความสะดวกดานโลจสตกสและพธการศลกากร

ภายใน PPSEZ ม dry port ซงเปนสถานรบสนคาทมระบบคมนาคมขนสงทางบกทเชอมโยงกบทาเรอ และมบรการนาเขาและสงออก ตลอดจนมเจาหนาทศลกากรใหบรการ ทาใหสะดวกสาหรบการตรวจสอบสนคาและการผานพธการศลกากรภายในเขต

มหอพกสาหรบแรงงาน

สนบสนนใหธนาคาร รานอาหาร รานสะดวกซอ และสถานพยาบาลมาตงในเขต และรวมมอกบทหารและตารวจในบรเวณใกลเคยงเพอรกษาความปลอดภย

ผประกอบการทจะตงโรงงานใน PPSEZ ไดตองมคณสมบตตามทกาหนด เชน โรงงานฟอกยอมตองมระบบบาบดของเสยภายในโรงงาน

2) บนเตยเมยนเจย

จงหวดบนเตยเมยนเจยมเขตเศรษฐกจพเศษ 2 แหง ไดแก เขตเศรษฐกจพเศษปอยเปตโอเนยง และนคมอตสาหกรรมศรโสภณ

เขตเศรษฐกจพเศษปอยเปตโอเนยง (Poipet O’Neang Special Economic Zone: POSEZ) เรมดาเนนการตงแตป 2549 โดย Chhay Chhay Investment Company Limited ซงเปนผประกอบการชาวจน อยหางจากชายแดนไทยประมาณ 20 กโลเมตร และตงอยหางจากถนนหมายเลข 5 เพยง 5 กโลเมตร มพนททงสน 280 เฮกตาร (ประมาณ 1,750 ไร) แบงเปน 4 เฟส ปจจบนมผประกอบการทตงโรงงานอยใน POSEZ 4 ราย ไดแก

o Campack Co., Ltd.: ปจจบนใชพนทดาเนนการผลตกลองเครองประดบเพยง ½ ของพนททงหมด มแรงงาน 230 คน คาดวาในอนาคตจะดาเนนการผลตเครองประดบโดยบรษท Simmer Inter Co., Ltd.

o Hi-tech Apparel (Cambodia) Co., Ltd.: พนทประมาณ 10,000 ตารางเมตร คาดวาจะเชาพนทเพมเตม

o ML Intimate Apparel (Cambodia) Co.,Ltd: ผประกอบการเครองนงหมจากฮองกง อยในระหวางกอสรางโรงงาน


o Wireform Precision Parts Col., Ltd.: ผประกอบการชนสวนอเลกทรอนกสจากไทย

ประเดนทนาสนใจอนๆ เกยวกบ POSEZ มดงน

o ตนทนดานตางๆ ใน POSEZ เปนดงตอไปน - คาเชาทดน 35 ดอลลารสหรฐ/ตร.ม/ 70 ป (ประมาณ 1,120 บาท) - คานา: 13 บาท/ลบ.ม. - คาไฟ: 5 บาท/KwH - คาบารงรกษาสาธารณปโภค: 0.04 ดอลลารสหรฐ/ตร.ม./เดอน (ประมาณ

1 บาท) o สทธในการเชาทดนสงสด 70 ป ในขณะท SEZ อนสวนมากมระยะเวลาในการเชา

ทดนสงสด 50 ป o ม Dry Port ซงเปนสถานรบสนคาทมระบบคมนาคมขนสงทางบกทเชอมโยงกบ

ทาเรอ และมบรการนาเขาและสงออกในพนท ตลอดจนมเจาหนาทศลกากรตรวจสอบสนคาดวย

o ไดรบการดแลจากทงทหารและตารวจ ตลอดจนมยามรกษาการณ 24 ชวโมง o ผประกอบการใน POSEZ ใชรถบรรทกสนคาและตคอนเทนเนอรเดยวกนในการ

ขนสงสนคาไปยงทาเรอแหลมฉบงเพอลดตนทน o POSEZ อยใกลกบจดผานแดนปาไรมากกวาถนนหมายเลข 5 แตเปนจดทมขอ

พพาทระหวางไทยและกมพชา เสนทางคมนาคมจาก POSEZ ไปยงจดผานแดนจงยงไมมคณภาพ ทงน คาดวานกลงทนจนจะพฒนาถนนเสนดงกลาวใหแลวเสรจภายในป 2558 เนองจากจดผานแดนดงกลาวอยบนทางถนนภายใตโครงการ ASEAN Highway ซงเชอมไปยง สปป. ลาว ได

o สภาพถนนบรเวณ POSEZ ไมดนก เกดนาทวมในชวงฤดฝน

นคมอตสาหกรรมศรโสภณ (Sisophon Industrial Park: SIP) เปนการรวมทนโดยผประกอบการไทย กอสรางแลวเสรจและเรมรบสมครงานปลายป 2556 เปดดาเนนการวนท 6 มกราคม 2557 ตงอยหางจากปอยเปตประมาณ 50 กโลเมตร ลาสด SIP เพงไดรบอนญาตใหดาเนนการเปน SEZ จงยงไมมเจาหนาทรฐมาประจาท one-stop service ภายในเขต ปจจบนมผเชา 2 ราย ไดแก TK Garment (Cambodia) Co., Ltd. และ SP Brother (Cambodia) Co., Ltd. ซงทงสองรายเปนผผลตเครองนงหมไทย



จดเดนทสาคญของ SIP คอ ระบบโครงสรางพนฐานทมคณภาพด ตาแหนงทตงซงอยใกลจดทเปนแหลงแรงงานจากอดรมชยและเสยมเรยบ และอยหางจากชายแดนพอสมควร จงไมมปญหาแรงงานขามฝงไปทางานทไทย ตลอดจนยงตงอยใกลทางรถไฟทกาลงกอสราง นอกจากน SIP ยงไดรบการสนบสนนจากจงหวดบนเตยเมยนเจยในดานตางๆ เชน พฒนาระบบคมนาคม และอานวยความสะดวกดานพธการศลกากร อยางไรกตาม คาเชาทดน SIP สงกวา POSEZ ซงตงอยทจงหวดเดยวกน โดยอยท 40 ดอลลารสหรฐ/ตร.ม./40 ป (ประมาณ 1,280 บาท)

3) เกาะกง

จากขอมลของสภาเพอการพฒนาแหงกมพชา120 จงหวดเกาะกงมเขตเศรษฐกจพเศษทงสน 5 แหง ไดแก Neang Kok Koh Kong SEZ, Suoy Chheng SEZ, Oknha Mong SEZ, Ratana SEZ และ Kiri Sakor Koh Kong SEZ โดยมเพยง Neang Kok Koh Kong SEZ เทานนทดาเนนการผลตจรง

Neang Kok Koh Kong SEZ มพนท 335.43 เฮกตาร (ประมาณ 2,250 ไร) ไดรบอนญาต

ใหดาเนนการตงแตป 2545 ปจจบนมผประกอบการทลงทนในเขตเศรษฐกจดงกลาว 4 ราย ไดแก บรษท Camko Motor จากด (ผลตชนสวนและประกอบรถยนต), บรษท Yazaki จากด (ผลตสายไฟสาหรบรถยนต), บรษท Mikasa จากด121 (ผลตลกบอลกฬา) และบรษท Nice Apparel ซงเปนผประกอบการในอตสาหกรรมเครองนงหมรายใหญของไทย

จดเดนของ Neang Kok Koh Kong SEZ คอ ระบบโครงสรางพนฐานมคณภาพดพอสมควร และมความสมพนธแนนแฟนกบเจาหนาทรฐ จงสามารถอานวยความสะดวกนกลงทนทตงโรงงานในเขตไดเปนอยางด ทงการจดตงโรงงาน จดทะเบยนกบหนวยงานทเกยวของ หาแรงงาน และเปนตวกลางในการเจรจากบเจาหนาทศลกากร นอกจากน Neang Kok Koh Kong SEZ ยงมนโยบายดงดดนกลงทนโดยการสรางโรงงานให โดยนกลงทนตางชาตจายเพยงคาเชาโรงงานเทานน

อยางไรกตาม เนองจาก Neang Kok Koh Kong SEZ นาเขาไฟฟาจากไทย ตนทนคาไฟฟาจงคอนขางสง นอกจากน เนองจากมผประกอบการภายในเขตเพยง 4 ราย one-stop service ภายในเขตจงไมมเจาหนาทรฐมาประจาการ

ตนทนดานตางๆ ของเขตเศรษฐกจพเศษทสาคญแยกตามพนทเปาหมายดงแสดงในตารางท

6.11 120 สภาเพอการพฒนาแหงกมพชาไมไดระบชวงเวลาทจดทาขอมลดงกลาว 121 บรษท Mikasa ขยายฐานการผลตมาจากบรษททตงอยในจงหวดระยอง

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศกมพชา

247

ตารางท 6.11 ตนทนดานตางๆ ของ SEZs ทสาคญ

Phnom Penh SEZ Poipet O’Neang SEZ Koh Kong SEZ

คาเชาทดน 60 USD/ตร.ม./50 ป (1,920 บาท)

35 USD/ตร.ม./70 ป (1,120 บาท)

40 USD/ตร.ม./40 ป (1,280 บาท)

30 USD/ตร.ม./30 ป 40 USD/ตร.ม./50 ป (960 หรอ 1,280 บาท)

คาไฟฟา 0.20 USD/Kwh (6 บาท) 0.15 USD/Kwh (5 บาท) 0.25 USD/Kwh (8 บาท) 0.18 USD/Kwh (6 บาท)

คานา 0.3 USD/ลบ.ม. (10 บาท) 0.4 USD/ลบ.ม. (13 บาท) ไมมขอมล 0.47 USD/Kwh (15 บาท)

คาบาบดนาเสย 0.26 USD/ลบ.ม. (8 บาท) - รบผดชอบโดยผเชา -

คาบารงรกษาสาธารณปโภค 0.06 USD/ตร.ม./เดอน (2 บาท)

0.04 USD/ตร.ม./เดอน (1 บาท)



จานวนผประกอบการ ทงหมด 67 ราย - เครองนงหม 9 ราย - รองเทาและเครองหนง 6 ราย - อญมณและเครองประดบ 1 ราย

ทงหมด 4 ราย - เครองนงหม 2 ราย - กลองเครองประดบ 1 ราย - ชนสวนอเลกทรอนกส 1 ราย

ทงหมด 2 ราย เปนผประกอบการเครองนงหม

ทงหมด 4 ราย - เครองนงหม 1 ราย - อปกรณกฬา 1 ราย - ชนสวนและประกอบรถยนต 1 ราย

- สายไฟสาหรบรถยนต 1 ราย

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจาก JETRO, CDC และการสมภาษณ

248 รายงานความกาวหนาครงท 2 โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยง


6.7 ขอควรพจารณาทสาคญในการเขาไปลงทน

ผประกอบการทสนใจเขาไปลงทนในกมพชาควรพจารณาประเดนทสาคญดงตอไปน 1) แรงงาน

ผประกอบการอาจประสบปญหาความตงตวของแรงงานในชวงตนของการประกอบการ อยางไรกตาม จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา การขาดแคลนแรงงานไมใชปญหาหลกดานแรงงานของกมพชา เพราะกมพชายงมประชากรวยรนและวยทางานจานวนมาก ในขณะทยงไมมอตสาหกรรมในประเทศมากนก ทงน ผประกอบการสามารถแกไขปญหาขาดแคลนแรงงานไดสวนหนง ดวยวธดงตอไปน

o หาจากจงหวดขางเคยง โดยการพดคยและนาเสนอขอดของการทางานกบบรษทใหแกผนาหมบาน

o ออกนโยบายใหแรงจงใจแรงงานในการชกชวนเพอนแบบปากตอปาก เชน นโยบายใหคาตอบแทน หากแรงงานชกชวนเพอนมาทางานแลวผานชวงทดลองงานได

o ขอความชวยเหลอจากหนวยงานรฐทองถน เพอกระจายขอมลขาวสารดานความตองการจางแรงงานไปยงพนทชนบท

o ในกรณทตงโรงงานอตสาหกรรมอยในเขต SEZ ผประกอบการสามารถขอความชวยเหลอจาก SEZ ได

o รวมงานกบมหาวทยาลยทองถนในการฝกฝมอแรงงาน โดยบรษทจะไดแรงงานทมทกษะในอนาคต

กมพชามการประทวงของแรงงานบอยครง ซงมกเกดในพนมเปญและบรเวณชายแดนเวยดนาม-กมพชา โดยเฉพาะในโรงงานของนกลงทนจนหรอโรงงานทสรางมาเปนระยะเวลานาน เนองจากใหคาจางแรงงานตา มปญหาดานสภาพแวดลอมในการทางาน ความแตกตางทางวฒนธรรม และปญหาสทธมนษยชน ทงน สหภาพแรงงานในกมพชามความเขมแขงมาก จากกฎระเบยบภายใตกฎหมายแรงงานทเออตอการจดตงสหภาพแรงงานไดดวยแรงงานจานวนนอย ทงยงมกฎระเบยบคมครองในกรณทสหภาพแรงงานกอการประทวง อยางไรกตาม ภาครฐกมพชากาลงพจารณาออกกฎระเบยบเกยวกบสหภาพแรงงานใหม มจดประสงคเพอจดระเบยบการประทวงของแรงงาน กลาวคอ อนญาตใหแรงงานประทวงได แตตองปฏบตตามขนตอนทถกตอง เชน ตองแจงนายจางลวงหนากอนประทวง และตองแจงเหตผลของการประทวง

อตราการเปลยนงานของแรงงานกมพชาสง สาเหตจากวฒนธรรมการทางานทตองการความแปลกใหมในการทางาน ยายถนฐานบอย เปลยนงานเมอไดเงนเดอนสงกวา

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนใน สปป. ลาว 249

แรงงานขาดทกษะและประสทธภาพในการทางาน ผประกอบการตองฝกอบรมแรงงานกอนใหเขาสายการผลตจรง โดยเวลาฝกอบรมจะแตกตางออกไปตามความซบซอนของลกษณะงาน นอกจากน ผประกอบการสามารถเพมประสทธภาพของแรงงานได โดยการใหเงนจงใจทงสายการผลตตามจานวนสนคาทผลตไดเกนเปาหมาย ในขณะเดยวกน ภาครฐกมพชามความพยายามเพมทกษะใหแรงงาน โดยรวมมอกบภาคเอกชนของประเทศทใหความชวยเหลอทางการเงน เชน ญปน ในการพฒนาทกษะฝมอแรงงาน และยงมการสรางศนยพฒนาทกษะดานวชาชพ เพอพฒนาแรงงานกงทกษะดวย

คาจางแรงงานในกมพชาเพมสงขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม และอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง สาเหตสวนหนงอาจมาจากปจจยดานการเมองภายใน และยงมแนวโนมวารฐบาลมนโยบายขนคาจางแรงงานปละประมาณ 12-15 ดอลลารสหรฐ นอกจากน ผประกอบการยงตองคานงถงตนทนดานสวสดการแรงงาน เชน คาทพกอาศย คาอาหาร และคาเดนทางดวย

แรงงานไมมพละกาลงในการทางาน โดยเฉพาะในแถบชนบท สาเหตจากสภาพความเปนอยไมด ผประกอบการจงตองดแลดานสขภาพแรงงานคอนขางมาก ทาใหอาจมตนทนดงกลาวเพมขน

แรงงานขโมยสนคา จงตองมยามรกษาการณตรวจแรงงานกอนออกจากโรงงานอยางเครงครด

2) โลจสตกสและระบบศลกากร

ตนทนดานโลจสตกสสง เนองจากมจานวนผใหบรการดานโลจสตกสในกมพชานอย

ระบบศลกากรเปนระบบ manual จงเปนชองโหวใหเจาหนาทรฐเรยกสนบนจากผประกอบการ นอกจากน ภายใตระบบ manual การทกมพชาขาดเจาหนาททมความรและความเชยวชาญ ทาใหการดาเนนงานดานพธการศลกากรลาชา ทงน การตงโรงงานใน SEZ ซงม one-stop service อาจชวยบรรเทาปญหาไดในระดบหนง โดยใหเจาหนาท SEZ ซงมความสมพนธอนดกบเจาหนาทรฐชวยเจรจา

เอกสารรบรอง เชน หนงสอรบรองถนกาเนดสนคา (Certificate of Origin: C/O) มราคาสงมาก และคดราคาตามปรมาณสนคา แตกตางจากไทยทคดราคาตาม invoice ทาใหเกดตนทนแฝงแกผระกอบการซงอาจไมสามารถประเมนลวงหนาได

ปจจบน ภาครฐกาลงดาเนนการแกไขปญหาเกยวกบระบบศลกากรดวยการผลกดนใหมการทา self-certification



3) โครงสรางพนฐาน กมพชามปญหาดานโครงสรางพนฐาน โดยเฉพาะไฟฟา ทมปญหาทงดานกระแสไฟฟา

ไมเพยงพอและตนทนคาไฟฟาสง และระบบคมนาคมซงมคณภาพไมดนก

4) การคอรรปชน เจาหนาทรฐของกมพชามการเรยกรบสนบนเปนจานวนมาก โดยเฉพาะในชวงแรกของ

การดาเนนธรกจทผประกอบการยงไมมความรดานขนตอนและกฎระเบยบทถกตอง

6.8 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน

1) กองสงเสรมการลงทนภายในตางประเทศ สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน

ทอย: 555 ถ. วภาวดรงสต เขตจตจกร กรงเทพ 10900 โทรศพท: 02-553-8218, 02-553-8395 โทรสาร: 02-553-8318 อเมล: [email protected]

2) สถานเอกอครราชทตไทย ณ เมองพนมเปญ ทอย: Royal Thai Embassy No.196 Preah Norodom Boulevard,

Sangkat Tonle Bassac, Khan Chamkarmon, Phnom Penh โทรศพท: (855) 23 726 306-8 โทรสาร: (855) 23 726 303 อเมล: [email protected]

3) สมาคมธรกจไทยในกมพชา ทอย: No.196 Preah Norodom Boulevard,

Sangkat Tonle Bassac, Khan Chamkarmon, Phnom Penh โทรศพท: (855) 16 958 065 อเมล: [email protected]

4) สานกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ ณ เมองพนมเปญ

ทอย: Royal Thai Embassy No.196 Preah Norodom Boulevard, Sangkat Tonle Bassac, Khan Chamkarmon, Phnom Penh

โทรศพท: (855) 23 726 306-8


โทรสาร: (855) 23 726 303 อเมล: [email protected], [email protected]

5) ธนาคารกรงไทย สาขาพนมเปญ

ทอย: 149 Road 215, Sangkat Deipo 1 Khan Toul Kok, Phnom Penh โทรศพท: (855) 23 882 959, (855) 23 883 720 โทรสาร: (855) 23 883 719 อเมล: [email protected]

6) Banteay Meanchey Chamber of Commerce (BMCC) ทอย: Banteay Meanchey Province Hall of the Governor National Road No.5, Village 3 Serey Sophorn City, Banteay Meanchey โทรศพท: (855) 17 834 283, (855) 12 801 166

7) Council for the Development of Cambodia (CDC) ทอย: Government Palace, Sisowath Quay Wat Phnom, Phnom Penh โทรศพท: (855) 23 427 597, (855) 23 981 154, (855) 23 992 355 โทรสาร: (855) 23 428 954, (855) 23 427 597, (855) 23 992 931 อเมล: [email protected], [email protected],

[email protected]

8) Garment Manufacture Association in Cambodia (GMAC) ทอย: No. 175 Jawahar Nehru Blvd. (Street 215) Phnom Penh โทรศพท: (855) 23 301 181 โทรสาร: (855) 23 882 860 อเมล: [email protected]



9) JETRO Phnom Penh Office ทอย: 2F Phnom Penh Tower, #445 Monivong Blvd (St. 93/232) Sangkat Boeung Pralit, Khan 7 Makara, Phnom Penh โทรศพท: (855) 23 866 253 โทรสาร: (855) 23 866 220

10) Phnom Penh SEZ (PPSEZ) ทอย: Phnom Penh SEZ National Road No.4, Khan Posenchey, Kandal โทรศพท: (855) 23 729 798 อเมล: [email protected]

11) Poipet O’Neang SEZ (POSEZ)

ทอย: Poipet O’Neang SEZ Poipet & Nimith Communes, O’chrov District, Banteay Meanchey โทรศพท: (855) 17 388 828 อเมล: [email protected]

12) Sisophon Industrial Park (SIP) ทอย: Soun Snea St., Phum Dei Lou Sangkat Tuek Thla, Serei Saophoan City, Banteay Meanchey โทรศพท: (855) 12 718 717 อเมล: [email protected]

253

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนใน สปป. ลาว

7.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม


จากขอมลของสมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมลาว (Association of the Lao Garment Industry:

ALGI) ในป 2557 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว มการจางแรงงานประมาณ 35,000 คน ซงลดลงอยางตอเนองจากปกอนหนา แสดงใหเหนวาอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว ประสบปญหาขาดแคลนแรงงาน สวนหนงมสาเหตมาจากแรงงานลาวนยมยายไปทางานในไทยซงใหคาจางแรงงานสงกวา และสาเหตจากแรงงานในชนบทไมมขอมลเกยวกบตาแหนงงานวาง ทงลกษณะงาน คาจาง และการพกอาศย

ในการแกปญหาภาวะแรงงานตงตว สมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมลาวไดรบเงนชวยเหลอในการหา

แรงงาน และเรมดาเนนการหาแรงงานจากจงหวดอน เชน เชยงขวาง และหลวงพระบาง เปนตน นอกจากน ยงมแนวโนมวา สปป. ลาว จะปรบขนคาจางแรงงานขนตา เพอดงใหแรงงานชาวลาวทางานในประเทศมากขน ทงน การตงโรงงานผลตเครองนงหมทมจานวนแรงงานประมาณ 100 คน สามารถทาไดไมยาก แตผประกอบการตองดแลดานสวสดการแรงงานเปนอยางด เพอลดอตราการลาออกจากงาน

สาหรบคาจางแรงงาน ขอมลจากการสมภาษณผประกอบการ พบวา คาจางแรงงานของแรงงานทเพง

เรมทางาน (ไมมทกษะเลย) อยท 90 ดอลลารหสรฐตอเดอน (ประมาณ 2,880 บาท) โดยอตราดงกลาวไมรวมคาลวงเวลาและเงนสวสดการตางๆ หากผานการฝกอบรมแรงงานมาแลว 3 เดอน คาจางแรงงานเฉลยของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมใน สปป. ลาว อยท 100-120 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,200-3,840 บาท) ขนอยกบความสามารถในการผลตเปนหลก นอกจากคาจางแรงงานดงกลาวแลว กฎหมาย สปป. ลาว ยงกาหนดใหนายจางตองจายคาอาหารกลางวนใหลกจางในอตรา 8,500 กบตอวน (ประมาณ 34 บาท) สวนคาลวงเวลานน คดเปนชวโมงโดยองจากคาจางแรงงานขนตาท 626,400 กบตอเดอน (ประมาณ 2,500 บาท) 7.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ

จากขอมลของ ALGI จานวนโรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว มมากกวา 100 ราย โดยแบงเปนผประกอบการทเปนสมาชก ALGI ทงสน 67 ราย และผประกอบการทเปนผรบจางเหมาชวง (Sub-contractor) ซงไมไดผลตเพอสงออกและไมไดเปนสมาชก ALGI อกประมาณ 50 ราย โดย



ผประกอบการทเปนผรบจางเหมาชวงทงหมดเปนโรงงานขนาดเลก มเครองจกรประมาณ 30 – 50 จกรตอโรงงาน

โรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว สวนใหญเปนโรงงานขนาดกลาง ม

แรงงานประมาณ 300- 500 คน และดาเนนการผลตเพอสงออก โดยมโรงงานขนาดใหญเพยงบางสวน ซงบางโรงงานอาจมจานวนแรงงานมากถง 2,000 คน ในดานสดสวนของนกลงทนตางชาต โรงงานของนกลงทนตางชาตคดเปนสดสวนประมาณรอยละ 70 ทงจากสหภาพยโรป ญปน และไทย โดยโรงงานผลตเครองนงหมทเปนเจาของโดยชาวลาวคดเปนสดสวนนอย เนองจากชาวลาวสวนใหญขาดทกษะในการดาเนนธรกจในภาคอตสาหกรรมและขาดความรเชงเทคนค (know-how) จงนยมลงทนในรปแบบของการรวมทนกบผประกอบการไทย

ทงน มขอสงเกตวาผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมสวนใหญตงอยในเวยงจนทน

และพนทโดยรอบเวยงจนทน และตงอยนอกเขต SEZ เนองจากตงโรงงานมากอนท SEZ จะเรมกอสราง สาหรบในพนทอนๆ ทมโรงงานเครองนงหมตงอย ไดแก สะหวนนะเขต (2 โรงงานของชาวไตหวนและจน) และปากเซ (1 โรงงาน เปนการรวมทนระหวางชาวญปนและชาวลาว)


กจกรรมการผลตในหวงโซคณคาของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว ยงมไมครบ

ทกขนตอน โดยในอตสาหกรรมสงทอ สปป. ลาว มเพยงโรงงานฟอกยอมขนาดเลกของรฐบาลเทานน เนองจากยงขาดแคลนเทคโนโลยททนสมย แรงงานทกษะ ตลอดจนบคลากรทมความรดานการผลตและการบรหารจดการ สวนขนตอนการผลตเครองนงหมนน ทงหมดเปนการผลตแบบ CMT (cut, make and trim) คอ การตด เยบ และตกแตงเครองนงหม สนคาทผลตสวนใหญ คอ เสอเชต และเสอยด โดยการนาเขาวตถดบจากตางประเทศ เชน ไทย และจน

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา อปสรรคสาคญตอการพฒนา

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมใน สปป. ลาว คอ ตลาดภายในประเทศมขนาดเลก ชาวลาวขาดความรและทกษะในการผลตและบรหารจดการ ตลอดจนความสามารถดานภาษา ซงเปนอปสรรคตอการตดตอกบผประกอบการตางประเทศ อยางไรกตาม ALGI มความเหนวา อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว จะพฒนาขนอกในระยะ 4-5 ปขางหนา เนองจาก ALGI ไดรบเงนสนบสนนจากตางประเทศใหจดตงศนยตดเยบเพอชวยเหลอและพฒนาแรงงาน



จากการศกษาและรวบรวมขอมล อาจกลาวไดวา ระดบเทคโนโลยในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว ยงไมสงนก เหนไดจากการทไมมผประกอบการในอตสาหกรรมตนนาและกลางนาซงเปนขนตอนการผลตทจาเปนตองใชเทคโนโลยคอนขางสง ทงน มเพยงโรงงานฟอกยอมขนาดเลกซงเปนเจาของโดยรฐบาลเทานน


ผประกอบการสวนใหญใน สปป. ลาว ดาเนนการผลตเพอสงออกเปนหลก ดงนน สาหรบ

อตสาหกรรมเครองนงหม ตลาดสงออกจงมความสาคญมากกวาตลาดในประเทศ นอกจากน ตลาดในประเทศยงมขนาดเลกมาก และกาลงซอของประชาชนกไมสงนก ทาใหตลาดเครองนงหมใน สปป. ลาว ไมมยหอสนคาของตนเอง

มลคาการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว ยงมความไมแนนอนอยมาก (ภาพท 7.1) แตหาก

พจารณาในระยะยาว มลคาการสงออกมแนวโนมเพมสงขน โดยในป 2556 การสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว มมลคา 201.88 ลานดอลลารสหรฐ เพมขนจากมลคา 152.76 ลานดอลลารสหรฐในป 2550 ถงรอยละ 32 สวนปรมาณสนคาสงออกเปนไปในทศทางเดยวกบมลคาการสงออก กลาวคอ ยงมความไมแนนอน แตหากพจาณาในระยะยาว พบวา จานวนเครองนงหมทสงออกมแนวโนมเพมขน โดยในป 2556 สปป. ลาว สงออกเครองนงหมเปนจานวนประมาณ 50 ลานชน เพมขนจากประมาณ 48.1 ลานชนในป 2550



ภาพท 7.1 มลคาและปรมาณการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว ป 2550-2556

ทมา: Association of the Lao Garment Industry (ALGI)

ตลาดสงออกหลกของสนคาเครองนงหมของ สปป. ลาว คอ สหภาพยโรป (ตารางท 7.1) ซงเปนผลมา

จากการท สปป. ลาว ไดรบสทธยกเวนภาษสนคาสงออกทกประเภท ยกเวนอาวธ (Everything but Arms: EBA) จากสหภาพยโรป โดยสหภาพยโรปครองสดสวนการสงออกในป 2555 และป 2556 ใกลเคยงกนทประมาณรอยละ 83 นอกจากน ในป 2556 มลคาการสงออกไปยงญปนและแคนาดาเพมขนจากปกอนหนา เชนเดยวกบสดสวนการสงออก ซงคดเปนประมาณรอยละ 6.6 และรอยละ 5.1 ตามลาดบ ในขณะทมลคาและสดสวนการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาลดลงจากป 2555 โดยในป 2556 สดสวนการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว ไปยงสหรฐอเมรกาอยทรอยละ 4.22

ตารางท 7.1 มลคาการสงออกเครองนงหมของ สปป. ลาว แยกตามตลาด

ตลาดสงออก มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ) 2555 2556 2555 2556

สหภาพยโรป (27) 153.3 168.1 83.87 83.29 ญปน 9.8 13.4 5.34 6.64 แคนาดา 8.3 10.3 4.53 5.12 สหรฐอเมรกา 9.2 8.5 5.01 4.22 อนๆ 2.3 1.5 1.25 0.73 รวมทงหมด 182.8 201.9 100.00 100.00

ทมา: Association of the Lao Garment Industry (ALGI)

152.76

189.69

159.29

195.39

219.91

182.77201.88

48.1

61.153.8

78.5

71.5

49.150.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

0

50

100

150

200

250

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

ลานชนลานดอลลารสหรฐ

มลคาการสงออก ปรมาณการสงออก



จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา ขนตอนการผลตทมการยายหรอขยายฐาน

การผลตจากตางประเทศมายง สปป. ลาว คอ ขนตอนการผลตของอตสาหกรรมปลายนาทใชแรงงานเขมขน โดยเฉพาะอยางยงการตด เยบ และประกอบเครองนงหมทมขนตอนการผลตไมซบซอนและมการเปลยนรปแบบไมบอย เชน เสอเชต เสอยด เสอโปโล และชดยนฟอรม เปนตน โดยผประกอบการตางชาตจะให สปป. ลาว เปนเพยงฐานการผลตสนคาเทานน และใหบรษทแมทตงอยในตางประเทศรบคาสงซอ ตลอดจนดแลดานการเงนและการตลาด สาหรบผประกอบการไทย ขนตอนทมการยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว คอ การตด เยบ และประกอบสนคาประเภทเสอยด เสอเชต เสอโปโล และชดชนใน เปนหลก

นอกจากอตสาหกรรมเครองนงหมแลว ในอดต มผประกอบการตางชาตในอตสาหกรรมสงทอไดขยาย

ฐานการผลตมายง สปป. ลาว แตปจจบนปดตวลงแลว เนองจากประสบปญหาขาดแคลนแรงงาน ดงนน เมอพจารณาลกษณะของหวงโซคณคาอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของ สปป. ลาว ซง

อตสาหกรรมตนนาและกลางนายงมระดบการพฒนาไมสง ในขณะทผประกอบการสวนใหญทาการผลตในอตสาหกรรมปลายนาแบบ CMT ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมทเหมาะสมจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว คอ ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมปลายนาทใชแรงงานเขมขนและมขนตอนการผลตทไมซบซอน 7.1.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา โดยสวนมาก ผประกอบการตางชาตใน

อตสาหกรรมเครองนงหมทยายหรอขยายฐานการผลตมายง สปป. ลาว ลงทนโดยการเปนเจาของเองทงหมด เนองจากมขอดดานความคลองตวในการบรหารงาน และไมตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทไวใจได โดยผประกอบการทนยมลงทนโดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมด

นอกจากการลงทนโดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมดแลว ผประกอบการตางชาตสวนหนงนยม

ลงทนโดยการรวมหนกบผประกอบการทองถน เนองจากผประกอบการทองถนมกมทดนสาหรบตงโรงงาน มความสามารถในการหาแรงงานไดดกวาผประกอบการตางชาต และสามารถตดตอกบภาครฐไดสะดวกรวดเรวกวา โดยการรวมหนมกเกดขนในกรณทผประกอบการทงสองฝายเคยทาธรกจรวมกนมากอน ทงน มขอสงเกตวา ชาวลาวนยมรวมทนกบผประกอบการไทย เพราะวฒนธรรมและภาษาทใกลเคยงกน ทาใหสอสารกนไดสะดวก




สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมายง สปป. ลาว

ไดแก 1) สปป. ลาว จดอยในประเทศกลมประเทศทพฒนานอยทสด (Least Developed

Countries: LDC) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก เชน สหภาพยโรป และญปน โดยเฉพาะอยางยงจากสหภาพยโรป ซง สปป. ลาว ไดรบการยกเวนภาษสนคาสงออกทกประเภท ยกเวนสนคาประเภทอาวธ

2) อตสาหกรรมเครองนงหมเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ปจจยการผลตจงขนอยกบแรงงานเปนหลก ซงในกรณ สปป. ลาว มขอไดเปรยบประเทศอนในภมภาคในดานคาจางแรงงานตา โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศ เชน จน และไทย อยางไรกตาม สปป. ลาว มปญหาทสาคญ คอ การขาดแคลนแรงงาน จงเหมาะสมกบผประกอบการขนาดเลก ทตองการแรงงานประมาณ 50 – 100 คน มากกวาผประกอบการขนาดใหญ

3) เมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เชน เมยนมาร และกมพชา สปป. ลาว นบวาเปนประเทศทมระบบโครงสรางพนฐานทด เนองจากสามารถเขาถงระบบโครงสรางพนฐานของไทยได และมตนทนคาโครงสรางพนฐานตา

4) เมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เชน เวยดนาม เมยนมาร และกมพชาแลว นโยบายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว ไมซบซอน และเปดกวางสาหรบนกลงทนตางชาตมากกวา

7.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง


เนองจากขอจากดของขอมล ทาใหไมทราบตวเลขการจางงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง

ของ สปป. ลาว ทแนชด แตพบวาอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ประสบปญหาแรงงานตงตว สวนคาจางแรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงอยในระดบเดยวกบคาจางแรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม กลาวคอ คาจางแรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว อยท 100 – 120 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,200 – 3,840 บาท) โดยนอกจากคาจางแรงงานดงกลาวแลว กฎหมาย สปป. ลาว ยงกาหนดใหนายจางตองจายคาอาหารกลางวนใหลกจางในอตรา 8,500 กบตอวน (ประมาณ 34 บาท) และนายจางยงตองจายคาลวงเวลา ตลอดจนดแลสวสดการในดานตางๆ เชน ทพก และการเดนทาง ใหแกแรงงานดวย



จากขอมลของ ALGI พบวา เนองจากอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงใน สปป. ลาว ยงมระดบ

การพฒนาไมสงนก จงมผประกอบการทงสนเพยง 3 ราย โดยในจานวนน เปนผประกอบการชาวญปน 1 ราย เปนโรงงานขนาดใหญ มแรงงานประมาณ 700 คน และเปนผประกอบการชาวเกาหลใต 1 ราย ซงทงสองรายดาเนนการผลตผสงออก สวนผประกอบการอก 1 รายนน ยงไมมขอมลทแนชด 7.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ยงมระดบการพฒนาไมสง เนองจากยงขาด

เทคโนโลย ผเชยวชาญ ตลอดจนความรและทกษะในการดาเนนการผลต จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบผประกอบการในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว จานวนนอยมาก กลาวคอ มเพยง 3 ราย122 ซงดาเนนการผลตในอตสาหกรรมปลายนาเทานน จงอาจกลาวไดวา หวงโซคณคาของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ยงมไมครบทกขนตอน


เนองจากอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว มผประกอบการเพยง 3 ราย ซงทงหมดดาเนนการผลตในขนตอนปลายนา จงอาจกลาวไดวา ระดบการพฒนาของเทคโนโลยในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ซงจาเปนสาหรบการผลตในขนตอนตนนาและกลางนา ยงไมสงนก


เชนเดยวกบอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ตลาดในประเทศของ สปป. ลาว มขนาดเลก ในขณะ

ทประชาชนมกาลงซอไมสงนก กอปรกบผประกอบการในอตสาหกรรมดาเนนการผลตเพอสงออกเปนหลก ตลาดสงออกจงมความสาคญมากกวาตลาดในประเทศ

มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงไปยงตลาดโลกของ สปป. ลาว เพมขนอยางมาก จาก 11.7

ลานดอลลารสหรฐในป 2553 เปน 30.46 ลานดอลลารสหรฐในป 2556 และมแนวโนมวาจะเพมขนตอเนอง (ตารางท 7.2) โดยตลาดสงออกหลกในป 2556 ไดแก ญปน (15.39 ลานดอลลารสหรฐ) และสหภาพยโรป (13.85 ลานดอลลารสหรฐ) ซงมลคาการสงออกไปยงตลาดทงสองแหงเพมขนตอเนอง สาหรบสดสวนตลาด

122 ดวยขอจากดของขอมล ทาใหพบวามผประกอบการเพยง 3 ราย ในความเปนจรงอาจมจานวนผประกอบการมากกวาตวเลขดงกลาว



สงออกนน ในป 2556 การสงออกรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ไปยงญปนและสหภาพยโรปคดเปนสดสวนรอยละ 50.54 และรอยละ 45.48 ตามลาดบ

ตารางท 7.2 มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว แยกตามตลาด


2553 2554 2555 2556 2553 2554 2555 2556 ญปน 6.25 7.30 10.63 15.39 53.41 52.05 45.47 50.54 สหภาพยโรป (27) 5.05 5.91 11.34 13.85 43.14 42.19 48.51 45.48 ไทย 0.25 0.28 0.40 0.38 2.13 1.98 1.71 1.25 จน 0.00 0.00 0.00 0.25 0.00 0.01 0.00 0.80 สหรฐอเมรกา 0.01 0.36 0.78 0.17 0.09 2.60 3.34 0.54 สงคโปร 0.04 0.11 0.03 0.01 0.31 0.76 0.12 0.05 ออสเตรเลย 0.03 0.01 0.04 0.01 0.21 0.07 0.15 0.04 อนๆ 0.08 0.05 0.16 0.40 0.71 0.33 0.70 1.30

รวมทงหมด 11.70 14.02 23.37 30.46 100.00 100.00 100.00 100.00



จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานท เ กยวของ พบวา ขนตอนของการผลตใน

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศมายง สปป. ลาว คอการผลตรองเทาเพอสงออกไปยงลกคาในตางประเทศ ซงเปนขนตอนการผลตปลายนาทมกระบวนการไมซบซอน

เมอพจารณาจากลกษณะของหวงโซคณคาของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ซง

มระดบการพฒนาและระดบเทคโนโลยไมสง ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทเหมาะสมจะยายหรอขยายฐานการผลตมายง สปป. ลาว คอ การผลตในอตสาหกรรมปลายนาทใชแรงงานเขมขนและมขนตอนไมซบซอน เชน การตดหนง ตกแตงซบใน และประกอบเปนรปทรง เปนตน 7.2.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา ผประกอบการจานวน 2 ราย จาก

ทงหมด 3 ราย ยายหรอขยายฐานการผลตมายง สปป. ลาว ในรปแบบของการลงทนโดยตรงแบบถอหนเองทงหมด เนองจากมความคลองตวในการบรหารงานมากกวาการลงทนแบบอน และยงไมตองแบกรบความเสยง


ในการหาคคาทองถนทไวใจได โดยเฉพาะอยางยงสาหรบอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของ สปป. ลาว ทมระดบการพฒนาไมสงและมจานวนผประกอบการในอตสาหกรรมนอยมาก การหาคคาทองถนทมทกษะและความรในการผลตและบรหารจดการจงยงมความเปนไปไดนอยลง


สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมายง สปป. ลาว ไดแก

1) สปป. ลาว จดอยในประเทศกลมประเทศทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDC) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก เชน สหภาพยโรป และญปน โดยเฉพาะอยางยงจากสหภาพยโรป ซง สปป. ลาว ไดรบการยกเวนภาษสนคาสงออกทกประเภท ยกเวนสนคาประเภทอาวธ

2) อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ปจจยการผลตจงขนอยกบแรงงานเปนหลก ซงในกรณ สปป. ลาว มขอไดเปรยบประเทศอนในภมภาคในดานคาจางแรงงานตา โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศ เชน จน ไทย และเวยดนาม อยางไรกตาม สปป. ลาว มปญหาทสาคญ คอ การขาดแคลนแรงงาน จงเหมาะสมกบผประกอบการขนาดเลก ทตองการแรงงานประมาณ 50- 100 คน มากกวาผประกอบการขนาดใหญ


4) เมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เชน เวยดนาม เมยนมาร และกมพชาแลว นโยบายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว ไมซบซอน ตลอดจนเออประโยชนและเปดกวางสาหรบนกลงทนตางชาตมากกวา โดยเฉพาะการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล และความสะดวกในการจดตงธรกจ

7.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ


จากขอจากดดานขอมลและสถตของ สปป. ลาว ทาใหไมทราบจานวนการจางงาน และคาจางแรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว ทแนชด




จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา ผประกอบการในกลมอญมณและ

เครองประดบของ สปป. ลาว สวนมากเปนการขนรปโลหะมคา (ตเงนและตทอง) และขายอญมณรายยอยในระดบครวเรอน โดยมจานวนไมมากนก นอกจากน ยงมผประกอบการทดาเนนการผลตเครองเงน 1 ราย และผประกอบการตางชาตทลงทนในโครงการทาเหมองอญมณ 1 ราย123


ในภาพรวม การผลตอญมณและเครองประดบใน สปป. ลาว ยงไมมความซบซอนและมผประกอบการ

จานวนนอยราย สวนหนงเนองจากขาดแคลนเทคโนโลยและแรงงานทกษะ อยางไรกตาม กจกรรมการผลตในหวงโซคณคาของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว มตงแตอตสาหกรรมตนนาจนถงขนตอนการกระจายสนคา โดยสาหรบอตสาหกรรมตนนาและกลางนา ไดแก การทาเหมองอญมณ และการแปรรปวตถดบ ทงการคดแยก การเจยระไน และการเผา ดาเนนการโดยผประกอบการตางชาตทลงทนในโครงการเหมองแร นอกจากน ยงมผประกอบการรายยอยในระดบครวเรอนทผลตในขนตอนตเงนและตทอง ซงนบเปนอตสาหกรรมกลางนา ในขณะทขนตอนการผลตเครองประดบซงนบเปนอตสาหกรรมปลายนา มขนตอนการผลตเครองเงน สวนขนตอนการกระจายสนคา เปนเพยงการขายอญมณตามรานคารายยอย และสงออกวตถดบประเภททองคาและทองแดงเทานน

ทงน สปป. ลาว เปนประเทศทมความอดมสมบรณดานวตถดบพอสมควร แหลงอญมณทสาคญอยท

แขวงบอแกว ซงมอญมณประเภทแซฟไฟรจานวนมาก


แมวาอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว จะมการผลตในทกขนตอนของหวงโซคณคา แตขนตอนการผลตในอตสาหกรรมตนนาและกลางนายงมจานวนผประกอบการเพยง 1 ราย และเปนผประกอบการตางประเทศซงนาเทคโนโลยเขามายง สปป. ลาว เชนเดยวกบขนตอนการผลตเครองประดบ ซงมผประกอบการเพยง 1 ราย นอกจากน สวนใหญเปนผประกอบการรายยอยในระดบครวเรอน ซงดาเนนการตเงนและทองทใชระดบเทคโนโลยไมสง ดงนน จงอาจกลาวไดวา การพฒนาของเทคโนโลยในอตสาหกรรม อญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว ยงอยในระดบตา

123 จากขอจากดของขอมล จานวนสถานประกอบการทรายงานจงเปนตวเลขขนตา อาจมมากกวาทรวบรวมไดดงกลาว



จากขอจากดดานขอมลและสถตของกมพชา ทาใหไมทราบขอมลทแนชดเกยวกบตลาดอญมณและ

เครองประดบใน สปป. ลาว อยางไรกตาม การประกอบธรกจอญมณและเครองประดบใน สปป. ลาว สวนมากอยในระดบครวเรอน รวมทงชาวลาวมกาลงซอตา จงสะทอนไดวาตลาดใน สปป. ลาว ยงมขนาดเลก

มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว เพมขนอยางรวดเรว (ตารางท 7.3) จาก

ประมาณ 3.1 ลานดอลลารสหรฐในป 2553 เปนประมาณ 79.4 ลานดอลลารสหรฐในป 2556 และมแนวโนมวาจะเพมขนตอเนอง โดยในป 2556 มตลาดสงออกหลก ไดแก ออสเตรเลย (49.4 ลานดอลลารสหรฐ) สหภาพยโรป (23.6 ลานดอลลารสหรฐ) และสหรฐอเมรกา (6.2 ลานดอลลารสหรฐ) ซงมสดสวนมลคาการสงออกทรอยละ 62.16, รอยละ 29.77 และรอยละ 7.86 ตามลาดบ โดยมสนคาสงออกหลก คอ ทองและเพชรทยงไมขนหรอแปรรป และชนสวนเครองประดบ ทงน มขอสงเกตวาในชวงป 2555 – 2556 สดสวนการสงออกไปยงออสเตรเลยและสหภาพยโรปเพมขนอยางมาก ในขณะทสดสวนการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาลดลงอยางรวดเรว แมวามลคาการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาจะเพมขนกตาม

ตารางท 7.3 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของ สปป. ลาว แยกตามตลาด


2553 2554 2555 2556 2553 2554 2555 2556 ออสเตรเลย 0.00 0.14 42.39 49.37 0.10 2.85 88.22 62.16 สหภาพยโรป (27) 0.01 0.01 0.02 23.64 0.42 0.18 0.03 29.77 สหรฐอเมรกา 3.03 4.87 5.40 6.24 98.34 96.44 11.23 7.86 ไทย 0.00 0.01 0.23 0.09 0.00 0.12 0.47 0.11 แคนาดา 0.00 0.01 0.01 0.05 0.00 0.14 0.01 0.07 จน 0.01 0.00 0.00 0.01 0.16 0.06 0.00 0.01 นวซแลนด 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.00 0.00 0.01 อนๆ 0.03 0.01 0.02 0.01 0.97 0.22 0.03 0.01

รวมทงหมด 3.08 5.05 48.05 79.42 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก International Trade Centre หมายเหต: ขอมลทใชเปน mirror data ซงไดจากการรวบรวมสถตมลคาการนาเขาอญมณและเครองประดบจาก สปป. ลาว

โดยประเทศคคา




จากการศกษาและรวบรวมขอมล บรษทตางชาตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกมพชา

ทดาเนนการผลตแลว คอ บรษท Lao Sapphire Corporation Limited โดยลงทนในโครงการเหมองอญมณโดยเฉพาะแซฟไฟร ทแขวงบอแกว และมการแปรรปวตถดบ ทงการคดแยก การเจยระไน และการเผาอญมณ 7.3.7 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมล พบวา รปแบบการยายหรอขยายฐานการผลตของบรษท Lao Sapphire

Corporation Limited คอ การรวมทน โดยมผถอหนหลก คอ บรษท Sino Resources Mining Corporation Limited ซงมสานกงานใหญอยในฮองกง ทงน การลงทนในโครงการประเภทเหมองอญมณตองไดรบสมปทานจากภาครฐ 7.3.8 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมายง สปป. ลาว มดงน

1) วตถดบประเภทอญมณใน สปป. ลาว มความอดมสมบรณ โดยเฉพาะแซฟไฟร ซงมมากทแขวงบอแกว ตงอยทางตอนเหนอของประเทศ

2) สปป. ลาว จดอยในประเทศกลมประเทศทพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDC) ซงไดรบสทธประโยชนทางการคาจากตลาดหลก เชน สหภาพยโรป และญปน โดยเฉพาะอยางยงจากสหภาพยโรป ซง สปป. ลาว ไดรบการยกเวนภาษสนคาสงออกทกประเภท ยกเวนสนคาประเภทอาวธ


4) เมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เชน เวยดนาม เมยนมาร และกมพชาแลว นโยบายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว ไมซบซอน ตลอดจนเออประโยชนและเปดกวางสาหรบนกลงทนตางชาตมากกวา โดยเฉพาะการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล และความสะดวกในการจดตงธรกจ


7.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ

7.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต

การลงทนของคนตางชาตใน สปป. ลาว อยภายใตกฎหมายสงเสรมและจดการการการลงทนจากตางชาต (Law on the Promotion and Management of Foreign Investment, 1994) และกฎหมายสงเสรมการลงทนจากตางชาต (Law on the Promotion of Foreign Investment, 2004) ซงเปนการแกไขกฎหมายสงเสรมการลงทนฉบบป 1994 โดยกฎหมายดงกลาวหามไมใหนกลงทนตางชาตประกอบธรกจคาปลก ยกเวนมโรงงานผลตอยใน สปป. ลาว สวนการคาสงนน สามารถทาไดผานผจดจาหนายในธรกจ 3 ประเภท คอ เสอผา รองเทา และเครองนงหม โดยผจดจาหนายตองมสดสวนการถอหนโดยชาวลาวอยางตารอยละ 51

กฎหมายวาดวยการลงทนของตางชาตใหการคมครองนกลงทนตางชาตทเขามาดาเนนกจการใน สปป. ลาว โดยใหสทธประโยชนและความคมครองแกนกลงทนตางชาตรวมทงการคมครองกจการ และทรพยสนของนกลงทนตางชาตดวยดงน

อนญาตใหนกลงทนเชาทดนและโอนสทธและผลประโยชนจากการเชาทดนได

นกลงทนจะไมถกเรยกคนทรพยสน หรอนาเอาทรพยสนไปจดสรรใหม

นกลงทนสามารถสงรายไดและเงนทนกลบไปยงประเทศของตนหรอประเทศอนไดอยางเสร

รฐบาลใหการรบรองวาจะไมเขาแทรกแซงตลาด และจะปลอยใหมการแขงขนเสร

ไมมการแบงแยกสญชาตของนกลงทน 7.4.2 กฎหมายแรงงาน

การจางงานใน สปป. ลาว อยภายใตกฎหมายแรงงานของ สปป. ลาว (Decree of the President of

the Lao People’s Democratic Republic on the Promulgation of the Labour Law) ณ วนท 21 เมษายน 2537 มประเดนสาคญดงน

การจางงานของบรษทตางชาต กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหนกลงทนตางประเทศตองใหความสาคญตอการวาจาง

แรงงานสญชาตลาวเปนอนดบแรก โดยผประกอบการตางชาตมสทธในการวาจางแรงงานฝมอหรอผเชยวชาญชาวตางชาตไดในกรณทจาเปน ซงจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน นายจางชาวตางชาตตองจดใหมการพฒนาความรและฝมอแรงงานแกลกจางดวย



สญญาจางงาน กฎหมายแรงงานของ สปป. ลาว กาหนดใหตองทาสญญาจางงาน โดยอาจทาเปนสญญาวาจางท

เปนลายลกษณอกษรหรอวาจากได ขนอยกบลกษณะของการวาจาง ซงอาจกาหนดเวลาหรอไมกได แตตองมระยะเวลาในการทดลองงานไมเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไรฝมอและไมเกน 2 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ

การเลกจาง การเลกจางสามารถทาไดใน 3 กรณ คอ o กรณทเปนสญญาจางถาวร ทงลกจางและนายจางสามารถยกเลกสญญาจางงานได โดย

สาหรบแรงงานทกษะ ตองแจงลวงหนาอยางนอย 45 วน สวนแรงงานทวไป ตองแจงลวงหนาอยางนอย 15 วน

o กรณทเปนสญญาจางงานชวคราว ทงสองฝายตองแจงถงการหมดสญญากอนทสญญาจางงานจะหมดอาย 15 วน

o กรณทลกจางกระทาความผด นายจางสามารถเลกจางไดโดยไมจาเปนตองจายเงนชดเชย

ชวโมงทางาน การกาหนดชวโมงทางานจะแตกตางกนตามประเภทของงาน กลาวคอ สาหรบงานธรรมดา

ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 วน และไมเกน 8 ชวโมงตอวน หรอ 48 ชวโมงตอสปดาห สาหรบงานหนกซงกอใหเกดผลเสยตอสขภาพหรอมความเสยงสง ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 ชวโมงตอวน หรอ 36 ชวโมงตอสปดาห นอกจากน ลกจางยงสามารถทางานลวงเวลาไดไมเกน 3 ชวโมงตอวน และไมเกน 30 ชวโมงตอเดอน

อตราคาจาง รฐบาลกาหนดอตราคาจางขนตาท 626,400 กบตอเดอน (ประมาณ 2,500 บาท) นอกจากน

นายจางตองจายคาอาหารใหกบลกจางในอตรา 8,500 กบตอวน (ประมาณ 34 บาท) โดยอตราดงกลาวยงไมรวมคาลวงเวลาและสวสดการอนๆ นอกจากน ผประกอบการเอกชนทมลกจาง 10 คนขนไป ตองจายเงนสมทบในระบบประกนสงคมของลกจางในอตรารอยละ 5 ของเงนเดอนลกจางดวย

การลาประจาป กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหลกจางลาปวยไดไมเกน 30 วนตอป และสาหรบลกจาง

ภายใตสญญาจางถาวรหรอสญญาจางชวคราวทมระยะเวลามากกวา 1 ป ซงทางานมาแลวไมตากวา 1 ป จะมสทธลาพกผอนประจาปได 15 วนตอป


การจางงานชาวตางชาต การจางงานชาวตางชาตสามารถทาไดในกรณทจาเปน โดยจะตองเปนแรงงานทมฝมอหรอเปน

ผเชยวชาญ และจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน กฎหมายอนญาตใหจางงานชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 10 ของลกจางทงหมดทเปนแรงงานไรฝมอ และจางชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 12 ของลกจางทเปนแรงงานมฝมอ

วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทจะทางานใน สปป. ลาว ตองมใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจ หรออาจขอ

ใบอนญาตเขาเมองประเภทนกทองเทยวกอน แลวจงขอเปลยนเปนใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจใน สปป. ลาว กได แตตองไดรบการรบรองโดยบรษททจดทะเบยนใน สปป. ลาว ซงเปนผจางงานวาเปนผทไดรบการจางใหมาปฏบตงานในวสาหกจนนจรง นอกจากน นกลงทนตางชาตและลกจางตางชาตตองขอใบอนญาตทางานดวย 7.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต

กฎหมายสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว แบงระดบการสงเสรมการลงทนออกเปน 3 ระดบ คอ กจการทไดรบการสงเสรมสงสด (ระดบ 1) กจการทไดรบการสงเสรมปานกลาง (ระดบ 2) และกจการทไดรบการสงเสรมตา (ระดบ 3) โดยพจารณาจากระดบการยกระดบชวตความเปนอยของประชาชน การสรางโครงสรางพนฐาน การพฒนาทรพยากรมนษย และการสรางงานเปนหลก นอกจากน เขตสงเสรมการลงทนแบงเปน 3 เขต คอ พนททโครงสรางพนฐานยงไมไดรบการพฒนา (เขต 1) พนททมสาธารณปโภคพนฐานบางสวน (เขต 2) และพนทเมองใหญทมสาธารณปโภคพรอม (เขต 3)

สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนมความแตกตางกนดงแสดงในตารางท 7.4

ตารางท 7.4 สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว

กจการ เขตท 1 เขตท 2 เขตท 3







ทมา: Lao Law on Investment Promotion 2009.



นอกจากภาษกาไร นกลงทนยงไดรบสทธพเศษดานภาษเพมเตม คอ

ไดรบการยกเวนภาษกาไรในปบญชนน สาหรบกาไรทนาไปขยายกจการทไดรบอนญาต

ไดรบการยกเวนภาษนาเขาและอากรทเกบจากการนาเขาอปกรณ อะไหล และเครองจกรในการผลตโดยตรง วตถดบทไมมในประเทศหรอมไมเพยงพอ

ไดรบการยกเวนภาษสงออกสาหรบการสงออกสนคาทวไป สวนการสงออกทรพยากรธรรมชาตนน ตองเปนไปตามกฎระเบยบทเกยวของ

หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 3 ป

7.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต

มาตรา 8 ของกฎหมายสงเสรมการลงทนป 2009 ของ สปป. ลาว ระบวา รปแบบทางกฎหมายในการ

จดตงธรกจใน สปป. ลาว ประกอบดวย 3 รปแบบ ไดแก การจดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงกจการรวมทน (joint venture) และธรกจรวมสญญา โดยมรายละเอยดดงน

1) การจดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงวสาหกจทมชาวตางชาตเปนเจาของทงหมด (wholly-owned enterprise) สามารถ

ทาไดในหลายรปแบบ ไดแก การจดตงวสาหกจการคาทมเจาของคนเดยว (sole trader enterprise) การจดตงบรษทจากดโดยเจาของคนเดยว บรษทจากดการจดตงหางหนสวนประเภทจากดและไมจากดความรบผด สานกงานตวแทน และสาขา ทงน หากการจดทะเบยนวสาหกจนนไมมชาวลาวรวมเปนผถอหนการลงทนของนกลงทนตางชาตจะตองมทนจดทะเบยนไมตากวา 100,000 ดอลลารสหรฐ ยกเวนในกรณของการตงสานกงานตวแทน

2) การจดตงกจการรวมทน (joint venture)

การจดตงกจการรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนชาวลาวเปนการทาสญญาความรวมมอกนระหวางคสญญา 2 ฝาย คอ นกลงทนตางชาตอยางนอยหนงรายและนกลงทนทองถนชาวลาวอยางนอยหนงรายเพอประกอบธรกจอยางใดอยางหนงตามทตกลงในสญญา ทงน นกลงทนสามารถรวมจดตงกจการรวมทนไดกบเอกชนชาวลาวหรอองคกรของรฐ โดยอยภายใตเงอนไขวานกลงทนตางชาตจะตองมทนจดทะเบยนในวสาหกจนนไมนอยกวารอยละ 30 ของทนจดทะเบยน


3) ธรกจรวมสญญา ธรกจรวมสญญาหรอการทาสญญาความรวมมอทางธรกจเปนอกรปแบบหนงของการลงทนใน

สปป. ลาว ทสามารถดาเนนกจการไดโดยไมตองจดตงนตบคคลใหมเพอดาเนนธรกจ ซงจะชวยลดความยงยากในการขอใบอนญาตลงทน อยางไรกตาม รปแบบของการลงทนดงกลาวไมเปนทนยม เพราะจะไมไดรบผลประโยชนในทางภาษและไมสามารถใชในกจการทตองมการขออนญาต เชน สมปทานตางๆ จงทาใหการลงทนในรปแบบของการทากจการรวมทนและการตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของไดรบความนยมจากนกลงทนมากกวา

7.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ

7.5.1 สหรฐอเมรกา

ในปจจบน สปป. ลาว ยงไมไดรบสทธพเศษทางภาษจากสหรฐอเมรกา จงตองเสยภาษในอตรา MFN (Most-favoured-nations) ในขณะทไทยไดรบสทธพเศษทางภาษ GSP จากสหรฐอเมรกา โดยอตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหรฐอเมรกาเปรยบเทยบระหวางไทยและ สปป. ลาว แสดงในตารางท 7.5

7.5.2 สหภาพยโรป

สปป. ลาว จดอยในกลมประเทศทไดรบสทธ ‘Everything but Arm’ scheme โดยไดรบการยกเวน

ภาษนาเขาสนคาทงหมด ยกเวนสนคาทางดานอาวธ ซงรายละเอยดสทธ GSP แสดงในตารางท 7.6

7.5.3 ญปน

สปป. ลาว ไดรบสทธประโยชนทางการคากบญปนในฐานะทอยในกลมประเทศพฒนานอยทสด

(Least Developed Countries: LDCs) นอกจากน ยงไดสทธพเศษทางภาษจากญปนภายใตความตกลงทางการคาพหภาค คอ ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน (ASEAN-Japan Comprehensive Economic Partnership Agreement: AJCEP)



สทธพเศษทางภาษ124 ท สปป. ลาว ไดรบจากญปนในแตละรายกลมสนคา (ตารางท 7.7) มรายละเอยดดงน





อญมณและเครองประดบ: อตราภาษสทธพเศษเฉลยสาหรบสนคากลมอญมณและเครองประดบ คอ รอยละ 0.00 ขณะทอตราภาษ MFN เฉลย คอ รอยละ 1.53

124 สทธพเศษทางภาษพจารณาจากทงสทธ GSP และความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน โดยใชอตราภาษตาสดจาก 2 สทธพเศษน ใน

รหสสนคาชนดเดยวกน ในการคานวณ

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนใน สปป. ลาว

271

ตารางท 7.5 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหรฐอเมรกาเปรยบเทยบระหวางไทยและ สปป. ลาว (หนวย: รอยละ)

ประเทศ



ไทย 7.88 7.70 10.27 10.01 13.36 13.12 7.87 6.06 3.39 0.1 สปป. ลาว 7.88 ไมไดสทธ 10.27 ไมไดสทธ 13.36 ไมไดสทธ 7.87 ไมไดสทธ 3.39 ไมไดสทธ ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2012 หมายเหต: แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก

ตารางท 7.6 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบสหภาพยโรปเปรยบเทยบระหวางไทยและ สปป. ลาว (หนวย: รอยละ)

ประเทศ



ไทย 6.95 5.52 10.84 8.54 8.39 4.72 4.48 0.86 0.62 ไมไดสทธ สปป. ลาว 6.95 0.0 10.84 0.0 8.39 0.0 4.48 0.0 0.62 0.0 ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2012 หมายเหต: แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก

ตารางท 7.7 อตราภาษ MFN เฉลย และอตราภาษทไดรบสทธพเศษเฉลยกบญปนเปรยบเทยบระหวางไทยและ สปป. ลาว (หนวย: รอยละ)

ประเทศ



ไทย 5.88 0.00 9.43 0.29 19.18 3.21 10.57 3.05 1.53 0.00 สปป. ลาว 5.88 0.00 9.43 0.72 19.18 17.17 10.57 3.93 1.53 0.00 ทมา: ประมวลผลขอมลจากฐานขอมล TRAINS โดยใชขอมลป 2011 หมายเหต: - แบงกลมประเภทสนคาโดยใช HS Code 2012 พกด 4 หลก

- สทธพเศษทางภาษจะพจารณาทงจากสทธ GSP และความตกลงทางการคาระดบทวภาคและพหภาค โดยใชอตราภาษตาสดจากสทธพเศษทไดรบ ในรหสสนคาชนดเดยวกน



7.6 ขอมลเชงพนท

7.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน

ในภาพรวม สปป. ลาว มกาลงแรงงานไมสงนก โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในกลมอาเซยน

โดยในป 2555 สปป. ลาว มกาลงแรงงาน 3,320,949 คน คดเปนอตราการเตบโตจากปกอนหนาเพยงประมาณรอยละ 3 นอกจากนอตราการวางงานยงอยในระดบตา โดยในป 2555 อตราการวางงานของ สปป. ลาว อยทรอยละ 1.3 เทานน (ตารางท 7.8)

ตารางท 7.8 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของ สปป. ลาว ป 2550 – 2555

2550 2551 2552 2553 2554 2555


เมอพจารณาขอมลการคาดการณจานวนประชากรป 2555 ในระดบแขวง พบวา แขวงทคาดการณวา

จะมประชากรจานวนมากทสด ไดแก สะหวนนะเขต (937,709 คน) นครหลวงเวยงจนทน (797,130 คน) และจาปาศกด (670,122 คน) ตามลาดบ (ภาพท 7.2)


ภาพท 7.2 จานวนประชากรและเขตเศรษฐกจพเศษแยกตามจงหวด

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจาก Census of Population and Housing 2005, Ministry of Planning and

Investment และ Lao National Committee for Special Economic Zone หมายเหต: จานวนประชากรเปนการคาดการณของป 2555

จากการรวมรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ สมาคมทเกยวของ และหนวยงานภาครฐของ

สปป. ลาว สภาวะกาลงแรงงานและความตงตวของแรงงานในพนททสาคญเปนดงตอไปน

เวยงจนทน จากการทเวยงจนทนเปนเมองหลวงของ สปป. ลาว ทาใหกาลงแรงงานในเวยงจนทนสงกวา

จงหวดอนๆ โดยมกาลงแรงงานประมาณ 800,000 คน และนบเปนพนททประชากร โดยเฉพาะขาราชการ มความรมากทสด อยางไรกตาม เวยงจนทนยงประสบปญหาแรงงานมจานวนจากด โดยเฉพาะแรงงานทกษะ สวนหนงเปนผลมาจากแรงงานชาวลาวจานวนมากยายเขาไปทางานทไทยเนองจากคาจางแรงงานสงกวา นอกจากน ชาวลาวยงนยมเคลอนยายทอย และมวฒนธรรมการทางานทนยมเปลยนงานบอย อยางไรกตาม ปญหาความตงตวของแรงงานมแนวโนมเปนไปในทศทางทดขน เพราะเรมมการหาแรงงานจากพนทขางเคยง ทงจากทางตอนเหนอของประเทศ เชน หลวงพระบาง อดมชย และเชยงขวาง และพนททางตอนกลางของประเทศ เชน เมองสงขทอง ซงอยหางจากเวยงจนทนเพยงประมาณ 60 กโลเมตร

จงหวด ประชากร SEZs



สะหวนนะเขต จากการสมภาษณผประกอบการและหนวยงานทเกยวของ พบวา สะหวนนะเขตมปญหาขาด

แคลนแรงงานคอนขางมาก สาเหตสวนหนงจากทตงอยตดกบชายแดนไทย ทาใหแรงงานยายเขาไปทางานทไทยซงใหคาจางแรงงานสงกวา และจากการทผประกอบการหลายรายเขาไปตงโรงงานในสะหวนนะเขตในระยะเวลาเดยวกนเพราะเหนวาอยในแนว East-West Economic Corridor นอกจากน แรงงานสวนมากยงอยในภาคเกษตร จงยงขาดแคลนทกษะ และตองเกบเกยวตามฤดกาล ทงน จากการสมภาษณผประกอบการพบวา การหาแรงงานจานวน 500 คนอาจใชเวลาประมาณ 2 เดอน ปจจบน สะหวนนะเขตเรมใชวธการหาแรงงานจากแขวงขางเคยง เชน คามวน สาละวน อตตะปอ และเซกอง เปนตน ทาใหยงสามารถหาแรงงานสาหรบโรงงานทมจานวนแรงงานประมาณ 100 คนได 7.6.2 คาจางแรงงาน

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา คาจางแรงงานในแตละพนทของ

สปป. ลาว ไมมความแตกตางกนมากนก โดยมขอมลทนาสนใจ ดงน

เวยงจนทน คาจางแรงงานเฉลยในเวยงจนทนอยทประมาณ 100 – 120 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ

3,200 – 3,840 บาท) หากรวมคาลวงเวลา คาอาหาร และสวสดการตางๆ แลว จะอยทประมาณ 122 – 150 ดอลลารสหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,904 – 4,800 บาท)

สะหวนนะเขต คาจางแรงงานเฉลยสะหวนนะเขตตากวาทเวยงจนทนเลกนอย โดยอยทประมาณ 100 ดอลลาร

สหรฐตอเดอน (ประมาณ 3,200 บาท)

ปจจบน คาจางแรงงานใน สปป. ลาว มแนวโนมสงขนตอเนอง และยงอยในระหวางการพจารณาปรบขนคาจางแรงงานขนตา โดยอาจมการตกลงใหปรบขนคาจางแรงงานขนตาทก 2 ป เนองจากคาครองชพใน สปป. ลาว เพมขนอยางตอเนอง และเพอดงแรงงานลาวใหอยในประเทศ โดย สปป. ลาว ไดปรบขนคาจางแรงงานขนตาครงลาสดเมอป 2554 เปนอตรา 626,400 กบตอเดอน (ประมาณ 2,500 บาท) นอกจากน ยงมแนวโนมวาในป 2558 สปป. ลาว จะปรบเพมสดสวนของเงนสมทบกองทนประกนสงคมเปนรอยละ 5.5 ของเงนเดอนลกจาง จากปจจบนทนายจางตองใหเงนสมทบในอตรารอยละ 5 ของเงนเดอนลกจาง


7.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบวา ในภาพรวม ระบบโครงสรางพนฐาน

ของ สปป. ลาว ยงไมไดมาตรฐานมากนก โดยเฉพาะคณภาพถนนทยงไมไดมาตรฐาน อยางไรกตาม หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เชน เมยนมาร และกมพชา นบวาระบบโครงสรางพนฐานของ สปป. ลาว อยในเกณฑพอใช โดยหากพจารณาในระดบแขวง เวยงจนทนและสะหวนนะเขตเปนแขวงทมความพรอมดานโครงสรางพนฐานมากทสดแหงหนงใน สปป. ลาว เนองจากเปนพนททผประกอบการตางชาต เชน ผประกอบการชาวญปน ผประกอบการชาวมาเลเซย ตลอดจนรฐบาลลาว ใหความสนใจเปนอยางมาก ประเดนทสาคญเกยวกบโครงสรางพนฐานทสาคญของ สปป. ลาว มดงน

1) ไฟฟา จากการสมภาษณผประกอบการและหนวยงานทเกยวของ พบวา สปป. ลาว ไมมปญหาดานการ

ขาดแคลนไฟฟา ไมวาจะตงโรงงานอยภายในหรอภายนอก SEZ กตาม โดยอาจมการตดไฟในชวงสดสปดาหบาง เพอซอมบารงระบบไฟฟา แตจะมการแจงใหผประกอบการทราบกอนทกครง

2) ระบบคมนาคมและโลจสตกส

ในภาพรวม สปป. ลาว ไมมปญหาดานระบบคมนาคมขนสงสนคา สาหรบการขนสงสนคา ผประกอบการสวนใหญนาเขาและสงออกสนคาผานทางทาเรอคลองเตยเปนหลก มเพยงสวนนอยเทานนทนาเขาและสงออกสนคาผานทางเวยดนาม เนองจากความแตกตางดานภาษา อยางไรกตาม ตนทนการขนสงภายใน สปป. ลาว สงมาก จากการสมภาษณผประกอบการพบวา ตนทนการขนสงสนคา 1 ตคอนเทนเนอรอาจสงกวาทไทยถง 5 เทา

ดานพธการศลกากร ปจจบน ระบบศลกากรใน สปป. ลาว พฒนาขนมากแลว ผประกอบการ

สามารถใชหนงสอรบรองถนกาเนดสนคาแบบฟอรม ด (Form D) ในการนาเขาและสงออกสนคาจากไทยไดโดยไมมปญหาดานศลกากร ตลอดจนไมมการเรยกรบเงนสนบนโดยเจาหนาทรฐ

สาหรบการอานวยความสะดวกทางการคา ภายใตความตกลงความตกลงวาดวยการขนสงขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Subregion Cross-Border Transport Agreement: GMS CBTA)125 ผประกอบการในแขวงสะหวนนะเขตยงสามารถขนสงสนคาไปยงเวยดนามหรอไทยได โดยไม

125 GMS CBTA มประเทศภาคทงสน 6 ประเทศ ไดแก ไทย เมยนมาร ลาว กมพชา เวยดนาม และจน มวตถประสงคเพอปรบกฎระเบยบเกยวกบ

พธการศลกากร การตรวจคนเขาเมอง และการกกกนโรคพชและสตว ใหเปนมาตรฐานเดยวกนและมความยงยากนอยลง ในปจจบน มประเทศภาคจานวน 4 ประเทศทใหสตยาบนตามความตกลงครบทกฉบบแลว สาหรบประเทศไทย ไดใหสตยาบนพธสารแนบทายความตกลงไปแลวทงสน 14 ฉบบ จากทงหมด 20 ฉบบ ทเหลออก 6 ฉบบมทงทอยในระหวางกระบวนการนาเสนอรฐสภาพจารณา และทอยระหวางการ



จาเปนตองขนถายสนคาเมอมการขนสงสนคาผานแดน แตตองวงในเสนทางทกาหนด เชน ตองเดนทางไปยงทาเรอแหลมฉบงเทานน แมวาผประกอบการในสะหวนนะเขตจะสามารถขนสงสนคาโดยไมตองขนถายไปไดทงยงไทยและเวยดนาม ในทางกลบกน ผประกอบการไทยและผประกอบการเวยดนามสามารถขนสงสนคาโดยไมตองขนถายไปไดยง สปป. ลาว เทานน

ดานระบบคมนาคมและโลจสตกสใน สปป. ลาว แยกเปนรายจงหวด จากการรวมรวมขอมลและสมภาษณหนวยงานทเกยวของ พบประเดนทนาสนใจดงตอไปน

เวยงจนทน เวยงจนทนเชอมตอกบชายแดนไทยทจงหวดหนองคายโดยสะพานมตรภาพแหงท 1

นอกจากน เวยงจนทนยงมระเบยงเศรษฐกจตอนกลาง (Central Economic Corridor) (ถนนสาย R13) ซงเปนเสนทางคมนาคมทสาคญทสดของ สปป. ลาว ตดผาน โดยมจดเรมตนตงแตจน ผานมายงแขวงบอแกวและเวยงจนทน หลงจากนนสามารถแยกไปไดทงไทย (หนองคาย-ชลบร) และกมพชา (พนมเปญ-สหนวลล) (ภาพท 7.3)

สะหวนนะเขต แขวงสะหวนนะเขตตงอยทางตอนกลาง คอนไปทางใตของ สปป. ลาว ทศตะวนออกตดกบ

เวยดนาม ทศตะวนตกตดกบจงหวดมกดาหารของไทย และมสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 2 เชอมระหวางสองประเทศ โดยสะหวนนะเขตนบเปนเสนทางการคาทสาคญของ สปป. ลาว เนองจากตงอยในเสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor) ทเชอมจากเมยนมาร ไทย และ สปป. ลาว ไปจนถงเวยดนามดวยถนนสาย R9126 ซงเปนถนนทมสภาพคอนขางด โดยลาสด สปป. ลาว ไดรบเงนชวยเหลอจากรฐบาลญปนในการพฒนาถนนสองชองทางจากสะหวนนะเขตไปยงลาวบาว คดเปนระยะทางทงสนประมาณ 220 กโลเมตร นอกจากน สะหวนนะเขตยงอยในแนวระเบยงเศรษฐกจตอนกลาง (Central Economic Corridor) ทมจดเรมตนจากจน ผานมายงเวยงจนทน คามวน สะหวนนะเขต ไปจนถงกรงพนมเปญและสหนวลลในกมพชา (ภาพท 7.3)

พจารณารางฯ โดยสานกงานกฤษฎกา (ทมา: เอกสารเผยแพรในงานสมมนา “ตดตามการใชสทธประโยชน FTA ภาคอตสาหกรรมไทยป 2556” จดโดยสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมและสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) เมอวนท 20 พฤษภาคม 2557)

126 เสนทาง R9 เชอมจากเมาะละแหมง – เมยวด (เมยนมาร) – แมสอด – มกดาหาร (ไทย) – สะหวนนะเขต – แดนสะหวน (สปป. ลาว) – ลาวบาว – ดานง (เวยดนาม)


ภาพท 7.3 SEZs เสนทางคมนาคมทสาคญใน สปป. ลาว


จากการศกษาโครงการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานใน สปป. ลาว พบวา ในอก 5-10 ป ระบบโครงสรางพนฐานใน สปป. ลาว มแนวโนมจะพฒนาขนอก เนองจาก สปป. ลาว ยงมโครงการพฒนาโครงสรางพนฐาน ทงทอยในระหวางดาเนนการ และทอยในแผนงานอกเปนจานวนมาก ทงโครงการเพอพฒนาดานพลงงาน ระบบขนสง และการอานวยความสะดวกทางการคา เปนตน โดยสาหรบแผนโครงการพฒนาระบบขนสง มจานวนทงสน 39 โครงการ คดเปนมลคา 1.3 หมนลานดอลลารสหรฐ สวนโครงการดานการอานวยความสะดวกทางการคา มจานวนทงสน 8 โครงการ คดเปนมลคา 23.1 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 7.9) ตวอยางโครงการทจะเพมความเชอมโยงกบไทย เชน โครงการขยายทางรถไฟทานาแลง-หนองคาย โครงการสรางสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 5 ทปากซน-บงกาฬ และโครงการปรบปรงสงอานวยความสะดวก ณ จดผานแดนชองเมก-วงเตา เปนตน (ดรายละเอยดไดในภาคผนวก 4)



ตารางท 7.9 มลคาและจานวนโครงการพฒนาการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา

ของ สปป. ลาว

ประเภท มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) จานวนโครงการ

ทงหมด ทมแหลงเงนทน ทงหมด ทมแหลงเงนทน การขนสง โครงการลงทน 13,170.0 12,870.0 33 20 โครงการผชวยทางเทคนค 1.8 0 6 0 รวม 13,171.8 12,870.0 39 20 การอานวยความสะดวกทางการคา โครงการลงทน 10.5 0 1 0 โครงการผชวยทางเทคนค 12.6 4.1 7 1 รวม 23.1 4.1 8 1

ทมา: ธนาคารเพอการพฒนาเอเชย

7.6.4 เขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะ (Special Economic Zones: SEZs และ Specific

Economic Zones)

สปป. ลาว มเขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะรวมกนทงสน 10 แหง โดยแบงเปนเขตเศรษฐกจพเศษ 2 แหง และเขตเศรษฐกจเฉพาะ 8 แหง ทงหมดอยภายใตความดแลของคณะกรรมการของสานกนายกรฐมนตร ความแตกตางระหวางเขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะ คอ เขตเศรษฐกจพเศษจะอยภายใต Prime Minister Decree เปนเขตทรฐบาลตงเปาหมายทจะพฒนาใหใหเปนตวเมองใหมทมความทนสมย มเนอทตงแต 1,000 เฮกตาร ขนไป (6,250 ไร) เขตเศรษฐกจพเศษจงอาจประกอบดวยหลายเขตเศรษฐกจเฉพาะ เชน นคมอตสาหกรรม เขตโลจสตกส เขตผลตเพอสงออก เขตการทองเทยวและโรงแรม และศนยกลางการเงน เปนตน

ปจจบน มการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะทง 10 แหงแลวมากกวา 1,030

ลานดอลลารสหรฐ มผประกอบการเขามาลงทนแลว 105 บรษท แบงสดสวนเปนภาคอตสาหกรรมรอยละ 33 ภาคบรการรอยละ 49 และการคารอยละ 18 โดยเปนการลงทนจากตางชาตรอยละ 69 การรวมทนรอยละ 6 และการลงทนโดยทองถนรอยละ 25 นอกจากน มลคาการสงออกทเกดขนจากเขตเศรษฐกจทง 10 แหงยงมากกวา 3 ลานดอลลารสหรฐ สวนมลคาการนาเขานนมากกวา 46 ลานดอลลารสหรฐ โดยสวนใหญเปนการนาเขาจากไทยและจน เพอสรางโครงสรางพนฐาน สวนการจางแรงงานของเขตเศรษฐกจทงหมดนน มจานวนแรงงานถง 7,852 คน โดยแบงเปนแรงงานชาวลาว 1,650 คน (รอยละ 21) และแรงงานตางชาต 6,202 คน (รอยละ 79)


ในอนาคต สปป. ลาว มแผนวาจะสรางเขตเศรษฐกจทงสน 25 เขต โดยปจจบนยงไมมการกาหนดเปาหมายทชดเจนของแตละเขต แตมแนวทางในการพฒนาเขตเศรษฐกจตามความเหมาะสมของพนท เชน พฒนาเขตเศรษฐกจตามแนวชายแดนเพอเปนศนยกลางการคาและบรการ และเนนพฒนาเขตเศรษฐกจในพนทหางไกลควบคไปดวย เพอใหเขตตวเมองและชนบทเตบโตไปในทศทางเดยวกน

ผประกอบการทลงทนในเขตเศรษฐกจของ สปป. ลาว จะไดรบสทธประโยชนดานการลงทนเพมเตม

จากทไดรบจากนโยบายสงเสรมการลงทน โดยสทธประโยชนเพมเตมนนจะแตกตางกนไปในแตละเขต ตวอยางสทธประโยชนเพมเตม เชน แรงงานททางานภายในเขตเสยภาษเงนไดบคคลตากวาอตราปกต นกลงทนภายในเขตเสยภาษมลคาเพมในอตราตากวาปกต และมการลดอตราภาษเงนไดนตบคคลเพมเตม เปนตน นอกจากน สปป. ลาว ยงมนโยบายจดตงศนยบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ในเขตเศรษฐกจเพออานวยความสะดวกแกนกลงทนทงดานการขออนญาตลงทน การจดทะเบยนบรษท พธการศลกากร ตลอดจนดาเนนเอกสารทเกยวของตางๆ อยางไรกตาม เขตเศรษฐกจบางแหงยงไมมการจดตง one-stop service หรอการใหบรการโดยเจาหนาทอาจยงไมสมบรณแบบ

สปป. ลาว มเขตเศรษฐกจพเศษและเขตเศรษฐกจเฉพาะสาหรบการตงโรงงานอตสาหกรรมเพยง 2

แหง ไดแก Vientiane Industrial and Trade Area (VITA Park) และ Savan-Seno SEZ ซงตงอยในเวยงจนทนและสะหวนนะเขต ตามลาดบ (ภาพท 7.4)

ภาพท 7.4 เขตเศรษฐกจสาหรบโรงงานอตสาหกรรมใน สปป. ลาว


VITA Park

Savan-Seno SEZ



1) Vientiane Industrial and Trade Area (VITA Park) เขตอตสาหกรรมและการคาเวยงจนทน (Vientiane Industrial and Trade Area: VITA Park)

เปนโครงการรวมทนระหวางบรษท Nam Wei Development ซงเปนเอกชนชาวไตหวน และกระทรวงพาณชยของ สปป. ลาว โดยมสดสวนการถอหนรอยละ 70 และรอยละ 30 ตามลาดบ ตงอยหางจากสะพานมตรภาพไทย-ลาว ประมาณ 16 กโลเมตร และอยหางจากศนยกลางเวยงจนทนประมาณ 22 กโลเมตร มพนทในเฟสแรก 110 เฮกตาร (687.5 ไร) ซงพนทกวารอยละ 50 ถกจบจองโดยนกลงทนแลว และคาดวาในป 2558 นกลงทนจะจองเตมพนท ปจจบน VITA Park อยในระหวางดาเนนการเพอขอขยายพนทเพมเตม (ตามทไดตกลงกบรฐบาล VITA Park จะมพนทประมาณ 500 เฮกตาร หรอ 3,125 ไร)

ปจจบน ผประกอบการใน VITA Park ทลงทะเบยนแลวมจานวนทงสน 28 บรษท ในจานวนน

เปนผประกอบการไทย 4 ราย127 ผประกอบการญปน 3 ราย ผประกอบการไตหวน เดนมารก ฮองกง มาเลเซย และลาว ชาตละ 1 ราย สวนทเหลอเปนผประกอบการจน โดยมโรงงานการผลตทเรมดาเนนการกอสรางแลวทงสน 7 โรงงาน ไดแก

Dai-ichi Production เรมดาเนนการป 2555 มการจางแรงงานมากกวา 450 คน

Mekong Industrial เปนเจาของโดยผประกอบการจน

San He Construction เปนเจาของโดยผประกอบการลาว

Laos Guan De เปนเจาของโดยผประกอบการจน

Thai Tsunoda Tools เปนเจาของโดยผประกอบการญปน มโรงงานอกแหงทจงหวดเชยงใหม ประเทศไทย ปจจบนอยในระหวางทดลองผลต

Mascott Inter ผลตเครองนงหมโดยผประกอบการเดนมารก

Mitsubishi

ประเดนทนาสนใจอนๆ เกยวกบ VITA Park มดงน

สทธประโยชนเพมเตมทนกลงทนจะไดรบจากการลงทนใน VITA Park ยกตวอยางเชน o ไดรบการยกเวนภาษนาเขาและสงออก o ไดรบการยกเวนภาษบรโภคสาหรบสนคาและวตถดบทใชในการผลต o ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 5 – 10 ป หลงจากนนชาระใน

อตรารอยละ 8 – 10 o ชาวตางชาตชาระภาษเงนไดบคคลในอตรารอยละ 7

127 ผประกอบการไทยทง 4 ราย ไดแก CP, บรษท tracity (ผผลตนาปลา), Big J และ PTS โดยสองรายหลงเปนผผลตอปกรณและเครองมอ

การเกษตร


ตนทนดานตางๆ ใน VITA Park เปนดงตอไปน o คาเชาทดน: 0.3 – 0.72 ดอลลารสหรฐ/ตร.เมตร/ป (ประมาณ 10 – 23 บาท) โดย

สามารถเชาทดนได 75 ป และขอตออายได o คานา: 0.025 – 0.35 ดอลลารสหรฐ/ลบ.ม. (ประมาณ 0.8 – 11 บาท) o คาไฟฟา: 0.059 – 0.065 ดอลลารสหรฐ/kwH (ประมาณ 2 บาท)

ระบบโครงสรางพนฐานมคณภาพดพอสมควรและมปรมาณเพยงพอ สาหรบไฟฟานน VITA Park ไดรบกระแสไฟฟาจากรฐบาลโดยตรง และมเครองปนกระแสไฟฟา ปจจบน อยในระหวางดาเนนกอสรางระบบบาบดนาเสย คาดวาจะแลวเสรจในป 2558

ดานระบบคมนาคมโดยรอบ VITA Park อยหางจากทางรถไฟ (ความเรว 100 กโลเมตรตอชวโมง ใชสาหรบบรรทกสนคาเทานน) ทจะเดนทางจาก สปป. ลาว ไปยงจนเพยง 800 เมตร ลาสด รฐบาลจนและลาวบรรลขอตกลงรวมกนแลว และอยในระหวางการดาเนนการกอสราง คาดวาจะแลวเสรจในป 2561–2562 สวนถนนทางเขาเขตยงอยในระหวางการกอสราง ทาใหมสภาพไมสมบรณนก คาดวาจะดาเนนการกอสรางแลวเสรจภายในป 2557

ผประกอบการสวนใหญใน VITA Park นาเขาและสงออกสนคา โดยขนสงทางถนนไปยงทาเรอแหลมฉบงในไทย หรอทาเรอไฮฟองหรอออนในเวยดนาม ทงน ระยะทางจาก VITA Park ไปยงไฮฟองหรอออนประมาณ 400–500 กโลเมตร ถนนมคณภาพด แตตองใชเวลาเดนทางประมาณ 7 ชวโมง เนองจากเปนถนนทตดผานหบเขา และมเพยง 2 ชองทางเดนรถ

ม one-stop service เพออานวยความสะดวกใหแกนกลงทนในการดาเนนการตางๆ เชน การขอใบอนญาตลงทน และการขนทะเบยนธรกจ เปนตน อยางไรกตาม ปจจบนยงไมมเจาหนาทรฐเขามาประจาใน one-stop service เนองจาก VITA Park ยงกอสรางไมเสรจสมบรณ

มหอพกสาหรบแรงงานจานวน 2,500 คน

มโครงการสรางโรงเรยนสาหรบสายอาชพ เพอเตรยมปอนแรงงานเขาส VITA Park

2) Savan-Seno SEZ

เขตเศรษฐกจพเศษสะหวน-เซโนเรมดาเนนการกอตงตงแตป 2546 โดยรฐบาลลาว แตการดาเนนงานโดยภาครฐไมคบหนามากนก ปจจบนจงเรมใหสมปทานนกลงทนตางชาตเขามาพฒนาเขต มจดประสงคหลกเพอสรางงาน และพฒนาทกษะของแรงงานจากการถายทอดเทคโนโลยของผประกอบการทมาลงทนในเขต ขอไดเปรยบทสาคญดานสถานทตงของ Savan-Seno SEZ คอ ตงอยใกลถนนหมายเลข 9 ซงเปนเสนทางภายใตแนวระเบยงเศรษฐกจ East-West Economic Corridor มพนททงหมดประมาณ 5,962.5 ไร โดยแบงพนทเปน 4 เขต ไดแก



o เขต A มผประกอบการลงทนในเขตแลว 1 ราย o เขต B มผประกอบการลงทนในเขตแลว 4 ราย และจางแรงงานประมาณ 1,200 คน

o เขต C มผประกอบการลงทนในเขตแลว 37 ราย ซงมผประกอบการไทยดวย และมการจางแรงงาน 938 คน ในจานวนน เปนแรงงานทกษะชาวไทย 27 คน

o เขต D มผประกอบการลงทนในเขตแลว 4 ราย Savan-Seno SEZ มการจางแรงงานรวมกวา 2,000 คน แตยงอยในระหวางการกอสรางหอพก

ใหแรงงาน ปจจบน แรงงานสวนหนงจงตองพกอาศยในหอพกชวคราว จากการสมภาษณ Savan-Seno SEZ พบวา ทางเขตเนนสนบสนนการลงทนในอตสาหกรรมท

ใชเทคโนโลยเปนหลก จงอาจไมใชพนทเปาหมายสาหรบตงโรงงานการผลตในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน สาหรบประเดนทนาสนใจอนๆ เกยวกบ Savan-Seno SEZ มดงน

สทธประโยชนเพมเตมทนกลงทนจะไดรบจากการลงทนในเขต ยกตวอยางเชน o ไดรบการยกเวนภาษนาเขาและสงออก o สาหรบภาคอตสาหกรรม ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 5 – 10

ป หลงจากนนชาระในอตรารอยละ 8 – 10 o ชาวตางชาตชาระภาษเงนไดบคคลในอตรารอยละ 5

ตนทนดานตางๆ ใน Savan-Seno SEZ เปนดงตอไปน o คาเชาทดน: 0.3 ดอลลารสหรฐ/ตร.เมตร/ป (ประมาณ 10 บาท) เชาทดนได 75 ป o คานา: 0.56 ดอลลารสหรฐ/ลบ.ม. (ประมาณ 18 บาท) o คาไฟฟา: 0.09 ดอลลารสหรฐ/kwH (ประมาณ 3 บาท)

ม one-stop service เพออานวยความสะดวกใหแกนกลงทนในการดาเนนการตางๆ เชน การขอใบอนญาตลงทน การลงทะเบยนและยนภาษ การดาเนนการเพอนาเขาและสงออกสนคา การจางแรงงาน ตลอดจนการดาเนนงานดานกฎหมาย การขอวซาและใบอนญาตทางานใหแรงงานตางดาว เปนตน

มศนยฝกอบรมแรงงาน เพอพฒนาทกษะของแรงงาน

หากแรงงานมทพกอาศยในระยะทางเกนกวา 40 กโลเมตร Savan-Seno SEZ มนโยบายใหแรงงานพกอาศยทหอพกของเขตไดโดยไมตองเสยคาใชจาย และหากแรงงานมทพกอาศยอยในระยะทาง 40 กโลเมตร จะมบรการรถรบ-สงให

แมวาจะมทตงอยใกลชายแดนไทย แตแรงงานสวนหนงไมยายไปทางานทไทย เนองจากแรงงานตองเสยคาใชจายในการขอใบอนญาตทางานคอนขางสง นอกจากน ยงอาจไดรบคาจางแรงงานตากวา 300 บาทตอวน และตองอยหางจากถนทอยเดมและครอบครวดวย


ประเดนสาคญตางๆ ของเขตเศรษฐกจ VITA Park และ Savan-Seno โดยเปรยบเทยบดงแสดงในตารางท 7.10

ตารางท 7.10 ประเดนสาคญของเขตเศรษฐกจสาหรบโรงงานอตสาหกรรมใน สปป. ลาว

VITA Park Savan-Seno SEZ

เจาของโครงการ ผประกอบการไตหวนและรฐบาลลาว รฐบาล

พนท 687.5 ไร 5,962.5 ไร

คาเชาทดน 0.3-0.72 USD/ตร.ม./ป (10 – 23 บาท) เชาทดนได 75 ป และขอตออายได

0.3 USD/ตร.ม./ป (10 บาท) เชาทดนได 75 ป

คาไฟฟา 0.059 – 0.065 USD/Kwh (2 บาท) 0.09 USD/Kwh (3 บาท)

คานา 0.025 – 0.35 USD/ลบ.ม. (0.8 – 11 บาท) 0.56 USD/ลบ.ม. (18 บาท)

จดเดนดานการ

คมนาคม - หางจากศนยกลางเวยงจนทนประมาณ 22

กโลเมตร - ใกลทางรถไฟไปจน ซงอยระหวางกอสราง

ใกลถนนหมายเลข 9 ซงเปนสวนหนงของ East-West Economic Corridor

การอานวยความ

สะดวกแกนกลงทน - ม one-stop service - มหอพกสาหรบแรงงาน

- ม one-stop service - มหอพกชวคราวสาหรบแรงงาน (อยในระหวาง

ดาเนนการกอสราง)

จานวน

ผประกอบการ - ยกเวนภาษนาเขาและสงออก - ยกเวนภาษบรโภคสาหรบสนคาและวตถดบท

ใชในการผลต - ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 5 –

10 ป หลงจากนนชาระในอตรารอยละ 8 – 10 - ชาวตางชาตชาระภาษเงนไดในอตรารอยละ 7

- ยกเวนภาษนาเขาและสงออก - ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 5 –

10 ป หลงจากนนชาระในอตรารอยละ 8 – 10 - ชาวตางชาตชาระภาษเงนไดในอตรารอยละ 5

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจากการ VITA Park, Savan Seno SEZ และ Lao National Committee for Special Economic Zone



7.7 ขอควรพจารณาทสาคญในการเขาไปลงทน

ผประกอบการทสนใจเขาไปลงทนในกมพชาควรพจารณาขอควรระวงทสาคญดงตอไปน

1) แรงงาน

สปป. ลาว ประสบภาวะขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานวชาชพ สวนหนงเนองจากกาลงแรงงานในประเทศมจากด และนโยบายขนคาจางแรงงานขนตาเปน 300 บาทของไทยททาใหแรงงานลาวสวนหนงยายมาทางานทไทยซงใหคาจางแรงงานสงกวา อยางไรกตาม การตงโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลกทตองการแรงงานประมาณ 100 – 500 คนยงคงสามารถทาได โดยผประกอบการอาจแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานไดสวนหนงดวยวธดงตอไปน

o พจารณาเลอกสถานทตงของโรงงานดวยความรอบคอบ กลาวคอ ตงโรงงานในพนททไมมการแยงแรงงานกบผประกอบการรายอน และใหมระยะหางจากชายแดนไทยประมาณ 20 – 40 กโลเมตร เพอปองกนไมใหแรงงานยายไปทางานทไทย

o ปรบปรงวธการรบสมครงาน โดยผประกอบการอาจเดนทางไปยงชนบท หรอพนทใกลเคยง เพอรบสมครและกระจายขาวสารเกยวกบตาแหนงงานทวาง ทงลกษณะงาน คาจาง ทพกอาศย และสวสดการตางๆ

o สนบสนนใหแรงงานชกชวนเพอนแบบปากตอปาก o ใชบรการบรษทจดหางาน หรอตดตอขอความชวยเหลอจากกระทรวงแรงงาน o ในกรณทตงโรงงานอตสาหกรรมอยในเขต SEZ ผประกอบการสามารถขอความ

ชวยเหลอจาก SEZ ได o ใหคาจางแรงงานทสะทอนตาแหนงงาน และใหสวสดการดานตางๆ แกแรงงาน เพอจง

ใจแรงงาน

อตราการเปลยนงานของแรงงานลาวสง สาเหตจากวฒนธรรมการยายถนฐานบอยของชาวลาว

แรงงานขาดทกษะ ประสทธภาพ และระเบยบวนยในการทางาน เนองจากสวนมากเปนแรงงานจากภาคเกษตรกรรมและกสกรรมเปนหลก จงไมคนเคยกบการทางานในภาคอตสาหกรรม อยางไรกตาม ผประกอบการสามารถฝกอบรมแรงงานได โดยอาจใชระยะเวลาในการฝกอบรมตงแต 1 สปดาหถง 3 เดอนกอนเขาสายการผลตจรง ขนอยกบความซบซอนของกระบวนการผลตสนคานนๆ ทงน ภาครฐมนโยบายในการพฒนาทกษะฝมอแรงงาน ดวยการสรางศนยฝกอบรมแรงงานในทกแขวง


คาจางแรงงานใน สปป. ลาว มแนวโนมเพมขนตอเนอง โดยอาจมการปรบขนคาจางแรงงานขนตาในอนาคตอนใกล ทงน การปรบขนคาจางแรงงานขนตาอาจไมกระทบผประกอบการมากนก เนองจากผประกอบการสวนมากจายคาจางแรงงานสงกวาคาจางแรงงานขนตา โดยอาจกระทบคาลวงเวลา ซงใชคาจางแรงงานขนตาในการคานวณ

2) ระบบโลจสตกสและศลกากร

สปป. ลาว ไมมทางออกทะเล ทาใหตนทนสาหรบการนาเขาและสงออกสนคาสงขน นอกจากน ตนทนดานโลสจตกสภายในประเทศของ สปป. ลาว คอนขางสง

นกลงทนตางชาตไมคนเคยกบระบบศลกากร ในขณะทระบบศลกากรของ สปป. ลาว เปนระบบ paper-based จงอาจเปนชองโหวใหมการเรยกรบสนบนจากเจาหนาทรฐได

3) นโยบายรฐบาล

แผนพฒนาเศรษฐกจของ สปป. ลาว ยงไมชดเจนมากนก แตมแนวโนมวารฐบาลเนนใหการสนบสนนโครงการลงทนทสรางมลคาเพม เชน อตสาหกรรมทใชทรพยากรในประเทศ เปนตน

การประกาศกฎระเบยบของภาครฐทาไดชาและไมทวถง

7.8 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน

1) กองสงเสรมการลงทนภายในตางประเทศ สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน

ทอย: 555 ถ. วภาวดรงสต เขตจตจกร กรงเทพ 10900 โทรศพท: 02-553-8218, 02-553-8395 โทรสาร: 02-553-8318 อเมล: [email protected]

2) สถานเอกอครราชทตไทย ณ เวยงจนทน ทอย: Royal Thai Embassy Vientiane Kaysone Phomvihane Avenue, Xaysattha, Vientiane โทรศพท: (856) 21 214 581-2 โทรสาร: (856) 21 214 580



3) สถานกงสลใหญ ณ แขวงสะหวนนะเขต ทอย: 229 Thahae Road Ban Thameuang

Kaysone Phomvihane District, Savannakhet Province โทรศพท: (856) 41 212 373, 252 080 โทรสาร: (856) 41 212 370, 252 078 อเมล: [email protected]

4) ธนาคารกรงเทพ สาขาเวยงจนทน

ทอย: Unit 12 Samsenthai Road, Xieng Nguen Village Chanthanouly District, Vientiane โทรศพท: (856) 21 264 828 โทรสาร: (856) 21 213 561 อเมล: [email protected]

5) Association of the Lao Garment Industry (ALGI) ทอย: Souphanouvong Road, P.O.Box 4212, Vientiane โทรศพท: (856) 20 5569 5019 อเมล: [email protected], [email protected]

6) Department of Planning and Investment, Savannakhet Province โทรศพท: (856) 41 212 163

7) Investment Promotion Department, Ministry of Planning and Investment ทอย: Luangprabang Road, Vientiane 01001 โทรศพท: (856) 21 218 379, 217 012, 218 377 โทรสาร: (856) 21 215 491

8) JETRO Vientiane Office ทอย: 4F Vieng Vang Tower, Boulichan Road Dongpalan Thong Village, Sisattanak District โทรศพท: (856) 20 5650 8130, 7779 1277 อเมล: [email protected]


9) Lao National Chamber of Commerce and Industry ทอย: Kaysone Phomvihane Avenue, Ban Phonphanao Saysettha District, P.O..Box 4596 โทรศพท: (856) 21 453 312 อเมล: [email protected]

10) Lao National Committee for Special Economic Zone ทอย: P.O.Box 1983, Lanexang Road, Vientiane โทรศพท: (856) 21 254 474 อเมล: [email protected], [email protected]

11) Sasvan-Seno SEZ ทอย: Former Savannakhet Airport Terminal, Phetsalath Road Kaysone Phomvihane District, Savannakhet Province โทรศพท: (856) 41 212 145 โทรสาร: (856) 41 214 291

12) Vientiane Industrial and Trade Area (VITA Park)

ทอย: VITA Park Noonthong Village, Saythany District, Vientiane โทรศพท: (856) 20 9977 9705 อเมล: [email protected]

289

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย

อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ทงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ มบทบาทสาคญอยางมากตอเศรษฐกจไทย ทงในฐานะเปนอตสาหกรรมสงออกทสาคญของประเทศ โดยคดเปนสดสวนรอยละ 6.5 ของมลคาการสงออกสนคาทงหมดของประเทศไทยในป 2555128 และเปนแหลงการจางงานทสาคญ โดยมสดสวนการจางงานสงถงรอยละ 15 ของการจางงานในภาคอตสาหกรรมทงหมดในป 2555129

อยางไรกตาม อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาวของไทย ตองเผชญกบปญหาขดความสามารถในการแขงขนทลดตาลง ดงจะเหนไดจากสดสวนสนคาสงออกของไทยในตลาดโลกทลดลงอยางตอเนอง (ภาพท 8.1) โดยในอตสาหกรรมสงทอ สวนแบงตลาดของไทยในตลาดโลกลดลงจากรอยละ 1.59 ในป 2553 เหลอรอยละ 1.37 ในป 2555 อตสาหกรรมเครองนงหมลดลงจากรอยละ 1.06 ในป 2553 เหลอรอยละ 0.86 ในป 2555 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงลดลงจากรอยละ 1.06 ในป 2553 เหลอรอยละ 0.95 ในป 2555 และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบลดลงจากรอยละ 3.89 ในป 2553 เหลอรอยละ 3.39 ในป 2555 ซงสวนหนงเปนผลจากปญหาการขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะอยางยงแรงงานไรทกษะ และการเพมขนของคาจางทวความรนแรงอยางตอเนอง นอกจากน ในอนาคตผประกอบการไทยอาจเขาถงตลาดหลกไดยากมากขน เนองจากไทยถกตดสทธจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากร (GSP) เพมเตม โดยลาสด ไทยจะถกตดสทธจากระบบ GSP ของสหภาพยโรปในป 2558 ในขณะทประเทศคคาเรมทาความตกลงเขตการคาเสรกบประเทศคแขง เชน FTA ระหวางสหภาพยโรปและเวยดนาม ซงคาดวาจะเจรจาเสรจสนในเดอนตลาคม ป 2557

128 ทมา: คณะผวจย คานวณจากฐานขอมลกระทรวงพาณชย 129 ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร, สานกงานสถตแหงชาต



ภาพท 8.1 สวนแบงตลาดสนคาของไทยในตลาดโลก ป 2553-2555

ทมา: คณะผวจย คานวณจากฐานขอมลกระทรวงพาณชยและ UN Comtrade

8.1 กรณศกษา: เปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลตของโรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหม

การเปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลต คอ การจาลองโครงสรางตนทนของโรงงาน เพอศกษาความแตกตางของตนทนการผลตเบองตน ในกรณทโรงงานซงตงอยในกรงเทพฯ ยายไปดาเนนการผลตในพนทเปาหมาย

เพอเปนกรณศกษา คณะผวจยไดจาลองโครงสรางตนทนของโรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหม ซง

ไดยายหรอขยายฐานการผลตจากกรงเทพฯ ไปยงเมองดานง (เวยดนาม) ปอยเปต (กมพชา) และเวยงจนทน (สปป. ลาว) โดยในการศกษา คณะผวจยใชโครงสรางตนทนของโรงงานผลตเครองแตงกายไทยทไดขยายฐานการผลตไปยงพนทดงกลาวจรงและไดปรบคาความแตกตางดานผลตภาพแรงงานในแตละพนท เพอใหไดแบบจาลองโครงสรางตนทนทใกลเคยงความเปนจรงมากทสด130 (ดรายละเอยดสมมตฐานในภาคผนวก 5)

จากการจาลองโครงสรางตนทนของโรงงานผลตเครองแตงกายในดานง ปอยเปต และเวยงจนทน โดย

ปรบความแตกตางดานผลตภาพแรงงานแลวพบวา หากกาหนดใหตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทตงอยในกรงเทพฯ มมลคาเทากบ 100 บาท ตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทเมองดานง ปอยเปต และเวยงจนทน จะเทากบ 94.2 บาท 83.9 บาท และ 83.8 บาท ตามลาดบ (ภาพท 8.2) โดยมขอสงเกตวา ปจจยหลกททาใหตนทนการผลตหนาโรงงานในแตละพนทมความแตกตางกน คอ ตนทนแรงงาน โดยกรงเทพฯ มตนทนแรงงาน

130 คณะผวจยใชโครงสรางตนทนของโรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหม เนองจากเปนอตสาหกรรมปลายนา ทมแนวโนมวาจะยายหรอขยายฐาน

การผลตไปยงประเทศเพอนบานมากทสด นอกจากน ยงเปนอตสาหกรรมทมขอมลสาหรบนามาใชจาลองโครงสรางตนทนครบถวน

2553 2554 2555

สงทอ 1.59 1.48 1.37

เครองนงหม 1.06 0.91 0.86

เครองหนงและรองเทา 1.06 1.01 0.95

อญมณและเครองประดบ 3.89 3.42 3.39

รวม 3 อตสาหกรรม 7.59 6.82 6.57

0.001.002.003.004.005.006.007.008.00

รอยละ

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย 291

สงทสด รองลงมา คอ ดานง เวยงจนทน และปอยเปต ทงน แมวาอตราคาจางแรงงานทดานงจะตากวากรงเทพฯ มาก แตผประกอบการในเวยดนามตองชาระเงนสมทบใหกองทนประกนสงคมในอตรารอยละ 22 ของเงนเดอนลกจาง จงทาใหตนทนแรงงานทดานงตากวากรงเทพฯ เพยงเลกนอยเทานน

ภาพท 8.2 โครงสรางตนทนการผลตเครองนงหมหนาโรงงานทดานง ปอยเปต และเวยงจนทน

เทยบกบกรงเทพฯ

ทมา: คณะผวจย หมายเหต: - ตนทนแรงงาน ประกอบดวย คาจางแรงงานและเงนสมทบทนายจางตองจายใหระบบประกนสงคม

- ตนทนการผลตหนาโรงงานไมรวมตนทนคาขนสงจากโรงงานไปยงทาเรอ

จากการจาลองโครงสรางตนทนรวมคาขนสงไปยงทาเรอ (ตนทน FOB) และภาษสาหรบสงออกไปยง

ตลาดหลก ไดแก สหภาพยโรป และสหรฐอเมรกา โดยใชอตราภาษเฉลยของสนคาในกลมเครองนงหม พบวา หากกาหนดใหตนทน ณ ทาเรอของโรงงานเครองนงหมทตงอยในกรงเทพฯ มมลคาเทากบ 100 บาท ตนทน ณ ทาเรอของโรงงานทตงในเมองดานง ปอยเปต และเวยงจนทนจะเทากบ 96.8 บาท, 86.7 บาท และ 87.5 บาท ตามลาดบ และเมอพจารณาถงอตราภาษดวย พบวา ตนทนสาหรบการสงออกไปยงสหภาพยโรป131 ของโรงงานเครองนงหมทตงอยในกรงเทพฯ จะเทากบ 110.8 บาท ในขณะทตนทนสาหรบการสงออกไปยง

131 ใชอตราภาษของป 2558 ซงไทยจะถกยกเลกสทธ GSP จากสหภาพยโรป

กรงเทพฯ ดานง ปอยเปต เวยงจนทนวตถดบ 48.5 48.5 48.5 48.5แรงงาน 23.7 22.2 9.9 11.6คาใชจายสานกงาน 4.1 2.0 1.5 2.0คาไฟฟา 4.3 2.1 4.6 2.3คานา 0.1 0.0 0.0 0.0อนๆ 19.4 19.4 19.4 19.4

0

20

40

60

80

100100.0

94.2 83.9 83.8



สหภาพยโรปของโรงงานเครองนงหมทตงอยในดานง ปอยเปต และเวยงจนทน อยท 105 บาท, 86.7 บาท และ 87.5 บาท ตามลาดบ สวนตนทนสาหรบการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาของโรงงานเครองนงหมทตงอยในกรงเทพฯ เทากบ 110 บาท ในขณะทตนทนสาหรบการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาของโรงงานเครองนงหมทตงอยในดานง ปอยเปต และเวยงจนทน อยท 106.7 บาท, 95.4 บาท และ 96.5 บาท ตามลาดบ (ภาพท 8.3)

ภาพท 8.3 โครงสรางตนทน ณ ทาเรอและอตราภาษของโรงงานทดานง ปอยเปต และเวยงจนทน

เทยบกบกรงเทพฯ


จากกรณศกษาดงกลาว สามารถสรปไดวา ผประกอบการทยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนท

เปาหมายดงกลาว จะไดประโยชนจากตนทนคาแรงทตากวา และสทธพเศษทางภาษทไดรบจากตลาดหลก

8.2 แนวทางการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

สาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน โดยเฉพาะอยางยงขนตอนการผลตทมมลคาเพมไมสงนก

ปจจยสาคญทสดในการแขงขน คอ ตนทนดานแรงงาน ดงนน ผประกอบการไทยทเปนผรบจางผลต (Original Equipment Manufacturers: OEMs) ซงตองเผชญกบการแขงขนดานราคาทรนแรงจากผประกอบการตางชาต จงตองแสวงหาแหลงผลตทมคาจางตาเพอรกษาความสามารถในการแขงขน จากการศกษาและรวบรวมขอมลจากหนวยงานทเกยวของ เชน สมาคมเครองนงหมไทย พบวา ผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนสวนหนง ไดยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานในกลม CLMV แลว ดงแสดงในตารางท 8.1

100 9787 88

111105

87 88

110 10795 97

กรงเทพฯ ดานง ปอยเปต เวยงจนทน

ตนทน ณ ทาเรอ ตนทน ณ ทาเรอ + EU GSP (2015) ตนทน ณ ทาเรอ + US GSP

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย

293

ตารางท 8.1 ตวอยางผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนทไดยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศในกลม CLMV

อตสาหกรรม กมพชา ลาว เมยนมาร เวยดนาม

สงทอและเครองนงหม

พนมเปญ

- Dynasty Apparel Co., Ltd. (เปนเจาของเองทงหมด)

บนเตยเมยนเจย

- T.K. Garment Co., Ltd. (รวมทน)

- S.P. Brother Co., Ltd. (รวมทน) - Hi-tech Apparel Co., Ltd. (เปน

เจาของเองทงหมด) เกาะกง

- Nice Apparel Co., Ltd. (เปนเจาของเองทงหมด)

เวยงจนทน

- Hi-tech Apparel Co., Ltd. (รวมทน)

- Gold Mine Garment Co., Ltd. (รวมทน)

- Asian Garment Co., Ltd. (เปนเจาของเองทงหมด)

ยางกง

- Thai Wacoal Public Co., Ltd และ Pattaya Manufacturing Co., Ltd. (รวมทน)

- Myanmar S.M.C. (รวมทน) - Thai Parfun Co., Ltd. บรษทญปนท

มฐานการผลตในไทย (เปนเจาของเองทงหมด)

โฮจมนห

- Yumark Co., Ltd. บรษทไตหวนทมฐานการผลตในไทย (เปนเจาของเองทงหมด)

เบนเตร

- Liberty Garment Co., Ltd. (รวมทน)

กวางนม

- Hi-tech Apparel Co., Ltd. ลองอน

- Hong Seng Group

รองเทาและเครองหนง

พระตะบอง

- Aerosoft Summit Footwear (รวมทน)

พนมเปญ

- Dance Supply (Cambodia) Limited (เปนเจาของเองทงหมด)

- ยางกง - ไมเปดเผยชอ (จางผลต)

อญมณและเครองประดบ

- - ยางกง - Myanmar VES Co., Ltd. (รวมทนกบรฐบาล)

ดองไน - แพรนดา จวเวลร

ทมา: คณะผวจย รวบรวมขอมลจากสมาคมทเกยวของ ผประกอบการ และขาวตางๆ



8.2.1 ผประกอบการกลมทมแนวโนมในการยายหรอขยายฐานการผลต

จากการศกษา พบวา ผประกอบการขนาดใหญทมคาสงซอจากผซอตางประเทศรายใหญ มโอกาส

ทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานมากกวาผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก (Small and Medium Enterprises: SMEs) เนองจากมความพรอมดานเงนทนและมความสามารถในการยอมรบความเสยงมากกวา SMEs นอกจากน สวนหนงยงเปนการปฏบตตามคาแนะนาของผซอทเรยกรองใหผประกอบการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศทมคาแรงตากวา เพอคงความสามารถในการแขงขนดานราคา

การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานสาหรบ SMEs ไมสามารถทาไดงายนก

เพราะมความสามารถในการยอมรบความเสยงในระดบจากด และจาเปนตองใชเงนทนจานวนมาก ทงในการลงทนและศกษาหาขอมล ทงน จากการศกษาและสมภาษณผทเกยวของพบวา ผประกอบการทเขาไปลงทนในประเทศเพอนบานมกประสบปญหาขาดความรและความเขาใจเกยวกบกฎระเบยบและแนวทางปฏบต

8.2.2 พนททเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลต

1) ระดบประเทศ

หากผประกอบการไทยสนใจทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานเพอหาแหลงแรงงานทคาจางตากวาประเทศไทย นอกเหนอจากเวยดนามและเมยนมาร (ซงไดศกษาเชงลกในโครงการในปงบประมาณ 2556 แลว) ประเทศเพอนบานทมความนาสนใจสาหรบเปนฐานการผลตสาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไดแก กมพชา สปป. ลาว และอนโดนเซย เนองจากคาแรงทตากวาไทย ในป 2555 เงนเดอนของแรงงานทวไปทตาทสดในอาเซยน อนดบแรก 5 ไดแก ยางกง (53 ดอลลารสหรฐ) รองลงมา คอ พนมเปญ (74 ดอลลารสหรฐ) เวยงจนทน (132 ดอลลารสหรฐ) โฮจมนห (148 ดอลลารสหรฐ) และจาการตา (239 ดอลลารสหรฐ)132 สวนในดานกาลงแรงงาน จากขอมลป 2555 อนโดนเซยเปนประเทศทมกาลงแรงงานมากทสดในอาเซยน (118.4 ลานคน) ในขณะทกมพชาและ สปป. ลาว มกาลงแรงงานนอยกวาไทย (8.4 ลานคน และ 3.3 ลานคน ตามลาดบ)133 อยางไรกตาม ทงกมพชาและ สปป. ลาว ยงมจานวนโรงงานอตสาหกรรมไมมากนก จานวนแรงงานจงไมเปนปญหาสาหรบผประกอบการ SMEs ทตองการแรงงานไมเกนประมาณ 200-500 คน

132 ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 23nd Survey of Investment Related Costs in Asia and

Oceania (2013) 133 ทมา: ธนาคารโลก


หากพจารณาในแงการคมนาคมและความเชอมโยงกบหวงโซอปทานไทย กมพชาและ สปป. ลาว ซงเปนประเทศในกลมอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) ทมอาณาเขตตดกบไทย มความไดเปรยบอนโดนเซย ทงในดานความสะดวกในการบรหารจดการ ตนทนคาขนสงสนคา และวฒนธรรมทคลายคลงกน นอกจากน การทกมพชาและ สปป. ลาว จดอยในกลมประเทศพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) จงทาใหไดเปรยบอนโดนเซยในดานสทธพเศษทางการคาจากตลาดหลก เชน ไดรบยกเวนภาษสาหรบสนคาสงออกไปสหภาพยโรปในทกประเภทสนคา (ยกเวนอาวธ) ในขณะทอนโดนเซยไมไดรบการยกเวนภาษ และยงมการกาหนดเพดานสนคาสงออกทไดรบสทธพเศษดวย

หากพจารณาทงจากปจจยดานคาแรง กาลงแรงงาน ความเชอมโยงกบหวงโซอปทานไทย และสทธพเศษทางการคาจากตลาดหลก จะเหนไดวา หากเปนการผลตเพอสงออกไปยงประเทศทสาม โดยเปรยบเทยบ กมพชาและ สปป. ลาว มความนาสนใจมากกวาอนโดนเซย134 ทงน การเขาไปลงทนในกมพชาและ สปป. ลาว มจดแขงและจดออน135 ดงน

การเขาไปลงทนในกมพชา จดแขงทสาคญ คอ คาจางแรงงานตา เสนทางคมนาคมทเชอมตอกบหวงโซอปทานในไทยได นโยบายสนบสนนการลงทนจากตางประเทศ (การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษตามแนวชายแดนและการเปดจดผานแดนเพมเตมกบไทย) และสทธพเศษทางการคาจากตลาดหลก ทงสหภาพยโรป สหรฐอเมรกา และญปน ขณะทจดออนทสาคญ คอ ปญหาดานแรงงาน ทงกาลงแรงงานทจากด แรงงานมอตราเปลยนงานสง แรงงานขาดทกษะ การประทวงของแรงงาน และคาจางแรงงานเพมขนรวดเรว นอกจากน ยงมจดออนดานตนทนคาไฟฟาสง ระบบคมนาคมไมดนก ตนทนโลจสตกสสง และการเรยกรบสนบนโดยเจาหนาทรฐ

การเขาไปลงทนใน สปป. ลาว จดแขงทสาคญ คอ คาจางแรงงานตา ตนทนโครงสรางพนฐานตา เสนทางคมนาคมทเชอมตอกบหวงโซอปทานในไทยได และนโยบายสงเสรมการลงทนทเปดกวางและใหสทธประโยชนแกนกลงทนตางชาตมากกวาประเทศเพอนบานอนโดยเปรยบเทยบ ขณะทจดออนทสาคญ คอ ปญหาดานแรงงาน ทงกาลงแรงงานจากด แรงงานมอตราเปลยนงานสง แรงงานขาดทกษะและระเบยบวนย และคาจางแรงงานเพมขนตอเนอง นอกจากน ยงมจดออนดานตนทนโลจสตกสสง และแผนพฒนาเศรษฐกจของรฐบาลทยงไมชดเจนนก

134 อนโดนเซยมความนาสนใจในดานการมตลาดทใหญ ดงนน หากเปนการผลตเพอมงจาหนายในประเทศ การผลตในอนโดนเซยจะมความ

ไดเปรยบและเหมาะสมมากกวากมพชาและลาวซงมตลาดขนาดเลก 135 คณะผวจยวเคราะหจากขอมลจากการสมภาษณผประกอบการและหนวยงานทเกยวของ



2) ระดบจงหวด

ในการพจารณาขอมลเชงพนทในระดบจงหวดของกมพชาและ สปป. ลาว โดยใชปจจยหลก เชน จานวนกาลงแรงงานในจงหวดและบรเวณใกลเคยง โครงสรางพนฐาน เสนทางการคมนาคมขนสง และเขตเศรษฐกจพเศษ เปนขอมลทสาคญเพอประกอบการพจารณาในการตดสนใจลงทน พบวา ในกรณของกมพชา พนททนาสนใจสาหรบผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนคอ พนมเปญ รวมทงจงหวดทอยตดกบชายแดนไทย ไดแก บนเตยเมยนเจย (ปอยเปตและศรโสภณ) (ตดกบจงหวดสระแกว) และเกาะกง (ตดกบจงหวดตราด) ซงมโครงขายคมนาคมเชอมตอกบไทยไดสะดวก โดยในบรเวณพนทดงกลาว มเขตเศรษฐกจพเศษทสาคญ 4 แหง ไดแก Phnom Penh SEZ (อยในจงหวดกนดาลซงตดกบกรงพนมเปญ) Poipet O’Neang SEZ (บนเตยเมยนเจย) Sisophon Industrial Park (บนเตยเมยนเจย) และ Neang Kok Koh Kong SEZ (เกาะกง) ดงแสดงในภาพท 8.4

ภาพท 8.4 เขตเศรษฐกจพเศษทสาคญในพนทเปาหมายในกมพชา


ในกรณของ สปป. ลาว พนททเหมาะสมสาหรบตงโรงงานอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน คอเวยงจนทน เนองจากเปนพนททมกาลงแรงงานมากทสดในประเทศ และมเขตเศรษฐกจพเศษสาหรบโรงงานอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไดแก Vientiane Industrial and Trade Area (VITA Park)


อยางไรกตาม เวยงจนทนยงคงประสบปญหาแรงงานตงตวและอตราการลาออกสง แตมระดบความรนแรงนอยกวาพนทอนโดยเปรยบเทยบ แมวาสะหวนนะเขตและจาปาศกดมพรมแดนตดกบชายแดนไทย136 แตพนททงสองนยงไมใชพนททเหมาะสมสาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนในปจจบน กลาวคอ เขตเศรษฐกจพเศษสะหวน-เซโนในสะหวนนะเขตเนนเฉพาะอตสาหกรรมทเกยวของกบเทคโนโลยสง และในจาปาศกด ปจจบนยงไมมเขตเศรษฐกจพเศษ จงทาใหกระบวนการสงออกและนาเขายงมปญหาอยมาก แตในอนาคต จาปาศกดจะเปนแหลงทนาลงทนสาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน หากสามารถจดตงเขตเศรษฐกจพเศษซงมบรการ One-stop service เพออานวยความสะดวกในการสงออกและนาเขาได 8.2.3 รปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

ผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนของไทย ทงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ทสนใจจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชาหรอ สปป. ลาว ควรพจารณาเลอกรปแบบการลงทนตามความเหมาะสมของธรกจของตนเปนหลก

ในกรณของการลงทนในกมพชา รปแบบการลงทนในการยายหรอขยายฐานการผลตของทง 3 อตสาหกรรมทศกษามลกษณะไมแตกตางกน โดยอาจจาแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

(1) การลงทนโดยตรงแบบทชาวตางชาตเปนเจาของเองทงหมด เปนรปแบบการลงทนทผประกอบการตางชาตสวนใหญใช เนองจากมขอด คอ ความคลองตวในการบรหารจดการ และผประกอบการยงไมตองแบบรบความเสยงในการหาผประกอบการคคาทไวใจได

(2) การรวมทนกบผประกอบการทองถน สวนใหญเกดขนในกรณทผประกอบการตางชาตและผประกอบการทองถนเคยทาธรกจรวมกนมาเปนระยะเวลานาน มขอด คอ ผประกอบการทองถนสามารถตดตอกบหนวยงานภาครฐไดสะดวกรวดเรวกวา และมความสามารถในการหาแรงงานไดดกวา

(3) การจางผประกอบการทองถนใหทาการผลต ผประกอบการสวนหนงในกมพชาเปนผรบจางผลตแบบ sub-contract อยางไรกตาม ผประกอบการเหลานมกรบจางผลตจากผประกอบการในประเทศเปนหลก

ทงน กฎหมายกมพชากาหนดใหสาหรบการลงทนในกจการทอผาไหมและการทาเหมองอญมณ ผประกอบการตางชาตตองรวมทนกบชาวกมพชาเทานน

136 สะหวนนะเขตอยตดกบจงหวดมกดาหาร และจาปาศกดอยตดกบจงหวดอบลราชธาน



เชนเดยวกบกมพชา รปแบบการลงทนในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว อาจจาแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

(1) การลงทนโดยตรงแบบทชาวตางชาตเปนเจาของเองทงหมด เนองจากความคลองตวในการบรหารจดการ และไมตองแบกรบความเสยงในการหาผประกอบการคคาทไวใจได

(2) การรวมทนกบผประกอบการทองถน ผประกอบการตางชาตสวนหนงลงทนโดยการรวมทน เนองจากผประกอบการทองถนมกมทดนสาหรบตงโรงงาน มความสามารถในการหาแรงงานไดดกวาผประกอบการตางชาต และตดตอกบภาครฐไดสะดวกรวดเรวกวา ทงน มขอสงเกตวาผประกอบการลาวนยมรวมทนกบผประกอบการไทย สาเหตจากความคลายคลงของภาษาและวฒนธรรม

(3) จางผประกอบการทองถนใหทาการผลต เปนลกษณะทผประกอบการตางชาตวาจางใหผประกอบการลาวทดาเนนการผลตแบบ CMT (Cut-Make-Trim)

จากการศกษา พบวา ผประกอบการสวนใหญทเขาไปลงทนในกมพชาและ สปป. ลาว มกลงทน

โดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมด เนองจากกฎหมายของทงสองประเทศอนญาตใหนกลงทนตางชาตสามารถถอหนไดรอยละ 100 และผประกอบการตองการความสะดวกและคลองตวในการบรหารจดการ นอกจากน จากการพจารณารปแบบการลงทน 3 ประเภททงในกมพชาและ สปป. ลาว คณะผวจยมขอสงเกตวา ผประกอบการตางชาตทตงโรงงานนอกเขต SEZ ซงอาจมความไมสะดวกในการตดตอกบหนวยงานราชการ อาจใหความสาคญกบการพจารณาลงทนในรปแบบของการรวมทนกบผประกอบการทองถน สวนผประกอบการตางชาตทตงโรงงานในเขต SEZ ซงม one-stop service ทาใหสะดวกในการตดตอกบหนวยงานราชการและการหาแรงงาน จงไมมความจาเปนตองรวมทนกบผประกอบการทองถนเพอความสะดวกดงกลาว โดยผประกอบการอาจพจารณาลงทนในรปแบบอนๆ เชน การลงทนโดยตรงแบบเปนเจาของเองทงหมด ซงจะทาใหมความคลองตวในการบรหารงานมากกวา ทงน รปแบบการลงทนไมมผลตอสทธประโยชนทางการลงทนทผประกอบการตางชาตจะไดรบ 8.3 ขอเสนอแนะทางนโยบาย

ในชวงทผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนตองเผชญปญหาดานขดความสามารถในการแขงขนจากคาจางแรงงานทสงขนและภาวะขาดแคลนแรงงาน ผประกอบการจาเปนตองปรบตวเพอรกษาความสามารถในการแขงขน โดยแนวทางการปรบตวในระยะสน คอ การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมคาจางแรงงานตากวาและไดสทธพเศษทางการคาจากตลาดสงออกหลก อยางไรกตาม ความไดเปรยบดานคาแรงตาจะเกดขนในระยะสนเทานน ดงนน ผประกอบการควรมงสแนวทางการปรบตวในระยะยาว คอ จาเปนตองยกระดบการผลตใหมมลคาเพมสงขน เพอเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว


คณะผวจยมขอเสนอแนะทางนโยบายในระยะสนเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชาและ สปป. ลาว และขอเสนอแนะทางนโยบายในระยะกลางและระยะยาวเพอยกระดบการผลตใหมมลคาเพมสงขน ดงน

8.3.1 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลต

ในระยะสน ผประกอบการอาจยงไมสามารถยกระดบการผลตสขนทมมลคาเพมสงขนได ผประกอบการจงควรพจารณายายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมคาจางแรงงานตากวาและใชโครงขายการคมนาคมในภมภาคซงคาดวาจะพฒนาขนอยางมากในอนาคตอนใกลเชอมโยงหวงโซอปทานระหวางประเทศ

ขนตอนการผลตทยายไปในประเทศเพอนบานนนควรมมลคาเพมตา (เชน การตดเยบ) และ

ขนตอนการผลตทยงคงอยในประเทศควรมมลคาเพมสง (เชน การออกแบบ และการตลาด) และควรยายหรอขยายฐานการผลตสนคาโดยพจารณาจากสทธประโยชนทางการคาทจะไดรบจากตลาดสงออกควบคกนไป นอกจากน ในกรณทผประกอบการตองการขยายตลาด ผประกอบการอาจพจารณาปรบใชโรงงานในประเทศไทยเพอรองรบการผลตทตองการความรวดเรวสง หรอการผลตทมขนตอนซบซอนและตองใชทกษะแรงงาน ซงจาเปนตองไดรบการควบคมดแลอยางใกลชด และใชโรงงานในประเทศเพอนบานทมคาแรงตาเพอรองรบการผลตทไมตองการความรวดเรวสง หรอการผลตทขนตอนไมซบซอนและไมจาเปนตองไดรบการควบคมดแลอยางใกลชด

คณะผวจยมขอเสนอแนะทางนโยบายเกยวกบบทบาทของภาครฐตอการบรหารจดการเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน 4 ประการ ดงน

ประการแรก การจดตงหนวยงานบรการเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ภาครฐควรจดตงหนวยงานบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ทใหขอมล

พนฐานและขอมลเชงลกทเกยวของกบการไปลงทนในตางประเทศ เนองจากผประกอบการสวนใหญไมสามารถเขาถงขอมลทเกยวของกบการลงทนในตางประเทศ เชน สทธประโยชนทางการคา สทธประโยชนทางภาษ สทธประโยชนในการลงทนของตางชาต กฎหมายเกยวกบการลงทนของตางชาต ขอมลเกยวกบเขตเศรษฐกจพเศษ สงอานวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานตางๆ (เชน ไฟฟา สนามบน และทาเรอ) ขอมลเชงพนทและเชงอตสาหกรรม ขอมลดานการตลาดของตางประเทศ ตลอดจนขอมลกฎระเบยบดานการขออนญาตจดตงโรงงานและใบรบรองทจาเปน



นอกจากน หนวยงานดงกลาวควรมบทบาทสาคญในการสนบสนนและสงเสรมการลงทนของวสาหกจขนาดกลางและยอม (SMEs) ของไทยทตองการไปลงทนในตางประเทศ รวมทงชวยอานวยความสะดวกในการทาธรกจรวมกนระหวาง SMEs ของไทยและประเทศเพอนบาน โดยหนวยงานของตางประเทศทเปนตวอยางทด คอ Japan External Trade Organization (JETRO) ของญปน (ภาพท 8.5)

ภาพท 8.5 รปแบบการจดตงหนวยงานบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service)


ประการทสอง การพฒนาความเชอมโยงระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกสในภมภาค จากการศกษา พบวา ระบบคมนาคมขนสงและระบบโลจสตกสของแตละประเทศในภมภาคม

ความพรอมแตกตางกน โดยระบบคมนาคมขนสงในภมภาคยงมจดทไมเชอมโยงอกหลายจด (ภาพท 8.6) ทงยงมคณภาพไมดนก เพอเพมความเชอมโยงระหวางหวงโซอปทานไทยและประเทศเพอนบาน ภาครฐและหนวยงานทเกยวของควรดาเนนการดงตอไปน


ภาพท 8.6 ระบบคมนาคมทางถนนและทางรถไฟในภมภาค


ควรพฒนาและปรบปรงคณภาพระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกสทางบกในประเทศ ทงเสนทางถนนและรางรถไฟ เพอลดตนทนใหแกผประกอบการทขนสงสนคาทางบก

ควรรวมมอกบประเทศเพอนบาน เพอผลกดนใหมการเชอมโยงถนนในโครงขาย ASEAN Highway Network (AHN) ทยงขาดอย ตลอดจนปรบปรงคณภาพถนนในสวนทไมมประสทธภาพใหสามารถขนสงสนคาไดสะดวกขน

ควรผลกดนใหความตกลงวาดวยการขนสงขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Subregion Cross-Border Transport Agreement: GMS CBTA) ทจะชวยใหผประกอบการสามารถขนสงสนคาขามพรมแดนไดโดยไมตองเปลยนยานพาหนะ และไมตองมการตรวจสอบสภาพสนคาทประเทศทางผาน มผลบงคบใชในทางปฏบต ยกตวอยางเชน บนทกความเขาใจวาดวยการแลกเปลยนสทธจราจร ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต ซงเรมบงคบใชแลว แตยงมความคลมเครอทางดานบทบาทหนาทของหนวยงานทมอานาจรบผดชอบ ทาใหบนทกความเขาใจดงกลาวยงไมมผลในทางปฏบต

นอกเหนอจาก GMS CBTA แลว ภาครฐอาจพจารณาทาขอตกลงหรอบนทกความเขาใจเพอแลกเปลยนสทธการจราจรในระดบทวภาค เชน ความตกลงวาดวยการขนสงทางถนนระหวางไทยและ สปป. ลาว ป 2542 ใหครอบคลมมากยงขน และผลกดนใหขอตกลงหรอบนทก



ความเขาใจทลงนามไปแลวมผลชดเจนในทางปฏบต เพอลดตนทนการขนสงสนคาไปยงประเทศเพอนบานของผประกอบการไทย

ควรปรบปรงและพฒนาโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวกบรเวณดานชายแดน ใหสามารถรองรบการขนสงสนคาผานแดนจานวนมากได เชน การนาเครองมอตรวจสอบสนคาททนสมยมาใช หรออาจพจารณาสรางจดผานแดนเพมเตมในบรเวณทแออด เชน กรณจดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต เพอใหการคาผานแดนเปนไปอยางสะดวกและรวดเรวยงขน

ควรสนบสนนใหเกดการตรวจปลอยสนคา ณ จดเดยว (Single Window Inspection: SWI) ณ จดผานแดนของไทย137 โดยการพฒนาพนทบรเวณจดผานแดนใหมความพรอมทางดานระบบโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวก และผลกดนใหเกดการทางานรวมกนของหนวยงานซงมอานาจตดสนใจในดานตางๆ ทเกยวของ เพอลดตนทนการนาเขาและสงออกสนคาของผประกอบการ

ควรสนบสนนใหเกดการตรวจสนคาแบบเบดเสรจครงเดยว (Single Stop Inspection: SSI) โดยการจดตงพนทตรวจรวม (Common Controal Area: CCA) ระหวางสองประเทศทมพรมแดนตดกน ซงในปจจบนไมสามารถจดตงไดเนองจากขอจากดของกฎหมาย เพอลดตนทนการนาเขาและสงออกสนคาของผประกอบการ

ควรใหความชวยเหลอทงดานเทคนคและงบประมาณตามความเหมาะสมแกประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะ กมพชา สปป. ลาว และเมยนมาร ทมขอจากดในการบารงรกษาและพฒนาระบบคมนาคมและระบบโครงสรางพนฐานทเกยวของ เพอใหผประกอบการสามารถใชประโยชนจากความเชอมโยงในภมภาคทเสรจสมบรณในระยะเวลาทเรวขน โดยสาหรบการใหความชวยเหลอดานเทคนค ยกตวอยางเชน การฝกอบรมเพอถายทอดองคความร และเพอเพมทกษะใหแกบคลากรของประเทศเพอนบาน โดยหนวยงานของไทยทมสวนในการใหความชวยเหลอแกประเทศเพอนบาน ทงดานเทคนคและงบประมาณ ไดแก สานกงานความรวมมอพฒนาเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน (Neighbouring Countries Economic Development Cooperation Agency: NEDA)

ประการทสาม การสงเสรมใหเกดความเขาใจดานภาษาและวฒนธรรม ภาครฐ สถาบนการศกษา สอสารมวลชน ตลอดจนหนวยงานทเกยวของตางๆ ควรสงเสรมใหชาว

ไทยเขาใจภาษาและวฒนธรรมของประเทศเพอนบาน โดยมงเนนใหเกดทศนคตทเปนมตรและเคารพซงกนและกน เพอสรางสมพนธอนดใหประเทศเพอนบานตอนรบการเขาไปลงทนของผประกอบการไทย และเพอไมใหเกดขอขดแยงในกรณทผประกอบการไทยเขาไปลงทนในประเทศเพอนบาน

137 ตวอยางจดผานแดนของไทยทดาเนนการตรวจจดเดยวแลว คอ จดผานแดนมกดาหาร-สะหวนนะเขต


ประการทส สนบสนนใหผประกอบการ โดยเฉพาะ SMEs เขาถงแหลงเงนทน ในการยายหรอขยายฐานการผลต ผประกอบการ โดยเฉพาะ SMEs จาเปนตองใชเงนทนจานวน

มาก เพอเปนการสงเสรมใหผประกอบการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ภาครฐและหนวยงานทเกยวของ เชน ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย (Export-Import Bank of Thailand: EXIM Bank) หรอธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย (Small and Medium Enterprise Development Bank of Thailand: SME Bank) ควรมนโยบายสนบสนนเงนกใหผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนซงประสบปญหาดานขดความสามารถในการแขงขน โดยเฉพาะผประกอบการ SMEs ซงเขาถงแหลงเงนทนไดยาก และแบกรบความเสยงดานการเงนไดจากดกวาผประกอบการรายใหญ โดยนโยบายสนบสนนเงนก ยกตวอยางเชน พจารณาใหเงอนไขสนเชอทผอนคลายขน หรอใหภาครฐมสวนในการคาประกนสนเชอ เปนตน

ทงน สาหรบขอเสนอแนะทางนโยบายในการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน จากการศกษาเชงลก พบวา การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดนเพอชวยเหลอผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ซงประสบปญหาดานแรงงาน ทงคาจางแรงงานทเพมสงขนและความตงตวของแรงงาน อาจไมประสบความสาเรจในทางปฏบต เนองจากแมวาผประกอบการจะยายหรอขยายทตงไปยงเขตเศรษฐกจบรเวณชายแดน แตผประกอบการยงคงตองจายคาจางแรงงานขนตาทอตรา 300 บาทตอวน และตองแบกรบตนทนคาขนสงสนคาทเพมสงขน นอกจากน หากเปรยบเทยบกบการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานแลว การตงโรงงานในไทยจะทาใหผประกอบการไมไดประโยชนจากสทธพเศษทางการคาจากตลาดหลก (GSP) ซงจะไดรบในกรณทยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน 8.3.2 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรม

ในระยะกลาง ผประกอบการควรมงยกระดบความสามารถทางเทคนคในการใชเทคโนโลย

สารสนเทศเพอจดการเครอขายหวงโซอปทานในการผลตใหมประสทธภาพ และการควบคมการผลตทไดมาตรฐานเพอรกษาความเชอมโยงทางเครอขายกบผซออยางใกลชด นอกจากน ในการเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ผประกอบการควรเรงยกระดบการผลตสขนการผลตทมมลคาเพมสงขนในหวงโซคณคา

ภาครฐควรมบทบาททสาคญในการสนบสนนใหผประกอบการยกระดบ (upgrading) สขนการผลตทมมลคาเพมสงขน โดยแนวทางการยกระดบของผประกอบการอาจแตกตางกนตามลกษณะการผลต ดงน



1) ผรบจางประกอบ (assembler) หมายถง ผผลตตามคาสงของผซอและใชวตถดบทผซอจดหาให ทงน ในอตสาหกรรมเครองนงหม การประกอบ (assembly) มกใชคาวา CMP (Cut, Make and Pack) หรอ CMT (Cut, Make and Trim)

การรบจางประกอบเปนขนตอนทมมลคาเพมตาทสดในหวงโซคณคา (value chain) เนองจากมลคาการผลตทเกดขนเปนผลจากคาแรงเทานน ทงน ปจจยสาคญทสดทสงผลตอความสามารถในการแขงขน คอ คาจางทตา ดงนน ยทธศาสตรทควรพจารณาในระยะสน คอ การยายฐานการผลตไปยงแหลงทมคาจางแรงงานถกกวา หรอการจางเหมาชวง

อยางไรกตาม ผรบจางประกอบจะไมสามารถแขงขนไดในระยะยาว หากไมสามารถยกระดบการผลตของตนเอง เนองจากการแขงขนดานคาแรงทวความรนแรงมากขนเรอยๆ ดงนน ผรบจางประกอบควรยกระดบสขนการผลตทสงขนในหวงโซคณคาโดยการมงสการเปนผรบจางผลต (Original Equipment Manufacturer: OEMs) โดยภาครฐควรสนบสนนการพฒนาทกษะดานการจดซอจดหาและบรการโลจสตกส

2) ผรบจางผลต (Original Equipment Manufacturer: OEMs) เปนผรบจางทาการผลต (ตาม

แบบทไดรบจากผซอ) รวมทงการจดซอจดหาวตถดบและบรการดานโลจสตกสใหแกผซอ การรบจางผลตเปนขนตอนทมมลคาเพมไมคอยสงนกในหวงโซคณคา เนองจากมลคาการผลตสวนใหญเปนผลจากคาแรงเปนสาคญ ปจจยสาคญทสดทสงผลตอความสามารถในการแขงขนจงเปนตนทนคาแรงทตา ดงนน ยทธศาสตรทควรพจารณาในระยะสน คอ การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนททมคาจางแรงงานตากวา หรอการจางเหมาชวงไปยงผรบจางประกอบทอยในพนททมคาจางตากวา

อยางไรกตาม หากผรบจางผลตมเพยงความสามารถในการแขงขนดานคาแรงทตา จะทา

ใหผรบจางผลตมโอกาสทจะหลดออกจากหวงโซคณคาของผซอไดงาย เนองจากผซอสามารถหาผผลตทมตนทนคาแรงตากวาจากทวโลกมาทดแทนไดโดยงาย ดงนน ผรบจางผลตควรมงพฒนาสการเปนผรบจางผลตทอยในระดบบน ทมมาตรฐานทางสงคมและสงแวดลอม ซงจะทาใหสามารถเปนผรบจางผลตรายแรกๆ (preferred OEM supplier) ของเจาของตราสนคา รวมทงมทกษะในการเสาะหาวตถดบทมคณภาพสงและราคาสมเหตสมผล รวมทงใหบรการดานโลจสตกสทรวดเรวและตนทนตา นอกจากน ในระยะยาว ผรบจางผลตควรยกระดบสการเปนผรบจางทมความสามารถในการออกแบบ (Original Design Manufacturer: ODMs) โดยภาครฐควรสนบสนนและสงเสรมการพฒนาความสามารถในการออกแบบและการวจย การเพมความสามารถในการผลตทไดมาตรฐาน รวดเรว และมความยดหยนสง และการจดการหวงโซการผลตไดอยางม


ประสทธภาพ รวดเรว และตอบสนองตอความตองการของตลาดไดเปนอยางด โดยการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการคาสงซอทางอเลกทรอนกสจากผซอ ตลอดจนการตดตาม การวางแผน และการคาดการณในการผลตไดอยางมประสทธภาพ 3) ผรบจางทมความสามารถในการออกแบบ (Original Design Manufacturer: ODMs) เปน

ผรบจางออกแบบ รวมทงผลตสนคาใหแกผซอทเปนเจาของตราสนคา การรบจางออกแบบเปนขนตอนทมมลคาเพมสง ขณะทการรบจางผลตเปนขนตอนทใชแรงงานเขมขนและมมลคาเพมไมสงนก ดงนน ยทธศาสตรทอาจพจารณาใช คอ การดาเนนการออกแบบในประเทศ ขณะทในสวนของการผลต ผประกอบการอาจยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนททมคาจางแรงงานตากวา เชน เมยนมาร เวยดนาม กมพชา และลาว หรอจางเหมาชวงไปยงแหลงผลตทมคาจางตากวา และในระยะยาว ผประกอบการควรยกระดบสการเปนเจาของตราสนคา (Original Brand Manufacturers: OBMs) โดยภาครฐควรสนบสนนผประกอบการในการสรางตราสนคา การทาการตลาด และการใหบรการลกคาอยางมคณภาพ 4) ผเปนเจาของตราสนคา (Original Brand Manufacturers: OBMs) เปนผขายสนคาภายใต

ตราสนคาของตนเอง ซงในการออกแบบ ผลต และทาการตลาดสนคานน เจาของตราสนคาอาจวาจางผอนใหดาเนนการเปนบางสวนหรอทงหมดกได

ผประกอบการในประเทศไทยทเปนเจาของตราสนคาเอง สวนใหญมกเปนเจาของตราสนคาทมตลาดในประเทศ ทงน เพอเปนการเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ผประกอบการควรพจารณาขยายตลาดและสรางตราสนคาในระดบภมภาคในอาเซยน โดยภาครฐควรสนบสนนการสรางทกษะดานการตลาด และการสรางเครอขาย ในขณะทผประกอบการยกระดบขนตอนการผลตไปสขนตอนการผลตทมมลคาสงขนใน

อตสาหกรรม ผประกอบการอาจพจารณายายหรอขยายฐานการผลตขนตอนทมมลคาเพมไมสงไปสประเทศเพอนบาน และใชโครงขายการคมนาคมในภมภาคซงคาดวาจะพฒนาขนอยางมากในอนาคตอนใกล เชอมโยงหวงโซอปทานระหวางประเทศ ทงน แนวคดการยกระดบอตสาหกรรมดงกลาวขางตน มความสอดคลองกบยทธศาสตรสงเสรมการลงทนใหมของ BOI ซงสนบสนนใหมการปรบโครงสรางเศรษฐกจ โดยในสวนของอตสาหกรรมเบา (ครอบคลมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) BOI มแผนใหผประกอบการไทยซงสวนใหญเปนผผลตระดบ OEM ยกระดบการผลตสการเปนผผลตในระดบ ODM และ OBM



คณะผวจยมขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรมโดยการยกระดบการผลต 6 ประการ ดงน

ประการแรก การสงเสรม SMEs ในการเขาถงเงนทน ในการยกระดบอตสาหกรรมนน ผประกอบการจาเปนจะตองใชเงนทนเปนจานวนมาก ภาครฐจง

ควรสงเสรมใหผประกอบการ โดยเฉพาะกลม SMEs ซงประสบปญหาในการเขาถงแหลงเงนทน สามารถเขาถงเงนทนได เชน การคาประกนสนเชอ เพอใหผประกอบการสามารถตอยอดอตสาหกรรมตอไปได

ประการทสอง การพฒนาและเสรมสรางความแขงแกรงในการเชอมโยงธรกจ ภาครฐควรสนบสนนการเชอมโยงธรกจเพอสงเสรมการยกระดบโครงสรางอตสาหกรรมทงระหวาง

SMEs ดวยกนเอง (เชน การพฒนาคลสเตอร) และระหวาง SMEs และบรษทขนาดใหญ เชน การเชอมโยงการผลตของ SMEs ผานระบบการรบจางเหมาชวง (subcontracting) กบบรษทผซอรายใหญ โดยสามารถเชอมโยงไดทงในระดบประเทศและภมภาค

ประการทสาม การศกษาและอบรม ภาครฐควรสนบสนนใหมการศกษาหรอการจดฝกอบรมโดยสถาบนการศกษาหรอสถาบนเฉพาะ

ทางทมความรความเขาใจอยางลกซง เพอเสรมสรางทกษะเชงเทคนค ทกษะดานการจดการ การพฒนาผลตภณฑ การออกแบบ และการวจยตลาด ใหกบผประกอบการ

ประการทส การสนบสนนดานการตลาดและการสรางเครอขาย ภาครฐควรสนบสนนผประกอบการทเปนเจาของตราสนคา โดยจดหาขอมลทสาคญ เชน ขอมล

เกยวกบตลาด ผซอ และเทคโนโลย ทเปนปจจบนผานทางเวบไซต เพอใหผประกอบการไดรบทราบขอมลททนสมยและนาไปใชประโยชนได รวมทงควรสนบสนนใหผประกอบการเขารวมงานแสดงสนคาทงในและตางประเทศเพอชวยทาการตลาดและสรางเครอขาย

ประการทหา การพฒนาและถายทอดเทคโนโลย กระทรวงอตสาหกรรมอาจสงเสรมใหมการออกแบบ พฒนา ถายทอด และปรบใชเทคโนโลยใหมๆ

ส SMEs ประการสดทาย การรบรองมาตรฐาน หนวยงานภาครฐทเกยวของควรสนบสนนการปรบปรงกระบวนการผลตใหไดมาตรฐานสากล

ตามทลกคาตองการ เชน ISO 9000 และ ISO 14000 รวมทงสงเสรมใหมการจดตงระบบดานความปลอดภยของพนกงานและการรกษาสงแวดลอม

307

เอกสารอางอง

ภาษาไทย

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2556). “รายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ)”.

ภาษาองกฤษ

Ando, Mitsuyo (2006). “Fragmentation and Vertical Intra-industry Trade in East Asia”, North American Journal of Economics and Finance, 17: 257-281.

Ando, Mitsuyo and Kimura, Fukunari (2007). “Fragmentation in East Asia: Further

Evidence”. Deardorff, Alan V. (1998). “Fragemntation in Simple Trade Models”, Research Seminar in

International Economics Discussion Paper No. 422. School of Public Policy, The University of Michigan.

Deloitte (2013). “Taxation and Investment in Indonesia 2013”. 2014. “Malaysia Highlights 2014”.

2014. “Vietnam Highlights 2014”. Ernst & Young (2013). “Worldwide Corporate Tax Guide”. Hiratsuka, Daisuke (2008). “Production Fragmentation and Networks in East Asia

Characterized by Vertical Specialization”, Verical Specialization and Economic Integration in East Asia, Chosakenkyu-Hokokusho, IDE-JETRO.

Japan External Trade Organization (2008). “The 19th Survey of Investment Related Costs in

Asia and Oceania”.



2009. “The 20th Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania”. 2010. “The 21st Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania”. 2011. “The 22nd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania”. 2012. “The 23rd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania”. Jones Lang LaSalle (2011). “Indonesia Property Investment Guide” 2013. “Brunei Property Investment Guide”. 2013. “Lao Property Investment Guide”.

2013. “Malaysia Property Investment Guide”. Jones, R. W. and Kierzkoski, H. (2003). “International Fragmentation and the New

Economic Geography”. Kimura, Fukunari (2007). “The Mechanics of Production Networks in Southeast Asia: the

Fragmentation Theory Approach”. CEI Working Paper Series, No. 2007-8. KPMG (2013). “Lao Tax Profile”. Oizumi, Keiichiro (2013). “The Potential of the “Thailand-Plus-One” Business Model”.

Pacific Business and Industries Vol. XIII. ORABOUNE, Syviengxay 2012. “Industrial Readjustment in Lao PDR: Toward 2020” in

Industrial Readjustment in the Mekong River Basin Countries: Toward the AEC, edited by Yasushi Ueki and Teerana Bhongmakapat, BRC Research Report No.7, Bangkok Research Venter, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.

Pronove Tai & Associates (2014). “Doing Business in the Philippines”. PricewaterhouseCoopers (2013). “Doing Business and Investing in the Philippines”. 2014. “Myanmar Business Guide”.

เอกสารอางอง 309

Sisovana, SAU (2010). “Investment Climate in Cambodian City and Towns”, Investment Climate of Major Cities in CLMV Countries, edited by Masami Ishida, BRC Research Report No.4, Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.

แหลงขอมลอเลกทรอนกส

กรมการคาตางประเทศ <http://www.dft.go.th>

กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ <http://www.ditp.go.th>

กรมสงเสรมเศรษฐกจระหวางประเทศ <http://www.mfa.go.th>

กระทรวงพาณชย<http://www2.moc.go.th>

ธนาคารแหงประเทศไทย <http://www.bot.or.th>

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต<http://www.nesdb.go.th>

สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน <http://www.boi.go.th>

สานกงานสถตแหงชาต <http://www.nso.go.th>

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม <http://www.oie.go.th>

Asian Development Bank <http://www.adb.org>

Autoriti Monetari Brunei Darussalam <http://www.ambd.gov.bn>

Bank Indonesia <http://www.bi.go.id>

The Brunei Economic Development Board <http://www.bedb.com.bn>

CIA World Factbook <http://www.cia.org>

The Council for the Development of Cambodia <http://www.cambodiainvestment.gov.kh>

Delegation of the European Union to Thailand <http://eeas.europa.eu/delegations/thailand/index_en.htm>



General Department of Taxation of Ministry of Economy and Finance, Cambodia <http://www.tax.gov.kh>

Indonesia Investment Coordinating Board <http://www.bkpm.go.id>

International Monetary Fund http://www.imf.org

International Telecommunication Union <http://www.itu.int>

Japan External Trade Organization <http://www.jetro.go.jp>

Lao National Committee for Special Economic Zone <www.sncsez.gov.la>

Lao Statistics Bureau <http://www.nsc.gov.la>

National Institute of Statistics, Cambodia <http://www.nis.gov.kh>

Office of the United States Trade Representative <http://www.ustr.gov>

The World Bank <http://www.worldbank.org>

World Intellectual Property Organization <http://www.wipo.int>

ภาคผนวก 1 รายชอผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษา ทไดยาย/ขยายฐานการผลตไป

ยงกมพชาและ สปป. ลาว

ภาคผนวก 1

รายชอผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษา ทไดยาย/ขยายฐานการผลตไปยงกมพชาและ สปป. ลาว 311

ผประกอบการไทยทยาย/ขยายฐานการผลตไปยงกมพชา

ลาดบ ผประกอบการ อตสาหกรรม สนคา

1 Hi-tech Apparel Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผากฬา ชดนอน กางเกงขาสน เสอยด เสอโปโล

2 Nice Apparel Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอยด ชดลาลอง กางเกงขาสน กางเกงขายาว เสอโปโล

3 Liberty Garment Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผากฬา

4 S.P. Brother Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม กางเกงขายาว เสอยด เสอโปโล กางเกงชนใน 5 T.K. Garment Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม ชดลาลอง ชดกระโปรง กระโปรง เสอผาเดก เสอ

แจคเกต เสอยด เสอโปโล กางเกงชนในผชาย 6 Dynasty Apparel Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม ชดลาลอง ชดกระโปรง กระโปรง เสอผาเดก ยนส

7 Lime Line Apparel Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผาเดก

8 Dance Supply (Cambodia) Limited รองเทาและเครองหนง รองเทาบลเลต

9 Aerosoft Summit Footwear Co., Ltd. รองเทาและเครองหนง รองเทา ทมา: รวบรวมขอมลจากสมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทย สมาคมผผลตเครองนงหมในกมพชา และขาวตางๆ หมายเหต: ผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษาทไดยายหรอขยายฐานการผลตไปยงกมพชาอาจมจานวนมากกวาท

ระบขางตน แตอาจไมมขอมลเนองจากเปนผประกอบการรายเลก

ผประกอบการไทยทยาย/ขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว

ลาดบ ผประกอบการ อตสาหกรรม สนคาทผลต

1 Hi-tech Apparel Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผากฬา ชดนอน กางเกงขาสน เสอยด เสอโปโล 2 Thong Thai Textile Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผากฬา

3 Gold Mine Garment Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอเชต เสอเชตสตร

4 Asian Garment Co., Ltd. สงทอและเครองนงหม เสอผาเดก เสอโปโล เสอยด ทมา: รวบรวมขอมลจากสมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทยและขาวตางๆ หมายเหต: ผประกอบการไทยในอตสาหกรรมทศกษาทไดยายหรอขยายฐานการผลตไปยง สปป. ลาว อาจมจานวน

มากกวาทระบขางตน แตอาจไมมขอมลเนองจากเปนผประกอบการรายเลก

ภาคผนวก 2

รายชอผประกอบการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศภายใตบนทก

ความเขาใจวาดวยการแลกเปลยนสทธจราจร ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต

ภาคผนวก 2 รายชอผประกอบการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศภายใตบนทกความเขาใจวาดวย 313

การแลกเปลยนสทธจราจร ณ จดผานแดนอรญประเทศ-ปอยเปต

รายชอผประกอบการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศ

ภายใตบนทกความเขาใจระหวางไทย-กมพชา

ลาดบ

ท รายชอผประกอบการทไดรบคดเลอก

จานวนรถท

ไดรบจดสรร

(คน)

1 บรษท เซาเทรน ฮอลลเออร (ประเทศไทย) จากด 3

2 บรษท ก.เกยรตชยพฒนาขนสง จากด 3

3 บรษท ว.สรพรรณ ทรานสปอรต จากด 3

4 บรษท ซทไอ ดสตรบวชน จากด 3

5 บรษท วน ทรานสปอรต จากด 2

6 บรษท สหธรรม ทรานสปอรต (1996) จากด 2

7 บรษท เอสซจ โลจสตกส แมเนจเมนท จากด 2

8 บรษท เกยรตธนาขนสง จากด (มหาชน) 2

9 บรษท ว.คารโก จากด 2

10 บรษท สมชายทรานสปอรต โลจสตกส จากด 2

11 บรษท 74 ทรานสปอรต เซอรวส จากด 2

12 บรษท ทรทรานส (1995) จากด 2

รวมทงสน 28

ทมา: อางองจาก www.ltpcenter.com หมายเหต: รายชอลาสด ณ เดอนพฤษภาคม 2557



รายชอผประกอบการขนสงผโดยสารทางถนนระหวางประเทศ

ภายใตบนทกความเขาใจระหวางไทย-กมพชา

ลาดบ

ท รายชอผประกอบการทไดรบคดเลอก

จานวนรถท

ไดรบจดสรร

(คน)

1 บรษท นนธกนต จากด 2

ทมา: อางองจาก www.ltpcenter.com หมายเหต: รายชอลาสด ณ เดอนพฤษภาคม 2557

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา

ของกมพชา

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา 315

แผนโครงการพฒนาระบบการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา138

1. การขนสง

ในภาพรวม ประมาณการตนทนรวมสาหรบโครงการพฒนาดานการขนสงของกมพชาคดเปนมลคา

2.4 พนลานดอลลารสหรฐ มจานวนโครงการทงสน 13 โครงการ แบงไดเปนโครงการทเปนโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนค (Technical Assistance) ซงมรายละเอยดดงน

1.1 โครงการลงทน

โครงการลงทนดานการขนสงของกมพชาแบงเปน 2 ประเภท คอ โครงการลงทนดานโครงสราง

พนฐานทางถนน และโครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางราง โดยทงหมดเปนโครงการทมความสาคญระดบสง

1) โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางถนน: มจานวนทงสน 4 โครงการ เงนลงทนรวม

ประมาณ 1.2 พนลานดอลลารสหรฐ139 ซงทกโครงการยงไมมการระบแหลงเงนทน นอกจากน 3 ใน 4 โครงการยงไมมระยะเวลาการดาเนนการทแนชด ทงน โครงการลงทนทจะชวยพฒนาความเชอมโยงกบไทยม 2 โครงการ ไดแก โครงการสรางถนนและสงอานวยความสะดวกสาหรบการขนสงผานแดน ณ ปอยเปต-อรญประเทศ และโครงการเพมความเชอมโยงของ Southern Economic Corridor ภายใต GMS

2) โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางราง: มจานวนทงสน 4 โครงการ เงนลงทนรวม

ประมาณ 1.2 พนลานดอลลารสหรฐ ในจานวนน ม 2 โครงการซงไดรบเงนชวยเหลอจากตางประเทศ แตโครงการลงทนทงสองโครงการรวมกนมลคาเพยง 1.5 ลานดอลลารสหรฐ140 โดยโครงการลงทนหลก คอ โครงการสรางทางรถไฟจาก Batdoeung ไปยง Lock Ninh ในเวยดนาม ประมาณการตนทนอยท 1.1 พนลานดอลลารสหรฐ ทงน โครงการลงทนทจะชวยพฒนาความเชอมโยงกบไทย ไดแก โครงการสรางสะพานสาหรบทางรถไฟปอยเปต-คลองลก

138 แผนโครงการเปนการรวบรวมขอมลโดย Asian Development Bank (2014) ซงมทงโครงการทเรมดาเนนการแลว และโครงการทยง

ไมไดเรมดาเนนการ 139 พจารณาเฉพาะโครงการลงทนทมการประมาณการงบประมาณไวแลว ในจานวนน ม 1 จาก 4 โครงการทยงไมมการประมาณ

การงบประมาณ 140 โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางรางทไดรบเงนชวยเหลอ ไดแก โครงการสรางสะพานสาหรบทางรถไฟปอยเปตคลองลก

(ประมาณการตนทน 0.5 ลานดอลลารสหรฐ ไดรบเงนชวยเหลอจากไทย) และโครงการศกษาเพอสรางทางรถไฟไปยงทาเรอพนมเปญแหงใหม (ประมาณการตนทน 1 ลานดอลลารสหรฐ)



1.2 โครงการผชวยทางเทคนค

นอกจากโครงการลงทนแลว ยงมโครงการผชวยทางเทคนคดานการขนสง ซงมจานวนทงสน 5 โครงการ คดเปนเงนลงทน 1.4 ลานดอลลารสหรฐ141 ซงเปนโครงการทเกยวของกบ GMS ทงหมด ในจานวนน ม 3 โครงการทมระดบความสาคญสง ไดแก โครงการบารงรกษาถนนภายใต GMS Corridors โครงการเสรมสรางประสทธภาพของหนวยงาน Greater Mekong Railway Association (GMRA) และโครงการศกษายทธศาสตรในการพฒนาและจดการระบบโครงขายรถยนต GMS (GMS Motorway Network System) สวนอก 2 โครงการมความสาคญระดบปานกลาง โดยโครงการสวนใหญยงมระยะเวลาดาเนนการในชวงป 2557-2558

จากการศกษารวบรวมขอมล คณะผวจยมขอสงเกตวา เมอพจารณาทงโครงการลงทนและ

โครงการผชวยทางเทคนคดานการขนสงของกมพชา ซงมจานวนทงสน 13 โครงการ มเพยง 2 โครงการททราบแหลงเงนทนทแนชด ซงเปนการรบเงนชวยเหลอทงสองโครงการ และคดเปนมลคาเพยง 1.5 ลานดอลลารสหรฐ หรอเปนสดสวนเพยงรอยละ 0.06 ของประมาณการตนทนรวมทงหมด 2.4 พนลานดอลลารสหรฐ จงอาจกลาวไดวา โครงการพฒนาดานการขนสงของกมพชายงไมมความชดเจนในดานแหลงเงนทนมากนก 2. การอานวยความสะดวกทางการคา

ในภาพรวม ประมาณการตนทนรวมสาหรบโครงการพฒนาดานการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชาคดเปนมลคา 33.6 ลานดอลลารสหรฐ มจานวนโครงการทงสน 7 โครงการ แบงไดเปนโครงการทเปนโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนค (Technical Assistance) ซงมรายละเอยดดงน


โครงการลงทนดานการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชามเพยง 1 โครงการ ไดแก

โครงการปรบปรงหนวยงานดานสขอนามยและสขอนามยพช (Sanitary and Phytosanitary: SPS) ใหมความทนสมยยงขน มประมาณการตนทนท 21 ลานดอลลารสหรฐ

141 พจารณาเฉพาะโครงการลงทนทมการประมาณการงบประมาณไวแลว ในจานวนน ม 3 จาก 5 โครงการทยงไมมการประมาณ

การงบประมาณ

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา 317


โครงการผชวยทางเทคนคดานการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชามจานวนทงสน 6 โครงการ คดเปนมลคาประมาณ 12.6 ลานดอลลารสหรฐ ในจานวนน มเพยง 1 โครงการทมแหลงเงนทนทแนชด ไดแก โครงการสนบสนนใหเกดการปฏบตตามแผนการดานอานวยความสะดวกทางการขนสงและการคาใน GMS ซงเปนเงนลงทนจากออสเตรเลย ดวยมลคาตนทนประมาณ 4.1 ลานดอลลารสหรฐ โดยโครงการสวนใหญมกาหนดระยะเวลาการดาเนนการในป 2557 ทงน โครงการทจะสงเสรมความเชอมโยงกบไทยม 3 โครงการ ไดแก โครงการสนบสนนการคาผานแดนแบบทวภาค โครงการใหบรการดานขอมลการคาและการลงทนของประเทศ GMS และโครงการสนบสนนการปฏบตตามแผนการดานอานวยความสะดวกทางการขนสงและการคาใน GMS

นอกจากน คณะผวจยมขอสงเกตวา เมอพจารณาทงโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนค

ดานการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา ซงมจานวนทงสน 7 โครงการ มเพยง 1 โครงการททราบแหลงเงนทนทแนชด และคดเปนมลคาเพยง 4.1 ลานดอลลารสหรฐ หรอเปนสดสวนรอยละ 19.5 ของประมาณการตนทนรวมทงหมด 21 ลานดอลลารสหรฐ จงอาจกลาวไดวา แมวาโครงการพฒนาดานการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชาจะมความชดเจนดานแหลงทมาของเงนทนมากกวาโครงการพฒนาดานการขนสง แตกยงไมมความคบหนามากนก โดยเฉพาะเมอพจารณารวมกบระยะเวลาในการดาเนนการ ซงกาหนดไวในชวงป 2557-2559

318





ตารางท 1 รายละเอยดโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพชา

ลาดบท โครงการ รายละเอยด ระยะเวลา

ดาเนนการ

ประมาณการตนทน (ลาน

ดอลลารสหรฐ) และ

แหลงเงนทน

ลาดบความสาคญ

การขนสง

โครงการลงทน

โครงสรางพนฐานทางถนน

1 โครงการสรางถนนเชอมปอยเปต-อรญประเทศ พรอมสงอานวยความสะดวกสาหรบการขนสงผานแดน

กมพชาและไทยไดเหนชอบรวมกนในหลกการเปดจดผานแดนแหงใหมบรเวณปอยเปต-อรญประเทศสาหรบขนสงสนคาโดยเฉพาะ เสนทางใหมคดเปนระยะทางในฝงกมพชา 2 กโลเมตร และในฝงไทย 17.6 กโลเมตร โดยเปนถนน 4 ชองทาง นอกจากน จะมการสรางอาคารและสงอานวยความสะดวกสาหรบการขนสงสนคาผานแดนดวย ทงน กมพชาและไทยขอให ADB ศกษาและใหคาแนะนาเกยวกบการควบคมจดผานแดนและการจดการสงอานวยความสะดวก ตลอดจนสถานทตงและจดเชอมถนนใหม

ยงไมทราบแนชด ยงไมทราบแนชด สง

2 โครงการปรบปร งถนนเ ชอมระหว า งพนมเปญและสหนวลล

เปนโครงการสรางทางพเศษเปนระยะทาง 209 กโลเมตร ยงไมทราบแนชด 1,000.0 สง

3 โครงการปรบปรงถนนทางเขาไปยงทาเรอสหนวลล

เปนโครงการปรบปรงถนนทางเขาไปยงทาเรอสหนวลลเปนระยะทาง 9.5 กโลเมตรจากถนน R4 ทงน โครงการดงกลาวอาจรวมอยในโครงการกอสราง Sihanoukville Port SEZ ซงไดรบเงนสนบสนนจาก Japan International Cooperation Agency (JICA)

ยงไมทราบแนชด 40.0 สง

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพ

ชา 319







4 โครงการเพมความเชอมโยงของ Southern Economic Corridor ภายใต GMS

มจดประสงคหลก คอ ยกระดบความเชอมโยงของถนนในกมพชา จากพระตะบองไปจนถงเสยมเรยบ (เปนระยะทาง 75 กโลเมตร) และพฒนาสงอานวยความสะดวก ณ จดผานแดนทไพลน

2014 120 สง

เงนลงทนรวม 1,160.0

โครงสรางพนฐานทางราง

1 โครงการสรางสะพานสาหรบทางรถไฟปอยเปต-คลองลก

สะพานทางรถไฟเชอมระหวางปอยเปต-คลองลกเพอใชแทนสะพานทางรถไฟปอยเปต-อรญประเทศ ทปจจบนไมเปดใหบรการ

2013-2014 0.5 (เงนชวยเหลอจากไทย)

สง

2 โครงการศกษาเพอสรางทางรถไฟไปยงทาเรอพนมเปญแหงใหม

มจดประสงคเพอสรางทางรถไฟไปยงทาเรอพนมเปญแหงใหม ซงคาดวาจะตงอยหางจากรมแมนาโขงทางตะวนออกเฉยงใตของพนมเปญเปนระยะทาง 25 กเลเมตร ทางรถไฟทจะสรางใหมแตกออกจากทางรถไฟสายใต คดเปนระยะทาง 53 กโลเมตร

2014-2020 1.0 (ไดรบเงนชวยเหลอ) สง

3 โครงการสรางทางรถไฟจาก Batdoeung ไปยง Lock Ninh ในเวยดนาม

คดเปนระยะทาง 257 กโลเมตร ปจจบนอยในระหวางรอปรบปรงขอมลในการศกษาความเปนไปไดใหมความทนสมยมากขน

2015-2020 1,100 สง

4 โครงการสรางอาคารอเนกประสงคททาเรอสหนวลล

แบงเปน อาคารเกบสนคาแหง ขนาด 260*330*13.5 เมตร สามารถรองรบเรอขนาด 40,000 ตนได และอาคารสาหรบเปนฐานโลจสตกส มพนท 26,900 ตารางเมตร

2013-2016 90 สง

เงนลงทนรวม 1191.5











โครงการดานผชวยทางเทคนค

1 โครงการบารงรกษาถนนภายใต GMS Corridors

ตองการ technical assistance เพอปฏบตหนาทดานการบารงรกษาถนน

2014 1.2 สง

2 โครงการเสรมสรางสมรรถนะของหนวยงาน Greater Mekong Railway Association (GMRA)

เมอป 2012 ประเทศ GMS เหนชอบในการตง GMRA ใหเปน nonlegal intergovernmental entity โดย ADB จะอนมตผชวยทางเทคนคเพอสนบสนนการดาเนนงานของ GMRA เปนระยะเวลามากทสดสองป หลงจากททกประเทศลงนามใน MOU เรยบรอยแลว

2014 0.2 สง

3 โครงการพฒนาศกยภาพฐานขอมลดานการขนสง

มจดประสงคเพอสรางระบบการจดเกบขอมลเกยวกบการขนสงผานแดน และขอมลการใชระเบยงเศรษฐกจ อยางเปนระบบและเชอมโยงกนระหวางประเทศสมาชก

ยงไมทราบแนชด ยงไมทราบแนชด ปานกลาง

4 โครงการศกษายทธศาสตรในการพฒนาและจดการระบบโครงขายรถยนต GMS (GMS Motorway Network System)

แผนยทธศาสตรหลกในการพฒนาถนนใน GMS คอ ปรบปรงและขยายโครงขายถนนในปจจบน ใหมมาตรฐานในระดบทางพเศษ

2015 ยงไมทราบแนชด สง

5 โครงการศกษาการพฒนาทาเรอบกตามทางรถไฟระหวางประเทศทเชอมระหวางไทย และ กมพชา สปป. ลาว และเมยนมาร

ไทยมเปาหมายทจะพฒนาทาเรอแหลมฉบงใหเปนจดศนยกลางการขนสงในภมภาค GMS และสนบสนนใหใชการขนสงโดยรางรถไฟแทนถนน ดงนน จงตองมแผนพฒนาทาเรอบก ซงทาหนาทเปนสงอานวยความสะดวกสาหรบการคาผานแดนและเปนอาคารเกบสนคาดวย ทงน การศกษาจะระบความจาเปนในการกอสรางทาเรอบกบรเวณทางรถไฟทตดผานจดยทธศาสตรตางๆ ตามแนวชายแดน

2014 ยงไมทราบแนชด ปานกลาง


เงนลงทนสาหรบโครงการดานการขนสงทงหมด 2,352.9

ภาคผนวก 3 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของกมพ

ชา 321







การขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา


1 โครงการปรบปรงหนวยงานดานสขอนามยและสขอนามยพช (Sanitary and Phytosanitary: SPS) ใหมความทนสมยยงขน

เปนโครงการตดตามผลของโครงการในระยะท 1 มจดมงหมายเพอสรางระบบ SPS ทมประสทธภาพดวยการนาระบบ IT มาใชในระดบจงหวด

2016 21 สง

เงนลงทนรวม 21


1 โครงการอานวยความสะดวกทางการคาดวยความรวมมอกบภาคเอกชน

โครงการ Regional Policy and Advisory Technical Assistance (R-PATA) จะชวยพฒนาการอานวยความสะดวกทางการคา ทงจากการทาแบบสารวจความคดเหนของผประกอบการ การจด workshops โดยใหมผเขารวมจากทงภาครฐและเอกชน และการจด Capacity Building ใหภาคเอกชน

2014 1.5 สง


โครงการดานความชวยเหลอทางเทคนคจะชวยเตรยมความพรอมสาหรบโครงการลงทนเพอปรบปรงหนวยงาน SPS เพอใหระบบ SPS มประสทธภาพมากยงขน

2014 1.5 สง

3 โครงการสนบสนนความตกลงการคาผานแดนแบบทวภาค และกลไกความรวมมอทเกยวของ

การดาเนนการ ไดแก การทบทวนนโยบาย ความตกลง และกลไกความรวมมอเกยวกบการคาผานแดนทมอยแลว ใหความชวยเหลอ สงเสรมการเจรจา และแกไขความตกลงการคาผานแดน

2014 2 สง











4 โครงการเสรมสรางความรวมมอระหวางกมพชา สปป. ลาว และเวยดนาม ในพนทสามเหลยมเพอการพฒนา

หนาทของผชวยทางเทคนค ไดแก (1) การประเมนศกยภาพของกมพชา สปป. ลาว และเวยดนาม ซงเปนพนทสามเหลยมเพอการพฒนา (2) การอานวยความสะดวกใหเกดการพดคยระหวางประเทศทเกยวของ ผมสวนไดเสย นกลงทน และผบรจาค และ (3) เพมศกยภาพของคณะกรรมการความรวมมอ ดวยการนาเสนอการศกษาและขอเสนอแนะเชงนโยบาย

2014 1 ปานกลาง

5 โครงการใหบรการดานขอมลการคาและการลงทนของ GMS

กอตงเวบทาทางการ (official internet portal) สาหรบประเทศสมาชก GMS สาหรบดานการคาและเศรษฐกจ จะใหความสาคญดานระเบยงเศรษฐกจ นอกจากน ยงมการสรางเวบไซตทเชอมโยงกน ทงขอมลดานการเมอง เศรษฐกจ วฒนธรรม การทองเทยว ศลกากร การลงทน e-commerce และโลจสตกส

2014 2.5 สง

6 โครงการสนบสนนใหเกดการปฏบตตามแผนการดานอานวยความสะดวกทางการขนสงและการคาใน GMS

ผชวยทางเทคนคมหนาทอานวยความสะดวกดานการขนสง (การแลกเปลยนสทธดานการจราจร) อานวยความสะดวกดานการคา (เชน เพมศกยภาพมาตรการ SPS ประสานงานดานการจดการตามแนวชายแดน และจดทายทธศาสตรดานโลจสตกสและการคาในภมภาค เปนตน) ตลอดจนการสรางเสรมศกยภาพและปฏรปกฎระเบยบ (พฒนาศกยภาพ และพฒนาปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบใหสอดคลองกน)

2014-2016 4.1 (ออสเตรเลย) สง


เงนลงทนสาหรบโครงการดานการขนสงทงหมด 33.6


ภาคผนวก 4 แผนโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา

ของ สปป. ลาว


แผนโครงการพฒนาระบบการขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว142

1. การขนสง

ในภาพรวม ประมาณการตนทนรวมสาหรบโครงการพฒนาดานการขนสงของ สปป. ลาว คดเปน

มลคาสงถง 13,171.8 ลานดอลลารสหรฐ มจานวนโครงการทงสน 39 โครงการ แบงไดเปนโครงการทเปนโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนค (Technical Assistance) ซงมรายละเอยดดงน


โครงการลงทนดานการขนสงของ สปป. ลาว แบงไดเปน 5 ประเภท คอ โครงการลงทนดาน

โครงสรางพนฐานทางถนน โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางราง โครงการลงทนเกยวกบสะพาน โครงการลงทนดานสงอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน และโครงการลงทนเกยวกบทาเรอแมนา

1) โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางถนน: มจานวนทงสน 11 โครงการ เงนลงทน

รวมประมาณ 1.3 พนลานดอลลารสหรฐ ทงหมดมความสาคญระดบสง และมระยะเวลาดาเนนการแตกตางกนออกไปตามโครงการ โดยมโครงการลงทนเพยง 2 โครงการทยงไมมการระบแหลงเงนทนทแนชด ทงน โครงการลงทนทจะชวยพฒนาความเชอมโยงกบไทย ไดแก โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Muong Ngeune-Comphet-Luang Prabang ภายใตแนวคด tourism corridor ทจะเชอมระหวางเชยงราย เชยงใหม หลวงพระบาง และเวยงจนทน

2) โครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานทางราง: มจานวนทงสน 4 โครงการ เงนลงทนรวม

ประมาณ 11,465 ลานดอลลารสหรฐ ทงหมดมการระบแหลงเงนทนอยางชดเจนแลว โดยเปนโครงการลงทนทมความสาคญสงเพยง 1 โครงการ และมโครงการลงทนหลก ไดแก

โครงการสรางทางรถไฟ Vientiane-Boten เปนระยะทาง 420 กโลเมตร ประมาณการตนทนอยท 7.2 พนลานดอลลารสหรฐ ซง สปป. ลาว ไดรบ soft loan จากธนาคารเพอการสงออกและนาเขาของจน เปนโครงการลงทนทมความสาคญระดบปานกลาง

โครงการสรางทางรถไฟจากลาวบาวไปยงสะหวนนะเขต เปนระยะทาง 220 กโลเมตร ประมาณการตนทนอยท 7.2 พนลานดอลลารสหรฐ ซงเปนโครงการลงทน

142 แผนโครงการเปนการรวบรวมขอมลโดย Asian Development Bank (2014) ซงเปนโครงการทยงไมไดเรมดาเนนการ



แบบ Built-operate-transfer (BOT) กบผประกอบการมาเลเซย เปนโครงการลงทนทมความสาคญไมมากนก

ทงน โครงการลงทนทจะชวยพฒนาความเชอมโยงกบไทย ไดแก โครงการขยายทางรถไฟ Thanalaeng-Nongkai เปนระยะทาง 4 กโลเมตร มลคาโครงการประมาณ 50 ลานดอลลารสหรฐ ซงมแหลงเงนทน คอ สานกงานความรวมมอพฒนาเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน (NEDA) ของไทย

3) โครงการลงทนเกยวกบสะพาน: มจานวนทงสน 7 โครงการ เงนลงทนรวมประมาณ 222

ลานดอลลารสหรฐ143 ทงหมดมความสาคญระดบสง โดยมโครงการลงทน 2 โครงการทยงไมมการประมาณการตนทนและยงไมระบแหลงเงนทนทแนชด ทงน โครงการลงทนทจะชวยพฒนาความเชอมโยงกบไทย ไดแก โครงการสรางสะพานขามแมนาโขงท Paksan-บงกาญจน และโครงการสรางสะพานขามแมนาโขงสาหรบทางรถไฟ Thanalaeng-Nongkai นอกจากน ยงมโครงการอนๆ ทสนบสนนใหเกดการเชอมโยงดานการคมนาคมภายในภมภาคกบไทยทางออม เชน การสรางสะพานแมนาโขงท Pakbeng ซงเชอมเสนทางขนสงสนคาระหวางตอนเหนอของไทยและเวยดนาม การสรางสะพานขามแมนาโขงท Paklay และการสรางสะพานขามแมนาโขงทหลวงพระบาง ซงจะเชอมการขนสงระหวางไทยและ สปป. ลาวใหครอบคลมพนทกวางมากขน

4) โครงการลงทนดานสงอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน: มจานวนทงสน 6 โครงการ

คดเปนเงนลงทนรวมประมาณ 80 ลานดอลลารสหรฐ โดยทงหมดมความสาคญระดบสง และมชวงระยะเวลาดาเนนการตงแตป 2557-2561 แตยงไมมการระบแหลงเงนทนทแนชด ทงน โครงการลงทนการลงทนทจะพฒนาความเชอมโยงกบไทย ไดแก โครงการปรบปรงสงอานวยความสะดวก ณ จดผานแดน Vang Tao-Chong Mek ซงปจจบนมคณภาพไมดนก

5) โครงการลงทนเกยวกบทาเรอแมนา: มจานวน 5 โครงการ ตนทนประมาณการคดเปน

มลคา 70 ลานดอลลารสหรฐ มชวงระยะเวลาดาเนนการตงแตป 2557-2561 แตยงไมมการระบแหลงเงนทนทแนชด ทงน โครงการลงทนทจะสงเสรมความเชอมโยงในภมภาคกบไทย ไดแก โครงการกอสรางทาเรอ Xiengkok และ Ban Mom ซงเปนโครงการสรางทาเรอภายใตความตกลง Quadilateral Agreement on the Commercial Navigation on Upper Mekong-Langcang River ระหวางจน สปป. ลาว เมยนมาร และไทย เพอสงเสรมการขนสงทางนาจากไทยไปยงจน

143 พจารณาเฉพาะโครงการลงทนทมการประมาณการงบประมาณไวแลว ในจานวนน ม 2 จาก 7 โครงการ ทยงไมมการประมาณ




โครงการผชวยทางเทคนคดานการขนสงของ สปป. ลาว ซงมจานวนทงสน 6 โครงการ ซงเปน

โครงการทเกยวของกบ GMS ทงหมด คดเปนเงนลงทน 1.8 ลานดอลลารสหรฐ144 โดยทงหมดยงไมมการระบแหลงเงนทนทแนชด นอกจากน จากจานวนโครงการทงหมด ม 4 โครงการทมระดบความสาคญสง และ 2 โครงการทมความสาคญระดบปานกลาง โดยโครงการสวนใหญมระยะเวลาดาเนนการในชวงป 2558-2559

จากการศกษารวบรวมขอมลเกยวกบโครงการพฒนาการขนสงของ สปป. ลาว คณะผวจยม

ขอสงเกตวา โครงการพฒนาการขนสงของ สปป. ลาว มจานวนโครงการและมลคางบประมาณสง โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบกมพชา อยางไรกตาม สปป. ลาว มการระบแหลงเงนทนทชดเจนกวากมพชา โดยเฉพาะโครงการขนาดใหญทตองการงบประมาณในการลงทนสง 2. การอานวยความสะดวกทางการคา

ในภาพรวม ประมาณการตนทนรวมสาหรบโครงการพฒนาดานการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว คดเปนมลคา 23.1 ลานดอลลารสหรฐ มจานวนโครงการทงสน 8 โครงการ แบงไดเปนโครงการทเปนโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนค (Technical Assistance) ซงมรายละเอยดดงน


โครงการลงทนดานการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว มเพยง 1 โครงการ ไดแก

โครงการปรบปรงหนวยงานดานสขอนามยและสขอนามยพช (Sanitary and Phytosanitary: SPS) ใหมความทนสมยยงขน มประมาณการตนทนท 10.5 ลานดอลลารสหรฐ






โครงการผชวยทางเทคนคดานการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว มจานวนทงสน 7 โครงการ คดเปนมลคาประมาณ 12.6 ลานดอลลารสหรฐ145 ในจานวนน มเพยง 1 โครงการทมแหลงเงนทนทแนชด ไดแก โครงการสนบสนนใหเกดการปฏบตตามแผนการดานอานวยความสะดวกทางการขนสงและการคาใน GMS ซงเปนเงนลงทนจากออสเตรเลย ดวยมลคาตนทนประมาณ 4.1 ลานดอลลารสหรฐ ทงน โครงการสวนใหญมกาหนดระยะเวลาการดาเนนการในป 2557

คณะผวจยมขอสงเกตวา เมอพจารณาทงโครงการลงทนและโครงการผชวยทางเทคนคดานการ

อานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว ซงมจานวนทงสน 8 โครงการ มเพยง 1 โครงการททราบแหลงเงนทนทแนชด และคดเปนมลคาเพยง 4.1 ลานดอลลารสหรฐ หรอเปนสดสวนรอยละ 17.75 ของประมาณการตนทนรวมทงหมด 23.1 ลานดอลลารสหรฐ จงอาจกลาวไดวา แมวาโครงการพฒนาดานการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว ยงไมมความคบหนามากนก โดยเฉพาะเมอพจารณารวมกบระยะเวลาในการดาเนนการ ซงกาหนดไวในชวงป 2557-2559




ตารางท 1 รายละเอยดโครงการพฒนาระบบขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคาของ สปป. ลาว

ลาดบท โครงการ รายละเอยด ระยะเวลาดาเนนการ ประมาณการตนทน (ลานดอลลารสหรฐ) และแหลงเงนทน


การขนสง


โครงสรางพนฐานทางถนน

1 โครงการปรบปรงถนนสาย R1A ตงแต Lantui ถง Bounneau เปนระยะทาง 145 กโลเมตร

ถนนสาย R1A เรมตงแตชายแดนลาว-จน ทแขวงพงสาล ตดผานตอนกลางของประเทศมาสนสดทชายแดนลาว-กมพชา ทแขวงอตตะปอ ซงตองมการปรบปรงเสนทางเพออานวยความสะดวกการนาเขาและสงออกสนคาระหวางจนและ สปป. ลาว

2013-2016 91.0 (soft loan จาก China Exim Bank)

สง

2 โครงการปรบปรงถนนสาย R13 ตงแต Oudomxay ถง Pakmong เปนระยะทาง 82 กโลเมตร

ถนนสาย R13 เปนถนนสายหลกของ สปป. ลาว มจดเรมตนตงแตตอนเหนอจนถงตอนใตของประเทศ มระยะทางรวมทงสน 1,543 กโลเมตร ซงมหลายชวงทจาเปนตองปรบปรง โดยเฉพาะเสนทางตงแต Oudomxay ถง Pakmong (ทางตอนเหนอของประเทศ) ซงปจจบนมสภาพเปนคอขวด

2014-2016 82.0 (เงนชวยเหลอจากจน)

สง

3 โครงการปรบปรงถนนสาย R13N และ N13S ตงแตวงเวยง เวยงจนทน และทาบก เปนระยะทาง 130 กโลเมตร

ชวงถนนตงแตวงเวยง เวยงจนทน จนถงทาบก ตองไดรบการปรงปรงและขยายใหเปนถนนสชองทาง เพอตอบสนองความตองการใชถนนทเพมมากขน โดยรฐบาลลาวกาลงพจารณาโครงการดวยวธการรวมทนระหวางภาครฐและเอกชน (public-private partnership: PPP)

2015-2020 280.0 (PPP) สง







4 โครงการปรบปรงถนนสาย R8 เปนระยะทาง 132 กโลเมตร

ถนนสาย R8 เปนถนนทแยกมาจากสาย R13S จาก Ban Lao จนสนสดกอนถงชายแดนเวยดนาม ซงสามารถเดนทางตอไปยงทาเรอ Cua Lo ในเวยดนามได ทงน ถนนสายดงกลาวยงไมไดมาตรฐาน ASEAN และไดอยในโครงการปรบปรงถนนภายใต ASEAN Master Plan for Conncetivity ดวย

2014-2018 80 สง

5 โครงการปรบปรงโครงขายคมนาคมใน GMS สวนเหนอ ตงแต Luang Prabang ถง Samneua

โครงการดงกลาวจะเชอมเสนทาง North-South Corridor (คนหมง-กรงเทพฯ) และ Central Corridor (คนหมง-เวยงจนทน-พนมเปญ-โฮจมนห) และ Eastern Corridor (คนหมง-ฮานอย-ดานง-โฮจมนห)

2015-2020 70 สง

6 โครงการสรางถนนระหวาง Luang Prabang และ Dien Bien Phu เปนระยะทาง ภายใตความชวยเหลอทวภาคระหวางลาวและเวยดนาม

ทง Luang Prabang และ Dien Bien Phu เปนแหลงดงดดนกทองเทยวของทงสองประเทศ การสรางถนนเชอมทงสองจดจะเปนการสนบสนนการทองเทยวของทงสองประเทศ

2013-2017 90.0 (soft loan จากเวยดนาม)

สง

7 โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Muong Ngeune-Chomphet-Luang Prabang เปนระยะทาง 120 กโลเมตร

โครงการดงกลาวอยภายใตแนวคด tourism corridor ทเชอมระหวางเชยงราย เชยงใหม หลวงพระบาง และเวยงจนทน โดยคาดวาจะสนบสนนการคา การลงทน และการทองเทยว

2015-2019 90.0 (NEDA-Thailand)

สง

8 โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Muong Ngeune-Xieng Hone-Muong Kob-Pak Tha เปนระยะทาง 175 กโลเมตร

โครงการดงกลาวสนบสนนการพฒนาพนททางตอนเหนอของแขวงไซยะบร และเปนการเชอมตอระหวางไซยะบร บอแกว และทางตอนใตของจน

2018-2022 150.0 (NEDA-Thailand)

สง




9 โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Pakse-Champassak-Muong Khong เปนระยะทาง 152 กโลเมตร

เปนโครงการสรางถนนตงแตปากเซ จาปาศกด และเชอมตอไปจนถงเสยมเรยบ (กมพชา) ปจจบน สรางถนนเสรจแลวเปนระยะทาง 25 กโลเมตร สวนทเหลออก 142 กโลเมตรยงอยในระหวางการกอสราง

2013-2018 120.0 (ลงทนโดยภาคเอกชน)

สง

10 โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Phiafay ถง Attapeu สาย R18A เปนระยะทาง 150 กโลเมตร

เสนทางสาย R18A มจดเรมตนทแยกระหวาง R13S และ Phiafay และจบทสามคคชย ซงเปนเมองหลวงของแขวงอตตะปอ


สง

11 โครงการสรางถนนเชอมระหวาง Luang Namtha-Xiengkok-สะพานมตรภาพลาว-เมยนมาร (สาย R17) เปนระยะทางทงสน 140 กโลเมตร

ถนน R17 มจดเรมตงแตเมองหลวงนาทางเชอมไปยง Muang Sing และ Muang Long จนถงสะพานมตรภาพลาว-เมยนมาร โดยถนนสายดงกลาวเปนสวนหนงของ ASEAN-India Corridor ซงตดผานเมยนมาร ตอนเหนอของ สปป. ลาว ฮานอย โฮจมนห และกมพชา


สง


โครงสรางพนฐานทางราง

1 โครงการศกษาความเปนไปไดในการสรางทางรถไฟระหวาง Vientiane-Thakek-Muya (480 กโลเมตร)

เสนทางรถไฟสายดงกลาวเปนสวนหน งของทางรถไฟ Singapore-Kunming Railway Link (SKRL) ซงจะเชอมระหวางโครงขายการคมนาคมทางรางของไทยและเวยดนาม ทงน เกาลใตไดใหความชวยเหลอในการศกษาความเปนไปไดเบองตน แตยงขาดการศกษาความเปนไปไดในรายละเอยด โดยเฉพาะดานการออกแบบ

2014-2016 (ศกษาโครงหาร)

15.0 (ขอรบเงนชวยเหลอจากเกาหล

ใต)

ปานกลาง







2 โครงการขยายทางรถไฟ Thanalaeng-Nongkai (4 กโลเมตร)

ผใหการสนบสนนทางการเงนของโครงการ คอ Neda (ไทย) ปจจบน อยในระหวางขนตอนการประมลโครงการ คดเลอกผรบเหมา และคดเลอกทปรกษา

2013-2015 50.0 (NEDA-ไทย) สง

3 โครงการกอสรางทางรถไฟ Vientiane-Boten (420 กโลเมตร)

ปจจบนอยในระหวางการทบทวนการออกแบบเชงเทคนคครงสดทาย และอยในระหวางการเจรจาดานการเงน อยางไรกตาม ความเรวของรถไฟถกลดลงจากรถไฟความเรวสง เหลอเพยง 200 กโลเมตรตอชวโมง

2014-2022 7,200.0 (Soft loan จาก Exim Bank ของ

จน)

ปานกลาง

4 โครงการกอสรางทางรถไฟจาดสะหวนนะเขต ไปยงลาวบาว (220 กโลเมตร)

รฐบาล สปป. ลาว ไดลงนามในความตกลงสรางทางรถไฟดงกลาวกบผประกอบการมาเลเซย ภายใตการลงทนแบบ built-operate-transfer (BOT)

2013-2043 4,200.0 (Giant Group จากมาเลเซย)

ตา


สะพาน

1 สะพานขามแมนาโขงท Xiengkok (สปป. ลาว)-Kainglap (เมยนมาร) ตาม ASEAN-India Highway

รฐบาลลาวและเมยนมารไดตกลงทจะใหเงนสนบสนนสะพานดงกลาว

2013-2015 23.0 (รวมทนโดยรฐบาลลาวและเมยนมารในอตรา 50:50)

สง

2 สะพานขามแมนาโขงท Pakbeng ตามถนนสาย R2

ถนนสาย R2 ทงฝงตะวนออกและตะวนตกดาเนนการสรางเสรจสนแลว เหลอเพยงสะพานขามแมนาโขงทจะเชอมระหวางถนนดงกลาว โดยการสรางสะพานจะสงเสรมการเคลอนยายสนคาและคนระหวางตอนเหนอของไทยและเวยดนาม

2013-2016 54.0 (Soft loan จาก Exim Bank ของจน)

สง




3 สะพานขามแมนาโขงท Paklay สะพานท Paklay จะเปนการเชอมการขนสงทางถนนระหวางเวยงจนทนและไซยะบร นอกจากน ถนนจาก Phou Dou (ไทย) ไปยง Paklay ดาเนนการสรางเสรจสนแลว สะพานดงกลาวจงเปนทางเชอมแหงใหมจากเวยงจนทนไปยงเชยงใหม

2014-2017 25.0 (Soft loan จากออสเตรย)

สง

4 สะพานขามแมนาโขงทหลวงพระบาง โครงการนจะเปนการพฒนาระเบยงการทองเทยวระหวาง สปป. ลาว และไทย โดยเฉพาะจากเวยงจนทน หลวงพระบาง เชยงใหม และเชยงราย

2016-2020 90.0 (Soft loan จาก Exim Bank ของจน)

สง

5 สะพานขามแมนาโขงท Paksan-บงกาญจน สะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 5 น จะเชอมระหวาง Muong Paksan แขวงบรคาไชย และอาเภอเมอง จงหวดบงกาญจนของไทย โดยจะอานวยกความสะดวกการขนสงสนคาและคนระหวางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยและภาคกลางของ สปป. ลาว ตลอดจนภาคกลางของเวยดนาม (ผานถนนสาย R8) ปจจบน ไทยกาลงพจารณาใหความชวยเหลอในการศกษาความเปนไปไดของโครงการ

2014-2018 ยงไมทราบแนชด (ขอเงนชวยเหลอจากไทย)

สง

6 สะพานขามแมนา Selamphao ณ ถนนสาย R14A เชอมระหวาง สปป. ลาว และกมพชา

สะพานตงอยทจดสนสดของถนนสาย R14A ซงมจดเรมตนทปากเซ-จาปาศกด-ชายแดนลาว-กมพชา โดยจดทจะมการสรางสะพาน นบเปนจดทเหมาะสมทสดสาหรบการขามแดนระหวาง สปป. ลาว และกมพชา

2014-2018 30.0 (รวมทนโดยรฐบาลลาวและกมพชาในอตรา

50:50)

สง







7 สะพานข ามแมน า โขงส าห รบทางรถไฟ Thanalaeng-Nongkai

การสรางสะพานดงกลาวเปนสวนหนงของโครงการขยายทางรถไฟ Thanalaeng-Nongkai โดยทงไทยและ สปป. ลาว ไดเหนชอบในบรเวณทจะสรางสะพานแลว

2015-2020 ยงไมทราบแนชด (Soft loan)

สง


สงอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน

1 จดผานแดน Nam Phao (ถนนสาย R8) ตงอยทบนถนน R8 ซงเปนจดผานแดน สปป. ลาว-เวยดนาม ทงน คณภาพของจดผานแดนในปจจบนยงไมเปนไปตามทระบใน GMS CBTA

2014-2016 8 สง

2 จดผานแดน Na Phao (ถนนสาย R12) ตงอยทถนน R12 ในแขวงคามวน ซงเปนจดผานแดน สปป. ลาว-เวยดนาม ทงน คณภาพของจดผานแดนในปจจบนยงไมเปนไปตามทระบใน GMS CBTA

2014-2018 10 สง

3 จดผานแดน La Lay (ถนนสาย R15) ตงอยทถนน R15 ในแขวงสาละวน ซงเปนจดผานแดน สปป. ลาว-เวยดนาม ทงน คณภาพของจดผานแดนในปจจบนยงไมเปนไปตามทระบใน GMS CBTA

2015-2018 12 สง

4 จดผานแดน Dak Chung (ถนนสาย R16) ตงอยทถนน R16 ในแขวงเซกอง ซงเปนจดผานแดน สปป. ลาว-เวยดนาม ทงน คณภาพของจดผานแดนในปจจบนยงไมเปนไปตามทระบใน GMS CBTA

2016-2018 10 สง

5 จดผานแดน Vang Tao จดผานแดน Vang Tao-Chong Mek ตงอยทถนน R16 ซงเปนชายแดนไทย-สปป. ลาว ทงน คณภาพของจดผานแดนในปจจบนยงไมเปนไปตามทระบใน GMS CBTA

2014-2017 15 สง




6 โครงการพฒนาสงอานวยความสะดวกจดผานแดน Thanaleng

ปจจบน การดาเนนงานทจดผานแดน Thanaleng เปนไปอยางไมมประสทธภาพและมความแออดมาก จงควรแยกการขนสงสนคาขามแดน และการเดนทางขามแดนของประชาชนออกจากกน นอกจากน ควรมการปรบปรงถนนและสงอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดนดวย

2014-2017 25 สง


ทาเรอแมนา

1 โครงการกอสรางทาเรอ Xiengkok ตงอยในแขวงหลวงนาทา ตดฝงแมนาโขง ภายใตความตกลง Quadilateral Agreement on the Commercial Navigation on Upper Mekong-Langcang River (จน สปป. ลาว เมยนมาร และไทย) ทาเรอ Xiengkok จะเปนดานสาหรบการขนสงทางแมนาลงไปยงทศใต จากจนไปยงทาเรอเชยงแสนในไทย

2014-2017 15 สง

2 โครงการกอสรางทาเรอ Ban Mom ตงอยในแขวงบอแกว ตดฝงแมนาโขง ภายใตความตกลง Quadilateral Agreement on the Commercial Navigation on Upper Mekong-Langcang River (จน สปป. ลาว เมยนมาร และไทย) ทาเรอ Ban Mom จะเปนดานสาหรบการขนสงทางแมนาขนไปยงทศเหนอ จากทาเรอเชยงแสนในไทยไปยงจน

2014-2017 12 สง

3 โครงการกอสรางทาเรอหวยทราย เพอสงเสรมการคมนาคมภายในประเทศ โดยเฉพาะดานการทองเทยว

2015-2018 13 ตา







4 โครงการกอสรางทาเรอ Pakbeng เมอง Pakbeng ตงอยบนถนนสาย R2 รมฝงแมนาโขง อยตรงกลางระหวางแขวงบอแกวและหลวงพระบาง การกอสรางทาเรอ Pakbeng มจดประสงคเพอสงเสรมการคมนาคมภายในประเทศ โดยเฉพาะดานการทองเทยว

2015-2018 15 ตา

5 โครงการกอสรางทาเรอหลวงพระบาง มจดประสงคเ พอรองรบการขนสงสนคาและคนทางนาภายในประเทศระหวางแขวงบอแกวและหลวงพระบาง ซงมความสาคญเพมมากขน

2015-2018 15 ตา



1 โครงการปรบปรงโครงขายคมนาคมใน GMS สวนเหนอ ตงแต Luang Prabang (สปป. ลาว) ถง Thanh Hoa (เวยดนาม)

ผชวยทางเทคนคจะเตรยมโครงการลงทนเพอปรบปรงทางหลวงสาย 217 ของเวยดนาม และทางหลวงสาย 6, 6A และ 6B ของ สปป. ลาว

2016 0.4 สง

2 โครงการบารงรกษาถนนภายใต GMS Corridors

ตองการ technical assistance เพอปฏบตหนาทดานการบารงงรกษาถนน

2014 1.2 สง

3 โครงการเสรมสรางสมรรถนะของหนวยงาน Greater Mekong Railway Association (GMRA)

เมอป 2012 ประเทศ GMS เหนชอบในการตง GMRA ใหเปน nonlegal intergovernmental entity โดย ADB จะอนมตผชวยทางเทคนคเพอสนบสนนการดาเนนงานของ GMRA เปนระยะเวลามากทสดสองป หลงจากททกประเทศลงนามใน MOU เรยบรอยแลว

2014 0.2 สง




4 โครงการพฒนาศกยภาพฐานขอมลดานการขนสง

มจดประสงคเพอสรางระบบการจดเกบขอมลเกยวกบการขนสงผานแดน และขอมลการใชระเบยงเศรษฐกจ อยางเปนระบบและเชอมโยงกนระหวางประเทศสมาชก

ยงไมทราบแนชด ยงไมทราบแนชด ปานกลาง

5 โครงการศกษายทธศาสตรในการพฒนาและจดการระบบโครงขายรถยนต GMS (GMS Motorway Network System)

แผนยทธศาสตรหลกในการพฒนาถนนใน GMS คอ ปรบปรงและขยายโครงขายถนนในปจจบน ใหมมาตรฐานในระดบทางพเศษ

2015 ยงไมทราบแนชด สง

6 โครงการศกษาการพฒนาทาเรอบกตามทางรถไฟระหวางประเทศทเชอมระหวางไทยและ กมพชา สปป. ลาว และเมยนมาร

ไทยมเปาหมายทจะพฒนาทาเ รอแหลมฉบงให เปนจดศนยกลางการขนสงในภมภาค GMS และสนบสนนใหใชการขนสงโดยรางรถไฟแทนถนน ดงนน จงตองมแผนพฒนาทาเรอบก ซงทาหนาทเปนสงอานวยความสะดวกสาหรบการคาผานแดนและเปนอาคารเกบสนคาดวย ทงน การศกษาจะระบความจาเปนในการกอสรางทาเรอบกบรเวณทางรถไฟทตดผานจดยทธศาสตรตางๆ ตามแนวชายแดน

2014 ยงไมทราบแนชด ปานกลาง


เงนลงทนสาหรบโครงการดานการขนสงทงหมด 13,171.8







การขนสงและการอานวยความสะดวกทางการคา



เปนโครงการตดตามผลของโครงการในระยะท 1 มจดมงหมายเพอสรางระบบ SPS ทมประสทธภาพดวยการนาระบบ IT มาใชในระดบจงหวด

2016 10.5 สง



1 โครงการอานวยความสะดวกทางการคาดวยความรวมมอกบภาคเอกชน

โครงการ Regional Policy and Advisory Technical Assistance (R-PATA) จะชวยพฒนาการอานวยความสะดวกทางการคา ทงจากการทาแบบสารวจความคดเหนของผประกอบการ การจด workshops โดยใหมผเขารวมจากทงภาครฐและเอกชน และการจด Capacity Building ใหภาคเอกชน

2014 1.5 สง


โครงการดานความชวยเหลอทางเทคนคจะชวยเตรยมความพรอมสาหรบโครงการลงทนเพอปรบปรงหนวยงาน SPS เพอใหระบบ SPS มประสทธภาพมากยงขน

2014 1.5 สง

3 โครงการสนบสนนความตกลงการคาผานแดนแบบทวภาค และกลไกความรวมมอทเกยวของ

การดาเนนการ ไดแก การทบทวนนโยบาย ความตกลง และกลไกความรวมมอเกยวกบการคาผานแดนทมอยแลว ใหความชวยเหลอ สงเสรมการเจรจา และแกไขความตกลงการคาผานแดน

2014 2 สง




4 โครงการเสรมสรางควารวมมอระหวางกมพชา สปป. ลาว และเวยดนาม ในพนทสามเหลยมเพอการพฒนา

หนาทของผชวยทางเทคนค ไดแก (1) การประเมนศกยภาพของกมพชา สปป. ลาว และเวยดนาม ซงเปนพนทสามเหลยมเพอการพฒนา (2) การอานวยความสะดวกใหเกดการพดคยระหวางประเทศทเกยวของ ผมสวนไดเสย นกลงทน และผบรจาค และ (3) เพมศกยภาพของคณะกรรมการความรวมมอ ดวยการนาเสนอการศกษาและขอเสนอแนะเชงนโยบาย

2014 1 ปานกลาง

5 เวทสาหรบใหบรการดานขอมลการคาและการลงทนของ GMS

กอตงเวบทาทางการ (official internet portal) สาหรบประเทศสมาชก GMS สาหรบดานการคาและเศรษฐกจ จะใหความสาคญดานระเบยงเศรษฐกจ นอกจากน ยงมการสรางเวบไซตทเชอมโยงกน ทงขอมลดานการเมอง เศรษฐกจ วฒนธรรม การทองเทยว ศลกากร การลงทน e-commerce และโลจสตกส

2014 2.5 สง

6 โครงการสนบสนนใหเกดการปฏบ ตตามแผนการดานอานวยความสะดวกทางการขนสงและการคาใน GMS

ผชวยทางเทคนคมหนาทอานวยความสะดวกดานการขนสง (การแลกเปลยนสทธดานการจราจร) อานวยความสะดวกดานการคา (เชน เพมศกยภาพมาตรการ SPS ประสานงานดานการจดการตามแนวชายแดน และจดทายทธศาสตรดานโลจสตกสและการคาในภมภาค เปนตน) ตลอดจนการสรางเสรมศกยภาพและปฏรปกฎระเบยบ (พฒนาศกยภาพ และพฒนาปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบใหสอดคลองกน)

2014-2016 4.1 (ออสเตรเลย) สง







7 โครงการอานวยความสะดวกในการนาระบบ Single Window/Single Stop Inspection ไ ป ป ฏ บ ต จ ร ง ท จ ด ผ า น แ ด น ล า ว บ า ว (เวยดนาม)-แดนสะหวน (สปป. ลาว)

มหนาทในการปรบปรงอปกรณและสงอานวยความสะดวก ณ ดานผานแดน ตลอดจนมหนาทในการเพมศกยภาพและฝกอบรมหนวยงานทเกยวของ

2014-2015 ยงไมทราบแนชด สง


เงนลงทนสาหรบโครงการดานการขนสงทงหมด 23.1


ภาคผนวก 5 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ

ภาคผนวก 5 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ 339

สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบของโรงงานผลตเครองนงหม

1) โครงสรางตนทนเบองตนของโรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหมไทยไดจากการสารวจขอมลและจดทารายผลตภาพและผลประกอบการอตสาหกรรม สศอ. ป 2555 ขอมลตวชวดสมรรถนะและการดาเนนงาน รายกลมอตสาหกรรม สศอ. ป 2554 และฐานขอมลตารางปจจยการผลตและผลผลต สศช. ป 2554

2) โรงงานทจะตงในประเทศเพอนบานนาเขาวตถดบจากไทย โดยภาษนาเขาวตถดบเปนศนย เนองจากขอตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA) ทาใหตนทนวตถดบของการตงโรงงานในกรงเทพฯ ดานง ปอยเปต และเวยงจนทน เทากน

3) โรงงานเปดทาการในเวลา 8.00 – 18.00 น. ดาเนนการผลตวนละ 10 ชวโมง 4) โรงงานใชนาในปรมาณมาก ในกรณทอตราคานาตอยนตคดตามปรมาณการใชนา จงใชอตรา

คานาสงสดในการคานวณ 5) ตนทนคาแรงงาน คาไฟฟา และคานา มการปรบเพมขนเพอใหสอดคลองกบอตราคาไฟฟา คา

นา และภาวะเงนเฟอของป 2557 (ขอมลจากกระทรวงพาณชย) เนองจากโครงสรางตนทนเบองตนเปนขอมลของป 2554 โดยมรายละเอยด ดงน

I. แรงงาน: ปรบตาม CPI โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐาน พบวาคา CPI เฉลยของป 2557 (ตงแตเดอนมกราคม – มถนายน) เทากบ 107.1

II. ไฟฟา: ปรบตาม CPI ในหมวดไฟฟา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐาน พบวาคา CPI เฉลยของป 2557 (ตงแตเดอนมกราคม – มถนายน) เทากบ 130.1

III. นา: ปรบตาม CPI ในหมวดนาประปา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐาน พบวาคา CPI เฉลยของป 2557 (ตงแตเดอนมกราคม – มถนายน) เทากบ 112.67

6) ตนทนคาใชจายสานกงาน ใชคาจางตอเดอนของแรงงานนอกภาคการผลต จากรายงาน The 23nd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania (FY 2012 Survey) ของ JETRO ในป 2556 เปนตวแทนในการคานวณเปรยบเทยบตนทน ทงน เนองจากไมมขอมลคาจางแรงงานนอกภาคการผลตทปอยเปต (แตมขอมลดงกลาวของพนมเปญ) คณะผวจยจงเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาจางแรงงานในภาคการผลตทพนมเปญและปอยเปต ซงคณะผวจยมขอมล แลวใชอตราความแตกตางดงกลาวประมาณการคาจางแรงงานของพนกงานนอกภาคการผลตในปอยเปต

7) ตนทนในดานอนๆ ประกอบดวย คาใชจายตลาด คาเสอมราคา เปนตน 8) ตนทนของปจจยการผลตตางๆ แบงตามพนท ดงแสดงในตารางท 1





ตารางท 1 เปรยบเทยบตนทนของปจจยการผลตตางๆ ในอตสาหกรรมเครองนงหมแบงตามพนท


คาจางแรงงาน 343 ดอลลารสหรฐ/เดอน 222 ดอลลารสหรฐ/เดอน 120 ดอลลารสหรฐ/เดอน 135 ดอลลารสหรฐ/เดอน เงนสมทบในกองทนประกนสงคม

รอยละ 5 ของเงนเดอนลกจาง รอยละ 22 ของเงนเดอนลกจาง รอยละ 0.8 ของเงนเดอนลกจาง รอยละ 5 ของเงนเดอนลกจาง

ผลตภาพแรงงาน รอยละ 87.5 ของความสามารถในการผลตสงสด

รอยละ 70 ของความสามารถในการผลตสงสด



คาจางแรงงานนอกภาคการผลต

664 ดอลลารสหรฐ/เดอน 320 ดอลลารสหรฐ/เดอน 237.6 ดอลลารสหรฐ/เดอน 321 ดอลลารสหรฐ/เดอน

คาไฟฟา 0.15 ดอลลารสหรฐ/kWh และ 10 ดอลลารสหรฐ/เดอน*

(a) ชวง off-peak (22.00-4.00 น.) ในอตรา 0.04 ดอลลารสหรฐ/kWh (b) ชวง standard (วนจนทร-เสาร เวลา 4.00-9.30 น., 11.00-17.00 น., 20.00-22.00 น.และวนอาทตย เวลา 4.00-22.00 น.) ในอตรา 0.06 ดอลลารสหรฐ/kWh (c)ชวง peak (วนจนทร-เสารเวลา 9.30-11.00 น. และ 17.00-20.00 น.) ในอตรา 0.11 ดอลลารสหรฐ/kWh

0.16 ดอลลารสหรฐ/kWh

0.08 ดอลลารสหรฐ/kWh

คานา 0.31-0.53 ดอลลารสหรฐ/cu.m. และ 2.84 ดอลลารสหรฐ/เดอน*

0.46 ดอลลารสหรฐ/cu.m. 0.4 ดอลลารสหรฐ/cu.m. 0.34 ดอลลารสหรฐ/cu.m.

คาขนสงวตถดบและสนคาไปยงทาเรอ

12,000 บาท 60,000 บาท 64,000 บาท 80,000 บาท

ภาคผนวก 5 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ 341


อตราภาษสงออกไปยงสหภาพยโรปโดยเฉลย (อตสาหกรรมเครองนงหม)

รอยละ 10.84 รอยละ 8.54 รอยละ 0.00

รอยละ 0.00

อตราภาษสงออกไปยงสหรฐอเมรกาโดยเฉลย(อตสาหกรรมเครองนงหม)

รอยละ 10.01 รอยละ 10.27 รอยละ 10.01 รอยละ 10.27

ทมา: รวบรวมจากการสมภาษณผประกอบการ ฐานขอมล TRAINS และรายงาน The 23nd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania (FY 2012 Survey), JETRO. 2013.

หมายเหต: * คาไฟและคานาของไทยในสวนทเปน fixed cost ตอเดอน เทากบ 10 ดอลลารสหรฐและ 2.84 ดอลลารสหรฐตอเดอนตามลาดบ ซงคดเปนมลคานอยมากเมอเปรยบเทยบกบสวนทเปน variable cost ทแปรผนตามการใชงาน จงไมนามารวมในการคานวณ

เสนอ - tdri: thailand development research...

Documents