allport, g.w. (1961). patterns of growth in personality

Allport, G.W. (1961). Patterns of growth in personality. New York: Holt, Rinehart and

Winston.

Altshuler, R. & Kassinove, H. (1975). The effects of skill and chance instructional sets,

schedule of reinforcement, and sex on children's temporal persistence. Child

Development, 46, 258-262.

American Psychological Association (APA) (1981). Publication manual of the American

Psychological Association. (3deuitgawe) Washington.

Barron, F. (1953). Ego strength scale which predicts responses to psychotherapy.

Journal of Consulting Psychology, 17(4), 327-330.

Beck, S.l. & Ollendick, T.H. (1976). Personal space, sex of experimenter and locus of

control in normal and delinquent adolescents. Psychological Reports, 38, 383-387.

Bellak, L. & Goldsmith, L.A. (1984). The broad scope of ego function assessment.

New York: Wiley.

Bielfeld, RI. (1997).

psychological study.

Universiteit van Pretoria.

An ecosystemic understanding of the meamng of home: A

Ongepubliseerde meesterstesis, Departement Sielkunde:

Bothma, A.C. & Schepers, 1. M. (1997). The role of locus of control and achievement

motivation in the work performance of black managers. Journal of Industrial

Psychology, 23(3), 44-52.

Burns, D.P. (1991). Focusing on ego strengths. Archives of Psychiatric Nursing,

5(4), 202-208.

Caplan, G. (Ed.) (1961). Prevention of mental disorders in children. New York: Basic

Books.

Caplan, G. (1974). Support Systems and community mental health. New York:

Behavioural Publications.

Cattell, RB. (1957). Personality and motivation structure and measurement. New

York: World Book.

Cattell, R.B. & Tatsuoka, M.W. (1980). Handbook for the sixteen personality

questionnaire. Champaign institute for personality and ability testing. Illinois: Mifflin.

Cernovsky, Z. (1984). Ego strength scale level and correlates of MMPI elevation:

Alcohol abuse versus MMPI scores in treated alcoholics. Journal of Cliniqll PsychojQgy,

40, 1502-1509.

Chandler, T.A. (1975). Locus of control: A proposal for change. Psychology in the

Schools, 12, 334-339.

Cohen, lM. & Cohen, M.l (1960). The New Penguin Dictionary of Quotations.

England: Viking.

Combrink, l (1993). Daar is 'n spreekwoord wat se - uit ander tale en uit Afrikaans.

Pretoria: Van Schaik.

Corsini, R.l & Wedding, D. (1989). Current psychotherapies. United States of

America: F .E. Peacock.

Covey, S.R. (1989). The seven habits of highly effective people. London: Simon &

Schuster.

Cronbach, L.l (1975). Beyond the two disciplines of scientific psychology. American

Psychologist, 30, 116-127.

Dawson, l (1999). The Turtle Pages. Afgetrek 25 Januarie 1999 van die Wereldwye

Web: http://www.geocities.comlHeartlandlPlains/3 550/index. html

Donnelly, lH., Ivancevich, lM. & Gibson, lL. (1994). Fundamentals of management.

New York: Irwin / Mc-Graw.

Ducette, 1. & Wolk, S. (1972). Locus of control and extreme behaviour. Journal of

Consulting and Clinical Psychology. 39 (2), 253-258.

Duke, M.P. & Fenhagen, E. (1975). Self-parental alienation and locus of control in

delinquent girls. Journal of Genetic Psychology, 127, 103-107.

Eitzen, D.S. (1974). Impact of behavior modification techniques on locus of control of

delinquent boys. Psychological Reports, 35, 1317-1318.

http://www.geocities.comlHeartlandlPlains/3

Epstein, R. & Komorita, S.S. (1971). Self-esteem, success-failure, and locus of control

in Negro children. Developmental Psychology, 1, 2-8.

Erchul, W.P. (Red.) (1993). Consultation in community, school and organizational

practice. Washington: Taylor and Francis.

FeIner, R.D., Leonard, AJ., Moritsugu, IN. & Faber, S.S. (Reds) (1983). Preventive

psychology, theory, research and practice. New York: Pergamon Press.

Fiedeldey-Van Dijk, C. (1993). Differentiation as a basis for research methodology:

Developing the indingilizi structured observation technique. Doctoral thesis-

Department of Psychology: University of Pretoria.

Fiedeldey-Van Dijk, C. (1997). User guidelines for research methodology in the social

sciences: An ecosysternic theoretical perspective. In: M. Terre Blanche & J. Kruger

(red), The body politic: Proceedings of the 2nd annual South African qualitative methods

conference (pp. 183-188). Johannesburg: Universiteit van die Witwatersrand.

Fishman, D.H. (1991). Introduction to the experimental versus the pragmatic paradigm

in evaluation. Evaluation and Program Planning, 14, 353-363.

Frank, M. (Red) (1982). Primary prevention for children and families. New York:

Haworth Press.

Freud, S. (1938). The transformations of puberty. In AA Brill (Red), The basic

writings of Sigmund Freud, (p. 604). New York: Norton.

Friedman, M. & Rosenman, R.H. (1974). Type A: Your behavior and your heart. New

York: Knopf.

Gahlaut, D. Srivastava, Y.K. & Rastogi S.W. (1993). A pre and postoperative

evaluation of ego strength in neurosurgical and surgical patients. Indian Journal of

Clinical Psychology, 20(2), 119-121.

Gilmore, T. (1978). Locus of control as a mediator of adaptive behavior in children and

adolescents. Canadian psychological review. 19(1), 1-26.

Groenewald, A.E. (1995). Toeriste se belewenisse van waterlandskappe ill die

Nasionale Krugerwildtuin: 'n Ekosistemiese studie. Ongepubliseerde meersterstesis.

Departement Sielkunde: Universiteit van Pretoria.

Gudykunst, W.B. & Kim. Y.Y. (1984). Methods for intercultural communication

research. London: Sage.

Guntrip, H. (1973). Psychoanalytic theory, therapy and the self. New York: Basic

Books.

Hanson, B.G. (1995). General systems theory beginning with wholes. Canada: Taylor

& Francis.

Hayes, R. (1995) Colour in Media. Mgetrek 21 Januarie 1999 van die WereIdwye Web:

http://www/rcc/ryerson.calschools/rtalbrd038/papers/1995/rhayes.htm

http://www/rcc/ryerson.calschools/rtalbrd038/papers/1995/rhayes.htm

Ittenbach, RF. & Harrison, P.L. (1990). Predicting ego strength from problem solving

ability of college students. Measurement and Evaluation in Counselin.&- and

Development, 23, 128-136.

Janoski, M.L. (1984). The ecosystemic perspective m clinical assessment and

intervention. In W.A O'Connor & B. Lubin (Ed.), Ecological approaches to clinical and

community psychology (pp. 41-56). New York: John Wiley & Sons.

Jourard, S.M. (1963). Personal adjustment and approach through the stu~f healthy

personality. London: The Macmillon.

Kane, RP. (1982). The family role in primary prevention. In M. Frank (Ed.), Primm

prevention for children and families (pp. 27-34). New York: Haworth Press.

Kendall, P.c., Finch, Al & Mahoney, 1. (1976). Factor specific differences in locus

of control for emotionally disturbed and normal children. Journal of Personality

Assessment, 40, 42-45.

Kluckholn, C. & Murray, H.A (1948). Personality in nature, society and culture. New

York: Knopf

Kobasa, S.C. (1982). Commitment and copmg m stress resistance among lawyers.

Journal of Personality and Social Psychology. 42, 707-717.

~Kobasa, S.c. (1979). Stressful life events, personality and health: An mqUlry into

hardiness. Journal of Personality and Social Psychology. 37, 1-11.

La Montagne, L.L. & Hepworth, IT. (1991). Issues in the measurement of children's

locus of control. Western Journal of Nursing Research, li(I), 67-83.

Lefcourt, H.M. (1982). Locus of control: Current trends In theory and research.

(2de uitgawe). Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum.

Levenson, H. & Miller, 1. (1976). Multidimensional locus of control in sociopolitical

activists of conservative an liberal ideologies. Journal of Personality and Social

Psychology, 33, 199-208.

Levine, R.L. & Fitzgerald, H.E. (Eds.) (1992). Analysis of dynamic and psycholggical

systems: Basic approaches to general systems, dynamic systems, and cybernetics. New

York: Plenum Press.

Levine, R.L. & Fitzgerald, H.E. (Eds.) (1992). Analysis of dynamic and ~ological

systems: Methods and applications. New York: Plenum Press.

Lifshitz, M. (1973). Internal-external locus of control dimension as a function of age and

the socialization milieu. Child Development, 44, 538-546.

Louw, D.A. (1990). Menslike Ontwikkeling. (2de uitgawe). Pretoria: HAUM.

Maddi, S. (1980). Personality theories: A comparative analysis. Homewood: Dorsey

Press.

Masterpasqua, F. & Perna, P.A. (Eds.) (1997). The psychological meaning oUhaos.

Translating theory into practice. Washington, D.C.: APA.

Miller, S.B. (1987). A comparison of methods of inquiry. Bulletin of the Menninger

Clinic. A Journal for the Mental Health Professions, 21(6), 505-518.

Millon, T. (1973). Theories of psychopathology and personality. Philadelphia:

Saunders.

Muller, P., Claassen, G. & Van Tonder, M. (1983). Die Groot Afrikaanse

Aanhalingsboek. Kaapstad: Human & Rousseau.

Nahemow, I. & Mann, G. (1982). Primary prevention interventions with families that

have young children: Theory and practice. In M. Frank (Ed.), Primary Rrevention for

children and families (pp. 13-19). New Yark: Haworth Press.

Nehrke, M.F., Bellucci, G. & Gabriel, S.l (1978). Death anxiety, locus of control and

life satisfaction in the elderly: toward a definition of ego integrity. Omega, ~(4),

359-368.

Nixon, S.l & Kanak, N.l (1982). Ego strength and methods of learning associations.

Bulletin of the Psychonomic Society, 19(4), 205-208.

Patton, M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park:

Sage.

Perry, W., Viglione, D. & Braff, D. (1992). The ego impairment index and

schizophrenia: A validation study. Journal of Personality Assessment, 59( 1),

165-175.

Perry, W. & Viglione D. (1991). The ego impairment index as a predictor of outcome in

melancholic depressed patients treated with tricyclic antidepressants. Journal of

Personality Assessment, 56(3), 487-501.

Phares, E.1. (1976). Locus of control in personality. New Jersey: General Learning

Press.

Plug, c., Meyer, W.F., Louw, D.A. & Gouws, L.A. (1979). Psigologie woordeboek.

(2de uitgawe). Johannesburg: McGraw-Hill.

Price, R.H., Ketterer, RF., Bader, B.G. & Monahan, 1. (1980). Prevention in mental

health. Beverly Hills: Sage Publications.

Reid, D.W. (1984). Participatory control and the chronic-illness adjustment process. In

Lefcourt, H.M. (Red.). Research with the locus of control construct, 1, 361-389.

Orlando, FL: Academic Press.

Reimanis, G. (1974). Effects of locus of reinforcement control modification procedures

in early graders and college students. Journal of Educational Research, 68, ]24-127.

Rotter, 1. (1975). Some problems and misconceptions related to the construct of internal

versus external control of reinforcement. Journal of Consulting and Clinical PsychQtQgy,

43, 56-67.

Rotter, lB. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of

reinforcement. Psychological Monographs, 80(1), whole no. 609, 1-28.

Schmidt, L. & Hunter, lE. (1998). The validity and utility of selection methods in

personnel psychology: Practical and theoretical implications of 85 years of research

findings. Psychological Bulletin, 124(2), 262-274.

Schorr, D. & Rodin, 1. (1984). Motivation to control one's environment in individuals

with obsessive-compulsive, depressive and normal personality traits. Journal QfPersonality and Social Psychology, :1-6, 1148-1161.

Seifert, K.L. & Hoffhung, R.1. (1987). Child and adolescent development. Boston:

Houghton Mifllin.

Shneiderman, M.Y. (1988). Empirical studies of procedures for forming .w.!llL~xpert

judgements. Moscow: Plenum.

Shore, M.F. Milgram, N.A. & Malasky, C. (1971). The effectiveness of an

enrichment program for disadvantaged young children. American Journal of

Orthopsychiatry, 41, 442-449.

Simpson, J.A. & WeIner, E.S.C. (1989). The Oxford English DictiQ!!MY.

(2deuitgawe). Oxford: Clarendon Press.

Stewart van Leeuwen, M.S. (1985). The person in psychology. London: Inter-Varsity

Press.

Strickland, B.R. (1973). Delay of gratification and internal locus of control in children.

Journal of Consulting and Clinical Psychology, 40, 338.

Strumpfer, D.J.W. (1991, March). Self-direction. University of Cape Town, Cape

Town. Extracted from: Stumpfer, DJ.W. (1988, September). Salutog~nesi~: A ne~

paradigm. Paper presented at annual congress, Psychological Association of South

Africa, Bloemfontein.

Strumpfer, D.J.W. (1995). The origins of health and strength: from salutogenesis to

jortigenesis. South Mrican Journal of Psychology, 25(2),81-87.

Sykes, W. (1990). Validity and reliability in qualitative market research: A review of the

literature. Journal of the Market Research Society, 32, 289-328.

Tyler, J.D. & Holsinger, D.N. (1975). Locus of control differences between rural

American Indian and white children. Journal of Sociai Psychology, 95, 149-155.

Wagener, J.L. & Taylor, S.E. (1986). What else could I have done? Patients' responses

tot failed treatment decisions. Health Psychology, 2, 481-496.

Watzlawick, P., Weakland, J. & Fisch, R. (1974). Change: Principles of problem

formation and problem resolution. New York: Norton.

White, R.W. (1957). Adler and the future of ego psychology. Journal of Individual

Psychology, 11, 112-124.

Zytkoskee, A., Strickland, B.R. & Watson, J. (1971). Delay of gratification and

internal versus external control among adolescents of low socio-economic status.

Developmental Psychology, 1, 93-98.

EV ALUASIE VAN 'N KONSEPHULPMIDDEL

PERSOONLIKHEIDSFUNKSIONERING

Die doel van hierdie werksdokument is om u insette vir 'n konsephulpmiddel oor

gesonde persoonlikheidsfunksionering te verkry. Gesonde funksionerende persone word

gekenmerk aan hulle vaardighede wat hul in staat stel om gebalanseerd in hul wereld te

kan leef. Hierdie hulpmiddel sal opvoeders help om hul bestaande kennis oor die

onderwerp uit te brei en prakties toepasbaar te maak.

Hierdie werksdokument is 'n konsep waaruit die hulpmiddel saamgestel sal word. U

insette as geldentifiseerde kundige op die terrein is belangrik, sodat ons hierdie materiaal

tot op so 'n vlak kan ontwikkel dat dit toeganklik vir opvoeders in die bree is.

,.. Maak u vertroud met elkeen van die tien kernidees wat omskryf word

,.. Skryf u eie idees oor die tien kernidees, in die ruimte wat daarvoor voorsiening

maak

,.. Beoordeel dan die daaropvolgende stellings op 'n vyf-puntskaal volgens die mate

waartoe dit 'n bydrae tot die kernidee maak waar:

o = 0% (geen bydrae)

1 = I - 20% (bykans geen bydrae)

2 = 21 - 40% (klein bydrae)

3 = 41 - 60% (matige bydrae)

4 = 61 - 80% (groot bydrae)

5 = 81 - 100% (wesenlike bydrae)

'1< Laastens moet u kommentaar lewer oor die tegniese formulering (taaL woordkeuse,

ensovoorts) van die kernidees, asook die geformuleerde gedragstellings.

I. DOELWITBEREIKING

Dit is die vermoe om 'n doelwit wat waardevol, belangrik of noodsaaklik is te

kan bereik, terwyl ander mense se regte en behoeftes in ag geneem word.

1. Beskryf kortliks die gedrag wat u dink nodig is om bogenoemde kernidee te verwesenlik:

l.

2. Beoordeel die volgende stellings op die vyf-puntskaal volgens die mate waartoe dit 'n bydrae tot

die kernidee maak (hou aangehegte skaal byderhand).

GEDRAG WAT DOELWITBEREIKING ONDERSTEUN 0 1 2 3 4 5

1. Stel JOu korttermyndoelwitte konkreet, met ander woorde

formuleer spesifiek wat jy nou wil bereik.

H. Stel JOU langtermyndoelwitte konkreet, met ander woorde

formuleer spesifiek wat jy mettertyd wil bereik....

Werk aktief aan die bereiking van jou doelwitte, met ander woordeHI.

deel dit wat jy wil bereik in hanteerbare take op.

IV. Stel die moeiliker doelwitte voorop, met ander woorde identifiseer

en voltooi die moeiliker dele van die taak eerste. -- --

v. Stel jouself positief in, met ander woorde glo dat jy jou doelwitte

sal kan bereik. -

VI. Visualiseer sukses, met ander woorde sien voor jou geestesoog hoe

jy jou doe1witte reeds bereik het.

VH. Neem die mense om jou in ag wanneer jy doelwitte formuleer, met

ander woorde vergewis jou van hulle belange en behoeftes. ----r--

...Verwag die gevolge van jou doelwitte, met ander woorde oorweegVlll.

die moontlikheid dat jou doelwitte jouself of ander kan benadeel._._-~-

3. Gee asseblief u kommentaar oor die tegniese formulering (taal, woordkeuse, ensovoorts) van die

kernidee, asook die geformuleerde gedragstellings:

--

Dit is om verantwoordelikheid vir jou eie gedrag te aanvaar, sowel as die

gevolge wat dit vir jouself en vir ander kan inhou.

-2. Beoordeel die volgende stellings op die vyf-puntskaal volgens die mate waartoe dit 'n bydrae tot

die kernidee maak (hou aangehegte skaal byderhand).

GEDRAG WAT PERSOONLIKE BEHEER ONDERSTEUN 0 I 2 3 4 5- ----

I. Tree verantwoordelik op, met ander woorde dink voor jy doen.

11. Kom jou ondernemings na, met ander woorde doen wat jy belowe

het. - --- --

", Bring jou gevoelens en denke in balans met mekaar, met ander111.

woorde as jy dink oor sake, maak seker dat jy jou gevoelens ook in

ag neem. ----

IV. Korttermynbehoeftes moet opgeweeg word teen

langtermynvoordele, met ander woorde pas wat jy wil bereik aan of

stel dit uit vir groter gewin, indien nodig.f----- --- --

v. Handhaaf die oortuiging dat jy keuses het, met ander woorde al het

jy nie altyd beheer oor jou omstandighede nie, kan jy altyd kies hoe

jy daaroor dink en voel.



-

Oit is die vermoe om, terwyl jy waarnemings maak en idees vorm, te beset' en

te waardeer dat daar baie verskillende waarnemings en sienings oor dieselfde

sake, mense en dinge kan bestaan. Jon gedrag moet met inagneming hiervan,

toepaslik wees.

Beoordeel die volgende stellings op die vyf-puntskaal volgens die mate waartoe dit 'n bydrae tot

die kernidee maak (hou aangehegde skaal byderhand).

GEDRAG WAT REALITEITSTOETSING ONDERSTEUN--I

Wees oortuig dat jy jouself binne jou omgewing kan handhaaf, met

ander woorde weet dat jy 'n bydrae kan maak ten spyte van jou eie

tekortkomings en beperkings. - -

Beoordeel die toepaslikheid van jou gedrag, met ander woorde pas

dit wat jy se en doen by die situasie aan.

Wees sensitief vir die atmosfeer wat in 'n situasie heers, met ander

woorde let op na wat ander se en doen sodat jy sal weet watter

stappe die situasie verg en dit wat jy dink, voel, se en doen

daarvolgens kan rig.

Waardeer die uniekheid van mense, met ander woorde hou daarvan

dat mense verskillend dink, doen en voel.

Aanvaar die maak van foute as deel van menslikheid met ander

woorde vergewe ander hulle foute, erken en vergewe jou eie foute,

leer daaruit en indien moontlik, stel dit reg.

Beoordeel die sosiaal-aanvaarbaarheid van jou gedrag, met ander

woorde wees ingestel op terugvoer uit jou omgewing oor die

opbouendheid van dit wat jy se en doen.

Leef optimaal in jou wereld, met ander woorde buiten jou eie

bydraes, identifiseer en gebruik jou hulpbronne om die beste van 'n

situasie te maak.

Gee assebliefu kommentaar oor die tegniese formulering (taal, woordkeuse, ensovoorts) van die


IV. BUIGSAAMHEID VAN DENKE EN GEDRAG

Dit is die vennoe om buigsaam te wees deur verskillende alternatiewe te kan

oorweeg, sodat toepaslike oplossings gegenereer en aanpassings gemaak kan

word in die wereld waarin jy leef.

1. Beskryf kortliks die gedrag wat u dink nodig is om bogenoemde kernidee te verwesenlik:

1.

2. Beoordeel die volgende stellings op die vyf-puntskaal volgens die mate wam10e dit 'n bydrae tot


GEDRAG WAT BUIGSAAMHEID VAN DENKE EN GEDRAG 0 1 2 3 4 5

ONDERSTEUN-_.- ----- -----

1. Beskou sosiale interaksies as 'n deelnemende proses, met ander

woorde wees bereid om te neem van en te gee aan ander. ----- ~ ..

11. Akkommodeer verskeidenheid in mense, met ander woorde aanvaar

dat jou gevoelens of opinies nie die enigste of noodwendig die

korrekte is, of hoef te wees nie. - -

...Vermy stereotipes, met ander woorde neem genoeg feitelll. III ag

voordat jy se en doen. - ._-r-··

IV. Wees buigsaam in die handhawing van reels, met ander woorde

maak plek vir die uitsondering op die reel, of beskou die reel as 'n

riglyn.



_.-._---------

---

Dit is die vermoe om, met inagneming van jou fisiese en sosiale realiteite,

toegewyd vol te hou met dit wat jy wit bereik.


die kernidee maak (hou aangehegde skaal byderhand).------ ----

GEDRAG WAT PERSOONLIKE STAMINA ONDERSTEUN 0 I 2 3 4 5- --

I. Aanvaar die onvoorspelbaarheid van die lewe, met ander woorde

beskou inligting en gebeure wat anders uitwerk as wat jy verwag

het, as anders en nie noodwendig as negatief nie. ---- --- --

ll. Le volharding aan die dag, met ander woorde hou doelgerig vol

met opbouende aktiwiteite, ten spyte van stres, frustrasies,

behoeftes en emosies. -- "".- ---.-' r-

...Monitor jou gedrag sodat dit nie gedisorganiseerd raak nie, metIll.

ander woorde vra jouself voortdurend af of jou gedrag steeds op

koers en toepaslik is.

lV. Wees daarop ingeste1 om self rigting aan jou lewe te gee, met ander

woorde beskou jou eie pogings en insette as die belangrikste

faktore vir sukses of mislukking.1--- --- --

v. Persoonlike ideale moet in lyn wees met sosiale realiteite, met ander

woorde toets of dit wat jy wil bereik opbouend vir almal is.----



'--'-.~--_.--,~-

Dit is 'n ingesteldheid om jou persoonlike ervaring voortdurend uit te brei en

lewenskragtig te leef, sodat jy optimaal in jou wereld kan funksioneer.


die kernidee maak (hou aangehegde skaal byderhand).~-------

GEDRAG WAT PRODUKTIEWE INGESTELDHEID 0 I 2 3 4 5

ONDERSTEUN._.

1. Leef aktief, met ander woorde neem deel aan 'n verskeidenheid van

gesprekke en aksies.

II. Streef daarna om sosiaal betrokke by ander te wees, met ander

woorde luister en slaan ag op ander se gevoelens en gedagtes. -- _._.

... Betrek ander by jou wereld, met ander woorde vertel vir belangrikeIll.

persone van dit wat jy voel en dink. - ----- f--- .

lV. Leef lewenskragtig, met ander woorde wees aktief in die uitlewing

en verbetering van jou vaardighede, werkroetines, belangstellings

en stokperdjies.

v. Hanteer komplekse eise en verantwoordeIikhede produktief, met

ander woorde voer moeilike take uit deur hulle af te breek in

hanteerbare stappe en hulpbronne te gebruik.

3. Gee assebliefu kommentaar oor die tegniese formulering (taal, woordkeuse, ensovoorts) van die


_ .

._-~-----_.._- .-----

Dit is die vertroue dat jy op 'n regmatige plek in jou wereld aanspraak kan

maak en dat jy 'n sinvolle bydrae kan lewer.


die kemidee maak (hou aangehegde skaal byderhand).

GEDRAG WAT POSITIEWE SELFSIENING ONDERSTEUN 0 1 2 3 4 5

l. Wees positief ingestel ten opsigte van JOu vaardighede en

vermoens, met ander woorde glo dat jy kan. --

11. Brei jou selfaanwending voortdurend uit, met ander woorde fokus

op jou sterkpunte en talente en wend dit aan.'" Sien die maak van foute as menslik, met ander woordeIll. moeme

vasgevang bly in foute wat jy gemaak het nie, maar fokus daarop

om daaruit te leer. --

IV. Beskou wedersydse afhanklikheid as deel van menswees, met ander

woorde aanvaar dat alle mense, insluitende jy, met tye ander mense

se hulp mag gebruik.


kemidee, asook die geformuleerde gedragstellings:

------

---

._-----

Dit is die vermoe om verhoudings op so 'n wyse te handhaaf dat dit nie ten

koste van jouself of ander sal wees nie.



GEDRAG WAT INTERPERSOONLIKE EFFEKTIWITEIT 0 1 2 3 4 5

ONDERSTEUN.- f--.

1. Vermy en!of beperk negatiwiteit in jou sosiale uitlewing, met ander

woorde bou jou verhoudings eerder op as dat jy dit atbreek. --

H. Klaar misverstande tussen jou en ander mense op, met ander

woorde praat reguit en eerlik met ander indien jy van hulle verskil. -

...Wees empaties, met ander woorde leef jou in ander se gedagtes enHI.

gevoelens in.

IV. Oorweeg die sinvolheid van die ondersteuning wat jy gee en

ontvang, met ander woorde beoordee1 of wedersydse bydraes tot

voordeel van beide partye is.

v. Aanvaar kommunikasie as die basis van verhoudings, met ander

woorde hou gereelde en betekenisvolle interaksie met ander.

VI. Wees ingestel op die atmosfeer wat in sosiale situasies heers, met

ander woorde pas jou gedrag aan by dit wat jy in die situasie

waarneem.



._----

----.__ .

Dit is die oortuiging dat aile mense oor die potensiaal beskik om outonoom te

kan funksioneer.

--

I. Beskryf kortliks die gedrag wat u dink nodig is om bogenoemde kernidee te verwesenlik:


die kernidee maak (hou aangehegde skaal byderhand).._--------

GEDRAG WAT OUTONOMIE ONDERSTEUN 0 1 2 3 4 5

1. Neem verantwoordelikheid vir jou lewe, met ander woorde al kan

jy nie altyd jou omstandighede kies nie, het jy 'n keuse hoe jy

daaroor dink en voel. ~-- -

ll. Wees daarop ingestel om rue weerloos te staan teen die invloed van

nuwe inligting en gebeure rue, met ander woorde dink aan wat

nuwe inligting en gebeure vir jou kan beteken. ""- ---- ---

...Wees selfstandig, met ander woorde tree self op 'n realistiese \-vyseIll.

op.

IV. Handhaaf jou persoonlike outonomie op so 'n wyse dat dit jou nie

van ander vervreem rue, met ander woorde tree self maar op 'n Jopbouende wyse op.---



---~_._-

--_.~_.~._-----

x. INTEGRASIEVERMOe

Dit is die vermoe om dubbelsinnigheid te verdra en om situasies op

waarskynlikhede, eerder as sekerhede, te evalueer.

2. Beoordeel die volgende stellings op die vyf-puntskaal volgens die mate waa


GEDRAG WAT INTEGRASIEVERMOe ONDERSTEUN 0

1. Verso en jouself met teenstrydighede, met ander woorde beleef

andersheid as anders en nie noodwendig as bedreigend nie.

ll. Beskou tekortkomings as menslik, met ander woorde aanvaar jou

eie asook ander se tekortkomings.

Ill. Plaas gebeure in konteks, met ander woorde verreken alle

moontlike faktore wat tot gebeure kan bydra.

IV. Aanvaar die kompleksiteit van menslike gedrag en sosiale situasies,

met ander woorde leer om 'n verskeidenheid van inligting en eise

gelyktydig te hanteer.

3. Gee assebliefu kommentaar oor die tegniese formulering (taal, woordkeuse


.._-

rtoe dit 'n bydrae tot

----I-~-~- -~-

4 5--

.- ~_._--_.-f--

-- --

ensovoorts) van die

------

--------

----_ ...

-,._--

60uers

Vroulik

Almal getroud, is ouers van kinders

Ouderdomsgroep: 34 - 51 jaar

Respondent 1 34 jaar (AI)

2 51 jaar (A2)

3 50 jaar (A3)

4 43 jaar (A4)

5 29 jaar (A5)

6 38 jaar (A6)

6 Laerskoolonderwysers

Vroulik

Almal getroud, is ouers van kinders


Respondent 1 40 jaar (Bl)

2 35 jaar (B2)

3 40 jaar (B3)

4 43 jaar (B4)

5 41 jaar (B5)

6 35 jaar (B6)

4 getroud, is ouers van kinders

2ongetroud


Respondent 1 45 jaar (C1)

2 34 jaar (C2)

3 36 jaar (C3)

4 26 jaar (C4)

5 43 jaar (C5)

6 42 jaar (C6)

60uers

Vroulik, almal getroud, is ouers van kinders


30 jaar (D1)

40 jaar (D2)

38 jaar (D3)

41 jaar (D4)

43 jaar (D5)

36 jaar (D6)

4 Professionele persone (sielkundiges)

Vroulik

enkelouer

3 getroud


Respondent 1 55 jaar (E1)

2 60 jaar (E2)

3 37 jaar (E3)

4 ;;;;; 48 jaar (£4)

4 Professionele persone (sielkundiges)

Vroulik, almal is getroud 3 ouers

1 kinderloos

38 jaar (FI)

28 jaar (F2)

40 jaar (F3)

37 jaar (F4)

1. GEDRAG WAT DOELWITBEREIKING ONDERSTEUN

I (i) Stel jou korttermyndoelwitte konkreet met ander

woorde, formuleer spesifiek wat jy nou wil bereik.

I (ii) Stel jou langtermyndoelwitte konkreet met ander

woorde, formuleer spesifiek wat jy mettertyd wil

bereik.

I (iii) Werk aktief aan die bereiking van jou doelwitte

met ander woorde, deel dit wat jy wil bereik in

hanteerbare take op.

I (iv) Stel die moeiliker doelwitte voorop met ander

woorde, identifiseer en voltooi die moeiliker dele

van die taak eerste.

I (v) Stel jouself positief in met ander woorde, glo dat

jy jou doelwitte sal kan bereik.

I (vi) Visualiseer sukses met ander woorde, sten voor

jou geestesoog hoe jy jou doelwitte reeds bereik

het.

Neem die mense om jou 111 ag wanneer .IY doel-

witte formuleer met ander woorde, vergewls .Iou

van hulle belange en behoeftes.

Berei jouself voor vir die gevolge van .Iou doel-

witte met ander woorde, oorweeg die moontlik-

heid dat jou doelwitte jouself of ander kan

benadeel.

II. GEDRAG WAT PERSOONLlKE BERBER ONDERSTEUN

II (i) Tree verantwoordelik op met ander woorde, dink

voor jy doen.

II (ii) Kom jou ondernemings na met ander woorde,

doen wat jy belowe het.

II (iii) Bring jou gevoelens en denke in balans met

mekaar met ander woorde, as jy dink oor sake

maak seker dat jy gevoelens ook in ag neem.

II (iv) Korttermynbehoeftes moet opgeweeg word teen

langtermynvoordeel met ander woorde, pas wat jy

wil bereik aan of stel dit uit vir groter gewin indien

nodig.

II (v) Handhaaf die oortuiging dat jy keuses het, met

ander woorde, al het jy nie altyd beheer oor jou

omstandighede nie kan jy altyd kies hoe jy daaroor

dink en voel.

III. GEDRAG WAT REALITEITSTOETSING ONDERSTEU~

III (i) Wees oortuig dat jy jouself binne jOll omgewmg

kan handhaaf met ander woorde, weet dat jy 'n

bydrae kan maak ten spyte van JOU ele

tekortkomings en beperkings.

III (ii) Beoordeel die toepaslikheid van jou gedrag met

ander woorde, pas dit wat jy se en doen by die

situasie aan.

III (iii) Wees sensitief vir die atmosfeer wat in 'n situasie

heers met ander woorde, let op na wat ander se en

doen, sodat jy sal weet watter stappe die situasie

verg en dit wat jy dink, voel, se en doen

daarvolgens kan rig.

III (iv) Waardeer die uniekheid van mense met ander

woorde, hou daarvan dat mense verskillend dink,

doen en voel.

Aanvaar die maak van foute as deel van menslik-

heid met ander woorde, vergewe ander hulle foute,

erken en vergewe jou eie foute, leer daaruit en

indien moontlik, stel dit reg.

Beoordeel die sosiaal-aanvaarbaarheid van jou ge-

drag met ander woorde, wees ingeste1 op terug-

voer uit jou omgewing oor die opbouendheid van

dit wat jy se en doen.

Leef optimaal in jou wereld, met ander woorde

buiten jou eie bydraes, identifiseer en gebruik jOll

hulpbronne om die beste van 'n situasie te maak.

IV. GEDRAG WAT BUIGSAAMHEID VAN DENKE EN GEDRAG

ONDERSTEUN

IV (i) Beskou sosiale interaksies as 'n deelnemende

proses met ander woorde, wees bereid om van

ander te neem en te gee.

IV (ii) Akkommodeer verskeidenheid m mense, met

ander woorde aanvaar dat jou gevoe1ens of opinies

nie die enigste of noodwendig die korrekte is, of

hoef te wees nie.

IV (iii) Vermy stereotipes met ander woorde, neem ge-

noeg feite in ag voordat jy se en doen.

IV (iv) Wees buigsaam in die handhawing van reels met

ander woorde, maak plek vir die uitsondering op

die reel, ofbeskou die reel as 'n riglyn.

V. GEDRAG WAT PERSOONLIKE STAMINA ONDERSTI~UN

V (i) Aanvaar die onvoorspelbaarheid van die lewe met

ander woorde, beskou inligting en gebeure wat

anders uitwerk as wat jy verwag het, as anders en

nie noodwendig as negatief nie.

Le volharding aan die dag met ander woorde hou

doelgerig vol met opbouende aktiwiteite, ten spyte

van stres, frustrasies, behoeftes en emosies.

Monitor jou gedrag sodat dit nie gedisorganiseerd

raak me met ander woorde, vra jouself

voortdurend af of jou gcdrag steeds op koers en

toepaslik is.

Wees daarop ingestel om selfrigting aanjou lewe

te gee met ander woorde, beskou jou eie pogings

en insette as die belangrikste faktore vir sukses of

mislukking.

Persoonlike ideale moet III lyn wees met sosiale

realiteite met ander woorde, toets of dit wat jy wil

bereik opbouend vir almal is.

VI. GEDRAG WAT PRODUKTIEWE INGESTELDflEID

ONDERSTEUN

VI (i) Leef aktief, met ander woorde, neem deel aan 'n

verskeidenheid van gesprekke en aksies.

VI (ii) Streef daama om sosiaal betrokke by ander te

wees, met ander woorde, luister en slaan ag op

ander se gevoelens en gedagtes.

VI (iii) Betrek ander by jou wereld met ander woorde,

vertel vir belangrike persone van dit wat jy voel en

dink.

VI (iv) Leeflewenskragtig, met ander woorde wees aktief

III die uitlewing en verbetering van JOU

vaardighede, werkroetines, belangstellings en

stokperdjies.

VI (v) Hanteer komplekse else en verantwoordelikhede

produktief met :mder woorde, voer moeilike take

uit deur hulle af te breek in hanteerbare stappe en

hulpbronne te gebruik.

VII. GEDRAG WAT POSITIEWE SELFSIENING ONDERSTEUN

VII (i) Wees positiefingestel ten opsigte van jou vaardig-

hede en vermoens met ander woorde, glo dat jy

kan.

Brei .Iou selfaanwending voortdurend uit met

ander woorde, fokus op jou sterkpunte en talente

en wend dit aan.

Sien die maak van foute as menslik met ander

woorde, moenie vasgevang bly in foute wat jy

gemaak het nie, maar fokus daarop om daaruit te

leer.

Beskou wedersydse afhanklikheid as deel van

menswees met ander woorde, aanvaar dat aIle

mense, insluitende jy, met tye ander mense se hulp

mag gebruik.

GEDRAG WAT

ONDERSTEUN

VIII (i) Vermyen/of beperk negatiwiteit In .IOU sosiale

uitlewing met ander woorde, bou jou verhoudings

eerder op as dat jy dit afbreek.

Klaar misverstande tussen jou en ander mense op

met ander woorde, praat reguit en eerlik met ander

indien jy van hulle verkil.

Wees empaties met ander woorde, leef jou In

ander se gedagtes en gevoelens in.

Oorweeg die sinvolheid van die ondersteuning wat

jy gee en ontvang met ander woorde, beoordeel of

wedersydse bydraes tot voordeel van beide partye

IS.

Aanvaar kommunikasie as die basis van verhou-

dings met ander woorde, hou gereelde en

betekenisvoIle in.teraksie met ander.

Wees ingestel op die atmosfeer wat in sosiale

situasies heers met ander woorde, pas jou gedrag

aan by dit wat jy in die situasie waarneem.

IX. GEDRAG WAT OUTONOMIE ONDERSTEUN

IX (i) Neem verantwoordelikheid vir jou lewe, met ander

woorde, al kan jy nie altyd jou omstandighede kies

nie, het jy 'n keuse hoe jy daaroor dink en voel.

IX (ii) Wees daarop ingestel om nie weerloos te staan

teen die invloed van nuwe inligting en gebeure nie

met ander woorde, dink aan wat nuwe inligting en

gebeure vir jou kan beteken.

IX (iii) Wees selfstandig met ander woorde, tree self maar

op 'n realistiese wyse op.

IX (iv) Handhaaf jou persoonlike outonomie op so 'n

wyse dat dit jou nie van ander vervreem nie, met

ander woorde, tree self maar op 'n opbouende

wyse op.

X. GEDRAG WAT INTEGRASIEVERMOe ONDERSTEUN

X (i) Versoen jouself met teenstrydighede met ander

woorde, beleef andersheid as anders en nie

noodwendig as bedreigend nie.

X (ii) Beskou tekortkomings as menslik met ander

woorde, aanvaar JOu ele, asook ander se

tekortkomings.

X (iii) Plaas gebeure In konteks met ander woorde,

verreken aIle moontlike faktore wat tot gebeure

kan bydra.

Aanvaar die kompleksiteit van menslike gedrag

en sosiale situasies met ander woorde, leer om 'n

verskeidenheid van inligting en eise gelyktydig te

hanteer.

DOELWITORIeNT ASIE

I DOELFOR

I INVLOED

I MOTIVEE

IBEPLANN

IDEURSET

Formulering van doelwitte

Antisipeer invloed / in ag neem van ander

Motiveer jouself

Doen deeglike beplanning

Deursettingsvermoe, vasbyt

PERSOONLIKE BEHEER

II VERANT

II SELFBE

II INTROS

IIHULPBR

I1ERKENN

II KONFLK

Persoonlike verantwoordelikheid

Selfbeheersing

Introspeksie, ken en aanvaar jouself

Gebruik hulpbronne

Gee erkenning aan ander

Hantering van foute, mislukkings,

kritiek en konflik

Volharding, deursettingsvermoe

REALITEITSTOETSING

III KONTE

III VERSK

III ANDER

III VERWY

Onthou jy is deel van 'n groter geheel,

plaas gebeure in konteks

Mense dink en doen verskillend

Neem ander in ag, erken hul bydrae

Vorm 'n verwysingsraamwerk waarteen jy

realiteite kan toets

Onderskeidingsvermoe - onderskei tussen

koring en kaf

III ATMOS

IIISELFG

III FOUTE

Lees atmosfeer in sosiale situasies

Selfgelding, handhaaf jouself

Beskou foute / mislukkings as deel van die

lewe

Introspeksie, is my gedrag in Iyn / aanvaar-

baar?

IV. BUIGSAAMHEID VAN DENKE EN GEDRAG

IV VERSKI Aanvaar dat aIle mense verskil

IV HANTEE Aanvaar dat daar meer as een manter IS

om 'n saak te hanteer

Hou introspeksie, IS JOu gedrag en denke

deurdag

Positiewe lewensingesteldheid

Reels moet aanpasbaar wees en buigsaam

toegepas word

Aanvaar verandering en aanpassing, dit IS

deel van die lewe

Erken jou foute, leer daaruit

Selfvertroue en 'n gesonde selfbeeld rus

jou toe om aanpassings te kan maak

Humor vergemaklik aanpassing

Brei jou kennis en vaardighede uit

Moenie impulsief reageer nie, kontroleer

jou emosies en gedrag

Wees taktvol en Ie sensitiwiteit teenoor

IV INGEST

IV BUIGSA

IV FOUTEB

IV SELFBE

IV HUMORS

IVKENNIS

IVMIMPUL

ander aan die dag

Handhaaf 'n balans tussen jou eie en ander

se opinies / insette (albei is belangrik)

Onderskeidingsvermoe, beoordeel die toe-

paslikheid van gedrag

PERSOONLIKE STAMINA

VVOLHARD

VPOSINGE

VBALANSH

Volhard ten spyte van terugslae, volhard

doelgerig

Glo in jouself, glo 'ek kan'

Handhaaf 'n balaJ.lstussen jou werk en jou

ontspanning

Kies jou doelwitte s6 dat dit realisties en

haalbaar is en wees oortuig dat dit is wat jy

wil bereik

Bly gemotiveerd, moedig jOLiself aan en

put ook motivering uit ander

Maak gebruik van hulpbronne en onder-

steuningsisteme

Beplanning moet deurlopend geskied,

sodat jy op koers sal bly

Fisiese, intellektuele en

gesondheid en flksheid

persoonlike stamina

Leef verantwoordelik ten opsigte van

keuse wat jy gemaak het, pas se!fbestuur

toe en wees ook verantwoordelik in jou

interaksie met ander

geestelike

dra by tot

VI. PRODUKTIEWE INGESTELDHEID

VI SOSIAL Wees positief by ander / gemeenskap

betrokke, maak 'n bydrae, maar neem ook

van ander, wees aktief en verantwoordelik

in sosiale interaksie

Wees ingestel op persoonlike groel en

ontwikkcling, brei jou vaardighede en

kennis uit

Wees aktief, doen dit nou, neem dee!,

gryp die oomblik

Doen deeglike beplanning ten opsigte van

jou doelwitte

Deursettingsvermoe, vasbyt self's in die lig

van struikelblokke

Leer om koring van kaf te onderskei,

handhaaf dan 'n balans daartussen

Bly gemotiveerd en bly positief ingestel

Selfverwesenliking en selftevredenheid,

stel jouself in om dit wat jy doen na jou

beste vermoe te doen en te geniet

Neem verantwoordelikheid ten opsigte van

wat jy doen en die effek daarvan

VI MOTIVE

VI SELFVR

VII. POSITIEWE SELFSIENING

VII SELF A Positiewe selfsiening en selfaanvaarding,

skat jouself na waarde en glo in jouself

VII ANDER Le waardering vir ander se insette aan die

dag en wees self daarop ingestel om

positiefby ander betrokke te wees

VII BALAN Wees gebalanseerd ten opsigte van jou ver-

wagtings, die bydraes wat mense lewer, en

die verskil in opinies

VII VERAN Jy is self verantwoordelik om jou eie lewe

te bestuur en vir jouself geluk te skep

VII FOUTE Sien foute, kritiek en mislukkings as deel

van die lewe, hanteer dit en plaas dit agter

JOU

Wees aktief ingestel, doen c1inge en ont-

wikkel jouself

Motiveer jouself en laat ander JOU ook

motiveer

Kweek 'n sm Vir humor en lag soms Vir

VIII. INTERPERSOONLIKE EFFEKTIWITEIT

VIII UNIK Respekteer dat mense verskil en akkomo-

deer dit

VIII INTE Handhaaf die siening dat mense mekaar

nodig het, pas jou verhoudings op, wees

bereid om te gee en te neem in jou

verhoudings

VIII SENS Wees sensitief ten opsigte van ander

se behoeftes en gevoelens

VIII BALN Handhaaf 'n balans in jou verhoudings ten

opsigte van betrokkenheid en privaatheid,

asook konsiderasie vir ander, sowel as vir

jouself

VIII JOUS Ken en aanvaar jouself ten opsigte van jou

vermoe om sinvol in jou verhoudings te kan

staan

Handhaaf persoonlike kontrole in jou ver-

houdings, Ie selfbeheersing aan die dag

wanneer jy in interaksie met ander mense is

Beskou kommunikasie as '11 belangrike

onderbou van interpersoonlike ver-

houdings, let op na 'hoe' jy kommunikeer

OUTONOMIE

IX SELFST Streef selfstandigheid na, fokus daarop om

selfwerksaam en onafhanklik te wees, glo in

jou vermoe om selfstandig te kan wees

Evalueer die gebalanseerdheid van jou

selfstandigheid sodat dit nie lei tot isolasie

of oorafhanklikheid nie

Neem die verantwoordelikheid om se1f-

standig te wees, kies om jou denke, gedrag

en emosies so te bestuur dat jy jou

selfstandigheid verhoog

Rus jouself toe om selfstandig te wees,

brei jou kennis en vaardighede uit, assosieer

met mense en dinge wat jou se1fstandigheid

verhoog

In die uitleef van jou selfstandigheid wees

'n rolmodel vir ander

Delegeer en motiveer, betrek ander mense

mense en vertrou hulle

INTEGRASIEVERMOe

XONVOORS Aanvaar dat die lewe onvoorspelbaar

is en dat daar geen waarborge bestaan nie

Maak jou aanpassings en toegewings

in lyn met jou persoonlike waardesisteem

Tree op en neem besluite met die

kennis en insig tot jou beskikking, oorweeg

verskeie opsies en plaas gebeure in konteks

Akkommodeer ander se slemngs,

gaan kompromiee aan waar nodig

Aanvaar dat almal foute maak en

verdra dit

'Hop terug', verwerk terugslae en

leer daaruit

VOLLEDIGE LYS VAN DIE ITEMS SOOS DEUR DIE SPONTANE BYDRAESGEGENEREER

I DOELFOR By die formulering van jou doelwitte, maak seker wat jy wil bereik en hoekom jy dit

wil bereik (wat spesifiek en hoekom dit belangrik is); stel jou doelwitte hoog genoeg

/ the sky is the limit; realisties / haalbaar in die omstandighede; jou doelwitte moet

gebalanseerd wees in terme van jou drame, prioriteite en realiteite; doelwitte moet in

Iyn wees met persoonlike waardesisteem; doelwitte moet opbouend wees / positiewe

bydrae tot die gemeenskap en samelewing lewer

I INVLOED Antisipeer die invloed op jou en ander se lewens; wees sensitief ten opsigte van ander

se behoeftes.

I MOTIVEE Motiveer jouself: stel jouself positief in dat jy suksesvol sal wees; glo "ek kan"; glo

dat jou doelwitte binne jou bereik is; raak entoesiasties; sien uit na die bereiking van

jou doelwitte; onthou om die reis te geniet; maak dit lekker; hou die noodsaaklikheid

daarvan In gedagte; positiewe selfpraat; geestelike en emosionele inspirasie;

persoonlike stiltetye vir inspirasie; hou einddoel voor oe / visualiseer sukses; gee

erkenning aan sukses / vordering / afhandeling van take; elke sukses is 'n stappie op

pad; slaan ag op opbouende kritiek; soepelheid " aanpasbaarheid deur periodieke

evaluasie van vordering, hersiening van doelwit of plan van aksie, maak seker jy bly

in lyn met jou doelwitte, hou boek van vordering.

I BEPLANN Doen deeglike beplanning; formuleer jou doelwitte byvoorbeeld stappe, metodes,

strategiee; evalueer die situasie ten opsigte van die bereikbaarheid van jou doelwitte

In terme van vermoens, vaardighede, kwalifikasies, ondervinding, hulpbronne,

byvoorbeeld is raad en hulp van kenners en rolmodelle beskikbaar, finansies, aanleg,

kwalifikasies, ensovoorts; bepaal prioriteite, verdeel in lang- en korttermyntake,

breek groter geheel in kleiner take op; tydsbeplanning: deel op in fases; vermy

bottelnek, laat ruimte vir ander verpligtinge; rooster vir afhandeling van take; verkry

(belangrike) ander se samewerking / ondersteuning / positiewe gesindheid;

beginstrategie is relatief byvoorbeeld moeilike / maklike / lekker / bekend - eerste;

gaan oor tot aksie, begin daadwerklik, goed begin is half gewin, vertrekpunt.---_._-------

I DEURSET Deursettingsvermoe; volharding; vasbyt; toewyding; persoonlike stamina; bly

doelgerig; neem 'n besluit dat jy nie van stryk gebring sal word nie; bly gefokus op

jou doelwit; volhard ten spyte van teleurstellings of mislukkings; opstaan na val; leer

uit ondervinding; behou humor.

II VERANT Persoonlike verantwoordelikheid; aanvaar jy staan aan stuur van jou eie boot; is self

verantwoordelik vir die gevolge van jou dade; aanvaar dat, afgesien van JOU

omstandighede, jy steeds keuses kan uitoefen; dra gevolge van jou keuses; keuse wat

jy maak moet jy mee saamleef; jy het keuses, maar jy moet dit self neem; beskou

gedrag in terme van keuses wat gemaak moet word; ontwikkel die insig dat aIle

gedrag gevolge het; identifiseer jou persoonlike aandeel in aangeleenthede ten

opsigte van jou verantwoodelikheid; aanvaar die verantwoordelikheid ten opsigte van

persoonlike gelukskepping; moenie meer verantwoordelikheid aanvaar as wat jy kan

behartig, sonder om jou waagmoed in te boet nie.

II SELFBE Selfbeheersing; beheer jou gedagtes; monitor die inhoud van jou gedagtes; wat en

hoe jy dink bepaal wie en wat jy is; dink oor hoe jy praat, tel jOlt woorde; besin eer jy

begin; beheer jou emosies; antisipeer gevolge - vir jouself en ander; neem tyd om jou

optredes te beplan; tree so op dat jy te aIle tye se1frespek kan behou; ontleed jou

gevoelens rondom besluite; beoordeel eers 'n situasie voordat jy 'n opinie gee; Ie

selfbeheersing aan die dag; moenie dat jou emosies jou lewe oorheers nie; stel

emosies ondergeskik aan denke; beheer aIle inkomende boodskappe; wees realisties,

met ander woorde, is jy rede1ik, is jou gedrag toepaslik en haalbaar; wees nie

liggeraak nie; sit 'n saak in perspektief; tree nie op terwyl jy ontste1d is nie; oordink

saak rustig voor jy optree; nie impulsief optree nie; tydsverloop; besef ook jy mag

ontlaai; tree konsekwent op.

II INTROS Hou introspeksie; maak vrede met jouself; aanvaar jouself; ken jou eie sterk en swak

punte; brei jou selfkennis uit (vermoens en beperkings); selfevaluering; handhaaf die

siening dat dit van minder belang is wat jy het, maar van groter belang is hoe jy jou

omstandighede hanteer; moenie krediet toe-eien wat jy nie verdien nie; glo in jou

besluite en standpunte; aanvaar krediet vir persoonlike suksesse; moenie verval in

se1ftwyfel nie; Ie selfvertroue aan die dag; glo in jouse1f; maak vrede met jou

beperkings en tekortkominge; bou op jou sterk eienskappe.----------------

II HULPBR Gebruik hulpbronne; kry hulp as jy dit nodig het; bou op die sterk punte van ander en

van die situasie.

----II ERKENN Gee erkenning aan ander mense; ag ander mense; behandel ander mens

en waardigheid; toon begrip vir diegene om jou; wees konsidererend;

met anders se beperkings en tekortkomillge; tree so op dat ander jo

weet jy is 'n rolmodel; versprei 'n aangename gel/I'; tree so teenoor an

onmisbaar raak; handhaaf jouself op so 'n wyse dat dit nie ten kos

persone of hul gevoelens is nie; gee krediet aan al die rolspelers;

belangrik; kom jou verpligtinge en ondernemings na; maak keuse maa

mense en omstandighede in ag; wend dit waarmee jy suksesvol is tot gr

van jouself en ander aan; as jy nie kans sien vir iets nie, leer om 'nee

moet jy dink wat die beste vir jouself is.-------~-

II KONFLK Konflikhantering; neem 'n wilsbesluit dat jy nie die skuld van jou foute

pak nie, of verantwoordelikheid vir ander se foute sal aanvaar nie (blat

om verskonings te maak; maak self jou foute reg; aanvaar blaam vi

mislukking; werk aan jou foute; mislukkings of swakhede moet so hant

dit 'n minimale effek op self of ander het; hanteer mislukkings en

waardigheid en grootmoedigheid; beskou kritiek as deel van die lewe e

tot jou voordeel; identifiseer jou persoonlike aandeel in terme van I

skuld wat gedra moet word; veg die saak en nie die man nie; moenie van

geskil maak nie; handhaaf 'n ingesteldheid om kontlik te hanteer; voorsi

weet daar is alternatiewe oplossings; maak aanpassings indien nodig.-----

II VOLHAR Volharding; vasbyt; moenie tou opgooi na mislukkings nie; Ie deursettin

die dag.._._-

e met respek

maak vrede

u respekteer;

der op dat jy

te van ander

integriteit is

r neem ander

op ander sal

ning); leer af

r persoonlike

eer word dat

kritiek met

n gebruik dit

nisiukking en

'n verskil 'n

en probleme;

Onthou jy is deel van 'n groter geheel; plaas gebeure in konteks; hou altyd in

gedagte dat daar binne die perke van die moontlike opgetree moet word; aanvaar

dat realiteite nie vir aIle mense en vir aIle tye dieselfde is nie.

Meer as een manier van dink en doen om dieselfde eindproduk te behaal;

respekteer ander se opinies, houdings en menings; tolereer en verdra dat ander

van jou kan verskil; ander dink en redeneer waarskynlik anders oor sake, aanvaar

hulle soos hul jou moet aanvaar; aanvaar dat aIle mense se menings kan verskil;

niemand is noodwendig verkeerd nie; wees oop kop; 'n siening dat net jy reg is

of ander altyd reg is, isoleer jou; jy alleen het nie al die antwoorde en kennis nie;

ag elke persoon as 'n unieke wese; wees positief ingestel op die waarde van jou

eie, sowel as ander se bydrae; aIle mense beskik nie oor dieselfde vermoens nie;

party is beter of swakker as jy; moenie bedreig voel deur verskille nie; wees

buigsaam en aanpasbaar; steek jou trots in jou sak - wees emosioneel sterk

genoeg om te erken as iemand se idee beter as joune is; hanteer 'n saak sonder

om persoonlik te raak - dryf die saak nie die persoon nie; stel jouself emosioneel

daarop in om steeds beskaafte bly al is jy ook in 'n geskil betrokke.---_.

Neem ander in ag ten opsigte van denke, menings, dade; bepaal die mening van

ander mense oor 'n bepaalde saak en neem dit in ag; neem mense in ag met

besluite wat jy neem en dinge wat jy doen; gee ander ook kans om hul mening te

lug; wees daarop ingestel om nie ander se standpunte summier afte skiet nie; gee

erkenning aan ander mense vir hul bydrae; wees ingestel op ander persone se

sienings; nie krities / veroordelend / afbrekend wees nie, wees opbouend ingestel;

ontwikkel 'n sosiale gewete; moet nooit so vasklou aan jou eie siening dat jy nie

ander mense se idees kan akkommodeer nie; vermy bevooroordeling van ander

en om etikette aan mense te heg.

III VERWY Verwysingsraamwerk: Wees daarop ingestel om jouself voortdurend uit te brei

sodat verskraalde denke en kennis jou nie pootjie nie; gebruik dit wat sinvolle

menings of sienings is om jou eie idees of gedagtes te versterk; toets jou

gedagtes en gedrag deur verskeie menings in te win voordat jy tot 'n slotsom

kom; weeg voor- en nadele teen mekaar op; slaan ag op ander mense se bydraes

en standpunte; luister goed voordat jy tot 'n konklusie kom; vorm 'n

verwysingsraamwerk waarteen realiteite getoets kan word deur belang te stel in

mense, dinge, gebeure en die omgewmg om JOU: verb reed jou eie

verwysingsraamwerk, win soveel as moontlik feitelike inligting in; wees ingestel

op wat om jou aangaan; tap by ander, wees oop vir ander, dit kan jou help om

meer betroubare of realistiese realiteitstoetsing te doen.

III ONDER Onderskeidingsvermoe: Tref 'n onderskeid tussen feite inligting en op1mes,

asook belangrikhede en onbelangrikhede; ondersoek, klassifiseer en herrangskik

feite sodat nuwe konstruktiewe en kreatiewe idees gegenereer kan word;

identifiseer eie gebreke / sterkpunte sodat jy 'n oordeelsvermoe kan ontwikkel

om situasies wat tot jou nadeel kan strek te vermy; balanseer negatiewe gedrag

met 'n persoon se positiewe eienskappe; weeg verskeie moontlikhede of opsies

op met betrekking tot dieselfde saak, kies dan die mees toepaslike of relevante

opsie; handhaaf 'n balans tussen individualiteit en sosialiteit; handhaaf 'n balans

tussen konformering en uniekheid; probeer die gevolge van jou dade voorsien;

doen realiteitstoetsing, nie net by voorbaat nie, maar ook by nabaat, met ander

woorde, as jy weer 'n kans kry sou jy dieselfde se en doen; beoordeel situasies /

sieninge so objektief as moontlik, retrospektief en introspektief.

III ATMOS Gevoel / Aanvoeling / Sensitiwiteit / Atmosfeer : Probeer sensitief met mense

omgaan; toon insig en begrip vir ander mense, wees empaties; toon deernis; wees

'n goeie luisteraar onthou jy het twee ore om mee te luister en net een mond om

mee te praat; probeer dink hoe jy in dieselfde situasie sou opgetree of gevoel het

as jy byvoorbeeld verskil van 'n ander persoon se mening; ontholl dat daar altyd

motivering is vir 'n persoon se optrede, hetsy goed of sleg; gun elke mens 'n

stukkie son; leer 'n situasie opsom; let op na die atmosfeer binne die situasie;

onthou jou persoonlike waarnemings 1S subjektief en dikwels emosioneel

gekleur; lees atmosfeer; wees sensitief vir ander se reaksies, gevoelens en die

atmosfeer.

III SELFG Selfgelding: Handhaaf jouself tussen ander (selfhandhawing); ontwikkel jou eie

menings oor sake; moenie jou eie waarnemings onderskat nie; glo in jouself; jy is

geregtig op jou eie sienings en oortuigings; wees positief ingestel ten opsigte van

jou persoonlike insette en bydraes; bou 'n positiewe selfbeeld, as jy goed voel

oor jouself sal jy verskille makliker kan aanvaar.

Wees van opinie dat me aIle situasies hanteerbaar sal wees me; beskou

mislukkings as deel van die lewe, moenie jouself daaroor kasty nie of daaroor

wroeg nie; foute kan gemaak word, dit is nie noodwendig die einde van die

wereld nie; moenie foute as blokkasies sien nie, leer daaruit, groei positief

daaruit en herstel wat jy kan; geen mens is foutloos nie; indien jy 'n fout gemaak

het probeer dit dadelik regstel of volgende keer verbeter; sien 'n geleentheid of

'n uitdaging in elke probleem; deur humoristies na moeilike situasies / foute te

kyk, word dit dikwels meer hanteerbaar.

Introspeksie : wees bereid om jou eie waarnemings krities te beoordeel en aan te

pas indien nodig; toets die sosiaal-aanvaarbaarheid van jou gedrag aan die sosiale

terugvoer wat jy kry; probeer om buite jouself te staan en die effek wat jou

gedrag op ander het evalueer; neem die wet van gemiddeldes as riglyn waarteen

JY JOU gedrag meet of In konteks plaas; wees bereid om die sosiaal-

aanvaarbaarheid van JOU slemngs te toets; sosiale kontrole; moet nooit

wensdenkery en persoonlike voorkeure as die werklikheid aanvaar nie.

.=- =======jJ

IV VERSKI Aanvaar dat mense verskil; neem die verskeidenheid of andersheid van mense in ag;

neem die uniekheid van ander mense in ag; plaas jouself in 'n ander se posisie en

poog om sy/haar gevoelens of idees te begryp en te visualiseer; stel jouself in 'n

ander se skoene; jou persoonlike standpunte is belangrik, soweJ as ander se sieninge;

verskil sonder om jou wil af te dwing - bepaal 'n middeweg waar nodig; wees

sensitief ten opsigte van die uniekheid van ander se denke, opvattings, oortuigings,

optredes en gevoelens.

IV HANTEE Aanvaar dat daar meer as een oplossing vir 'n probleem is; vermy tonnelvisie deur na

'n saak in sy geheel te kyk, die oplossing is dalk haalbaar langs 'n ander weg.

Oorweeg die beste alternatief en wees oop vir ander idees; oordink verskeie opsies

deur 'n lys van alternatiewe oplossings op te stel sodat die voor- en nadele daarvan

opgeweeg kan word; ondersoek alternatiewe wanneer probleme opgelos moet word;

die persoon moet oor die vermoe beskik om verskillende situasies te kan beoordeel

en indien nodig aanpassings te maak; wees kreatief: onthou dat situasies op verskeie

maniere hanteer kan word en dat take op verskillende wyses aangepak kan word;

wees oop vir oortuiging; aanvaar dat jy of ander nie noodwendig altyd reg is nie;

wees ontvanklik vir ander se idees; moenie vooroordele he nie; bedink 'n saak vanuit

'n ander se siening voordat jy reageer...._------_._----jJ

Hou introspeksie, is jou gedrag en denke kortsigtig of goed deurdag; soms moet jy

ander se belange voor joune stel vir groter / latere gewin.

Stel jouself daarop in om iets positiefs uit elke situasie te haal; 'n positiewe uitkyk op

die lewe sal aanpasbaarheid meehelp; ontwikkel 'n ingesteldheid dat nuwe / ander

situasies of inligting 'n groeigeleentheid vir jou kan inhou.---------_._---

IV BUIGSA Beskou reels dat dit kan verander indien dit 'n positiewe bydrae kan maak

(buigsaamheid en aanpasbaarheid); reels kan verander as daar grondige redes

daarvoor is, sonder dat beginsels prysgegee word; reels is belangrik vir 'n ordelike

verloop, maar moet buigsaam toegepas word; 'n uitsondering op 'n reel moet op

gesonde oordeel geskied; handhaaf 'n balans wat jou roetine aanbetref, nie verslaaf

wees daaraan nie, maar dit ook kan tolereer.

IV VERAND Aanvaar verandering of aanpassings as nodig en moontlik - moenie dit as 'n fout of

'n ramp sien nie; onthou dat ons in 'n tegnologiese gevorderde tyd leef en dat ons

wereld en realiteite elke dag verander, ons moet dus aanpasbaar wees; wees bereid

om aanpassings ten opsigte van jou denke of gedrag te maak, mdien dit nie strook

met realiteitstoetsing nie; verskuif jou doelwitte, indien veranderde situasies dit

vereis; ken jou doelwit / of waarheen jy oppad is sodat wanneer / indien jy moet

aanpassings maak jy dit sinvol kan doen.

IV FOUTEB Wees bereid om toe te gee wanneer jy verkeerd was; foute moet gesien word as 'n

geleentheid om te leer; erken jou foute.

'n Gesonde selfbeeld dra by tot buigsaamheid of aanpasbaarheid; as jy onseker voel

oor jouself sal jy sukkel om aanpassings en toegewings te maak: ken en glo in jouself;

leef nederig, maar met selfvertroue / selfgeldend.

IV HUMORS Humorsin kan aanpassing vergemaklik.

Brei algemene kennis uit, 'n gebrek aan kennis kan jou inslg beperk; brei jou

vaardighede uit; stel jouself oop vir nuwe ervarings; aanvaar dat nuwe invloede en

nuwe kennis jou denke, gedrag en gevoelens kan rig, verander of belnvloed; stel jou

daarop in om uit sosiale interaksie te leer; brei jou kennis uit van die wereld en

omgewing waarin jy leef sodat jy goed ingelig gaan wees; onthou dat 'n mens

voortdurend in 'n proses van leer is en selfs van die onwaarskynlikste persoon iets

kan leer.

IV MIEPUL Moenie impulsief reageer nie, oordink eers dinge; vergewis jou eers van die feite en

formuleer dan jou eie opinie; moenie impulsief, oorhaastig of halsoorkop optree nie;

vermy opvlieendheid; kalmte en rustigheid dra by tot buigsaamheid; dink en beplan

voor jy doen; luister met aandag sodat jy presies weet wat ander aan jou wil oordra;

teleurstellings moet JY emosioneel beheersd kan hanteer, ontwikkel JOu

antisiperingsvermoe.

Takt en sensitiwiteit; wees sensitief vir ander se reaksies teenoor JOu; neem sowel jou

eie as ander se gevoelens in ag; besef die belangrikheid van nieverbale kommunikasie;

lees die atmosfeer.-"_.-

IV BALANS Wees bereid om na ander se menings te luister, kommunikeer oor die saak, maar jy

hoef nie altyd saam te stem / of 'n kompromie aan te gaan me; gebruik ander se

opinies - jou persoonlike opinie is nie noodwendig die enigste of belangrikste opinie

nie (twee is beter as een); onthou jy het nog altyd 'n keuse, probeer balans handhaaf

ten opsigte van bogenoemde; streef daama om gebalanseerd met sake, dinge en

mense om te gaan; handhaaf 'n balans; eK weet wat ek wil maar advies en hulp is

welkom; wees saak- en nie persoongeorienteer nie.

IV ONDERS Ontwikkel en gebruik jou onderskeidingsvermoe (reg / verkeerd; beste / verkeerde

keuse; toepaslikheid / nietoepaslik); beoordeel die effektiwiteit van hanteringswyses,

vervang uitgediende hanteringswyses met skeppende nuwe metodes; moeme

hardkoppig vasklou aan jou eie idees nie, beoordeel die meriete daarvan.

Volharding; behou die vermoe om te volhard; volhard sonder om moed op te gee;

doelgerig volhou ten spyte van terugslae; neem 'n wilsbesluit dat jy met 'n

spesifieke taak of doelwit sal volhou totdat dit voltooi of bereik is; aanvaar dat

alles nie altyd lekker is nie; volhard en wees doelgerig; hou aan met dit wat jy

gekies of onderneem het (deursettingsvermoe en selfdissipline lei tot

taakvoltooiing); bly volhard, hou aan ten spyte van dit wat op jou pad kom of

gebeur (wilskrag); bly gefokus op dit wat jy wil bereik; beskou terugslae as

hekkies om te oorkom en nie as mislukkings nie; beskou teenkanting as 'n

geleentheid om te groei; aanvaar en verwerk terugslae anders dreineer dit energie

of laat jou van koers af gaan; hou voor oe dat die onvoorsiene mag gebeur en bly

op die doelwit gefokus; wanneer teenspoed ervaar word, neem een tree op 'n keer

tot jou momentum weer daar is.-_.~---

Handhaaf 'n siening van aanhouer wen; glo in jouself, se vir jouself 'ek kan' en

hou aan om dit te se al kom daar teenspoed; tree met paSSle op; wees

entoesiasties; fokus op jou potensiaal, eerder as op jou beperkings; sien jouself as

'n rolmodel; dit wat jy glo is jy, kry jou kop reg, wees positief ingestel in alles wat

jy aanpak; streef dit wat jy wil bereik toegewyd na; doen positiewe selfpraat,

naamlik ek kan, ek glo in myself, dis die moeile were!, ek wi! dil hehaal, dis

aangenaam / positiewe hydrae, dis nie so sleg ~ferg nie; kry 'n positiewe leuse;

gebruik positiewe taal en praat oor positiewe onderwerpe._ ..'-,---

Moenie toewyding en harde werk oordryf nie ('over kill') behou perspektief;

handhaaf 'n balans tussen werk en ontspanning; om stamina in stand te hou moet

rustye ingewerk word; staan tyd af aan stiltetye / oordenking / filosofering; maak

tyd vir jouself om te ontlaai; aanvaar dat jou krag van dag tot dag nie dieselfde is

Maak seker dat jy oortuig is wat jy wil doen of wil bereik en om watter rede (met

ander woorde dat dit om welke rede ook al die moeite werd is om jou tyd en

energie daarin te bestee); stel realistiese doelwitte, moenie die onmoontlike najaag

nie; oorweeg doelwitte of take wat aanpas by jou vermoens; wees bereid om

waagmoed aan die dag te Ie deur ook nuwe of moeiliker take aan te pak; maak

~-----------"kosteberekening (realiteitstoetsing) voordat take of projekte aangepak word;

onrealistiese doelwitte of ideale kan jou emosioneel dreineer; persoonlike ideale

moet in lyn wees met sosiale realiteite.

Motivering: beloon jouself as jy sekere mylpale bereik het dit versterk stamina /

volharding / uithouvermoe; motiveer jouself deur kort-kort op jou vordering ag te

slaan; onthou om die reis oppad na die doelwit te geniet; selfaanmoediging deur

eindresultaat as bereikbaar te sien; visualiseer sukses; bly gemotiveerd; 'n mens

word soms moedeloos, maar moenie tou opgooi nie; vir selfmotivering gee

positiewe erkenning aan reeds behaalde suksesse; identifiseer rolmodelle wat as

motivering vir jou kan dien; sorg dat jy gereeld in kontak is met ander persone wat

dieselfde belange as jy het, so inspireer mense mekaar; vir selfmotivering kan

ander as klankbord dien; besoek inspirerende mense en of plekke

Hulpbronne: maak gebruik van ondersteuningsisteme / strukture wanneer nodig;

onthou dat mense se persoonlike stamina verskil, wees dus realisties wanneer jy

met ander persone moet saamwerk; gebruik die kennis en vaardighede van ander;

delegeer waar nodig.

Beplanning: doen daagliks, weekliks en maandeliks beplanning; wees

georganiseerd dit vergemaklik die verloop van sake; kontroleer deurlopend of jy

nog in lyn is met jou beplanning; probeer om ten aile koste by jou beplanning te

hou; werk volgens 'n tydskaal; skep nuwe geleenthede, indien blokkasies

voorkom; evalueer jou gedrag of jy nog op koers is; hou doelwit voor oe - hersien

indien nodig; maak 'n lys / opname van aspekte wat doelwitbereiking sal bevorder;

lys bogenoemde in volgorde van prioriteite en fokus op die belangrikste aspekte

(dagboek); onafgehandelde take moet heringedeel word by werksprogram.

Fisiese en intellektuele gesondheid / fiksheid; selfkennis hier rondom; ken jou eie

beperkinge; sorg vir fisiese fiksheid - 'n gesonde liggaam huisves 'n gesonde gees;

belangrikheid van fisiese ontlading; intellektuele stimulasie (lees, projekte); dieet

moet gebalanseerd wees; breinkrag word so geoptimaliseer; sien om na jou fisiese

en geestelike gesondheid; gesonde lewenswyse; liggaamlike gesondheid; fiksheid

beinvloed jou geestelike welstand.

Neem verantwoordelikheid vir besluite wat jy gene em het; moenie die skuld vir

ander gee as jy misluk het nie (blaming); hou gereeld introspeksie en maak

aanpassings indien nodig; ken jou vermoens en beperkinge; gebruik dit en bestuur

dit; leer 'n situasie opsom; wat is die atmosfeer binne die situasie; onthou jou

persoonlike waarnemings is subjektief en dikwels emosioneel gekleur; lees

atmosfeer; jy is self verantwoordelik vir jou lewe, mislukkings of suksesse; herken

en erken die goeie dinge in die lewe.

VI SOSIAL Wees positief teenoor jou sosiale verantwoordelikheid; glo jy het die vermoe om 'n

verskil te maak en om so op te tree dat jou aksies 'n rimpeleffek op die samelewing

het; leer by ander mense en put uit hulle ervaring; wees bereid om na ander mense se

opinies te luister; deel met ander mense en besef ook dat jy ander mense nodig het;

wees bereid om betrokke en van hulp te wees; identifiseer leemtes in jou omgewing;

wees daarop ingestel om die wereld vir jouself en vir ander aangenaam te maak; wees

'n staatmaker, mense moet op jou kan peil trek; poog om 'n bydrae te lewer tot die

samelewing waann JY leef; moenie jouself afsonder van jou gemeenskap en

medemens nie; gebruik sosiale situasies om jouself volgens te evalueer; wees sensitief

vir sosiale terugvoer; wees 'n rolmodel en leer van rolmodelle; stel jouself beskikbaar

om jou kennis en vernuf met ander te deel; isolasie van ander lei tot stagnasie, no

man is an island.

VI PERONT Wees op persoonlike groei en ontwikkeling ingestel; wees bereid om jou vaardighede

en belangstellings uit te brei en jou visie te verbreed; wees ingelig, lees wyd, bly op

hoogte, stel belang in die dinge wat om jou gebeur; wees bereid om nuwe idees uit te

toets en dinge aan te pak (ongeag of jy slaag of nie); bly in voeling met gebeure om

jou deur jou kennis en insig te verb reed en te verdiep; wees betrokke by 'n

verskeidenheid aktiwiteite in jou gemeenskap; wees betrokke in jou wereld; voorkom

stagnasie deur nuwe uitdagende doelwitte te stel, opleiding of aanleer van nuwe

dinge; water wat stilstaan verrot, beweeg en groei met nuwe idees en uitdagings;

mens is nooit te oud om iets nuuts te leer nie of nuwe dinge te ervaar nie, wees

leergierig ingestel en moenie stagneer nie; verryk jou wereld deur jou eie, sowel as

ander, se belangstellings te deel; vergroot JOU wereld dem lees, reise en

kennisinsameling sodat jou bydrae sinvol en van waarde kan wees.---···--···--------11

Neem aktief deel aan jou gemeenskap, medemens en omgewing; wees produktief

ingestel; Carpe Diem, lewe die lewe, neem deel, moenie uitstel nie, doen dit nou, leef

met volle oorgawe; moenie bang wees om produktief te wees of bang wees vir nuwe

uitdagings nie; pak elke verantwoordelikheid met 'n positiewe gesindheid aan;

moenie bang wees om te waag nie; Ie waagmoed aan die dag; benut elke geleentheid,

gryp die oomblik; sien 'n nuwe of vreemde opdrag as 'n uitdaging waaruit jy iets

nuuts kan leer; wees positief in die aanpak van nuwe take; beskou die lewe as 'n

uitdaging; wees entoesiasties in wat jy aanpak; he 'n verwondering oor wat die lewe

vir jou inhou; dis jou verantwoodelikheid en keuse of jy geleenthede gaan aangryp;

gryp die oomblik, geleenthede herhaal hulself nie; stel jou daarop in dat jy al die

kanse in die lewe moet aangryp, omdat jy net eenkeer lewe: wees lewenskragtig

sodat jy aksies buite jouself kan genereer.-------------

VI BEPLAN Beplanning: Stel doelwitte konkreet, spesifiek en dus duidelik voor oe; benader

moeilike take stap vir stap; breek take in hanteerbare dele op: koppel bogenoemde

aan tyd; bepaal jou prioriteite, jy mag dit van tyd tot tyd verander; evalueer jou eie

produktiwiteit en waak teen vertragingstaktiek en uitstellery.

VI DEURSE Deursettingsvermoe: Hanteer 'n krisis en handel dit af; beweeg verder en moenie

toelaat dat dit jou strem nie; voltooi dit waarmee jy begin; hou vol met moeilike take;

moenie moed opgee as daar struikelblokke is nie; moenie wegdeins van komplekse of

moeilike krisissituasies nie, werk daardeur, dit verbreed jou persoonlike ervaring en

groei; beskou teenspoed en probleme as leerervarings en doen volgende keer beter.

VI BALAN S Balans / Onderskeidingsvermoe: Jy hoef nie alles te doen nie, selekteer take na

gelang van behoeftes en belangstellings; aanvaar dat jy soms route maak; selekteer

opbouende interaksie - onderskeidingvermoe; hou 'n balans tussen jou eie en ander

se belange en aktiwiteite; moenie jou te veel kwel oor wat ander van jou dink nie;

wees ingestel op 'n groter saak; moenie dat moeite of die mate van aangenaamheid of

onaangenaamheid, jou pootjie nie; sien jou werk en ander daaglikse aktiwiteite as

noodsaaklik, maak vrede daarmee en poog om werklik bevrediging daaruit te put.

VI MOTIVE Motivering en positiewe ingeste1dheid: Motiveer jouself deur jou sukses met ander te

deel; behou jou positiewe ingeste1dheid al kry jy teenkanting; sien terugslae as

geleenthede tot persoonlike groei (no pain no gain); bly te aile tyd blymoedig; geniet

dit wat jy doen; probeer altyd positief wees by jou werk en in jou persoonlike lewe;

hanteer moeilike take met 'n tikkie humor; sorg dat jou persoonlike lewe opgeruimd

is, met ander woorde moenie emosionele bagasie saamdra nie; leef vir persoonlike

suksesse, hoe gering ookal, dit sal as motivering dien; leer jouself dat hoe meer jy

doen, hoe meer kan jy doen, hoe meer wil jy doen.

VI SELFVR Selfverwesenliking; se1ftevredenheid; streef altyd na se1fverwesenliking, met ander

woorde om jouself te ervaar as goed in dit wat jy doen, byvoorbeeld goeie ma /

onderwyser; identifiseer jou sterkpunte en leef dit uit; wees seker van jouself; stel

jouself in om dit wat jy doen na jou beste te doen; wees daarop ingestel om jou

gawes en talente optimaal te gebruik, so groei jyself en bou jy ander; sprei 'n

aangename geur; ontwikkel 'n ingesteldheid dat jy as individu 'n verskil kan en moet

maak.Ir-:--- __--+---------------------------.--.~·-··---------il

VI VERANT Neem van verantwoordelikheid; handhaaf 'n ingesteldheid van persoonlike beheer /

verantwoordelikheid; jy is in beheer sodat jy doelbewus kan genereer; besef dat jou

aksies 'n rimpeleffek het.

VII SELF A Positiewe Selfsiening / Selfaanvaarding: Aanvaar jouself soos jy is; maak vrede met jou

tekortkominge; glo in jouself; glo dat jou insette 'n verskil kan maak; weet dat dit

binne jou vermoe is om 'n verskil te maak, hierdeur kry jy 'n gevoel van beheer en dit

help dat die lewe jou nie oorspoel nie; wees positief teenoor jouself; geniet dit wat jy

doen en voel waardevol; glo jy is hier vir 'n doel en dat jy reeds oor die vermoens

beskik om dit te kan bereik; waardeer jou uniekheid, aanvaar dat jy die reg het om

jouself te wees; waardeer jou eie vermoens; skat jouself na waarde; glo in jouself, as jy

dit nie doen nie hoe kan jy verwag ander moet; jou geestelike ingesteldheid is

belangrik; bepaal jou skeppingsdoel of sin vir jou lewe, leef dit uit; voel waardevol;

aanvaar jou eie tekortkominge.---

VII ANDER Stel jouself daarop in om positief in ander se lewens betrokke te wees; positiewe

interaksie; soek na die positiewe in aIle mense en situasies en fokus daarop; vind

vervulling daarin om ander te help en by te staan; aanvaar hulp van ander met opregte

dankbaarheid; aanvaar dat aIle mense uniek is en die reg het om hulself te wees; maak

gebruik van ander mense se hulp; Ie waardering vir ander mense se insette aan die dag;

besef dat jou siening van ander by kan dra tot die vorming van hulle selfsiening; wees

daarop ingestel dat jou lewe tot ander se voordeel sal wees; handhaaf die siening dat

elke mens die reg op 'n plek in die lewe het; beskou alles wat jy van mense kry (op

emosionele vlak) as 'n bonus; wees sensitief ingestel ten opsigte van ander se

behoeftes; beskou JOu ele teenwoordigheid of betrokkenheid as belangrik of

waardevol; handhaaf die beskouing dat jou betrokkenheid by ander nie toevallig is nie;

leef gebalanseerd saam met jou naaste, mense het mekaar nodig; wees gemaklik met

die idee dat mense afhanklik is van mekaar.

VII BALAN Balans: Dit is belangrik om gebalanseerd te wees; moeme onrealistiese verwagtings

koester nie, dan kan jy nie teleurgestel word nie, verydelde verwagtings (te veel of

onrealistiese verwagtings) kan jou negatief stem; ken mense en \veet dat elkeen primer

dieselfde behoeftes, verlange en twyfel ervaar (mense is mense); beskou 'n sinvolle

bydrae as relatief - klein of groot bydraes is betekenisvol, die eindresultaat is afhanklik

van albei; beskou jou persoonlike bydrae, al is dit hoe gering, as waardevol; jy moet

bereid wees om jouself soms op die agtergrond te stel; gee jou eie opinie al verskil dit

van ander s'n - elkeen is geregtig op sy eie opinie; vra hulp as dit nodig is, moenie net

op jouself aangewese wees nie.

Verantwoordelikheid: Jy is verantwoordelik om JOu ele lewe te bestuur; jy is self

verantwoordelik vir jou geluk, moenie wag vir ander om jou gelukkig te maak nie

(wees realisties, nie sinies nie); aanvaar dat ditjou taak is omjouselfte ontwikkel en te

verbeter, weier om jouself af te takel; maak 'n doelbewuste keuse om positief te wees;

werk daaraan om jou vermoens en talente te ontwikkel en verbeter; lewer jou beste;

ken jouself, sterk- en swakpunte - bou die sterkpunte uit en wend dit aan tot voordeel

van jouself en ander, erken jou swakpunte en werk daaraan; doen laasgenoemde deur

realiteitstoetsing, ervaring en terugvoer; fokus op dit waarmee jy vertroud is en dit wat

jy geniet; beoefen doelbewus selfstandigheid deur in jouself te glo en jouself na waarde

te skat; identifiseer negatiewe punte sodat jy dit kan kontroleer in situasies waar dit tot

jou nadeel kan wees; glo in jou kreatiwiteit en gebruik dit; onderhou jou selfbeeld;

gebruik jou talente en brei dit uit.

Hantering of bestuur van foute, mislukkings en kritiek: Onthou dat aile mense foute

maak; sien foute as 'n geleentheid om te leer en niE:as 'n ramp nie; oefen jouself om

kritiek positief te evalueer en nie onnodig fyngevoelig te wees nie; aanvaar dat jy soms

foute sal maak; as jy 'n fout gemaak het, verander dit as jy kan, anders styg bokant dit

uit (sit dit agter jou); sien mislukkings as 'n uitdaging; moenie hiperkrities op jouself

wees nie; wees realisties ten opsigte van jou tekortkominge, aanvaar dit, maar wend 'n

doelbewuste poging aan om dit te verbeter; plaas kritiek in konteks, haal die goeie

daaruit.

Wees aktief ingestel; moenie uitstel met take nie, begin dadelik; pak die bul by die

horings; druk jou ele stempel op die lewe af; wees mgelig omtrent 'n wye

verskeidenheid van onderwerpe, verbreed jou algemene kennis.

Motivering: Wees daarop ingestel omjouselfte motiveer en ontvanklik te wees vir die

motiverende insette van ander; gee krediet aan jouself vir klein oorwinnings, deur die

bereiking van 'klein' doelwitte; ontwikkel 'n gevoel van 'ek kan' en 'ek is op pad'; Iewaardering aan die dag vir die goeie in die lewe; dink positief; bou 'n positiewe

selfbeeld; wees positief ingestel; sien jouself as produktief, naamlik wat ek doen maak

'n verskil / het 'n effek; monitor jou gedagtes; wat en hoe jy dink is jy; kry 'n

persoonlike motiverende leuse; positiewe selfpraat; glo jy kan.

Kweek 'n sin vir humor en lag soms vir jouself.

VIII UNIK Respekteer mense se diversiteit of uniekheid en akkommodeer dit; moenie van ander

verwag om presles SOOS ]y te dink of te doen me; neem mense se

verwysingsraamwerke en persepSles in ag, Ie begrip aan die dag; probeer rede

verstaan vir ander se optrede; dis nie nodig om 'n ja-broer te wees om aanvaar te

word nie.: --------------11

Handhaaf 'n ingesteldheid dat mense mekaar nodig het; wees daarop ingestel om

ander te ondersteun en te bemoedig; stel belang in ander mense se doen en late; werk

aan jou verhoudings, pas it op; ondersteun en help mekaar veral in krisis en moeilike

tye; gebruik jou kennis, gawes en middele tot bevordering van jou gemeenskap se

belange; wees bereid om van jouself in verhoudings te gee; neem deel aan

gemeenskapsaktiwiteite; die verhouding moet tot voordeel van almal wees; die

verhouding moet sinvol wees / tot 'stigting' van iets wees; wees daadwerklik in jou

kontak met ander; maak opbouende bydraes in ander se lewens; wederkerigheid in

verhoudings; wedersydsebetrokkenheid in mekaar se lewens is essensieeI; onthou dat

verhoudings na twee kante toe werk; jou positiewe ingesteldheid kring uit na ander

om jou; beskou verhoudings as kosbaar; toon waardering en dankbaarheid teenoor

ander, respekteer ander; Ie goeie maniere aan die dag; dit is in jou mag om atmosfeer

te skep; ag verhoudings; wees oop vir die idees en menings van ander; ontvang met

dankbaarheid insette van jou medemens; wees gemaklik met die idee dat jy ander

nodig het en hulle vir jou nodig het (interathanklikheid)_

Wees sensitief vir die behoeftes van ander; neem ander se gevoelens in ag; streef

daarna om objektief maar, steeds simpatiek teenoor ander te wees (empatie); wanneer

jy verskil van ander moet dit positief en meelewend wees, so demonstreer jy jou

integriteit; wees ingestel op atmosfeer; probeer langtermyn gevolge antisipeer

byvoorbeeld die invloed wat dit op jou verhoudings kan he; respekteer ander se

gevoelens; wees opreg in verhoudings; stel jouself empaties in; deur gebruik te maak

van jou verbeelding kan jy jouself in 'n ander se skoene stel; wees eerlik maar

sensitief vir ander se gevoelens; laat ander toe om hulself in jou teenwoordigheid te

wees; aanvaar dat ander se gevoelens en idees net so belangrik vir hulle is as vir jou.--------------11

Handhaaf balans in jou verhoudings; wees beskikbaar maar behou ook afstand /

----_._-----"privaatheid; wees konsidererend maar nie noodwendig altyd die minste me; gaan

voluit in verhoudings maar sonder om jouself af te skeep; behoeftebevrediging moet

nie ten koste van ander wees nie; handhaaf 'n balans te opsigte van individualiteit en

sosialiteit; handhaaf 'n treinspoor beginsel ten opsigte van jou verhoudings, met

ander woorde, handhaaf 'n gesonde afstand in jou verhoudings. kyk na 'n saak in sy

geheel.

Ken en aanvaar jouself ten opsigte van JOu vermoe om s1l1vol en suksesvol in

verhoudings te kan staan; ken jouself ten opsigte van verhoudings; ken jouself, is jy

'n groepsmens of 'n alleenmens; seltkennis is noodsaaklik; hou introspeksie, is jy

voorwaardelik of onvoorwaardelik by ander betrokke; selfaanvaarding vergemaklik

die aanvaarding van ander; wees positief ingestel teenoor jouself, jou ingesteldheid

teenoor jouselfbelnvloed jou interpersoonlike effektiwiteit; vertrou jouself en vertrou

jou vermoe om persoonlik buigsaam te wees, hierdeur skep jy 'n basis vir jouself

waarop jy kan uitreik na ander; glo dat jy aanvaarbaar vir ander is, met jou sterk en

swakpunte.

Handhaaf persoonlike kontrole in jou verhoudings : dink voor jy praat / of doen;

plaas 'n wag voor jou mond; nie impulsief / dadelik reageer nie; vra om verskoning

wanneer dit nodig is; wees eerlik en opreg; praat en sorteer geskille so gou as

moontlik uit; moenie oorsensitief wees en alles persoonlik opneem nie, so kan die

beste bedoelings as negatief beleef word; opbouende eerlikheid skep wedersydse

vertroue; handhaaf 'n ingesteldheid dat jy met ander mense praat en nie oor hulle nie;

geskille met ander moet aangespreek en nie gei:gnoreer word nie; as jy te na gekom

is, hanteer die situasie deur die saak uit te praat en die persoon te vergewe; leer die

kuns aan om met ander te verskil sonder om atbreek aan iemand se waardigheid te

doen; doen nie aan ander wat jy nie aan jouself gedoen wil he nie; wees diplomaties

selfs in geskil situasies; staak verhoudings wat afbrekende kritiek of kommunikasie

tot gevolg het; moenie oorheersend / baasspelerig optree nie en moenie toelaat dat

ander jou so behandel nie; aanvaar dat jy 'n rol in verhoudings te spee1 het en dat die

rol van jouself afhang of dit positief sal wees / nie; wees bereid om op te offer indien

die situasie daama vra; aanvaar verantwoordelikheid vir jou gedrag, wees bereid om

verskoning te vra indien nodig, wee~ bereid am verduidelikings te gee vir

geopenbaarde gedrag; moenie onnodig tyd afstaan aan negatiwiteit nie; met tyd kom

raad; let op na die gevolge van jou gedrag; moenie onttrek as jy nie saamstem nie;

neem standpunt in sonder om te oorheers; moenie die 'ek' voorop stel nie 'ekkerig';

elke mens het die reg om nee te se; pasop vir selfbejammering en ontrekking;

handhaaf jouself en tree positief op ongeag daarvan of jy gemaklik voel in die situasie

of nie; stel emosies ondergeskik aan verhoudings byvoorbeeld broers; leer uit vorige

ervaring en pas jou gedrag daarby aan; in jou kontak met ander hou bepaalde riglyne

in gedagte (byvoorbeeld jou geloof, die land se wette, beIangrike ander, ens.); wees

verdraagsaam en konsidererend teenoor ander, vermy die gee van negatiewe kritiek.

VIII KOMM Beskou kommunikasie as 'n beIangrike onderbou van interpersoonlike verhoudings;

die vermoe om te luister is belangrik vir gesonde verhoudings; verbaal en nie-verbale

kommunikasie is 'n belangrike skakel tussen mense; oogkontak is belangrik; jou

glimlag kan 'n brug tussen mense vorm; kommunikasie moet oop, sag, reguit en

eerlik wees; kommunikasie moet positief wees; stel jouseIf ten doel om na ander te

luister; skerp jou kommunikasievaardighede (verbaal en nie-verbaal) op, sodat die

boodskappe wat jy wil oordra ander reg b~reik.

Streef selfstandigheid na en leef dit uit; neem selfstandige besluite en bring dit tot

uitvoer; fokus daarop om selfwerksaam, doelgerig en effektief te wees in dit wat jy

doen; staan op jou eie bene; wees onafhanklik; bestuur self jou lewe; neem jou eie

besluite; raak betrokke of skep situasies waar jy jou selfstandigheid kan uitleef; bly op

koers, bly gerig; wees selfstandig, leer om jou persoonlike sake self te hanteer; glo in

jou vermoe om jouself te kan bestuur; besluit dat die meeste probleme oorkombaar is

en ruim so die vrees uit die weg om selfstandig op tree en die gevolge van jou

optrede te aanvaar; vertrou jou intulsie en jou iIJsig; glo dat die kennis en insig

waaroor jy beskik, asook innerlike krag jou sal help om in 'n krisissituasie selfstandig

en korrek op te tree; ongeag jou vermoe, ag jouself kosbaar; ken jou talente en

gebruik dit tot jou beste; jy het die reg op 'n opinie of siening.

IX BALANS Leef jou selfstandigheid gebalanseerd uit; die uitlewing van jou outonomie moet

realisties binne die beperkings van jou lewe wees; besef dat persoonlike outonomie

relatief tot die situasie en behoefte is; evalueer die gebalanseerdheid van jou

outonomie sodat dit nie lei tot isolasie / vervreemding of oorafhanklikheid nie; toets

jou outonomie aan die realiteite en gegewe van / in die situasie; in die uitlewing van

jou outonomie, besef dat mense op mekaar aangewese is; staan op jou regte, maar op

'n sosiaal-aanvaarbare wyse; handhaaf die siening dat jy steeds, afgesien van jou

selfstandigheid, 'n verrykende effek op ander se lewens kan he (en hulle op joune);

neem JOU ele besluite sonder om ander te na te kom, leef jou outonomie

verantwoordelike uit; leef selfstandig maar wees bereid om ander se raad te aanvaar;

'n persoon behoort so op te tree dat sy sclfstandheid nie selfgerig raak en tot nadeel

van ander is nie; kontroleer jou eie optrede sodat jy ander nie van hul selfstandigheid

beroof, of van hulle afhanklik word nie; laat ruimte vir nuwe denkwyses, inligting en

take binne die uitlewing van jou selfstandigheid; selfstandigheid beteken nie om ander

te boelie rue.

IX VERANT Neem die verantwoordelikheid om selfstandig te leef; verskuif jOll fokus vanaf jou

omstandighede na dit wat jy daarvan kan maak; alle mense het keuses; poog om in

beheer van jou eie gedagtes te wees; neem die verantwoordelikheid om negatiewe

realiteite en omstandighede op 'n positiewe wyse te bestuur; sien elke verleentheid as

'n geleentheid; staal jouself dem moeilike omstandighede; sien nuwe uitdagings as 'n

geleentheid om jouself te verryk / te ontwikkel; jy oefen jou keuses uit en neem

verantwoordelikheid VIr JOU keuses; jy bepaal self hoe jy gaan optree; neem

verantwoordelikheid vir jou eie gedrag; versterk diegene om jou se selfstandige

optrede; neem die verantwoordelikheid om fisiese en emosionele bydraes te maak;

maak die beste van elke situasie waarin jy is; probeer eers self oplossings vir jou

probleme soek, voordat jy ander daarmee vermoei; wees voorbereid om met jou

besluit saam te leef; aanvaar die verantwoordelikheid van jou gedrag; onthou dat jy in

beheer is van jou gevoelens; toets die toepaslikheid van jou siening gereeld.

IX TOERUS Rus jouself toe om selfstandig te wees; handhaaf 'n ingesteldheid tot persoonlike

groel en vooruitgang; bekwaam of brei jouself uit op verskeie terreine dem

byvoorbeeld opleiding of uitbreiding van kennis; wees entoesiasties oor nuwe

uitdagings; behou 'n waaghouding; handhaaf selfvertroue; streef selfvervulling na, dit

versterk selfverwesenliking; leef in harmonie met jouself; assosieer met selfstandige

en positiewe mense; doen dinge wat effens moeiliker as jou gewone aktiwiteite is,

met ander woorde as jy slaag word jy selfstandiger; selfkennis is noodsaaklik;

ontwikkel probleemoplossende denke en vermoens.---------------j/

IX RMODEL Besef dat die uitlewing van jou selfstandigheid as voorbeeld moet dien; wees 'n

rolmodel; handhaaf 'n duidelike stel waardes en norme in die uitlewing van jou

selfstandigheid.

IX DELEGR Delegeer en motiveer; dis nie nodig om alles alleen te probeer vermag nie, betrek

ander mense en vertrou hulle; spits jou daarop toe om dem jou denke en dade ander

in hul selfstandigheid te bemagtig.

X ONVOORS Aanvaar dat die wereld moeilik en onvoorspelbaar is; hou Il1 gedagte dat geen

waarborge in die lewe bestaan nie; aanvaar dat daar nie altyd antwoorde op alle

vrae IS me; besef dat elke mens uniek IS, vandaar die oorsprong van

dubbelsinnigheid I verskille in sieninge en verskille in interprctasies; besef dat daar

dikwe1s teenstrydige idees binne een sosiale opset is; raak gemaklik met jou eie,

asook ander se onvolmaaktheid; maak vrede met dit wat jy nie kan verander nie;

beskou mense as komplekse wesens, onthou dat geen twee mense presies dieselfde

oor gebeure dink ofvoel nie; aanvaar onsekerhede as deel van die lewe; aanvaar dat

jy nie altyd suksesvol sal wees nie; aanvaar die uniekheid van mense en dat hierdie

uniekheid tot verskille in denke en dade kan lei; aanvaar ook verskille in mense se

leefstyle en sienswyses; waardeer die lewe soos dit is, moenie slegs die perfekte as

goed waardeer nie; aanvaar dat die lewe gekompliseerd is; wees positeif teenoor die

ingewikkeldheid van sake en beskou dit eerder as multidimensioneel.-·---·--------11

X WAARDES Aanpassings en toegewings behoort binne die riglyne van persoonlike waardes en

normes gemaak word; om die andersheid van mense I situasies te kan tolereer moet

jy weet wie en wat jy is; sien jouse1f as meer waardevol as jou omstandighede;

aanvaar wie en wat jy is; neem ander se sienings in ag, maar neem steeds jou eie

besluite binne jou persoonlike waardesisteem.

X HANTEER Probeer situasies of sake vanuit ander se perspektiewe ook te beredeneer; tree op

en neem besluite met die insig tot jou beskikking; dink en doen op jou voete; wees

versigtig om aannames sonder die nodige kennis en inligting te maak; moenie

oorhaastig besluite neem of optree nie, oordink verskeie opsies of moontlikhede;

moenie dink jy weet wat 'n ander persoon dink nie, verkry fcite of toets jou idees;

probeer vasstel wat ander mense se motiewe is; plaas gebeure binne die konteks

waarin dit voorgekom het; ken 'n waarskynlikheid aan elke moontlike oplossing of

gedrag toe en evalueer dan wat die beste toepaslike optrede sal wees; stel jouse1f

daarop in om aan te pas by moeilike en veranderde omstandighede; handhaaf 'n

ingesteldheid van 'oop vir enige gebeurlikheid' eerder as 'n rigiede uitkyk; wees

soepell buigsaam nie rigied nie; wees oop om by ander mense te leer; plaas sake in

'n groter geheel; hanteer elke persoon, situasie of gebeurtenis op sy eie meriete,

moenie vergelykings tref nie; aanvaar dat alles nie swart of wit is nie; kweek en

troete1 jou sin vir humor.--~_..~--~ .._-------------

X KOMMUNI Dra jou idees subtie1 oor, in stede daarvan om dit te direk of aanvallend te doen

(hierdeur breek jy weerstand af en maak jy ander ontvanklik vir jou idees); waar

nodig gaan kompromiee aan deur ander te ontmoet op 'n gemeenskaplike of

onderhande1de vlak; akkommodeer mekaar, jou siening / mening is nie noodwendig

die enigste ofregte een nie; interaksie / kommunikasie behe1s "n proses waarin albei

partye bydraes lewer - gee / neem / verskil / pas aan / leer / groei; dink voor jy

praat; tree kalm en doelgerig op..------------

X FOUTEAA Aanvaar dat almal foute maak, geen persoon is foutloos nie; verdra mekaar se foute

en tekortkominge, aanvaar almal maak foute, jy kan nie altyd reg wees nie, aanvaar

dit.--

X HOPTERU 'Hop terug' / veerkragtig / springmat; glo jy kan enige situasie wat op jou pad kom,

hanteer; sien in e1ke verleentheid 'n geleentheid; die maak van foute of terugslae

kan 'n ervaringsgeleentheid / groeigeleentheid wees; pas aan by terugslae en leer

daaruit; ontwikkel die vermoe om jouself te buffer teen teleurstelling, of

teenstrydighede.

'N VOLLEDIGE LYS VAN DIE GEMIDDELDES EN STANDAARDAEWYKINGS

VAN DIE ITEMS VAN DIE VYF-PUNTSKAAL EN DIE FREKWENSlfi~ VAN_DIE

SPONT ANE BYDRAES

VYF-PUNTSKAAL

ITEM -x s

IS 1 4.78 0.60IS2 4.81 0.53IS3 4.75 0.50IS4 3.65 1.20IS5 4.87 0.42IS6 4.62 0.49IS7 4.31 0.85IS8 4.18 0.89lIS 1 4.87 0.33IIS2 4.87 0.33IIS3 4.53 0.50IIS4 4.31 0.73IIS5 4.84 0.44IllS 1 4.59 0.61IIIS2 4.75 0.43IIIS3 4.65 0.54IIIS4 4.68 0.53IIIS5 4.78 0.49IIIS6 4.62 0.55IIIS7 4.50 0.72IVSl 4.78 0.42IVS2 4.84 0.36IVS3 4.59 0.61IVS4 4.53 0.62VSl 4.56 0.61VS2 4.83 0.44VS3 4.62 0.55VS4 4.65 0.54VS5 4.34 0.86VISI 4.53 0.76VIS2 4.40 0.83VIS3 4.12 0.94VIS4 4.84 0.44VIS5 4.65 0.70VIIS 1 5.00 0VIIS2 4.78 0.42VIIS3 4.78 0.49

-

SPONTANE BYDRAES

IITEM 1 f

I DOELFOR 19---

I MOTIVEE 21---IBEPLANN =1 29

------

I DEURSET 16I INVLOED --- ==-~II VERANT -+-~-II SELFBE '),

IIINTROS 1--;7-----j---------

II HULPBR 1~._-------

IIERKENN 15----

II KONFLK 8-- -----~-

II VOLHAR 3------

III KONTE 3----

III VERSK 19----III ANDER 17

-- ------

III VERWY 19--- --_._-----

III ONDER 6III ATMOS 7~--_.-

IIISELFG 7-- -----_._-

III FOUTE 9III INTRO 8

- -- ------

IV VERSKI 5---------

IVHANTEE 21-~--_.--

IV INTROS 5IV INGEST --j---3--

-- .---._---

IV BUIGSA 12.------

lVVERAND 8--- -----

IV FOUTE 4--_ .._.

IV SELFBE 6----

IV HUMORS 2---------

IV KENNIS 10IV MIMPUL 8IV SENSIT ..•

_1

IVBALANS 6---

IV ONDERS 7-- ---~---

VVOLHARD 23-- -------

VPOSINGE 11-----=.'--

VYF-PUNTSKAAL

ITEM-x s

VIIS4 4.71 0.52VIlIS 1 4.78 0.42VIIIS2 4.78 0.79VIlIS3 4.68 0.59VIIIS4 4.37 0.94VIIIS5 4.84 0.36VIIIS6 4.53 1.01IXSI 4.81 0.53IXS2 4.68 0.53IXS3 4.59 0.71IXS4 4.78 0.42XSI 4.75 0.50XS2 4.71 0.45XS3 4.71 0.52XS4 4.84 0.36

~SPONTANE BYDR.

ITEMV BALANSH -- ----

VKEUSEDOV MOTIVER --V HULPBROVBEPLANN --VFIKSHEIVVERANTWVI SOSIAL

---

VI PERONTVI AKTIEF --VI BEPLAN

- --VI DEURSE

...-

VIBALANS --

VI MOTIVEVISELFVR -- --VIVERANT ---

VII SELFAVII ANDERVII BALAN

---

VII VERANVII FOUTE -----

VII AKTIEVII MOTIVVII HUMOR -- f----- -

VIII UNIK ----

VIII INTEVIII SENS -- -

VIIIBALN - -

VIII lOUSVIII KONT

-- --

VIII KOMM f-----

IX SELFST--1---- -

IXBALANS--

IXVERANT _._-----

IX TOERUS-- C--------

IXRMODEL _ ...

IXDELEGR ----XONVOORS ----

XWAARDESXHANTEER

-

X KOMMUNIX FOUTEAA -- ---

X HOPTERU--

6._---,.__._----

816-------

618-----59----_.-

]9

12-_._--_.9---6

-----3----_.-610

26207.---~~---_.

]2-------

13-'-'-'-~--"'-

88----_.-

I-----I I

-------

13-~ ..•_------

15~--_. __ .._~

8---_ ..-.-_ .._.- ..

9----------

21----

]7-----24-.--'.--.

12------

19---_ ..._-7--------_ ..

6----41812._--_.----

14----_._--~.

II] 1_._._---4

DIE GEINTEGREERDE ITEMS VAN DIE VYF-PUNTSKAAL EN_SPONlb.NE

BYDRAES VOLGENS RANGORDES

r~:L TRANGORDE

0.5-l I--~--6.08 2----- ---5.92 3----l.8-l -l

----·U5 5---_.~ -----l.0 I 6---_ ...._.- -----l.OO 7---3.30 8-_ .._._- ._---2.14 9---- ------1.60 101.28 II0.00 12-----0.00 13------- -9.50 I-l-_.---_.9.01 IS------- ----851 16------- -8.00 17---6.93 18------- -----5.50 19------ •.._---5.50 205.50 21-----------_. ----5.17 22--"--5.01 23---5.00 2-l-----5.00 25-~---_._------l.50 26----" --_.-l.50 27------- _._---l.50 28--_ ..._~_.-_ ..--l.OO 29-l.OO 30

VYF -PUNTSKAAL SPONTANEITEM BYDRAE

TCx s

III (iv): [VIII UNIK: IV VERSKI; III VERSK] 4.68 0.53 35 .,V (ii): [VI DEURSE: I DEURSET; II VOLHAR] 4.84 0.44 25 2

.-

II (ii): II VERANT 4.87 0.33 25 )__ "C:

VII (iii): II VOLHARD 4.78 0.49 23 .2-

VI (v): IX SELFST 4.65 0.70 2-l 2--VII (ii): [ VII VERAN: VIII JOUS ] 4.78 0.42 21 2[ IV HANTEE: III ANDER] 0.00 0.00 38 2X (ii): I III FOUTE; X FOUTEAA ] 4.71 0.45 20 2[VII (vi): VI (i)l: VI SOSIAL 4.62 0.6,1 19 2----III (vii): [VI AKTIEF; V HULPBR; II HULPBR] 4.50 0.76 19 2IV (ii): VIlI SENS 4.84 0.36 IS 2II SELFBE: IV MIMPUL 0.00 0.00 30 2IX TOERUS: VI PERONT 0.00 0.00 30 2IBEPLANN 0.00 0.00 29 1

--- _.IV (i): X KOMMUNI 4.78 0.42 II IIV (iv); IV BUIGSA 4.53 0.62 12 IVII SELFA 0.00 0.00 26 I

-'-III (ii): III INTRO; IV INTROS 4.75 0.43 7 IVIII KONT 0.00 0.00 21 I-IIINTROS 0.00 0.00 21 I-I MOTIVEE 0.00 0.00 21 I

.._- _.__ .

[ I (vii): III (vi)]: IX RMODEL 4.46 0.70 6 IIX (iv): III KONTE 4.78 0.42 3 I._---VII ANDER 0.00 0.00 20 IVII (i) 5.00 0.00 0 IIII VERWY 0.00 0.00 19 1IX VERANT 0.00 0.00 19 I.-1DOELFOR 0.00 0.00 19 I---VBEPLAN 0.00 0.00 18 IXONVOORS 0.00 0.00 18 III (i) 4.89 0.33 0 I

-VI (iii): IV BALANS 4.12 0.94 6 IVIII (v) 4.84 0.36 0 [

X (iv) 4.84 0.36 0 II (viii): I INVLOED 4.18 0.89 5 I_.-

VI (iv) 4.84 0.44 0 III (v) 4.84 o .4-l 0 IVIII (i) 4.78 0.42 0 IIX (iii): V (iv) 4.78 0.42 0 IIX (i): I (v) 4.84 0.47 0 I._- --VIII KOMM 0.00 0.00 17 IIII (v) 4.78 0.49 0 IX (I) 4.75 0.50 0 II I (i): I (ii) ] 4.79 0.56 0 I

.- _.-X (iii) 4.71 0.52 0 I

3.89 32------". ---------3.78 33---3.78------3.6-l----------3.583.583.513.51---3.513.50D-l---3.253.18--~--,_._--3.12

35363738394041-l2-l344----45

I !

VYF -PUNTSKAAL ISPONT ANE E(~ITEM[-x s BYDRAE

IX (ii) 4.68 0.53 0 13_._-.----

I (vi) 4.62 0.49 0 13V MOTIVER 0.00 0.00 16 __I--_J3V (iii) 4.62 0.55 0 12

---'-II (iii) 4.53 0.50 0 12

---

III (i) 4.59 0.61 0 12--_ .._-IV (iii) 4.59 0.61 0 --

12V (i) 4.56 0.61 0 12-- --------

VIII (ii) 4.78 0.79 0 12-VI (v) 4.65 0.70 0 12

-- 1--------

I1ERKENN 0.00 0.00 IS 12'-'--

[ VIII (iii): VI (ii) I 4.54 0.71 0 12[ VIII (vi): III (iii) ) 4.51 0.74 0 12

-----_.

XHANTEER 0.00 0.00 14 12---II (iv) 4.31 0.73 0 IIVIII (vi) 4.53 l.OI 0 II-_.-V (v) 4.34 0.86 0 1----1 1VII FOUTE 0.00 0.00 13 J IVIII INTE 0.00 0.00 13 II

--f------

[ I (iii): I (iv) I 4.20 0.85 0 J I--1-------IXBALANS 0.00 0.00 12 f.---

l.

XWAARDES 0.00 0.00 12 II.

VPOSINGE 0.00 0.00 II 1--_1Q.

VI SELFYR 0.00 0.00 10 10.- --IVKENNIS 0.00 0.00 10 10.--VVERANTW 0.00 0.00 9 f--.-- 'J..:.--VIBEPLAN 0.00 0.00 9 'J

-- ~-_.-:VKEUSEDO 0.00 0.00 8 'J.VII MOTIV 0.00 0.00 8 'J.----~II KONFLK 0.00 0.00 8 'Ji------....:.

VIII BALN 0.00 O.CO 8 9.---VII AKTIE 0.00 0.00 8 ')

-_.,~-

III ATMOS 0.00 0.00 7 8.-- 1---------

III SELFG 0.00 0.00 7 8-_ ..._-

IVONDERS 0.00 0.00 7 8.VII BALAN 0.00 0.00 7 8.---VI MOTlVE 0.00 0.00 6 8.--IV SELFBE 0.00 0.00 6 8.(1--- --VBALANSH 0.00 0.00 6 8(

--- ----III ONDER 0.00 0.00 6 I---- 8.--VFIKSHEI 0.00 0.00 5 7..f-----

IXDELEGR 0.00 0.00 4 7.(--

X HOPTERU 0.00 0.00 4 7.(IV FOUTEB 0.00 0.00 4 _ 1-----7.(IV SENSIT 0.00 0.00 3 6.IV INGEST 0.00 0.00 3 6 ..-------VIBALANS 0.00 0.00 3 (l ..

-----IV HUMORS: VII HUMOR 0.00 0.00 3 --___0~·VIVERANT 0.00 0.00 2 6.(

- --.. =,...--

~~~~[ RANGORDE I

.04 46---- ----.02 47.00 48---'--- ~------.87 49----' ---_._-

.81 50--~_._.- -

.66 51--_.--- -----

.66 52--~---

.60 53

.59 54

.55 55

.50 56

.31 57--- ----

.17 58-_.- ----

.00 59----

.79 60

.54 61---- --

.53 62------

.50 63

.50 64----

.28 6500 66-----00 6750 68----._-00 6900 70-------50 71--_._-_ ..' .._- --.'---"" ------50 72-----00 7300 74

---00 75----00 7600 77

--------50 78--------- -50 79_._~_._- ,._-50 80

------- -----50 8100 82------)0 83----lO 84-_.----- ---

00 85---,."---- _._--_._---)0 86)0 87)0 88)0 8950 9050 91--------)0 92---_ .. _---50 93-- ---)0 94

'N VOORBEELD VAN DIE NAVORSERS SE OOREENSTEMMING EJ:\L}-~~SKIL

IN DIE INTERPRETASIE VAN SPESIFIEKE ITEMS IN 'N BEPAAU)_E TEMA EN

SUB-TEMAS

Beide navorsers was van mening dat die items wat handel oor verantwoordelikheid in die

tema deurdruk (selfstandigheid) tuis hoort. 'n Enkele verskil het by die indeling van die

items in sub-temas voorgekom. 'n Ooreenkoms is by wyse van beredenering bereik.

---IISUB-TEMA NAVORSER I NAVORSER 2 OOREENGEKOME

INDEUNGAanvaarding van VIVERANT VIVERANT VIVERANTverantwoordelikheid II (ii) II (ii) II (ii)

II VERANT II VERANT II VERANTII (I) II (i) II (i)VVERANTW ------------

SelfbestuUf IX (iii) VVERANTW VVERANTWIX (iii) IX (iii)

- - -- ~c~~---~=

Bogenoemde is 'n voorbeeld van die groot mate van ooreenstemming wat tussen die

navorsers se interpretasie voorgekom het.

Dit is vir ons belangrik dat die bruikbaarheid van die Samhreelboek van rVehvees deur uas opvoeders wat hieruit waarde mag vind, geevalueer word.

I. Lees asseblief die Sambree1boek deur, en let daarop dat die instruksies virtoepassing in die inleidende gedeelte van die boek bespreek word. Handige ideesvir toepassing word ook ingesluit in Tabel 3 van die boek.

2. Elke tema bestaan uit vier sub-temas. U moet ten minste twee, ofverkieslik meersub-temas van u keuse uit elke tema toepas.

3. In geval waar u met hoerskoolleerlinge werk moet hulle asseblief die meegaandeterugvoervraelys voltooi.

Voltooi asseblief die onderstaande vraelys nadat u die opvoedkundige hulpmiddel

deurgewerk en toegepas het:

1. OORSIGTELIK

1.1 Spontane kommentaar: Wat dink u van die Sambreelhoek I'WI Welwees?

1.2 In watter opsig is u normaa1weg betrokke by die opvoeding van ander

mense?

Hoe IS U van menmg

persoon1ikheidsfunksionering

opvoedkunige taak?

dat die stimulering van

'n belangrike deel vonn

gesonde

van die

1.4 Vind u waarde in die Sambreelboek van Webvees as hulpmiddel by die

stimu1ering van gesonde persoon1ikheidsfunksionering?

HOEGENAAMDNIE 00000 HEELTEMAL

2.1 Spontane kommentaar: Wat dink u van die tegniese aanbieding van die

Sambreelboek van Welwees?

Wat is u indruk ten opsigte van die volgende aspekte rakendc die tegniese

aanbieding van die Sambreelboek van Welwees? Merk u antwoord op die vyf-

puntskaal waar een dui op sinvol en bruikbaar en vyf dui op sinneloos en

onbruikbaar.

SINNELOOS/ONBRUIKBAAR 00000 SINVOLIBRUIKBAAR


2.4 Aanwending van kleur om die ses temas van die sambreelboek te

beklemtoon:

SINNELOOS/ONBRUIKBAAR 00000 SINVOLlBRUIKBAAR

2.5 Die gebruik van spreuke om die inhoudelike oor te dra:


Rede: _

2.6 Elke spreuk begin met 'n werkwoord, die doel hiervan is om persoonlike

betrokkenheid by die leser te stimuleer. Is dit na jou mening sinvol'7

SINNELOOS/ONBRUIKBAAR 00000 SINVOIJBRlJIKBAAR

Rede: _

2.7 Die gebruik van ingevoegde gelamineerde bladsye vir selfstudie')


Rede: _

3.1 Spontane kommentaar: Wat dink u van die gebruik van simboliek in die

Sambreelboek van Welwees?

3.2 Die simboliese gebruik van 'n sambreel as 'n beskermende huls reflekteer

die voordele van geestesgesondheid. Wat dink u hiervan?


Rede: .__

3.3 Die bekende fabel van die skilpad en haas as leermeester en leerling

beklemtoon persoonlikheidsontwikkeling en groei. Wat dink u hiervan?

SINNELOOS/ONBRUIKBAAR 00000 SINVOUBRUIKBAAR

Rede: . ._.. _

3.4 Die anagram "OPSKUD" dra die boodskap van dringendheid van die

stimulering van gesonde persoonlikheidsfunksionering oor. Wat dink u

hiervan?

SINNELOOS/ONBRUIKBAAR 00000 SINVOLIBRUlKBAAR

Rede: _

4.1 Spontane kommentaar: Wat dink u van die toepaslikheid van die inhoud

van die Sambreelboek van Welwees?

4.2 Is u van memng dat die Sambreelboek van We1wees toepasbaar en

bruikbaar in verskeie ontwikke1ingsfases van die mens kan \\iees?

JA 01NEE 0

4.3 Noem in watter ontwikkelingsfases van die mens die inhoud van die

Sambreelboek van Welwees toepasbaar en bruikbaar is:

4.4 Die doe! van die sambreelboek is me noodwendig om dit in alle

omstandighede van A to Z deur te werk en toe te pas nie, maar eerder om

volgens behoefte toepaslike dele uit te haal. Sal u verskillende temas en

sub-temas na gelang van omstandighede kan identifiseer en toepas vir e1ke

ontwikkelingsfase hierbo genoem? Skryfjou idees hier rondom neer:

4.5 'n Lys van toepassingsvoorbeelde word in die laaste afdeling van die boek

weergegee. Stimuleer hierdie idees u tot die ontwikkeling van unieke,

praktiese hantering van die temas en sub-temas'?

Baie dankie vir u bereidwilligheid om ons met hierdie projek behulpsaam te wees. ons

sal die vraelys by u kom afhaal wanneer u dit voltooi het.

RENCHeNEL &

Te. (012) 667 6093

ILSE DE BEER

(014) 743 0218

Baie dankie dat jy deelgeneem het aan ons navorsing.

Tannies Renche Nel & Ilse de Beer

allport, g.w. (1961). patterns of growth in personality

Documents