dr alek tarkowski: czy otwartość się opłaca?
Post on 24-Jul-2015
314 Views
Preview:
TRANSCRIPT
This project was financed with the support of the European Commission. This publication is the sole responsibility of the author and
the Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein.
Dlaczego otwartość
się opłaca?
dr Alek TarkowskiCentrum Cyfrowe
Dlaczego musimy troszczyć
się o prawa autorskie?
1. Interes publiczny i prawa
użytkowników treści
2. Praktyka komunikacji,
publikowania i korzystania z treści
Trendy
Otwartość?
Otwartość:
Dostępność treści
+ Swobody korzystania
(z pomocą technologii cyfrowych)
Jaki zakres i zasięg
otwartości?
Otwarte …. ?
• OA has developed multiple
standards, tools, models that can be
reused in other sectors
Po co nam otwartość?Pisanie równie ważne dla kultury, co czytanie.
Po co nam otwartość?Przemysły kreatywne potrzebują kreatywnych(którzy nie powinni być spychani do szarej strefy)
Procent osób nie uczestniczących aktywnie w kulturze
Po co nam otwartość?„Nie wiemy do końca, co z tym zrobić, ale mamy za to pewność, że coś jest na rzeczy, więc chcemy podzielić się z innymi i zobaczyć, co oni potrafią z tym zrobić”
Rodzaje otwartości
• otwartość ekonomiczna – dostępne za
darmo
• otwartość techniczna – dostępność
plików, formatów (w Sieci)
• otwartość prawna – swoboda
wykorzystania, brak praw zastrzeżonych
Po co troszczyć się o
prawo? (Wystarczy
wrzucić plik do Sieci…)
Dostępność online nie
oznacza dostępności
prawnej.
Prawo autorskie – wczoraj
wysokie koszty kopiowania
produkcja kultury i wiedzy
ograniczona do profesjonalistów
prawo autorskie jako mechanizm
regulujący wewnątrz wąskiej sfery
Prawo autorskie – dzisiaj
okres zmiany paradygmatu
nadal silny paradygmat “wąski”
technologia jako czynnik
poszerzający sferę oddziaływania
praw autorskich
Prawo autorskie – dzisiaj
wszechobecność kopii i czynności
kopiowania
demokratyzacja zdolności produkcji
wiedzy / kultury
prawo autorskie jako kluczowy
mechanizm
Regulacja „tradycyjna”
•skrojona na potrzeby czasów analogowych: ograniczonej liczby twórców, utworów, kanałów dystrybucji oraz możliwości kopiowania
Regulacja „tradycyjna”
•anachroniczna w czasach cyfrowych: mnogości twórców, utworów, kanałów dystrybucji oraz powszechności kopiowania
Alternatywa?
Alternatywa: elastyczny zestaw licencji oparty na zasadzie „pewne prawa
zastrzeżone”
Alternatywa: elastyczny zestaw licencji oparty na zasadzie „pewne prawa
zastrzeżone”
+Dozwolony użytek jako mechanizm
zapewniający “elastyczność”
prawa
Dozwolony użytek:•Mechanizm już obecny w systemie
prawa•Zasady działania wyjątku często nie są
jasne•Zakres dozwolonego użytku
niedopasowany do świata cyfrowego
Wolne licencje
Od działań oddolnych
do odgórnych polityk
• Wszystkie formy otwartości zaczynają
się jako działalność oddolna
• Z czasem możemy
zaobserwować rozwój
odgórnych polityk,
wspierających otwartość
• Oddolne wsparcie otwartości
niekoniecznie oznacza istnienie
otwartych praktyk
• Odgórne polityki są silną formą wsparcia
dla otwartości
• Polityki otwartościowe mogą istnieć na
poziomie państwa lub instytucji
• Finansowanie publiczne jest silnym
argumentem za otwartością
• Działania wymuszane przez polityki
otwartościowe nie mają waloru
samodzielnej decyzji
Od działań oddolnych
do odgórnych polityk
Otwartość: typologia
• Projekty skupione na zasobach i
skupione na użytkownikach /
praktykach
• Powiązane rozróżnienie „libre” /
„gratis” (lub „mocna” i „słaba”)
• Można też myśleć w kategoriach
aktywnych i pasywnych projektów
otwartościowych
Polska
Polska: oddolne
• 2008: Koalicja Otwartej Edukacji (KOED)
• Biblioteki cyfrowe
• Open Access na uczelniach
• Fundacja Nowczesna Polska: Wolne
lektury
Polska: odgórne
• 2011: Cyfrowa szkoła (silny standard
otwartości dla e-podręczników)
• 2012: ustawa o otwartości zasobów
publicznych
• Konkursy grantowe MSZ, MKiDN, MHP
• 2015: zapisy konkursów grantowych
POPC
Więcej na www.otwartezasoby.pl
koalicje
podręczniki
Poland: e-textbooks
Slovenia: Opening
Up Slovenia
France: Sesamath, Livres Ouverts
repozytoria
Norway: NDLA
Slovakia: e-Aktovka
Belgium: KlasCement
Netherlands: Wikiwijs
Czech Republic: RVP.cz
Co dalej?
Nie tylko otwartość:
prawa użytkowników
Cyfrowe = otwarte?
Providing a strong standard for open
licensing should be a key goal of open
educational policy.
Dziękuję!alek@creativecommons.pl
@atarkowski
http://oerpolicy.eu
top related