recursos samain

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 1

Cor

recc

ión

de te

xto

: Reb

eca

Fer

nánd

ez F

acal

e A

leja

ndra

Cam

po P

enín

A FESTA DOS CALACÚS

A FESTA DAS CABAZAS

MATERIAIS

SAMAÍN, 2016SAMAÍN, 2016

CEIP EUSEBIO DA GUARDA

A Coruña

EQUIPOEQUIPOEQUIPOEQUIPOEQUIPODINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓN

LINGUA GALEGALINGUA GALEGALINGUA GALEGALINGUA GALEGALINGUA GALEGA

EQUIPO DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.CEIP DE GALÁN

EQUIPOEQUIPOEQUIPOEQUIPOEQUIPODINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNDINAMIZACIÓNLINGUALINGUALINGUALINGUALINGUAGALEGA CEIP GALÁN de OSEIRO-ARTEIXO (A CORUÑA)GALEGA CEIP GALÁN de OSEIRO-ARTEIXO (A CORUÑA)GALEGA CEIP GALÁN de OSEIRO-ARTEIXO (A CORUÑA)GALEGA CEIP GALÁN de OSEIRO-ARTEIXO (A CORUÑA)GALEGA CEIP GALÁN de OSEIRO-ARTEIXO (A CORUÑA)

INFANTIL e PRIMARIAINFANTIL e PRIMARIA

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 2

A noite do 31 de outubro comezaba o aninovo celta, comoaínda se celebra na illa de Man.Nesta noite as ánimas dos finados voltan visitar ás súasfamilias e ás súas vellas casas para quentárense a carón dolume e comer dos alimentos que con agarimo lles teñenpreparados os parentes.O cristianismo, adoptando o aninovo dos celtas e a súa festa áhonra dos mortos, designaría o primeiro de novembro como Díade Todos os Santos, e no século XII, o día seguinte, estableceríao comoDía dos Defuntos.

1.- Que día comezaba o aninovo celta?

2.- Que fan as ánimas dos finados ao comezo do aninovo celta?

3.- Que día celebra o cristianismo o aninovo dos celtas?

5.- Que camiño seguirá esta ánima para chegar á casa dos seus parentes?

AS ORIXES DO SAMAÍNTe

xtos

de

Raf

ael L

ópez

Lou

reiro

, A

soci

ació

n p

ara

a R

enov

ació

n P

edag

óxic

a e

Cul

tura

l «M

artín

Sar

mie

nto»

e S

indi

cato

Gal

ego

de E

nsin

o e

Inve

stig

ació

n.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 3

Chega o outono. Tempo de castañas, noces, vento, follassecas e días escuros. É o tempo de recoller o maínzo e ascabazas. É tamén o tempo en que a rapazada fai as caveirasna cortiza das cabazas, seguindo unha antiga tradición dostempos dos celtas.

Os celtas foron uns antigos habitantes de Galicia. Un dos seus costumesera poñer unha luz acesa dentro das caveiras dos inimigos mortos. Xa haimoitos séculos que tal costume se perdeu, máis hoxe en día aínda fica atradición de tallar unha caveira na cortiza dos melóns e poñer no seu interiorunha candea que escintile pola noite.

Os celtas tiñan un grande respecto polos mortos. Nassúas caveiras poñían unha candea para que, ao escentilarpola noite, puxera medo no corazón da xente. Tal cousafacíana ao chegar os tempos escuros do ano, que ao andaro tempo, foise transformando na festa dos defuntos.

Hoxe en día xa non se practican tales crenzas, máis aolongo do tempo mantívose un costume derivado destas:

tallar caveiras na cortiza das cabazas e alumealas cunha candea no seuinterior.

1.- Que fai a rapazada cando chega o outono?

2.- Que facían os celtas coas caveiras dos inimigos mortos?

3.- Por quen tiñas os celtas un gran respecto?

Text

os d

e R

afae

l Lóp

ez L

oure

iro,

Aso

ciac

ión

par

a a

Ren

ovac

ión

Ped

agóx

ica

e C

ultu

ral «

Mar

tín S

arm

ient

o» e

Sin

dica

to G

aleg

o de

Ens

ino

e In

vest

igac

ión.

A LENDA DAS CABAZAS, CATRO TEXTOS

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 4

O ENCRUCILLADO DO SAMAÍN

1.-

CE

LTA

S

2.-

CA

BA

ZA

S

3.-

MA

N

4.-

ÁN

IMA

S5.

- CR

IST

IAN

ISM

O

6.-

OU

TO

NO

A FOTOCOPIA DA CABAZA

S

A

M

A

I

N

1

5

6

2

3

4

HORIZONTAIS1.- Antigos habitantes de Galicia.2.- Planta que se recolle no outono e na que, despois de tallada, se lle ponunha candea para poñer medo á xente.3.- Illa na que aínda se celebra o aninovo celta.4.- Espíritos que voltan visitar ás súas familias e ás súas vellas casas nanoite do aninovo celta, o 31 de outubro.5.- Relixión que adoptou o 1 de novembro como Día de Todos os Santos.6.- Época do ano na que se celebra o Samaín.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 5

A MIÑA AMIGA A ESCURIDADE

Ao final do día, María estaba

pensando a que ía xogar.

Mentres, a escuridade come-

zaba a entrar pola ventá.

Pouco a pouco, a escuridade

foi cubrindo todo o cuarto.

En tanto que María xogaba,

bailaba e ría, alguén andaba

por alí.

Como quen non quere a cousa, a

escuridade foi esvarando pola pa-

rede.

María decatouse, pero non sentiu

ningún medo.

Rapidamente, a escuridade foi ocu-

pando toda a habitación.

A miña amiga a escuridade , de Ella Burfoot. Baía Edicións

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 6

QUE LEMBRAS DA LECTURA?

1.- Que estaba pensando María ao final do día?

2.-Que foi cubrindo pouco a pouco a escuridade?

3.-Que tres cousas facía María no seu cuarto?

4.- Por onde esvaraba a escuridade?

5.- Arrodea as cousas que dean medo.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 7

QUE LEMBRAS DA LECTURA?

6.- Que camiño debe seguir a escuridade para

chegar a María. Coloreao.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 8

Os

Bol

echa

s va

n á

fest

a do

s C

alac

ús, d

e P

epe

Car

reiro

. Edi

t. A

Nos

a T

erra

Os Bolechas van ir á festa

dos Calacús que fan na

escola e teñen que levar

cadanseu calacú.

Tata leva unha laranxa

porque é pequeno e aín-

da non pode cun cabazo.

Velaí van todos co papá

á parada do autobús es-

colar.

OS BOLECHAS

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 9

1.- A que festa van ir os Bolechas?

2.- Onde vai ser a festa?

3.-Que leva Tata para a festa?

4.- Porque leva Tata unha laranxa?

5.- Con quen van todos os rapaces?

6.- Que tipo de transporte van coller os Bolechas?

7.- Que animal aparece nas imaxes dos Bolechas?

Arrodea a súa silueta.

QUE LEMBRAS DA LECTURA?

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 10

O LABIRINTO DO MOUCHO

Que camiño terá que seguir o morcego para che-

gar a casa do seu amigo o moucho?

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 11

O LABIRINTO DA OLAQue camiño terá que percorrer a araña para chegar á súa arañeira?

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 12

1

2

3

4

5

Escolle a túa cabaza. O tamaño non importa,pero procura que estea máis verde que madu-ra. Aguantará máis tempo.

Coa axuda dun familiar maiorcorta a parte superior da ca-baza e gárdaa. Servirache detapa.

Colle unha culler e baleira o interior da cabaza.Límpaa moi ben para que quede só a tona durado exterior.

Talla unha cara que deamoito medo. Cun coiteloide tallando os ollos, o na-riz, a boca...

Decora a cabaza, colócalle unha candea no in-terior e xa está. Colócaa na fiestra, na terraza,nun valado, no camiño e... a meter medo á veci-ñanza!

COMO SE TALLA UNHA CABAZA?

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 13

UN MORCEGOPinta de negro as ás do morcego. Pinta, tamén de negro, unha pinza demadeira, con rotuladores ou témpera. Recorta as ás e os ollos e monta asdúas cousas sobre a pinza. Xa tes o morcego!

MODELO

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 14

OUTRO MORCEGOPinta de negro as ás do morcego, as orellas e o cilindro do papel hixiénico.Recorta as ás, os ollos e as orellas do morcego. Pégaas sobre o cilindronegro e debúxalle a boca.

123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901

123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901123456789011234567890112345678901

123451234512345123451234512345

123451234512345123451234512345

MODELO

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 15

DÚAS PANTASMASPinta e recorta as pantasmas. Pégaas en cadansúa palliña e xa tes dousmonicreques.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 16

UNHA CABAZA PARA O SAMAÍNRecorta a cabaza, pícalle os ollos, o nariz e a boca e pégalle papel celofánde cores nos ocos. Cólgaa dun fío ou pégaa na fiestra.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 17

A CAVEIRA ARREPIANTE!!!Colorea de negro a caveira. Pícalle os ollos, a boca e o nariz. Recórtaa epégalle papel celofán de cores pola parte posterior. Cólgaa dun fío ou pé-gaa na fiestra.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 18

UN ESQUELETO DE MEDORecorta o esqueleto seguindo as liñas, pícalle os furados e móntao conencadernadores.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 19

MEDIO MORCEGOSerás quen de completar o morcego? Coloréao, recórtao e cólgao dun fío.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 20

UN ANTEFACE PARA O SAMAÍNColorea o anteface de cabaza, pícalle os ollos, recórtao, colócalle unhagoma e xa es unha auténtica cabaza con pernas.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 21

A SOPA DE CABAZAColorea a bruxa que está a preparar unha rica sopa de cabaza e recórtaa.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 22

O ESTANDARTE DO SAMAÍN (1 DE 2)

Colorea a cabaza das dúas fichas. Pícalles os ollos, nariz e boca. Pégallepapel celofán pola parte posterior. Recorta as cabazas, decóraas con pa-peis de cores, pega unha coa outra e colócalle un paíño polo medio.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 23

O ESTANDARTE DO SAMAÍN (2 de 2)

Colorea a cabaza das dúas fichas. Pícalles os ollos, nariz e boca. Pégallepapel celofán pola parte posterior. Recorta as cabazas, decóraas con pa-peis de cores, pega unha coa outra e colócalle un paíño polo medio.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 24

UN CREBACABEZASColorea as pezas, recórtaas e monta unha cabaza.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 25

UN RATIÑOPintalle os bigotes, colorea, recorta, dobra pola liña discontínua, pégalle asorellas ao ratiño e cun cacho de la faille o rabo.

123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345123456789012345

1234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 26

UN ANTEFACE DE MORCEGOColorea, pica, recorta, colócalle unhas gomas e xa tes o anteface paraasustar á xente.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 27

O MÓBILColorea, recorta, pica e monta as pezas deste móbil do Samaín.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 28

UN PIN DO SAMAÍNColorea, recorta, plastifica a cabaza e pégalle pola parte posterior unhapinza ou un clip e poderás lucir o pin conmemorativo do Samaín deste ano.

SAMAÍN, 2016

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 29

CON ÁS DE MORCEGOPara facer un auténtico morcego-pinza só precisas unhas pinzas da roupa,colorear e recortar estas ás, pegarllas á pinza nos laterais e colocar o mor-cego-pinza na camisa, nun libro... onde ti queiras.

123456123456123456123456123456123456123456123456123456123456123456123456123456

12345123451234512345123451234512345123451234512345123451234512345

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 30

A PANTASMAPara facer esta pantasma só precisas dun prato de cartón, para a cara, unfolio para facerlle o corpo, colorear os ollos e a boca, recortar e pegarlle osbrazos.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 31

UN ESQUELETO PARA O SAMAÍNColorea de negro o borde do esqueleto, os ollos, o nariz... e deixa sencolorear os ósos. Recorta o esqueleto polo borde exterior, plastifícao epégalle unha pinza pola parte posterior. Xa tes listo un pin para lucir esteSamaín, 2013!

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 32

E OUTRO MORCEGO MÁIS ...Colorea de negro o corpo e as ás do morcego. Pega o corpo e as ás, osollos e os cairos. Picalle ao morcego un furadiño na parte posterior, colóca-lle un fío e xa o tes listo para colgar na aula, na casa, no portal, no...

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 33

UN CRANIO PELADO, PELADO...Colorea de negro os ollos, o nariz, a beira da boca e pega todas as pezaspola parte anterior e posterior. Terás dúas caveiras nunha soa. Faille unfuradiño na parte posterior, colócalle un fío e... a colgala!.

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 34

UN MONICREQUEColorea o morcego polas dúas partes. Recórtao e pegao cunha palliña ouun pau pequeniño polo medio. Xa podes xogar co teu monicreque.

SAM

AÍN

, 20

16

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 35

UNHA GUIRNALDA DE CAVEIRASColorea de negro as caveiras, recórtaas, xúntaas cos do resto da clase epégadeas nun fío para conseguir a guirnalda coa que decorar a aula, oscorredores...

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 36

UNHA GUIRNALDA DE CABAZASColorea da cor que queiras as cabazas, recórtaas, xúntaas cos do resto daclase e pégadeas nun fío para conseguir a guirnalda coa que decorar aaula, os corredores...

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 37

UNHA GUIRNALDA DE MORCEGOSColorea de negro os morcegos, recórtaos, xúntaos cos do resto da clase epégadeos nun fío para conseguir a guirnalda coa que decorar a aula, oscorredores...

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 38

UNHA GUIRNALDA DE MOUCHOSColorea de negro os mouchos, recórtaos, xúntaos cos do resto da clase epégadeos nun fío para conseguir a guirnalda coa que decorar a aula, oscorredores...

SAMAÍN, 2016. A FESTA DAS CABAZAS. A FESTA DOS CALACÚS 39

UNHA GUIRNALDA DE PANTASMASRecorta as pantasmas, xúntaas coas do resto da clase e pégadeas nun fíopara conseguir a guirnalda coa que decorar a aula, os corredores...