สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดจดทำาโครงการ “การพฒนาหลกสตรและการบรหารจดการกจกรรมลกเสอเพอเสรมสรางทกษะชวต” และไดรบ การสนบสนนงบประมาณจากสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มวตถประสงคเพอพฒนากจกรรมลกเสอใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบนโดยไดมการศกษาความเปนไปได ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ ทงจดประชมขอความเหนจากผเชยวชาญทงดาน ลกเสอ ดานทกษะชวต และดานการพฒนาเดกและเยาวชน เพอจดทำาคมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตขน สำาหรบผบงคบบญชาลกเสอและครผเกยวของ โดยไดทดลองใชคมอดงกลาวในโรงเรยนจากทกภมภาคของประเทศ จำานวน 26 โรงเรยน ตลอดปการศกษา พ.ศ.2553 ควบคไปกบการวจยและประเมนผลการใชคมอ

คมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตฉบบนไดรบการปรบปรงใหม จากการประชมเชงปฏบตการ เพอปรบปรงคมอ ในเดอนเมษายน พ.ศ.2554 และปรบปรงโดยเทยบกบหลกสตรตามขอบงคบของสำานกงานลกเสอแหงชาต เพอใหครอบคลมสาระทจำาเปนอยางครบถวน มการเพมเตมแผนการจดกจกรรมเพอครอบคลมสาระทจำาเปน ปรบปรงแผนการจดกจกรรมตามบนทกการสอนของผทดลองใชคมอ รวมทงเพมเตม เพลง เกม นทาน เรองสนและเนอหาใหครบถวนยงขน เพอความสะดวกของครผใชคมอ และการขยายผลตอไป

คมอชดนไดแบงออกเปน 3 เลมสำาหรบลกเสอแตละระดบ แตละเลมมเนอหาประกอบดวยแผนการจดกจกรรม ทงกจกรรมลกเสอตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต และกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต แยกเปน 3 ชนป ไดแก • แผนการจดกจกรรมลกเสอสำารอง ชนประถมศกษาปท 1 ประถมศกษาปท 2 และประถมศกษาปท 3 • แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญ ชนประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 5 และประถมศกษาปท 6 • แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ ชนมธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2 และมธยมศกษาปท 3

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ ขอขอบพระคณหนวยงานและบคลากรทกทานทมสวนรวมในการจดทำา ทดลองใช และปรบปรงคมอชดนใหสำาเรจลลวงไว ณ โอกาสน หวงเปนอยางยงวาคมอชดนจะชวย สงเสรมใหกจกรรมลกเสอของประเทศไทย ซงดำาเนนมาครบวาระ 100 ป ในป พ.ศ.2554 น กอใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาเดกและเยาวชนในโรงเรยนตอไป

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

กรกฎาคม พ.ศ.2554

คำ�นำ�

สภาพสงคมทเปลยนแปลงอยางมากในปจจบน ไดสงผลกระทบตอเดกวยเรยน ทงการดำาเนนชวตตามกระแสเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ความคาดหวงของผปกครองดานการศกษา และสงยวยหรอตวแบบทไมเหมาะสมตางๆ กอใหเกดปญหาเดกและเยาวชนอยางมาก ทงปญหาการปรบตว ปญหาทางดานอารมณจตใจ ปญหาสขภาพ ปญหาความรนแรง ปญหาเดกตดเกม ปญหายาเสพตด ปญหาทางเพศ ฯลฯ โดยเฉพาะในเดกและเยาวชนมทกษะชวตตำา ขาดภมคมกนทางสงคมทด เมอจบการศกษาไปแลว ไมสามารถปรบตวได มปญหาทางอารมณจตใจ และเกดความขดแยงในชวต

ในชวงทศวรรษทผานมานกการศกษาและนกจตวทยา ไดพยายามทจะแกไขปญหาทตนเหตอยางยงยน แนวคดหนงทมการพฒนาและขยายรปแบบ และวธการอยางแพรหลายคอ การเสรมสรางและพฒนา “ทกษะชวต” ใหกบเดก ซงรเรมจากองคการอนามยโลก (WHO) โดยกลาวถงองคประกอบทกษะชวต 5 ค คอ ความคดวเคราะหและความคดสรางสรรค ความตระหนกรในตนและความเหนใจผอน การสรางสมพนธภาพและการสอสาร การตดสนใจและการแกไขปญหา การจดการกบอารมณและความเครยด ซงประเทศไทยไดนำามาปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย โดยไดเพมองคประกอบอกคหนงคอ ความภมใจในตนเองและความรบผดชอบตอสงคม

ในชวงป พ.ศ.2537 กรมสขภาพจต ไดรเรมพฒนาทกษะชวตใหกบเดกและเยาวชนอยางจรงจงโดยรวมมอกบหนวยงานระดบกรมของกระทรวงศกษาธการ จดทำาโครงการสงเสรมทกษะชวต เชน โครงการสงเสรมการเรยนรเพอปองกนและแกไขปญหาเอดสและสารเสพตดของสำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต โครงการสงเสรมสขภาพจตในสถานศกษาของกรมสามญศกษา เปนตน สำาหรบกจกรรมลกเสอยงไมเคยมการพฒนาการจดกจกรรมเพอสงเสรมทกษะชวตมากอน สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดดำารใหนำากระบวนการลกเสอมาทบทวนเพอพฒนาหลกสตรกจกรรมลกเสอภายใตหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 ใหมความเหมาะสม สอดคลองกบสภาพสงคมปจจบนเพอปองกนปญหาเดกและเยาวชน สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท) รวมกบสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร ไดทำาการศกษาความ เปนไปไดในการพฒนากจกรรมลกเสอ ในระหวางเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2550-พฤษภาคม พ.ศ.2551 โดยศกษาวจยเชงคณภาพในกลมตวอยาง 4 กลม คอ ผบรหารสถานศกษา ครผสอน นกเรยน และพอแม ผปกครอง จากสถานศกษาซงมการเรยนการสอนกจกรรมลกเสอ จำานวน 7 แหง จาก 4 ภมภาคทวประเทศ ผลการศกษาโดยสรป พบวา • ผบรหาร เหนวาโครงสรางหลกสตรลกเสอมความเหมาะสมในระดบหนง แตยงไมสอดคลองกบพฒนาการของลกเสอ และไมทนกบการเปลยนแปลงของบรบททางสงคมในปจจบน

คว�มสำ�คญและคว�มเปนม�

• ครผสอน เหนวาหลกสตรลกเสอมเนอหามากเกนไปและซำาซอน ไมเหมาะสมกบสงคมปจจบน และบางเรองกไมเหมาะสมกบวฒภาวะของลกเสอ การวดและประเมนผลไมเหมาะสม อกทงเวลาจดกจกรรมลกเสอไมเพยงพอ • นกเรยน เหนวากจกรรมลกเสอเปนสงทด และอยากมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เพอใหไดหลกสตรทตอบสนองความตองการของผเรยนอยางแทจรง • พอแมผปกครองและองคกรชมชน เหนวาชมชนใหความรวมมอในการจดกจกรรมลกเสอเปนอยางด ดวยการสนบสนนงบประมาณและวสดอปกรณ รวมทงตองการมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรลกเสอในบางดาน เพอชวยพฒนาคณลกษณะทพงประสงคของลกเสอ

ผลการศกษาสรปไดวา หลกสตรกจกรรมลกเสอควรตองไดรบการพฒนาใหเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบน โดยบรณาการเรองทกษะชวตเขาในหลกสตรลกเสอ เพอใหเยาวชนทเขารวมกจกรรมลกเสอ ไดพฒนาความสามารถในการเผชญและจดการกบปญหาตางๆ ทเกดขนในชวตประจำาวนไดอยางเหมาะสม

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ มประสบการณทำางานดานเยาวชนและกจกรรมลกเสอมาอยางตอเนอง จงไดเปนแกนในการรบผดชอบดำาเนนโครงการพฒนาหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต โดยไดรบ งบประมาณสนบสนนจากสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และมคณะกรรมการทปรกษาโครงการประกอบดวยผแทนจากองคกรตางๆ ดงน 1. ผแทนคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต 2. ผอำานวยการสำานกการลกเสอ ยวกาชาดและกจการนกเรยน กระทรวงศกษาธการ 3. ผอำานวยการสำานกพฒนากจกรรมนกเรยน กระทรวงศกษาธการ 4. ผอำานวยการสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ 5. ผแทนองคกรและผเชยวชาญทเกยวของกบกจกรรมลกเสอ 6. ผอำานวยการสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) 7. ผอำานวยการสมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ (เลขานการ)

โครงการนมขนตอนการดำาเนนงานดงนคอ รวบรวมขอมลเกยวกบหลกสตรและกจกรรมลกเสอทงในและตางประเทศ เชญผเชยวชาญและผเกยวของรวมกนพฒนาหลกสตรลกเสอและคมอการจดกจกรรมลกเสอ ทเนนทกษะชวต ทดลองใชคมอฯ ในโรงเรยนจากทกภมภาคของประเทศจำานวน 26 โรงเรยน ในปการศกษา พ.ศ.2553 ควบคไปกบการวจยและประเมนผลการใชคมอฯ และจดประชมเชงปฏบตการเพอปรบปรงคมอฯ ในเดอน เมษายน พ.ศ.2554 ผรวมประชมประกอบดวย ครผสอนทอาสาสมครใชคมอฯ ในการสอนลกเสอตลอดปการศกษา พ.ศ.2553 นกวชาการและผเชยวชาญดานลกเสอ ดานการศกษา และดานทกษะชวต ตลอดจน นกพฒนาเยาวชน และผแทนจากสำานกงานลกเสอแหงชาต โดยในการปรบปรงครงน ไดมการปรบเทยบหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวตกบหลกสตรตามขอบงคบของสำานกงานลกเสอแหงชาต เพอใหครอบคลมสาระทจำาเปนอยางครบถวน นำาขอเสนอแนะจากผลการวจยและประเมนคมอเขามาปรบปรง มการเพมเตมแผนการจดกจกรรมเพอครอบคลมสาระทจำาเปน ปรบปรงแผนการจดกจกรรมตามบนทกการสอนของผทดลองใช รวมทงเพมเตม เพลง เกม นทาน เรองสนและเนอหาใหครบถวนยงขน เพอความสะดวกของครผใชคมอ และการขยายผลในระยะตอไป

คำ�ชแจงก�รใชคมอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอ

แผนการจดกจกรรมท 1 นทานเมาคล

แผนการจดกจกรรมท 2 เลยนแบบตวละครเรองเมาคล

แผนการจดกจกรรมท 3 ประวตการเรมกจกรรมลกเสอสำารอง

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 4 การทำาความเคารพเปนรายบคคลและการจบมอซาย

แผนการจดกจกรรมท 5 การทำาความเคารพเปนหม (แกรนดฮาวล)

แผนการจดกจกรรมท 6 ระเบยบแถวเบองตน

แผนการจดกจกรรมท 7 ความสามารถเชงทกษะ

แผนการจดกจกรรมท 8 การผกเงอนตอเชอก

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 9 รทนปองกนโรค

แผนการจดกจกรรมท 10 อาหารดมคณคา

หนวยท 4 คว�มปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 11 ความปลอดภยในบาน

แผนการจดกจกรรมท 12 การเดนขามถนนอยางปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 13 การชวยเหลอผบาดเจบจากอบตเหต

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม

แผนการจดกจกรรมท 14 รจกและสมผสธรรมชาต

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกปญห�

แผนการจดกจกรรมท 15 รเทาทนโฆษณาชวนเชอ

แผนการจดกจกรรมท 16 นาทวกฤต

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเอง

แผนการจดกจกรรมท 17 การวเคราะหตนเอง

หนวยท 9 รกและศรทธ� สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย

แผนการจดกจกรรมท 18 รกและศรทธาสถาบนชาต ศาสน กษตรย

แผนการจดกจกรรมท 19 ประวตธงชาตไทย

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทย และภมปญญ�ทองถน

แผนการจดกจกรรมท 20 วถไทยและภมปญญาทองถน

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 21 คำาปฏญาณและกฏของลกเสอสำารอง

แผนการจดกจกรรมท 22 หลกเลยงความรนแรงตอสตว

ส�รบญ

หน�

8

11

14

20

24

31

35

41

51

54

58

67

69

72

79

82

86

88

90

92

95

98

102

106

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 23 ทกษะการสอสาร

แผนการจดกจกรรมท 24 การรบรอารมณ

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�ร

แผนการจดกจกรรมท 25 สวมสะอาด

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ต

แผนการจดกจกรรมท 26 กจกรรมสำารวจ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 1 สมรรถนะทางกาย

แผนการจดกจกรรมท 2 การผกเงอนเชอก

แผนการจดกจกรรมท 3 ระเบยบแถว

แผนการจดกจกรรมท 4 กจกรรมกลางแจง

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 5 อาหารดมคณคา

แผนการจดกจกรรมท 6 รเทาทนสถานการณสขภาพ

หนวยท 4 คว�มปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 7 ความปลอดภยจากภยทางนำา

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�

แผนการจดกจกรรมท 8 ใชนำาอยางประหยด

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�

แผนการจดกจกรรมท 9 รเทาทนโฆษณา

แผนการจดกจกรรมท 10 นาทวกฤต

หนวยท 9 รกและศรทธ� สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย

แผนการจดกจกรรมท 11 ธงลกเสอและธงชาตของประเทศอนๆ

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถน

แผนการจดกจกรรมท 12 วถไทยและภมปญญาทองถน

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 13 คตพจนลกเสอสำารอง

แผนการจดกจกรรมท 14 ทำาตามลกเสอรนพ

แผนการจดกจกรรมท 15 ไมทำาตามใจตนเอง

ส�รบญ (ตอ)

หน�

109

111

114

116

119

122

125

129

132

136

139

143

146

148

150

152

159

163

165

167

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 16 คยกนฉนทเพอน

แผนการจดกจกรรมท 17 การควบคมอารมณ

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�ร

แผนการจดกจกรรมท 18 การปฐมพยาบาล

แผนการจดกจกรรมท 19 กำาจดยงลาย

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ต

แผนการจดกจกรรมท 20 โรงเรยนของฉน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 1 สมรรถนะทางกาย

แผนการจดกจกรรมท 2 ทกษะเงอนเชอก

แผนการจดกจกรรมท 3 ทศทง 8

แผนการจดกจกรรมท 4 การใชเขมทศ

แผนการจดกจกรรมท 5 การเดนทางสำารวจ

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 6 รทนปองกนได

แผนการจดกจกรรมท 7 อาหารบนทอนสขภาพ

หนวยท 4 คว�มปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 8 ความปลอดภยจากอบตภยทางนำา

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�

แผนการจดกจกรรมท 9 พงตนเอง : การซอมแซมเสอผาดวยมอ

แผนการจดกจกรรมท 10 ใชไฟฟาอยางประหยด

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม

แผนการจดกจกรรมท 11 สำารวจธรรมชาตและดแลสงแวดลอม

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�

แผนการจดกจกรรมท 12 รเทาทนสอโฆษณา

แผนการจดกจกรรมท 13 นาทวกฤต

หนวยท 9 รกและศรทธ� สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย

แผนการจดกจกรรมท 14 ธงลกเสอและธงชาตของประเทศอนๆ

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 15 ลกเสอสำารองทำาดทสด

หน�

169

171

175

178

180

183

186

191

195

198

201

204

207

209

214

219

222

227

229

231

233

ส�รบญ (ตอ)

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 16 การสอสารทางบวก

แผนการจดกจกรรมท 17 ไมลอเลยนกนไดไหม

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�ร

แผนการจดกจกรรมท 18 การเคลอนยายผปวย

แผนการจดกจกรรมท 19 การปฐมพยาบาล

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ต

แผนการจดกจกรรมท 20 รกษสาธารณสถานในทองถน

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคม

แผนการจดกจกรรมท 21 ตานภยหางไกลยาเสพตด

ภ�คผนวก

ภาคผนวก ก ทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ

ภาคผนวก ข กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

บรรณ�นกรม

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

หน�

235

237

239

243

247

249

251

252

266

269

273

ส�รบญ (ตอ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

8

คมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตชดน จดทำาขนสำาหรบผบงคบบญชาลกเสอและครผเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนสำาหรบลกเสอ 3 ประเภท คอ ลกเสอสำารอง ลกเสอสามญ และลกเสอสามญรนใหญ

วตถประสงคหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต ไดนำา หลกการและวตถประสงคของหลกสตรลกเสอโลก ซงเนนการพฒนาเยาวชน 6 ดาน คอ ดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจรยธรรม ดานจตใจ ดานสงคม และดานจตวญญาณ มาพจารณารวมกบ แนวทางการพฒนาลกเสอไทย 8 ประการ ไดแก พฒนาการดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจตใจและศลธรรม ดานสรางคานยมและเจตคต ดานสมพนธภาพระหวางบคคล ดานสมพนธภาพกบชมชน ดานสมพนธภาพทางสงคมและดานความรบผดชอบตอสงแวดลอม และใช เหตการณและสภาพปญหาทเกดขนจรงของเดกแตละชวงวย เปนตวตงในการกำาหนดโครงสรางหลกสตร

หลงการวเคราะหผลการเรยนรทตองการใหเกดขนในตวลกเสอ พบวา ในแนวทางการพฒนาลกเสอไทยทง 8 ดาน แตละดานมความซำาซอนกนอยบาง จงไดรวมสวนทซำาซอนเขาดวยกน เปนแนวทางการพฒนาลกเสอ 4 ดาน คอ ดานรางกายและสงแวดลอม ดานสตปญญา คานยม และเจตคต ดานจตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล และดานสมพนธภาพกบชมชนและสงคม ซงวเคราะหผลการเรยนรไดจำานวน 15 หนวย (ดรายละเอยดในภาคผนวก ก เรองทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ)

แผนการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตในคมอชดน ไดออกแบบโดยบรณาการกจกรรมทสรางทกษะชวตเขากบวธการลกเสอ คอการใชระบบหมหรอกลมยอย โดยใหเดกเปนศนยกลาง และมผใหญทำาหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม แนะนำา สงสอน และฝกอบรมใหสามารถพงตนเองได ยดมนในคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ รวมทงใชระบบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ เปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง

องคประกอบในการประชมกอง เนนการใชชวตกลางแจง นอกหองเรยน ใกลชดธรรมชาต เรยนรจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง เกม และการบรการผอน ซงถอเปนหวใจของกจกรรมลกเสอทกประเภท โดยกจกรรมทใช แบงออกเปน 5 ประเภท คอ การแสดงออก การรายงานและการสำารวจ การวเคราะหและการประเมน เกมและการแขงขน และการบำาเพญประโยชน โดยออกแบบใหลกเสอใชกระบวนการกลมในการแลกเปลยนประสบการณ แลกเปลยนความคดความเชอ สรางองคความรและสรปความคดรวบยอด รวมทงเปดโอกาสใหลกเสอไดประยกตใชสงทไดเรยนรอกดวย

คำ�ชแจงก�รใชคมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

9

เนอหาสาระในแผนการจดกจกรรม ประกอบดวย 1. กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาต (ไมรวมกจกรรมทดสอบเพอรบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ) 2. กจกรรมทเนนทกษะชวต เพอสรางภมคมกนทางสงคมตอเหตการณและสภาพปญหาของเดกแตละวย

คมอชดนไดรวบรวมแผนการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตของลกเสอแตละระดบจดทำาเปนตารางแยกตามชนเรยน ระดบละ 3 ชน และมหมายเหตบอกไวในตารางชองขวาสด วาเปนแผนการจดกจกรรมทเนนทกษะชวต

โครงสรางของแผนการจดกจกรรมประกอบดวย จดประสงคการเรยนร เนอหา สอวสดอปกรณ กจกรรม การประเมนผล เรยงตามลำาดบ และภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม

กจกรรมลกเสอยงคงแบบแผนของลกเสอไว คอ การเปดประชมกอง/ปดประชมกอง เพลง เกม นทาน และเรองสน ซงไดใสไวในทกแผนการจดกจกรรม ครผสอนสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม

ผใชคมอชดนควรทำาความเขาใจแนวคดเรองทกษะชวต และกจกรรมลกเสอทสรางทกษะชวต โดยศกษาไดจากภาคผนวก ก และภาคผนวก ข นอกจากนกอนการจดกจกรรมควรศกษาแผนการจดกจกรรมใหเขาใจ ศกษาใบความรสำาหรบผสอนและใบกจกรรมสำาหรบผเรยน เพอทผสอนจะไดสอสารสาระการเรยนรไดตรงตามจดประสงคการเรยนรมากทสด จดประสงคการเรยนรดานพทธพสย มจดเนนทการตงประเดนใหวเคราะห สงเคราะหเนอหา ความรใหเขาใจอยางถองแท และสามารถนำาไปใชไดในชวตจรง จดประสงคการเรยนรดานเจตคต มจดเนนทอารมณความรสก และการตงประเดนใหผเรยนไดแลกเปลยนและตรวจสอบความคดความเชอของตนเอง สวนจดประสงคการเรยนรดานทกษะ เนนทการทำาความเขาใจในขนตอนการลงมอทำา ไดทดลองและฝกฝนจนชำานาญ

แผนการจดกจกรรมเหลานถอเปนสาระจำาเปนเบองตนเทานน ผกำากบลกเสอสามารถเพมเตมสาระหรอปรบกจกรรมไดตามความเหมาะสม

หากมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงคมอชดน กรณาตดตอท

สม�คมว�งแผนครอบครวแหงประเทศไทย ฯ เลขท 8 วภาวดรงสต 44 แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 โทรศพท 0-2941-2320 ตอ 151 โทรสาร 0-2561-5130

แผนการจดกจกรรมลกเสอสารองชนประถมศกษาปท 1

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

12

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห ตดสนใจ

แกไขปญหา

หนวยท 8

จดด จดดอย

และการพฒนาตนเอง

1. นทานเมาคล

2. เลยนแบบตวละครเรองเมาคล

3. ประวตการเรมกจกรรมลกเสอ

สำารอง

4. การทำาความเคารพเปนรายบคคล

และการจบมอซาย

5. การทำาความเคารพเปนหม

(แกรนดฮาวล)

6. ระเบยบแถวเบองตน

7. ความสามารถเชงทกษะ

8. การผกเงอนตอเชอก

9. รทนปองกนโรค

10. อาหารดมคณคา

11. ความปลอดภยในบาน

12. การเดนขามถนนอยางปลอดภย

13. การชวยเหลอผบาดเจบ

จากอบตเหต

14. รจกและสมผสธรรมชาต

15. รเทาทนโฆษณาชวนเชอ

16. นาทวกฤต

17. การวเคราะหตนเอง

2

1

2

1

1

3

1

1

2

1

1

2

1

1

1

1

1

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

13

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม

และสมพนธภ�พ

ระหว�งบคคล

ด�นสมพนธภ�พ

กบชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 9

รกและศรทธา สถาบนชาต

ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย

และภมปญญาทองถน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

หนวยท 12

สมพนธภาพและ

การสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหน

สาธารณสมบตของชมชน/

ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 13 หนวย

18. รกและศรทธาสถาบน

ชาต ศาสน กษตรย

19. ประวตธงชาตไทย

20. วถไทยและภมปญญาทองถน

21. คำาปฏญาณและกฎของลกเสอ

สำารอง

22. หลกเลยงความรนแรงตอสตว

23. ทกษะการสอสาร

24. การรบรอารมณ

25. สวมสะอาด

26. กจกรรมสำารวจ

รวม 26 แผนการจดกจกรรม

1

1

1

1

1

1

1

1

1

32

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

14

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 1 นท�นเม�คล เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอมความรเกยวกบนทานเมาคล 1.2 ลกเสอสามารถวเคราะหลกษณะนสยของตวละครในเรองเมาคลได 1.3 ลกเสอรจกสงเกตและจดจำา2. เนอห�

2.1 นทานเรอง เมาคล 1) ตอนกำาเนดเมาคล (เมาคลลกหมาปา) 2) ตอนเมาคลเขาฝง (เมาคลทผาประชม) 3) ตอนเมาคลถกลกพาตว 4) ตอนเมาคลออกจากปา 5) ตอนเมาคลพบแม 2.2 นสยตวละครเมาคล3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 รปภาพ (พอหมาปา แมหมาปา และลกๆ 4 ตว) เมาคล แชรคาน (เสอโครงขาเก) บาล (หมเฒาสนำาตาล) บาเคยรา (เสอดำามรอยสขาวรอบๆ คอ) ปนดาโลก (ลงปา) คา (งเหลอมขนาดใหญ) จล (พญาเหยยว) ตาบาก (สนขจงจอก) อาเคลา (หมาปา) อกก (เมน) มง (คางคาว) 3.3 ใบความร เรอง นทานเมาคล 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบเลานทานเมาคลประกอบรปภาพ พรอมใหลกเสอสงเกตนสยตวละครทละตอน • ตอนกำาเนดเมาคล (เมาคลลกหมาปา) • ตอนเมาคลเขาฝง (เมาคลทผาประชม) • ตอนเมาคลถกลกพาตว 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปเรองราว โดยใชภาพตวละครประกอบ 5) ลกเสอรวมกนวเคราะหนสยตวละคร • เปนสตวอะไร • มนสยอยางไร (นสยด – ไมด บอกเหตผล)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

15

6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบเลานทานเมาคลประกอบรปภาพ พรอมใหลกเสอสงเกตนสยตวละครทละตอน • ตอนเมาคลออกจากปา • ตอนเมาคลพบแม 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปเรองราว โดยใชภาพตวละครประกอบ 5) ผกำากบสอบถามและชวยเพมเตมขอคดจากนสยตวละคร เมาคล เปนผมจตใจโอบออมอาร สขภาพออนนอม และเชอฟงคำาสงสอน ของบาลและบาเคยรา จงเปนมตรกบสตวทกตว บาล เปนหมเฒาทมความรเรองปา เปนผกำากบของฝงหมาปา มเหตผล ยตธรรม (มเกยรต เชอถอได) บาเคยรา เปนเสอดำา เปนผทฝงหมาปาใหความเคารพนบถอ เปนผควบคมกฎ ของปา มความยตธรรม มเกยรตเชอถอได ลงปนดาโลก เปนลงสกปรก ไมมระเบยบและเปนทรงเกยจของสตวอนๆ ไมรกษา คำาพดของตน เชอถอไมได ไรเกยรต อาเคลา เปนหวหนาฝงหมาปา เปนประธานการประชมของสตวปา จะอย บนผาสงกวาสตวอนๆ ในการประชม เปนผรบฟงความคดเหนของ ผอน เปนประชาธปไตย แชรคาน เปนเสอโครงขาเก ขโกง โกหก ชอบยแหย ใสรายปายสใหสตวปา แตกแยกความสามคค และเหนแกประโยชนสวนตว จตใจชวราย จลและคา จลคอพญาเหยยว และคาคอพญางเหลอม เปนผมจตใจด ชวยเหลอผอนทเดอดรอน 6) มอบหมายใหหมลกเสอสำารองจดจำาลกษณะของสตวในละคร แลวฝกซอมเลยนแบบ ทาทางของสตวมาแสดงใหลกเสอในกองไดชม หรอทายชอสตว 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สอบถามความเขาใจเรองราวนทานเมาคล 5.2 สงเกตการวเคราะหลกษณะนสยของตวละครของกลมลกเสอ 5.3 สงเกตความสามารถของลกเสอในการสงเกตและจดจำาตวละคร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

16

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง

เพลง ลกกบตวนอย

ลกกบตวนอย ลกกบตวนอย พากนราเรงยนด หางมนไมม หางมนไมม สงเสยงกรองกองดง * ก วอก วอก วอก ก วอก วอก วอก ก วอก กวอก กวอก (ซา) *

เพลง ช�ง

ชาง ชาง ชาง นองเคยเหนชางหรอเปลา ชางมนตวโตไมเบา จมกยาว ยาว เรยกวางวง มเขยวใตงวง เรยกวางา มห มตา หางยาว

เพลง เม�คล

เมาคลเขาเปนมนษย รกกนสดๆ อาเคลาหมาปา บาลหมสนาตาลเดนมา กบบาเคยราสวสดทกทาย บนดาโลกลงปากม คาเปนงเหลอมทขนาดใหญๆ จลพญาเหยยวโผบนไป ตาบากวงไวสนขจงจอก อกกเมน มงคางคาว อาศยอยภเขาซโอน ลกเสอจดจาใหด สตวปากบเมาคลเขาเปนเพอนกน รกกน รกกน รกกน

ใบคว�มร

เรอง นท�นเม�คล

ตอนท 1 กำ�เนดเม�คล

มสามภรรยาคหนง อาศยอยแถวเทอกเขาซโอนในประเทศอนเดย วนหนงสามภรรยาคนเขาไปตดฟนในปาโดยพาลกนอยไปดวย พอถงกลางคนกกอไฟขน ตกดกมเสอโครงชอ “แชรคาน” หรอ “ไอขาเก”ผานมาพบเขา เสอโครงจงกระโดดตะครบใสแตพลาดตกลงไปในกองไฟ จงรองดวยความเจบปวดและวงหนไป สวนสองสามภรรยากตกใจวงหนไปเชนกนคงทงลกนอยไวในปาคนเดยว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

17

ใบคว�มร

เดกนอยเดนเตาะแตะไปจนถงถำาทครอบครวฝงหมาปาอาศยอย ฝงหมาปานมพอแมและลก 4 ตว และเคยไดยนหมาจงจอกชอคาบาก หรอ “อายเลยจาน” บอกวา แชรคานกำาลงเขามาหากนอยในถนน เมอแชรคานตามมาถงหนาถำาหวงจะกนเดก พอแมหมาปาจงเขาขดขวาง ทำาใหแชรคานตองหนไปดวยความโกรธแคน พอแมหมาปาจงไดรบเอาเดกนอยไวเลยง และตงชอใหวา เมาคล ซงแปลวา ลกกบ เพราะเหนวาไมมขนเชนเดยวกบลกกบตวนอยๆ

ตอนท 2 เม�คลเข�ฝง

คนวนพระจนทรเตมดวง ฝงหมาปาประชมกนทผาประชม มหวหนาฝงหมาปาชอ อาเคลา นงอยบนลานหนและมหมาปาอนๆ นงลอมวงอย กอนเปดการประชมสมาชกหมาปาจะสงเสยงเหาหอนแสดงความเคารพตออาเคลา หวหนาฝงหมาปาผเปนประธานผาประชม การประชมคราวน ครอบครวหมาปาไดพาเมาคลมาใหทประชมรบรองเปนสมาชกใหมของฝงดวย หมาปาบางตวถกแชรคานยแหยไวจงไมยอมรบเมาคลเขาเปนสมาชกใหมของฝง ตามกฎของปาบอกไววา “ถามการขดแยงในการรบรองสมาชกใหม จะตองมสมาชกทไมใชพอแมของลกสตวนนมารบรอง 2 ตว ฝงจงจะรบลกสตวนนเปนสมาชกได” หมเฒา “บาล” ซงเปนผกำากบของฝงหมาปา และเสอดำา “บาเคยรา” ซงเปนทนบถอของฝงหมาปา ไดใหการรบรองเมาคล เมาคลจงไดเขาเปนสมาชกของฝงได เมาคลอาศยอยกบฝงหมาปาดวยความสขและปลอดภย โดยมหมเฒาบาลคอยชวยสอนกฎของปา และมเสอดำาบาเคยราคอยสอนวธการลาสตว การวงเงยบ และอนๆ อกมาก เมาคลทำาตวเปนผมจตใจโอบออมอาร สภาพออนนอมและเชอฟงคำาสงสอนของบาลและบาเคยราเมาคลจงเปนทรกของฝงสตว แมพวกลงบนดาโลก ซงเปนลงสกปรก ไมมระเบยบ และเปนทรงเกยจของสตวอนๆ เมาคลกคบหาดวยทงๆ ทบาลและบาเคยราหามแลวกไมเชอฟง

ตอนท 3 เม�คลถกลกพ�ตว

วนหนง ขณะทเมาคล บาล และบาเคยรา กำาลงนอนหลบอยใตตนไม พวกลงบนดาโลกมาลกพาตวเมาคลไปเพอจะใหเมาคลเปนหวหนาของพวกตน เมาคลถกลงโยนจากตนไมตนหนงไปยงอกตนหนงตอๆ กน โดยมลงคอยสงคอยรบ ทำาใหเมาคลตกใจมาก พอดเมาคลมองเหนพญาเหยยวจลบนผานมา จงรองบอกใหจลชวยไปบอกบาลและ บาเคยราใหมาชวย เมอบาลและบาเคยราไดทราบขาวจากจล จงไปขอความชวยเหลอจากพญางชอ คา ซงพวกลงบนดาโลกกลวมาก เพราะคาชอบเลอยขนตนไมจบลงพวกนกนเปนอาหารอยบอยๆ คาซงเคยฟงเรองราวของเมาคลจากเมนชอ “อกก” มากอนกยนดชวยเหลอ บาล บาเคยรา และคาไดพากนไปวงนำาเยน ซงเปนเมองรางอยในปา และเปนทพวกลงบนดาโลก ชอบไปสงสอย เมอไปถงกไดตอสกบพวกลง ลงถกฆาตายไปหลายตว และชวยเมาคลออกมาได จากนน เมาคลกถกเสอดำาบาเคยราทำาโทษตามกฎของปา แลวพากนเดนทางกลบทพกของตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

18

ใบคว�มร

ตอนท 4 เม�คลออกจ�กป�

เมอเมาคลมอาย 12-13 ป แชรคานไดยแหยใหหมาปารนหนมเลกนบถออาเคลา หวหนาฝงหมาปา เพราะเปนหมาแกและยงเปนผเอามนษยเขามาอยในฝง รวมทงยแหยใหเกลยดเมาคลอกดวย บาเคยราไดทราบขาววาแชรคานยงมงรายเมาคลอย จงบอกใหเมาคลระวงตว และแนะนำาใหไปหาดอกไมแดง (ไฟ) ทอยขางกระทอมของคนมาไว เมาคลกทำาตาม เมอแชรคานจะมาทำาราย เมาคลกใชไฟไลใหหนไป และประกาศวาจะเอาหนงของแชรคานมาปนอนใหได ตอมามการประชมฝงหมาปาทผาประชมอก หมาปาสวนใหญซงเชอคำายแหยของแชรคาน กไมยอมใหเมาคลอยในฝงอก เมาคลจงโกรธและบอกทประชมวาจะไปอยกบคน

ตอนท 5 เม�คลพบแม

เมาคลออกจากปาดวยความจำาใจ เมอเขามาในหมบานกไดพบกบหญงคนหนงชอนางเมซซว ซงจำาไดวาเมาคล คอนาธ ลกชายของนางทหายไปเมอคราวเขาไปตดฟนในปา นางจงรบเมาคลไวเลยงด สอนใหรจกนงผา และพดภาษาคน เมาคลชวยทำางานดวยการตอนควายของหมบานไปเลยงทชายปาทกวน จงไดพบกบเกรย ลกหวปของพอแมหมาปาอยบอยๆ เมาคลไดรจากเกรยวาแชรคานจะมาดกฆาตน และเพอปองกนตนเอง เขาจงไดวางแผนฆาแชรคานเสยกอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

19

นท�นสอนใจ

เรอง พร�นใหมผกล�ห�ญ

พรานใหมคนหนงมกจะเขาไปถามพวกคนตดไมวาเหนหมปาบางไหม บรเวณใดมกวางมเนอบาง เเตพวกคนตดไมกยงไมเคยเหนพรานใหมผนลาสตวใดไดสกตว วนหนงพรานใหมเขาปามาเเตเชาพลางถามคนตดไมวา “พชาย เหนรอยเทาสงโตทไหนบาง ชวยบอกดวยเถด” คนตดไมกบอกวาเหนอยไมไกลนก ตนยนดจะพาไปลาถงหนาปากถำาสงโตเลยทเดยว เมอไดยนเชนนนพรานใหมกถงกบสายหนาปฏเสธเปนพลวน วาตนเพยงอยากเหนรอยเทาสงโตเทานน มไดอยากลาสงโต นทานเรองนสอนใหรวา ผทขขลาด มกเเสดงวากลาหาญเมอภยยงไมมา

เรอง กบกบหน

หนเเกตวหนงเดนทางเเรมรอนมาจนถงลำาธารทชายปา หนตองการจะขามไปยงฝงตรงขามจงเขาไปหาเจากบตวนอยทรมลำาธาร เเลวเอยขอใหกบชวยพาขามลำาธาร กบนอยมองหนเเลวปฏเสธอยางสภาพวา “โธ ฉนนะตวเลกพอๆ กบทาน เเลวจะพาทานขามไปได อยางไรกนละจะ” เเตหนไมยอม กลบอางวาตนเปนสตวผอาวโสกวา ถากบไมชวยตนกจะไปปาวประกาศใหสรรพสตวทงหลายรถงความใจดำาของกบ เมอถกขเขญเชนนน กบจงตองจำายอมใหหนเอาเทาผก กบเทาของตนเเลวกพาวายขามลำาธาร เเตทวาพอวายไปไดเเคครงทางเทานนกบกเรมหมดเเรง กอนททงคจะจมนำาตาย เหยยวตวหนงกโฉบลงมาจกเอาทงกบเเละหนไปกน นทานเรองนสอนใหรวา คดประโยชนจากผทไมสามารถใหได ยอมมเเตเสยหาย

ทมา http://xn--o3cdbi8era7aon.net/p=24

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

20

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 2 เลยนแบบตวละคร เรอง เม�คล เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถสงเกต จดจำา และแสดงทาทางเลยนแบบตวละครในเรองเมาคลไดอยางเหมาะสม2. เนอห�

2.1 ลกษณะและเสยงของเมาคล บาล บาเคยรา อาเคลา คา (งเหลอม) หมาปา สนขจงจอก แชรคาน และลงบนคาโลก 2.2 นทานเรองเมาคล ตอนอวสานแชรคาน เมาคลชวยแมใหพนภยและกลบสสงคมมนษย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพสตวจากนทานเมาคล 3.3 ใบความร เรอง นทานเมาคล (ตอนอวสานแชรคาน, เมาคลชวยแมใหพนภย และเมาคลกลบสสงคมมนษย) 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบสนทนาเพอทบทวนถงเรองราวและตวละครในนทานเมาคลในชวโมงกอน 4.4 หมลกเสอรวมกนเลยนแบบทาทางและเสยงของตวละครในเรองเมาคล ตามทเลอกและฝกซอมมาแลว เชน แชรคานตะครบเหยอ บนดาโลกแยงเมาคล ฯลฯ 4.5 ผกำากบเปรยบเทยบบทบาทของตวละครกบกองลกเสอสำารอง 1) กองลกเสอมหวหนาเปนผนำา เปนประธานการประชม เรยกวา อาเคลา 2) กองลกเสอมหมของตน เชนเดยวกบสตวหลายๆ ชนด แตละชนดกมนายหมของตนเปนผนำา เชน นายหมสแดง นายหมสเหลอง สเขยว ทำาหนาทควบคมดแลรกษากฎกตกาหรอขอตกลงของหม 3) ลกเสอสำารองตองทำาตามลกเสอรนพ ปฏบตตามคำาสอนของผกำากบ เชน เมาคล เชอฟงบาลและอาเคยลา ผสอนกฎแหงปา 4) ลกเสอสำารองตองเฉลยวฉลาด รจกสงเกต จดจำา กลาหาญและมความกตญ ดงเชน เมาคล 5) ลกเสอสำารองตองมนำาใจชวยเหลอผอน เชน จลกบคา และเปนผโอบออมอาร สภาพเรยบรอย เชน เมาคล ไมทำาตนเปนแบบแชรคาน 4.6 ผกำากบเลาเรองเมาคลทเหลออก 3 ตอน (อวสานแชรคาน, เมาคลชวยแมใหพนภย และเมาคลกลบสสงคมมนษย)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

21

4.7 ผกำากบตงคำาถามชวนคดชวนคยและเพมเตมขอคดทลกเสอควรไดรบ 1) ใครคอผทถกเรยกวา“ลกหมาปา” 2) หมาปาในนทานเมาคลมลกษณะนสยเปนอยางไร (ฉลาด วองไว มวนย เปนนกสอดแนมและเชอฟงหวหนา) 3) นกเรยนควรฝกนสยตนเองอยางไรจงจะเปนลกเสอสำารองทฉลาด วองไว เปนนกสอดแนม 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสามารถในการจดจำาและแสดงทาทางสตวในนทานเมาคล 5.2 ซกถามใหแสดงความคดเหนเกยวกบลกษณะนสยของสตวตวละครและการเปรยบเทยบการกระทำาของตนเองกบสตวในนทานเมาคล เพอสงเกตความสามารถในการคดเชอมโยง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง

เพลง หม�ป�ใจด

อาเคลา หมาปา หวหนาฝง ผมจตใจสง จะอยบนหนาผาเปนประธานการชมนมของสตวปา มจตใจเมตตาเปนประชาธปไตยรบฟงความคดของคนอน ทกวนทกคนของเหลาสตวปาถกยกยองฝใหเปนหวหนา ทานอาเคลาเราจะทาดทสด

ใบคว�มร

เรอง นท�นเม�คล

ตอนท 6 อวส�นแชรค�น

วนหนง โอกาสเหมาะเมาคลขควายชอรามา ไลตอนฝงควายเพอไลแชรคานเขาไปในชองเขา โดยขอใหอาเคลาตอนควายอกฝงหนงไปปดชองเขาอกขางหนงไวไมใหแชรคานออก แชรคานจงถกฝงควายเหยยบตายในชองเขานนเอง เมอแชรคานตาย เมาคลจงถลกหนงแชรคานออก พอดกบมนายพรานชอ บนดาโอ ผานมาพบ กจะเขาไปแยงผนหนงจากเมาคล แตถกเกรยขดขวางไว นายพรานจงจากไปพรอมกบโกรธเมาคลมาก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

22

ใบคว�มร

บนเดโอ เขามายแหยคนในหมบานใหเกลยดชงเมาคล โดยใสรายวาเมาคลเปนพอมดหมอผ เมาคลจงถกขบออกจากหมบานและกลบมาอยกบฝงหมาปาอกครง เมอมการประชมฝงหมาปาทผาประชมอก เมาคลกเอาหนงแชรคานไปคลมลานหนไว และใหอาเคลาขนนงบนหนงแชรคาน ฝงหมาปาจงเลอกเอาเคลาเปนหวหนาฝงตามเดมตอไป จากวนนนมา เมาคลกอยกบครอบครวหมาปาอยางสงบสข

ตอนท 7 เม�คลชวยแมใหพนภย

ฝายนายพรานบนเดโอ กพยายามตดตามจะมาฆาเมาคลถงในปา แตเมาคลรตวเสยกอนจงหลบซอนไดทกครง วนหนง เมาคลแอบไดยนบนเดโอพดกบคนตดฟนวา นางเมซซวและสามถกจบขงไวเพอรอประชาทณฑ กคดชวย จงไปบอกฝงหมาปา ใหชวยกนสงเสยงขและไลบนเดโอจนหนขนไปอยบนตนไม สวนตวเมาคลเองกรบเขาไปในหมบาน ชวยแกมดนางเมซซวและสาม และใหแมหมาปาคมกนพาหนไปยงเมองขานหวาระ เมอเมาคลกลบมาอยในปาดงเดม กวางแผนลงโทษพวกชาวบานทหเบาและใจพาลทงหลาย จงไปขอรองใหพญาหตถ (ชาง) นำาฝงสตวปาเขาทำาลายหมบาน กไดรบความรวมมอ เพราะพญาหตถเองกเคยถกนายพรานบนเดโอทำาราย เมอพญาหตถและฝงสตวปาเขามาในหมบาน ชาวบานกตกใจและพากนหนไป บานชองและเรอกสวนไรนากถกทำาลายจนหมด กลายเปนหมบานรางไป

ตอนท 8 เม�คลกลบสสงคมมนษย

เมอเมาคลอาย 17 ป เขาไดพบกบนางเมซซวอกทหมบานแหงหนง นางเมซซวขอใหเมาคลกลบมาอยดวย เมาคลจงนำาเรองนกลบมาปรกษากบพนองหมาปาทงส หมบาล และเสอดำาบาเคยรา สตวทกตวกสนบสนนใหเมาคลไปอยกบนางเมซซว เพราะรวาเมาคลเปนมนษย กตองอยกบมนษยจงจะมความสข เมาคลจงตดสนใจกลบมาอยกบนางเมซซวทหมบานอกครงหนง ตอมาเขากไดเปนเจาหนาทรกษาปาไมของราชการและไดแตงงานกบหญงงามคนหนง ทงสองอยดวยกนอยางมความสขตลอดมา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

23

นท�นสอนใจ

เรอง อนโดรคส

ทาสคนหนง ชออนโดรคส ไดหลบหนจากนายเขาไปอยในปา ขณะทเขากำาลงทองไปอยางไรจดหมายกพบสงหโตนอนรองครวญครางอยางเจบปวด ทแรกเขาคดจะวงหน แตแลวกพบวาสงหโตนนบาดเจบไมอาจทำาอนตรายเขาได เมอเขาเดนเขาไปใกลๆ สงหโตกยนองเทาของมนทบวมและมเลอดออกใหเขาด อนโดรคสจงมองเหนวามหนามใหญตำาอยในองเทาขางนน ซงทำาใหมนเจบปวด เขารบดงหนามออกมาและเอาผาพนองเทาใหสงหโต ไมนานมนกลกขนยนได มนเลยมอของอนโดรคสราวกบเปนสนขตวหนง สงหโตไดพาอนโดรคสไปยงถำาของมน หาเนอมาใหเขาทกวน แตไมนานทงสองกถกจบได อนโดรคสถกตดสนโทษโดยจะนำาไปโยนใหสงหโตกน สวนสงหโตถกขงใหหวโหยเปนเวลาหลายวน วนลงโทษ จกรพรรดและขนนางทงหลายตางพากนมาดเหตการณอนนาตนเตนน อนโดรคส ถกพาออกมาอยกลางสนามกฬา จากนนสงหโตกถกปลอยออกมาจากกรงขง มนรบกระโจนเขาหาเหยออยางรวดเรวพรอมกบรองคำาราม แตพอเขาไปใกลอนโดรคส มนกจำาผเปนเพอนของมนได จงหมอบลงและเลยมอของเขาราวกบสนขเชองๆ ตวหนง จกรพรรดประหลาดใจกบสงทเกดขน จงเรยกอนโดรคสเขาพบและถามเรองราวทงหมด เขาไดรบการอภยโทษและเปนอสระ สวนสงหโตถกนำาไปปลอยในปาตามเดม นทานเรองนสอนใหรวา ความกตญเปนสญลกษณของผมจตวญญาณสงสง

ทมา http://xn--o3cdbi8era7aon.net/p=24

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

24

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 3 ประวตก�รเรมกจกรรมลกเสอสำ�รอง เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอเลาประวตการเรมกจการลกเสอสำารองได 1.2 ลกเสอบอกประโยชนของการเปนลกเสอสำารองไดอยางนอย 2 ขอ 1.3 ลกเสอแตงเครองแบบลกเสอสำารองไดถกตอง2. เนอห�

2.1 ประวตการลกเสอสำารอง 2.2 ประโยชนของการเปนลกเสอสำารอง 2.3 เครองแบบและเครองหมายลกเสอสำารอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 บตรคำา, ภาพลอรดเบเดน – เพาเวลล, เครองแบบลกเสอสำารอง 3.3 ใบความร 1) เรอง ประวตการเรมกจการลกเสอสำารอง 2) เรอง เครองแบบและเครองหมายลกเสอสำารองและเนตรนารสำารอง 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบเลาประวตความเปนมาของการลกเสอสำารองใหลกเสอสำารองฟงอยางเปนลำาดบขนตอน 4) ลกเสอแตละหมรบบตรคำาแลวรวมกนอธบาย/เลาเรองราวทเกยวของกบบตรคำานน เชน

บ-พ

คบ : cub

ลอรดเบเดน-เพ�เวลล

กดเยยร

ลกหม�ป�

ลกเสอสำ�รอง

เก�ะบร�วนซ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

25

5) ผกำากบสอบถามลกเสอแตละหมเพอทบทวนความรและความเขาใจในประวตกจการลกเสอสำารองและสรป 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบสนทนาเกยวกบจดประสงคของ บ–พ ในการตงกองลกเสอสำารองใน พ.ศ.2459 ในประเทศองกฤษ นบถงปจจบนเปนเวลากวา 94 ป ทวา “เพอใหเดกทมอาย 8 ป ไดรบการฝกใหมความร ความเขาใจเกยวกบลกเสอ ตามนยายเรองเมาคลทมฝงหมาปาเปนสตวทฉลาดวองไว มวนย เปนนกสอดแนมและเชอฟงหวหนา” และจดประสงคของประเทศไทยทตงกองลกเสอสำารองขนในวนท 5 สงหาคม พ.ศ.2507 นบถงปจจบนเปนเวลากวา 46 ปมาแลว ทวา “เพอใหเดกทมอาย 8-11 ป ทเขารบการฝกอบรมใหรจกปรบตนเองใหเปนผมระเบยบวนย ฉลาดวองไว เปนนกสอดแนมและเชอฟงหวหนา รวมทากจกรรมและทางานกนเปนหมคณะ” 4) ผกำากบตงประเดน “คด” ใหกบลกเสอสำารอง “เดกๆ คดวาการเปนลกเสอสารองจะเปนประโยชนตอตวเองและโรงเรยนอยางไรบางชวยกนคด หมละ 2 ขอ” 5) ผกำากบสอบถามความคดเหนของหมลกเสอและสรปรวมกน • มระเบยบและวนยในตนเอง • ไดทำางานรวมกนเปนหมคณะ • มจตใจราเรง แจมใส สนกสนาน • มรางกายแขงแรง อดทน • เปนลกเสอของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และไดแตงเครองแบบทสงางาม • ไดบำาเพญประโยชนตอผอน • ไดเปนคนฉลาด แคลวคลองวองไว • ไดเปนนกสงเกต มไหวพรบในการสอดแนม สำารวจ • ไดเปนลกเสอททำาประโยชนและชอเสยงใหกบโรงเรยน ฯลฯ 6) ผกำากบชแจงวาผทเปนลกเสอทดจะไดรบอนญาตใหแตงเครองแบบลกเสอและลกเสอสำารองกเชนเดยวกน 7) ผกำากบนำาเครองแบบลกเสอสำารองมาใหด โดยใหลกเสอรนพมาสาธตการแตงเครองแบบ 8) ลกเสอเลนเกม แตงตวเจาปา 9) ลกเสอฝกแตงเครองแบบดวยตนเองและชวยกนในหมลกเสอแตงกายใหถกตอง • การพนผาผกคอและการผกผาผกคอ การใสหวงผาผกคอ • หมวก และการสวมหมวก • เสอ และกางเกง/กระโปรง กรณเนตรนารสำารอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

26

• เขมขดและการคาดเขมขด • รองเทา ถงเทา และการผกเชอกรองเทา • เครองหมายและความหมายของเครองหมาย 10) ผกำากบเลานทานสอนใจ 11) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจและการมสวนรวมในหม 5.2 ตรวจสอบความเขาใจ ประวตของการลกเสอสำารอง และความสามารถในการคด และการรประโยชนของการเปนลกเสอสำารองของแตละหม 5.3 สงเกตความถกตองของการแตงเครองแบบลกเสอสำารอง องคประกอบของเครองแบบลกเสอสำารอง 1) เสอ กางเกง หรอกระโปรง (เนตรนาร) 2) การพนและผกผาผกคอ 3) หมวกและการสวมหมวก 4) เขมขดและการคาดเขมคด 6) รองเทา ถงเทา และการผกเชอกรองเทา 6) การตดเครองหมายประกอบเครองแบบ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง

เพลง ดอกไมแดนไพร

แดนปาเขา หนนอยเรงใจ เดดดอกไม สอดใสแซมผม ดอกมะลวลย กรรณการ ลนทม เฝาเดดดม นยมแดนไพร ชวนกนรองเพลง เพลนเดนไป นาชนใจ ดอกไมในปา

เพลง ล.ลง

เจยก เจยก เจยก เปนเสยงเรยกของลง ลงมนไมอยนง มนชอบวงกนอยไปมา เจยก เจยก เจยก มนรองเรยกพวกมา ครนพอถงเวลา มนออกหาผลไมกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

27

เกม

เกม แตงตวเจ�ป�

อปกรณการเลนเกม 1. ผาผกคอ 2. หวงผาผกคอ 3. หมวก 4. เขมขดลกเสอ 5. ถงเทา 6. รองเทา 7. ลกบอล 8. นกหวดวธเลน กตกาการเลน 1. ใหลกเสอยนลอมเปนวงกลม 2. ผกำากบสงอปกรณถอไวโดยใหอปกรณกระจายไปในวงลอมลกเสอ (ซงไมครบจำานวนคน) 3. ใหลกเสอสงของในมอใหเวยนไปรอบวงขณะทมเสยงเพลง ใหหยดสงของเมอไดยนเสยงนกหวด 4. ลกเสอทถอบอลไวในมอใหเปนเสมอนเจาปา สวนลกเสอทถออปกรณอนๆ เปรยบเสมอนสตวปาทนำาของมามอบใหเจาปา โดยแตงตวเจาปาใหถกตองตามแบบลกเสอสำารองดวยการสวมทบชดเดม 5. เลนซำา 2-3 รอบเพมความเขาใจเรองการแตงกายของลกเสอสำารอง

ใบคว�มร

เรอง ประวตก�รเรมกจก�รลกเสอสำ�รอง

พ.ศ.2427 ประเทศองกฤษไดสง ลอรดเบเดน-เพาเวลล หรอทเรยกกนโดยยอวา บ–พ ไปดแลเมองขนขององกฤษในทวปแอฟรกา และทหารองกฤษตองสรบกบชาวพนเมองอยเสมอ

ในการสรบทเมองมฟฟคง บ–พ ไดรวบรวมเดกชายชาวองกฤษในแอฟรกาจำานวนหนง จดตงเปนกองทหารเยาวชน มอายตงแต 9 ขวบขนไปทำาหนาทสบขาวสอดแนมความเคลอนไหวของขาศก กองทหารเยาวชนปฏบตงานไดดมาก มสวนชวยใหทหารองกฤษมชยชนะ โดยเฉพาะอยางยงกดเยยรซงเปนเดกคนหนงในกองทหารเยาวชน ปฏบตงานดมความกลาหาญจนไดรบเหรยญกลาหาญเปนการตอบแทนความด ลอรดเบเดน เพาเวลล เหนวาเดกเปนผทมความรความสามารถทจะทำาประโยชนใหแกสวนรวมได จงคดทจะตงกองลกเสอขน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

28

ใบคว�มร

ใน พ.ศ.2450 บ-พ ไดทดลองนำาเดกชายจำานวน 20 คน ไปฝกอยคายพกแรมทเกาะบราวนซเกาะเลกๆ ใกลเกาะองกฤษ หลงจากทดลองแลว บ–พ เหนวาไดรบผลด จงถอกนวา พ.ศ.2450 เปนการเรมตนปเรมแรกของกจการลกเสอโลก ประเทศตางๆ เปนจำานวนมาก รวมทงประเทศไทยเหนวาลกเสอเปนกจการทมประโยชน จงไดกอตงกองลกเสอขน ลอรดเบเดน เพาเวลล เหนวา มเดกจำานวนมากทมอายไมถงเกณฑทจะเปนลกเสอสามญได จงไดตงกองลกเสอสำารองขนใน พ.ศ.2459 สำาหรบใหเดกทมอายตงแต 8 ปขนไปไดเปนสมาชก เพอฝกใหมความรเกยวกบลกเสอตามนยายเรองเมาคล มฝงหมาปาเปนสตวทฉลาดวองไว มวนย เปนนกสอดแนมและเชอฟงหวหนา ดงนน บ–พ จงเรยกชอลกเสอสำารองวา “คบ (Cub)” แปลวา “ลกหมาปา” ประเทศไทยไดจดตงกองลกเสอสำารองขนเมอ วนท 5 สงหาคม พ.ศ.2507 ลกเสอสำารองและเนตรนารสำารอง คอ เดกชายและเดกหญงทมอายตงแต 8-11 ป ทสมครเขารบการฝกอบรมเพอใหรจกปรบตนเองใหเปนผมระเบยบวนย ฉลาด วองไว เปนนกสอดแนมและเชอฟงหวหนา มการเขารวมกจกรรมและทำางานรวมกนเปนหมคณะ ลกเสอสำารองและเนตรนารสำารองหมหนงมจำานวน 4-6 คน ซงรวมทงนายหมและรองนายหมดวยการเขาแถวของลกเสอสำารองและเนตรนารสำารองแตละหมใหนายหมยนเปนคนแรกแลวใหลกหมเขาแถวเรยงหนากระดานไปทางดานซายของนายหมและใหรองนายหมยนเปนคนสดทาย ในกจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอสำารองในชวงชนท 1 หลกสตรลกเสอสำารอง (ชนประถมศกษาปท 1–3) ใหหมายความรวมถงเนตรนารสำารองดวยเพราะใชหลกสตรและพธการเดยวกนกบลกเสอสำารอง

ประโยชนของก�รเปนลกเสอสำ�รอง – เนตรน�รสำ�รอง

การเขารวมในกจกรรมลกเสอสำารอง – เนตรนารสำารอง สงผลดตอตนเอง ดงน 1. แตงเครองแบบสงางาม 2. ทำาใหรางกายแขงแรงอดทน 3. มจตใจราเรง แจมใส สนกสนาน 4. มระเบยบและวนยในตนเอง 5. มความเชอมนในตนเอง 6. มความสามคค ทำางานรวมกนเปนหมคณะได 7. รจกแกปญหา พงตนเอง 8. รจกเสยสละและบำาเพญประโยชนแกผอน 9. รจกคดรเรมสรางสรรค และใชเวลาวางใหเปนประโยชน ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

29

ใบคว�มร

เรอง เครองแบบและเครองหม�ยลกเสอสำ�รองและเนตรน�รสำ�รอง

เครองแบบลกเสอสำ�รองและเนตรน�รสำ�รอง

เครองแบบของลกเสอสำารองและเนตรนารสำารอง ประกอบดวย 1. หมวกทรงกลม เปนหมวกทรงกลมสกรมทา ทำาดวยผามกะบงหนา ตวหมวกเยบดวยผา 6 ชน แนวตะเขบระหวางผาแตละชนและขอบหมวกโดยรอบ ทาบดวยดายหรอเสนไหมสเหลอง (สำาหรบเนตรนารใชสแดง) เมอลกเสอสำารองและเนตรนารสำารองเขาพธประจำากองแลว จะตองตดตราหนาหมวกเปนรปหนาเสอ (เนตรนาร) และมอกษรสเหลองใตหนาเสอวา “ลกเสอ (เนตรนาร)” ตราหนาหมวกมพนสกรมทาเปนรปไขยาว 4 เซนตเมตร และกวาง 3.5 เซนตเมตร 2. เสอแขนสน แบบและสของเสอลกเสอและเนตรนารสำารองแตละโรงเรยนใหเปนไปตามทผบงคบบญชาโรงเรยนนนกำาหนด ปกตใชชดนกเรยนของโรงเรยนนนๆ 3. ผาผกคอรปสามเหลยมหนาจว ดานฐานของผาผกคอกวาง 90 เซนตเมตร ดานตงกวาง 65 เซนตเมตร สของผาผกคอของแตละโรงเรยนใหเปนไปตามทกำาหนดและตองมหวงสวมผาผกคอดวย 4. กางเกงขาสนสำาหรบลกเสอสำารอง แบบและสของกางเกงขาสนตามทโรงเรยนกำาหนด 5. กระโปรงสำาหรบเนตรนารสำารอง แบบและสของกระโปรงเปนไปตามทโรงเรยนกำาหนด 6. เขมขดหนงสนำาตาล ความกวางของเขมขดไมเกน 3 เซนตเมตร หวเขมขดทำาดวยโลหะสทอง มลายดนตราคณะลกเสอแหงชาตภายในกรอบชอชยพฤกษ สวนเนตรนารสำารองไมตองมเขมขด ถาเครองแบบนกเรยนไมมเขมขด 7. รองเทาและถงเทา ชนดและสของรองเทาลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองใหเปนไปตามทโรงเรยนกำาหนด

เครองหม�ยลกเสอสำ�รอง-เนตรน�รสำ�รอง

เครองหมายประกอบเครองแบบลกเสอสำารอง-เนตรนาร ประกอบดวย 1. เครองหมายลกเสอ ทำาดวยผาสกรมทาเปนรปไขยาว 4 เซนตเมตร กวาง 3.5 เซนตเมตร มรปหนาเสอและคำาวา “ลกเสอ (เนตรนาร)” สเหลอง ขลบรมดวยสกรมทา ของลกเสอสำารองทำาดวยผา ของเนตรนารสำารองทำาดวยโลหะสทอง ใชสำาหรบตดทหนาอกซายเหนอกระเปา 2. เครองหมายหม ทำาดวยผาเปนรปสามเหลยมดานเทายาวดานละ 3.5 เซนตเมตร สของแตละหมใหเปนไปตามทผบงคบบญชาลกเสอของแตละโรงเรยนกำาหนด ใชสำาหรบตดแขนเสอดานซายใตตะเขบไหล 1 เซนตเมตร ใหมมแหลมขน 3. เครองหมายนายหมและรองนายหม ทำาดวยแถบผาสเหลองกวาง 1 เซนตเมตร ตดรองแขนเสอขางซาย เหนอปลายแขนเสอ 5 เซนตเมตร นายหมตดสองแถบ เวนระยะระหวางแถบ 1 เซนตเมตร รองนายหมใหตด 1 แถบ 4. ชอกลมหรอกอง ทำาดวยผาสแดงเปนรปสเหลยมผนผา ยาว 7 เซนตเมตร กวาง 1.5 เซนตเมตร ขลบรมสขาว ชอกลมหรอกองสขาวตดทแขนเสอขางขวาใตตะเขบไหล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

30

ใบคว�มร

5. เลขกลมและเลขกอง ทำาดวยผาสแดง รปสเหลยมจตรสยาวดานละ 3.5 เซนตเมตร ขลบรมสขาว มตวเลขอารบกบอกเลขกลมสขาวสง 1.5 เซนตเมตรอยดานบน และมตวเลขอารบกบอกเลขกองสขาวสง 1 เซนตเมตรอยขางลาง เครองหมายเลขกลมและเลขกองนใหตดใตชอกลมหรอกอง ถากองลกเสอหรอเนตรนารใดไมไดจดกลมกใหตดเฉพาะเลขกองอยางเดยว

นท�นสอนใจ

เรอง สนขผซอสตย

บานหลงหนงเลยงสนขเอาไวเฝาบาน สนขตวนนซอสตยมาก ในยามกลางคนขณะทมนนอนหลบ หากไดยนเสยงผดปกตมนกจะลกขนมาเหาเสมอ เพอเตอนภยเเกเจาของบาน คนหนง มนไดยนเสยงฝเทาคนยำาใบไมดงกรอบเเกรบเเผวเบาทใกลรวบาน เเมจะไมเหนวาเปนใครมนกสงเสยงเหาคำารามขไวกอน เจาหวขโมยจงโยนเนอชบยาเบอชนหนงเขามาในรว สนขเฝาบานเดนเขาไปดมๆ เเตกไมกน มนยงคงเหาตอไปจนกระทงเจาของบานออกมาด เเลวกชวยกนจบขโมยไดในทสด นทานเรองนสอนใหรวา อามสสนบนนนซอความซอสตยภกดไมได

เรอง สนขจงจอกในดงหน�ม

สนขจงจอกตวหนงชอบไปขโมยลกไกเเละเเมไกของชาวบานมากนเปนประจำา วนหนงพวกชาวบานใหพรานดกซมรอเลนงาน เเตสนขจงจอกเหนเขากอนจงรบวงหนออกจากหมบานโดยเรว พรานยงคงไลลาตามมาตดๆ สนขจงจอกจงกระโดด เขาไปซอนตวในดงหนามทชายปา หนามอนเเหลมคมทมตำาสนขจงจอกจนเจบปวดไปทงตว มนตดพอดงหนามวา “ทาไมตองทารายเราดวย ในเมอเราไมเคยทารายเจา” ดงหนามจงตอบวา ลกไกเเละเเมไกกไมเคยทำารายสนขจงจอกเชนกน เเละการทมนกระโดดเขามาเองกทำาใหกงกานของดงหนามแตกหกเสยหายไปไมนอย นทานเรองนสอนใหรวา กอนจะตำาหนวาใคร ควรยอนดตนเสยกอนวาเคยทำาผดเชนนนมากอนหรอไม

ทมา http://xn--o3cdbi8era7aon.net/p=24

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

31

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 4 ก�รทำ�คว�มเค�รพเปนร�ยบคคลและก�รจบมอซ�ย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอแสดงความเคารพเปนรายบคคลได 1.2 ลกเสอเลาประวตการจบมอซายได 1.3 ลกเสอแสดงวธการจบมอแบบลกเสอได2. เนอห�

2.1 การทำาความเคารพเปนรายบคคล 2.2 ประวตการจบมอซาย และวธการจบมอแบบลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง การทำาความเคารพเปนรายบคคลและการจบมอซาย 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบอธบายและสาธตการทำาความเคารพแบบลกเสอสำารองเปนรายบคคลใหลกเสอสำารองฝกทำาความเคารพเปนรายบคคลทงแบบสวมหมวกและไมสวมหมวก 4.4 ผกำากบสนทนาเกยวกบการแสดงความเปนมตรตอกน โดยการจบมอ 4.5 ผกำากบเลาประวตการจบมอซายใหลกเสอฟง 4.6 ผกำากบสาธต การจบมอซาย พรอมแสดงความเคารพเปนรายบคคล แลวใหลกเสอปฏบตตาม 4.7 ใหลกเสอสำารองฝกการทำาความเคารพเปนรายบคคล และการจบมอซาย 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจและการมสวนรวมในหม 5.2 สอบถามความเขาใจในความเปนมาหรอประวตการจบมอซาย 5.3 ตรวจสอบความถกตองของลกเสอสำารองทแสดงวธทำาความเคารพเปนรายบคคลและวธจบมอแบบลกเสอพรอมทงทำาความเคารพเปนรายบคคล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

32

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

เพลง

เพลง ลกเสอจบมอ

ลกเสอเขาไมจบมอขวา ยนซายมาจบมอกนมนมอขวาใชเคารพกน (ซา) ยนซายออกมาพลนจบมอจบมอจบมอนนหมายถงมตร เหมอนญาตสนทควรคดยดถอยมดวยเวลาจบมอ (ซา) เพราะพวกเราคอลกเสอดวยกน

เกม

เกม จบมอซ�ย

วธเลน 1. ผกำากบใหลกเสอจบมอเพอนเพยงมอเดยว มอใดกไดทถนดใหครบ 10 คนในเวลาจำากด และพดทกเพอนวา “สวสดครบหรอสวสดคะ” แลวนงลง 2. ผกำากบอธบายใหลกเสอเขาใจวาจะใหลกเสอวงจบมอซายเพอนมากทสด โดยผกำากบใชสญญาณนกหวดเพอเรมและหยดในแตละรอบ วาใครจบมอเพอนไดมากทสด เปนผชนะ

ใบคว�มร

เรอง ก�รทำ�คว�มเค�รพเปนร�ยบคคลและก�รจบมอซ�ย

ก�รทำ�คว�มเค�รพ

การทำาความเคารพเปนเครองหมายแสดงถงความเปนผมมารยาท สภาพเรยบรอย การทำาความเคารพของลกเสอสำารองแบงออกเปน 2 อยางคอ การทำาความเคารพเปนรายบคคล (วนทยหตถ) และการทำาความเคารพเปนหม (แกรนดฮาวล) การทาความเคารพเปนรายบคคล 1. เปนรหสระหวางลกเสอสำารองกบผกำากบลกเสอและบคคลทวไป และไดยดเปนแนวปฏบตในวงการลกเสอสำารองทวโลก 2. นวสองนวเมอแสดงความเคารพหมายถงหสองหของหมาปา เพราะลกเสอสำารองมฉายาวา  ลกหมาปา 3. นวสองนว เปนเครองหมายรำาลกถงกฎของลกเสอสำารอง 2 ขอ คอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

33

ใบคว�มร

ขอ 1 ลกเสอสารองทาตามลกเสอรนพ ขอ 2 ลกเสอสารองไมทาตามใจตนเอง วธปฏบต ลกเสอสำารองจะสวมหมวกหรอไมกตาม เวลาทำาวนทยหตถใหทำา 2 นว คอ ยกมอขวาขนแยกนวชกบนวกลางออกเหยยดตรง เกบนวนางและนวกอย โดยใชนวหวแมมอกดไวในฝามอ เอานวชแตะกระบงหมวก(ถาไมสวมหมวกใหแตะทหางควขวา)เสรจแลวลดมอลงโดยเรว ลกเสอสารองตองทาความเคารพใหถกตองตามโอกาส ดงน 1. ขณะทมการเชญธงขน  เชญธงลง หรอเชญธงผาน  ไดแก ธงชาต  ธงลกเสอประจำาจงหวด ธงเฉลมพล ธงมหาราช เปนตน 2. ขณะทมการรองหรอบรรเลงเพลงชาต  เพลงสรรเสรญพระบารม  เพลงมหาฤกษ เพลงมหาชย และเพลงสรรเสรญเสอปา 3. ตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระบรมราชนนาถ พระบรมวงศานวงศ พระบรมฉายาลกษณ หรอพระบรมรปในพธตางๆ 4. ตอเพอนลกเสอ เมอพบกนครงแรกในวนหนงๆ 5. ตอบคคลทควรเคารพ เชน นายกรฐมนตร ผวาราชการ คร อาจารย และผใหญทวไป

ก�รจบมอซ�ย

  การจบมอกน เปนการทกทายอยางหนงของคนทวไปซงจะจบมอทกทายดวยมอขวา แตวธการจบมอของลกเสอจะแตกตางจากคนทวไป การจบมอของลกเสอหรอเนตรนารนนจะจบมอดวยมอซาย วธการจบมอ ใหลกเสอสำารองเนตรนารสำารองยนมอซายออกมาจบมอซายของอกฝายหนง พรอมแสดงกรยายมแยมแจมใส ประวตการจบมอซายของลกเสอ สมยกอนประเทศองกฤษไดสงทหารไปประจำาอยในทวปแอฟรกา ไดทำาสงครามกบคนพนเมองเผาตางๆ หลายครง ในการทำาสงครามกบเผาซล ซงม ดนส ซล เปนหวหนาเผาทกลาหาญมาก ทหาร

องกฤษตองแพสงครามกบเผาซลหลายครงและไมสามารถจบหวหนาเผาได บ–พ ซงเปนหวหนาทหารองกฤษ เหนวาไมสามารถทจะสรบใหไดชยชนะ จงขอพบกบดนส ซล และตกลงสงบศกกน บ–พ จงกลาวกบคนเผาซลตอหนาทหารทงหลายวา “นบแตนตอไป ทหารซลกบทหารองกฤษ เผาซลและ

องกฤษจะเลกรบกน มาเปนมตรกนเถอะ” กลาวจบ บ–พ ไดยนมอขวาใหหวหนาเผาซลจบ เพอแสดงความเปนมตรเชนทเคยปฏบตมา แตดนส ซล หวหนาเผาไมยอมจบมอขวา กลบยนมอซายออกมาแทนแลวกลาวกบ บ–พ วา “มอขวาเปนมอทสกปรก เปนมอทชวราย จบอาวธฆาคนมามาก ไมควรใชจบกนแสดงความเปนมตร ควรจบมอแสดงความเปนมตรดวยมอซาย ซงเปนมอทสะอาด” บ–พ เหนดวย จงยนมอซายออกไปสมผสกบดนส ซล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

34

ใบคว�มร

เมอดนส ซล เหนวา บ–พ จบมอกบตนดวยมอซายแสดงความเปนมตรกพอใจจงมอบพวงมาลยกระดกให ซงประกอบดวยกระดกประมาณ 54 ชน (หนงสอบางเลมบอกวามากกวา 100 ชน) ตงแตนนเปนตนมา บ–พ ไดกำาหนดใหลกเสอทกคนทกทายกนดวยการจบมอซาย เพอแสดงความเปนมตรและถอวาเปนพวกเดยวกน

หนงสอบางเลมกลาววา การทหวหนาเผาซลจบมอกนดวยมอซาย เปนเพราะ 1. เพอเปนการไมประมาท เพราะมอขวาถออาวธอยหากจบมอดวยมอขวากตองวางอาวธ อาจเกดอนตราย หรอปองกนตนเองไมทน หากอกฝายจะทำาราย 2. เพอความรอบคอบ ระวงเตรยมตวอยตลอดเวลา ซงเปนคณสมบตอยางหนงของลกเสอ จงจบมอดวยมอซาย

นท�นสอนใจ

เรอง องอ�งและวว

ลกองอางตวหนงเพงเคยเหนววเปนครงแรก จงกลบมาบอกพอวา “ฉนไปเจอสตวประหลาดนากลวเขาตวหนง รางมนสงใหญอยางกบภเขา มเขาบนหว หางยาว และกบเทาของมนแยกออกเปนสองกบ” พอองอางตอบวา “นนเขาเรยกวาวว แลวตวมนกไมไดโตมากมายขนาดนน สงกวาพอแคนดเดยว พอสามารถทาตวเองใหใหญกวานไดสบายๆ เลย ดสลก” พอองอางจงพองตวของมนใหใหญขน ใหญขน เมอถามลกวา “ใหญเทานใชใหม?” ลกกจะตอบวา“โอโห ใหญกวานเยอะเลยพอ” ทกครง ดงนนพอองอางจงสดหายใจเขาลกๆ และพองตวมากขนและมากขน ตวของมนบวมเปงขนมาเรอยๆ แลวมนกพดวา “พอแนใจวาเจาววนะ มนไมใหญเทา...” พดยงไมทนจบ ในวนาทนนเองตวพอองอางกระเบดออก นทานเรองนสอนใหรวา การหลอกตวเองยอมนำาไปสการทำาลายตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

35

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 5 ก�รทำ�คว�มเค�รพเปนหม (แกรนดฮ�วล) เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอแสดงการทำาความเคารพเปนหม (แกรนดฮาวล) ได2. เนอห� การทำาความเคารพเปนหม (แกรนดฮาวล)3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร 1) นทานเรอง เมาคล ตอนผาประชม 2) เรอง การทำาความเคารพเปนหม 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบทบทวนเรองเมาคลตอนผาประชม เมออาเคลาหวหนาฝงหมาปา กระโดดขนยนบนลานหนสงกวาสมาชกหมาปาอนๆ ทนงลอมวงอยจะสงเสยงเหาหอนแสดงความเคารพ โดยเนนใหลกเสอสำารองเหนถงการแสดงความเคารพตอหวหนาฝงหมาปาผเปนประธานการประชม 4.4 ผกำากบชแจงความหมายในการทำาแกรนดฮาวล 1) เพอเปนการเตอนวาลกเสอสำารองไดใหสญญาวาจะทำาดทสด 2) เพอเปนการตอนรบและแสดงความเคารพตอหวหนา 4.5 ผกำากบเรยกแถวใหลกเสอสำารองเขาแถวเปนรปวงกลม แลวผกำากบอธบายประกอบการสาธต การทำาความเคารพเปนหมแบบลกเสอสำารองตามลำาดบขนตอน 4.6 ใหลกเสอสำารองฝกการทำาความเคารพเปนหม โดยมนายหมควบคมการฝก 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความพรอมเพรยงในการเขาแถว 5.2 ตรวจสอบความถกตองในการทำาแกรนดฮาวล 1) การเขาแถววงกลมเลก 2) การทำาตามคำาสงสญญาณมอของอาเคลา 3) การรอง อา-เค-ลา-เรา-จะ-ทำา-ด-ท-สด 4) การกระโดดเทาชด นวชชดนวกลางมอแนบตดเหนอห

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

36

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เพลง

เพลง แกรนดฮ�วล

แพค แพค แพค ขานแพค แลวทาวงกลมผายมอขยายวงกลม งอมอชนชม ลงนงยองๆหงายมอแลวกรอง อาเคลา เราจะทาดทสดกระโดดขนยนตรง มอจงแตะขางศรษะบอกนะวา จงทาด นคอหนาท หมบรการทกคนกขาน เราจะทาด เสรจสนพธ แกรนดฮาวล

เพลง แพค

แพค แพค แพค เดกๆ เขาชอบกนนกทกคนรจกคาวา แพค แพค แพคแพค แพค แพค ไดยนแลวขาน แพครบ รบวงยนมอกนจบ แลวทาเปนวงกลมเลก

ใบคว�มร

นท�นเรอง เม�คล ตอนผ�ประชม

ถงกำาหนดเวลาประชมของฝงหมาปาเพอลงมตรบลกหมาปาเขาฝง พอและแมหมาปาไดพาลกทง 4 กบเมาคลไปยงเนนเขาซงเรยกวา “ผาประชม” หมาปาอาวโสมขนสเทาเปนมนชออาเคลา เปนหวหนาฝง นงทำาหนาทเปนประธานการประชม หมาปาทกตวนงเงยบหยดการเหาหอน เพอแสดงความเคารพและเชอฟง เตรยมพรอมทจะทำาหนาทเขาไปดมกลนหมารนเลกๆ เพอรบเขาฝง เปนการปองกนสตวอนแปลกปลอมเขามาอยในฝง อาเคลา เปนหมาปาทฉลาดมาก ทำาหนาทหวหนาฝงมาไดหนงปเตม สมยหนมๆ เคยตดกบนายพรานถงสองครงแตรอดชวตกลบมาได มนจงรทนเลหเหลยมของนายพรานและชาวบาน พอถงเวลา หมารนใหญผลดกนเขาดมกลน เมาคลถกเขยออกไปอยกลางวงเพอการพจารณา ขณะนนเอง แชรคาน เสอโครงกคำารามกกกองสนนปาทวบรเวณผาประชม ตะโกนบอกใหฝงหมาปารวาเมาคลเปนลกคนไมควรเลยงไวในฝง อาเคลาไมสนใจ บอกหมาปาทงหลายใหทำาหนาทพจารณาใหรอบคอบ ไมตองฟงคำาพดของใครทงสนนอกจากเขา ซงเปนหวหนา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

37

ใบคว�มร

หมาปาตวหนงลกขนประกาศคดคานวาไมควรเลยงลกคนอยางเมาคล เพราะไมมประโยชนแกฝง ตามกฎของทประชม ถาลกหมาปาตวใดถกคดคานตองมหมาปาในฝงรบรองตงแตสองตวขนไป จงจะใหอยรวมฝงได ฝายแมหมาปาเมอไดยนเสยงคดคานกโกรธจนขนลกเกรยว กลามเนอเกรง เตรยมพรอมทจะรบเหตการณราย หากเมาคลไมไดรบเขาฝง ผาประชมเงยบกรบ เพอรอฟงการพจารณา แชรคานกระหยมทจะไดเมาคลเปนอาหาร ฝงหมาปากเตรยมจะกนเนอเมาคลเปนอาหารอนโอชะเชนกน ทนใดนนกปรากฏรางของหมเฒาขนสนำาตาลชอบาล ซงบรรดาหมาปายอมรบนบถอใหเขารวมฝงในฐานะสมาชกชนผใหญ บาลเปนผสอนกฎแหงปาและวธการดำารงชวตในปาใหกบลกหมาปาทงหลาย บาลไดเปนผรบรองเมาคล หมาปาในทประชมตางไมพอใจและโตเถยงกนวาการรบรองตองมสองเสยงขนไป เวลานนเอง อกดานหนงของผาประชมบาเคยราเสอดำาผสภาพออนนอม ไดกาวเขามาในทประชมอยางสงา อางกฎของปาทอนญาตใหมผเสนอซอชวตลกหมาปาได โดยมไดระบวาผซอตองเปนใคร บาเคยราจงเสนอขอรบรองเมาคลดวยการแลกดวยววปาอวนพตวหนง ฝงหมาปากวงเขาไปรมกนววปากนอยางเอรดอรอย ลานประชมคงเหลอ อาเคลา บาล บาเคยรา พอและแมหมาปากบลกทง 4 และเมาคล แชรคานไดเหนเหตการณแปรผนไปเชนนนกโกรธ และจากผาประชมไปดวยความผดหวง บาเคยรา รสกรำาคาญจงคำารามวา “ไอเสอถอย อกหนอยเดกนอยนจะทาใหเจาไดรบความเจบปวดแสนสาหส เจายงรฤทธของมนษยนอยไป อายถอย ขารด–ขารด” ครอบครวหมาปาพาเมาคลกลบไปเลยงทถำาดวยความผาสก เมาคลไดชอวาลกหมาปาตงแตบดนน ผกากบขยายความจากเรองในนทาน ดงน การประชมของหมาปา มนจะนงรอบผาประชมเปนรปวงกลม และเมออาเคลา ซงเปนหวหนาฝงเขาประจำาทหมาปาทกตวจะชหวขน รองตอนรบอาเคลา ในการประชมกองลกเสอสำารองเรากปฏบตเชนเดยวกบหมาปา คอเมอผกำากบมาถง ทประชมตองแสดงความเคารพโดยนงยองๆ เปนวงกลมเหมอนหมาปา แลวทำาแกรนดฮาวล เพอเปนเกยรตแก อาเคลา การทำาแกรนดฮาวล ถอเปนการเคารพหม นอกจากแสดงตวตอผกำากบแลว ตองแสดงตอแขกผมเกยรตทมาเยอนดวย นอกจากนยงใชในการทำาพธปฏญาณตน และเปนการแสดงความพรอมเพรยงของกองดวย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

38

ใบคว�มร

เรอง ก�รทำ�คว�มเค�รพเปนหม

การทำาความเคารพเปนหม เรยกวาแกรนดฮาวล เปนการทำาความเคารพของลกเสอสำารอง เนตรนารสำารอง พรอมกนทงกอง เพอสงเสรมใหมระเบยบวนยและเตอนใจใหระลกถงคำาทสญญาไววา “จะทาดทสด” ซงไดทำาพรอมกนในพธเปดและพธปดการประชมกองลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารอง

ขนตอนการทาความเคารพเปนหม (แกรนดฮาวล) มขนตอนในการปฏบต ดงน 1. ผกำากบเรยกลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองมาเขาแถว โดยการเปลงเสยงดงๆ วา “แพค…. แพค... แพค” ใหทกคนขานพรอมกนวา “แพค” แลวรบวงมายงบรเวณท ผกำากบยนอย 2. ผกำากบแกวงมอรอบตวในลกษณะวงกลม 2-3 ครง ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองเขาแถวเปนรปวงกลมรอบตวผกำากบใหไหลชดกน แลวเงยบ

3. ผกำากบผายมอสองขางออกไปเลกนอย นวทงหาชดกน ฝามอแบหงายแลวลดมอลง ใหทกคนรบจบมอกนใหแนนแลวรบขยายแถววงกลมออกไป โดยกาวถอยหลงใหเปนรปวงกลมจนแขนตง จดแถวใหเปนรปวงกลม แลวรบลดมอลง

4. ผกำากบกางแขนทงสองขางออกไปขางๆยกมอเสมอไหลใหตงฉากกบลำาตว หงายฝามอขน นวทงหาชดกนแลวพลกควำาฝามอลงและงองมเปนสญญาณทกคนนงลงโดยเรวพรอมกน โดยใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองนงลงบนสนเทา แยกเขาเลกนอย แขนทงสองขางเหยยดตรงลงระหวางเขา มอทงสองหางกนพอสมควร นวชและนวกลางของทงสองมอเหยยดชดกนแตะพน นวอนๆ งอไวในองมอ (หวแมมอกดนวนางกบนวกอยไว) แหงนหนามองผกำากบ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

39

ใบคว�มร

5. ผกำากบ(ตรวจความเรยบรอยแลว) พลกฝามอหงายขนทงสองขาง เมอเหนสญญาณใหทกคนรองวา “อา-เค-ลา-เรา-จะ-ทา-ด-ท-สด” แลวใหรบกระโดดขนยน เทาชดกน ยกมอทงสองขางแนบชดห นวชและนวกลางชดกน ใชหวแมมอกดนวนางและนวกอยไวในฝามอ

6. ใหตวแทนของสมาชกหมท 1 ซงทำาหนาทเปนหมบรการหนหนาไปทางซายแลวรองวา “จงทาด”หนหนากลบมองตรงแลวรองวา “จงทาด” และหนหนาไปทางขวา แลวรองวา “จงทาด” แลวหนหนามองตรง 7. เมอสนสดคำาวา “จงทาด” ครงทสาม ใหทกคนลดมอซายลงแนบขางลำาตว มอขวาทำาวนทยหตถ แลวรองขนพรอมกนวา “เราจะทาด จะทาด จะทาด” แลวลดมอขวาลงแนวขางลำาตว ขณะลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองรองตอบ ผกำากบทำาวนทยหตถ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

40

8. เมอทำาแกรนดฮาวล ชกธง สวดมนต สงบนง และตรวจแถวเสรจแลว ผกำากบจะสงวา “แพค...แยก” ใหทกคนทำาขวาหน แลวเดนแยกไป

โอกาสในการทาความเคารพเปนหม 1. พธเปด พธปดการประชมกอง 2. พธเขาประจำากองลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารอง 3. พธประดบดาวดวงท 1 4. พธประดบดาวดวงท 2 5. พธประดบดาวดวงท 3 6. พธสงลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองไปเปนลกเสอสามญ-เนตรนารสามญ

ใบคว�มร

นท�นสอนใจ

เรอง พอกบลก

ครอบครวหนงมลกหลายคน ลกเหลานนมกจะทะเลาะกนอยเสมอ วนหนงพอจงเรยกลกๆ ทกคนมาพรอมกน และพอไดนำาไมมดหนงยนใหลกแตละคนหกด กไมมใครหกได พอจงแกเชอกแลวสงไมใหคนละอน ใหหกดใหมกสามารถหกไดงายดาย พอจงกลาววานแนะลกเอยไมแตละอนนนเปรยบเหมอนพวกเจา ถาพวกเจารวมกนเหมอนมดไม กจะไมมใครมาทำาลายพวกเจาได แตถาพวกเจาไดแตทะเลาะกน กเหมอนกบทอนไมแตละทอนแยกกนอย บคคลอนกเลอกทำาลายทละคนไดงายดาย นทานเรองนสอนใหรวา การแตกสามคค เปนบอเกดใหมการแตกแยกภายในหมคณะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

41

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 6 ระเบยบแถวเบองตน เวล� 3 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอปฏบตตามสญญาณนกหวดและสญญาณมอได 1.2 ลกเสอปฏบตระเบยบแถวเบองตนได2. เนอห�

2.1 สญญาณนกหวด และสญญาณมอ 2.2 เขาแถวตามหมของตน แถวหนากระดานเรยงเดยว และแถวตอนเรยงหนง 2.3 ทาตรง ทาพก 2.4 ทาหนอยกบท 2.5 เขาแถวรอบวงกลมและแถวรปครงวงกลม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณในการฝกระเบยบแถว 3.3 ใบความร 1) เรอง สญญาณนกหวด และสญญาณมอ 2) เรอง ระเบยบแถวเบองตน 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบชวนสนทนาถงความสำาคญของระเบยบแถว และความเปนระเบยบเรยบรอยในกองลกเสอและการใชสญญาณทเปนสากล 4) ฝกทกษะการฟงสญญาณนกหวด (เรยกแถวรวมกอง, เรยกนายหม, สญญาณชกธงชาตขนสยอดเสา, สญญาณชกธงชาตลงจากยอดเสา) 5) ฝกปฏบตตามสญญาณนกหวด 6) ฝกทกษะสงเกตการใชสญญาณมอ ความหมายของสญญาณมอ และสาธตการปฏบตตามสญญาณมอ 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบชแจงถงความสำาคญหรอประโยชนของการฝกระเบยบแถวทลกเสอไดรบ เชน การมสขภาพรางกายแขงแรง ความอดทน ความสงางาม ความเปนระเบยบเรยบรอยของกองลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

42

4) สาธตและฝกปฏบต • การเขาแถวหนากระดานเรยงเดยว ปดระยะ และเปดระยะ • แถวตอนเรยงหนง และแถวตอนหม • ทาตรง ทาพก (ทาพกตามปกต ทาพกตามระเบยบ ทาพกตามสบายและทาพกนอกแถว) 5) นายหมนำาฝก ผกำากบใหคำาแนะนำา แกไข 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ฝกปฏบตการหนอยกบท (ขวาหน ซายหน กลบหลงหน) 4) ผกำากบสาธตและฝกปฏบตการเขาแถวรปครงวงกลม และรปวงกลม โดยผกำากบลกเสอฝกทงกองและนายหมนำาฝกทละหม 5) หมลกเสอประเมนตนเอง และกำาหนดวธการปรบปรงแกไขในหมของตน 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการปฏบตตามคำาสงในการจดแถวดวยสญญาณนกหวดและสญญาณมอ 5.2 สงเกตและตรวจสอบความวองไว กระฉบกระเฉง ความถกตองและความเปนระเบยบเรยบรอยในการปฏบตระเบยบแถว

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เพลง

เพลง สญญ�ณนกหวด

เปายาวหนงครง ฟงไดความวา “หยด”เปายาวเปนชด ใหรบรดทาตอไปสนตดตอกน เรวพลน เขาแถวทนใดสนยาวนนไซร จงใสใจเพราะเกดเหตการณนายหมมาน ฟงซ สนสามยาวหนงลกเสอเราถงจดจาคานง นคอสญญาณ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

43

เพลง

ใบคว�มร

เรอง สญญ�ณนกหวด และสญญ�ณมอ

สญญ�ณนกหวด

• สญญาณนกหวดจะใชเมอไร 1. เมอผเรยนอยไกลซงอาจจะมองไมเหนกน 2. เพอใหเกดความสนใจขณะทผเรยนกำาลงทำางาน กำาลงคย กำาลงเดนหรอทำากจกรรมอน • การเตรยมตว สญญาณการเปานกหวด : เปายาว 1 ครง ความหมาย : เตรยมตว หยด ฟง เงยบ รอฟงสญญาณตอไป สญญาณนจะเปากอนทกครงทจะเรยกสญญาณตอไป • เรยกนายหม สญญาณการเปานกหวด : เปาสน 3 ครง เปายาว 1 ครง ความหมาย : เรยกนายหมของทก ๆหม • เรยกรวมทกคน สญญาณการเปานกหวด : เปาสนตดกนหลายครง ความหมาย : เรยกรวมทกคน เรยกรวมกอง • เชญธงชาตลง สญญาณการเปานกหวด : เปายาว 3 ครง เมอธงลงสดแลว (พอด 3 ครง) เปาสน 1 ครง ความหมาย : เชญธงชาตลงจากยอดเสาเมอเวลา 18.00 น

เพลง มอซ�ย มอขว�อยไหน (ใหทำ�ท�ท�งประกอบ)

มอซาย (ขวา) อยไหน มอซาย (ขวา) อยไหนอยนจะ อยนจะ สขสบายดหรอไรสขสบายทงกายใจ ไปกอนละ สวสด

เพลง ซ�ยหน – ขว�หน (ใหทำ�ท�ท�งประกอบ)

ซายหน ขวาหน สนเทาชดกน ปลายเทาแยกออกไป จะหนกนครงใด จะหนกนครงใด นกไวในใจซายขวาของเรา ซายหนมสองจงหวะ ปะเทงปะๆ หนง สอง หนง สองขวาหนมสองจงหวะ ปะเทงปะๆ หนง สอง หนง สอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

44

ใบคว�มร

• สรปสญญาณนกหวด 1. หวดยาว 1 ครง (-------) ถาเคลอนท ใหหยด ถาหยดอย เตอน เตรยมตว หรอคอยฟงคำาสง 2. หวดยาวๆ 2 ครง (-------- -------) เดนตอไป เคลอนทตอไป ทำางานตอไป 3. หวดสน 1 ครง และยาว 1 ครง สลบกนไป (--- -------- --- ---------) เกดเหต มอนตราย 4. หวด สน 3 ครง ยาว 1 ครง สลบกนไป (--- --- --- --------- --- --- --- -------) เรยกนายหมมารบคำาสง 5. หวดสนตดตอกนหลายๆ ครง (--- --- --- --- ---) ประชมรวม หมายเหต เมอจะใชสญญาณ 2-5 ใหใชสญญาณ 1 นำากอนทกครง

สญญ�ณมอ

ใชแทนคำาบอกขณะทอยหางไกลจากลกเสอ หรอไมสามารถใชคำาบอกใหลกเสอไดยนทวถง หรอในกรณทตองการความสงบเงยบ 1. เตรยม คอย ฟงคาสง หรอหยด เหยยดแขนขวาขนตรงเหนอศรษะ มอแบหนฝามอไปขางหนา หานวชดกน การปฏบต : ลกเสอนง คอยฟงคำาสง โดยหนหนาไปทางผบงคบบญชา ถาอยในแถวใหยนทาตรง 2. รวม หรอกลบมา เหยยดแขนขวา แบมอแลวหมนเปนวงกลมเหนอศรษะจากซายไปขวา การปฏบต : ลกเสอรวมกองรบมาเขาแถวรวมกน 3. จดแถวหนากระดาน เหยยดแขนทงสองไปดานขางเสมอแนวไหล ฝามอแบไปดานหนา การปฏบต : ลกเสอจดแถวหนากระดานหนหนาเขาหาผใหสญญาณ 4. จดแถวตอน เหยยดแขนทงสองไปขางหนาเสมอแนวไหล แขนขนานหนฝามอแบเขาหากน การปฏบต : ลกเสอเขาแถวตอน หนหนาไปหาผใหสญญาณ 5. เคลอนทไปยงทศทางทตองการ หนหนาไปยงทศทางทตองการ ชแขนขวาขนเหนอศรษะ ฝามอแบไปขางหนา นวชดกน แลวลดแขนลงขางหนาเสมอแนวไหล การปฏบต : ลกเสอวงไปยงทศทางทมอผใหสญญาณชไป 6. นอนลง หรอเขาทกาบง แขนขวาเหยยดตรงไปขางหนาเสมอแนวไหล ฝามอแบควำาลงนวชดกน พรอมกบลดแขนลงขางหนา แลวยกขนกลบทเดม ทำาซำาหลายๆ ครงการปฏบต : ลกเสอรบนอนหรอเขาทกำาบงทนท 7. เรงจงหวะ หรอเรวขน งอศอกขวาใหมอมากำาอยเสมอบา แลวชขนเหนอศรษะ ลดลง ชขน หลายๆ ครง การปฏบต : ลกเสอรบวงหรอเรงจงหวะสงททำาอยใหเรวขน หมายเหต เมอจะใชสญญาณ 2-7 ใหใชสญญาณ 1 นำากอนทกครง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

45

แถวหนากระดานแถวเดยว

ใบคว�มร

เรอง ระเบยบแถวเบองตน

การฝกระเบยบแถวจะชวยใหลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองมระเบยบวนย รจกฟงและปฏบตตามคำาสง รจกความอดทน มรางกายเขงแรง องอาจ เคลอนไหวรางกายไดคลองแคลว มความสามคค และรจกใหเกยรตผอนระเบยบแถวเบองตนทลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองตองฝก คอ ทาตรง ทาพก ทาหนอยกบท และการจดแถวรปตางๆ ลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารอง หมหนงมจำานวนสมาชก 4-6 คน ประกอบดวยนายหม 1 คน รองนายหม 1 คน และมลกหมอก 2-4 คน

แถวหน�กระด�นแถวเดยว

เมอไดยนคำาสงวา “แถวหนากระดานมาหาขาพเจา” หรอเรยกแถว โดยเปลงเสยง “แพค” กอนแลวเหยยดแขนทงสองขางออกไปดานขางขนานพน แบมอหนฝามอไปขางหนา นวมอเรยงชดตดกน ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ยนเขาแถวหนากระดานแถวเดยวหนาผเรยก หนหนาเขาหาผกำากบและอยหางประมาณ 6 กาว 2. ถามหมเดยว ใหกลางแถวอยตรงกบผเรยก ใหนายหมยนตรงทางซายมอของผเรยก (ทางขวาของแถว) ลกหมยนตอทางซายมอของนายหม เรยงกนไปจนคนสดทาย และปดทายดวยรองนายหม 3. จดแถวใหตรง โดยลกหมและรองนายหมแลขวา การจดระยะเคยง “ปดระยะ” ประมาณ 1 ศอก คอ ใหยกมอซายทาบสะโพก นวเหยยดชดกน นวกลางอยตามแนวตะเขบกางเกง แขนขวาแนบกบตว และเมอผกำากบตรวจแถวแลวสงวา “นง” ใหทกคนลดมอลงพรอมสะบดหนามาอยในทาตรงและนง ถาเปนการจดระยะเคยง “เปดระยะ” ประมาณ 1 ชวงแขน คอ ใหยกแขนซายขน ควำาฝามอใหปลายนวมอซายจรดไหลขวาของคนตอไป กรณมหลายหม แตละหมปฏบตเหมอนแถวหนากระดาน แถวเดยวเพยงแตใหมระยะเคยง ระหวางหมเทากบระยะเคยงระหวางบคคล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

46

ใบคว�มร

แถวตอน

เมอไดยนคำาสงวา “แถวตอน....มาหาขาพเจา” หรอผเรยกอาจเปลงเสยงวา “แพค” แลวเหยยดแขนทงสองขางออกไปขางหนา ขนานกบพนนวมอชดตดกน แบฝามอเขาหากน ผเรยกยนในทาตรงใหลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองปฏบตดงน กรณหมเดยว ใหนายหมยนตรงเปนหลกขางหนาผเรยก และอยหางประมาณ 6 กาว ลกหมเขาแถวดานหลงนายหม ทกคนยนใหตรงคนขางหนา ระยะตอระหวางบคคล 1 ชวงแขน ปดทายดวยรองนายหม กรณหลายหม เรยกวา “แถวตอนหม” แตละหมปฏบตเหมอนแถวตอนเรยงหนงแตมการปฏบตเพมขน คอ 1. ใหหมแรกเขาแถวทางซายมอของผกำากบ ใหแนวกงกลาง แถวตอน

แถวรปครงวงกลม

แถวทงหมดอยตรงหนาผกำากบ เชน ถาม 9 หม ใหหมทอยตรงกลางคอ หมท 5 ยนเปนหลกท 5 อยตรงหนาผกำากบ ใหหวแถวหรอคนหนาสดอยหางผกำากบประมาณ 6 กาว โดยหมท 4 หมท 3 หมท 2 และหมท 1 อยทางซายมอผเรยก สวนหมท 6-9 อยทางขวามอผเรยก และอยในแนวเดยวกนมระยะเคยงระหวางหมประมาณ 1 ชวงศอก 2. ใหนายหมหรอหวหนาหมยนตรงเปนหลกอยหนาสด คนอนเขาแถวตอไปขางหลง จดแถวใหคอตรงกน ระยะระหวางคนทอยขางหนากบคนทอยขางหลงประมาณ 1 ชวงแขน (ไมตองยกแขน) 3. ถากลมนนม 9 หม ใหหมท 2–9 แลขวา จดแถวใหตรงกบแถวทางขวามอเมอไดยนคำาสงวา “นง” ใหทกคนสะบดหนากลบ และตรงอยในทาตรงและนง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

47

ใบคว�มร

แถวรปครงวงกลม

เมอไดยนคำาสงวา “แถวครงวงกลม มาหาขาพเจา” หรอผกำากบอาจเรยกดวยสญญาโดยเปลงเสยงวา “แพค” แลวแบมอทงสองขางเหยยดตรงลงขางลาง ควำาฝามอเขาหาตว โบกมอผานลำาตวประสานกนดานหนาชาๆ ไปมา เปนรปครงวงกลมประมาณ 2-3 ครง ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบตดงน 1. ใหหมแรกยนทางซายมอของผกำากบ ใหนายหมของหมแรกยนอยเปนแถวเดยวกบผเรยก หมอนเขาแถวเรยงลำาดบไปทางดานซายของหมแรกตามลำาดบเปนรปครงวงกลม ใหคนสดทายของหมสดทายยนอยในแนวเสนตรงเดยวกบผเรยก และนายหมหรอหวหนาหมหมแรก โดยถอวาผเรยก (ผกำากบ) เปนจดศนยกลางของลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองทกคน 2. ใหทกคน (ยกเวนนายหม หมแรก และรองนายหมหมสดทาย) ยกมอ เทาสะโพก เพอจดระยะหางระหวางกนและสะบดหนาไปทางขวา (แลขวา) 3. เมอผกำากบตรวจแลว สงวา “นง” ใหทกคนลดแขนลง พรอมกบสะบดหนามาอยในทาตรงและนง

แถวรปวงกลม

เมอไดยนคำาสงวา “แถววงกลม...มาหาขาพเจา” หรอผกำากบอาจเรยกแถวดวยสญญาณ โดยเปลงเสยงวา “แพค” กอนแลวแบมอทงสองขางเหยยดแขนลงขางลาง ควำาฝามอเขาหาตว โบกมอผานลำาตวประสานกนทางดานหนาจรดดานหลงไปมาชาๆเปนรปวงกลมประมาณ 2–3 ครง ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ใหหมแรกยนทางซายมอของผกำากบ โดยใหนายหมหรอหวหนาหมของหมแรกยนแนว เดยวกบผกำากบ ใหหมอนคนอนเขาแถวตอไปเรอยๆ ไปทางซายของหมแรกตามลำาดบ ใหคนสดทายของหมสดทายอยจรดกบนายหมหรอหวหนาหมของหมแรก จดแถวใหผกำากบเปนศนยกลางของวงกลม 2. ใหทกคนยกมอซายเทาสะโพก เพอจดระยะระหวางกน และใหทกคนสะบดหนาไปทางขวา (แลขวา) 3. เมอผกำากบตรวจการจดแถวเรยบรอย แลวสงวา “นง” ใหทกคนลดแขนลง พรอมกบสะบดหนามาอยในทาตรงและนง

แถวรปวงกลม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

48

ใบคว�มร

ท�อยกบท

ทาตรง เปนทาเบองตนทเปนรากฐานการปฏบตทาอนๆ และใหเปนทาแสดงการเคารพทาหนง เมอไดยนคำาสงวา “ตรง” ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน

1. สนเทาชดกน และอยในแนวเดยวกน ปลายเทาแยกหางจากกนประมาณ 1 คบเขาเหยยดตงและบบขาเขาหากน 2. ลำาตวยดตรง อกผาย ไหลตงเสมอกน 3. แขนทงสองขางหอยและเหยยดตรงแนบลำาตว พลกขอศอกไปขางหนาเลกนอย นวมอเหยยดชดกน นวกลางของทงสองมอแตะขาทกงกลางตามแนวตะเขบกางเกง เปดฝามอเลกนอย 4. ลำาคอยดตรง ไมยนคาง ตามองตรงขางหนาไดระดบ นำาหนกอยบนเทาทงสองเทากน ยนนง ไมเคลอนไหวรางกาย

ทาพก เปนทาพกเปลยนอรยาบถจากทาตรง เพอผอนคลายความเครยดในโอกาสตางๆ คอ • พกตามปกต ใชในโอกาสฟงคำาอธบาย ดการแสดงตวอยาง • พกตามระเบยบ ใชในโอกาสรอพธการตางๆ อยในแถวเกยรตยศ • พกตามสบาย ใชในโอกาสรองคำาสงเพอรอการปฏบตตอไป • พกนอกแถว ใชในโอกาสตองรอคำาสงระยะเวลานานกวาปกต

• ทาพกตามปกต เมอไดยนคำาสงวา “พก” ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. หยอนเขาขวาลงกอน เทาทงสองอยกบท หลงจากนอาจเปลยนเปนหยอนเขาซายกได 2. หามพดคย แตเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายได 3. เมอไดยนคำาสงวา “แถว” ใหยดตวขนจดทกสวนของรางกายใหอยในทาตรง แตใหหยอนเขาขวาไวเหมอนตอนเรมพก และเมอไดยนคำาสงวา “ตรง” ใหกระตกเขาขวากลบไปอยในทาตรงโดยเรว • ทาพกตามระเบยบ เมอไดยนคำาสงวา “ตามระเบยบ...พก” ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. แยกเทาซายออกไปทางซายประมาณ 1 ฟต หรอเกอบครงกาวปกตอยางแขงแรงและรวดเรว 2. ยกมอไขวหลงไวใตเขมขดเลกนอยในแนวกงกลางหลง หลงมอซายแนบลำาตว มอขวาทบมอซาย นวหวแมมอขวาทบนวหวแมมอซาย 3. ขาสองขางตง นำาหนกตวอยบนเทาทงสอง ตามองตรงขนานกบพน นงไมเคลอนไหวรางกาย 4. เมอไดยนคำาสงวา “แถว...ตรง” ใหชกเทาซายมาชดเทาขวาโดยเรว พรอมกบมอทงสองกลบมาอยในทาตรงตามเดม

ทาตรงดานหนา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

49

ใบคว�มร

• ทาพกตามสบาย เมอไดยนคำาสงวา “ตามสบาย...พก” ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ใหหยอนเขาขวากอนเหมอนกบการพกทาปกตใหพดคยกนได เคลอนไหวรางกายไดตามสบาย แตตองใหเทาขางหนงอยกบท 2. หามนงหากผกำากบลกเสอไมอนญาต 3. เมอไดยนคำาสงวา “แถว...ตรง” ใหปฏบตเหมอนกบทาพกตามปกต • ทาพกนอกแถว เมอไดยนคำาสงวา “พกนอกแถว” ใหลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองปฏบตดงน 1. ใหแยกออกจากแถวทนท 2. ใหทกคนอยในบรเวณใกลเคยงกบทเขาแถว เพอจะไดกลบมาเขาแถวโดยรวดเรว เมอไดยนเสยงเรยกใหกลบมาเขาแถวอก เมอแยกแถวแลวไมทำาเสยงดงใหรบกวนผอน 3. เมอไดยนคำาสงวา “แถว” ใหทกคนกลบมาเขาแถวทเดมโดยจดแถวใหเรยบรอยเหมอนเดมและอยในทาตรง

ทาหนอยกบท • ทาขวาหน เมอไดยนคำาสงวา “ขวา…หน” ใหลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาขวา ยกสนเทาซาย และหมนตวไปทางขวา 90 องศา ใหสนเทาขวาและปลายเทาซายอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาขวาเมอหมนตวแลวใหขาซายเหยยดตรง บดสนเทาออกขางนอกพอตง 2. ซกเทาซายมาชดเทาขวาใหอยในทาตรงโดยเรว • ทาซายหน เมอไดยนคำาสงวา “ซาย…หน” ใหลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาซาย ยกสนเทาขวา และหมนตวไปทางซาย 90 องศา ใหสนเทาซายและ ปลายเทาขวาอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาซายเมอหมนแลวใหขาขวาเหยยดตรง บดสนเทาออกขางนอกพอตง 2. ชกเทาขวามาชดเทาซายใหอยในทาตรงโดยเรว • ทากลบหลงหน เมอไดยนคำาสงวา “กลบหลง…หน” ใหลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาขวา ยกสนเทาซาย และหมนตวไปทางขวา 180 องศา ใหสนเทาขวาและปลายเทาซายอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาขวา เมอหมนตวแลวใหขาซายเหยยดตรง บดสนเทาซายออกขางนอกใหตง 2. ชกเทาซายมาชดเทาขวาใหอยในทาตรงโดยเรว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

50

นท�นสอนใจ

เรอง ลกหมเรยนร

ลกหมเขามาในเมอง เหนหลายสงหลายอยางไมมทบาน จงอยากรวาสงนน สงนมไวทำาไม เชน ทางมาลายมไวทำาไม สะพานลอยมไวทำาไม แมจงบอกลกหมวาทางมาลายมไวใชในการเดนขามถนน การขามถนนตองมองซาย มองขวาใหด ถาไมระวงอาจเกดอบตเหตไดและลกหมตองเขาแถวเพอไมใหเดนชนกน สวนสะพานลอยปลอดภยกวาทางมาลาย ลกหมไดเหนขนรางรถไฟทกดขวางอยตรงกลางถนนกถามแม แมกบอกวาเปนสญญาณเตอนใหรถหยดชวยใหปลอดภย แมหมปลกฝงใหลกหมเปนคนดมวนย นทานเรองนสอนใหรวา การมวนยตองสรางตงแตวยเดก

เรอง นครไรวนย

เดกชายแผนเปนเดกทไมมระเบยบวนย เยนวนหนงหลงเลกเรยน แผนขามถนนไมระวงจงถกรถชนจนหมดสตไป เมอตนขนมากพบวาตนเองมาอยทนครไรวนย ทนผคนไมมระเบยบวนยจนแผนทนไมได และวนหนงแผนไปโรงเรยนกบเพอนชอหกางรจกทนครไรวนย โดยขบยานอวกาศไป แตหกางขบอยางนาหวาดเสยวจนไปชนกบยานอกลำาหนง ทำาใหแผนสลบไปเมอตนขนมาแผนกพบวาตนเองอยทโลกและไมอยากเปนคนไรวนยอกแลว นทานเรองนสอนใหรวา การขาดวนยทำาใหเกดอบตเหต

เรอง ก�รแบงเนอของสงโต

สงหโตตวหนงออกลาเหยอพรอมกบหมาจงจอก หมาไน และหมาปา พวกมนออกตระเวนลาเหยอจนกระทงไปพบกวางตวผตวหนง และไดปลดชวตมนเสย จากนนกมาถงคำาถามวาจะแบงซากกวางนอยางไรด เจาสงหโตออกคำาสงวา “พวกเจาจงแลเนอกวางออกเปนสสวน” สตวตวอนๆ จงทำาการถลกหนง และแบงเนอกวางออกเปนสสวน สงหโตซงยนอยหนาซากกวางนนจงประกาศการตดสนวา “เนอสวนแรกนนเปนของขาในฐานะจาวปา สวนทสองเปนของขาในฐานะผตดสน และอกสวนหนงกตองเปนของขาเพราะขาเขามารวมลาเหยอดวย สาหรบสวนทส เอาละ ขากอยากรเหมอนกนวาพวกเจาตวไหนจะกลาเขามาเอาไป” “เฮอ” หมาจงจอกครวญขณะเดนจากมาดวยหางทตกอยระหวางขาทงสองขาง นทานเรองนสอนใหรวา อยาคาดหวงความยตธรรมจากผมอำานาจเหนอกวา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

51

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 7 คว�มส�ม�รถเชงทกษะ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมความสามารถเชงทกษะดานสมรรถภาพทางกาย2. เนอห�

ความสามารถเชงทกษะ 2.1 การขวางและรบลกบอล 2.2 กระโดดกบ 2.3 มวนหนา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 ใบความร เรอง ความสามารถเชงทกษะ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบชวนคดชวนคยการออกกำาลงกายมหลายวธ เชน 1) การสรางความเขมแขงของกลามเนอ 2) การสรางความคลองแคลววองไว 3) การทรงตวเพอบคลกภาพ 4.4 ลกเสอเรยนรวธการพฒนาสมรรถนะทางกายจำานวน 3 เรองตามฐานกจกรรม • ฐานท 1 ขวางและรบลกบอลได 8 ใน 10 ครงระยะหาง 5 เมตร • ฐานท 2 กระโดดกบ • ฐานท 3 มวนหนา 4.5 ผกำากบสรปสงทไดจากการออกกำาลงกายใหกบลกเสอ 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความสามารถทเปนสมรรถนะทางกายของลกเสอเพอการผานเกณฑ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

52

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง

เพลง ออกกำ�ลง

ออกกาลง ดวยการรองราทาเพลง ใหครนเครง เสยงเพลงบรรเลงจบใจ รารองกนไป ไมมหมนหมองฤทย แลวเราเพลนใจ ดวยการรองราทาเพลง

ทาประกอบเพลง เขาแถวเปนวงกลม หรอเขาแถวตอนกได 1. ออก - แตะปลายเทาซายไปขางหนา นบจงหวะ 1 2. กำาลง - แตะปลายเทาซายไปดานขางลำาตวซาย นบจงหวะ 2 3. ดวยการรองรำาทำาเพลง - ยำาเทาอยกบท (ซาย-ขวา-ซาย) นบจงหวะ 3-4-5 4. ให - แตะปลายเทาขวาไปขางหนา นบจงหวะ 1 5. ครนเครง - แตะปลายเทาขวาไปดานขางลำาตวขวา นบจงหวะ 2 6. เสยงเพลงบรรเลงจบใจ - ยำาเทาอยกบท (ขวา-ซาย-ขวา) นบจงหวะ 3-4-5 7. รำารองกนไปไมมหมนหมองฤทย - ทำาทายอนตนตงแต 1-6 เพราะเราเพลนใจดวยการรองรำาทำาเพลง

ใบคว�มร

เรอง คว�มส�ม�รถเชงทกษะ

ขว�งและรบลกบอล

วธขวาง ใหขวางลกบอลดวยมอขวาหรอซายไปยงผรบในระดบเขมขดขนมาถงไหล วธรบ ใหรบลกบอลดวยมอทงสอง โดยยนมอออกไปขางหนาเลกนอย ตามองทลกบอล ผอนมอตามความแรงของลกบอลทมาสมผสมอ โดยไมใหลกบอลกระดอน

กระโดดกบ

วธกระโดดกบ ใหลกเสอคนหนงยนกมตว โดยเทาขวากาวไปขางหนาเลกนอย กมตวใหศรษะตำา เอามอขวาจบใตเขายนไว ทงนำาหนกตวใหอยตรงกลาง ยนใหมน สวนอกคนหนงวงกระโดดเขาขางหลง โดยใชมอแตะหลงคนกม แลวสปรงตวกระโดดขนไปใหลงสพนดนดวยปลายเทาอยางวองไว

มวนหน�

วธมวนหนา ใหลกเสอยนตรงแลวนงลงพรอมกบโนมตวลง เอามอทงสองแตะพนคอยๆ กมศรษะลงจรดพน พบตนคอใหไหลทงสองขางรองรบนำาหนก แลวมวนตวกลง พยายามใหตวกลม (อยาใหยดตว) เมอมวนเสรจแลวใหสปรงตวลกขนยนในทายนตรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

53

นท�นสอนใจ

เรอง ออกกำ�ลงก�ย

หมนอยอยากแขงแรง จงถามแมวา ทำาอยางไรจะแขงแรงตวใหญเหมอนพอหมได แมหมตอบวา “ตองออกกาลงกายนะลก มาแมจะสอนใหทานะลก” แมหมกสอนลกออกกำาลงกายทาตางๆ อยางสนกสนานจนเหงอออก ลกหมสนกสนานมาก คนนนลกหมนอนหลบฝนดเพราะไดขยบแขงขา ไดออกแรงไปเยอะมาก แถมตนมาตอนเชา แกมยงเปนสชมพดวย แมหมพดวา “นละเปนผลจากการออกกาลงกาย จะทาใหรางกายแขงแรงและเลอดไหลเวยนดนะลก” ลกหมจงตงใจวา จะออกกำาลงกายทกวนเลย นทานเรองนสอนใหรวา การออกกำาลงกายชวยใหรางกายแขงแรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

54

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 8 ก�รผกเงอนตอเชอก เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ และเกบเชอกอยางงายได2. เนอหา การผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ และการเกบเชอกอยางงาย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เชอก 3.3 ใบความร 1) เรอง การผกเงอน 2) เรอง การเกบเชอกอยางงาย 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบสาธตและใหลกเสอฝกปฏบตตามฐาน โดยแบงลกเสอออกเปน 2 กลมเทาๆ กน ใหแตละกลมเขาฐานท1 หรอ 2 เพยงฐานเดยว จากนนเขาฐานรวม • ฐานท 1 การผกเชอกดวยเงอนพรอด • ฐานท 2 การผกเชอกดวยเงอนขดสมาธ • ฐานรวม ลกเสอทเคยผานฐานท 1 จบคกบลกเสอทเคยผานฐานท 2 แลกเปลยนกนสอน ผกเงอนพรอดและเงอนขดสมาธ 4.4 ผกำากบสาธตการเกบเชอกอยางงายๆ 4.5 ผกำากบประเมนผลโดยการใหลกเสอเลนเกมตอเชอก 4.6 ผกำากบสรปประโยชนของเงอนพรอด และเงอนขดสมาธ แนะนำาใหลกเสอหาโอกาสฝกการผกเงอนใหคลอง เชน ผกผาผกคอ ผกสายรองเทา เปนตน 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความถกตองของการผกเงอน และสงเกตความคลองแคลววองไวในการผกเงอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

55

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง

เพลง เงอน

เชอกเสนยาวกลมๆ ดงามนาชมถาเราเอามาผกเงอนประโยชนกมมากมาย ผกงายแกงายนแหละความหมายของเงอนตะกรดเบด พรอด ประมง ผกรอน ผกซง ผกถงนอนบวงสายธน เลข 8 ปมตาไก จาชอเงอนเอาไว จะไดไมงง

เกม

เกม ตอเชอก

วธเลน 1) ใหลกเสอเขาแถวตอนลก 2) ใหลกเสอคนท 1-2-3 ของแตละหมดงเชอกกนดวยเงอนพรอด คนท 4-5-6 ตอเชอกดวยเงอนขดสมาธ 3) ผกำากบใหสญญาณ ลกเสอเรมตอเชอกกบเพอนตามทกำาหนดไว โดยผกจนเปนเดยวกน ดงใหตงแลววางลง 4) ผกำากบตรวจ ถาหมใดผกไดถกตองและเสรจกอน หมนนชนะ

ใบคว�มร

เรอง ก�รผกเงอน

เงอนพรอด ประโยชนของเงอนพรอด 1. ใชในการตอเชอกทมขนาดเทากนและเหนยวเทากน 2. ใชผกปลายเชอกเสนเดยวกน เพอผกมดหอสงของและวตถตางๆ 3. ใชผกเชอกผกรองเทา (ใชเงอนพรอดกระตกปลาย 2 ขาง) 4. ใชผกโบว ผกชายผาพนแผล ผกชายผาทำาสลง 5. ใชผกปลายเชอกกากบาทญปน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

56

ใบคว�มร

วธผกเงอนพรอด 1. นำาปลายเชอกดานซายทบปลายเชอกดานขวา 2. ออมปลายเชอกดานซายลงลอดใตเสนเชอกดานขวา 3. รวบปลายเชอกเขาหากน โดยใหดานขวาทบดานซาย จดเงอนใหแนนและเรยบรอย

เงอนขดสม�ธ

ประโยชนของเงอนขดสมาธ 1. ใชในการตอเชอกทมขนาดตางกน 2. ใชผกกบสงทมลกษณะเปนขอหรอเปนหอยแลว เชน เชอกรอยธงชาต เปนตน 3. ใชตอเสนดาย เสนไหมทอผา

วธผกเงอนขดสมาธ 1. งอเชอกเสนใหญใหเปนบวง สอดปลายเชอกอกเสนหนงเขาในบวงททำาไว  โดยสอดจากดานลาง 2. มวนปลายเชอกลงออมดานหลงของบวงททำาไวครงแรก 3. จบปลายเชอกขนไปลอดขดตวเอง  แลวจดเงอนใหแนนและเรยบรอยโดยการดงตามทศทางของลกศร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

57

ใบคว�มร

เรอง ก�รเกบเชอกอย�งง�ย

เชอก  เมอใชงานเสรจแลวคววรเกบใหเรยบรอย เพราะถาปลอยทงไวเชอกจะพนกนทำาใหเสยรปทรง และชำารด เมอจะใชงานกตองเสยเวลาแกอก หลงจากใชเชอกแลวใหเกบเชอกรอยไวทเขมขด หอยมวนเชอกลงดานขางตว เพอความเรยบรอยสวยงาม

วธท 1 นำาปลายเชอกมาวางไวในชองระหวางหวแมมอกบนวช แลวพนเชอกพนทบเชอกระหวางศอกกบชองหวแมมอกบนวช พนไปจนเหลอประมาณ 2 ฟต เอามอจบรวบกงกลางมวนเชอก เอาปลายเชอกทเหลอ 2 ฟต นนพนรดตรงกลางทจบ แลวผกแนนใหปลายเชอกทใชมอจบครงแรกโดยโผลออกมาพอใชถอได วธท 2 แบงเชอกออกเปน 2 สวน เทาๆ กน เอาสวนหนงพบกลบไปกลบมา 3 ครง เอาปลายเชอกดานทเหลอมาพนรอบสวนททบจนจรดปลายเชอกของสวนททบ แลวสอดปลายเชอกเขาในหวง แลวดงใหแนน

นท�นสอนใจ

เรอง ไขทองคำ�

ชายชราผหนงมฐานะยากจน สมบตทงหมดทเขามกคอบานเกาๆ หลงหนงกบแมหานตวหนงชงจะออกไข ใหเขานำาไปขายทตลาดทกวนวนละฟอง วนหนงแมหานนกสงสารชายชราจงนำาออกไขเปนทองคำาใหฟองหนง ชายชราดใจมากรบนำาไขทองคำาไปขายจนไดเงนมากมายฐานะกดขน จนชายชราเกดความโลภ อยากจะไดไขทองคำาคราวเดยวกนหลายๆ ฟอง ดวยความคดทวาในทองหานมไขทองคำาอยอกมาก วนหนงชายชราจงแอบยองเขาไปในเลาหาน แลวเอามดทเตรยมไปผาทองหานทนท แตอนจจา นอกจากจะไมพบไขทองคำาแมแตใบเดยวแลว หานกตองมาตายลงอก ตงแตนนมาเมอไมมหานกไมมไขทองคำาใหชายชรานำาไปขายอก นทานเรองนสอนใหรวา โลภมากมกลาภหาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

58

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 9 รทนปองกนโรค เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรจกโรคตดตอซงเปนโรคใกลตวทเกดขนไดกบทกคน 1.2 ลกเสอรจกวธรกษาฟน มอ เทา เลบ เสอผา และของใชสวนตวใหสะอาดอยเสมอ 1.3 ลกเสอรวธหายใจอยางถกวธ2. เนอห� 2.1 โรคตดตอทเปนโรคใกลตว และวธการปองกน 2.2 วธรกษาฟน มอ เทา เลบ เสอผา และของใชสวนตวใหสะอาดอยเสมอ 2.3 วธหายใจอยางถกวธ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณปองกนโรค เชน ผาปดปากจมก ถงมอยาง ความร เปนตน 3.3 ใบความร 1) เรอง โรคตดตอทเปนโรคใกลตว 2) เรอง สขบญญตแหงชาต 10 ประการ 3) เรอง การหายใจอยางถกวธ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบชวนคดชวนคยและสรางความตระหนก • ลกเสอเคยปวยเปนโรคตดตออะไรบาง • คดวาโรคเหลานนสามารถปองกนไดอยางไร 4) ผกำากบจดกจกรรมเปนฐานการเรยน 3 ฐาน โดยแบงลกเสอออกเปน 3 กลม • ฐานท 1 โรคไขหวดใหญ • ฐานท 2 โรคอจจาระรวง • ฐานท 3 โรคตาแดง 5) รวมกอง ผกำากบสมถามลกเสอวาไดความรอะไรบางในแตละฐาน 6) ผกำากบชวยเพมเตมใหสมบรณและสรป (ไมอยในทแออดอากาศไมถายเท, หลกเลยงการอยใกลชดกบผปวย ถาเลยงไมได ตองใชผาปดปาก ปดจมกปองกน, ลางมอ ใชชอนกลาง รบประทานอาหารสก ไมมแมลงวนตอม, หากตวเราเปนผปวยตองปองกนการแพรเชอโดยใชผาปดปากจมก) 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

59

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบชวนคดชวนคยและสรางความตระหนก • ลกเสอคดวาการรกษาฟน มอ เทา เลบ เสอผา และของใชสวนตวใหสะอาด มความสำาคญอยางไร • มใครรจกวธหายใจอยางถกวธบาง 4) ผกำากบจดกจกรรมเปนฐานการเรยน 3 ฐาน โดยแบงลกเสอออกเปน 3 กลม • ฐานท 1 การดแลรกษาฟน • ฐานท 2 การรกษามอ เทา เลบ เสอผา และของใชสวนตวใหสะอาด • ฐานท 3 การหายใจอยางถกวธ 5) รวมกอง ผกำากบสมถามลกเสอวาไดความรอะไรบางในแตละฐาน 6) ผกำากบชวยเพมเตมใหสมบรณและสรป 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการตอบคำาถามของลกเสอวา มความเขาใจถกตองเพยงใด และคำาตอบทไดเกดจากการคดบนพนฐานขอมลและความรทเปนจรง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง

เพลงก�ยบรห�ร

กามอขนแลวหมน หมน ชมอขนแลวโบกไปมา (ซา)กางแขนขนและลง พบแขนมอแตะไหลกางแขนขนและลง ชมอตรงหมนไปรอบตว

เพลง ออกกำ�ลง

ออกกาลง ดวยการรองราทาเพลง ใหครนเครง เสยงเพลงบรรเลงจบใจรารองกนไป ไมมหมนหมองฤทย แลวเราเพลนใจ ดวยการรองราทาเพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

60

ใบคว�มร

เรอง โรคตดตอทเปนโรคใกลตว

โรคไขหวดใหญ

ไขหวดใหญเปนโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจทเกดขนเปนประจำาทกป สาเหตเกดจากเชอไวรสไขหวดใหญ ในประเทศไทยมกมการระบาดในชวงกลางป เชอไขหวดใหญอยในนำามก เสมหะของผปวย ตดตอโดยการไอ จามรดกน หรอตดตอผานมอทเปอนนำามกหรอเสมหะของผปวยจากแหลงตางๆ เชน ผาเชดหนา แกวนำา ราวบนได ลกบดประต แลวใชมอมาสมผสบรเวณใบหนา เชอจงเขาสจมกและปาก หลงรบเชอประมาณ 1-3 วนจะมไขสง หนาวสน ปวดศรษะ ปวดเมอยกลามเนอ เจบคอ นำามกไหล ไอแหงๆ คลายไขหวดธรรมดา แตอาการรนแรงกวา และอาจมโรคแทรกซอน เชน หลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ ซงอาจทำาใหเสยชวตไดในผสงอายและเดกเลกๆ โดยทวไปอาการมกดขนใน 3-5 วนหลงเรมมอาการปวย และหายเปนปกตใน 7-10 วน เชอไขหวดใหญ 2009 เปนเชอชนดสายพนธ เอ จดไดวาเปน “โรคตดตออบตใหม” เพราะเขาเงอนไขทวาเปนโรคตดตอทเกดจากเชอตวใหม อนเนองมาจากการกลายพนธของไวรส จนเกดเปนไวรสสายพนธใหมทมสารพนธกรรมผสมกนของเชอไขหวดใหญ ของหม นก และคน จงทำาใหมการระบาดอยางรวดเรวเพราะคนสวนใหญยงไมมภมคมกน การปองกน

1. รกษาสขภาพใหแขงแรงอยเสมอ โดยการออกกำาลงกายเปนประจำา พกผอนใหเพยงพอ และรบประทานอาหารทมประโยชน โดยเฉพาะผกและผลไม เพอใหรางกายไดรบสารอาหารและวตามนเพยงพอ และสรางภมตานทานโรคไดด 2. หลกเลยงการคลกคลใกลชด หรอใชของใชสวนตวรวมกบผอน โดยเฉพาะผมอาการไขหวด 3. รกษารางกายใหอบอนในชวงอากาศหนาวเยน 4. หากมอาการปวยเปนไขหวดหรอไขหวดใหญ ควรระมดระวงไมแพรเชอใหผอน โดยการปดปากและจมกดวยผาเชดหนาขณะไอ จาม และหมนลางมอบอยๆ 5. ฉดวคซนปองกนไขหวดใหญทกป โดยเฉพาะเดก และผสงอายซงมแนวโนมเกดโรคแทรกซอนไดงาย

โรคทองรวง

ทองรวง คอ การถายอจจาระทมจำานวนมากกวาปกตตงแต 3 ครงขนไปใน 1 วน หรอถายเปนนำาจำานวนมาก หรอเปนมกเลอด แมเพยง 1 ครงตอวน สาเหตของโรค แบงไดเปน 2 ชนด คอ 1. ทองรวงจากการตดเชอ ทงจากเชอไวรสและเชอแบคทเรย มอาการและลกษณะอจจาระท

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

61

ใบคว�มร

แตกตางกนไดแก อหวาตกโรค จะมอจจาระคลายนำาซาวขาว ผปวยจะอาเจยน ออนเพลย และมอาการซม สวนทองรวงจากเชอบดมกจะมอจจาระเปนมกเลอดรวมกบ อาการอาเจยน ไขสง และออนเพลย 2. ทองรวงชนดไมมการตดเชอ ทพบบอยเกดจากการขาดนำายอยแลคเตส ททำาการยอยนำาตาลในนม จากการศกษาพบวา 80-90 เปอรเซนตของคนไทยขาดนำายอยตวน อาการมกเกดภายหลงจากการดมนมประมาณ 1-2 ชวโมง คอจะรสกโครกครากในทอง ปวดทองแบบปวดบดๆ และมอาการทองรวงเปนนำา 1-2 ครงแลวจงคอยหายไป การปองกน 1. ลางมอใหสะอาดดวยสบบอยๆ โดยเฉพาะกอนรบประทานอาหารและหลงจากเขาหองนำา 2. ลางผกผลไมใหสะอาด โดยลางผานนำาหลายๆ ครง หรอแชในนำาเกลอ หรอแชในนำาละลายดางทบทม หรอนำาผสมเบกกงโซดา 3. ลางภาชนะใหสะอาดทกครง เชน เขยง มด ชอน สอม ถวย จาน แกวนำา และควรใชชอนกลางทกครงในการรบประทานอาหารรวมกบผอน 4. รบประทานอาหารทปรงสกใหมๆ และผานการปรงทถกตองปลอดภย ถาจำาเปนตองนำามารบประทานอก ควรทำาใหรอนจนเดอดปด ๆจงจะปลอดภย 5. ควรตมนำาใหสกทกครงกอนนำามาดม โดยเฉพาะนำาทกดจากตกดทวไป เพราะอาจจะมการปนเปอนเชอโรคได การรกษาและดแลผปวยโรคทองรวง 1. ดมสารละลายนำาตาลเกลอแรโออารเอส สตรขององคการเภสชกรรมหรอองคการอนามยโลก ใหจบทละนอยแตบอยครง ในปรมาณทเทากบปรมาณอจจาระทถายออกมาในแตละครง เพอปองกนการขาดนำาและเกลอแร สารละลายนำาตาลเกลอแรน สามารถทำาเองไดโดยผสม นำาตาลทราย 2 ชอนโตะ เกลอปนครงชอนชา นำาตมสกทเยนแลว 750 ซ ซ คนใหละลายและเขากนด ใชภายใน 24 ชวโมง 2. หากมอาการผดปกต ควรรบนำาสงโรงพยาบาล เชน ถายหรออาเจยนไมหยด หวนำาตลอดเวลา หรอปสสาวะไมออกเนองจากขาดนำามาก หนามด ชอกหรอหมดสต มไข ปวดทองรนแรง หรอเวลาถายจะรสกปวดเบงตลอดเวลาเนองจากเปนอาการของบด 3. ขบถายในสขภณฑทถกสขลกษณะ ลางมอใหสะอาดเสมอทกครงหลงจากการขบถายดวยนำาและสบ เนองจากอหวาตกโรคเปนโรคทตดตอไดงายและแพรระบาดไดอกดวย 4. กำาจดอาเจยนของผปวย โดยเททงลงโถสวม ราดนำาใหสะอาด แลวราดตามดวยนำายาฆาเชอโรค เชน นำายาลางหองนำาหรอนำายาซกผาขาวกได 5. สงของเครองใชของผปวยรกษาใหสะอาดเสมอ ซงรวมถงเสอผา ผาปทนอน ปลอกหมอน ผาเชดตว ทำาการซกใหสะอาดและนำาออกตากแดดเพอฆาเชอโรคดวย 6. ผดแลใกลชดผปวยควรหมนลางมอดวยการฟอกสบใหสะอาดอยเสมอ เพอเปนการปองกนเชอปนเปอนจากมอสอาหารและเกดการตดโรคได 7. ไมควรซอยารบประทานเองโดยเฉพาะยาฆาเชอและยาหยดถาย เพราะอาจเกดอนตรายจากยาได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

62

ใบคว�มร

โรคต�แดง

โรคตาแดง เปนการอกเสบของเยอบตา มสาเหตจากการตดเชอไวรส แบงออกไดเปน 3 ชนด คอ  ชนดตาอกเสบไมมาก ชนดตาอกเสบรนแรง และชนดทมคออกเสบรวมดวย พบไดในคนทกเพศ ทกวย มกเกดในโรงเรยน โรงพยาบาล ททำางาน สถานเลยงเดก ซงเปนสถานททมผคนอยรวมกนเปนจำานวนมาก มกระบาดในชวงฤดฝน

การตดตอ 1. การคลกคลหรอสมผสนำาตาของผปวยทตดมากบนวมอ และแพรจากนวมอมาตดทตาโดยตรง 2. ใชเสอผา หรอสงของรวมกบผปวย 3. ฝนละออง หรอนำาสกปรกเขาตา 4. แมงหว หรอแมลงวนตอมตา 5. ไมรกษาความสะอาดของรางกาย โดยเฉพาะมอและใบหนา โรคตาแดง ไมตดตอทางการสบสายตา ทางอากาศ หรอรบประทานอาหารรวมกน และอาการตาแดงจะเกดไดภายใน 1-2 วนหลงไดรบเชอ มอาการนาน 5–10 วน ระยะการแพรเชอประมาณ 14 วน อาการ ตาแดง เคองตามาก ตาขาวจะมสแดงเรอๆ เพราะมเลอดออกทเยอบตาขาว นำาตาไหล เจบตา และมขตาออกมาก ตอมนำาเหลองหลงหมกเจบและบวม มกเปนขางเดยวกอน แลวจงตดตอมายงตาอกขางใน 1-2 วน ถาไมระวงใหดอาจเกดแผลทตาดำาได การรกษา 1. พบแพทยเพอรบยาอยางถกตอง รกษาตวอยทบานอยางนอย 3 วนเพอปองกนการตดตอ 2. ไมควรใชผาเชดหนาเชดขตา เพราะผาเชดหนาจะเกบสะสมเชอไวและตดตอไปยงผอนได 3. ควรใสแวนกนแดดเพอลดการระคายเคองแสง 4. ไมควรใชผาปดตา เพราะอาจทำาใหเกดการตดเชอมากขน 5. งดใสคอนแทกเลนสจนกวาตาจะหายอกเสบ 6. ควรพกผอนใหเตมท และพกการใชสายตา 7. รกษาความสะอาด และตองลางมอใหสะอาดทกครงทจบบรเวณใบหนาและตา เนองจากโรคตาแดง จะตดตอโดยการสมผสมากทสด การลางมอจะชวยตดการแพรกระจายเชอไดอยางด การปองกน 1. หมนลางมอ ดแลรกษาความสะอาดของรางกาย สงของเครองใชใหสะอาดอยเสมอ 2. ไมคลกคลใกลชด หรอใชสงของรวมกบผปวย 3. ถามฝนละออง หรอนำาสกปรกเขาตา ควรลางตาดวยนำาสะอาดทนท 4. อยาปลอยใหแมลงหว หรอแมลงวนตอมตา 5. หมนตางๆ เชน เสอผา ผาเชดตว ผาปทนอน ปลอกหมอน ใหสะอาดอยเสมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

63

ใบคว�มร

เรอง สขบญญตแหงช�ต 10 ประก�ร

1. ก�รดแลรกษ�ร�งก�ยและของใชสวนตวใหสะอ�ด

• อาบนาทกวนอยางนอยวนละ 2 ครง ใชสบฟอกทกสวนของรางกายใหทวและมการขดถขไคลตามบรเวณตางๆ และเชดตวใหแหงดวยผาทสะอาด • สระผมอยางนอยสปดาหละ 2 ครง ใชสบหรอแชมพสระผมจนสะอาด แลวเชดใหแหงดวยผาทสะอาด และหมนหวผมใหเรยบรอย • รกษาอนามยของดวงตา อานหรอเขยนหนงสอระยะหางประมาณ 1 ฟต โดยมแสงเพยงพอ, ดโทรทศนในระยะหางอยางนอย 1 เมตรครง รบประทานอาหารทมสวนชวยบำารงสายตา เชน ฟกทอง ผกบง, ใสแวนกนแดดถาจะเปนตองมองในททมแสงสวางมากเกนไป และตรวจสายตาอยางนอย ปละ 1 ครง • รกษาอนามยของห เชด ใบหและรหเทาทนวจะเขาไปได ระวงไมใหนำาเขาห ไมควรสงนำามกแรงๆ หลกเลยงการถกกระทบกระแทกหโดยแรง และหลกเลยงบรเวณทมแสงดงมากๆ • รกษาอนามยของจมก ไมถอนขนจมก ไมนำาสงแปลกปลอมเขาไปในจมก การไอหรอจาม หรอการสงนำามกจะตองใชผาหรอกระดาษเชดหนาทสะอาด • ตดเลบมอเลบเทาใหสนอยเสมอ - การปลอยเลบยาวหรอเลบดำา จะเปนแหลงสะสมของเชอโรคตามซอกเลบ และไมควรกดเลบ - ลางมอและเทาใหสะอาดอยเสมอ และเมอรบประทาน อาหารกจะตดไปกบอาหารทำาใหเกดโรคอจจาระรวง กอนและหลงการรบประทานอาหารและหลงการใชสวมจะตองลางมอใหสะอาดดวย - สวมรองเทาทกครงเมอออกจากบาน รองเทาควรมขนาดทพอดและรกษาความสะอาดอยเสมอ ถาใสถงเทาดวยควรเปลยนและซกทกวน • ถายอจจาระเปนเวลาทกวน ควรฝกใหเปนเวลาทกวนในตอนเชาอยาใหทองผกบอยๆ เพราะจะทำาใหเกดโรครดสดวงทวาร และเปนมะเรงลำาไสใหญได • ใสเสอผาทสะอาดไมอบชนและใหความอบอนเพยงพอ เสอผาทใชแลวทงชนนอกและชนในจะตองมการทำาความสะอาดดวยสบ หรอผงซกฟอกทกครง แลวนำาไปผงหรอตากแดดใหแหง ไมใสเสอผาซำาๆหรอซกไมสะอาด อบชน เพราะจะทำาใหเกดโรคผวหนงได • ของใชสวนตว อนๆ นอกจากเสอผา และรองเทา แลว ของใชสวนตวอน ๆ เชน ทนอน กระเปานกเรยน อปกรณการเรยน ภาชนะใสอาหารและนำา กตองดแลรกษาใหเปนระเบยบ อยในสภาพดและรกษาความสะอาดเชนกน

2. รกษ�ฟนใหแขงแรงและแปรงฟนทกวนอย�งถกตอง

• แปรงฟนอยางนอยวนละ 2 ครง เชาและกอนนอน แปรงสฟนทใชควรมขนแปรงทออนนม ปลายขนแปรงมน เพอปองกนไมใหฟนสก และเหงอกเปนแผล และอยาลมแปรงลนดวย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

64

ใบคว�มร

• เลอกใชยาสฟนผสมฟลออไรด ชวยเสรมสรางความแขงแรงของฟนและปองกนฟนผได ไมจำาเปนตองใชยาสฟนมากๆ เพยงแตะบนขนแปรงพอชนกพอแลว • หลกเลยงการกนลกอม ทอฟฟ หรอขนมขบเคยว หวานเหนยว เพราะมสวนผสมของนำาตาลเปนสวนใหญ ซงตดฟนงายยากตอการทำาความสะอาด ควรเลอกทานผลไมตามฤดกาล • ตรวจสขภาพในชองปากอยางนอยปละ 1 ครง ควรไปพบทนตแพทยเพอตรวจสขภาพในชองปากอยางนอยปละ 1 ครง • หามใชฟนกด ขบ อาหารทเปนของแขง จะทำาใหฟนแตก บน หรอเก รวมทงจะทำาใหกลามเนอทยดขากรรไกรอกเสบได

3. ล�งมอใหสะอ�ดกอนกนอ�ห�รและหลงก�รขบถ�ย

การลางมอใหถกวธ ทำาใหมอเปยกนำา ฟอกสบ ถใหทวทงฝามอดานหนาและหลงมอ ถตามงามมอและซอกเลบใหทว เพอใหสงสกปรกหลดออกไปพรอมทงถขอมอ ลางนำาใหสะอาด แลวเชดใหแหงดวยผาทสะอาด เปนการปองกนการแพรเชอและตดเชอโรคได

4. กนอ�ห�รสก สะอ�ด ปร�ศจ�กส�รอนตร�ยและหลกเลยงอ�ห�รรสจด สฉดฉ�ด

• เลอกซออาหารสด สะอาด ปลอดสารพษ โดยคำานงถงหลก 3 ป. คอ ประโยชน ประหยด ปลอดภย • ปรงอาหารทถกสขลกษณะ และใชเครองปรงรสทไดมาตรฐาน คำานงถงหลง 3 ส. คอ สงวนคณคา สกเสมอ สะอาดปลอดภย • กนอาหารใหครบ 5 หม เพยงพอตอความตองการของรางกาย • กนอาหารปรงสกใหมๆ และใชชอนกลางในการกนอาหารรวมกน • หลกเลยงอาหารสกๆ ดบๆ อาหารรสจด อาหารใสสฉดฉาด • ดมนำาสะอาดอยางนอยวนละ 8 แกว

5. งดสบบหร สร� ย�เสพยตด ก�รพนน และก�รมวสมท�งเพศ

6. สร�งคว�มสมพนธในครอบครวใหอบอน

ทกคนในครอบครวชวยกนทำางานบานมการปรกษาหารอ และแสดงความคดเหนรวมกน มนำาใจและไดทำากจกรรมสนกสนานรวมกน

7. ปองกนอบตภยดวยคว�มไมประม�ท

ดแลตรวจสอบ ระมดระวงอปกรณเครองใชไฟฟาภายในบาน ของมคม หรอไมขดไฟ รวมถงระมดระวงเพอปองกนอบตภยในทสาธารณะ เชน การใชรถใชถนน เปนตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

65

ใบคว�มร

8. ออกกำ�ลงก�ยสมำ�เสมอ และตรวจสขภ�พประจำ�ป

ออกกำาลงกายใหเหมาะสมกบสภาพรางกายและวย อยางนอยสปดาหละ 3 ครง ครงละ 20-30 นาท และตรวจสขภาพประจำาปอยางนอยปละ 1 ครง

9. ทำ�จตใจใหร�เรงแจมใสอยเสมอ

พกผอนนอนหลบใหเพยงพอ จดสงแวดลอมใหเหมาะสมนาอยนาอาศย มองโลกในแงด ใหอภยและยอมรบขอบกพรองของคนอน เมอมปญหาไมสบายใจควรหาทางผอนคลายในทางทถกตองเหมาะสม

10. มสำ�นกตอสวนรวม รวมสร�งสรรคสงคม

ทงขยะในทรองรบ หลกเลยงการใชวสดอปกรณทกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม เชน โฟม ถงพลาสตก มการใชสวมทถกสขลกษณะ ใชทรพยากรอยางประหยด และชวยอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

เรอง ก�รห�ยใจอย�งถกวธ

การหายใจ คอการทคนเราสดลมหายใจหรออากาศบรสทธเขาปอด โดยเราสามารถหายใจเอาอากาศเขาสรางกายได 2 ทางคอ ทางจมก ซงเปนทางปกต และทางปาก ซงเปนทางฉกเฉน เราอาจจำาเปนตองหายใจทางปาก เชน ในขณะเปนหวดและไมสามารถหายใจทางจมกได การวายนำา การหายใจอยางถกวธ ควรหายใจทางจมก เพราะภายในโพรงจมก สามารถควบคมอณหภม และความชน รวมทงกรองฝนละอองในอากาศทหายใจเขาปอดได ในขณะหายใจเขาหนาทองจะปองออก และแฟบลงขณะหายใจออก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

66

นท�นสอนใจ

เรอง สนขจงจอกฟนดำ�

แมกระตายตวหนง มลก 7 ตว อาศยอยในปาใหญ วนหนงแมกระตายตองออกไปหาอาหารนอกบาน จงบอกกบลกๆ วา อยาเปดประตใหคนอนนอกจากแมเทานน! ตอมาไมนานกมเสยงเคาะประต กอก กอก กอก!!! จากนนกมเสยงทแหบแหงพดวา “แมกลบมาแลวจะ” แตลกกระตายทงหลายไมเชอเพราะเสยงแหบแหงไมเหมอนแมกระตาย จงบอกวา “ไหนยนหนามาใหดหนอยวาเปนแมจรงหรอเปลา?” เจาสนขจงจอกฟนดำาพยายามพดจาเสยงออนหวานเพอใหลกกระตายเชอวาแมกลบมาแลวจรงๆ แตพอเจาสนขจงจอกยนหนาเขามา บรรดาลกกระตายกพากนตกใจกบฟนแหลมๆ ดำาๆ ของเจาสนขจงจอก ลกกระตายตวหนงพดขนมาวา “นไมใชแมของเราแนแน แมของเราฟนขาวสะอาด”    “นตองเปนสนขจงจอกฟนดาอยางแนนอน” เจาลกกระตายอกตวหนงพดขน ลกกระตายจงสอนใหเจาสนขจงจอกฟนดำารจกการแปรงฟน และยนแปรงสฟนให ลกกระตายทง 7 ตว จงพากนแปรงฟนใหเจาสนขจงจอกฟนดำาด เมอมนแปรงฟนตามลกกระตาย ฟนของเจาสนขจงจอกขาวขนทนตา นทานเรองนสอนใหรวา เดกดตองหมนแปรงฟน อยางนอยวนละ 2 หน เมอตนนอนในตอนเชา และกอนเขานอนในตอนกลางคน

เรอง ฟ. ฟน ฝนไป...

ตอมไดรางวลเปนลกกวาดถงใหญ จากการแขงขนวงกระสอบในงานสงทายปเกา เขากนลกกวาดเขาไปมากมายและไมแปรงฟนกอนนอน แลวเขากฝนวาตวเขากลายเปนฟนซหนง ขางๆ กายมฟนซตางๆ กำาลงรองไหอย เพราะมนำาตาลเหนยวๆ จากลกกวาดทกนเขาไปมาเกาะเตมไปหมด และทำาใหเขาปวดฟนมาก ตอมตกใจตนขน ตงแตนนมาเขาแปรงฟนทกวน ทงหลงตนนอน และกอนเขานอน รวมทงเลกกนลกกวาดอกดวย นทานเรองนสอนใหรวา เดกๆ ควรดแลรกษาความสะอดฟนอยเสมอ รวมทงไมควรรบประทานลกอม และขนมหวาน เพอชวยไมใหฟนผ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

67

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 10 อ�ห�รดมคณค� เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรจกประโยชนและคณคาของอาหารประเภทผก2. เนอห�

ประโยชนและคณคาของผก3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ผกชนดตางๆ 5 ชนด 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบและลกเสอสนทนาถงประโยชนและคณคาของอาหารทมตอรางกาย 4.4 ผกำากบนำาผกอยางนอย 5 ชนดมาใหลกเสอด แลวชวนคด • ผกนมชอวาอยางไร อยในอาหารอะไรบาง (ทลกเสอเคยเหนในบานและรานอาหาร) • เคยรบประทานผกชนดใดบาง • คณคาของผกทมตอรางกาย (ไมทำาใหทองผก ไมอวน มวตามนหลายชนดชวยบำารงรางกาย) • ถาไมรบประทานผกจะเกดผลเสยอะไรบาง (ทองผก ปวดทอง ขาดวตามนและเกลอแร รางกายไมแขงแรง) 4.5 ใครชอบรบประทานผกชนดใดบาง • ใหลกเสอเขาแถวตามชนดของผกทตนเองชอบ สอบถามถงเหตผลทชอบ • เปดโอกาสใหลกเสอเขาแถวตามชนดของผกอนๆ ทชอบดวย (ลกเสอบางคนอาจชอบผกหลายๆอยางพรอมทงบอกเหตผลทชอบทกครง) 4.6 ผกำากบสรปแนวคดทควรได เชน รบประทานผกและอาหารใหครบ 5 หม จะทำาใหรางกายแขงแรงสมบรณ รปรางสวยงาม 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจใฝรในเรองการรบประทานผก 5.2 ซกถามความเขาใจในเรองประโยชนและคณคาของผก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

68

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เพลง

เพลงผก (ทำ�นองข�วโพดส�ล)

พรวนดนกนเสยใหหมด จะปลกผกสด ชนดผกกาด ผกบง แตงกวา แครอท คะนา วตามนมากมถวฝกยาว ผกกระเฉด กะหลาปล กวางตงกมวตามนมากมายรมรวเราปลกกฐน ถวแขก ถวดน ตาลง ฟกทองฉลาดดลกเสอสารอง ทกหมทกกองรกการกนผก

เกม

เกมผกสด

วธเลน 1. ใหลกเสอแตละคนสมมตตวเองเปนผกชนดตางๆ ตามทชอบ (หามบอกใคร) ดงน 1.1 ผกคะนา 1.2 ผกกาด 1.3 ผกช 1.4 ผกบง 2. จดใหลกเสอนงเปนรปวงกลม 3. ผกำากบ และลกเสอ รองเพลง “ผกคะนา ผกกาด ผกบง ผกช” แลวเดนวนในวงกลม ระหวางทลกเสอกำาลงนงอย พรอมกบปรบมอตามจงหวะ 4. หลงจากท ผกำากบเปานกหวด จะตะโกนบอกชอชนดผกทตองการ จากนนใหลกเสอทเปนผกชนดทตรงกบผกำากบบอก ใหมาตอหลงผกำากบแลวเดนตามผกำากบในวงกลม

นท�นสอนใจ

เรอง กงกงทองผก

กงกงชอบกนอาหารสารพด ยกเวนผก ผลไม เวลาแมเตรยมผกผลไมมาใหกนทไร กงกงกแอบคายทงทกท จนวนหนงกงกงปวดทองอ จงไปเขาหองนำา แตเบงเทาไรกไมออกสกท กงกงปวดทองและเจบกนมาก เลยรองเรยกแมมาชวย แมอธบายใหกงกงฟงวาผกผลไมมวตามน และชวยใหขบถายงาย ในทสดกงกงกยอมปรบเปลยนนสย หนมากนผกผลไม และขบถายเปนเวลา แลวกงกงกไมทองผกอกเลย นทานเรองนสอนใหรวา การกนผกมประโยชนมาก นอกจากจะมวตามนชวยใหรางกายแขงแรงแลว ยงชวยใหทองไมผกอกดวย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

69

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 11 คว�มปลอดภยในบ�น เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอเขาใจสาเหตตางๆ ททำาใหเกดอบตเหตภายในบานและการปองกน 2. เนอห�

สาเหตตางๆ ททำาใหเกดอบตเหตภายในบานและการปองกน3. สอ/วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ความปลอดภยในบาน 3.3 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบชวนลกเสอสนทนาเกยวกบการเกดอบตเหตในบาน • ใครเคยเกดอบตเหตในบานบาง ลองเลาใหเพอนฟงหนอย (เปดโอกาสใหเลา 2–3 คน) แลวสรปตวอยางอบตเหตในบาน เชน การพลดตกหกลม ไฟฟาดด ไฟไหมนำารอนลวก ใชยาผด อคคภย ของมพษ แกส แมงสตวกดตอย ของมคมตางๆ เปนตน 4.4 ผกำากบใหหมลกเสอชวยกนคดวธจดการหรอปองกนอบตเหตในขอ 4.3 หมละ 2 ประเภท ทไมซำากน 4.5 ใหตวแทนหมลกเสอรายงานทละหม และผกำากบอธบายเพมเตม และสรป 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความสนใจและการเขารวมกจกรรม การตอบคำาถามและแสดงความคดเหน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

70

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เพลง

เพลง ลมโบลกเสอ

สนกกนไปพาใจใหรนเรง รวมบนเทงกบลกเสอดกวา(ซา)กายและใจจะคลายเหนอยลา ยงรกษาอายยนนานกจการงานเราลกเสอไมหวน เพราะทกวน ใจเรารนเรง

ใบคว�มร

เรอง คว�มปลอดภยในบ�น

ภ�พประกอบก�รเรยนร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

71

ใบคว�มร

ส�เหตททำ�ใหเกดอบตเหตในบ�น อบตเหตและอนตรายทเกดขนภายในบาน เนองจากมาจากการขาดความมระเบยบวนยและขาดความรอบคอบเปนสวนใหญ อบตเหตทเกดขนเสมอจากสาเหตตอไปน 1. การพลดตกหกลม 2. ไฟฟา 3. ไฟไหม นำารอนลวก 4. ใชยาผด 5. อคคภย 6. ของมพษ แกสพษ และสตวรายตางๆ 7. ของมคมตางๆ

วธปองกนอบตเหตภ�ยในบ�น

1. จดวางเครองเรอน และเครองใชตางๆ ใหเปนระเบยบ ของเลนเดกควรจดใหเปนระเบยบไมเกะกะ และไมวางของเกะกะตามขนบนได รวมทงบรเวณบานทอาจทำาใหสะดด และพลดตกหกลมได 2. อยาใชมอทเปยกนำาดบสวตชไฟ การถอดเตาเสยบ ใหจบทตวเตาเสยบแลวดงออก อยาดงทสายไฟฟาเพราะอาจทำาใหสายไฟฟาขาดภายในและเกดกระแสไฟฟาลดวงจรได 3. ระมดระวงเรองไฟในการหงตม และการยกของรอน เชนนำารอน ถวยแกงรอนๆ 4. ไมรบประทานยาใดๆ กอนจะมนใจในความปลอดภย ดวยการถามผใหญ 5. ไมเปดกลอง หบหอทไมรทมา ระวงการสมผสกบสงของมพษ 6. ระวงและหลกเลยงจากแมลงมพษตางๆ เชน แมลงปอง ตะขาบ ผง แตน รวมทงสตวเลยงทอาจทำาอนตรายได เชนสนข แมว 7. ระมดระวงในการใชของมคม และของแหลมตางๆ ถายงไมสามารถใชของเหลานไดจนชำานาญควรขอควมชวยเหลอจากผใหญชวย

นท�นสอนใจ

เรอง หม�ป�กบนกกระเรยน

หมาปากำาลงกนกระตายปาทฆาไดอยางตะกละตะกลาม แตทนไดนนกระดกชนเลกๆ กไปตดคอของมน และมนไมสามารถกลนกระดกชนนนลงไปได ไมนานมนกรสกเจบทคอหอย กเลยวงไปวงมา รองครวญคราง พยายามหาหนทางบรรเทาความเจบปวด มนพยายามขอรองใครกตามทมนเจอใหชวยเอากระดกออกไปท “ไมวาจะขออะไรขากใหไดทงนน” หมาปาพด “ถาชวยเอากระดกออกไปได” ในทสด นกกระเรยนกตกลงทนะชวย มนบอกหมาปาใหนอนลง พรอมกบอาปากใหกวางมากทสดเทาทจะกวางได แลวนกกระเรยนกยดคอยาวๆ ของมนเขาไปในปากหมาปาใชจงอยปากของมนเขยกระดกชนนนหลดออกมาได “เจาจะใหอะไรขาเปนรางวลตามทสญญาไว” นกกระรยนถาม หมาปาแสยะยมแยกเขยว และพดวา “จงสานกตนไวเถด เพราะเจาเพงเอาหวของเจาเขามาในปากของขาและเอามนออกมาไดอยางปลอดภย นนนาจะเปนรางวลทยงใหญสาหรบเจา” นทานเรองนสอนใหรวา ความกตญกบความโลภไมอาจรวมทางกนได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

72

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 12 ก�รเดนข�มถนนอย�งปลอดภย เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอบอกความหมายและวธปฏบตตนตอเครองหมายจราจรทเกยวของกบชวตประจำาวนได 1.2 ลกเสอสามารถขามถนนอยางปลอดภย 2. เนอห�

2.1 ความหมายและวธปฏบตตนตอเครองหมายจราจร ทเกยวของกบชวตประจำาวน 2.2 การขามถนนอยางปลอดภย 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 แผนภมภาพเครองหมายจราจรทเกยวของในชวตประจำาวน 3.3 ใบความร เรอง เครองหมายจราจรและการขามถนนอยางปลอดภย 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบ อธบาย สญญาณไฟจราจร สญญาณไฟสำาหรบคนขามถนน การใชทางมาลาย และสะพานลอย 4) ผกำากบทบทวนโดยใหลกเสอแตละหมแขงขนกน บอกความหมายของสญญาณไฟตางๆ การใชทางมาลาย และสะพานลอย 5) ผกำากบใหลกเสอเลนเกมวงผลดจราจร โดยเปรยบเทยบใหเขาใจวา สแดงใหหยดเลน สเหลองใหรอกอน และสเขยวจงไปได เหมอนกบสญญาณไฟจราจร 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบทบทวนชวนสนทนาดวยคำาถามวา • ใครเคยขามถนนบางใหยกมอขน สมถาม 1-2 คน วาขามอยางไร มใครชวยพาขาม • ลกเสอคดวา ในการเดนถนนและการขามถนนอาจเกดอนตรายอะไรไดบาง และคดวาจะระวงตนเองไดอยางไร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

73

4) ผกำากบชวนลกเสอรองเพลงขามถนน และถอดความหมายของเนอเพลง ขามถนนบนสะพานลอย หรอลอดอโมงคเหนอยหนอย แตกปลอดภยด ขามถนนบนทางมาลาย มองขวามองซาย และมองขวาอกท หากปลอดภยขามไดอยารอร ครงหลงมองซายอกท เพราะอาจจะมรถมา 5) ผกำากบจดสถานทเปนถนนจำาลอง ทบทวนสญญาณไฟจราจร สญญาณไฟคนขามถนน สาธตการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย 6) หมลกเสอฝกการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภยตามขนตอนการสาธต 7) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป วธการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย 8) ผกำากบเลานทานสอนใจ 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความเขาใจเรองสญญาณไฟจราจร และวธการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เพลง

เพลง ข�มถนน

อยาเหมอมอง ตองดขางหนา อกซายและขวา เมอจะขามถนนหากยวดยานมากหลาย กตองอดใจทน อยาตดหนารถยนต ทกทกคนควรระวงเอย มง แซะ มง แซะ แซะ มง    ตะลมตมมง  (ซา)

เพลง ข�มถนน

ขามถนนบนสะพานลอย หรอลอดอโมงคเหนอยหนอย แตกปลอดภยดขามถนนบนทางมาลาย มองขวามองซาย และมองขวาอกท หากปลอดภยขามไดอยารอร ครงหลงมองซายอกท เพราะอาจจะมรถมา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

74

เกม

เกม วงผลดจร�จร

วธเลน ลกเสอแตละหมเขาแถวตอนลกจำานวนเทาๆ กน จดทำาบตรสแดง 3 ใบส เหลอง 3 ใบ สเขยว 6 ใบ แตละชดวางไวหนาหมลกเสอ หางจากหวแถวประมาณ 5 เมตร เมอไดยนสญญาณเรมเลนใหคนแรกของแตละหมวงไปหยบบตร หากไดบตรสแดงใหควำาบตรไวดงเดม แลววงกลบมาตอแถวเดมเพอเตรยมเลนใหม หากเปนบตรสเหลองใหควำาบตรและรออยตรงนนเพอรอเลนใหม หากไดบตรสเขยวใหรบนำาบตรไปไวอกจดหนงแลวนงรอสมาชก หมใดไดบตรสเขยวครบกอนเปนหมทชนะ

ใบคว�มร

เรอง เครองหม�ยจร�จร และคว�มปลอดภยในก�รเดนถนน

เครองหม�ยจร�จร เปนสญลกษณทางจราจรทใชในการควบคมการจราจร มกเปนสญญาณแสงหรอปาย เพอกำาหนดหรอบงคบการเคลอนตวของจราจร การจอด หรออาจเปนการเตอน หรอแนะนำาทางจราจร • สญญาณไฟจราจร สญญาณไฟจราจรโดยทวไปประกอบดวยสญญาณไฟสามส ตดตงตามทางแยกตางเพอควบคมการจราจรตามทางแยก โดยทงสามส ไดแก สแดงใหรถหยด สเหลองใหรถระวง เตรยมหยด และสเขยวคอใหรถไปได สำาหรบสญญาณไฟจราจรพเศษ เชน มสเหลองเพยงสเดยวกระพรบอย ใชสำาหรบทางแยกทไมพลกพลานหมายถง ใหระมดระวงวามทางแยก และดความเหมาะสมในการออกรถไดเอง, สญญาณไฟจราจรสำาหรบการขามถนน เปนตน

สญญาณไฟจราจรสาหรบการเดนรถ

แดงแดง

เหลอง

เขยว

เขยว

สญญาณไฟจราจรสาหรบคนขามถนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

75

ใบคว�มร

• สญญาณไฟจราจรสาหรบการเดนรถ ม 3 ส คอ สแดง สเหลอง และสเขยว สแดง หมายถง ใหรถทกคนหยดหลงแนวเสนทกำาหนดไว สเหลอง หมายถง ใหรถทแลนอยเตรยมหยด หรอใหรถทจอดอยเตรยมแลน สเขยว หมายถง ใหรถแลนผานไปได

• สญญาณไฟสาหรบคนขามถนน สญญาณไฟสำาหรบคนขามถนนจะมรปคนในสญญาณไฟ ม 2 ส คอ สแดง และสเขยว สแดง หมายถง หามขามถนน สเขยว หมายถง ขามถนนได

• ปายจราจร เปนปายควบคมการจราจร แบงออกเปน 3 ประเภท - ปายบงคบ มกจะมพนสขาว ขอบสแดง เปนปายกำาหนด ตองทำาตาม เชน หามเลยวขวา - ปายเตอน มกจะมพนสขาว ขอบสดำา จะเปนปายแจงเตอนวามอะไรอยขางหนา - ปายแนะนา เปนปายทแนะนำาการเดนทางตางๆ อาท ทางลด ปายบอกระยะทาง เปนตน

แสดงตำาแหนงทางขามถนน

เครองหมายทางขามถนน

โรงเรยน ระวงเดก : ทางขางหนามโรงเรยนตงอยขางทาง ใหขบรถใหชาลงและระมดระวงอบตเหต ซงอาจจะเกดขนแกเดกนกเรยน ถาเดกนกเรยนกำาลงเดนขามถนน ใหหยดรถใหเดกนกเรยนขามถนนไปไดโดยปลอดภย ถาเปนเวลาทโรงเรยนกำาลงสอน ใหงดใชเสยงสญญาณและหามใหเกดเสยงรบกวนดวยประการใดๆ

ปายจราจร ความหมาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

76

ระวงคนขามถนน : ทางขางหนามทางสำาหรบคนขามถนน หรอมหมบานราษฎรอยขางทาง ซงมคนเดนขามไปมาอยเสมอ ใหขบรถใหชาลงพอสมควร และระมดระวงคนขามถนน ถามคนกำาลงเดนขามถนนใหหยดใหคนเดนขามถนนไปไดโดยปลอดภย

เฉพาะคนเดน : บรเวณทตดตงปายเปนบรเวณทกำาหนดใหเฉพาะคนเดนเทานน

หยด  :  รถทกชนดตองหยดเมอเหนวาปลอดภยแลว จงใหเคลอนรถตอไปไดดวยระมดระวง

ใหทาง : รถทกชนดตองระมดระวงและใหทางแกรถ และคนเดนเทาในทางขวางหนาผานไปกอน เมอเหนวาปลอดภยและไมเปนการกดขวางการจราจรทบรเวณทางแยกนนแลว จงใหเคลอนตอไปไดดวยความระมดระวง

ปายจราจร ความหมาย

ใบคว�มร

คว�มปลอดภยในก�รเดนถนน และข�มถนน

เพอความปลอดภยของตนเอง ผอน และเปนตวอยางทด ควรปฏบตในการเดนถนน ดงน 1. ถนนทมทางเทา เดนบนทางเทาและเดนชดดานซายของทางเทา 2. ถนนทไมมทางเทา เดนชดขอบดานขวาของถนน เมอมรถแลนสวนมาจะไดระมดระวง 3. เดนถนนตอนกลางคนควรถอไฟฉายสองทาง และควรสวมเสอผาสขาวหรอสออน 4. เดกทยงขามถนนไมเปน ตองมผใหญดแลโดยจงเดกใหเดกเดนดานในหางขอบถนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

77

ใบคว�มร

ก�รเดนข�มถนน

เพอความปลอดภยใหปฏบต ดงน 1. ขามสะพานลอย ทางขามทมสญญาณไฟสำาหรบคนขามทางมาลาย หรอบรเวณจดทมตำารวจอำานวยความสะดวก รอใหรถจอดสนทกอนจงขามได และระมดระวงรถทขบแซงขนมา 2. ถาไมมสะพานลอย หรอทางขามทมสญญาณไฟหรอทางมาลาย ใหขามถนนดวยความระมดระวง หยดทขอบทางกอน มองดรถทางขวา หนกลบมาดรถทางซาย แลวหนกลบไปดรถทางขวาอกครง เมอไมมรถหรอรถอยไกลจงขามถนนอยางระมดระวง โดยเดนทางตรง 3. ไมควรวง ไมควรเดนยอนกลบกลางทาง และไมควรหยดเกบของทตกหลนอยกลางถนน ไมวงเลนหยอกลอ คยโทรศพท หาของในกระเปาหรอกมเกบของทตกหลนขณะขามถนนเดดขาด เพราะอาจเสยหลก หกลมจนโดนรถเฉยวชนได 4. เพมความระมดระวงในการขามถนนบรเวณทางแยก และบรเวณทมสงบดบง เชน ทายรถประจำาทาง ซอยทมรถจอด เปนตน 5. การขามถนนทมรถเดนทางเดยว ควรหยดดวารถวงมาจากทางใด และระมดระวงรถทวงยอนศรหากเปนถนนทมเกาะกลาง ควรขามทละครงถนน และหยดพกทเกาะกลาง หากไมมรถคอยขามครงหลง

นท�นสอนใจ

เรอง ไมเอ�ไฟแดง

ณ เมองแหงหนงซงรถตดเปนประจำา มชายคนหนงเบอรถตดมาก แตกไมรจะทำาอยางไรด ไดแตบนและดาไปวนๆ จนวนหนง เทวดาทนเสยงบนของชายคนนไมไหว จงไดลงจากสวรรคมาหาชายคนนแลวถามวา “ขาทนฟงเจาบนทกวนจนเบอแลว เจามปญหาอะไรไหนลองเลามาซ” ชายคนนนเหนเทวดากตกใจ แตกไมรจะทำายงไง ไดตอบวา “ทผมบนกเพราะเมองนรถตดมาก ผานไปทไหนรถกตดกนยาวเหยยด” เทวดาถามชายคนนนวา “แลวเจาตองการอะไรละ จะใหขาทาใหรถทงหมดหายไปจากโลกนเลยกไดนะ แตรถของเจากตองหายไปดวยนะ เพอความยตธรรม” ชายคนนนกคานขนวา “ไมเอาหรอก แบบนนผมจะไปทางานยงไงละทาน เอางกแลวกน ผมขอใหตอจากนไปเมองนไมมไฟแดงอกตอไป” เทวดาจงตอบวา “เอางนกได” แลวหลงจากนนมา เมองนกไมมไฟแดงอกเลย ไมวาจะขบรถผานไปแยกไหน ไฟจราจรทกดานกกลายเปนไฟเขยวหมดตลอดเวลา ทำาใหเกดอบตเหตมากมาย ในทสดชายคนเดมจงตองขอรองใหเทวดาเปลยนกลบไปเปนไฟ 3 ส เหมอนเดม นทานเรองนสอนใหรวา การปฏบตตามกฎชวยใหเกดความปลอดภย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

78

นท�นสอนใจ

เรอง กบสอนนองข�มถนน

กบหนมจากบานนอกหนงชอวา ปด พานองชายคนเลกทพงจะเลอนขนจากลกออดเปนลกกบชอ เหวา มาเทยวกรงเทพฯ ปดพาเหวานองชาย โดดขนรถสองแถวตงแตบายมาถงกรงเทพฯตอนคำา เมอถงทหมาย กบทงสองตนเตนมากกระโดดลงจากรถทนททรถจอด ปดเคยมากรงเทพฯ แลวครงหนง ไดพานองชายกระโดดดโนนดนไปเรอยๆ พอถงคราวตองขามถนน เนองจากถนนในกรงเทพฯกวาง และชวงกระโดดของกบนนสน จงตองมเทคนคพเศษในการกระโดด ซงปดเคยฝกมาแลวเมอมากบกบพอครงกอน ปดหนมาพดกบนองดวยความมนใจ... “น เหวา เราจะขามถนนกนแลว คอยทาตามอยางพนะ” “จะ พ” “เวลารถวงมาจะเหนมไฟหนาสองขาง ถาเหนแบบนนใหรบกระโดดไปทกลางถนนเลยนะ เราจะอยระหวางลอทงสองขางพอด รอใหรถวงผานไป แลวคอยกระโดดไปทอกฝงถนน เขาใจไหม...” “จะ พ...” กบเหวาตอบรบพอยางเชอฟง ระหวางนนมรถคนหนงกำาลงวงมาพอด ซงมไฟหนาสองขางอยางทกบปดบอก ปดกระโดดนำาไปกอนทกลางถนน เหวากระโดดตาม เสยงดงฮบ!!!!! แตมอกเสยงตามมาทนท “แอบบบบ......”  เปนเสยงทลอรถตกตกซงมขนาดเลกกวารถยนต ทบเอากบเหวา แบนอยขางใตพอด นทานเรองนสอนใหรวา ตองขามถนนอยางถกวธจงจะปลอดภย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

79

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 13 ก�รชวยเหลอผบ�ดเจบจ�กอบตเหต เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอสามารถใชผาสามเหลยมชวยเหลอผบาดเจบจากอบตเหตเลกนอยได 1.2 ลกเสอแสดงวธปฏบตเมอมแผลเลกนอยได 1.3 ลกเสอสามารถขอความชวยเหลอจากผใหญได2. เนอห�

2.1 การใชผาสามเหลยมชวยเหลอผบาดเจบจากอบตเหตเลกนอย เชนมบาดแผล มดบาด 2.2 วธปฏบตเมอมแผลเลกนอย 2.3 การขอความชวยเหลอจากผใหญ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ผาสามเหลยมหรอผาผกคอ อปกรณปฐมพยาบาลเบองตน กระเปายา ฯลฯ 3.3 ใบความร เรอง การชวยเหลอผบาดเจบจากอบตเหต 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบชวนสนทนาเมอลกเสอพบเจอเหตการณ • อบตเหตเลกนอยมอะไรบาง • ลกเสอสามารถชวยทำาอะไรไดบาง เชน การบอกขาว การชวยเหลอผปวยเปนลมหรอเกดอบตเหตเลกนอย • ลกเสอพบเหนแลวจะทำาอยางไร (ฝกทกษะปฐมพยาบาล, ฝกใชผาสามเหลยม, ขอความชวยเหลอผใหญ) 4.4 ผกำากบใหลกเสอฝกบอกขาวดวยวธการตางๆ เชนขอความชวยเหลอจากผใหญทอยใกลทสด โทรศพทแจง 191 4.5 สาธตและฝกปฏบตการชวยคนเกดอบตเหตเลกนอยดวยการใชผาสามเหลยมหรอผาผกคอลกเสอ รวมกนสรปประโยชนทไดจากการใชผาสามเหลยม 4.6 ผกำากบสรปแนวคดใหกบลกเสอ 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความสามารถในการใชประโยชนจากผาสามเหลยมหรอผาผกคอชวยเหลอผบาดเจบเบองตนไดถกตองเหมาะสม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

80

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เกม

เกมวงเปลยนของ

อปกรณ หมวก, ผาผกคอวธเลน 1. จดใหสมาชกยนเปนรปแถวตอนหม 2. แตละแถวนำาหมวกไปวางไวหางแถวประมาณ 5 เมตร 3. เมอสญญาณเรมใหคนทอยหวแถววงถอผาผกคอไปเปลยนเอาหมวกมาสงใหเพอน 4. เมอเพอนไดรบหมวกแลว วงไปเปลยนเอาผาผกคอมาสงใหเพอน 5. แถวใดวงหมดแลวใหนงลงแลวสงเสยงเฮ! ดงๆ

ใบคว�มร

เรอง ก�รชวยเหลอผบ�ดเจบจ�กอบตเหต

ก�รปฐมพย�บ�ลเบองตน

การทาแผลทวไป 1. ลางมอใหสะอาด 2. ทำาแผลทสะอาดกอนแผลทสกปรก 3. เชดรอบแผลดวยสำาลชบแอลกอฮอล (เชดจากในวนมาขางนอกทางเดยว) 4. ปดดวยผากอซหรอผาสะอาด 5. อยาใหถกนำาอก เพราะจะทำาใหเปนหนองหรอหายชา

กรณแผลถลอกทวไป 1. ลางดวยนำา และสบใหสงสกปรกออกใหหมด 2. เชดดวยแอลกอฮอล ทาทงเจอรแผลสดหรอเบตาดน 3. ไมตองปดแผล

กรณแผลตนหรอมดบาด (เลอดออกไมมาก) 1. บบเลอดออกบาง 2. ลางดวยนำาสะอาด และสบ 3. ใสยาทงเจอรแผลสด หรอเบตาดน 4. ปดแผลหรอใหขอบแผลสมานตดกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

81

ใบคว�มร

ก�รขอคว�มชวยเหลอจ�กผใหญ

เมอลกเสอเหนวาอบตเหตทพบเจอนนรายแรง เกนความสามารถของตน หรอไมแนใจวาจะชวยเหลอไดอยางไร เชน คนตกนำา คนโดนไฟดด รถชนกน คนชกกระตก บาดแผลเลอดไหลมาก คนสลบ เปนลม เปนตน ใหรบไปขอความชวยเหลอจากผใหญทอยใกลทสด หรอตะโกนขอความชวยเหลอ หรอใชวสดตใหมเสยงดงเพอเรยกคนมาชวย โบกมอขอความชวยเหลอ หาผาหรอสงของโบกขอความชวยเหลอ โทรศพทขอความชวยเหลอ (191 หรอหมายเลขของผใหญทลกเสอคดวาจะอยใกลทสด) ใชกระจกสองแสงสะทอนเพอใหคนอนสงเกตเหน การกอควนไฟใหคนสงเกตเหนกรณอยในปาลก ตดเกาะ ทำาสญลกษณเพอใหคนตามมาชวยไดถาหลงปา ยกเวนกรณเหนไฟในโรงภาพยนตร การตะโกนวา ไฟไหมจะทำาใหเกดความแตกตนโกลาหลมาก ยงเปนอนตราย ควรไปบอกผใหญใหชวยจดการอยางมสต

ผาสามเหลยม เปนผาทมประโยชนมากในการปฐมพยาบาล เชน ใชกดหามเลอดใชปดแผลหรอพนแผล ใชพยงหรอคลองอวยวะทไดรบบาดเจบ เปนตน ผาสามเหลยมจะเปนผาอะไรกไดทมลกษณะนม และมรปรางเปนสามเหลยม หรอรปสเหลยมพบครง โดยทวไปแลวเรานยมใชผาลนนมาทำาเปนผาสามเหลยม และตองเปนผา ทสะอาด เชน ผาผกคอลกเสอ ผาขาวมา เปนตน โดยเมอตด หรอพบ เปนสามเหลยมแลว ควรมดานฐานกวางประมาณ 30 นว และดานขางยาว ประมาณ 30 นวเชนกน

นท�นสอนใจ

เรอง ช�วประมงกบลกปล�

เรองมอยวา ชาวประมงคนหนงไดใชเวลาทงวนในการตกปลา แตกลบจบไดแตปลาตวเลกๆ ตวหนง “ไดโปรดเถอะทาน” ปลาขอรอง “ขาตวเลกเกนกวาจะใหทานกนไดในตอนน” “ถาทานปลอยขากลบลงไปยงแมนา อกไมนานขากจะเตบโตขน แลวทานจะนาขาไปปรงอาหารชนเลสได” “ไมหรอก เจาปลานอย” ชาวประมงตอบ “ตอนนขาจบเจาได แตตอไปขาอาจจะจบเจาไมไดอก” นทานเรองนสอนใหรวา สงเลกๆ นอยๆ ทเรามอยนนมคายงกวาสงยงใหญทยงไมรวาจะมหรอไม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

82

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 14 รจกและสมผสธรรมช�ต เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรจกและแยกแยะธรรมชาต2. เนอห� เรองราวของธรรมชาตทมอยรอบตวของลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 บตรภาพธรรมชาต 3.3 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาเลนเกมบตรธรรมชาต, ชวนคด ชวนคย เพอแยกแยะธรรมชาต และสงทไมเปนธรรมชาต 4.4 ผกำากบนำาลกเสอ นำาลกเสอสมผสธรรมชาตทมอยในโรงเรยน 4.5 ใหลกเสอแสดงความคดเหนวามวธการใดบางทจะรกษาสภาพธรรมชาตไวใหคงอยตลอดไป 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สอบถามความเขาใจความหมายของเพลงปาดงพงพ 5.2 สงเกตและตรวจสอบความคดเหนของลกเสอ ในการอนรกษหรอรกษาสภาพธรรมชาตไวใหคงอยตอไป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

83

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

เพลง

เพลง ประโยชนของนำ�

นาฝนหลนจากฟากฟา ใหตนไม ในปา สดชนเขยวขจสตวนานา อาศยนาดารงชว เปนหมนแสนลานป..นายงมประโยชนคนเราทงชายและหญง ในความเปนจรงกใชนามากมายอาบดมกน ซกผากได รดพชผก ดอกไม ..เหลอเกบเอาไว ในตมเอย

บตรภ�พ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

84

บตรภ�พ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

85

นท�นสอนใจ

เรอง แมวกบแมไก

แมวตวหนงอจฉาแมไกซงหญงมายเจาของบานทพวกมนอาศยอยรกมาก เพราะแมไกออกไขใหนำาไปขายไดเงนมาทกวน ในขณะทแมวไมไดทำาประโยชนอะไรเลย แมวคดไปวาถามนทำาทกอยางตามทแมไกทำา หญงมายกคงหนมารกมนเชนเดยวกบแมไก แมวจงตดสนใจจะทำาตามแมไกทกอยาง วนหนงหลงจากทแมไกเดนออกไปจากเลา แมวจงรบเดนเขาไปในเลาไกทนท มนรบตรงเขาไปนงกกไขแลวรองเลยนเสยงแมไก เสยงของมนทำาใหหญงมายนกวามสตวมาทำารายแมไก นางจงหนไปหยบไมขนาดใหญแลวรบเดนไปทเลาไกทนท พอเหนหญงมายแมวผโงเขลากรบโกงคอเลยนเสยงไกทนท หญงมายเหนแมวนงทบอยบนไขของแมไกจนแตกกเกดความโมโห นางจงใชไมทถอมาตแมวจนไดรบบาดเจบอยางแสนสาหส กอนทจะไลมนออกจากบานไป นทานเรองนสอนใหรวา ทำาอะไรไมรจกประมาณตน ยอมตองพบกบความเดอดรอนเสมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

86

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 15 รเท�ทนโฆษณ�ชวนเชอ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรเทาทนโฆษณาชวนเชอ2. เนอห� การโฆษณาขายสนคา (ขนม ของเลน) เกนความเปนจรง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ขนมและของเลน หรอใชภาพแทน 3.3 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบเตรยมขนมของเลนทเดกๆ ชอบ มาใหลกเสอแลวชวนคดชวนคย • ใครชอบขนม/ของเลนชนดไหน เพราะเหตใดจงชอบ • ผกำากบแสดงบทบาทสมมตเปนนกโฆษณาสนคา โฆษณาขนม/ของเลน โดยเลยนแบบโฆษณา ชวนเชอ ใหเกนความจรง 4.4 ใหลกเสอบอกถงการโฆษณาวา เชอหรอไมเชอ ซอหรอไมซอ 4.5 ผกำากบตงคำาถามชวนคด หากลกเสอซอขนม หรอของเลนจากการโฆษณาจะเกดปญหาและขอเสยหายอยางไรบาง สรปใหเหนวาเปนการโฆษณาชวนเชอ และลกเสอควรจะเชอหรอไม และตอไปนถาลกเสอจะซอขนม/สงของจะตองคำานงถงความจรงมากกวาการโฆษณา 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความคดเหนของลกเสอทมตอการซอขนม ของเลน จากโฆษณาชวนเชอเปนการไมถกตอง หรอการรเทากนโฆษณา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

87

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง

เพลง ยนดทรจก

ยนดทรจก เพอนรกขอเชญรวมจต เรารกกนฉนมตร รกสนทเหมอนพนองกนยนดทรจก เพอนรกขอรวมใจมน ขอใหผกสมพนธ รวมรกกนใหนานเถดเอย

นท�นสอนใจ

เรอง ของเลนสอนใจ

วนนแมไดพาลกหมมาตลาดดวย ลกหมเดนผานรานลกอมและของเลนเดก จงขอใหแมซอของเลนให แมตรวจดของและถามราคา พบวาแพงไป และของเลนมสทอาจไมปลอดภยไดจงไมซอให แตลกหมไมเขาใจ เสยใจและรองไหทแมไมซอให ลงดนอยกบพน แมอธบายแตลกหมไมฟง จะเอาของเลนใหได ดวยความรกลกในทสดแมกใจออน ซอของเลนชนนนใหลกหม ลกหมดใจหยดรองไหทนท ตอมาของเลนนนเลนไดไมนานกหลดเปนชนๆ แตทรายกวานนลกหมมอาการปวดทองมาก อาเจยน เมอไปหาหมอจงรวาลกหมไดรบสารพษจากสในของเลน แมเสยใจมากทใจออนยอมซอของเลนใหลกหมทงทสงสยวาจะไมปลอดภย และลกหมเองกเสยใจทไมเชอฟงแม จงบอกวาตอไปนลกหมจะเชอแมทกครง นทานเรองนสอนใหรวา ขนม ของเลน อาจมอนตรายได จงควรปรกษาและเชอฟงผใหญในการซอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

88

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 16 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอตระหนกและรเทาทนสถานการณทอาจเกดอนตรายรวมทงรวธปองกน 2. เนอห� ความสามารถในการวเคราะหถงสถานการณทอาจเกดอนตราย และสามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดอยางเหมาะสม จะชวยใหดำาเนนชวตอยางปลอดภย 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนาเกยวกบประสบการณทลกเสอพบปะกบคนแปลกหนาหรอคนทไมรจก 4.4 ผกำากบตงคำาถามวา “จะทาอยางไรถาคนแปลกหนาชวนขนรถตไปเทยว” 4.5 ใหลกเสอแสดงบทบาทสมมต 2 รอบ โดยผกำากบหาบคคลอนมาแสดงเปนคนแปลกหนาชวนลกเสอขนรถต • รอบแรก ใหลกเสอตามขนรถไป • รอบสอง ใหลกเสอปฏเสธและรบวงไปหาผกำากบ/ผปกครอง 4.6 ผกำากบชวนหมลกเสอคด ขอด/ขอเสย ของบทบาทสมมตทงสองรอบ และสรปวาลกเสอควรทำาอยางไร 4.7 ผกำากบสรปวธแกไขสถานการณเฉพาะหนา เสรมสรางความตระหนกดวยการชวนคดวามสถานการณอะไรอกบางทลกเสอคดวาเปนเรองใกลตวและอาจเกดอนตราย ตองระวงตวอยเสมอ (เชน คนแปลกหนาถามทางและขอใหขนรถไปดวย คนแปลกหนาใหขนมกน คนรจกชวนเขาไปคนเดยวตามลำาพงในทลบตา สมผสทใหความรสกทไมด ฯลฯ)  4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการแสดงความคดเหนเชงวเคราะห ตดสนใจแกไขปญหาไดเหมาะสม 5.2 ตรวจสอบความสามารถในการตดสนใจแกไขปญหาของหมลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

89

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง

เพลง คว�มซอสตย

ความซอสตย เปนสมบตของผดหากวาใครไมม ชาตนเอาดไมไดมความรทวมหว เอาตวไมรอดถมไปคดโกงแลวใคร จะรบไวใหรวมงาน

นท�นสอนใจ

เรอง สนขป�กบแกะ

กาลครงหนงมฝงแกะทเขมแขงทรหดอดทนมากจนสามารถตอสกบฝงสนขปาได เพราะมสนขบานเปนพนธมตรดวย ตางฝายตางไมมการเพลยงพลำาแกกน ในทสดฝายสนขปาไดสงฑตมาเจรจาสนตภาพกบฝงแกะ เพอรกษาผลประโยชนของแตละฝาย จงมการแลกเปลยนตวประกน ทางฝงแกะใหฝงสนขบานเปนตวประกน ทางสนขปาใหลกเปนตวประกน ขณะทการเจรจากำาลงดำาเนนไป กมเสยงหอนของลกสนขปาดงขน สนขปาไดความคดทจะเอาลกคนและไดกนแกะดวย จงแกลงรองออกมาทนทวา “พวกทานทรยศเลนไมซอกบเรา ดงนนเราจะไมรกษาสญญาลมๆ แลงๆ อกตอไป” แลวฝงสนขปากเขาขยำาฝงแกะ ซงในขณะนนไมมสนขบานคอยชวยเหลอ ในไมชาแกะกถกสนขปากนจนหมด นทานเรองนสอนใหรวา อยาไวใจคนแปลกหนา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

90

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเองแผนก�รจดกจกรรมท 17 ก�รวเคร�ะหตนเอง เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอบอกจดด จดเดน ของเพอนได 1.2 ลกเสอบอกไดวาตนเองมความสามารถอะไรและพฒนาความสามารถใหดใหเกงยงขน2. เนอห�

การคนหาจดด จดเดน ของเพอน และความสามารถของตนเอง รวมทงหาแนวทางพฒนาความสามารถใหดขนกวาเดม3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอทำาวงกลม 2 วงซอนกน วงกลมวงนอกซายหน วงกลมวงใน ขวาหน 4.4 ผกำากบนำารองเพลง “ยนดพบเธอ” ลกเสอปรบมอและเดนตามจงหวะเพลง 4.5 ผกำากบเปานกหวดใหสญญาณหยด ลกเสอในวงกลมนอกและวงกลมในหนหนาเขาหากนจบมอซาย พรอมกบพดวา “ยนดทไดพบกน” 4.6 ในรอบตอไปเมอเพลงหยดใหลกเสอผลดกนพดถงสงดๆ ทเหนในตวของเพอนทหนหนาเจอกน 4.7 ผกำากบชวนสนทนา • สมถามลกเสอ 3–4 คน “รสกอยางไรเมอมคนพดถงสงดๆ ในตวเรา” • ใหลกเสอแตละคน คนหาสงทตนเองทำาไดดทสด คนละ 1 อยาง • สมถาม 5–6 คน • ถามวา “การทเรารตววามความสามารถอะไรบาง จะเปนประโยชนกบลกเสออยางไร” (จะไดใชประโยชนจากความสามารถนน และพฒนาใหเกงมากยงขน) 4.8 ผกำากบสรปแนวคดทได (การพดถงสงดๆ ของผอน จะสรางกาลงใจและความรสกทดๆ ใหกบเพอน และการทเราไดรวาตนเองมความสามารถในเรองอะไรจะชวยใหเราไดใชประโยชนจากความสามารถนนและพฒนาใหดมากยงขน) 4.9 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการวเคราะหตนเองของหมลกเสอ 5.2 สงเกตตรวจสอบความคดเหนตามประเดนคดในกจกรรมการเรยนร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

91

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เพลง

นท�นสอนใจ

เรอง หนกบอเหน

หนกบอเหนเปนศตรกน ยกพวกเขาตอสกนหลายครง ฝายหนนนสไมไดแพกลบไปทกครง พวกหนประชมกนวาทำาไมจงสไมได กพบวาเปนเพราะพวกหนไมมระเบยบวนย เวลาสกไมพรอมเพรยง ตางคนตางส ไมมใครฟงใคร เมอไดขอสรปเชนน พวกหนจงลงมตเลอกหนบางตวขนมาบงคบบญชาในสนามรบ หนทไดรบแตงตงจงแตงตวประดบประดาเครองประดบมากมายใหดภาคภมสมกบตำาแหนงทไดรบ และวางตวเปนนายคอยออกคำาสง สวนหนทเหลอเปนพวกพลรบ ในการตอสครงตอไป พวกหนกพายแพยบเยนอก หนพลรบไดหนเขาโพรงเอาตวรอด สวนพวกตวนายซงมเครองประดบมากมาย อยอายหนไมทน ถกจบเปนเชลยและถกอเหนกนทงหมด นทานเรองนสอนใหรวา ความฟงเฟอนน มกเปนเหตใหเกดความพนาศ

เพลง ยนดทพบเธอ

วนนยนด ทเราไดมาพบกน (ซา) ยนดๆๆ มาเถดมา เรามารวมสนก ปลดเปลองความทกข ใหมนสนไปมาเกดมา เรามารวมจต ชวยกนคดทาใหการลกเสอเจรญ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

92

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 9 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย แผนก�รจดกจกรรมท 18 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรพระราชประวตของพระเจาอยหวองคปจจบน 1.2 ลกเสอรหนาทของคนไทยทตองปฏบตตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย2. เนอห�

หนาทของคนไทยทตองปฏบตตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลงชาต 3.2 พระบรมฉายาลกษณพระเจาอยหวองคปจจบน และพระราชประวตโดยยอ, รปนกกฬารบเหรยญรางวล, บทสวดมนต, แผนภมภาพ การกราบพระ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอดรปนกกฬาทชนะเลศระดบชาตทไดแสดงความเคารพและรองเพลงชาตตอนรบเหรยญรางวล 4.4 ผกำากบตงคำาถาม 1) ลกเสอเคยพบเหนหรอรจกบคคลในภาพหรอไม 2) ทำาไมนกกฬาไทยเมอไดรบชยชนะหรอเหรยญรางวลจงกราบรปพระเจาอยหว โบกธงชาตและรองเพลงชาต 3) หนาทของคนไทยมอะไรบาง? 4.5 ลกเสอฝกปฏบตตามฐานเพอแสดงความเปนไทย • ฐานท 1 รองเพลงชาต • ฐานท 2 สวดมนตไดถกตอง • ฐานท 3 ทำาความเคารพพระบรมฉายาลกษณทถกตอง • ฐานท 4 กราบเบญจางคประดษฐ 4.6 ผกำากบสรปแนวคดทไดรบใหกบลกเสอ 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล ทดสอบจากการฝกปฏบตการรองเพลงชาต การสวดมนต การทำาความเคารพพระบรมฉายาลกษณและการกราบเบญจางคประดษฐ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

93

บตรภ�พ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เพลง

เพลง ช�ตไทย

ประเทศไทยรวมเลอดเนอชาตเชอไทย เปนประชารฐ ไผทของไทยทกสวน อยดารงคงไวไดทงมวล ดวยไทยลวนหมาย รกสามคค ไทยนรกสงบ แตถงรบไมขลาด เอกราชจะไมใหใครขมขสละเลอดทกหยาดเปนชาตพล เถลงประเทศชาตไทยทว มชย ชโย

บทสวดมนต

อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม (กราบ) สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม ธมมง นะมสสาม (กราบ) สปฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ สงฆง นะมาม (กราบ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

94

นท�นสอนใจ

เรอง กบเลอกน�ย

วนหนง กบฝงหนงเกดความเบอหนายทจะดแลปกครองกนเอง มนจงไปรองทกขตอเทวดาใหชวยหานายใหมน เทวดาทนรำาคาญไมไดสงซงลงมาใหทอนหนง ซงไดลองมาอยางแรงทเดยว กบหวาดกลวทอนซงทอนนมาก เพราะมนเปนทอนซงขนาดใหญไมนาไวใจ มนจงหนออกไปอยหางๆ ไมกลาเขาใกล มนแทบไมกลาดนายใหมของมนเสยดวยซำา ในไมชาความเงยบของทอนซงกทำาใหพวกกบกลากระโดดขนเกาะบนทอนซง พวกมนพากนกระโดดโลดเตนและคอยๆ คนเคยกบทอนซง ในทสดไมวากบจะทำาอะไร ทอนซงผรกษาความสงบกนงเงยบไมปรปาก นานวนเขาพวกกบกเรมเบอหนายทอนซง มนจงพากนเขาไปขอเทวดา “หานายใหมใหเราเถดนายของเราคนนเกยจครานเกนไป วนหนงๆ ไมเหนทาอะไรเลย” เทวดารำาคาญจงสงนกกระสามาให นกกระสาตวน หวขนมาเมอใด กจะจบกบกนเมอนน พวกกบจงไปหาเทวดาอก เทวดาจงกลาววา “ตอนนพวกเจาจะเอาอะไรอก ทาไมพวกเจาจงเปลยนใจบอยเหลอเกนละ จะใหขาหานายใหมใหอกเชนนนหรอ นายคนใหมจะยงโหดรายยงกวานกกระสาอกนะ” นทานเรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนมอย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

95

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 9 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย แผนก�รจดกจกรรมท 19 ประวตธงช�ตไทย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรจกประวตของธงชาตไทย 1.2 ลกเสอรจกธงลกเสอโลกและธงชาตของประเทศอนอก 2 ประเทศ2. เนอห� ประวตของธงชาตไทย ธงลกเสอโลกและธงชาตของประเทศอนอก 2 ประเทศ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลงไตรรงคธงไทย 3.2 อปกรณวาดรป, ธงชาตไทย ภาพธงลกเสอโลกและธงชาตของประเทศอนอก 2 ประเทศ 3.3 ใบความร เรอง ประวตธงชาตไทย 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอขบรองเพลงไตรรงคธงไทยแลวถอดความหมายของธงชาตและสของธงชาตไทย 4.4 ผกำากบอธบายเลาประวตของธงชาตไทยประกอบภาพ 4.5 ผกำากบใหลกเสอดธงลกเสอโลก และจดจำาธงชาตของประเทศอนอก 2 ประเทศ พรอมบอกทตงของประเทศนน 4.6 ลกเสอวาดภาพธงชาตไทย 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวมขบรองเพลง 5.2 ตรวจสอบผลงานทแสดงถงความเขาใจและรจกความเปนมาของธงไตรรงค ธงชาตไทย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

96

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 19

เพลง

เพลง ไตรรงคธงไทย

อนไตรรงคธงชยรวมไทยทงชาต สแดงคอหยาดเลอดพลถวายสขาวแทนศาสนสะอาดใจ สนาเงนนนไซรแทนราชาชาตศาสนาพระมหากษตรยจงยนยง เปนมงขวญมนคงคดนฟาอานวยสขอนเกลาผองชาวประชา เราพรอมกนรกษาเทดไตรรงค

เพลง ไตรรงคธงไทย

ไตรรงคธงไทยปลวไสวสวยงามสงาสแดงคอ ชาต สขาวศาสนา

นาเงน หมายวา พระมหากษตรยไทย พระมหากษตรยไทย

ใบคว�มร

เรอง ประวตธงช�ตไทย

ความหมายของธงชาตไทย ธงชาตไทย หรอเรยกอกอยางหนงวา ธงไตรรงค มลกษณะเปนธงสเหลยมผนผา ใชสหลกในธง 3 ส คอ สแดง ขาว และนำาเงน ภายในแบงเปนแถบ 5 แถบ แถบทอยตรงกลางเปนสนำาเงน ถดมาดานนอกทงดานบนและลางเปนสขาวและสแดงตามลำาดบ แถบสนำาเงนมขนาดใหญกวาแถบสอนเปน 2 เทา ความหมายสำาคญของธงไตรรงคนนหมายถงสถาบนหลกทงสามของประเทศไทย คอ ชาต (สแดง) ศาสนา (สขาว) และพระมหากษตรย (สนำาเงน) สทงสามนเองคอทมาของการเรยกชอธงนวาธงไตรรงค (ไตร = สาม, รงค = ส)

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชธงนเปนธงชาตไทย (ขณะนนยงเรยกชอประเทศวาสยาม) เมอชวงปลายป พ.ศ. 2460 เพอแกไขปญหาการชกธงชางเผอกกลบดาน (ซงใชเปนธงชาตมาตงแตรชกาลท 4) และเพอเปนอนสรณในการเขารวมสงครามโลกครงท 1 กบฝายสมพนธมตรลกษณะของธงชาตไทยนน มความคลายคลงกบธงชาตของประเทศคอสตารกา ซงเปนประเทศในทวปอเมรกากลางมาก ตางกนทเรยงแถบสธงชาตสลบกนเทานน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

97

นท�นสอนใจ

เรอง ล�อย�กรองเพลง

จกจนมกจะสงเสยงรองเพลงอยางไพเราะตลอดเวลา ลาจงถามจกจนวา “เพอนเอย เจากนอะไรหรอ จงมเสยงทไพเราะนก” จกจนยมเเลวตอบวา “ออ อาหารของขากคอนาคางไงละ” ลาจงเขาใจวาเพราะจกจนกนเเตนำาคางอยางเดยว จงไดมเสยงไพเราะ เชนนน ถาตนลองกนนำาคางบาง กคงจะรองเพลงไดไพเราะอยางจกจน ตงเเตวนนนลากกนเเตนำาคาง ไมกนหญาทเปนอาหารของตน ไมชาไมนานนก ลากตายไปเพราะความหวโหย นทานเรองนสอนใหรวา สงทดทสดสำาหรบผอนอาจเปนสงทเเยทสดสำาหรบเรา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

98

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถนแผนก�รจดกจกรรมท 20 วถไทยและภมปญญ�ทองถน เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรจกการละเลนพนบานของไทยทเปนวถไทยและภมปญญาทองถน2. เนอห� การละเลนพนบานของไทยตามภมภาคตางๆ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง การละเลนพนบานของไทย 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 เปดตลาดนดการละเลนพนบาน โดยจดวสดอปกรณไวเปนฐาน 3 ฐานใหลกเสอเขารวมกจกรรมตลาดนดฐานการละเลนพนบาน ดงน • ฐานท 1 มอญซอนผา • ฐานท 2 รรขาวสาร • ฐานท 3 เดนกะลา 4.4 ฐานรวม ใหลกเสอชวยกนสรปประโยชนของการละเลนพนบานและการสบสานในโอกาสตางๆ และผกำากบเพมเตม 4.5 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.6 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจใฝร ความสนกสนาน และการเขารวมปฏบตกจกรรมการละเลนพนบานครบทกกจกรรม 5.2 สอบถามความพงพอใจของลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

99

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 20

เพลง

เพลง ตกลองรองรำ�

ตกลองรองราๆ ระบาบรรเลงแบบไทย สขใจชนบาน ๆ สาราญเรงรนตนตายามรองยามเรยนยามเลน เราแบงกนเปนเวลา ยามไหนยามเรยนยามอาน เราไมหลกงานหลบมา (สรอย) ปะมง เทงมง เทงมง ฉงฉบ ฉงฉบ เทงมง เทงมง เทงมง ปะมง เทงมง เทงมง (ฮา) ซา

เพลง เสยงโทน

โทนเอยโทน ปะตงโทนโทนโทนเสยงโทนตะโพนเราใจ โทนเอย โทนจา ฉนสขอราเสยนกะไร

ชมชนหวใจ เมอไดยนเสยงสาเนยงเพลงโทนปะโทน ปะโทนๆ ปะโทนปะ โทนปะ โทนๆ

เพลง ว�ว

วาวเอย วาวไทย มมากมาย อยในบานเราวาวลม วาวง ปกเปา วาวคน วาวจฬา วาวเตา

วาวนก วาวดาว ไมใผมาเหลา ทาวาวกน

ใบคว�มร

เรอง ก�รละเลนพนบ�นของไทย

มอญซอนผ�

อปกรณประกอบการเลน คอ ผา 1 ผน ขนาดไมโตนกอาจเปนผาเชดหนากได มกตกาและวธเลนดงน กตกา 1. ผทนงลอมวงทกคนจะตองนงราบกบพนหามนงยองๆ 2. ผเลนทกคนจะหนไปดขางหลงไมได อนญาตใหใชเพยงมอคลำาดเทานน 3. ผซอนผาตองวางผาใหใกลตวผนงพอสมควร เมอวางแลวใหเดนหรอวงตอไปจะหนหลงกลบไมได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

100

ใบคว�มร

วธเลน เลนกคนกได ผเลนจะนงลอมวงกน มคนหนงสมมตเปน “มอญ” ถอผาอาจเปนผาเชดหนาหรอผาอนทมขนาดไมโตนกสามารถเกบซอนได เดนหรอวงไปรอบๆ วง ผทนงลอมวงจะรองบทรองพรอมๆ กน (ดหวขอเพลงประกอบการเลน) ผทเปน “มอญ” จะตองคอยสงเกตวาผนงลอมวงคนใดเผลอจะเอาผาทถอไววางขางหลงผนนแลว

เดนหรอวงตอไป ทำาทเหมอนกบยงไมไดวางผา หากผถกวางขางหลงยงไมรตว เมอผเปน “มอญ” เดนหรอวงมาถงจะหยบผานนตผทนงอย ซงผทถกตจะตองรบลกออกจากทนงวงหนไปรอบวงครบ 1 รอบ จงกลบเขานงทตามเดม ผทเปน “มอญ” จะถอผาเดนหรอวงรอบๆ วง เพอจะวางผาซอนไวขางหลงผนงคนอนตอไป ในทางกลบกนหากผนงทถกวางผาขางหลงรตว กจะหยบผาและลกขนวงไลตผเปน “มอญ” ไปรอบวง ซงผเปน “มอญ” จะตองรบวงหนและเขานงแทนทผทวงไล และผทไดผากจะเปน “มอญ” ซอนผาคนอนตอไป เพลงประกอบการเลน “มอญซอนผา ตกตาอยขางหลง ไวโนนไวน ฉนจะตกนเธอ”

รรข�วส�ร

ผเลน 2 คน มายนหนหนาเขาหากน ประสานมอยกขนทำาเปนซม ผเลนทเหลอเกาะเอวกนเปนแถวเดนลอดซม พรอมรองเพลง “รรขาวสาร สองทะนาน ขาวเปลอก เลอกทองใบลาน เกบเบยใตถนราน คดขาวใสจาน พานเอาคนขางหลงไว” ทนททจบเพลงซมจะกระตกแขนลงมากนคนทกำาลงลอดไว คนทถกกนไวไดจะตองถกคดออก แลวเรมเลนตอจนกวาจะกนไดหมดทกคน

เดนกะล�

ใหขดเสนชย โดยหางจากเสนเรมตน 3 เมตรหรอ 5 เมตรหรอตามแตจะตกลงกน ผเลนจะตองขนไปยนบนกะลาทควำาลงทงสองซก ใชนวหวแมเทากบนวชคบหนบเชอกไว มอจบเชอกดงใหถนด เรมเลนโดยการใหทกคนเดนจากเสนเรมตนแขงขนกน ใครทถงเสนชยกอนกชนะ หรอถาไมเลนแบบแขงขนกน กใชเดนเลนในสวนหรอทสนาม ใชออกกำาลงกายกได เปนการเลนทสนกอกแบบนง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

101

นท�นสอนใจ

เรอง สนขในร�งหญ�

วนหนง…เจาสนขตวหนงวงเขาไปในคอกมา แลวกระโดดขนไปนอนบนรางหญา ในรางหญานนมหญาและฟางอยดวย เมอมาและแมววเขามาในคอก เพอตองการกนหญาของมน แตเจาสนขไมยอมใหมาและววกน “ในเมอเจาไมกนหญา เจากไมนาทจะหวงหญาของเราไว” แมววกลาว “เราตองการหญา เพราะหญาเปนอาหารของเรา” มาพดเสรม แตสนขกบพดวา “ถาฉนกนหญานไมได ฉนกจะไมยอมใหแกทงสองกนเหมอนกน” “อาว ทาไมเปนงนละ” แมววถาม “เอะ ทาไม” มาถาม “กเพราะวาฉนไมอยากเหนแกกนอาหารทฉนกนไมไดดวยนะซ” สนขตอบอยางหนาดานๆ “ไปใหพน” ดงนน มาและแมววกตองออกจากคอกไปดวยความหวโหย นทานเรองนสอนใหรวา อยาหวงแหนผอนในสงทเธอไมตองการ

ทมา ครพร. นทานอสป ฉบบสอนนอง. 2542 : 25

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

102

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 21 คำ�ปฏญ�ณและกฎของลกเสอสำ�รอง เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอวเคราะหและปฏบตตาม การกระทำาทเปนการปฏบตตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง2. เนอห� คำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความรและแผนภม เรอง คำาปฏญาณ กฎและคตพจนลกเสอสำารอง 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอรองเพลงตะลงลกเสอสำารองแลวแปลความหมายของเพลง “ลกเสอสารอง ตองทาหนาท จงรกภกดตอชาตศาสนา ทงองคกษตรย รกยงชวา เราตองรกษา หนาทของตน ยดมนในกฎ (ชา) เพอความรงโรจน (ซา) บาเพญประโยชน (ซา) ทาตามรนพ (ซา) ไมตามใจตน (ซา) ลกเสอทกคน ทาดทสด (ซา)” 4.4 ลกเสอรวมกนวเคราะหวา เพลงนบอกวาใหลกเสอสำารองทำาหนาทอยางไรบาง? 1) จงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย 2) ยดมนในกฎของลกเสอสำารองและบำาเพญประโยชนตอผอน 3) ทำาตามลกเสอรนพ ไมทำาตามใจตนเอง 4) คตพจนของลกเสอสำารอง “ทาดทสด” 4.5 ผกำากบอธบายความหมายของคำาปฏญาณ กฏ และคตพจน ลกเสอสำารอง และชแจงใหลกเสอทราบวา ผทเปนลกเสอสำารองจะไดประดบดาวดวงท 1 เมอไดปฏบตตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง 4.6 ผกำากบชวนคดชวนคยใหลกเสอประเมนตนเอง 1) ลกเสอ ทำาอะไรบางทแสดงวามความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย • ตอชาต = รองเพลงชาต ยนตรงเคารพธงชาต ไปรวมงานประเพณ • ตอศาสนา = สวดมนต ไหวพระ ไปทำาบญ • ตอพระมหากษตรย = เคารพภาพพระบรมฉายาสาทศลกษณ ตดไวทเหมาะสม - ถวายราชสดด ไปรวมพธสวนสนาม - ไปรวมงานทถวายความจงรกภกดทโรงเรยนจดขน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

103

2) ลกเสอผใดไดรวมปฏบตถงความจงรกภกดบาง ยกมอขน ปฏบตทไหน อยางไร เลาสกนฟง 3) ลกเสอคนไหนบางททำาตามลกเสอรนพ (นายหม) หรอเชอฟงนายหม เชอฟงผกำากบ เชอฟงพอแม ลกเสอทไมทำาตามคำาสงนายหม เพราะอะไร ผกำากบสรปถงคำาสงทถกตอง และไมถกตองใหลกเสอฉกใจคด 4) ลกเสอคนไหนบางระงบอารมณตนเองได ไมทำาสงททำาใหผอนเดอดรอน คอไมทำาตามใจตนเอง 4.7 ผกำากบชนชมการทำาดทสดตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง 4.8 ลกเสอรองเพลงเพอการจดจำาคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนลกเสอสำารอง 4.9 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวมในกจกรรมหมและการตอบคำาถามชวนคด 5.2 สงเกตความเขาใจและความสามารถในการบอกการกระทำาทแสดงถงการปฏบตตามคำาปฏญาณและกฎลกเสอสำารอง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 21

เพลง

เพลง ตะลงลกเสอสำ�รอง

ลกเสอสารอง ตองทาหนาท จงรกภกดตอชาตศาสนา ทงองคกษตรย รกยงชวา เราตองรกษาหนาทของตน ยดมนในกฎ (ซา) เพอความรงโรจน (ซา) บาเพญประโยชน (ซา) แกเหลาปวงชน (ซา) ทาตามรนพ (ซา) ไมตามใจตน (ซา) ลกเสอทกคน ทาดทสด (ซา)

เพลง กฎลกเสอสำ�รอง

ไหน ไหน ไหนเธอวาเปนลกเสอ ฉนยงไมเชอ เธอคอลกเสอสารอง ฉนจากฎได ไหนทองใหฉนฟงลอง บอกพไดไหมนอง สารองกฎวาอยางไร ลกเสอสารอง ทาตามลกเสอรนพ ลกเสอสารอง ไมทาตามใจตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

104

เพลง

เพลง กฎลกเสอสำ�รอง

กฎ กฎ กฎ คอขอกาหนดใหเรากระทา ลกเสอสารองตองทา ขอ 1 ทาตามลกเสอรนพ ขอ 2 ลกเสอทด ตองไมทาตามใจตนเอง (หมายเหต: เนตรนารสารองรอง เปลยนคาวา “ลกเสอ” เปน “เนตรนาร”)

เพลง คำ�ปฏญ�ณลกเสอสำ�รอง

ขาจะจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย จะปฏบตยดมนในกฎ และบาเพญประโยชน ตอผอนทกวน นคอคาปฏญาณ ของลกเสอสารอง(หมายเหต: เนตรนารสารอง เปลยนคาวา “ขา” เปน “ขาพเจา” “ลกเสอสารอง” เปน “เนตรนารสารอง”)

ใบคว�มร

เรอง คำ�ปฏญ�ณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำ�รอง

คำ�ปฏญ�ณของลกเสอสำ�รอง

คำาปฏญาณ  คอ  การใหคำามนสญญาวาจะประพฤตปฏบตตามสงทพดดวยความเตมใจ ซงคำาปฏญาณของลกเสอสำารอง ม 2 ขอ ดงน ขอ 1  ขาจะจงรกภคดตอชาต  ศาสนา  พระมหากษตรย ขอ 2  ขาจะยดมนในกฎของลกเสอสำารองและบำาเพญประโยชนตอผอนทกวน หมายเหต เนตรนาร  ตองเปลยนจากคำาวา “ขา” เปน “ขาพเจา”

ลกเสอ สามารถปฏบตตนตามคาปฏญาณได ดงน 1. มความจงรกภกดตอพระมหากษตรย 2. ปฏบตตามคำาสอนของศาสนา 3. ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบแบบแผน 4. รจกรก หวงแหน และปองกนชาต 5. บำาเพญประโยชนตอผอน 6. ชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาต 7. ไมทำาลายสาธารณสมบต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

105

ใบคว�มร

กฎของลกเสอสำ�รอง

กฎ คอ หลกเกณฑทลกเสอสำารองตองยดเปนหลกปฏบตอยเสมอ ซงมอย 2 ขอ ดงน ขอ 1  ลกเสอสำารองทำาตามลกเสอรนพ ขอ 2  ลกเสอสำารองไมทำาตามใจตนเอง

ลกเสอ สามารถปฏบตตนตามกฎได ดงน    1. เคารพเชอฟงผกำากบ ตลอดจนผใหญทนบถอ 2. เปนผตามทด รจกบงคบใจตนเอง มระเบยบวนย

คตพจนของลกเสอสำ�รอง

คตพจน คอ คำาพด หรอขอความทเปนคตสอนใจใหยดถอปฏบต  เพอประโยชนของตนเองและสวนรวม ซงมอยวา ทำาดทสด

ลกเสอ สามารถปฏบตตนตามคาคตพจนได ดงน 1. เตรยมพรอมทจะใหความรวมมอชวยเหลอผอน 2. ทำาแตสงทดเปนประโยชน แมจะเปนเพยงสงเลกนอย ถาทำาอยางสมำาเสมอ กถอไดวา  เปนการปฏบตตามคตพจนแลว

นท�นสอนใจ

เรอง ร�ชสหเจ�เลห

ราชสหตวหนงแกชราจนไมสามารถออกลาสตวมากนเปนอาหารได มนจงคดอบายทจะใหสตวตวอนๆ เดนทางเขามาใหมนกนถงทอยางงายดาย ราชสหเฒาเจาเลหปาวประกาศไปทวปาวามนไดเรยนรวชาการรกษาโรคอาการเจบปวยตางๆ มาตวหนงเดนผานมา มนแกลงทำาเปนเจบขา และขอใหราชสหเฒาชวยรกษา เพราะลวงรในอบายอนชวรายนเปนอยางด มาจงหนหลงใหกบราชสหเพอตรวจอาการ และในขณะทราชสหเฒาแกลงทำาเปนตรวจโรคอยนน มากดดราชสหเฒาดวยขาหลงทงสองขางอยางเตมแรง ทำาใหราชสหเฒากระเดนหงายหลงลมไปทนท เมอเหนดงนน มากหวเราะอยางสาสมใจในความเจาเลหของราชสหเฒา แลวเดนจากไป นทานเรองนสอนใหรวา การคดรายตอผอนยอมตองไดรบผลตอบสนองเขาสกวนหนง

ทมา แฮปปคดส.100 นทานอสป.2548 : 34

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

106

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 22 หลกเลยงคว�มรนแรงตอสตว เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมใจเมตตาตอสตวและหลกเลยงการกระทำารนแรงตอสตว2. เนอหา ความเมตตาตอสตวและหลกเลยงการกระทำารนแรงตอสตว3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลงนกโพระดก 3.2 ภาพนกโพระดก 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงนกโพระดก 4.3 ผกำากบชวนคดชวนคย 1) เคยเหนนกไหม เหนทไหนรจกนกอะไรบาง 2) ใครรจกนกโพระดกบาง ยกมอขนใหตอบ 4.4 ผกำากบใหดภาพนกโพระดกและอธบายเพมเตมลกษณะและธรรมชาตของนกโพระดก 4.5 ผกำากบชวนลกเสอรองเพลงนกโพระดก ถอดความหมายของเนอเพลงและถามความรสกวารสกอยางไรกบคำาชมของนกโพระดก 4.6 ผกำากบตงคำาถามใหคดวเคราะห 1) นอกจากการยงนกแลว เคยไดยนการรงแกสตวแบบไหน รสกอยางไรกบสตวทถกรงแก 2) คดวาคนทรงแกสตว เขาทำาเพราะอะไร และรสกอยางไรกบคนทรงแกสตว 3) ลกเสออยากชวยสตวไมใหถกรงแกไหม มาชวยกนคดวาจะทำาอยางไรคนจงไมรงแกสตว 4.7 ผกำากบสรปแนวคดทไดรบใหกบลกเสอ 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความคดเหนของลกเสอทแสดงออกถงความเมตตาและไมกระทำารนแรงตอสตว 5.2 สงเกตแนวคดของลกเสอทวา “จะทาอยางไร.... คนจงไมรงแกสตว”

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

107

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 22

เพลง

เพลง นกโพระดก

ยกยก ยกยก ยกยก ยกยก ควาหนงสตก จะไปยงนกโอโฮ นกโพระดก (ซา) มนรอง โฮกปก อยายง อยายงยกยก ยกยก ยกยก ยกยก เกบหนงสตก เอาไวชายพก

ไมยง นกโพระดก (ซา) มนรอง โฮกปก เดกด เดกดยกยก ยกยก ยกยก ยกยก ควาหนงสตก จะไปยงนก

โอโฮ นกโพระดก (ซา) มนรอง โฮกปก อยายง อยายงยกยก ยกยก ยกยก ยกยก เกบหนงสตก เอาไวชายพก

ไมยง นกโพระดก (ซา) มนรอง โฮกปก เดกด เดกดยกยก ยกยก ยกยก ยกยก เกบหนงสตก เอาไวชายพก

ไมยง นกโพระดก (ซา) มนรอง โฮกปก เดกด เดกด (ซาบรรทดสดทาย)

ใบคว�มร

เรอง นกโพระดก

นกโพระดกธรรมดาทงตวผและตวเมยมลกษณะเหมอนกน ขนตามลำาตวมสเขยวสด สวนหวและอกมสนำาตาลออนและมลายสเหลองเปนขด ปากสเหลอง   ถนอาศยและอาหาร ในประเทศไทยพบอยทวทกภาคยกเวณภาคอสานตอนบน อาศยอยตามปาโปรง ปาผลดใบ และเรอกสวนทงทลมและบนปาภเขา ในฤดผสมพนธจะอยเปนค สงเสยงรองดง (โฮก-ปก) ซำาทกๆ 3-4 นาท นกชนดนผสมพนธในชวงเดอนเมษายน-พฤษภาคม ชอบทำารงอยตามโพรงไม ในปาสง วางไขครงละ 2-4 ฟอง

นกโพระดกธรรมดาจะออกหากนตามธรรมชาต ชอบกนแมลง หนอน สตวเลอยคลาน และผลไมตางๆ เปนการชวยกำาจดศตรพชใหกบเกษตรกร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

108

นท�นสอนใจ

เรอง นกส�วมลก

เมอกกไขไดหลายตว นกพราบสาวกดอกดใจเปนยงนก จงได คยอวดกบกาเฒาวา “ฉนมลกเพมขนอกหลายตวเเลวละจะ ฉนมความสขมาก” กาเฒามองนกพราบสาวอยางเวทนาพลางวา “การทมลกเพมอกหนงตวกเทากบมภาระเพมอกอยางหนง ถามลกเพมอกหาตว กมภาระเพมอกหาอยาง” นทานเรองนสอนใหรวา ทกชวตยอมตองตกเปนดงทาสของสงทใหความสขเเกตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

109

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 23 ทกษะก�รสอส�ร เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมทกษะการสรางสมพนธภาพและการสอสารกบผอน2. เนอห� การใชคำาวา “สวสด” “ขอโทษ” และ “ขอบคณ” 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอทำาวงกลม 2 วงซอนกน วงกลมวงนอกซายหน วงกลมวงใน ขวาหน 4.4 ผกำากบและลกเสอรวมกนรองเพลง “สวสด (2)” ลกเสอปรบมอ เดนตามจงหวะเพลง และทำาทาทางตามเพลง 3 รอบ ดงน บทเพลง 1) เมอเจอะกนเราทกกนสวสด สวสดคะ สวสดครบ ลกเสอทำาทาทาง (ปรบมอตามจงหวะ) 2) เมอผดพลงขออภยขอโทษท ลกเสอทำาทาทาง (ทกคนทำาทาพนมมอไหวคของตน พรอมกบพดวา ขอโทษคะ ขอโทษครบ) 3) เมอจากไปยกมอไหว “สวสด” ลกเสอทำาทาทาง (ทกคนกาวเทาไปทางดานขวามอ พรอมยกมอโบกลา และยกมอไหวพรอมกลาว สวสด) 4) ผใดมจตไมตร ขอขอบคณ ลกเสอทำาทาทาง (ลกเสอพบคคนใหม ลกเสอยกเมอไหวพรอมกลาวขอบคณคะ, ขอบคณครบ) 4.5 ขออาสาสมครออกมาเลาเรองทลกเสอเคยใชคำาวา สวสด ขอโทษ และขอบคณ คำาพดละ 1 คน 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป “ในการสรางสมพนธภาพทดกบผอน คำาพดทลกเสอตองใชอยเสมอคอ คำาวา “สวสด” ใชเปนคำาทกทาย “ขอโทษ” เมอเราไดกระทำาสงผดพลาดตอผอน แมแตเพยงเลกนอย และคำาวา “ขอบคณ” ใชเมอมใครทำาดตอเราแมเพยงเลกนอย” 4.7 ผกำากบสรปแนวคดทไดรบใหกบลกเสอ 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความสนใจและตงใจปฏบตกจกรรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

110

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 23

เพลง

เพลง สวสด (1)

สวสด สวสด วนนเรามาพบกนเธอและฉน พบกนสวสด

สวสดคะ สวสดครบ

เพลง สวสด (2)

เมอเจอะกนเราทกกนสวสด สวสดคะ สวสดครบเมอผดพลงขออภยขอโทษท

เมอจากไปยกมอไหว “สวสด”ผใดมจตไมตร ขอขอบคณ

นท�นสอนใจ

เรอง  ป�กเปนเอก

ชายคนหนงมศรษะลาน และเปนคนใจนอย มลกสาวสวยคนหนง ชายคนนเปนชางฝมอด ตอเกวยนไวเลมหนงสวยงามมาก นอกจากนยงมววคหนงลกษณะดตองตามตำารา เปนทเลองลอไปทว มผพยายามไปขอซอใหราคาสงเทาใดกไมยอมขาย วนหนงขาวนรถงหเจาเมองเขา กมความอยากได จงประกาศแกทาสทงหลายวา หากทาสคนใดสามารถเอาเกวยนและววจากชายคนนได จะไดรบรางวลและปลดปลอยใหเปนไท มทาสอาสาสมคร 3 คน เจาเมองจงใหจบฉลาก ทาสคนท 1 ใชวธการขตะคอก พดจาไมไพเราะ ปรากฏวาเจรจาไมสำาเรจ ทาสคนท 2 ไปเฝาออนวอนตงแตบายจนเทยงคน กยงไมสำาเรจ ทาสคนท 3 เมอไปถงบานกทำาความเคารพอยางนอบนอม ใชวธการพดเสนาะห ตองใจชายศรษะลานจงยกววและเกวยนให และในตอนหลงยงยกปฏกดามทองพรอมลกสาวใหแกทาสคนนนอกดวย  นทานเรองนสอนใหรวา การพดด  และพดใหเหมาะกาลเทศะ เปนประโยชนกบตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

111

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 24 ก�รรบรอ�รมณ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมทกษะการสงเกตอารมณของเพอน2. เนอห�

2.1 การรบรอารมณเพอน ดวยการสงเกตสหนาทาทางทแสดงอารมณ 2.2 การปฏบตตอเพอนใหสอดคลองกบอารมณของเขา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 หนากากอารมณ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 สนทนาถงอารมณของคนและการแสดงใบหนาทาทางประกอบอารมณตางๆ เปนอยางไร 4.4 ผกำากบแสดงหนากากอารมณใหลกเสอด โดยขออาสาสมครลกเสอมาทำาสหนาทาทางแสดงอารมณตางๆ ตามทเหนจากรปหนากาก 4.5 แจกหนากากอารมณใหลกเสอหมละ 2 แบบ เปนอารมณทกข 1 แบบ และอารมณสข 1 แบบ ใหสมาชกหมชวยกนทายวาเปนอารมณอะไร เพราะเหตใดหนาตาจงเปนอยางนน 4.6 ผกำากบชวนคดชวนคยดวยคำาถาม 1) เราจะรไดอยางไรวาเพอนมอารมณด หรออารมณไมด 2) การรบรอารมณของเพอนมประโยชนกบลกเสออยางไร 3) ถาเพอนกำาลงโกรธ ลกเสอคดวาควรทำาอยางไร (ขอโทษถาเราเปนตนเหต) 4) ถาเพอนกำาลงเศราเสยใจ ลกเสอคดวาควรทำาอยางไร (ใหกำาลงใจ) 5) ถาเพอนกำาลงดใจ สอบไดท 1 ลกเสอควรทำาอยางไร (แสดงความยนดดวย) 4.7 ผกำากบสรปแนวคดทได (อารมณของคนม 2 ลกษณะ คออารมณเปนสขไดแก อารมณดใจ สขใจ สบายใจ มองโลกในแงด ฯลฯ และอารมณเปนทกข ไดแก กลว โกรธ โมโห แคน เศรา เจบ ฯลฯ ถาเราสงเกตและรอารมณของเพอน จะสามารถแสดงออกตอเพอนไดอยางเหมาะสม) 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวมในกจกรรมทายและรบรอารมณ 5.2 สงเกตความสามารถในการสงเกตและรบรอารมณของตนเองและเพอนๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

112

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 24

เกม

เกม ทำ�ตรงกนข�ม

เลอกผนำา 1 คน ใหผนำาทำาทาทางตางๆ สวนผเลนคนอนนนจะตองทำาตรงกนขามกบทผนำาทำา เชน ผนำาหวเราะ - ลกเสอทกคนตองรองไห ผนำานงลง - ลกเสอตองยนขน ผนำากาวเทาซาย - ลกเสอกาวเทาขวา การทำาจะเรวขนไปเรอยๆ การตดสน ลกเสอททำาตามผนำาหรอทำาชา จะตองออกจากการแขงขน หรอเปลยนมาเปนผนำา

หน�ก�กอ�รมณ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

113

นท�นสอนใจ

เรอง กระต�ยกบกบ

กระตายตวหนง มนสยขขลาด หวาดระแวง และตนตกใจงาย แมจะอยทามกลางฝงกระตายดวยกนกยงวตกกงวลหวาดกลวไปสารพด ไมมความสขเปนกระตายผแสนเศรา บอยครงมนเฝาแตสงสยวาเหตใดมนจงมแตความทกข ไมอาจหาความสขสบายไดเลย นอนหลบกไมสนท จะกนอาหารกรบรอน ระหวางกนกตองเหลยวหนาเหลยวหลง สายลมกรรโชกแรงหนอย หรอมเงาอะไรผานมาสกแวบ กทำาใหเราอยไมสขเสยแลว ทำาอยางไรหนอเราถงจะเอาชนะความกลวได วนหนง ขณะทกระตายตวนนอนอยกลางทงหญา มนกไดยนเสยงสญญาณเตอนภยจากกระตายตวหนงเปนเสยงเลกๆ แผวเบา เจากระตายขขลาด รบออกวงเตมเหยยดมงหนาไปสโพรงทมนอาศยอยทนท ในระหวางนน มนวงผานสระนำาแหงหนง กบทนงอยรมสระกตางพากนตกใจสดขด พากนกระโดดหนลงในนำาเปนจาละหวน ทงทกระตายมใชศตรของกบเลย เมอกระตายขขลาดไดเหนเชนนนเขา มนกเขาใจไดทนทวา ความกลวทมอยในจตใจของพวกกบนนไมมเหตผลเลย เชนเดยวกบความกลวทมอยในจตใจของมน นทานเรองนสอนใหรวา คนขขลาดตนตกใจงายดายเสมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

114

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 25 สวมสะอ�ด เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอมจตสำานกตอการใชสวมสะอาด 1.2 ลกเสอบอกวธการใชสวมและการรกษาสวมใหสะอาด2. เนอห�

การใชและการดแลรกษาสวมใหสะอาด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพสวมแบบตางๆ อปกรณทำาความสะอาดสวม 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบพาลกเสอไปสำารวจสวม การใชสวมและสภาพสวมของโรงเรยนแลวรวมสนทนา 1) ทำาไมสวมจงมกลนและไมสะอาด 2) ใครบางควรจะชวยทำาใหสวมสะอาดได 3) ลกเสอสำารองจะมวธการอยางไรทจะใหนกเรยนทกคนชวยกนดแลรกษาความสะอาดหองสวมและใชหองสวมอยางถกวธ 4.4 ผกำากบ และลกเสอรวมกนทำาความสะอาดสวม 4.5 ผกำากบสรปแนวคดทได 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการคด การวางแผน และการรณรงคสวมสะอาด 5.2 สงเกตกระบวนการจตอาสาและแกปญหาสงคม (หองสวมในโรงเรยน)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

115

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 25

เพลง

เพลง ในหมลกเสอ

ในหมลกเสอ เมอมารวมอย ตางคนตางร กนดวาหนาททกอยาง ตองชวยกนทา ทาไมเวนวางงานทกอยาง งานทกอยาง จะเสรจโดยงายดาย

เพลง ง�นสงใด

งานสงใด   งานสงใด   แมใครละเลยทงปลอยมวแตเฝาคอย  เฝาแตคอย  หลงคอยแตเกยงโยนกลองไมมเสรจไมมเสรจ รบรอง จาไวนะทกคนตอง ทางาน จะตองชวยกน ชวยกน ชวยกน ชวยกน

นท�นสอนใจ

เรอง ตนไมกบขว�น

มชายหนมคนหนงอาศยอยในบานเกาๆ รมชายปา เขาตงใจทจะเขาไปในปาเพอตดตนไมนำามาซอมแซมบาน แตขวานทจะใชตดตนไม ไมสามารถใชงานได เพราะไมมดาม วนหนงชายหนมจงเดนเขาไปในปาพรอมกบมดเลมหนง แมเขาจะใชมดฟนเทาไหร ตนไมใหญกไมยอมโคน เขาจงไปออนวอนกบราชาแหงตนไมใหญในปาเพอขอตนไมเลกๆ สกตนหนง แมตนไมหลายตนในปาจะคดคานถงผลเสยทจะตามมา แตราชาแหงตนไมใหญอนญาตใหเขาใชมดฟนตนไมตนเลกๆ ไปไดตนหนง ชายหนมจงนำาตนไมตนเลกๆ นนมาเหลาทำาเปนดามขวาน จากนนกนำาขวานเลมนนไปตดตนไมใหญจนโคนลมไปหลายตนและกอนทราชาแหงตนไมจะถกโคนเปนตนตอไป มนกไดแตรำาพงวา “นถาเราไมใหตนไมตนเลกแกเขาไป ภยกคงไมมาถงเราเชนน” นทานเรองนสอนใหสอนใหรวา กอนจะตกลงใจอะไร ควรคดใหรอบคอบเสยกอน จะไดไมตองเสยใจภายหลง

ทมา ชลพร และพศาล. นทานอสป เลม 4. 2544 : 9

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

116

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 1

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ตแผนก�รจดกจกรรมท 26 กจกรรมสำ�รวจ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรสภาพสาธารณสมบตและดแลสาธารณสมบตภายในโรงเรยน 1.2 ลกเสอสำารวจสถานทสำาคญและจำาเปนตอวถชวตในบรเวณโรงเรยนและดแลสาธารณสมบตในโรงเรยนได 1.3 ลกเสอรจกขอความชวยเหลอจากผใหญได2. เนอห�

2.1 การสำารวจสาธารณสมบตในโรงเรยน 2.2 การบนทกความด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบมอบหมายและแบงพนท ใหหมลกเสอ เดนสำารวจสาธารณสมบตของโรงเรยน เชน กอกนำา ประตหองนำา กลอนประต ฯลฯ และวางแผนดแลรกษา หรอขอความชวยเหลอจากผใหญ แลวสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.4 ตวแทนหมลกเสอรายงาน ผกำากบชวยสรป และนำาไปดำาเนนการตอ 4.5 ผกำากบถามแนวคดทไดจากการทำากจกรรม และสรป 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตและตรวจสอบความสามารถในการสำารวจ และความสามารถในการดแลรกษาสาธารณสมบตและการบนทกความด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 1

117

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 26

เพลง

เพลง คตพจนลกเสอสำ�รอง

เราลกเสอสารอง เราตองทาความดคตพจนเราม ทาใหดทสด

เพลง ทำ�ด

ลกเสอสารอง ตองทาใหดทสดดทสด ดทสด ลกเสอสารอง ลกเสอสารอง

นท�นสอนใจ

เรอง หนกบหอยมก

วนหนงหนโงตวหนงเกดความคดขนมาวา มนควรจะออกทองเทยวไปในโลกกวาง ดงนนมนจงกลาวอำาลากบทองทงและออกเดนทาง มนเดนทางไกลอยางทมนไมเคยทำามากอน และเมอพบกบจอมปลวกเขา มนกรองออกมาวา “ภเขา! โอ! ตงแตเกดมาฉนเพงเคยเหนภเขานเอง” อกสองสามวนตอมา มนกเดนทางไปถงชายฝงทะเล “โอโฮ! ทะเล ฉนเกดมาเพงเคยเหนทะเลนเอง” หนรำาพงกบตวเอง “พอของเรากยงไมมวาสนาไดเหนทะเลอยางเราเลย โอ! หวงสมทร มหาอาณาจกรอนยงใหญ” หนบงเกดความภาคภมใจในโชควาสนาของตนเปนอนมาก มนยงคดอกวามแตคนกลาเทานนทจะมโอกาสเชนน บนชายหาดนน มหอยมกเกลอนกลาดเตมไปหมด มหอยมกตวหนงอาเปลอกกวาง นอนตากแดดอย หนเองเหนหอยตวนแตไกล คดวา “มนคงใชกนเปนอาหารได ไมตองสงสยเลย รสชาตตองยอดเยยม” เมอไปถงมนกยนคอเขาไปในระหวางเปลอกทอาอย หอยมกจงหบเปลอกงบเอาหนเขาไปภายในเสย นทานเรองนสอนใหรวา คนโงเอาตวรอดจากอนตรายรอบดานไดยาก

แผนการจดกจกรรมลกเสอสารองชนประถมศกษาปท 2

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

120

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

ด�นจตใจ ศลธรรม

และสมพนธภ�พ

ระหว�งบคคล

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห ตดสนใจ

แกไขปญหา

หนวยท 8

จดด จดดอย

และการพฒนาตนเอง

หนวยท 9

รกและศรทธา สถาบนชาต

ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย

และภมปญญาทองถน

1. สมรรถนะทางกาย

2. การผกเงอนเชอก

3. ระเบยบแถว

4. กจกรรมกลางแจง

5. อาหารดมคณคา

6. รเทาทนสถานการณสขภาพ

7. ความปลอดภยจากภยอนตราย

ทางนำา

8. ใชนำาอยางประหยด

9. รเทาทนโฆษณา

10. นาทวกฤต

11. ธงลกเสอและธงชาต

ของประเทศอนๆ

12. วถไทยและภมปญญาทองถน

1

1

2

2

1

1

1

1

1

1

1

2

2

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

121

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม

และสมพนธภ�พ

ระหว�งบคคล

ด�นสมพนธภ�พ

กบชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

หนวยท 12

สมพนธภาพและ

การสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหน

สาธารณสมบตของชมชน/

ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 11 หนวย

13. คตพจนลกเสอสำารอง

14. ทำาตามลกเสอรนพ

15. ไมทำาตามใจตนเอง

16. คยกนฉนทเพอน

17. การควบคมอารมณ

18. การปฐมพยาบาล

19. กำาจดยงลาย

20. โรงเรยนของฉน

รวม 20 แผนการจดกจกรรม

1

1

1

1

2

1

1

2

27

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

122

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 1 สมรรถนะท�งก�ย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรความสำาคญของพธประดบดาวดวงท 2 1.2 ลกเสอมการพฒนาทกษะทางกายใหคลองแคลววองไว2. เนอห�

2.1 พธประดบดาวดวงท 2 2.2 การพฒนาตนเองและเตรยมความพรอมโดยแสดงความสามารถเชงทกษะ 5 ประการ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เชอกกระโดด ไมสำาหรบทรงตว ราวไม ลกบอล บนได 3.3 ใบความร เรอง ทกษะทางกาย 5 ประการ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาเครองหมายดาวดวงท 2 มาใหลกเสอชนชมและ อธบายถงความสำาคญของพธประดบดาวดวงท 2 4.4 ผกำากบสาธตประกอบคำาอธบายทกษะทางกาย 5 ประการ 4.5 ลกเสอแตละหมวเคราะหขนตอนการปฏบตทบรรลผลไดดและปลอดภย 4.6 แตละหมฝกปฏบตตามฐานความสามารถในเชงทกษะ 5 ฐาน เงอนไข ลกเสอเมอพรอมใหทดสอบเพอรบเครองหมายดาวดวงท 2 • ฐานท 1 กระโดดเชอกเทาชดกนโดยแกวงเชอกดวยตวเองไปขางหนา 15 ครง ไปขางหลง 15 ครง • ฐานท 2 การทรงตวบนไมหรอกำาแพงอฐสงประมาณ 1 ฟตระยะทางประมาณ 15 ฟตหรอไมนอยกวา 4.5 เมตร • ฐานท 3 หงายมอจบราวไมสงเทาบนเอวมวนตวขามราวไม • ฐานท 4 การขนบนไดทยกเคลอนทได • ฐานท 5 การเลยงลกบอลออมสงกดขวางอยางนอย 6 อยางในระยะทางไมเกน 18 เมตร 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปด (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจและการมสวนรวมของหม ความพรอมเพรยงในหม 5.2 ตรวจสอบความสามารถเชงทกษะ 5 ประการ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

123

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง

เพลง เลนกฬ�

เลนกฬาพาใหเราเรงใจ แมยากเพยงใดเราไมเคยกลวเกรงเราตองใหอภยและมนาใจซงเปนกนเอง พวกเรากลวเกรงสงทไมดงาม

ใบคว�มร

เรอง ทกษะท�งก�ย 5 ประก�ร

เดนทรงตวบนร�วไม

การฝกหดเดนทรงตว จะชวยใหบคลกลกษณะด เดนไดอยางสงา การฝกหดอาจกระทำาไดงายโดยขดเสน หรอเดนบนขอบถนนทกวางไมเกน 5 นว ฝกเดนอยในเสน หรอขอบถนนนน เมอเดนไดดขนจงคอยๆ เพมความสง

มวนตวข�มร�วไม

การเลนโดยวธหงายมอทงสองจบราวไมขนสงอยางนอยบนเอวของตน แลวมวนตวขามราวไมนน ทำาไดโดย 1. หงายมอจบราวไมใหแนน โนมตวไปขางหนาใหราวพาดทอง 2. งอแขนใหมาก ตวงอ กมศรษะใหชดหนาอกมากทสด มวนตว โดยคอยๆ เลอนตวลงขางหนา งอศอกพรอมทจะเหนยวตวใหตดกบราวจนกระทงตวมวนลงจากราว

ขนบนไดทยกเคลอนทได

การปฏบตกจกรรมน ตองแนใจวาบนไดแขงแรงพอทรบนำาหนกได บนไดอยในสภาพดไมชำารด วธปฏบต 1. ยกบนไดวางพน หรอพาด หรอพงใหมนคงไมลม ถาเปนบนไดทพบไดควรสบขอใหเรยบรอยเมอกางออก 2. มอเกาะบนได กาวขนทละขนดวยความระมดระวง 3. การไตลงถอยหลงลงทละกาว พรอมกบลดมอลงจบตวบนได เลอนมอตามลงไปเรอยๆ จนกาวลงถงพน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

124

ใบคว�มร

เลยงลกบอลออมเครองกดขว�ง

การเลยงลกบอล สายตาจะตองมองทลกบอลพรอมกบเขยลกบอลไปขางหนา อาจจะเลยงดวยเทาดานใน ทงซายและขวา เขยลกเบาๆ สลบกบการเลยงลกบอลดวยหลงเทา ใชเทาเขยลกไปขางหนา ฝกหดเลยงลกบอล หยดลกบอล เปลยนทศทางใหเรวขนจนออมเครองกดขวางได 6 อยาง ในระยะทางไมเกน 18 เมตร

กระโดดเชอก การปนบนได

การทรงตว การเลยงลกบอล

นท�นสอนใจ

เรอง นกเหยยวกบไกป�

ณ ชายปาแหงหนง มไกปาสองตวอาศยอยบนเนนดนใกลปากถำา ทพวกมนใชเปนทหลบภยจากเหยยวศตรตวรายของมน ทกครงทเหยยวบนผาน พวกมนจะหลบเขาไปซอนตวอยในถำา พอเหยยวบนผานไป พวกมนจงจะออกจากทซอน พวกมนทำาเชนนทกวนและรอดพนจากเหยยวทกครง ตอมาวนหนงทงสองตวเกดตอสกนขนเพอแยงชงความเปนใหญเหนอเนนดนแหงน ตวทชนะดใจมาก มนรบออกจากทซอนเพอโกงคอขนแสดงความเปนใหญเหนอเนนดน ใหไกปาตวอนไดทราบ ขณะนนเหยยวบนผานมาพอด พอไดยนเสยงไกขนมนกบนโฉบไปเหนอปากถำาทนท และยงมทนทไกปาตวชนะจะหลบหนไดทน มนกถกเหยยวโฉบไปเปนอาหารทนท ปลอยใหไกปาตวแพซงซอนตวอยภายในถำากลายเปนผชนะครอบครองเนนดนแหงนนแทน นทานเรองนสอนใหรวา อยาสำาคญตนวาเกงกวาใคร ทแทยงมคนเกงกวาเราอกมาก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

125

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 2 ก�รผกเงอนเชอก เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอสามารถผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ เงอนบวงสายธน เงอนผกกระหวดไม และเกบเชอกได 1.2 ลกเสอสามารถบอกประโยชนของการผกเงอนแตละชนด 2. เนอห�

2.1 การผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ เงอนบวงสายธน เงอนผกกระหวดไม 2.2 ประโยชนของการผกเงอนแตละชนด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เชอกขนาดเสนผาศนยกลาง 0.50 เซนตเมตร ยาว 150 เซนตเมตร 3.3 ใบความร เรอง การผกเงอนเชอก 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบสนทนา ทบทวนถงการผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ และประโยชนของเงอน 4.4 ผกำากบนำาลกเสอสนทนาเกยวกบความสำาคญของเชอก และประโยชนของเงอนบวงสายธน เงอนผกกระหวดไม 4.5 ผกำากบแจกเชอก ใหลกเสอประกอบการฝกคนละ 1 เสน 4.6 ผกำากบสาธตการผกเงอน เงอนบวงสายธน เงอนผกกระหวดไม และใหลกเสอสงเกตขนตอนการผกทละเงอน 4.7 ลกเสอฝกปฏบตการผกเงอนตามขนตอนทสงเกต 4.8 ลกเสอทดสอบการผกเงอนทกำาหนดเปนระบบหม 4.9 สนทนาการใชประโยชนของการผกเงอนแตละชนด 4.10 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.11 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจ ความมงมน และระเบยบวนยในการฝกปฏบตผกเงอน 5.2 ทดสอบความสามารถในการผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ เงอนบวงสายธน เงอนผกกระหวดไม และเกบเชอก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

126

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง

เพลง เงอน

เชอกเสนยาวกลมๆ ดงามนาชมถาเราเอามาผกเงอนประโยชนกมมากมาย ผกงายแกงายนแหละความหมายของเงอน ตะกรดเบด พรอด ประมง ผกรอน ผกซง ผกถงนอนบวงสายธน เลข 8 ปมตาไก จาชอเงอนเอาไว จะไดไมงง

ใบคว�มร

เรอง ก�รผกเงอนเชอก

เงอนบวงส�ยธน

ประโยชนของเงอนบวงสายธน                1. ใชคลองกบเสาหรอตนไม ทำาใหแขงแรงทนทานตอการยด 2. ใชเปนบวงคลองชวยคนทกำาลงจะจมนำาโดยลากขนมา ซงเงอนนจะไมรดเขาหาลำาตว 3. ใชแทนเงอนเกาอในการคลองคนเพอหยอนตวจากทสง 4. ใชคลองคนธน 5. ใชผกสตวไวกบหลกหรอตนไม และสตวสามารถเดนรอบหลกไดโดยเชอกไมพนกนหรอรดคอสตว 6. ใชผกเรอกบหลกเมอเวลานำาขนหรอนำาลดกไมมปญหาเพราะบวงจะเลอนขนลงได วธผกเงอนบวงสายธน 1. ขดเชอกใหเปนบวงคลายเลข 6 ถอไวดวยมอซาย 2. มอขวาจบปลายเชอกดานลางสอดเขาไปในบวงเลข 6 3. จบปลายเชอกทสอดออกจากบวงเลข 6 ออมหลงเชอกเสนตงของเลข 6 แลวสอดปลายลงในบวงเลข 6 แลวจดเงอนใหแนนและเรยบรอย โดยการดงตามทศทางของลกศร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

127

ใบคว�มร

เงอนผกกระหวดไม

ประโยชนของเงอนผกกระหวดไม 1. ใชในการผกลามสตวไวกบหลกหรอตนไม 2. ใชผกเรอไวกบหลก เมอเวลานำาขนหรอนำาลงบวงจะเลอนขน-ลงไดเอง 3. ใชคลองคนเพอหยอนตวจากทสง หรอชวยคนทตกนำา วธผกเงอนผกกระหวดไม 1. พนเชอกรอบหลก 1-2 รอบ แลวสอดปลายเชอกพนกบเชอกเสนหลก 2. สอดปลายเชอกพนกบเชอกเสน หลกอกครงหนง โดยตองไมใหปลายเชอกโผลออกเปนคขนานกบการพนเชอกครงแรก

หมายเหต การผกเงอนพรอด เงอนขดสมาธ ดไดจากแผนการจดกจกรรมท 8 ชนประถมศกษาปท 1

ก�รเกบเชอก

ขนท 1 ทบเชอกแบงเปน 3 สวนเทากนตามรป 1 ขนท 2 ทบเชอก 1 ใน 3 สวน แรก เปน 4 เสน เทาๆ กน อก 2 สวนปลอยคลออกเปนปลาย B ตามรป 2 ขนท 3 จบเชอก 4 เสนททบรวมกน เอาสวนทคลออกพนทบรอบเชอก 4 เสน ใหเหลอบวง C ไว 1 นว พนเรยงกนจนถงบวง D เอาปลาย B สอดเขาบวง D ทง 2 บวง ตามรป 4 ถอไวดวยมอซาย ขนท 4 ดงบวง C จนบวง D รดปลายเชอกทสอดไวแนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

128

ใบคว�มร

นท�นสอนใจ

เรอง สนขจงจอกกบนกกระส�

สนขจงจอกเชญนกกระสามาเปนแขกกนอาหารเยน กบขาวมแตแกงจด ซงใสจานทกวางและตน สนขจงจอกสามารถจะกนไดงาย แตนกกระสาตองจมปากจงไดกนอาหารแคปลายจะงอยปากเทานน มนจงกนอาหารไดเลกนอย หลงจากนน 2-3 วนตอมานกกระสา ไดเชญสนขจงจอกไปกนอาหารเยนเปนการตอบแทน และนกกระสากเตรยมหาเนอสตวสบใสเหยอกแกวยาวและปากแคบไว สนขจงจอกจงกนไดแตบรเวณทอยตอนบน ธรรมชาตของนกกระสามนจะมจะงอยปากยาว จงสามารถกนอาหารทอยในเหยอกแกวลกไดอยางเอรด อรอย ตอนแรกสนขจงจอกรสกอดอดรำาคาญ แตตอนลากลบมนคดวาทนกกระสาทำากบมนเชนนนเปนการสมควรแลว เพราะตวมนเองเปนผเรมทำาตวอยางไวกอน นทานเรองนสอนใหรวา การแสดงกรยาดถกคนอนเปนมารยาททไมด แตถาเราทำา เรากจะตองพรอมทรบการตอบแทนจากการกระทำานน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

129

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 3 ระเบยบแถว เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอมระเบยบวนย และปฏบตตามคำาสงไดอยางถกตอง 1.2 ลกเสอมความอดทน รางกายแขงแรง มจตใจเขมแขง และมคลองแคลววองไว2. เนอห�

2.1 ระเบยบแถวเบองตน 2.2 การฝก ทาตรง ทาพก ซายหน ขวาหน กลบหลงหน อยกบท 2.3 การเขาแถว หนากระดานเรยงเดยว แถวครงวงกลม และแถววงกลม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบทบทวนการปฏบตตามสญญาณนกหวด (เรยกแถวรวมกอง, เรยกนายหม, สญญาณชกธงชาตขนสยอดเสา, สญญาณชกธงชาตลงจากยอดเสา) 4) ผกำากบทบทวนการปฏบตตามสญญาณมอ (เตรยมหรอหยด, รวมหรอกลบมา, จดแถวหนากระดาน, จดแถวตอน, เคลอนทไปยงทศทางทตองการ, นอนลงหรอเขาทกำาบง, เรงจงหวะใหเรวขน) 5) ผกำากบทบทวนการเขาแถวตามหมของตน แถวหนากระดานเรยงเดยว ปดระยะ และเปดระยะ, แถวตอนเรยงหนง และแถวตอนหม 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบทบทวนระเบยบแถวเบองตน • ทาตรง ทาพก (ทาพกตามปกต ทาพกตามระเบยบ ทาพกตามสบายและทาพกนอกแถว) • หนอยกบท (ขวาหน ซายหน กลบหลงหน) • เขาแถวรปครงวงกลม และรปวงกลม 4) ผกำากบเลานทานสอนใจ 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

130

หมายเหต ดภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 6 ของชนประถมศกษาปท 1 ประกอบ5. ก�รประเมนผล

สงเกตความเปนระเบยบเรยบรอยในกองลกเสอ การจดจำาระเบยบแถวรปแบบทาทางตามระเบยบของหมลกเสอ และการปฏบตตามคำาสงของผกำากบลกเสอ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง

เพลง สญญ�ณนกหวด

เปายาวหนงครง ฟงไดความวา “หยด” เปายาวเปนชด ใหรบรดทาตอไป สนตดตอกน เรวพลน เขาแถวทนใด สนยาวนนไซร จงใสใจเพราะเกดเหตการณ นายหมมาน ฟงซ สนสามยาวหนง ลกเสอเราพงจดจาคานง นคอสญญาณ

เพลง ซ�ยหน ขว�หน

ซายหน ขวาหน สนเทาชดกนปลายเทาแยกออกไป จะหนไปครงใด (ซา) นกไวในใจซายขวาของเรา ซายหนมสองจงหวะ ปะ เทง ปะ ปะ เทง ปะ หนง – สอง ขวาหน มสองจงหวะ ปะ เทง ปะ ปะ เทง ปะ หนง – สอง กลบหลงหนมสองจงหวะ ปะ เทง ปะ ปะ เทง ปะ หนง – สอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

131

นท�นสอนใจ

เรอง กว�งมองตวเองในนำ�

กวางตวหนงมองเงาของมนเอง ขณะทกนนำาอยในสระแหงหนง “โอ! เราชางมเขาทสวยสงานาชมอะไรเชนน” เจากวางเปลงเสยงอทานอยางดใจ “เขาสองขางแผกงกานสาขาอยางนาดอยบนหนาผากของฉน แตอยางไรกดฉนกมขาเลกไมไดสวน ซงทาใหฉนรสกละอายใจยงนก มนยาวเกงกางไมนาดเลย” ขณะทมนกำาลงรำาพงกบตวเองนนพลนไดยนเสยงของฝงสนขลาเนอ มนจงกระโดดจากบอนำาตรงไปยงทงหญา ไมชากทงฝงสนขลาเนอไวเบองหลงไกลลบ ในทสดมนกเขาไปในปาทบ แตกโชคไมด เขาของมนไปตดกบกงไมจนไมสามารถจะเคลอนไหวได ความตายกำาลงจะมาถงตวกวางในไมชา มนจงครำาครวญอยางนาสงสารวา “ฉนนโงจรง มวไปภมใจอยกบเขาของฉนซงมนไมไดชวยอะไรเลย ขณะเดยวกนฉนกตอวาขาของฉน ซงเปนสงเดยวทจะชวยใหฉนมชวตรอดได” นทานเรองนสอนใหรวา คนเรามกเหนผดเปนชอบ ไมไดพจารณาดวยปญญาอยางถองแท มกเหนแกความสวยงามมากกวาประโยชน

เรอง ใครโงกว�กน

ชายสองคนพนอง คนพชอดำาเปนคนขยนทำามาหากน ใชจายประหยดมเงนเหลอเกบอยบาง คนนองชอแดงเปนคนเกยจคราน ไมเอาใจใสทำางาน ใชจายสรยสราย ไมมเงนเกบ คอยเบยดเบยนนายดำาผพ ยงไปกวานนถานายดำาเผลอเมอไหร เปนอนตองถกนายแดงขโมยเงนเสมอ ไมวานายดำาจะซกซอนเงนไวตรงไหน อยมาวนหนงนายดำาตองออกไปทำาธระนอกบาน เกรงวานายแดงจะขโมยเงนทมอยหนงพนบาทไปจงคดหาทซอนเงน ในทสดกตดสนใจขดหลมเอาเงนหอกระดาษใสลงกนหลม เอาดนกลบและดความเรยบรอย ดไปดมานายดำากคดวา “นถานายแดงมาเหนรอยเรากลบหลมไวอยางน คงตองรวาเราฝงเงนเอาไวแน เอาอยางนดกวาเราเขยนปายมาปกไวทหลมนวา เงนหนงพนบาทของนายดา ไมไดอยในหลมน นายแดงกคงจะไมสงสยเปนแน” คดแลวนายดำากจดการเขยนปายมาปกไวทหลม แลวกแตงตวออกจากบานไป ฝายนายแดงหลงจากเทยวเตรดเตรอยหลายวน จนเงนหมดจงกลบบาน ไมพบพชาย จงไดโอกาสเหมาะเทยวคนหาเงน เชอวาพชายจะตองซอนไวทไหนซกแหงแน คนหาบนบานอยนานกไมพบ จงเดนลงจากเรอนไปคนตามหลงบาน กพบปายหนงเขยนไววา “เงนหนงพนบาทของนายดาไมไดอยในหลมน” เมอนายแดงอานปายดแลวกเกดความสงสยวา เมอไมมเงนแลวจะเขยนปายบอกไวทำาไม จงลงมอขดด กพบเงนทซอนไว เมอไดเงนมาแลวนายแดงเกดนกขนไดวา ถาพชายกลบมาเหนเงนในหลมหายไปกคงโทษเราแน อยากระนนเลยเราเขยนปายปกไวดกวา เมอพชายมาเหนจะไดคดวาเราไมไดเอาไป คดดงนนแลวนายแดงกจดการเขยนปายมาปกไวทหลมวา “เงนหนงพนบาทในหลมนนายแดงไมไดเอาไป” นทานเรองนสอนใหรวา คนโงทำาสงใดกไรผล

ทมา http://www.everykid.com

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

132

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 4 กจกรรมกล�งแจง เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสออธบายและกอไฟแบบงายๆ ได 1.2 ลกเสออธบายและทำาอาหารงายๆ ได 1 อยาง 1.3 ลกเสอบอกวธและปฏบตการดบไฟ และการทำาความสะอาดสถานทกอไฟเมอเสรจงานแลวได2. เนอห�

2.1 การกอไฟ 2.2 การทำาอาหาร 2.3 การดบไฟและการทำาความสะอาดสถานทกอไฟเมอเสรจงานแลว3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 อปกรณในการกอไฟ เชน กงไม เชอฟน อปกรณในการทำาอาหาร เปนตน 3.3 ใบความร เรอง การกอไฟ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) ผกำากบใหลกเสอเลนเกมการกอไฟ 3) ผกำากบสาธตวธการกอไฟ 4) ลกเสอจบควเคราะหขนตอนและลงมอฝกปฏบตกอกองไฟ คละ 1 กอง 5) ผกำากบตรวจสอบและใหคำาแนะนำา 6) ผกำากบสาธตวธการดบไฟและการทำาความสะอาดสถานทกอไฟ 7) ลกเสอแตละคฝกปฏบต โดยผกำากบตรวจสอบและใหคำาแนะนำา 8) ผกำากบเลานทานสอนใจ 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบและลกเสอทบทวนขนตอนวธการกอไฟ 4) ผกำากบสาธตการปรงอาหาร ลกเสอจบควเคราะหขนตอนและลงมอฝกปฏบต 5) ผกำากบตรวจสอบและใหคำาแนะนำา 6) ลกเสอแตละครวมกนดบไฟและทำาความสะอาดสถานทกอไฟ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

133

7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 การสงเกต • ความรบผดชอบและความสามคค ความเปนประชาธปไตย • ความสนใจและความตงใจ • การเขารวมกจกรรม 5.2 ตรวจผลงาน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

เพลง

เพลง โอเมอมไฟ

(ทานองเพลงครสโตเฟอร โคลมบส)

โอเมอมไฟ ไฟ ไฟ ลกขนแจมจา พวกเรามาสขอราพรอมหนากนคนวนนมสข ปลดเปลองทกขรบความสาราญ เธอกบฉนนนมาเลนรอบกองไฟ (ซา)

เกม

เกม ก�รกอไฟ

วธเลน 1) ลกเสอแตละหมทมจำานวนสมาชกเทากนเขาแถวตอนลก ลกเสอแตละหมจดหาเศษกระดาษและไมขดไฟจำานวนแผนและกานไมขดเทาจำานวนคน นำาไปวางหางจากแถว 5 เมตร 2) เมอไดยนสญญาณเรมเลนใหสมาชกหมวงไปจดกระดาษ 1 แผนจนครบทกคน 3) สำารวจหมทชนะคอเผากระดาษไดมากทสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

134

ใบคว�มร

เรอง ก�รกอกองไฟ

การกอกองไฟมไดหลายรปแบบ ไดแก

แบบกระโจมอนเดยแดง หรอ แบบปรามด วธกอแบบน ขนแรกตองนำาเชอไฟมากอสมกนเสยกอน จากนนจงนำากงไมเลกๆ กอสมกนขนมา โดยชนบนสดจะมฟนทอนใหญสมทบอกทหนง

แบบผสม

เปนการกอกองไฟโดยการเรยงทอนฟนแบบ เชงตะกอน สวนตรงกลาง ใชกงไมเลกๆ กอกนเปนรปกระโจม การกอกองไฟแบบเหมาะแกการเลนรอบกองไฟ

แบบเชงตะกอนหรอแบบคอกหม

เปนการกอกองไฟโดยการนำาทอนฟนใหญมากองเรยงกนเปนชนๆ สวนฟนทอนเลกๆ จะอยขางลาง การกอกองไฟแบบนจะใหความรอนมากและใหแสงสวางด

ขนตอนในก�รกอไฟ

1. เลอกสถานททจะกอกองไฟ กวาดใบไม หรอวสดทจะตดไฟออกใหหมด 2. ขดดนบรเวณทจะกอกองไฟเปนรปสเหลยม ถาทพนมหญาใหแซะหญาออกกอน เมอดบไฟและทำาฟนใหเยนแลว จงเอาหญาไวทเดม

3. ใชกงไมเลกๆ วางตงไวรอบฝอยเชอไฟ หรอกระดาษเชอไฟ เปนรปกระโจม 4. นงบงทศทางลม พยายามใชไมขดไฟกานเดยว จดฝอยเชอไฟ เมอไฟตดกงไมเลกๆ แลว จงเอากงไมทโตกวาเตมลงไป กจะไดกองไฟสำาหรบปรงอาหาร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

135

นท�นสอนใจ

เรอง ช�ยขลม

ชายคนหนงเปนคนขลม เรองอะไรจำาไดประเดยวเดยวแลวกลมหมด เขาจะทำาอะไรไมไดเลย วนหนงชายขลมคนนถอมดเขาไปในปาเพอจะไปตดตนไม เดนทางไปไดสกพกหนง เกดปวดอจจาระ จงเอามดฟนตดกบตนไมไว แลวกหาทหลบไปถายอจจาระ พอถายอจจาระเสรจกเดนออกมา เหนมดเลมหนงอยทตนไม เขาลมไปวาเปนมดของตวเอง เขาดใจมากจงรบวงไปความดมาถอไว แลวจบมดชขนพลางเตนไปรอบๆ แลวพดวา “วนนโชคดแตเชาเลยมดของใครกไมรยงใหมอย ลบเอาไวคมกรบทเดยวเจาของมดนแยมาก ของดๆ อยางนมาลมไวได อายคนไมรจกรกษาของ คนอยางนทามาหากน อะไรมแตจะลมจม” เผอญเขาเดนไปเหยยบเอาอจจาระทตนเองถายไวเมอครนเขา ลมวาเปนของตวเองจงตะโกนดาขนวา “อายคนอบาทวทไหนมาถายไวได ททงปากวางใหญมาทาโสโครกเอาไวตรงนเอง อายมนษยอปรย” นทานเรองนสอนใหรวา ขนชอวาคนขลมแลว มกจะลมไดทกอยาง ฉะนนจงทำาอะไรอยางมสตเสมอ

ทมา นทานพนบานชด ขาขน

เรอง อย�กอยกระทอมสงๆ

ผวเมยคหนง เพงจะแตงงานกนใหมๆ พอแมใหไปปลกกระทอมอยทปลายนา เพอคอยดแลขาวทเกบไว  เกรงวาวว ควาย นก หน จะมากดกนขาวเสยหาย ผวเมยทงสองกมไดขดของ เมอพอแมใหไปกไป เมอไปถงกชวยกนปลกกระทอมดวยไมไผ และพยายามปลกใหสงทสดเทาทจะสงได เพราะไมตองการใหนำาทวม ผวจงไปตดไมไผเอามาทำาเสากระทอม ตดมามากมายกายกองเหลอประมาณ ปลกกระทอมจนเสรจ กระทอมนนนบวาสงทสดเลยทเดยว ครนเสรจแลวกขนไปอยกน นอนหลบสบายทงคน จนรงเชาผวตนขนไมเหนเมยกตกใจ มองหาจนทวกไมเหน ผวสงสยคดวาเมยตกกระทอมจงกมลงไปดขางลาง เหนเมยตกกระทอมรางของเมยยงลอยอยยงไมถงพนยงสงอกมาก แลวไมรวาเมอไรจะตกถงพนดน เลยยงไมรวาผลเปนอยางไร... นทานเรองนสอนใหรวา การทำาอะไรเกนพอด อาจเกดโทษภยตางๆ ขนไดฉะนนควรพจารณาใหรอบคอบกอนทำา และควรทำาแตพอด

ทมา นทานพนบาน สาหรบเดก และเยาวชนhttp://www.everykid.com/once%20upon...html

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

136

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 5 อ�ห�รดมคณค� เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอเหนความสำาคญและประโยชนของอาหารหลก 5 หม2. เนอห�

การรบประทานอาหารทมประโยชนตอรางกาย ครบทง 5 หม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพอาหารหลก 5 หม นานาชนด หมละ 6 ภาพ เชน หมผก ใชรปผกตางชนดกน 6 ภาพ หมเนอสตวม นม ไข ไก หม ปลา ป กง หอย หมแปง ม เผอก มน ขาวเหนยว ขาวเจา ขนมปง นำาหวาน ขาวกลอง เสนกวยเตยว หมไขมน มขาหม กะท แคบหม หนงไกทอด เนย เคกครมมากๆ พซซาชสเยอะๆ เบคอนทอดมนเยม แฮมเบอรเกอร หมผลไม ใชผลไมหลากชนด 3.3 ใบความร เรอง อาหารหลก 5 หม 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 ผกำากบนำารองเพลง อาหารหลก 5 หม 2 รอบ 4.3 ชวนวเคราะห เนอหาของเพลง และสรป (ควรกนอาหารใหหลากหลาย ครบ 5 หม เพอใหรางกายไดสารอาหารครบถวน จะไดเตบโตอยางแขงแรงไมเจบปวย) 4.4 ผกำากบบอกประโยชนของอาหารหลกแตละหม และยกตวอยางประกอบ 4.5 หมลกเสอแขงขนกนเลอกภาพอาหารนานาชนด ใหครบ 5 หม หมใดเสรจกอนนำามาใหผกำากบตรวจสอบ และประกาศผล 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได และการนำาไปใช 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

การสงเกตความสนใจของลกเสอในการปฏบตกจกรรม ความคดเหนและคานยมตอสขภาพรางกาย และการแสดงออกขณะรวมกจกรรมประเมนสมรรถนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

137

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เพลง

เพลง อ�ห�รหลก 5 หม

(สโมสรลกเสอสมเดจพระศรนครนทรฯ) ทานองเพลงรกแมหมาย

กนอาหารตามอยาก จะลาบากแนนอนโปรดฟงครสอน อาหารนนม 5 หม อยากนตามใจ ทองไสจะพง โปรดจงระวงตรองด เนอสตวอรอย กงหอยปลาป กนคกบผกนานา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา หลา ลา ลา ผกเขยวสดๆ มประโยชนมากมาย อกผลไม จาไววามคณคาดมนมทกวน เผอกมนตองกน มวตามนลาคากนไดบอยๆ อรอยนกหนา กนแลวกายาแขงแรง ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา ลา หลา ลา ลา *(รองซาตงแตตนจนจบ)

ใบคว�มร

เรอง อ�ห�รหลก 5 หม

อาหารหลก 5 หม คอ สงทเมอรางกายกนเขาไปกสามารถยอย ดดซม และนำาไปใชประโยชนได ไดแก หมท 1 เรยกวา นม ไข เนอสตวตางๆ ถวเมลดแหง และงานใหสารอาหารโปรตน ชวยใหรางกายเจรญเตบโต และซอมแซมสวนทสกหรอ หมท 2 เรยกวา ขาว แปง เผอก มน นำาตาล ใหสารอาหารคารโบไฮเดรต เพอใหพลงงานแกรางกาย หมท 3 เรยกวา พชผกตางๆ ใหสารอาหารวตามนและแรธาตเพอเสรมสรางการทำางานของรางกายใหปกต           หมท 4 เรยกวา ผลไมตางๆ ใหสารอาหารและประโยชนเหมอนหมท 3    หมท 5 เรยกวา นำามนและไขมนจากพชและสตว ใหสารอาหารไขมนเพอใหพลงงานและความอบอนแกรางกาย ตอไปนเราไมควรเรยก อาหารหม 1 โปรตน หม 2 คารโบไฮเดรต หม 3 วตามน หม 4 แรธาต หม 5 ไขมน อกตอไปแลว ควรเรยกชออาหารแทนเพราะจำางาย เหตผลทกำาหนดอาหารหลก 5 หมขน กเพอทจะใหคนไทยกนอาหารใหไดสารอาหาร ครบ 5 ชนด โดยนำาเอาอาหารทมสารอาหารเหมอนกนมาไวในหมเดยวกน แตรางกายของคนเราตองการสารอาหารครบทง 5 ชนดในแตละวน)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

138

นท�นสอนใจ

เรอง ปล�นอยกบช�วประมง

วนหนง ชาวประมงไดทอดแห และมปลาชอนตวนอยๆ ตวหนงตดแหขนมา ชาวประมง : “ตวเลกแคนกไมเปนไร ทาเปนอาหารได” วาแลวกจบปลาชอนจะเอาใสถง ปลาชอนนอย : “อะไรกน ทาไมทานไมปลอยใหขาโตกวานละ อกไมนานหรอก ขาจะกลายเปนปลาชอนตวใหญ ถงตอนนนทานคอยจบขาเถอะ ถาทานไมกนเองทานจะเอาขาไปขายกได ราคากจะงามทเดยว แตตอนนปลอยขาลงในนากอนเถอะนะ” ชาวประมง : (หวเราะ) “เจาปลาชอนนอย เรองอะไรขาจะปลอยเจาลงนาไปละ เยนวนนขาจะทอดเจาใหเหลองกรอบและกนใหอรอยเชยว โบราณสอนวา ปลาตวเดยวในกระทะ มคามากกวาปลาสองตวในแมนา” นทานเรองนสอนใหรวา คนฉลาดยอมรจกเกบประโยชนเลกนอยทมอยในมอเอาไวแทนทจะแลกกบความหวงทไมแนนอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

139

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 6 รเท�ทนสถ�นก�รณสขภ�พ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอรเทาทนสถานการณสขภาพ 1.2 ลกเสอเขาใจและสามารถปองกนหรอหลกเลยงไมใหเกดโรคตดตอตามฤดกาล2. เนอห�

การสำารวจขอมลโรคภยไขเจบใกลตว และการจดทำาสถตจากขอมลทไดจากการสำารวจ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 แบบรายงานการสำารวจ, บตรคำาโรคตามฤดกาล สำาหรบลกเสอหมละ 1 ชด (เชน โรคตาแดง, ทองรวง, ไขหวด, ไขหวดใหญ, อสกอใส, ไขหวด 2009, ไขเลอดออก, โรคนำากดเทา, โรคหด ฯลฯ) กระดาษปรฟ เทปกาว 3.3 ใบความร เรอง โรคตดตอตามฤดกาล 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบใหลกเสอเลนเกม โรค 3 ฤด

ฤดฝน ฤดรอน ฤดหนาว โรคทเกดขนใหม

1) ลกเสอแขงขนนำาบตรคำาชอโรคไปตดตามฤดทมกเกดโรคระบาดหรอโรคทเกดขนใหม 2) ตรวจสอบวาลกเสอหมไหนตดชอโรคไดถกตองตามฤดมากทสด เปนผชนะ 4.4 ผกำากบและลกเสอรวมกนตดบตรคำาใหมใหถกตองตามฤดกาลทกบตร 4.5 ผกำากบและลกเสอนำาบตรคำาทละฤด มารวมกนเสนอแนะวธการปองกนโรคตดตอใกลตวตามฤดกาล 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปการนำาไปใชในชวตประจำาวน 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

140

5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการแสดงความรความเขาใจเกยวกบการเกดโรคตดตอใกลตวในฤดกาลตางๆ 5.2 ซกถามความรเกยวกบการปองกนหรอหลกเลยงไมใหเกดโรคตดตอใกลตว 5.3 ตรวจสอบการจดทำาสถตการเกดโรคทไดจากการสำารวจ โดยจดระดบขอมลจากมากไปหานอย

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เกม

เกม เชอโรคตดตอ

วธเลน 1. เขยนวงกลมรศมพอสมควรใหคนอยในวงกลมหลบคนทวงรอบๆ วงได 2. ใหลกเสอคนหนงเปนเชอโรค วงรอบๆ วงกลม 3. ลกเสอทอยในวงกลมอยาใหเชอโรคแตะถกตวได ใครถกแตะตองออกไปเปนเชอโรค

ใบคว�มร

เรอง โรคตดตอต�มฤดก�ล

โรคในฤดฝน

ในฤดฝน อณหภมและความชนจะชวยสงเสรมใหมการแพรระบาดของเชอโรคตางๆ ไดมากมายหลายชนด ไมวาจะเปนแบคทเรย ไวรส หรอเชอรา ชวงหนาฝนจงมผปวยเพมขนอยางมากมาย โดยเฉพาะเดกๆ ทรางกายยงไมมภมตานทานพอจะตอสกบเชอโรค โรคทมพบมากในฤดฝนทเราตองพงระวง ไดแก โรคตดตอทางระบบทางเดนอาหาร โรคตดเชอทางผวหนง โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ โรคไขเลอดออก โรคไขสมองอกเสบ โรคเยอบตาอกเสบหรอตาแดง โรคนำากดเทา โรคฉหน และยงมอนตรายจากสตวมพษอกดวย ดงนน เดกๆ ตองปองกนไวกอน โดยลางมอลางเทาใหสะอาด ไมใหสงสกปรกเขาตา ทำาความสะอาดบานเรอนไมใหเปนแหลงซกซอนอาศยของสตวมพษ ดมนำาสะอาด รบประทานอาหารทสกสะอาด และทำาลายแหลงเพาะพนธยง รวมทงฉดวคซนปองกนโรค

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

141

ใบคว�มร

โรคในฤดหน�ว

โรคไขหวด และไขหวดใหญ อาการจะเรมดวยการมไขสง หนาวสน ปวดศรษะ ปวดเมอยตามกลามเนอ ไอ เมอเรมมอาการควรนอนพกผอนใหมากๆ ดมนำาบอยๆ ถาตวรอนมากควรใชผาชบนำาอนเชดตว หรอกนยาลดไข อาการจะคอยๆ ดขนภายใน 2-7 วน แตหากมอาการไอมากขน หรอมไขสงนานเกน 2 วน ควรไปพบแพทย โรคปอดบวม จะมอาการโดยทวไปไดแก ไอ เจบหนาอก มไขสง และหายใจหอบ การวนจฉยจะกระทำาโดยการฉายรงสเอกซและการตรวจเสมหะ ซงหากมความรนแรง ตองไดรบการรกษาอยางทนทวงท เนองจากเปนสาเหตการเสยชวตมากทสดในเดกอายตำากวา 5 ป รวมทงเดกทมนำาหนกตวนอย เดกขาดสารอาหาร เดกทมความพการแตกำาเนด เชน โรคหวใจ เปนตน โรคหด มกเกดในเดกโตและวยรน อาการจะเรมจากมไข นำามกไหล ไอ ตาแดง และจะมผนขนภาย หลงมไขประมาณ 4 วน จากนน ผนจะกระจายทวตว โดยผนจะจางหายไปภายใน 2 สปดาห เดกทปวยเปนหด ใหแยกออกจากเดกอนๆ ประมาณ 1 สปดาห โรคหดเยอรมน เปนไดทงผใหญ และเดกเลก มอาการไข ออกผนคลายโรคหด บางรายอาจไมมผนขน หากเปนหดเยอรมนระหวางตงครรภ โดยเฉพาะในชวง 3 เดอนแรก อาจทำาใหทารกในครรภพการได ดงนน ควรพบแพทย และหยดงาน หรอหยดเรยนประมาณ 1 สปดาห โรคอสกอใส มกจะเกดในเดก เมอเปนโรคนแลว จะมภมตานทานโรคตลอดชวต อาการจะเรมดวยไขตำาๆ ตอมา จะมผนขนทหนงศรษะ หนา ตามตว โดยเรมเปนผนแดง ตมนน แลวเปลยนเปนตมพองใสหลงมไข 2-3 วน จากนน ตมจะเปนหนอง และแหงตกสะเกดหลดออกเองประมาณ 5-20 วน เดกนกเรยนทปวยควรหยดเรยนประมาณ 1 สปดาห เดกเลกทปวยควรตดเลบใหสน เพอปองกนการอกเสบจากการเกาทผน โดยกลมประชาชนทมความเสยง ไดแก ผสงอาย เดกเลก ผทมโรคประจำาตวเรอรง เชน โรคภมคมกนบกพรอง โรคเบาหวาน โรคหวใจ โรคปอด โรคโลหตจาง เนองจากมระดบภมตานทานโรคตำาอยแลว จงขอใหรกษาความอบอนรางกาย ดแลสขภาพใหแขงแรง รบประทานอาหารทมประโยชนครบทง 5 หม ไมควรดมเครองดมมนเมา ออกกำาลงกายสมำาเสมอ พกผอนใหเพยงพอ ลางมอบอยๆ           โรคในฤดรอน

โรคอจจาระรวง สวนใหญเกดจากเชอไวรสทมชอวา โรตาไวรส มกจะเกดขนกบเดกอายตำากวา 2 ป ตดตอโดยการดมนำา หรอกนอาหารทมเชอไวรสปนเปอนเขาไป โดยเดกจะถายอจจาระเปนนำา หรอถายเหลวบอยครง โดยทวไปอาการไมรนแรง แตเดกบางคนอาจขาดนำารนแรง หากมเดกในบานถายเหลว ควรใหกนอาหารเหลวบอยๆ เชน นำาขาวตม นำาแกงจด ใหดมนมแม สำาหรบเดกทดมนมผสม ควรผสมนมใหเจอจางลงครงหนงจนกวาอาการจะดขน หากยงถายบอยใหผสมสารละลายนำาตาลเกลอแรใหดมบอยๆ อาการจะกลบเปนปกตไดภายใน 8-12 ชวโมง หากอาการไมดขนตองรบพาไปพบแพทยทนท

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

142

นท�นสอนใจ

เรอง คนห�ปล�

ชายหนมผหนงนงเปาขลยอยางไพเราะอยทรมเเมนำา เพอหวงจะเรยกปลาขนมาจากนำา เเลวตนจะไดจบเอาไปเปนอาหาร แตเพลงเเลวเพลงเลาผานไป ชายหนมกตองโมโหทไมเหนปลาสกตวผดจากนำาขนมาตามเสยงขลยอนไพเราะของเขา ดงนนเขาจงกลบบานไปเอาแหมาเหวยงลงนำา ไมชากไดปลาเลกปลานอยตดรางเเหหลายสบตว ชายหนมคนหาปลาขดเคองใจนกจงบนตำาหนปลาวา “ทอยางนกระโดดโลดเตนกนใหญ ทเปาขลยใหฟงกลบทาเงยบเฉย” นทานเรองนสอนใหรวา คดทำาการใด ควรหาวธการหรออปกรณทเหมาะสม กจการนนจงจะสำาเรจผลได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

143

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 7 คว�มปลอดภยจ�กภยอนตร�ยท�งนำ� เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอบอกวธปฏบตตนใหปลอดภยจากอบตภยทางนำา 2. เนอห� วธปฏบตตนใหปลอดภยจากอบตภยทางนำา 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ภยอนตรายทางนำา และการปองกน 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ตงคำาถามใหลกเสอชวยกนตอบ และผกำากบชวยเพมเตม 1) ลกเสอรไหมวา ในประเทศไทยเรามเดกๆ เสยชวตจากการจมนำา เฉลยวนละกคน (เฉลยวนละ 4–6 คนปละกวา 1,200 คน ปจจบนกระทรวงสาธารณสขไดกาหนดใหวนเสารแรกของเดอนมนาคม เปนวนรณรงคปองกนเดกจมนาของประเทศไทย เรมตงแตป 2553 เปนตนไป) 2) ทำาไมเดกเหลานนจงจมนำาเสยชวต (วายนาไมเปน ไมรจกวธดแลและปองกนภยอนตรายทางนา) 4.4 ผกำากบใหหมลกเสอชวยกนคดวา สถานทหรอการกระทำาทเสยงตอภยอนตรายทางนำาใกลๆ ตวเรา มอะไรบาง แลวสงตวแทนรายงาน 4.5 รวมกอง ตวแทนหมลกเสอรายงาน ผกำากบชวยสรปและเพมเตม 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนเสนอวธปฏบตตนใหปลอดภยจากภยอนตรายทางนำา ทสรปไดในขอ 4.5 4.7 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปแนวคดทได และการนำาไปใชในชวตประจำาวน 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมและตรวจสอบความคดเหนทแสดงออกในกจกรรมแตละขอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

144

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง

เพลง จงเตรยมตว

จงเตรยมตวเอาไว อยาใหใจเลอนลอย เรามควรจะปลอยใหใจเราลอยเลอะเลอน ( นบ 1 2 3 4 5 6 7 )

ทาประกอบ - ยนเปนวงกลมจบกนจะทำาวงเดยวหรอ 2 วงกได 1. จงเตรยมตวเอาไว อยาใหใจเลอนลอย ทง 2 วง เดนเขาหาศนยกลาง 7 กาว 2. เรามควรจะปลอยใหใจเราลอยเลอะเลอน ทง 2 วง เดนถอยหลงออกมาจากศนยกลาง 7 กาว 3. 1 2 3 4 5 6 7 วงในทำาขวาหน, วงนอกทำาซายหน แลวเดน ปรบมอพรอมกบนบ 1 2 3 4 5 6 7 แลวหนเขา หาวง จบมอกนเรมตนใหมหมายเหต - การนบ อาจจะเปลยนจากการนบภาษาไทยเปนภาษาจน องกฤษ ฯลฯ กได

ใบคว�มร

เรอง ภยอนตร�ยท�งนำ� และก�รปองกน

ภยอนตร�ยท�งนำ�

สถานทหรอการกระทำาทเสยงตอภยอนตรายทางนำาใกลๆ ตวเรา เชน • ภายในบานพก ไดแก จมนำาในถงส กะละมงซกผา โองนำา • รอบๆ บรเวณบาน ไดแก แองนำาใตถนบาน แหลงนำาเสยงในชมชน ฝาทอระบายนำาชำารดหรอไมไดปด ขดบอเพอทำาการกอสราง คนคอนกรตขอบรางระบายนำาในชมชน • การเดนทางและทองเทยว ไดแก การเดนทางทางเรอ • การทำากจกรรมทางนำาตางๆ ไดแก ตกปลา พายเรอ ดำานำา เปนตน • ภาวะนำาทวม (อทกภย) และนำาปาไหลหลากเวลาฝนตกหนก

ก�รปองกน

1. ไมเลน หรอ หยอกลอกนในบรเวณทมแหลงนำาทอาจทำาใหพลดตกลงไปได ทงแหลงนำาในบาน และนอกบาน 2. ไมลงเลนนำา ตามแหลงนำาตางๆ โดยทวายนำาไมเปน และไมมผใหญทสามารถชวยเหลอเมอเกดอบตเหตได 3. ควรฝกวายนำาใหคลองรวมทงการฝกเอาชวตรอดในนำา เชน การลอยตวในนำาทาตางๆ การลอยตวเคลอนท และการเคลอนทไปในนำาดวยทาควำาตว และหงายตว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

145

ใบคว�มร

4. ไมลงชวยเหลอคนจมนำาโดยทตนเองวายนำาไมคลอง และไมเคยฝกการชวยเหลอคนตกนำาอยางถกตองและปลอดภยมากอน เพราะแมวายนำาเปน แตถาชวยคนตกนำาไมเปน กอาจถกคนตกนำากอดรดจมนำาทงคได ควรชวยเหลอโดย 4.1 รองเรยกดงๆ ใหคนอนๆ หรอผใหญทอยใกลเคยงมาชวย 4.2 การโยนอปกรณทชวยใหลอยตวได เชน ขวดนำาพลาสตกขนาดใหญทปดฝาแนน หวงยางลมกระดานลอยตว เปนตน 4.3 การยนอปกรณใหคนตกนำาจบแลวชวยดงเขามา แตถาไมแขงแรงพอ อาจตกลงไปอกคนหนงได 5. ในการเดนทางทางนำาควรใหเรอเทยบทาสนทกอนจงคอยขน/ลงเรอ และไมแกงแยงเบยดเสยดขณะขน/ลงเรอ รวมทงเลอกนงในทปลอดภย ไมนงหอยเทาหรอยนแขนขาออกนอกลำาเรอ และไมชะโงกวกนำาเลน เพราะอาจพลดตกลงไปได สงสำาคญควรสำารวจดตำาแหนงเสอชชพ และอปกรณลอยตวประจำาเรอ เมอเกดเหตฉกเฉนจะไดนำามาชวยชวตได 6. การทำากจกรรมทางนำาตางๆ เชน ตกปลา ดำานำา พายเรอ ตองมนใจวาไดเรยนรและฝกฝนทกษะการวายนำา และดำานำาจนคลอง 7. เมอเกดอทกภย ตองประเมนดอนตรายทอาจเกดขน เชน นำาทวมบาน อาจทำาใหเกดไฟฟารวสนำาและเปนอนตรายตอผทยนแชนำาในตำาแหนงใกลเคยงได สตวรายทอาจมากบนำา ไดแก ง จระเขทหลดจากฟารมเลยง แมลงมพษทหนนำาขนมาอยในบาน เปนตน บางแหงนำาอาจทวมสงมากจนตองรบอพยพ

นท�นสอนใจ

เรอง แมนำ�กบทะเล

ครงหนงนานมาแลว แมนำาหลายสายตางเขารวมประชมกนเพอจะไมยอมไหลลงสทะเล และแมนำาสายหนงไดบอกเหตผลใหทะเลฟงวา “การทพวกขาซงเปนนาจดสนทและใสสะอาด ไหลลงไปสพวกเจาแลวกลบกลายเปนนาเคม จนมนษยใชบรโภคไมได พวกขาจงจะไมไหลไปหาพวกเจาอก” นำาทะเลจงตอบวา “ถาเชนนนตอไปนพวกเจาจงลนฝง แลวเออทนขนไปทวมไรนาใหมนษยเขาเดอดรอน อยาไหลมารวมกบขาอกเลย” นทานเรองนสอนใหรวา ผทไดผลประโยชนมากทสดมกรองทกขและโวยวายเสยงดงมากทสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

146

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 8 ใชนำ�อย�งประหยด เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอบอกวธการใชทรพยากรไดอยางคมคาดวยการประหยดนำา2. เนอห� การประหยดนำา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบสนทนาถงการใชนำาในชวตประจำาวน วาลกเสอใชนำาทำาอะไรบาง (เชน แปรงฟน ลางหนา อาบนำา ดม ลางจาน ซกผา ทำาอาหาร ลางรถ ลางมอ ฯลฯ) 4.4 หมลกเสอเลอกกจกรรมการใชนำา หมละ 1 อยาง รวมกนคดหาวธใชนำาใหประหยดทสด แลวนำาเสนอในกองลกเสอ โดยจดทำาแผนภาพ หรอใชอปกรณประกอบตามความคดของหม 4.5 ลกเสอรายงานทละหมจนครบ ผกำากบชวยซกถามเพอความเขาใจ 4.6 กองลกเสอโหวตวาชอบวธประหยดนำาของหมใดมากทสด 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวมแสดงความคดเหน 5.2 ซกถามความรเกยวกบวธการใชทรพยากรไดอยางคมคาดวยการประหยดนำา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

147

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง

เพลง นำ�

นาฝนหลนจากฟากฟา ใหตนไม ในปา สดชนเขยวขจสตวนานา อาศยนาดารงชว เปนหมนแสนลานป..นายงมประโยชนคนเราทงชายและหญง ในความเปนจรงกใชนามากมายอาบดมกน ซกผากได รดพชผก ดอกไม ..เหลอเกบเอาไว ในตมเอย

นท�นสอนใจ

เรอง พรส�มประก�ร

วนหนงขณะทชายตดฟนกำาลงเงอขวานจะตดตนไมใหญตนหนงในปา กมเสยงๆ หนงดงขนขอรองไมใหเขาตดตนไมตนน “แลวขาจะใหพรทานสามประการ” ชายตดฟนรทนทวาเปนเสยงของรกขเทวดา เขายนดรบพรสามประการนน พอกลบมาถงบานเขากเลาเรองทงหมดใหภรรยาฟง จากนนภรรยากนำาอาหารเชามาให “ขาวตมอกแลวหรอ ตอนนเรารวยแลว ขาอยากกนขนมปงมากกวา” ทนใดนนเองกมขนมปงปรากฏขนบนโตะ ภรรยารทนทวาพรขอแรกถกขอไปแลว และไดขนมปงมาเพยงกอนเดยว นางโมโหมากเลยพลงปากพดไปวา “โงเสยจรง ขาอยากใหขนมปงอนนไปตดทจมกแกนก” พอพดจบ ขนมปงกลอยไปตดทจมกชายตดฟน แมทงสองพยายามจะดงเทาไหรขนมปงกไมยอมหลด ในทสดชายตดฟนและภรรยาจงจำาใจตองใชพรขอทสาม ขนมปงกอนนนจงหายวบไป ชายตดฟนและภรรยาจงไมไดอะไรจากพรทงสามขอนเลย นทานเรองนสอนใหรวา คดใหรอบคอบกอนพด

ทมา ชลพร และพศาล. นทานอสป เลม 5. 2544 : 19

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

148

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 9 รเท�ทนสอโฆษณ� เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถวเคราะหถงอทธพลของสอโฆษณาทมผลตอการเลอกบรโภคอาหาร2. เนอห� โฆษณาถกสรางขนเพอผลประโยชนทางธรกจ โฆษณาแตละชนผานการวางแผนออกแบบวธการนำาเสนอ และใชเทคนคทนสมยเขาชวยอยางสมจรง บวกกบความถในการนำาเสนอผานสอ จงมอทธพลอยางมากตอการเลอกบรโภคอาหารของเดกและเยาวชน ความตระหนกในเรองนจะชวยใหรจกใชเหตผลในการเลอกบรโภคอาหารทเปนประโยชนมากขน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ฉลากลกอม นำาอดลม มนฝรงกรอบ บะหมสำาเรจรป 3.3 นทานสอนใจ เตรยมกจกรรม โดยมอบหมายใหลกเสอแตละหมแสดงบทบาทสมมตเปนผทำาโฆษณา หมละ 1 ชน โดยใหศกษาขอมลรายละเอยดของสนคานนๆ ดวย (และเตรยมซกซอมไวลวงหนา) 4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ใหลกเสอแตละหมออกมาทำาโฆษณาตามทมอบหมายทละหมจนครบ 4.4 ผกำากบตงคำาถาม ชวนคด 1) โฆษณาททำาขนมจดใดหรอประเดนใดบางทกระตนใหคนอยากซอสนคาของเรา 2) โฆษณาททำาขนนนเปนความจรงหรอไม หรอเกนความเปนจรง เพราะอะไร 3) ทำาไมการโฆษณาจงเลอกพดแตความดของสนคา มการพดถง สวนประกอบ ประโยชนและโทษของสนคาหรอไม 4) ทำาอยางไรจงจะรวาสนคานนดจรง ไมมผลเสยตอสขภาพ และคมคากบเงนทเสยไป 4.5 ผกำากบสรปประโยชนและโทษของสนคานนๆ โดยเปรยบเทยบกบอาหารหรอขนม เครองดมอนๆ ทใหประโยชนมากกวาหรอนอยกวาเพอใชเปนทางเลอกในการซอสนคา 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการแสดงออกในการโฆษณาสนคา บทบาทสมมตทสมจรงและจงใจ 5.2 สงเกตการเสนอความคดเหนตามประเดนคดอภปรายเกยวกบ เทคนคการโฆษณาชวนเชอทเกนสรรพคณของสนคา 5.3 สงเกตความรบผดชอบ ความใฝรของหมลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

149

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง

เพลง อ�ห�รด

อาหารด มประโยชน คอ ผกสด เนอ หม ป ปลา เปด ไก ไข นม ผลไม นานา

ลวนมคณคา ตอรางกายของเรา (ซา)

ทมา dental.anamai.moph.go.th/oralhealth/PR/E-book/child/food.pdf

นท�นสอนใจ

เรอง อ�ก�รปวดหวของหว�น

หวานเปนเดกผหญง อาย 8 ป ชอบกนลกอม ขนมขบเคยวและของหวานอยางมาก จนตวอวนกลมถกเพอนลอเปนประจำา หวานยงมฟนผเตมปากอกดวยเพราะไมชอบแปรงฟน วนหนงหวานมอาการปวดหวมาก แมเอายาแกปวดใหกนกไมหาย คงปวดรนแรงขนเรอยๆ จนหวานรองเอะอะโวยวาย แมจงพาไปโรงพยาบาล หมอสงเอกซเรยสมองแลวบอกวา หวานมฝขนาดใหญเทาลกมะนาวอยในสมองสวนหนาดานขวา ทปวดหวมากเพราะสมองบวม ตองรบผาตดทนท หวานถกงดอาหารทกชนดรวมนำาดวย ถกเขมเจาะเลอด และใหนำาเกลอ ฉดยาอกหลายเขม และผาตด หวานฟนขนมาจากยาสลบ อาการปวดหวดขน แตเจบแผลผาตดแทน และยงตองรกษาตวในโรงพยาบาลอกหลายวนจงกลบบานได ทหวานไมอยากเชอกคอตนเหตของการปวดหวมาจากฟนผ หนองจากฟนเขาสกระแสเลอดแลวไปสมองตอ หมอยงชใหหวานดเดกอกคนทเปนเหมอนกบหวานคอฟนผมาก แลวตองมาผาสมอง หลงออกจากโรงพยาบาล หวานยอมใหแมพาไปหาหมอฟนโดยด แถมยงขยนแปรงฟน และเลกกนลกอม ขนมหวาน และขนมขบเคยว ตอนนหวานไมอวนกลมแลวนะ พวกเพอนๆ กไมมใครลอหวานอกเลย นทานเรองนสอนใหรวา การตามใจปาก ทำาใหลำาบากรางกาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

150

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 10 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถตดสนใจในสถานการณเฉพาะหนาไดอยางมเหตผลและเหมาะสม2. เนอห� ทกษะการตดสนใจ3. สอ วสดอปกรณ

แผนภมเพลง4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบตงคำาถามวา “จะทาอยางไรถาคนแปลกหนามาขอความชวยเหลอ เชน ขอใหเอาสงของไปสงใหแกบคคลทลกเสอรจก หรอขอใหลกเสอไปกบเขาโดยลาพงเพอพาไปสงยงสถานททลกเสอรจก” 4.4 แบงลกเสอออกเปน 2 กลม เทาๆ กน สมมตใหกลมท 1 เลอกวาจะไปสง และกลมท 2 เลอกทจะไมไปสง ใหแตละกลมคดวาทางเลอกของกลมมขอด และขอเสยอยางไร 4.5 ผกำากบถามใหรายงานทละกลม 4.6 ผกำากบนำาอภปรายดงน 1) ใหลกเสอเปรยบเทยบวา ทางเลอกใดทมขอดมากกวาและมขอเสยนอยกวา 2) สรปวาลกเสอจะเลอกการไปสง หรอไมไปสง 3) ถาไมไปสงลกเสอจะมวธออกจากเหตการณอยางไร 4.7 ผกำากบสรปขนตอนการตดสนใจ (1. ระบทางเลอกทมอย 2. วเคราะหขอด และขอเสยของแตละทางเลอก 3. ตดสนใจเลอกทางเลอกทมขอดมากกวาและขอเสยนอยกวา 4. ปฏบตตามทางเลอกทเลอก) ขอคดทได และการนำาไปใช 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการรวมกจกรรม การแสดงออก และการใชเหตผล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

151

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เกม

เกม ลงชงหลก (นำ�ขนนำ�ลง)

วธเลน เกมนตองมจำานวนผเลนอยางนอย 3 คน ผเลนคนหนง สมมตวาเปน “ลงหลกลอย” ไมมหลกจบ อก 2 คนเปนลงจบหลก ผเปนลงหลกลอยตองพยายามแยงหลกในขณะทผเลนทงหมดเปลยนทกน สวนมากมกจะใชสหลก ผทเปนลงชงหลกตองคอยสงเกตดวาตนจะชงหลกไหนไดสะดวก กรบวงไปชงหลกนนไว ถาจบหลกไดกอนผทมาชากเปนลงหลกลอย คอยชงหลกของคนอน บางคนทำาทาเปลยนแลวไมเปลยนเปนการลอหลอก ถอวาเทายงยดหลกอย ผอนจะชงไมได

นท�นสอนใจ

เรอง แมบ�นกบแมว

แมบานผหนงทนความรำาคาญภายในบาน เพราะพวกหนเขามากอกวนและกดกนขาวของเสยหายไมได นางจงไปออกปากวาจางแมวตวหนงใหมาชวยกำาจดหน “ขาจะใหเจากนและอยในบานของขาอยางเปนสขไปชวชวต ถาเจาชวยกาจดหนในบานขาใหหมดไป” แมบานวา แมวตกลงและชวยปราบหนในบานนนจนหมดสน แตครนแลว เมอหนหมดไปจากบาน แมบานกกลบบอกแกแมววา “เวลานหนกหมดไปจากบานนแลว เจากคงไมมประโยชนอะไรตอขานก เจาควรจะออกไปจากบานของขาไดแลวเหมอนกน เพราะขากไมคอยมอาหารทจะจนเจอตอไปไดแลว” เมอแมวออกไปจากบานแลว พวกหนกกลบเขามาอาศยอยในบานนนอกอยางสขสบาย แมบานจงตองไปหาแมว ออนวอนใหแมวกลบไปอยชวยกำาจดหนอก แมวพดกบแมบานวา “พอท ขาไมขออยในบานของคนทไรสจจะเชนทานอกแลว” นทานเรองนสอนใหรวา คนทไรสจจะนน แมสตวเดยรจฉานกยงรงเกยจทจะอยรวม

ทมา ครพร. นทานอสป ฉบบประกอบภาพ. 2542 : 55-59

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

152

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 9 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรยแผนก�รจดกจกรรมท 11 ธงลกเสอและธงช�ตของประเทศอนๆ เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอปฏบตวธชกธงชาตขนสยอดเขา และเชญธงชาตลงได 1.2 ลกเสอเกบรกษาธงชาตใหเรยบรอยและอยในสถานททเหมาะสมได 1.3 ลกเสอเขยนภาพธงคณะลกเสอโลกได 1.4 ลกเสอรจกทตงและสามารถเขยนภาพธงชาตประเทศอนได 4 ประเทศ2. เนอห�

2.1 การปฏบตตนตอธงชาตไทยทเปนสญลกษณของชาต ศาสนา พระมหากษตรย 2.2 ธงคณะลกเสอโลก และธงชาตประเทศอนๆ รวม 4 ประเทศ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เสาธง ธงชาต พาน, ภาพธงคณะลกเสอโลก, ภาพธงชาตประเทศอนๆ รวม 4 ประเทศ, อปกรณสำาหรบวาดภาพธงชาต 3.3 ใบความร เรอง ธงลกเสอและธงชาตของประเทศอนๆ 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบอธบาย และสาธต การเกบรกษาธงชาต การชกธงขนสยอดเสา การชกธงครงเสา และการเชญธงลง 4) ลกเสอแตละหมจบฉลากแสดงการปฏบต ตามหวขอ • หวขอท 1 วธเกบรกษาธงชาต • หวขอท 2 วธชกธงขนสยอดเสา • หวขอท 3 วธชกธงครงเสาเมอมเหตการณสำาคญ • หวขอท 4 วธเชญธงลง 5) ผกำากบตรวจสอบความถกตอง และเปดโอกาสใหหมลกเสอฝกปฏบต 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบสนทนาถง ธงคณะลกเสอโลก ทตงและธงชาตของประเทศอนๆ รวม 4 ประเทศ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

153

4) ผกำากบใหลกเสอเขยนภาพธงคณะลกเสอโลกและธงชาตของประเทศอนๆ รวม 4 ประเทศ พรอมทงบอกทตง 5) ผกำากบตรวจสอบความถกตอง 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจและความตงใจในการเขารวมกจกรรม 5.2 ซกถามความรเกยวกบวธเกบรกษาธงชาต ทตง และธงชาตของประเทศอนๆ รวม 4 ประเทศ 5.3 ทดสอบการชกธงชาตขน และเชญธงชาตลง โดยปฏบตจรง 5.4 ตรวจสอบผลงาน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เกม

เพลง

เพลง ไตรรงคธงไทย

ไตรรงคธงไทย ปลวไสวงามสงาสแดงหมายถงชาต สขาวศาสนานาเงนหมายวา พระมหากษตรยไทย พระมหากษตรยไทย

เกม ผวเศษ

วธเลน เลอกลกเสอออกมา 3–4 คน สมมตวาเปนผวเศษ เมอแตะถกผใดแลว คนนนจะตองกลายเปนหนยนอยกบท สำาหรบคนอนๆ ตองพยายามหนในเขตทกำาหนดไวอยาใหถกแตะตวได การตดสน  เมอหมดเวลาผทไมถกแตะใหกลายเปนหนเปนผชนะ การเลนควรแบงเปนหม หมใดเหลอผเลนทไมโดนแตะมากเปนทมชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

154

ใบคว�มร

ธงไตรรงค /ธงชาตไทย

ธงชาตประเทศญปน

ธงชาตประเทศสงคโปร

ธงคณะลกเสอโลก

ธงชาตประเทศมาเลเซย

ธงชาตประเทศอนโดนเซย

เรอง ธงลกเสอและธงช�ตของประเทศอนๆ

ธงช�ตไทย

ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการชกธงชาต พ.ศ.2550 มดงน 1. กาหนดเวลาชกธงชาตขนและเชญธงชาตลง 1) ในวนเปดเรยนใหชกธงชาตขนสยอดเสาเวลาเขาเรยน และเชญธงลงเวลา 18.00 น. 2) ในวดปดเรยนใหชกธงชาตขนสยอดเสาเวลา 8.00 น. และเชญธงชาตลงเวลา 18.00 น.สถานศกษาใดมความจำาเปน ไมอาจจะชกธงชาตขนและเชญธงชาตลงตามเวลาทกำาหนดไวในขอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

155

ใบคว�มร

1) หรอ 2) ได ใหขออนญาตตอกรมเจาสงกดสำาหรบสถานศกษาทขนตรงตอสวนกลาง และผวาราชการจงหวดสำาหรบสถานศกษาทอยในความดแลของผวาราชการจงหวด 2. การปฏบตในการชกธงชาตขนสยอดเสา 1) เวลากอนเขาเรยนตอนเชา ใหจดนกเรยนเขาแถว มครประจำาชนเปนผควบคมแถว 2) เมอใกลกำาหนดเวลาชกธงขนใหเตรยมธงชาตผกตดกบสายเชอกทางดานขวาของผชกธง ใหเรยบรอย เมอพรอมแลวใหผบรหารโรงเรยนหรอผทำาการแทน บอก “ธงขน ตรง” 3) ใหนกเรยนทงหมดรองเพลงชาต พอเรมรองเพลงใหผชกธงคนทางซายคอยๆ สาวสายเชอกใหธงขนสเสาชาๆ ใหสายเชอกตง สวนอกคนหนงผอนสายเชอกใหธงคอยๆ ขนไปและคมสายเชอกใหตงเสมอกน ผชกธงจะตองกะระยะวาพอเพลงชาตจะจบกใหมระยะธงชาตหางจากปลายเสาประมาณ 50 เซนตเมตร พอเพลงชาตจบจงกระตกเชอกใหธงชาตถงปลายเสาทนท เสรจแลวผกสายเชอกใหเรยบรอย 3. การปฏบตในการเชญธงชาตลง 1) สถานศกษาทเลกเรยนแลว ใหจดผทเหนสมควร 2 คน แตงกายใหเรยบรอยเปนผทำาหนาทเชญธงลง โดยฟงเสยงเพลงชาตจากสถานวทยกระจายเสยง หรอในกรณทไมมเสยงวทยกใหเชญธงลงเวลา 18.00 น. ตรง ตามเวลาของสถานศกษานน 2) สถานศกษาทจะเชญธงลงเมอเลกเรยน หรอทยงเปดทำาการสอนใหจดนกเรยน 2 คน ทำาหนาทเชญธงลง ผบรหารโรงเรยนหรอผทำาการใหสญญาณธงลง ซงอาจเปนนกหวด ระฆง ออด หรออนๆ ทเหมาะสม 4. การปฏบตในการชกธงชาตขนสยอดเสา และเชญธงลงในวนปดเรยน ใหอยในดลพนจของหวหนาสถานศกษา จดผทเหนสมควร 2 คน แตงกายใหเรยบรอย ทำาหนาทชกธงชาตขนและเชญธงชาตลง โดยปฏบตเชนเดยวกบขอ 4 (3) หรอขอ 5 (1) โดยอนโลม โดยฟงเสยงเพลงชาตจากสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยถาหากม 5. การปฏบตในขณะชกธงชาตขนหรอเชญธงชาตลง ใหผทอยในบรเวณสถานศกษานน หยด การกระทำาใดๆ ทนท แลวยนตรงจนกวาการชกธงขนหรอเชญธงลงจะเสรจสน ถานกเรยนอยในแถวในความควบคม ใหผควบคมแถวบอก “ตรง” เทานน 6. การปฏบตในขณะทฝนตก นำาทวม หรอพนทไมสะดวกทจะตงแถวนกเรยน กอาจใหนกเรยนยนในททเหมาะสมหรอในหองเรยนกได 7. การปฏบตในกรณททางรายการประกาศใหชกธงชาตครงเสา ใหชกธงชาตขนจนถงปลายเสาแลวลดลงโดยเรวจากปลายเสาเปนระยะ 1 ใน 3 ของความสงของเสาธงกอนทจะเชญธงลงใหชกธงขนไปใหถงปลายเสากอนแลวจงเชญธงลงตามปกต

การเกบรกษาธงชาต 1. เมอชกธงขนและเชญธงลงตองระวงอยาใหธงถกพนดน 2. ควรเกบธงชาตไวทสงหรอทสมควร เชน ใสพานไว 3. เมอธงเกาแลวตองเปลยนใหมใหสมศกดศร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

156

ใบคว�มร

4. ไมเหยยบยำาทำาลายธง 5. ไมนำาธงชาตไปใชในทไมสมควร เชน เชดถพน ฯลฯ 6. ไมใชสธงชาตเปนเครองอาภรณ หรอทำาเปนเครองนงหม 7. ไมนำาสงใดๆ ไปประดบบนผนธงชาต

ธงคณะลกเสอโลก

พ.ศ. 2514 ประเทศองกฤษธงลกเสอโลกขน เปนสญญลกษณแทนสมาชกของคณะลกเสอโลก เปนรปเครองหมายเฟลอเดลล สขาว 3 แฉก ทแฉกขางทง 2 มดาว 5 แฉกขางละ 1 ดวง อยบนพนสมวง มเชอกสขาวลอมรอบผกเปนเงอนพรอด ใตเครองหมายเฟลอเดลล มความหมายดงน • ดอกเฟลอเดลล หมายถงคำาปฏญาณของลกเสอ 3 ขอ • ดาว 5 แฉกบนกลบดอก 2 ขาง หมายถง กฎลกเสอ 10 ขอ • เชอกสขาวทลอมรอบและผกเปนเงอนพรอด หมายถง ประเทศสมาชกทกประเทศตางยอมรบและปฏบตตามคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ มความผกพนฉนทพนองดงเงอนทผกแนนเปนสายสมพนธ • พนสมวง แทนสของทวปตางๆ ในโลก และเปนสทใชแทนคณะลกเสอโลก

ธงช�ตประเทศญปน

พ.ศ. 2413 ไดมประกาศกำาหนดลกษณะและขนาดของธงชาตญปน พนธงสขาว รปสเหลยมผนผายาว 10 สวน กวาง 7 สวน มรปดวงอาทตยสแดงขนาดเสนผาศนยกลาง 3 ใน 4 สวน ของความกวางตดอยกลางผนธง ความหมาย • วงกลมสแดง หมายถง ดวงอาทตยซงเปนสญญลกษณของประเทศญปน แสดงถงความกระตอรอรน ความแขงแกรง และความมเมตตากรณา • สขาว หมายถง ความรมเยย ยตธรรม บรสทธ ความสงบ ความเสมอภาค และความสนโดษ

ธงช�ตประเทศม�เลเซย

ประเทศมาเลเซยไดรบเอกราชเมอ พ.ศ. 2506 ธงชาตไดเปลยนแปลงมาจากธงของมลรฐมาเลเซย สมยอยใตปกครองขององกฤษ ธงเปนรป สเหลยมผนผา 3 ใน 4 สวนของผนธง มแถบสแดงสลบสขาวตามแนวนอน 14 แถบ หมายถงความเสมอภาคของรฐทง 13 รฐ กบรฐบาลกลาง รวมเปน 14 แถบ มมธงดานบนซาย เปนสนำาเงนขนาด 1 ใน 4 สวนของผนธง มพระจนทรเสยวและดาวสเหลองอยกลาง ดาวสเหลองมรศม 14 แฉก เปนสญญลกษณของพระราชาธบด ซงมอำานาจเหนอรฐทง 13 รฐ และรฐบาลกลาง พระจนทรเสยวสเหลองเปนสญญลกษณของศาสนาอสลาม

ธงช�ตประเทศสงคโปร

ประกอบดวยแถบยาว 2 สวนเทากน ตอนบนมสแดง ดานซายมดวงจนทรครงเสยวสขาว อยเคยงกบดาวสขาว 5 ดวง เรยงกนเปนวงกลม ความหมาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

157

ใบคว�มร

• สแดง หมายถงความเสมอภาคของมนษยชาต • สขาว หมายถง ความบรสทธ และความด • ดวงจนทรเสยว หมายถง ความมอำานาจ • ดาว 5 ดวง หมายถง ความสงบ ความกาวหนา ความยตธรรม และความเปนประชาธปไตย

ธงช�ตประเทศอนโดนเซย

ประกอบดวยแถบใหญตามแนวนอน 2 แถบ สแดงอยบน และสขาวอยลาง • สแดง หมายถง อสรภาพ และความกลาหาญ • สขาว หมายถง ความบรสทธยตธรรม

นท�นสอนใจ

เรอง ศลปะในก�รขอท�น

เวลาพลบคำา ชายคนหนงกำาลงขบรถ เขาสงเกตเหนหญงชราคนหนงกำาลงถอตะเกยงเดนกมๆ เงยๆอย เหมอนจะหาอะไรในพงหญาขางถนนนน ดวยความสนใจ เขาจงหยดรถแลวเดนตรงเขาไปถามหญงชรานนวา “นยาย ยายกาลงกมหาอะไรอยหรอ” “ออ...ยายกาลงหาเหรยญบาทททาตกลงไปในพงหญาน ยายหามาตงครงชวโมงแลว หาเทาไรกหาไมเจอสกท พอหนมจะชวยยายหาหรอ” หญงชราพด ดวยความสงสารชายหนมจงควกเงน 10 บาทออกมา แลวยนใหแกหญงชรา พรอมกบพดขนวา “เอาเงน 10 บาทนไปกแลวกนนะยาย เหรยญบาทคงหาไมเจอแลวละ” เมอรบเงนจากชายหนม หญงชรากลาวขอบใจแลวกดบตะเกยงจากไป ชายหนมคนนนขบรถเขาไปทำาธระในเมอง เสรจแลวเขากขบรถกลบตามเสนทางเดม เขาตองประหลาดใจมากทไดเหนหญงชราคนหนง กำาลงจดตะเกยงสองหาอะไรบางอยางในพงหญาขางถนน ดวยความสงสยเขาจงหยดรถแลวเดนเขาไปดใกลๆ เขากจำาไดทนทวา หญงชราคนน กคอหญงชราคนเดมทเขาใหเงนไป 10 บาทเมอตอนหวคำานนเอง เขาจงถามหญงชรานนวา “นยาย...ยายทาเงนตกหายอกแลวร” หญงชราเงยหนาขน กจำาชายหนมผใจดคนนได จงตอบไปวา “ใชแลวหลาน...แตหลานชายไมตองควกเงนใหยายอกนะ” “ทาไมละยาย” ชายหนมสงสย “นมนเปนกลวธในการขอทานทไดผลดทสด...ขอบใจสาหรบเงน 10 บาทนะหลานเอย” พดจบหญงชรากเดนจากไป ทงใหชายหนมมนงงอยตรงนนเอง นทานเรองนสอนใหรวา ทกอาชพตางกมกลวธในการทำามาหากนของตนเอง แลวแตใครจะใชชองทางใด แตกควรใชวธทสจรต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

158

นท�นสอนใจ

เรอง เสอตนโต

สามภรรยาคหนงอาชพทำาไร วนนทงสองคนออกไปชวยกนทำาไร แตไมหอขาวไปกนดวย เพราะคดวาจะกลบไปกนกนทบาน พอตกบายจงชวนกนกลบบาน เมอถงบานสามจงพดวา “นนอง ไปหงหาอาหารมากนกนเถอะ วนนไมรเปนอะไรพหวจงเลย” ฝายภรรยาเปนคนเกยจครานไมชอบหงหาอาหาร เมอไดยนสามพด จงตรงไปยงหองครว เปดหมอขาวด เหนมขาวเหลออยนาจะพอแบงกนกนได จงบอกกบสามไปวา “ขาวมอยแลวพ กบขาวเมอเชานกยงเหลอ พหวกมากนไดเลย” สามภรรยาแบงขาวกนกนคนละจาน ขาวในหมอจงเหลออกเลกนอยเทานน เผอญมเพอนคนหนงมาทบาน สามจงกลาวเชญชวนเพอนกนขาวตามธรรมเนยมของคนไทย เพอนกมานงรวมวงกนขาวดวย ภรรยาจงตกขาวทเหลออยในหมอใหแขก ทงสามคนกนกนไปคยกนไป ขาวในจานของเพอนหมดกอน แตยงไมอม จงคดหาอบายทจะบอกใหเจาของบานคดขาวให แลวพดขนวา “เมอวานน เราไปเทยวในปามา โอโฮเพอนเอยเราไปเจอเสอตวหนงรอยตนโตขนาดจานขาวนเลย” เพอนพดพรอมกบเอยงจานใหเจาของบานด เจาของบานเมอเหนดงน กถอโอกาสเลาตอวา “เมอวานนเหมอนกนนนแหละ เรากไปเทยวปามาเหมอนกน โอโฮเพอนเอย เราไปเจอชางรอยตนโตขนาดหมอนแหละ” พดพรอมเอยงหมอใหด เพราะขาวกหมดหมอแลวเหมอนกน นทานเรองนสอนใหรวา การจะพดบอกอะไรใครนน ในบางครงเราจะพดบอกตรงๆ ไมได เพราะอาจเปนการเสยมารยาท ผฉลาดมกจะหาวธการบอกใหอกฝายหนงรไดโดยออม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

159

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถนแผนก�รจดกจกรรมท 12 วถไทยและภมปญญ�ทองถน เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอปฏบตตนตามวถไทยและภมปญญาทองถน ดวยการประดษฐและเลนวาวไทย2. เนอห�

ภมปญญาทองถน การทำาวาวไทย ทมแนวคดเชงวทยาศาสตร เรอง แรงลม 3. สอ/วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณทำาวาว, วาวอลมใชเปนตวอยาง 3.3 ใบความร เรอง การทำาวาวอลม 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบสาธตวธการทำาวาว 4) ลกเสอแตละหมสงเกตขนตอนและปฏบตตาม 5) ผกำากบเลานทานสอนใจ 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) สมาชกในหมลกเสอชวยกนปรบปรงแกไขวาวของหมตนเอง โดยผกำากบชวยแนะนำา และนำาไปทดลองเลน 4) ลกเสอแสดงความคดเหนในประเดนคด “นอกจากการเลนวาวแลว ลกเสอคดวาควรรกษาและสงเสรมวถไทยและภมปญญาทองถนอยางไรบาง” 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป ขอคดทได 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) หมายเหต สามารถปรบใหเหมาะสมตามสภาพวถและภมปญญาของแตละทองถน5. ก�รประเมนผล

5.1 การสงเกตความตงใจ ความรบผดชอบ และการรบฟงความคดเหนผอน 5.2 การตรวจผลงาน การประดษฐวาวไทย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

160

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เพลง

เพลง ว�ว

วาวเอย วาวไทย มมากมาย อยในบานเราวาวลม วาวง ปกเปา วาวคน วาวจฬา วาวเตาวาวนก วาวดาว ไมใผมาเหลา ทาวาวกน

เพลง ก�ยบรห�ร

กามอขนแลวหมน หมน ชมอขนแลวโบกไปมา (ซา)กางแขนขนและลง พบแขนมอแตะไหลกางแขนขนและลง ชมอตรงหมนไปรอบตว

ใบคว�มร

เรอง ว�วไทย

วาว เปนกฬาทสนกสนานอยางหนง นยมเลนกนมาตงแตครงโบราณในฤดรอน หรอหนาลมวาวประมาณเดอนมนาคมของทกป การเลนวาวของคนไทยถอวาเปนการแขงขนกฬา พนเมอง การตอสใชความสามารถ ไหวพรบ และกำาลงความฉบไวในการชก เอาชนะดวยกระแสแรงลมทพด เพอใหวาวกนลม วาวทรจกกนดตามพนบานทวไป คอ วาวอลม วาวจฬา วาวปกเปา วาวดยดย ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

161

ใบคว�มร

หลกการพนฐานทางวทยาศาสตร วาวลอยตวในอากาศในลกษณะคลายเครองบน กระแสลมผลกใหเกดแรงยกทตววาว ในขณะทตววาวเอยงทำามมกบทศทางลม สายปานทดงรงอยนนชวยไมใหตววาวหลดลอยไป วธทา 1) ตดไมไผ ผาเปนซเลกๆ เลอกมา 2 อน นำามาเหลาใหกลมกลงใหตดผวไผ เพราะทำาใหมสปรง อนหนงเรยกไมปก อกอนหนง เรยกไมอก ไมปกตองเหลาปลายทง 2 ขางใหเรยว ทานำามนแลวลนไฟ 2) นำาไมอกและไมปก มาผกมดเขาดวยกนดวยเชอกดาย มดตงฉากกนใหจดทผกอยประมาณ 1/5 ของไมอก และ 1/2 ของ ไมปก 3) ผกดายทปลายทงสองขางไมอก แลวโยงเชอกไปยงไมปกผกเชอกกบปลายไมปกทง 2 ขาง พยายามดงใหโกงโคงงอลงมา พอสวยงาม ขงเชอกใหตง เรยกวา โครงวาว 4) ตดกระดาษแกวส ตามแบบทขนโครงวาว เผอรมไวประมาณ 1 เซนตเมตร จากนนทากาวหรอแปงเปยกบนกระดาษใหทวทกดาน แลวคอยๆ พบทบปดลงบนเชอกขงกระดาษใหตงทกดาน 5) ตดกระดาษสมดหรอกระดาษหนงสอพมพ เปนวงกลมขนาดเสนผาศนยกลาง 4-5 เซนตเมตร 2 ชน ปดลงบนไมแกนบรเวณกลางตววาว 2 จด การผกเชอก นำาเชอกปาน (หรอเชอกวาว) ผกตรงจด 2 จดทตดกระดาษวงกลมไว ดวยเงอนผกซง นำาไปทดลอง ถาวาวไมขนตองถวงดวย พปก และพหาง การเลนวาวเลนกนในฤดรอนเดอน มนาคม-เมษายน ทมลมวาว และเลนในฤดหนาวเดอน พฤศจกายน-กมภาพนธ

เรอง ก�รทำ�ว�วอลม

ก�รทำ�ว�วอลม

วสดอปกรณ (สาหรบวาวอลม) • ไมไผแกลำาตรง ควรมปลองยาว ประมาณ 1-2 ฟต • กระดาษแกวหรอกระดาษวาวสตางๆ • เชอกปาน • กาวลาเทกซ หรอแปงเปยก • มดจกตอก • เชอก ดาย • กระดาษหนงสอพมพ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

162

นท�นสอนใจ

เรอง คว�มส�มคคของมด

มแมลงตวหนงไดตกลงทามกลางฝงมด ประมาณ 100 ตว แมวาแมลงจะมขนาดใหญกวามด แตเมอถกฝงมดรมกด ในขณะทมนพยายามดนเพอใหรอดพนจากการทำาราย แตแมลงตวใหญกทำาไดแคเพยงสะบดใหมดประมาณ 5 ตว หลดออกไปเทานน ในขณะนนมดฝงใหญไมตำากวา 100 ตวกมารมกดแมลง จนมนตองพายแพถงแกความตายในทสด ฝงมดชวยกนแบบซากแมลงกลบรง ในระหวางทาง มดตวหนงกไดอวดอางถงความสามารถของตน โดยการตรงเขาไปแบกหนวดครงเสนของแมลง แตปรากฏวาแมเพยงหนวดครงเสนของแมลง มนกไมสามารถทจะแบกได ครนเมอมนมองเพอนๆ ทชวยกนแบกแมลงยกษกลบรงอยางสบาย มนจงตะโกนเรยกเพอนๆ มาชวยกนแบกหนวดทมนไมสามารถจดการได เมอเพอนๆ ประมาณ 10 ตวมาชวยกนกสามารถขนหนวดแมลงกลบรงไดราวกบไมไดแบกอะไรเลย นทานเรองนสอนใหรวา ความสามคครวมแรงรวมใจ เปนบอเกดแหงความสำาเรจ

เรอง เดอดรอนเพร�ะป�ก

เตาหนงตวและหงสสองตวสนทสนมกนมาก ไดอาศยอยและเทยวหากนทสระนำาแหงหนงเปนประจำา อยมาวนหนงหงสไดชวนเตาไปยงสระนำาอกแหงหนงซงสวยงามนาอยมาก เตาบอกวาตนบนไมไดจะไปไดอยางไร หงสจงขอคำาสญญาวา เมอหงสพาบนไปหามเตาพดเดดขาดไมวาจะเหนอะไรกตาม หงสทงสองจงคาบปลายไมตวละขาง ใหเตาคาบกลางไม และพาเตาบนไปกลางอากาศ ในระหวางทางทพาเตาบนไป มเดกเลยงววกลมหนงเหนหงสหามเตาจงรองวา “หงสหามเตา เตาบนไมได” รองกนเสยงเซงแซ เตาจงเกดความไมพอใจ อาปากจะดาเดก แตไมทนไดดา เตากรวงลงสพนดนกระดองแตกตายไปเสยกอน  นทานเรองนสอนใหรวา ควรพดใหถกทและถกเวลาเทานน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

163

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 13 คตพจนลกเสอสำ�รอง เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอปฏบตตนตามคตพจนลกเสอสำารอง “ทาดสสด”2. เนอห� การทำาดทสด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ลกเสอขบรองเพลงคตพจนลกเสอสำารอง เราลกเสอสารอง เราตองทาความด คตพจนเราม ทาใหดทสด ทาดทสด 4.4 หมลกเสอเลาประสบการณการทำาความดหรอทำาสงทเปนประโยชนทเคยทำา หรอคดวาตองการทำา แลกเปลยนความคดเหนกน และรวบรวมเพอนำาเสนอในกองลกเสอ 4.5 หมลกเสอนำาเสนอประสบการณการทำาความด 4.6 มอบหมายใหลกเสอไปทำาความดอยางตอเนอง ทำาดทกวนแลวบนทกความดไว เพอเปนหลกฐานการทำาดและการเปนสภาพบรษในอนาคต 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการจดจำากฎและคตพจนลกเสอ 5.2 ตรวจสอบการปฏบตตามคำาสงผกำากบ และความดหรอการกระทำาทดจากประสบการณของหมลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

164

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เพลง

เพลง คตพจนลกเสอสำ�รอง

เราลกเสอสารอง เราตองทาความดคตพจนเราม ทาใหดทสด ทาดทสด

เกม

เกม ไฟฟ�ชอต

วธเลน 1. หมลกเสอเขาแถวตอนหม (แถวตอนเรยงหนง) จดแถว 2. ใหยนหางกน 1 ชวงแขน 3. ผกำากบใหสญญาณเรมปฏบต • นายหมหรอคนหวแถวหนหลงกลบเอามอไปแตะหวไหลลกเสอคนท 2 แลวนงลง ลกเสอคนท 2 เมอถกแตะกกลบหลงหน เอามอไปแตะไหลลกเสอคนท 3 แลวนงลง ปฏบตไปเรอยๆ จนถงลกเสอคนสดทาย การตดสน ทมทรอง “โอย” กอนเปนทมชนะ

นท�นสอนใจ

เรอง แบงแตงโม

ชาวนาผหนงมบตรสาวอยสองคน วนหนงอยากจะทดลองปญญาของบตรทงสอง จงสงแตงโมใหบตรทงสอง 1 ใบ โดยบอกวาใหทงสองไปแบงกนกนใหเทาๆ กน เพอจะไดไมตองโตเถยงทะเลาะเบาะแวงกนเรองไดมากไดนอย ถาแบงไมไดเทาๆ กน และเกดทมเถยงกนขนเมอใด กจะตองถกลงโทษทงสองคน เดกทงสอง เมอไดรบแตงโมมาแลวไมรวาจะผาแบงกนอยางไรจงจะไดสวนเทาๆ กน ดวยเกรงจะตองถกทำาโทษ ในทสดจงตกลงกนในวธการดงน โดยทเดกทงสอง เหนวาเปนวธทยตธรรม คอ ถาหากใครเปนผผาแตงโมออกเปนสองซก ผนนจะตองเปนฝายเลอกทหลง และจะตองยอมใหฝายทไมใชเปนคนผาเลอกกอน ทงนกเพอปองกนไมใหคนผาลำาเอยง โดยผาเปนชนโตชนหนงและชนเลกชนหนง แลวคนผารบเลอกเอาชนโตเปนของตนเองเสยกอน เมอเดกทงสองไดผาแตงโมแบงกนเสรจแลว จงรบวงไปเลาใหบดาฟง บดามความพอใจในสตปญญาของเดกทงสองนนมาก นทานเรองนสอนใหรวา ความยตธรรมนำามาซงความพอใจของทกฝาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

165

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 14 ทำ�ต�มลกเสอรนพ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอปฏบตตามกฎลกเสอสำารอง “ลกเสอสารองทาตามลกเสอรนพ”2. เนอห�

กฎลกเสอสำารอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบฟอรมการสำารวจสมภาษณ ทำาแผนทความด 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบรองเพลงกฎลกเสอสำารอง ทบทวนกฎลกเสอสำารอง ไหน ไหน ไหน ไหนเธอวาเปนลกเสอ ฉนยงไมเชอ เธอคอลกเสอสารอง ฉนจากฎได ไหนทองใหฉนฟงลอง บอกพไดไหมนอง สารองกฎวาอยางไร • ใหลกเสอรองเนอเพลงทเปนกฎลกเสอสำารอง 2 ขอ ลกเสอสารอง ทาตามลกเสอรนพ ลกเสอสารอง ไมทาตามใจตนเอง 4.4 ผกำากบสอบถามคำาวา รนพ หมายถงใครบาง (นายหม ประธานนกเรยน ผกำากบ พอแม) 4.5 ลกเสอสอบถามประวตความด ความสามารถของนายหม หวหนาชน ประธานนกเรยน แลวจดทำาแผนทความดทเปนตวอยางใหปฏบตตาม 4.6 ลกเสอกำาหนดทำาความดตามแบบอยางของตน หรอขอทำางานรวมกบรนพในวนสำาคญตางๆ เชน ทำางานรวมกบสภานกเรยน ฯลฯ โดยครเปนผใหคำาแนะนำา ดแลชวยเหลอ 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการจดจำากฎและคำาปฏญาณ 5.2 ตรวจสอบสาระเนอหาในแผนทความดทเหมาะสม และกจกรรมทลกเสอสำารองจะขอทำาตามลกเสอรนพและสงทจะทำาตามแบบอยางของตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

166

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

เพลง

เพลง รวมนำ�ใจ

พวกเราลกเสอไทย (เฮ) พวกเราลกเสอไทยเราลกเสอไทย รวมนาใจไมตร รกกนยงจรงนาใจ (ซา)

เราลกเสอไทย รกใครกนเถดเอย

นท�นสอนใจ

เรอง ร�ชสหกบหน

ราชสหตวหนง รสกงวงจงลมตวลงนอนพกผอนใตรมเงาไม ในขณะทกำาลงเคลมหลบนนกตองสะดงตนขน มนคำารามดวยความโกรธ เพราะหนตวหนงขนไปวงเลนบนหลง ราชสหจงยกองเทาขนตะปบไวได และจะฆามนเสย เจาหนตวนอยพดขอรองราชสหวา “ทานราชสห โปรดอยาฆาขาพเจาเลย สตวทสงศกดดงทาน ไมเหมาะทจะมาฆาสตวตาตอยเชนขาพเจา” ราชสหไดฟงดงนน จงปลอยหนไป ตอมาไมนานนก ราชสหออกลาเหยอ ไปตดบวงของนายพรานจงรองดวยเสยงอนดง เมอหนไดยนจงไดมาชวยเหลอ หนกลาววา “อยากลวไปเลย ขาพเจาเปนเพอนของทาน” วาแลวกเขาแทะบวงจนขาด ราชสหไดเปนอสระ นทานเรองนสอนใหรวา ไมมใครในโลกทจะยงใหญ และสำาคญมากจนไมตองการความชวยเหลอจากคนทดอยกวาและไมมความสำาคญ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

167

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 15 ไมทำ�ต�มใจตนเอง เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอบอกผลเสยของการแกลงและหยอกลอกนจนเกนเลยขอบเขต2. เนอห� การแกลงและหยอกลอกนในกลมเพอนอยางมความสข โดยไมทำาใหผถกแกลงหรอหยอกลอเกดความรสกทางลบ ถอเปนเรองปกต แตการแกลงกนทเกนขอบเขต จนเกดผลเสยตอผอน จดเปนความรนแรงอยางหนง และเปนการไมเคารพในสทธของผอน กอใหเกดผลเสยตอทงผกระทำาและผถกกระทำา และยงเปนจดเชอมโยงไปสการใชความรนแรงทมากขนเปนลำาดบ ความตระหนกในเรองนจะชวยลดปญหาความรนแรงได3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบชวนคดชวนคย “ใครเคยถกแกลงบางยกมอขน...” 4.4 ขออาสาสมครคนทเคยถกแกลงเลาใหเพอนฟงทละคนจนครบ 4-5 คน โดยผกำากบตงคำาถาม 1) ถกแกลงอยางไร / มความรสกอยางไร / ทำาอยางไรบางเมอถกแกลง 2) ทำาไปแลวเกดผลอะไรตามมาบาง / อยากบอกอะไรกบคนทมาแกลงบาง 4.5 ผกำากบตงคำาถาม ถามลกเสอในกอง 1) ลกเสอคดวาคนทแกลงคนอน เขาทำาเพราะอะไร 2) คนทถกแกลงจะเปนอยางไรบาง เขารสกอยางไร 3) การแกลงกนไปมามผลตามมาอยางไรบาง (ทะเลาะ โกรธ ตกน ไมมเพอน) 4.6 ผกำากบและลกเสอชวยกนสรปวา ควรเลนกบเพอนอยางไร จงจะไมเกดปญหาตามมา (เวลาเลนกบเพอนตองระวงไมทาในสงทเพอนไมชอบและสงททาใหเกดการทะเลาะหรอโกรธกนเพราะการแกลงการเลนหยอกลอเกนขอบเขตทาใหเพอนเปนทกข อารมณไมด โกรธเคองและอาจทาความรนแรงตอบโตได ซงสงผลใหทะเลาะเบาะแวงผดใจกนระหวางเพอน) 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความรสกของลกเสอเมอไดรบรความรสกของเพอน และสงเกตความคดของลกเสอตอวธการเลนกบเพอนทไมกอใหเกดปญหา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

168

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง

เพลง ช�งนอย

ชางนอย ในปาพงไพร เทยวเกเรไป เลยโดนเสอไลกด ชางตวใหญ วงไมคอยถนด (ซา) เลยโดนเสอกดกลบบานขาเป โดนเสอกดกลบบานขาเป

นท�นสอนใจ

เรอง นกน�งแอนกบเพอนนกทงหล�ย

นกนางแอนตวหนงมองเหนชาวไรทกำาลงหวานเมลดฝาย จงเรยกเพอนนกตวอนมาพรอมกน แลวบอกกบเพอนนกทงหลายวา “ฝายเปนดายใชสาหรบทารางแห ตาขาย และกบดกสตว ดงนนพวกเราจงควรชวยกนจกกนเมลดฝายเพอทาลายเสยใหหมด” ถงแมวานกทงหลายจะไดยนคำาพดของนกนางแอน แตพวกนกเหลานนกไมสนใจ ไมมใครทำาตาม เมอถงเวลาทเมลดฝายงอก นกนางแอนกเตอนบรรดานกทงหลายใหระวงตวอกวา มนยงไมสายทจะหลกเลยงความเดอดรอน ถาพวกเราจะหนไปอยในททปลอดภย แตนกเหลานนก ยงคงทำาเปนไมรเรองอยนนเอง ดงนนนกนางแอนจงออกไปจากปาเพอไปอยในเมอง ฝายไดเตบโตและแขงแรงผลดอกออกผล ตอจากนนนกนางแอนกเหนนกตวอนๆ ถกจบดวยตาขายททอจากฝายซงมนเคยเตอนแลว เดยวนพวกนกเหลานนไดรบบทเรยนแตมนกสายเกนไปเสยแลว นทานเรองนสอนใหรวา คนฉลาดสามารถรถงเหตการณลวงหนาทจะเกดขน แตคนโงจะไมเชอจนกวาความวบตจะเกดขนจนปองกนไมได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

169

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 16 คยกนฉนทเพอน เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอเกดความตระหนกในการสอสารทอาจทำาใหเกดความเขาใจผดได2. เนอห� การพดคยทจะทำาใหเกดความเขาใจซงกนและกนจะตองมความชดเจนในขอความทพดคย และมการซกถามกนระหวางผพดและผฟง สามารถตรวจสอบความเขาใจกนได3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 ผกำากบใหลกเสอรองเพลงสวสด และนำาสนทนาเรองประโยชนของการสอสารจากเนอเพลงสวสด 4.3 ใหลกเสอเขาแถวตอนตามหม หางกนคนละ 1 กาว 4.4 ผกำากบบอกกตกาการแขงขนวาม 2 รอบ รอบแรก ใหลกเสอแตละหมกระซบขอความตอๆ กน จนถงคนสดทาย โดยฟงสงทเพอนกระซบโดยไมตองถามและบอกตอเพอนคนถดไป หมใดเสรจกอนใหยกมอขน 4.5 ผกำากบกระซบขอความขางหคนหวแถวคนละ 1 ขอความ (เชน กนขาวกบนำาพรกปลาท/ปลายางและผกลวกราดกะท/ไปดหนงเรองสามเกลอผจญจระเข/มะละกอหวานกโลละสามสบบาท/ตาอนกะตานาหาปลาไมไดเลย เปนตน) 4.6 ตรวจสอบ โดยใหคนสดทายพดประโยคทไดยน และผกำากบเฉลย 4.7 ผกำากบถามความรสกลกเสอทเปนผรบฟงโดยไมไดถามขอสงสย และถามวาจะสอสารอยางไรจงจะเขาใจตรงกน 4.8 ผกำากบบอกกตกาการแขงขนรอบทสองวา ใหฟงโดยถามขอสงสยได โดยผกำากบเปลยนประโยคกระซบใหม เชน แมไปตลาดไปซอกระดาษซอหวซอยา สาวสวยใสเสอสแสดขาดหวขาดยา เดนทางไปเหนอพบเสอเหมอนเสอเหมอนคน 4.9 ตรวจสอบ โดยใหคนสดทายพดประโยคทไดยน และผกำากบเฉลย 4.10 ผกำากบตงคำาถามวา ทำาไมรอบแรกจงเปนเชนนน และทำาไมรอบทสองจงบอกไดถกตอง 4.11 ผกำากบสรปวา ในการพดคยกนตองใชคำาพดทชดเจนและซกถามกนได เพอใหเกดความเขาใจทถกตอง 4.12 ใหลกเสอชวยกนยกตวอยางเหตการณจรงในชวตทเคยเขาใจผดจากการสอสาร เพอเตอนใหระมดระวงในการใชคำาพดไมใหเกดขอขดแยง 4.13 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.14 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

170

5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความตงใจในการรวมกจกรรม 5.2 ตรวจสอบโดยการซกถามและเปดโอกาสใหลกเสอไดสะทอนความคดความเชอของตนเอง เกยวกบความสำาคญของการพดสอสาร

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง สวสด

สวสด สวสดวนนเรามาพบกน

เธอกบฉน พบกนสวสด

นท�นสอนใจ

เรอง งนำ�

มเรองเลาลอกนตอๆ กนมาวา แตเดมงนำาเปนงชนดเดยวทมพษและมพษรายแรงมากเพยงแคกดรอยเทาของใครเขาเจาของรอยเทานนกจะถงแกความตายได อยมาวนหนงงนำาไดกดชายคนหนงซงมชอวา “อายไมตาย” หลงจากนายอายไมตายถกงนำากดตายแลวชาวบานกลอกนวา “งนากดนายอายไมตายเสยแลว” บางกพดวา “งนากดนายอายไมตายแลว” เมองนำารขาวนกเสยใจและเจบใจตวเองวาพษรายของตนเองเสอมถงทสดแลวเพราะแตกอนเพยงกดแครอยเทาใครผนนกตายแลว แตคราวนกดถกเทาจรงๆ กลบไมตาย งนำานอยใจมากจงไปสำารอกพษทงหมดทงไป พษทสำารอกออกมานนไปตดอยทตนรงทงชาง รงทงไก หมามย พวกงชนดอนๆ พากนไปอมพษนนไว งทไปถงกอนกไดแก งจงอาง งเหา งกะปะ เปนตน พวกนจงมพษรายแรง สวนงและสตวอนๆ ทไปทหลงจะไดพษลดนอยลงเรอยๆ เชน งเขยว ตะขาบ สวนตนรงทงชาง รงทงไก หมามย กมพษเหลออยบางใครไปถกกโดนพษดงทเปนอยตราบเทาทกวนน ในปจจบนงนำาจงไมมพษรายแรง นทานเรองนสอนใหรวา การไดยนคำารำาลอตางๆ จะตองคดไตรตรองใหรอบคอบ ไมคดตดสนใจอะไรดวยความรบรอน เพราะการกระทำาบางอยางเมอผดพลาดไปแลวไมมโอกาสแกไขไดอก

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

171

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 17 ก�รควบคมอ�รมณ เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถควบคมอารมณโกรธของตนเองได2. เนอห�

การฝกควบคมอารมณโกรธ เพอการแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง ขนตอนการควบคมอารมณโกรธ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) หมลกเสอแลกเปลยนประสบการณ เกยวกบความโกรธ โดยใหสมาชกเลาเรองทตนเองเคยโกรธ โกรธเรองอะไร เมอโกรธแลวทำาอยางไร และผลสดทายเกดอะไรขน หลงแลกเปลยนใหเลอกมา 1 เรอง เพอเปนตวแทนมาเลาในกองลกเสอ 4) ตวแทนหมเลาเรองของแตละหม จนครบ 5) ผกำากบตงคำาถาม จากเรองทลกเสอเลา • ขอดของการโกรธ มอะไรบาง • ขอเสยของการโกรธมอะไรบาง • เราควรทจะควบคมอารมณโกรธหรอไม เพราะอะไร 6) ผกำากบสรปขอคดทได และนดหมายเตรยมตวเพอฝกการควบคมอารมณโกรธในครงตอไป 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบสาธต และใหลกเสอฝกปฏบตการควบคมอารมณโกรธ 2 ขนตอน • ขนตอนท 1 ตงสตและควบคมอารมณโกรธ • ขนตอนท 2 บอกความรสกและความตองการดวยทาทสงบไมกาวราว 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขนตอนการควบคมอารมณโกรธ และแนะนำาเพมเตมเกยวกบกจกรรมทชวยผอนคลายอารมณโกรธ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

172

5) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได และการนำาไปใช 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความสนใจ การมสวนรวมในกจกรรม และความเขาใจในขนตอนการควบคมอารมณโกรธ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เพลง

เพลง หวเร�ะพรอมกน

ลกเสอ เยาวชน ชายหญง อารมณ ดจรง ยมแยม ชนบาน จบมอกน หวเราะ ดงกงวาน อารมณดกนทงวน.. หวเราะพรอมกนทนท......ฮา..ฮา..ฮา..ฮา..

เมอลกเสอรองได เรากอธบายวธเลน ใหลกเสอแตละกลมคดเสยงหวเราะดวยกน เรารองเพลงสลบกบหวเราะ วทยากรชใหลกเสอหวเราะพรอมกนเปนกลม เปนหม สลบการรองเพลง เอาเสยงหวเราะมาแทน ...........ฮา..ฮา..ฮา..ฮา.........ในเพลง

เกม

เกม ถ� ...จะ

วธเลน ใหลกเสอแตละหม รวมกนคดหาคำาประโยคทมคำาวา “ถา... จะ...” เชน ถาทกคนบนได จะเกดอะไรขน หมใดคดไดกอนใหยกมอขน แลวตงประโยค “ถา... จะ ...” แตละหมประโยคตองไมซำากนกตกา หมใดคดชาและถกหมอนแซงไปกอนถอวาแพคดออก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

173

ใบคว�มร

เรอง ขนตอนก�รควบคมอ�รมณโกรธ

ในแตละขณะ คนเราจะมอารมณไดแบบเดยว ดงนนถาเรานำาอารมณทสงบมาแทนทอารมณโกรธได ความโกรธกจะเบาบางลง ขนตอนการควบคมอารมณโกรธ ม 2 ขนตอน คอขนตอนท 1 ตงสตและควบคมอารมณโกรธ วธททำาไดงาย ไดแก 1.1 หายใจเขาออกยาวๆ มวธฝกดงน 1) สดลมหายใจเขาลกๆ ชาๆ พรอมกบนบ 1 – 2 - 3 – 4 ในใจ 2) กลนหายใจ 1 วนาท 3) คอยๆ หายใจออกยาวๆ ชาๆ พรอมกบนบ 1 – 2 - 3 – 4 ในใจ 1.2 นบเลขเบรคอารมณ โดยนบเลขในใจชาๆ 1.....2......3.......4......5.....6......... 1.3 นงตวตรง หลบตา หายใจเขาทางจมก หายใจออกทางปากอยางชาๆขนตอนท 2 บอกความรสก และความตองการดวยทาทสงบ ไมกาวราว เชน กรณโกรธเพราะถกเพอนแกลง • เราไมสนกดวยเลย เลกแกลงเราไดไหม • เราไมชอบการเลนแรงๆ แบบน เราไมเลนแลวนะ (แลวเดนออกจากเหตการณ)

นท�นสอนใจ

เรอง สนขจงจอกกบอก�

สนขจงจอกตวหนง เหนอกาคาบชนเนออยบนตนไม มนตองการเนอชนนน เจาสนขจงจอกทฉลาดแกมโกง จงกลาวยกยออกาวา “เจาชางสวยอะไรเชนน จะดขนกสวยงามกวาใครๆ ขายงไมเคยพบใครขนสวยอยางนมากอนเลย รปรางกระหง สวยสงา นาเสยง หรอกจะแสนไพเราะจบใจ” อกาดใจทไดฟงคำาพดยกยอดงนน จงกระโดดไปมาดวยความตนเตนบนกงไม และตองการพสจนตวเองวามเสยงไพเราะจรง หรอไม จงอาปากสงเสยงรองเพลงทนใดนนชนเนอกตกลงมาทสนขจงจอก ซงตรงเขาตะครบและขยำากนทนทดวยความปลาบปลมกบ สมองอนชาญฉลาดของมน นทานเรองนสอนใหรวา ในโลกนมนอยคนนก ทไมสามารถเอาชนะการประจบยกยอได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

174

นท�นสอนใจ

เรอง แตนกบรงผง

แตนฝงหนงกบผงฝงหนงกำาลงทะเลาะกนออองวา ใครเปนเจาของรงผงรงหนงทอยบนกงไมใหญ ตอตวหนงบนผานมาพอดจงถกเชญใหเขามาตดสน ตวตอถามผงๆ กบอกวามนนาจะเปนเจาของมากกวา พอถามแตนๆ กวานาจะเปนพวกมนตางหาก ถกเถยงกนอยหลายวนกหาขอยตไมได ในทสดตวตอกใหหาผรเหนมาเปนพยาน เรมทฝงมด แลวกปลวก แลวกผเสอ ผงเจาปญญาตวหนงอดรนทนไมไหวจงพดขนวา “เอาอยางนไมดกวาหรอ กอนทเราจะถกเถยงกนจนกระทงนาผงเนาเสยไปหมด ใหผงพวกนทารงของมนและพวกแตนกทารงของมน จะไดเหนเสยทวาใครกนททารงไดเหมอนอยางน” พวกแตนบนพมวาแบบนพวกตนเหนจะไมไหวแลว จงพากนหนไป ดงนน ตวตอจงตดสนวาผงควรทจะเปนเจาของรงผงนน นทานเรองนสอนใหรวา ผลงานยอมชคณคาของคนทกระทำา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

175

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 18 ก�รปฐมพย�บ�ล เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอสามารถปฐมพยาบาลเบองตนเมอเลอดกำาเดาไหลได 1.2 ลกเสอสามารถขอความชวยเหลอจากผกำากบ ผปกครอง ในกรณเลอดกำาเดาไหลได2. เนอห� การปฐมพยาบาลเบองตน และขอความชวยเหลอจากผกำากบ ผปกครอง เมอเลอดกำาเดาไหล3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 อปกรณปฐมพยาบาล เชน ผากอซ ผาเชดหนา กอนนำาแขง 3.3 ใบความร เรอง การปฐมพยาบาลกรณเลอดกำาเดาไหล 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบสาธตการปฐมพยาบาลผปวยเลอดกำาเดาออก 4.4 ลกเสอวเคราะหขนตอนการปฐมพยาบาล 4.5 ลกเสอจบคฝกวธปฐมพยาบาลตามขนตอนการสาธต 4.6 รวมกนอภปรายสรปการนำาวธปฐมพยาบาลไปชวยผอนเมอเกดเหตการณเฉพาะหนา 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 การสงเกตความสนใจและความตงใจและการเขารวมกจกรรม 5.2 ตรวจสอบแสดงวธปฐมพยาบาลเมอมเลอดกำาเดาออกไดถกตอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

176

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เกม

เกม สวสด

วธการเลน 1. ลกเสอแตละหมยนเปนแถวตอน หนหนาไปทศทางเดยวกน 2. ดานหนาแถวแตละหมใหนำาสงกดขวางไปตงไวใหตรงกบแถวหางประมาณ 8 หลา 3. เมอผกำากบใหสญญาณเรมเลน ใหนายหมของแตละหมวงออกจากหมตรงไปออมสงกดขวางขางหนาตนแลวออมมายนหนาสงกดขวาง ทำาวนทยาหตถ แลวกลาวคำาวา “สวสดครบ” จากนนวงไปยนตอขางหลงแถวหมของตน 4. ผทยนอยหวแถว (ดานหนาแถว) เมอนายหมวนทยาหตถ และกลาวคำาสวสดกใหทำาวนทยาหตถตอบ แลววงไปออมสงกดขวาง ทำาเชนเดยวกบนายหม 5. ลกเสออนๆ ทำาเชนนตอไปเรอยๆ จนหมดทกคน หมใดเสรจกอนหมนนชนะ

ใบคว�มร

เรอง ก�รปฐมพย�บ�ลกรณเลอดกำ�เด�ไหล

เลอดกำาเดาไหลมกเกดในชวงหนาหนาวทอากาศแหง ทำาใหเยอบจมกแหงและตกสะเกด เมอสะเกดถกแคะแกะเกาจะทำาใหมเลอดออก สาเหตอนทพบไดบอย คอ เปนหวด และมไขสงจากสาเหตใดกตาม เสนเลอดฝอยในจมกอาจแตกทำาใหมเลอดกำาเดาไหลได การปฐมพยาบาลเบองตน 1. ใชนวหวแมมอและนวชบบทจมก ประมาณ 5 นาท โดยหายใจทางปากแทน 2. นงตวตรงหรอนอนใหศรษะสง เพอปองกนการสำาลกเลอด 3. ประคบบรเวณจมกและแกมดวยผาเยน หรอนำาแขง เพอชวยใหเลอดหยดเรวขน 4. หลกเลยงการแคะจมก การสงนำามกแรงๆ และการยกของหนก 5. กรณอากาศแหงในชวงหนาหนาว อาจใชวาสลนครม หรอขผงทาบรเวณเยอบจมกเพอใหเกดความชมชน 6. หากมไขควรใหยาลดไขรวมดวย สงพบแพทยกรณตอไปน 1. เลอดออกบอยๆ หรอออกจำานวนมาก 2. เลอดออกขางเดยวเรอรง 3. มอาการอนๆ รวม เชน ออนเพลย หนามดจะเปนลม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

177

นท�นสอนใจ

เรอง สนขจงจอกและหน�ก�ก

สนขจงจอกตวหนงบงเอญหลดเขาไปในหองเกบของ ของโรงละครแหงหนงเขา ทนใดนนเองมนสงเกตเหนใบหนาหนงกำาลงมองลงมาทมนอยางโกรธเกรยว มนเรมตกใจกลว แตพอเขาไปดใกลๆ สนขจงจอกกพบวานนเปนเพยงหนากาก ทเหลานกแสดงใชสวมครอบลงบนใบหนาของพวกเขา “โอ” สนขจงจอกพด “แกชางดสงางามนาเกรงขามมาก แตเสยดายทแกไมมสมอง” นทานเรองนสอนใหรวา รปลกษภายนอกไมอาจบงบอกคณคาภายใน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

178

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 19 กำ�จดยงล�ย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอมจตสำานกในการทำาประโยชนตอสวนรวม 1.2 ลกเสอสามารถสำารวจแหลงเพาะพนธยงลายและกำาจดได2. เนอห� สำารวจและกำาจดแหลงเพาะพนธยงลาย3. สอ อปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ทรายอะเบท ถงมอ/ถงพลาสตก 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาลกเสอสำารวจแหลงเพาะพนธยงลายในบรเวณโรงเรยน และทำารายงานการสำารวจแหลงเพาะพนธยงลาย 4.4 กองลกเสอรวมกนกำาจดลกนำายงลายและแหลงเพาะพนธยงลาย โดยการควำากะลา นำาขง การใชทรายอะเบท 4.5 กองลกเสอวางแผนใหความรกบเพอนๆ นองๆ และบคคลอนเกยวกบการปองกนโรคไขเลอดออกโดยวธการตางๆ เชน เสยงตามสาย ตดปายประกาศขาว เดนรณรงคในชมชน และการเฝาระวงตลอดปการศกษา เพอดำาเนนการตอไป 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการทำางาน ความสามคค และจตอาสา 5.2 ตรวจสอบการสะทอนจตสำานก และจตอาสาทำางานเพอสงคม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

179

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 19

เพลง

เพลง ฉนเกลยดยง

ฉนเกลยด เกลยดยงสนด เผลอหนอยกดเราทกทขาแขงจาแดงแลวส ดซ ดซ บนมากนใหญ บนมา บนมา บนมา บนถลา ใกลไกลไลไป บนมา ไลไป บนมา แหม! ชางนาราคาญ

นท�นสอนใจ

เรอง งกบตะไบเหลก

งตวหนงเลอยเขาไปในโรงงานของชางเหลก ไดพบกบตะไบเหลกเขา มนคดวาเปนสงแปลกประหลาด มนจงเรมลองเลยตะไบเหลกนน ยงเลยมากเทาไรเลอดกออกมาจากลนของมนมากขนเทานน มนเชออยางโงเขลาวา มนสามารถทำาใหตะไบเหลกเลอดออกไดและคดวามนไดเปรยบ แลวมนกเลยตอไปอกเรอยๆ จนมนไมสามารถทำาตอไดอกแลว มนจงกดตะไบเหลก แตตะไบเหลกกลบแขงแรงเกนกวาฟนของมนจะทำาอะไรได ไมชามนจงเลกลมความตงใจและเลอยจากไป นทานเรองนสอนใหรวา การทำารายผอนดวยความโกรธ เปนความบาระหำา และเปนผลรายตอผกระทำาอยางมาก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

180

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 2

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ตแผนก�รจดกจกรรมท 20 โรงเรยนของฉน เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรกและหวงแหนสาธารณสมบตในโรงเรยน2. เนอห�

2.1 ลกเสอสำารวจโตะเกาอและฝาผนงในหองเรยนของตนเองทมรอยขดขวน รอยปากกาแลววางแผนชวยกนทำาความสะอาด 2.2 การรณรงคประชาสมพนธใหทกหองเรยนใชโตะเกาอดวยความระมดระวง ไมทำาสกปรกเลอะเทอะเวลาชำารดหกพงตองแจงครหรอนกการภารโรงทนท 2.3 การทำาความสะอาดโตะ เกาอ พน และฝาผนงในหองเรยน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบฟอรมการบนทกขอมลการสำารวจ อปกรณการทำาความสะอาด 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ใหลกเสอแตละหมสำารวจ โตะ เกาอ พนและผนงในหองเรยนของตนเองทมรอยขดขวน รอยปากกา เขยนลงแบบฟอรมการบนทกขอมลสำารวจ และนำามารายงานในกองลกเสอ 4) ผกำากบนำาสนทนาถงความรสกของลกเสอในสงทไดพบเหนจากการสำารวจ และแนะนำาวธการทำาความสะอาดบางวธ เชน การทำาความสะอาดคราบสเมจก 5) รวมกนวางแผนทำาความสะอาดสงทสำารวจของแตละหม และมอบหมายใหลกเสอจดเตรยมอปกรณทำาความสะอาดมาทำาความสะอาดในคาบตอไป 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ลกเสอแตละหมทำาความสะอาดโตะ เกาอ พนและผนงในหองเรยน ตามทไดวางแผนไว 4) ผกำากบถามความรสกของลกเสอทชวยกนทำาใหหองเรยนสะอาดสวยงาม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

181

5) ลกเสอรวมกนวางแผนรณรงคประชาสมพนธใหทกหองเรยนใชโตะ เกาอ พนและผนงในหองเรยนดวยความระมดระวงไมทำาสกปรกเลอะเทอะ (เชน การเขยนขอความ เขยนแผนปาย คำาขวญ เชญชวนใหรกษาความสะอาดตดในบรเวณโรงเรยนทเหมาะสม ถาเวลาไมพอ อาจใหมาตดปายวนถดไปได) และเมอพบเหนของชำารดหกพง ควรแจงครหรอนกการภารโรงทนท 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกต • กระบวนการทำางานตอนทรบมอบหมายของหมลกเสอสำารอง • กระบวนการวางแผนของหมลกเสอสำารอง • ผลงานของลกเสอทประสบความสำาเรจและภาคภมใจ 5.2 ตรวจสอบ ความคดเหน ความรสก และเจตคตของลกเสอจากการสนทนาสะทอนความรสก และการทำาความสะอาด และการรณรงคประชาสมพนธ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 20

เพลง

เพลง ในหมลกเสอ

ในหมลกเสอ เมอเรามารวมอยตางคนตางร กนดวาหนาททกอยางตางชวยกนทา ทาไมเวนวางงานทกอยาง งานทกอยาง จะเสรจโดยงายหาย

เกม

เกม ทำ�ไม อย�งไร

วธเลน ใหหมลกเสอคดตงคำาถามทถามวา “ทาไม” “อยางไร” “อะไร” เชน กอนอฐทำามาจากอะไร?, ถาเมองไทยมแตฤดหนาวจะเปนอยางไร?, ทำาไมลอรถจงกลม? กตกา • หมลกเสอชวยกนคดตงคำาถามแปลกๆ มาใหมากทสดในเวลา 5 นาท • หมใดตงคำาถามไดมากทสด เหมาะสมทสด เปนผชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 2

182

นท�นสอนใจ

เรอง แมวกบสนขจงจอก

แมวและสนขจงจอกเปนเพอนกน สตวทงคกำาลงเดนทางไกลเพอแสวงบญ เมอทงคเกดความเบอหนายกกอดรดฟดเหวยง ขคำารามเขาไลกดลอเลนกน เมอเหนอยกนงพกและพดคยถงแผนการในอนาคต ตกกลางคนทงคกหลบสบาย เพราะตอนกลางวนเหนดเหนอยกนมามาก วนหนงสนขจงจอกพดขนวา “เธอนะฉลาดนกหรอ แตฉนคดวา ฉนฉลาดกวาเธอเพราะฉนมความสามารถมากมายเลย” แมวตอบวา “ถงฉนจะเกงอยเพยงอยางเดยว แตกคดวาความเกงของฉนมคามากกวาความสามารถเลกๆ นอยๆ ของเธอ ตงพนอยางเสยอก” ทงคตรงเขาตอสกนอกเพอทจะไดรวาใครเกงกวาใคร ยงไมทนไร สนขลาสตวฝงหนงกหอมลอมกนทงคไว “เอาละ คงจะถงเวลาแลวกระมงทจะรวาใครเกงกวาใคร” แมวพดแลวกปนขนตนไม “ความสามารถเพยงอยางเดยวของฉนกคอ ฉนปนตนไมไดคลอง” สนขจงจอกไดแตเดนวนอยรอบๆ ตนไมนน มนมดเขาไปในโพรงใตตนไม แตไมมโพรงไหนทปลอดภยพอ ฝงสนขลาสตว บบวงลอมแคบเขามาทกทๆ สนขจงจอกจะปนตนไมอยางแมวบางกปนไมได มนพยายามกระโจนสงๆ เพอทจะบนอยางนกแตกบนไมได ในทสดมนกถกฝงสนขลาสตวรมกดตาย นทานเรองนสอนใหรวา อนความรแมจะรกระจางเพยงอยางเดยว แตใหเชยวชาญเถดจะเกดผล

เรอง ช�ยหวล�นกบแมลงวน

ในวนทแสนรอนระอวนหนงในฤดรอน มชายหวลานคนหนงนงพกเหนอยหลงจากทำางานเสรจ ไมนานกมแมลงวนตวหนงบนมาตอมทหวลานของเขา และคอยกวนเขาครงแลวครงเลา ชายคนนเลงจะตบไปทศตรตวนอยของเขาแตแลวกพลาด กลบตโดนศรษะของตวเองแทน แมลงวนยงบนเขามากวนเขาอก แตคราวนเขารทนและกลาววา “เรามแตจะทารายตวเองถามวจดจอกบศตรทชวราย” นทานเรองนสอนใหรวา อยาเสยเวลากบเรองไรสาระ

แผนการจดกจกรรมลกเสอสารองชนประถมศกษาปท 3

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

184

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

ด�นจตใจ ศลธรรม

และสมพนธภ�พ

ระหว�งบคคล

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห ตดสนใจ

แกไขปญหา

หนวยท 8

จดด จดดอย

และการพฒนาตนเอง

หนวยท 9

รกและศรทธา สถาบนชาต

ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย

และภมปญญาทองถน

1. สมรรถนะทางกาย

2. ทกษะเงอนเชอก

3. ทศทง 8

4. การใชเขมทศ

5. การเดนทางสำารวจ

6. รทนปองกนได

7.อาหารบนทอนสขภาพ

8. ความปลอดภยจากอบตภยทางนำา

9. พงตนเอง

: ซอมแซมเสอผาดวยมอ

10. ใชไฟฟาอยางประหยด

11. สำารวจธรรมชาต

และดแลสงแวดลอม

12. รเทาทนสอโฆษณา

13. นาทวกฤต

14. ธงลกเสอและธงชาต

ของประเทศอนๆ

2

2

1

1

1

1

1

4

2

1

3

1

1

1

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

185

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม

และสมพนธภ�พ

ระหว�งบคคล

ด�นสมพนธภ�พ

กบชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

หนวยท 12

สมพนธภาพและ

การสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหน

สาธารณสมบตของชมชน/

ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 12 หนวย

15. ลกเสอสำารองทำาดทสด

16. การสอสารทางบวก

17. ไมลอเลยนกนไดไหม

18. การเคลอนยายผปวย

19. การปฐมพยาบาล

20. รกษสาธารณสถานในทองถน

21. ตานภยหางไกลยาเสพตด

รวม 21 แผนการจดกจกรรม

1

1

1

1

1

2

1

30

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

186

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 1 สมรรถนะท�งก�ย เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมทกษะการวง การกระโดดไกล การขวางลกบอลระยะไกลพอสมควร และการกระโดดขามรว หรอสงกดขวางทสงไมเกนบนเอวของตน2. เนอห�

การวง 50 เมตร การกระโดดไกล การขวางลกบอลระยะไกลพอสมควร และการกระโดดขามรวและสงกดขวางทสงไมเกนบนเอวของลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 อปกรณ เชน รว สงกดขวาง ลกบอล 3.3 ใบความร เรอง ความสามารถเชงทกษะ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาถงความจำาเปนในการฝกฝนกลามเนอใหญใหมความแขงแรงและมความคลองแคลววองไวและแจงใหทราบวา สมรรถนะทางกายทหลกสตรลกเสอสำารองดาวดวงท 3 กำาหนดใหฝกม 4 กจกรรม • การวงระยะทาง 50 เมตร • วงหรอยนกระโดดไกล • การขวางลกบอลระยะไกล • การกระโดดขามรวหรอสงกดขวางสงไมเกนเอวของตนเอง 4) ผกำากบแบงลกเสอออกเปน 3 กลม ฝกปฏบตตามฐานความสามารถในเชงทกษะ • ฐานท 1 การวงระยะทาง 50 เมตร • ฐานท 2 การยนกระโดดไกล • ฐานท 3 การวงกระโดดไกล 5) รวมกอง ผกำากบอธบายเพมเตมถงอนตรายหรอการบาดเจบทอาจเกดขน และการระวงปองกน รวมถงการชวยเหลอกนในหม 6) ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอไปฝกใหเกดความคลองแคลว เพอทดสอบสมรรถนะและขอรบเครองหมายดาวดวงท 3 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

187

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบแบงลกเสอออกเปน 3 กลม ฝกปฏบตตามฐานความสามารถในเชงทกษะ • ฐานท 1 การขวางลกบอลระยะไกลพอสมควร • ฐานท 2 การกระโดดขามสงกดขวางทแคบ สงไมเกนเอวของตนเอง • ฐานท 3 การกระโดดขามสงกดขวางทกวาง สงไมเกนเอวของตนเอง 4) รวมกอง ผกำากบอธบายเพมเตมถงอนตรายหรอการบาดเจบทอาจเกดขน และการระวงปองกน รวมถงการชวยเหลอกนในหม 5) ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอไปฝกใหเกดความคลองแคลว เพอทดสอบสมรรถนะและขอรบเครองหมายดาวดวงท 3 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสามารถในการวง การกระโดดไกล การกระโดดขามรวหรอสงกดขวาง และการขวางลกบอลระยะไกล 5.2 สงเกตการรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ความเปนผนำาและเชอฟง “ลกเสอสารองทาตามรนพ”

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง

เพลง ออกกำ�ลง

ออกกาลงดวยการรองราทาเพลง ใหครนเครงเสยงเพลงบรรเลงจบใจรารองกนไปไมมหมนหมองฤทย แลวเราเพลนใจดวยการรองราทาเพลง

เกม

เกม วงถอยหลง

วธเลน 1. ใหลกเสอแตละหมเขาแถวตอนลก เสรจแลวกลบหลงหน ใชมอจบเอวคนทอยขางหนาตนเองไวอยาใหหลด 2. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหแตละหมวงถอยหลงไปยงทหมายโดยไมใหมอหลด 3. หมใดถงทหมายกอนเปนหมชนะ ใหหมอนรวมกนกลาวคำาชมเชย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

188

ใบคว�มร

เรอง คว�มส�ม�รถเชงทกษะ

ก�รวงระยะท�ง 50 เมตร

ลกเสอสำารองทจะผานไดรบเครองหมายดาวดวงท 3 จะตองวงไดระยะทาง 50 เมตร การวงจะตองฝกจากการวงระยะสนๆ กอนแลวเพมขนเรอยๆ สวนความเรวนนเพมขนเรอยๆ เชนกน การวงใหไดระยะทาง 50 เมตร ใหปฏบตดงน 1. กอนวงใหอบอนรางกายดวยการเคลอนไหวรางกายและกลามเนอ 2. ใหยนทเสนเรม หางเสนเรมไปขางหลงประมาณ 1 กาว 3. นงลงโดยใชมอทงสองเทาพน ซงอยหางทางตอนหลงของเสนเรม ยอเทาทงสองลงชกเทาขางหนงไปขางหลงยนพนไว ตามองไปขางหนาในทาเตรยมพรอม 4. เมอไดยนคำาสงวา “ระวง” ใหเหยยดขาพรอมกบยกสะโพกขน พรอมกบสดลมหายใจเขาใหลก ใหนำาหนกตวอยทแขนและเทาทอยขางหนา 5. เมอไดยนสญญาณใหวงซงอาจใชคำาสงวา “วง” หรอใชเสยงนกหวดหรอเสยงปน และสญญาณอนๆ ตามทตกลงกนไว ใหถบเทาหลงอยางแรง กาวเทาไปขางหนาวงไปเรอยๆ พยายามโนมตวไปขางหนาทำามมกบพนประมาณ 70–75 องศา 6. เมอจะถงเสนชยใหเรงฝเทาใหเรวขน แลวแตะหนาอกหรอเอยงตวใชไหลแตะเสนชย หรอวงผานเสนชยใหเรวทสดโดยไมชะลอความเรว 7. หลงการวงใหคลายกลามเนอโดยการเคลอนไหวรางกายและนวดกลามเนอเบาๆ ก�รกระโดดไกล

การกระโดดไกลม 2 ลกษณะ คอ การวงกระโดดไกล และการยนกระโดดไกล 1. การวงกระโดดไกล ใหปฏบตดงน 1) อบอนรางกายดวยการบรหารกอนแลวจงเรมโดยการยนใหหางจากจดเรมกระโดดประมาณ 10 เมตร 2) เรมวงจากจดทยนแลวเรงความเรวใหเรวเตมทเมอถงจดกระโดด 3) เมอถงจดเรมกระโดดใหใชเทาขางหนงเหยยบใกลเสนเรมกระโดด แตอยาใหเลยเสน แลวสปรงตวขนใหตวลอยไปในอากาศ 4) กระโดดขนใหสงพงไปขางหนาเคลอนลำาตว แขน ขา ใหสมพนธกน 5) เมอลงสพนใหงอขาทงสองขนและเหวยงแขนทงสองไปขางหนาดวย เพอการทรงตว เมอเทากระทบพนใหเหยยบขาตรงขน ระวงอยาใหเสยการทรงตวแลวเดนไปขางหนาจนพนหลมกระโดด หากเดนยอนกลบมาในหลมกระโดดจะเปนการผดกตกา 2. การยนกระโดดไกล ใหปฏบตดงน 1) หลงการอบอนรางกายใหยนทจดเรมกระโดด อยาใหลำาหรอเทาเหยยบบนเสน 2) ยอเขาทงสองขางพรอมกบโนมตวไปขางหนา เหวยงแขนทงสองขางไปขางหลงแรงๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

189

ใบคว�มร

3) กระโดดสปรงตวขนอยางแรงใหสงทสด และพงลำาตวไปขางหนา พรอมกบเหวยงแขนไปขางหนาอยางแรง 4) เมอจะลงสพนใหงอเขาทงสองขาง พอเทาแตะพนใหเหยยดขาทงสองและแขนทงสองไปขางหนาเพอจะชวยใหการทรงตวทำาไดด

ก�รขว�งลกบอลระยะไกลพอสมควร

เพอใหไดระยะทาง ใหปฏบตดงน 1. จบลกบอลดวยมอทถนด จบลกบอลใหกระชบไวในฝามอ ดวยการกางนวทงหาจบไว 2. เมอจะขวางใหถอยเทาขางเดยวกนกบมอทถอลกบอลไปขางหลง 3. โนมตวไปขางหลง เหวยงแขนขางทสดลกบอลไปขางหลงใหแรง แตอยาใหลกบอลหลดมอ 4. เหยยดขาหลงขน พรอมกบขวางลกบอลไปขางหนาอยางแรงและเรว

ก�รกระโดดข�มสงกดขว�ง

การฝกทกษะกระโดดขามสงกดขวาง ม 2 ลกษณะ คอ การกระโดดขามสงกดขวางทแคบ และการกระโดดขามสงกดขวางทกวาง กระโดดขามสงกดขวางทแคบ เชน กระโดดขามเพอน กระโดดขามถง ใหเรมฝกปฏบตดงน 1) ใหลกเสอสำารอง คนหนงยนเปนหลกหรอเปนสงกดขวางโดยยนแยกเทาเลกนอย ขาทงสองขางเหยยดตรง กมลำาตวลง มอทงสองจบทเขา กมเกบศรษะ 2) ใหลกเสอสำารองทกระโดดขาม อยดานหลงของเพอนทสมมตใหเปนสงกดขวาง หางประมาณ 5 เมตร 3) วงไปหาเพอนทเปนสงกดขวางกระโดดแยกเทาขน พรอมทงใชมอแตะหลงเพอนทเปนสงกดขวางสงตวขามเพอนไป 4) ลงสพนดวยทายนยอเขา มอทงสองขางยนไปขางหนา กาวเทาใดเทาหนงไปขางหนาเลกนอย แลวกาวเทาอกขางไปชด ลดมอลง การกระโดดขามสงกดขวางทกวาง กระโดดขามรว กระโดดขางกำาแพงเตยๆ หรอการเรมฝกกระโดดขามบลอกไม การฝกกระโดดขามบลอกไม ใหเรมฝกปฏบตดงน 1) ใหผทจะกระโดดยนอยหางบลอกไมทสมมตใหเปนสงกดขวางประมาณ 5 เมตร 2) วงอยางรวดเรวไปยงบลอกไมทเปนสงกดขวาง 3) วางมอทงสองขางบนบลอกไมทเปนสงกดขวาง ใหมอทงสองหางกนประมาณ 1 ฟต 4) กระโดดสปรงตวขน ใหนำาหนกตวอยทแขนทงสองขาง เทาทงสองชดกนเหวยงลำาตวขามสงกดขวางไปทางใดทางหนง 5) เมอลำาตวขามไปแลวใหปลอยมอ กระโดดลงสพนในทายน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

190

นท�นสอนใจ

เรอง ววสตวกบร�ชสห

ราชสหตวหนงมกจะเขาไปหากนบรเวณทงหญาซงเปนทอยอาศยของววทงสตว บอยครงทราชสหพยายามเขาจโจมพวกวว แตเมอใดกตามทมนเขาใกล ววทงสจะหนหางเขาหากน ดงนนไมวาราชสหจะวงไปทางไหนกหนไมพนเขาของพวกวว อยางไรกตาม ในทสดววทงสตวกเกดเรองทะเลาะเบาะแวงกน พวกมนแตละตวแยกกนเดนไปในทงหญาตามลำาพง แลวราชสหกเขาจโจมพวกมนทละตว ทำาใหววทงสตวตองพบจดจบในทสด นทานเรองนสอนใหรวา รวมกนเราอย แยกหมเราตาย

เรอง หมอสองใบ

ครงหนง มหมอสองใบถกทงไวทรมแมนำาแหงหนง ใบหนงทำาจากทองเหลอง สวนอกใบทำาจากดนเผา พอระดบนำาขนสง หมอทงสองใบกถกพดลอยลงไปในกระแสนำา ตอนนเองหมอดนไดพยายามทจะรกษาระยะหางจากหมอทองเหลองอยางเตมท แมวาหมอทองเหลองจะรองตะโกนวา “ไมตองกลวหรอกเพอนเอย ขาจะไมกระแทกเจาหรอก” “แตขาอาจเขาไปใกลเจาได” หมอดนตอบ “ถาขาเขาใกลเจามากเกนไป ไมวาเจากระแทกขา หรอขากระแทกเจา ขากมแตจะพงเทานน” นทานเรองนสอนใหรวา ความแขงแกรงและความออนแอไมอาจรวมทางกนได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

191

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 2 ทกษะเงอนเชอก เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถบอกประโยชนและแสดงวธการผกเงอนบวงสายธน เงอนกระหวดไม 2 ชน ไดอยางถกตอง2. เนอห�

2.1 วธการผกเงอนบวงสายธน (ผกรอบตวเอง, ผกรอบตวคนอน, ผกเปนหวงเพอโยนใหคนอน) 2.2 วธการผกเงอนกระหวดไม 2 ชน และการใชประโยชนจากเงอนทง 2 ชนด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เชอก 3.3 ใบความร เรอง การผกเงอนเชอก 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบทบทวนถงการผกเงอนและประโยชนของเงอนทเคยเรยนมาแลว (เงอนพรอด เงอนขดสมาธ, เงอนบวงสายธน, เงอนกระหวดไมชนเดยว, การเกบเชอก) 4) ผกำากบสาธตการผกเงอนบวงสายธน (ผกรอบตวเอง, ผกรอบตวคนอน, ผกเปนหวงเพอโยนใหคนอน) ลกเสอแตละหมฝกปฏบตการผกเงอนทละขนตอน 5) หมลกเสอแขงขนเกมทดสอบเงอน 6) ผกำากบสนทนาถงการใชประโยชนของการผกเงอนบวงสายธน 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบทบทวนถงการผกเงอนและประโยชนของเงอนทเคยเรยนมาแลว (เงอนบวงสายธน) 4) ผกำากบสาธตการผกเงอนกระหวดไม 2 ชน ลกเสอแตละหมฝกปฏบตการผกเงอนทละขนตอน 5) ลกเสอทดสอบการผกเงอนและอธบายวธการผกเงอนเปนระบบหม 6) สนทนาถงการใชประโยชนของการผกเงอนกระหวดไม 2 ชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

192

7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตและทดสอบความสามารถในการผกเงอนบวงสายธน และเงอนกระหวดไม 2 ชน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง

เพลง ลกเสอธรร�ช

เหลาลกเสอของธรราช ทะนงองอาจสบชาตเชอพงศพนธสมครสมานโดยมสามคคมน พวกเราจะรกรวมกนจะผกสมพนธตลอดกาล มจรรยารกษาชอ สรางเกยรตระบอเลองลอตอไปชานานราเรงแจมใสใฝใจรกใหยนนาน พวกเราลวนชนบานเพราะกจกรรมลกเสอไทย

เกม

เกม ขนลง

วธเลน 1. แตละหมเขาแถวตอนลก ทกหมมจำานวนสมาชกเทากน คนหวแถวถอสมดไว 3 เลม 2. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหคนหวแถววางสมดไวบนศรษะ 1 เลม วางบนฝามอซาย 1 เลม และวางบนฝามอขวา 1 เลม แลวเดนไปออมทหมายกลบมาสงใหคนถดไป จากนนไปตอทายแถว ถาสมดหลนตองหยดวางใหเรยบรอยกอน จงจะเดนตอไปได 3. คนถดไปเมอไดรบสมดแลว ใหปฏบตเชนเดยวกน หมใดทำาครบทกคน และเสรจกอนเปนหมชนะ ใหหมอนกลาวคำาชมเชย

เกม ทดสอบเงอน

วธเลน 1. ใหลกเสอขาแถวตอนลก แตละหมมจำานวนสมาชกเทากน โดยทกคนถอเชอกไวคนละ 1 เสน นายหมออกมายนหางจากคนหวแถวประมาณ 10 เมตร 2. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหคนหวแถววงไปผกเงอนบวงสายธน ทขาของนายหม แลววงมาแตะคนตอไป และตนเองไปยนตอทายแถว 3. คนทถกแตะวงไปผกเงอนบวงสายธน ทขาของนายหม และวงกลบมาแตะคนตอไปปฏบตเชนเดยวกบคนแรก 4. ปฏบตไปเรอยๆ หมใดเสรจกอนและผกเงอนไดถกตองทกคน เปนหมชนะ ใหหมอนกลาวคำาชมเชย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

193

ใบคว�มร

เรอง ก�รผกเงอนเชอก

เงอนบวงส�ยธน

ประโยชนของเงอนบวงสายธน  เปนบวงคงท ไมรด ไมเลอน     1. ใชคลองกบเสาหรอตนไม ทำาใหแขงแรงทนทานตอการยด 2. ใชเปนบวงคลองชวยคนทกำาลงจะจมนำาโดยลากขนมา ซงเงอนนจะไมรดเขาหาลำาตว 3. ใชแทนเงอนเกาอในการคลองคนเพอหยอนตวจากทสง 4. ใชคลองคนธน 5. ใชผกสตวไวกบหลกหรอตนไม และสตวสามารถเดนรอบหลกไดโดยเชอกไมพนกนหรอรดคอสตว 6. ใชผกเรอกบหลกเมอเวลานำาขนหรอนำาลดกไมมปญหาเพราะบวงจะเลอนขนลงได

เงอนกระหวดไม 2 ชน มขนตอนการปฏบตดงน 1) นำาปลายเชอกขางใดขางหนงพนหลกหรอเสา 2 รอบ 2) นำาปลายเชอกเสนลางพนทบเชอกเสนบน แลวสอดกลบมาดานหนา 1 รอบ 3) นำาปลายเชอกเสนเดมพนทบเหมอนขน ตอนท 2 อก 1 รอบ แลวดงปลายเชอกทงสองขางใหแนน

การนาไปใช เงอนกระหวดไมใชผกเรอ ผกแพ หรอสตว ไวกบหลกของเสาเปนเงอนทผกงาย แกงายและมความมนคง

วธผกเงอนบวงสายธน 1) ขดเชอกใหเปนบวงคลายเลข 6 ถอไวดวยมอซาย 2) มอขวาจบปลายเชอกดานลางสอดเขาไปในบวงเลข 6 3) จบปลายเชอกทสอดออกจากบวงเลข 6 ออมหลงเชอกเสนตงของเลข 6 แลวสอดปลายลงในบวงเลข 6 แลวจดเงอนใหแนนและเรยบรอย โดยการดงตามทศทางของลกศร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

194

นท�นสอนใจ

เรอง ร�ชสหกบตวเหบ

ราชสหตวหนง หยงผยองในพละกำาลงและความเขมแขงของตนมาก กลาวดหมนเหยยดหยามเหบซงมนไดพบเขาวา เหบนนเปนสตวตำาตอย ไรคา เฉกเชนเศษธล เหบแคนใจมาก ประกาศสงครามกบราชสห “ทานคดวาการทใครๆ เรยกทานวาเจาปานน จะทาใหขากลวทานเชนนนหรอ” เหบถาม “ตวขาเองนนเคยทาสงครามกบววมาแลว แขงแรงกวาทานเสยอก ขาจะรบกบทานดวยวธการเดยวกบการทขารบชนะววมาแลวนนแหละ” วาแลว มนกกระโดดไปรอบๆ ตวราชสห ทำาการสำารวจชยภมเพอทจะไดรวา ตรงไหนเปนจดออนทมนจะโจมตไดบาง แลวมนกแทรกตวเขาไปในขนคอของราชสหกอน กดเนอทออนๆ หลงตนคอนน ราชสหเจบปวดมาก สงเสยงคำารามลน ไดยนไปไกลจนสตวปาอนๆ เงยบเสยงลงดวยความหวาดกลว ตวเหบไมไดหยดเพยงแคนน มนยงกดราชสหตามทอนๆ อก จนในทสด มนกเขาไปในโพรงจมกของราชสห และกดเตมแรง ราชสหโกรธสดขดแมวามนจะมพละกำาลงมหาศาลมเขยวเลบอนแหลมคม แตกไมอาจใชใหเปนประโยชนได มนไดแตสงเสยรอง อาปากออก ตะปบกรงเลบ ไขวควาอากาศ หางฟาดพน มนกระโดดและวงวนเวยนไปมาอยนานจนกระทงสนแรง เหบเปนผชนะ มนกระโดดโลดเตน สงเสยงหวเราะกองอยางลำาพอง ปาวประกาศใหสตวทงปารวา มนสามารถสยบราชสหได มนออกเดนอยางยงผยอง ไมระวงตว จนไปสะดดเอาใยแมงมมเขา ยงพยายามดนรน ใยกยงรดแนนเขาอก แมงมมไตมาทเหยอของมนอยางรวดเรว และกนตวเหบเปนอาหาร นทานเรองนสอนใหรวา อยาผยองในอำานาจของตนเอง และอยาผยองเมอไดรบชยชนะ เพราะคนเราไมไดเกงไปหมดทกอยาง

เรอง กระต�ยป�กบกบ

ครงหนง มเหลากระตายปาอาศยอยอยางทกขทรมาน เพราะทกๆ วนพวกมนถกบรรดาสตวปารงควาน เมอไรกตามทพวกมนเหนสตวตวหนงเดนเขามาใกล กจะรบวงหน วนหนงฝงกระตายเหนฝงมาปาวงหอตรงเขามา กพากนตนตกใจและรบวงตรงไปทรมทะเลสาบพวกมนยอมจมนำาตายดกวาตองมชวตอยางหวาดกลวไมมทสนสดเชนน แตพอมาถงใกลทะเลสาบ กบฝงหนงกตนตระหนกกบการมาเยอนของกระตายปาตางรบกระโดดจอมลงไปในนำา “จรงๆ แลว” กระตายปาตวหนงเอย “อะไรๆ มนกไมไดเลวรายอยางทดเหมอนวาจะเปนหรอก” นทานเรองนสอนใหรวา ยงมคนทแยกวาเราเสมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

195

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 3 ทศทง 8 เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถสงเกตและจดจำาการหาทศโดยการสงเกตธรรมชาตได2. เนอห�

2.1 การหาทศโดยการสงเกตธรรมชาต 2.2 บอกทศและแสดงการชทศอยางถกตองได3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง เกม 3.2 ใบความร เรอง ทศทง 8 และการหาทศโดยการสงเกตธรรมชาต 3.3 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนาเรองทศและการเรยกชอทศทง 8 ทศ 4.4 ใหลกเสอเลนเกมวงหาทศเพอทบทวนตำาแหนงและการเรยกชอทศทง 8 ทศ 4.5 ผกำากบอธบายการหาทศ โดยการสงเกตธรรมชาตเชน ดวงอาทตย ตนไมใหญ อโบสถ เสาไฟฟา เสาวทย เปนตน 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความสามารถในการสงเกต จดจำาและหาทศ โดยสงเกตธรรมชาต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

196

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง

เพลง ทศทง 8

ทศทงแปดทศ ขอใหคดจาใหเคยชนอดรตรงขามทกษณ บรพาประจมจาไวอสานตรงหรด ทองอกทจาใหขนใจพายพอยทไหน ตรงขามไปคออาคเนย

เกม

เกม วงห�ทศ

วธเลน เขยนวงกลมทพนรศมประมาณ 3 เมตร ลากเสนรศม 8 ทศ จดลกเสอยน 9 จด ตรงจดศนยกลาง 1 จดและตรงปลายเสนทลากอก 8 จด เมอเรมเลนผกำากบเอยชอทศครงละ 3 ทศเชน ทศเหนอ ทศใต ทศตะวนตก ผเลนตองวงสลบท คนทยนอยตรงกลางตองรบไปแทนทคนอน คนทถกแยงทตองออกจากการแขงขน แลวใหสมาชกทอยนอกวงมาเลนแทน เวยนไปเรอยๆ จนมนใจวาลกเสอจำาตำาแหนง และเรยกชอทศทง 8 ทศ ไดอยางถกตอง

ใบคว�มร

เรอง ทศทง 8 ทศ และก�รห�ทศโดยก�รสงเกตธรรมช�ต

ทศ

การเดนทางในปาหรอเดนทางไปสถานททไมรจกอาจจะพลดหลงทางได ลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองจำาเปนทจะตองรจกทาง เพอจะไดสะดวกในการเดนทาง ทศทสำาคญ 4 ทศ คอ ทศเหนอ ทศใต ทศตะวนออก และทศตะวนตก ระหวางทศทสำาคญแตละทศเราอาจแบงครงไดเปนทศเฉยงอก 4 ทศ รวมเปน 8 ทศ และยงมชอเรยกสนๆ อกอยางหนงดงแสดงไวในวงเลบ ดงรป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

197

ใบคว�มร

เหนออดร

ตะวนออกเฉยงเหนออส�น

ตะวนตกเฉยงเหนอพ�ยพ

ตะวนตกประจม

ตะวนตกเฉยงใตหรด

ตะวนออกบรพ�

ตะวนออกเฉยงใตอ�คเนย

ใตทกษณ

ก�รห�ทศโดยก�รสงเกตธรรมช�ต

ธรรมชาตทอยรอบตวลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองสามารถนำามาใชประโยชนในการบอกทศ ไดแก 1. ดวงอาทตย ทศทดวงอาทตยขนในตอนเชาเรยกวา ทศตะวนออก และดวงอาทตยจะตกในทศตรงขามเรยกวา ทศตะวนตก ถาหนหนาไปทางทศตะวนออกแลวกางแขนออก ทางขวามอจะเปนทศใต และทางซายมอจะเปนทศเหนอ 2. ตนไมใหญ เมอดวงอาทตยตกไปแลว อาจจะหาทศไดโดยใชฝามอไปจบดรอบๆ ตนไมใหญ ดานทยงอนอยคอ ทศตะวนตก และดานตรงขามกจะเปน ทศตะวนออก เมอทราบทศตะวนออกแลว การหาทศอนๆ กปฏบตไดเชนเดยวกบขอ 1 3. อโบสถ โดยทวไปพระประธานในอโบสถ จะมการสรางใหหนหนาไปทางทศตะวนออกเสมอ เมอทราบทศตะวนออกแลว การหาทศอนๆ กปฏบตไดเชนเดยวกบขอ 1

นท�นสอนใจ

เรอง ช�งดมนำ�ไดอย�งไร

งวงของชางกเปรยบไดกบมอของลง มอลงทำาหนาทเกบผลไมใสปากลง ในทำานองเดยวกน งวงของชางกเกบใบไมและอาหารใสปากชาง สวนการดมนำาของชาง ชางใชงวงดดนำา แลวปลอยนำาออกจากงวงเขาไปในปาก ดงนนชางกดมนำาจากงวงของมนเอง ลกชางกดดนมแมดวยปากของมน งวงชางและปากชางมประโยชนตอชางอยางไร มอและปากของคนกมประโยชนตอคนฉนนน ลกเสอจงควรดแลรกษามอและปากใหดใหมนใชการไดนานๆ อยาใหมนพการได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

198

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 4 ก�รใชเขมทศ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถอานทศและหาทศดวยเขมทศได2. เนอห�

การหาทศโดยการใชเขมทศ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เขมทศ 3.3 ใบความร เรอง การหาทศโดยการใชเขมทศ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบสาธตประกอบการอธบายวธการใชเขมทศลกเสอ 4.4 ลกเสอฝกปฏบตการใชเขมทศหาทศ 4.5 ผกำากบอธบายสรปประโยชนทไดจากการใชเขมทศ 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความสามารถในการอานทศและหาทศโดยการใชเขมทศแบบซลวา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

199

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

เพลง

เพลง เดนวนห�ทศ

เดนเอยเดนวน สคนสทศ ขอถามสกนด เธออยทศอะไรทกคนโปรดไดเขาใจ ใครอยทศอะไรกจงบอกมา หนงสมพร เธออยทศเหนอ สองบญเหลอ นนอยทศใตสามตะวนออก สมใจ จาไว สบญให อยทศตะวนตกเอย

ใบคว�มร

เรอง ก�รห�ทศโดยก�รใชเขมทศ

เขมทศทำาขนจากแทงแมเหลกเลกๆ ตงบนแกนใหเคลอนทไดอสระ ปลายลกศรเขมทศจะชไปทางทศเหนอเสมอ ตามหลกภมศาสตรสามารถใชเขมทศเปนเครองหมายประกอบการเดนทางของนกเดนเรอ นกสำารวจปา นกผจญภย ฯลฯ โดยการวางเขมทศจะชไปทางเหนอดานตรงขาม จะเปนทศใต จากนนหนหนาไปสทศเหนอกางแขนทงสองขางออก ทางขวามอจะเปนทศตะวนออก และทางซายมอจะเปนทศตะวนตก หนาปดเขมทศจะมเครองหมายบอกทศเปนองศาและอกษรยอภาษาองกฤษ 0 หรอ 360 หรอ N คอ ทศเหนอ (อดร) 45 หรอ NE คอ ทศตะวนออกเฉยงเหนอ (อสาน) 90 หรอ E คอ ทศตะวนออก (บรพา) 135 หรอ SE คอ ทศตะวนออกเฉยงใต (อาคเนย) 180 หรอ S คอ ทศใต (ทกษณ) 225 หรอ SW คอ ทศตะวนตกเฉยงใต (หรด) 270 หรอ W คอ ทศตะวนตก (ประจม) 315 หรอ NW คอ ทศตะวนตกเฉยงเหนอ (พายพ)

เขมทศแบบซลว�

ผลตในประเทศสวเดน มลกษณะเปนเขมทศและไมโปรแทรกเตอรรวมกนอย เปนเขมทศทนยมใชในวงการลกเสอเพราะมราคาถก ใชงายและพกพาสะดวก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

200

เขมทศซลวา (silva)

ใบคว�มร

สวนประกอบเขมทศแบบซลวา 1. แผนฐานเปนตววตถโปรงใส 2. ทขอบมมาตราสวนเปนนวหรอเซนตเมตร 3. มลกศรชทศทาง 4. เลนสขยาย 5. ตลบเขมทศเปนวงกลมหมนได บนกรอบหนาปดของเขมทศม 360 องศา 6. ปลายเขมทศเปนแมเหลกสแดง ซงจะชไปทางทศเหนอเสมอ 7. ชอตำาแหนงสำาหรบตงมมและอานคามม อยตรงปลายลกศรชทศทาง

วธใชเขมทศซลว� • การหาทศเหนอ วางเขมทศในแนวระนาบ ปลายเขมทศขางหนงจะชไปทางทศเหนอ คอยๆ หมนหนาปดของเขมทศใหตำาแหนงตวเลขหรออกษรทบอกทศเหนอบนหนาปดตรงกบปลายเหนอของเขมทศ เมอปรบเขมตรงกบทศเหนอแลว จะสามารถอานทศตางๆ ไดอยางถกตองจากหนาปดเขมทศ

ลกเสอสามารถนำาเขมทศไปใชในกจกรรมตางๆ ได เชน การเดนทางไกล การสำารวจปา การผจญภย การสำารวจและการเยอนสถานท เปนตน เมอเรมออกเดนทางลกเสอควรหาทศทจะมงหนาไปใหทราบกอนวาเปนทศใด เมอเกดหลงทศหรอหลงทางจะสามารถหาทศทางตางๆ จากเขมทศได

นท�นสอนใจ

เรอง พญ�นก

พญานกตงตนเปนเจาของปาแหงหนง นกตวใดตองการมาอาศยอยในปานนตองเชาทสำาหรบทำารง ถาทำารงอยบนตนไมทมนกอาศยอยแลวจะเชาในราคาถกกวาสรางรงบนตนไมตนใหม ทำาใหตนไมนนเปนชมชนแออด แตฝงนกกตองทนอยเพราะไมสามารถเชาตนไมตนใหมอยได ตอมาเมอพญานกปวยหนก ฝงนกไดมาชวยกนดแลรกษา พญานกคดได จงประกาศยกเลกการเกบคาเชา พรอมทงมอบตนไมใหนกทำารงครอบครวละหนงตนเปนการตอบแทน นทานเรองนสอนใหรวา ควรใหโดยไมหวงสงตอบแทน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

201

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 5 ก�รเดนท�งสำ�รวจ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอวางแผนการเดนทางสำารวจได 1.2 ลกเสอวางแผนการใชจายในการเดนทางสำารวจ 1.3 ลกเสอบอกขอควรปฏบตในขณะเดนทางสำารวจได2. เนอห� การวางแผนการเดนทางไกล3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบฟอรมรายงานผลการวางแผนเดนทางไกล, แผนทการเดนทาง 3.3 ใบความร เรอง การวางแผนการเดนทางไกล 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 หมลกเสอประชมวางแผนการปฏบตกจกรรมการเดนทางไกลตามหวขอดงน 1) กำาหนดจดประสงคของการเดนทางไกล 2) กำาหนดสถานทจะเดนทางไกล 3) ระยะเวลาในการเดนทาง 4) วธเดนทาง (เดนหรอขจกรยาน) 5) กำาหนดคาใชจายในการเดนทางไกล ทำาบญชวาจะใชจายอะไร 6) กจกรรมระหวางเดนทางไกลมอะไรบาง (ฐานกจกรรม) 7) การรายงานผลเมอเดนทางไกลกลบมาแลว 4.4 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปการวางแผนตามขนตอน โดยใหทกคนลงมตเลอกกจกรรมการเดนทางไกลของหมททกคนเหนวาดทสดเพอปฏบตการเดนทางไกลจรง 4.5 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.6 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสามารถในการวางแผนการเดนทางไกลดเปนระบบหม 5.2 ตรวจรายงานผลการวางแผนเดนทางไกลและการเตรยมวสดอปกรณสงจำาเปนในการเดนทางไปนอกโรงเรยน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

202

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เพลง

เพลง เดนท�งไกล

เกดมาเปนคน ตองตรงเวลา อยางมวรอชารบมาไวไวเรองเดนทางไกล จะไกลเพยงใด ถาหากตงใจ ตงใจจรง

เรงสาราญ เราเบกบานเดนทางไกลเดนครงใด เราสขใจจรงๆ

ใบคว�มร

เรอง ก�รว�งแผนก�รเดนท�งไกล

การเดนทางไปสำารวจหรอเยอนสถานทตางๆ นอกจากโรงเรยนนน เปนสงทนาสนใจ นาตนเตน ใหทงความรและความสนกสนาน กอนทลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองจะเดนทาง ตองวางแผนรวมกนกบผกำากบ ตามหวขอตอไปน 1. กาหนดจดประสงค ตองชวยกนคดวา ในการเดนทางไปสำารวจสถานทตางๆ นอกโรงเรยนนน มจดประสงคหรอจดมงหมายใด เพออะไร โดยกำาหนดเปนขอๆ 2. การกาหนดสถานท จะเดนทางไปทใดบาง อาจเดนทางไปสำารวจเพยงแหงเดยวหรอหลายแหงกได สถานทควรสำารวจ เชน บานบคคลสำาคญ สถานททางประวตศาสตรหรอศาสนา สวนสตว สวนสาธารณะ พพธภณฑสถาน จะตองบนทกสถานทสำารวจไวตามลำาดบและเตรยมรายการสงของทจำาเปนตองใช และจะตองตดตอสถานทตางๆ ไวใหเรยบรอย และตองศกษาหาความรเกยวกบสถานทเหลานนไวลวงหนา 3. ระยะเวลา ชวยกนคดวาจะตองใชเวลาในการเดนทางเทาใด ใชเวลาสำารวจสถานทแตละแหงเทาใด และเดนทางกลบเทาใด กำาหนด วน เดอน ป และเวลาทจะไปสำารวจ 4. วธการเดนทาง ชวยกนกำาหนดวธการเดนทาง เชน อาจจะเดน หรอโดยสารรถประจำาทาง ลงเรอ หรอรถไฟ หรอเชาเหมารถ หรอบางครงลกเสอสำารอง–เนตรนารสำารองอาจตองเดนทางหลายวธกใหกำาหนดไวใหชดเจน 5. คาใชจาย ชวยกนคดคาใชจายในการเดนทางคนละเทาใด ใหแยกเปนคารถ คาทพก คาอาหาร และคาใชจายอนๆ 6. กจกรรม ชวยกนกำาหนดกจกรรมตางๆ ไวใหชดเจน เชน จะสำารวจอะไร จะดอะไร จะเลนเกมอะไร 7. การรายงานผล เมอกลบจากการสำารวจแลวจะตองรายงานผลใหผกำากบใหทราบด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

203

นท�นสอนใจ

เรอง ลกเต�บกกบลงเต�นำ�

ลกเตาบกตวหนงเดนทางเพอคนหาดนแดนทอดมสมบรณ วนหนงลกเตาบกเดนทางมาถงบงนำาทกวางใหญและไดพบกบลงเตานำาขนาดใหญใจด ลงเตานำาพาลกเตาบกวายนำาเทยวทบงนำาแหงนน ทงสองสนมสนมกนอยางเรว ตอมาลกเตาบกอยากเหนทอยของมนษยทลงเตานำาเลาใหฟง แมลงเตานำาจะทดทานอยางไรลกเตาบกกไมฟง ลงเตานำารกและเปนหวงลกเตาบก จงตดสนใจเดนทางไปดวย เพอไปดทอยของมนษย ทงสองถกมนษยจบไปขายทบรเวณหนาวดแหงหนง โชคดทมเดกใจดมาซอลกเตาบกไปปลอย เดกนอยไมเขาใจวาลกเตาบกวายนำาไมเกงจงพยายามโยนลกเตาบกลงไปในแมนำา ขณะนนมคนใจดอกคนหนงซอลงเตานำามาปลอย ลงเตานำาจงวายนำามาชวยชวตลกเตาบกไวไดทนเวลา ทงสองขอบคณคนใจดและวายนำาไปจากทนน โดยไมหวนกลบมาอกเลย นทานเรองนสอนใหรวา ความมเมตตากรณาเปนคณสมบตทสำาคญของคนเรา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

204

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 6 รทนปองกนได เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอตระหนกและมความรเกยวกบโรคและการบาดเจบทเกดขนไดบอยๆ 1.2 ลกเสอบอกวธปองกนและปฏบตตวไดอยางถกตอง2. เนอห�

โรคและการบาดเจบเปนเรองใกลตว ซงบางครงเราไมรวาการกระทำาบางอยางอาจทำาใหเกดการเจบปวยหรอบาดเจบได เชน เลนกบแมว แมวขวนหนา ไอจามลดกนขณะเปนหวด 2009 เลนกบเพอนทเปนตาแดง ใชมอเปยกกดสวทซไฟ ใชมดปลายแหลมปอกผลไม ปนตนไมแลวกงไมหก เปนตน จงควรเรยนรวธปองกนและปฏบตตวอยางถกตอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 บตรคำา “สถานการณสขภาพ” 1 ชด มบตรคำา 12 ใบ 3.3 อปกรณปองกน เชน หนากากอนามย 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบอานบตรคำา “สถานการณสขภาพ” ทละใบ ใหลกเสอโหวตวาเปนเรองทลกเสอสามารถปองกนได หรอปองกนไมได แลวแยกออกเปน 2 ประเภท (ปองกนได หรอปองกนไมได) 4.4 ผกำากบนำาบตรคำาในกลมทปองกนไดมาอานทละใบ ใหแตละหมชวยกนคดวา จะมวธปองกนไดอยางไร 4.5 ผกำากบอธบายเพมเตม และสรปวธปองกนตวเองใหปลอดภยจากโรคภยไขเจบและการบาดเจบตางๆ 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สอบถามเจตคต ความคดความเชอของลกเสอเกยวกบโรคระบาดและการบาดเจบ เปนสถานการณใกลตวเกดขนทกเมอแตปองกนได 5.2 สงเกตการคด ความรเกยวกบการปองกนและการบาดเจบจากการปฏบตกจกรรม บตรคำาสขภาพในหมของตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

205

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เกม

เกม มงกรกนห�ง

วธเลน 1. แบงลกเสอออกเปน 3–4 แถว เทาๆ กน จบเอวตอกน คนทยนหวแถวเปนปากมงกร 2. คนทเปนปากมงกรตองพยายามไลจบคนทายแถวของมงกรตวอนๆ โดยทแถวของตนเองตองไมขาดจากกน 3. ถาแถวใดถกปากมงกรจบไดตองมาตอแถวของปากมงกรทเปนผจบ 4. ในทสดจะเปนมงกรตวเดยวหางยาว หวมงกรตองไลจบหางของตวเองใหได เกมจงจะจบ

บตรคำ�

นำ�ทวมบ�น

เลนกบแมว แมวขวนหน�

วงลงบนได แลวพลดตก

แผนดนไหวในจงหวด

ใชมอเปยกๆ กดสวทซไฟฟ�

บตรคำ� สถ�นก�รณสขภ�พ

เจอคนเปนหวด ไอ จ�ม

ถกรถชนขณะวงข�มถนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

206

บตรคำ�

นำ�รอนลวกมอ

ปอกผลไมมดบ�ดมอ

ทองเสยจ�กก�รท�นอ�ห�รทแมลงวนตอม

เพอนในหองเรยนเปนต�แดง

เลนกล�งฝนโดนฟ�ผ�

นท�นสอนใจ

เรอง กบเลอกน�ย

ครงหนงนานมาแลว ยงมฝงกบทใชชวตอยางเสรและมความสขในบงนำาแหงหนง แตแลววนหนง พวกมนบางตวคดวาสงทเปนอยนไมถกตอง พวกมนควรจะมกษตรยปกครองพวกมน ดงนนพวกมนจงไดไปออนวอนกบเทพเจาเพอขอในสงทตองการ “ทานเทพเจาผเปยมดวยพลง” พวกมนรอง “ไดโปรดสงกษตรยใหเรา เขาจะไดปกครองเหนอเรา และทาใหเราอยในกฎระเบยบ” เทพเจาหวเราะกบสงทพวกมนปรารถนาและไดสงทอนไมขนาดใหญลงมาทหนองนำานน ฝงกบตกใจสดขดกบเสยงทอนไมกระทบพนนำา พวกมนทงหมดจงรบไปยงรมตลงเพอจะมองดเจาสตวประหลาดขนาดยกษทนากลวนน แตไมนานหลงจากนน เมอพวกกบเหนวามนลอยนงไมไหวตง กบบางตวทกลาหาญกเสยงชวตวายตรงไปยงทอนไมนน พวกมนกลาทจะแตะตองทอนไมซงยงคงลอยนงไมไหวตง แลวกบบางตวกกระโดดขนไปยงทอนไมนน พรอมกบกระโดดโลดเตน หลงจากนนพวกกบกมวยงกบภารกจประจำาวนของมน โดยไมไดชำาเลองมองกษตรยทอนไมซงลอยนงอยในความมดเลยดวยซำา แตจากนนไมนาน พวกมนกเรมคดวาสงนไมเหมาะกบพวกมน จงพากนออนวอนเทพเจาอกครง “พวกเราตองการกษตรยจรงทสามารถปกครองเราได” คราวนเทพเจาโกรธจด จงไดสงนกกระสาตวใหญลงมาให และมนกเรมลากบเปนอาหารของมนวนแลววนเลาจนกระทงในหนองนำานน ไมมกบเหลออยสกตวเดยว นทานเรองนสอนใหรวา ไมมผปกครองเลยยงดกวามผปกครองททารณโหดราย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

207

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 7 อ�ห�รบนทอนสขภ�พ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรจกหลกเลยงอาหารทใหโทษแกรางกาย2. เนอห�

อาหารทใหโทษแกรางกาย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพอาหารหรอขนมชนดตางๆ ทงทมประโยชน และมโทษ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ใหลกเสอดภาพอาหารชนดตางๆ หมละ 2 ประเภท เชน ผลไมดอง ขนมหวาน นม ผกสด ผลไม นำาอดลม ขนมกรบกรอบ บะหมสำาเรจรป อาหารมแมลงวนตอม อาหารทอดจากนำามนทอดซำาฯลฯ ใหแตละหมชวยกนคดวา ภาพอาหารทหมไดรบมผลดและผลเสยตอรางกายอยางไร และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.4 แตละหมนำาเสนอ โดยผกำากบชวยเพมเตม และสรป • ผลไมดอง : ทำาใหทองเสยและมอาการปวดทอง • ขนมหวาน : ทำาใหฟนผและเมอรบประทานตดตอกนนาน ๆ จะทำาใหเปนโรคเบาหวาน • บะหมสำาเรจรป : มรสเคมสงผลกระทบการทำางานของไต อาจทำาใหเปนโรคไตได • ขนมกรบกรอบ : มรสเคมสงผลกระทบการทำางานของไตอาจทำาใหเปนโรคไตได • นำาอดลม / เครองดมทมรสหวาน : นำาอดลมมกรดมากกดกระเพาะอาหาร สงผลใหเปนโรคกระเพาะอาหารได ทงนำาอดลมและเครองดมมรสหวานอนๆ มนำาตาลผสมอยในปรมาณมากจงทำาใหเกดโรคอวน และฟนผได • อาหารแมลงวนตอม: อาจทำาใหเกดการตดเชอโรค ทองรวงอยางรนแรง รางกายเสยนำามาก ทำาใหออนเพลยและหมดสตได • อาหารทอดจากนำามนทอดซำา : เปนบอเกดของโรคมะเรงตบ • ผกสด ผลไม ชวยใหรางกายแขงแรง ทองไมผก 4.5 ใหลกเสอเลนเกมสงของ 1) ลกเสอนงลอมวง แลวขบรองเพลง “นม” พรอมกบปรบมอใหจงหวะไปดวย 2) ผกำากบนำาภาพอาหารชนดตางๆ สงใหลกเสอทนงในวงกลมดแลวสงตอเพอนๆ ภายในวงกลม 3) เมอผกำากบใหสญญาณหยดรองเพลง ภาพอาหารอยในมอใครคนนนตองออกมาทำากรยาทาทางอาการปวยหรอผลจากการรบประทานอาหารประเภทนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

208

4) หมนเวยนไปจนไดเวลาทเหมาะสมจงหยดกจกรรม 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทไดและการนำาไปใช 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความสนใจใฝรในการรวมกจกรรม การแสดงออก และการใหความคดเหนในหมและกองลกเสอ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง

เพลง ลกเสอธรร�ช

เหลาลกเสอของธรราช ทนงองอาจสบชาตเชอพงศพนธสมครสมานโดยมสามคคมน พวกเราจะรกรวมกนจะผกสมพนธตลอด มจรรยารกษาชอสรางเกยรตระบอ เลองลอตอไปชานานราเรงแจมใสใฝใจรกใหยนนาน พวกเราลวนชนบานเพราะกจการลกเสอ

เพลง นม (ทำ�นองทยใจดำ�)

นมคออะไร รไหมเธอจา นมคอยาบารงกาลง แมใครไดดม คงสมใจจง นมมพลงคอนมจากเตา

นท�นสอนใจ

เรอง กลวย

“กลวย” เปนผลไมทหางาย ไมแพง กนแลวเกดประโยชนแสนคม รสชาตยงอรอยดอกดวย “กลวยหอม” เปนกลวยอกชนดหนงทมประโยชนมากมาย ชวยบรรเทาอาการจกเสยดแนนทอง เพราะมสารลดกรดตามธรรมชาต ชวยเคลอบเยอบผวทบอยภายในกระเพาะอาหาร ลดการเปนแผลในกระเพาะได เสนใยในกลวยหอมยงชวยใหการยอยอาหารของลำาไสเลกดขนและขบถายไดงายลดอาการทองผกอกดวย นอกจากนการกนกลวยหอมในระหวางมออาหารยงชวยปรบระดบนำาตาลในเลอด สามารถชวยลดความเครยดและความออนลาเพราะกลวยหอมมวตามนบอยมาก การกนกลวยหอมในวนทอากาศรอนๆ กจะชวยใหอณหภมในรางกายลดลงไดดวย เปลอกกลวยหอมยงมประโยชนชวยลดอาการคนหรอบวมไดดวย โดยใชเปลอกดานในถทาบรเวณทถกยงหรอแมลงกด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

209

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 8 คว�มปลอดภยจ�กอบตภยท�งนำ� เวล� 4 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถบอกสถานทและการกระทำาทมความเสยงตอการเกดภยอนตรายทางนำา ในโรงเรยนและบรเวณใกลเคยง และมวธระวงปองกนภยอนตรายทางนำา2. เนอห� วเคราะหและสำารวจสถานทและการกระทำาทมความเสยงตอการเกดภยอนตรายทางนำาในโรงเรยนและบรเวณใกลเคยง และการปองกน 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง การปองกนอบตภยทางนำา 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบนำาลกเสอออกสำารวจสถานทตางๆ ทเปนจดเสยงตอภยอนตรายทางนำาในโรงเรยน และบรเวณใกลเคยง ลกเสอรวมกนจดบนทก 4) ผกำากบนำาสงทสำารวจพบมาอภปรายหาขอสรปวาจะดำาเนนการปองกน/แกไขอยางไร ทละเรอง เชน การรณรงค ตดประกาศเตอนใหระมดระวง การปกไมขงเชอกลอมรอบบรเวณแหลงนำาทเดกอาจตกลงไปได การฝกลอยตวในนำา การฝกวายนำาใหเปน การเสนอแนะใหผเกยวของแกไข เชนถมบอทไมไดใชประโยชนและเสยงตออนตราย ปดฝาทอระบายนำาทเปดทงไวหรอชำารด ฯลฯ 5) แบงงานและมอบหมายใหหมลกเสอจดเตรยมอปกรณ เพอมาดำาเนนการในครงตอไป 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนดำาเนนการ เพอปองกนและแกไขความเสยงทไดสำารวจพบ 4) ผกำากบสรปเรองการปองกนอบตภยทางนำา และนดหมายเตรยมการสำาหรบการฝกลอยตวในนำาในครงตอไป 5) ผกำากบเลานทานสอนใจ 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

210

4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เชญผเชยวชาญมาสอนสาธต และใหลกเสอไดฝกปฏบตการเอาชวตรอดในนำา ดวยวธการลอยตวในนำาแบบตางๆ และการรจกนำาอปกรณตางๆ ทอยกบตวเรามาเปนชชพ เชน รองเทาแตะฟองนำา ขวดนำาดมพลาสตก เปนตน 3) ผกำากบเลานทานสอนใจ 4) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก) 4.4 กจกรรมครงท 4 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) กองลกเสอฝกการลอยตวในนำา และแขงขนการลอยตวในนำา ใครลอยไดนานสดเปนผชนะ 3) ผกำากบสรปกจกรรม และแนะนำาใหลกเสอทกคนควรฝกการวายนำาใหคลอง เพอชวยเหลอตนเองไดในคราวจำาเปน 4) ผกำากบเลานทานสอนใจ 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตและตรวจสอบความคดเหนทแสดงออกในการตอบคำาถามชวนคด ชวนคย เกยวกบความเชอวา นกเรยนมโอกาสเกดอบตเหตทางนำา และวธการปองกนการเกดอบตเหตและการจมนำา

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง

เพลง พ�ยเรอนอย

พายพายเรอนอย ลอยมมาตามนาใหลลอยไป ลอยไป ลอยไป ลอยไป ลอยไปใหชนใจ

เพลง ROW, ROW, ROW

ROW NOW YOUR BOAT GENT DOWN THE STREAM

MERRILY, MERRILY, MERRILY, MERRILY,

LIFE IS BUT A DREAM

เพลง พ�ยและแจว

พาย พาย พาย แลวกแจว แจว แจวแจว แจว แจวแลวกพาย พาย พาย

แสนสนกสดสบายเมอใดมาพายมาแจว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

211

ใบคว�มร

เรอง ก�รปองกนอบตภยท�งนำ�

การจมนำาเปนสาเหต สำาคญททำาใหเดกอายตำากวา 15 ป ทวโลก เสยชวตถงปละ 230,000 คน ในประเทศไทยจากสถตของกระทรวงสาธารณสขในป 2551 มผเสยชวตจากการจมนำา 4,065 ราย โดยรอยละ 30 เปนเดกอายตำากวา 15 ป รวม 1,229 ราย เฉลยวนละ 4 ราย เดกทเสยชวตรอยละ 50-80 วายนำาไมเปน ในป 2552 โดยเฉพาะชวงปดเทอมตงแตเดอนมนาคม–พฤษภาคมมเดกจมนำาเสยชวตเกอบ 500 ราย เฉลยวนละ 6 ราย ชวงเวลาทเกดเหตสงสดคอชวงเทยงถงหกโมงเยน จากการสำารวจเดกไทยอายตำากวา 15 ป จำานวนกวา 13 ลานคน ในรอบ 5 ป (พ.ศ. 2548-2552) พบวาเดกไทย 100 คน จะวายนำาเปนเพยง 17 คน โดยเดกสวนใหญเรยนวายนำาเมออาย 9 ปขนไปกระทรวงสาธารณสขจงกำาหนดใหวนเสารแรกของเดอนมนาคมเปนวนรณรงคปองกนเดกจมนำาของประเทศไทย เรมตงแตป 2553 เปนตนไป โดยมงหวงใหเดกอาย 6 ปตองสามารถวายนำาเพอเอาชวตรอดได โดยตงเปาหมายภายใน 10 ปขางหนา เดกไทยทอายครบ 7 ป จะสามารถวายนำาเปนทกคน เพอลดการเสยชวตของเดกจากการจมนำา ไดปละ 100 คน เปนอยางนอย การเรยนวายนำาจงเปนวคซนปองกนการเสยชวตจากการจมนำาไดดทสด แตการวายนาเปนกบการวายนาเพอเอาชวตรอดนนแตกตางกน การวายนาเพอการแขงขน คอ การวายนำา 4 ทามาตรฐาน คอ ทาฟรสไตล ทากบ ทากรรเชยง ทาผเสอ เปนหลกสตรทใชสอนวายนำามาตงแต 40-50 ปทแลว แตคนทสามารถวายนำาเปนทง 4 ทามาตรฐาน บางคนเอาตวรอดในนำาไมได แมจะวายนำาเปนกชวยคนตกนำาไมเปน ถกคนตกนำากอดจมนำาตายไปดวยกเยอะ ไมรจกวธทจะดแล ปองกนอบตภยทางนำาเมอตองทำากจกรรมทางนำาหรอเดนทางทองเทยว ซงลวนเปนสาเหตของการเสยชวตจากอบตภยทางนำา (ทงคนทวายนำาเปนและไมเปน) การวายนำาเพอเอาชวตรอด จะไมเนนการสอนทาวายนำา 4 ทามาตรฐาน แตจะเนนวธการเอาชวตรอดในนำากอน ไดแก การลอยตวทาตางๆ ทงแบบนอนหงาย นอนควำา ลกหมาตกนำา สรางความคนเคยกบนำา ทกษะการหายใจสำาหรบการวายนำา เคลอนทไปในนำาดวยการเดน การลอยตวเคลอนท การเคลอนทไปในนำาดวยทาควำาตวและทาหงายตว (ทาเตะเทาควำา ทาเตะเทาหงาย) การวายนาเพอเอาชวตรอด ไมใชการเรยนวายนำาเพยงอยางเดยว แตเพอความปลอดภยทางนำาจะตองมความรเกยวกบเรองตางๆ ดงน 1. ความรพนฐานเกยวกบความปลอดภยทางนา ไดแกเรองทวๆ ไปเกยวกบภยอนตรายทางนำาทม และทอาจเกดขนไดภายในบานพก (จมนำาในถงส กะละมงซกผา โองนำา) รอบๆ บรเวณบาน (แองนำาใตถนบาน) แหลงนำาเสยงในชมชน (ฝาทอระบายนำาชำารด ไมไดปด ขดบอเพอทำาการกอสราง คนคอนกรตขอบรางระบายนำาในชมชน) จนถงอนตรายทางนำาจากการเดนทางและทองเทยว รวมทงการทำากจกรรมทางนำาตางๆ (การเลนเรอใบ ตกปลา พายเรอ ดำานำา) เปาหมายเพอใหทกคนรวา ภยอนตรายทางนำานนอยทไหน ตรงไหน จดใดเปนจดเสยง จะไดเตรยมการปองกนไวกอน 2. การเอาชวตรอดจากอบตภยทางนา • ทกษะแรก กคอ วายนาใหเปน จะเคลอนทไปในนำาดวยทาอะไรกได ทกษะการวายนำามาตรฐานม 4 ทา คอ ฟรสไตล กบ กรรเชยง ผเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

212

ใบคว�มร

• ทกษะท 2 คอ การวายนาเพอเอาชวตรอด คอสดยอดวชา ทจะทำาใหคนเราไมจมนำาตาย ไดแก ทกษะการลอยตวแบบตางๆ และการรจกนำาอปกรณตางๆ ทอยกบตวเรามาเปนชชพ เชน รองเทาแตะฟองนำา ขวดนำาดมพลาสตก เปนตน 3. การใหความชวยเหลอผประสบภยทางนา คอ การชวยคนตกนำาหรอคนจมนำา ดวยวธทถกตองและปลอดภย สำาหรบทกคน ทกระดบอาย ตงแตเดกเลกๆ คนวายนำาไมเปนไปจนถงผใหญทวายนำาเกงๆ ใหรจกวธการชวยผประสบภยทางนำา ซงไดแก การรองเรยกใหคนอนหรอผใหญชวย การชวยดวยการโยนอปกรณ การชวยดวยการยนอปกรณ การลงนำาวายนำาออกไปชวยผประสบภย เราชวยอยางไรจงจะรอดและปลอดภยทง 2 ฝาย 4. การปฐมพยาบาล การกชพดวยการผายปอดและนวดหวใจ จะกลาวถงทฤษฎ และฝกปฏบตใหรและเขาใจเหตและผลวา ทำาไมการผายปอดจงสามารถชวยเพมโอกาสการรอดชวตใหแกผประสบภย นำาเปนสงมคาอยางหนงของมนษย มนษยไมสามารถดำารงชวตอยไดถาขาดนำา อยาใหนำาเปนฆาตกรคราชวตคนในครอบครว มาชวยกนสรางวคซนปองกนภยในชวงปดเทอมฤดรอนดวยการเรยนหลกสตร การวายนำาเพอเอาชวตรอด

ทมา : http://www.thaihealth.or.th/node/5090

นท�นสอนใจ

เรอง นำ�ทวมรตน

ตนตวหนงขดรทำารงอยใกลกบแมนำาสายใหญ วนหนงมเพอนตนแวะมาหาเพอแจงขาวรายใหรบยายรงหนไปเพราะไดขาววาปนนำาจะทวมขนถงบนเนนดน ซงรงของมนกจะโดนนำาทวมไปดวย แตตวตนเหนเปนเรองตลก ชใหเพอนดตอไมทปกอยในแมนำา แลวบอกวา “เพอนเหนรอยนาทตอไมนนไหม นนละระดบนาทแทจรง ฉนอยทนมานาน ฉนรดวานามาทกป แตทกครงทนามามนกไมเคยสงเกนระดบทเพอนเหนเลย ดงนนเรองทนาจะทวมขนไปถงเนนดนขางบนนนคงเปนไปไมไดแนนอน” เพอนตนจงลาจากไป เรองนำาจะทวมนทำาใหเจาตนผยโสในความคดของตวเองนอนหวเราะทองคดทองแขงอยหลายวน โดยไมรตวเลยวาหายนะกำาลงจะมาเยอน แลววนหนง ระหวางทตนกำาลงหลบสบายอยในรงของมน ขางนอกนนฝนกำาลงตกหนก ฝนตกลงมาอยางไมลมหลมตา ปรมาณของนำาฝนทำาใหระดบนำาในแมนำาสงขน...สงขน...และสงขนจนเลยระดบเดมซงเคยทงรองรอยเอาไวบนตอไมทปกอยในแมนำา ไมนานนำากทวมขนมาจนถงรงของตนอยางรวดเรวจนมด อนจจาตนทกำาลงหลบสบายตองมาตายแบบไมรตวเพราะถกนำาทวม เฮอ! ตนหนอตน...ถามนฟงคำาของเพอนเสยบาง กคงไมมาจบชวตแบบน นทานเรองนสอนใหรวา จงเปดใจรบฟงผอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

213

นท�นสอนใจ

เรอง ลงโงกบปล�โลม�

ในการเดนทางโดยทางทะเลครงหนง มนษยไดพาลงตดไปดวย ระหวางการเดนทางไดเกดพายขน จนเรอไปเกยหนโสโครกและอบปางลง มนษยพากนกระโดดลงทะเลเพอเอาชวตรอด ลงกกระโดดตามไปดวย ปลาโลมาซงวายนำาอยใกลๆ กบเรออบปางเหนลงลอยคออยในนำา จงเขามาชวยเพราะคดวาเปนมนษย แลวพาขหลงวายนำาเขาสฝงดวยความเขาใจผด ขณะเขาใกลเมองทาปเรอช ของกรงเอเธนส ปลาโลมากถามลงขนวา เปนชาวกรงเอเธนสหรอเปลา ลงตอบวา “ใช” แลวยงคยโวขนอกวา “ขานะ มาจากตระกลทเกาแกเชยวนะ” ปลาโลมาพด “ถาเชนนน ทานกรจกปเรอชนะส” ลงไดฟงดงนนกนกวาปลาโลมาพดถงมนษย จงตอบออกไปวา “ออ แนนอนส ขารจกเขาเปนอยางดทเดยวละ เขาเปนเพอนสนทของขาเอง” ปลาโลมาไดยนเชนนน กรสกเกลยดชงในความโงเขลาของลงเปนอยางยง มนสะบดรางลงทอยบนหลง จนตกลงไปในทะเลถงแกความตายทนท นทานเรองนสอนใหรวา การคยโตโออวด กลบทำาใหตวเองตกตำา และเปนทเกลยดชงของผอนเสมอ

เรอง ล�และสนขตวนอย

ชาวนาไดเขามาดแลคอกสตวพรอมกบสนขตวนอย ทกระโดดโลดเตนอยางมความสข ชาวนาลวงเขาไปในกระเปาหยบอาหารอยางดใหแกสนข จากนนกนงลงพรอมกบออกคำาสงพวกคนรบใช สนขกระโดดขนไปนอนอยบนตกของนายของมน ในขณะทชาวนากลบหของมน ลาทอยในคอกมองเหนเหตการณนโดยตลอด มนอยากเปนเหมอนสนข จงพยายามดนจนหลดจากเชอกทผกคออย และเคลอนไหวอยางราเรงเลยนแบบเจาสนข ชาวนาเหนกหวเราะ ลาจงวงไปหาเขา เอาองตนวางบนไหลของชาวนาและพยายามปนขนไปอยบนตกของเขา คนรบใชของชาวนาจงรบวงมาพรอมกบดามไมและคราด และตสงสอนเจาลาตวนน นทานเรองนสอนใหรวา การเลยนแบบอยางโงเขลาไมใชเรองทด

เรอง ก�กบนกยง

กาตวหนงไดพบขนนกยงทรวงตอนผลดขน กาจงเอาขนนกเหลานนมาผกตดกบหางของตน และเดนวางทาตรงไปยงฝงนกยง เมอมนเดนเขามาใกล ฝงนกยงกพบวาพวกมนถกหลอก จงเดนตรงเขาไปหาเจากาพรอมกบจกและถอนขนจอมปลอมของมนเสย ดงนนเจากาจงไมอาจทำาอะไรไดนอกจากเดนกลบไปยงฝงของตนเอง ทเฝาดพฤตกรรมของมนอยหางๆ พวกมนรสกรำาคาญเจานกตวนเชนกน และกลาวแกมนวา “ขนนกหรเลศอยางเดยว ชวยใหเปนนกชนสงไมไดหรอก” นทานเรองนสอนใหรวา ความงามในจตใจคอความงามทแทจรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

214

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 9 พงตนเอง : ซอมแซมเสอผ�ดวยมอ เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอฝกการซอมแซมเสอผาดวยมอ (การพงตนเอง)2. เนอห� การซอมแซมเสอผาดวยมอ (การพงตนเอง) 3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เศษผา อปกรณสำาหรบเยบผาดวยมอ 3.3 ใบความร เรอง การซอมเสอผาดวยมอ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบชแจงการพงตนเอง เพอการเปนอยอยางพอเพยง การใชเสอผาอยางคมคา เมอขาดกซอมแซมนำามาใชใหมเพราะผากมาจากพช หากใชฟมเฟอยกจะเปนการทำาลายทรพยากรธรรมชาตนนเอง 4) ใหลกเสอดตวอยางเสอผาทซอมแซมดวยวธการตางๆ 5) ลกเสอปฏบตกจกรรมฐาน 2 ฐาน แตละฐานมผกำากบสาธตวธการเยบซอมแซมเสอผา ลกเสอฝกปฏบตการเยบผาหมนเวยนตามฐานตอไปน • ฐานท 1 การเนา : เนาเทากน และเนาไมเทากน • ฐานท 2 การดน : การดนตะลย และการดนถอยหลง 6) มอบหมายใหลกเสอจดทำาสมดคมอการซอมแซมเสอผาหมละ 1 เลม 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ลกเสอปฏบตกจกรรมฐาน 2 ฐาน แตละฐานมผกำากบสาธตวธการเยบซอมแซมเสอผา ลกเสอฝกปฏบตการเยบผาหมนเวยนตามฐานตอไปน • ฐานท 1 การสอยผา : การสอยซอนดาย และการสอยฟนปลา • ฐานท 2 การตดกระดม 4) ผกำากบสรปประโยชน และการนำาไปใชในชวตประจำาวน 5) ผกำากบเลานทานสอนใจ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

215

6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความสนใจและตงใจในการเขารวมกจกรรม ซกถาม และ ตรวจผลงานในการซอมแซมเสอผาดวยมอโดยการเยบ สอย ชน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง

เพลง ชวยกนทำ�ง�น

งานสงใด งานสงใด แมใครละเลยทงปลอยมวแตคอย เฝาแตคอย ไมมเสรจ ไมมเสรจรบรองจาไวทกคนตอง ทางานเราตองชวยกน ชวยกน ชวยกน ชวยกน

เกม

เกม ผวเศษ

วธเลน  เลอกลกเสอออกมา 3–4 คน สมมตวาเปนผวเศษ เมอแตะถกผใดแลว คนนนจะตองกลายเปนหนยนอยกบท สำาหรบคนอนๆ ตองพยายามหนในเขตทกำาหนดไวอยาใหถกแตะตวได การตดสน   เมอหมดเวลาผทไมถกแตะใหกลายเปนหนเปนผชนะ การเลนควรแบงเปนหม หมใดเหลอผเลนทไมโดนแตะมากเปนทมชนะ

ใบคว�มร

เรอง ก�รซอมเสอผ�ดวยมอ

ก�รเน�

เปนการเยบผาดวยมอใหตดกนชวคราว เพอการเยบถาวรหรอการสอย เชน การเนาตะเขบการเนาชายเสอและชายกระโปรง เนากระเปาใหตดกบตวเสอ เปนตน การเนามหลายชนดแตละชนดมประโยชนและการใชงานแตกตางกน การเนาสวนใหญทำาจากขวาไปซาย เพราะคนทวไปถนดขวา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

216

ใบคว�มร

การเนาเทากน คอ การเยบดวยมอทชวยยดผา 2 ชนหรอมากกวาใหตดกน มความถหางของฝเขมเสมอกนทงดานบนและดานลาง ฝเขมหางประมาณ 1/4 ถง 1/2 นว ซงถาเนาหางกวานจะไมสามารถบงคบผาทง 2 ชนใหอยคงทได การเนาเทากนเหมาะสำาหรบเนาตะเขบ กอนเยบเนาชายเสอและชายกระโปรงกอนสอย เปนตน การเนาไมเทากน เปนการเนาทมความถหางของฝเขมสลบกนฝเขมถอยดานบนฝเขมหางอยดานลาง เปนการเนาทชวยยดผาใหตดกนแนนกวาการเนาเทากน การเนาชนดนใชเปนแนวในการเยบจกรไดด หรอใชเนาเพอลองตวเสอหรอกระโปรง เปนตน

ก�รดน

เปนการเยบดวยมอทใชแทนการเยบดวยจกรมความทนทานมาก การดนทนยมทวไปม ดงน การดนตะลย วธทำาคลายการเนาเปนการเยบผา 2 ชนใหตดกนอยางถาวร โดยแทงเขมขนและลงใหฝเขมถทสดใชเยบทวไปทำาแนวรดปะผา เปนตน การดนถอยหลง เปนการเยบผา 2 ชนดใหตดกน โดยแทงเขมขนและยอนกลบไปแทงเขมดานหลงใหมเขมมความยาวเพยง ½ ของฝเขม แรงแทงเขมลงแลวดงดายขน ทำาเชนนไปจนสนสดตะเขบตะเขบชนดนมความทนทานมาก ดานหนาจะมลกษณะฝเขมเหมอนการเยบดวยจกร สวนดานหลงดายเยบซอนกนแนน เหมาะสำาหรบเยบผาโดยทวไปทตองการความทนทาน

ก�รสอย เปนการเยบดวยมอทมองเหนรอยเยบทางดานนอกนอยทสด นยมใชสอยชายเสอชายกระโปรงชายขากางเกงหรอชายผาอนๆ ทตองการความสวยงามประณต การสอยมหลายชนดทนยมใชทวไป มดงน การสอยซอนดาย เปนการสอยทมองเหนเสนดายเยบเพยงเลกนอย พบชายผาทจะสอย 2 ทบ แทงเขมใหสอดเขาไปในทบผา แลวแทงออกมาสะกดเสนดายจากผาชนลาง 1-3 เสน แลวสอดเขาไปในทบผาหางออกไปประมาณ 1 เซนตเมตร แทงเขมออกสะกดเสนดายจากผาชนลาง ทำาเชนนเรอยไปจนสนสดแนวทตองการสอย การสอยฟนปลา เปนการสอยทมองเหนเสนดายทางดานในของผาทตองการสอย โดยแทงเขมสะกดเนอผาดานบนและดานลางแลวดงเขมดงดายตาม ทำาเชนนไปจนสนสดการเยบ การสอยชนดนเปนการสอยทใหความทนทาน นยมใชสอยชายกางเกงทวไป

ก�รตดกระดม ในทนจะกลาวถงวธตดกระดม 3 ชนดคอ กระดมมกาน คอกระดมทมสวนยนออกมาจากใตเมดกระดม เพอใชเยบตดกบเสอผา การตดกระดมชนดนจะไมมเสนดายเยบปรากฏบนเมดกระดม วธตดกระดมมกานนยมใชเศษผารองใตผาใหตรงตำาแหนงกาน เพราะจะทำาใหเสอยน มขนตอนการตดดงน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

217

ใบคว�มร

1. วางกระดมลงบนผาในตำาแหนงทจะตดกระดม สอดเขมหมดทหวงกานกระดมเพอยดไวชวคราว 2. แทงเขมขนดานบนสอดเขาไปในหวงกระดม แทงเขมลงใหทะลผาดานลาง ดงดายใหตงเอาเขมหมดออก 3. ทำาแบบขอ 2 ซำาประมาณ 3–4 ครง พนกานกระดมดวยดาย 3 รอบ แทงเขมลงใตชนผาผกปมใหแนน ตดดายออก กระดมไมมกาน คอกระดมทมร 2 ร หรอ 4 ร ปรากฏใหเหนบนเมดกระดม การเยบกระดมชนดนจะมองเหนเสนดายทเยบ มขนตอนการตดดงน 1. กาเครองหมายตรงตำาแหนงทตองการจะตดกระดม 2. ใชดาย 2 ทบ รอยเขม เพอใหกระดมแนนหนาไมหลดลยงาย ขมวดปลายดายทำาปม ใชเขมแทงขนตรงบรเวณททำาเครองหมายไวดงดายใหแนน 3. วางกระดมลงตรงกลางแลวสอดเขมลอดรกระดม รงดายใหตง แทงขนลงตามรกระดมกลบไปกลบมาหลายครงจนกระดมแนน 4. สอดดายใตกระดมซอนปมอกครงแลวตดดายออก กระดมแปบ ทำาดวยโลหะผสม มลกษณะตางไปจากกระดมธรรมดา คอประกอบดวยฝาบนซงมปมนนตรงกลาง (แปบตวผ) และตวรบซงตรงกลางเปนแอง (แปบตวเมย) ตองใชคกนเสมอ ทำาใหประกบกนสนท การตดกระดมแปบถาเปนผาบางควรจะมผาชนเลกๆ รองขางในตรงตำาแหนงทเยบกระดมเพอความคงทน สวนใหญใชกบเสอสตรสำาหรบยดสาบเสอหรอขอบแขนใหตดกน มขนตอนการตดดงน 1. วางกระดมลงในตำาแหนงทตองการ แปบตวผวางบนสาบเสอชนบน แปบตวเมยวางบนสาบเสอชนลาง สนดายใสเขมขมวดปลายดายใหเปนสองทบ 2. แทงเขมสอดขนลงในรกระดมทละร รละ 3 ครง เมอจะเยบรตอไปใหแทงเขมโดยซอนดายไวใตผาแลวดงเขมขน เมอเยบครบ 4 รจงผกปมดาย ทงแปบตวผและตวเมยมวธการเยบเหมอนกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

218

นท�นสอนใจ

เรอง ดอกเตอรครก

เรองราวชวตการตอสของชายคนหนง ซงเปนลกคนถบสามลอทยากจน เขาตองทำางานตงแตเลกจนโต เพอหาเงนไวเรยนหนงสอ เขาไมปลอยใหโอกาสเขามาหา แตจะไปหาโอกาส นนคอ เมอวางจากการเรยนเขาตองหางานทำา แสดงใหเหนถงความมงมนและตงใจจรง ทำาใหผลทเขาไดรบสรางความปลมปตใหกบทกคน นทานเรองนสอนใหรวา ความขยนอดทน ทำาใหประสบความสำาเรจในชวต

เรอง เดกโลภ

เดกชายคนหนงอยากกนลกเกาลดมาก จงลวงมอลงไปในโถ เเลวกอบลกเกาลดจนเตมกำามอเเละไมสามารถเอามอออกจากปากโถเเคบๆ ได เดกชายจงรองไหอยอยางนนเพราะไมยอมปลอยลกเกาลดออกจากมอ เมอผใหญคนหนงเดนผานมาเหนเขาจงวา “ทาไมไมปลอยลกเกาลดในมอเสยกอน ถาลวงหยบเกาลดทละลกเดยว กสามารถหยบกนไดจนอมเหมอนกน มอกไมตดปากโถดวย” นทานเรองนสอนใหรวา ไดทละนอย กสามารถเกบใหเปนมากได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

219

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 10 ใชไฟฟ�อย�งประหยด เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอเกดความตระหนกถงการประหยดไฟฟา 1.2 ลกเสอสามารถบอกวธใชไฟฟาอยางประหยดและคมคา 2. เนอห�

การผลตไฟฟาตองอาศยพลงงานจากถานหนและนำามน ซงเปนทรพยากรธรรมชาตทเหลอนอยลงทกท นอกจากนยงเกดมลพษจากกระบวนการผลตไฟฟาอกดวย จงควรใชไฟฟาอยางประหยดและคมคา เพอชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 สำาเนาใบเสรจคาไฟฟาทลกเสอนำามาจากบาน หรอ ผกำากบเตรยมใบเสรจคาไฟฟาของโรงเรยน ยอนหลง 2 เดอน 3.3 ใบความร เรอง วธประหยดไฟฟา 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ใหลกเสอแตละคนไปสำารวจวาทบานมอปกรณไฟฟาอะไรบาง จำานวนเทาไร และเสยคาไฟฟาเฉลยเดอนละเทาไร 4.4 ใหสมาชกในหมพดคยแลกเปลยนกน แลวเลอกบานของคนทเสยคาไฟฟามากทสดและนอยทสด มารายงานในกอง 4.5 ผกำากบชวนคดวา 1) เพราะอะไรเราจงเสยคาไฟฟาสง 2) ถาเราเสยคาไฟฟานอยลง เงนทเหลอเราจะเอาไปทำาอะไรไดบาง 3) ใหแตละหมชวยกนคดวา เราจะมวธใชไฟฟาอยางไรใหประหยด และคมคาทสด และสงตวแทนรายงาน 4.6 ผกำากบสรปวธใชไฟฟาอยางคมคาประหยดและปลอดภยทงทบานและสถานทอนๆ 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตกระบวนการคด หาวธใชไฟฟาอยางประหยดคมคาและปลอดภย จากกจกรรมชวนคดชวนคย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

220

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เพลง

เพลง วนนยนด

วนนยนด ทเราไดมาพบกน วนนยนดทเราไดมาพบกนยนด ยนด ยนด มาเถดมาเรามารวมจตปลดเปลองความทกขใหมนสนไป มาเถดมาเรามารวมจต

ชวยกนคดทาใหการลกเสอเจรญ

ใบคว�มร

เรอง วธประหยดไฟฟ�

1. ปดสวตชไฟ และเครองใชไฟฟาทกชนดเมอเลกใชงาน สรางใหเปนนสยในการดบไฟทกครงทออกจากหอง 2. ตงอณหภมเครองปรบอากาศท 25 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมทกำาลงสบาย อณหภมทเพมขน 1 องศา ตองใชพลงงานเพมขนรอยละ 5-10 และปดประตหองทกครงทเปดเครองปรบอากาศ 3. ควรปลกตนไมรอบๆ บาน เพอชวยบงแดด และตนไมขนาดใหญ 1 ตน ใหความเยนเทากบเครองปรบอากาศ 1 ตน 4. หากอากาศไมรอนเกนไป ควรเปดพดลมแทนเครองปรบอากาศ จะชวยประหยดไฟ 5. หมนทำาความสะอาดหลอดไฟทบาน เพราะจะชวยเพมแสงสวางโดยไมตองใชพลงงานมากขน ควรทำาอยางนอย 4 ครงตอป 6. ปดตเยนใหสนท ทำาความสะอาดภายในตเยน และแผนระบายความรอนหลงตเยนสมำาเสมอเพอใหตเยนไมตองทำางานหนกและเปลองไฟ 7. อยาเปดตเยนบอย อยานำาของรอนเขาแชในตเยน เพราะจะทำาใหตเยนทำางานเพมขน กนไฟมากขน 8. ตรวจสอบขอบยางประตของตเยนไมใหเสอมสภาพ เพราะจะทำาใหความเยนรวออกมาได ทำาใหสนเปลองไฟมากกวาทจำาเปน 9. ควรละลายนำาแขงในตเยนสมำาเสมอ การปลอยใหนำาแขงจบหนาเกนไป จะทำาใหเครองตองทำางานหนก ทำาใหกนไฟมาก 10 ไมควรพรมนำาจนแฉะเวลารดผา เพราะตองใชความรอนในการรดมากขน เสยพลงงานมากขน เสยคาไฟเพมขน 11. ดงปลกออกกอนการรดเสอผาเสรจ เพราะความรอนทเหลอในเตารด ยงสามารถรดตอไดจนกระทงเสรจ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

221

ใบคว�มร

12. เสยบปลกครงเดยว ตองรดเสอผาใหเสรจ ไมควรเสยบและถอดปลกเตารดบอยๆ เพราะการทำาใหเตารดรอนแตละครงกนไฟมาก 13. ซกผาดวยเครอง ควรใสผาใหเตมกำาลงของเครอง เพราะซก1 ตวกบซก 20 ตว กตองใชไฟปรมาณเทาๆ กน 14. ปดโทรทศนทนทเมอไมมคนด เพราะการเปดทงไวโดยไมมคนด เปนการสนเปลองไฟฟาโดยใชเหต แถมยงตองซอมเรวอกดวย 15. ไมควรปรบจอโทรทศนใหสวางเกนไป และอยาเปดโทรทศนใหเสยงดงเกนความจำาเปน เพราะเปลองไฟ ทำาใหอายเครองสนลงดวย 16. อยบานเดยวกน ดโทรทศนรายการเดยวกน กควรจะดเครองเดยวกน 17. อยาเสยบปลกหมอหงขาวไว เพราะระบบอนจะทำางานตลอดเวลา ทำาใหสนเปลองไฟเกนความจำาเปน 18. กาตมนำาไฟฟา ตองดงปลกออกทนทเมอนำาเดอด อยาเสยบไฟไวเมอไมมคนอย เพราะนอกจากจะไมประหยดพลงงานแลวยงอาจทำาใหเกดไฟไหมได 19. อยาเปดคอมพวเตอรทงไวถาไมใชงาน

นท�นสอนใจ

เรอง คำ�บนของนกยง

กาลครงหนงนานมาแลว ยงมนกยงตวหนงไมพอใจในนำาเสยงของมนทไมไพเราะเหมอนนกรองเพลงตวอนๆ มนจงบนกบเทพธดาจโนวา “เสยงของขาชางแหบแหงเสยจรงๆ ทานชวยเสกใหขามนาเสยงทไพเราะดวยเถด จะไดเหมาะสมกบความงามของปกและหางของขา” มนพดพรอมกบรำาแพนขนหางของมนดวยความภมใจ เทพธดาจโนไดฟงจงตอบวา “ทานมขนสวยเชนนกโชคดอยแลว เพราะยงมนกอกหลายชนดทไมมขนตงแตเกดแมแตเสนเดยว ทานจงจาไววา ถงทานไมมนาเสยงทไพเราะ แตทานกมขนหางทสวยงามมาทดแทน ในขณะทนกทมเสยงไพเราะหลายชนด กยงมขนสวยไมเทาขนของทาน ทานกนาจะพอใจในสงทธรรมชาตไดสรางใหทานมา” นทานเรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนมอย

ทมา บญชา, สมโชค และสชราภรณ. นทานอสป เลม 1. 2543 : 25

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

222

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 11 สำ�รวจธรรมช�ตและดแลสงแวดลอม เวล� 3 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอตระหนกถงความสำาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทมตอการดำาเนนชวตของชมชน2. เนอห�

2.1 การสำารวจธรรมชาตและสงมชวตรอบๆ ตว 2.2 การสงเกตจดจำา และบอกประโยชนของสงทพบเหนทมตอการดำาเนนชวตของชมชน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบบนทกการสำารวจ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ผกำากบนำากองลกเสอ ออกสำารวจธรรมชาตในชมชนรอบโรงเรยน มอบหมายใหลกเสอจดบนทก และหาขอมลของสงทพบในธรรมชาตรอบชมชน หมละ 2 อยาง โดยแตละหมจะไดรบมอบหมายไมซำากน เชน บอนำา ตนไมใหญแตละตนทพบตามทาง สมนไพร อากาศทอยรอบๆ ตว ไสเดอนดน ผเสอ นก ทงนา ควาย สนขเฝาบาน ฯลฯ (รายละเอยดขอมล เชน ชอสงทพบ/ลกษณะเปนอยางไรบรรยายประกอบภาพถายหรอภาพวาด/ตำาแหนงทพบทำาเปนแผนผง/ประโยชนและโทษ/และประวตความเปนมาโดยสอบถามจากคนในชมชน) 4) นดหมายใหสงตวแทนรายงานในกองลกเสอครงตอไป 5) ผกำากบเลานทานสอนใจ 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ลกเสอรายงานทละหม ผกำากบเปดโอกาสใหหมอนซกถามเพอความเขาใจ และอภปรายแสดงความเหนได จนครบทกหม 4) ผกำากบชวนคด และชวยเพมเตม ดวยประเดนคำาถาม • ถาเราทำาลายสงตางๆ ทมอยในธรรมชาต เชน ตดตนไม ทงขยะลงบอนำา ใชยาฆาแมลง เผาขยะใหเกดควนพษ ฯลฯ จะมผลตอชวตของคนเราอยางไร • ลกเสอคดวาตนเองจะสามารถมสวนรวมในการดแลทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมไดอยางไรบาง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

223

5) มอบหมายใหหมลกเสอหาขอมลเกยวกบควนพษ ซงเปนมลพษทางอากาศและการปองกน เพอใชในกจกรรมครงตอไป 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ทำาแกรนดฮาวล, ธงขน, สวดมนต, สงบนง, ตรวจ, แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนอภปรายในประเดนทผกำากบมอบหมาย และสงตวแทนรายงาน ดงน • ควนพษซงเปนมลพษทางอากาศ มสาเหตมาจากอะไรบาง (การเผาขยะ เผาปา ตดตนไมซงชวยดดซบควนพษจนปาเหลอนอยมาก) • ควนพษมผลตอผทอยอาศยในบรเวณนนอยางไร(โรคทางเดนหายใจ หอบ หด) • ลกเสอคดวาตนเองจะมสวนในการปองกนมลพษอยางไรบาง (ไปบอกคนในครอบครว ญาต เพอนบานใหงดเผาขยะ เผาหญา และอนๆ ใหนำาขยะอนทรยมาทำาปยแทนการเผา และกำาจดขยะอนๆ อยางถกวธแทนการเผา และชวยกนปลกตนไมใหมากๆ เพอดดซบควนพษ) 4) สมตวแทนหมรายงาน 1 หม ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม และสรป 5) ผกำากบชวยเพมเตมวา เมอควนพษลอยขนไปถงชนบรรยากาศทหอหมโลก ควนเหลานจะทำาใหโลกรอนขนโดยทำาตวเหมอนกระจกสะทอนความรอนจากแสงอาทตยใหกลบสผวโลกมากขน ซงจะมผลกระทบตอฤดกาล และสงแวดลอมของโลกอยางมาก 6) หมลกเสอประชมแบงงานกนไปรณรงค ดวยการบอกกบคนในครอบครว ญาต และเพอนบาน ใหงดเผาขยะ เผาหญา หรอเผาตอขาว และขอใหนำาไปใชหมกทำาปยแทน และชวยกนปลกตนไมในชมชนใหมากขน 7) ผกำากบเลานทานสอนใจ 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความมงมนความรบผดชอบและความสำาเรจในการทำางานระบบหมของลกเสอ 5.2 ตรวจสอบความรทถกตองจากการสำารวจและการบนทกขอมล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

224

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เพลง

เพลง ตนไมมประโยชน

ปาไม ไมผล พชผก ประโยชนมากนกนานปการใชทาเปนอาหาร ทาเชอเพลงฟนถานสรางบานอยอาศยทาเครองมอเครองใช ทาเสอผาสวมใสและนาไปใชทายาปาไมใหคณคาเลศลน เพราะชวยใหฝนตกตามกาลเวลาชวยดดซบคงคา มใหนองไหลบาทวมทนนาและไรทาใหอากาศแจมใส เราจงควรรวมใจอยาทาลายตนไมเอย

เพลง ตนไม

ตนไมคอสงแวดลอม ยอมความชมชนชวตเจาดดอากาศเปนพษ ทาใหชวตสดชนยนยาวอากาศเปนพษชวตจะสน ตนไมเทานนทงกนและแก ตนไมกาเนดกอเกดทรพยแนตนไมแนแท แกชวยกน

เกม

เกม เสอกนวว

วธเลน 1. ใหลกเสอ เขาแถวเปนวงกลม จบมอกน 2. เลอกลกเสอ 2 คน คนหนงใหเปนวว อกคนหนงใหเปนเสอ 3. เมอไดยนสญญาณเรมเลน คนทเปนเสอตองพยายามจบคนทเปนววใหได คนทอยในวงกลม คอยเปดทางใหววหน และคอยกนเสอไมใหผานไปได ถาเสอจบไดกชนะ จะสลบกนเปนเสอหรอเปลยนคกได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

225

นท�นสอนใจ

เรอง ตนแอปเปลกบเดกนอย

เดกผชายตวเลกๆ คนนงชอบมาเลนทตนแอปเปลใหญทกวน เขาปนขนไปกนลกแอปเปลบนตนและกนอนหลบใตรมเงาของตนไม เขารกตนไมและตนไมกรกเขา เวลาผานไปเดกนอยโตขน เขาไมอยากมาวงเลนทตนไมแลว แตอยากไดของเลนแทน ตนแอปเปลจงแนะใหเขาเกบลกแอปเปลไปขาย เมอเดกชายไดของเลนใหมเขากไมมาเลนทตนไมอกเลย ตนไมไดแตคอย เวลาผานไปเดกนอยโตเปนชายหนม เขากลบมาหาตนไมอยางเศราสรอย “มาหาฉน และมาเลนกบฉนเหรอ” ตนไมถามอยางดใจ “ฉนไมมเวลามาเลนหรอก ฉนมครอบครวแลว ฉนตองทางานเพอครอบครวของฉนเอง เราตองการบาน ชวยฉนไดไหม” ตนไมจงแนะใหเขาตดกงกานทงหมดของตนไมไปสรางบาน ชายหนมจากไปอยางมความสข แตตนไมถกทงใหเศราเดยวดาย วนหนงในฤดรอน ชายหนมกลบมาหาตนไม ซงดใจมาก เขาบอกกบตนไมวา “ฉนรสกผดหวงกบชวต และเรมแกขน ฉนอยากแลนเรอไปพกผอนไกลๆ ใหเรอฉนไดไหม” ตนไมจงใหลำาตนเอาไปสรางเรอ เขาลองเรอไปและไมเคยกลบมาอกเลย หลายปผานไป ในทสดชายหนมกลบมา คราวนเขาดแกลงไปมาก ตนไมรบออกตว “ฉนเสยใจ ฉนไมเหลออะไรจะใหอกแลว ไมมผลแอปเปลให ...ฉนไมมลาตนใหปนอกแลว สงเดยวทเหลอ มเพยงรากทกาลงจะตาย” ชายแกตอบวา “ฉนไมมฟนจะกนแลว ฉนปนไมไหว และฉนกแกแลวดวย ตอนนฉนไมตองการอะไรอกแลว แคอยากไดทพกพง ฉนเหนอยมาหลายปแลว” “รากของตนไมแกๆ จะเปนทพกพงของเธอได มาส นงลงขางๆ ฉน ...หลบใหสบาย.....” ชายแกนงลงขางๆ ตนไมดใจ ยม...และนำาตาไหล นทานเรองนสอนใหรวา ตองกตญตอพอแมผมพระคณ ตนไมในเรองกเปรยบเหมอนกบพอแม ทคอยดแลหวงใยเราตลอดเวลา

เรอง เดกเลยงเเกะชอบปด

เดกเลยงเเกะคดหาเรองสนกๆ เลน จงเเกลงรองตะโกน ขนมาวา “ชวยดวย! หมาปามากนลกเเกะเเลว ชวยดวยจา!” พวกชาวบานจงพากนวงมาชวยพรอมดวยอาวธตางๆ เเตเมอมาถงกไมพบหมาปาสกตว “มนวงไปทางโนนเเลวละ” เดกเลยงเเกะโปปดเเลวกเเอบหวเราะชอบใจภายหลง ตอจากนนเดกเลยงเเกะกเเกลงหลอกใหชาวบานวงหนาตน เชนเดมไดอก 2-3 ครง จนกระทงวนหนงมหมาปามาไลกนเเกะจรงๆ คราวนเดกเลยงเเกะ ตะโกนขอความชวยเหลอจนคอเเหบ คอเเหง พวกชาวบานกไมมาเพราะคดวาเดกหลอก นทานเรองนสอนใหรวา คนทมกโปปดมดเทจ เมอถงคราวพดจรงกยากทจะมใครเชอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

226

นท�นสอนใจ

เรอง ช�วน�กบงเห�

เชาวนหนงในฤดหนาวชาวนาเดนออกจากบาน เขาพบงเหาตวหนงนอนตวเเขงใกลตายอยบนคนนา ชาวนาเวทนานกจงกมลงประคองมนขนมาอมไวในออมเเขน เพอใหมนคลายหนาว เมองเหาไดรบความอบอนกเรมมกำาลงขน มนจงกดชาวนา กอนทจะเลอยหนไป ชาวนาทนพษบาดเเผลไมไหวจงสนใจตายในไมชา นทานเรองนสอนใหรวา ของแวะกบคนชว อาจนำาภยมาให

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

227

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 12 รเท�ทนสอโฆษณ� เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอรเทาทนสอและโฆษณาชวนเชอ2. เนอห�

2.1 การวเคราะหโฆษณาสนคา 2.2 โทษของการโฆษณาและผลกระทบตอผบรโภค3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 รปภาพหรอของจรงทเกยวกบสนคาอปโภค และบรโภคชนดตางๆ 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 หมลกเสอเลอกสนคาหมละ 1 ชนด และเลนบทบาทสมมตโฆษณาเพอขายสนคา 4.4 ลกเสอหมอน ชวยกนคดหาเหตผลคดคานการโฆษณาสนคาแตละชนด 4.5 ผกำากบชวนคดดวยคำาถามดงน 1) กจกรรมน ใหขอคดอะไรบาง 2) การโฆษณาสนคาทเกนความเปนจรงจะมผลตอผบรโภคอยางไร 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปหลกการในการเลอกซอสนคา 1) ควรตรวจสอบขอมลของสนคา วาเปนจรงตามคำาโฆษณาหรอไม และไมมผลเสยตอผบรโภค 2) เปรยบเทยบคณภาพสนคาและราคาจากผผลตหลายราย ใหมนใจวาไมไดขายเกนราคาทควรเปน 4.7 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรม และแสดงความคดเหน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

228

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เกม

เกม ตอย�ว

วธเลน 1. ใหลกเสอแตละหมแขงขนกน โดยใหยนรวมกน อยหลงเสนเรม 2. ผกำากบแจกกระดาษหนงสอพมพ ใหหมละ 1 แผน 3. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหลกเสอในแตละหม ชวยกนฉกกระดาษเปนเสนโดยไมใหขาดออกจากกน โดยใหคนหนงจบยกปลายกระดาษไวทเสนเรม คนอนๆ พยายามฉกกระดาษใหยาวทสด โดยไมใหขาดออกจากกน 4. เมอหมดเวลา ใหสญญาณหยด หมใดฉกกระดาษไดยาวทสดเปนหมชนะ ใหหมอนกลาวชมเชย

นท�นสอนใจ

เรอง ไก แมว และหน

มลกหนซกซนตวหนงหนออกไปเทยวนอกบานแลวกลบมาเลาใหแมฟงวา “หนออกไปไกลมาก ไปเจอตวอะไรกไมร สงเสยงรองหนวกหไมหยด หนาตาแปลก ไมนาไวใจ มปากยาว คอยาว บนหวมหงอนอกดวย และแทนทจะมขาหนาสองขาเหมอนอยางพวกเรา กลบมปกสองขางแทน แสหางของมนกแผออกไปยาวมาก แลวอยดๆ มนกเอาปกตสขางของมนจะแม เสยงดงมากเลย ขนาดหนเองซงเปนลกหนทกลาหาญมาก ยงตกใจจนตองวงหน แตหนไมไดวงอยางเดยวนะ หนวงไปและกรองดามนไปดวยจะแม” สตวทลกหนพดถงกคอไกโตงนนเอง “ยงมอกตวนะแม ดสงางาม ทาทางออนโยนแลวกใจดดวย ถาไมใชเพราะเจาอสรกายมปกตวนหนคงไดคยกบสตวอกตวแลว” “รปรางหนาตาเปนอยางไรละ” แมหนถาม “ออ เขามขนกบหเหมอนเราเลย แตขนเขาเรยบเปนมนมลายดวย มหางยาวกวาเรา ตาวาว ดเงยบๆ คงเปยมไปดวยความเมตตากรณา หนกาลงจะเขาไปแนะนาตวเองกบเขาอยพอด แตเจาอสรกายมปกตวนนมนสงเสยงไลหนออกมาเสยกอน” “ลกเอยแมจะบอกอะไรให สตวทาทางใจดทหนบอกนน เขาเรยกวาแมว มนชอบกนหนมาก เปนศตรตวสาคญของเราทเดยวแหละ สวนอสรกายมปกนนคอไก ซงไมมอนตรายตอเราเลย จงจาไวนะลกวาหนาตาทาทางไมไดบอกถงนสยใจคอทแทจรงนะลก” นทานเรองนสอนใหรวา อยาตดสนคณคาของใคร ดวยการดแตภายนอกเทานน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

229

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 13 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอตดสนใจและแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางเหมาะสม2. เนอห�

การตดสนใจและแกไขปญหาเฉพาะหนา กรณลกเสอเหนคนตกนำา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณชวยคนตกนำา เชน เชอก, ไม, หวงยาง 3.3 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอรวมกนคดหาทางออกกรณ “เหนคนตกนา” ในประเดน 1) จะชวยหรอไมชวย เพราะอะไร 2) ถาชวยจะมวธชวยเหลอกวธ แตละวธมขอดและขอเสยอยางไร 3) หมตดสนใจเลอกชวยอยางไร เพราะอะไร 4.4 สมใหหมลกเสอรายงาน 1-2 หม ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนแสดงความเหนเพมเตม และรวมกนสรป โดยผกำากบชวยเพมเตม (วธชวยคนตกนาหรอคนจมนา ไดแก 1. การรองเรยกใหคนอนหรอผใหญชวย 2. การชวยดวยการโยนอปกรณทชวยลอยตว เชน หวงยาง หมอนลม ขวดนาพลาสตกขนาดใหญ ลกมะพราว แผนโฟมขนาดใหญ ลกบอล ลกบาส ฯลฯ 3. การชวยดวยการยนอปกรณ เชน ไมยาวๆ เชอก และ 4. การลงนาวายนาออกไปชวย ตองมนใจวาวายนาเปนและตองชวยคนตกนาเปนดวย ไมเชนนนอาจ ถกคนตกนากอดรดจนจมนาไปดวย ลกเสอตองวเคราะหใหไดวา จะสามารถชวยอยางไรจงจะรอดและปลอดภยทง 2 ฝาย เพอความปลอดภยของลกเสอ ควรตองใชวธรองเรยกคนอนและผใหญชวย รวมกบวธอนๆ เชน ถาไมแนใจวานาลกมากนอยเพยงใด ใหโยนอปกรณทชวยลอยตว หรอยนไมยาวใหเกาะ ถามนใจวานาไมลก ลกเสอมนใจวาสามารถชวยได ผประสบภยเปนเดกตวเลกกวามาก กอาจลงนาไปชวยได) 4.5 หมลกเสอแขงขนเกมเชอกชวยชวต 1) ลกเสอแตละหมเขาแถวตอนลก นายหมออกไปยนหางจากแถวประมาณ 5 เมตร สมมตวาตกอยในบอนำา 2) เมอไดยนสญญาณสมาชกในหมรบผกปลายเชอกตวเองกบเชอกของสมาชกทยนตดกนดวยเงอนพรอดแลวใหคนทยนอยหวแถว ถอปลายเชอกไวดานหนง อกดานหนงโยนใหนายหมของตวเอง เมอนายหมไดเชอกแลวใหผกเชอกกบเอวของตวเอง ดวยเงอนบวงสายธน เมอผกเสรจใหสมาชกรบดงนายหมตนเองเขามารวมกบสมาชกคลายกบการชวยดงคนขนจากบอนำา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

230

3) สำารวจการผกเงอนของแตละหม หมไหนผกไดถกตองและทำาเสรจกอนเปนหมทชนะ 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรมและการแสดงความคดเหน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เพลง

เพลง รวมใจ

(สรอย) รวมใจ เราพรอมใจ (3 ครง) งานนอยใหญพรอมใจกนทาพวกเราลกเสอไทยตางพรอมใจสามคค นาใจเรากลาผจญ บากบนอดทนหมนทาความด

ผกมตรและมไมตรเหมอนดงนองพรบความชนบาน (สรอย)พวกเราลกเสอไทย บกปาไปลยนาเอง แมเราจะฝาภยพาล แตจตเบกบานเพราะความปรองดอง

ชมฟาและนาลาคลอง เสยงคกคะนอง รองเพลงเพลนใจ (สรอย)

นท�นสอนใจ

เรอง สงหโตโลภม�กกบกระต�ยป�

ในปาใหญแหงหนง สงหโตหวโซตวหนงกำาลงหาเหยอ มนพบกระตายปาตวหนงเหนแลวนากน จงวงตามกระตายปาจนทน ขณะจะจบกระตายปากนกเหลอบไปเหนกวางตวหนงวงผานมา มนคดใหมวากวางนาจะอรอยกวา และเปนอาหารมอใหญดกวากระตายทตวเลกนดเดยว ดงนน มนจงปลอยใหกระตายปาหลดรอดไป แลวมนเองกวงกวดตามกวางไปทนท แตกวางตวนนวงเรวมาก เรวเสยจนในไมชามนกลบหายไป เมอสงหโตเหนหมดหวงจะตามกวางไดทน มนกคดใหมอกวา “ฉนจะกลบไปกนกระตาย ดกวา” แตเมอมนกลบมาทๆ ซงเมอตะกทมนไดตอนกระตายจนจนมมนน มนไดพบวา กระตายไดหนหายไปเสยแลว “โธเอย ฉนนาจะกนกระตายเสยกอนตงแตตอนทพบเมอแรกแลว” สงหโตครำาครวญ “นเปนเพราะฉนโลภมากเกนไป ผลสดทายกเลยไมได กนอะไรเลย” นทานเรองนสอนใหรวา คนฉลาดตองรจกพอใจ ในสงทตนมอย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

231

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 9 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรยแผนก�รจดกจกรรมท 14 ธงลกเสอและธงช�ตของประเทศอนๆ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอบอกลกษณะธงลกเสอประเภทตางๆ ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวดและธงคณะลกเสอแหงชาต 1.2 ลกเสอบอกทตงและสามารถเขยนภาพธงชาตของประเทศอนรวม 8 ประเทศ2. เนอห�

2.1 ธงลกเสอประเภทตางๆ ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวด และธงคณะลกเสอแหงชาต 2.2 ทตงและธงชาตของประเทศอนรวม 8 ประเทศ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพตวอยางหรอธงลกเสอประเภทตางๆ : ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวด ธงคณะลกเสอแหงชาต และธงชาตของประเทศอนๆ 8 ประเทศ 3.3 อปกรณการวาดภาพ 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบนำาภาพตวอยางหรอธงลกเสอประเภทตางๆ ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวด ธงคณะลกเสอแหงชาต และธงชาตของประเทศอนๆ 8 ประเทศ มาใหลกเสอไดสมผสและอธบายถงความสำาคญของธงและวธการใชธงในโอกาสตางๆ 4.4 ใหลกเสอบอกถงความรสกตอการเปนลกเสอซงถอเปนพระราชมรดกทลกเสอไดรบพระราชทานจากพระมหากษตรย 4.5 ลกเสอแตละหมชวยกนวาดภาพธงลกเสอประเภทตางๆ ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวด ธงคณะลกเสอแหงชาตและธงชาตของประเทศอนๆ 8 ประเทศ ในกระดาษปรฟ ระบายสใหสวยงาม 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการสะทอนความรสกภาคภมใจของลกเสอทเปนลกเสอของพระเจาอยหว 5.2 ตรวจสอบผลงานการวาดทสงเกตและจดจำาธงลกเสอประเภทตางๆ ธงลกเสอประจำากองลกเสอสำารองของโรงเรยน ธงลกเสอประจำาจงหวด ธงคณะลกเสอแหงชาตและธงชาตของประเทศอนๆ 8 ประเทศ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

232

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

เพลง

เพลง ฉนรกเมองไทย

ใครจะรกใครๆ ฉนรกเมองไทยของฉนเมองเดยว เมองไหนฉนไมของเกยว (ซา)รกเดยวใจเดยวฉนรกเมองไทย

(สรอย) ฉนรกพระเจาอยหว ฉนรกพระราชน ฉนรกฟนปฐพ เมองฉนมอขาว อนาเรามาสามคค ใครหาญราวเรารบสดใจ ใครอยาเขามาทาใหญ (ซา)

ใครลาแดนไทยเตรยมพรอมยอมพล (สรอย)ใครจะรกใคร ๆ ฉนรกเมองไทยจาไวจงจา ใครอยาเขามาเหยยบยา (ซา) ไทยไมใจดาถาทานมาด

นท�นสอนใจ

เรอง นกเล�นท�นทชอว� “อสป” คอใคร

อสปเปนทาสชาวกรก เกดทดนแดนประเทศตรกปจจบน เขาเปนคนหลงคอมและมเสยงพดออคลายเสยงสตว ทำาใหเขาตองใชชวตดนรนเอาตวรอดดวยปฏภาณไหวพรบอยเสมอ เปนผลทำาใหเขากลายเปนคนเฉลยวฉลาด มปญญาเฉยบแหลม และสามารถแกไขสถานการณคบขนตางๆ ไดเปนอยางด ดวยความฉลาด มปฏภาณไหวพรบด ทำาใหเขาไดรบอสระจากการเปนทาส เขาไปทำางานในราชสำานกของกษตรยโครเอซสแหงแควนลเดย ณ ทแหงนเอง อสปไดเลานทานหลากหลายจนเปนทชอบใจและโปรดปรานของกษตรยโครเอซส นทานของอสปไดถกนำามาเลาจากยคสยค เปนทรจกจนถงบดนราวสองพนหกรอยกวาปแลว มผรวบรวมและแปลออกเปนภาษาตาง ๆ มากมาย เลากนไปทวโลก คตของอสปทำาใหเราไดรวาโลกน เราจะอยคนเดยวไมได ชวตแตละชวตตองอาศยซงกนและกนอยเสมอ อสป คอ สดยอดนกเลานทาน ททำาใหนองๆ หนๆ ไดรจกชวต รจกเพอนบานทงตวเลกและตวใหญไมวาจะเปน หน ราชสห แมว สนข นก ชาง มด และสตวอนๆ อกมากมาย แมเวลาจะผานไปนานเทาไร แต สาระ คต ขอคด และความสนกสนานของ “นทานอสป” กยงคงความเปนนรนดรอยตลอดไป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

233

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 15 ลกเสอสำ�รองทำ�ดทสด เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอประพฤตตนตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง2. เนอห�

ปฏบตตนตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบบนทกความด 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบใหลกเสอทบทวนคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง 4.4 ตวแทนลกเสอแตละหมออกมาเลาประสบการณของตนเองทไดปฏบตตนตามคำาปฏญาณ กฎและคตพจนของลกเสอสำารอง 1) การแสดงความจงรกภกดตอชาต ศาสนาและพระมหากษตรย 2) ทำาตามลกเสอรนพ 3) ไมทำาตามใจตวเอง 4) ทำาดทสด 4.5 ผกำากบรวมสนทนา วเคราะห ลกเสอรนพททำาประโยชนตอโรงเรยนและสงคม หรอลกเสอรนพทไดรบรางวลประเภทตางๆ 4.6 มอบหมายลกเสอสำารองแตละหม สมภาษณการทำาดของลกเสอรนพ หมละอยางนอย 2 คน แลวนำาขอมลทไดจากการสมภาษณมาจดเขาแฟม รายงาน เรอง “คนดศรโรงเรยน” 4.7 รวมกนสรปการปฏบตตนทสอดคลองกบ ตามคำาปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอสำารอง 4.8 ลกเสอสำารองสงเกตความดทเพอน บคคลในครอบครว และความดทตนเองทำา หรอสงทจะนำามาเปนแบบอยาง บนทกลงแบบบนทกความดทกวน ภายใน 1 สปดาห (7 วน) 4.9 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตและบนทกขอมลประสบการณการทำาดของลกเสอจากการรายงานของลกเสอ แตละหม 5.2 ตดตาม สงเกต ตรวจสอบ การบนทกความดของลกเสอ 1) การมองหาความดของเพอนและบคคลใกลตว แลวชนชมยนด 2) การทำาความดตามแบบของตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

234

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง

เพลง ตะลงลกเสอสำ�รอง

ลกเสอสารอง ตองทาหนาท จงรกภกด ตอชาต ศาสนา ทงองคกษตรย รกยงชวา เราตองรกษา หนาทของตน ยดมนในกฎ เพอความรงโรจน บาเพญประโยชน แกเหลาปวงชนทาตามรนพ ไมตามใจตน ลกเสอทกคน ทาดทสด

แบบบนทกคว�มด

แบบบนทกคว�มด

วนท ......... เดอน ........................... พ.ศ...................

ผททำาดชอ...................................................ความดทกระทำา ...................................................

ฉนอยากบอกเขาวา ..................................................…………………………………….........

วนนฉนทำาดคอ ................................................................................................................………………………………………............

ความรสก/ความคดเหนของฉน ................................................................................................................

นท�นสอนใจ

เรอง น�ยพร�นกบฝงนกกระจ�บ

นกกระจาบฝงหนงถกนายพรานใชตาขายจบไป หวหนาฝงนกกระจาบและนกทงหมดไดพยายามหาวธรอดพนจากตาขาย โดยใชกลวธความสามคค ชวยกนจกเชอกตาขายจนขาดเปนรโตพอทตวนกจะลอดออกมาได ทำาใหนกทกตวรอดพนจากตาขายนายพรานไดอยางปลอดภย นทานเรองนสอนใหรวา คนเดยวหวหาย สองคนเพอนตาย สามคนกลบบานได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

235

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 16 ก�รสอส�รท�งบวก เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมทกษะในการสอสารททำาใหผฟงเกดความรสกทด 2. เนอห�

การสอสารทางบวก3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 หมลกเสอรวมกนคดคำาพดและทาทางทลกเสอไมชอบ และไมอยากใหใครมาใชกบลกเสอ หมละ 1 เรอง และใหชวยกนเปลยนเปนคำาพดและทาทางทลกเสอชอบ อยากใหพดกบลกเสอแบบนน เตรยมซอมบทบาทสมมต เปน 2 รอบ รอบแรกแบบทลกเสอไมชอบ รอบท 2 เปลยนเปนแบบทลกเสอชอบ นำาเสนอในกองลกเสอ ใชเวลาหมละไมเกน 3 นาท 4.4 ลกเสอแตละหมแสดงบทบาทสมมต หมละ 2 รอบ รอบแรกเปนแบบทไมชอบ และรอบท 2 เปนแบบทชอบ 4.5 ผกำากบ ตงคำาถาม ชวนคด 1) คำาพดและทาทาง ทลกเสอไมชอบมกเปนคำาพดและทาทางอยางไร ทำาไมจงไมชอบ (ลอเลยน ดาวา ประชด กากวมไมเขาใจ ดถก รงเกยจ เหยยดหยาม ฯลฯ ทไมชอบเพราะทาใหเกดความรสกทไมด) 2) คำาพดและทาทางทลกเสอชอบมกเปนคำาพดและทาทางอยางไร ทำาไมจงชอบ (สภาพ จรงใจ เขาใจไดชดเจน ใหกาลงใจ ใหความภาคภมใจ ใหความเปนมตรฯลฯ ทชอบเพราะเกดความรสกทด) 3) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทไดและการนำาไปใช (สงทเราไมชอบคนอนกไมชอบเชนกน จงควรใชคาพดและทาทางทเราชอบ กบเพอนเพอสรางมตร) 4.6 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และแสดงความคดเหน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

236

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง

เพลง สวสด

เมอเจอะกนเราทกกนสวสด (สวสดคะ, สวสดครบ)เมอผดพลงขออภยขอโทษท (ขอโทษคะ, ขอโทษครบ)เมอจากไปยกมอไหวสวสด (สวสดคะ, สวสดครบ)ผใดมจตไมตรขอขอบคณ (ขอบคณคะ, ขอบคณครบ)

เกม

เกม แขงขนคดแปลก

วธเลน ลกเสอแตละหมรวมกนคดถงสงทมลกษณะกลม มสเหลอง มาใหมากทสดเทาทจะมากได ภายในเวลา 5 นาท การตดสน หมไหนบอกสงทมลกษณะกลมมสเหลอง มากทสด และคดไดแปลกมากทสดเปนหมทชนะ (สะสมแตม)

นท�นสอนใจ

เรอง ลงกบสนขจงจอก

มลงหางดวนตวหนง เหนสนขจงจอกมหางเปนพวงสวย กนกอยากจะมหางสวยงามมาก “ขาอยากมหางสวยเชนทานบาง ทานจะมวธแนะนาอะไรขาบางไหม” สนขจงจอกไดยนลงหางดวนพดเชนนน กนกขำาในความไมเจยมตวของลง มนจงแกลงบอกวา “ไมยากหรอกเพยงแตทานใหเพอนๆ ลงของทานชวยกนดงหางใหทานทกวน ไมนานหางของทานกยาวเองแหละ” ลงหางดวนผโงเขลาไดยนกดใจ มนรบระดมเพอนๆ ลงจำานวนมากใหมาชวยกนดงพรอมกบบอกวา “ดงใหเตมแรงเลยนะ พรรคพวก” บรรดาเพอนลงกพากนดงหางทมอยเพยงนอยนดของลงโงสดแรงเกด ทำาใหหางของลงผไมเจยมตวขาดออกทนท สรางความเจบปวดใหมนอยางแสนสาหส นทานเรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนม เปนคนโชคดทสดในโลก

ทมา บญชา, สมโชค และสชราภรณ. นทานอสป เลม 1. 2543 : 9

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

237

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 17 ไมลอเลยนกนไดไหม เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอตระหนกถงผลเสยของการลอเลยนกนในหมเพอน และมวธการสอสารเพอแกไขปญหา2. เนอห�

2.1 ผลเสยของการลอเลยนกนในหมเพอน 2.2 การสอสารเพอแกปญหา และปองกนความรนแรง3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบชวนคดชวนคย “ใครเคยถกเพอนลอเลยนบาง ยกมอขน” ใหเอามอลง 4.4 ขออาสาสมคร 1-2 คนทเคยถกลอเลยนมาเลาใหเพอนฟงทละคน โดยผกำากบคอยตงคำาถามชวนคดชวนคย “หนถกลอเลยนวาอยางไร/ทาไมเพอนจงลอเลยนเชนนน/เมอถกลอเลยนหนมความรสกอยางไร /มปฏกรยาโตตอบอยางไร/ทาไปแลวเกดผลอะไรตามมาบาง/อยากบอกอะไรกบคนทลอเลยนหนบาง” 4.5 ตงคำาถามใหฉกใจคด 1) ทำาไมคนบางคนจงชอบลอเลยนคนอน เขาทำาเพราะอะไร (สนกอยากแกลงใหอาย) 2) เรองทเอามาลอเลยนกน มกเปนเรองเกยวกบอะไร (จดออน ปมดอยของคนอน) 3) คนทถกลอเลยนจะเปนอยางไรบาง เขาสนกหรอไม (ไมสนก/ไมชอบ/อายจนไมอยากมาโรงเรยน/โกรธจนมเรองทะเลาะหรอใชกำาลง) 4) คดวาการลอเลยนเลนกนในหมเพอนควรมขอบเขตอยางไร (ไมทำาในสงทเพอนไมชอบ เชน ไมตอกยำาจดออนหรอปมดอย ไมทำาใหเพอนเสยใจ หรออบอายขายหนา) 4.6 จบคใหลกเสอคยกน “สมมตวาตนเองถกลอเลยนและไมชอบ ลกเสอคดวาควรจะมวธบอกเพอนอยางไรใหเขาเขาใจและเลกลอเลยนเรา” 4.7 สมถามความเหน และครชวยเพมเตม (ใชหลกการสอสารเพอแกไขความขดแยง 3 ขนตอน) 1) บอกความรสกตอเหตการณทเกดเชน “ไมชอบเลย ฉนอายมากทเธอมาลอฉนแบบน” 2) บอกความตองการของเรา เชน “ขอรองละ เลกลอฉนซะท” 3) ถามความเหนเขา เชน “ไดไหม” “เธอทาไดไหม” 4.8 ผกำากบและลกเสอ รวมกนสรปขนตอนการสอสารเพอแกไขความขดแยง และสรปแนวคดทไดรบ 4.9 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวล ชกธงลง เลก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

238

5. ก�รประเมนผล

สงเกตและสอบถามถงความคด ความเชอของลกเสอตอการลอกนในหมเพอนทำาใหเกดความรนแรง และการสอสารทด หยดความรนแรงได

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เพลง

เพลง ฉนและเธอ

ฉนและเธอเจอกน แทบทกวนเลยเชยว เมอเจอกนเราทกกน เพอสมานไมตร ยมใหกนทไร สขฤทยเปรมปร ตางพดจาพาท สวสดเพอนเอย

นท�นสอนใจ

เรอง ตนสนอวดด

ตนสนมกจะคดวาตนนนมความสวยงามกวาตนฉำาฉา อกทงยงมประโยชนมากกวาดวย “คนตองการตนสนอยางเราเพอไปสรางเปนทอยอาศย เเละ ขาวของเครองใชตางๆ” ตนสนคยขมตนฉำาฉาทยนอยใกลๆ กน “เเตเจานะไมเหนจะเปนประโยชนตอใครเลย” “ขารตวด วาขานนตาตอยดอยคากวาทาน เเตลองดขางหนานนส มคนเอาเลอยกบขวานมาเเลว ทน ทานยงอยากเปนตนสนหรอตนฉาฉาละ” นทานเรองนสอนใหรวา เทยวโออวด ความด ความเดน ยอมเปนโทษเปนภยเเกตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

239

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 18 ก�รเคลอนย�ยผปวย เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถขอความชวยเหลอและเคลอนยายผปวยโดยใชเกาอ2. เนอห�

ในการชวยเหลอผปวยจากการประสบอบตเหตซงมนำาหนกมาก ลกเสอควรมความสามารถในการขอความชวยเหลอ และการเคลอนยายผปวยดวยเกาอ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณการเคลอนยายผปวย 3.3 ใบความร เรอง การขอความชวยเหลอเมอเกดอบตเหต 3.4 นทานสอนใจ 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ผกำากบขออาสาสมครลกเสอ 1-2 คน เลาประสบการณในการพบผปวยจากการประสบอบตเหต ลกเสอไดเคยชวยเหลออยางไรบาง 4.4 ผกำากบตงคำาถามใหหมลกเสอชวยกนคด “ถาลกเสอไปพบผปวยจากการประสบอบตเหต ทตวใหญกวาลกเสอมาก ลกเสอจะมวธชวยเหลอเขาอยางไร” 4.5 ผกำากบสมถาม 1-2 หม แลวใหหมทเหลอเพมเตม และสรป 4.6 ผกำากบเพมเตมถงวธการขอความชวยเหลอเมอเกดอบตเหต 4.7 ผกำากบอธบายและสาธตการเคลอนยายผปวยดวยเกาอ 4.8 หมลกเสอทดลองเคลอนยายผปวยดวยเกาอจนมนใจวาทำาได 4.9 หมลกเสอเลนเกมการเคลอนยายผปวยโดยใชเกาอ 1) หมลกเสอเขาแถวตอนลก ใหสมาชกทแขงแรงทสด 4 คน ยนในแนวหางจากแถว 5 เมตร มเกาอ 1 ตว 2) เมอผกำากบใหสญญาณเรมเลนใหสมาชก 4 คนยกเกาอมารบสมาชกทเขาแถวและยกกลบไปทเสนจนครบทกคน หมไหนเสรจกอนถอวาชนะ 4.10 ผกำากบสรปวธการขอความชวยเหลอและการเคลอนยายผปวยดวยเกาอ 4.11 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.12 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรม และตรวจสอบการปฏบตของลกเสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

240

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เพลง

เพลง ลกเสอบรก�ร

ลกเสอเราอยไหน สบายดหรอบอกมา โอสบายอรา เรานนหนาพรอมบรการ

เพลง ห�มเลอด

บาดแผลมชด กดและมดทนใด เลอดไมหยดไหล กอยาไดปลอยปละ ตองขนชะเนาะใหหยด (ซา) รดเอาความเยนประคบไวนะ เลอดออกในอวยวะ จาไวนะอยาไดกนอะไรเลย กระดกหกไซร อยาเคลอนไหวไปแฮ หามเลอดทาแผล สะอาดแนเปนด จงเอาไมดามกระดาษหอ (ซา) นาสงโรงพยาบาลอยาไดรอร เลอดกาเดาไหลนงแหงนหนาซ กดใตคางนาแขงวางหนาผากเอย

เกม

เกม เดนลกไก

วธเลน 1. ใหลกเสอแตละหมเขาแถวตอนลก จดใหทกหมมจำานวนสมาชกเทาๆ กน 2. ใหทกคนนงลง ใชมอขวาจบขอเทาขวา มอซายจบขอเทาซาย 3. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหแตละหมเดนแถวตามกนไปออมทหมาย ไมใหมอหลดและไมใหลกขน แลวกลบมาเขาทเดม 4. หมใดทำาเสรจกอนและทำาไดถกตอง เปนหมชนะ ใหหมอนกลาวชมเชย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

241

เรอง ชชก

(ปรากฏในมหาเวสสนดรชาดก)

ใบคว�มร

เรอง ก�รขอคว�มชวยเหลอเมอเกดอบตเหต

เมอลกเสอสำารอง-เนตรนารสำารองพบผปวยจากการประสบอบตเหต ตองรบใหการชวยเหลอปฐมพยาบาล แตถาผปวยมอาการเกนความสามารถของตนตองขอความชวยเหลอจากผใหญ หรอใหใครไปตามผใหญมาใหเรวทสด และจำาไวเสมอวาตองทำาเชนนเสมอ แมจะไดเรยนรวธปฐมพยาบาลเปนอยางด และไดเคยชวยเหลอผอนมาบางแลวกตาม การขอความชวยเหลอจากผใหญใหปฏบตตามแนวทาง ดงน 1. ตองแจงใหทราบวาเกดเหตอะไรขน ผปวยไดรบอบตเหตหรออนตรายอะไร 2. เหตเกดขนทไหน 3. ผปวยมอาการอยางไร 4. แจงใหผใหญทราบทนทดวยวา จะตองเตรยมอปกรณใดบางทจำาเปน 5. การพดขอความชวยเหลอตองพดสนๆ ใหชดเจน เขาใจงาย เพอทจะใหผใหความชวยเหลอมาไดทนเวลา

นท�นสอนใจ

ชชกเปนพราหมณอยในเมองกลงคราษฎร เทยวทองขอทานไปทว มนสยประหยด มธยสถ รจกอดออม จงมเงนเกบไวมากมายเขาขนเศรษฐโดยฝากเพอนพราหมณไว ครนเมอทวงถามกปรากฎวาเพอนไดใชเงนหมดไปแลว เพอนจงยกลกสาวคอนางอมตดา ซงอยในวยแรกรนสวยงามใหเปนภรรยา ทงทชชกเปนคนอปลกษณ แตนางอมตดากขยนปรนนบตสามเปนอยางดดแลบานเรอนไมบกพรอง ความประพฤตดเพยบพรอม เปนทสรรเสรญของบรรดาพราหมณทงหลายในหมบานนน และบรรดาพราหมณเหลานนกพากนตำาหนตเตยนภรรยาของตน ทมไดประพฤตตนเปนแมบานแมเรอนอยางนางอมตดา พวกภรรยาพราหมณรสกอจฉารษยามาก คอยดาทอนางอมตดาอยทกวน นางอมตดามาเลาใหชชกฟง ชชกจงไมใหนางทำางาน เขาจะเปนฝายทำาใหทกอยาง นางอมตดาจงวา “ภรรยาทดจะทาเชนนนไดอยางไร จะปลอยใหสามมาปรนนบตรบใช เราทาไมไดหรอก ลกหญงทพอแมอบรมสงสอนมาด ยอมจะไมนงนอนอยเฉยๆ ดแตชนวใหผอนปรนนบตตน นแนะ ชชก ถาทานรกเราจรง ทานจงไปหาบรวารมาปรนนบตรบใชเราดกวา” 

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

242

นท�นสอนใจ

ชชกไดฟงดงนนกอดอนตนใจ ไมรจะไปหาขาทาสหญงชายมาจากไหน นางอมตดา จงแนะวา “ขณะน พระเวสสนดรเสดจออกจากเมองมาทรงบาเพญพรตในปา พระองคเปนผใฝในการบรจาคทาน ทานจงเดนทางไปขอบรจาคพระชาล พระกณหา โอรสธดาของพระเวสสนดรมาเปนขาทาสของเราเถด” ชชกจงไปทลขอพระโอรสธดาเพอเปนขาชวงใชของตน พระเวสสนดรทรงมพระทยยนดทจะทรงกระทำาบตรทาน คอ การบรจาคบตรเปนทานเพอประโยชนแกผอน เมอไดตวพระชาล พระกณหามาแลว ระหวางเดนทางกลบบงเอญผานไปหนาทประทบพระเจาสญชยทรงทอดพระเนตรเหนพระนดดาทงสองกทรงจำาได จงใหเสนาไปพาเขามาเฝา ชชกทลวา พระเวสสนดรทรงบรจาคพระชาล พระกณหาใหเปนขาทาสของตนแลว พระเจาสญชยกโปรดใหเบกสมบตทองพระคลงมาไถตวพระนดดาจากชชก และโปรดใหจดขาวปลาอาหารมาเลยงดชชก  ชชกพราหมณเฒาขอทาน ไมเคยไดบรโภคอาหารดๆ กไมรจกยบยง บรโภคมากจนทนไมไหว ทองแตกถงแกความตายในทสด นทานเรองนสอนใหรวา การกนมากเกนความพอดเปนโทษ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

243

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 19 ก�รปฐมพย�บ�ล เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอสามารถปฐมพยาบาลผทถกแมลงกดตอย ไฟไหม และนำารอนลวก 1.2 ลกเสอสามารถจดทำาถงหรอทเกบอปกรณปจจบนพยาบาล2. เนอห�

2.1 การปฐมพยาบาลเมอแมลงกดตอย ไฟไหม และนำารอนลวก 2.2 การจดทำาถงหรอทเกบอปกรณปจจบนพยาบาลสำาหรบตนเองเพอนำาตดตวไปเมอมการเดนทางออกไปนอกสถานท3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณปจจบนพยาบาล 3.3 ใบความร เรอง การปฐมพยาบาล 3.4 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 ใหลกเสอเลาประสบการณเคยพบเหนผถกแมลงกดตอย ไฟไหม และนำารอนลวก และวธปฐมพยาบาล 4.4 ผกำากบอธบายและสาธตวธการปฐมพยาบาลเมอถกแมลงกดตอย ไฟไหม และนำารอนลวก 4.5 ใหลกเสอฝกการปฐมพยาบาลและผกำากบใหขอเสนอแนะ 4.6 ผกำากบ และลกเสอสรปการนำาไปใชประโยชน เพอการชวยเหลอผอนตอไป 4.7 ใหลกเสอจดทำาถงหรอทเกบอปกรณปจจบนพยาบาล (บรณาการกบวชาการงานอาชพ) 4.8 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 ประเมนจากการปฏบตจรง การแกไขปญหาเฉพาะหนาเมอถกแมลงกดตอย ไฟไหมและนำารอนลวก 5.2 ตรวจสอบผลงานการจดทำาถงหรอทเกบอปกรณปจจบนพยาบาล

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

244

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 19

เพลง

เพลง ม�รชปฐมพย�บ�ล

นกปฐมพยาบาล งานของเราชนตนคอคดจะชวยคน ทปวย กะทนหนหากใจหยดเตน กนวดเฟน และผายปอดพลนเลอดออกมากนน เรวไว หามไวกอน จบนอนตะแคง เครองแตงกาย นนชวยคลายผอนซบ เซา เฝานอน หามใหยา หามอาหารใหความอนพอ และรบตามหมอจดการเราตองชวยพยาบาล กอนนาสงหมอ

ใบคว�มร

เรอง ก�รปฐมพย�บ�ล

ก�รปฐมพย�บ�ลเมอแมลงกดตอย

แมลงบางชนดเมอกดหรอตอย จะเกดอาการเจบปวดเพราะสารพษจากแมลงเขาไปในรางกาย แมลงมพษ ไดแก ตะขาบ แมลงปอง แมงมม ผง ตอ และแตน เปนตน เมอถกแมลงมพษบางชนดกดหรอตอยจะมอาการคน บวม บรเวณแผลมสแดง ปวด หรอเปนผนแดง แลวแตชนดของแมลงทกดหรอตอย ใหปฐมพยาบาลดงน 1. แมลงบางชนดมเหลกในทปลายหาง เชน ผง ตอ แตน แมงปอง เมอตอยแลวจะปลอยเหลกในไว ตองรบถอนเหลกในออกดวยการใชมอกดปากแผลใหเหลกในโผลขนมาแลวใชแหนบดงออกมา หรอใชลกกญแจทมรกดทบแผล ใหรลกกญแจอยตรงกลางเหลกใน แลวใชแหนบคอยๆ คบดงออกมา 2. แมลงบางชนดจะปลอยนำาพษไวดวยใหบบบรเวณรอบรอยกดตอย เพอใหนำาพษซมออกมา 3. ลางบรเวณทถกตอยดวยสบหลายๆ ครง หรอใชแอมโมเนย ยาหมอง ยาแดง ดเกลอ ทงเจอรไอโอดน ทาบรเวณทถกตอย 4. เมอมอาการเจบปวดใหใชนำาแขงประคบบรเวณทถกตอย 5. ถายงไมหายปวดหรอปวดมากใหกนยาแกปวด 6. หากปวดหรอบวมมากใหนำาสงโรงพยาบาลหรอสถานอนามยเพอใหแพทยรกษา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

245

ใบคว�มร

ก�รปฐมพย�บ�ลบ�ดแผลทเกดจ�ก ไฟไหม นำ�รอนลวก

บาดแผลลวก คอ แผลทเกดจากความรอน เชน • ความรอนจากเปลวไฟหรอไฟไหม • ความรอนจากไอนำาเดอดหรอของเหลวรอน • ความรอนจากสารเคม • ความรอนจากกระแสไฟฟาดด หรอฟาผา • ความรอนจากรงส ตางๆ อาการ ไดแก ปวดแสบปวดรอน ผวหนงแดงพอง หรออาจเปนรอยไหมเกรยมในกรณทถกรงสมากๆ และควรระวงผปวยทถกไฟฟาดดซงอาจเกดสภาวะหยดหายใจได ตองรบผายปอดทนทจนกวาผปวยจะหายใจเองได

ก�รปฐมพย�บ�ล ผปวยแผลลวก ควรปฏบต ดงน • ถอดหรอตดเสอผาบรเวณทถกไฟไหมหรอนำารอนลวก • แตถาบางสวนตดแนนกบผวหนงไมควรดงออก  • ควรใชนำาเยนราดบรเวณผวหนงทถกความรอน เพอลดความรอนทจะไปทำาลายผวหนง  • ถาปวดแสบปวดรอนใหใชผาชบนำาเยนหรอนำาแขงวางประคบตรงบรเวณแผล  • ปดดวยผากอสเพอปองกนมใหถกอากาศภายนอก • ใช นำามนมะพราว นำามนมะกอก หรอ ขผง วาสลน ทาบนผากอสปดบรเวณแผล  • ถาถกสารเคมตองรบลางสารเคมนนออกจากผวหนงดวยนำาสะอาดโดยเรวทสด • ถากระหายนำาใหดมนำาเลกนอย และไมควรใหนำาเยนจด • ถามอาการมากตองรบนำาสงแพทยโดยเรว

ก�รจดทำ�ถงใสอปกรณปจจบนพย�บ�ล

อปกรณ ไดแก เขม,  ดาย,  ผา  2  ผน, กรรไกร,  เชอก วธทา 1. ตดผาเปนรปสเหลยมผนผา 2 ผน ขนาด 30x20 ซม. นำามาวางประกบกน แลวเยบรมใหตดกน 3 ดาน เวนขอบดานบนมมซายไว 4 ซม. 2. พบผาดานบนลงมา 1 ซม. 3. พบทบลงมาอก 3 ซม. 4. เยบตามรอยประ 5. พลกกลบถงผาเอาดานในออกมา 6. สอดเชอกแลวผกใหแนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

246

นท�นสอนใจ

เรอง พระร�ช�ของหอยท�ก 

วนหนงหานปาบงเอญไปเหยยบเจาหอยทากทกำาลงคบคลานไปอยางชาๆ “เจาหานเอยไฉนถงดถกขาเชนน ถอดอยางไรถงไดกลามาเหยยบขาเลนเปนสนกสนาน” เจาหอยทากเอะอะโวยวาย ฝายหานปาจงรบขอโทษขอโพยเปนการใหญ แตเจาหอยทากกยงวางทายโสโอหงไมกลวหานปาเลยแมสกนอยนด “หานปาเอยเจาคงคดใชไหมวาทาไมขาจงไมกลวเจาซงเปนสตวใหญกวา ขานะไมกลวหรอกเพราะขามพระราชาผยงใหญคอยคมครองดแลอย ขาไมใชหอยทากกระจอกๆ นะ” หานปาไดฟงเชนนนกสงสยยงนกจงเอยถามวา “หอยทากจะ พระราชาของเจานะเปนใครกนหรอ แสดงวาคงจะมความสามารถมากจงเปนผยงใหญทพวกเจาเคารพนบถอไดอยางอบอนใจเชนน” เจาหอยทากยงทำาทาอวดเบง พลางเอยขนวา “ออแนนอนส เจาอยากจะพบกบพระราชาผยงใหญของขาไหมละ ขาจะพาไปดใหเปนบญตา” วาแลวเจาหอยทากกคอยๆ คบคลานทละนดๆ นำาพาเจาหานปาไปจนถงอาณาจกรหอยทากของมน ณ ทนนเจาหานปากไดพบกบพระราชาของเหลาหอยทากยนสงบอยบนโขดหนกอนใหญ ซงพบวาทพนดนนนเตมไปดวยหอยทากปานบหมนนบพนเตมไปหมด “ออนนนะหรอพระราชาผยงใหญของพวกเจา” เจาหานปากระซบถามเจาหอยทากทถกตนเหยยบ “ไหนลองบอกขาเอาบญสกหนอยซวา ไฉนพวกหอยทากอยางเจาจงยกยองผยงใหญทานนใหเปนพระราชาของพวกเจา” หอยทากไดฟงเชนนนกรบตอบทนทวา “กเพราะวาพระราชาของขานมสงหนงซงเหนอกวาพวกหอยทากอยางขา อนเปนความสามารถพเศษซงพวกขาไมสามารถทาได และสงทพวกขายกยองทานนนกคอ พระราชาของขานนทานมฝเทาทรวดเรวกวาพวกขาหลายเทาเลยทเดยวละ” หานปาไดรบฟงเชนนนกพยกหนาหงกๆ แลวกรบออกมาจากอาณาจกรของหอยทากในทนททนใด หอยทากเหนเชนนนกภาคภมใจนกวาหานปาเกรงกลวพระราชาผยงใหญของตน แตทแทแลวหานปารบกลบมาทหนองนำาพลางนงหวเราะอยางชอบอกชอบใจกอนทจะเลาใหเพอนๆ หานของตนฟงวา “เจารไหมวาพระราชาของหอยทากนนทแทกคอเตานนเอง พโธเอยเจาเตาสตวทใครๆ กวาเดนชาอดอาดยดยาดทสดนนทแทแลวมนกยงสามารถไปเปนพระราชาผยงใหญของพวกหอยทากได เพยงเพราะพวกหอยทากนนเดนชายงกวาเตานนเอง” วาแลวพวกหานปากพากนหวเราะอยางสนกสนานอยเปนนาน  นทานเรองนสอนใหรวา คนทมดนอยนนกยงสามารถเปนใหญได ในทามกลางคนทมดนอยยงกวาตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

247

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ตแผนก�รจดกจกรรมท 20 รกษส�ธ�รณสถ�นในทองถน เวล� 2 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถสำารวจและมสวนรวมในการรกษาสาธารณสมบตในชมชน2. เนอห�/ส�ระ สำารวจสาธารณสมบตในชมชน และมสวนรวมในการรกษาสาธารณสมบตใหอยในสภาพด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 วสดอปกรณสำาหรบการทำาความสะอาด 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) มอบหมายพนทใหลกเสอแตละหม ออกสำารวจสถานทสาธารณประโยชนใกลโรงเรยน เชน ทอานหนงสอพมพหมบาน วด สวนสาธารณะ สนามกฬา สวมสาธารณะ เปนตน 4) รายงานในกองลกเสอ และสรปวาแตละหมจะเลอกพฒนาสถานทแหงใด 5) ลกเสอแตละหมวางแผนทำาความสะอาด/พฒนา สถานททหมรบผดชอบ และนดหมายจดเตรยมอปกรณสำาหรบทำาความสะอาดในครงตอไป 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอเกม 3) ปฏบตตามทวางแผนไว โดยผกำากบคอยควบคมดแลอยางใกลชด 4) ประชมประเมนถงการทำางานปญหาทเกดขน และขอควรปรบปรงแกไขการทำางานภายในหมของตน 5) เกบรวบรวมภาพและบนทกการดแลรกษาสาธารณสมบตแตละครง 6) ผกำากบเลานทานสอนใจ 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสามารถในการวางแผนและการปฏบตงาน 5.2 ตรวจสอบความเรยบรอยของผลงาน และการทำาความสะอาดสถานทในชมชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

248

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 20

เพลง

เพลง ง�นสงใด

งานสงใด งานสงใด แมใครละเลยทงปลอย มวแตคอย เฝาแตคอย หวงคอยแตเกยงโยนกลอง ไมมเสรจ ไมมเสรจรบรอง จาไวทกคน ตองทางาน เราตองชวยกน ชวยกน ชวยกน ชวยกน

เพลง ในหมลกเสอ

ในหมลกเสอเมอมารวมอย ตางคนตางรกนดวา หนาททกอยาง ตองชวยกนทา ทาไมเวนวาง งานทกอยาง งานทกอยาง จะเสรจไดงายดาย

นท�นสอนใจ

เรอง คว�มฝนของผเสอ

ณ เมองใหญแหงหนง ผเสอตวนอยกำาลงบนหาอาหารกบแมของมน สงททงสองมองหา เปนอะไรทสดแสนจะธรรมดาสำาหรบโลกใบน แตมนชางหายากเยนจรงๆ “แมจา หนหว ทาไมจงหาตนไมและดอกไมไดแสนจะยากเยนอยางน โลกชางโหดรายจง” แมผเสอยมอยางออนโยนพลางปลอบลกนอย “โลกไมเคยโหดรายกบเราเลยลก แตโลกใบนถกผคนทาราย พวกเขาพรอมใจกนทารายธรรมชาตอยางหนก ตดตนไม ทงขยะเพมมลพษ ทาใหโลกรอนขน ลกเคยไดยนไหมทเขาพดกนวา “เดดดอกไมดอกเดยวกสะเทอนถงดวงดาว” ไมวาใครจะทาอะไรทไหน มผลกระทบตอเนองไปถงกนไดหมดทงโลกเลยลก อดทนอกนดนะเดยวเรากจะไดกนอาหารแลวลก” เบองหนาของผเสอทงสอง ในทสดกพบกบพมดอกไมแหงความหวง สองแมลกตางรบเขาไปดมนำาหวานจากเหลาเกสรดอกไม ลกผเสอขณะดมนำาหวานกครนคดถงสงทแมเลาใหฟง มนษยทำารายธรรมชาต ทำาใหโลกกลายเปนแบบน…เดดดอกไมดอกเดยวกสะเทอนถงดวงดาว ??ลกผเสอมองดอกไมทอยรอบๆ แลวเขากคดบางอยางได….ในมมทกลบกน “แคเดดดอกไมดอกเดยวกสะเทอนถงดวงดาวแลว ถาอยางนน... ผมทเปนผเสอ กสามารถชวยผสมเกสร ชวยขยายพนธตนไม คงจะมคณคามากมายตอโลกใบนได ผมจะทาเพอทสกวนดอกไมจะงอกงามเบงบานไปทวโลก” ลกผเสอกลาวดวยแววตาทเปลงประกายไปดวยความหวง นทานเรองนสอนใหรวา จงชวยกนรกษาธรรมชาต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

249

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รอง ชนประถมศกษ�ปท 3

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคมแผนก�รจดกจกรรมท 21 ต�นภยห�งไกลย�เสพตด เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอตระหนกถงโทษและพษภยของยาเสพตดทอยใกลตว2. เนอห�

ยาเสพตดเปนปญหาสำาคญทสงผลกระทบตอชวต และอนาคตของเดกและเยาวชน ลกเสอจงควรตระหนกในโทษและพษภย และหลกเลยงใหหางไกลยาเสพตด3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ขวดนำา และถวยนำา 3.3 นทานสอนใจ4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (แกรนดฮาวล ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอเกม 4.3 หมลกเสอแขงขนกรอกนำาลงขวดโดยผกำากบแจกนำาทบรรจเตมขวดใหหมละ 1 ขวด และแจกถวยพลาสตกใหลกเสอคนละ 1 ใบ การแขงขน แบงเปน 2 รอบ รอบท 1 ใหนายหมเทนำาในขวดแจกใสถวยของลกเสอในหมทกคนจนหมดขวด แลวใหลกเสอแตละคนกรอกนำาในถวยลงขวดจนหมด นายหมเอาขวดนำามาเปรยบเทยบกน นำาในขวดของหมใดมมากทสดเปนผชนะ แตละหมเกบขวดนำาของตนไวเปรยบเทยบกบรอบท 2 รอบท 2 ผกำากบแจกขวดนำาขวดใหม ใหหมลกเสอดำาเนนการเหมอนรอบแรก แตใหทกคนหมนรอบตวเอง 3 รอบกอนกรอกนำาลงขวด ทกหมนำาขวดนำามาเปรยบเทยบกนหมใดเหลอมากทสดเปนผชนะ 4.4 ผกำากบใหนายหมนำาขวดนำาของหมในรอบแรก มาเทยบกบรอบท 2 แลวตงคำาถามในกองลกเสอวา “ทาไมนาในรอบท 2 ของทกหม จงเหลอนอยกวาในรอบแรก” 4.5 ผกำากบสมถาม 2-3 คน แลวสรปวา การหมนรอบตวนน เปรยบเหมอนการใชยาเสพตด ซงมผลเสยตอการควบคมตวเองและความสามารถของคนผนน จงทำาใหกรอกนำาแลวนำาหกมากกวาตอนทไมหมนตว 4.6 ใหลกเสอจบคคยกน ชวยกนคดวายาเสพตดใกลตวทลกเสอรจก มอะไรบาง และจะหลกเลยงไดอยางไร 4.7 ผกำากบสมถาม 2-3 ค และใหคอนๆ เพมเตม ผกำากบชวยเพมเตมและสรป (ไมลองใชยาเสพตด /ขอรองดวยความหวงใยใหคนในครอบครวเลก บหร และเหลา) 4.8 ผกำากบใหขอคดทเปนประโยชน 4.9 ผกำากบเลานทานสอนใจ 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ แกรนดฮาวส ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรม และการแสดงความคดเหน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 3

250

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 21

เพลง

เพลง ย�เสพตด

ดมเหลาทาลายชวต ยาเสพตดทาลายสงคมลกเสอไมควรนยม ไมควรชนชมสบบหรกญชามอรฟน ฝน เฮโรอน ทารายรางกายเหยวแหงโรยราทดลองกบอบายมข จะตองทนทกขตลอดเวลา

นท�นสอนใจ

เรอง เพอนทรยศ

สนขจงจอกกบลาเปนเพอนกน พวกมนสญญากนวาจะคอยชวยเหลอซงกนและกนยามมภย วนหนงขณะทสตวทงสองตวออกไปลาเหยอดวยกน สนขจงจอกเหลอบไปเหนสงโตตวหนงกำาลงเดนตรงมา มนรบบอกลาวา “ลาเพอนรก ทานรออยทนกอนนะ ขาจะอาสาเดนไปเจรจาผกมตรกบสงโตตวนนเสยกอน พวกเราจะไดปลอดภย” วาแลวสนขจงจอกกเดนตรงเขาไปหาสงโต มนบอกกบสงโตวาถาสงโตปลอยมนไป มนจะลอลวงลามาใหกนอยางสะดวกสบาย ไมตองวงไลจบใหเหนอย ในทสดลากตกเปนเหยอของสงโต พอกนเสรจ สงโตกหนมาตะปบสนขจงจอกกนเปนอาหาร กอนตายสนขจงจอกกพดเปนเชงตดพอวา “ทานไมนาทรยศกบขาเลย” สงโตหวเราะกอนจะตอบวา “ทเจายงทรยศกบลาทเปนเพอนของเจาได ทาไมขาจะทรยศตอเจาไมได” นทานเรองนสอนใหรวา บคคลทไรสจจะ อยาพงหวงสจจะจากผอน

ทมา ชลพร และพศาล. นทานอสป เลม 4. 2544 : 31

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

251

ภ�คผนวก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

252

ภ�คผนวก ก

ทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ

องคประกอบทกษะชวต 6 ค 3 ด�น

คว�มหม�ยและองคประกอบทกษะชวต ทกษะชวต เปนความสามารถทางจตสงคม ทจะจดการกบปญหาตางๆ รอบตวในสภาพสงคมปจจบน และเตรยมพรอมสำาหรบการปรบตวในอนาคต องคประกอบทกษะชวต ม 12 องคประกอบ จดเปน 6 ค โดยแบงตามพฤตกรรมการเรยนร 3 ดาน ดงน

ความตระหนกรในตน

ความเหนใจผอน

ความภาคภมใจในตวเอง

ความรบผดชอบตอสงคม

การจดการกบอารมณและความเครยด

การตดสนใจและการแกไขปญหา

ความคดสรางสรรค

ความคดวเคราะหวจารณ

การสรางสมพนธภาพและการสอสาร

พทธพสยจตพสย ทกษะพสย

แผนภาพท 1 องคประกอบของทกษะชวต

1. ด�นพทธพสย เปนองคประกอบรวมและเปนพนฐานของทกองคประกอบ ไดแก • ความคดวเคราะหวจารณ เปนความสามารถทจะวเคราะห แยกแยะ ขอมล ขาวสาร ปญหา และสถานการณตางๆ รอบตว • ความคดสรางสรรค เปนความสามารถในการคดออกไปอยางกวางขวาง โดยไมยดตดอยในกรอบ จดเปนองคประกอบทสำาคญทสดในการแกปญหา 2. ด�นจตพสย หรอ เจตคต ม 2 ค คอ คท 1 ความตระหนกรในตนเอง และ ความเขาใจ/เหนใจผอน คท 2 เหนคณคาตนเอง และ ความรบผดชอบตอสงคม • ความตระหนกรในตนเอง เปนความสามารถในการคนหาและเขาใจในจดดจดดอยของตนเอง และความแตกตางทตนเองมกบบคคลอน ไมวาจะในแงความสามารถ เพศ วย ระดบการศกษา ศาสนา สผว ทองถน สขภาพ ฯลฯ • ความเขาใจ/เหนใจผอน เปนความสามารถในการเขาใจความรสกและเหนอกเหนใจบคคลทแตกตางกบเรา ไมวาจะในดานเพศ วย ระดบการศกษา ศาสนา สผว ทองถน วย สขภาพ ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

253

• เหนคณคาตนเอง เปนความรสกวาตนเองมคณคา เชน ความมนำาใจ รจกให รจกรบ คนพบและภมใจในความสามารถดานตางๆ (เชน สงคม ดนตร กฬา ศลปะ การเรยน ฯลฯ) ของตนเอง โดยมไดมงสนใจอยแตในเรองรปราง หนาตา เสนห หรอความสามารถทางเพศ ฯลฯ เทานน • ความรบผดชอบตอสงคม เปนความรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคมและมสวนรบผดชอบในความเจรญหรอเสอมของสงคม ความรบผดชอบตอสงคม มสวนสมพนธใกลชดกบความภมใจในตนเอง เพราะคนทเหนคณคาตนเองจะมแรงจงใจทจะทำาดกบผอนและสงคมมากขน 3. ด�นทกษะพสยหรอทกษะ ประกอบดวย 3 ค คอ คท 1 การสรางสมพนธภาพและการสอสาร คท 2 การตดสนใจและการแกไขปญหา คท 3 การจดการกบอารมณและความเครยด • ทกษะการสรางสมพนธภาพและการสอสาร เปนความสามารถในการใชคำาพดและภาษาทาทาง เพอสอสารความรสกนกคดของตนเองและความสามารถในการรบรความรสกนกคดของอกฝายหนง • ทกษะการตดสนใจและการแกไขปญหา เปนความสามารถในการรบรปญหาและสาเหตของปญหา หาทางเลอกไดหลากหลาย วเคราะหขอดขอเสยของแตละทางเลอก และตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกไขปญหาทเหมาะสมทสด • ทกษะการจดการกบอารมณและความเครยด เปนความสามารถในการรบรอารมณตนเอง ประเมนและรเทาทนวาอารมณจะมอทธพลตอพฤตกรรมของตนอยางไร และเลอกใชวธจดการกบอารมณทเกดขนไดเหมาะสม การจดการความเครยดเปนความสามารถในการรบรระดบความเครยดของตนเอง รสาเหต หาทางแกไข และมวธผอนคลายความเครยดของตนเองอยางเหมาะสม

ทกษะชวตกบก�รพฒน�เย�วชน เมอแบงเดกออกเปน 3 กลม คอ เดกปกต เดกกลมเสยง และเดกทมปญหาแลว ทกษะชวตจะเปนกลยทธสำาคญในการสงเสรมภมคมกนทางสงคมใหกบเดกปกตและเดกทกคน สำาหรบเดกกลมเสยงตองมการสอนทกษะชวตเฉพาะแตละปญหา มครทปรกษาและระบบดแลชวยเหลอนกเรยนรองรบ เดกทมปญหาแลวตองใชการดแลเปนรายบคคล และระบบสงตอยงวชาชพเฉพาะทเกยวของ

กลยทธก�รพฒน�เย�วชน

เปาหมาย จดมงหมาย กลยทธ ผปฏบตมตของบรการ

เดกปกต/เดกทกคน

เดกกลมเสยง

เดกมปญหา

มนคง/เปนสข

ปกต มนคง/เปนสข

ปกต

สงเสรม

ปองกน

แกไข

ทกษะชวต

การเปนทปรกษา(ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน)

ใหการปรกษา/สงตอ

คร

ครทปรกษา

ครแนะแนว/ระบบบรการเฉพาะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

254

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอต�นภยย�เสพตด

ตวอย�งทกษะชวตเฉพ�ะ

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

ร/เขาใจ ภยอนตรายและความเสยงตอปญหาสารเสพตด

หาแนวทางในการปองกนตนเองและผอน

ตระหนกวาสารเสพตดเปนภยใกลตว ตองรเทาทนและหลกเลยง

เขาใจ/เหนใจผไดรบผลกระทบจากสารแสพตด

ไมมพฤตกรรมเสยง/ปองกนตนเองและผอนจากปญหาสารเสพตด

เตอน/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/มทปรกษา

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

ไมเกดปญหาอารมณ/จตใจ อนจะนำาไปสการใชสารเสพตด

องคประกอบ วตถประสงค

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอประช�ธปไตย

องคประกอบ

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

ร/เขาใจ หลกการประชาธปไตยทถกตอง

มแนวทางในการสงเสรมประชาธปไตยสำาหรบตนเองและผอน

ตระหนกในความสำาคญของการรกษาและใชสทธของตนเองในทางทถกตอง

ยอมรบและเคารพในสทธของผอน

ตระหนกวาประชาธปไตยเรมทตนเอง ตนเองตองมสวนรวมรบผดชอบในการสรางสรรคประชาธปไตยในสงคม

ชกชวน/รณรงค/ปชส.สรางความเขาใจ/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/หาคำาปรกษา/จดการความขดแยง

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

ไมเกดปญหาอารมณ/จตใจ อนจะนำาไปสการใชอารมณและความรนแรงในการแกปญหา

วตถประสงค

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

255

องคประกอบ

องคประกอบ

วตถประสงค

วตถประสงค

ทกษะชวตเพอปองกนเอดส

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอคณธรรมคว�มเปนไทย

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

ร/เขาใจ ธรรมชาตการดำาเนนโรค หลกการตดตอ/ไมตดตอ การดแลรกษา การปองกน วเคราะหสถานการณเสยงได

มแนวทางในการปองกนเอดสสำาหรบตนเองและผอน

ตระหนกวาเอดสและเพศเปนเรองใกลตว รเทาทนความเสยง

เหนใจผไดรบผลกระทบจากเอดส/ เคารพในสทธ/ยอมรบการอยรวมกนในสงคม

ตระหนกถงคณคาทแทซงเปนคณคาภายในตวคน ไมใชวตถและคณคาภายนอก/เพศสมพนธทรบผดชอบและปลอดภย

เตอน/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/หาคำาปรกษา

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

เนนการจดการอารมณและความรสกทางเพศ มวธระบายออกไดเหมาะสม

วเคราะหและประเมนผดถกของตนเองและสงคมไดตามความเปนจรง

มแนวทางในการปรบตว พฒนาตนเองและสงคมไปสเปาหมายทตองการ

รจกและเขาใจตนเองอยางถองแท/มเปาหมายทเปนคณคาของชวต

ยอมรบนบถอและซาบซงในความดและคณคาของผอน

ภมใจในคณคาทอยภายในตนเอง ซาบซง/เหนคณคา/สงเสรมคณธรรม ความเปนไทยในสงคม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

256

กระบวนการเรยนการสอนดานเจตคต เปนความคดความเชอทมความรสกประกอบอยดวย ระดบการเรยนรของผเรยน มไดตงแตนอยสดคอ

ตระหนก รบร สนใจ

ตอบสนอง

ยอมรบ

สรางคานยม

สงสด คอ การสรางลกษณะนสยจากคานยม

เขาใจแนวคด

เหนคณคา

เชอวาเปนไปได

มองเหนแนวทางปฏบต

ลงมอทดสอบ

พงพอใจการทดสอบ

ฝกปฏบตในชวตจรง

ปฏบตจนเปนนสย

สำาหรบการปรบเปลยนพฤตกรรมนน เปนสงททำาไดยากกวา เพราะมเจตคตและพฤตกรรมเดมอยแลว การจะแทนทดวยสงใหมจงตองการการพสจนอยางมนใจ มระดบขนการเปลยนแปลงดงน

คณธรรม จรยธรรม เปนการเรยนรดานจตวญญาณ ซงเปนเรองของคณคาและความดงาม การปลกฝงในเรองนจงควรเรมตงแตวยเดกเลก และตอเนองไปจนโต

ตระหนก รบร สนใจ

เหนคณคา

เชอวาเปนไปได

มองเหนแนวทางปฏบต

ฝกปฏบตในชวตจรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

257

ทกษะชวตสร�งไดอย�งไร สรางไดดวย 2 วธการใหญๆ คอ 1. เกดจากการเรยนรเองตามธรรมชาต ขนกบประสบการณและการมแบบอยางทด ดงนนจงไมมทศทางแนนอน และกวาจะเรยนรกอาจชาเกนไป 2. สรางโดยกระบวนการเรยนการสอน ทยดผเรยนเปนศนยกลาง ซงเดกไดเรยนรรวมกนในกลมผานกจกรรมในรปแบบตางๆ โดยเดกตองมสวนรวมทงทางรางกายคอลงมอปฏบต และทางความคดคอการอภปรายแลกเปลยนความคดและประสบการณ เพอสรางองคความรใหมรวมกน

วธเรยนรของบคคล

อาน 10%

ฟง 15%

เหน 23 %

อภปราย 55 %

กจกรรม/ประสบการณ 75 %

สอนผอน 95 %

ก�รสอนทยดผเรยนเปนศนยกล�ง

• สร�งคว�มร (Construction) กจกรรมทใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญาคนพบความรดวยตนเอง• ปฏสมพนธ (Interaction) กจกรรมตองสงเสรม ปฏสมพนธกบผอนและแหลงความรทหลากหลาย• เปนกระบวนก�ร (Process Learning) • มสวนรวม (Physical Participation) มสวนรวมดานรางกาย ลงมอกระทำากจกรรมในลกษณะตางๆ• มก�รประยกตใช (Application)

การมสวนรวมทางสตปญญาทำาใหเกดทกษะชวต 2 องคประกอบแกนหลกคอความคดวเคราะหและความคดวจารณ ปฏสมพนธในกลมเพอทำากจกรรมรวมกน ทำาใหเดกไดฝกองคประกอบทกษะชวต ดานทกษะทง 3 ค คอการสรางสมพนธภาพและการสอสาร การตดสนใจและการแกไขปญหา การจดการอารมณและความเครยด การฟงความคดเหนของคนอน ทำาใหเขาในคนอนมากขน ขณะเดยวกนกเกดการไตรตรองทำาความเขาใจและตรวจสอบตนเอง จดเปนองคประกอบทกษะชวตดานเจตคตคอ การเขาใจตนเอง และเขาใจ/เหนใจผอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

258

การไดรบการยอมรบจากกลม การทำางานสำาเรจไดรบคำาชม ทำาใหเกดความภมใจและเหนคณคาตนเอง นำาไปสความรบผดชอบมากขน ทงตอตนเองและสงคม กระบวนการและการมสวนรวม ชวยใหกจกรรมสนกสนานนาสนใจ และนำาไปสจดประสงค รวมทงการประยกตใชเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเชอมองคความรใหมทเกดขนเขาสชวตจรง วาไดเกดการเรยนรอะไรและนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร

ทกษะชวต และทกษะก�รดำ�รงชวต ทกษะชวตเปนความสามารถทางจตสงคม เพอใชจดการกบปญหารอบๆ ตว ในขณะททกษะการดำารงชวตเปนทกษะทใชในกจวตรประจำาวน ในเรองพนฐานของชวต มกเปนทกษะทางกายภาพ เชน การแตงตว การทำาอาหาร การออกกำาลงกาย การใชชวตในคาย เปนตน ในปจจบนปญหาสงคมและสภาพแวดลอมรอบตวเดก เปลยนแปลงไปอยางมาก ซงเปนผลจากการพฒนาดานเศรษฐกจทไมสมดลยกบดานสงคม ในขณะทพอแมผปกครองมเวลา ความสามารถและศกยภาพในการดแลเอาใจใสเดกนอยลง จงพบปญหาพฤตกรรมในเดกแตละวยไดสงขน การเพมภมคมกนทางสงคมใหกบเยาวชนในสภาพสงคมปจจบน จงตองจดใหมการเรยนการสอนทสรางทกษะชวตใหมากขน และสอดคลองกบปญหาของเดก ทงการเรยนการสอนใน 8 กลมสาระการเรยนร และในกจกรรมพฒนาผเรยน โครงการนจงมจดประสงคในการพฒนากจกรรมลกเสอใหเนนทกษะชวตมากขน โดยยงคงหลกสตรลกเสอตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตไวดวย

8 กลมส�ระก�รเรยนร กจกรรมพฒน�ผเรยน

ก�รสอนทกษะชวต

กจกรรมแนะแนว กจกรรมเพอสงคมและส�ธ�รณประโยชน

ลกเสอ/เนตรน�ร/บำ�เพญประโยชน/นศ.วช�ทห�ร

กจกรรมนกเรยน

กจกรรมชมนม ชมรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

259

กระบวนก�รลกเสอ (Scout movement) เปนกระบวนการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนองสำาหรบเยาวชน เพอสรางเยาวชนทมจตใจเสยสละ รบผดชอบและอทศตนแกสงคม ดวยวธการลกเสอ (ตามคำานยามของลกเสอโลก) เปนกระบวนการทางการศกษาสวนหนง ซงมงพฒนาสมรรถภาพของบคคล ทงทางสมอง รางกาย จตใจ และศลธรรม เพอใหเปนบคคลทมความประพฤตดงาม ไมกระทำาตนเปนปญหาของสงคม และดำารงชวตอยางมความหมายและสขสบาย (แนวการจดกจกรรมพฒนาผเรยน 2552- สพฐ.)

หลกก�รลกเสอ (Scout principle) ลกเสอโลกเนนหน�ทหลก 3 ประก�ร คอ

1. ตอตนเอง พฒนาตนเองทงดาน รางกาย สตปญญา จรยธรรม จตใจ สงคม และจตวญญาณ 2. ตอผอน คอการเคารพ ใหเกยรต ชวยเหลอผอน รวมถงสงคมและสงแวดลอม 3. ตอพระเจา (จตวญญาณ) คอการแสวงหาและดำาเนนชวตอยางมคณคาและมความหมาย ลกเสอไทยมหลกก�ร 5 ขอคอ

1. รบผดชอบตอการพฒนาตนเองอยางตอเนอง 2. เขารวมพฒนาสงคม ยอมรบ เคารพในเกยรตและศกดศรผอน และเพอนมนษยทกคน รวมทงธรรมชาตและสรรพสงทงหลายในโลก 3. มศาสนาเปนหลกยดทางใจ 4. จงรกภกดตอพระมหากษตรยและประเทศชาต 5. ยดมนในคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ

วธก�รลกเสอโลก (Scout method) ม 8 องคประกอบ แบงเปน 3 กลม กลมท 1 เยาวชนเปนศนยกลาง โดยผใหญมหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม กลมท 2 มกจกรรมทบรรลวตถประสงคในการพฒนาเยาวชนอยางตอเนองและเปนระบบ กลมท 3 ม 6 องคประกอบ ไดแก 1. ยดมนตอคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ 2. ใชระบบสญลกษณเปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง 3. ระบบหม (กลมเรยนรรวมกน) 4. เรยนรใกลชดธรรมชาต 5. เรยนรจากการลงมอปฏบต/เกม 6. เรยนรจากการบรการผอน

วธก�รลกเสอไทย (ต�มหลกสตรแกนกล�ง พ.ศ.2551) ม 7 องคประกอบคอ 1. ความกาวหนาในการเขารวมกจกรรม 2. การสนบสนนโดยผใหญ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

260

3. ยดมนในคำาปฏญาณและกฎ 4. การใชสญลกษณรวมกน 5. ระบบหม 6. การศกษาธรรมชาต 7. เรยนรจากการกระทำา

วธก�รลกเสอสร�งทกษะชวตไดอย�งไร วธการลกเสอ มองคประกอบครบทง 5 ประการ ของกระบวนการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง การสรางทกษะชวตทง 12 องคประกอบ เกดขนดวยกจกรรมดงตารางตอไปน

วธก�รลกเสอสร�งทกษะชวตไดอย�งไร

องคประกอบ

คดวเคราะหคดสรางสรรค

ตระหนกรในตนเขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สรางสมพนธภาพและสอสารตดสนใจและแกไขปญหาจดการอารมณและความเครยด

วตถประสงค

อภปรายแลกเปลยนความคดเหนทตองคดวเคราะห/สงเคราะห ตลอดเวลาจดกจกรรมใหคดนอกกรอบ งานศลป การแสดง งานฝมอ ฯลฯ

การเรยนรทพฒนาขนจากภายในตวเดก เปนผลจากปฏสมพนธ แลกเปลยนความคด ความเชอในกลม ไดทำาความเขาใจตนเองและผอน ฝกทจะยอมรบและเคารพในสทธและความคดเหนของผอน

การยอมรบจากเพอน ทำาชนงานสำาเรจ คำาชมเชยจากเพอนและผใหญ การเคารพใหเกยรตซงกนและกน สงผลใหมวนยและความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวมมากขน

ประสบการณ ปฏสมพนธในกลม การทำางานรวมกนการเรยนรและการฝกฝน

ขนตอนก�รวจยและพฒน�หลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต 1. ศกษาความเปนไปไดในการพฒนาหลกสตร 2. ศกษาเอกสาร งานวจย และสมภาษณผเชยวชาญ หลกสตรลกเสอไทยและตางประเทศ 3. กำาหนดกรอบแนวทางพฒนาหลกสตร 4. ประชมเชงปฏบตการ ยกรางหลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต 5. หาเหตการณสำาคญ (ปญหาจรงของเดกแตละวย) ทเกยวของกบผลการเรยนรทตองการ โดยการสนทนากลมกบคร ผปกครอง และนกพฒนาเยาวชน 6. เชญผเชยวชาญดานกจกรรมเดกและเยาวชนมาใหความคดเหนเกยวกบการออกแบบกจกรรมทเหมาะสมกบแตละจดประสงคการเรยนร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

261

7. จดทำาหลกสตร แผนการสอน/คมอคร และคมอวทยากรสำาหรบฝกอบรมคร 8. ทดลองใชคมอคร 1 ปการศกษา (พ.ศ.2553) 9. ประเมนหลกสตร ปรบปรงพฒนา เพอการเผยแพร และ ขยายผลตอไป

ก�รพฒน�หลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต จากหลกการและวธการลกเสอ นำามาสวตถประสงคของหลกสตร ซงใชกำาหนดผลการเรยนร และสรางแผนการจดกจกรรมทสอดคลองกน

หลกการ + วธการลกเสอ

วตถประสงคหลกสตร

ผลการเรยนร

แผนการจดกจกรรม

ประเมนผล

หลกการ + วธการลกเสอ

วตถประสงคหลกสตรวตถประสงคหลกสตร

ผลการเรยนร

หลกสตรลกเสอเดมใชวชาเปนตวตงในการกำาหนดวตถประสงคหลกสตรและเนนไปททกษะการดำารงชวต ซงเปนทกษะทใชในกจวตรประจำาวนในเรองพนฐานของชวต

เนนทกษะชวตเดกเปนตวตง

เนนทกษะก�รดำ�รงชวตวช�เปนตวตง

ความคดสรางสรรคความคดวเคราะหวจารณ

เขาใจตนเอง เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง รบผดชอบตอตนเองและสงคม

สอสารสรางและรกษาสมพนธภาพ

ตดสนใจ แกไขปญหา

จดการอารมณจดการความเครยด

กจกรรมสญญลกษณ (ขบวนการลกเสอ / คำาปฏญาณและกฏ / วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย / พงและพฒนาตนเอง ชวยเหลอผอน / ทกษะทางลกเสอ / ใชชวตกลางแจง )

กจกรรมต�มคำ�ปฏญ�ณและกฏ 10 ขอ (มเกยรตเชอถอได / จงรกภกดตอชาต ศาสน กษตรย และซอตรงตอผมพระคณ / กระทำาตนใหเปนประโยชน / เปนมตรของทกคน เปนพนองกบลกเสอทวโลก/ สภาพเรยบรอย / เมตตากรณาตอสตว / เชอฟงคำาสงของบดามารดาและผบงคบบญชา ดวยความคารพ / มใจราเรง ไมยอทอตอความยากลำาบาก / มธยสถ / ประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ)

กจกรรมโครงก�ร สงแวดลอม ชมชน ชาตบานเมอง โลก

กจกรรมวช�พเศษ 10 กลม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

262

การจะปรบใหเปนกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตจงไดใชเหตการณสำาคญ และสภาพปญหาในชวตจรงของเดกแตละวย มาเปนตวตงในการกำาหนดโครงสรางหลกสตร โดยพจารณารวมกบวตถประสงคหลกสตรลกเสอโลก และแนวทางการพฒนาลกเสอไทย 8 ประการ เมอรวบรวมและตดทอนสวนทซำาซอนออกไป สรปไดเปนแนวทางพฒนาลกเสอ 4 ดาน คอ ดานรางกายและสงแวดลอม/ดานสตปญญาคานยมและเจตคต/ดานจตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล/ดานสมพนธภาพกบชมชน สงคม และวเคราะหผลการเรยนรได 15 หนวย ดงตารางตอไปน

ต�ร�งเปรยบเทยบวตถประสงคหลกสตรลกเสอโลก แนวท�งพฒน�ลกเสอไทย 8 ประก�รและหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต

ด�นของก�รพฒน�กบองคประกอบทกษะชวต

สากล (6)

รางกาย

สตปญญา

จรยธรรมจตใจ จตวญญาณสมพนธภาพทางสงคม

รางกายรบผดชอบตอสงแวดลอมสตปญญาสรางคานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม

สมพนธภาพระหวางบคคลสมพนธภาพตอชมชนสมพนธภาพทางสงคม

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญาคานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม และ สมพนธภาพระหวางบคคล

สมพนธภาพกบชมชนและสงคม

ทกษะชวต (4)ไทย (8)

ดานของการพฒนา องคประกอบทกษะชวต

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญา คานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล

สมพนธภาพกบชมชนและสงคม

รบผดชอบตอตนเองและสงคม

คดวเคราะหวจารณ คดสรางสรรคเขาใจตนเอง ตดสนใจแกไขปญหา

สอสาร/สรางสมพนธภาพ เหนคณคาตนเอง เขาใจ/เหนใจผอน จดการอารมณ/ความเครยด

รบผดชอบตอตนเองและสงคม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

263

ต�ร�งวเคร�ะหผลก�รเรยนร

ด�นร�งก�ยและสงแวดลอม

ตวอย�งก�รนำ�ผลก�รเรยนรม�จดทำ�แผนก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญา คานยม

และเจตคต

จตใจศลธรรม

และสมพนธภาพระหวาง

บคคล

สมพนธภาพกบชมชน

สงคม

หนวยท 1 สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3 สขภาพอนามย

หนวยท 4 ความปลอดภย

หนวยท 5 ดำาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7 การคดวเคราะห ตดสนใจ แกไขปญหา

หนวยท 8 จดด จดดอย และการพฒนาตนเอง

หนวยท 9 รกและศรทธา สถาบนชาต ศาสน กษตรย

หนวยท 10 ปฏบตตามวถไทยและภมปญญาทองถน

หนวยท 11 คณธรรม - จรยธรรม

หนวยท 12 สมพนธภาพและการสอสาร

หนวยท 13 จตอาสา บรการ

หนวยท 14 รกและหวงแหนสาธารณสมบตของชมชน/ชาต

หนวยท 15 รบผดชอบปญหาสงคม

สขภาพอนามย พฤตกรรมการกนไม

ถกตอง เลอกกนแต

ของชอบ

โรคอวน สมรรถนะทาง

กายตำากวามาตรฐาน

รไมเทาทนโฆษณาลกอม

ขนมขบเคยว

พฤตกรรมการกนไม

ถกตอง กนตามกระแส

นยม

โรคอวน/ขาดการออก

กำาลงกาย/สมรรถนะทาง

กายตำากวามาตรฐาน

รไมเทาทนสอโฆษณา

นำาอดลม บะหม/อาหาร

สำาเรจรป

พฤตกรรมการกนไมถกตอง

กนตามสะดวกและตาม

กระแสนยม

โรคอวน/ยาลดนำาหนก

รไมเทาทนสอโฆษณา

ผลตภณฑความงาม

อาหารเสรม

ดานของการพฒนา ผลการเรยนร

ผลการเรยนรลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ

เหตการณสาคญ/ปญหาทเกดขนจรงตามวย

รไมเทาทนสถานการณสขภาพ : โรคตดตอตามฤดกาล และการปองกน/ใชสอ IT มากเกนไป เสยสายตา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

264

เมอพจารณาปญหาทเกดขนจรงตามวยของเดก ในผลการเรยนรเรองสขภาพอนามย จะพบปญหาตามวยดงตารางดานบน และนำามาวเคราะหจดประสงคการเรยนรดงตารางดานลาง

พฤตกรรม

ก�รกนไมถกตอง/

โรคอวน

อ�ห�ร 5 หม/คำ�นวณแคลอร/

ส�รพษในอ�ห�ร/นำ�ดมสะอ�ด

ผลเสยจ�กโรคอวน/ก�รออกกำ�ลงก�ย ส�มญรนใหญ

ส�มญ

สำ�รองรเท�ทนสอโฆษณ�

วย กจกรรมหนวยท 3 สขภาพอนามย

ป. 1

ป. 2

ป. 3

ป. 4

ป. 5

ป. 6

ม. 1

ม. 2

ม. 3

อาหารดมคณคา (ประโยชนและคณคาของผก) รทนสอโฆษณา (ขนมของเลน) รจกโรค

ตดตอใกลตว และปองกน

กนอาหารครบ 5 หม/ตระหนกถงอทธพลสอโฆษณาทมผลตอการเลอกบรโภคอาหาร/ปอง

กนโรคตดตอตามฤดกาล

อาหารบนทอนสขภาพ/วเคราะหความนาเชอถอของโฆษณาสนคาและผลกระทบตอ

ผบรโภค/รเทาทนโรคและอบตเหตทเกดขนบอยๆ

เดกไทยไมกนหวาน (ตรวจสอบปรมาณนำาตาลในเครองดมและปองกนปญหาสขภาพท

เกดจากการบรโภคนำาตาล)/ออกกำาลงกายตามความถนด/กจกรรมสำารวจแหลงนำาดมใน

โรงเรยน

สารพษอาหารจากนำามนทอดซำา และอาหารอนๆ

รทนสอโฆษณา (นำาอดลม บะหมสำาเรจรป ขนมขบเคยว ลกอม) สำารวจวถชวตของคนออก

กำาลงกาย

เบองหลงกวยเตยว (เรยนรวธสบคนถงตนตอ/ทมาของอาหารทอาจใหโทษ)

ลกเสอไทยกายสมารท (ประเมนดชนมวลกายของตนเองและปรบพฤตกรรมการกนและ

การออกกำาลงกาย)

รทนสอโฆษณา (ยาลดนน. อาหารเสรม ผลตภณฑความงาม) สารพษปนเปอนในอาหาร

(บอแรกซ สารฟอกขาว ฟอรมาลน ฯลฯ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

265

เนอห�ส�ระในแผนก�รจดกจกรรม ประกอบดวย 1. ส�ระกจกรรมลกเสอต�มขอบงคบของคณะลกเสอแหงช�ต ไดแก 1.1 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสำารอง (ฉบบท 10) พ.ศ. 2522 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 1 สำาหรบลกเสอสำารอง) 1.2 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13) พ.ศ. 2525 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 2 สำาหรบลกเสอสามญ) 1.3 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ (ฉบบท 14) พ.ศ. 2528 หมวด 4 วชาพนฐาน ตามระดบลกเสอชนมธยมศกษาปท 1-3 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 3 สำาหรบลกเสอสามญรนใหญ) สำาหรบกจกรรมลกเสอตามขอบงคบ เพอการขอรบเครองหมายลกเสอชนพเศษ และเครองหมายลกเสอหลวง ไมไดนำามารวบรวมไวในคมอการจดกจกรรมลกเสอชดน 2. แผนก�รจดกจกรรมลกเสอในสวนทเปนส�ระจำ�เปนต�มขอบงคบลกเสอ ไดปรบปรงกจกรรมใหเสรมสรางทกษะชวตทวไปทง 12 องคประกอบ ซงเกดโดยกระบวนการเรยนรดวยวธการลกเสอ โดยเนนใหลกเสอทกคนไดมสวนรวมในการทำากจกรรม และแลกเปลยนเรยนร ในหมและกองลกเสอ ใหมากทสด 3. แผนก�รจดกจกรรมลกเสอในสวนส�ระกจกรรมทเนนทกษะชวต ไดออกแบบกจกรรมใหมเนอหาสาระเพอสรางภมคมกนทางสงคม โดยมงเนนใหเกดทกษะชวตเฉพาะปญหา ทสอดคลองกบวย พฒนาการและสถานการณทเปนปญหาสำาคญตามวยเดกและระดบชนป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

266

ภ�คผนวก ข

กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

การจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตนน ยงคงหลกการ และวธการของลกเสอไว ทกประการ แตเนนการสอดแทรกการเรยนรทกษะชวตเพมเขาไปดวยเพอตอบสนองวตถประสงคทรอบดาน และครอบคลมการดำารงชวตในปจจบน สอการเรยนการสอนประเภทกจกรรม เปนกระบวนการเรยนการสอนทใหผเรยนไดมโอกาสเรยนรประสบการณตางๆ ดวยตนเอง กจกรรมจะกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ มผลทำาใหมการรบรและเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมความสข เรยนรไดมากขนกวาเดมแตใชเวลานอยลง

คณค�ของสอก�รเรยนก�รสอนประเภทกจกรรม 1. สงเสรมใหผเรยนกลาแสดงออกและทำางานรวมกบผอนได 2. เกดความสนกสนานเพลดเพลน ซงเปนลกษณะเฉพาะของสอการสอนประเภทกจกรรม 3. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการกำาหนดขอบขาย เนอหา และวตถประสงค 4. ผเรยนไดฝกฝน พฤตกรรมการเรยนรทงทางดานความร เจตคต และทกษะ รวมทงความคดสรางสรรค และจนตนาการดวย

ประเภทของกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต เมอจดประเภทตามทกษะ/ความสามารถ ในการปฏบตกจกรรม แบงออกไดเปน 5 ประเภท คอ 1. กจกรรมก�รแสดงออก เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหลกเสอไดใชความสามารถในการแสดงออก แสดงความคดสรางสรรค จนตนาการในรปแบบตางๆ ซงมกจะเปนการจำาลองประสบการณตางๆ มาเพอการเรยนรไดงายและสะดวกขนหรอเปนสงทใชแทนประสบการณจรง เพราะศาสตรตางๆ ในโลก มมากเกนกวาทจะเรยนรไดหมดสนจากประสบการณตรงในชวต และบางกรณกอยในอดต หรอซบซอนเรนลบหรอเปนอนตราย ไมสะดวกตอการเรยนรจากประสบการณจรง ตวอยางกจกรรม เชน 1) สถานการณจำาลอง เปนการจดสภาพแวดลอมเลยนแบบความจรงใหใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสด เพอใหผเรยนไดฝกฝน แกปญหาและตดสนใจจากสภาพการณทกำาลงเผชญอยนนแลวนำาประสบการณแหงความสำาเรจไปเปนแนวทางในการแกปญหา 2) การสาธต กระบวนการทผสอนชวยใหผเรยนไดเกดการเรยนรตามวตถประสงค โดยการแสดงหรอกระทำาใหดเปนตวอยางใหความสำาคญกบกระบวนการทงหมดทผเรยนจะตองเฝาสงเกตอยโดยตลอด 3) เลานทาน 4) ละคร หนจำาลอง 5) เพลง ดนตร การเคลอนไหวตามจงหวะดนตร หมายถง กจกรรมทเนนการใชดนตรเปนสอในการเรยนรทงในแงเนอหาและความบนเทง ผอนคลาย และเขาถงวฒนธรรมตางๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

267

6) ศลปะ แขนงอนๆ เชน การวาดรป การปนดนเหนยว งานหตถกรรม การรอยดอกไม 7) การโตวาท ฯลฯ 2. กจกรรมก�รร�ยง�นและก�รสำ�รวจ เปนกจกรรมทเนนใหลกเสอไดเรยนรจากความเปนจรง/เหตการณจรง ในชวตประจำาวน ผานประสบการณตรงดวยตนเอง ซงเปนรากฐานสำาคญของการศกษา เชน การทำาแผนท การสำารวจ หมายถง การเรยนรผานสถานการณจรงดวยการลงพนทสำารวจ และจำาลองสงทไดเรยนรสแผนท ภาพ หรอสญลกษณ เพอแสดงความคดรวบยอดของสงทไดเรยนรนน ตวอยางกจกรรม การสมภาษณ การเปนผสอขาว การทำาสารคด การศกษานอกสถานท ชมชนศกษา การผลตสอ การทำาปมการจดนทรรศการ การสอดแนม สำารวจ แผนท เขยนเรยงความฯลฯ 3. กจกรรมก�รวเคร�ะหและก�รประเมน เปนการเรยนรทเกดจากการแลกเปลยนความคดเหนและรวมกนวเคราะห/ประเมน สงตางๆทเกดขน ตวอยางกจกรรม การเปรยบเทยบคณคา ประเมนความเสยง การทำาแผนทความคด ฯลฯ 4. เกมและก�รแขงขน 4.1 เกม เปนกจกรรมทมกฎกตกา และลำาดบขนตอน ทเออใหลกเสอเกดการเรยนรผานการเลนเกม ใหขอคดทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ 4.2 การแขงขน เปนกจกรรมทมกตกาในการแขงขนและมการตดสนหาผชนะ เชน การตอบปญหาในเรองตางๆ เพอกระตนใหเกดความสนใจใฝรมากขน ฯลฯ 5. กจกรรมบำ�เพญประโยชน เปนกจกรรมสรางสรรคทเนนการฝกความเสยสละของลกเสอ ไดแก การจดกจกรรมการกศล การซอมของเลนใหนอง การดแลทำาความสะอาดสถานท การปลกและดแลตนไม การเกบผกจากแปลงไปประกอบอาหารเลยงนอง ฯลฯ

หลกก�รออกแบบกจกรรม 1. ก�รเลอกประเภทของกจกรรม ตองสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน • ผลการเรยนรดานพทธพสย มกเลอกใช กจกรรมการวเคราะหและการประเมน การรายงาน และการแขงขนตอบปญหาในเรองเนอหาทตองการใหเรยนร เปนตน • ผลการเรยนรดานจตพสย มกเลอกกจกรรมทสรางความรสกทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน กจกรรมการแสดงออก เกม กจกรรมบำาเพญประโยชน เปนตน • ผลการเรยนรดานทกษะ ถาเปนทกษะทางสตปญญานยมใชกจกรรมการวเคราะห และประเมนสวนทกษะทางกายภาพ เลอกไดเกอบทกประเภท 2. ก�รตงประเดนอภปร�ย เพอใหลกเสอไดรวมอภปรายแลกเปลยนความคดเหน ในเรองทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน • ผลการเรยนรดานพทธพสย ตงประเดนให วเคราะห/สงเคราะห/ประเมน เนอหาทตองการใหผเรยนเกดความเขาใจอยางถองแท เกดความคดรวบยอดทชดเจน และสามารถนำาไปประยกตใชไดจรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

268

• ผลการเรยนรดานจตพสย ตงประเดนใหเกดการโตแยงกนดวยเหตผลในเรองความคดความเชอ ทเกยวของกบเจตคตทตองการ เพอใหสมาชกแตละคนไดมโอกาสตรวจสอบความคดความเชอของตนเอง ทแตกตางจากคนอน ทำาใหเกดการปรบเปลยนความคดความเชอจากการโตแยงกนดวยเหตผลในกระบวนการกลม • ผลการเรยนรดานทกษะ ตงประเดนใหเกดความเขาใจอยางถองแทในขนตอนการทำาทกษะนนๆ เชน การวเคราะหความครบถวนในการทำาตามขนตอนของทกษะ การวเคราะหจดออน ทมกจะทำาทกษะนนๆ ไมสำาเรจ เปนตน 3. ก�รสรปคว�มคดรวบยอดและประยกตใช ทกกจกรรมควรมการสรปความคดรวบยอดทเกดขนใหชดเจน และเปดโอกาสใหไดลองประยกตใช ไดแก • ผลการเรยนรดานพทธพสย ความคดรวบยอดคอเนอหา องคความรทตองการใหเกดขน ประยกตใชโดยผลตซำาความคดรวบยอดในรปแบบทตางจากเดม เชน การทำารายงาน ทำาสรปยอ ฯลฯ • ผลการเรยนรดานจตพสย ความคดรวบยอดไมมเนอหา แตเปนความรสกและความคดความเชอทเกดขนภายในตวผเรยน ประยกตโดยการแสดงออกทสอดคลองกบเจตคตทเกดขน เชน การกระทำาทแสดงออกถงความซอสตย การกระทำาทแสดงออกถงความเปนสภาพบรษ สภาพสตร เปนตน • ผลการเรยนรดานทกษะ ความคดรวบยอดทเกดคอ ความเขาใจในขนตอนของทกษะอยางชดเจน และสามารถทำาทกษะนนๆ ได ประยกตโดยการฝกฝนทกษะนนจนชำานาญ

บรรณ�นกรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต บรรณ�นกรม

270

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 1-3

(ลกเสอสารอง). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2533.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 4-6

(ลกเสอสามญ) , 2533.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนมธยมศกษาปท 1-3

(ลกเสอสามญรนใหญ), (เอกสารอดสำาเนา)

กรมพลศกษาประจำาเขตการศกษา 8. นทานทเปนคตสอนใจ. (เอกสารอดสำาเนา) : มปท.,2537.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอวทยากรฝกอบรมทกษะชวตเพอการปองกนเอดส

ดวยการเรยนรแบบมสวนรวม, ม.ป.ท.: พมพครงท 1 สงหาคม 2541.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอการจดกจกรรมเพอพฒนาเดกดอยโอกาส. น.พ.อนนต อนแกว

บรรณาธการ ม.ป.ท. : พมพครงท 1 มถนายน 2544

กระทรวงศกษาธการ หลกสตรแกนกลาง. การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551.

คณะกรรมการลกเสอฝายพฒนาบคลากร สำานกงานลกเสอแหงชาต. คมอการฝกอบรมผบงคบบญชา

ลกเสอขนผชวยผใหฝกอบรมวชาผใหการฝกอบรมผกากบลกเสอ (Assistant Leadee Trainers course)

(A.L.T.C). โรงพมพ สกสค. : ลาดพราว, 2551.

จราวช คมจนทร. เกม/นนทนาการกลมสมพนธ. เอกสารอดสำาเนา : มปท., 2547.

มณฑาน ตนตสข, หนงสอผหญงอศจรรย. http://www.nantbook.com/webboard/detail.php?qID=116.

เปนแมเหลกดงดดความรกดดงายนดเดยว แครจกตวเองดด, สบคนเมอวนท 24 มนาคม 2553

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,

2550.

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 2 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,

2551.

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, อกษรเจรญทศน : กรงเทพฯ,

2550.

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย. คมออบรมวทยากร การจดกจกรรมลกเสอทเปนทกษะชวต.

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย, 2553.

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรม

ลกเสอทสอดคลองกบหลกสตรการจดการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544. ม.ป.ป. ม.ป.ท.

บรรณ�นกรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต บรรณ�นกรม

271

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรม

ลกเสอใหสอดคลองกบหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. โรงพมพครสภาลาดพราว,

2549.

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการพฒนา

หลกสตรการจดกจกรรมลกเสอในสถานศกษา พ.ศ. 2552. องคการคาของ สกสค., 2552.

สำานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง

หลกสตร และวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13) พ.ศ. 2525. โรงพมพครสภา : ลาดพราว, 2534.

สำานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง

หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ (ฉบบท 14) พ.ศ. 2528. องคการคาของครสภา : กรงเทพฯ,

2537.

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. โรงพมพครสภาลาดพราว,

2534.

อบลวรรณ แสนมหายกษ. เพลงลกเสอ. เอกสารประกอบการฝกอบรมผบงคบบญชาลกเสอสารอง สามญ

สามญรนใหญ ขนความรชนสง : (เอกสารอดสำาเนา), 2539.

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Scout_Jamboree

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Organization_of_the_Scout_Movement

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0db802ca17a2e96f&clk=wttpcts

http://www.inspect2.moe.go.th/3%20SS.ATC/index.html

http://www.lovesquare.com http://mathafaps.tripod.com/gentleman.htm, อยางไรจงเรยกวา

เปน “สภาพบรษ” , สบคนเมอวนท 23 มนาคม 2553

http://www.navyscoutclub.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=538687830

http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/RDPBImportantProject.aspx

http://www.scoutthailand.org/main/show_page.php?topic_id=56&auto_id=13&TopicPk=19

http://122.155.0.105/~scout/modules/news/article.php?storyid=7

บรรณ�นกรม (ตอ)

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอ

ทเนนทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

274

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นายพะนอม แกวกำาเนด กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาตและผตรวจการ

ลกเสอประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

2. นายมนตร เภกะนนทน ผอำานวยการสมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

3. นายแพทยยงยทธ วงศภรมยศานต นายแพทยทรงคณวฒ หวหนากลมทปรกษากรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข

4. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

5. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

1. นางจนตนา เผาจนดา ขาราชการบำานาญ

2. นายโสภณ จโลทก ขาราชการบำานาญ

3. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

5. นายวรนทร ศาสตรมาหา รองผตรวจการฝายวชาการประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

6. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

7. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ

สำานกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

8. นายณฐกจ บวขม ผอำานวยการโรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย กรงเทพฯ

9. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

10. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

11. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

12. นายสราวธ หวงด คร วทยาลยเทคนคกาญจนบร จ.กาญจนบร

13. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะทปรกษ�

คณะทำ�ง�นกำ�หนดกรอบก�รพฒน�หลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

275

14. นายอดมพร สารกจ คร กศน. อ.บางปะหน จ.พระนครศรอยธยา

15. วาท ร.ต.อภเดช เอยมสะอาด คร โรงเรยนพณชการสยามในพระอปถมภฯ กรงเทพฯ

คณะทำ�ง�นศกษ�รวบรวมเหตก�รสำ�คญเพอพฒน�กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นางจนตนา เผาจนดา ขาราชการบำานาญ

2. นายโสภณ จโลทก ขาราชการบำานาญ

3. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. นายชาครต ภวงคนนท นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

5. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

6. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

7. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ สพท.นครราชสมา เขต 1

8. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

9. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

10. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

11. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

12. นายสราวธ หวงด คร วทยาลยเทคนคกาญจนบร จ.กาญจนบร

13. นายอดมพร สารกจ คร กศน. อ.บางปะหน จ.พระนครศรอยธยา

14. วาท ร.ต.อภเดช เอยมสะอาด คร โรงเรยนพณชการสยามในพระอปถมภฯ กรงเทพฯ

คณะทำ�ง�นยกร�งหลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นางสาวจรรยา ธนะนมตร คร โรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย กรงเทพฯ

2. นางสาวพศมย ทพยนนท คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม จ.นครนายก

3. นางสาววรฐชฎา อววาท คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม จ.นครนายก

4. นางสมฤด ปนแกว คร โรงเรยนวดลาดพราว กรงเทพฯ

5. นางสาวจนจรา สงขไชย คร โรงเรยนวดลาดพราว กรงเทพฯ

6. นางสาวเดนเดอน ผาสนาม นกวชาการและฝกอาชพชำานาญการ

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานปราน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

276

คณะทำ�ง�นพฒน�และออกแบบกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

2. ผศ.ดร.พรรณวภา บรรณเกยรต อาจารยภาควชาสขภาพจตและจตเวช คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒองครกษ

3. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

4. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ สพท.นครราชสมา เขต 1

5. นายคำานง ยากองโค ผอำานวยการ โรงเรยนบานปางหลวง จ.เชยงราย

6. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

7. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

8. นางกลยาณย ปลาทอง ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเวยงแกววทยา จ.เชยงราย

9. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

10.นางสาวเดนเดอน ผาสนาม นกวชาการและฝกอาชพชำานาญการ

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานปราน

11. นายสรพล มโนหาญ ขาราชการบำานาญ

12. นายเกอ แกวเกต ผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน (YPDC)

13. นายสนทยา สวรรณเดช รองผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน(YPDC)

14. นายสรธร ศรเพญ นกกจกรรมเยาวชน กลมสอสายใย

15. นายทรงพล เพชรทอง นกกจกรรม กลมกจกรรมเยาวชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

16. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

17. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

18. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

19. นางกมลรตน บวเขยว เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

20. นายเกรยงศกด ฟองโหย เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

7. นางสาวกลยากรณ สารสภาพ นกกจกรรม กลมสอสายใย

8. นายทรงพล เพชรทอง นกกจกรรม กลมกจกรรมเยาวชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

9. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

277

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. นายคำานง ยากองโค ผอำานวยการ โรงเรยนบานปางหลวง จ.เชยงราย

3. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

4. นายจรญ เขนย ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

5. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

6. นางกลยาณย ปลาทอง ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเวยงแกววทยา จ.เชยงราย

7. นายประพนธ อนทยศ ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลนางแล จ.เชยงราย

8. นายมานพ ใจเยน ครชำานาญการ โรงเรยนบานฟารมสมพนธกจ จ.เชยงราย

9. นายสรพล มโนหาญ ขาราชการบำานาญ

10. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

11.นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะทำ�ง�นจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

โรงเรยนททดลองใชคมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร) อ.เมอง จ.เชยงราย

2. โรงเรยนดอยลานพทยา อ.เมอง จ.เชยงราย

3. โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร) อ.เมอง จ.เชยงราย

4. โรงเรยนเมองเชยงราย อ.เมอง จ.เชยงราย

5. โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด อ.เมอง จ.เชยงราย

6. โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.เชยงราย

7. โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

8. โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

9. โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

10. โรงเรยนสามคครถไฟ อ.เมอง จ.นครราชสมา

11. โรงเรยนบานบประชารฐพฒนา อ.เมอง จ.นครราชสมา

12. โรงเรยนบานดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

13. โรงเรยนตรนมตรวทยา อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

14. โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

15. โรงเรยนหลวงครวทยา อ.ปากพนง จ.นครศรธรรมราช

16. โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

17. โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

18. โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

278

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงาน กรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

3. นายพนส บญวฒนสนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนชำานาญการ สำานกพฒนากจกรรม

นกเรยน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. ผศ.ดร.พรรณวภา บรรณเกยรต อาจารย ภาควชาสขภาพจตและจตเวช คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒองครกษ

5. ดร.สภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

6. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ขาราชการบำานาญ

7. นายสนทยา สวรรณเดช นกกจกรรมเยาวชน

8. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

9. นายจรญ เขนย ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

10. นางศรพรรณ ขเสว คร โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

11. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

12. นางระภาพรรณ รมใหม คร โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร)

จ.เชยงราย

13. นางสกานดา นาระตะ คร โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร)

จ.เชยงราย

14. นายภวศษฎ เจรญสข คร โรงเรยนบานสนโคง จ.เชยงราย

15. นางฉววรรณ ปญญา คร โรงเรยนบานสนโคง จ.เชยงราย

16. นายพระศกด สกลเวช คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

17. นายเทวารนทร ธรรมสอน คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

คณะทำ�ง�นปรบปรงคมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

19. โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

20. โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

21. โรงเรยนนครนายกวทยาคม อ.เมอง จ.นครนายก

22. โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

23. โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

24. โรงเรยนสตรศรสรโยทย เขตสาทร กรงเทพมหานคร

25. โรงเรยนสนตราษฏรวทยาลย เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

26. โรงเรยนวดบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

279

18. นายอฐวทย โทนะใจ คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

19. นางสนทร ปาล คร โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด จ.เชยงราย

20. นางอรพนท โพร คร โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด จ.เชยงราย

21. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ

สำานกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

22. นางสาวจฑามาส ชมเมองปก ผอำานวยการ โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

23. นางสายพรณ วงศกมทธศย คร โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

24. นางเจตนพฐ สจระกล คร โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

25. นางอมพร ขวญกลาง คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

26. นางสาวศภลกษณ พลเสวก คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

27. นางสาวสวาร เจยนโพธ คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

28. นายวชระ สวรรณะ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

29. นายสมบต สงวรณ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

30. นางนนทนา มสจจ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

31. นางสาวประมวล แทนขนทด คร โรงเรยนสามคครถไฟ อ.เมอง จ.นครราชสมา

32. นางสาวสรอร วงษรตนะ คร โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

33. นางรนภา ฮอหรนทร คร โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

34. นางสาวปนทพย ทอนเกาะ ผอำานวยการ โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง

จ.นครราชสมา

35. นางนนทนา มลเอก คร โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

36. นางมะล บำาเพญชอบ คร โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

37. นายแสวง อนทยน คร โรงเรยนดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

38. นายอนรกษ เศษรกษา คร โรงเรยนดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

39. นายอทศ หะยาจนทา คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

40. นางบรสกร โพธทรพย คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

41. นางสายสรย ปสยตานนท คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

42. นางสาวสภาวด เพยวสามพราน คร โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

43. นางสาวสภาพร วรานนทวนช คร โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

44. นายสมเกยรต บวนอย คร โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

45. นายคชกฤต สาสนะสข คร โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

46. นางสวมล อารจตร คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม อ.เมอง จ.นครนายก

47. นายชวลต ศตะปนย คร โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

48. นายประทป เชดผล คร โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

49. นางสาวชนอนงค กลชาตประภา คร โรงเรยนวดบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

50. นางสาวสภตรา กฤชประภา คร โรงเรยนสตรศรสรโยทย เขตสาทร กรงเทพมหานคร

51. นางวชร กมลเสรรตน คร โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

52. นายสามารถ อรณวรรณ คร โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

280

53. ดร.ไกรเดช ไกรสกล อาจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช

54. นายปณฐศกย แกวฟงรงส อาจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช

55. นางจารย เพชรทอง คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

56. นางสายทพย สขเจรญ คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

57. นางกมลทพย พลแกว คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

58. นายสรพงษ คำาฤทธ คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

59. นางมนสขวญ รกษา คร โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

60. นางรจ เดชเชยร คร โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

61. นางสวมล ไชยถาวร คร โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

62. นายไกรทพย จตอารย คร โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

63. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

64. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

65. นายเกรยงศกด ฟองโหย เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

3. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะบรรณ�ธก�ร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอสำ�รองทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�คมอฯ

281

โครงก�รก�รพฒน�หลกสตรและก�รบรห�รจดก�รกจกรรมลกเสอเพอเสรมสร�งทกษะชวต

1. นายพะนอม แกวกำาเนด กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต และ

ผตรวจการลกเสอประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

2. นายธวชชย ไทยเขยว อธบดกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

กระทรวงยตธรรม

3. นายวนย รอดจาย รองปลดกระทรวงศกษาธการ

4. นายแพทยยงยทธ วงศภรมยศานต นายแพทยทรงคณวฒ หวหนากลมทปรกษา

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

5. นายเดช วรเจรญศร ผอำานวยการสำานกเลขาธการ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

6. นางเบญจลกษณ นำาฟา ผอำานวยการสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

7. นายสภทร พนธพฒนกล ผอำานวยการสำานกพฒนากจกรรมนกเรยน

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

8. นายบณฑตย ศรพทธางกร ผอำานวยการสำานกงานคณะกรรมการการศกษา

เอกชน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

9. นายศภกร วงศปราชญ ผอำานวยการสำานกการลกเสอ ยวกาชาด และ

กจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

10. นายประยร อองกลนะ หวหนากลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการ

ศกษา สำานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร

เขต 2

11. นายนคม อนทรโสภา กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต

12. รศ.ไพรช พนธชาตร กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต

13. นายเกอ แกวเกต ผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน (YPDC)

14. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะกรรมก�รทปรกษ�โครงก�ร

ประธาน

รองประธาน

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

เลขานการ

ดำ�เนนก�รโดย สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท)

เลขท 8 ซอยวภาวดรงสต 44 ถนนวภาวดรงสต

แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0-2941-2320 โทรสาร 0-2561-5130, 0-2941-2338

www.ppat.or.th

สนบสนนโดย

สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

เลขท 979 ชน 34 อาคารเอสเอมทาวเวอร

ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน

เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0-2298-0500 โทรสาร 0-2298-0501

www.thaihealth.or.th

โครงก�รก�รพฒน�หลกสตรและก�รบรห�รจดก�รกจกรรมลกเสอเพอเสรมสร�งทกษะชวต

ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท)

เลขท 8 ซอยวภาวดรงสต 44 ถนนวภาวดรงสต

แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900