1. Bn Thng Cuc I. Gii PhngHuy c Smashwords Edition ***** Published by OsinBook2012 Copyright 2012 by Huy c & OsinBook2012 ISBN: 978-1-4675-5790-0 Huy c & OsinBook2012 gi bn quyn Thit k ba v trnh by: Phng Vn Vinh & Trn Minh Trit Bn giy in ti California, USA ISBN: 978-1-4675-5791-7 Pht hnh ton cu

2. All rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, no part of this publication may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form, or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise) without the prior written permission of both the copyright owner and the above publisher of this book. Bo lu ton bn quyn. Khng in li, sao chp, ti bn, phn pht, mt phn hay ton b cun sch, di dng in t hay giy, khi cha c s ng bng vn bn ca tc gi v nh xut bn.Smashwords Edition License Notes This ebook is licensed for your personal use only. This ebook may not be re-sold or given away to other people. If you would like to share this book with another person, please purchase an additional copy for each person you share it with. If you are reading this book and did not purchase it, or it was not purchased for your use only, then you should return to Smashwords.com and purchase your own copy. Thank you for respecting the authors work. Ch c php s dng sch in t ny cho mc ch c nhn. Khng c bn li hay chuyn cho ngi khc. Nu bn c mun chia s cun sch ny cho ngi khc, xin mua thm mt n bn cho tng ngi bn mun chia s vi. Nu bn c cun sch ny v khng mua n, hoc khng mua cho ring bn, th bn nn tr li Smashwords mua n bn ca mnh. Chn thnh cm n bn c tn trng quyn s hu bn quyn ca tc gi. 3. Bn Thng Cuc ca Huy c l quyn sch hay nht v lch s Vit Nam sau 1975 m ti c bit. Trn Hu Dng, i hc Wright, Ohio, USA Cun sch ny ni v nhng s tht khc lit, nhng v rt trung thc nn n khin ta bnh tnh hn trong th gii v gia t nc khc lit ngy nay. - Nguyn Ngc, i hc Phan Chu Trinh, Hi An, Vit Nam Bn Thng Cuc l tc phm thc nht, cho n thi im ny, ghi li mt giai on lch s khc lit, thng qua t liu, ca dn tc t bin c 1975 n nay. inh Quang Anh Thi, Nht bo Ngi Vit, California, USA Cun sch phn tch tnh hnh Vit Nam t nm 1975 - ca mt nh bo sinh ra v ln ln trong ch cng sn - mt cch chuyn nghip v cng bng him c. N l mt kho tng d liu qu bu, c th lm ngc nhin c nhng chuyn vin theo di chnh tr Vit Nam trong nhiu thp nin qua. Nguyn Mnh Hng, i hc George Mason, Virginia, USA "Huy c vit cng trnh kho cu lch s c sc ny vi lng tm trong sng v tay ngh lo luyn ca mt nh bo chuyn nghip c trch nhim trc vn mnh ca t nc. C cng minh lch s mi c ha gii dn tc thc s" Chu Ho, Nh Xut bn Tri Thc, H Ni, Vit Nam 4. Thng yu tng M c v hai con Thch Tho, c Trung 5. Suy cho cng trong mi cuc chin tranh Bn no thng th nhn dn u bi Nguyn Duy 6. Mc lc My li ca tc gi Li cm n Phn I: Min Nam Chng I: Ba Mi Thng T i t bng bin Xun Lc Tng Big Minh Tri Davis Nguyn Hu Hnh Si Gn trong vng vy Xe tng 390 u hng Tun tit Chng II: Ci to Nhng ngy u Ngy Quyn Ngy Qun on t Phn ng T v ci to Thm Nui Hc Tp Chng III: nh t sn Chin dch X-2 i tin Gian thng Ci to cng thng nghip t doanh Hai gia nh t sn Kinh t mi 7. Chng IV: Nn Kiu i qun th nm Hip nh Geneva Chi ngn khng qut xa Hong Sa S con nga thnh Troy Nn Kiu Phng n II Ban 69 V Ct Li Chng V: Chin tranh Bin gii Ty Nam Pol Pot i dy Khmer v Campuchia dn ch K Th Lch S Tht bi trong tn cng ngn chn (Pre-emptive War) Nht Bin o o lnh li khoc vo ngay Chng VI: Vt bin Vt bin T tr thc yu nc n thng dn Trc khi ti bin ng ti cc tri t nn Chng VII: Gii Phng Si Gn thay i Kinh t mi t sch Co ru Cch mng l o ln Lng ngi 8. Nhng ngi c sinh ra khng ng ca Cnh ca Thanh nin Xung phong Ni lon Si Gn li bt u gh l Phn II: Thi L Dun Chng VIII: Thng nht Nc Vit Nam l mt Bc ha Ch ngha x hi Con ng ca Bc Mi ngi lm vic bng hai L Dun v mi tnh min Nam Chp chnh v chuyn chnh Chng IX: X Ro B tc Mu dch quc doanh My b khng, cng nhn cuc rung Tho g Ngh quyt Trung ng 6 B gi vo lng Cm c x ro Khon chui ng Kit x ro, ng Linh lnh n Ai thng ai Chng X: i mi Hi ngh Lt Nhm gip vic mi Ngi ca nhng khc quanh lch s T chnh sch Kinh T Mi n chc thng thnh tr bao cp Gi-Lng-Tin N pho vo b tng 9. Khp li trang s L Dun Vai tr ca Mikhail Gorbachev Tuyn ngn i mi Bn tay L c Th Pht 89 Chng XI: Campuchia Pot u phum ta cui phum Xut khu cch mng T tng nc ln B c lp Phng Bc Hi ngh Thnh Campuchia thi hu Vit Nam Ph lc 1. S tht lch s v tng 390 v tng 384 Ph lc 2. Tng Big Minh sau 1975 Tc gi Danh mc sch tham kho 10. My li ca tc gi Khng ai c th i n tng lai mt cch vng chc nu khng hiu trung thc v qu kh, nht l mt qu kh m chng ta can d v c phn cng ng trch nhim. Cun sch ny bt u bng nhng cu chuyn xy ra trong ngy 30-4-1975. Ngy m ti, mt cu b mi ba, trc gi hc chiu, ang vt nhau ven i th nghe loa phng thanh truyn tin Si Gn gii phng. Thay v tip tc n thua, chng ti bung nhau ra. Min Nam, theo nh nhng bi hc ca chng ti, s chm dt hai mi nm rn xit lm than. Trong ci thi khc lch s y, trong u ti, mt sn phm ca nn gio dc x hi ch ngha, xut hin ngh: phi nhanh chng vo Nam gio dc cc bn thiu nin lm ng lc li. Nhng hnh nh min Nam n vi ti trc c khi ti c c hi ri lng qu ngho i ca mnh. Trn quc l Mt bt u xut hin nhng chic xe khch hiu Phi Long thnh thong tp li bn nhng lng xm xc x. Mt anh chng tc ngang vai, qun loe, nhy xung khch ri u ngoi cnh ca gn nh ch trong mt giy trc khi chic xe r ga vt i. Hng chc nm sau, ti vn nh hai ch chy sut bay bm, sc s sn hai bn thnh xe. Cho ti lc y, th ting Vit kh ln m chng ti nhn thy ch l nhng ch in hoa cng rn vit trn nhng bng khu hiu ku gi xy dng ch ngha x hi v nh M. Nhng g c a ra t nhng chic xe Phi Long thot u tht gin n: my chic xe p bng ln xp trn nc xe, cp nhn vng che trn ngn tay mt ngi lng tp kt va v Nam thm qu ra, con bp b nha - bit nhm mt khi nm nga v c th khc oe oe - buc trn ba l ca mt anh b i phc vin may mn. Nhng cun sch ca Mai Tho, Duyn Anh c cc anh b i giu di y ba l gip bn tr chng ti bit mt th gii vn chng gn gi hn Rng Thm Tuyt Dy1, Thp Ti Th y2. Nhng chic my Akai, radio cassettes, c nhng ngi hng xm tp kt mang ra, gip chng ti bit nhng ngi lnh 11. xa nh, m tin n cn nh m, nh em, ch khng ch c m Trng Sn nh Bc. C mt min Nam khng ging nh min Nam trong sch gio khoa ca chng ti. Ti vn li min Bc, chng kin thanh nin qu ti p p, o knh trong nhng nm c nc tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln ch ngha x hi, chng kin kht vng thay tri, i t, sp t li giang san ca nhng ngi va chin thng trong cuc chin min Nam, ri chng kin cng nhng con knh khng nhng v dng vi ch ngha x hi m cn gy ng lt qu ti mi ma ma ti. Nm 1983, ti c mt nm hun luyn Si Gn trc khi c a ti Campuchia lm chuyn gia qun s. Trong mt nm y, hai c em gi ca Trn Ngc Phong3, mt ngi bn hc chung trng s quan, hng tun mang ti cho ti bn, nm cun sch. Ti bt u bit n rp chiu bng, Nhc vin v sn khu ca nhc. Cho d kit qu sau tm nm gii phng, Si Gn vi ti vn l mt nn vn minh. Nhng nm y, gc ph no cng c my bc xch l va mi mn i khch va kn o c sch. H mi trong cc tri ci to tr v. Ti bt u tm hiu Si Gn t cu chuyn ca nhng bc xch l quen nh vy. Ma h nm 1997, mt nhm phng vin v nhiu l do phi ri khi t bo Tui Tr, gm on Khc Xuyn, ng Tm Chnh, Trung Qun, Nguyn Tun Khanh, Hunh Thanh Diu, Huy c. Chng ti thng xuyn gp g, chia s v trao i vi cc ng nghip nh Thy Nga, Minh Hin, Th Thanh, Phan Xun Loan... Th Thanh lc y cng va b buc thi chc tng bin tp bo Ph N Thnh Ph, v cng nh Tng Bin tp bo Tui Tr Kim Hnh trc , ch khng c tip tc ngh bo m mnh yu thch. Chng ti ni rt nhiu v th s, v nhng g xy ra trn th gii v t nc mnh. Mt hm nh Trung Qun, nh bo Tun Khanh, ngi va gp rc ri sau mt bi bo khen ngi ca s b coi l chng cng Khnh Ly, but ming ni vi ti: Anh phi vit li nhng g din ra t nc ny, y l lch s. Khng ai n cu ni ny ca Tun Khanh, nhng ti li b n eo bm. Ti tip tc cng vic thu thp t liu vi mt quyt tm c th hn: Ti hin giai on lch s y bi kch ca Vit Nam sau nm 1975 trong mt cun sch. 12. Rt nhiu th h, k c con em ca nhng ngi tng phc v trong ch Vit Nam Cng ha, sau ngy 30-4-1975 tr thnh sn phm ca nn gio dc x hi ch ngha. Nhiu ngi khng bit mt cch chc chn iu g thc s xy ra thm ch vi ngay chnh cha m mnh. Khng ch thng dn, cho n u thp nin 1980, nhiu chnh sch lm thay i s phn ca hng triu sinh linh nh Phng n II4, nh Z305 cng ch c quyt nh bi mt vi c nhn, nhiu ngi l y vin B Chnh tr cng khng c bit. Ni b ngi Vit Nam c nhiu ng , tranh ci khng cn thit v ch c th tip cn vi lch s qua nhng thng tin c cung cp bi nh trng v b my tuyn truyn. Khng ch cc thng dn, ti tin, nhng ngi cng sn c lng tri cng s n nhn s tht mt cch c trch nhim. Cun sch ca ti bt u t ngy 30-4-1975 - ngy nhiu ngi tin l min Bc gii phng min Nam. Nhiu ngi thn trng nhn li sut hn ba mi nm, git mnh vi cm gic bn c gii phng ha ra li l min Bc. Hy cho cc nh kinh t, chnh tr hc, v x hi hc nghin cu k hn hin tng lch s ny. Cun sch ca ti n gin ch k li nhng g xy ra Si Gn, Vit Nam sau ngy 30-4: ci to, nh t sn, i tin Cun sch ca ti cng ni v hai cuc chin tranh cui thp nin 1970, mt vi Khmer v mt vi ngi Trung Quc. Cun sch ca ti cng ni v ln sng vt bin sau nm 1975, v v s ng khi ca nng dn, ca cc tiu ch, tiu thng dnh ly ci quyn c t lo ly cm n o mc. T liu cho cun sch c thu thp trong hn hai mi nm. Trong vng ba nm, t thng 8-2009 n thng 8-2012, ti dnh ton b thi gian ca mnh vit. Bn tho cun sch c gi ti mt s thn hu v mt s nh s hc, trong c nm nh s hc uy tn ca M chuyn nghin cu v Vit Nam. Sau khi sa cha, b sung, thng 11-2012, bn tho hon chnh c gi n mt s nh xut bn trong nc, tuy nhin, n b t chi. Cho d mt s nh xut bn ting Vit c uy tn ti M v Php ng in, nhng lnh trch nhim c nhn v gi cho cun sch mt v tr khch quan, tc gi quyt nh t mnh a cun sch ny n tay bn c. y l cng trnh ca mt nh bo mong mi i tm s tht. Tuy tc gi c nhng c hi qu gi tip cn vi cc nhn chng v nhng thng tin quan 13. trng, cun sch chc chn khng trnh khi nhng thiu st, v s cn c b sung khi mt s ti liu c H Ni cng b. Hy vng bn c s gip ti hon thin n trong nhng ln xut bn sau. Lch s cn c bit nh n tng xy ra, v s tht l mt con ng i hi chng ta khng bao gi b cuc. Si Gn Boston, 2009-2012 14. Li cm n Trong qu trnh thu thp t liu vit cun sch ny, tc gi nhn c s gip ch tnh ca nhiu nhn vt lch s, s hp tc ca cc nhn chng, s ng gp ca cc ng nghip, v s ng h ca rt nhiu b bn. Tc gi c bit cm n cc nh lnh o tr li phng vn trc tip cho cun sch ny: Th tng V Vn Kit, Th tng Phan Vn Khi, Tng B th Mi, Tng B th L Kh Phiu, Ch tch Nc L c Anh, Ch tch Quc hi Nguyn Vn An, y vin Thng trc Thng v B chnh tr Phm Th Duyt, Ph Th tng Nguyn Mnh Cm, Ph Th tng V Khoan, Ph Th tng Nguyn Khnh, Ph Th tng Nguyn Cng Tn, B th Trung ng ng Hong Tng, cc Ph ch tch Hi ng B trng Nguyn nh Liu, Trn Phng, on Duy Thnh, y vin B chnh tr Nguyn H Phan, B th Trung ng ng Phan Minh Tnh, B th Trung ng ng Trn Quc Hng, Th trng Ngoi giao Trn Quang C, Thiu tng Nguyn Trng Vnh, Trung tng V Vit Thanh Xin cm n cc nh lnh o tr li cc cuc phng vn ca tc gi vi t cch l mt nh bo m mt phn ni dung c s dng trong cun sch ny: i tng V Nguyn Gip, Thng tng Trn Vn Tr, Tng B th Nguyn Vn Linh, Tng B th Nng c Mnh, Ch tch Quc hi Nguyn Hu Th, Ch tch Quc hi L Quang o, Ch tch Nc Nguyn Minh Trit, B trng Cng an L Minh Hng, i tng on Khu, i tng Phm Vn Tr, Ph Ch tch Nc Nguyn Th Bnh, y vin Thng trc B Chnh tr Phan Din Cun sch khng th hon thnh nu khng c s gip , hp tc v t vn ca nhng ngi gip vic, nhng ngi c nhiu nm gn gi vi Ch tch H Ch Minh, Th tng Phm Vn ng nh ng Trn Vit Phng, ng V K; ca nhm gip vic Tng B th L Dun: Ph Ch tch Hi ng B trng Trn Phng, B trng B K hoch u t u Ngc Xun, th k tng b th, ng ng Ngc; ca nhm gip vic v chuyn gia t vn ca Tng B th Trng Chinh: Tin s H Nghip, Gio s Trn Nhm, Gio s ng Xun K, Gio s Dng Ph Hip, Gio s o Xun Sm, ng Trn c Nguyn; ca nhng ngi gip vic Tng B th Nguyn Vn Linh: ng Trn Vn Giao, ng Hng ng, ng 15. Dng nh Tho, Tin s L ng Doanh; ca nhng ngi gip vic Tng B th Mi: Thng c L c Thy, Tin s Nguyn Vn Nam; ca nhng ngi gip vic Th tng V Vn Kit: Tr l V Quc Tun, Tr l Nguyn Trung, Tr l V c am, ng Phm Vn Hng, ng Nguyn Vn Hun, Bc s inh Trn Nhng, Th k Nguyn Vn Trnh; ca nhng ngi gip vic Th tng Phan Vn Khi: Tr l Nguyn Thi Nguyn, Tr l Nguyn c Ha, Th k Nguyn Vn Kch; ca ngi vit t truyn cho i tng L c Anh, i t Khut Bin Ha. Xin chn thnh cm n b Nguyn Thy Nga, phu nhn Tng B th L Dun, b Ng Th Hu, phu nhn Tng B th Nguyn Vn Linh, b Phan Lng Cm, phu nhn Th tng V Vn Kit tr li phng vn v cung cp thng tin, t liu. Xin cm n s gip ca Gio s H Ngc i, con r, v Tin s L Kin Thnh, con trai Tng B th L Dun; b V Hiu Dn, con gi, v ng Phan Thanh Nam, con trai Th tng V Vn Kit; Gio s ng Xun K, con trai Tng B th Trng Chinh. Cun sch cng nhn c s cng tc rt tn tnh ca cc v tng ng vai tr quan trng trong tin trnh hnh thnh chnh sch cc giai on khc nhau ca Vit Nam nh B trng T php V nh He (1946-1960), B trng T php Nguyn nh Lc (1992-2002), B trng K hoch u t Trn Xun Gi, Tng Cc trng a Chnh Tn Gia Huyn, cc i ch nhim Vn phng Chnh ph on Trng Truyn, L Xun Trinh, Li Vn C, on Mnh Giao, B trng Thng mi L Vn Trit, B trng Thng mi Trng nh Tuyn, Ch nhim Vn phng Quc hi V Mo, Trng ban Tuyn hun Trung ng Trn Trng Tn, Trng ban T tng Vn ha Trung ng Hu Th c bit cm n cc tng lnh Qun i Nhn dn Vit Nam tng ng vai tr quan trng trong chin tranh nh Cc trng Tc chin, Trung tng L Hu c, Cc ph Tc chin Thiu tng L Phi Long, Cc ph Tc chin Thiu tng Phan Hm, nhng ngi trong gia nh i tng L Trng Tn, Cc trng Tnh bo Qun i i t L Trng Ngha, Chnh Vn phng Qun y Trung ng i t Nguyn Vn Hiu, Chnh Vn phng i tng V Nguyn Gip, i t Nguyn Vn Huyn Xin chn thnh cm n cc nh cch mng lo thnh cung cp cho tc gi hn nm mi cun hi k, phn ln cha tng xut bn. C nhng cun c gi tr 16. tham kho c bit quan trng, nh cc tp hi k ca B th Trung ng ng Trn Quc Hng, mt ngi tng gn gi vi Tng B th Trng Chinh, tng ch huy mng li tnh bo min Bc min Nam v tng l trng Ban Bo v Trung ng ng. C nhng cun rt thng thn ca y vin Trung ng ng kha IV Nguyn Thnh Th, ngi tng ch o kinh t mi v hp tc ha min Nam. C nhng cun tit l xung t ng phi thi k ngay sau 1945 ca i t Cng an Trn Tn Ngha, ngi nhn lnh trc tip m st v bt gi cc thnh vin ng phi khng cng sn trong cc nm 1945, 1946. C nhng cun ni v thi k gip bn Campuchia ca i s Ng in, i s Trn Huy Chng. Cng c nhng cun rt th v, gip tip cn vi nhng gc khc ca cc nh lnh o ti cao nh t truyn ca b Ng Th Hu, phu nhn Tng B th Nguyn Vn Linh, hi k ca b Nguyn Thy Nga, ngi v min Nam ca Tng B th L Dun. Tc gi xin chn thnh cm n cc s quan Qun i Vit Nam Cng ha: Chun tng Nguyn Hu Hnh, Chun c H Vn K Thoi, ngi ch huy trn hi chin Hong Sa thng 1-1974; cm n Ph Th tng Vit Nam Cng ha Nguyn Vn Ho, Dn biu H Ngc Nhun, Dn biu Ng Cng c; cm n nh vn Phan Nht Nam, cc nh th T Thy Yn, Trn D T, nh vn Uyn Thao; cm n Gio s L Xun Khoa, b Khc Minh Th, nhng ngi gip tc gi hiu thm v nhng n lc ca cng ng gip nhng ngi t ci to c nh c ti M. Tc gi cng chn thnh cm n Gio s Thomas Bass (i hc Albany-SUNY), ngi thu xp cuc phng vn cu ngoi trng Henry Kissinger ti Boston vo thng 2-2006; chn thnh cm n cc nh bo Nguyn Th Ngc Hi, Yn Ba, Nguyn Khoa Diu An, Trn Ch Hng, Nguyn Giang, inh Quang Anh Thi, Nguyn Khanh, L Thip, nh ph bnh Phm Xun Nguyn, nh ngoi giao inh Hong Thng, nh nghin cu Lu Thu Hng, Tin s Trn T Loan gip tc gi tip cn vi nhiu nhn vt v nhiu ti liu lch s quan trng. Tc gi cng xin chn thnh cm n hng trm chnh khch, s quan, nh t sn, nh bo, thng dn, cc thuyn nhn v nn nhn ca nhng bin ng sau nm 1975, nhng ngi gip tc gi c c nhng cu chuyn sinh ng. Nhng trch dn khng c ch thch trong cun sch ny c ly t nhng cuc tr chuyn do tc gi thc hin trc tip vi cc nhn chng. 17. Xin cm n nh th Bi Khng H, ngi c nhng chng u tin trong bn tho u tin v c nhng kin xc ng gip tc gi iu chnh ni dung v cu trc cun sch. Tc gi cng xin chn thnh cm n nh vn Nguyn Ngc, nh s hc Dng Trung Quc, Tin s Nguyn Th Hu, Gio s Trn Hu Dng (i hc Wright, Ohio), Gio s Nguyn Mnh Hng (i hc George Mason, Virginia), nh s hc Sophie Quinn Judge (i hc Temple), Gio s Shawn McHale (i hc George Washington), Gio s H Hu Tm (i hc Harvard), Gio s Peter Zinoman (i hc UC Berkeley), Gio s Ng Thanh Nhn (i hc New York) c v tn tnh gp tc gi hon chnh bn tho cun sch ny. Cun sch cng khng th hon thnh nu khng c nhm gip vic gm mt s tr thc tr, mt s sinh vin m trong ln xut bn ny tc gi cha th nu tn h. Trong qu trnh thc hin cun sch tc gi lun nhn c s ng vin, gip ca nhng ngi bn nh Nguyn Thanh Toi, ng Cao Thng, L Hi, Trung Qun, H Tn Cng, Nguyn Quang Lp, ng Tm Chnh, Bi Nguyn Cm Ly, Trn Minh Khi, V Vn im, Hunh Kim Phng, o Ngc Lm, Bi c Thnh, Nguyn Vn Din, B.V.D, N.T.H, Nguyn c Quang, Trn Ngc Phong, Mai K, Xun Bnh, Nguyn Hi Phong, L Th Hong Anh, Phng Vn Vinh, Trn Minh Trit Tc gi hy vng tip tc nhn c s gp chn thnh hon chnh cun sch ny trong nhng ln xut bn ti. 18. Phn I: Min Nam 19. Chng I: Ba Mi Thng T Ba mi thng T nm 1975 l ngy kt thc chin tranh Vit Nam. Ngy m nhng ngi anh em min Nam bung sng u hng min Bc. Ngy chm dt hn hai mi nm da tht tn nhau, v trong tng vch. Nhng, khng phi c sng ng vt i l s c ha bnh. i t bng bin Sng sm ngy 30-4-1975, cnh ca ng V Vn Kit v ti mt khu m l ti tri thuc huyn Bnh Chnh. Hai mi hai ngy trc, ng L c Th vo Trung ng Cc, sau , cng b quyt nh thnh lp B T lnh Chin dch H Ch Minh6, ng thi trao quyt nh c ng V Vn Kit lm b th ng y c bit y ban Qun qun Si Gn-Gia nh, c ng L c Anh lm ph b th kim ch tch y ban Qun qun, v ng Mi Cc Nguyn Vn Linh m trch lc lng ni dy phi hp vi qun ch lc. T R, cn c Trung ng Cc huyn Lc Ninh, ng Kit cng mt b phn phc v gn, khong hai trung i, chy xe Honda 67 bc qua pha Campuchia, ti ca bin gii M Vt, Long An th b xe li, i b. ng Kit khng lc no ri chic radio ba ln sng hiu JVC ca Nht. i H Ni lc gn nh lin tc pht Bo Ni Ln Ri, mt bi ht m nhp iu th hi h, li l th thi thc: T Tr Thin bng qua Ty Nguyn i ti bng bin lng ngi bng bng, cng tin ln thi c n ri. Thi c n! Anh em phc v quan st th trng, trong lng cm thy ln ny chc n. Nhng th trng vn im lng. Ngy 27-4, on vt qua sng Vm C ng, ti x M Hnh, huyn c Ha, gp cnh ng Mai Ch Th v trc m qun . ng Nm Xun Mai Ch Th, ph b th Khu u Si Gn-Gia nh vo thi im , l ngi thng tho cc u mi hot ng ni thnh. Hai on bt u nhp li lm mt. t ai ngh ri nhng ngi n ng mc b ba en, i dp ru, mt mi khc kh, ang xn qun li rung , ch vi ngy na s nm quyn lnh o Si Gn - Hn Ngc Vin ng. 20. Sng hm sau, khi sng sm cn ph trng, t ni tm dng nhn qua pha bn kia cnh ng, cnh ng Kit nhn thy l nh xe pho. Lc u c ngi tng l xe tng ch, ti khi sng m bt i mi nhn ra: C man tng. Tng mnh!. ng Kit vit th, nim kn, ra lnh cho th k ring l ng Phm Vn Hng (Ba Hng), i kim Trung tng L c Anh. Tng L c Anh ti lc y vn l ph t lnh Chin dch H Ch Minh, c giao ch huy on 232, mt lc lng tng ng qun on, tin v Si Gn hng Ty Nam. Dc ng Ba Hng i, n pho nm la lit trn cc b rung, b knh; dn cng rm rp, b i, xe tng lp lp. Tng L c Anh vit th tr li Anh Su Dn (b danh ca ng Kit), ri cng nim kn, a Ba Hng cm v. Sau ny ng Phm Vn Hng mi bit l thng tin v gi G. Gi G, ngy N, tc 00 gi 00 pht ngy 29-4-1975, l gi quy nh cho tt c nm cnh qun ca qun Gii phng ng lot n sng tn cng vo Si Gn. Tra 29-4, on li bng, bng v vn thm Tn Nht, Bnh Chnh, h tri nu cm. Bp rm c khi, mt chic trc thng tr ti, lia vi bng n vu v. Cch khng xa lm l n L Vn Mnh, nhng lnh trong n gi khng cn dm ra ngoi. m y, li Tn Nht, Ba Hng mc vng bn cnh ng Kit, nm nghe ting pho, sau bit l ta pho kch v Tn Sn Nht, hai thy tr trn tr khng lm sao ng c. Sng 30-4, ng Kit, trong khi trao i tnh hnh vi ng Mai Ch Th, khng qun phn cng ngi theo di i pht thanh v cho php anh em nu n. T m trc, cha ai c ht cm no v bng. Ti khong 9 gi 30 pht sng, i Si Gn im lng rt l, ri ting pht thanh vin: Mi ng bo nghe tuyn b ca Tng thng. Mi ngi xm li quanh chic radio theo di pht biu ca Tng thng Dng Vn Minh: ng li, ch trng ca chng ti l ho gii v ho hp dn tc cu sinh mng ng bo. Ti tin tng su xa vo s ho gii gia ngi Vit Nam khi ph phm xng mu ngi Vit Nam. V l , ti yu cu tt c cc anh em chin s Cng ho hy bnh tnh, ngng n sng, v u . Chng ti cng yu cu anh em chin s Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ho Min Nam Vit Nam ngng n sng. Chng ti y ch gp Chnh ph Lm thi Cng ho Min Nam Vit Nam cng nhau tho lun v l bn giao chnh quyn trong vng trt t, trnh mu v ch ca ng bo. 21. Li Tng Minh va dt, V Vn Kit ra lnh: Gin chnh c. i!. on ngi lc chng kp n ung m vn no ti tn c, bng ng ra l, i v hng Ph Lm, ca ng pha Ty Thnh ph. Dc ng, lnh Si Gn bt u trt b qun phc, sng ng, binh kh vt la lit. Anh em bo v lc u cn kh n xch, sau thy lch thch qu, li vt i. C ni lnh Si Gn ra hng c tiu on. Qun Gii phng ch kp gii thch chnh sch ri ai u v . S tan r ca ch Si Gn din ra gp gp khin ng Kit qu st rut. ng gi T Thch v Chn Anh, hai ngi cn v vn l dn thnh ph, n, ra lnh: Hai ng ch tm cch kim xe, nhanh chng a i qun v Si Gn!. Chn Anh cng T Thch ra l, gp hai ngi bn cng nhn, chy xe my t pha Si Gn ra. Chn Anh ni: Ti ti l Gii phng. Nh my anh quay li, a ti ti v Si Gn. Hai ngi ny st sng: Mi my anh. Chn Anh tnh i thng v Ph Lm nhng mi ti xa l vnh ai th thy mt chic xe ti qun s hiu GMC mi cu u sn bn l ng. Trn xe khng bit lc lng no cm sn mt l c Gii phng. Chn Anh hi: My anh bit li xe khng?. Mt ngi ni lin: Ti l ti x n. Chn Anh cho kim tra li xe, thy xe tt, ku hai chin s va c trng dng a xe my v nh dn cnh ng gi, ri li chic xe quay li. "i qun" lc ny vn i b theo L 10, gp xe mng qu, nhanh chng leo ln. Chn Anh ngi bn cnh ti x, ng Kit v ng Nm Xun ngi k bn. Bn, nm anh em khc bm hai bn thng xe bo v. Mt tp thanh nin thy chic GMC cm c Gii phng chy v ph, c th phng xe my theo. Dc ng, ch no cng c lnh Vit Nam Cng ho ci o, ci giy, chy. Ngi dn gom v, ly ch cho chic xe qun s M ch mt trong nhng nh lnh o Vit cng u tin tin vo Si Gn. ng V Vn Kit, ng Mai Ch Th v nhng ngi trn chic xe GMC hm , c ngi sut ba mi nm mc vng nm rng. Gi ngm ph x chy vn vt bn ca xe, mt h cay x v sung sng. Khng ai trong s h, sau , c th din t li c cm gic khi y ca mnh, nhng cuc i h ri s kh lng c li mt nim vui no ln lao hn nim vui trong ci ngy 30-4 . 22. Xun Lc Trong khong thi gian cnh ng V Vn Kit tm cch di chuyn v ni thnh, chnh nhng chic tng ca L on 203, Qun on II vit nt nhng dng cui cng ca mt trang s. K hoch bao vy chin lc Si Gn bt u t ngy N. Lc u, theo Tng Trn Vn Tr, pha Ty, on 232 do Tng L c Anh lm t lnh cng gp khng t kh khn; pha ng, m ngy 9 rng sng ngy 10-4, Qun on IV gm hai s on tn cng th x Xun Lc, tnh Long Khnh. Cuc tn cng chc thng tuyn phng ng th x bng nhiu mi, nhanh chng pht trin vo trung tm. Tuy nhin, sau khi cm c trn dinh tnh trng v lm ch mt lot cc cn c khc, ngy 10-4, mt l on d ca Vit Nam Cng ha c trc thng vn a ti th x chi vin gp v gi tinh thn cho S on 18. Cho n ngy 15-4, gn ht tng thit gip ca Qun on III v mt lc lng tng ng mt s on thuc qun tr b d v thy qun lc chin ca Si Gn c iu v. Trn Xun Lc c c coi l khc lit nht trong ton chin dch. Qun i Si Gn nm xung y hai loi bom c kh nng st thng hng lot: Daisy Cutler v CBU7. Mt Xun Lc l mt Si Gn, mi sc mnh c th u c Tng thng Nguyn Vn Thiu s dng. Hng UPI (M), ngy 12-4, cho rng, Xun Lc c chn lm ni th nghim kh nng chin u ca qun Nam Vit Nam. Khi qun Gii phng gp kh khn, thng vong rt ln Xun Lc, bo ch Si Gn nh gi kh nng chin u ca Qun lc Vit Nam Cng ha hi phc, v cn mnh gi vng ch . Theo Tng Trn Vn Tr, tnh hnh khin cho cc ng ch Phm Hng, Vn Tin Dng v c anh L cTh rt lo lng. Tng Tr vit: Trn nh qu c lit, e rng cc n v ta b thng vong nng trong thi im ny khng li. V vy cc anh gi c th cho anh em rt ra khi th x ti ngh cho ti n tn ni, nm r tnh hnh c th ti ch v cng anh em nghin cu cch nh. Cc anh u ng 8. Chiu 11-4, Tng Tr n ch huy s ca Qun on IV ng trn b sng La Ng. Sau khi nghe kin ca cc tng ch huy y, Tng Tr kt lun: Xun Lc l im then cht, ht sc quan trng trong tuyn phng ng, nn ch tp trung nhiu lc lng c gi. Hin nay lc lng chng chim u th so vi ta. Ta cng khng cn gi c yu t bt ng. V vy tip tc nh vo Xun 23. Lc l khng li Nu ta chim ng ba Du Giy v gi vng lun th Xun Lc t dng mt ht tc dng v b t ra ngoi tuyn phng th. Bin Ha th s lp tc b uy hip9. Tt c nht tr vi phng n tc chin ny. chun b cho chin dch c t tn l H Ch Minh, Qun on I c iu t min Bc vo; Qun on II th va hnh qun va tc chin dc theo b bin. Tng Tr vit: C n v vo ti, nhng n dc cha ti, c xe tng n ni nhng xng du ht, n pho ch cn mt hai vin, cn phi b sung chn chnh. Cn b tham mu v hu cn vi u vi cng vic, mi ngy lm vic gp my ln ngy thng. Nhng tinh thn phi phi10. Ngy 18-4, ng L c Th, i din B Chnh tr cng B Ch huy chin dch duyt li k hoch ln cui. Trc , trong in s 07, ng L Dun vit: Ti bn vi anh Vn (V Nguyn Gip), nhn thy cn chun b thm my ngy na, n khi phn ln lc lng ca Qun on III v Qun on I (c b binh v binh kh k thut) n ni s bt u cuc tn cng ln, cha nn lm by gi11. Rng sng ngy 21-4, cc tuyn phng th cui cng ca chnh quyn Si Gn ti Xun Lc sp . Bn tiu on cn sng st ca S on 18 qun i Vit Nam Cng ha vi Tng T lnh L Minh o phi thot khi thnh ph nt y bng my bay ln thng. u thng 4-1975, trong mt cuc hp bo ti Nh Trng, khi cc phng vin t vn loi b Nguyn Vn Thiu m ng cho mt chnh ph c th ni chuyn vi H Ni ln cm quyn, Tng thng M Gerald Ford ni: Ti khng tin l ti c quyn ra lnh cho mt nguyn th quc gia c dn bu ri nhim s12. Tuy nhin, hn hai tun sau, vo ngy 20-4-1975, c Tng thng Gerald Ford v Ngoi trng Henry Kissinger u ng i s M ti Si Gn Graham Martin ni bng gi vi ng Thiu v vic nn cn nhc t chc. Nh Trng hy vng vi vic t chc ca ng Thiu, Lin X c th gip ni vi min Bc m phn c thm vi ngy s tn nhng ngi Vit Nam c lin h vi M. Vi mt iu b kh lnh lng, Thiu tr li rng ng s lm tt c nhng g tt p cho t nc ca ng13. Tuy nhin, vo bui tra hm sau, ngy 21-41975, khi khng cn Xun Lc, Tng thng Nguyn Vn Thiu triu Th tng Trn Thin Khim v Ph Tng thng Trn Vn Hng n vn phng, thng bo l ng 24. t chc. Chiu ti hm , Tng thng Nguyn Vn Thiu ln truyn hnh cng khai quyt nh ca mnh v giao quyn cho Ph Tng thng Trn Vn Hng. Lc 3 gi 30 pht chiu ngy 22-4-1975, t H Ni, mt bc in k tn B th Th nht L Dun c chuyn vo chin trng: Cc anh ra ch th ngay cho cc hng hnh ng kp thi, ch trng kt hp tn cng qun s v ni dy ca qun chng, s hp ng gia cc hng cng nh gia tin cng v ni dy s thc hin trong qu trnh hnh ng. Nm vng thi c ln, chng ta nht nh ginh ton thng14. Ngy 26-4-75, Tng Vn Tin Dng, t lnh Chin dch, v Tng Trn Vn Tr di chuyn xung S Ch huy tin phng; hai ngy sau, L c Th v Phm Hng ti. n lc y th tnh hnh ng ng. Si Gn hon ton b vy hm. Pha Ty, S on 5 ca on 232 bt u tn cng vo S on 22, t Tn An ln n Cu Voi; Trung on 16 nh chim cu Bnh in v cu An Lc; hai Trung on c cng 115 v 117 chim Ph Lm. Xa hn v pha ty, L 4 b ct Cai Ly. Cng t ngy 26-4, S on 8 Qun khu VIII ct hon ton L 4 on t ng ba Trung Lng ln gip Tn An. Lc lng Qun khu IX cng khng ch c on Ci Vn-Ba Cng. Con ng chin lc c nht xuyn sut ng bng Cu Long b bm nt. V pha ng, Qun on II ngy 26-4 cng n sng tn cng cn c hun luyn thit gip Nc Trong, nh chi khu Long Thnh; ngy 27-4 chim th x B Ra. ng 15 b ct t hon ton. Cng m 26-4, Trung on c cng 116 bt u nh cu xa l ng Nai; Trung on 10 c cng nh t Phc Khnh n ng ba ng Tranh, kha cht ng sng. Sn bay Bin Ha b bn ph bng pho 130 ly. Ngy 23-4, sn bay Bin Ha b ng ca cng lc vi ta lnh s M th x Bin Ha. Si Gn ch cn kim sot hai sn bay cui cng: L T (Cn Th) v Tn Sn Nht15. Tng Big Minh u thng 4-1975, c nhng thng tin cho thy ngi M quan tm ti phng n Big Minh. Ti liu ca CIA ni l ngy 2-4-1975, trm CIA ti Si Gn Thomas Polgar gi mt bc in v Tng Hnh dinh xut lt Thiu a Dng Vn Minh ln thay, hy vng thnh lp c mt chnh ph lin hip c kh nng lm chm li cuc xm lc ca Bc Vit16. Theo Polgar, trng on Hungary trong y ban Kim sot Bn bn ni H Ni cho bit nu Tng thng Nguyn Vn Thiu b 25. loi th Bc Vit sn sng thng thuyt. Ti Dinh Hoa Lan (vn l mt dinh th ca c T Cung s 3 Trn Qu Cp, nay l V Vn Tn, c Tng thng Ng nh Dim ban tng cho Tng Minh), nhm ng Minh bt u tho lun v kh nng chp chnh. i tng Dng Vn Minh17 sinh nm 1916 ti M Tho. Cha ng, c ph s Dng Vn Hu, c by ngi con. Em k ng Minh, Dng Thanh Nht, tp kt ra Bc nm 1954. ng Minh, vn l mt s quan trong qun i Php, sau Cch mng thng Tm tng tham gia khng Php. T nm 1960, X y Nam B, khi y c lnh o bi ng Mi Cc Nguyn Vn Linh, yu cu Cc trng Cc ch vn V Vn Thi giao nhim v cho Dng Thanh Nht v Nam tip cn vi Dng Vn Minh. Thng 3-1961, Dng Thanh Nht, by gi mang b danh Mi Ty, v n min Nam, v ti thng 8-1962 th mc ni c vi cu rut v v l S Th Hng. Ngy 1-11-1963, Dng Vn Minh, ngi hng ca Ng nh Dim, nhn danh ch tch Hi ng Qun nhn Cch mng pht lnh o chnh tng thng. Nm 1967, khi Dng Vn Minh i Php, ng Mi Cc cng c Mi Ty qua Paris; trc , Mi Ty cng c a qua Hng Kng tm Dng Vn Minh, nhng c hai ln u khng gp18. Gia thng 4-1975, ti mt nh hng c sn ca Tng Mai Hu Xun nm trong rng cao su trn xa l i Hn c tn l ng Sn Qun, ng Dng Vn Minh t chc hp mt vi ng bo gii trong v ngoi nc, tuyn b sn sng thay Tng thng Nguyn Vn Thiu nh mt gii php tnh hung tm c hi ha bnh cho min Nam. Sau cuc hp bo, ngy 17-4, i s Php Jean Marie Mrillon n Dinh Hoa Lan bng xe c cm quc k Php. Hnh ng ca ng i s c bo ch Si Gn bnh lun l c tnh vi phm nguyn tc ngoi giao nhm cng khai lp trng ca Php i vi tnh hnh chnh tr min Nam. Sau khi t chc, ngy 21-4-1975, Tng thng Nguyn Vn Thiu v gia nh vn sng trong Dinh c Lp. Phe i lp v i H Ni lin gi Si Gn l Chnh ph Thiu m khng c Thiu. C Tng thng tm quyn Trn Vn Hng v Tng Big Minh u nh ting i s Martin thu xp a ng Thiu i. V mt cng khai, chuyn i ca ng Nguyn Vn Thiu v i tng Trn Thin Khim l cng cn. 26. Bui chiu ngy 25-4-1975, Tng thng Nguyn Vn Thiu vi s thp tng ca mt s quan ty vin, Trung t Tn Tht i Chiu, i mt vng hu dinh, ni ca gia nh ng, v ch ra yu cu chun b c c nhn a v t gia. Sau , ng n vn phng tng thng. S quan ty vin ca ng Hng ni Tng thng ang hp. ng Thiu a cho vin s quan mt phong th, dn khi no Tng thng hp xong th trnh. Theo ng Nguyn c T, mt tr t v l em r h ca ng Thiu, bc th vit: Tha c, theo ch th ca c, ti v i tng Trn Thin Khim i gii c ti cc quc gia bn, cng vi on ty tng gm: i t c, i t Thit, i t Din, Trung t Chiu. Sau , ng Nguyn Vn Thiu cng ty tng n nh Tng Khim B Tng Tham mu; ti y, mt tic nh dn sn. n xong, Tng Nguyn Vn Thiu cng Trung t Chiu i b v nh, cng trong khun vin B Tng. Khi h quay li th bn n nh Tng Khim c dng lm bn th tc cho chuyn bay. Khong 9 gi ti, ng Nguyn Vn Thiu cng ty tng c a ra phi trng bng ba chic xe do hai s quan CIA li. on xe ra khi cng B Tng Tham mu, thay v r phi vo phi trng, r tri i ngc ra Si Gn, vo Ch Ln, qua trng ua Ph Th, Lng Cha C qua cng Phi Long, B T lnh Khng qun, theo ng ngc chiu chy vo sn bay. Ti cng nh knh ca Khng qun, n tt, khng c nhn vin Vit Nam no lm vic, ch c thy qun lc chin v qun cnh M. Sau khi nhn tn hiu bng n pin, on xe i qua, chy thng ti cu thang mt chic my bay C-118. , i s M Martin ng ch a tin. m y, Tng thng Nguyn Vn Thiu bay i i Loan19. Nhng ngy y, trong Dinh Hoa Lan, theo m t ca mt ngi k vai st cnh vi ng Dng Vn Minh, Dn biu i lp H Ngc Nhun, l nhng ngy di nh v tn. Tng thng tm quyn Trn Vn Hng, ngi trc c Tng Nguyn Vn Thiu phong hm h s danh d quyt t th d Si Gn c phi tm mu. Tng Big Minh ni vi Dn biu H Ngc Nhun: Toa (anh) lm th no th lm, nu ng Hng c ko di hoi th moa (ti) khng nhn u!. ng H Ngc Nhun hiu i t ting Php toi m ng Tng ni l nhm ch ng Nhun v nhm dn biu i lp ang quy Quc hi ng Hng t chc. Nghe ng Tng ni moa khng nhn, Dn biu H Ngc Nhun ngh ti ci 27. gh tng thng m ti gi ai cng thy l khng cn ci chn no, ng Nhun xt xa ngh: ng Tng tng mun xua i chn ng cui cng chp nhn ung chn ng cho ti cn sao20. Sau , trong mt cuc hp Dinh Hoa Lan, Dn biu H Ngc Nhun khuyn Tng Big Minh thi. ng Dng Vn Minh ngc nhin: Gi ny m toa cn ni m bang!. ng H Ngc Nhun b phng hp ln sn thng. Dn biu Dng Vn Ba sau theo ln ni: Anh ng bun. ng H Ngc Nhun ni: Nu ng Tng nhn, ngi ta s lm nhc, gi ny th ch c u hng thi. Cho d lu nay hot ng ca chng ta c gin tip tip tay cho h (pha Cch mng), nhng ti khng mun ng trong hng ng nhng ngi s b h bt qu gi, u hng. K t , ng Nhun khng tham gia cc cuc hp bn thnh lp ni cc na, cho d nhiu ngi mun ng Nhun, ngi tng l qun trng Qun 8 v ang l mt dn biu i lp hng u, ra tay gip ng Tng m nhn lnh vai tr trng. Ngy 27-4-1975, Quc hi Si Gn nhm hp. Ch cn 136 ngh s trn tng s 219 ca lng vin c mt, phn ng trong s h di tn ra nc ngoi. B trng Quc phng Trn Vn n v Tng Tham mu trng Cao Vn Vin n thuyt trnh tnh hnh chin s. Mi ti 8 gi 54 pht ti hm y, cc ngh s mi biu quyt thng qua ngh quyt: Yu cu ng Trn Vn Hng trao quyn cho Tng Dng Vn Minh mu cu ha bnh cho dn tc. Ngy 28-4, Tng Dng Vn Minh chnh thc cng b thnh phn chnh ph: Lut s Nguyn Vn Huyn, cu ch tch Thng vin, gi chc ph tng thng; lut s V Vn Mu gi chc th tng. Ni cc cn c thm mt thnh vin chnh thc na l Tng trng Thng tin L Qu Chung. Quyt nh u tin ca i tng Dng Vn Minh l k Vn th s 33/TT/VT mt - ha tc vi ni dung: "Tng thng Vit Nam Cng Ha. Knh gi ng i s Hoa k ti Vit Nam. Tha ng i s. Ti trn trng yu cu ng i s vui lng ra ch th cho cc nhn vin ca c quan ty vin qun s DAO ri khi Vit Nam trong vng hai mi bn gi ng h k t ngy 29-4-1975 vn ha bnh Vit Nam sm c gii quyt. Trn trng knh cho ng i s. Si Gn ngy 28-4-1975. K tn: i tng Dng Vn Minh. 28. Tri Davis Sng 29-4-1975, mt ngi bn cng sinh hot tn gio vi Ph Tng thng Nguyn Vn Huyn l nh nghin cu Nguyn nh u ch ng gp ng Huyn hi: Chnh quyn ng Dng Vn Minh thnh lp c ni l ha gii dn tc, vy cc anh tip xc g vi pha bn kia cha?. Ph Tng thng Nguyn Vn Huyn ni cha, v ngh ng Nguyn nh u vo tri Davis gp i din Cch mng c mt vi t cch l thnh vin thuc y Ban Lin lc Bn bn theo Hip nh Paris. T nm 1939, ng Nguyn nh u hot ng trong phong tro Thanh Lao Cng, mt t chc ca lc lng thanh nin Cng gio. Ti , ng gp ng Nguyn Mnh H, nguyn gim c Kinh t Bc k trong chnh ph thn Nht ca ng Phan K Toi, ngi c ng V Nguyn Gip tin c lm b trng Kinh t sau Cch Mng thng Tm. ng H chn ng Nguyn nh u lm b th B, mt trong bn vin chc chnh tr ca B21. Phi on vo tri Davis hm 29-4-1975 gm ng Nguyn Vn Dip, ng Nguyn nh u, K s T Vn Cang v ng Nguyn Vn Hnh. Dc ng i h gp rt nhiu tr ngi do binh lnh cn ng. tri Davis, mt cn b Cch mng tip h nhng ni l Phi on Chnh ph Cch mng khng c nhim v tip xc. Nhng khi trao i khng chnh thc, v cn b ny gi : ch cn cc ng chp nhn Tuyn b ngy 26-4-1975 ca Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ha Min Nam Vit Nam22. Tr v t tri Davis, ng Dip bo co vi Ph Tng thng Nguyn Vn Huyn. Sau khi c tranh lun trong ni b Chnh ph, ng Nguyn Vn Dip v ng Nguyn nh u v nh ng Dip cng son tho bn tuyn b Chp nhn iu kin Ngng bn ca Mt trn Dn tc Gii phng Min Nam. D tho vit xong lc 16 gi v ngay sau c Ph Tng thng c trch m phn Nguyn Vn Huyn trnh ln Tng thng. Tng Dng Vn Minh chp thun. ng Nguyn Vn Huyn cng b bn ny trn i Pht thanh Si Gn vo lc 17 gi ngy 29-4-1975. Cng trong ngy 29-4, sau ba cm tra, Lut s Trn Ngc Ling, mt ngi hot ng trong lc lng th ba, ti Dinh Hoa Lan gp Tng thng Dng Vn Minh. ng Ling, mt ngi ca pha Cch mng, thng bo vi ng Minh v bn gin pho ca qun Gii phng t quanh Si Gn v ni: Nu anh chp nhn 29. khng chng c th ti ln ngay tri Davis bo ny vi phi on Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ha Min Nam Vit Nam v yu cu h khng pho kch vo Si Gn, trnh cho nhn dn khi b cht chc, Si Gn khng nt. ng Minh suy ngh ri ni: Ling i i. Khong 15 gi, s b th hai gm Lut s Trn Ngc Ling, Linh mc Chn Tn, Gio s Chu Tm Lun vo tri Davis. Trng Phi on Chnh ph Cch mng V ng Giang ra tip, nhn thng ip Si Gn khng chng c t ng Ling. Do tnh hnh chin s, ng V ng Giang gi s b li tri Davis cho ti khi qun Gii phng vo n Si Gn. Trc , mt ngi trong nhm ca Lut s Trn Ngc Ling c tin c Tng thng Dng Vn Minh b nhim vo chc gim c Nha Cnh st thnh: ng Triu Quc Mnh, chnh Bin l Gia nh, mt ng vin cng sn nm vng. Trong ngy 29-4, Triu Quc Mnh kp thi hnh trit lnh ca tng thng: th ht t chnh tr. Nguyn Hu Hnh Trong khi y, t Cn Th, Chun tng hi hu Nguyn Hu Hnh lng l theo di tnh hnh, nhn thy y l c hi cui cng mi quan h m thm vi Cch mng gn chc nm qua mang v kt qu. ng Hnh vi ng Minh c hn ba mi nm bit nhau trn ngha thy tr. Ngy ng lnh, ng Nguyn Hu Hnh c ngi Php a vo mt n v ni ng Dng Vn Minh l thiu y i i ph. Sau ba thng hun luyn vi s du dt trc tip ca ng Minh, ng Hnh c phong trung s. Trong chin dch Thoi Ngc Hu, truy qut qun Bnh Xuyn nm 1956, ng Minh b nhim ng Hnh gi chc tham mu trng chin dch. ng Hnh c mt ngi bc, nhng nh tui hn ng, ng Nguyn Tn Thnh thng gi l Tm V T. ng Nguyn Tn Thnh tr li min Nam, trong khi con trai ca ng, Nguyn Tn Pht23, c a ra min Bc. My ln ng Tm V T b chnh quyn Si Gn bt, ng Nguyn Hu Hnh u kho lo s dng quyn lc v cc mi quan h cu ra. Khi ba ca ng Nguyn Hu Hnh mt, ng Hnh mun a v an tng qu lc by gi nm trong vng kim sot ca qun Gii phng, ng Tm V T li ng ra dn xp. ng kho lm, Chun tng Nguyn Hu Hnh nh li. Dn dn, ng Nguyn Hu Hnh nhn ra bc mnh, ng 30. Tm V T, ang thc hin mt k hoch binh vn do ng By Lng, tc L Quc Lng24, ph trch. Tng Nguyn Hu Hnh t ra hp tc; tuy nhin, ng khn kho t chi li ngh ra cn c dng c s quan yu nc trong Mt trn Gii phng, t chi tham gia lc lng th ba, v t chi tip xc vi anh em Cch mng. Tng Nguyn Hu Hnh ni vi ng Tm V T: ng b bt, ti cu, ti m b bt khng ai cu c. Gia nm 1974, Tng thng Nguyn Vn Thiu cho Nguyn Hu Hnh v hu; ng v Cn Th, gp g binh vn nhiu hn nhng vn khng chu i hn theo Cch mng. Tuy nhin, khi th c gn nh ng ng, c bit, khi thy ng thy Dng Vn Minh nhy ra chp chnh, Chun tng Nguyn Hu Hnh quyt nh nm ly c hi cui cng. ng k: "Sng 29-04-1975 ti n gp ng Minh ti nh ring, vn phng khi y vn cn nh ng, s 3 Trn Qu Cp. Trung tng Mai Hu Xun, ph trch s v ni vi ti: i tng bn hp, Chun tng ch mt cht. ng Dng Vn Minh l mt con ngi kn o, trm lng, nhng lc ny trn gng mt ng cng l r v suy ngh lo u. Mt s quan ty vin vo trnh c i s php n. Ti sang phng bn ng Minh v ng Huyn tip Mrillon nhng vn nghe c ting ca i s Mrillon thng bo l Tng trng Ngoi giao Php lin lc vi H Ni v vn thng thuyt, nhng H Ni tr li Rt tic l qu tr. Hai ng Dng Vn Minh v V Vn Mu tip tc trao i sau khi Mrillon ra v. H quyt nh tuyn b th ht t chnh tr. Ti hi ng Dng Vn Minh: Tha i tng, cn v tnh hnh qun s ra sao?. ng Minh ni: Toa l qun nhn khng i xem cn hi g? L tng t lnh qun i, nhng lc by gi ng Minh cng khng nm ni tnh hnh m cn ph thc cho Trung tng ng Vn Khuyn ph trch mi vic B Tng tham mu. Ti thy lc ny cn phi nm ly vic ch huy qun i v ti on th no ng Minh cng trao vic ny cho ti. Ti ni: Ti v hu ri i coi sao c. i tng c cho quyn th ti mi i. Ngay lc ng Minh phi ti n B Tng Tham mu xem xt tnh hnh qun s. ng Nguyn Hu Hnh cha kp v ti nhim s th Tng Tham mu trng Cao Vn Vin v Tng Nguyn Vn Minh, t lnh Bit khu Th , b ra nc ngoi. Trung tng Vnh Lc c c gi chc tng tham mu trng, Thiu tng Lm Vn Pht gi chc t lnh Bit khu Th . Tng Vnh Lc trao cho ng Nguyn 31. Hu Hnh b qun phc ca mt i y v cho ng cp qun hm chun tng. Chn ng Hnh i giy qun s nhng u th khng m, Tng Vnh Lc nhn, lc u, chi th ri ni: By gi chng n chy nh chut. Tnh hnh B Tham mu ri ren, b tc. Theo Tng Nguyn Hu Hnh, khi ng Minh gi Tng Vnh Lc ti nh, c ng lm tng tham mu trng, th Tng Vnh Lc t chi: i tng giao cho Ng Quang Trng i, sm nay ti cn thy n Tng Tham mu. Qun on I ca Tng Trng va b nh tan tc Hu v Nng, Tng Trng va mi chy ti Si Gn. Dng Vn Minh khng ng . Nhn khi ng Minh ri phng khch, Tng Nguyn Hu Hnh c thuyt phc Vnh Lc chp nhn. Tng Vnh Lc ln nm quyn nhng vn sp xp cho gia nh chun b di tn. ng Hnh nh li: Ci chc y bao nm qua nhiu k phi ginh git nhau, vy m by gi khng ai mun nhn na. Si Gn trong vng vy Theo Henry A. Kissinger, cui thng 4-1975, ngi M hon thnh phn ln vic di tn, k c hn mt trm nghn ngi Vit Nam c th b nguy him do cng tc vi ngi M. Ngy 22-4-1975, B T php Hoa K chp thun yu cu ca Tng thng Gerald Ford, ng g b nhng iu kin hn ch (extend parole) cho khong 130,000 dn t nn n t ng dng, trong c 50,000 ngi thuc din nguy c cao. y l ln th hai B T php Hoa K chp thun mt trng hp ngoi l (ln u, nm 1960, c dnh cho dn t nn Cuba). T ngy 21-4, cc my bay, C-141 vo ban ngy v C-130 vo ban m, lin tc ct cnh t Si Gn, a khong 50.000 ngi Vit nam ra i. Hn 80.000 ngi Vit Nam khc vi s tr gip ca M chy thot bng cc phng tin khc. Tuy nhin, vo 4 gi sng ngy 29-4, khi qun Gii phng tn cng bng tn la vo sn bay Tn Sn Nht, 8.000 ngi Vit nam v 400 ngi M vn cn ang tp trung ch ln my bay. Cuc s tn phi tm ngng v m ng hong lon. Trong ngy hm y, Si Gn chng kin nhng t rt chy cui cng ca phi b M, trc thng ln xung m trn vng tri Tn Sn Nht, binh s di t bn ln, tc gin. 32. Ba gi chiu ngy 29-04-1975, tnh hnh qun s c bo co v B tng tham mu Si Gn: Hng C Chi, S on 25 ca Chun tng L Tng B tht th vo chiu 28-04-1975 sau khi cn c ng D b mt. Bin Ha, Trung tng Ton cho bit: trong ngy 28-04-1975, lc 18 gi 10 pht, Vit Cng dng xe tng nh chim chi khu Long Thnh; 18 gi 50 pht mt tnh l B Ra; 19 gi 30 pht Bin Ho b bao vy ba mt. Ti 29-04-1975, Thiu tng L Minh o ni vi Tng Nguyn Hu Hnh ng ang b bc hu v xin rt v bn ny sng ng Nai c th. Theo ng Hnh th ging Tng L Minh o lc i. Cch mi hn mt tun, Tng o tuyn b C th Xun Lc, nhng ri S on 18 phi rt chy. Trong khi , S 22 ng ti Tn An, Chun tng Phan nh Nim b trn. Hng Th Du Mt do S 5 trn gi b chc thng m 29-04-1975, lin lc b ct t. Khi qun Gii phng trn n H Nai, S on 18 v L on 5 thit gip lp tuyn phng th bn ny sng ng Nai. m 29-04-1975, nhiu on xe ca qun Gii phng t pha Hc Mn tin v Si Gn. T lnh Bit khu Th cho bit lp xong k hoch phn cng. Theo Chun tng Nguyn Hu Hnh, mun ko di s phng th th cn ch th sp xp qun li. Tuy nhin, ng khng bn vi Tng Vnh Lc vic ny. Theo ch th ca Tng thng Dng Vn Minh, khng c di chuyn qun ch ng thng thuyt. Trc khi v gp tng thng, ng Nguyn Hu Hnh trnh by tnh hnh qun s vi Trung tng Vnh Lc v Trung tng Nguyn Hu C: Pha Tn Sn Nht qun ca Bit khu Th ang chm sng vi Vit Cng. C th h s gi ni nhng phi chu thit hi nhiu v ngi v vt cht. Tuy nhin pha Bin Ha v Th Du Mt, Qun on III khng cn; ch huy cc n v ca h, Trung tng Ton b chy; S on 18 v L on 5 thit gip kt tuyn sng ng Nai. Hng Th Du Mt b b ng. Mt on chin xa ca Vit Cng ang tin v Si Gn. Mt trn pha ny chng ta khng c qun xung kch m ch c lc lng phng th. Ti e trong thi gian ngn na chng ta s khng th g ni. Theo ng Nguyn Hu Hnh: Nghe xong, Tng Vnh Lc bin i sc mt, vi cm ly in thoi bo co vi ng Dng Vn Minh. Sau Vnh Lc bt tay ti, l ci bt tay cui cng. Tm gi sng 30-04-1975, vin tng dng di hong tc ny cng gia nh di tn bng ng thy. 33. ng Nguyn Hu Hnh nh li: Ti v Tng Nguyn Hu C chy i tm xe, ti x b i mt. Tng C phi gi in thoi v nh a chic xe ring n chng ti n nh ng Dng Vn Minh lc 6 gi sng. Gp ng Minh, Tng C trnh by li ton b tnh hnh qun s nh ti ni. ng Minh trm ngm. Ti ni thm: Tnh hnh rt nguy ngp, xin i tng quyt nh gp. ng Minh quay li hi: By gi toa mun g? Ti ni: Tha i tng quyn chnh tr l i tng, ring v qun s th i tng phi gii quyt, tnh hnh qu nguy ngp khng cho php chng ta chn ch na. ng Minh suy ngh trm ngm mt hi ri ni: Thi ti i bn vi ng Huyn v ng Mu, cc toa ngi y i. Ti ngh c i theo, ng Minh ng . ng Minh v ng Hnh ti Ph Th tng, s 7 ng Thng Nht (nay l ng L Dun). Trn ng i h chng kin s ht hong ca dn chng, ti ta i s M c nhiu k ang hi ca. i s M Martin ri khi Si Gn vo lc 4 gi 58 pht sng 30-4-1975. Tuy nhin, chuyn trc thng cui cng ri khi ta i s M, theo Ngoi trng Kissinger, l vo lc 8 gi 53 pht sng 30-4, s tn 129 lnh thy nh b bo v cuc di tn ta i s. ng Dng Vn Minh yu cu cho xe n ng Huyn v ng Mu. Xe ring ca tng thng n ng Nguyn nh u trc khi qua nh ng Nguyn Vn Huyn. ng u thut li, trn ng i n s 7 Thng Nht, ng Huyn c ni vi ng u mt cu bng ting Php Il faut se rendre(phi u hng). Tnh hnh chin s mi pht cng nguy ngp. Lc 8 gi sng 30-4, ba ng Dng Vn Minh, Nguyn Vn Huyn v V Vn Mu khng cn la chn no hn l n phng tuyn b bn giao chnh quyn cho Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ha Min Nam Vit Nam. ng V Vn Mu son li tuyn b mt khong mt ting ng h; 9 gi ng Minh c vo my ghi m, v lc 9 gi 30 pht li tuyn b ny c pht i trn sng. Nhng ngi nh ng V Vn Kit nh trt c gnh nng khi nghe c tuyn b ny pht trn i Si Gn. Vo khonh khc Bn Tuyn b bn giao chnh quyn sp c c vo my ghi m, trc 9 gi ngy 30-04-1975, Tng Vannuxem n Ph Th tng gp ng Nguyn Hu Hnh nh ng Hnh a vo gp ng Minh, khi ang ngi trong phng khch vi ng Nguyn Vn Huyn v ng V Vn Mu. Vannuxem l thiu tng ngi Php hi hu, thn M v thn c Tng thng Nguyn Vn Thiu v 34. Tng Cao Vn Vin. Vannuxem i ngay vo cu chuyn: Ti Paris mi n, trc khi i c gp nhiu nhn vt, k c i s Trung Cng. Ri Vannuxem yu cu ng Minh ko di cuc chin t nht hai mi bn ting ng h, tuyn b b M i vi Bc Kinh. Theo ng Vannuxem, lm nh vy Bc Kinh s gy p lc vi H Ni ngng chin ti min Nam. ng Minh khng ng . Khi Vannuxem v ri, ng Dng Vn Minh ni: Mnh l i vi M, by gi li bn nc cho Trung Cng sao. Theo k hoch th chnh ph ca Th tng V Vn Mu s ra mt vo lc 10 gi sng 30-4-1975, nhng khi cc nhn vt ca chnh ph c v mi n s 7 Thng Nht th h nghe c Tuyn b Bn giao Chnh quyn. Nhiu ngi trong s h di chuyn sang Dinh c Lp khng phi tuyn th m ch i. Trong thi gian y, Tng Nguyn Hu Hnh mang Tuyn b Bn giao Chnh quyn ca Tng thng Dng Vn Minh v Ch th bung sng ca Ph t Tng Tham mu trng Nguyn Hu Hnh sang pht trn i Pht thanh Si Gn. Khi Tng Hnh tr li Ph Th tng th ni y hon ton vng lng. ng Hnh chy n nh ng Dng Vn Minh s 3 Trn Qu Cp th c bit ng Minh v gia nh vo Dinh c Lp. ng Hnh n Dinh c Lp. Ngoi ng lc y im phc. ng Nguyn Hu Hnh vo Dinh bng cng chnh, cng Dinh m, khng lnh gc. Trc thm Dinh, ng Hnh thy mt xe Jeep v mt xe GMC y lnh v trang. Tng Hnh hi mt s quan eo lon trung y mi bit Thiu t Tiu on trng Tiu on Li H phng th Tn Sn Nht ang gp ng Minh tng mt Dinh c Lp. Tng Nguyn Hu Hnh nh v B Tng tham mu, nhng ng Minh gi li. Va lc, in thoi ti phng lm vic ca Chnh vn phng Tng thng reng. Mt thiu t xin gp Chun tng Nguyn Hu Hnh. l Thiu t Tiu on trng Tiu on Li H ph trch phng th B Tng tham mu. Vin thiu t hi: Chun tng bo chng ti bung sng l lm sao? Ti khng u hng u, ti bn chy ba xe tng. Tng Nguyn Hu Hnh gii thch v khuyn: Thiu t khng nn cho mu gi th 25. Vin thiu t yu cu ni chuyn vi Tng thng, Tng Hnh mi ng Minh n, nhng cu chuyn cha xong th chic tng 843 xut hin. ng Minh ni: Qun Gii phng vo ti Dinh ri, thi cp. 35. Xe tng 390 Lc l 10 gi 45 pht ngy 30-4-1975. Trc t pht, khi Tiu on trng Li H phng th Tn Sn Nht b i, mt dn biu thuc lc lng th ba, Trung t Nguyn Vn Binh, cn thn ng cng Dinh c Lp. Hnh ng ny ca Trung t Nguyn Vn Binh iu chnh mt chi tit trong lch s: Chic tng 843 i theo ng Thng Nht t S Th ti trc ri dng li trc cng ph trong khi xe tng 390 ti sau, nhng hng dng hc cng chnh Dinh c Lp, cnh ca cui cng ca cuc chin. Vo lc 9 gi 30 pht sng 30-4, khi pha Ty Si Gn, ng V Vn Kit ra lnh gin chnh c, pha ng, Trung t Bi Vn Tng, chnh y L on tng 203, cng nghe c tuyn b ca Tng Dng Vn Minh qua chic radio m ng lun eo bn ngi. Pha sau ng, T lnh Qun on II, Tng Nguyn Hu An, lun theo st c chin. H nh nhng ngi lnh xung trn linh cm c chin thng, cng nng lng hn khi c th s thy pha trc mc tiu cui cng. m 29-4, Tng Nguyn Hu An gi th cho L on 203. Bc th c Trung t Bi Tng ghi ch Nhn lc 24 gi ngy 29-4-1975 vit: Anh Ti v Tng. By chic tng v mt b phn b binh n cu xa l Bin Ha gp b phn c cng ca 116 gi hai ngy nay. Tnh hnh nh vy l thun li do phi mnh dn tin ln, ng bn tn binh l t n cn tr. C gng a ton b i hnh ca cc anh qua bn Ty cu m nay v 3-4 gi sng 30-4 l ta xc c ti Si Gn chim xong cu Rch Chic v Tn Cng n cu Si Gn. Ti ni anh n cho 2d (tiu on) ca E9 trn v pha cu xa l Bin Ha. Cc anh thi hnh khn trng v gi lin lc vi ti thng xuyn. Mc tiu vo Si Gn l Dinh Tng thng - i Pht thanh, BTL (B T lnh) Hi qun, ngn hng, ph c y trung ng tnh bo./An. Trc , vo lc 10 gi ngy 29-4-1975, ngay sau khi Tng thng Dng Vn Minh ra lnh cho qun i Si Gn ngng di qun, B Chnh tr in: Gi anh Su, anh By, anh T, / ng in anh Tn,/B Chnh tr v Qun u ang hp th c tin Dng Vn Minh ra lnh ngng bn. B Chnh tr v Qun u Trung ng ch th: Cc anh ra lnh cho qun ta tip tc tin cng vo Si Gn theo k hoch; tin qun vi kh th hng mnh nht, gii phng v chim lnh ton b thnh ph, tc 36. v kh ton b qun i ch, gii tn chnh quyn cc cp ca ch, p tan trit mi s chng c ca chng. Cng b t thnh ph Si Gn-Gia nh di quyn ca U Ban Qun Qun do tng Trn Vn Tr lm ch tch. S c in tip, nhn c in tr li ngay. Ba25. Rng sng ngy 30-4-1975, nhng chic tng u tin ca L on 203 chy n cn c Nc Trong, Long Khnh. Lc by gi, Thiu y L Vn Phng, trng xe 390, vn cha bit chic tng T59 ca mnh s i vo lch s. Sng cht vn cn gang tc. Khi cho xe dng li nh nu cm bn mt ba rng cao su, pho th s hai ca tng 390, Cao Trng, b mt ton thy qun lc chin np trong vn cao su bn b thng. Thiu y Phng ra lnh quay nng pho vo vn cao su, bn cho ti khi ton thy qun lc chin rt ht. H Cao Trng li cho du kch ri bn anh em ln xe tin v Si Gn. Ti ng t Hng Xanh, nhng chic tng phi chy lng vng tm ng. Trc khng lu, trong mt cnh rng cao su, Trung tng L Trng Tn giao nhim v cho Qun on IV: nh chim mc tiu quan trng nht. Tng Nguyn Hu An, t lnh Qun on II, hi: Nu Qun on II vo trc c c nh chim mc tiu quan trng nht khng?. Tng L Trng Tn gt u. Ngy 24-4, cng ti mt vn cao su Long Thnh, Tng Nguyn Hu An t vn vi L on 203: Cu Ti (Trung t Nguyn Tt Ti, l trng 203) tt nghip Lin X, cu Tng tt nghip Hc vin Thit gip Trung Quc, cc cu bit r Lin X khi kt thc Th chin th II dng mt s on tng tn cng vo so huyt cui cng. Ti sao mnh c mt l tng, mnh khng vo Dinh c Lp?. Ngay sau , trong khi mi thc su ca Qun on IV l b binh th Tng Nguyn Hu An a L tng ln tin phong. Xe 390 i trc nhng chy thng theo ng Hng Thp T, thay v i hng t S Th ln nh 843, nn khi vo n Dinh c lp lc 10 gi 45 pht, thy xe 843 ca trung y Bi Quang Thn tp qua bn tri, dng li trc cng ph. Bi Quang Thn pht tay ra hiu cho xe ca L Vn Phng tin ln. Thiu y L Vn Phng ngi thp xung, y np thp pho v lnh cho xe i vo cng chnh. Anh nghe ting rm v tip l m thanh bnh xch nghin nt cnh cng st. Bit cng khng c mn, L Vn Phng m np thp pho, ng nh ln na ngi, t xa anh thy mt n phng vin Ty ngi trn thm c. 37. Nhng khi xe anh cn ln bi c th khng thy ch phng vin u na. Hai mi nm sau, L Quang Phng s gp li ngi ph n y, cn lc by gi th anh khng c thi gian tm xem ch u. n thm Dinh, anh quay li, thy xe 843 vn u ch c, nhng Trung y Bi Quang Thn th nhy xung, chy np theo sau xe 390, tay cm l c kh nh, loi c c sn rt nhiu trn mi xe c chim c mc tiu quan trng no li cm ln. Pho th s 1 ca xe 390 cng cm c nh nhy xung, nhng L Vn Phng ra lnh: Anh Thn cm c ri, hy np pho, chun b!. Ri L Vn Phng gi ly khu i lin, ym tr. Nhng t lc y, h khng cn phi bn mt pht n no26. Khi chic tng 390 li, chnh tr vin i i V ng Ton xch AK nhy xung, ch i i trng Bi Quang Thn cm c tin vo. C hai chy ln thm Dinh trong t th c m t l sn sng chin u. Bi Quang Thn nh li l anh hi lo khi thy bn trong c ngi mc qun phc. C th v qu cng thng v c th v l mt ngi lnh nng dn ln u ng trc mt tm knh khng l, Bi Quang Thn lao vo ca knh mnh n ni anh ng bt ra pha sau trong khi tay vn khng ri l c. T trong Dinh, mt ngi bn dn s chy ra, mi vo. Bi Quang Thn ng trc mt Ni cc c l cng bi ri khng km. Khng bit phi lm g hn, Bi Quang Thn ngh V ng Ton li canh chng, ch cp ch huy n cn mnh th lm nt vai tr lch s, cm c trn nc Dinh c Lp. Ch huy lc lng Phng v Ph Tng thng, i t Chim, c lnh hng dn Bi Quang Thn i thang my ln nc Dinh. Cng i theo h tr c sinh vin Nguyn Hu Thi (cu Ch tch Tng hi Sinh vin Si Gn) v Tin s Hunh Vn Tng27. Khi y, thang b ca Dinh cha s dng c v ngy 8-4-1975 b phi cng Nguyn Thnh Trung, mt ngi c Cch Mng ci vo qun i Si Gn, nm bom lm hng. i t Chim dn ba ngi n trc thang my, loi phng tin m i vi Bi Quang Thn cn l hn nhng tm knh kh rng rt nhiu. Bi Quang Thn nht quyt khng vo; v sau anh k li: Lc ti thy thang my ging nh... ci hm, vo nh n nht mnh lun, bit bao gi mi ra c!. Sau khi nghe i t Chim gii thch, Bi Quang Thn mi chu dng thang my. 38. Phi mt kh lu, ba ngi i cng mi gip Bi Quang Thn h l c ba sc vng xung bi n kh ln v c buc giy chc chn. Bi Quang Thn ko l c ca Mt trn Dn tc Gii phng na xanh na c sao vng gia ln, sau khi vit v k tn vo: 11g30 ngy 30-4. Thn28. u hng Khi Bi Quang Thn c i t Chim dn ln nc Dinh, Trung y V ng Ton li tng hai. Trung y Ton vit: "Ti dn ton b ni cc Dng Vn Minh vo mt ch. Dn xong th ng Nguyn Hu Hnh mi ng Dng Vn Minh ra cho. Khi ng Minh va ra th anh Phm Xun Th cng hai tr l n. Anh Th ni: 'Ti l i y Phm Xun Th, trung on ph Trung on 66'. Borries Gallasch, phng vin tp ch Tm Gng ca Cng ha Lin bang c, ngi chu u duy nht c mt trong Dinh c Lp vo thi im , tng thut: Tay Th cm sng ngn ln n, mt khu K54 ca Nga, Th rt phn khch la ln yu cu ng Minh ra i pht thanh. Nhng tng Minh khng mun i. ng ta ngh rng bi ni ca ng phi c thu m vo my thu trong Dinh. H tranh lun vic . Cng lc cng nhiu ngi lnh Gii phng chy vo. Ri h bt u tm my thu nhng khng c kt qu. Khng c mt ci my ghi m no trong Dinh c. S hoang mang chm dt khi ngi ch huy ca qun Gii phng, Chnh y Bi Vn Tng, xut hin29. ca Dinh, Trung t Bi Vn Tng, chnh y L on xe tng 203 nghe bo co: C Tng thng Ngy. ng Tng qu mng: V c c tng thng c !. Tng thng Dng Vn Minh thy ng Tng, mt ngi cao ln, bc vo, th lch s cho: Tha ng, chng ti i cc ng vo lu ri bn giao chnh quyn. ng Bi Vn Tng ni: Cc ng l ngi bi trn. Cc ng khng c g bn giao c m ch c u hng v iu kin. ng Tng hi Chun tng Nguyn Hu Hnh: ng giy lin lc t y qua i th no?. ng Hnh ni: H ht ri. ng Tng quyt nh cho a v tng thng b bt gi n i pht thanh. Khi xe tng 390 dng li, mi ngi xung ht, Trung s Nguyn Vn Tp, li xe 390, cng nh i vo trong Dinh, nhng khi nhy ln bc thm ngonh li thy vng qu. Anh ngh, nh ch quay li chim mt xe mnh th sao?, bn quay li nhy vo gh li ngi th u ra ngoi. Ch mt lc sau, Trung s Tp thy Ni cc Ngy ra, i rt hin ngang. Cng i c c Phm Xun Th nhng khi y anh Tp 39. ch nhn ra th trng ca mnh l Chnh y Bi Vn Tng. Trung s Tp c l lin h n bc nh ca Phan Thoan v li ni ting ca T Hu: O du kch nh dng cao sng / Thng M lnh khnh bc ci u, nn ku ln: Th trng i, th trng bt n phi ci u xung ch! Trung t Bi Vn Tng ni: Vic y l ca t. Chic xe Jeep mang bin s 15770 m Trung on 66 thu c t chin trng i Lc, Qung Nam, do chin s o Ngc Vn li, c trng dng ch Tng thng Dng Vn Minh i t Dinh c Lp qua i. o Ngc Vn30 k: Ti thy Trung on ph Phm Xun Th dn theo hai ngi n ng tin li chic xe Jeep 15770 m ti cm li. Trung on ph cng mt ngi ngi hng gh pha trn, ngi kia ngi pha di, cng Trung y Phng B am, Trung y Nguyn Khc Nhu. Hai chin s Nguyn Huy Hong v Bng Nguyn Tht ngi hai bn thnh xe. Mi sau ny ti mi bit ngi to bo, eo knh trng, i giy en ngi ngay bn cnh mnh l Tng thng Dng Vn Minh, v v quan chc mc b complet, s mi trng ngi pha sau l Th tng V Vn Mu. Nh bo Borries Gallasch vit tip: Ch c hai chic xe ca chng ti chy gia thnh ph lc y - mt thnh ph tng si sc m nay s s hi bng nhin c lm du i - qua Ta i s M trng hoc, n i Pht thanh nm trn ng Nguyn Bnh Khim. Chng ti i vo phng thu nh trn lu mt. Nhng k thut vin ly chn dung ca Thiu t trn tng xung v nm qua ca s ra sn. Chng ti ngi bt ng mt lt. ng Mu qut mt mnh bng mt quyn sch. Tng thng Dng Vn Minh v Chnh y xe tng Bi Vn Tng ngi trn hai chic gh v ti ngi gia h ti mt chic bn nh. ng Tng tho vn kin u hng trn mt mnh giy mu xanh31. Trung t Bi Vn Tng nh li: "Ti vi ng Dng Vn Minh ngi cng mt bng gh di. Khi y, sau 8-9 m mt ng, ti c cm gic mt r ngi. Nhng mt ngh cht thong qua, ng m ni linh tinh th cht. M hi t nhin tot ra nh tm, ngi tnh hn, ti ni: ng phi tuyn b u hng v iu kin. Tng thng Dng Vn Minh ni: ng mun g hy ghi ra. Trung t Bi Vn Tng vit ngn gn: Ti, Dng Vn Minh, tng thng chnh quyn Si Gn, ku gi Qun lc Vit Nam Cng ha h v kh u hng khng iu kin qun Gii phng Min Nam Vit Nam. Ti tuyn b Chnh quyn Si Gn 40. t trung ng n a phng phi gii tn hon ton. T trung ng n a phng trao li cho Chnh ph Cch mng Lm thi Min Nam Vit Nam. Tng Dng Vn Minh c xong, Trung t Bi Vn Tng ni tip vo my ghi m: Chng ti i din lc lng qun Gii phng Min Nam Vit Nam long trng tuyn b thnh ph Si Gn c gii phng hon ton, chp nhn s u hng khng iu kin ca tng Dng Vn Minh, tng thng chnh quyn Si Gn32. Th tng V Vn Mu cng c dnh cho t pht pht biu v y, c l, mi l chnh kin ca nhm ng: Trong tinh thn ha gii v ha hp dn tc, ti - gio s V Vn Mu, Th tng - ku gi tt c cc tng lp ng bo vui v cho mng ngy ha bnh ca dn tc v tr li sinh hot bnh thng. Cc nhn vin ca cc c quan hnh chnh quay tr v v tr c theo s hng dn ca chnh quyn cch mng33. ng V Vn Kit n Dinh khi ni ny c tip qun bi mt lc lng ca Qun on IV. ng l v trung ng u vin ng Lao ng Vit Nam u tin n Dinh c Lp. ng Kit nm thm tnh hnh qun s v nhc nh ch huy cc n v chim ng i x tt vi nhng ngi trong chnh ph ng Dng Vn Minh, ch lnh. ng Kit l b th ng y c bit y ban Qun qun, l v tr thc s ng u Thnh ph lc by gi. Tuy nhin, ngi cng khai xut hin trong vai tr ng u ti thi im y li l Trn Vn Tr. Ngy 1-5-1975, khi ang S ch huy tin phng, Thng tng Trn Vn Tr c ng L c Th v ng Phm Hng thng bo: in anh Ba L Dun ni B Chnh tr quyt nh cu lm ch tch U Ban Qun qun Si Gn-Gia nh. i ngay cho kp. ng V Vn Kit cho rng y l mt thay i hp l. Si Gn mi tip qun cn mt qun nhn ng thi phi l mt qun nhn khng qu xa l vi dn chng. Tng Tr tng l trng Phi on Qun s Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ho Min Nam Vit Nam trong Ban Lin hp Qun s Bn bn thc thi Hip nh Paris. Nm 1973, ng c mt thi gian kh lu Si Gn, v tng c bo ch Si Gn nhc n. Ngy 2-5, Tng Trn Vn Tr mi v n Dinh c Lp. ng k 34: Theo ch th ca B Chnh tr, ti cho th tt c nhng nhn vt trng yu ca ngy quyn m t hm gii phng Si Gn, b i ta giam gi h ti mt phng y. Ti ch 41. gp nhng ngi ng u: Dng Vn Minh, tng thng, Nguyn Vn Huyn, ph tng thng v V Vn Mu, th tng ngy quyn, gii thch cho h chnh sch ca cch mng l quang minh, chnh i, lng, khoan hng. Ti nhn mnh: Tt c nhng vic lm qua chng ti xp n vo qu kh, chng ti cn c vo thi v hnh ng t ngy nay tr i. Ti mong h quan nim c s thng li v i ca dn tc va ri m t ho rng mnh cng l ngi Vit Nam. C v h t ra xc ng. Dng Vn Minh pht biu: Ti vui mng c l cng dn ca mt nc Vit Nam c lp35. Tun tit Vi nm cnh qun Gii phng p st Si Gn trong sng 30-4, khng ai c th sc cng li chin thng ca qun i min Bc. Tuy nhin, Vit cng ch thc s nm c min Ty vo chiu ti 30-4-1975. Vo thi im y, khng ch c s quan ch huy hai tiu on Li H xc vo Dinh c Lp cht vn tng thng v quyt nh bung sng. T my ngy trc, cc s on khng qun cn li ca Vit Nam Cng ha di chuyn xung Tr Nc v cc sn bay ln cn. Tng Nguyn Cao K cng bay xung, nhm hp vi cc tng lnh, cc tnh trng ca Vng IV vi s tham gia ca Ph c Hi qun Hong C Minh, ngi khi y ang lm t lnh Lc lng Thy b 211. B T lnh Chin dch H Ch Minh b tr on 232 ca Tng L c Anh hng Long An nhm phng nga kh nng lc lng ca Tng Nguyn Khoa Nam t Cn Th ln ng cu l c c s. Tuy nhin, ngay trong m 29-4-1975, gn nh tt c lc lng hi qun u b trn. Theo Thiu y Dng c Dng, phng vin mt trn ca S 21 khng qun: Tng Nguyn Khoa Nam ra lnh oanh tc nhng k o ng nhng anh em khng qun khng chp hnh. Sng 30-4-1975 vn cn lnh bay. My bay bt u trt ht bom vo ng trng. Mt s phi cng ni vi Thiu y Dng: Ti tao c lnh di tn sang U-Tapao (Thi Lan), my c i th ln. Dng li. Bu tri Cn Th t lc y khng mt pht yn tnh. u tin l cc khu trc A1E, A1H, sau l A37 ri C123. Trc thng ta ln tri nh chu chu. By gi sng ngy 30-4-1975, Thiu tng Nguyn Khoa Nam, t lnh Qun on IV bo co v B Tng Tham mu bng in thoi: Ti b tn cng mnh ba ni: Vnh Bnh, Bc Liu v mt ni cch sn bay Tr Nc ba cy s. Nhng ti 42. y li c cuc tn cng ca Vit Cng. Ti s gi cc v tr cn li. Cc lc lng Qun on v Qun khu IV, mc du c b tn cng vi ni, nhng vn cn nguyn vn36. Ph tng ca Nguyn Khoa Nam khi l Chun tng L Vn Hng, ngi m nm 1972 tng t th An Lc. T B Tng Tham mu, Chun tng Nguyn Hu Hnh nhc Tng Nam: Anh c gng thi hnh lnh ca Tng thng. Nm gi 30 pht chiu 30-4-1975, Tng L Vn Hng ri B T lnh Qun on IV, v B Ch huy ph. Khi i din b i min Bc vo B T lnh Qun on IV gp Tng Nguyn Khoa Nam yu cu u hng, Tng Nam v Tng Hng ch chp nhn bn giao. Khi v i din min Bc ny qua khi cu Ci Rng, Tng Hng lin h vi Tng Mch Vn Trng v ra lnh iu ng hai chi i thit gip ra n ng cu Ci Rng v chim li i pht thanh ri cho mi Mch Vn Trng v ch huy cc n v ng xung quanh vnh ai th x Cn Th v hp. Su gi 30 pht chiu, khi cc v s quan v ti cng B Ch huy ca Tng Hng, mt nhm nhn s Cn Th n gp Tng Hng, xin ng ng phn cng trnh b Vit Cng pho kch vo th x. Ti Vnh Long, cc lc lng ca min Nam vn khng thi khng c. Theo ng Phm Vn Tr37: Chiu ngy 30-4, sau khi b phn trinh st k thut ca B T lnh tin phng qun khu bt c sng i ca ch, anh Ba Trung s dng in i tuyn b vi vin tnh trng Vnh Long rng tnh mng ca y nm trong tay qun Gii phng. Nu u hng, cch mng s khoan hng, tha th li lm trc y, tnh mng, ti sn ca bn thn v gia nh, v con c bo ton; bng khng, y s phi n ti v v con, gia nh cng kh b bo ton tnh mng, mc d Cch mng khng mun iu . Sau 30 pht suy tnh, vo lc 17 gi ngy 30-4, tnh trng Vnh Long chp nhn u hng v xin anh Ba Trung gi li ha bo ton tnh mng38. Chiu 30-4-1975, ti cn c ng Tm, Chun tng Trn Vn Hai, t lnh S on 7 t t bng thuc c39. Su gi 45 pht chiu, hai v tng ch huy lc lng Qun lc Vit Nam Cng ha min Ty vn trao i in thoi vi nhau. Tng Nam cho n lc y vn nh pht li ku gi dn chng Cn Th, nhng c hai u bit l qu tr. Theo i tng Vn Tin Dng: Do sc p ca ta ngy cng mnh, cc Trung on 31, 32, 43. 33 ngy cng phn ln cc c quan ch huy s on ngy t ng vt b v kh, ci b o lnh tr v nh. Ch cn mt s s quan ngy cao cp li xin u hng ta vo lc 20 gi cng ngy40. By gi 30 pht ti 30-4-1975, Tng L Vn Hng v phng ni li t bit vi thuc cp v v con. Tm gi 45 pht, t di nh, v ng, b Phm Th Kim Hong, nghe ting sng, chy ln. Khi cng ngi nh cy ca phng, b Hong thy Tng Hng cht vi mt pht sng t bn vo u. Mi mt gi m hm , Tng Nguyn Khoa Nam gi in thoi cho b Hong chia bun. Sng hm sau, khong 7 gi 30 pht ngy 1-5-1975, T lnh Qun on IV, Qun on cui cng ca Vit Nam Cng ha, Tng Nguyn Khoa Nam t st. Trc , nh mt hnh ng nhn lnh trch nhim ca mnh, ngy 29-41975, T lnh Qun on II, Thiu Tng Phm Vn Ph, ngi m trch cuc trit thoi tht bi khi ba tnh Cao Nguyn, t t bng mt liu thuc c; gia nh a vo bnh vin Grall, nhng n tra 30-4-1975, khi Dng Vn Minh tuyn b u hng, th tt th. Cng tra 30-4, ti Lai Kh, Tng L Nguyn V t st ti B T lnh S on 5 sau khi cho binh lnh r ng. Vo lc 2 gi chiu ngy 30-04-1975, i t ng S Vinh cng gia nh gm v v by ngi con t t bng sng lc. Nhng y vn cha phi l nhng pht sng cui cng ca cuc chin tranh. Nhiu qun nhn v danh vn tm n ci cht trong nhng ngy sau . 44. Chng II: Ci to Sau hai mi nm chia ct, lch s t nhiu gia nh min Nam vo nhng tnh hung v cng nghit ng. C nhng gia nh trong khi vui mng n a con nhy ni tr v th a con ngu ang php phng nm ch trn gc; c nhng cn b cao cp t H Ni v mi bit a con m khi tp kt mnh li tr thnh lnh ngu. D 175 nghn khu sng cc loi c giao np ngay trong my ngy u tin sau 30-4, nhng hn na triu s quan, binh lnh Vit Nam Cng Ha tan r th vn ang nh ai ny . Tt c u cng ra ch i. Nhng ngy u L on 203 c lnh rt v Long Bnh lc 5 gi chiu ngy 30-4, nhng cng vic chim ng Dinh v bo v Si Gn cho Qun on IV. Nhng, theo ng Bi Vn Tng, gn mt trm chic tng ca ng khng th di chuyn, v gi ngi dn Si Gn bt u ra ng. Sau nhng gi pht cng thng nht, nh si dy cng ht c t tung ra, mi ngi Vit Nam, k c nhng ngi lnh, cho d pha no, u cm thy chin tranh kt thc! Chin tranh kt thc. Ci cm gic y, thot tin cng im ng nh thnh ph lc va thi ting sng, t nhin v tung. Dng ngi a ra, trn ngp ng ph. Mt vi thanh nin, hc sinh mnh dn tin vo vn hoa trc Dinh c Lp, s vo nhng chic tng T54, nhng chin xa by gi khng cn phi bn, ang nm lng l. Vit Cng trn nhng chic xe tng va hc cnh cng cui cng, gi y, va c ci cm gic vin mn ca nhng ngi chin thng, va c ci nh nhm ca nhng ngi lnh bc qua ngng ca s khc lit, tr nn lng, hin lnh. Thi ny ca cc ch b i ko on ngi n vi nhng chic T54 ng dn ln. H bt u tm hiu nhng khi nim v Vit Cng, nhiu ngi tin ln, hi thm v min Bc. Cha ai thc s bit iu g s xy ra cho thnh ph, cho mnh, nhng vn thy nh nhm v c khng t ngi cn cm thy mng. 45. m 30-4, khu vc trng Petrus K mt in mt lc. Mt vi chic tng ca Qun Gii phng c lnh chy ra ng th uy. Sng 1-5, mi khong 7 gi, cng chc, gio vin Petrus K thy Cch mng ng trong trng, lc tc ra trnh din. Qun qun lc by gi ai ny vn cn bn b ba en, t ra rt lng tng. ng Kit giao cho ng Dng Minh H, cn b Vn phng Thnh y, i kim b coi c ra tip cc thy c gio. Ngay trong m 30-4, nhng cn b ca i Pht thanh Gii Phng t trn R v tip qun i Pht thanh Si Gn v pht sng nhng mnh lnh u tin ca y ban Qun qun v trt t, an ninh, v thu np v kh cht n. a s cc lnh c ng H Ph Thun, chnh Vn phng Trung ng Cc, son tho theo ch o ca ng U c bit t khi cn trn R. Khng ch c nim vui ca nhng ngi i t trong rng ra. Trong nhng ngy u, mt s quan chc ca Chnh quyn Si Gn cng nui hy vng. Tin s Nguyn Vn Ho l mt trong s . Tra ngy 30-4-1975, ng Ho c mt Dinh c Lp v cho n khi chic tng 390 cn ln thm Dinh, Chnh ph ca Tng thng Dng Vn Minh vn cha kp nhn bn giao. Khi y, Th tng Nguyn B Cn di tn. ng Ho, Ph th tng, tr thnh ngi cn li c cng v cao nht trong Chnh quyn Trn Vn Hng. Trc t hm, ng Ho c ku ng H Ngc Nhun. Khi ng Nhun ti nh, ng Ho b ba cm ti, a ng Nhun ln lu v ni: Ti c vic mun nh ng truyn t n Cch mng. Mt l v mi su tn vng, ngi ta ni ng Nguyn Vn Thiu mang i, nhng tht s l ti gi li c 41. Hai l v nn tht thot cht xm. Ti thuyt phc c mt s anh em chuyn vin, tr thc li, nhng khng xu. Cch mng phi lm g , phi ni ci g cng sm cng tt. Sng 3-5-1975, y ban Qun qun ra thng bo: Cuc tng tin cng ni dy ca qun dn min Nam ta nhm p tan ngy quyn tay sai M ginh c thng li hon ton. Thnh ph Si Gn, thnh ph c vinh d mang tn Ch tch H Ch Minh v i, hon ton gii phng. nhanh chng n nh trt t an ninh trong thnh ph, xy dng trt t cch mng mi, cng c v pht huy quyn lm ch ca nhn dn. nhanh chng khi phc v n nh i sng bnh thng ca cc gii ng bo trong thnh ph Si Gn - Gia nh. Cn c quyt nh ca 46. Chnh ph Cch mng Lm thi Cng ho min Nam Vit Nam, chng ti xin thng bo danh sch U ban Qun Qun thnh ph Si Gn - Gia nh. y ban Qun qun lc y gm ch tch - Thng tng Trn Vn Tr, v cc ph ch tch - V Vn Kit, Mai Ch Th, Thiu tng Hong Cm, Thiu tng Trn Vn Danh v ng Cao ng Chim. Khi chin dch bt u, Mt Trn Dn tc Gii phng Min Nam tuyn truyn v vic s lp min Nam mt chnh ph ba thnh phn. Tuy nhin, khi c c cm trn Dinh c Lp, B th Th nht L Dun quyt nh dp b tng ny. Ngy 1-5-1975, T Hu chuyn lnh ti Trung ng Cc: Gi anh Tm, anh By [Nh Trung ng Cc chuyn anh Tm]. Xin bo cc anh bit: Theo kin anh Ba42, v Chnh ph, khng cn vn ba thnh phn. Cu to Chnh ph khng th c bn tay sai M, khng cho M c ch da v phi lm cho qun chng thy r sc mnh, th mnh ca cch mng; ta va pht ng qun chng li va buc M phi thay i chin lc. Chnh ph th hin tinh thn phi gm ta v nhng ngi yu nc, tht s tn thnh lp trng ho bnh c lp, dn ch, ho hp dn tc, thng nht T quc ca ta. B Chnh tr ch trng i vi nhng ngi u hng ta nh Dng Vn Minh chng hn th khng bt, nhng cn c cch qun l, gim st, ta ch trng tr bn ph hoi hin hnh trong khi pht ng phong tro qun chng hnh ng cch mng, ch chn lc, bi dng ct cn trong qun chng. c cn b kp tung ra pht ng qun chng, nn chn mt s cn b ca ng, on th v cn b qun i, hun luyn ngn ngy v chnh sch, v phng php cng tc, v k lut. Khi t chc l mng trong c nc, theo kin B Chnh tr, nn c on i biu min Nam ra d mt tin H Ni v c on Min Bc vo d Si Gn. LNH43. Ngy 6-5-1975, ng V Vn Kit i ct tc chun b l ra mt y Ban Qun qun. Ngi th ct tc thy mt ng ng tui i xe U-ot ti, trong khi ct tc c b i ng ch, tuy khng bit r ng l ai, nhng ct tc cho ng xong, l php ci cho, ng tr tin th no cng khng chu ly. Xe U-ot ca ng Kit i ti u, ngi dn trnh ra nhng ch rng ri cho i. Nhng xe khc ca Qun Gii Phng cng c c x nh vy. Nhiu tun sau , cc ch b i i xe but khng phi tr tin v ngi dn bt u lm quen vi nhng chic xe qun s chy v ng cm. ng V Vn Kit 47. nh li: Lc , uy th ca cch mng trm ln tt c. Ngay c nhng tn c n, k cp git, cc bng nhm cng ch lo gi thn hoc xem xt, theo di. Nhng cng c nhng ngi qu hng hi. Hu ht n ng trong c x Ngn hng ti An Ph, Th c ni ng Hunh Bu Sn c ng gi di tn hoc b a i ci to. Mt ngi gc-dan, lu nay vn c gi l thng Vng, bng dng xng mt ci danh rt ku, nhy ra nm ly chc Trng ban Qun tr C x. Nhng ph n cn li trong C x, vn lu nay c coi nh l cc mnh ph phu nhn, khng chu. H hp li v bu ng Hunh Bu Sn ln thay. ng Sn nhanh nhu gi ln x bo co kt qu ng c bu chn l Trng Ban. Bo co c ng du t con du m C x vn dng t trc. Lp tc, ng Hunh Bu Sn b triu tp. ng va ngi xung gh, c hai b i xch AK ra hi: Anh bit ti g khng?. D khng. Cch mng gii phng ri m anh vn cn s dng con du ca Ngy. Ti anh ng bn. Nhng thi, t nay, ng ny l Trng Ban. Ngi b i ni ri ch tay qua ng Vng, hnh nh c mt y t trc. Cu chuyn ca ng Hunh Bu Sn khng phi l hy hu. Ngy 29-6-1975, mt cuc u t vi hn 2000 dn c nhm hp trc ch Thanh a: ng bo si ni t co nhng tn L trng C x, in hnh l L Vn Minh, Trng L 9, nguyn l mt vin chc Ngy quyn, nay t xng l ngi ca Cch mng Pht huy tinh thn lm ch C x, ng bo yu cu chnh quyn loi b 24 tn l trng phn ng do Ngy quyn li44. Cuc cp chnh quyn sm nht Si Gn c ni l din ra vo lc 7 gi sng ngy 30-4-1975 ti phng Trn Quang Khi, qun Mt. Chi b ng b mt y cho vy bt Tn nh, tc v kh ca nhng cnh st vo gi y ch mong sm c v vi gia nh. Ngay sau khi i tng Dng Vn Minh tuyn b Bn giao chnh quyn, Qun 11, c cng c cm trong Dinh Qun trng. Tin trnh cp chnh quyn v xy dng chnh quyn thng c bt u nh trng hp phng Cy Bng: Khi ting sng ca qun Gii phng bn ti tp vo cc cn c qun s ca ch, nhn dn Phng Cy Bng ng lng ni dy ph km, truy qut k ch, ginh quyn lm ch v tay mnh v trn ra ng n ch qun gii phng. Khi cc chin s ta tin vo, ng bo mng reo, hoan h nhit lit. Ngay sau khi dp xong gic, u ban nhn dn cch mng lm thi t 48. qun c thnh lp. Cc t chc nhn dn cch mng cng c khn trng xy dng. n nay, 2-5, Phng Cy bng thnh lp xong T An ninh, Hi M gii phng, T Thng tin Tuyn truyn, T Y t v U ban t qun. ang xc tin thnh lp T Cu i v Phng chng Ho hon45. Trc 30-4-1975, ti Si Gn c 735 ng vin ti ch. Trung ng Cc b sung thm 2.820 cn b ng vin t trong cc c quan ca R v. Nhng n cui thng 5-1975, s ng vin nhanh chng tng ln n 6.553 ngi. Nhng chin s cch mng nm vng, nhng ngi t trong cc cn c khng chin ra v cc cn b 30-4, nhanh chng nm gi cc v tr then cht ca thnh ph, kim sot i Pht thanh, thnh lp bo Si Gn Gii Phng v iu hnh mt h thng on th xuyn sut t Thnh ph cho n cc thn p. Khng ch c Cch mng 30-4, ng V Vn Kit tha nhn, khng ai trong s nhng ngi tip qun Si Gn nm 1975 c kin thc v qun l nh nc. Mc tiu ln nht t ra trong nhng ngy u l nhanh chng n nh trt t x hi, n nh ch yu bng cc gii php chnh tr. Ring cc c s kinh t, gio dc, y t th d nh t trong R l s cho cc ngnh, ch yu t min Bc vo, tip qun nhng c s c lin quan n ngnh mnh. Ngy Quyn Theo ng Nguyn Vn Trn, y vin Thng v Trung ng Cc: Khi tip qun min Bc, c H cho lu dng hu ht cc vin chc trong b my hnh chnh c v bo lu mc lng c cn cao hn c lng chng ti. C H cn m bo tnh k tha nh nc bng cch cng nhn hiu lc tip tc ca mt s sc lut c t thi Php. Cng vic xy dng chnh quyn mi, v th khng nng nh khi chng ti lm Si Gn. H thng hnh chnh ca Si Gn bt u c thit lp quy c t thi Tng thng Ng nh Dim. ng Dim vn l mt quan Thng th Triu Nguyn, nhng khi nm quyn thay i phng thc tuyn chn quan li thng qua cc k thi Hng, thi Hi, thi nh, bng vic thnh lp trng Quc Gia Hnh Chnh. Trng Quc Gia Hnh Chnh o to: tham s, h hai nm cho cc chc v nh trng ban, trng phng ca cc ty; c s, h bn nm cho cc chc v ph qun, trng ty; v bc cao hc cho cc vin chc hnh chnh cp b. Cho n nm 1960, chc tnh trng thi ng Dim vn l mt vin chc chnh tr. 49. Khi Mt trn Dn tc Gii phng Min Nam ra i, ng li Cch mng min Nam c xc nh l phi bng con ng bo lc, ng Dim p li bng cch qun s ho b my, b nhim cc qun nhn ng u c quan hnh php cp tnh, cp huyn. Mt vin chc t trng Quc Gia Hnh Chnh ra, ng l qun trng, nu mun tip tc, phi ra Nha Trang hc mt kha qun s su thng. Ngc li, mt thiu t tiu on trng c nng lc c th c b nhim qun trng sau khi tri qua mt lp v b binh cao cp v mt lp su thng v khoa hc hnh chnh, v sau v thc tp su thng di quyn mt vin ph qun trc khi c b nhim lm qun trng. Tuy nhin, hnh chnh vn c coi l mt vn cc k chuyn mn, nn di thi Tng thng Nguyn Vn Thiu, c nhng tr tr trong vic x l nhu cu hnh chnh cho dn, bi cc v qun trng quan tm n qun s hn. Th tng cng vi B Ni v k mt hng dn, theo , cc tnh trng, qun trng phi y quyn bt buc cho cp ph. Di ch Si Gn, cp tnh, cp qun ch c mt cp ph v ngi ny phi l c s tt nghip t Quc Gia Hnh Chnh ra. cp phng x, tuy khng i hi phi tt nghip t trng ny, nhng mt x trng, p trng sau khi c bu hay mt trng phng sau khi c b nhim u phi i hc su thng Trng o to Cn b X p. Tng Thng Nguyn Vn Thiu nh gi cao vai tr ca cn b phng x ti mc ng thng xuyn c mt trong l khai ging v b ging cc lp hc ny v ni vi cc hc vin: Ti l tng thng trung ng, cc anh l tng thng a phng. Tuy nhin, Chnh quyn Vit Nam Cng Ho t Trung ng ti a phng trc khi c tuyn b ca i tng Dng Vn Minh bt u tan r. Khong gn 200 nghn ngi c quan h vi ngi M hoc ang lm vic trong b my chnh quyn c kp thi di tn trong vi tun l trc 30-4. S cn li gn nh cng thc c tnh th ca mnh, t ng b trng nhim s. Nhng cho d h c li, th vi mc tiu ca cuc chin tranh k t sau Hip nh Paris l p tan b my ca chnh quyn tay sai, vic nhng ngi chin thng s dng chuyn mn ca nhng vin chc c trnh cao trong b my Si Gn l iu kh xy ra. Cng in ngy 18-4-1975 ca Ban B th xc nh i tng lm vic trong chnh quyn c c lu dng: Ta cn c chnh sch mnh dn s dng nhng 50. ngi tht th phc v cch mng, nht l cng nhn, lao ng, cn b k thut, tr nhng phn t th ch, bn mt v, bn ph hoi hin hnh. Theo Ch th ngy 19-4-1975, cng ca Ban B th, vi cp nhn vin, sau khi c gio dc ti phng, x: a, i vi nhng tn tht th hi ci th to iu kin cho h tin b, lp cng chuc ti; b, i vi s cnh st, cu ho th c th s dng, tr bn c n phn ng v ta phi a cn b ct cn vo qun l gio dc. T cp qun ph tr ln, v hu ht cc ch huy cnh st t cp i tr ln u thuc din a i tp trung ci to di hn. Mt ng ch c gii thiu l trng Ban Tuyn hun An ninh Min tng cng khai tuyn b: Vic hc tp ci to i vi cng chc, nhn vin ngu quyn s phi cng phu v gian kh v tinh thn hn so vi ngu qun v cng chc cao cp ngu quyn l nhng ngi trc tip hoc tham gia tch cc vo b my km kp nhn dn. H c hun luyn k cng do , nh hng ch c v mt nhn thc v t tng kh su46. Sau ngy gii phng, cc ch trng ca nh nc cng ch yu c vn hnh thng qua cc phong tro chnh tr, cho d c s dng ngy quyn lu dng th kin thc chuyn mn ca h cng khng bit lm g. Cha k, trong con mt ca chnh quyn, theo ng ch Trng Ban Tuyn hun An ninh Min: H c hun luyn k cng tham gia tch cc vo b my km kp nhn dn47. Ngy Qun Mt tun sau, ngy 5-5-1975, y Ban Qun qun Si Gn ban b: Mnh lnh s 1 v vic ra trnh din, ng k v np v kh ca s quan, binh lnh, cnh st, v nhn vin ngy quyn: iu I: Tt c cc s quan, binh lnh, cnh st, tnh bo mt v, nhn vin ngy quyn trong thnh ph Si Gn v tnh Gia nh u phi ra trnh din v ng k. Thi hn bt u t ngy 8-5-1975 cho n ngy 31-5-1975 l ngy cui cng. iu II: Cp tng v t trnh din v ng k ti s nh 213 i l Hng Bng, cp u trnh din v ng k ti u ban nhn dn cch mng qun, cp h s v binh lnh trnh din v ng k ti u ban nhn dn cch mng phng. Cnh st, cng an tnh bo mt v trnh din v ng k ti tr s Ban an ninh ni chnh thuc y ban Qun Qan thnh ph Si Gn. Nhn vin cng chc lm vic ti nhim s no trnh din v ng k ti nhim s ny. iu III: Khi ra trnh din v ng k nht thit phi mang np chng minh th, cc loi giy t c 51. nhn, tt c v kh, trang b, h s ti liu, phng tin, ngn qu iu IV: Ngi no, nh no, tp th no, c s no c gi v ,kh cht n v cc phng tin, kh ti thng tin u phi ti khai v np tt c. iu V: Mnh lnh ny phi c trit chp hnh n 24 gi ngy 31 (ba mi mt) thng 5 (nm) nm 1975, nhng ngi khng ra trnh din c tnh ln trn s b nghim tr, nhng ngi ra trnh din, ng k nhng cn khai gian, giu dim v kh ti liu, phng tin ngha l cha thnh tht, sau ny pht hin ra th xem nh cha tun lnh, ngi no ng np v kh, ti liu, kh ti vt t qu gi v pht hin nhiu vn c gi tr khc s c xem xt khen thng xng ng. Tt c nhng ngi ra trnh din ng k tm thi trc khi c lch ny u phi lm ng k chnh thc li theo mnh lnh ny. Si Gn, ngy 5-5-1975/Thay mt y ban Qun qun Thnh ph Si GnGia nh/Ch tch/Thng tng TRN VN TR. Vic ra trnh din khng ko qu di nh d kin. Ch trong vng nm ngy, c 23 vin tng c mt ti Si Gn t ng n Trung tm D b Vin i hc Si Gn: Tng V Vn Giai, t lnh S on 3; Tng tr Trn Quc Lch, 40 tui, t lnh S 5; Tng Phan Duy Tt, ch huy trng Bit ng Qun khu II; Tng H Trung Hu, nguyn ph t lnh S on D Nhng ch yu l nhng vin tng ngh hu t trc: Trung tng Nguyn Hu C, Thiu tng Nguyn Thanh Sng, Trung tng L Vn Nghim Cng c nhng ngi thi chc t rt lu nh Trung tng L Vn Kim, v hu t nm 1964; Trung tng Nguyn Vn V, nguyn Tng trng Quc phng, v hu t nm 1972; Thiu tng Lm Vn Pht, ngi tng b Si Gn kt n t hnh vng mt t nm 1965 Trong thi im khc nghit nht ca ch Si Gn, nhng ngi ngoan c ra i hoc tun tit nh Tng L Vn Hng, ph t lnh; Tng Nguyn Khoa Nam, t lnh Qun on IV v mt s tnh trng Min Ty khc. Nhng ngi cn li li v chp nhn nhng g s n vi mnh48. Si Gn, 443.360 ngi ra trnh din, trong c hai mi tm vin tng, 362 i t, 1.806 trung t, 3.978 thiu t, 39.304 s quan cp u, 35.564 cnh st, 1.932 nhn vin tnh bo cc loi, 1.469 vin chc cao cp trong chnh quyn, 9.306 ngi trong cc ng phi c cch mng coi l phn ng. Ch 4.162 ngi phi truy bt trong c mt vin tng v 281 s quan cp t. 52. Gn mt thng sau sau Lnh Trnh din, ngy 10-6-1975, U Ban Qun qun ra thng co V vic Hc tp Ci to S quan, H s quan, Binh lnh v Nhn vin Qun i Ngy, Tnh bo, Cnh st v Ngy quyn trnh din ng k. Theo : Tt c h s quan binh lnh v nhn vin qun i Ngu thuc cc qun binh chng ti Si Gn-Gia nh, tnh bo cnh st v nhn vin Ngu quyn qun, phng, khm, x, p trnh din ng k phi i hc tp ci to trong ba ngy k t ngy 11-6-1975 n ngy 13-6-1975. Nhn vin Ngu quyn t trng ph phng tr xung thuc cc ph, b, v, vin, nha, s, ty ng k i hc tp t ngy 18 n ngy 20-6-1975. Thi gian hc tp lin tc t 7 gi n 16 gi [gi ng Dng] tra ngh mt gi. Ngi i hc t mang thc n tra v chiu, sau khi hc, v nh ngh. Lnh hc tp ny phi c tuyt i chp hnh ai khng i hc tp ci to ng thi hn coi nh phm php. Cng trong ngy hm y, lnh hc tp ci to c thng bo n cc s quan theo , s quan qun i Ngu, cnh st, tnh bo bit phi t thiu u n i u c hng dn: Phi mang giy bt, qun o, mng mn, cc vt dng c nhn, lng thc, thc phm [bng tin hoc hin vt] dng trong mi ngy k t ngy n tp trung. S quan cp tng, t, c hng dn mang theo thc phm, lng thc dng trong mt thng. T ngy 11-6, tt c h s quan binh lnh n cc a im trong Thnh ph hc tp v h cm thy yn tm khi thi gian hc tp ch c ba ngy, ng nh thng bo v cch tin hnh th mang tnh hc tp nhiu hn l ci to. Bo ch bt u c s dng trn an nhng s quan cn c cht bn khon lo lng trong lng. Bi x lun Tip tc ci to tr thnh ngi cng dn chn chnh ng trn bo Si Gn Gii Phng ngy 17-6-1975 vit: t hc tp ci to ca binh lnh, h s quan ngu qun v nhn vin ngu quyn m ra c my ngy. Trong cc thu hoch ca cc hc vin, c mt im chung lm mi ngi ch : hu ht u pht biu tha nhn mnh trc kia d lm bt c vic g trong b my ngu qun, ngu quyn, u l nhng ngi c ti vi nhn dn, vi cch mng. H u ha s t ci to mnh thnh nhng con ngi tt. Cuc hc tp ny lm cho phn ln binh s ngu bit phn bit ai l ch, ai l ta. S phn bit ny rt quan trng. So vi trc khi hc y l mt bc tin b u tin ca binh lnh ngu qun v nhn 53. vin ngu quyn. Nhng cng ch l mt bc tin u tin m thi. Phn bit c ch, ta, ha phn u tr thnh ngi tt, mi ch l tin b v mt nhn thc, mi ch l s by t thi . H c tht s tin b hay khng? Thi ca h c thnh tht hay khng? Hay gi v tin b, gi v ha hn ct cho qua ca i ny, ri tr trn vo cng ng dn tc vi nhng t tng th ch vi dn tc? i vi nhng con ngi tng b gic M nhi nht nhng t tng xu xa, thc chng nhn dn, chng cch mng trong sut hai mi nm qua th lm sao h c th gt ra ht trong ba ngy hc tp? V vy, cch mng to cho h iu kin chng minh s tin b ca mnh bng hnh ng. Nhn dn ta c kinh nghim: nh gi mt con ngi phi cn c trn hnh ng ca h. Ta gio dc h nhng t tng ng, l ct h lm ng ch khng ch ni ng m thi. Mt bi bo khc dn li anh Trn Vn Lnh, mt trung s qun nhu, ni: Trc khi i hc tp, ti tng l s b ngc i, b h nhc v c th b nh p na49. Nhng, iu khng xy ra v sau hc tp, anh Lnh c cp Giy cng nhn hon thnh hc tp ci to - t giy c gi tr cng nhn nhng ngi lnh Ngy bt u c tr li lm ngi trong ch mi. Mt ngi khc, c gii thiu l Binh nht L Cng c, th cho rng: Qua cuc hc tp ny, chnh quyn cch mng dt chng ti ra khi ni ti tm, a chng ti v vi no chnh ngha50. Nhng pht biu ny c cc s quan theo di st v khi thy sau ba ngy hc tp binh lnh c tr v nh, thy cch mng lm nhng g cch mng ni, cc s quan yn tm hn. Khng ai bit rng, t ngy 18-4-1975, Ch th 218/CT-TW ca Ban B th quy nh: i vi s quan, tt c u phi tp trung giam gi qun l, gio dc v lao ng; sau ny ty s tin b ca tng tn s phn loi v s c chnh sch gii quyt c th. Nhng ngi c chuyn mn k thut [k c lnh v s quan] m ta cn th c th dng vo tng vic trong mt thi gian nht nh, nhng phi cnh gic v phi qun l cht ch, sau ny tu theo yu cu ca ta v tu theo s tin b ca tng ngi m c th tuyn dng vo lm cc ngnh ngoi qun i. i vi nhng phn t c n, tnh bo an ninh qun i, s quan tm l, bnh nh chiu hi, u s ng phi phn ng trong qun i, th bt k l lnh, h s quan hay s quan u phi tp trung ci to di hn, giam gi ring ni an ton v qun l cht ch51. 54. nhiu a phng, mt s tn c n u s c x l ngay v ch vi ngy sau 30-4, cc s quan gn nh c a i ci to. Tuy nhin, Si Gn, ni tp trung gn na triu s quan v binh lnh ch c, ni tp trung s ch ca d lun trong v ngoi nc, nn mi quyt nh u c Trung ng Cc v ng y c bit bn bc ln k hoch. Ngay trong phng lm vic ca Tng thng Nguyn Vn Thiu, Trung ng Cc bn cch a cc s quan ca ng i ci to lu di. K hoch c gi l Chin dch X-1. ng V Vn Kit tha nhn: Vic cng b ba mc thi gian hc tp - h s quan binh lnh, ba ngy; cp y, mi ngy; tng, t, mt thng - l c cho cc i tng ngm hiu rng, thi gian hc tp ti a ca cc s quan ch l mt thng. Nh s hc T Ch i Trng, nm y l mt s quan bit phi vi qun hm i y, thuc din hc tp mi ngy vit: Hu ht u bnh thn n cng, xin vo. C ngi cng con gi i theo n con r. C ngi thuc din ba ngy tin a bn, ngi qun nhu ng ng cng theo bn vo cng cho vui. C ngi gii ng nn n xin i hc c ci giy v d lm n. Nhng, qua con nga st l dng sng khng tr li52. Ni tp trung ca ng T Ch i Trng l mt trng hc, ng vit: Sng 236-1975, ti i vng gi t ph phng ri cm khc bnh m n cng trng Taberd. Mi gi 30 sng. Hai vin s quan cm sng lng l ch li vo. Ngoi ng vng, cng trng kn ch cha ch lch, khng th bit bn trong c g53. Nhng s quan cp y y bnh thn n guichet (quy) np tin n mi ngy, ly bin lai cho n khi vo hnh lang, cn b ti ra lnh b kim kh ra, mi thy c ci g nng n lng vng, ri khi tri cng v khuya, ma tm t th bt u mi rng mnh. i y T Ch i Trng vit: Ti mang mng ging trn tng gc hi trng nhng khng ng c. T trn gc nhn ra bng ti nhiu hn nh sng nh n pha tri di trn sn nc. Mt vi ngi lnh i li mang B40 lp u n khin ci bng cng di ra54. Ti 25-6, i y Trng cng cc chin hu nhn c lnh di chuyn, C ngi dn ra ng. Vng ngt. Xe u di ngt. Ri, thay v hc tp mi ngy, ng thy dy s T Ch i Trng phi tri qua cc tri t hm y cho n thng 6-1981. 55. Mi ngy, mt thng qua nhanh. Khng ai nhn c bt c tin tc g lin quan n nhng ngi thn b a i hc tp. Ri t nhin, mt s quan c tha v, ngi l Cu Tng trng Quc phng, tng Nguyn Vn V. Va ra khi tri, Tng V pht biu: Chng ti n cn ngon hn b i. Ti mong nhng ngi c thn nhn i hc tp ci to hy yn lng v tin tng Cch mng, ng tin nhng li n v cn c55. Tng Nguyn Vn V l ngi m ngay hm u ra trnh din pht biu: Ti hiu r qun i trong ny lm, t lm, xu lm; v my ngy hm nay thy r b i Cch mng rt k lut, chng chc, ng hong. Anh em vo nh ti cu Th Ngh khng h b mt mt g ht. Cch mng vo yn n, thanh bnh ngay, ai cng yn tm v sung sng56. thi im Tng V pht ngn trn bo, dn chng khng cn phi nghe tin n, chng con h bt v m tn hn ba thng cho d Cch mng ni s quan cp y ch i hc tp mi ngy, cp t ch i mt thng. Tuy nhin, y cng cha phi l thi im m nhng ngi nh hay bn trong hng ro dy km gai tuyt vng. Chnh quyn bit iu v Tng V c tha ni nhng li c gi tr trn an. ng thi, cc s quan v nhn vin ngy quyn bt u c php v c ng vin vit th v nh. u thng By, bo Gii Phng, t bo trong R ca Mt trn Dn tc Gii phng Min Nam, cho ng l th ca ng Trn Vn Tc nguyn l i y cnh st Cn Sn, gi v l b Nguyn Bch Thy, s 52-54 Nguyn Khc, Si Gn 2. Khi cho ng l th, t Gii Phng ni r l bn c hiu thm cuc sng hin nay ca cc s quan (trong qun i ngy trc y) ang hc tp ci to 57. Thng ip m Chnh quyn mun gi qua bc th ny c lng vo mt cch vng v: , th trc anh qun dn em l ng tin li n nhm ca bn phn ng ca bn ngy tuyn truyn lm cho em v ba m nh hoang mang lo s. Nu ngi no ni xuyn tc l bn lu manh tha dp lm tin hoc bn ngy phn cch mng, em nn n chnh quyn cch mng t co h. Anh c gng hc tp ci to tt chnh ph cch mng khoan hng cho nhng a con lc li c thnh ngi cng dn chn chnh v sm v on t vi gia nh tng gia sn xut58. Hn mt thng sau, t Tin Sng c bi phng vn b LQL, ngi va tr li Si Gn sau chuyn thm chng l Thiu t Tiu on ph Tiu on 7, Thy Qun Lc Chin Ngy. T Tin Sng khng ni r ch L thm chng tri no v chng 56. ch l ai, ch gii thiu: Thiu t v c Tiu on 7 ca ng b tn tng ngy Bi Th Ln b kt ti ca Thun An v cng ton b binh lnh trong Tiu on 7 u hng qun i gii phng ngy 27-3 va qua. Cu chuyn tri ci to c t Tin Sng dn dt cho thy khng kh trong cc tri ci to ta ta nh mt tri h59. Bi phng vn kt thc bng li dn d ca ngi chng: Em yn tr v lo lm n, y em khi lo hai th ru v gi, lm hai a thng mt hnh phc nh trc kia. Cuc sng y rt iu ha v lnh mnh nh em thy, chc chn bn anh s kh hn trc. Ngi phng vn, phng vin Phan Bo An, s dng nhng ngn t nh tn tng ngy, khin ngi c c cm gic n c vit bi mt cn b tuyn hun t R v hoc t Bc vo. Nhng Phan Bo An l bt danh ca ng Phan Xun Huy, mt cu dn biu Si Gn. ng Phan Xun Huy ni rng cuc phng vn ng thc hin c l tnh c ch khng phi do Chnh quyn sp xp 60; tuy nhin, v sau ng mi pht hin ra ngi v l con ca mt gia nh Cch mng. Cho n thng 9-1975, ch nhng ngi c nhn thn rt c bit mi c th vo tri thm thn nhn. L th ca ng Trn Vn Tc gi v l b Nguyn Bch Thy trng hp vi thi gian m cc tri ci to, ngy qun, ngy quyn c yu cu vit th v nh. Nh s hc T Ch i Trng, thi gian ny ang ci to Trng Ln, Ty Ninh, k: Th hng thng c coi nh l mt n hu ca Nh nc ban cho ngi c ti phi ci to,da trn thc truyn thng thng cm vi tnh gia nh m ca ngi dn Vit Nam Th gi c qun gio kim duyt. Ni dung th c phi ni hc tp tt, lao ng tt v phi ng vin gia nh61. on t C l khng my gia nh min Nam khng ng thi c ngi thn va pha bn ny va pha bn kia. V c l khng c u, thc h li chia cch tnh thn n th. ng T Bn, gim c Vit Nam Tng Pht hnh, c cu rut l mt cn b cng sn ni ting, ng Mai Vn B, nhng vn khng thot vng lao l. lao Gia nh, ng B c vo thm nhng ngi chu ang b lit vn tip tc b giam cm. Nh vn Don Quc S l con r ca nh th T M - ngi c tc phm c min Bc a vo sch gio khoa ph thng - nhng vn phi i t. Don Quc S b t tng cng mi bn nm, trong thi gian ng khng c gp mt b m 57. ang sng H Ni, thm ch khng c gp c ngi anh rut Don Nho l mt nhc s con cng ch . Trung t Phan Lc Phc62 cng c cng hon cnh nh nh vn Don Quc S. ng Phc c mt ngi em rut l s quan Vit Nam Cng ha, nm 1962 tham gia o chnh bt thnh, i theo Mt trn Dn tc Gii phng min Nam. Nhng sau nm 1975, ng Phan Lc Phc vn phi chu hn mi nm ci to. i y D Phan Nht Nam63 c cha l ng Phan Vn Trnh, vn l mt s quan tnh bo c Vit Minh nh vo S Mt thm Lin bang ng Php. Ngy 2-91950, ng Trnh lp cng bng cch ly h s ca S Mt thm mang ra Vit Bc. Nhng, nh s phn ca nhiu nh tnh bo khc, ng Phan Vn Trnh khng c tin dng. ng ch l mt cn b nh cng tc Hi Phng v sau nm 1975 v Nam ch nhn c chc ph ch tch mt phng Si Gn. i y Phan Nht Nam bit trc l khng th nh v c g vo b mnh. Bi chnh ng, nm 1973, tng gy kh khn cho b64. Theo ng Phan Nht Nam: Nm 1981, M, khi Mt trn Hong C Minh trao gii cho cun sch ca ti, T binh v Ha bnh, tri Lam Sn, Thanh Ha, t ngy 7-9-1981, ti bt u b cm trong phng bit giam. Trong hon cnh , ngy 8-5-1985, khi ba ti ln thm, ng vt v ra H Ni ch xin giy thm nui ti Cc Qun l tri giam, thay v c th xin tri nh cc t nhn khc. Cuc thm nui li ch c din ra trong vng mi lm pht. Cho d l ln u tin gp nhau sau hn ba mi nm, ti vn ni vi ng: Ba vt v qu, thi ng thm nui na, i khi ra t, con v65. Cng c khng t quan chc Cch mng thay v bo lnh, vn ng ngay chnh nhng ngi trong gia nh mnh i hc tp. C ngi mun chng minh vi ng s ch cng v t. C ngi tin l cn thit i vi ngi thn ca h. Thiu y Vit Nam Cng Ha Lu nh Triu c ba m l cn b cao cp ca Cch mng. Nm 1954, lc Lu nh Triu mt tui, ch gi Triu ba tui, anh c ba m li cho b ngoi i tp kt. Trong sut hn hai mi nm, hai ch em Lu nh Triu ln ln nh nhng a tr m ci trong khi ba m mnh sng H Ni trong mt phn cn bit th trn ng in Bin Ph vi s mua hng Tn n. Ba anh l ng Lu Qu K, v trng Bo ch Ban Tuyn hun Trung ng kim tng th k Hi Nh bo. Cn anh, nm 1972, khi Chnh quyn Si Gn 58. tm ng ca cc trng i hc v h bt tui hon qun dch ca sinh vin, nh nhiu sinh vin khc, Lu nh Triu b ng vin vo lnh. Nm 1975, ng Lu Qu K tr v, Lu nh Triu nh li: Bao ln ti nm tng tng ra cnh hi ng ny v ngh rng lc y ti s ht vang ci ting gi m ti thm kht hng chc nm tri: Ba i! M i!. Nhng, ngay trong ngy gp li, Lu nh Triu cm nhn c mt h su thc s. Lc , do tnh hnh i li kh khn, ng Lu Qu K v Nam trc, v v con ng, nhng ngi sinh ra H Ni, gi gm tnh cm vo chic my ghi m m ng K mang theo. C em gi Triu sau khi thm hi anh ch, hn nhin hi: T hm gii phng ti gi anh ch bit bi ht no mi cha. Em v con Tho, con ch Tn, hay ht lm. bn em ht cho anh ch nghe nh. Ri hai c gi H Ni ct ging lanh lnh ht trong my ghi m: Si Gn , qu ta i / Trong bin la vn ngi ngi / Ta i nh sng cm hn dng tro / X ln trn xc qun th hung bo / Ginh mt ma xun ti sng khp min Nam Lu nh Triu vit: Khi nghe ti , tim ti nh tht li. Mt qun th ang ng cnh ba y. Ba c bit khng? C cm hn n khng? T gi pht , nim vui hi ng trong ti gim hn. Ch c ni lo u, thc thm l mi dng tro. Vi thng sau, Lu nh Triu vn phi i ci to. Trong thi gian tri, Lu nh Triu k: Ban ngy chng ti phi hc l lun, ban m hc ht nhng bi nh Bo Ni Ln Ri, Rm Rp bc Chn Ta i Trn ng Ph Si Gn Sau khi c ln lp v Truyn thng Chng Ngoi xm, ng li Sng sut ca ng Ta, Cuc Chin tranh Chnh ngha, Chnh sch Khoan hng ca Chnh ph Cch mng, cc tri vin phi tp trung tho lun, theo hng: phi phn tch c m mu ca M - Ngy; phi nhn ra Ngy quyn khng chnh ngha, ch c Cch mng mi chnh ngha. Hc xong li phi soi ri bn thn, k ra nhng ti li ca mnh, mi ngi phi ngh cho ra mt iu phi ngha ca Qun i Vit Nam Cng ha. Lu nh Triu ni: Ti dn chuyn lnh S 7 hnh qun bt g, bt heo ca dn. C ngi l lnh ti v, c i ch i pht lng, vi mong mun c Chnh ph khoan hng, nhn pht lng cng coi nh to iu kin cho lnh i cn quy. C ngi than, tao ngh khng ra ti, chng my . 59. T thng th ba, Triu k: Mi thng, tri vin c thm nui mt ln. Trong s nhng ngi thm nui c ngi qu Bin Ha, ti nhn ch ti i thm. Ha ra, khi y ch ti ang i H Ni. Khi ch ti v, ln tri ng lc tri cm thm nui v mt s c do tri vin gy ra. Ti nhn thy ch ti, khot tay bo v nhng ch ti c ng bn kia ng khng chu. Mt ngi qun gio tt bng ti v vai, ni: i theo ti. i ra, v binh chn li; nhng ngi qun gio can thip. Hai ch em nhn nhau khc, khin ngi qun gio cng khc. Ch huy tri khi y cng bit Lu nh Triu l con cn b cao cp nn ch ng gi th cho ng Lu Qu K, ni: Chng ti bit anh, nu c, anh ln tri chng ta ni chuyn v chu. ng Lu Qu K c ln nhng thay v gp con v bo lnh, ng ch vit th khuyn con c gng hc tp tt. Lu nh Triu nh li: Ti va c th ba ti va x v va cay ng khc. C nhng quan chc Cch mng khng bo lnh cho con chu ca mnh bi h tin rng nhng a con, a chu lm ng ca h cn c thi gian ci to. C nhng quan chc cn trng bit rng t bo lnh i khi s l mt trong nhng ci c khi cn, cc ng ch ca mnh em ra x l. ng Trn Quc Hng nguyn l mt nh ch huy tnh bo, tng l cp trn ca ng c vn V Ngc Nh v trng vn phng bo Time Phm Xun n. Nm 1950, ng Hng nh t H Ni vo Nam mt cn b tnh bo c tn l T Cu. V hot ng trong lng ch Si Gn nn con ci ca ng T Cu cng phi i lnh nh nhng gia nh khc. Sau 1975, h cng phi i hc tp. Khi ng T Cu mt, cc con ng - thiu y T Dng v thiu y T Tun - ang b ci to Minh Hi, gia nh c n xin cho con v tang cha. ng Mi Hng ph n, chuyn Gim c Cng an, xin cho h c v tang ri vo tri li. Trc i hi V, ng Trn Quc Hng 66 b t co bn vn , trong , mt ng ch trong tiu ban bo v ng t ng can thip cho hai thiu y Ngy ra khi tri giam. Phn ng Mt din bin khc, xut hin ngay t nhng ngy Trung ng Cc nhm hp trin khai Chin dch X-1, X-2, c quan tm c bit v lin quan n an ninh chnh tr. Ngy 3-9-1975, Trung ng Cc c bo co: Bn chnh quyn c s i tp trung rt t. Bn Tuyn y cng i rt t. Cnh st c bit, d kin i 1.500, nhng chng tp trung n 2.460 tn. Nhng, d kin 60. trn 1.000 tuyn y ch i 2 tn; d kin trn 150 tn chin tranh tm l, i 46 tn; d kin 500 cnh st chin ch i 190 tn; Qun cnh i 140 tn; Tnh bo d kin 1000 ch i 142 tn; Bit kch 1000 ch i 64 tn; Chiu hi d kin 300 ch i 130 tn; Bnh nh d kin 1500 ch i 55 tn; D kin t I, (i tng ny) l 10.200 nhng ch i 4.800 tn; cn li tn 5000; ta t chc bt trn 400 tn; bn c s, tnh bo, qun bo ti ch d kin 3 vn mi lm c 8.290 tn. Theo bo co th vic t chc hc tp l tt. Hi ngh ch trng: i vi bn tuyn y cng gio, pht gio v tin lnh gio, Ban Mt trn Thnh mi ti ni chuyn ng vin khuyn khch i hc; cc tn gio tr v phi c kin vi tng ngi h i hc. Sau cuc ni chuyn s t chc bt nu h khng chu i trnh din. i vi bit kch, gia hn ng k mt thi gian; cao bn ra trnh din; ku gi gia nh ng vin con em h i hc sau t chc