bÖlÜm 5 malİyet analİzlerİve İŞletme kararlari kar ...onderem/malmuh5.pdf · bÖlÜm 5 mal...

İTÜ Tekstil Müh. Bölümü/TEK485 Maliyet Muhasebesi Prof. Dr. Emel ÖNDER111.01.2008

İİstanbul Teknik stanbul Teknik ÜÜniversitesi niversitesi Tekstil Teknolojileri ve TasarTekstil Teknolojileri ve Tasarıımmıı FakFaküültesi ltesi 20020077–– 2008 2008 ÖÖğğretim Yretim Yııllıı GGüüz Yarz YarııyyııllııTEK485 MALTEK485 MALİİYET MUHASEBESYET MUHASEBESİİ

BBÖÖLLÜÜM 5M 5MALMALİİYET ANALYET ANALİİZLERZLERİİ ve ve İŞİŞLETME KARARLARILETME KARARLARI

Kar PlanlamasKar PlanlamasııGeGeççerli Maliyetler ve erli Maliyetler ve İşİşletme Kararlarletme Kararlarıı

İTÜ Tekstil Müh. Bölümü/TEK485 Maliyet Muhasebesi Prof. Dr. Emel ÖNDER211.01.2008

KAR PLANLAMASIKAR PLANLAMASI

11.01.2008 İTÜ Tekstil Müh. Bölümü/TEK485 Maliyet Muhasebesi Prof. Dr. Emel ÖNDER 3

5.1 Maliyet 5.1 Maliyet -- Hacim Hacim -- Kar DiyagramKar DiyagramııKar Planlaması. İşletmenin maliyet fonksiyonunun ve ürün satışfiyatının bilindiği durumlarda çeşitli üretim ve satış miktarlarında ne kadar kar elde edileceği hesaplanabilir. Bu işleme kar planlaması adıverilir.

Tek mal üreten bir işletmenin bu malı 10 YTL’den sattığını kabul edelim. Olası bütün aylık satış miktarlarında satış fiyatının aynı kalacağınıvarsayarak, şöyle bir tablo düzenleyebiliriz.

Tablo 1Tablo 1:: SatSatışış Gelirleri TablosuGelirleri Tablosu


5.1 Maliyet 5.1 Maliyet –– HacimHacim-- Kar DiyagramKar Diyagramıı

Öte yandan bu işletmenin aylık sabit giderleri toplamı20.000 YTL, birim başına değişken giderler ise 5 YTL ise ve bu iki rakamın da her üretim düzeyinde aynıkalacağı varsayılırsa, toplam maliyetlerin değişimini gösteren Tablo: 2 düzenlenebilir.

Tablo 2: Toplam Maliyetler (YTL)


5.1 Maliyet 5.1 Maliyet –– Hacim Hacim -- Kar DiyagramKar Diyagramıı

Tablo 3: SatTablo 3: Satışışlar lar –– Maliyetler ve Karlar TablosuMaliyetler ve Karlar Tablosu (YTL)(YTL)


5,1 Maliyet 5,1 Maliyet –– Hacim Hacim -- Kar DiyagramKar Diyagramıı

GGöörrüüllüüyor ki 4.000 birim satyor ki 4.000 birim satııllııncaya kadar zarar, ncaya kadar zarar, 4.000 birimden sonra ise kar vard4.000 birimden sonra ise kar vardıır. r.

•• KarKarıın sn sııffıır oldur olduğğu 4.000 birimlik satu 4.000 birimlik satışış miktarmiktarıınanakara bakara başşlama noktaslama noktasıı adadıı verilirverilir. .

•• Tablo 3Tablo 3’’ üü bir diyagram halinde de gbir diyagram halinde de gööstermek stermek mmüümkmküündndüür. Bu diyagrama r. Bu diyagrama Maliyet Maliyet –– Hacim Hacim –– KarKardiyagramdiyagramıı adadıı verilir. (verilir. (ŞŞekil 1) ekil 1)


5.1 Maliyet 5.1 Maliyet -- Hacim Hacim -- Kar DiyagramKar Diyagramıı

ŞŞekil 1 : Maliyet ekil 1 : Maliyet ––Hacim Hacim –– Kar DiyagramKar Diyagramıı

Maliyet-Hacim-Kar Diyagramı

-

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Satışlar (bin birim)

YT

L

Sabit Maliyet

Toplam Maliyet

Satış Geliri

Kar

Zarar


5.2 Kara Ba5.2 Kara Başşlama Noktaslama Noktasıınnıın Hesaplanmasn Hesaplanmasıı

Sabit maliyetler, birim başına değişken maliyet ve satış fiyatıbilindiği takdirde, istenilen ya da amaçlanan herhangi bir aylık kar miktarını gerçekleştirmek için ayda kaç birim mal satılması gerektiği kolayca hesaplanabilir. Bunun için iki yöntemden söz etmek mümkündür.

1. Denklem Yöntemi:

Tablo 1’i şu doğrusal denklemle formüle edebiliriz.

Y = 10X

Bu denklemde Y elde edilen satış gelirini, X ise yapılan satışmiktarını göstermektedir. Örneğin; 7000 birim mal satıldığında satış gelirleri,

Y = 10 (7000) = 70.000 YTL olur.


5.2 Kara Ba5.2 Kara Başşlama Noktaslama Noktasıınnıın Hesaplanmasn HesaplanmasııBenzer şekilde Tablo 2’de şu denklemle ifade edilebilir.

M = 20.000 + 5X

Bu denklemde M aylık toplam maliyeti, 20.000 YTL aylık sabit maliyet tutarını, 5 YTL birim başına değişken maliyet tutarını, X ise satışmiktarını göstermektedir. Örneğin;. 7000 birim mal satıldığı takdirde, toplam maliyetler,

M = 20.000+ 5 (7000) = 55.000 TL olur.

Satışlar = Toplam Maliyet + Kar

10 X = 20.000 + 5 X + K

X = ( 20.000 + K ) / 5

X= ( Sabit mal + K ) / ( Birim Fiyat-Birim Başına Değişken Mal )


5.2 Kara Ba5.2 Kara Başşlama Noktaslama Noktasıınnıın Hesaplanmasn HesaplanmasııKara başlama noktasında kar sıfır olduğundan, bu nokta şöyle bulunacaktır:

X = ( 20.000 + 0 ) / (5) = 4000 birim

2. KatkıMarjı Yönetimi:• Birim KatkıMarjı: Satış fiyatı – Birim başına değişken maliyet• KatkıMarjı: Satışlar – Değişken Maliyetler

Katkı marjı yönetiminde, amaçlanan karı elde edebilmek için yapılması gerekli satış miktarı şu formülle bulunur.

X = ( Sabit Maliyetler + Amaçlanan Kar ) / (Birim KatkıMarjı)



Yukarıda verilen örnekte satış fiyatı 10 YTL birim değişken maliyetler ise 5 YTL idi. Buna göre birim katkı marjı

10 – 5 = 5 YTL. dır.

Aylık sabit maliyetler toplamı 20.000 YTL. olduğundan bu işletmenin ayda 15.000 YTL kar edebilmesi için yapmasıgereken satış miktarı,

X = ( 20.000 + 15.000 ) / 5= 7000 birim

Kara başlama noktası ise;

X = (20.000/ 5) = 4000 birimdir.



• Birim katkı marjı, satılan her mal biriminden, değişken maliyetler ödendikten sonra elde kalan paradır.

• İşletmenin sabit maliyetleri bu paralarla ödenecek ve sabit maliyetlerin ödenmesinden sonra satılan her birimden kalan katkı marjı işletmenin kar hanesine yazılacaktır.

• Örneğimizde birim katkı marjı 5 YTL’dir. Sabit maliyetler ise 20.000 YTL’dir. Bu 5’er liraların birikerek 20.000 YTL’ yi ödeyebilmesi için 4.000 birim satış yapılmalıdır. 4.001’inci birimden itibaren ise bu 5 YTL’nin tümü kardır. İşletme kara başlama noktasından sonra 3.000 birim daha satış yapsa toplam karı 5YTL x 3.000 birim = 15.000 YTL olur.


5.2 Kara Ba5.2 Kara Başşlama Noktaslama Noktasıınnıın Hesaplanmasn HesaplanmasııÖrneğin; söz konusu işletme 3.500 birim satış yaparsa kara başlama noktasının 500 birim altında kalmış olacağından 500 x 5 = 2.500 YTL zarar edecektir. Öte yandan söz gelişi 4.900 birim satış yapsa kara başlama noktasını 900 birim aşmış olduğundan 900 x 5 YTL = 4.500 YTL kar etmiş olacaktır.

Kara başlama noktasını ve belirli bir kar elde etmek için yapılmasıgereken satışları miktar yerine YTL cinsinden hesaplamak da mümkündür. Bu amaçla şu formül kullanır.

X (YTL) = ( Sabit Maliyetler + Amaçlanan Kar ) / (KatkıMarjı Oranı )

KatkıMarjı Oranı = Birim Katkı marjı/Satış Fiyatı

15.000 YTL kar etmek için elde edilmesi gereken satış geliri iseX (YTL) = ( 20.000 + 15.000 ) / ( 0.50 ) = 70.000 YTL’dir.


5.3 Kar Diyagram5.3 Kar Diyagramıı

Karı, satış gelirleri eksi toplam maliyetler yazacağımız yerde, toplam katkı marjı eksi sabit maliyetler şeklinde de yazabiliriz. Toplam katkımarjı birim katkı marjı ile satış miktarının çarpımına eşit olduğundan şöyle bir kar fonksiyonu kurulabilir:

K = Birim katkı marjı x Satış Miktarı – Sabit Maliyetler

Örneğimizdeki rakamlarla ifade edersek,Kar Fonksiyonu :

K = 5X – 20.000 olur.Buradaki X satış miktarını göstermektedir. Bu eşitlik, satış hacmi ile kar arasındaki ilişkiyi gösterir ve kar fonksiyonu olarak isimlendirilir. Bu denklemin grafiğine ise kar diyagramı adı verilir. Şekil 2, örneğimiz verilerine göre çizilen kar diyagramıdır.


5.3 Kar Diyagram5.3 Kar Diyagramıı

ŞŞekil 2: Kar Diyagramekil 2: Kar Diyagramıı

Kar Diyagramı

-25.000 -20.000 -15.000 -10.000

-5.000 -

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000

0 2 4 6 8

Satış Miktarı (bin birim)

YTL

Kar

K = 5X- 20.000


5.4 G5.4 Güüven Marjven Marjıı OranOranıı

İşletmenin zarar bölgesine düşmesi için gerçek satışlarında ne kadar azalma olması gerektiğini gösteren orana güven marjı oranı denir ve bu oran şöyle hesaplanır.

Güven marjı oranı = (Gerçek satış miktarı – Kara başlama noktası) / (Gerçek satış

miktarı)

Örneğin kara başlama noktası 4.000 birim olan işletmenin, gerçek satış düzeyi 5.000 birim ise güven marjı oranı%20’dir. Gerçek satış miktarı 4.200 birim olsa idi güven marjı oranı yaklaşık %5 olacaktı.


5.4 G5.4 Güüven Marjven Marjıı OranOranıı

Bir işletmenin sabit maliyetleri ve katkı marjı oranı yüksek, fakat güven marjı oranı düşük ise bu işletme sabit maliyetlerini azaltmaya ve/veya satış miktarını arttırmaya çalışmalıdır.

Buna karşılık hem katkı marjı oranı hem de güven marjıoranı düşük ise, katkı marjı oranını arttıracak önlemler (satışfiyatını arttırmaya ve/veya değişken maliyetleri azaltma) üzerinde durulmalıdır.

Sabit maliyetlerin olanakların elverdiği en düşük düzeyde tutulması her zaman yararlıdır. Zira sabit maliyetler ne kadar düşük olursa, kara başlama noktasına o kadar çabuk ulaşılır ve güven marjı oranı o kadar yüksek olur.


5.5 Sat5.5 Satışış KarKarışıışımmıı ve Kar Planlamasve Kar Planlamasıı

İki mal üreten bir işletmede bu malların satış fiyatlarının ve birim başına değişken maliyetlerinin şöyle olduğunu varsayalım.

A Malı B MalıSatış Fiyatı 100 YTL 80 YTL

Birim Değişken Maliyet 50 YTL 40 YTL___________ ___________

Birim KatkıMarjı 50 YTL 40 YTL


5.5 Sat5.5 Satışış KarKarışıışımmıı ve Kar Planlamasve Kar PlanlamasııBu işletmenin planlanmış satış karışımı 8A – 2B olsun. Yeni satılan mal birimlerinin 0,80’i A malı, 0,20’si B malından oluşsun. İşletmenin yıllık sabit giderlerinin ise 960.000 YTL olduğunu kabul edelim. İşletme sadece A malı üretip satsaydı kara başlama noktası 19.200 birim A malı olurdu. Sadece B malı sattığı takdirde ise kara başlayabilmek için 24.000 birim B malı satması gerekirdi.Ortalama katkı marjı= (50x0,80) + (40 x 0,20) = 48 YTL’dir.960.000 YTL / 48 YTL = 20.000 birim satmak gerekir. Bunun % 80’i A malı %20’si ise B malından oluştuğundan işletmenin kara başlaması için 16.000 birim A malı, 4.000 birim B malı satması gerektiği belirlenmiş olur.


5.5 Sat5.5 Satışış KarKarışıışımmıı ve Kar Planlamasve Kar PlanlamasııBirden fazla malın belli bir satış karışımına göre satılmaları halinde kar planlamasında kullanılacak formül şöyle olur.

X = ( Sabit Maliyetler + Amaçlanan Kar ) / Ortalama katkı marjı

Buradaki X iki maldan satılması gereken miktarların toplamı olup, daha sonra malların satış karışım yüzdeleri ile çarpılarak, her maldan satılması gereken miktarlar bulunacaktır.


5.6 5.6 ÜÜretim Teknolojisi Seretim Teknolojisi Seççimiimi

• Bir işletmeye açık iki teknoloji seçeneğinin ve bunların maliyet yapılarının aşağıdaki gibi olduğunu varsayalım.

2 YTL4 YTLBirim Değişken Maliyet

500.000 YTL100.000 YTLYıllık Sabit Maliyet

B Teknolojisi (Sermaye Yoğun)

A Teknolojisi (Emek Yoğun)


5.6 5.6 ÜÜretim Teknolojisi Seretim Teknolojisi SeççimiimiÜretilecek malın satış fiyatı 6 YTL olsun. Her iki teknolojinin de toplam üretim kapasitesinin yılda 1,000,000 birim olduğunu varsayalım. Bu verilerle iki teknolojinin kara başlama noktalarını şöyle hesaplayabiliriz.

A Teknolojisi = 100,000 / (6-4) = 50,000 birim

B Teknolojisi = 500,000 / (6-2) = 125,000 birim

Görülüyor ki emek-yoğun teknolojide kara başlama noktası çok daha düşüktür. Ancak sadece bu kadarlık bilgi ile A teknolojisinin daha iyi olduğu söylenemez.



Yıllık Karlar:

A Teknolojisi

(6-4) (1,000,000) –100,000=1,900,000 YTL

B Teknolojisi

(6-2) (1,000,000)-500,000=3,500,000 YTL

Maksimum kapasitede çalışmada yani satışlar 1 milyon birim olduğunda bu kez sermaye-yoğun B teknolojisinin çok daha karlıolduğu ortaya çıkmış bulunuyor. Şu halde her iki teknolojinin karlarının birbirine eşitlendiği bir başa baş satış düzeyi var demektir. X’le gösterebileceğimiz bu satış miktarını, iki teknolojinin kar fonksiyonlarını birbirine eşitleyerek şöyle hesaplayabiliriz:



3.500.000 1.900.000 6.000.000 2.500.000 4.100.000 1000

3.100.000 1.700.000 5.400.000 2.300.000 3.700.000 900

2.700.000 1.500.000 4.800.000 2.100.000 3.300.000 800

2.300.000 1.300.000 4.200.000 1.900.000 2.900.000 700

1.900.000 1.100.000 3.600.000 1.700.000 2.500.000 600

1.500.000 900.000 3.000.000 1.500.000 2.100.000 500

1.100.000 700.000 2.400.000 1.300.000 1.700.000 400

700.000 500.000 1.800.000 1.100.000 1.300.000 300

300.000 300.000 1.200.000 900.000 900.000 200

- 100.000 100.000 600.000 700.000 500.000 100

B Teknolojisi Sermaye Yoğun

(Kar, YTL)

A Teknolojisi Emek Yoğun (Kar, YTL)Satış Geliri(YTL)

B Teknolojisi Sermaye Yoğun,

Maliyet(YTL)

A Teknolojisi Emek Yoğun, Maliyet (YTL)

Satışlar (bin

birim)



Emek-Yoğun ve Sermaye Yoğun Teknolojilerin Kar Diyagramları

-500.000

-

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

3.500.000

4.000.000

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

Satışlar (bin birim)

YTL

A Teknolojisi Emek Yoğun (Kar)B Teknolojisi Sermaye Yoğun (Kar)

Kar (B)=4X-500.000

Kar (A)=2X-100.000



(6-4)X-100,000=(6-2)X-500,000

400,000 = 2 X

X = 200,000 birim



Teknoloji seçimi, beklenen satış düzeyinden etkilenir. Yöneticiler yıllık satışların 200,000 birimden fazla olacağınıtahmin ediyorlarsa, sermaye yoğun B teknolojisine eğilim göstereceklerdir.

Örneğin en olası satış düzeyi 300,000 birim tahmin ediliyorsa B teknolojisi daha yüksek kar sağlayacak, fakat güven marjı oranı aşağıda gösterildiği gibi A teknolojisinin güven marjı oranından daha düşük olacaktır.



A Teknolojisinde

Güven Marjı Oranı = 300,000- 50,000 / 300,000 = %83,33

B Teknolojisinde

Güven Marjı Oranı = 300,000-125,000/300,000= %58,33

Teknoloji tercihi yapılırken satışların olasılık dağılımlarının sadece beklenen değerine değil tümüne bakmak gerekir. Söz konusu dağılımın standart sapması yüksek ise zarar olasılığıartacağından yöneticiler daha az riskli teknolojiyi tercih edebilirler.


GEGEÇÇERLERLİİ MALMALİİYETLER VE YETLER VE İŞİŞLETME LETME KARARLARIKARARLARI

• Karar verme, yöneticinin açık seçenekler arasından seçim yapması demektir. Karar seçenekleri çoğunlukla geçerli maliyetlere göre değerlendirilir.

• Bir maliyetin herhangi bir kararda geçerli olabilmesi, yeni verilecek kararı etkileyebilmesi için, gelecekte gerçekleşeceği beklenen bir maliyet olması ve seçenekler arasında farklı olması gerekir.

• Gelecekte katlanılacak olan ve seçenekler arasında farklıolan maliyet geçerli maliyettir.


5.7 At5.7 Atııl Kapasite Varken, l Kapasite Varken, ÖÖzel Bir Siparizel Bir Siparişşin Kabulin KabulüüHakkHakkıında Karar Verilmesinda Karar Verilmesi

• XYZ işletmesi tükenmez kalem üretimi yapmaktadır. İşletmenin pratik kapasitesi yılda 110 000 kalemdir. Pazar araştırmaları gelecek yıl en çok 80.000 kalem satılabileceğini göstermektedir. Mamulle ilgili temel veriler şöyledir:

• Satış fiyatı 1500 TL/Birim

• Değişken Üretim Maliyeti 600 TL/Birim

• Değişken Satış Maliyetleri 100 TL/Birim

• Sabit Üretim Maliyetleri 24 Milyon TL /yıl

• Sabit Satış Maliyetleri 12 Milyon TL/yıl


5.7 At5.7 Atııl Kapasite Varken, l Kapasite Varken, ÖÖzel Bir Siparizel Bir Siparişşin in KabKabüüllüüHakkHakkıında Karar Verilmesinda Karar Verilmesi

• İşletme bu verilere dayanarak bir kalemin 80.000 birimlik çalışma kapasitesindeki tam maliyetini şöyle hesaplamıştır:

Birim MaliyetÜretim Maliyeti:

Değişken 600 TLSabit 300 TL (24 Milyon TL/ 80000)

900 TLSatış Maliyeti

Değişken 100 TLSabit 150 TL (12 Milyon TL/ 80000)

250 TLToplam Maliyet 1150 TL



• Böylece birim başına 350 TL (1500-1150), 80.000 birimlik satış düzeyinde de 28 milyon TL ( 350 TL x 80.000) kar yapılacağı öngörülmektedir.

• Bütçe onaylanmak üzereyken bir büyük mağaza 850 TL den verdiği takdirde 20.000 adet kalem almak istediğini bildirmiştir. Satış müdürü, önerilen fiyat bırakın tam maliyeti (1150 TL), tam üretim maliyetini bile (900 TL) karşılamadığı için siparişin reddedilmesi gerektiği düşüncesindedir. Acaba sipariş geri mi çevrilmeli yoksa kabul mü edilmelidir?



• Bu sorunun yanıtı, geçerli maliyetlerin doğru olarak saptanmasına bağlıdır.

• Kolayca görülür ki, sabit üretim maliyetleri ile sabit satışmaliyetlerinin yıllık tutarları verilecek karardan etkilenmeyecektir.

• Geçerli maliyetler değişken üretim ve satış maliyetlerinden ibarettir. Bunların ise birim başına tutarı 700 TL (600+100) olup, önerilen satış fiyatından 150 TL daha azdır.

• Şu halde işletme bu özel siparişi kabul ederse gelecek yılın karı 3 milyon TL (150 TL X 20.000) fazla olacak, yani 31 milyon TL’ye ulaşacaktır. Bu durum Tablo 5’de gösterilmektedir.


5.8 Birden 5.8 Birden ÇÇok ok ÜÜrrüün n ÜÜreten reten İşİşletmelerde, Bir letmelerde, Bir ÜÜrrüünnüün n ÜÜretiminde Son Verilmesiretiminde Son Verilmesi

Varsayalım ki bir işletme üç ürün (A, B, C) üretmektedir. Bunlardan C ürününden zarar edilmektedir. Aşağıda söz konusu işletmenin gelir tablosu görülmektedir.

İşletme için sadece iki alternatif olduğunu kabul edelim: C’ ninüretimine son verip, sadece A ve B üretmek veya C’nin üretimine devam etmek. Ayrıca verilecek kararın duran varlıklarda bir değişmeye sebep olmayacağını da varsayalım.

Bu konuda verilecek karara yardımcı olmak üzere aşağıdaki gibi bir tablo düzenlenmektedir.



C malC malıınnıın n üüretimi durdurma kararretimi durdurma kararıınnıı verirsek 10 Milyon TL verirsek 10 Milyon TL tasarruf etmek itasarruf etmek iççin 25 Milyon in 25 Milyon TLTL’’llııkk bir fedakarlbir fedakarlıık yapmk yapmışışoluruz ki, bu karar toplam net karoluruz ki, bu karar toplam net karıımmıızzıı 15 Milyon TL azaltm15 Milyon TL azaltmışışolur.olur.

Edilmesi


5.9 Yenileme Kararlar5.9 Yenileme Kararlarıı• Birçok işletme zaman zaman mevcut makine ve tesislerini yenileriyle

değiştirme kararıyla karşı karşıya kalır. İkame ya da yenileme kararı denilen bu tür hallerde geçerli maliyetlerin neler olduğu ve kararın nasıl verilmesi gerektiği konusu işlenecektir.

• Varsayalım ki, satın alma fiyatı 240 milyon TL olan ve 2/3’ü amorti edilmiş bulunan bir makinamız vardır. Sabit paylarla amortisman yöntemi uygulandığından makinanın bugünkü defter değeri 80 milyon TL’dir. Bu makinanın 4 yıl daha kullanılabileceği düşünülmektedir. Makinanın bugün 8 milyon olan hurda satışdeğeri, 4 yıl sonra sıfıra inecektir. Öte yandan yıllık işletme maliyetlerini çok önemli miktarda azaltan yeni bir makinanın teklif edildiğini düşünelim. Bu yeni makine 120 milyon TL’ye alınabilecektir ve 4 yıllık ömrü sonunda hurda değeri sıfır olacaktır. Yeni makina işletmenin 200 milyon TL olan yıllık gelirini değiştirmeyecek, yıllık işletme maliyetlerini ise 160 milyon TL’den 112 milyon TL’ye indirecektir.


5.9 Yenileme Kararlar5.9 Yenileme Kararlarıı

• Böyle bir durumda bir çok yönetici ve muhasebeci yeni makinanın satın alınmasını istemeyecektir. Zira eski makinanın defter değeri 80 milyon liradır ve bugün satıldığında ise sadece 8 milyon TL edecektir. Dolayısıyla satıştan doğan zarar 72 Milyon olacaktır. Oysaki eski makine kullanılmaya devam edilirse 80 Milyon liralık değeri önümüzdeki 4 yıl boyunca her yıl 20 milyon TL si amorti edilerek 4. yıl sonunda sıfıra inmiş olacaktır.

• Bu düşünce şekli doğru değildir. Zira, geçerli maliyet tarifine göre duran varlıkların defter değerleri geçersizdir.


5.9 Yenileme Kararlar5.9 Yenileme KararlarııAşağıda geçerli ve geçerli olmayan maliyetler açıklanmıştır:

1. Eski makinanın defter kıymeti batık maliyet olduğundan geçersizdir. Zira geçmişte katlanılmış bir maliyettir.

2. Eski makinanın bugünkü satış değeri geçerlidir.3. Satıştan doğan kar ve zarar kalem 1 ve 2 nin farkıdır.

Dolayısıyla geçerli bir rakam olan hurda değerle, geçersiz bir rakam olan defter değerinin anlamsız bir karışımıdır. Herbirini ayrı ayrı düşünmek gerekir.

4. Yeni makinanın maliyeti geçerlidir.5. Yıllık işletme maliyetleri geçerlidir.

Tablo 8 de iki alternatifin karşılaştırılmasında esas alınan hesap dönemi eski ve yeni makinaların ekonomik ömrü olan 4 yıldır. Tablonun incelenmesi ile çıkan sonuçlar şunlardır:


5.9 Yenileme Kararlar5.9 Yenileme Kararlarıı


5,9 Yenileme Kararlar5,9 Yenileme Kararlarıı

a) Satış gelirleri her iki seçenekte de 200 milyon, 4 yılda 800 milyon olduğundan karar için geçerli bir rakam değildir.

b) Eski makinanın defter değeri alternatifler arasında farklıolmadığı için ve zaten geçmişte katlanılan bir maliyet olduğu için geçersiz bir rakamdır.

c) Eski makinanın bugünkü satış değeri geçerli bir rakamdır.

d) Yıllık işletme maliyetlerinin 4 yıllık tutar yine gelecekte gerçekleştiği ve her bir alternatif için farklı olduğundan geçerli maliyettir.

e) Yeni makinanın satın alma bedeli beklenen bir harcama olduğundan ve sadece yenileme halinde ödenecek olduğundan geçerli maliyettir.

bÖlÜm 5 malİyet analİzlerİve İŞletme kararlari kar ...onderem/malmuh5.pdf · bÖlÜm 5 mal...

Documents