cabaret crusades:

the secretsOf karbala

WAEL SHAWKY

INHOUD CONTENT INFO 02

CREDITS 03

FOCUS:EDGES OF EUROPE 05

ROVERS, CHRISTENHONDEN,VROUWENSCHENNERS 07THE CRUSADES THROUGH ARAB EYES 11

OVER DE ARTIEST 16ABOUT THE ARTIST 17

HOLLAND FESTIVAL 2016 20

WORD VRIENDBECOME A FRIEND 22

COLOFONCOLOPHON 24

1

2

INFOWO 8.6, DO 9.6 WED 8.6, THU 9.6 aanvang starting time20:308.30 pm

locatie venueFrascati

duur running time2 uur, geen pauze 2 hours, no interval

taal languageArabisch met Engelse ondertitelingArabic with English surtitles

inleiding introductiondoor by Lucia Admiraal (8.6), Maaike van Berkel (9.6)19:457.45 pm

context Edges of Europewo 1.6, do 2.6, vr 3.6 Wed 1.6, Thu 2.6, Fri 3.6Re: Creating Europecultureforum.eu

do 16.6, 20:00 Thu 16.6, 8 pmFabCityTu Weiming:Europa vanuit Chinees perspectiefEurope from a Chinese perspective

do 23.6, 15:30 Thu 23.6 3.30 pmPakhuis de ZwijgerBoekmanlezing 2016:De culturele dimensie in de stad van de toekomst The cultural dimension in the city of the future

3

CREDITSconceptWael Shawky

gebaseerd op based onLes croisades vues par les Arabes,Amin Maalouf stemmen voicesAida Fahmy, Mahmoud Masaoud, Khaled al-Zahaby, Adel Khalaf, Amed Khalil, Tarek Ismail, Jehad Abo al-Enein

supervisie supervised byIbrahim Baalousha

geluidtechniek sound technicianMahmoud Shaaban, Hakim Studio

productieleiding production managementAhmed Zayan, Fig Leaf Studio

productie productionQatar Museums Authority (QMA), Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen

met steun van with the support ofKulturstiftung des Bundes

postproductie met steun van postproduction with the support ofFilm und Medien Stiftung NRW

sponsorVenetia Stvdivm

met speciale dank aan special thanks toSheikha al-Mayassa bint Hamad bin Khalifa al-Thani, Marion Ackermann, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Adrino Berengo, Jean Paul Engelen, Abdellah Karoum, Doris Krystof, Gallery Sfeir-Semler, Hamburg/Beirut, Andrée Sfeir-Semler, Anna Nowak (coördinatie coordination)

wereldpremière world premiereNew York, 31 januari 2015

4

Chauvinism ScannerGod’s Entertainmentza 4, zo 5, ma 6.6, Leidseplein

As en GeldEne-Liis, Tiit Ojasoodi 7.6, Frascati

De komst van XiaWunderbaum wo 22, do 23, vr 24, za 25.6,FabCity

Die Stunde da wir nichts voneinander wußtenPeter Handke, Thalia Theater Hamburgza 4, zo 5, ma 6.6, Stadsschouwburg Amsterdam

The Dark AgesRezidenztheater,Milo Rau/IIPMvr 17, za 18.6, Frascati

Africa Express presents... The Orchestra of Syrian Musicians with Damon Albarn and Guestswo 22.6, Koninklijk Theater Carré

ZemljaDakhaBrakhadi 21.6, Muziekgebouwaan ‘t IJ

Cabaret Crusades:The Secrets of KarbalaWael Shawkywo 8, do 9.6, Frascati

Ça ira (1) Fin de LouisJoël Pommerat, Compagnie Louis Brouillardza 11.6, zo 12.6, Stadsschouwburg Amsterdam

5

FOCUS:EDGES OF EUROPEDe eerste helft van dit jaar is Nederland voorzitter van de Europese Unie. Maar wat is er eigenlijk nog over van de Europese droom van eenheid? Een aantal kunstenaars in het Holland Festival onderzoekt actuele Europese kwesties in een reeks voorstellingen over het veranderende continent. De openingsvoorstelling van het festival, Die Stunde da wir nichts voneinander wußten van het Estse regie-duo Ene-Liis Semper en Tiit Ojasoo, toont onder meer de diversiteit van en spanningen in het Europa van nu. In hun film As en Geld richten zij zich op politiek populisme. Regisseurs Milo Rau (The Dark Ages), Joël Pommerat (Ça ira (1) Fin de Louis), Wael Shawky (Cabaret Crusades: The Secrets of Karbala) en de Oekraïense band DakhaBrakha duiken in het verleden en traceren de lijnen van de soms duistere geschiedenis van het continent. Uit het hart van Europa komt het collectief God’s Entertainment met een chauvinismecheck. Het Nederlandse Wunderbaum reageert in zijn project The New Forest ook op actuele Europese problemen. Gedenkwaardig wordt de reünie van een groot Syrisch orkest in Africa Express Presents… The Orchestra of Syrian Musicians with Damon Albarn and Guests. Kunstenaars kunnen de wereld misschien niet veranderen, maar wel de manier waarop we naar die wereld kijken en erover denken.

During the first six months of this year the Netherlands holds the Presidency of the European Union. But what is left of the dream of European unity? At the Holland Festival international artists present a series of performances focusing on current European issues and exploring this changing continent.The festival’s opening performance by Estonian directors Ene-Liis Semper and Tiit Ojasoo Die Stunde da wir nichts voneinander wußten shows the diversity and tensions of modern Europe. And in their film Ash and Money they focus on the phenomenon of political po pulism. Directors Milo Rau (The Dark Ages), Joël Pommerat (Ça ira (1) Fin de Louis), Wael Shawky (Cabaret Crusades: The Secrets of Karbala) and the Ukrainian band DakhaBrakha delve into Europe’s past, exploring the effect of some of its history’s darkest chapters. From the heart of Europe, the collective God’s Entertainment stages a test about chauvinism, which is causing the European dream of unity to falter. The Dutch theatre company Wunderbaum responds to European issues in its project The New Forest. A large Syrian orchestra will reunite for a special concert in Africa Express Presents… The Orchestra of Syrian Musicians with Damon Albarn and Guests. Artists may not be able to change the world, but they can change the way we look at it.

6 COU

RTES

Y TH

E AR

TIST

AN

DG

ALLE

RY S

FEIR

-SEM

LER

HAM

BURG

/BEI

RUT

ROVERS, CHRISTENHONDEN, VROUWENSCHENNERSOver de inspiratie voor Wael Shawky’s Cabaret Crusadesdoor Vincent Kouters

7COU

RTES

Y TH

E AR

TIST

AN

DG

ALLE

RY S

FEIR

-SEM

LER

HAM

BURG

/BEI

RUT

EEn van de inspiratiebronnen voor Wael Shawky’s film­trilogie Cabaret Crusades is het boek Les croisades vues par les Arabes (1983, vertaald als Rovers, Christenhonden, Vrouwenschenners: de kruistochten in Arabische kronie-

ken) van de Libanese, in Frankrijk woonachtige schrijver Amin Maalouf. Hierin beschouwt hij de kruistochten vanuit een Arabisch perspectief.

Bibliotheken zijn er volgeschreven over de kruistochten, de reeks heilige oorlogen in de middeleeuwen, waarin Europese christenen naar het heili-ge land Palestina en in het bijzonder Jeruzalem trokken om deze plekken te ‘bevrijden’ van de moslims. Het overgrote deel van de literatuur over de kruistochten bestudeert de oorlogen vanuit een Europees perspectief. Om echt goed te begrijpen wat de inzet was van deze kruistochten – die de kaart en de geschiedenis van het Midden-Oosten tot op de dag van vandaag hebben bepaald – kan het verhelderend zijn om de oorlog van twee kanten te bezien. Amin Maalouf vertelt in zijn boek het verhaal van de kruistochten zoals ze ervaren en onthouden zijn door de Arabieren. Zij noemen deze reeks oorlogen, die bij elkaar tweehonderd jaar duurde, overigens niet ‘de kruistochten’ maar ‘de Frankische invasie’.

Het begon allemaal in de tweede helft van de elfde eeuw. Het Byzantijn-se rijk, dat alle grond rond de Egeïsche Zee en een groot deel van Turkije omvatte, begon terrein te verliezen. De Turken, die zich kort daarvoor hadden bekeerd tot de islam, veroverden gebied rond Constantinopel (nu Istanbul) en verschillende delen van het Midden-Oosten, waaronder Jeruzalem. De keizer van het Byzantijnse Rijk, Alexios I Komnenos, begon zich zorgen te maken. Hij kon de mosliminvasie niet anders zien dan een directe aanval op de christelijke waarden en normen van zijn rijk. Hij riep de hulp in van paus Urbanus II. Tijdens een legendarische speech riep de paus zijn duizenden volgelingen op ten strijde te trekken tegen de mos-lims in het heilige land, om het terug te veroveren en zo de zielen van de moslims te redden. In 1096 vond de eerste kruistocht plaats. Maalouf beschrijft hoe, na een aantal tegenslagen, de eerste georganiseerde invasie een succes was voor de Franken. In 1099 bereikten ze Jeruzalem en namen ze de stad in beslag.

In de eerste film van Shawky, Cabaret Crusades: The Horror Show File (2010), speelt de speech van de paus Urbanus II een belangrijke rol. Tijdens zijn onderzoek viel het Shawky op dat er vier verschillende versies van de speech bewaard zijn. Hij gebruikt de versie die Maalouf ook citeert in zijn boek. Zijn film toont daarnaast vooral het grenzeloze bar-barisme van de Westerse kruisvaarders, zoals Maalouf dat optekende.

8

Onderweg naar Jeruzalem maakten de Franken handig gebruik vande verdeeldheid die er onder de Arabieren heerste. Ze belegerden de steden die ze op de route tegenkwamen. Eenmaal binnen deinsden ze er niet voor terug alle mannen, vrouwen en kinderen af te slachten. In de stad Maarath stuitten ze op een leger dat enkele weken dapper weer-stad bleef bieden. Uiteindelijk kwamen de kruisvaarders met de inwoners overeen, dat alle levens gespaard zouden blijven als ze toegang zouden krijgen tot de stad. Eenmaal binnen moordden ze alle moslimfamilies uit en gingen ze zich, vanwege een tekort aan voedsel, te buiten aan kan-nibalisme door zich te voeden met de lijken.

De Europese kruisvaarders werden beschouwd als barbaren door zo’n beetje alle inwoners van de regio, die op dat moment belangrijke door-braken op verschillende kennisgebieden had bereikt. Door angst ge-grepen lieten veel Arabieren de kruisvaarders hun grond vrij passeren.Bij de stadsmuren van Jeruzalem ondervonden de Franken nog wel weer-stand. Maar ook daar braken ze doorheen. Eenmaal binnen pleegden ze genocide op de moslims. Ook sloten ze de aanwezige joden op in een tempel die ze vervolgens in brand staken. Hoewel ook in de vroege Mid-deleeuwen al sprake was van antisemitisme, viel de nieuwe kruistocht-ideologie samen met de opkomst van gewelddadige aanvallen tegen joden. Zo richtten de kruisvaarders na de eerste oproep van pausUrbanus II in 1096, voordat ze op weg gingen naar Palestina, al een bloedbad aan onder joden in het Rijnland.

De tweede film uit de trilogie, Cabaret Crusades: The Path to Cairo (2012), gaat over de gecompliceerde verhoudingen in het Midden-Oosten in de tijd na de eerste kruistocht. Te zien is hoe de kruisvaarders na de bezet-ting van Jeruzalem doorstootten naar Damascus, Aleppo en Bagdad. De film gaat ook over de interne relaties tussen de Arabische leiders, die vaak erg wankel waren.Ook aan de kant van de moslims vonden grote wreedheden plaats, niet in de laatste plaats omdat zij werden geplaagd door een slechte organi-satie en verraad onder de eigen troepen. Lang konden ze daardoor de krachtsverhoudingen niet veranderen.

Totdat de fameuze generaal Saladin erin in slaagde om de moslims te verenigen, de bezetter te verdrijven en Jeruzalem terug te nemen in 1187. Saladin was een briljant strateeg en had een afkeer van bloedvergieten. Hij veroverde de heilige stad terug met een verzoenende campagne. Hij stond de Europeanen toe losgeld te betalen, zodat er geen bloed hoefde te vloeien. Degenen die dit niet konden betalen werden vrijgesteld van betaling. Weduwen en wezen kregen goederen mee voor de terugtocht. Saladin respecteerde ook de christelijke tempels en bood christenen de

9

mogelijkheid aan om pelgrimstochten te maken naar het Heilige Land, als ze dat wilden.

In Cabaret Crusades: The Secrets of Karbala (2015), de laatste film uit de trilogie, kijkt Shawky kritisch naar de oorzaken van de complexe situatie die in het Midden-Oosten was ontstaan. Hij begint zijn film daarom met een flashback naar de slag bij Karbala in het jaar 680, die het begin vormt van de waterscheiding tussen soennitische en sjiitische moslims, een grote kloof binnen de islam. Vervolgens kijkt de film naar de gebeur-tenissen in Jeruzalem, nadat de moslims onder leiding van Saladin in 1187 weer de macht hebben overgenomen. Zelfs Saladin blijkt van zijn voet-stuk te kunnen vallen. Ten slotte toont Shawky de zinloze gebeurtenissen van de vierde kruistocht, die bedoeld was om Jeruzalem weer terug te veroveren, hoewel het nooit zo ver kwam.

Na de vierde kruistocht vonden er nog meer plaats, maar met weinig resultaat. In 1291 worden ten slotte de laatste Franken uit de moslimlan-den verdreven. De kruistochten zijn voorbij, maar de gevechten hebben een blijvende invloed op de islamitische cultuur en de sociale en politieke ontwikkeling van het Midden-Oosten. We hoeven maar een krant open te slaan om te zien dat we nog altijd zitten opgescheept met de gevolgen van deze voorouderlijke haat.

BLOED AAN DE TOUWTJESDe drie films, die samen Cabaret Crusades vormen, worden gespeeld door marionetten. Elke film heeft een compleet andere cast, bestaande uit een ander soort poppen. Regisseur en beeldend kunstenaar Wael Shawky stelde drie casts samen met marionetten, die opvallen vanwege hun groteske expressiviteit. Het uitdrukkingsvermogen van deze pop-pen is zo groot dat je als toeschouwer onverbiddelijk door de tragische gebeurtenissen op het scherm wordt meegesleept. De dialogen zijn in het Arabisch. De heftige gebaren en uitdrukkingen van de marionetten maken het verhaal schrijnend. De touwtjes zijn altijd zichtbaar in beeld, soms zelfs in close-up, maar dat maakt de gruwelijkheid van de kruis-tochten niet minder treffend. Integendeel. Als het bloed aan de touwtjes zit en het lot van de poppen onverbiddelijk is, treffen de Cabaret Crusa-des pijnlijk doel.

Voor de eerste film, The Horror Show File – gemaakt op uitnodiging van Michelangelo Pistoletto en zijn Cittadellarte in Biella – ging Shawky op zoek naar een verzameling marionetten in Italië. Hij vond de tweehon-derd jaar oude Lupi-collectie in Turijn. De poppen stonden in een kelder stof te vangen en te verrotten vanwege de luchtvochtigheid. Ze waren perfect, vond Shawky. Hij kreeg toestemming om er honderdtwintig te

10

laten restaureren en te gebruiken in zijn film. Een script was er op dat moment nog niet. Dat schreef hij op basis van de uitdrukkingen van de poppen die hij had gevonden.

Voor The Path to Cairo, de tweede film, wilde Shawky iets anders. Hij wil-de nu poppen hebben die precies de uitdrukkingen hadden die hij dacht nodig te hebben voor zijn verhaal. Dus niet de houten hoofden van Lupi-marionetten, maar nieuwe, gemaakt van klei. De enige oplossing was om de poppen zelf te maken. Shawky zag er een goede uitdaging in. De film werd mede gefinancierd door de Franse gemeente Marseille-Provence, die in 2013 Europese Culturele Hoofdstad was. Shawky installeerde zich op de École de céramique de Provence in Aubagne, waar hij samen met een aantal studenten de tweehonderd keramische poppen vervaar-digde.

Het was niet meer dan logisch dat Shawky voor zijn derde en laatste film, The Secrets of Karbala, op zoek moest naar weer een nieuwe verzame-ling marionetten. Terug in Italië liet hij meer dan honderd poppen maken uit Muranoglas, stuk voor stuk handgeblazen in Venetië. Hij ontwierp surrealistische wezens die een mengeling zijn van mensen, dieren en buitenaardse wezens – groteske figuren voor een grotesk verhaal.

De glazen marionetten brachten wel een risico met zich mee. ‘Tijdens de hele draaiperiode spookte één vraag voortdurend door mijn hoofd: Wat nou als Saladin breekt?’ zei Shawky tijdens een interview in het Museumof Modern Art (MoMA) in New York, waar de film in première ging.Saladin is de leider van de Soennieten en een van de hoofdrolspelers.De handgeblazen pop is in alles uniek en onmogelijk na te maken, zelfs niet door de meesters in Italië. Maar Shawky had geen pech. Hoewel er wel ongelukken zijn gebeurd op de set, zijn alle marionetten uit de film intact gebleven.

In hetzelfde interview zegt Shawky over het gebruik van poppen in zijn films, dat ze helpen bij het creëren van een surrealistische en mythische atmosfeer, waarin het drama en zijn kritiek duidelijk naar voren kunnen komen. De zichtbare touwtjes van de marionetten verwijzen naar het terugkerende thema van massamanipulatie. Shawky: ‘En de trilogie is natuurlijk ook een kritiek op de manier waarop de geschiedenis telkens herschreven en dus gemanipuleerd wordt.’

11

THE CRUSADES THROUGH ARAB EYES About the inspiration for Wael Shawky’s Cabaret Crusadesby Vincent Kouters

One of the inspirations for Wael Shawky’s film trilogy Cabaret Crusades is the book Les Croisades vues par les Arabes (1983, The Crusades through Arab Eyes) by the Lebanese-born French writer Amin Maalouf, in which he looks at the Crusades from an Arab perspective.

Huge numbers of books have been written about the Crusades, the series of holy wars in the Middle Ages in which European Christians went to the holy land of Palestine, and in particular to Jerusalem, to ‘liberate’ these places from the Muslims. The vast majority of literature about the Crusades examines these wars from a European perspective. To properly understand what was at stake in the Crusades – which have influenced the map and the history of the Middle East up to the present day – it can be instructive to look at the wars from both sides. Amin Maalouf tells the story of the Crusades in his book as experienced and remembered by the Arabs. Incidentally they do not call this series of wars, which lasted a to-tal of two hundred years, ‘the Crusades’ but rather ‘the Frankish invasion’.

It all started in the second half of the eleventh century. The Byzantine Empire, which included all the land around the Aegean Sea and a large part of modern-day Turkey, began to lose territory. The Turks, who had recently converted to Islam, conquered land near Constantinople (pre-sent-day Istanbul) and various parts of the Middle East, including Jeru-salem. The Byzantine emperor, Alexios I Komnenos, was anxious, seeing the Muslim invasion as nothing less than a direct attack on the Christian norms and values of his empire. He enlisted the help of Pope Urban II. In a legendary speech the pope called upon his thousands of followers to take up arms against the Muslims in the Holy Land, to reconquer it, and in this way to save the souls of the Muslims. The First Crusade was in 1096. Maalouf describes how after several setbacks this first organised inva-sion was a success for the Franks. In 1099 they reached Jerusalem and occupied the city.

Pope Urban II’s speech plays an important role in Shawky’s first filmCabaret Crusades: The Horror Show File (2010). During his research Shawky discovered that four different versions of the speech have survi-ved. He used the version Maalouf quotes in his book. His film also shows

COU

RTES

Y TH

E AR

TIST

AN

DG

ALLE

RY S

FEIR

-SEM

LER

HAM

BURG

/BEI

RUT

13

the boundless barbarity of the Western crusaders, as documented by Maalouf.

On their way to Jerusalem the Franks deftly exploited the Arabs’ inter-nal divisions. They laid siege to the towns they encountered on their way to Jerusalem; when they fell the crusaders massacred all the men, women and children. In Maarath they encountered an army which bravely resisted them for several weeks. The crusaders and townsfolk eventually agreed that all lives would be spared and the crusaders would be allowed into the town. Yet once they entered they murdered all the Muslim families and were reduced to cannibalism, feeding on the corpses because of a lack of food.

The European crusaders were considered barbarians by almost all the inhabitants of the region, which at the time had made significant breakthroughs in several fields of knowledge. In sheer terror many Arabs let the crusaders freely pass over their land. The Franks still encountered resistance at Jerusalem’s city walls, but managed to breach them. Then they committed genocide against the Muslims, and locked the Jews in a temple which they then set alight. While there was already anti-Semitism in the early Middle Ages, this new crusade ideology coincided with the rise of violent attacks against Jews. So after the first call to arms by Pope Urban II in 1096 the crusaders massacred Jews in the Rhineland before heading to Palestine.

The second film in the trilogy, Cabaret Crusades: The Path to Cairo (2012) is about the complicated relationships in the Middle East in the after-math the First Crusade. It shows how the crusaders pushed on to Damas-cus, Aleppo, and Baghdad after occupying Jerusalem. The film is also about the Arab leaders’ internal relations, which were often troubled. The Muslims committed major atrocities too, not least because they were beset by poor organisation and the defection of their troops. As a result, they were unable to change the balance of power for a long time.

Not until the famous general Saladin managed to unite the Muslims, ex-pel the crusaders and take back Jerusalem in 1187. Saladin was a brilliant strategist and loathed bloodshed. His conciliatory campaign to recon-quer the holy city was successful. He had the Europeans pay ransom, pre-venting carnage. Those who could not afford the ransom were exempted from payment. Widows and orphans were given goods for the journey back. Saladin also respected Christian temples and allowed Christians to make pilgrimages to the Holy Land, if they wanted to.

COU

RTES

Y TH

E AR

TIST

AN

DG

ALLE

RY S

FEIR

-SEM

LER

HAM

BURG

/BEI

RUT

In Cabaret Crusades: In The Secrets of Karbala (2015), the final film in the trilogy, Shawky critically examines the causes of the complex situation this created in the Middle East. For this reason, he starts the film with a flashback to the battle of Karbala in 680, which represents the begin-ning of the schism between Sunni and Shiite Islam. Then the film looks at the events in Jerusalem after the Muslims led by Saladin regained power in 1187. Even Saladin seems able to fall from grace. Finally, Shawky shows the senseless events of the Fourth Crusade, which was intended to recap-ture Jerusalem, although it failed to do so.

There were more Crusades after the Fourth Crusade, but they were to lit-tle avail. The last Franks were finally expelled from the Levant in 1291. The Crusades were over, but the wars had a lasting impact on Islamic culture and the social and political development of the Middle East. You only have to glance at a newspaper to see that we are still saddled with the consequences of this ancestral hatred.

BLOOD ON THE STRINGSThe three films, which together constitute the Cabaret Crusades, are played by marionettes. Each film has a completely different cast, composed of a different kind of puppet. Director and visual artist Wael Shawky presented three casts of marionettes, which stand out thanks to their grotesque expressiveness. The puppets’ expressive ability is so great that the spectator is inexorably enthralled by the tragic events on the screen. The dialogue is in Arabic. The marionettes’ violent gestures and expressions make the story poignant. The strings are visible on the screen, sometimes even in close-ups, but this does not make the horror of the Crusades any less striking. On the contrary, when there is blood on the strings and the puppets’ fate is sealed, the Cabaret Crusades painfully hit the spot.

For the first film, The Horror Show File – made at the invitation ofMichelangelo Pistoletto and his Cittadellarte in Biella - Shawky went loo-king for a collection of marionettes in Italy. He found the two-hundred-year-old Lupi collection in Turin. The puppets were gathering dust in a basement and the humidity was causing them to decay. Shawky thought they were perfect. He was given permission to restore one hundred and twenty of them and to use them in his film. Not yet having a script, he wrote one based on the expressions of the puppets he had found.

Shawky wanted something different for the second film, The Path toCairo. This time he wanted puppets with exactly the expressions he thought he needed for his story. So instead of Lupi marionettes’ wooden

15

heads he went for new ones made of clay. The only way of doing this was to make the puppets himself. Shawky rose to the challenge. The film was co-financed by the French commune of Marseille-Provence, which was the European Capital of Culture in 2013. Shawky set to work at the École de céramique Provence in Aubagne, where he and a number of students produced the two hundred ceramic puppets.

It was par for the course that Shawky went looking for yet another col-lection of marionettes for his third and final film, The Secrets of Karbala. Back in Italy he commissioned more than one hundred puppets made of Murano glass, each one hand-blown in Venice. He designed surreal cre-atures which were a mixture of people, animals and aliens – grotesque figures for a grotesque story.

Using glass marionettes was not without risk. ‘The whole time we were shooting one question kept going through my head: What if Saladin breaks?’ Shawky said during an interview at the Museum of Modern Art (MoMA) in New York, where the film premiered. Saladin is the leader of the Sunnis and one of the protagonists. The hand-blown puppet is quite unique and impossible to reproduce, even for the Venetian masters. But Shawky was in luck: even though there were accidents on the set, all of the film’s marionettes remained intact.

In the same interview, Shawky said that using puppets in his films helped to create a surreal and mythical atmosphere in which drama as well as his criticism could clearly come to the fore. The marionettes’ visible strings alluded to the recurrent theme of mass manipulation. Shawky: ‘The trilogy is also a critique of the way history is constantly rewritten and thus manipulated.’

16

OVERDE ARTIEST

Het werk van de Egyptische kunstenaar Wael Shawky (1971) wordt internationaal geprezen. Hij richt zich hierin op histo-rische breekpunten en momenten van grote verandering in de samenleving, politiek, cultuur en religie in de Arabische wereld. Vervreemding speelt daarbij een grote rol. Met behulp van marionetten, poppen, kindacteurs en televisieshowfor-mats onderzoekt hij de manieren waarop historische en mythische verhalen onze kijk op de wereld vormen. In zijn kunst combineert Shawky waarheid, fictie, kinderlijke verwondering en religieuze elementen.Shawky is geboren in Alexandrië, Egypte, groeide op in Mekka, Saoedi-Arabië, en

studeerde beeldende kunst aan de Uni-versiteit van Alexandrië. In 2000 behaalt hij zijn Master of Fine Arts aan de Univer-siteit van Pennsylvania in de Verenigde Staten. Hij exposeerde onlangs onder andere bij Museum K20 in Düsseldorf, MoMa PS1 in New York en Documenta in Kassel. Zijn filmtrilogie Cabaret Crusades reist inmiddels de hele wereld over. In 2012 presenteerde hij zijn video-installatie Al Araba Al Madfuna in Berlijn. Hij won verschillende prijzen voor zijn werk, waaronder de Ernst Schering Foun-dation Art Award (2011) en onlangs de Mario Merz Prize (2015). In 2010 startte hij MASS Alexandria: het eerste onaf-hankelijke studioprogramma voor jonge

17

kunstenaars in zijn stad. Shawky verblijft momenteel in Philadelphia, waar hij artist in residence is.

ABOUT THEARTISTThe work of Egyptian artist Wael Shawky (1971) is internationally acclaimed. His focus is on historical watersheds and mo-ments of great change in society, politics, culture and religion in the Arab world. Al-ienation plays a major role in his work. He uses marionettes, puppets, child actors and television show formats to explore the ways in which historical and mythicalstories shape our view of the world. Shawky combines truth, fiction, childlike wonder and religious elements in his work.Born in Alexandria in Egypt, Shawky grew up in Mecca in Saudi Arabia and studied fine arts at the University of Alexandria. In 2000 he was awarded a Master of Fine Arts by the University of Pennsylvania in the United States. He has recently ex-hibited at the K20 Museum in Düsseldorf, MoMA PS1 in New York and Documenta in Kassel. His film trilogy Cabaret Crusades is currently on tour around the world. In 2012 he presented his video installationAl Araba Al Madfuna in Berlin. He has won several awards for his work, including the Ernst Schering Foundation Art Award (2011) and most recently the Mario Merz Prize (2015). In 2010 he start-ed MASS Alexandria, the first independ-ent studio programme for young artists in his city. Shawky currently lives in Philadel-phia, where he is an artist in residence.

18

internationaalpodiumkunstenamsterdam

4 – 26 juni 2016download deapp van het festival

19

VRIENDENHet Holland Festival heeft het getroffen – met Vrienden die zich betrokken voelen bij kunst, die het werk van artiesten van wereldklasse willen volgen en die het festival steunen in de ambitie om nieuw werk te blijven presenteren, initiëren of (co)produceren. Vrienden vormen het hart van het festival en hun genereuze steun helpt om elk jaar een toonaangevend programma te maken. Het verheugt ons dat we u deze voorstelling mede dankzij de Vrienden van het Holland Festival kunnen tonen.

Ruth Mackenzie en Annet Lekkerkerker, directie Holland Festival

FRIENDS The Holland Festival is lucky – with Friends who are passionate about art, welcoming to our world class artists, ambitious to help the festival to present, commission and (co)-produce brilliant new work. Friends are the heart of the festival and their generous support helps the festival to create an exciting programme each year. We are delighted to be able to present this performance with support from the Friends of the Holland Festival.

Ruth Mackenzie and Annet Lekkerkerker,board Holland Festival

20

HOLLAND FESTIVAL 2016

directieRuth Mackenzie, artistiek directeur Annet Lekkerkerker, zakelijk directeur

raad van toezichtMartijn Sanders, voorzitterGert-Jan van den BerghMavis CarrilhoBen NoteboomTom de Swaan

Het programma van het Holland Festivalkan alleen tot stand komen door subsidies,bijdragen van sponsors en fondsen en door de gewaardeerde steun van u, ons publiek.

hoofdbegunstiger Fonds 21

subsidiënten Ministerie van Onderwijs, Cultuur en WetenschapGemeente Amsterdam

fondsen, sponsors en instellingenStichting Ammodo, Rabobank Amsterdam, Stichting Dioraphte, VSBfonds, Hotel Casa400, Turing Foundation, Ernst von Siemens Music Foundation, Fonds Podiumkunsten, Bloomberg, Kempen & Co, European Cultural Foundation, Prins Bernhard Cultuurfonds, Brook Foundation, Westergasfabriek/MeyerBergman, Clifford Chance LLP, Pro Helvetia, WeTransfer, Automobielbedrijf Van Vloten, Goethe-Institut, Lloyd Hotel, Stichting Betrokkenen Stedelijke

Vernieuwing, Het Kersjesfonds, Volkshotel, Amerikaanse Ambassade Den Haag, Institut Français des Pays-Bas, Ambassade van Frankrijk in Nederland, Hofsteestichting

HF BusinessBeam Systems, De Nederlandsche Bank N.V., DoubleTree by Hilton, G&S Vastgoed, ING Groep, Loyens & Loeff, Ten Have Change Management, WPG Uitgevers B.V.

mediapartnersNTR, VPRO

board of governorsDe genereuze, meerjarige verbintenis van de Governors is van groot belang voor de internationale programmering van het Holland Festival en met name voor het aangaan van internationale coproducties.

G.J. van den Bergh en C. van den Bergh-Raat, Bernard en Ineke Dijkhuizen,Angela en Leendert van Driel, Jeroen Fleming, P. Gerla, H.J. ten Have enG.C. de Rooij, J. Kat en B. Johnson,Ton en Maya Meijer-Bergmans, Françoise van Rappard-Wanninkhof, M. Sanders,A.N. Stoop en S. Hazelhoff, Tom de Swaan, Elise Wessels-van Houdt,H. Wolfert en M. Brinkman

Governors die anoniem wensen te blijven.

hartsvrienden R.F. van den Bergh, Kommer en Josien Damen, Sabine van Delft-Vroom, Huub A. Doek, J. Fleury, Tex Gunning, V. Halberstadt, Wendy van Ierschot, Isaäc en Francien Kalisvaart, Giovanna Kampouri Monnas, Luuk H. Karsten, Frans en Willeke Koffrie, Kristine Kohlstrand,

21

Joost en Marcelle Kuiper, Monique Laenen en Titus Darley, Cees Lafeber, Sijbolt Noorda en Mieke van der Weij,Ben Noteboom, Robert Jan en Mélanie van Ogtrop-Quintes, Marsha Plotnitsky,Pim en Antoinette Polak, Anthony en Melanie Ruys, Patty Voorsmit

beschermersLodewijk Baljon en Ineke Hellingman, Irma Boom en Julius Vermeulen, S. Brada, Frans en Dorry Cladder-van Haersolte,J. Docter en E. van Luijk, L. Dommering-van Rongen, E. Granpré Moliere,M. Grotenhuis, E. Horlings, J. Houwert,R. Katwijk, R. Kupers en H. van Eeghen,J. Lauret, A. van der Linden-Taverne,F. Mulder, Adriaan en Glenda Nühn-MorrisG. van Oenen, H. Pinkster, H. Sauerwein, R. van Schaik en W. Rutten, K. Tschenett, Wolbert en Barbara Vroom, P. Wakkie,A. van Wassenaer, O.L.O. en Tineke de Witt Wijnen-Jansen Schoonhoven

begunstigersA. van de Beek en S. van Basten Batenburg, E. Blankenburg, Co Bleeker,A. Boelee, Wim Boerman, K. de Bok, Jan Bouws, E. Bracht, W.L.J. Bröcker, G. Bromberger, Rachel van der Brug, D. de Bruijn, M. Daamen, J. Dekker,M.H. Dijkgraaf, M. Doorman, Chr. van Eeghen, J. van der Ende, Ch. Engeler,E. Eshuis, E. de Graaff Van Meeteren,F. Grimmelikhuizen, D. Grobbe, AnneliesHeidstra en Renze Hasper, J. Hennephof, G. van Heteren, L. van Heteren, B. van Heugten, S. Hodes, Herma Hofmeijer,J. Hopman, E. Hummelen, Yolanda Jansen, P. Jochems, Jan de Kater,J. Keukens, P. Krom, A. Ladan,M. Le Poole, M. Leenaers, K. Leering, T. Liefaard, A. Ligeon, T. Lodder, Ken Mackenzie, A. Man, D. van der Meer,

E. van der Meer-Blok, A. de Meijere,E. Merkx, Jaap Mulders, H. Nagtegaal,La Nube, Kay Bing Oen, P.M. Op de Coul, E. Overkamp en A. Verhoog, P. Price,F. Racké, H. Ramaker, S. van de Ree, Wessel Reinink, L. Remarque-van Toorn, Thecla Renders, M. Roozen,G. Scheepvaart, A. Schneider,H. Schnitzler, G. Scholten, E. Schreve-Brinkman, Steven Schuit, P. Smit, G. Smits, I. Snelleman, A. Sonnen, K. Spanjer,W. Sorgdrager en J.F.F. Lekkerkerker,C. Teulings, H. Tjeenk Willink, A. Tjoa,Y. Tomberg, H. van der Veen,M.T.F. Vencken, R. Verhoeff,R. Vogelenzang, F. Vollemans, M.M. de Vos van Steenwijk, A. Vreugdenhil,A. Wertheim, M. Willekens, M. van Wulfften Palthe, M. Yazdanbakhsh, P. van der Zant, M.J. Zomer, P. van Zwieten enN. Aarnink

jonge begunstigersKai Ament, Helene Bakker, Aram Balian, Ilonka van den Bercken, Maarten Biermans, Jasper Bode, Quirijn Bongaerts, Maarten van Boven, Rolf Coppens, Tessa Cramer, Matthijs Geneste, Susan Gloudemans, Jolanda de Groot, Marte Guldemond, Pieter Guldemond, Nynke de Haan, Hagar Heijmans, Hannah Huber,Jort van Jaarsveld, Daan de Jong,Judith Lekkerkerker, Pieter van der Meché, Frans Muller, Boris van Overbeeke, Menzo Reinders, Gijs Schunselaar, Farid Tabarki, David van Traa, Frank Uffen, Helena Verhagen, Merijn van der Vlies, Danny de Vries, Marian van Zijll Langhout

liefhebbersAlle 679 Liefhebbers.

Vrienden die anoniem wensen te blijven.

22

WORD VRIENDHet Holland Festival heeft ook uw steun nodig: word Vriend!

Als Vriend draagt u actief bij aan de bloei van het Holland Festival. Liefhebber - vanaf € 55 per jaarU ontvangt dit programmaboek gratis, u heeft voorrang bij de kaartverkoop en u krijgt korting op tickets.

Begunstiger - vanaf € 250 per jaar(of € 21 per maand)Uw bijdrage komt rechtstreeks ten goede aan de internationale programmering van het Holland Festival. Als Begunstiger heeft u recht op vrijkaarten en andere aantrekkelijke privileges.

Jonge begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of € 21 per maand)Ontvang dezelfde privileges als deBegunstigers én neem deel aan een speciaal programma waarin je elkaar ontmoet en voorstellingen geselecteerd zijn die je niet mag missen.

Beschermer - vanaf € 1.500 per jaar(of € 125 per maand)Als dank voor uw aanzienlijke bijdrage aan de internatio nale programmering van het Holland Festival ontvangt u een uitnodiging voor de openingsvoorstelling en voor exclusieve bijeenkomsten, naast vrijkaarten en andere privileges.

Hartsvriend - vanaf € 5.000 per jaarAls Hartsvriend van het Holland Festival nodigen we u uit om dichter bij de makers te komen. Met gelijkgestemden en gasten

BECOME A FRIENDThe Holland Festival needs your support too – become a Friend!

As a Friend, you actively contribute to the Festival’s ongoing success and growth.

Liefhebber - from € 55 annually You will receive programme books such as this one for free, have access to advance ticket sales and get discounts on tickets.

Begunstiger - from € 250 annually(or € 21 per month) Your contribution goes directly to the Holland Festival’s international program-ming. As a Begunstiger, you have a right to free tickets and other attractive privileges.

Jonge Begunstiger - from € 250 annually (or € 21 per month)Receive the same privileges as the Be-gunstigers and also take part in a special programme in which you meet each other at selected shows that are too good to miss.

Beschermer - from € 1.500 annually(or € 125 per month) As thanks for your considerable contribu-tion to the Holland Festival’s international programming, you receive an invitation to the opening performance and exclusive gatherings in addition to free tickets and other privileges. Hartsvriend - from € 5.000 annually We invite Holland Festival Hartsvrienden to become more closely acquainted with the makers of the Festival and meet like-minded people and guests.

23

van het festival verwelkomen we u graag op speciale gelegenheden en geven u een blik achter de schermen.

GeefwetSinds 1 januari 2012 is het nog aantrek-kelijker om het Holland Festival te steunen vanwege de Geefwet die tot 1 januari 2018 van kracht is. De Geefwet houdt in dat giften aan culturele ANBI’s met 25% verhoogd mogen worden tot een maximum aan schenkingen van € 5.000 per jaar. Schenkt u meer dan € 5.000, dan kunt u het resterende bedrag voor het reguliere percentage (100%) aftrekken van de inkom-stenbelasting.De voordelen van de Geefwet gelden voor alle belastingplichtigen (particulieren en bedrijven) en zijn van toepassing op zowel eenmalige als periodieke schenkingen.

Voordeel van een periodieke schenkingEen eenmalige gift is beperkt aftrekbaar voor de belasting. Het totaal van de giften op jaarbasis dient hoger te zijn dan 1% (drempel) en kan tot maximaal 10% (pla-fond) van het inkomen worden afgetrok-ken. Een periodieke gift is een gift waarbij voor een periode van ten minste vijf opeenvolgende jaren een gelijke uitkering wordt gedaan, vastgelegd in een perio-dieke akte. De gift is volledig aftrekbaar zonder aftrekdrempel of aftrekplafond.

Wilt u ook Vriend van het Holland Festival worden? Ga voor meer informatie en een aanmeldformulier naar hollandfestival.nl (steun HF) of neem vrijblijvend contact op met Leonie Kruizenga, hoofd development op 020 – 788 21 18.

Donations to the Festival are tax­deductible Between 1 January 2012 and 1 January 2018, a special tax law is in effect which makes it more advantageous to make charitable donations. Called the ‘Geef-wet’, this law allows you to claim your deductions to cultural organizations with ANBI status with an additional 25% for tax benefits (a total of 125%). The Holland Festival has such an ANBI status. The fis-cal advantage applies to donations that total a maximum of € 5.000 annually. If you donate more than € 5.000 to regis-tered charities, you can deduct the remai-ning amount for the regular percentage (100%). The advantages of the Geefwet apply to all taxpayers (private parties and businesses) and are applicable to both individual and periodical gifts.

Advantages of a periodical gift Restrictions apply to deductions for indivi-dual gifts. Individual gifts are tax-deduc-tible when the total amount of gifts given in one year surpasses 1% of your income, with a minimum of € 60. The amount given above the minimum threshold is tax-deductible. The maximum deductible amount is 10% of your threshold income. There are fiscal benefits for periodical gifts with an annuity construction for five years and upwards. If you choose to sup-port the Holland Festival for a minimum of five years, your gift will be fully tax-deductible. If you would like to become a Friend of the Holland Festival, go to our website hollandfestival.nl (Support HF) for more information or call Leonie Kruizenga, head of development, for an informal talk without obligations: 020 – 788 21 18.

24

COLOFON COLOPHONHolland FestivalPiet Heinkade 51019 BR Amsterdamtel. +31 (0)20 – 788 21 00info@hollandfestival.nlwww.hollandfestival.nl

tekst textHolland Festival (Vincent Kouters)

vertaling translationBrendan Monaghan eindredactie en opmaak editorial and lay­out Holland Festival ontwerp design thonik

omslagfoto cover photostill © Wael Shawky druk printing Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

© Holland Festival, 2016 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Holland Festival.No part of this publication may be reproduced and/or published by any means whatsoever without the prior written permission of the Holland Festival.

ÇA IRA (1) FIN DE LOUISJoël Pommerat, Compagnie Louis BrouillardZA 11.6 - 19.00 / ZO 12.6 - 14.00Stadsschouwburg Amsterdam

THE ENCOUNTERComplicite / Simon McBurneyDO 9.6, VR 10.6, ZA 11.6 - 20.00ZO 12.6 - 15.00Stadsschouwburg Amsterdam

PRIVACYDe Warme Winkel, WunderbaumVR 10.6, ZA 11.6, ZO 12.6 - 20.30Compagnietheater

THE WALKING FORESTChristiane JatahyMA 13.6, DI 14.6, 19.00, 20.15, 21.30Frascati

THE FUTURE OF SEXWunderbaumZA 18.6, ZO 19.6 - 20.30Muziekgebouw aan ’t IJ

STOP ACTING NOW - EXTENDED EDITIONWunderbaumZO 5.6, MA 6.6, ZO 26.6 - 19.15EYE