爀吀攀爀洀 - gold reef private school · 2021. 1. 29. · daar is vyf (3. musiekinstrumente)...

Plan for use of ICT, integrate the eLearning resources into our daily lessons plans (tablets, projector, laptops and etc...

AfritekTypewritten Text


AfritekTypewritten TextGrade 7AfrikaansFal (bk1)Term 1-4












Afrikaans Taalreëls

Page 1 of 32 www.e-classroom.co.za

Woordsoorte: ‘n Kort opsommingSelfstandige naamwoorde

Werkwoorde

Dit is woorde wat mense, diere, plekke of dinge name gee: Melissa,

kat, Gauteng, skool.

Dit is aksiewoorde. Hierdie woorde sê wat gedoen word: eet, praat,

loop, staan. Die seun slaap. Lidwoorde Bywoorde

Daar is net twee lidwoorde in Afrikaans: ’n en die. Ons gebruik

hulle voor selfstandige naamwoorde: ‘n boom, die boom,

die bome.

Hierdie woorde pas by werkwoorde – hulle beskryf die werkwoord:

stadig, later, regop. Die dogter hardloop stadig.

Byvoeglike naamwoorde Voorsetsels Hierdie woorde pas by selfstandige

naamwoorde – hulle beskryf die naamwoorde: mooi, lank, vet, diep.

Dit is ‘n baie mooi dogter.

Hulle is kort woordjies soos op, onder, agter, voor, met, in. Hulle word voor ’n naamwoordgroep

gebruik: op ’n stoel, agter die deur. Voornaamwoorde Voegwoorde

Hulle word in die plek van ’n naamwoord gebruik: ek, jy, hy, sy,

ons, julle, hulle: Ek hou van my skoene.

Dit is woorde wat sinne aan mekaar bind: en, want, maar, dat, omdat.

Jordan is lang, maar Sasha is kort.

Telwoorde UitroepeDit is woorde waarmee ons tel:

een, twee, drie, of eerste, tweede, derde. Dis die eerste keer dat twee

seuns hulle huiswerk doen.

Woorde soos O! Hoera! Eina! Sy skree: “Eina! Dis seer!



Soorte sinne: ’n Sin is ‘n groep woorde wat met ’n hoofletter begin en met ’n punt . , ’n vraagteken ? of ’n uitroepteken ! eindig.

Daar is vier soorte sinne in enige taal:Die stelsin: (As jy ’n stelling maak / iets sê.) Jordan drink koeldrank.

Die vraagsin: (As jy iets vra.) Drink Jordan koeldrank?

Die uitroepsin: (Gevoelens uit te druk.) Sjoe, dis lekker koeldrank!

Die bevelsin: (As jy ’n bevel gee.) Drink die koeldrank!

Wanneer gebruik ons dié tekens? ’n Mens skryf ’n punt (.) aan die einde van ’n stelsin. Jy skryf ’n vraagteken

(?) aan die einde van ’n vraagsin. Jy skryf ’n uitroepteken (!) aan die einde

van ’n bevelsin. Jy skryf ook ’n uitroepteken (!) aan die einde van ’n

uitroepsin.

Aktiwiteit: Skryf die volgende sinne korrek oor. Begin met ’n hoofletter en besluit self of die sinne met ’n punt, ’n vraagteken of ’n uitroepteken eindig.

1. wil jy koeldrank hê2. die koeldrank is nie op die tafel nie3. waar is die koeldrank4. karel het die koeldrank gedrink5. hy gooi die koeldrank in Mpho se glas6. moenie die koeldrank mors nie7. gee die koeldrank dadelik vir my



Hoe werk ’n sin? Lees die sin en vra die vrae.

Sin: Die kinders eet vanoggend lekkers by die skool.

Vrae: Antwoorde Wie? Die kinders Wat doen hulle? Eet Wanneer? Vanoggend Wat? Lekkers Waar? By die skool

Doen nou dieselfde met die volgende sinne.

1. Sisanda ry Maandag met haar fiets skool toe.

Wie? ____________ Wat doen sy? ____________ Wanneer? ____________ Hoe? ____________ Waarheen? ____________

2. Thabo lees Woensdag sy opstel in die klas.

Wie? ____________ Wat doen hy? ____________ Wanneer? ____________ Wat? ____________ Waar? ____________

A

Maak die sinne langer.

Dink kreatief!

1. Die kinders drink…2. Die bouer bou…3. Die juffrou skryf…4. Die seun skop…5. My ouma bak…6. My pa ry…7. Ek eet…8. Ek speel met…9. Ek dink aan…

B



Selfstandige naamwoorde: Selfstandige naamwoorde is woorde:

wat mense, diere, plekke of dinge name gee:

1. plante 2. diere 3. mense 4. plekke 5. dingea b c d e

Mense:

kind

onderwyser

dokter

Diere:

kat

slang

muis

Plante:

blaar

boom

blomme

Plekke:

skool

huis

winkel

Dinge:

koppie

selfoon

motor

A Pas die korrekte prentjie by die korrekte selfstandige naamwoord:


Page 5 of 32

soortname gekry!

www.e-classroom.co.za

Selfstandige naamwoorde: Ons toets dit op die volgende 3 maniere.

Meervoud en Verkleining Lidwoord (’n / die) Manlik en Vroulik (soms)

M A P I E W B J V M S V O B Y X A A Y O K I T A F E L P A N A S V K L I P P Z S A A R T A P P E L T P K Y O K E X L W E E R T J I E B E E R R Q M E N S S K A T D E U R D H A A R G

SELFSTANDIGE NAAMWOORDE

is noemwoorde. Ons noem alledaagse dinge soortname, omdat daar baie daarvan in die wêreld is.

Dit is goed wat ons kan sien, voel,

Kyk mooi na die prent. Omkring al die prente van soortname. B

C Hoeveel soortname kan jy in die blokkiesraaisel kry?

Ek het



M O T W R O O M Y S

Eiename Eiename is die name:

van mense soos Melissa en Jack; van plekke soos Kaapstad en Johannesburg; van strate soos Boomstraat en Noordweg; van koerante soos The Star, Die Burger, Sowetan; van motors soos Toyota, BMW, Opel; van produkte soos Samsung, Wimpy, Coke; van dae van die week: Sondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag... van die maande van die jaar: Januarie, Februarie, Maart, April, Mei, Junie...



Eiename Melissa berei haarself vir ’n kompetisie

by die skool voor. Help haar om aan

twee eiename vir elke soortnaam te dink.

Soortnaam Eienaam EienaamLandSeunMeisiePlaneetHondStadRivier

Melissa het vergeet dat eiename met ’n hoofletter begin. Kan jy haar help om haar huiswerk reg te maak?

Gebruik ’n potlood om die ontbrekende hooflettersin te vul.

Omkring al die soortname

A

B

a) My neef en niggie, ben en sonja, woon inkaapstad.

b) Hulle is in mev. Johnston se klas in dielaerskool jan blom.

c) Albei behoort aan die table view-lewensreddersklub.

d) Hulle is junior lewensredders, genaamdkannetjies.

e) Gedurende die somer bring hulle baie tydom die strand naby hul vakansiehuis inpringlebaai deur.



Hoofletters Lees die paragraaf oor ’n prysuitdeling.

Skryf dan die woorde aan die begin van sinne en al die eiename met hoofletters.

Aktiwiteit:

Speel ’n speletjie met hoofletters. Verdeel in groepies van 4 of 5. Kies ’n letter van die alfabet, soos, A. Almal in die groepie dink aan ’n naam, ’n van, ’n dorp of stad en ’n ding met ’n naam wat met ’n P begin en maak ’n sin daarmee.

Voorbeeld:

Naam Van Dorp DingAndries Appels Alberton Apple iPhone

Andries Appels bly in Alberton en gebruik sy Appel iPhone elke dag as ’n GPS om by die werk te kom.

Mense se name word met hoofletters gespel. Ons noem dit eiename. Name van plekke, strate, skole en koerante is ook

eiename en word ook met hoofletters gespel.

mnre. chris joubert en gerhard van der merwe het pryse oorhandig aan melissa bailey, jack peace, jordan ramsay, megan kruger en danwell pieterse, wat bome op boomplantdag geplant het. mnr.

appels, die skoolhoof van st. helena primêre skool, was baie trots op die leerders

A



Vokale A, E, I, O, U

Meervoude (meer as een) As ons wil sê daar is meer as een van iets, skryf ons gewoonlik -e of -s agteraan die woord, maar by party

woorde skryf ons –‘s, -te, -we, -ë, -ers of -ens.

Meervoude met -e

Die meeste selfstandige naamwoorde se meervoude word met ’n -egevorm. Dit is woorde met een lettergreep, wat nie in twee verdeel kanword nie.



As daar twee vokale (aa, ee, oo, uu) in die enkelvoudis, val een vokaal in die meervoud weg.

As daar net een vokaal (a, e, i, o, u) in die enkelvoud is,

skryf ons die konsonante dubbel in die meervoud.

maar

Daar is woorde met meer as een

lettergreep wat ook ’n -e kry, maar

dan moet die klem op die laaste

lettergreep val.

Daar is ander meervoude wat op -e eindig wat ’n mens maar net moetleer:

Enkelvoud Meervoud Wiel Wiele Perd Perde

Enkelvoud Meervoud Stoel Stoele Mens Mense

Enkelvoud Meervoud Dam Damme Hen Henne Bom Bomme Bus Busse

Enkelvoud Meervoud Paal Pale Been Bene Boom Bome Vuur Vure

Enkelvoud Meervoud Rivier Riviere Kantoor Kantore Kombers Komberse Telegram Telegramme

Enkelvoud Meervoud Dag Dae Pad Paaie Stad Stede Glas Glase

Enkelvoud Meervoud Hemp Hemde Vraag Vrae Gat Gate Skip Skepe

Net selfstandige naamwoorde

het meervoude

Pas op! By party woorde

gebeur snaakse dinge met spelling.



Meervoude met -s

Woorde met meer as een lettergreep en die klem op die eerstelettergreep, kry -s:

Alle familiewoorde kry -s in die meervoud:

Meervoude met -’s

Kyk na hierdie woorde:

Kyk na die laaste letter van die woorde hierbo. Kan jy sien dat die woorde wat op i, o, u, en lang a eindig, -’s in die meervoud kry? Onthou dit!

Daar is nog baie ander meervoude wat volgens ander reëls werk. Leer hulle!

Enkelvoud Meervoud Tafel Tafels Stasie Stasies Bottel Bottels Venster Vensters

Enkelvoud Meervoud Oom Ooms Suster Susters Broer Broers Moeder Moeders

Enkelvoud Meervoud Taxi Taxi’s Skadu Skadu’s

Enkelvoud Meervoud Foto Foto’s Ma Ma’s

Enkelvoud Meervoud Oog Oë Kind Kinders Speelding Speelgoed Lig Ligte Duif Duiwe

Enkelvoud Meervoud Kalf Kalwers Bed Beddens Kas Kaste Knieg Knieë Brief Briewe

As jy meervoude ken, is jy sommer

baie slim!



Leer die volgende:

Aktiwiteit 1:

Afrikaans Sonder Grense Gr7 (Bl 208)

A



Kyk na die prentjie en skryf die meervoud van die woorde tussen hakies neer.

Aktiwiteit 2:

Kyk na die prentjies en tel hoeveel daar van elke dier is.

Gee die meervoude van die woorde tussen hakkies:

1. Daar is 3 (kat) _______________

2. Daar is 6 (hoender) _______________

3. Daar is 2 (slang) _______________

4. Daar is 4 (skaap) _______________

Aktiwiteit 3:

Kies die regte vorm van die meervoud in kolom B om by die regte woord in kolom A te pas. Kolom A Kolom B

1. Ma a) -e

2. Kind b) -s

3. Tafeldoek c) -ers

4. Nagereg d) –‘s

5. Oupa e) -te

Daar is vyf (1. kind) op die foto, drie (2. seun) en twee meisies.

Daar is vyf (3. musiekinstrumente) waarmee hulle musiek maak.

Die kitaar waarop die seun speel het ses (4. snaar). As daar vyf (5.

kind) is, hoeveel (6. oog), (7. oor), (8. hand), (9 been), (10. vinger)

het hulle?

B

C



Akriwiteit 4: Party woorde het twee meervoude, byvoorbeeld motor – motors (voertuie)

of motore (enjins). Hier bepaal jy die betekenis watter een jy moet gebruik.

1. Kies die regte vorm van die meervoud en omkring dit:

a. Die saals / sale moet stewig vasgemaak word voordat julle op

die perde kan ry.

b. Die mens dra deesdae baie lasse / laste.

c. Lys is ’n mengsel van gasse / gaste.

2. Maak nou sinne met die woorde wat jy nie gekies het nie sodat die

betekenis duidelik verwoord word.

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

D



Verkleinwoorde (iets wat klein is) As iets klein is, skryf ons gewoonlik -ie, -jie, -tjie, -pie, -kie, -etjie of - ‘tjie

agteraan die woord.

Afrikaans het meer verkleinwoorde as ander

tale.

Verkleinwoorde met -ie

Woorde wat op -s, -k, -p, -g en -f (skaapgif) eindig, se verkleinwoorde word

gevorm deur -ie by te voeg.

Enkelvoud Verkleinwoord Boek Boekie Tafel Tafeltjie Lied Liedjie Raam Raampie Heining Heininkie Pan Pannetjie Foto Foto’tjie

Enkelvoud Verkleinwoord Huis Huisie Tak Takkie Ploeg Ploegie Duif Duifie Skaap Skapie

Net selfstandige naamwoorde het verkleinwoorde

Kan jy sien dat verkleinwoorde op verskillende maniere gevorm kan word? Las net ‐ie, ‐tjie, ‐jie, ‐pie, ‐kie, ‐etjie en ‐’tjie agter aan die woorde!

Kan jy uitwerk waarom takkie twee k’s (kk) kry? En wat het van die twee a’s in skaap geword? Kyk weer

na meervoude.



Verkleinwoorde met -tjie

Verkleinwoorde met -jie

As ’n woord op -d of -t eindig, kry dit net -jie in die

Verkleinwoord.

Verkleinwoorde met -pie

Enkelvoud Verkleinwoord Stoel Stoeltjie Blaar Blaartjie Koei Koeitjie Dier Diertjie

Enkelvoud Verkleinwoord Hond Hondjie Kat Katjie

Enkelvoud Verkleinwoord Oom Oompie Duim Duimpie Boom Boompie Arm Armpie

Die meeste woorde in Afrikaans kry ’n ‐tjie in die verkleining. Onthou,

ons spreek ‐djie en ‐tjie soos ‐kie uit.

Kan jy sê hoekom dié woorde ’n ‐pie in die verkleining kry? Kyk na die

laaste klank.



Verkleinwoorde met -kie

Woorde met meer as een lettergreep

wat op -ng eindig, kry -kie in die

verkleinwoord.

Verkleinwoorde met -etjie

Woorde met ’n kort klank (bv. a, e, i, o en u) voor l, m, n, r en ng, kry -etjie in die verkleining. Hierdie woorde het net een lettergreep.

Enkelvoud Verkleinwoord Koning Koninkie Horing Horinkie Rekening Rekeninkie Piesang Piesankie

Enkelvoud Verkleinwoord Ring Ringetjie Pen Pennetjie Kar Karretjie Bul Bulletjie Dam Dammetjie Tol Tolletjie

Woorde wat op ‐m eindig, kry

gewoonlik ’n ‐pie in die verkleining.

Het jy gesien daar is nie meer ’n ‐g in die verkleinwoord nie?



Verkleinwoorde met -’tjie

Woorde wat op -i, -o, -u of ’n beklemtoonde -a eindig, kry -’tjie in die

verkleining.

Daar sal altyd woorde wees wat nie na al die reëls wil luister nie.

Aktiwiteit 1:

Kies die regte vorm van die verkleinwoord in kolom B om by die

regte woord in kolom A te pas.

Kolom A Kolom B

1. Hoek a) - tjie

2. Skoen b) – jie

3. Piesang c) – etjie

4. Bed d) - ie

5. Slang e) - kie

6. Video f) -pie

7. Boom g) – ‘tjie

Enkelvoud Verkleinwoord Taxi Taxi’tjie Foto Foto’tjie Skadu Skadu’tjie Ma Ma’tjie

Enkelvoud Verkleinwoord Gat Gaatjie Glas Glasie Pad Paadjie Mandjie Mandjietjie

Ons moet die woorde net leer!

A



Byvoeglike naamwoorde: Byvoeglike naamwoorde is woorde soos lank, ver en sag wat mense, dinge en plekke beskryf.

Dit is ’n rooi motor. = Die motor is rooi.

Dit is ’n ou motor. = Die motor is oud.

Dit is ’n goeie enjin. = Die enjin is goed.

Dit is nuwe bande. = Die bande is nuut.

Kan jy sien dat die byvoeglike naamwoord nie altyd presies dieselfde lyk nie? Dit hang af waar dit in die sin staan. Kyk na:

Byvoeglike naamwoord Goeie Goed

Byvoeglike naamwoord Ou Oud

Die woord rooi en oud vertel ons meer van die motor. Die word goed vertel ons meer van die enjin en

nuut vertel ons meer van die bande.

Jy sal oplet dat die byvoeglike naamwoord voor die selfstandige

naamwoord kan staan, maar dit kan ook na is gebruik word.

My rooi motor is wel oud, maar die enjin is goed en die bande is

nog nuut!



Byvoeglike naamwoorde voor die selfstandige naamwoord

Byvoeglike naamwoorde sonder -e (bly dieselfde)

Die meeste kort byvoeglike naamwoorde (met een lettergreep) kry nie ’n -e as dit voor die selfstandige naamwoord staan nie.

’n Lang woord (met meer as een lettergreep) wat op -er eindig, kry ook nie ’n -e nie.

Byvoeglike naamwoorde met -e

As kort woorde (met een lettergreep) op ’n -f, -s, -d of -g eindig, gebeur snaakse dinge met die spelling:

Byvoeglike naamwoorde sonder -e Die vark is vet. Dit is ’n vet vark. Die man is kort. Dit is ’n kort man. Die leeu is sterk. Dit is ’n sterk leeu.

Byvoeglike naamwoorde Die partytjie is lekker. Dit is ’n lekker partytjie Die tee is bitter. Dit is bitter tee.

Byvoeglike naamwoorde met -e Die man is doof. Dit is ’n dowe man. Die grappie is snaaks. Dit is ’n snaakse grappie. Die boek is goed. Dit is ’n goeie boek.

Onthou die woord feesdag, met f, s, d, en ’n g!



Leer die volgende:

dood: Daar lê ’n dooie kat.

koud: Dit is ’n koue dag.

goed: Dit is ’n goeie opstel.

breed: Baie motors ry in die breë straat.

laag: Daar is ’n lae muurtjie voor die huis.

vroeg: Hoe laat vertrek die vroeë trein?

droog: Die droë blare lê op die grond.

leeg: Die leë kamer kry môre meubels.

Lang woorde (met meer as een lettergreep)

kry gewoonlik -e.

Byvoeglike naamwoorde met -ng

Byvoeglike naamwoorde (meer as een lettergreep) Die toets is maklik. Dit is ’n maklike toets. Die hond is lelik. Dit is ’n lelike hond. Die boek is interessant Dit is ’n interessante boek.

Byvoeglike naamwoorde (meer as een lettergreep) Die model se bene is lank. Die model het lang bene. Die seun is jonk. Die jong seun moet skool toe gaan.



Aktiwiteit 1: Lees die advertensie oor ’n nuwe vrugtesap en skryf al die byvoeglike naamwoorde neer:

A

nuut

vars

heerlik

lekker



Aktiwiteit 2:Voltooi die sinne. Skryf die regte vorm van die woord.

1. Die vrugtesap is heerlik. Dis heerlike vrugtesap. 2. Die vrugtesap is nuut. Dis __________ vrugtesap. 3. Die vrugtesap is suiwer. Dis __________ vrugtesap. 4. Die vrugtesap is gesond. Dis __________ vrugtesap. 5. Die sap is vars. Dis __________ sap. 6. Die sap is verfrissend. Dis __________ sap. 7. Die sap is smaaklik. Dis __________ sap. 8. Die sap is lekker. Dis __________ sap.

Trappe van Vergelyking: As ’n mens goed met mekaar wil vergelyk, kan jy woorde soos sterk, sterker as en die sterkste gebruik. Dit laat ’n mens aan trappies dink. Vergelyk die drie diere met mekaar:

’n Leeu is sterker as ’n muis, maar ’n olifant is die sterkste van die drie.

B

Trap 1

Sterk

Trap 2

Sterker as

Trap 3

Die sterkste



Lees die volgende trappe van vergelyking hardop.

Trap 1 Trap 2 Trap 3 Kort Korter as Die kortste Moeilik Moeiliker as Die moeilikste Gevaarlik Gevaarliker as Die gevaarlikste

Kan jy sien dat -er word by die woord in TRAP 2 gevoeg word; die word altyd saam met die woord + -ste in TRAP 3 geskryf.

Die trappe van vergelyking van woorde wat op -e eindig, word gevorm deur meer en mees te gebruik.

Opgewonde - meer opgewonde as - die mees opgewonde

Ontevrede - meer ontevrede as - die mees ontevrede

Leer die woorde:



Aktiwiteit 1:

Gee die regte vorm van die woorde tussen hakies:

1. ’n Klas is (klein) as ’n skool, maar ‘n universiteit is die (groot) van aldrie.

2. Marna ken haar werk (goed) as Mary, maar Elmarie ken haar werkdie (goed)

3. Dit is die (interessant) storie wat ek nog gelees het.4. James is die (snaaks) kind in ons skool.5. Ek is (tevrede) met hierdie boek as met my ou boek.

Intensiewe Vorme: Dit is byvoeglike naamwoorde soos vuurwarm en yskoud wat sê dat iets sommer baie warm of baie koud is. Dit word altyd as een woord geskryf.

Leer die intensiewe vorme:

Rooi = Bloedrooi

Groen = Grasgroen

Kleure Baie rooi is bloedrooi. Baie groen is grasgroen. Baie blou is potblou. Baie swart is pikswart. Baie wit is spierwit. Baie geel is goudgeel.

Teenoorgesteldes Splinternuut is nie stokoud nie. Vuurwarm is nie yskoud nie. Dolleeg is nie propvol nie. Papnat is nie kurkdroog nie. Peperduur is nie spotgoedkoop nie. Pikswart is nie spierwit nie.

A



Aktiwiteit 1:

1. Die koeldrank is yskoud en die koffie is ___________.2. Die emmer is propvol, die koppie is ______________.3. Die meisie reën papnat, die seun is die klas is ____________.4. Die een huis is stokoud, die ander huis is _______________.

Aktiwiteit 2:

Gee een woord vir die woorde tussen hakies:

Ek hou van helder kleure. As ek ’n prentjie verf, maak ek die hemel 1. (baie blou) en die wolke 2. (baie wit). Ek verf die blare van die bome 3.(baie groen). Ek kleur die blomme 4. (baie rooi) en 5.(baie geel) in. Ek maak die dak 6.(baie swart).

Leer die volgende:

A

B



Vergelykings:’n Mens gebruik byvoeglike naamwoorde dikwels ook in vergelykings:

Leer die volgende:

Aktiwiteit 1: Voltooi die vergelykings.

Voorbeeld: So glad soos ________.

Antwoord: So glad soos seep.

1. So dood soos ’n ___________2. So dapper soos ’n __________3. So lig soos ’n ____________4. So blind soos ’n __________5. So stil soos ’n ____________6. So arm soos ’n ___________7. So rooi soos _____________8. So groot soos ’n __________9. So mak soos ’n __________

A



Voornaamwoorde:Daar is baie verskillende soorte voornaamwoorde. Hier word net die persoonlike-, besitlike- en betreklike voornaamwoorde gewys. Lees die sinne in die tabel hardop saam. Beklemtoon die voornaamwoord.

Persoonlike voornaamwoorde

Besitlike voornaamwoorde

Persoonlike voornaamwoorde

Ek, jy sy hy, ons, julle, hulle

My, jou, haar, sy, ons, julle, hulle,

myne, joune, hare, syne, ons

s’n, julle s’n, hulle s’n

Ek, jy, sy hy, ons, julle, hulle, my, jou, haar , sy ,

ons, julle, hulle, dit

Ek sê dis my appel. Dis myne Ek vat dit vir my. Jy sê dis jou appel. Dis joune. Jy vat dit vir jou. Sy sê dis haar appel. Dis hare. Sy vat dit vir haar. Hy sê dis sy appel. Dis syne. Hy vat dit vir hom. Ons sê dis ons appels. Dis ons s’n. Ons vat dit vir ons. Julle sê dis julle appels. Dis julle s’n. Julle vat dit vir julle. Hulle sê dis hulle appels. Dis hulle s’n. Hulle vat dit vir hulle.

Die woord dit is ook ‘n voornaamwoord, want dit staan in die plek van die naamwoord appel.

Die voornaamwoord u word in die plek van jy en julle gebruik in formele situasies

en vir respek, bv. U sê dit is u appel.



Aktiwiteit 1: Kies die regte woorde en voltooi die sinne.

’n Fabel van Aesopus – Die boer en sy seuns

’n Boer het twee seuns gehad. Hy sê vir 1. _____ seuns: “2. _____ kinders, ek wil vir julle ’n geheim (secret) vertel. Daar is ’n skat (treasure) op die plaas. 3. _____ moet dit kry.”

Die seuns antwoord: “Vader, ons sal 4. _____ bes doen om die skat te kry.”

Die boer sê: “Seuns, 5. _____ moet hard op die plaas werk.”

Die seuns ploeg die lande om, maar 6. _____ kry die skat nêrens nie.

Werkwoorde:Kyk na die prent en soek ’n paar werkwoorde (doen woorde).

A

Julle julle ons My sy hulle

spring



Ons kan werkwoorde op drie maniere gebruik:

Om te sê wat ons gedoen het (verlede tyd) Om te sê wat ons doen (teenwoordige tyd) Om te sê wat ons gaan doen (toekomende tyd)

Sal word gebruik in die toekomende tyd en die werkwoord gaan na die

einde van die sin.

Wenk om te onthou in verlede tyd: Kan verander na kon. Die res van die sin bly dieselfde.

Wil verander na wou. Die res van die sin bly dieselfde.

Moet verander na moes. Die res van die sin bly dieselfde.

Sal verander na sou. Die res van die sin bly dieselfde.

Is verander na was. Die res van die sin bly dieselfde.

Indien ’n sin reeds “het” in die sin het, bly dit daar en ons skryf “gehad” aan die einde van die sin voor die infinitief.

Bv. Ek het ’n vriend. – Ek het ’n vriend gehad.



Aktiwiteit 1: Voltooi die tabel met die tye.

Verlede Tyd (Voeg het ge- by)

Teenwoordige Tyd Toekomende Tyd (Voeg sal by)

Ek het my boek gelees. Jy _______.

Sy _______.

Hy _______.

Ons _______.

Ons _______.

Julle _______.

Hulle _______.

Ek lees my boek. Jy luister na musiek.

Sy skryf met haar pen.

Hy leer sy Afrikaans.

Ons praat oor sport.

Ons kyk die rugby.

Julle dink aan revue.

Hulle teken ‘n boom.

Ek sal my boek lees. Jy _______.

Sy _______.

Hy _______.

Ons _______.

Ons _______.

Julle _______.

Hulle _______.

Voegwoorde:As jy sinne langer wil maak, verbind jy hulle met voegwoorde soos en, want, daarom, omdat. Die woordorde van die sin na die voegwoord is nie altyd dieselfde nie. Dit kan op drie maniere geskryf word, daarom praat ons van drie groepe voegwoorde.

GROEP 1 (Geen verandering in

woordorde nie) *Die tweede sin

verander nie.

GROEP 2 (Die werkwoord van

die tweede sin spring vorentoe en staan

direk na die voegwoord)

GROEP 3 (Werkwoord skuif na

einde van sin) * Werkwoord van die

tweede sin spring na die einde van die sin

en maar want asook dus daarom dan toe daarna

dat sodat omdat nadat terwyl alhowel

aangesien Ek wil dadelik eet, want ek is honger.

Ek is honger, dus wil ek dadelik eet.

Ek wil dadelik eet omdat ek honger is.

A



Aktiwiteit 1: Verbind die volgende sinne met die voegwoorde. 1. Dit is bewolk. Dit gaan reën. (en)2. Die wind waai. Dit gaan reën. (dus)3. Dit is koud. Dit sneeu op die berge. (want)4. Dit is mooi weer. Dit is later bewolk. (maar).5. Dit is warm. Dit is sonnig vandag. (omdat)

Ontkenning:Ons gebruik in Afrikaans ‘n dubbele ontkenning

(negatief), as ons wil sê dat iets nie so is nie.

Net een nie: in kort sinnetjies is daar net een nie.

Twee nie’s (nie.. nie ): Die meeste sinne kry twee nie’s in die ontkenning.

Ontkenningswoorde en nie: Sinne met woorde soos iemand, êrens en ooit verander as dit in ontkenning gebruik word. Daar kom nog altyd ‘n nie aan die einde van die sin.

A

Onthou!!

Nie + iemand = niemand … nie

Nie + êrens = nêrens … nieNie + iets – niks nie

Nie + ooit = nooit nieNie + nog = nie meer nie

Nie + al = nog nieNie + al ooit = nog nooit nie

afr binder 1elearning cover page

afrikaans-taalreels-bk1 - Copy

爀吀攀爀洀 - gold reef private school · 2021. 1. 29. · daar is vyf (3. musiekinstrumente)...

Documents