chhaktiang thalai arsi- vol.1 - no. 7, october (2010)

Upload: lehkhabukhawvel

Post on 04-Apr-2018

230 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    1/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    .

    Motto : Kohhran leh khawtlang siamthaa hmasawnna leh inpumkhatna kawnga hruai tura tunlai

    thiamna nena thalaite thawhho

    Contact email :[email protected]

    Advising Board Members

    1) Rev.H.Ngurnghaka

    2) Pu K.Lawmsanga

    3) Pu Hmingliana

    4) Pastor B.Zosangliana

    Business Manager

    1) Zonunsangi

    Board Members

    1) R.L.Rohlua 5) Lallawmzuala2) Zohmingliana 6) Zalianthanga

    3) Vanlalneia 7) Lalhl impuii

    4) Lalduatpuia

    Contributor

    1) Dr. Lalfakzuala

    Correspondent Members

    1) Rosangzuala (Kanan)

    2) Lalthangliana (Kawlkulh)

    3) Lallawmawma (Myohla)

    4) Zirthanpuia (Letpan)

    5) Hrangzika (Tuingo)

    6) Ramthangvela (Changelzawl)

    7) Laldingngheta (Zohmun)

    8) Lallawmsanga (Tuivar)

    9) Hrangrizama (Pyinkone)

    10) Lalzidingi (Satawm)

    11) Lawmzuala (Hmuntha)12) Zothansanga (Khampat)13) Lalrokunga (Tamu)14) Lalcourtliana (Varpui)15) Immanuel Laldingthara (Segyi)16) C.Vanlaldika (Hmunlai)17) Hrangkianlova (Mawsi)18) Capt.Zamvela (Kantaya) Editor KamliamEditor KamliamEditor KamliamEditor KamliamEditor Kamliam

    Chhiartute duhsakna kan dawng zel a, kanhriat than te, kan hriat ngai miah lohte hnenatang pawhin chanchinbua chhuah atan tiaduhsak taka thu min rawn thawn nal nal te,chanchin min rawn hrilh vang vangte an awmzel hi kan lawm a ni.

    Kan ram dinhmun angah hi chuan chanchinbutihchhuah hi a hautak em em a, a harsa bawka. Chhiartu awm lovin chanchinbu a nung rengthei bawk si lo, kohhran bilin chanchinbu neive firfer mah ila, chung kan chanchinbutechuan kan kohhran huang chhung a pe hleitheimeuh lo a nih hi.

    Chanchinbu chi hrang hrang rawn piang zelse, kan hnamin changkan lam a pan chho veta a ni tih hmuhthiam tum bawk ila. Chungzawng zawngah chuan chhiar mite kanpawimawh em em rual hian thu ziak mite tello chuan chhiar tur a neih theih hauh si loh.Chuvangin, Zofate hi thu ziak lamah tan i lathar zel teh ang u.

    Editor : LalhuapzauvaJt.Editor : R.L.Hmangaiha

    Chairman : J.Khuma

    Advisor : Rev.Dr.Lai Thuama

    Patronised by Christian Fellowship in Northwest Myanmar

    Monthly Newsletterrrrr

    Letpanchaung kawng phei, Pyinkongyi khuaa Pu Cung Uk ThangteVawk no te pathum chuan an Bawngpui hnute chu tuk zanin anhne ve tlak tlak mai. Vawk no te hi an pian atanga ni 5-ah a puiin athihsan a, a neituten an enkawl zo dawna an hriat loh avanginthenawm khaw veng hnenah a duh duhin la mai rawh u an ti a. Pu

    Cung Uk te chhung hian pathum an la ve a, an Bawngpui hnutehian an chawm thin a. Vawk no te te hi a hranpaa insaksak an nihloh avangin inhnuaiah Bawngpui no hruai lai leh Bawng dangtenen an awmho ve mai a, chutia awm tlang hlawm na na na chuBawngpui hnute hi an ring ve ta ni berin a lang. Zing vartiana puarkhawpin an hne a, Bawngpui hi ramah nilengin an veng thin a, ankai chhuakte hi eng emaw chan chuan Vawk no te te hian tawkfang chu an umzui ve dat dat thin. Tlaiah an rawn kaih haw lehhunah a hnute hi an hneksak leh a. Heti anga tuk zan an hnekavang hian Bawng no te pawhin a tuar a, a cher phah hle a ni tiina neitute hian an sawi.

    Pneumonia ...................................................Phek 3

    Nghal rual 30 tla hlum ..................................Phek2

    A nupui hrawk zaisaktu man .......................Phek 7

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    2/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    22222

    Pu Editor,Chhaktiang Thalai Arsi thian nih reng hi ka duh a, ka

    thiana a dam hrisel theih nan chhiar mite kuta a tam theiang ber thlentir hi thian rinawm ka nihzia lantirna tha ber niinka ngai hmiah bawk. Lalpa malsawmna dawnginChhaktiang Thalai Arsi lo changtlung deuh deuh se.

    August thla chhuak, Pu Lalhmuaka hmarcha huan khanthawh tur hre loho min timualpho hle mai. Pitar thawh tawkemaw kan tih khan chhungkua, khawtlang leh hnamdinchhuahna bulthut pakhat a lo pai reng a lawm maw le!Pu Lalhmuaka kha kan Mizo hero-ho list-ah ka lo thai langve hmiah mai a nia. Mahse, chiang zawka hre duhte anawm ve tho ka ring a, amah leh a hmarcha huan addresskha a hriat theih mai lawm ni?

    Pakhat leh chu phek 3-na chhiarkawp maksakah hian pakuahmun hi a felhlel tlat mai. A bang zat belh hian pakua tho achhuah leh loh chang a awm tlat mai a, heti ang hian;

    9 x 11 = 999 x 22 = 198 = 18(No. inang pahnihah 18)9 x 111 = 999 = 279 x 222 = 1998 = 27(inang pathumah 27)4-ah 36, 5-ah 45, 6-ah 54,.....

    Khiti ang zel khian ama pakua hmun indawt dan zelin achhuak tlat mai. Engpawh nise, pakua hmun hi chu a danglam hrim hrim zawng a nih hi.

    Chhaktiang Thalai Arsi thian,Rosangzuala, Kanan

    Dear Rosangzuala,Chhaktiang Thalai Arsi tana thian rinawm i nihzia a

    taka i lantir avangin kan va lawm em! I thawhrah avanginKanan khua chuan Chhaktiang copy 70 lai insem chhuakthei a ni si a.

    I zawhna hnuhnung hi chhang hmasa ta ila, chhiarkawpmaksak chungchanga i buaina hi kan han chhut ve nghialthin a, a felhlehna kan hmu hlei thei tlat lo. Heti ang hian;

    9 x 11 = 99 = 9 + 9 = 18 = (1 + 8 = 9)9 x 222 = 1998 = 27 =(2+7 = 9)

    a dang pawh hi heti tho hian han chawk zel la a tawpahpakua tho a chhuak ang. Tin Pu Lalhmuaka address khatihian kan hre thei zawk ang em? Tahan atang Bogoyk road-ah chhuk thlain Satawm luh tirh veilam inhnihna a ni e.(Kanmi hmasa Pu Dothawnga te kawmchhak pawh ti ila a pawiem lo'ng chu.Ed)

    Pu Editor,In chanchinbu ka lo chhiar thin a, a bengvar thlak

    hle. Record tlak a nih avangin ka dah tha thin a, rawn tizelteh u. Tin, kan harsatna pahnih khat thu min rawn ka beisei.(1) Kan thenawm kawng laiah vaihlo an pho thin a, lu atihaiin chaw pawh kan ei tui hlei thei lo.

    (2) Thenawmte lui luan kawr a mumal loh avangin kan com-pound-ah harsatna min siam a, kan lamah bawlhhlawh an paih fobawk a, a hrehawm khawp mai.

    I thurawn nghaktu,Buarchuara

    Latamai VengDear Buarchuara (I insawi dan a ni si a)

    In veng hnaiah kan awm lo chu a va lawmawm em! ka'n tidaih teh ang. A...ni e, khawlaia vaihlo pho ching kan la awm hi chuveng tihrehawmtu an ni tih an inhre lo nge aw..

    Lui luan kawr mumal lo chu veng chhung hnatlanga siam felvat chi a nih chu. Mi huana bawlhhlawh paih chingte kan la awm ani maw? An va CHK lo ve.(Ed.)

    MIZO ARSI HMINGTE

    1. Arsi thlawk (Shooting Star)

    2. Chhohreivung (Orion)3. Dingdi puantah (Cappella)4. Hrangchhuana(Jupiter & Saturn)5. Khiangte zawng zim (Taurus)6. Nufa thembu inchuh(Comaberenices)7. Pu Kulha thang (Crus)8. Siaia (Mars)9. Sichakai

    10. Sikawlhrut (Canopus)11. Simeikhu (Comet)12. Sirawkuai (Carona)13. Chawngmawii (Venus)14. Darngawnraphak (Cassiopeia)

    15. Hmar Arsi(Pole Star)16. Hrangkhupaselu (Vega)17. Si hnawk khur (Delphinus)

    18. Sialhmur19. Sikawikap (Altair)20. Sikeisen/Sisakei (Betelgeuse)21. Simei talh22. Siruk (Pleiade)23. Sise dar24. Siva-hluk (rigel)25. Sivawkkhuang (Lepus)26. Thlasik kawng (Milky way)27. Vanpuisaihrua28. Zangkhawte29. Zangkhua (Great bear)30. Varparh Arsi31. Sisakei zim

    32. Sisil/Hmar arsi (Pole star)33. Sivawk bawm (Corvus)

    Compiled by Zalianthanga

    Maicham Hydel Project-ah Nghalrual Tlahlum

    September ni 22 zan khanMaicham Hydel Projectforebay tuikhuah, Mizoram-ahnghalrual 30 an tlahlum.Maicham Hydel Project hiNorth Vanlaiphai chhim thlanglam, North Vanlaiphai atangakm 15 vela hla-ah awmin,nghalrualte hi tui kawng(channel)-ah an lut a, tuikhauhin a lak zui avanginForebay-ah hian an tangkhawm ta a ni.

    N. Vanlaiphai chhehvelah hian Sanghal an tam hle a, YMA lamin tlanghlawm khat chu humhalhin, khua atanga hla vak loah sanghal rual thahnem

    tak bakah sakei te deuh leh sakhi te pawh an awm niin an sawi.Sanghal tehian thlai an tichhe nasa in, nakinah chuan suat la ngai hial turah thenkhatchuan an ngai. Thlai an tihchhiat nasat avang hian thlai lu manah forestdepartment chuan sum engemawzat a pechhuak tawh tih thudawnna chuana sawi bawk.(The Zozam Times)

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    3/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    33333

    'P' ri tel lovinNeumonia tia lam

    rik tur a ni. Mizotawng chuan

    Chuapvung/Chuap khal te pawh a tih theih ang. Thlasikkhawvawh laia naupang damdawi in mut luh chhan tam berchu "Pneumonia" hi a ni. Naupang kum 5 hnuai lamin an tuarnasa ber a, khawvel pumah kum tin naupang nuai 40 velin anthihpui reng a. Kan ram chhung damdawi inah te pawh naupangkum 5 hnuai suattute zingah 'ber' a hauh deuh reng thin.Naupang kum 5 hnuai lam thi zawng zawng 100-ah 19% chuPneumonia vang a ni. Chuvangn nu lehpate'n hritlang awmnasatliah nge pneumonia zawk tih hi kan thliar thiam theuh a

    pawimawh hle.

    Pneumonia tih hriat theih dan

    Hritlang awmna satliah nen a inanlohna chu thaw lak a rang hle thina ni. Naupang thawlak ran lam hian kum a zirin a danglam ve a. Tin, an tah lai leh hnute hnek laiachhiar chuan a dik lo thei bawk. An mutthilh laiin emaw, an ngawihhle hle laiin emaw minute khatah an thawlak zat(hip luh leh thawkchhuah zat) chhiar tur a ni. Thaw an hip luh zawnga pum puarleh an thawk chhuah zawnga pum thep leh hi vawi khat thawlaka ni. Heti angin;Naupang Minute khatahThla hnih hnuai lam Vawi 60 aia tamThla 2 atang kum 1 Vawi 50 aia tam

    Kum 1 atanga kum 5 Vawi 40 aia tam

    A chunga mi ang a nih chuan naupang thawlak a rang tihna a ni.Pneumonia a ni chawk thin a, doctor panpui vat tur a ni.

    Pneumonia zual chi (Severe pneumonia)An thawlak a ran chuan pneumonia a ni pha a, a zual chi a nihleh nih loh chu an nakruh enin a hriat theih thung. Hei pawh hinaupang hnute hnek leh tah lai chuan a sual palh thei a, anmutthilh leh ngawih laiin endik tur a ni. Thaw an hip luh zawnginan nakruh pakhat leh pakhat inkar te, nakruh leh pum inzawmnalaite a khuar lut dawk dawk a nih chuan thawlak an harsat tihna

    a ni. Pneumonia a zual tan tih a hriat theih a, damdawi in panpuivat tur a ni.

    Pneumonia zual ber chi (very severe pneumonia)Thawlak rang leh nakruh inkarte a khuar lut dawk dawk a nihchuan pneumonia zual ber chi a kai/thleng thut thei a, a hnuaiamite hi endik tur a ni.

    Thla 2 hnuai lam tanHnute hnek a harsat em? A muhil deuh rengin kaihthawh a harem? A pang a sa viau em? A kaih em? A thawlak zawngin a ri hraihhraih em? A rum/chik hraih hraih em? A hmui leh kut ke hmawrte

    a duk em? A pum a khing mar em?Thla 2 leh kum 5 inkar tanTisa cher chhe tak a ni em? Hnute hnek/ei in a harsat em? Ahmui leh kut ke hmawr te a duk em? A mu deuh tluk tlukin kaihthawh a har em? A kaih em?

    A chunga zawhnaah te khian 'Aw' tia chhanna a awm chuandamdawi in lamah kalpui vat tur a ni. Oxygen pek leh damdawipawimawh tak takte thun a ngaih dawn avangin mardeh thiamleh damdawi dawr vela inchawh khawmuantir chi a ni lo.Damdawi in atanga chhuah hunah pawh damdawi zawh thleng(full course) in pek ngei ngei bawk tur a ni.

    Dr.Lalfakzuala

    SRI LANKA SIPAI GENERALHLUITHLA 30 LUNGINTANGDAWN

    Sri Lanka military court-in an

    ram sipai hotu hlui, General

    Sarath Fonseka thla 30 tang

    tura a hremna chu President

    Mahinda Rajapaksa chuan a

    pawmpui.

    Kum 59 mi, Fonseka hi

    sipaite tana ralthuam lei

    chungchangah dan bawh-

    chhiaa puhin thubuai paliah

    thiamloh chantir a ni. Hemi hma hian sipai-a a tan laia politics

    khelah puhin a rank leh pension zawng zawng pawh hlihsak a

    lo ni tawh bawk.

    Sri Lanka sipaiten LTTE laka beihpui an thlak, nikum May

    thlaa zawh takah khan Fonseka hian hlawhtling takin sipaite a

    kaihhruai a. Mahse sipai hotu a nih lai hian hmanrua lei

    chungchangah a makpa enkawl company chu hleihluak taka

    duhsakah puhin thubuai siamsak a ni.

    Fonseka leh President Rajapaksa-te hi inthiantha leh thawkdun

    thin an ni a, mahse Elam War IV atangin an ngaihdan inmil loh

    vangin an kal hrang a, kumina President thlannaah khan an

    inkhing zui ta a. January thlaa President thlanna result puan

    hnu khan Fonseka hi house arrest-a hren zui nghal a ni.

    Tih diknaMay thla issue daih thawh kha a ni. Phek 7-na Tahan Kohhrantih heading, No.29-na Elim ICM rawngbawltu, PastorLalhmingthanga tih kha Pastor Zohmingthanga zawk a lo ni e.

    Hriselna tel lo chuan nun hi nunna a tling lo va, tuarna leh nguina,thihna hlimthla mai a ni.

    - Francois Rebelais

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    4/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    44444

    RL Hmangaiha

    Thawhleh zan inkhawm hi kan lo neih rei tawh em avang hian

    hmasawn tumna rilru nei lem lo, tihdan ngai sahuai thing vawntlut tumte chuan, Thawhleh zan inkhawmtihtawp lam rawttutechu piangthar lo, Kristian da lutuk hmuhin min lo hmu a ni maithei a. An demawm lo ve. Kan hmuh ang hi hmu pha ni se, aphur hlei hlei an ni zawk mahna!

    Thalai inkhawm hi bansanemaw, tihtawp emaw lam kansawi lo. Kohhran tina thalaitehi thawhleh zanah kan inkhawmngei tur a ni, chuti lo chuan...

    tih hi a hun lai kum 30 chuangmual liam taah kha chuan thiltha a ni. Tunah pawh a la tha tho. Mahse, a aia tha rinnain kanhmu ta! Kan hmuh leh hriatte hi sawi lovin kan awm thei ta lo anih hi.

    Thawhleh zantih ruala thalai inkhawm zan tih kan rilrua bettlat hi thil sual a ni lo. A chhan chu thalaia lo inhmang nasaapiangte thinlungah a bet nghet ang tih pawh hriat sa vek a ni.Mahse, A tha tho hi A aia tha a kan thlak dawn chuan A thatho vela lungawite tan chuan Engmah kan ang chuang lovang... an lo tih pawh inhriat thiampui ila. Engmah ang chuang

    lo tur rau rauah chuan thawhleh zan thalai inkhawm hi sawn taila. Sunday chawhnuah Mei eng ngai lo, chawlhni incheinaremchang, hun hnawh khahna, khawi khawiah emaw len vahvelleh sum heka inchen ralna a lo save bawk dawn nen a hlawkhle dawn a ni.

    Thawhleh zan hi: Thenkhat kohhranah chuan Thawhtan zan:Tawngtai inkhawm, Thawhleh zan: Thalai inkhawm, Nilai zan:Hmeichhe inkhawm, Ninga zan leh Zirtawp zan hi kohhranleh khawtlang committee, Inrin zan leh Pathianni zankohhranpui inkhawm. Kar khat chhunga zan vah chhuahna

    tam lutuk hi thlarau lama kan chakna a nih rualin, hnam nuntlakbal theihna tam tak a awm a ni. Nu leh pa tan chuan zan avahchhuah hi a pawina em em a awm tam lo. Thalaite tanchuan eng zan pawh hi kan tel ve vekna a nih avangin, inkhawmremchanga lakna tur a tam bik a; kan hun tawngah hian zaninkhawm thenkhat hi chu tihtawp/sawn a ngai tawh hrim hrima ni. Chuvangin, thawhleh zan hi ui tak chungin, sawn ila. Kumhnih khat a lo vei meuh chuan, kan lo va tihar ve kan ti ngei ngeiang le.

    Debate ropui tan a ni ta!

    THALAI INKHAWM ZAN(THAWHLEH ZAN) HI

    TIHTAWP A HUN TAWH

    THALAI INKHAWM ZAN(THAWHLEH ZAN) HI

    TIHTAWP A TUL LO

    Hodia

    Pu Editor, ka lawm e. Thufing 14:12 in a sawi, " Mi ngaiha kawng

    dik ni awm taka lang, a tawp chu thihna kawng ni si a awm" a lotih chu kawng chu zawha Setana bualat mekte chhan chhuahnahunin rawn siam hi lawmawm ka ti hle mai.

    A hmasain ka thil tawn atang hian sawi tan hmasa ila a thain karing. Hman kum deuh lawk khanYangon-ah Sap pitar putar misawmhnih rual zetin training minpe a. Kan zawh dawn tukah duhduh zawh theihna hun an rawnhawng a, kan thianpain tihian thua zawt a. "Nangni Sapho hiankan ram hi inrawn vei em em a,

    inrawn kal thin hi a ropuiin lawmawm pawh ka ti khawp mai.Mahse, engvangin nge nu leh pa, pitar putar rual hlir in lo kalthin? In nula tlangvalte hian min vei ve lo em ni? An hmel kanhmuh ngai loh?" tiin.

    Chutah le! Sap putar sam tuak var vo tawh hi a rawn ding chhuaka, "I zawhna kha a lawmawm lutuk. A tha, a tha, i zawhna khakeima'n ka'n chhang teh ang che. Nangni ram chu in la retheihem avangin nula tlangval ten Pathian thu in la ngaihsak hman a,Biak in kawngte in la zawh thei thup thup mai hi in vanneiin kan

    awt lutuk cheu asin. Keini ramah chuan nula tlangval Biak inkawng zawh hmuh tur an awm mang tawh lo. A chhan chu tih tur,en tur leh thawh tur an ngah lutuka Pathian an be hman tawh loa ni" a ti.

    Ka ngaihtuaha kan ram ngei pawh hi chuti ang dinhmun chu reilo teah kan la tawng ve mai dawn niin a lang. Chuti ang hun lo lathleng turah mah Pathian kan lungngai a nih si chuan tunainkhawm hun sawn, inkhawm tihtlem, inkhawm tawh loh tih velte hi chu ringtu thatchheho tih tawk lek a ni. Changkanna te hikan hnualsawt zawng a ni hauh lo. Mahse, khawvel changkannaum lutukte reng reng hi en en ila, ringtu puitling lo khawvel thilte

    duh mi, Paula'n "Tisa mi" a tihte an ni thin.

    Heti khawpa Pathian biak inkhawm kan la ngah chung mah a,kan ringtu nun a tlahniam a nih si chuan inkhawm titlemininkhawm tawh lo phei ila chuan engtin tak awm hlawm ang imaw? Inkhawm tawh loh tihte inkhawm sawn a tha ti ho hi e,inkhawm thatchhiate leh an duh ang hunah pawh inkhawm hunsawnin inkhawm tihtlem ni mah se, an inkhawm tak tak angem? Chuvangin, tuna kan inkhawm dan leh inkhawm hunpangngaite hi chung lamin tha a la ti rih a ni e. Ka lawm e.

    (Tunlai, kohhran tin thalai hruaitute tiluhai a, timangang rutu chu thalai inkhawm kan tlem ta lutuk hi a ni.

    Chu mi denchhen chuan he debate pawh hi huaihawt a ni a. Chhiartu duh tak, nang teh engnge i ngaih dan nive le? Inkhawm hun sawn, inkhawm tihtlem. Nge? kan kal dan ngaia kal zel hi tha tawkah i la ngai zawk?

    Thlaleh November thla issue-ah Pathiannia Bazar chungchang Debate chhunzawm tum a ni. I lo ngaihven leh

    dawn nia. Ed.)

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    5/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    55555

    North Korea General atan Kim Jong-il fapa ruat

    N.Korea hruaitu, Kim

    Jong-il chuan a fapa

    pathum zinga a naupang

    ber, Kim Jong-un chu

    general atan a ruat.

    Kim Jong-il hi kum 68 mi

    a ni tawh a, a hrisel tawh

    lo hle nia sawi a ni. Kum hnih kalta khan stroke (zeng hri) a nei

    a, hei vang hian China-ah inenkawl turin tum eng emaw zat a

    zin tawh a ni. Kum 1980 khan Kim Jong-il hi North Korea dintu,

    a pa, Kim Il-sung thlak turin party meeting-ah ruat a lo ni tawh a,

    kum 1994-a a pa thih hnuah ram hruaitu hna hi a chelh zui a ni.

    Kim Jong-un chanchin hi hriat tur a la tam lo hle a, Switzerland-

    ah lehkha zirin, tunah hian kum 20 chuang awrh chauh a ni.

    A pa hian nikum atang khan a aiawh turin a buatsaih lawk tawh

    nia sawi a ni. Mahse ram hruai hna leh politics lamah tawnhriat

    a la neih mumal loh avangin a hmabak hi a ko dawn hle niin

    zirchiangtute chuan an sawi.

    A fapa kum 8 mi puan suk khawlah hnim hlum

    Kerala, Cherthala khuaa cheng nu pakhatin a a fapa kum 8 mipuan suk khawl Washing Machine-ah a hnim hlum. Kum 40 miSuma ti a koh hi rilru lam chiang lo a ni a, a fapa a hnim hlumhnu hian Police kutah inpe-in a fapa hi a thah ngei a nih thu leh,a thah hma hian a fanu pakhat chu a pi te in lamah a tir bohmasa niin a sawi a ni. Police-te chuan he naupang ruang hian lachhuak tawh a, an thenawma chengte chuan he nu hi thlakhat kalta vel pawh khan a kutah inzaiin amah intihhlum a lotum tawh tih an sawi a ni.(mizobazar)

    Mamit khuaa lei khi,lei tawlh tuartute MizoramSynod-in chhawmdawlna a pe

    Synod Moderator, Rev. C. Chawngliana chuan Mamit khuaa leikhi leh lei tawlh avanga chhiat tawkte hi a tlawh a. Chhungkaw56 chu chhawmdawlna sum, Synod Relief Fund a sem a ni.

    Synod Moderator chuan, Kohhranin sorkar angin tanpuina tamtham pe thei lo mah se, Isua ringtute chu kohhran pawl thliarlova inngaihsak tur an nih avangin, Synod chuan hechhawmdawlna hi a pe tih a sawi.

    Synod hian chhiat tawk chhawngkaw 56-te hi Rs. 2,000/- theuh

    a pe a, silpauline 40 a pe bawk a; silpauline 20 dang thawnbelh leh a ni bawk. Heng chhungkaw 56-te hi PresbyterianKohhran chhungkaw 43 leh Kohhran pawl dang chhungkaw13 an ni.(mizobazar)

    Tahan-ah Internet dawr thar a piang leh ta!

    Mediamax cyber cafe changkang tak pakhat Tahan leh achhehvela mipuite tan hawn thar a ni leh ta! Address hriat awl

    dan awlsam ber chu Nichia Taik(a e Mu mw dku f) hnung chiah a ni e.

    MIZO TLANGVALIN PAKHATNA DAWNGRam pum huap Badminton tourna-ment-ah Tv.Lalnunsangate thian dunchu pakhatna an la ta! He tournamenthi category chi lia then niin, Sangatelna hi category palina a ni a. Hetahhian ram aiawha lo tel tawh te, Stateleh Division level-te tel theih a ni.Sangate thiandun hian final-ah pawhan khingpuite hi an hnehsawh hle a niawm e. Ram pum huap meuhahpakhatna dawng thei mizo tlangval kannei ta hi kan chhuang tak meuh meuh.Sanga hi Ayeyawady club aiawhinDouble-ah a khel.

    Mizoram Sorkarin Leiba Cheng vbc 3300

    Chuang A Nei Mek

    TunahMizoramin leiba a neih mek chu cheng vbc 3300 a ni. Hengbakah hian sorkar sum lut leh chhuak atanga Mizoram sorkar-in a lapek chhuah leh tur la awm chu leiba anga ngaih a ni a, chuta leiba chu

    March ni 31, 2009 thleng khan cheng nuai 25,423.79 a ni bawk. Politicianten an chhut thin dan anga chhut chuan, tuna Mizoram-in leiba a neihmek hi, kum 2001-a Mizorama mihring awm zat 8,88,573 atangachhutin, naupang atanga puitling thlengin mi pakhatin Rs. 37139.67 leibanei ang an ni. The Zozam Times

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    6/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    66666

    MIZO HNAHTHLAK HNAM ROLUNGMUAL HRIATTIRNA LEH SAWMNA

    Lalchhanhima

    April 7, 2011-ah Hlakungpui Silver Jubileelawmna ropui taka neih a ni dawn a, khawvelhmun hrang hranga Zofa zang zawng sawm

    kan ni. Jubilee Celebration Committee-in,Jubilee denchhena chawimawina lungphun belh a lo rem tih angin Selection com-mittee chuan Zo hnahthlak hmun hrang

    hranga awmte hnen atanga rawtna lo lutteuluk taka zir chiangin mi pathum -P.S.Changthu, Zirsangzela Hnamte leh PiNuchhungi te chu Committee pui-ahthlenin pawm an ni a. Zoram pawn lamakan thu leh hla pasalthate dap kal zelintunah hian Pastor Thangngura chu a thuleh hlate zir chian tawh niin Committee puiapawm mai theiha peih fel a ni tawh bawk.

    Mizo Hlakungpui Mual chuan a lawm ache!

    A tobul : Thu leh hla lama hrang hlui, pasaltha, sul min lo sutsaktute hi an pawimawhin,hun lo la kal zel tur atan pawh ngaih hlut lehchawimawi an phuah ngaiin KhawbungBranch YMA chuan engti anga hma lak turnge ni ang tih a ngaihtuah ta a. Thu lehhlaa Mizo pasaltha, hranghluite

    chawimawina lungphun leh an tana hmunbuatsaih chu tha hleah ngaiin lungrual takinpawm tlan a ni ta a. A hmasa ber atanKhawbung khawchhuak pahnih- Pu Patealeh Pu Damhauva te chu bul tan nan hmannise tiin rel a ni a. He hmalakna tipuitling turhian Khawbung Branch YMa leh akhawchhuakte'n neitu chan changin bul tana ni a. kum 1986 April 7,8-ah Hlakungpui-techawimawina lungphun a ni.

    A thil tum : Mizo fate - hnam leh thlah

    thuhmun kan nihna ang a, ram bik kan neihchhung leh pawn lama mite tana kan hnamrohlu thu leh hlaa pasal tha leh hrang hluitechawimawi leh an tana hmun bik ruat/siama ni a. Hetah hian kum 10 dan emaw, Silver/Golden Jubilee etc., hun bik remchang angachawimawina siam thin tur a ni. tin,Hlakungpui Mualah hian Mizo fa/Mizohnahthlak tawh phawt chu chawimawitlakakaihhruainain a ruatte chu chawimawi zeltur a ni. Mizo tawh phawt a neitu apiang ta a

    ni tih hi Mizo mipui zawng zangin hria ila.Mizo thu leh hlaa pasaltha kan neihtekhawvel hriata kan pho chhuah a, kanchawimawi a; kan hlut tlan theuh hi Mizo fatawh phawt chuan kan mawhphurhna a ni e.

    Hlakungpui mual luah turte thlandan

    Hlakungpui muala thu leh hla pasalthachawimawi/seng luh tur thlanchungchangah hian heti ang hiankaihhruaina (criteria) siam a ni.Thu : An thu ziak 3/4 chul lova kan

    neihte(Mi thinlunga nung reng)Hla : An hla 4/5 tal chul lova Mizotethinlunga nung reng.A huam chin : Hla phuah thiam/Thuziakmite hi an thih atanga kum nga a ral phawtloh chuan Hlakungpui Mualah seng luhtheih a ni lo. Kum sawm danah Commit-tee-in uluk taka a ngaihtuah hnuahchawimawi tur awm ang angte chu sengluh an ni thin. Seilver/Golden Jubilee etc.,ah chuan a lawm dan Committee-in a

    rel thin ang.

    Hlakungpui Luahtute : 1986, 1996 leh2006-ahte chawimawina siam a ni tawha. Thu lamah; Kaphleia(1910-1940),L.Biakliana (1918-1940), Lalzuithanga(1916-1950), C.Thuamluaia (1922-1959), Rev.Liangkhaia(1885,1979),J.F.Laldailova (1925-1979),Capt.C.Khuma (1934-1994), Siamkima(1938-1992), K.Zawla (1903-1994),K.C.Lalvunga (1929-1994),Rev.Saiaithanga (1887-1980),

    A.Sawihlira (1931-2000).

    Hla lamah - Patea(1894-1950),Damhauhva(1909-1972), Laithangpuia(1885-1937), Lalzova (1924-1945),Saihnuna(1896-1949), R.L.Kamlala(1902-1965, Rokunga (1914-1969),V a n k h a m a ( 1 9 0 6 - 1 9 7 0 ) ,Suakliana(1885-1937), Liandala(1901-1980), C.Z.Huala (1903-1994), Zasiama(1900-1953), Vanmawia(1922-1980),Ralngama(1907-1981), Siamliana

    (1894-1962), Laltanpuia (1915-1997)seng luh tawh an ni.

    SIPAI HEL LAK ATANGIN

    ECUADOR PRESIDENT

    CHHANCHHUAK

    September 30 khan police officer, an hamthatnadawn thin tihtawp a nih vanga lungawiloten nawrhan huaihawtna hmunah President Correa chu akal ve a, hetah hian nawrh huaihawtten mittui tlaknahlo an hman chuan a fuh ve vangin PoliceHospital-ah enkawl tura hruai a ni. Mahse policelungawilote chuan he hmun atanga a kalchhuah

    chu phal lovin, an hreng zui ta a ni.

    President hi darkar 12 vel hren a nih hnuah,damdawi-in atangin Sipaiten an chhanchhuak.

    Quito-a nawrh huaihawt hi police officer 800 velinan thlawp a ni. Ecuador ram pumah hian policeofficer 40,000 vel an awm.

    September ni 30 zing atang khan police officer-techuan nawrh hi huaihawtin, an quarters pui ber

    zinga pakhat, Regiment Quito an luah tlat avanginsorkar pawhin a titawp thei lo a. Nuarte hi policedangte leh sipait thenkhatten zawmin, Quito,Guayaquil, Cuenca leh khawpui dangah kawngpuian dang a, Ecuadorian Air Forces (FAE) member150 velin Quito-a international airport an kharbawk.

    President thlawptu sipaite hian damdawi-in atangala chhuak tura an beihnaah hian minute 45 velhun an hmang a, sipai hel nena an intihbuainaah

    security force member pakhatin hliam a tuar a,hospital pawn lama an intihbuainaah mi 1 thiinmidang 6 in hliam an tuar bawk.

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    7/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    77777

    IRAN BLOG FATHER KUM 20

    LUNG IN TANG DAWN

    Iran sorkar chuan an ram website leh bloglama mithiam hmingthang, Iran blog fatheran tih mai Hossein Derakhshan chu kum 19.5Lung in tang turin a chung thu an rel fel ta!

    Kum 35 mi chauh Hossein hi Iran ramah

    internet blog siam dan hrang hrang thalai lehmipui mimir hnenah theh darhtu a ni. Tin,Iran sorkar hmelma ram dang mite neninkawpin ram chhungah buaina siam an tumtihte, Islam sakhua tibawrhbangtu, sorkar dotupawl te nau hrang hrang puitu, sorkarchanchin a tha lo zawnga thehdarhtu a nitihte hi an puhna chu a ni.

    Hossein hi Tihiran University-ah degree lainCanada ram Toronto University-ah Sociologya zir leh a. He mi hnu hian London Universityatang Africa culture te, media lamte zir lehindegree a sual chhuak leh bawk.

    2008 November 1 khan man a ni a. Iran hian2009-10 chhungin sorkar dodaltu nia anngaih mi 2000 chuang lai an man tawh a ni.

    BIN LADEN-AN RILRU

    FAR CHUAK

    America sorkar-in a mi man duhber leh a man theih si loh OsmaBin laden chuan thla rukchhungin a vawi khatna atan a awkhung sa tichhuakin khawvel sikleh sa lo danglam ta lutuk te, ramleilung tih chereu a ni nasa lutukteavanga pawi a tih thu a rawn sawichhuak ve tlat. Chu a thusawizingah chuan tunlai Pakistan ramtuilian tuara nunna chan ta te,khawvel chhiat rupna thleng thintepawh hi a sawi lang bawk.

    Indona avanga khawvel lei lungchhiatna aiin natural diseaster antih mai khua rel chhiat rupna

    rawn thleng ang chi hian khawvellei lung a tichhiain sik leh sa a sawidanglam zawk a ni a ti.(internet)

    Japan-ah Nurse Indaih Lo

    Japan ram chunurse indaih lohna

    vangin a buai ru riau.Tunah hian nurse15000 vel amamawh a ni.Japanrama nurse-tehnathawh hi a awlailo hle a, reportthenkhata a lan danphei chuan, nurse thenkhatte chu hna thawkhah lutuk vanga thi tate pawh an awm hial!

    Heti anga Japan ram nurse-ho hna a hautakem avang hian ram dang atanga nurse hnathawk duh tam zawkte chuan the standardJapanese nursing examination an failtlangpui. CNN

    Khawvel Mithiam Rual ZingahMizo Tlangval H.Lalhruaitluanga

    Zohmun tlangval, H. Lalhruaitluanga(Mahruaia) s/o Lalrithanga, tuna University ofHyderabad-a Ph.D (Plant Science) zir mekchuan Europe khawmualpui leh khawvel

    hmun hrang hranga Scientist leh BusinessBiotechnology lama mithiam filawr 400 chuangfuankhawmnaah a thil zirchianna paper apresent.H. Lalhruaitluanga hian Poland ram, Krakowhmuna September ni 20-22, 2010 chhungaCentral European Congress of Life SciencesEurobiotech 2010 neihah a research paper -Potential use of Melocanna baccifera(Bamboo) raw and activated charcoals forremoval of Cd(II) from aqueous solutions tih a

    present a ni.Mizo science scholar H. Lalhruai-tluanga hiana research project atan Germany, France lehBelgium-ah te Biotechnology lama hmunpawimawh hrang hrang a tlawh nghal a.Hyderabad Mizote chuan khawvela scientistthiam rualte zinga zirchianna thu ziak a

    pholang thei chu an chhuang hle tih an sawi.

    H. Lalhruaitluanga research paper - IfCU4.145 J. of Hazardous Material tih chu

    School of Life Sciences, University ofHyderabad zirlaite atanga paper publish thaberah thlan a lo ni tawh a. He a paper ziahavang hian September ni 18 khan Pro-ViceChancellor, University of Hyderabad chuanBest Research Paper Award in School of LifeSciences, University of Hyderabad a hlannghe nghe a. Khawvel research paper tha berber tehfung Impact Factor an tihah pawh 4.4point above hmu phak a ni.(thezozamtimes)

    Japan-ah Cigarette Man 40% Zetin PungJapanese-hohian zial an zu nasahle a, Japan mipa 3-ah 1 aia tamin zial anzu a, hmeichhia 12%velin an zu. Zial zumiten zial an ngheiphah theih beiseiin ,ni 1 October 2010,Zirtawpni khan Japan sorkar chuan cigarettetax 40% zetin a tipung. Japan-a an zuktlanglawn ber cigarette man pawh 40% velzetin a kai chho nghal a, 300 yen ($3.60; 2.30)ni thin kha 410 yen ($4.90; 3.10) a ni ta ani.(Zotui Thiang)

    A nupui hrawk zaisaktu man

    September zan dar 9:00 vel khanLalramthanga (27), Tuirial Airfieldchuan a nupui Lalthazuali (32) chuchemin a hrawkah a zai a, Aizawl CivilHospital panpui nghal niin doctor-te

    chuan hliam na vaklo niin an hria a, anchhuahtir lehnghal a ni. Bawngkawnpolice-te sawi danin an nupa hian aninhnialbuai a, Lalramthanga hian sachanna chemin a nupui thuthlenga amu lai chu a nghawng a zaisak ta nia alan thu an sawi a, Lalthazuali hi anghawng hmun sarih velah a pem a,ngaihtuahawm loh nia ngaih a ni thung.

    Police te chuan Lalramthanga hi anman nghal a, a nupui chhungte hian

    FIR an la thehlut lo. Tunhnai lawk khanan nupa hi lo intibuai tawhin police tehian an ko a, PR bond te pawh ziahtiran ni nghe nghe niin thudawn a

    ni.(buannel)

  • 7/30/2019 Chhaktiang Thalai Arsi- Vol.1 - No. 7, October (2010)

    8/8

    Vol.1, No 7 October, 2010Chhaktiang Thalai Arsi

    Kawlkulh khua, Pu San Luaia leh Pi Move Thangite Kawlthei hiintihhmuha chin luai luai chi niin a lang. Taiwan Kawlthei an ti

    mai thin a, a rah vanglai chuan nausen lu tiat tiat a ni thei an ti."Heng Kawlthei hi a rah a len bakah a mu a tlem a, a tak a tam.Phun atanga thla rukah a rah thei a, kum tluanin a rah a ni" tiin PuLuaia te nupa hian an sawi. Hmunpuiah an ching nasa a, karkhatah tum thum vel tui pek a ngai a, tui pek hneh chuan a rahpawh a thlumzual an ti bawk.

    West Bengal, Jaipalguri district-ah bungraw phur relin sai 7 asu hlum. Forest Department sawi danin, Jalpaiguri district-aBinnaguri khaw bulah heng saite hi sut hlum an ni a, DivisionalForest Officer (Wildlife) Sunita Ghatak chuan, sai 5 hi a hmunahan thi nghal tih sawiin, a dang 2 chu an hliam tuar loin a hnu

    lawkah an thi leh tih a sawi a, sai dang 1 pawh na takin a hliamniin a sawi bawk. Heng sai-te hi Moraghat atanga Dianaramhnuai pana kalte an ni a, sai note 2 rel kawnga tangte chusai dangin an hual laiin, bungraw phur rel hian a su a, saihliamte hi sai dangin an kalsan duh loh avangin, he rel kawng

    hi khar a ni. (mizobazar)

    Tahan Volleyball Association buatsaih a tum khatna Volleyball

    tournament chu September 16-20, 2010 khan Methodist Mis-sion Veng Society compound-ah ropui takin buatsaih zawh fel ani ta. He tournament-ah hian Kalay-Kabaw atang mai bakahtlangram atang Auhmun khua an rawn tel a, an thiamin mipuilawm pawh an hlawh hle. An vaiin team10 an ni a, final-ah hianAuhmun khua leh Lion club-te chu inkhelin Auhmun hian hnehnaan chang ta a. Lawmman hi pakhatna K.50,000(Singnga),pahnihna K.30,000(Singthum) a ni. Inkhelh pumpuia titha berlawmman hlan a ni bawk a, Auhmun khuaa No 10 jersey ha,Tv.Ruata chu 'the best player' atana thlan niin K.5000 hlan a ni.

    BAWNG THIN (LIVER) A TENAWM EM?

    Bawng thin hi kanduh hlawm hle a,Bawng hian rulhut anpai tlangpui a, uluklutuka enkawltechuan an pai lo theitho na a. Rulhutchikhat (Liver fluke)

    phei chu a common hle a, hei hi an thina awm thin a ni a, phekthler mai, kutzungpui tiat vel hi a ni a. Heng rulhut te hi bawngthinah hian an awm teuh thin a, mi naran tan chuan hmuh/hriat

    pawh a har a. Bawng thin hi a vang zawngin han zai bung ila(crosssection) han hmet vak ila, an rawn chhuak perh perh thin.

    Hre ngai lo tan chuan han zai bun pawh hian sa thin tisa(structure) ni ve awm reng hian a lang reuh a, chhum hminhnua han ei phei chuan a hriat tawh loh reng reng. Bazara sathin an zawrh tam takah pawh hian a awm fo a, chhum hminthat chuan taksa tana chuti teh luaa pawi phei zawng a ni lo,mahse rulhut ei kha chu a tuitang lo hrim hrim a. Chuvangintenchhe deuh tan chuan thingpui dawr leh hotel narana bawngthin an siamte hi ei mai mai a chakawm loh hle. Hriatchian

    chauh ei chi a ni.(misual)

    He Chhaktiang Thalai Arsi hian Sorkar, Kohhran, Khawtlang, Mimal

    dodalin emaw duhsak bik emaw a nei lo.

    Estd. April , 2010Estd. April , 2010Estd. April , 2010Estd. April , 2010Estd. April , 2010Copies 1000Copies 1000Copies 1000Copies 1000Copies 1000A man 200A man 200A man 200A man 200A man 200

    TCYF Coral Jubilee14,15 October 2010 (PCM Venglai)