jg. F. F. jg. 5.DISSERTATIO 'ACADEMICA

DE

COMMORATIONEHYBERNALI

ETPEREGRINATIONIBUsHIRUNDINUM,

QuamConjentietite Facultate Medica in Academia Aboenji,

PR^SIDEEXPER1RUTISSIMO & AMPLISSIMO VIRO,

D-30UANNE LECHE.MED. DOCT. & PROFESS. Ord.

Atque Reg. Acad Scient. Svetics MEMBRO ,

Natura Curio)orumbenevola difquifhioni modefle fubmittitJOHANNEs GRYssELIUs,

N ERIC 1U s,In Audit. Maj. d. XXIX Febr. MDCCLX1V.

Hor, ante meridiem confvetis.

ABQi£, Inapreffit Joh. Chbistoph, Fmnckbu,

PRAEFATIO.

n errores Phylleos non minusquam morales maxime pronumede genus humanum condar :

Phylleos quod attinet, ahiis necDodi, quique multa experientiapollent, femper immunes funt;Vulgus vero, cum hos fcopulos

caute praeternavigare non didicerit, fere femper im-pingit. Nec mirum, cum adminiculis ex Phyllea &Machell Tumendis uti. non didicerit» hinc nec experi-menta rite facere» nec de obviis rede judicare, nectere alia accurare obfervare novit, nili qua; ad ope-ra confveta pertineant. Ut morbi, qui fimul multosaffligunt.. Epidemici audiunt, ita errores, qui apudvulgum recepti funt, Epidemicos quoque vocare h>lemusw Hujus Epidemi® quidam errores tolerabilesefle judicantur* quamdiu nihil mali ab iis producicqnftat. Qui vero noxam conjundam habent, eos

3

Reipuhlica? intereft quantocius funditus deleri; adeo-que civium, qui emunVioris nafi (unr, officium eftecenfeo, ut eos pro viribus expurgent. Ut res clari-or evadat, exempla errorum hujus generis addam:Bromum fecalinum interdum transformari in fecale,hocque rurfus in Bromum, Hinc daranofa haec exi-iiit confequentia, ut Agricola; negiigant fementem pu-tam facere; imo de induftria Bromum cum fecali mi-fceant, fperantes, fed fruftra, inopiam fecalis Bromoin hoc degenerante, affatim refarciendam, Alius er-ror eft, Avenam in Secale commutari: Quam altashoc praejudicium in vulgi animis egerit radices, an-re afliquod tempus non fine admiratione vidimus exIcriptis erifticis, quae magnam partem pagellarumhebdomadalium implebant. Nec hic innoxius eft, cumilli, qui rem ita fe habpre credunt, experiundo ope-ram & tempus perdant; in eo enim agro, cui ave-na fola commifta eft, ratione & vera experientia di-vitantibus, nunquam fecale crefcet; & nullibi nift exfeminibus propriis, qu« forte alii fementi in horreocommifta, vel alio quocunque modo in agro difte-minata fuerant. Error ille antiquis pariter ac noftriavi hominibus communis, nempe quod Ros melleusab aere cadat, atque Segetes Pomaria & Lupulum cor-rumpat, eo refpeVu noxius efte reperitur, quod cau-fam noxas vulgus quaerat, ubi nunquam fuit. Sicmorbus cujus caufa aeque ignota eft ac modus, quonoceat, vix nift cafu curatur; cum morbus rite co-gnitus certius fanetur. Errores Oeconomiae calami-tatem adferentes Oeconomis expugnandos committi-

4

mus; Nobisque hac occafione ilium folum perfequen-dum elegimus, quo apud vulgum hirundinibus aquaefundus in diverforium hvbernum affignatur. Multiquidem Eruditorum, per totam fere Europam habi-tantes vulgo credunt, quod nec otium nec occafiopermiferint in rem experimentis inquirere. Ego verofatis fuperque gnarus, vulgi experimenta raro fida effe,ipfe certitudinem hujus aflerti diu atque operofe, fedin vanum quaffivi, Cum autem experientia in hoc i-pfo argumento me docuerit, quam difficilis & odiiplena res fit, opinionem femel conceptam & jam in-veteratam ex hominum delere animis, maxime in-conditi & imperiti vulgi, Te, Ledlor Benevole, ©rnixe rogo, ut conatibus innocuis faveas.

§. i.

Ex antiquorum pariter & recentiorurn /criptis no-,tum omnibus exiftimo, nullam in rota Europaregionem efle, in qua Hirundo, autumno inci-

piente» non difparear. Ubi autem per f yemern com-moretur, varia variorum funt fententia: In cryptismontium eas latere Arifioteles vult: Pechlinus ocu-latum fe dicit teftem , hirundinum examina in ca-vernis montium & fcopulis maris L gurini efie re-perta. Tranfi Philo/, p, 44. In quercubus cavis Ger-mania Superioris delitefcere alii: Gefnerus affirmat,fe vidifTe hirundinem quafi mortuam in nido abfcon-ditam; Anglis, Polonis, Germanis, Svecis, Fennis-que perfvaium eft, eas in aqua demerlas hyemem

1transigere: Non autem Hirundines solas, sed & Ci-conias, ex veteri traditione, aquae per totam hyernertiesIe submersas , nulla probabilitatis specie, narratur:Aristoteli & Plinio notissimum quidem erat, Hirun-dines autumno inflante abire; sed quod in aqua, du-rante frigore, commorentur,utrisque erat inauditum:Nec Conrado Gesnero notum erat, talia a quopiamcredi; aut si imiotuit, pro fabula habuit commemo-ratione haud digna: Lutherum Germanis suis cre-didisse, in sermonibus convivalibus C. 49. Fol. ssi?,perhibetur: Olaus Magnus Upsaliensium Arctii-Epi-scopus primus sere scriptor esl, saltem apud nos, cuihoc commentum placuit : Ex Olao schesserus &

Hevelius pluresque ssia habent. His tamen consen-lum tribuere Rajus noluit, ubi in Willughbeji Orni-thol, p, i$t. his Aldrovandi verbis utitur: Verismi•liiu videtur eat in regiones calidiores Asgyptum puta ,

aut AEthiopiam avolare , quam vel in arboribus cavisvel in soraminibus rupium , aut veterum sedisiciorum ,

vel in aquis sub glacie latere, Aldrovandusi Onith* libsXVII. citat verba Petri Martyris, qui hyematum , in-quit, Alexandrtum Hirundines , Milvos cceteratque vo-lucres e nosiris regionibus huropeeis transvolantes tesi-dere cognovi. si Aldrovando & Rajo largior sim &

tantisper concedam vera esse , quae Pechlmus se ob-servasle asfirmat, atque statuam Hirundines hyemesItaliae, quando mitiores sunt, sustinere possej quis in-de inserre poterit, eas Germaniae nedum sveciaifri-gori sustinendo esse pares; cum congelatio, quam hicessugere non poslent» corpora earum destruerett nui-

6

Ium enim animal, cui fangvis calet in fangvine ullamgradum pando congelationis vicinum facile fuftinet.Neque Ranse, quibus friget fangvis, frigori hybernofele exponunt; fed in aquae fundo per hyemem deli*tefcunt; quae vero aquam non profundiorem invene-runt, quin ad fundum ufque in glaciem converratur,omnes intereunt. Hunc frigoris in corpora animali-um effedum qui confideraveric, non facile fubfcribeteorum fententiae, qui in arborum cavarum truncisHirundines hyberna habere ftatuunt; nec dubitabitHirundinem Gefneri in nido verius mortuam l quamquafi mortuam fuiUe. Si maxime concedam infiinftuntavium adeo accuratum non ede, quin aliquando itaaberret, ut tempeftate itineri favente negleda, frigo-ri repente oborienti exponantur, atque ideo in al-boribus cavis fe abfcondere neceflum quo-que eft credere» eas certo certius ibidem perire de-bere, nifi poli: unum alterumve diem ferenitas & te-por aeri rediens, iter continuare iis concedat; Necvideo quomodo me expediam, fi quis objiciat, in Sca»nia arborum cavarum numerum magnum effe, & ta-men Hirundines in iis nunquam inventas. Securiora deprehenfione mentitur, qui de rebus in peregrinaterra geflis Termonem occipit: Ideoque credibile eft,Pechlinum vulgi di&amina inftar propria; experien-tis venditaffe potius, quam per maris pericula tem-pore autumnali adeo pluviofo & procellofo in rem in-quifivifie. Si enim in cryptis montium abfcon-dant, id in Italia debent facere circa quintum Oflo-bris, ut inferius demonftrabo; fed ob pluviam, non

iob

7

ob frigus; & pluvia definenre, claros tepidcsque diesin Italia fuccedere neceile eft; prout in Scania obfer-vavit Geleberr, Pr*fes diem 12. Novembris fi, n. ad*eo jucundum fuifle, ut fosnimeflor gramen* in pratoad hunc usque diem negleCo, fecare potuerit. Hincutrumque clima quum confero, non poflura , quin di.Co tempore Itali» tam calidos dies tribuam, ut hacparte fuperent dies, quibus Hirundines ad nos rede»unt. Ideoque aut a fopore refufcitari debent, aut fal-fum eft eas ibi latere.

§. II.Aliam non minus abfurdam fabulam a noftrati-

bus audivi: Hirundinem in bovili per totam hyememdegifie, & a redeuntibus fociis male acceptam & mul-catam ob defertionis nefas* Quis autem non videt,praeter rationem haec dici; pofito enim in bovili fa-tis caloris fuifle , mr avis frigoris adeo impatiens devita non periclitaretur; vix tamen quisquam credefepoflet, eam inediam fuftinere potuifle, per feptemrrrenfes hybemosj quibus durantibus, ne unicum qui-dem infedium in bovili vifui fe offert. Si dicat ali-quis Hirundinem illam per menfes frigidos torpuiflepenitus, & lac inftar infeCi torpentis alimento nonindiguifle, refpondebo; fangvrnem corporis tam par-vi & natura fua tam calidi non poffe, quin a natu-rali confiitutione, etiam per illum gradum frigoris,qui in ftabulo eft, ita degeneret, uf ftagnare <5c vi.tae finem imponere debent. Ideoque fapientius fidestoti hiftoriar; denegatur, quam in fabula phyfice ex-‘ *

8

plicanda deludatur. Fabulam ede agnofcet, quicun-que perpenderit, rem femel poflibilem pluries exille-re pode, ideoque hujus rei exempla plura apud vul-gum proflare debere, quam ut a fama reticerentur;fed non proflant; Ergo aut res falfa ed, aut famanoftro tempore ab ingenio antiquo deflexit. Mihicerte videtur, vulgum in convivio ruftico ab Eru-dito quodam hanc hiftoriam habuide, qui eam ab a-liquo Poetarum hauferat. Et quis fide digna-bitur plebejam illam relationem, quam nuper in No-vellis provincialibus legimus* Alaudas quatuor in e-ricero humili repertas hyemare & quidem fupinas; cumomnibus notum ede poflit, hanc avem ad finem a>ftatis abire. Neque haec ignota funt Aucupibus Ger-maniae, qui fciunt commeantibus infidiari, & quovisautumno ingentem adeo numerum retibus capiunt,ut efus ejus copiofior incolis lithiafin aut caufari, autfopitam rcfufcitare obfervatus fit.

$. III.Cum plurima hallucinationum exempla, ut supe-

rius indicavi, apud vulgum occurrant, samam de hi-rundinum mansione hyberna lub aqua, praesertimcum adeo anomala sit, luspectam habui. Adeoqueeam ex praejudicio potius, quam ex observatione or-tam suspicatus sum. Etiamsi vero non paucae ratio-nes succurrerent, quare de veritate rei me jure du-bitare existimem; tamen priusquam rem penitus da-mnarem omnem movendum lapidem duxi, ut scisci-tando ubique uotit&m acquirerem, num quis possec

9dicere, fe ipfum vere vidiile hirundines per rctta pi-fcatoria ab aqua extradas ede. Sic varias variorumnarrationes mihi contigit audire; alii enim afferebant,fe fuis oculis vidifle vel duas integras tonnas, uni-ca pifcatione effundo maris protradas, fidem faciliusinventuri, fi minus largi fuiflent. idem judicium ma-net idem Ethmullcri effatum in Diff. 2* C io. N.Id vero miratus fum, quod qui mihi narrarunt fe vi-dUfe Hirundines ab aqua extradas, omnes hoc in pu-eritia fua fadum dixerint. Alii, quorum in numeroetiam pifcator.es erant, dubitanter refponderunt, fe-quc foepe rem rdatam accepiile, nunquam vero vi-difle; quod mirum admodum mihi vifum eXU ubivisenim pera;ftarem funt Hirundines, engo ubivis pilea-tores eas per fiyemem dnveniile oportuit. Imo in-tegrum regionis tractum -efle cognovi, ubi nullae cir-cumflantia*, quas ad hoc experimentum requiruntur,deficiunt, & tamen incolis ne Fando quidem rem au-ditam comperi. Quid itaque hac fama morbi epide-mici fimilius efi, qui in una paroecia furit.de ab al-tera exulat? Alii denique, qui pro oculatis rdtibusfe venditarunt, me dubitantem, oftenfis Hirundinibusab aqua extradis fe convidiuros confidenter dldita-runt. Sed promiflis ftare non potuerunt j non quodneglexerint, quia ipfe, qui volui vinci, interim ad-monitione eis moleitus ede non deiiij fed quod necipfi , nec ullus eorum , quibus res eadem commifiaerat, unicam invenerint. Vir quidam apprime ho-neftus promifit, fe luorum refponfa mihi renunciatu-rumj & paulo poft fcripfit, fe oceurrifle cuidam Phi-

10

lofophise Magidro, qui interrogatus adeveravit, fepropriis oculis vidide Hirundines extrahas atquein hypocauftum illatas revixide. Huic itaque Ma-giftro epidolam fcripfi, in qua fedulo expofui ra-tiones ob quas fententiae vulgi accedere nondumquiverim , rogavique ut bona fide vita non veroaudita circa hanc quaeftionem mihi referret, illejam in epidola rerponforia confitebaturj fe ipfumquidem nunquam vidiffe Hirundines ab aqua pro-tractas ; fed cum in paroecia quadam maritima In-formatorem ageret, foepius a pifcatoribus fide di-gnis hanc hittoriam audivide. Concludo itaquepifcatores illos aeque faciles ede potuide ac ipfumMagiflrum ad aliorum narrationes foepe auditas &

foepius repetitas firmiter adeo credendas, ut tandemeas indar propriae experientiae venditare non dubi-taverint Ideoque eum occurrerim perfonis pluri-bus adeo levibusT ut initio colloquii fe vidide dixe-rint; deinde vero, rationibus redadti, eadem rur-fus negare non dubitaverint, nec Pechlim nec Eth»mulieri effatam firmiore fundamento niti, quam ta-libus plebeculae traditionibus, certus fum; 0 enimHirundines , ut fama eft, arundinibus inficientescas roftri ope ad radices nfque fequantur, eodemloco debent delitefcere» Sed quis ibi per hyememretia ducere poteft, eum arundines una exnremit*-te in glacie haereant, altera fundo.'. Neque quid-quam tribuo tcdimonio D:ni Colas , qui coram So-cietate Regia Londinend adeveravit, fe duas vidis-fe Hirundines, quae aquam nuper reliquerant, ad-

11

eo languidas, ut pedibus vix infiftere potuerint, a-lasque humore aggravatas iis dependifte, quid enimaliud hoc erat, quam vitium fubreptionis in expe-riundo; cum multa; langvoris caufae effe potuerint,& ipfe non viderit, fed crediderit folum, eas abaqua emerfas. Quidam eorum , qui praejudicio huicfuccubuerunt, ferio triumphant, dum contradicen-tibus opponunt argumentum, quod credant invinci-bile: Se nempe obfervaffe Hirundines, poftquarnemerferant, in fepibus confedifte , ut in fole pen-nas humidas ficcarent; feque a nitore pennarumfecure conclufiffe ad madorem? Quam certe autemhoc argumentum fallat, iis notum eft, qui fciunt,pennas Hirundinum femper nitere & eo magis, quoaptior (itus eft ad fpiendorem in oculos intuentisrefledendum, & quo ficciores; Nam penna pavo-nis dimidium fplendoris amittit humedata. Sic fa-bulas perpetuitati confecrat credulitas.

§. iv.Cur autem mihi verisimile non videatur, Hi-

rundines per hyemem in aqua degere, plures ra-tiones sunt, quas hic ordine recensere animus est»Prima: quod Motacillae cinereae aeque libenter superarundinibus pernoctent ac ipsae Hirundines. Vidienim soepe motacillas advesperascente coelo urbemcatervatim deserentes in arundinetum se recipere,quod dimidium sere milliare remotum erat. Curaautem motacillae non demergantur, credo Hirundi-nes, non ut demergantur, sed ob alteram causam

12

ambobus generibus communem, in arundinibus ver*fari; adeoq-ue ambo haec volucrum genera sequojure migratoriis adnuraeranda. Cur autem non po-tius ia fylvis, quam in arundinibus pernotant lDicam: Poftquam hirundines abMffe vidi, Thermo-metro Celfiano indicer feptendecim gradus calorisaquam adhuc fovere expertus fum; fed cum forteultra duas feptimanas, antequam abeant, hoc dhverforio utantur, credibile eft, ad minimum vigin»ti gradus caloris aquae fuifife eo tempore, quo a»rundines frequentare incipiunt. Aqua quo denfioreft aere 9eo longiore tempore indiget, antequamad refrigerationem redeat; aer autem a multorumgraduum calore paucis horis ad frigus glacialetranfit.Sic frigente aere aqua adhuc calens, aviculas calo-re exhalante fovet; §c arundinetum ventorum virafrangit. Calor itaque & ventorum impetus mode®ratus hirundines & ceeteras aviculas- ad' arundinesalliciunt. In fylvis vero calor e terra afeendens priusdiflipatur, quam ad aviculas in ramis & cacumini-bus arborum pernotantes pervenire poteft. Sic ve-ram caufam cum vulgus non aftequeretur, ob fal-fam hane hirundines arundraibus pro hofpitio uticredidit, ut algore noturno ftupefatae in aquamdeciderent. En lubricum hujus fabulae fundamen-tum & fatis ridiculam occationem. Ne autem to-tum genus rapinis pifeium expolitum ad internecio-nem daretur, prudentioribus necefie vrfum eft in-ter pifces & hirundines fingere antipathiam: Huic,yeram rationem non videntes, tribuunt quidam-,

quod pifces capere non poflinf in ns Tods, uf)i hi-rundines hyemare fupponunt. Huic etiam adfcri-ptum a cive quodam Aboenfi memini, quod Cy«-pinus (Afpius) non tetigerit pullos hirundinum infiamis- pofrtos', led pullos pafiTeris domeftici faben*tiiTime. Nullo autem inniti fundamento hoc affer-*tum judicavi , eum alio tempore interrogatus faffusfit, pullos hirundinis adultiores fuiffe,- paferis vero*ante unum vel alterum diem exclufos; fcd nec hosadultiores pikibus placuiffg r

. In Italia, forte etiamin Gracia, hirundines non abiguntur a frigore, leda pluvia, vid. §. Xllff adeoque vulgo nulla ©ccafiofimi lia camminifcendi. Quid ergo mirum, quod necArirtoteles nec Plinius de hac re quidquam- com-mentati fuerint»

i v.Secunda rami Quomodo h$c cohaerere exiffi-

maridum, quod hirundines calor aquae feptendecimgraduum Augufto menfe torpentes detineat; vid. §IV novem vero vel decem veris tempore fufficiancad fenfum & vigorem, tot enim aqu£ effe exper-tus fum eo tempofc, quo hirundines rcdiiffe anim*adverti. Sed eodem tempore in mari, circa noftrurrSArchipelaguro nullum glaciei veffigrum amptius fu-pererat ; nec nivrs minimus cumulus in montibusfe prodebat; ergo multo pauciofes caloris gradus,forte non plures quam quatuor vel quinque, aquascfle credendum eft, quando hirundines apparent an-tequam glacies maris & fluminum omnis liquata

14

eft. Sed tam paucos ad fenfum , hirundinibus re-ftituendum , fi in aquis laterent, non fufficere quisnon videt.

§. VF.Tertiet ratio : Quod in Nauclerorum Aboenfi-

um ephemeridibus notatum viderim, navigantes inmedio fere finus Codam perplunmas avium fpeciesvidiffe praetervolantes, atque inter reliquas etiam hi-rundines fuiOTe v quarum novendecim in antennisfimul refedhTe vifae funt. Quis autem fibi perfva-dere poterit, has novendecim tantum in itinere con-ftitutas fuifie? Ego certe credo comitatum magnumfuiflfc; fed reliquis praetervolantibus, folas langui-das & aegras quietem in navi quaelivifie.

§. .VII.JQuarta ratio: Quod nulla avis fubmergi pos-

lit, quamdiu pennis plumisque corpus debito mo-do tedtum eft. Ha?c regula non tolerat exceptio-nem, cum aves maximae & minima, aquaticae &

fylveftres fupernatent. Vidimus fcepe, quia expe-rimentum eft domefticum, gallinas m valis magnisaqua plenis, qum etiam in puteis fuffocatas, iem-per m fuperficie aquae haeliile ; nec unquam fub-merfam avem vidi nili deplumatam. Non eft curquis objiciat, aves aquaticas, quamvis aqua levio-res, ad fundum aqu* defeendere pofte; hoc enimmotitatione pedum cifi-amtj & quidni, cum ho-mines, quorum corpus gravitatem fpecificam aquamajorem naefum eft, tamen per artuum agitationem

15

aqnae fupernatare potTint. Ergo pennarum levitas pro-hibebit hirundines fub aqua retineri, etiamfi fup-ponantur maximo nifu fundum petiiffe. In vanumetiam objicitur, pennas diu in aqua maceratas tan-dem fubmergi; hoc enim experientiae refragatur.Et ii maxime pronus effem ad concedendum huncaqu* in pennas effedum, quid inde opis ad hypo-theiin ftabiliendam exifteret; Hirundines enim infuperficie aquae natantes vi ventorum ad littora pel-lerentur , antequam pennae fatis maceratae effent.Et (ic fluctibus jadlatae non effugerent hominum o»culos Sed haec nunquam di£ta» multo mimis fa6tavalgum etiam pronuneiaturum effe fatis fcio. Utautem eviftum reddatur, hirundines poffe fubmer-gi, confugiunt quidam ad lapidem Chelidonium»quem ejusdem etTe naturi cum lapidibus Cancro*"runa hariolantur, qui ftato tempore ad infignemmagnitudinem increfcunt, rurfusque alio temporeita decrefcunt, ut nulli fiant; Chelidonium vero la-pidem autumno inftante, tantam molem & cum mo-le pondus acquirere, ut hirundines fubmergat; Infubmerfis autem iterum decrefcere, donec fub ve-ris initio nulla ejus veftigia remaneant. Atque fic>reflituta prifiina levitate , avem ad fupcrficiem ae-quae attolli. Sed quis nen videt, haec & fifta &.

abfurda effe.§. VIII.

jQuinta ratio: st hirundines in aquae sunssp perbyenitein. bospitentur sopitae, ssenuo expergefacien-

16

poflquam ver rediit; fequitur eas interea vitamaliqualem vixifie; ideoque nec cami (Te circulatione(anguinis; cum vero hujus circuitus non pofiit pexpulmones perfici, nifi hi alternis vicibus aere di-ftcndantur, idque aqua prohibeat:; oportet ,eas in-(trndas effe foramine ovali & canali arteriofo, perquas vias ianguis eo tempore * quo pex pulmonesCi non datur tranfitus, a dextra cordis auricula adfiniftram & a ventriculo cordis dextro ad arteriamaortam,.ut in fgetu fit, pervenire polfit. Sed curacerno Anatomicorum has .vias m corde hirundinisinvenerit, nec ego, qui de induftria inquifivi; fa-cile patet» eam in aquam pradertim frigidam dela-bi non poffe fine mortis periculo. Ne autem quiddeficeret, hirundinem (Prognen) vivam inaqua de-tinui; fed non potuit fundum vafis attingere, nifimanu carn eo truderem, & vicifiira ad fuperficiemaquae levitate propria adfcendens * aobeiatione ii-gmficavit, non aliam viam prsifto ,dle» per quarufangvis circulum abfoiveret, quam per pulmones..Bartholinus in Anat. IV. renov. p. 410 aCTerit avib.utquibusdam aquaticis effe foramen ovale , quo infler fic-tus in aquis fine pulmonum ufu fubinde vivere pofjintinihilominus in nafiis eas non raro fuffocatas inve-nimus. Quanto minus hirundines, quibus tale fo-ramen deficit, fine fuffocatione in aqua degere pos-fent. Denique fi hirundinibus ftru&ura cordis ta-lis data effet, ut in aqua pofient & deberent deli-tefcere, cur fruftra concefia qu£B in auftrali-te Europae regionibus habitanti

»7§. IX.

Sexta rmtio: Anno 176} accidit, quod nunquamantea obfervare contigit: Nempe hirundines urbi-ese Aboam redierunt die I. Maji, cum tamen gla-cies non ante hunc ipfum diem omnis flumen no-ftrum reliquiflet, nec adhuc in finibus maris liqua-ta eflet. Dicat itaque quis, fe concedere hanc fpe-ciem migrare j aliam tamen fpeciem efle, nempePrognem , quae cum veris tempore ferius in con-fpedum prodeat, in aquis hofpitari potuerapft. Huicopponam teflimonium Comminiftri Paroeciae Tem-pli Novi D:ni Gotieben, qui eodem hoc anno ob-fervavit hanc ipfam fpeciem fohto maturius appa-ruifle, vulgo admodum mirante ejus adventum, quodglacies flumina, ftagna finusque maris proximos ad-huc tegeret. In fpecie eum non errafle certus fum,cum mihi diligentius inquirenti accurate fatisface-re pollet. Sic ex allatis rationibus patet, fabulamerrore inventam & coram pueris relatam, tam al-tas in plerorumque animis egifle radices, ut deindeper totam vitam (ibi perfvaferint verillima efle, qua:a Parentibus vei ab aliis qualicunquevalentibus audiverint.

§• X.Cum jam per has rationes evicerim, hirundines

brumali tempore non efle aquae incolas^ D:nus Col-Jinfonus Anglus , ut in indicationibus7 Goettingen-fibus video, de eadem re dubitans, diligenter, fedfruftra tamen, arundinetum Tamefis fluvii perten-

18

reflat ut pro migratoriis habeam. Et qcricf-fffavieul® autumno difparentes migrent, cum quae-dam animalia quadrupedia ad fretum Hodfonis ha-bitantia omni hyeme auftrales regiones petant» &

vere redeant* ut Edvard in Ornithologia memori®prodit; & Mus Norvegicus (Lemmus ) referenteWorrnio' in Hift. anim«. (fata temporibus Alpes fnasrelinquat,- Si vero Coturnices, quas ad longioremvolatum ineptas reddi crederes, non folum a mul-ta carne & brevibus alis, fed etiam ab intermiiTo-alarum ufu per totum tempus, quo apud nos de-gunt, in nulla tamen Europae regione per hyememmaneant; fed in Africam transfretent, tefte Bello-nio-, qui abeuntes autumno & redeuntes vere inmari mediterraneo navigans obfervavit; mihi cer-te, qui volatum hirundinis rapidiffimum toties mi-ratus fum, videtur, er tales conceffas eile alas,, ucad commutandum locum, quam primum incommo-dus effe inceperit, fufficerent Id ita effe probatCollinfonus tedimonio Equitis Wager, qui agminahirundinum', fuper omnia maria iter in ili tuere vi-dit, & D:ni Adanfoni, qui in Senegal eas invenitfed fteriles. Ideoque jam ordo- jubet Comnaonftra-torem itineris, Indicem temporis, Viam ipfam Lo-cumque qui exules recipiat,, conhdesare*

§. XF,

Qui attentius obfervaverit reditum avicoIartrnT,eas vento fecundo effe ufas 9 & quam diu non eft

19

secundus, hunc Illas exspectare inveniet Die 30Aprilis (1763) ventus slavit ab oriente, & sequen-te die seu 1 Maji, quo eas primum vidi, ab Euroauctro, ambobus diebus valentior, ut eo sublevataemagnum iter paucis horis peragrare potuerint, cumtam pernicibus alis ipsae gaudeant. Inter Aboamproximumque Ecteniae promontorium, quod versusEuro-Auctrum sltum ect, viginti circiter sunt sini-Jiaria svecana; si itaque verum ect, quod Krastiusasfirmat (§. 332.) procellam impetuosissimam quo-vis minuto secundo percurrere pedes Londinenses<56, id ect quavis hora 6 | milliaria svecana, sequi-tur eandem procellam, quae jam hic surit, vigintimilliaria 3 horarum spatio peragrasle. Hirundinesautem si eadem procella serantur, cum hae vola-tus celeritate, ventum etiam vehementiorem ante-vertere non sine ratione credantur, adhuc brevioretempore iter hoc emensuras. Cur itaque hirundo,quae totos dies volando consumit, tambrevi tempore absolvendum reformidaret. Avicu-lis nec discedenribus nec redeuntibus desututumunquam ventum secundum, spondeo, cum quovisanno mense Augusto venti inter occasum & septen-trionem medii (si numerus inctituatur per quatuorillos gradus, quibus celeritatem vimque ventorummetiri solent Meteorologi) decem integros dies cumsemisle spirent: septembri sere duodecim ; Aprilivero venti inter orientem & auctrum medii dieswndedm cum duobus trientibus regnent: Majiodecem cum dimidio. Quoniam autem quovis anno

20

ventus focundus eodem menfis die non fpiret, nonpoflunt femper eodem die itineri fe accingere.

5. xn.Gruum agmina citro retroque commeantia fa-

cile diuque oculis profeqmmur, aviculas vero red-euntes non videmus 5 fed rediiffe tum primum ap-paret, cum qualibet ad priflinum diverforium ap-pulit : Abeuntium catervam nemo facile obfervat,nec fi praefio quis eft & attendens , oculis tam diucomitari valet, ut pro re certa profectionem ven-ditare poffit, Profkifcentes tamen femel vel bismihi contigit obfervare: vocem multitudinis tuncaudivi, fed taro alte volantis, ut vix ipfas viderepotuerim, nifi per breve telefc opium. Eas in pro-cinctu effe ad iter ingrediendum fcimus, quandoinufitatara earum multitudinem congregatam cer-nimus; ita, cum templi Lundenfis teftum hirundi-nibus obnubilatum erat, magnse partis Sveciae hi-rundines ibi congregatas credidit Celeberr. Praefes»Ergo migrare mox eas oportuit; num vero perinfulas Danicas, vel direfte ad Pomeraniara e ven-to judicari potuerat, fi quis attendiffet. Idem affir-mat Au&or Libri: A tour thro"the Wbole hlaml ofCreat Hritain , his verbis: In teffis templi & vici-narum fidium civitatis Sout-Would miram hirundinummultitudinem congregatam vidi. Cumque de caupa vi-rum quendam gravem interrogarem , id rcfponp tuli:has hic exjpedare ventum fecundum , quo adjuta interram continentem trajicerent . Po/lcro vero die , cum

stl

opportune ventus Zephyro •boreas faret ; omnes difra*ruere , nec unica poftea hoc autumno vifa. Sed in iti-nere conftitutae non poflunt proficifci nifi. valde ex-tenfo agmine, ne una alteri praeripiat infera, quaepro viatico Ungulis effe debent; ideoque earum pro-feftio in oculos difficile Incurrit. ad i-ter ingrediendum funt calor vernalis & frigus au-tumnale. Frigus cum majus fit flantibus ventis in-ter feptentrionem & occidentem mediis, praefertimcum vehementiores funt, ceelumque nubibus teftum,efficit non folum, ut hirundines noftrae nullas mo-ras nefiant, fed etiam, ut earum tranfitus adEfto-niam facilius citiusque promoveatur. Calor ftimu-los venereos in avibus excitat, ut ftabula antea fre-quentata, nidosque confvetos defiderare incipiant;nam venti inter orientem & auffrum medii e ter-ra continente, quam peragrant, calorem adferunt,fimulque ad nos redituras fublevant.

§. XII?,Tempus abitus atque reditus aliud atque aliud

effe comperimus ; differt enim primo pro fpecie.Nam Apus auribus cculisque raro adventura, pro-dit ante diem vigefirmim Maji; Urbica die fexto velfeptrmo; Ruftica vero quas Progne quoque dicitur,dic decimo menfis ejusdem. Sed mediam adventustempus adfero ex obfervationibus per quindecim an-nos Abos continuatis. Singulae enim fpecies unoanno maturius, altero ferius adveniunt. Apus ai»tiffime volat, non folum, ut ea infe&a capiat, quae

22

ad fublimiorem aeris traftum fe elevant/ fex! etiam,.quod ampliores anfradus volitando faciat, nectam«cito volatum infledere poliit, ut Progne, cui in-ter tefta domusque facilis eft verfura. Apus vero,quae ultima, inter omnes hirundinum fpecies, ve-nit, prima eft , quae in fugam fe conjiciat, idqueante medium Augufti, poftquam decem vei ad fum«mum duodecim feptimanas apud nos egit. Ratiotam maturati abitus, fine dubio, in eo quaerendaeft, quod per Augufti imbres infe&a ab ea aerisregione deturbentur, quam Apus frequentat. Hincne fame periditetur, ad terras auftrales fe reciperecogitur. Urbica non multo poft Apodem snfequi-tur } idque ob eandem rationem. Ruftica autemultima eft, quam infedorum raritas in fugamquod infeda juxta plateas, parietes & teda debe-at venari. Haec ftationis tempus habet 18, imointerdum 20 feptimanarum. hecmdip differt prouticlima fuerit; in regionibus enim magis auftralibusmaturius redit; ad Italiam tefte Plinio (Uibr.H. C«47. & Libr. VIII. G. 26. ) feptimo calendarum Mar-tii. Gum jam primus Martii dies, quem Romanivocabant Calendas, fecundum Soligenis calendariuma lulio G®fare mtrodudum & denominatum, in i-pfo aequinodii punfto inciderit, cumque inter Ju-lium Caefarem & Punium fuerint praeter propterAnni 127* atque annus Julianus undecim minutahabeat praeter Julium aequuroque, haec minuta mul-tiplicata per 127 dent 23 horas & 17 minuta, li-ve diem fere integram, fequitur fextum Calenda-

23

nm Martii fuHTe, quem Plinius feptimum vocaf*huncque curo Calendario noftro collatum efle 15Martii. In provincia Angliae Hertfordfhire dic <5Aprilis: in Quebek d. 25 Aprilis, tefte Dn, Ptof.Kae.m in itin. Arneric. Ad Scaniam d. 30 Aprilis.'Vafam. vero Oftrobotni» urbem appellunt unum ai-terurnve diem ferius, quam Aboam, vel poft tan-tum temporis, quantum oh diftantiam locorum vo-latus requirit. Angliam relinquunt initio OBobris*obfervante AuBore Libri 3 Thour thro tbe WholeJslands of Creat Britain. Ab Italia recedunt die5 OBobris St. n- Sic enim Plinius Lib. V11L C.j1. Arcfnrus oritur pridie idus feplembris t fignum 0-f lentis ejus fideris fervetur hirundinum abitus , namdeprehenfe intereunt. Sed quomodo basc cohaerent?Debent hirundines teque timere frigus Itali» acFinlandiaf? Prognen non raro vidi Aboa medioSeptembris, de femel meis oculis initio OBobris..Hinc pronum effet concludere hirundines Itali» ab-itum ad diem Martin* & ultra debere proferre.-Sed Plinium falfum non eUe, clarum eft ex adfer-to hoc Secretarii Aead. Scient. Svee. & Equitis D:niWargentin in AB. Stotkh, Anni 176} p. 12,. Jti l*talia multo largiores imbres cadere quam in noflra Pa-tria fohmqtte mentem QSobrtm pluviam integrum ferepedem altam dedijfe- Hinc concludo, Septembrem,ad minimum tantam pluviam habere,, quantam a-pud nos Auguftus. Ergo fequitur pluviam & indefaBam infectorum raritatem non vero frigus Ita-li® hirundines initio OBobris abigere* An itaque

24

in Colchide & in tra&u quodam fylvofo Peruvi®uUo tempore habitare poflint hirundines, dubito;cum has terras continuis pluviis madere conftet,referente de priore Ghardino in itinere Perfico, &

de pofteriore Gondamineo in itin. p. %j.

XIV.Jam ad quaestionem responderi debet, quo ten«

dant omnes hirundines e tota Europa emigrantes?In Hispania & forte etiam in Gallia, Britannia at-que Belgio educatas probabile cst fretum Gadita-num superare & in partem Africae occidentalem di-verti; cum enim in Willughbeji Ornithologia p,155, dicatur, Auctorem hirundinum ingentem copiamValentia Hispania in soro venalium vidijse jub sinemseptembris , concludo piares, quam Hispanise partisseptentrionalis hirundines in eo loco congregatassuisse, ik ibi tempestatem oportunam exspectasse,qua allevante in Africam trajicerent, Vidimus §.I. Aldrovandum & Rajum cum Petro Martyre cre-dere eas in AEgyptum & AEthiopiam dissidere; 1-dera sere Plinius statuere videtur , cum dicat Hi-rundines bis parere in AEgypto etiam brumali mense.Lib. X, G. 53* Perpendamus ergo, num eo tem-pore, quo nos reliquerant, talem in AEgypto inve-niant aeris constitutionem, ut, quaradiu apud nosregnet hyems, ibi commode diverti & bene vale-re possint. Haslelqssistius noster, qui per integrumannum in AEgypto degit, hunc in modum loqui-tur : Terra Aegypti per Jugusti septembris men-

/*

25

fes, per aquam tntmejcemis Nili in lacum converti-tur. Menjibus Otfobri & Novembri Seminatores offi-cium fuum faciunt; jed minore f'udor e, & tamen ma-jorefiducia mejjts profpera , quam nos. Decembri, Janu-ario, Februario & Martio Aigyptii affiitem juam ha•hent i nam

Omnia jam rident , jam formofiffimus annus.

Meffis tempus adejl menfe Aprili. Majo incipientehorrenda ai'ris conflitutio /Egypto incumbit i ardor e-nim intolerabilis terram torret , <&• herbis producen-dis atque alendis, eque ineptam reddit ac Patriam no-firam hyems. Sic JEgyptus per noflram hyemem adeoleta , horrorem per noflram <eftatem incutit intuenti.Aves tunc eam deferunt , ad feptentrionales regio-nes remeant. Ne quis autem puter Januarium /E-gypto frigidiorem effe, quam ut hirundines eumfuftinere poffint, fequentia addam; Die io Janua-rii altituda Solis meridiana fere convenit cum eaaltitudine, quam fol meridiano tempore Aboae ha-bet die i Maji. Sed in /Egypto Sol menfe Janu-ario efficacia majore pollet quam difta Maji die a-pud nos, atque forte quibusdam diebus aequaliei * quam medio fere Julii fentimus; quia frigusFinlandiae ab hyeme refiduum, fecundum Thermo-metri teftimonium, fere menfem, pera&o folftitioCancri, requirit, antequam a Sole perfede fubi-gi poffit.

26

§. XV.Vidimus itaque locum, in quo hirundines no-

ftrae frigora Europae fugientes Azylum invenirepoflint. Ipfa ratio indigitat, eas, natura common-ftrante, illuc praecipue tendere debere; quod veroita etiam faciant, concludere poflumus ex his ver-bis Plinii Lib. X. G. 33. In Aigypti Heracleotico 0-

fiio molem continuatione nidorum vaganti Nilo inex-pugnabilem opponunt fladii fere unius [patio, quod hu-mana opera perfici non pojjet. Ex loco ejusdem Au-ctoris nuper citato fcimus , hirundines in Aegyptohofpitantes brumali tempore etiam parere , adeoquenidos ibidem ftruere debere ,* Sed cum indigenaefolae non fufficiant tam vaftis molibus fola nidorumcongerie Nilo opponendis , advenis certe e ma-gna Europae parte huc confluentibus opus illud eftadferibendum. Apud nos hirundo nidum ex lu-to, fceno & ftramine intertexto ftruit, aediumqueteftudinibus 9 laquearibus atque tignis arde adeofubnedere novit , ut ruinam non metuat , lo-cumque tanta prudentia eligit , ut ab effufo im-bre , a muribus vel ab aliis direptoribus nil peri-culi metuendum habeat. Sed in /Egypto omnes il-lae , quae ab urbibus pagis & tuguriis, fpatio defi-ciente, excluduntur, ut Nilo fint propiores, & in-feda Nilo oriunda venentur , domicilia cx fimililuto arteque eadem contexta, praecipitio ripae aflfi-gunt, ibique aeque fecure habitant, ac fub fuggrun-diis tedorum atque aedium lapidearum fenefiris 8ccoronicibus in Europa. Sed unde vidus fuppetit

st?

tam ftupendo numero? In locis ftagno vel khthio-trophio vicinis culicum deteftabilis eft conftipatio,quid ergo mirum, quod tantas hirundinum multi-tudini in /Egypto vi&us fuppetat, cum per duosmenfes tota nuper in ftagnum converfa fuerit, &

aqua tandem in Nili alveum rediens, larvas culi-cum aliorumque infedorum, metamorphofin ibi fub-ituras fecum vehat. Sic plagarum Pharaonis unumforte vel fpecimen vel exemplum quotannis pate-rentur incolas, nifi aerem purgarent hirundines.Sed praeter culices protervas illas beftiolas, quas fan-gvinem humanum adeo fitiunt, alia dantur infeftaaquatica: Ephemerae, Hemerobii, Phryganese, Li-bellulae &c., ideoque fami nullus erit locus. Cumitaque hirundinum venatio ipfls nutrimentum com*paret, & fimul hominibus fecuritatem a proterviaculicum procuret, hic fapientillimam Summi Numi-nis oeconomiam , ut ubique, miramur & devene-ramur.

§. XVI.

Ex relatione Hasselqssistii intelleximus, aerisconstitutionem , quam in AEgypto sentiunt, quam-diu frigus eas ab Europa arcet, iis admodum sa-vere. Ideoque ab hoc diversorio non egrediunturnisi coactae. Cogit autem solis ardor, quamprimumnimius esse inceperit. Nam ut frigoris impatien-tes sunt, ita majorem gradum caloris eas aegre serreobservavi; vidi enim per rimam suggrundii in fron-tispieio domus j cui nidum suffixerat, redeuntem su-

28

pinam incubare ovis, & impatientiam ardoris, quiforte eodem die viguit, anhelatione & roftro aper-to demonftrare. Hinc ab Haflelquiftio facile per-fvadeor , hirundines tanto minus calorem climatisfervidioris fuftcrre pofie; Sedeo ingruente) reditumad nos accelerare. Hocque eo verifimilius crediputo , quod neque infeda , quibus felis viftitant,tantum calorem tolerent. Nara ex relatione Nau-tarum fcio , pediculos, a quibus mifere vexanturin climatibus frigidis & temperatis, in zona torri-da omnes interire. Nec Haffelquiftius reticet; quodinfefla in magno illo yEgypti aeftu, aut latibula quae-rant, aut exfiecata moriantur, A veftimentis pel-liceis , fi in Solem exponantur, calor noftri etiamclimatis Dermeftes lardarios fugat. Plurima aliainfefta apud nos medii diei ardorem ut declinent,umbram quaerant; Exempli loco, inter innumera,fola larva Phalaenae neuftriae fufficit. Hinc non fo-lum ardor coeli ferventioris, fed etiam inopia in»feflorum eas in fugam agit. Nec avibus , praefer-tim noftro climati adfvetis, arridere longas illasnoftes credo , quas in illo terrae tra&u pervigilesfere tranfigunt; cum apud nos brevifiima nox fo-mno), cui aves minime* indulgent, fufficiat; & lon-gior dies cum calore temperato educationi pullo-rum magis faveat.

§. XVII.Sed reditus ad nos non omni anno eodem men-

fis die accidit; non enim poffunt iter inceptum con-

29

tlnuare, priusquam aeri in transmarinis regionibusreftitutus calor eas fucceffive invitet,* nam aftas fer-pit feptentrionem verfus, & menfe transa&o, poft-quam /Egyptum deferuere hirundines, iis comitan-tibus ad nos pervenit. Sed & venti rationem eashabere verifimile eft; idque pro caufa reputandum,quod interdum ferius adveniant, etiamli per pluresdies caloris fatis magnus gradus eas exfpeftaverat,quodque calore regionis transmarinae commonefa-ctae , vento juvante , interdum redeant, antequamapud nos frigus efle defiit. In pofteriore cafu mu-tae circumvolant, utut calente ccelo maxime vo-cales efle foleant. Si autem poft adventum, friguscalorem excipiat, in nidis per unum alterumvediem delitefcunt; quem morem Paflerem domefti-cum etiam , quando hyems faevit, fequi notum eft.Nec majores aves magis accurate tempus redeun-di commodum femper obfervant; Vifae enim ali-quando funt Grues, quae frigore & inedia perie-runt , repertaeque mortuae in foenilibus pratenfibusvacuis Finlandiae, quod improvidae adventum nimismaturaverant, prole&ae a teropeftate jucunda, quaefine dubio eo anno, multo citius in transmarinisregionibus, quam apud nos regnare incepit.

§. XVIll.Si quis autem interroget, quomodo haec co-

haereant, quod Haflfelquiftius dicat, aves Majo in-cipiente /Egyptum deferere, & tamen hirundine»ad nos interdum redeunt ad finem Aprilis,aliae ve-

30ro fpecies avium adhuc citius ? Refpondebo: Au-roris noftri effatum non determinate debet acci-pi j quis enim fupponere poteft eum, cui cura di-verfiflima erat, adeo anxie oeconomiam avium ob-fervafie, Certius autem eft, eum voluiffe dicereeas diffo tempore abiifle , non vero tum primumabire. Aprilis enim initio jEgyptum deferuifte hi-rundines noftras ratio diffitat, quoniam hoc men-fe major aeftfls in /Egypto fit oportet, quam apudnos Julio , cum altitudo folis meridiana die 8A-prilis fit 67 gr. 50 m. fed in ipfo Solftitio Cancriapud nos non fuperet 53. gr. & 5 m. Si calornoder maximus incommodus eft hirundinibus, quodex § i<5 patet, quanto magis is, qui eo major eft.Caufam autem quare hirundines Italiae multo adhuccitius Africam relinquant, inde deduco, quod ali-um Africae locum, per Siciliam profeffae, adierint»ubi calorem Africae proprium citius experiuntur,quam quae in /Egypto commorantur. Sic,hirun-dines Italiae per 29 feptimanas in Africa fedem ha-bent, in Italia vero per 2?., ideoque a dimidio fe-re anni mora Plinius femeftres vocat. Noftrarumvero Progne, fi per Poloniam, Moldaviam , Grae-ciam Cretamque proficifcatur, iter roilliarium Sve-cicorum 336 conficiendum habet, antequam fflgy-ptura appellat. Si itaque fupponatur eam quavishora 2 railliaria propria vi & a nullo vento adju-tam volare, 24 milliaria per diem volabit, & ficdiebus quatuordecim totum hoc iter abfolvet. Sijam medio Septembris nos deferat, ante finem e-

31

jusdem mentis ad lEgyptum perveniet._

sed licetrapidissimo volatu inter omnes, quae quidem mihiinnotuere aves, praedita sit, cujus exemplum Nisoappropinquante clamitans offendit, per innumerasambages, velut nesciens, migrat; quia vix opus est,sit properet ; sat enim cito advenit, postquam in-tegrum mensem in itinere consumsit. Et ti redituitantundem temporis assignetur, commoratio in AE*gypto erit 25 septimanarum, scilicet a medio,Octobris ad diem 10 Aprilis, quod tempus ei vixsuperfluum erit, ob breves dies; cum e contrarioip septimanarum mora apud nos ei sufficere scia-mus ob dies multo longiores. sed & verisimilevideri posTet hirundinem dies jucundos pastui, pro-cellosos vero & pluviosos prosectioni impendere.si ita res se habeat/durante procella cujus exem-plum attuli §. XI. yEgyptum adtinget antequam 31horas & n minuta toti itineri tribuerat. Hoc sifactu! possibile videatur, quidni etiam ex Wageriexperientia (§ nostra X.) sequitur eam ab Ame-rica ad nos usque aliquando pervenire polTe; &

quidni cum Barotiettus floane in itinere samaicensivident Cicadarum nubes super Oceani altiorem alve-um volantes , qu<e ex Asi a in Amer icam super immen•(um mare iter faciunt. Bcerb. Pnelets. 7. vj» p. 171.

Contra hanc meam sententiam objici posTet, quodsecundum recentiorum quorundam hypothesin pro-cella a zephyro slans initium capiat versus orien-tem ,

& successive promoveatur versus regionemoccasui propiorem: Hoc quo modo siat imaginari

.. . rr _

32

poflumus, cum in Arenario vitro , quo horas me-timur , videmus ad centrum fluere arenam primoproximam , deinde remotiorem , tandemque remo-tiffimam. Cum jam 22 gradus five 231 milliariaSvecana Terram Novam infulam Americae fepten-trionalis ab Hibernia dirimant, procellae §XI apudnos ortae opus eft horis 34 antequam eo procede-re poflTit, ut in America flare incipiat. Si tunchirundines duflori vento ftatim obedientes fint, pofthoras 22 ad Europam pervenient, quoniam nullisambagibus retardatae quatuor milliaria horae fpatiopropriis viribus abfolvere fupponuntur. Ideoque to-tam viam inter Americam & Europam non eme-tientur, antequam apud nos per 56 horas haec tem-peftas duravit. Cum vero per tot horas non per-feveret procella, hirundines ad Europam perveni-re frurtra tentant? Sed refpondeo: non omnes Nau-cleros frui felice navigatione, nec hirundines fem-per tranfitu. Cum autem procellas 70 horas flan-tes interdum experiamur, quis non videt hirundi-nes tunq in falvo eflc. Sed nec fic omne dubiumfublatum eft} quaeri enim poteft, quomodo alarumrobur volatum tam diu protraftum fuftmere poflit?Diffidentium gratia ponam non pofle , quoniamhanc politionem per alteram compenfare in prom-ptu eft: nempe hirundines laffas in fuperficie ma-ris requiefcere; non enim video , quomodo aliasexplicem experientiam Ofbeckil noftri, qui non lon-ge ab infulis Canariis obfervavit hirundines, qua-rum pluma? coelo fereno, madida? erant. Quod au-

33tem hirundo fine periculo in fuperficie maris (nonfrigidi ) poffit quiefcere , aliquo modo tefiatur §Vili» quae ejus levitatem cum aqua puteali obitercomparat ; Sed adhuc certius id videbitur, poft-quam gravitas ejus fpecifica per gravitatem aquaemaris Atlantici infigniter imminuta eft.

§. XIX.Hirundines quolibet anno apud nos pullos gi-

gnunt. Si itaque una in urbe centum hirundinumparia nidificent, & quodlibet par quinque pullosproducat, autumno numerus erit 700; nihilominusvere infequente numerum redeuntium non majo-rem videmus, quam vere anni praeteriti. Undehoc provenit? credo multas perire in longa illa via,quam vere & autumno emetiuntur: ab accipitrumquidem ungvibus alas eas fecuras praeftant; fed incampis patentibus Ucrainiae, aliisque his fimilibuslocis, ubi nec arbores, nec frutices, nec arundinesfunt,cum humi pernoftaredebeant,infidiis patentgli-riura & aliarum beftiolarum, quae per tenebras gras-fantur. Sed & magnum numerum in mari vel me-diterraneo vel Codano foffocari puto i quando enimventus non favet, fed uti non adeo raro fit, unoeodemque die a pluribus coeli plagis flet, tum illae,quibus pro Cynofura ventus eft , huc illuc diu a-6lae, tandem in mare praecipitantur & fi frigidumeft ibi intereunt ; Si dicat aliquis, ventum inter-dum favere debere, nihilominus nunquam ultraducentas redeunt, etiamfi feptingentae abierint? Hocfolum reiponfi loco adferrEpoffum: Verifimile es-

34fe, plerasque juniorum cum indigenis in yEgyptoretineri, & poftea, ardore foSis fatigatas, interire;cum paucitas infeftorum per tantum hirundinumnumerum difpertita, humores calore exhauftos fuf-ficiente quantitate non rertituat, nec aquae potufe reficere unquam obfervatae fint. Plerasque dico,cum credibile fit,£oelibem novam nuptam ex juni-oribus reducere & viduam fponfum. Quod veroquidam nidi apud nos deferti maneant, inde eve-nilfe exiftimo, quod quae illas ftruxerant ambae inperegrinatione lint mortuae vel ab aucupibus occi-fae ; cum hic allegare poffem morem Hifpanorumforte & aliarum gentium eas in culinae ufum ca-pientium, conf. § noftram XIV. Etiamfi plane i-gnorem quali in hac captura ingenio utantur velHifpani vel reliqui.

§. XX.Sic noftro, id eft fimplici , modo primo annifi fumus,

ut hirundines a diverforio fubaquofo aliisque minus aptisliberaremus, & azylom, hyeme ingruente, qusrendum indi-gitavimus. Deinde easdem in utraque manfione confideravi-raus; quin etiam commutantes locum in via, eo quo potui-mus modo, comitati furnus. Ne autem quis nobis vitio ver-tat, quod pluribus, quam opus videri poflet argumentis vul-gi fententiam oppugnaverimus, haec ad excufationem noftramadjicere placuit; Quod difputationibos cum vulgo pervicacitoties habitis adeo commoti redditi fimus, ut his argumentisvelut totidem telis contra adverfam fententiam in arena uti ne-ceflum fuerit. Quidni ergo Doftis etiam aciem telorum omni-um oftendere liceat, quo nobifcutc mirentur

gi adeo duram fuiffe , ut ne acutiftirois quidem telisconfici potuerit.

SOLI DEO GLORIA.