***+

/? /• ^- /

CM>Ht'*t J/S3S.

wf$i /umhi t*m.t *//ha

f LIBRARY OFM)NGRESS.#t 5FORCE OOLLEOTION.I

jj

i*UNITED STATKSWaIiERICA.|

^*.'.*,^. v. -.*-»• - sfa * -?-*.-.-* * > -»- %. s.q'

—

^t

**H EN R I C I <*?

CORNELI I AGRIPPAE AB NETTESHEYM A* CONSILIIS

&ArchiuisInditiariifacrsC AE-

S A R £ A£ Maicftatis:De

OCCVLTA PHI-

I OSOPHIALibriTrcs.

HINRICVS CORNELIVS AGRIPPA.

13" Nidil ffl ojertMm <jkoJhoh reutletw,

yt <xcu\tum<\uoinon JVutKr.

M<<!tfc*i X.

Ckct gnftiif gr priuilrgio Caftre* MirifJ?«tis *<! trifltniww.

(V&-w* /$"33

tkk^Jf^CHARLE S'&

VirU Viuine clcmcnce eflu Empcrcur ies Romtine tufioure Mgujlr.roy icGcrminic deCaftitte ieLeott Vtfugon ie Htuarre dcNtptcsdeS ecittc ie MafflorqueieSariaineies ljles Inicsetielamer occeane Archiiuc

Vtuftrice iuc ie Bourgoingne ie Lotliringe ie Bnbant ie Lembourg iu L uxenbourg etc . Conte ie Planires

Vtrtois ie Bourgomgne Patttin etieHtymude Hottinie ie Zeetttnde ie Ferrette ic Htquemult ie Namarr c. ?r'mce deZttaue Mtrquti duftmt empireseigneur defrife ie Salins iemlines iesptys Dutrechtetit*

teur en Ape et cn Affrkque.

A tousceulxquices pHtcslcttcrs terrontfalut Velapirtienoftreameetfitl confeittierinikitreet hifforio'

grtphe mefiicrHcnry Cornitte Agrippi Dolicures ieux irou\ cbeuilier nous aeftc expofe: Comme lei expo'

ant iit nigiircsjhit ct compcfc quttreliuresoeuurcs et volumcs intitulc^ en Ittm:

De occulta Philofophia.De Vanitatefcientiarum Dcchmatio ,In artrm breuem Rai'mundiLullrj commentariaiEt TabuIaabbr«uiata.Orationes8C Epiftolar lcfqutliliurcsct

tolumcs lc-d cxpofint firoit taulenticrs imprimer et R05 piys etfeigneurics : mtis il ioubtc que tueutts impri-mcurs ikculx naiptystitns recouure iechtfcun ic fes tolumes VRg iiure les contrcfiront qucluy toumcroit

agnntregrctetiomiigtfcpirnomnchyeftpourumiegrtceXnnousfupplitnttrefumblcmcntquctaendtt

eeque iit cfl llnous pliife luy octroycr ef iccorier quil puifl fiire imprimer lef-6 quttre liures et tolumes pirtcl imprimeur cn Ro/ti piys quc bon luy fcmblerifinscecpMres lcs pourront imprimer enicicns lc terme iefixaniprochi'mvenm:ctfurcefiireexpedicrno)lcttrespttcntesacepcrtwentes.Pourceeftilquenomces

chofes conjiicrecs : Ettprcsquc no}tme)ctfitutx mtiftres Gcorgc ieThemfehc preuoft dc Ctftt l : et HermtnSunicrhuifcnconfeitticrsctmtiftresiesrcqtieftcsOrimtircsiencftrehoftelpirnoflrcorionntncctientbicit

aulongvcuvifitectfignclcfiliurcs.AuZcxpofintmclintnsfauoriblmmafiVfupplictiicmcercquefte.

Auons pttrbon tduis et deltberttion ic confcil oitroie confenty et accorde : oSroionsconfcntons ct tccorions c'n

lUydonniiitcongcctliccncciegricccfbecMpircesprcfentcsquilpmftctpoumfiiretmprmcrlcf-Squirte

liuresct volumes cn tcl nombreet quintite et pirtcl imprimcur ie nofi ptysquebon luyfemblera.Ettfm queicettuyimprimei.rhepiric[espiinesfiai)cticfpmqui\uycmuieninfaircctfupporterpourUo r,melieimprcfiion et ccqui cn icpcni Mons icffindu ct dcffindons pir cefn pbtes t tous tutrcs tmprtmeurs ct tulrcscucendidcns letcmps ct terme dcfix tns prochtincmcnt ventnt 1I5 ne impriment ouficentimprimer lefn liurcsne

mcuniicculxfimlcconfentcmcntiu^imprimcurfurpiineieconfifcttioniesliurcsctvolumesquilfturoient

<tinfimiprimcctpiriefiusccicftrcpugni)etcorrigc)trb'tlritremcnt.Siionnonsenminiemcntano)an.eict

fiiulxlcschiefprefiiensctgcnsicnoipriueetgnntcofetulxChtncclieretgensicnoftrecofeilcnBrabatPre

fiicnt ct gcnsie noftre chtmbre ieconjeii cn fltniresetttom nou$ mtrcs iufticiers cfjicicrset fulictli cuy cepeutctpourntouihcretachafcunieulxeniroitfoyetfycommealuyappartkniraquedenoflretrefnttcgra

ceoliroye congie etlkcnccdunnt le tempsfclon ct p.tr It mtniaeque dit cfl J l)fttccntfouffretit et Uiffintlcl}expoftnt cnftmllehVimprimeurpltinemetctptifiblniietioyrctvfcrftnslcurftfrcmcarcoudmr.crrefouf

fut eftreftit misou donnc tucun icflourbicrou cmpcfccmcnt tu cotrtire. Ctr tinfinous pltift il cn tcfmoirg ieeenousMonsftitmcarenoftrefceltcesprcfcntcs.VennccnnoftrevilleicMtlincslcxij.iourielmicrLtn

dcgriccmilcwqcesctVit;gtctneuf.EtdenoircgnestfituoiricsRcma'mte,xi,adeCtjtiUcctiiurcslc,xi'ii.

figncfuilereplyparLempercurcnfoncotifett.' '

I» ttcieete.

,AD LECTOREM.ON DVBITO, QVIN TITVLVS LIBRI NO-liri dc Occultaphilofophia, fiue dc Magia , raritare fua

^"plurimos alliciat ad legendum,inter quos nonulli obli

quae opinionismente languidi,multi etiammaligni& in

ingenium noftrum ingrati accedcnt,qui temcraria fua

_g|ignorantia magiaenomc in detcriorem partcm accipic-

tcs,uix conlpcifto titulo clamabunt nos uctitas artes doccrc,haerefum femi

na iacerc,piis auribus offcndiculo,praeclaris ingeniis fcadalo effc, malcficu

effe.fupcrftitiofum efte,da:moniacum effc,magus qui fim. Quibus (i refpo

dcammagum apud litcratos uiros non maleficum,non fuperftitiofum, nci

dsmoniacum fonare,fed fapicntem,fed faccrdotcm.fcd prophetam: Sibyl-

las magas fui(fc,proinde de Chrifto tam apertiffime prophetaffe: iam uero

& magos ex mirabilibusmundi arcanis,ipiius mundi autorcm Chriftu co-

gnouiffc natum,omniumq; primos ueniffc ad illum adorandum , ipfumq;

magiarnomenacceptumphilofophis.laudatumathcologis.etiamipfieua

gelio non ingratum.Credo ego iftos tam pcrtinacis fupcrcilii ceforcs Sibyl

lis&fancl:ismagis,&uelipfo cuangelioprius fibiinterdi&uros,c[ipfum

magiaenomen recepturi fint in gratiam.adeo con fcientiae fuae confulentes,

Ut nec Apollo,necM ufoe omnes,neq; angclus dc ccelo me ab illoru cxecra-

tione uendicare queant.Quibus& ego nunc confulo nenoftra fcripta lcgar,

nec intelligat,nec meminerint:nam noxia funt, uenenofa funt, Acherontis

oftiu cft in hoclibro,lapides loquitur,caueant he cerebru illis excutiat. V os

autem qui aequa rnente ad legcndum uen itis.fi tantam prudentiae difcrctio-

nem adnibueriris,quantam in mellelegendo apes,iam (ecuri legite.pufo na

q; uos & utilitatis haud parum,& uoluptatisplurimum accepturos.Quod fi

qua rcpcrefitis,qux uobis non placeant,mittitc illa.nec utimini : nam& ego

uobis illa no probo,fed narro. Csctcra tamen propterca non refpuite ,nam& medico^ uolumina infpicientibus contingit cum antidotis &pharmacis

fimul etia uenena legcrc . Fatcor prxterea magia ipfam multa fuperuacua,

& ad oftcntationc curiofa docere prodigia,fimul hec ut uana relinquite,caii

fas tamen llloru ne ignoratc.Qux ucro ad hohiinu utilitatem,ad aucrtcdos

malos euentus,ad deftruendu malcficia,ad curados morbos,ad exrermina-

da phantafmata,ad conferuanda uit£e,honoris, fortune dexteritate, fine dcp

offenfa,fine religiois iniuria fieripoffunt : quis illa non tam utilia cenfear.qj

etia neceffariaf Sed quia admonui uos, multa me narrado potius cj affirma*

dofcripfiffc:ricenimopuscffeuifumfueratquopaucioraprerircmus,mul-

ta infuperPlatonicoru caeterorumq; gcntiliu Philofophoru placitafecuti

fumus,ubiinftituto noftro fcribcdi fuggerebant argumentu.ideo fialicubj

erratum fit,fiuequid libetius diftu, ignofcitc adolefcentiae noftra?,quimi*

norquam adolefccnshocopuscompofuijUtpoffim meexculkeae dice-

aa ii

ADLECTOREMre dummm paruulusjoquebar utparuulus: fapiebam ut paruulus.haus

autem uir,euacuaui qux erant paruuli, ac in libro noftro de Vamtate acm-

cerritudine Scientiarum,huclibrum magnaexpartererraaam.Sedhicme

iterumforteredarguetisinquientes^cceiuuemsfcripfifti^fencxretradta-

fti «rquidergoedidiftifFateoriuuenis admodumhos libros knbercag-

greffus fum.fpe tamenillosaliquando corretfiorcs locuplcrioresq;cmifiu#

rusatqjeacaufaloanniTritemioabbatiPeapolitanoquodamSpanhemen

. (, uiro arcanarum rerumadmodum induftrio,prinium lllos obtuh corri-

gendos. Contigitautem poftea.ut intcrceptum opus ,priusquam illi lum-

mammanum impofuiffem, corruptis exemplanbus rrucum& lmpohtum

circumferrctur,atq; in Italia, in Gallia,in Germania,permultorum manus

uoliraret,iamq; nonnulli impatientius nefcio an impudentius.ipfuminfor-

mc opus fub prilurrt exponere uolebant, quo uno perculfus malo.iple ede-

reconftitui,cogitansminuspericuliFore,fllibriiftipaulocaftigatloresmea

manu prodirent,quam fi laceri per inconditafragmenta inuulgarcnturper

manus aliorum.Pmerea nullum ncfas ratus,fi iuuentutis mei fpecimc pe

rire non finerem.Addidimus autem nonnulla capitula, inferuimus etia ple

raq; qu? praetermittere incuriofum uidebac,quod curiofus Leftor ex lphus

phrafis iniqualitate facile deprehedere potent.noluimuscnimopusiptum

rotum innouare,&(ut aiunt)totam telam retexerc,fed paululum caftigarc,

atqjaliquidfplendorisinfun&ere.Quapropteriterumnuncquaefotecandi-

de Leftor,ne de prxfentitempore editionis ifta libres, fedueniam des cun-

ofariuuenturi,nquidforte fecus quam placeat in iftis deprehendes.

E R R A T A.

IZh,L .»taS. «»/«*< !,»«, ,8,. 4. xJtBi- .3 icmi- ,0 «... mm/k .,..»» ««/"a.ft« eft »s/«.r« ,, £•£

E,ioe is/r«kal..,+ «gf»fr«ti.».^

&j,V»4L*«mo,«»<o.>^s.'^^

^Ss M.?MEi.«r 5+^^T,™"»i«m,o»-,+ V«!«ti«i««.rii,04.,8!oo«K«i«JW . .?««» ,4i«»g«'«r,!«™p!«^8- «9<»»««.9«<»r/«5<>

^ («,o,.»S.IIi,..8a*10'l4Vitic'»'««t.r«.;/i»t.7tr«»/-f«n',l».,+ !«(.o««',.4..7/«n' ,'S 4' «r.m,< »,«.».,.

,X»«o*S-'4«'«°»W'«*»r^^«m ,7//mM« +. ptw H3,H ««/«mjs», . 0«!««« „/«««,. .7 «01 ref.»tt,s<s. I ".ol»I«'r™ + «*»»»-

R. P. D.IOANNI TRITEMIO, ABBATI^VI IACOSIinfuburbioHerbipolis,HenricUS Corhelius Agrippa

ab Ncttcfzheyffh S. D.

Vm hupef tecUtti (reUercde pater) in ccehobio tuo apud Herbi

polim aliqUattdiU conueffatus , multa de chythicis , multa d£

magicis,multa de cabalifticiseetefisq; que adhuc in occulto de

litefcunt arcanis fcientiiS atq; artibus UhacohtuliflemUsima

gna inter csteras queftio crat, cur Magia ipfa,cum olim primum fublitnita

tis faftigiumuno omnium Uetcrumphilofophofum iudicioteneret, &aprifcis illis fapientibus,& facerdotibus fumma fertiper in Uenefatione habi-

ta fuerit.deihde fanftis patribus a pirihcipio nafcchtisecclefiae catholice odi

ofa femper& fufpecta,tandem explofa a Theologis,damnata a facris cano-

hibus,porr6omniumlegumplacitisfueritprofcripta,eiuscaufamfpecula

tus meo iudicio non alia eft,nifi quod fatali qUadarti temporum hominumq; deprauatione fubintroierut multi pfcudophilofophi , ac fhctitohominCMagi,qui per uarias errorum feftas& falfarum ireligiohum fa<ftiones,mul-

tas admodu execrandas fuperftitiones atq; ferales ritus, multa etiam ex or-

thodoxa religione fcelerata facrilegia, in naturae perfecutionemhominuq;

pcrniciem ac dei iniuriam congerehtes, multos admodum quales hodiecit

cunferri uidemUS reprobatae lcflionis hbros ediderunt , quibusM agiaeho-

neftifTimum nomeh atq; titulum furto& rapiifa praefixerunt.Hi itaq; curri

facrofandto hocmagiac titulo fuis execrandis hugis fidem fe(e cociliaturos

fperarent, id egcrut, quod laudatiflimurti olim rnagiae homcn,hodie bonis

& probis omnibus odiofiflimuni fedditum (it,ac capitale crimcrt habeatur

fi quis doctrina Opcribus ue magum fefe audeat profi teri, nifi forte demens

aliquauctularushabitans,crediuelitadmodumperita&diuinipotcs,ut(fi-

cut ak Apuleius)poflit cdelum deponerc,terram fufpendere,fontes durare,

monteS diluere,manes fublimare, deos infimare, fydefa extirtguere,tanarii

ipfum illuminare, fiue ut canit Vergiliusi

Quae fc carminibus promittat foluerc mentes"

Quos uelit,aft aliis duras immitterecuras,

Siftereaquam fluuiis,& uertere fydera retro,

Nocturnosq; cict manes.mugire UidebiS

Sub pedibus tcrram ,& dcfcendere montibus ornos.

Tum qUae referunt Lucahus demaga illaTheflaIa,&Homerus deCirces ot

mnipotentia,quoru plurima fateor tam fallacis 6pinionis,tam fuperftitio-

fae diligentiae perhiciofiq; labotes exiftunt, Utcum fub artem no ncfandam

cadere nequeat, tamen inagiae Uehcrabili titulo fefe ueftiri pofle praefumut;

Cum haec igitur fic fe haberent,mifabaradmodufn,heq; minusctiam indi-

gnabar,neminemhaftenus extitifle ,qui tarri fublimerri facramq; difcipli*

aa iii

mmmmm ^m

^ EFISTOLA.nam ac impietatis crimine uindicaffct,aut illam nobis ptire fyncereq; rraai

•diffet, fiquidem cjuos ex recentioribus ego uidi Rogerium Bachonem , Ro-

bertum Anglicum,Pctrum Apponum,Albertum Tcutonicum, Arnoldu

dc Villa noua,Anfelmum Parmefem,Picatricem Hifpanu, Cicchum Afcu

lumFlorccinum& plerofq; alios,fed obfcurinominis fcriptorcs cum fe ma-

giam tradcre pollicentur , non nifiautdeliramenta qua-dam nulla rasione

lubnixa.aut fuperftitiones probis omnibus indignas praeftitcrunt.Hinc co

citus eft inme fpiritus meus,atcj; propter ipfam cum admirationc , tum in-

dignationem uolui& ego philofophari,non illaudabile opnsmc fa#urum

cxiftimans.qui ab ineunte xtate femper circa mirabilium cffedtuum&pk-

nas myfteriorum operationes curiofus intrepidusq; extiti explorator,fi Ma

giamipfam uetuftam fapientumq; omnium difciplinam ab impictatis er-

roribus redimitam, purgatamq;, &fuis rationibus adornatam reftituerem„

SC ab iniuria calumniantium uindicarem,quod ut iam diu ipfcmecum deli*

beraui,nunc[tamen inhancarenamdefcenderehactenusaufusfui, ucrum

poft collatum intcr nos Herbipoli dc his rcbus fermonem tua prxcellcs pe^

ntia&doftrinatuaq; ardcsadhortatio audaciammihianimumq; addidir..

Itaq; ele&is e Philofophorumcxplorats fidci fentctiis, purgata introduiti-

one malignorum,qui fimulata fcicntia mentientes magorum traditioes ar*

ipfis tenebrarum rcprobatis libris.uelut ab ipfis adytis miradorum opcrati-

ones requirendasdocebant,difcuffis tenebris tres libros de magia compen-

dio breuitatis complexos recctibus his diebus compofui,& de Occulta phi-

lofophia minus infenfo titulo infcripfi, quos nunc tuo exanimi,qui harumc

rerum plcniffimam pcritiam tenes caftigados,cenfendos,indicadosq; fub-:

mitto.ut fi quid in ilhs ame fcriptum fir,quod aut in naturx contumeliam,

aut ccelitum offenfam,religionis'ue iniuriam uergere queat, condemnes er-

roremffin autem diffoluta &purgata fint impietatis fcandala, ueritatis tra#

ditionc tuearc : ficq; cum his libris noftris , atq; cum ipfa magia agerc uelis,

ne occultetur aliquidquod prodefle queat, necprobetur quod poffitno nili

nocere,quo fictandem Iibri ifti tuoexamine probati, digni fint qui aliquan

do fcclicibus aufpiciis in publicum egrediantur, nec timeant iudiciumfubi-

repoftcritatis.Vale3&hisaudacibusparcctocoeptis.

IOAMNES TRITEMIVS ABBAS DlVt«EOBI HEli

bipolisqir^idamSpanhcmcnfis.fuoHenric^Cbrnclio

Agrippx ab Ncttcfzheym,falutcm&charitatem.

PVStuCornanmmeAgrippadcocciiItiorePhilofophiapfaE'

notatum,quodnobisexaminandumperlatarcmpra:icntiurri

obtuIifti,quanta cum uoluptate fufccpciifnus,nec Iingua morcalis unquam porcft exprimerc, ncc fcnbctis calamus rcferare;

Adinirutiuiicmaximaduciniurfupereruditionctuanonuulgari,quiS;iu-

Uenis ram lecrera pcnetras& arcana , multis etiam uiris dofliifimis abfcon-

dita.non folum pulchrc ac uerc/ed ctiam proprie& ornate profcrre in luce

potuifti. Vnde imprimis tuae ad nos beneuolcnrij gratias agimus,& fi po*

tcrimus unquam.pro uiribus indubiranrerrefereniusgratias.tuumopus,

quod ncmo doiftiifimorum ctiam uiroru fatis laudare fufficicr, probamus:

deinde ut ftudio pcrgas in altiora,quo ccepifti, nec finas tam excellcntes m-genii tui uires otio tcpefcerc,tcqua poffimus inftalitia moncmus , pctimus

& rogamus, quatenus& tuo te laborc ad meliora fcmpcr cxcrcites ,& lumcrt

ueradapientiaequomaxime&diuinitusilIuftraris,ctiamignorantibusde-

monftres. nec te rctrahat a propofito quorumcuq; confidcratio hebulonu,

dequibus ueredidtumeft : Boslaffusfortitcrfigitpcdcm . Ctimnemo,fa*

pientum iudicio , ucraciterdo&us eiTe queat,qui in unius duntaxat facuha-

tisrudimcnta iurauit. Te autem dminitas ingcnio donauit &amplo,& fub-

limi :non ergo boues imiteris, fed uolucres: nec circa particularia arbitreris

tibi effe morandum:fcd uniuerfalibus confidenter intendito animum , tan-

toenimquifq;dodiorefrcputatur,quantoignoratpauciora.Ingeniumue-

ro ruum adomnia pleniteraptumnon paucis ncc infimis,fedmultis& ftib'-

J imioribus eft rationabiliter occupandu.Vnum hoc tamc tcmoncmus cu

ftodire preceptu.ut uulgaria uulgaribus,altiora uero &arcana altioribus at

que fecretis tantum comuniccs amicis.Da fcenum boui,faccaru pfitaco tan

rum.intelligc mentcm, ne boum calcibus.ut plerifq; contigit fubiiciaris.Vale fcelix amice,& fi quid penes nos cft quod tibi conducere queat,iubc& fa-

&um finc mora intelliges ,& uires ut noftra dietim fumat amicitia , faepius

ad nos fcribe,& tuarum aliquid lucubrationum mittitoinftanter oramus.

Itcrum ualc.Exnoftro coenobio Pcapolitano. Vlll.dic Aprilis,Anno

M. D, X,

f> RE#ERENDISSI ^MO IN CHRISTO PATRI,AC PRINCIPI ILLVSTRIS

fimo Hermanno e comitibus wyde,D ei gratia fanctae Colonien

fis ecclefiae Archiepifcopo , facri Romani Imperii Principi

Eleflori , & per Italiam Archicancellario , weftpha-

liaE& Angariae Duci &c . Sacrofanelas Romanae

ecclefiae Legato nato ,&in pontificali-

busV icario generali,Hericus Cornclius Agrippa ab Nettefz-

heym. S. D.

I

A EST ILLVSTRIS FAMAE TVAE C£lebritas reucrcdiflime&illuftriflime Princeps,

eauirtutum tua^ magnitudo & doftrinae fplen

dor, &frequensoptimarum literarumexerci-

tiu,& cu folida prudctia grauis oratio,& elegas

diccdipromptitudo ,multa^ rerum cognitio,

conftans religio , ac mores laudatiffimi , quibus

fupracommunc alio^cofuetudinc prxditus es:

taceo prifcas eminentis nobilitatis imagines,ac

diuitiarum cum antiquarum tum nouarum thcfauros, amplitudinem do-

minii,facrarumq; dignitatum mitras,quorum etiam preftantia anteftas cu

corporisdecentiformaacrobore, Quae licetomniamaxima fint.egotetn

hisomnibuslonge maiorem exiftimo heroicisillis& fuperilluftribustuis

uirtutibus,quibus fane effecifti,utquanto quifq;doftior eft,acuirtutum

amantior,tanto magisbeneuolentiaetuaefefe cupiat infinuari,unde&ipfc

ctiamillud dccustuum petendum mihi coftitui, fedParthoru more,hoc in-

quameft,nonfinemunere. Quemequidem falutandi Principismorem a

prifcorum ufque feculis in haec noftra tempora deriuatum,& adufq; huc ob

ieruatu uidcmus . Cumq; uidercm alios quofq; uiros egregie doftos, doftri

naru fuaru pulchris magnisq; munerib* teomarc,ne folus ego uelutcultus

& uenerationis tuae defcrtor,ad tuam amplitudinem uacuis manibus appli

careaufim : cogitabundusac circunfpiciensin ccllamcalibraria,quomu-

ncre tetam infignem Principem condohare poffem,en inter recondita of-

ferebant fefc fubito libri de OccultaPhilofophia , fiue de M agia,quos iuue*

nis admodum fcribcre aggreflus,&iam multis annis uelut oblitus intermife

ra.mox tue amplitudinis ucneratione ad illos confummandos , uelut ad uo

ta reddenda properaui . Sanequodperfuadercm mihi, nihilme tibi gratius

darc pofle,quam antiquiffimae abftrufifiimaeq; doctrinaenouum opus,opus

inquam curiofaeiuuemutis noftrsc, fed antiquitatis doflrinam,aufim dicc-

I P I S T O L A.

re | nullishaffenus reftitucre tcntatam.Attamen non in fcc titi adfcritu-

turhrcnoftra quod te digna fint : fcd ut patcfaciant mihi aditum ad bcne-

uolentiam tuam.Quxfo itacf.fi non eft improbum, habeant apud tc quan

dam cxcufationcm.Omnia tibi uota pr*raturus,fi harc iuucnrut.s mc* ftu

dia tuz amplitudinis aufpicio in notitiam ucniant,ac fugata inuidia pcrcn-

nitatis mre illorum rcmancat mcmoria nobisad fruflum bonc coicicntic,

cumplurain illis ctiam feniori mihi uifafinr cumutihffima,tumcognitu

necefl"aria.Habes itaq; opusnon tam iuucntutis.q ctiam prafentis ?ta

tis noftra.multa fiquidem iuucnilis opcris crrata caftigaui.multa

complunbus locis interfulfi, multis capitibus adauxi,que_ ex

ipfaorationis inaequalitatefacile deprchendi poflunt,

atq; ficcognofces me omncm artatem meam

tuis obfequiis foredcuotum . Vale,

fcelicis Colonia: fcelicifli-

mus Princeps.

Ex Mechlinia.

Anno. M. D. XXXI.Mcnfclanuario.

^CAPITVLORVM OMNIVM QJAE IN HOC

OPERE CONTINENTVR, ELENCHVS.

H

PRIMI LIIRI ELENCHVS: J7

VOMODO A" TRIPLI- J9cimundoMagiuirrutcscolli-

3ogac.tribus his hbris monftra-bitur folio i. ji

Quid fit Magia.que eius partes,&qualeoporteateiTeMa jjgiacprofeiTorem codem

Dequaeuorelemenci9,ereorundemqualicaci »bus irin feinu icem pcrmixcionibus }Deeriplicielemenroijtrarione confiderada 4 >4Demirabilibusignis.acrerratnacuris f

Deadmirandisaquac.eracrisatqueueforumnacuris s JsDegeneribuscopofirorum.quomodoreha.

beancadelemenea, atqjquidelementisipfisco jsueniat cum aninia.tr fenfibus,«r moribus 10Quomodo cjemeta fuutin ccelis, in ftellis, in 37

demonibus,in angelis.in ipfo deniqj deo 1 j

De uircucibus rerum nacuralium ab elemen-tisproximedependentibus

1, !31 Deuireutibusrerumoccultis

14.

Quomodo uirtutes occultae infunduntur re-

rumfpeciebusabideis.perrarionesanime mii 50di.ftellariiqt radiositr quae res hac uirtute ma-gisabundant

, f

Quomododiuerfisindiuiduis.etiaeiufdeTpe 40ciei.diuerf* uirtutes influuntur ,e

Vndeproueniatuirtutesrcrumocculrj.eode 41De fpiritu miidiquis P.t,& quod fit uinculum 4»

occultarumuirtucumi6

Quomododebemusinueftigare^experiri 4*uirturesreru.peruiaTumpta afimilitudine 10 44Qualirer diuerfarum uircutum operationes

fransfundanturabunareinaliam.erfibimu. 4 t

tuocommunicancur 2 |

Qualiterperlirem ^ramicicia.uirtutes rerii 4Sinueftigandat.er experiunda: func jiDeinimiciciaruminclinaeionibus 11 47Quomodoinueftigandaetircxperiundcfunt 4s

rerumuiritutes.quaeillisa tota fpecie infunt,

aut patciculari ipfius indiuidui dono alicui rei 4,iuneagnacx 2?Qiiod uircuees naeurales quibufdam infunt

perrocamfuafubftancia.quibufdaucroincer. jotisfuisparticulisautmembris js 51

De uirrutibus rerutn quae infunt ipfis in ultatantum.Cr quj remanenc in illis eciam poft in- 5»terittim eodemQuomodoresinferioresfubruntcorporibus

cceleftibus,0'quomodohumanu.corpus>ipfa'

quc hominum exercitia& mores, ftellis atquefignisdiftribuuntur

js !t

Quomodocognofcendum.quibusftellisres 54riaturalesfubfunt.atqjquxresfuntfolares 19Quxresfubfintlunat }i ffQuxfubfuntSaturno nQujrfuntlouialia „

QuatrefrruntMartcm 14Quse fint Venerea codemQuarfcquuncurMercurium

3SQuod cocus fublunarismundus,cjrquaEJn

eofunr.planccisdiftribuirur eodemQualicerprouinciat.&regnaplanetisdiftri

buunturts

Quae fubfunt fignis, ac ftellis fixis, earumqsimaginibu» codem

De fignaculis «r characTeribus rerum nacu-ralium i9Quomodo per res naturales eartimtrj uirtu

tes.polTumusallicereeraecrahcrcinfluxusat-

que mrtutes corporum coeleftium 40Dccommjxtionibus rerum riatutalium ad

inuicem earumqt uttlicace 41De unionererum commixcarum,arqiincro

dutSione nobilioris format uicxqjfenfibilis 4 j

Quomodo cei cis quibufdam pracparamen-tis nacuralibusoc artificialibus.cceleftia quae-dam& uicalia dona defuper crahimus 4»Quomodo dona.non folum cccleltia & uica

lia.uerumeciam ineetlccSualiaquaedam Crdi-uinadefuperfufciperepoffumus 44

Qubd cercis quibufda mundi maeerfjs mundananumina ,& horum numinum miniftro»daemonesallicerepoiTumtis +J

De Iigationibus cuiufmodi funt , ©• quibuamodis foleant fieri eodem

De ueneficfjs.earundemcttporentia 4«Dequorundam ucneficiorum admirandn

uirtutibus 47De fiifficibus.cSreagtrarione tr poteneia 49Compoficio quorundamfurTituumplane-.

tisaccommodatorum!t

Decollyrijs.uncTionibus.philrris.eorumcpuirtutibtis

j^De alligationibus ,& fufpenfionibu» phy (I

Deannulise-eorumcompofitionibus 55De locorum uirtutibus.er qux loca cuique

ftellarum correfpondene eodemDe lumine& coloribus , de lychnis& lam-

padibus, & qui colores, cjbus ftellis , domibusCrelemenrisdiftribuancur

,7De Fafcinaeione.acquc eius arcificio 1

1

De ccreis obreruaeionibus.admirandas uir-tutesptoduccntibus ,.

De uulcu.acgeftu.corporiscp habitudinefigura,& quae ex hisquibus ftellis refpodeant,unde phyfiognomonia , <Cr metoporcopia , <rchiromacia,diuinaeionumartificia,u,iafunda-

mencahabeant eiDe diuinatione aufpicioiji.er augurio^t s»Dediuerfis quibufdam animacibus ,o-alrj»

rebus.quainaugurijsfignificacionehabcac 64Quomodo ucrificancur aufpicia perlumen

fenftisnacui3c,acdeciusexperiuiiiicaIiquotre

guli» et

Dc aru-

ELENCHVS CDcarufpicina fu!gurii,«-fulniiniv5"quopor is

tentatrprodigiaiiiterptetandaiinc 7l ,,De Geoniatia, Hydromatia, Acromantia.Fy

roijutisquatuoielementoijtdiuinacionibiis 7 j topemorcuorumreuiuifceiicia.dclongeuador

mitionc acqucinedia 7+ 2I

Dediuinatione.quaeperfomniafic 77Defuroree:' diuinationibus, quae in uigilfa ti «

unt.demelancholicihumotispotetia, quoetiadaemones nonnunquam in humana corpora il-

liciuntur -3 lsDe formatioc hominis, de fenfibus exteris er

intimis ac mentetde triplicianime appetitu, acpaiTionibusuoluntacis So J+

DepalTionibusaninii.erearurri origine.difTe J5rentia er fpeciebus SJQuo paffiones animi mutat corpus propria is

petmutando accidetia.er mouedo fpintum sjQuopaiTioesanimiimmutatcorpui pcrmo 17

dum imitationisa" fimilitudine. Item de trasfor-matione ac translacione hominii,& quas uires isuis imaginatiua no folum in corpus , fedetiam 20inanimamobtineat 84Quomodo paffiones animi etiam operantur jo

extrafeincorpusalienum Ss ,1

QuodpalTionesanimiplurimtiiuuantabop-portunitaceccelefti: tyquamncceflarialitino- «mniopere.ipfaanimiconftantia S7 „Quoaiushuanuspoteft coiungi cii cceleftia

ais, CTincelligencrjs atqjfimulcu illismirabiles ,4quafdauirtuiesreb9 inferiorib»imprimcre ssQuo animus nofter poteft permutate er Jiga ,?

re res inferiores.ad id quod defiderac 89De fermone.acqtiiirtutibus uerborum 90Deuirtuccpropriorumnominum eodem jsDefcrmombuscomplexis.er carminibus.in-

«ancamcnrorjicB iiirtutibuseraftticTioibus 91 ,7Dc incantamentoqt mirabilipotentia 91Deuircucercriptufx, erdeimprccatioibuser js

infcripcionibus faciendis 94 ,,De prdportione, correfpodentia.reduflione 4.0

Ittetaiji ad fignacocleftia& planctas fcdm uarias 41linguascumtabellahocindicante eodem 41

IIVM IIBRI II. EIENCH

-'atqjdemirandismultisopcnbus, quaefo- 4;lismathemacicisartibusperpetrancur 99 40-

Denumeriseorundeqipotetiairuirtuce 101 47Quantas uirtutes numeri polTideatit in rebus 4jCum naturalibus tum tranfnaturalibus ioiDeunicaceereiusfcala toj 49Dedualicaceereiuifcala

|04Derriadcereiusfcala

, sDequaternarioereiusfcala ios joDc quinario cr eius fcala ,„Defenarioireiusfcala mj nDefeptenariocireiusfcala 114DeocTonarioereiusrcala 1«Denouenarioereiusfcala 114 slDedecadeereiusfcala ,lSDe undcnario «rduodenariocum duplici duo jj

denarrjfcala.Cabaliftica&Orphica ij ,+De numeris qui fupra duodenarium funt.eo-rumqj potentia er uittutibus us ».

Denumerorumnotisincettisgefticulationi 5«busconftitutia i,s (obfcruatis u9 S7

Deuarij» numerotum notis apud Romaiioj

APIT7HDenotisCtatcorum ,. 9De notis Hebrxorum& Chaldxotiim.er qui-

bufdamalijsMagorumnotis,4I

Quinumerilitctisattribuatur,attBdediuinationepercofdem ,.,

QuinumeriquibusdqsracriTunt.erquiqui-bus elcmcncis adfcripti 744

DcPJanctarummenfulis.earumCRuirtutibuserformulis.erquxillispraficianiur.diuinano-

mina.inteiligentixerdaemonia,4y

De Ceometticis figurisatque corporibus quauirtute iu magia polleant,&qux quibus elemetisconueniantatqueccelo u4 (tia ij;

DeMuficaliharmoniaciusqiuiribiisacpore-De fono atque concentu.er unde illismirabi-

litasinopcrando,!S

Ce coucnientia eorjt ctS cceleftibui.er qui co-ccncusquiqifoniffngulisftcliiSrerpondet 1,3

De humani corporisproportione er menluraharmoniaqi IS9De aie humanc copofitione er harmonia i7oDe oblcrua tionc ccelc (i iii.ui onmi opere Ma»

giconeccffaria, 7I

Quandoplanctffuntpotetiorisinfluentiei 7a

Dc obreruationc ftcllarum fixarum , carum'quenaturis eodemDe Soleer Luna.eorjtcn magicis ratioibus 174ne xx vii i.manfionibus Lune earundcm'que

uiribuslr ,

De ticro cccleftiii motu in octaua Tphara ob-Teruando.ac de ratione horaut planeianaijt i7«Quomodotcs quatccartincialcs utimagines

erfigillalimiliaqi.uirtutemaliquamfortianrur

a corporibus coeleftibus eccVinDe imaginibus Zodaici, quas infirulpta a' fui»

ftellis concipiant uirtuces,70

De imaglnibus facieijt earjtqtuirtutibut , atqjdehisqusextrazodiaciiruntimaginibua ,soDeimaginibusSatutni

ISJDcimaginibuslouit

|S+De hnaginibu s Mattis eodemDcimaginibusSoli» codemDeimaginibusVcneria

li;

DeimaginibusMercurii eodemDeimaginibusLunse eodcm (nx iss

DeimaginibuscapitisercaudaedraconisLu-De imaginibus Hafionum Ltinx eodemDermaginibusircllaRt fixarjtbeheniaij! is»De figuris geomaticis, quje inter imagines er

characteres medie funt.Cr earunde tabula n9Deimaginibus.quatumfiguracftnoadfimt

litudinemalkuius figui x coclcftis/ed ad limili-

tudineilliusqjdefideratanimusopcratis 191

peobfetuatioibusqiiibtirdaccclcftib^erpra-

«Sica quarundameiurdcm imaginum eodcmDecharacreribusquiadcceleituinorniaimi-

tationemqifabricatirunt.erqmodocxgeomJticisfigutisdeduciiturcumcofundetabula 194

Decharactcribus quiarebusipffsfimil ludi-

nequadamabftrahuntur 19S (cia 199Quod nulla diuinaiio fine aftrologia fit pcrle

perortc.erqri.acundcillidiuinaiionisuiitus

cotingat 199 (tatii & philofoplioij; 100DcaTamiidierccelertiii,iuxtatraditi6i.spoc»

Idemconfirmaturracione ,01Quod anima mundi ac cceleltes aiac finr rano

nales.ac mcntcm particifantcs diuinam >sa

Deno-

p mmmmE L E N C H V $ C

De noruinibiTS animarum cceIeftium,eoi un-

ckn q, cn.iijoinhuiicinferiorcmmundumui 23

dt lice c homiuem ioj

De '«ptc mundigubernatonbus planetis.eo- 29

rundemiy uarrjs noromibus,magicis fermoui- jo

bus deferuienttbus 304CModhumanximprecationesnaturaliterim 31

primuc fuas uires in res exteriorcs Et quomodoanimus humanus per fingulos dcpendctiarum 12

gradus afcedic in mundu intelligibile, fitep fimi'

lisrpiritibus6^intclligenrr)sfublimioribus jog it

CAPITVH HBJtl III. ELEHCHVJ.

DE neceiTitate^uiriutet^utilitatcReligtO' $4.

nis iii (religionefunt eoaem »s

De filentio «r occultatione eoip,que fccreta in iS

Qiise dignificatio requtrai,u t g$ euadat in ue 37

rum Magum.tr mirandoK; opcratorem iir

De duobus ceremonialis Magie adminiculis, 78

religione «^fuperftitione zij

JDc tribuiducibusreligfonis.quinosadueri- t$

tatis fcmitam pcrducunt 217

Quo hisducibus ata humana fcadit in nacuta

diuiuj.efficiturcprniraculoruroerreclnx aiS 4-9

NecciTaria ee Hago ueri dei cognitione.^r gdde deo ueceres fenferiic «agi acqj philofophi 219

Quiddediuuiatrinirateueteresfenienntpht' 41

lofophi 23J (orthodoxa fidcs 221 42Quse fic uera de deo& fan<5tii1ima Trinitate

De cmanatioibus diuinis quas Hebrari Nume 4?

raciones.alrj attributa,Gentiles,deos& numinan6cupabanc:dec|idecc5ephiroth,acdecemfa- 44crarllTimis dei nomimbustllis prsftdecibus, eo-

rundcmqtinterpretatione 224 4$rediuinis nominibus^eor^nden cp pctcnna 4$

Cruirtuce 127 4*De influxu diuinorum nominum per fingula 48

mediainhaecinferiora m (fluxu 234 49De mebris dei , & de eor^ in noftra mebra in- j o

De drjs gentiu,Cr aniniis caleftificorpoi?r,ix:

gbus numinibus,quxloca olim iacra fuerucijy

QuiddcanimabusCttleftibuanoftnfentiunt 51

Theologi 2?3 5»

De intell gentfjsV dcmonibus.ac criplici illo

rumgenere > eorumc£Cognomcntisuaiijs,dt.q? 5$

tnfernis&fubcerraneisdacmonibus 219

DccifdeiuxcaTheoIogoi$tjcncencias 242 $4De ordintbus malorum demonum,eorundc' ?;

qoe cafu Cr naturis uartjs 24*De corporibus dacmonum 24(7 *s

De infcftationc malotu dacmonur»,©' cuft o 57

dtanobisadhibirabonorumdaemonum 243De obfequendopropriogenio, eius>q;natura $8

indagatida 1*0 59

TripIicemuniufcuiufcghominiscuftodeeiTe,

erdquibusfinguliproccdant 2-2 60De lingua angclorum , eorumq; aim inter fe

tum nobifcum collocutionibus ijj ui

Denominibusfpirituu.eorumc^uariaimpo-fitione,dcipfpiritibusquipratfuntiUHis,f!gnJS, czcardinibuscoslijCrelemenria 25:4 6$Quo Hebraeo» mecubales facra angeloi? no

minae'facrisfcripturiseliciar,atq?defcptuagin'

taduobusangelisquifertitnomedei^ciftabulis €4.

ziruph^cetnutationftlitciafjtCrnumercfjt^^

Demueniedisnominibusfpiricuumcjrgenio 6$tvm a difpofitione corporum ccelcftiu 16GCcartccakulatorianofninuciufmodicxtra.-

A P I T V M.dictoneCabalirtarum aSf

Quomodononnungfpirituumnofnina acci

piuncur a rebus ipfis qu ibus pr^ficiuncur 271

Decharactenbu-.crfigillislpir.cuum 27»

Alius chara&erizadi inodus, a Cabaliftis tra

dicus *rt

Adhucaliuscharaclerumodus,atciidcfign«

culis fpirituu cj fola reuelsci5e rcccpca func 17«

Quomodo alliciant anobis boni demoncs,cr

qmodo mali dxmoncs a nobis conuincacur 27S

Deuincultsfpiricuu,eorumq;adiuracionibui

&• cxterminijs 2S*

Dc ordine animaftico at q? heroibus 28!

Dedrjsmortalibusacqrcerrenis • 38«

De hoic qmodo creacus ad imaginc dei 284

De anima huinana, & per quar media iunga-

turcorpori i$9

Quediuinadonahomodefuperafmgulisccelorum£rincelligenuai}2ordin:busacctpiat jya

Qnomodo (uperni influxuscum fmt natura

bon 1 ,m iftis infenoribus deprauancur,C nialo-

rum caufatcfficiantur 29»

Quod unicuique homini impreffus cft cha-

ra<5terdiuin»cuiusuigore poteft pertingeread

operandummirabilia 29«

Qutd de hoic poft morte,opiniones uarisc294

QyibusratiombusMagi&Necrcmatesmortuoi^animasfuocartfe 1

olUiutil atit. 104

De humanx animepoteftatc^in mence^racio

neiTidoIo >o£

De gradibus anfmarum , earundem interi-

tuautimmortalitate 109

Deuaricinio&fururc ?io

DeprimafpeciefurorisaMufTs 311

De fccunda fpecie aDiony fio ?i t

De tertta fpcc.e furorn,ab Apolline 714

De quarta fpecie furoris a Vencre 31S

De raptuC extafi,& uaticinns queijs q morbo com:[ialiCrryncoficorripiuuir,C?-qua; »gonizantibuscontingunc codem

Defomnioprophetico jis

Defoitibus&-notaminibuscertamoracuIc8e

uim pofftdentibus 329

Quomodo fe difponerc debeat uoles fufctpc-

recracula jis

De munditia& qucmodo cbfernancTa mDc alitineria 3c ieiuniis, SC caftitate.folitudi

ne, 3c animi tianquillitare a 1 q; afcenfu n$De pcenttentia & eleemofyna j2rDc his que extrinfecu s adminifttata ad expia

tioncm conducunt gx9De adoratiombus 6V uotis J19De facnficrjsgr obla tionibus.corumcjjgene'

ribustrmodis utQuasimprecacioncs&ricusueteresadhiberc

fole bancfatrificqsCr obtationibus 114 ,

Quomodohatctumaddeumtumadinfcriora numina exhibendafunt »«

DecofccracionibusCrearuroratione n<$

Quxdicamur facra,qux confcciata-erquo'

modo harc fe habeantinter nosatquedtuos ,ac

de facris temportbus ?j$

Dercligiofisquibufdaobfauaiioibus^ceremo

nijsejrntib9 fufTituu,unc!tionil&-fimiHii 341

Operis tonus conclufio J45

CAFITVM IISRORVM flHISMobi*

m

^NOBILIS VI<*£RI HENRICI GORNELII AGRIPPAS

Equitis Aurati4& Utriufq; IUris Doftoris , Sacrae

CefareaeM aieftatis a Confilid& archiuis in

diciari$Dc Occulta Philofophia,fiuc

deMagiaLibntrcs.

Quomodo a triplici fhundd M agi uirtutes colliganr,in tribus

hislibrismonftrabitur. Caput I.

VM TRIPLEXSIT MVNDV^elementalis jCaleftis &intelleclualis, &quifqj

inferiorafuperioriregaturjacfuarum uiriu fu-

fcipiatirifluxurii, ita Ut ipfe archetypus&fum-rri us dpifex, per drigelds

icoelds,ftellas,elemen.'

ta,animalia, plantas,metalla,lapides fuaeomnipotentiae uirtutcs exinde in nos trarisfundat,iri

quorum mihifteriumhxc omnia corididit atcp

creauit: nori irrationabile putant Magi.nos per

cofdcm gradus ,per firigulos rhudoSj ad eundem ipfum archetypummundum,omnium opificem,&primamcaufarh,aqua fuht omnia,&prdceduc

omnia, pofTe cohfcehdere : &non folum his uiribus.quac in rebus hobilio»

ribuspr2eexiftunr,fruipoflc;fed aliaspraeterea houas defuperpofleattra-

herc. Hirtcelementalis muridiuircs,uariis rerurririaturaljum mixtionibus

amediciria,&riaturdliphilofophiaueriantur:deiridccccleftis,muridiradiis

&influxibiiSj iuxta aftrologorum regulas,&mathematicorum difciplims,

ccelcftes uirtutes illis cdnrie<ftunt:porro haec orhnia ihrclligctiarum diucr-

farumpdtcftatibuspcr rchgionumfacrasccrcmonias corroborantatque

confirmant. Hdrum omniurhordihcm& proceflum.tribus his librisnuc

iradere coriabor : quorum primus contiheat M agiam naturalem, altcr ccc-

Ieftcm, tcrtius ceremonialem. S edhefcio an plahe uenia dignum fir.rrichd

minem irigenii ac literaturae mihoris ,tam difficile, tam ardUumjam intri

catum negotium, ih ipfa rilea adolcfceritia tarh libere aggreflum cfleiquarri

ob rcm quaecuriq; hic a mc diita funr,& infcrius dicenturjus nolo quenqua

plus aflentiri,rieq; ipfe egd plris aflentiof,riifiquatenus ab ccclcfia catholi*

ca,fidcliumq; ccetu nori fucririt reprobatd.

Quicl fit M agia,quae eius partes,&qualcm oporteat

cfleMagiaeprofcfloirurri. Caput II.

Agica facultas poteftatis plurimae copos, altifllmis plcnamy*

fteriis,profuridiflimam rcrum fecreriflimarum contcmplarid

ncm,haturani,p'otehtiam,qualitatcm,fubftanriam,&uirtutci

| totiuscj; naturae cdgnitioriemcomple£Utur:&quomoddres

II, DE OCCVLTA PHI LOSOPHIii,

intcr fe diffcrunt, ikquomodo conueniuntnos inftruitihinc mirabiles effe

ctus fuos producens, uniendo uirtutes rerum per applicationem earum ad

inuicem,& ad fua paffa congruentia inferiora, fuperiorum dotibus ac uir-

rutibus paflim copulans atqjmaritans. Hxc perfetfiflima fummaq; fcien'

tia,hzc altior fanctiorq; philofophia, haec deniq; totius nobiliflimx philo-

fophixabfolutaconfummario . Namcumomnisphilofophia regulatiua

diuifa fit in phyficam,mathemarica& theologiam:phyfica docet naturam

corum, qux funt in mundo,illorumq; caufas,cffec"rus,tempora,loca,mo-

dos,eucntus,integritates& partes inueftigat atq; rimatur:

Quotiunt,quaererurnfpecieselcmentauocanrur,

Quid calor efficiat.quid terra,quid humidus acr,

Quidgencrcntiunde&magni primordia cceli,

Vndemarisfluxus,uariis'uecoIoribuSlris.

Reddere quid faciat clamofa tonitrua nubes:

Vnde ucl aerherea fulmen iaculetur ab aula.

Qux fecrera faccs noftu,qux caufa cometas

Proferat,&tumidas qux cxca potentia terras

Concutiat,qux funt auri,qux feminafcrri,

Totaq;naturx uis ingcniofa latentis.

Hxcomnianaturarum fpcculatrixphyfica conpleftitur , &qu* canitVer

Vndehominum genus,&pecudum.fimulimbcr,& ignes, (gilius:

Vndetremor tcrris,qua ui maria alta tumefcant

O biicibus ruptis,ruriusq; in feipfarefidant.

Herbarum iures,animos,irasq; ferarum,

Omnegcnus fruricurn.Iapidum quoqj.reptiliumcj;.

Mathematica uero docet nos planam,& in tres porrcftam dimefiones na

turam cognofccre.motumq; ac ccelcftium progrcflus fufpicerc.

Aureaquo ccleri rapiantur fideramotu,

Ojud cahgantemmodo cogathebefcerclunam,

Pefc&usqjpatidimiflbluminefolcm. EtquxcanitVcrgilius:

Quo circa certis dimenfum partibusorbcm

Perduodenaregatmundi folaureusaftra:

Oftendit cceliq; uias,& fidcramonftrat,

Defeflus folis uarios,Iunxq; laborcs,

Ar6turum,pleiadascj^hyadas,geminosq;trionej.

Quid tantum oceano properent fe tingerc foles

H ybcrni.uelqux tardismoranoftibus obftct.

Quxomnia peripfammathematicam dignofcuntur:

Hinc tempeftates dubio prxdifcere ccelo

Poflumus.hinc meflisq;diem,tempus q; ferend i,

Etquandoinfidumrcmisimpellercmarmor

LIBER PRIMVS. mC onueniat,quando armatas dcducerc ciafTcs

~

Aut tempeftiuam ih fyluis euertcre pinum. /***

Theologia autem quid deus,ipfa docet,quid mens,quid intelligentia, quicjangelus,quid deniq; daemon,quid anima.quid religio,que facra inftitura ri

rus,phana,obferuationes facraq; myfteria.-inftruir quoq; de fidc, de miraciiIis,de uirtute uerborum & figurarum,dc arcanis operationibus & myftcriisfignaolloru.&quodait Apuleius,docetnos rite fcirearq; callere leges cere

monia^fasfacro^atqjiusrcligionu.Sediamerecolliga.Hasrresimperio

fiflimas facultates Magia ipfa compleftitur ,wiitatq;aftuat:merito ergoab antiquisfumma fancliflimaq; fcientia habita eft. Haecgrauiflimis auro-rib\lariflimisq;fcriptoribUsreperi£ilIuftrata:interquosprfcipUe2amoi

xis,&zoroaftereffulferuntadeo,utinuentoreshuiusfcictiaeapluribuscre

ditifint. Horumueftigiafecuti Abbaris Hyperboreus,Charmondas,Da-migeron, E udoxus,Hermippus:& clariores alii extirerut antiftites,ut Trif-

megiftusMercurius,Porphyrius,IabIichus,Plotinus,ProcIus,Dardanus',

OrpheusThreicius,Gog Graecus,GermaBabylonicus,Apollonius Tya-neus,Ofthanes etia egrcgic fcripfit in hac arteicuius libros e fepulchro eru-cos Abderites Democritus fuis comctafiis illuftrauit.Preterea ad hanc artc

Pythagoras,Empcdocles,Democritus,Plato&pluresnobiliflimiphilofo

pho^difcendanauigarutihacreuerfifummafanftitatepraedicauerunhac

in arcanis habuerut.Quin & Pythagoram Platonemq; ob eam difcenda copertumhabemus,MemphiticosUatesacceflifle,&penetotaSyriam,Aeg/

ptu,Iuda:a,& Chaldioru fcholas pcragrafle,he fanttiflima cosMagixmdnurrtenta laterenr,diuinisq; rebus imbuercrur. Quicunq; igiturnuc in hacfacultate ftudcre affe<ffat,finoh fuerit eruditus in Phyfica,in qua declaran-tw^ualitates*erum,& in qUa apcriutur proprietates occ-ulre- cuiuflibet en-tis,& fi honfuerit opifexmathcmaticx^Tnafpeftibus& figuris ftellarufn,'

exquibus cuiuslibet rei fublimis uirtus& proprietas dependct: & finon fucrit docius in theologia,ubi manifeftantur fubftantiae immateriales,quce difpenfant& adminiftrant omnia,non poterit ihtelligere Magiae rationabi-litatcm.-nullum enim opus ab ipfa magia perfeclum extat, hec cft aliquoct

opus Ucre magicum,quod4jattwsfa€Ukatonon complcftatur.

Dcquatuor elementis,&eorundem qualitatibus,& in feihuicem

permixtiohibus. Caput 111,

|Vatuor funt elemcta& primaria fundatncta feru omniu cofporaliu,ignis,terra,aqua,acf:ex gbus omnia elementata in iftis ifi

i ferioribus copohunfcno p fnodii coacerUatiois,fed fecudu traf*

£g:_S—

5

lrnutati0he& Uniohc:rurfusq; cu corfupunf in elefncta refoluu

tur.Nullumautfcnfibilium elementorupurueft,fedfecUhdu fnagis&miftus pcrmixra funt,& in feinuicem tranfmutabiliajquefnadmodu rcrra lure

fccnsrdiflblutacijjfit aquaiatq; illa ingroflata dehfarac^fit terra/per calorefil

a ii

IH, DE OCCVLTA PHILOSOPHIfl,

autem euaporatatranfit in acrem,& ille fupercalefcens in ignem : & hicex-

tinftus reuertitur in acrcm,infrigidatus autcm cx fuperaduftione, fii terra

aut lapis.aut fulphur, ficut hoc ex fulmine manifcftum eft. Plato aut een-

fet terra omnino intranfmutabilc eflc, cactera aut elementa& in hanc,& in

feinuicc trafmutari. Diuiditur iraq; tcrra a fubtilionbus no trafmutata.fed

foluta aut permixta in illa,qua: illam difibluunt, rurfusq; in feipfam rcmi-

grans. Vnuquodq; auc elementorii duas fpecificas qualitates habet.quarii

priorc fibipropria retinet.in altora tanq media con iren it cum fequemi. Eft

enim ignis calidus & ficcus.tcrra ficca& frigida.aqua frigida &humida,acr

humidus& calidus.Atq; hocmodo fecundu duas qualitates contrarias ele--

menra fibi contraria funt , ut ignis aquae.&terra acri. Adhuc fecudum aliu

modu elcmenta fibiopponutunNa quxda grauia funt,ut terra& aqua:& a-

lia lcuia,ut acr ignis.quamobrcm priora paffiua,pofteriora uero adtiuaSto

icinuncuparunt.ProindeadhucPlatofecundum aliummodil diftingucs,

tres unicuiq; afllgnat qualitates:igni uidelicet acuitatc,raritatc & motu :ter-

tx aut obtufitatc.denfitatc& quietc. E t fecundum has qualitates contraria

funt elementa ignis,& terra. Reliqua aut elementa ab ilhs qualitates mutu-

ant,ita ut aer duas accipiat qlitates ignis.raritatem& motum,atq;unam tcr

r?,uidehcetobtufitatem.Gontraaquaduasquidemterra;,obfcuritatem8<

dcfitatc:& una ignis.uidelicet motu.Sed ignis aere duplo rarior,triplomo-

bilior,quadruplo acutior : A er autc duplo acutior aqua.triplo rarior,qua-

druplo mobilior.Proinde aqua duplo acutior terra,triplo rarior,quadru-

plo mobilior. Quemadmodum itaq; fehabet ignisad aere,fic aer adaqua»

&aqua ad terram.rurfusq;,fiicut terra ad aquam.ficilla ad aerem.atq; hic ad

ignem. Atq; harc cft radix& fundamcntum omnium corporum, naturay,

Uirtutum&operum mirabilium:& qui has clementorum qualitatcs ,&eo-

rundem mixtiones cognouerit , facile perficiet opera miranda atq; ftupen-

da,eritq; confummatus inM agia naturali.

Detripliciclementorumrationeconfideranda. Cap. IIII.

Vatuor itaq; quae diximus funt clcmcta.fine quoru notitia per

feiftanullumin Magiaproducerepoffumus effeftum. Sunt

j

autem fingula triplicia,ut fic quaternarius compleat duodena

Irium:&perfeptenarium indenariumprogrediens,adfupre»

mamunitatcm.undcomnisuirtus & mirabilisoperatiodependct,fiatpro

greflus. Primoigitur ordineelemcnta purafunr,quaenec componuntur,

ncc mutuantur.nec patiuntur commixtioncm,fcd incorruptibilia funt,&non a quibus,fed per qus omniumnaturalium rerum uirrutes producun*

tur in effeclum. Virtutes illorum a nullo explicari poflunt : quia in omnia

pofluntomnia.Hsecquiignorat.adnullamirabiliumcffeftuuopcrationc

perringere poteft.Secundi ordinis elemcta copofita funt multiplicia,& ua-

tia,& impura^cducibiliatamcpcr artc adpura fimplicitatem; quibus tunc

LIBER PRIMVS. V.

ad fuam fimplicitatc reuerfis,uirtus eft fuper omnia complementum dans

omnium operarionumoccultaru & operationum naturae : Sihxc funt fun-

damentum totius Magiae natur-alk-» Tertii ordinis elementa haec primo &per fe non funt elementa, fed decompofita,uaria,multiplicia& inter fcinui

cempermutabilia:ipfafuntinfallibiIemedium,ideoq;Uocanturmediana-

tura, fiuc anima mediae naturat; paucifTimi fuht qui illorum profundamy-

ftcria intelligant. In ipfis per certos numeros,gradus & ordines crt confum

matio omnis effcclus lh qUacuq; rc naturali,ccelcrti & fuperccelefti. miran

dafunt.&plertamyfteriisquaeoperaripoiTuntirt Magiatam naturaliqdi

uina: per ipfa enim omniu rerum ligationes etiam folutiones& tranlmuta

tiones,& futurorum cognitio & praedictio,etiam malorum daemonUm ex-

terminatid & bono^ fpirituum conciliatio ab illis defcendit.Sihe his igitur

rriphcibus elcmctis eorundemq; cogrtitione , hemo confidat fe in occultis

M agiae& rtaturae fciehtiis quicqua pofTe operari.Qyicunq; autc hacc in llla,

impura in pura, multiplicia in fimplicia reducere nouerit.eorundemq; na-

turam,uirtutem, poteftatcm in nUmero, gradibus & ordine, fine diuilionc

fubftantiae difcernere fciuerit:is facile obtinebit omrtiu haturalium rerum*

& cceleftium fccretorum fcientiarti & operationem perfectarrii

Dc mirabilibus ignis,ac teme rtaturis. Captit. V;

jD omnium mirabilium operarionem,ait Hermes,duo fuffici-

Iunt,ignis&terra:haeceftpatiens,iHeagens.Ignis,ut aitDiony

i fius,in omnibus&per omniaclare ucnit,&rcmouetur,omni-

| bus Iucidus eft, fimul & occultus incognitusq;: ipfe quado per

leipium eft,non accedente materia in qua propriam martifeftet acTionem^

immenfus eft& inuifibilis, per feipfum potens ad actionem propriam,mo

bilis , tradens feipfurri omnibus quodam modo proximantibus, rcnouati-

uus,naturae cuftodia,illuminatiuUs,circumUelatis fplehdoribus incompre

henfus,clarus,difcretus,refiliens,furfumferens,acutemcans,excclfus,non

receptus contumelia mihorationis, fempermotus mouens,alterumcom-prehcndens,incoprehcnfus,nort indigus alterius,Iatentcr crefcens a feipfo,

& ad fufceptas materias manifeftas fuimet maghitudinc,ac~tiuus, potcns,fi

mul omnibus praefcns inuifibiliter, neglecTuS effe non patitur,ad cerra au-

tem ficut quaedam uindifta generaliter & proprie iubito ireducens in ratio

hem jincomprehenfibilis ,impalpabilis,nonminutus,in omnibus ditiffi-

mus fuimet traditionibuS.Immenfa & improba rerum naturae portio ignis

cft,utaitPlinius ,&inquodubiumfitpluraabfumar,anpariat. Ignis ipfe

unus eft &pcr omnia penctras,ut aiunt Pythagorici, fedm ccelo dilatatus,

colluftrans,ininfcrnouerocOarftatus,tenebrofus,&crucians:inmedirul-

lio dc utroq; participans. Ignis itaq; ih fe Unus,in recipientc multiplcx,& in

diucrfis diuerfa nota diftributus , ut apud Ciceronem teftatur Cleanthcs.

Eft itaque ignis hic aducntitiusquo utimur:eft in lapidibus, qui icTu chaly*

a ui

VI. DE OCCVLTA PHI LOSOPHIA,

bis excutituneft in terra,qu<r ex refbflione fumar:eft in aquis, qui fontes&puteoscalefacit:cftmprofuiiciomar;,quoduentisagitatfitepcfcit:eftinac

re,quc fxpe feruefcerc uidcmus:& animalia quacq;& uiuctia omnia,& uege-

tantiacalorenutriutur:&omncquoduiuit,proprerinclufumigncmuiuir<.

Supcrni ignis propria funt calor omnia fcecundans,& lux omnibus uitl tri

bucs.Inferniignispropriafuntardoromniaconfumcs,&obfcuritascufta

ftcrilitate coplens. Fugat itaq; cceleftis &lucidus ignis tenebrofos datmo-

ncs.fugat& hic nofter ligneus eofdem,quatcnus habet fimulachru & uchi-

culu lucis illius fupcrioris. Quin & illius,qui ait,E go fum lux mudi,qui ue-

rusigniseft,paterIuminu,aquoomnedatu optimu ucnit/plendorc ignis

fui emittens,& communicans primo foli,& caeteris cceleftibus corponbus,

&perharctanqua permedia inftrumctailluinhuncigncnoftruminflucs.

Sicut crgo tenebrarum dacmoncs in tenebris ipfis robuftiores funt:fic boni

dxmones,qui funt angeli lucis,incrementa fufcipiunr a luce,non folum di-

uina,folari,& ccelefti.fed etiam eius qui apud nos eft ignis. Hinc primi rcli*

gionum &ceremoniaru fapientiflimi inftitutores orationcs& fpalmodias,

& facra quaeq; nonifi accenfis luminibus ficnda decrcuerunt.Hinc illudPy

thagorae fymbolum:Ne loquaris de deo abfq; luminc.iufferuntq; ad fugan

dos malos dxmones,apud cadauera mortuorum lumina accendi,& ignes,

nec illa amoueri.quoufq; perfeftis facro ritu expiationibus terra condatur:

ipfeq; omnipotens in ueteri lege cxquirebar omnia fua facrificia igne offer-

ri,arq;utinaltari femperignis arderet,qucmetiamapudRomanos VeftaE

facerdotesperpetuumferuabantcuftodiebantq^Omniumautcmelemcn-

rorum bafis & fundamenrum,rerra eft.ipfa enim cft obiectum, fubieftum,

&recepraculum omnium radiorum influxuumq; ccdeftiunvipfa in fe cd-

tinet omnium rerum femina feminalesq; uirtutes:ideo ipfa dicitur anima*

lis,uegetalis,&mineralis:quae ab omnibusrcliquis elemenris ac ccelis fcecu-

data,omnium ex feipfa eft gignitiuaJpfa eft receptiuaomnium fcecundita

tum,& ueluti prima parens ctiam omnium pululatiua,centru &fundamc-

tum& materomnium. T olle deilla quantumcunq; fecreta, lora, depurara,

fubtiliata,fi dimiferis aliquandiu fub diuo,mox cceleftibus uiribus fcecun-

data& pregnans.cx fcipfa producet plantas,produccr uermiculos& animalia,producct Iapillos,lucidasq; metallorum feintillas. In ca funr fccrcra maxima/i quando fuerit per arrificium ignis purgata ,&ad fimpliciratc fuam

congrua Iotione redufta. Ipfa cft prima crearionis noftre materia & reftau

rationis acconferuationisnoftrsfucriflima medicina.

Deadmirandisaqu3E,&aerisatq;uentorumnaturis. Cap. VI.

iON minoris potcriefuntreliquaduoelemcta, aqua uidelicer

I &acnnec in illis natura ceflat mirabilia opari. Aqua: cnim tan-

Jtaneceflitascft,utabfq;illanullu animaldegere poflit.-nulla

| herba,nec plata qufuis.citra aquj humectationc poflit progcr

rifiER primvs. vmminardn ipfa eftfcminariaoimreru uirms:ammaliu primo,quorufemc*

aqueLiefremanifeftueftifed&frucicUj&herbarufeminalicetteneafint.ta

befieri tamc acjua neceffe eft,fi fcecuda effc dcbcant:fiue id fiat humore ter-»

rs imbibito,aut rore,uel pluuia,uel de induftria adiefta acjua . Sola fiquidfi

tcrra&aqua,aMofedefcribumrproducereaiamuiucrc\Sedaqu2duplicc

produclionc tnbuit,natatium uidelicetin aquis, & uolatium in aerc lupra

terra . Tcrrenaru etia productionu ipfi aqua? partim deberi,eadc fcriptura

teftaf,inquies,quod poft creatione uirgulra &platae no gcrminauerat,quia

dcusnoplueratfupertcrra.Tataeiuselemctipoteftaseft, utnecipiritua-

lis regencratio fiat finc aqua,ficut ipfe Chriftus ad Nicodemu teftatus eft»

Maximaquoqjciusinreligioncuiseftjinexpiationibus&purificationib'

nec minor quam ignis ncceffitas.Infinitaecius utilitatesfunt,& ufus multi-

plcx,resq; ocs ex eius poteftatc cofiftunt.ut quae generadi,alcndi,augmen-

radi uim poffidet. Indc Thales Milefius atq; Hefiodus , aqua omniu rerii

principiu ftamerunt,omniumq; elementoru antiquiffimum effedixerunt

atq; potentiffimu,quippe quod cstcris omnibus imperat. Na,ut ait Plini%

terrasdeuorat aqux: flamas necant:fcandunt in fubfime,& nubium obtctu

ccelu fibi uendicat:ea?dc cadcntes omniumterranafccntiu caufafiut.Innu

mera funtaquaru miraculaaPlinio,Solino,multisq;hiftoricis defcripta,

dcquarum mirabili uirtute etiam meminitOuidius in his uerfibus;

Medio tua comigetHammonVnde die gelida eft,ortuq; obituq; calefcit.

Admotis A thamantis aquis accenderelignum

Narratur,minimoscumlunarccefurinorbes.

Flumen habent Cicones,quodpotum faxcareddit

Vifccra,quodra&isinducitmarmorarebus.

Crathis& hinc Sybaris ueftris conterminus oris,

Eleftro fimiles faciunt.auroq; capillos.

Quodq; magis mirum, funt qui non corporatantum,

Verum animos etiam ualeantmutareliquores.

Cui non audita cft obfccena> Salmacis unda?

Aethiopcsqjlacusfquosfiquisfaucibushaufit,

Aut futit,aut patitur mirum grauitatc foporcm.

Clitorio quicunq; fitim de fonte Ieuauit,

Vina fugit.gaudetq; meris abftemius undis,

Hinc fluit effectu difpar Lyncsftius amnis;

Quemquicunqjparummodcratogutturetraxit,

Haud aliter titubat,quam fimera uina bibiflet.

Eft lacus ArcadixPheneum dixcrepribres,

A mbiguis fufpecTus aquis,quas nocTe timeto,

NocTe nocentpots.fine noxa luce bibuntur.

a iiii

m

V1H, DE OCCVLTA PHILOSOPHlA

Refert prxterea Iofephus fluminis cuiufdam inter Arceam&Raphanea

Syriaturbesadmirabilcmnaturam :Quicumplenodcferaturalueo.per

integrum fabbathum moxceuobturatis fontibusdeficiens,pcrfcxinre-

grosdiesftccumalueifuiprsbettranfiturrurfusqifeptimodieignotisna*

tutae caufis ad priorerri redit aquarum abundatiam; quaobrem mcolae illu

Sabbatheum nuncupamnt,ob facrum Iudeis feptimum diem .Tcftaturq;

nobis euangeliu dc pifcina Probatica , in quam poft commotam ab angelo

aquam qui prior in lllam defcendiffet , a quacunq; Sgritudine liberabatur.

Eadcm uis atqjpoteftasfuiffelegitut fonti Ionidum Nympharum.quiin

EliorumagroapudHeracleampagumiuxta CytherOnfluuium extabat:

in quemqui segroto corpore defccdiffet , abacto omni corporis Uitio fanus

8dntegerindeexiret.NarratPaufaniasefl"einLyc£oArcadi2m6tefontc

qui Agrie uocabatur,ad quc quoties regiortis ficcitas frugu interitum mina

retur,ingreffus Iouis Lycau facerdos.poft immolatas hoftias facris preci-

bus facros ueneratus latices,qucrcus ramUm manu tencs , ad facrati fontis

fummos laticcs dcmittebaf:tuc commotis aquis uapor exinde in aera fur-

fum Iatus in nubes coflabatur , cocurrentibusq; nebulis ccelu omne obdu-

cebatur nubibus:quibus paulo poft in pluuiam refolutis,omnc regionem

falubriter irrigabat.Veru de aquaru miraculis prster ceteros autores mul-

tos.fcripfitRuffusEphefiusmedicus miranda.&apudnullu aliumquod

fciam autorcm reperta.Supereft de aere dicere. Hic fpiritus eft uitalis,cun-

fta permeans entia.omnibus uitam& confiftentiam praebensjigans,mo-

Ucs,&implcns omnia.Hinc Hebra:orumdoftoresillum non interelemc-

ta numcrant/ed uelut mcdium& glutinum , diuerfa infimul coniungens,

& tanqua fpirirummundani inftrumenti reboantc habct.Ipfe cnim proxi*

me cceleftium omnium influxus in fe concipit , aliisq;cum clementis tum

mixtisfinguliscommunicat.nominus ctiarerum omniumcumnarura-

hum tum artificialium , & fermonum quorumeunq; fpecies , uclut dcificu

quoddam fpcculum in fe fufcipit & retinet:illasq; fccum fercs.corpora ho-

minum& animalium ,perporos ingrediens , tam in fomnoquam in ui-

giliaillisimprimens,uariorummirabiliumfomniorum,pra!fagiorum&

aufpiciorum materiam prebct. Hinc etiam fieri dicut , cur tranfiens locu,

in quohomo occifus fuerit,ucl cadauer rcccns abfcondirum.timorc atq; pa

Uore cocitatur:quia aer lbidc plenus horribilibus homicidii fpccicbus, fpi-

ritum hominis.dum una infpiratur,fimilibus fpeciebus afficit atq; pcrtur-

bat:undccontingitfequi pauorem:Omne nanq; fubito imprimcs.natura

ftupefacit.Hinc multi philofophi arbitrati funt , aerc caufam effe fomnio-

rum,pluriumq; aliarum artimae lmpreffionu ,per dclationem idoloru , feii

fimihtudinum.feu fpecicru, quae deciduntur a rebus & fcrmonibus in ipfo

aeremultiplicatis, quoufq; perueniant ad fcnfus ,& tandem ad phatafiam

&animamfecipientis >uidclicctqusfoIutacuris,nccimpcdita,fpecieshU'

LIBER PRIMVS. I»1

iufmodi obuiam expedtans, ab illis informatur. Ipfae nanq; rerum fpeciesj

licetexpropria natura deferanturad fenfus hominum &animaliu,poffunt

tarnen a ccelo,dum funt in aere.acquirere aliquam impreflioem,ex qua una"

cumaptitudine,a difpofitionerecipientis magis ferantur ad fenfum unius,

quama!tcrius.Atq;hincpoffibileeftnaturaliter,&:proculomnifuperftiti

one,flullo alio fpiritu mediante,hominc homini ad quacunq;, Iongiffim2

etiauelincognitadiftantia&manfionc,breuiffimotcporcpoffenunciare

menris fuae conceptu: etfi tcpus in quo iftud fit , non poffit praecife menfu-rari,tamen intra mgint+quatuor horas id fieriomnino neceffe eft:& ego id

facere noui,& fepius feci.Nouit ldcm etiam.fecirq; quondam abbas Tritev

mius.Quo ctia idola quidam,no modo fpiritalia,fed ctia naturalia a rcbus

effluant, utputa per influxum quendam corpo^ a corporibus, atq; in ipfo

acre conualefcant,tum per Iumen,ru permotu,tum ad uifum.tum ad alios

etiamfcnfus,fefenobisoffcrant&oftendant,&innosmirabiliaquandoq;

agant,probatdocetq;Plotinus. Etnos uidemus quomodo auftro flate aer

denfatur in tenues nubes, inquibus ueluti in fpeculo reflectutur imagines

ualde diftates caftrorum,monriu,equorum &hominu,& aliarum rc^, qufc

decedenribus nubibus mox euanefcut. Et in Meteoris prodit Ariftoteles,

quoniam in nubc aeris concipiatur iris.quadam fpcculi fimilitudine.Et Al-

bertus,effigies corporum, inquit, naturae ui in acre humeflo facile effingi

poffunteodem modo,quo imagines rerum funt in rebus. Et narrat Arifto

teles,cuida ex uifus debilirate contigiffe, ut fpeculum illi ficrerpropinquus

aer,&radiusuifiuusadipfumrepercuteref,necpoffetpenetrarc:undequor

fum ibat,idolum fuum aduerfa facie,Mc praecedere arbitrabatur. Similirer

fpeculorum quorundam artificio,cjuas uolumus imagincs in aerc,etiam re

mote,cxtra fpecula producuntur.-quae tunc imperitihomincs uidentes, dac

monum,autanimarum umbras fc uidcre putant.cum tamen non fiht,nifi

fimulacra quacdam fibiipfis cognata,acuitaromnis expcrtia.E tnotum eft,

fi quis in loco obfcuro,& omnis Iuminis expcrtc,nifiquodperminimum fo

ramen folisradius alicubi ingrediatur,fuppofitaillipapyro alba,aut fpecu

lo plano, uideri in ea quaecunq; foris a* fole illuftrata agantur. 1 1 eft aliud

{>raeftigiu admirandu magis, ubi picris ccrto artificio imaginib',(cripris'ue

iteris,quis noftc ferena plenae lunae radiis opponat, quarum fimulacris in

aerc multiplicatis/urfumq; raptis,& una cu Iunae radiis rcflexis,alius quif-

piam rci confcius perIongam diftantiam uidet,legit& agnofcit, in ipfo di-

fcQ,feu circulp lunar: quod equidc nunciandoru fccretoru obfeffis uillis ,&ciuitatibus utiliffimu artificid eft,olim a" Pythagora faftitatu&hodie aliaV

bus adhuc,pariter& mihino incognitu.A tq;omniahec,& multo plura,ma

ioraq; in ipfa aerisnatura fundata funt:& ex mathematica, atq; oprica,fuas

ratioes habent. E t ficuti haec fimulacra refleftutur ad uifum, itanonnuncj

ctiam ad auditum, quod in echo manifeftum cft . Sed funt illis occultiora

X» DE OCCVLTA PHILOSOPHIJJ,

artificia.quoquisetiamjperremotadiftanriam.audire&intelligerequeaf

quidalius loquarur,uel fufurret in occulto. Ex acreo elcmento funteriarnuc ti.ipfi enim nihil aliud funt,c[ motus acr& cocitatus.Horu quatuorfuntprincipales,a quatuof cceli cardinibus flates , uidehcet Notus ab auftro.Boreas ab aquilone, Zephvrus ab occidente,& ab oricre Apeliotes fiuc Eurus:quosPontanushisduobusuerficuliscomplexusait:

A fummo Borcas,Norus imo fpirat olympo.Occafum infedit Zephyrus,uenit Eurus ab ortu.

Notus uentus meridionalis eflvnebulofus&hume<5rus,& calidus,&morbofus,quemHieronymusuocatpincernampluuiarum.Ouidiusfic'dcfciibit:

Madidis Notus euolat alis

Tcrribilem picea teflus caligine uultumB arba grauis nimbis,canis fluit unda capillis,

Fronte fedent nebulagrorantpennaeq; finusq;,

Borcas autem Noto contfarius/eptentrionalis ucntus eft,uioIenrus&Ib*horus.qui nubes difcutiens aercm ferehumreddir,aquam gelu conftringir:hunc O uidms de fe ficinducit Ioqucntem:

Apta mihi uis cft,qua triftia nubila pcllo,

Et freta concutio,nodofaq;robora uerto,

Induro nubes.&terrasgrandinepulfo:Idem ego,quum fratres coelofum naflus aperto,(Nam mihi campusiseft)tanto molimineluftor,V tmedius noftris concuflibus infonet «her,

j

Exilianrq, cauis elifi nubibus ignes.

Idem ego,cum fubii conuexa foramina terrr,"

5 uppofuiq; ferox imis mea terga cauernis,Sollicito manes,totumq; tremoribus orbemConcurio,

Zcphyrus ucro,qui&fauonius,uentusIcuiflimusab occidenteflans &pla;cidefp,ra-s,frigiduseft&humidus,rcfoluehsh

yemes,germinafloresqprc»ducens.huic conrrarius Eurus.qui& fubfoIanus,& Apeliores, ab oric te u£-tUsaquofus&nubificus,&rapida:uoracitatis.deiftisitacanitOuidius-'

Eurusad auroram,Nabarhaeaq; regna receflir,

Pcrfidaq;,& radiis iuga fubdita matutinis.Vefper,& occiduo quae littora fole repefcunr,

Proximafunr Zephyro,Scyrhumfepremq;triones, '

HorriferinuafitBoreas.contrariatellus

NubibuSafliduis,pluuioq;madefritabAuftro;

Degeneribus compofitorum, quomodo fe habcaritadcfe

nienta atqjquidelcmentisipiiscouehiatcum anima,«fcnfibus&moribus. ' Caput VII,

LlfiER PRIMVS. XVOft quatuor fimplicia clemcta,proxime fequuntur ex illis c&»

pofira perfectorum quatuor genera,qu$ funt lapidesJmeralla>

plantae,& animalia.& licetad fingulorum generationc omniaelementain copofitionem c6ueniant,fingulatamcn unuprae

cipuum elementu (equuntur imiranturq;:Nam lapides omncs terrei funt,

natura fiquidcm graucs funt & defcendur,& ita concreti ficcitatc.ut liquefi

eri nequeant. Metalla aut aquea funt &liquabilia,&quod confitenturphyfici,experiuntur alchimici,ex aqua uifcofa,fiuccxaqueo argento uiuo gene

rata funr.PIantae (iccum acre conueniunt , ut nifi fub diuo non puUulcnt,

neque coalefcant.Sic animalibus omnibus,

Igncuseftollis uigor &cceleftisorigo.

Adeoq; cognatus illis ignis eft, ut eo cxtinclomox tota uita deficiar.Rur-fus unumquodq; illorum gencrumin fediftinclum eftperelemctoru gra

dus.Nam interlapides prxcipuc terrei dicuntur,qui opaci funt,& grauio-

rcs:aquciautJquitranfparentesfunt:&quicxaquaconcretifunt,utcryftaI

lusjberillus,& margarit? in conchis:& funt aerei qui aquf fupcrnatat.&fpo

giofi funt,ut Iapis,fpogiae,&pumcx,& tophus:funt& ignei,ex quibus ignis

extrahitur,& in ipfum aliquando rcfoluitur.aut ex ipfo geniri funt:ficut la

pis fulminis,& lapis pyrites atq; afbeft'. Similiter inter meralla,terrea funt

plumbum& argcnrum:aquea,argcntu uiuum.-aerea , cuprum ,& ftanumt

ignea uero,aurum atq; fcrrum. In plantis quoq;,rerra imitaturradices,pro

pter denfitatem:folia autem,aquam propter fuccum:flores acrem.proprec

fubtiIitatem:feminaigncm,propter(piritugignitiuum, Prxtereaaliaedi-

cunrur calidae,aliae frigidsj.afia; humidae,aliae ficce,elemcrorumq; nominaabeorum qualitatibus fibi mutuantes.Inter animalia eriam queda prs cae-

teris terrea funt,& terrae uifcera inhabitant,ut uermes,& lumbrici,& talpae,

& multa reprilia:alia aquea funt,ut pifces:alia aerea,quae extra aerem uiue-

rcnequeant:funt&igneaignemhabitatcs,utfalamandr3e,&quedacicade,

pyrauftas uocant.&quaeigneoquodam calore feruct:ut columb?,ftrutio

nes,lcones,&quas uocat Sapiens bcftias uaporem igneum fpirares. Praere-

rca in animalibus terram referunt ofla,caro acrem ,& fpiritus uitalis igne,

aquam uero humores.Et hi etiam elemcntispartiti funt , na rubra choiera

cedit igni,fanguis acri,pituita aquae, nigra bilis terrae.In ipfadcniq; anima,

tefte Auguftino,refert ignem intelleclus,aerem ratio,aqua imaginatio,tcc

ram ucro fenfus.Atque hi etia inter fc elementis difpartiuntur , nam uifus

igneus eftyiecenim fine igne & luce percipit: auditus aereus eft ,nam acre

percuflb fonus efficirur.olfaclus autem & guftus ad aquam rcferutur,fine

cuius humore ncc fapor nccodor fit.dcniq; tactus tot* terreus eft,&crafli-

ora corpora fibi adfcifccns.A ftus quoq;& opcrationes hoies ab elemenris

modcranfrardus enim motus& folidus,a tcrra fignatur:pauorc,&inertiat

&rcmifllimopus, aqua fignat;alacritatc,ct amkabilcs morcs,a« : impeti}

SCtl. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

4cutu& iracudu,ign is. Elcmcta itaq; omniu prima funt,&omnia ex illis &fecundu illa funr,afq; ipfa in omnibus,& per omnia uires fuas diffundunt,

Quomodoelementa funt in coclis,in ftellis , in dxmonibus , in

angclft,inipfodehiq;deo. Cap. VIII.

ST Platonicoiyomniumunanimisfententia.qucmadmo-

dum in archerypo mudo ornnia funt in omnibus , ita ctiam

in rioc corporco mudo,Orhhia in omnibus elTe, modis ramc

diucrfis,pronaturauidclicetfufcipicntiu:fic&elemctanon

folum non funt in iftis inferioribus,fed& in ccelis.in ftellis,in dxmonibus,

in angclis.in ipfo denfq;omnium opifice &archerypo.Sed in iftis inferio-

ribus elemcta fun t craffx qUxdarrt formec,immerfa: materix,& rtiaterialia

clementa.in coslis autem funt elementa per cotum naturas & uires: rriodo

Uidclicet ccelefti& multo excellehtiorijquam ihfra lunam.Nam ccelcftis

terrx foliditas illic eft abfq; craffitudine aquX:& aeris agilitas procul ab ef

fluxu : ignis calor ibi non urens, fed lucehs, omniaq; fuo calorc Uiuificans.

Ex ftcllis prxtcrea ignci fuhtM ars, atq; Sol:acrei, Iupiter& VehUsiaquei,

SaturnUS& Mercurius:tcrrci, qui incolant orbcm ottauu,atq;Luha ( qux,

tamc a plerifq; aquea putatur)quando uidclicct terrx ihftar cceleftcs aquas

3ttrahit,qbus imbibita uicinitate fua illas nobis influit& comunicat. S unt

ctiam inter figha qtlcdam ignea.quedam terrea,queda aerea.queda aquea:

reguntq; iti ccelis elcrrien ta,quatuor illas triplititates diftribucntcs illis cu-

iufq;clcmenti principium.medium&fihcm : ficprincipiumignis Arics,

?rogreffum & augmcntu Leo.finem Sagittarius habent.principium terre,

"aurus.progreilum Virgo,extremum Capricornus:aeris prihcipium G e

mini,proceffumLibra,tcrminu Aquarius:aquxprihcipiUrrt Cancer.mc-

dium Scorpius,firiem Pifccs poffident.Exhorum itaq; plartetaru& figno-

tum mixtionibus firhulcum clcmcris.cohficiuhtur omnia corpora . Iamucro etiam & dxmoncs hac ratiorte a fe diftinfti funt:ut alii dicatut ignci,

alii terreftres,alii acrci.alii aquci.H inc illi apud ihferosqUatuor fluuii.igne

US P hlegethon.aercus Cocytus,Styx aqUeus,terreus Acheron . Quih& irt

euangchis legimus igncgehehnx.&ighem xterhunijinqucm irc iubebun-

tur malcdicT:i:& in ApotaIypfilegitur,ftaghu ignis : & Efaias dc dahatis ait;

Percutiet eos dominus aere corrupto:&apud Iob: Ad niniium calorc trar»

filicn t ab aquis niuium:& apud euhdem legim us.terra tcncbrofam & o per

ta mortis caligine,terrarrt mifcrix & tcncbrarum, Proindc etia in fupramudanis angclis& bcatis intelligcntiis hxc elcmcta pohutur :cftcnim in ipfis

cffcntix ftabilitas,tcrrea uis.qua fun t firma dci fcdilia: eft& clcmcntia pic#

tasq;,aquca uirtus mundans.-Hmc a Pfalmifta uocanrur aqux,ubi dc ccelo

ait.Qui rcgis aquas fupiora eius:funt etia irt iilis aer fubtilis fpirit",& amorignis rcluccs.-hinc uocantur a facris litcris.perthx ucntorum:& alibi de illis

aitPialmifta.' Quifacis angclos tuos fpiritus.&miniftros tuos ignc urcmc.

LIBER PRIMVS.XIII.

Ex ordinibus quoq; angelicis ignei funt fcraphin ,& uirrutes ,& poteftates:

terreicherubin.aquci^thronij&archangcli.-aereidominationes&principa-

tus.Dc ipfo etiam archetypo omnium rerum opifice nonelegit" :Aperiaturtcrra,& germinet faluatorcYnonne de eodc dicitur,fons aqui uiua: mundificans&regencransfnoneidc fpiritusfpiransfpiraculu uite: ideqctiaMofc&Pauloteftibus,ignisconfumenscfts'Elementaigiturubiq;,&inQmnibus

reperiri fuo modo,nemo negare poreft.-primu in iftis inferioribus.fcd feculcta &craiTa,in cceleftibus aut puriora & nitida:in fupracceleftibus uero ui-uentia,& ex omni parte beata. Sunt igitur clemcta,in archerypo idese prodiicendorum,in intelligentiis diftriburae poteftatcs,in coelis uirrutes, in infe-

rioribuS craffiores formae.

De uirrutibus rerum naruralium ab elementis proxi-me dependentibus. Cap. IX.

jlrtutes rerum naturales,quaeda funt elementales,ut calefacere,

jfrigefaccrc,humefacere,exficcare: & uocantur operationes feu

I qualitates primae, & fecundu adTu: he enim qualitates fole tota

^Jlfomnino tranfmutat fubftantia,quod alia^ quahtatu nulla fa-cit:qua:da uero infunt rebus ab elementis coponctibus tales,etia ultra qua*litatesprimas,utfuntmaturariuse,digeftiU3E,refolutiux,molhficatiua;,in-

duratiu^ftyptic^.abfterfiuse.corrofiux^caufticijapcrtiue.euaporatiu^co

fortatiue,mitigatiue,conghitinatiue,opilatiue,expulfiue,retentiue,attra*

6tiua;,repcurTiua:3ftupefacl:iua:,elargitiu3EJlubrificanua',& alie plures: mul

ta enim habet agere qualitas elcmentalis in mixto,q per fe no operaf.Et he:

opatiocs dicUnf qualitatcs fecudariae.qa fequutur natura & mcfura mixtio-nis prima^ uirrutu : qucadmodu de his in medico^ Iibris copiofe rratfarur:ficut maturatio, q cft operatio caloris naturalis fecudu certa mcfura in fubftantiamateri£e:induratiooperatioeftfrigoris:fimiliter&congelatio,&fic

dc fimilibus. Et hae operationes quadoq; agut in mcmbru determinatu , ur,

prouocantes urinam,uellac,uel menftrua,& dicuturqualitares rcrtiz,quse

fcquuntur fecundas,ficut fecundae primas.Secundumhas itaq; primas/ecudas&tertiasquah'tates,mult£acgritudines&curantur&inducuntur.MuI

ta etia arrificialirer fiunt,quaehomincs ualde admiratur.ficut eft ignis aquacoburens,quc uocat ignc G raecu.-cuius plures copofitiones docet Ariftore-les in tracTratu dehoc finguIari.Simili modo fit ctiam ignis,qui oleo extin-guitur,& aqua accendirur frigida,quando rorat" defuper:& ignis qui pluuia,uel ucto,uel fole acccdif . & fit ignis, qui uocatur aqua ardcs. cuius cofcftio

noriiTimaeft^quinihilconfumitprererfeipfumi&fiuntignesincxtinguibi

les,& olea incombuftibilia,& lampades perpetuae,quae nec uento.nec aqua,nec ullo modo cxtingui pofTunt.-quod pcnitus incredibile uidetur.nififuiffet famofiffima llla lampas,quae in templo Venerisquonda Iucebar, inquai

ardebar lapis asbeftus.qui femel acccnfus reuera,nunqua extinguirur.Corl

b

Xllfl. DE OCCVLTA PHILO/OPHIA

tra etiam praparatut lignum,ucl aliudquoddam combuftibilc, ut ab igne

laxlindpofut.&fiutconfecTioes qbusinunctis manibuspoiTumusporta

re ferru ignitu,aut mittcre manu i metallu liquefact u, feu roto corpore irc

in ignc abfq; ullo malo,& horu fimilia. Et cft genus hni.quod Plinius asbc

ftu uocar,Grxci JWW dicunr,quodignibusnonabfumitur,dcquo Anax-

ilaus air.circundaram eo arborc furdis,& qui non cxaudianrur iclibus cedi.

Deuirtutibusrerumoccultis. Cap. X.

r Nfunt prstcrea rebus uirtutes aliae, quaenon funt alicuius cle-

I meti,ficut fugare uenenum, pellere anrhraces,atrrahere ferru,

1 uel quid aliud:& haec uirtus cft fcquela fpcciei,& formse rei hu-

| ius,uel iftius. Vnde etiam cxigua quantitate non cxiguum ha«

bet in agendo effecTum:quod non eft elementali qualitati conccffum. Nihx uirrutes,quia multum formales funt, ideo cum minima materia pluri-

mu poffunt:elementalis aut uirtus,quia materialis cft, ut multu agar,mul-

ttmUu ** ct™ dcRdcm materia.Vocarur aut proprietates occulre:quia cauf? earu"

1« oca&u latentcs funt , ita quod humanus intelleftus non poteft eas ufquequaq; in-

aaMeit, ueftigarc:quare philofophi maxima earu partc longa experictia, plus qra-

tionis indaginc adepti funt . na ut in ftomacho cibus digeritur per calorc,

quc cognoicimus: fic transformatur per uirtutc quadam occultam ,quam

ignoramus:non quidc pcr calorc.quia ficin foco potius apud ignc cj in fto-

macho transformaretur.Sic funr rebus ultra elemetales qualitates quas co-

gnofcimus innatx quxda aliae uirtutes,& ita a natura cocreatar.quas admi-

ramur.ac facpe ftupefcimus nobis ignotas,uel raro uel nuscj confpeftas ; ut

dephocnicc aue unica feipfam renouan te legitur apud Ouidium:Vna eft quse reparar,fefe ipfa refeminat ales,

Affyrii phcenica uocant. Et alibi:

Conuenit Aegyprus ranti ad miracula uifus,

Etraram uolucrem turba falutat ouans.

Admirationem grandemtum Grsccistum Romanisolim defe Matrcas

peperit.Ts dicebar feram a fe nutriri,quae ipfa femet uorarer. V nde& hodie

vutru adnuc anxie multi fcruranrur,quae nam firM arrea* fcra. Quis non mircrur

fa* foffiles ex tcrra pifccs.de quibus Ariftotcles,Theophraftus & Polybius hf-

ftoricus prodiderunr ; Etqui dc canentibus lapidibus tradidit Paufanias,

omnia funt occulta^ uirtutu opa.Sic auis ftruthio ferru frigidu atq; duriffi

mu coqt& digerit in corporis fui nurrimctu: cui' ftomachus tradit" ctia fer

ro ignito no ledi.Sic pifciculus ille echines,ita frenat ucto^ impet'& domat

aequoris rabic.ur quantucunq; etia imperct& fseuiat procelhe, infinitis etia

uelis per uentum tenfis,tamc ufq; adeo folo tadTu copcfcir& cogit ftare na-

uigia,ur moueri nullo modo poffintTic falamadrx& pyrauftx beftiolae ui-

uuntinignc.&licctquandoqjardereuideantur.ramcnonlsdutur. Simile

cft dcquodam bituminc,quo oblita dicuntur fuiffc arma Amazonu, quod

LIBER PRIMVS. XV.

nec ferro,nec igne foluitur : cu quo eriarn & portse Cafpis ex sere Fabricatsr,

illita: fabulantur ab Alexandro magno :fimili ctiam bituminc legitur arca

Noc conglutinatam fuiflc,ipfa atot milibus annorum fupermotibus Ar-

meniaeadhucdurante . Sunthoj-urnmirabiliumalia multauix crcdibilia;

qusramenexpcrienriaipfacognitafuntxuiuimodideSatyrisproditanti-

quitas.quacanimaliafemiliumanaacfemibrutafiguracohftantjfermonis

tamen & ratiois capacia :quoru unum qucmpiam beato Anrohio eremits

quondalocutum.&gentilemerrorcinfeanimalibuscolcndisdanafle.co-

munemq; deum pro fc prccandu orafle, ipfe refert facer Hierohymus , co»

rumq; uiuentem unum olim in publicum produftum affirmat,&mox acl

Conftanrinum principm deftinarurri.

Qyomodo uirtutes occultae inrunduntur reru fpeciebus ab ideis,

perrarionesanim£mundi,ftellarumq;radios:&qua:reshacuir-

tutemagisabundant. Cap. XI.

j

Latonici omhiainferiora ferurefleideataa fuperioribusideisi

I ideam aut dcfiniunt efleforma fupra corpora,ammaS, rnctes,

unam,fimplicem,puram,immutabilem,indiuifibilc, incorpo

|rea&£terna:atq;candcidcaruoimeflenarura. Ponurautide-aspnmo ln iploquidc bono,hoceftdeo,percaufe moc!u, folu efle rclatiuis

quibufdamrarionibusinterfediftin&as.nejqaicquidcftirimundojfineul

Iauarietatefifuriicu:conueniretameninterIeeflentia,nedcusfitfubftan-

tiamultiplex.Poriuntfecuhdbinipfointelligibilijhoceftinanimamudr,

per formas proprie,arq; ihfuper abfolutis formis ihuicem differenrcs,ira ut

idea: in dco quide omnes una forma fint.in ahima miihdi hero mulrx : po-nuntur in fequentibus mentibus fiue corpori coniuhctis.fiuc a corpore fe-

paratis,participatione iam quadam,& gradatim iam magis magisq diftin-

fts . Ponunt in naturaranq femina qua:da infima formaru ab ldcis mfufa.

ponunr in mareria deniq;,ut umbraS;Accedit ad hsc,quod totidem funt iri

anima muhdi rationesreru feminalcs, quot idea: fuht in mctc diuina : qui~

bus i pfa ratidnibus aedificauit fibi lri ccelis ultra ftcllas eria figuras.impref*

firq;hisomnibusproprictates.Abhisitaq;ftcllis,figurisacpropricraribus

omnesfpccieruminferioruuirtures&proprieratesdcpehdct^itajUtqusEli-

bet fpecies,habeatfiguracceleftcfibiconuchientc,cxqiiaetiaproucnitfibi

mirabilis porcftas in operando,qualc per rariones anima: mudi feminales

propriam ab idea fua fufcipir doterh. S unt enim ides rio modo caufac eflcn-

dialicuiusfpcciei,fedctiafuntcauf3Ecuiufq;uirtutis,quxtalifpecieiihcft:

&hoc cft,quod multi dicunt philofophoru,quod uirtutibus certis , fcilieec

cerram & ftabilem rationc habentibus,non fortuitis,ncc cafualibus, fed ef-

ficacibus,fedpotentibus&indcficicntibus,riihilfruftra,nihilincaiTumagc

tibus moucntutuirtutesinnatura rerucxiftcritcs,qua:quidcuirruresfunc

idearu opcrationes : que non errant nifi per accidcs cx impurirarc uidelicef

b ii

XVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIJt,

& inarqualitatc materia? : hoc enim modo inueniutur res etia eiufdc fpeciei

magis ac minus potcntes,fecundu puriratc uel confufionc materie.-omncsenim influxus cceleftes impediripofTuntper cofufione &inabilirare materii.VndePlatonicisipfisinprouerbiofuit/ecundumeritamateriacin-

fundiuirrutescceleftcs.dequo&Vergiliusmeminitubicanit:

Igneus eft ollis uigor,& cceleftis origo.

Semimbus,quanrum nonnoxia corpora tardant.

Qyarc hae res,in quibus minus immergitur idea materiae.hoc eft,qu3e feparatorum maiorem accipiunt fimilitudinem, uirtutees habent potcntioresin operationc/imilcs operationiidcs feperarae. Scimus itaq; fitumac figu-

ram ccelcftium,caufam effc omnis nobilis uirrutis.qua: eftm fpecicbus m-fcrioribus.

Qyomodo diuerfis indiuiduis,etiam eiufdem fpeciei,dmer

fsuirtutesinfluuntur. Cap. XII

Ndiuiduorumfingulareseria dotesplurimisinfunr,ram mirabiles,quaminfpeciebus,criama figura cccleftium fituq;ftcl

j

larum. Omneenimindiuiduumquandoincipitcffcfubdcter-

, minatohorofcopo&conftellationeccelefti.contrahitcu effc,

mirabilcm quandam uirtutem operandi & pariendi,rcm mirabilcm,ctiam

pretcream quam habct a fua fpccie.cum per influxum cceleftiumjtum pcr

obcdientiam matcrixgcncrabiliumadanimammundi.quocquidemralis

cft.qualis cft obedicntia noftri corporis ad noftras animas. Nos enim fen -

rimus in nobis id quod ad quamcunq; formam concipimus, mouctur cor

pus noftrum dele<3abiIirer,uclhorrcndc,uel fugicndo: fic frcquentcrani-

mae cceleftes.quando diucrfa concipiunr, tunc matcria mouctur per obcdientiam ad illud:fic in natura multa appatent ptodigia cx imaginationc fu-

periorum moruum: ficctiam uirtutes diuerfas, no modo rcs naturalcs, fcd

ctiamquandoq;rcsartificialesconripiunt,&hocmaximefianirraoperan

tis in idem nititur.Vnde inquit Auicenna,quaecunq; hic fiunt, oportet prae

cxiftereinmoribus&conccptionibusftcllarum,&orbium.Sicfiuntinrc-

busuariieffcclus,inclinationes&mores .nontatummodo amatcria uarii

difpofita,utpleriq;opinantur,fedabinfluxuuario&formadiuerfa:n6qui

dem diuerfitate fpecifica.fed particulari & propria. Erhorum gradus uarie

diftribuunrurabipfa omniumprima caufadeo,quiidcm mancnsdiftrwbuit finguhs ut uult.cui tamen coopcranrur fccundae caufe, angclice & cce«

leftes,corporeammateriam,&aliailliscommifladifponcntes.Infundun-

turitaq;uirtutesomnesadeopcrmundianimam,particularitamcnuirrn

teimaginum &intclligentiatum praefidcntium ,&concurfuradiorum8C

afpcftuum ftcllarum pcculiari quodam &harmonico concentu.

Vndeproueniant uirtutes rcrumoccults.

Caput XIII,

LIBER PRIMVS. xvn.

Mnibus notum eft,uirtutem quadam magneti ineffe,quafer-

rum atrahit : &quddadamasfuapraefentiauirtutem magnc-tis tollit : fic eleiftrum& balagius cofricati& calefa&i paleam

deducunt:lapis asbeftus accenfus, nunquam aut uix extingui

turicarbunculusintenebrislucetiactitesfcetusmulierum&platarum/u-

perpofitus corroborat,fuppofitus trahit:iafpis fanguinem coprimit: echi-

neis nauem fiftit:rabarbarum,cholera depellit. Chamaeleontis iccurfunv

mis tegulis exuftum, imbres& tonitrua excitat. Heliotropius lapisuifurri

1>erftringir,&geftantem inuifibilc reddit.-lyncurius lapis praeftigia ab ocu-

is aufert:lipparis fuffitus omnes beftias euocat:Synochitidcs umbras infc

rorurri educit:anachitidcs diuo^ imagines apparere facit.-Enneclris fomni-

antibus fuppofitus oracula reddit. Eft herba Aethiopica,qua ferrut ficcari

ftagna,&claufa omnia aperiri,& latacemherbam legimus a Pcrfarum regi

bus dan legatis,ut quocunqj ueni(fent,rcrum copia abundarcnt.Eft & her-

ba Spartanica,fme S cythica,quaguftata uel faltc in ore detcnta, ferun t Scy-

thas duodecim dies fame& fiti durare.& dicit Apuleius fe a numine edoctu,

multaherbarum& lapidum genera effe, quibus homines etiam perpctuam

uitam fibi contribuere poflunt:fcd fas non effe,fcicntiam eorum homines

cognofcere:quicum paruumtempus uiucteSjmalis auide ftudeant,& nul-

lum non fceliis audeant : fi prolixitatem ternporis accipiant,ncq; diis ipfis

parfuros. Vertim undenam fint hx uirtutcs , nemo cx his prodidit, qui de

reru proprictatibus ingentia uolumina edidcrut, no Hermes, no B ochus,

no Aaron,no Orpheus,no Theophraftus,no T hebith,no 2enothcmis,no

Zoroafter,non Euax,nonDiofcorides,nori lfaadudeus,no ZachariasBa

bylonius,noh Albcrtus,ndn A rrioldus:&tamen omnes hi faifi funt, quod

Zacharias ad Mithridatem fcribit,magna uim,&humana fata Iapidu her-

barumq; uirtutibus ineffe. Vnde igitur hsec ueniant altior fpeculatio requi

ritur.Opinatur AlexanderPcripateticus ,a fuis fenfibus &qualitatibus nodifcedens,haec ab elementis earuhdemq; qualitatibus prouenire.-quod for-

te uerum putari poffet, nifi qualitates illae fint ciufdem fpeciei , operatioes

autem lapidiim multa:,nec in fpecie,nec in genere conuenientes.Ideo Aca

demicicum fuo Platone ideis rerum formatricibus has uirtutes attribuur:

Auicenna autem ad intelligentias ^ Hermesad ftcllas , Albertus ad formas

rerum fpecificaS,huiufmodi operationes reducunt.Et quauis hi autores fi-

bi inuicem adiierfari uideatur, nullus tamen eoru,fi refte intelligatur,a' ue

ritate difceditxum omnia eorurri difta adeundem effeftu in pluribus cori

ueniant.Deusenim irt primis omniurh uirtutu finis& origo, figillu idearii

miniftris fuis prseftat ihtelligctiis:qui tahqua fideles exccutores, res quafq;

fibi creditas ideali uirtute cofighant ccelis atq; ftellis, tanqua inftrumenta,

tnateriam interini difponentibus ad fufcipiendum formas illas,q ua: inma

kftate diuina,ut ait Plato inTimjeo^per aftra deducende refidcr.easq; da*

b iii

3tVlir. DE OCCVLTA PHILOSOPHI/1,

torformarum diftribuitperniinifterium intelligctiarum^quas fuperope-

ra fua conftituit rcdtriccs &cuftodes,quibus ea facultas in rebus fibi com-miflis crcdita cft,ut omnis uirtus lapidum,hcrbarum,mctallorum & carte-

rorumomniumfitabipfisintcIligentiispracfidentibus.Proucnititacj;for-

ma & uirtus primo ab ideis, deinde ab intclligcntiis pracfidcntibus & rcgen

tibus,poftca a ccelorum afpcclibus difponcntibus,porro ab elcmctorum

difpofitis complexionibus correfpondenribus ccelorum influxibus, aqui-

bus ipfa elementa difponu tur.Habctur igitur operationes eiufmodi in re-

bus iftis inferionbus per expreffas formas , in ccelis aurem per uirtutes di-

fponentes, in intelligentiis per rationes mediantcs, in archetypo per ideas

& formas exemplarcs,quas omnes in cuiufq; rei effeclus & uirtutis executi-

one conuenirc neceffc eft. Virtus igitur& mirabilis operatio eft in unaquaqucherba&lapidc,fcdmaiorin ftella.ulrraquam etiam abintelligennis

pracfidentibus unaquarq; res multa fibi comparat: potiffime autem a fuprc

macaufa,cuiomniamutua&confummaracorrefpondcnr,confonantiafuo harmonico concenru,ueluti hymnis quibufdam.femper fumn>um il-

lum opificem collaudanres,quemadmodum in fornacc Chaldaica a fan*

clis illis puens inuitantur cantantibus: B enedicite dominum uniucrfa germinantiain tcrra,&omniaqua: mouenturinaquis.omnes uolucrescceli,

beftia:& pccora fimul.cum filiis hominum. Nulla itaq; cft caufa neceffita-

tis effcdtuum.quam rerum omhium eonnexio cum prima caufa ,& corre-

fpondentia ad lih diuina exemplaria & ideas aetcrnas , unde unaquaequeres

determinatum habetin archetypo particularem locum,undeuiuit& origi

nem trahit:omnisq; uirrus hcrbarum,lapidum, metallorum , animalium,uerborum & orationum,&omnium que funt a deo,infita cft.Qui Iicet perintclligctias,& ccelos in haec inferiora operatur,nonunquam tamen omif-lis his mediis,aut fufpcfo corum miniftcrio , immediatc ex feipfo illa facit

deus,quae opera tunc miracula uocantur : nam cum primae caufac imperio& ordine,fccundariae caufae

, quas miniftras Plato& alii uocant , ncceftario

aganr,& effeclus fuos neceffario producanr,nonnunquam tamen pro libi-

tu fuo fic illas abfoluit aut fufpendit dcus, ut ab lllius imperii& ordinis nc-ceffitate pcnitus dcfiftar.Et haec maxima dei funt miracula.Sic ignis in fornace Chaldaicanon combuffit pueros.fic fol ad imperiu Iofue a curfu fuounius diei fpatio rctroceffit:fic ad Ezcchiae petitioncm.per decem Iineas fi«

ue horas egrcffus eft.fic patiente Chrifto in plcnilunio defeftum fol fufti

nuit.Etharum operationum rationes.nullo rationis difcurfu, nulla magianulla quantumcunq; occulta feu profunda fcientia inueftigari aut attingipoffunr/ed folis diuinis oraculis addifcenda funt & exquirenda.

De fpiritu mundi quis fit,&quod fit uinculum oc»

cultarumuirtutum. Cap. XIIII.

LIBER PRIHVJ. XIX.

! Emocritus aute^Orphcus,ScmultiPythagoricoru,cceIeftiiI

uiresinfero^q; naturasdiligenriflimeperfcrutati,omniaple-

|l na diis cffe dixcrunt:ncc abs re,fiquidc n ulla res eft ta prsftan-

tibusuiribus,qua:uiduaradiuinoauxilio fuinatura contenta

fit.Deos aut uocabat uirtutes diuinas in rcbus diffufas:quas Zoroafter di-

uinas illices,Synefius fymbolicas illecebras,alii uita?, alii etia aias nomina-

bat;&abrn'suirtutesrerumdepcderedicebant:quiafoIiusanima:fit,abuna

materia extendi in res alias, circa quas operatur : ficut homo,qui extcdit in-

tellcctu adintellig biIia,&imaginationcad imaginabilia .-Schoceftquocl

intelligebantdicctes,uidelicet unius entis anima egredi,& in aliud ingredi,

& fafcinarc ipfum,& fuas operationes impedire.-quemadmodu adamas im-

peditmagnetem,nefcrrumattrahat. Cii ueroanimaprimumobilefir,&',

utdicunt,fponte&perfemobile:corpusuero uelmateria pcr feadmotti

inefficax, & ab ipfa anima longc degencrans.iccirco ferunt opus effe excel-

lcntiori medio, fcilicet,quod fit quafi no corpus, fed quafi iam anima, fiuc

quali non anima,&quafi iam corpus,quo uidelicer anima corpori coneirai

tur. Mcdiumauttalefinguntefl~efpiritummundi,fcilicet,quemdicimus

cffentia quintam: quia non ex quatuor elcmcntis, fed quoddam quintu fu»

perillaautpriter illa fubfiftens. Talisigitur fpiritusneceffariorequitur

tanq mediu,quo animx cceleftes infint corpori craffiori ,& mirificas dotcs

Iargiantur.Hicquidem fpiritus talis fcrme eft in corpore mundi,qual s in

humanocorporenofteniicutenim anima? noftrae uircs per fpirirum adhi-

bentur membris,fic uirtus animxmundi per quintam effentiam dilaratur:

per omnia.-nihil enim reperitur in toto mundo quodfm uirtutis fcintilla

careat.Magistamcacmaximeinfundirurhis,quihuiufmodifpiriruspIu-

rimu hauferint:hauritur aut per radios ftella^,quatenus rcs his fe reddunr

conformes. Pcr hunc itaq; fpiritu ois occulta proprietas propaga£,in her-

basjapides& metalla,& in animantia,per folc,per luna, pcr planctas, percjj

ftellas planetis fublimiores.Potcft aut hic fpiritus nobis prodeffe magis , fi

quis illum fciuerit ab aliis clemctis plurimu fegregare : aut faltem his rebus

plurimu uti,qua: hoc fpiritu plurimu abundantH e fiquidc res,inqbus fpi-

ritus illeminus immergitur corpi,acminus cohibef matcria,potctius perfc

ctiusq; agunt,tu etiam proptius generant fibi fimile.eft enim omnis genc

ratiua& feminaria uirt* in eo:quare Alchymiftaenitutureu fpiritu cx auro

argctoq; fecerncre: quc rite fegregatu& extraclu,fi poftea illu cuiuis eiufdc

generis materia^hoc eft,cuiuis metalloru adhibucrinr,aurum ftatim argc-

tum'ue conficient.Et nos illud facere nouimus ,& aliquando uidimus : fed

non plus auri fabricare potuimus,nifiquatum erat illud auri podus,dequo

fpiritum extraximus.Namcum fit ille fpiritus formacxtcnfa&non intcfa,

nonpoteftultrafuammenfuramimperfeftum corpus inperfeclumper*

mutarc; quod tamcn fieripoflealioartindononinfidor.

h iiii

XX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIJi,

Quomodo debemus inueftigare ,& experiri uirtutes rcrum, per

uiamfumptamafimilitudine. Cap. XV.

]Atet ergo in rebus proprietares occultasnon ab elementali na

I tura , fed coslitus infitas , fenfibus noftris occultas,rationi uix

dcrtiq; notas:quae quidem a iiifa Ipiritucj; miindi per ipfos ftel

|Iarumradios proficifcuntur;qua:a'hobisnonaliterquameX'»

perientia 8( conieiruris indagari poflunt.Vnde 6 cupics , qui in hoc ftudio

operari affe&as , confiderare debes ,quod unaquaeq; res mouet& conuertit

ad fuum fimile,&inclinatad feipfum/ecundum totum poffe fuum,tam in

proprietate , fcilicet in uirtute occulta,quam in qualitate j fcilicct uirtutc

elementali. Quadoq; etiam in ipfa fubftatia/icut in fale uidemus.na quic-

quid diu fteteritcum fale,fit fal.-omne enim agens cu agere cceperit,non ad

inferius feipfo iriouet:fedquodammodo quoad fieri poteft,ad fui par& co-

lentaneum:quodctiam manifefte uidemus in animantibus fenfibilibus,in

quibus cibum non in herbam,uel plantam , nutritiua uirtus trafm utat/ed

in carnem conucrtit fenfibilem . Qyibus igitur in rebus ineft alicuius qua-

litatis uel proprietatis exceffus.ut calor/rigus,audacia,timor,rriftitia , ira/

cundia,amor,odium,uel quaeuis alia pamo,aut uirtus/iue irtfit ipfis perna

turam/tuequandoq; etiam per artem uel cafum , ut audacia in meretricc:

tiae res ad talem quahtatem.parTionemjUirtutem,maxime mouent&pro-iiocant. S ic ignis mouet ad ignc,&aquamouetad aqua,& audax mouetadaudaciarri.Eteftnotumapudmcdicos,qu6d cerebrum iuuat adcerebru,

&pulmo iuuat ad pulmonem: fic ferunt.quodranse dexter oculus dextro,

finifter finiftro^ fufpenfi e collo natiui colorispanno s lippitudincs fanant:

fimile ctiam dc cancri oculis ferunt : fic pedes tcftudinis conferunt poda-gricis,adalligati ita,utpes pedi,manus manui,dextro dexter/iniftro leuus

fufpendatur.Hoc mododicunt,quodomne ahimal fterileprouocat ad fte

filitatem:8c ex eo maxime tefticuli,&matrix uel urina . S ic ferunt muliere

non concipere quae accipit omnimcfede urina mulae , uel aliquid infufum

in ca. Si igitur uolumus operari ad aliquam proprieratc ucl uirtutem, quae>

ramus animantia,uel alias res, quibus talis proprietas excellcntius ineft , Si

ex his aifumamus nobis partem,in qua talisproprietas uel uirtus maximeliiget.-ut fi quando uelimus promoucre amorem

, quaeramus aliquod ani-

mal quodmaxime diIigit,cuiufmodi funt columba,turtur, pafferjhirudo*

ihotacilla : & ex hisaffumamus mcbra uel partes , in quibus maxime uiget

Venereus appetifUS:quae funt cor,tefticuIi,matrix,priapus , fperma ,meivftruum.Atq; id fiat co tcpore,quando hec animalia tali affeftu maxime cai

piuntur,& intendunt:turtc cnim ualdeprouocant amorem,& inferunt . Si

ihili modo ad augertdam audaciam,quaeramus leonc,uclgallum ,& ex his

capiam us cor,uel oculos,ueI frontem.Et fic intclligendum cft,quod dicit

PfellusPlatonicus,qu6d cancs,& corui,&galIi, coferunt ad uigiliam • etil

Hl

LIBER PRIMVS. XXI.

philomela,& uefpertilio,& no£tua,atq; ex his maxime capur, cor,& oculf*

Ideo dicunt,fi quis cor corui,uel uefpcrtilionis fuper fc portaucrit, no dor-

mitabit doncc deponatur.Idem facit caput uefpertilionis aridu ailigatum

in dextro bracliio uigilantis.nam fi ponatur fupcr dormientcm , fertur nocxcitari,doncc depofitum fucrit. Eodem modo rana& bubo cfhciut loqua

cem,& ex his maxime lingua& cor : fic lingua rans aquaticae fuppofita ca-

piti, facit loqui in fomnis : &corbubonis impofitu mammse mulicris dor-

micntisfiniftr3E,ferturefficcre,utomniafecretapronunciet:idemfcrturcf

ficere cor noftux,& fepum leporis pofitum fupra peflus dormientis. Eo-dem modoomnia animalia longxuaaduitam conforuntlongaEuam: 8L

quycunq; habentia in fe uirtutem rcnouatiuam , confcrunt ad noftri cor*

poris rcnouationem& iuuentutis reftitutionem,quod medici fc nofle multoties oftenderunt:ficut manifeftum eft de uipera & ferpentibus.Et notumeft,quod cerui renouant fenedtutcm fuam comeftione ferpcntum ; eodemmodo phcenix renouatur per rogum, qucm fibi conftruir , & fimilis uirtus

eft in pclIicano,cuius dexter pes fi fub fimo ealido pona tur,poft tres men-fcs rcgeneraturcx co pcllicanus.Iccirco mediciquida quibufda confcdlio-

n ibus ex uipera & ellcboro,& ex quorunda ciufmodi animaliu carnibu 1; cfr

fec1is,promittutreftituereiuuentutc,&rcftituutquadoq;,nonunquactia

talem,qualc Medea Peliae feni promiflam reftituit.Creditu quoq; eft, urfi

fanguinc applicato ore e rccenti uulnerc hauftu ,hoc potionis gcnere cor*

porei roboris incrementa pra:ftari:quia id animal robuftiflimum fit.

Qiialiter diuerfarum uirturum operationcs transfundanturab

una rc in aliam,& fibi muruo communicantur.

Caput XVI.

Cire debes,tantam efle rerum naturalium potctiam,quodnomodo cunftas res fibi propinquantes fua uirtute afficiant,ue-

rumetia prater hoc,infundunt ipfis cofimilc potctia, per quahac eadc uirtute ipfe etia cetera afficiat,qucadmodu in magne

te uidemus: qu i quidc lapis non folu annulos ferreos rrahit, fed uim etia annulis ipfis infundit:qua hocidc efficere poflunr.qualc fe uidiflcreferut Au-guft.& Albertus.Hoc modo ferf.quod meretrix publica in qua eft audacia

& impudctia exterminara,hac ipfa proprietate cucla fibi propinqua afficiE

qux deindereddut ea aliis.Idco dicut,quod fiqs induat ucftc uel camifiam

mererricis,uel fecu habuerit fpcculum in quo ipfa fequotidie fpcculaucritj

redderuraudaxjinrimidus^impudcs&luxuriofus.fimilimododiciitpanuj

qui fuerit in funcre,concipere ex hoc proprictatc aliqua triftitise& faturna

lem:&laqueumfufpcdiofifimilirer aliquasmirabileshaberepropricrates.

Simile eft quod narrat Plinius , fi quis terram fubfternat laccrtae uiridi ex-

carcate.&unainuitreouafe annulosincludat ferrofohdouelauro.cum

recepifle uifum lacertam apparuerit,peruitrum emilTa annulos conrra

XX.nU. DE OCCVLTA PHILOSOPHJ.A,

lippitudinem ualere.Idem quoq; in muftcla& annulis ualere ,'cuiusoculis

pundim erutis,conftat ctiam uifum reuerti:fimilimodo ponuntur annuli

per certum tempus in nido paiTerum fiuchirundinum,quibus poftea ad a-

morem uel beneUolentiam utimur.

Qualiter per litem& amicitiam,uirtutes rej-um inuefti

gandae,&cxperiuhdaefunt. Cap. XVII.

fEftatnuncuidere,quod omnes reshabent interfe amicitiarrl

& inimicitiam : & omnis res habet aliquod timcndum& horri*

bile,inimicum& deftructiuumcontra, aliquod exultans, beti-

ificans &tonfortans : fic in elementis,ignis aduerfatur aqua? :&

aertemexaeterum inter fe conueniunt. Rurfus in ccelcftibus Saturno ami-

ci funt, Mercurius.Iupiter, Sol& Luna : inimici eius Mars&Venus : Iouis

amici funt omnesplanctae pratef Marrcm.fic&Marrem omnes odioha-

benr,praerer VenerCmiSolcmamant Iupiter&Venus,inimicantur Mars,

Mercurius&Luna:VenercmdiliguntomnespreterSaturunm:Mercurii

amici funt,Iupiter,Venus& Saturnus:inimici,Sol,Luna,M ars:Lunae autc

amici funt, Iupiter,V cnus, Saturnus : inimici, Mars & MercUrius. Eft alia

ftellarum inimicitia,quando uidclicet habctdomus oppofitas:ficut Satur-

nus adluminaria,Iupiter ad Mercurium,Mars ad Venerem.Et fortior ini-

micitia eft eoru,quorum cxaltationes oppofitae funt:ut Saturni& S olis.Io-

uis &Martis, Veneris& Mercurii. FortiiTima auremeft amicitiaeorum

qui coricordant in natura ,qualitate, fubftantia, poteftate, ficutM ars cum

S ole,& Venus cum Luna,fimilitcr Iupiter cum Venere:& eft amicitia eoru

quorum cxaltatio eft in domo alterius : ut S aturni cum Venere , Iouis cum

L una,M artis cum S atu rno, S olis cum Marrc ,Veneris cum Ioue,Lunae cu

V cnere. Et cuiufmddi funt amicitiae & im'micitie_ fuperioru, tales funt incli

nationesrerumillis fubditaruiniftisinferioribus. HabitudincS ergoiftae

amicitiae&inimicitise,nihilaliudfunt,quaminclinationesquaedamrerum

in ieinuicem,appetendo talem uel talem rcm,fi abfit: & moueri ad illa , nifi

impediatur,& requiefcere in adepto,fugiendo cohtrariu,& horrcdo proxi-

mationem eius,nec quicfcere in illo.Hac itaq; fententia duclus Heraditus,

profciTus eft omniafieri per litem &amicitiam. Inclinationesuero amici-

tiae in uegetabilibui& mineralibus funt ,qualc habet magnes attracliuam

in ferrum:& fmaragdusm diuitias,&gratiam : iafpis in partum : achates in

facundiam:Simili modo naphtha trahit igncm,profilitq; in ea undccunq;

uifam : fimiliter aproxis herbae radix , c longinquo attrahir ignem , ut na^

phtha.& fimilis inclinatio eft interpalmam mafculinam &fcemina: quaru

cum ramum uriius ramus alterius tetigerit,complicant fe in mutuum am-

plcxum,necfruftum fert fcemina abfq; rtiafculo : & amygdala folitaria mi

nus fcecunda eft.Amant uites,ulmum,& oppium:& oliua mirtum mutuo

di!igit:fimiliter oliua& ficus. In animalibus uero amicitia eft intermerula

Ka

tlBER PRIMVS. XXIU,

&turdum,cornicem & ardeolam,inter pauoncs SC columbas,tunures Scpfl

tacos.Vndc fcribit Sappho adPhaonem:

EtuariisalbaEiungunturfaepecolumbaE,

Et nigcr a uiridi turtur amatur aue.

Rurfus amici funt mufculus& balena. Ne folum animalium ihttt fc amici Mmdimtia eft , fed etianicum aliis rebus.utcum metallis,& Iapidibus,&cum uege- """•#>t>

talibus:ficfeles fmecatusgaudetnepetaherba,adcuiusaffricationem cocilum"uii

pere rraditur,& defeclum mafculi fupplere:& cques in Cappadocia fe flatui

uenti exponunr,atque ex eius afflatu& attraclu concipiunt:ficranaE,buffo

nes,ferpctes,& quaEcunque uenenofa reptilia,gaudent in planta,quaEapiumrifus dicitur.de qua feruntmediei,fi quis comederit,ridcndo morirur. Rurfus teftudo quando uenatur k ferpente , comedir origanum , 8i conforratur

per illud: & ciconia in ferpentum paftu origano fibi falutem quaerir.&mu^ftelapugnaturacontraregulum,comeditrutam.undccognofcimusoriga

num& rutam uirrutem poflidere conrra ucncna.Sic in quibufdam anima-

libus eft naturalis pcritia,&: ars innata rnedicinalis: nam buffo quando alic

nomorfu&uenenouulneratur,foletadirerutam,uelfaluiam,&locumuuI

ncris affricarc,& fic fe a periculo uencni liberare. Sic homines a brutis mul Uoksihn

taadmodum morboru remcdia,& rerum uirrutes edofti funt: fic chelido- fe luaHi&

niam uifui falubrem hcrbam hirundines monftrauere,quae cum ea pullo^,C{m*

fuorum oculis medctur:& picacum a£grorar,lauri folium in nidum immittir,& ira coualefcit.Similiter palumbi,graculi,perdices, merulsE lauri foliis

annuum faftidium purgant ,quo etiam corui chamxlcontis uencnum ex-

tinguunt.&leofifebricitatjUorarafimiaconualefcir.upupauuapaftalefa,

adiantofibi medetur: ficdiftamnum herbamadcxrrahendas fagitrasuti

lem cerui docuerunr: fiquidem percuffi reIo,hoc eius hcrbaepaftu eiiciunr:

idem faciunt caprae Cretenfes : fed& ceruae paulo ante partum, purgant fc

quadam herba.quae fcfelis dicitur.fimiliter phalangio tafti , cancros eden-

do fibi falutem quxrunSues etiam a ferpentibus lefa:,eodem fibi paftume*

dentur: & corui cum uenenatos fe fentiunt toxico Gallico,quercum,uel ut

aliidicunr,coruatiam quaeruntpro medela.-Elephantes chama:leonte deuo

rato , fibi fuccurrunt oleaftro: Vrfi a mandragora laefi, deuoratis formicis

euadunr: medentur fibi anferes,anatcs,c3EteraEq; aquarici aucs herba fideri

tide:Columbe,turtures,gallinaE,herbahelxine:Gruesiunco:Pantherecon

tra aconitum fibi humanis ftercoribus medentur: Apri hedera: C eruaEher

bacinnare.

Deinimiciriaruminclinationibus. Caput XVIII.

I Conuerfofehabctinimieitiarumihclinationes : funt aurem

ficutodium naturac inclinationcs eiufmodi ,&ranquam ira,

I indignatio& corrarieras quasda impcriofa,ut res fugiarfuurrt

!eon trari u,aut propellat tang fugientia a facie eiu&Eiufmodi

XXIW. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

inclinationes habetrabarbarum in choIeram,theriacain uenenum/apphi

rus in anthracem,& ardores febrilcs,& aegritudines oculorum.amethyftus

in ebrietatem:iafpis in fluxum fanguinis,& noxia phatafmata: fmaragdus,

& agnus caftus in libidinem : achatcs in uenena: Paeonia in morbum cadu'

cumxorallus in atrae bilis illu fiones,& dolorcs ftomachi:topazius in ardo-

res fpirituales , utfunt auaritiae , luxuhac& omnes exceffusamoris . Similis

eft inclinatio formicarum ad origanum hcrbam,& ad alam uefpcrtilionis,

& ad cor upupae,a quorum praefentia fugiunt:eftq; etiam origanum folifu-

giscontrarium.&falamandris refiftit:&cumbrafficatam pertinaci odio

diffentit, ut alternatim fefe conficiant;fic oleum odcrunt cucumcres , ut in

hamum fefe curuent,ne attingant:&dicitur quod fcl corui fugat& deterret

homines & loco ubiabfconditum fueritcum quibufdam aliis rebus:fic ada-

mas diffidet cum magnete, ut iuxta pofitusnon finat ferrum abftrahi:& a--

pium raninum fugiunt oues tanquam mortiferum:&quod mirabilius eft,

iignum huius mortis naturapinxitin hcpatibusouium,inquibus figura

apii ranini defcripta naturalitcr apparct:fimiliter caprae fic odiutocimum,ut nihil fibi ducant peftilehtius.Rurfus intcr animalia diffentiunt mures&muftelas.-unde cafcos,fi cerebrum muftelae coagulo addatur.negant amu'ribus attingi,nec corrumpi pmerca uetuftate: fic fcorpionibus contrarius

eft ftcllio intantum.ut uifu quoque pauorem eis affcrat,& torporem frigidi

fudoris : itaq;in oleo putrefaciunt ,& interficiuntcum eo iftus inungentes

fcorpionum. Eft etia inimicitia inter fcorpiones& mures.quare ctiammusfuppofitus puncturae fcorpionis,curareeam traditur.Inimicanturctia fcor

pius&ftalabores,afpides&ichneumones.Ferturquoq;ferpcntibus nihil

seque aduerfari quam cancros , fuesq; percuffas hoc pabulo fibi mederi.SoI

etiam cum fit in cancro torqueri ferpentes . etiam fcorpius& crocodilus fe

mutuo perimunt:& fiquis crocodilum ibidis penna tangat, immobilc rcd

det: otidis auis euolat uifo equo,& fcruus fugit uifo ariete:fugit etia uifa ui<

pera.-elephas audito grunnitu fuis,&leoncs uifo gallo timent : & pantherae

non attingunt perunitos iure gallinarum,praecipuc fi allium ei fuctit inco

ctum .Eft etia inimicitia inter uulpcs,cygnos,tauros & corniccs.Inter aues

quoq; perpctuum bellum gerunt cornices& noftuaejtniluius & coruus,pi-

talles& turtures, bicuthus& pagrus.clorius& turtur,a:gepii& aquik.ceriii

& draconcs.Inter aquatilia etiam inimici funt,delphines & balene,ceftris &lupus.murcna& congrus. Item polypii intantum locufta pauet.ut fi iuxta

uideat, omnino moriatur. Locuftam congri, rurfus polypum congri lacc-

rant: pantheris quoq; effe in mctu hyaena dicitur ,ut ne conetur quidcm rc

fiftcre,& aliquid de corio earii attingere:& fi pelles utriufq; cotrarie fufpen-

dantur, ferut dccidere pilos pantherae. dicitq; Orus ApoIIo in hieroglyphi

cis, fi quis hyaenae pellc fuccinftus medios fcratur in hoftes.a nullo Ieditur»

&intrepideprxterit . Similiter habet agnusinimicitias &noxietatem lupi

IIBER PRIMVS. XXV.

contrafe,&horret&fugit ipfum,atq;timet, Etdicuntquod fifufpendatur

cauda,uel pellis,uel caput lupi fupra prefepc.triftatur oues,ncc comedunt

aliquidpraenimiotimore . EtrefertPlinius, quod efalon parua auis otii

corui franges.cuius pulli infcftantur a uulpibus,inuice hxc catulos ipfiusi

ipfamq; ucllit : quod libiuiderintcoruicontra auxiliantur , uelut aduerfus

communem lioftem. Acanthis auicula in fpinis uiuens,iccirco afmos odit

flores fpinx deuorates.Egithus uero auis minima intantumcum afinb dit-

fentirc fertur,ut fanguinem eorum conftetnon coire,quo etia rudente egi

thi oua,& pulli pereunt. O liua quoq;cum mcrctrice intantu diffentire fer-

tur,quod fi ab eadem plantata fuerit uel infrucluofa perpetuo manere , uel

omnino arefcere dicitur.Nihil magis timet leo,q faces ardentes , neq; ulli

alia re atq; his domari creditur:& lupus neq; ferrum timet,neq;haftam/ed

lapidem, cuius proiecT-u uulnere faito gignutur lupo uermes : reformidat

camelum cquus, adco urnec quidem fpeciem eius intueri nec lentire fufti-

neat. Elephas furcs uifo ariete mitefcitxolubernudumhominc timet, quc

ueftibtis perfequitur: taurus ferociens fi ficui alligetur conflacccflit impe-

tus eius . Eleclrumomnia rrahit praeterocymum& quae oleo perlita funr^

cum quibus naturaliquadam antipathia diffidet

.

Qyomodo inueftiganda:& experiudac funt rerum uirrutes.qua:

illis a tota fpecic infunt,aut particulari ipfius indiuidui dono ali

cuireifuhtagnatoe. Cap. XIX.

Nfuper confiderare debes uirtutes reru inefle quibufda fecun virtutn ri

dum fpedem:uraudacia&animofi'tasinleone&gallo,timi-^^ditas in lepore& agno,rapaciras feu uoracitas in 1 upo, infidio

(im& fraudulentia in uulpe , adulatio in cane.auariria in cor-

uo& comice,fupcrbia in equo ,ira in tygride& apro, triftitia&mclancho-

!ia inCato,libido in paffcre,& fic de fimilibus . Maxima enim pars natura-

liurriuirrutumfpcciescomitatur. Quaedam uero infuntrebusfecundum

indiUiduum,qucadmodum funtquidam homines,qui uehementer abhor-

rent afpedtum cati.ita ut fine horrore grauiffimo afpiccrc hoh poflinr, qui

quidem horror non ineft ipfis fecundum fpecicmhumanamjquod mani*

fefturri eft.E t narrat Auicenna,tempeftatc fua uixiffe hominem,quem fu«

gerent uenenata orrinia, morientibus omnibus,quse forte mordictis illurn

apprehcdiflent,ipfo omnino ilhefo: & refert Albertus fe in A grippiriaCo-

ionia uidiffe puella,quae araneas in efcam uenabatur,eoq; cibi genere oble-

ftata infigniter aleretur. Sic funtaudacia in meretrice, timiditas in fure . Et

hocmododicuhtphilofophi ,quod indiuiduumaliquodquodnunquarn

paffum fit aegritudincm,confert omni segritudini: idco dicuntquod os ho-

minis mortui,qui nuhquamhabuerit febres , fufpenfum fupra patienrenij

liberat a quarraria. Infuntetiam indiuiduis fingulares multae uirtures.a cot

poribus cceleftibus infuf$,quod fuperius monftrauimus;

XVT DE OCCVLTA PHILOSOPHI/1,

Quod uirtutes naturales quibufdam infunt per totam fuam fub-

ftantiam , quibufdam uero in ccrtis fuis particulis aut membris.

Caput XX,Vrfus confidcrare dcbes , uirtutes rerum quibufdam inefle fc-

cundum totum,hoc cft.fccundum totam fuam fubftantiam,

uel eius omnes parresrficut pifciculus illc echcncis >qui folo ta

<ftu ferturnaucm fiftcrc,hoc non agit fccundum aliquam pre.

cipuam fua partc,fed fccundu fua tota fubftantiam: Sic hyena habct fecu-dumfuamtotamfubftantiam,qu6dumbraeeiuscontacl:ucanesobmute-fcantriic chelidonia conferr uifui,non fecundu aliqua,fcd fecundu ocs fuasparres,non minus radicc,cj foliis & femine:& fic de fimihbus. Quxda autcuirrures infunt rebus fecundum aliquas eius parrcs, puta folum in lingua,uel oculis.ucl aliis quibufdam membris , fiue parribus:fic in oculis bafilifci

&catablcpac eft uirtus uiolentiflima occidcndi homines,ubi ipfos uiderit:

fimilis uirtus eft in oculis hyenae,que quodcunq; animal luftrauerir,eucfti

giohirer,ftupefcit,&moucrefen6poteft:fimilisuirtuseftinoculislupo

ruquoruda,qui fiqucprius uiderinr,ftupefcit,&raucefciradeo,ut fi clamatcuoluerit,n6habeatuocis minifteriu.de hocVergil.meminit,ubicanit:

Voxquoq;McerimIamfugitipfaJupiMcerirnuidercpriores*

Sic&fceminae quaedamcrantinScythia, &apudlIryricos&Triballos,qua:quotiesquem iratae afpcxcrant.interemifle ferutur . Similiter& Telchines

'Zmtt

RIlod'P Puli lcgutur fuiife, qui omnia afpetfu fuo in peius comutauerar,

^mfmi^i Proprerea a Iouc fubmerfi . Iccirco fafcinatorcs huiufmodianimaliu ocu-t™ umur lis in collyriis utuntur ad fimiles pafliones,per fafcinationes opcraturi.Si-Wcmtwcsm ilimodo formica: fugiunt ex corde upupje.no ex capite, pedc uel oculis:

fic fel ftellionum in aqua tritum,fertur cogregare muftelas,non cauda.uelcaput:& fel capraru uafe aeneo in terra coclufum, ranas congregat : & iecur

caprinu papilionibus& rincis omnibus cotrariu eft: & cor canis habenremfugiunrcanes: & uulpes gallinaceos no attinguntqui uulpinum iecur co-mederint.SichabentrespIurimaediucrfasuirtutespcrdiuerfasfuaspartes

diucrfimode difpcrfas,prour ipfis fecundum recepribilium diuerfitatc cce-litusinfunduntur.-quernadmodum in corpore humano oflanon recipiuc

aifi uitam,oculi uero uifum,& aurcs auditu . Et eft in humano corporeosquoddam minimii,quod HebraeiLuz appellant, magnitudine cicerismu-dati,quod nulli corruptioni obnoxium,nec igne quidem uincitur,fed fem

fer conferuatur illaefunrex quo(ut dicuntjuelut planta ex feminc, in refui

reftione mortuorum corpus noftrum animale repullulafcet.Et h«e uirtu-"tesnon declarantur ratione,fcd experientia.

De uirtutibus rerum quae infunt ipfis in uita rantum , &. quae re*

manentinillisetiampoftintcritum. Cap. XXI.

LIBER PRIMVS. XXVII,

C ire pmereaoportcbit quafda proprierates inefle rebus tarl

tummodo in uita,quafdam etiam permanere poft mortem:

fic echeneis fiftit nauigia:& regulus,& catablepa interimiit ui

fu,quando uiuunt:poftmortem uero nihil tale agunt: fic tra-

dunt in torminibus anate uiua appofita ucntri trafiremorbum , anatemq;

emori.'fimileeftquoddicitArchytas:fiaccipiaturcorrecenrer extraftuex

animali,&adhuc calens , atq; uiuens fufpendatur fupra patientem febrcm

quartanam,tollit eam. Sic fi quis tranfglutit cor upupse,uel hirundinis, ucl

muftelae,uel talpa:,eo adhuc uiucnre & palpitante , confcrt ei ad memoria,

reminilcetiam,intclIecTum & diuinationem.Hinc ortum eft gcnerale pr£

ceptum,qii6dicilicetqu$cunq;colligcda funtexanimalibus,fiuelapidcs,

fiue membra,fiue excrementa,ut pili,ftercus,ungulx,hcc ab animahbus, il

lis adhuc uiuentibus,auferri debent,atq; etia,fi fieri poteft, ipfis poftea ad-

huc uiuis remanentibus.Vnde predpiunt,quando colligis linguam ranae,

eam uiuam remittas in aquam :(i colligas dentem uel oculum lupi,non in-

terficias lupum:& fic de fimilibus.Sic tradit Dcmocritus,fi quis cxtrahat ra

nc marine uiuenti linguam,nulla alia parte corporis adharcntc, ipfaq; de-

miiTa in mare,imponat fupra cordis palpitationc mulien dormicnti,qua>

cunq; interrogauerit, uera refpofuram. Similimodo oculos ranarum ante

folis ortum adalligatos aegro,ita ut caecas dcmittant in aqua , tertianas abi-

gi promittunt : eofdemq; cum carnibus lufciniae in pelle ceruina adalliga-

tospraEftareuigiliamfomnofugatOjtradut.Similitcrpaftinaceradiusad-

alligatus umbilico,fertur faciles partus facere, fi uiuenri ablatus fit , ipfaq;

denuo in marcdemifTa.Sicferunt ferpentis oculum dextrum adalligatu co

traepiphorasprodeiTe,fiferpensuiuusdimittatur.Eteftquidampifcis,fi--

ue ferpens maximus nomine myrus,cui fi eruatur oculus,& alligctur froti

ti patictis,ophthalmiam fanare dicitur,pifci uero oculum renafci:fed altc*

ro illum capi luminc,qui uiuentem non dimiferit. Item dctes omnium fer-

pentum,quando uiuis exempti funt,fufpenfi fupra patientc,quartana fana

rc dicuntur:fimiliter dentetalpa? uiue excmpto ea dimiiTa, fanari dcntium

dolores.-necadlatrarecaneSjCaudam muftelae.quae dimiilafit^habentes. Et

narrat Deiriocritus.linguam chamxleontis/i uiueti erepta fit.ad iudxio^

cuentupollere,eandemq;falutaremeiTeparturientibuscircadomu:caucn-

duaut,nedomoinferatur,quiaelTetperniciofilTimu.Suntadhucpropricta

res poft mortem remanctes : ac de his dicunt Platonici,quod res in quibus

minus mcrgituridea materiayn his adhuc poftqua mortua: funt,& defun-

eTaefucrint,idquod immortale eft,mirabilia operarinon celfat.Sic in hcr-

bis & plantis , auulfis& arefacTis adhuc uiget& operatur ipfa uirtus ab idca

quondam infufa . Inde eft,quod ficut aquila in uita fua omnes aues fupcraC

& uincit.-fic etiam ea defunda,penn3E eius omnes alia^ auiu pcnnas& plu-

mas deftriwnt& corrodUrit : eadem ratioc pellis leonis omncs alias pelles

AbitnimtiU-

bmcoUigtt-

dd,iUu uiue

tibutaufirri

Mcnt.

Qtttpojl

ttiorce uiret

piM rctmc

Tympmo't!i cxiiucr

fis pflhiiM,

Aiucrjicjji.

fim.

pgn cm-hi

tatifhlouii

«WWWiij.

XXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

cofumit:& pcllis hyxna: deftruit pclles panthera:.& pellis Iupi corrodir pel

Iem agni.Et quaedam hasc no agunt folum in contaclu corporco,fed etiam

quandoq; in harmonia uocali:lic tympanum faftum de pclle adib, hoc effc

lupijobmutcfccrefacirtympanumdcpellcagni.Similimodotympanurn

factum dc pelle Ericii marini,procuI fugat omnia reptilia, pcr quamcunq;

diftanriam fonus eiufmodi audirusfuerir:& fides faitee cx inteftinis lupi/i

cum ouinis hdibus in lyra.aut cythara tenff fuerint,nullam inde fieripofle

confonantiam.manifcftumeft.

Qyomodo res inferiores fubfunt corporibus cceleftibus,& quo-

modohumanum corpus.ipfaq;hominu exercitia& mores, ftel'

lis arq; fignis diftribuuntur. Cap. XXII.Anifeftum eft.quod omnia inferiora fubfunt fuperioribus ,&quodammodo( ut inquit Proclus)fibi inuicem infunt , fcilicet

in infimis fuprcma,& in fupremis infimarfic in coelo funt terrc

na/edficutincaufamodoq; ccelefti : &interrafunrcoeleftia,

fedmodotcrreftri.fcilicet fecundum effeflum . Sicdicimuseflehicentia

quaedam folaria,quaedam lunaria,in quibus fol &luna caufant aliquid fua?

uirtutis.Vnde rcs eiufmodi rccipiiit plures opcrationes & proprietarcs co-

fimilesopcrationibusftcllarum&figurarum,quibusfubfunt:ficcognofci

mus folaria efle refpeiliua cordis & capitis.propter leonc folis domu ,& ari

ctc folis exaltationcfic Martialia conferut capiti& tcfticulis,propter arie-

tem,& fcorpionem.hincquibus uino inebriatis,fcnfus titubant& caput do-

lcr.miflis in aquam frigidam teftibus.accto' ue dilutis.prefentaneum remcdium cft.Scd circa ifta neceffarium eft fcire,quomodo corpushumanumdiftribuirur planetis atq; fignis.Scias itaq; iuxta Arabum traditionc folcmpraeeffeccrcbro,& cordi,femori,medullis,oculo dcxrro& fpiritui uirac: lin-

guae uero&ori,&caeteris inftrumctis fiueorganisfcnfuum, tam mterio^gcxtcriop:infuper manibus,pcdibus,cruribus, neruis,& uirtuti phantafticae

praeeffeMcrcurium:fpleni,licniftomacho,ueficaE,marriciacauridextraf,

ipfiq; reccpriuae uirtuti Saturnu :hcpati& carnofiori parti ftomachi.uentri

5[Uoq;,& umbilico Iouc:unde in Iouis Ammonii tcploeffigic umbilici rcpoita tradit antiquitas. Sut praererea cj illi etia coftas,pecten,inteftina, fanguinc,brachia& dextra manum,ac finiftram aurem.ac uirrutc naturalc attri-

buut.fanguini autcm & ucnis,&renibus,& chyfti fcllis,naribus,& dorfo , St

decurfuiipermatis,&uiirafcibili,praeficiantMarrem.Iterurenibus&refti»

culis,uuluae,& matrici,& genitali fcmini,& ui concupifcibi Venerem: infu-

per&carni,&pinguedini,uentri,peftini,&umbilico,&ciufmodiomnibus

«juae operi Venereo inferuiunr,ut ofli facro,& fpinae dojrfi,& lumbis.-praere-

rca,capiti& ori,quo ofculu amoris pignus donatur,prcefle dicitur.Luna uero etfi totu corp',et fingula mcbra pro uarietatc figno^ fibi ucdicet, tn pe-

culiariter fibi adfcribunfcercbru,pulmo)mcdulla fpins dorfi ,ftomachus.

LIBER PRtHVS. XXIX.

& menftrua,& omnia excrcmenta,atq; oculus finiftercum crefcendi uigo-

re.Ipfe ucro Hermes in animalis capite feptc diciteiTcforamina, feptc pla-

netisdiftributa:uidelicetauremdeXtram,Saturno:finiftram,Ioui:narem Jril

""(

dextram,Marti:Vcneri finiftram.oculum dextmm,Soli:finiftrum,Lun3e: tjwtwftae

os autem Mercufio.Singula perirtde figna zodiacifua membra curartt : fic ffr*™tlAfiescaputatq;faciemregit:Taurus,coIlum:Gemini

)brachiaatq;hume-/;w.

ros:Cancer praecft peftori,pulmoni,ftomacho& lacertis: Leo pra;eft cor>

de,& ftomacho,& iecori,atq; dorfo:Virgo refpicit inreftina,& fundum fto

machi.l-ibragubernatrcnes,&femur,atq;nates:Scorpiusgehitalia,&uul-

uam,&matricc:Sagittariusdominaturfemoriarq;fubinguinibus:Capri-

cornus regit genua:aquarius crura& tibias: Pifces regut pcdcs. Et ficutho-

rum fignoru triplicitatcs fibi corrcfpondcnt ,& conueniunt in ccelcftibus:

ik etiam conueniunt in membris,quod ea experictia fatis conftat ,quonia

ex frigore pedum dolet uenter& peclus,quae membra eidem triphcitati re-

fpondcr.Vndc&mcdelauniappofita,alteriprodeft:utcalefactispedibus

ceffat dolor uentris. Huius itaq; ordinis memor,fcias, quod res quae alicui

planctarum fubfunt,fuigularem quendam habent afpecTum,fiue inclina-

tionem ad mcmbra eidcm plahcta°,&fuis praecipue domicihis& exaltatio-

hiattributa:rcliqua:enimdignitates,uttnplicitates,&termini,&faciesin

hocparum habent.Hac igitur ratione Pxonia,citraria,gariophyllon,corti

ccscitri,amaracus,dorycnium,cinnamomum,crocus,lignumalocs,thus,

ambra,mufcus,& panim myrrha,medcntur capiti& cordi:propter Solem^

Arietem &Leonem.ficarnogloffa herbaMartis, medeturcapiti&tcfti-

buspropter Arietem& Scorpionemi&ficdereliquis. Practerea confcrunr

Saturnaliaadtriftitiam&melancholiamilouialiaadlsftiriam&dignitatc:

Martialia ad audaciam,rixam & iram:SoIaria ad gloriam& uiftona& ani

mofitatem:Vencreaadamorem,libidinem&concupifcenriam:Mcrcuria

lia adfacundia:Lunariaaduulgaremuitam . Ipfaq;hominumexercitia& HowwiKwd

moresfecundumplanetasdiftributafunt:nam SaturnUsregitfenes,&mo'"

(4 pl

™*

nachos,& rnelancn6lias,&thefaurosabfconditos,&quce longisitincnbus tis[ubucit,

&cum difficultate acquiruntur:Iupiter Uero habet religiofos,praeiatos,re-

ges&duces,&lucralicireacquifita:Marstonfores,chirurgos,medicos,li-

ftores,carnifices,maceIlarios,furnarios,piftores,milites,c|paffimMauor

tiidicuntur.Similiter&reliquxftcllaifuaexercitiafignificantjprouthaec

in Aftrologorum libris defcripta funt.

Quomodo cognofcendum, quibus ftellis res naturales fubfunr,

- atqjqusresfunrfolares. Caput XXIIIi

Vaeuerorescui ftellaeuclfignofubfint , cognofcere difficife

eft ualdexognofcutur ramen per imirationem radiorum, uel

motus,uel figurae fuperio^: quaedam etiam per colores& odci

rcs, quaeda etiam per fuarum operationum effecTus quibufda

c iii

Cbryfoli'

XXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

ftcllis confonantcs, Sic folaria tunc intcr elcmcnta ignis , ct Iucida flamma:

inhumoribus fanguis purior,ctfpiritus uitx: intcrfapores ,qui cft acutus,

dulcedini mixtus. Intcr metalla aurum propter fplcdorcm :habetq; a Solc,

quod fit cordis confortatiuum . Intcr lapidcs ucro qui aureis guttis folares

radios imitantunficut lapis actites aurcis guttis Solem imitans , uirtutcm

habet conrra morbum caducum,&contra ucnena:fic lapis.qui dicitur So-

lis oculus,figuram habens fimilc pupilla: ocuIi,ex cuius mcdio radiusemi-

catjconfortatccrcbrumjconfertuifuiificcarbunculusnoiftclucens.uirtu-

tem habet contra omnc uencnum acreum & uaporofum : fic chryfolithus

lapis habcs in colore tenucm & Iucidam uiriditatem , in qua quado Soh op

ponitur ftclla aurca emicat,cofortat fpiritualia,cofert afthmaricis:&qua'

dopcrforatur,& fctis afini in foramen repletus , finiftro brachio alligatus,

fugat phantafmata,& terrorcs mclacholicos ftultitiamq; repcllit : fic lapis

Ins fimilis in colore cryftallo,qui ut frcqucter reperitur hexagon", quado

fub tefto pars eius radiis Solis opponitur,& pars altcra in umbra tcnet",col-

ligit radios in fe folares.quos proiicicsreflccicdo facit apparere Irim in op-

pofito paricte.Itc heliotropius lapis uiridis ad modu iafpidis,uel fmaragdi,

guttis rubcis ftcllat',facit coftantc,gloriofum& bonx fama^cofert ad uitse

longitudinem :& eft uirtus cius mirabilis ,qua habct in radios folares

,quos

in fanguinc conuerterc dici£,hoccft,apparerc fanguineos.quafisol patere-

tur eclipfim, quado uidelicct lnugitur fucco herba; eiufdem nois , & in uas

plenumaquxponitun&cftalia uirtus eiusmirabiliorinoculoshominii,

quorum aciem ita perftringit, atq; ita obcxcat uifum hominum , ut uideri

nonpcrmittatgcftantemfe, quod tamen nonfacit fine adiutorio hcrbac

eiufdemnominis,qux&hcliotropiumuocarur,hoceftfolfequiu.Hasuir

tures & Albertus magnus,& Gulielmus Parifienfis in fcripturis fuis conSr-

mant.Hyacinthus ctiam habet uirtutem a S ole cotra uencna,& peftifcrofe

uaporcs.reddit geftatem tutum& gratum.cofert ad diuitias , & ingenium,PjwpMn». Confortat cor:rctcntus in ore, uchcmcnteranimum exhilarat. Itc pyrophi

los lapis rubicundus pcrmixtus,de hoc tefte Alberto refert Aefculapius in

una epiftolarum fuarum ad Octauiaum Auguftum,qu6d aliquod uencnu

cft tantx frigiditatis,quodcorhominis interepti conferuat ab uftionc ,ita

qu6d.fi aliquadiu ponatur in ignc,conuertitur in lapidcm.& hic eft illc,qui

uocatur pyrophilos ab ignc.Habet mirabilc uirtutc contra uencna,&red~

ditgeftantcm gloriofum,&formidolofum aducrfanis . Prx omnibus autc

folaris cft lapis,qucm inueniffc fcrtur Apollonius, nomine pantaura ,qui

alios lapides ad fe trahit,quemadmodum magncs ferrum,corra omnia uc-

fiena efficaciifimus.ab aliis panthcrus dictus.quia panthere^ animali maculofo adfimilatur:idco ctiamPantochras dicitur,quia omnes colores conti-

net.AaronilluEuanthumnucupat.SoIaresprxtercafunt.topazius.chry»

(bpafliis^rubinusjbalagiusjltem iolaria funt auripigmentum, aureiq; colo

Vyttitithi

w.rmlcs.

LIBER PRIMVS. XXXI.

ris,& Iuminis pIurimi.Ex plantis uero& arboribus,funt folares.que uert uii

tur ad folc.ut heliotropium,& que implicant in fe folia recedcnte Sole,onSteuero cxplicantpaulatimutlotosjquamquidamarbufculafolaremcffc,

& frudluum& foliorum figura tcftatunSic Paeonia,chelidonia,citraria,zin

ziber,gentiana,diclamnus,uerbenaquoq;prasftansuaticinium&expiatio

nem,fugansq;cacod£mones.LaUrusetiamPhcebofaccr,accedrus,palma,

&fraxinus,&hedera,&uitis:&qua?cuq5uenena,&fulgurarcpclliit&perpc-

tuo uirentes hyemis algores non uerentur. Itcm folaria fun t mcta, maftix,

zedoaria,crocus,ballamus,ambra,mufcus,meIflauum,lignumalocs,gary.

ophyllum,cinnamomum,calamusaromaticus,pipcr,'thus,amatacus,&

Libanotis.-quod Orpheus uocat folis thymiama.Inrer animalia uero fola-

riafuntmagnanima^animofajftudiofauiftoriaE&gloriae.utleofera^rcx,

crocodiIus,lynx,aries,caper,taurus armenroru rex,ab Aegyptiis apud Hc-liopolim foli facratus,quem ueritc nominat.& bos Apism Memphi, &irt

Hermintho taurus nominePathim. Lupus ctiam Apollini& Latonae fa-

cer eft.Pratcrea folaris eft cynoccphalus,qui per fingulas horas duodccics

indielatrat.&aequinoftii tempore duodecies perfingulas horas mingit!idem & in no<5te,unde lllum in hydrologiis fculpebant Aegyptii. Itcm fo- Cynoctfh*lares funtinteraucs,phcenix atiis Unica,&aquila auium regina : itc uultur, lumhydra

olorfiuecygnus:&qu3:quafiquibufdamli/mnisapplauduntfurgctifoli, Hv AtS*

&qua(i aduocat,utgallus&coruus,accipiter etiam,quiain Acgyptiorum xS/""thcologia fpintus&lucisfymbolumeft,a Porphyrio inter folares numc-rarur.Prarterea folaria funtquecuncj; colligunt folis operu fimilitudinc,ut

uermiculi nodte lucc tes, fcarabeus quoq; quc felc uocar, forma Iucida, qucetiamcantharumdicunt,quipilulasuoluit,acdcHjperincUbat,aliosq;ge-

nerar. Appionis interprcratione hoc ipfo folis operum fimilitudinem col-

ligens,cuius oculos ctiam iuxta folis curfum uariari conftat/olaris effeiu-

dicatur:&qui ex eis funt.Ex pifciculis autc maxirhe folariseft uitulus ma-rinus fulguri refiftcns,item daftylus,& pulmo nofte luccntes ,& Stella obadurentcm feruorcm,ftrombi regem fecuti:fimiliter& margariregem ha-

bcntes,exficcatiq; in Iapidem autei coloris durefcunn

Quxrcsfubfintlunae. Cap. XXlnL a

Vnaria uero funt interelemcnta terra,dcindc aqua.tam inarii

quamfluuio'ru,&omniahumida,humoresarboru,&anima>

ium,maxime albi,ut albumina ouoru ,pinguedincs,fudorcstpituitae& fuperfluitates corporu. Ex faporibus falfus& infipi-

dus:Inter metalla ucro argentQ: Inter lapides illius eft cryftallus jargehtea

marcafira,& omnio alba& uiridia. Item lapis felenites,id eft lunaris,ex can

dido tranflucens.melleo fulgore,motum imitans lunaremjunx figurarrl

infehabens,reddensq;eamindiesfinguIoscrefcctis,minuctis'uenumero«

Itc margarit?,cj exaqu$ ftillicidiis in cochis gcnerafcfimiliter & cryftallus^

XXXII, DE-OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Arhores & &berillus.lnter plantas& arbores lunarcs funt/elenotropion quae uertitur

flmt \un* adlunam,quemadmodum heliotropion ad folem, & palma arbor ad finguT"' Ium luna: ortum,fingulum ramum emittens:hyffopusctiam fpecics ronf-

marini,minirha arbor&maiorplantarum.de utrifq; participans: eft etiam

lunaris hagnus caftus, fiue cafta arbor,& oliua.Similiter&herba chinofta-

tes.quae crefcit &decrefcit cum luna:fcilicet in fubftantia& numero folio-

rum,non folum in humorc & uirtute : quod fingulf plantsequodammodo

communchabent,praetercepasMartias,quaefolaecontralunaeaugment3

&decrementa minuendi &augendiuirescontrariashabenr:quemadmo-

dum inter uolatilia origis Saturniaauis lunae fimul ac foli inimicifuma eft.

AxhtdUU Animalialunariafunt quaehumanaconfuetudine gaudcnt , &qu£uariomrk, naturaramore& odio pariter excellunt , ut cancs omnis generis . Lunaris

etiain eft chamaeIeon,qui pro uarictate coloris obiecii fimilemfemper in«

duit:qucadmodum luna pro uarietate figni,in quo reperif.naturam uarian

Item lunares funt,porcae,cerua:,caprx,& animalia quecunq; quae lunarem

motum obferuant& imitantur: ut cynocephalus & panthera : fertur enimhxcinarmohabere fimilemlunf maculamcrefccreminorbes,&cornua

parimodo curuantcm. Lunares funt& feles , quorum oculi ad lunae uices

ampliores aut minorcs fiunt.&quae huiufmodi funt, ut fanguis mcftruus,

cum quo multa mira& monftrinca fiunt apud magos . Hysna etiam fexu

mutans,uariisqiobnoxia uencficiis,& animalia omnia, qua: amphibia di-

cuntur,utquaeterramfimuIcumaquaincolunt:utcaitores&lutres,&qu5

Ucnanturpifccs:pra:tercaanimaliaomniamonftrofa,&qu2abfq;manife

iiis femimbus aut aequiuoccgcnerantur,ut mures ex coitu ct cx terrae comAuts \mf putrefcentia. Intcr aues lunares/unt anfcres,anares,merguli,& ocs aquati-** les et pifcium uenatrices.ut ardeae, & qu? cquiuocc producuntur , ut ueipae

cx cadaueribus cquorum:apes ex putrcfaftione uaccarum:mufciliones cx

uino corrupto ,& fcarabei cx carriibus afinorum. M axime ucro lunaris eft

fcarabcus bicornis,quem tauriformem uocant:qui pilulam defodics, relin

quitoclo& uiginti diebus,quibus luna totum zodiacu mctitur ,nono au-tcm& uigcfimo die,quibus luminariu coiunclionem futuram putat , ada-

Pifctsltmt* periens inaquam proiicir,undetucprodeunt fcarabei. Inter pifces lunarestes, funt aelurus,cuiusocuIiad uiccslunas uariantur : &quicunq; lunacmotum

obferuant,ut torpcdo,echeneis,cancer,oftrea,conchylia & ranae.

QusfubfuntSaturno. Caput XXV.Aturnalia funt inter elemcta terra,&ctiam aqua:interhumo- -

res atra bilis humeclans, tam natiua,quam aduentitia prercr

adufhm:Ex faporibusacetofi,acriores,& graues.Inter metal*

Iaplumbum,etpropterp6dusauru,aureaq; Marcafita. Inter

lapides onychinus,zia2aa,camoinus/apphir°,fuicus iafpis, chalcedonius,

Biagnes,&omnia terrea fufca,& podcrofa.Interplantas et arboresj afpho-

IIBER primvs. xxxni.

dclus)rcrpcnraria,ruta J

cyminu >helleborus

>{ilphiu

Jmanclragora,opiu:&q

ftupcfaciut J& qiux neq; feruntur unqua ,neq;frudtus ferGr,& quae nigranrcs

baccas,nigros' ue fructus producfit:ut hcus atra,pinus& cupreffus arbor fe oipi-rjfo*

ralis,& non regerminas baccis.torua, faporc amara, odorc uiolcnta, umbra /""«&«>**

ingrara,piccaccrrima,fru6tufuperuacua,durationeincorrupta,prctereafu

nefta& diti facra ficut apium, quo antiquitus tumulorum thecas , antequa

inillismortuorumimponerentcorpora,fternereconfueuerunt:quamob- Aphmcm

rcmin conuiuiorum coronamcntis exomnibus paffim hcrbis & floribus "«•«"'ftf °-

fcrta neftere fas erat prarcrquam cx apio: quoniam lugubre fir,& hilaritati 'aJ^"V

nonconucniat.Animaliareptiliafcgregata,folitaria,no(Surna,triftia,con

tcmplatiua uel penitus bruta,auara,timida,mcIancholica,multi laboris,tar

di motus, immundi ui&us ,& quae fcetus fuos dcuoranr. Ex iftis ergo funr,

taIpa,afinus,lupus,lcpus,mulus,catus,camelus,urfus,fus,fimia,draco,bafi

lifcus,bufo,fcrpentiaomnia&reprantia,fcorpioncs,formic3c,&qua:expu-

trefaftione nafcuntur in rerra,in aquis,in acdium ruinis,ut mures uermesq;

multipliccs.Interaucs ucroSacurniae func,quc funclongicolli&groffae uo

cis.ur grues, ftruthiones, &pauones, Saturno & Iunoni facrae. Irem bubo,

nodtua,ucfpertiIio,upupa,coruus,&origisauisinuidiofiffima. Expifcibus

uero anguilla feorfum ab aliis pifcibus degcnsJmufipula,& canicula fcetus

fuos deglutientcs. Item tcftudines,oftrea;, conchylia,& fpongia: marinxa8t

quaeexcisfunt.

Qiia:funtiouialia. Cap. XXVI,Ouialia funt interelementa aifr: intcrhumores fanguis,& fpi>

rirus uirae , cuncla quoquc ad uitx augmentum nutrimen-

tumque & ucgetacionem fpeclanria . Ex faporibus,qui funt

iulccs&fuaucs. Exmctallis,ftannum,argentum& aurum,

propccr cempcranciam . Inter lapides , hyacinrhus , berillus , fapphitus,

tuthia.fmaragduSjiafpisuiridiSj&perpetuouirideSjacreiqjcolores. In>

tcr planras &arbores, barba IouiSjOcymumsbugloffa.maciSjfpica, menta4

maftiche Jinula

JuiolaJ

lolium,hyofcyamus,populus:&qu3cfceIicesarbo*

rcs traduntur, ut quercus, aefculus, ilex, phagus, corilus, populus, forbus,

ficus alba,pirus,malus,uitis,prunus,fraxinus,& cornus, arq; oliua& olcum.

Infuperfrumenrum , hordeum , triticum ,paffuk, liquiricia ,zaccarum,Sc

omniaquorum dulcedoeft manifefta &fubtilis)participans aliquid ftypri-

ci&acucifaporu,utfuntnuces,amygdalc,pinee,aucllan?,piftacec,radiccs

paeoniae,myrobalani,& rabarbarum,& manna.O rpheus quoq; illi arrribuic

ftyraccm. Intcr animalia funr, qux praeferunr aliqualcm dignitatc & fapicn

tia: & quae funt mitia&bonx difciplinx,ac bonorii morum,ut ceruus.tau'

rus,elcphas: & manfueta quaeq; animantia,ut ouis& agnus. Ex auibus autc

quaefunt complexionis temperatae,uc gallinae & uitclla ouorum. Item

perdix, phafianus ,hirundo,pellicanus, Item cucupha &ciconia,aue*

XXXIIIt. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

AquHtimpe piiflimae & gratitudinis fignacula.-eftq; ei facrata aquiIa,Tmperatorum infi.

rtmu mp anc ac iuftitiecum clementia fymbolum. Inter pifces autem delphinus,an

^)iraM£ cnia/lWrus>ProPrcrPlcratem -

QuaereferuntMartem. Cap. XXVII.Artialiafunt interelementa,Ignis:parimodo adufta&acuta

omnia;interhumorescholcra:Saporesautemamari,acres,&

linguamperurentes,&quidicunturIachrymofi:intermetalIa,

9j ferrum,ass rubeum.& omnia ignea,rubea& fulphurea : intcrla

pidcs adamas, magncs, lapis fanguinaris , iafpis multigenius.amethyftus:

interplantas&arbores,elleborus,allium,cuphorbium,carrabana,armoni-

acum,raphanus,laureola,napcllus,fcamonia,&omniaucnenofaexcaloris

fupcrabundantiai&quaepungentibus fpinismuniraefuntuelcontactufuo

cutem urunt,pungunt uel ampullant,ut cardo,urtica,flammula : & quae comeftaIachrymasexcutiut,utcepiafcaIonia,porrum,finapium,caftorcu:

& arbores omnes fpinofae,arq; cornus Marti facer. Animalia autc que func

bellicofa,rapacia,audacia,&pcrfpicuximaginationis,utequus,mulus,hir-

ctis,hcedus,Iupus,pardus,onager:ferpctesquoq;&draconcsuenenoinfcn

fi.&quxcunq;hominibusinfcfta,utpulices&mufcs,cynocephaluc,pro-pter iracundiam. Aucs omnesrapaces,carniuorae,oflifragae,utaquila,faI*

co,accipiter,uuItur :& quae dirx& ferales aues dicunrur,noclux,uIulx,tin-

nunculi,miluii.&quae femper famelicx ac rapaciflimx funt.&que glutiur,

&quafiuocemftranguIantis emittunt,ut corui&corniccs,&picusprxcx-reris Marti facer eft. Ex pifcibus habet lucium,mullum,paftinacam,arie-tem,hircum,Iupum ,Glaucum, qui uoraciflimi fimul ac rapaciftimi funr.

QuxfinrVcnerea. Cap. XXVIII.jl Enerca funt intcr elementa,acr atq; aqua: inter humores pitui

,tacumfanguine,fpirituacfeminegcnitaIi:inrerfaporeshabec

Idulcem.un&uofum & delccrabilem.intcrmetallahabct ar<*en

sjtum.&xs croceum atq; rubeum : interlapidesconucniunt illi

berillus, chryfolithus, fmaragdus,fapphirus, ialpis uiridis, corneola, Iapii

actitesjapis Iazuli, corallus,omnesq; pulchri, uarii,albi ucl uiridis coloris.

Interplantas&arbores,ucrbena,uiola, capilIusVcncris,hcrbaIucia,fme

ValerianaquxArabiccdiciturphu. Itemthymus,ladanu,ambra,mufcus,

fandalum,coriandrum,& omniathymiamata, & fructus delecrabilcs& fua

ues,utpira dulcia,ficus,&mala Punica.quxpoctx dicunt in Cypro a Venereprimofata.PrxtereadedicatailIifuntLuciferirofa,Hcfpcricriammyr<

rus. Animalia habet Iuxuriofa,dcliciofa, fortis amoris , ut catuli, cuniculi,

HirciJ&rf, fcerofxoues,caprx,&hircus[cxterisanimantibuscitiusgenerans,quceti5

t», poftfeptimum dicm ab orru coire dicunt. Itcm taurus propter faftum,&

uitulus propterlafciuiam,etiam Vencrei funt.Exauibus uero cygnus,mo-

tacilla,hiriindo)pellicanus

l& chcnaIopex,pulloruni maximeamantcs. Itc

tlBER PRIHVJ. fcXXV.

coruus&columba Veneri facra,& turtur, quarum auium alterutra offerri

iubebatur in purificationem partus:paffer etiam Veneri facer,qui iubcntc

lege dabatur in purificationem leprae Martii mali,quo nil aeque proficuum

refiftit: A quilam etiam Aegyptii Vcnerem uocat,quod fit in Venerc pro-

na,terdecies enim in die oppreiTa,fi mas uocet,denuo accurrit. Ex pifcibus

uero Venerei funt,grues libidinofi,fcari falaciffimi, merula: ob fcetus amorem,& cancharus pro coniuge pugnans,& tithymallus ob odoris fragran-

tiam&fuauitatem.

QuaefequunturMcrcurium. Cap. XXIX.Ercurialia funt inter clementa aqua,licct indiftin<3e omnia

moueat.fimiliter& humores,praecipue tamen permixros: fed

&fpiritum animalem regulat , faporesq; uarios&peregrinos

3] permixtosq;:cx metallis lllius funt,argcntum uiuum,ftannu,

marcafita argentca. Inter Iapides,fmaragdus Iapis,achatcs,porphyrites,to

pazius,& qui funt diuerforum colorum,& quibus figurae uariae a natura in-

fitae,aut qui ab arte faftitii funt,ut uitrum,& quae croceum cu uiridi mifccr»

Inter plantas &arbores,corilus,pentaphyllon , Mcrcurialis,fumus rerrae,

pimpinella, maiorana, petrofelinum ,& quae breuiorcs& minores in foliis

funr,mixtisq;naturis&uariocolorecompofita%Animaliafagacia,ingeni-

ofa,ftrenua,uerfatilis ingenii,uelocis curfus, &facilcm confuetudinem cii

hominibus habctia,ut canes,fimice,uulpes,muftcla:, ceruus& mula:& ani*

malia Hermaphroditica,&quae utrunq; fexum uicifum mutant,ut lepus,ec

hyaena& fimitixlnter aucs quae a narura ingcniofae , canorae& muficae func

& uerfatiles,ut cardueleSjficedulijmerula.turdus.alaudajphilomela, calan-

dris,pfitacus,pica,ibis,porphyrio,&fcarabeus unicornis . Interpifces uero

trochusquifeipfuminit,quocircamafculo^.fceminauqcat.ItempoIypus

fraudulentus &coIorc ucrfatilis,& paftinaca ob folertiam : fimiliter&mu-gil caudacibumhamo excutiens.

Quod totus fublunaris mundus,& quae in eo funt planetis diftri-

buirur. Caput XXXj

Raeterea quicquid in toto mfido reperitur , iuxta planctarumI dominia afficitur,uirtutemq;fortitur:fic in igne uiuificumluj

! men,Soh.caIor,Marti:in terra,fuperficies uariaLunae er Mcr

I

curio & ftcllato ccelo , moles autcm tota Saturno . At in me-diis elemen tis , ubi regithumor , acrcus fubiacet Ioui , aqueus uero Lunae,

mixtus autem obtemperat Mercurio& Veneri. Similirarioneinnatura

caufie agentes fequuntur Solem,materia ucro Lunam,fcecunditas caufarii

agentium Iouem,fcecunditas materiaeVenerem , expcditio uelox ad effe-

ctum Martem& Mercurium:illumpropteruehcmentiam , huncproptee

dcxteriratem multiformemq; uirtutem.ciiclorum aut cotinuatio perma-

nens Saturno dedicarur.Sed&in uegetabiljum numcroomnefruftum

XXXVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

fefens a Ioue eft ,&omne fiores ferens aVencre ,&omne fcmen & correx a

Mcrcurio,omnis aur radix a Saturno,& lignu omne a Marte, & folia a Lu-

tia. Hinc omrtia qusefructum ferunt& non flo rcfcur.Sarurni& Iouis funt:

quae uero florefcUnr,& femina.non autem fructum producunt,hsec Vene--

fis funt arq; Mercuriiiqua: autem finc femine fponte producunrur.a Luna

& Saturno iunr i pulchritudo orrinis a Venere eft,& robur a Martc:& unuf-

quifq;planerarumregir&difponitid,cjuodciaffimilatur.Similiterinlapi-

dibus.pondus glurimen & ftypticitas eft I S aturno,bcheficium&rempera

menrum a Ioue, durities a Marre,uita a Solc, graria& pulchritudo aVene-

fe,occulra uirrus a Mercurio,commune bcheficium a Luna*

Qualitcr pro uinciaej& regna planetis diftribuuntur.

Capiit XXXI.Pfc eriam tefrarufhorbis perfua regna& prouincias, planeris

( arq; fignis diftributus eft :Nam Saturnocum Capricorno fub-

|iiciunturMacedonia,Thracia,Illyria,India,Arriana>Gordia-

na:quarumregionummulraefuntin Afiaminori. Cum Aquarioautcfub-

funtilli,Sauromaticaregio,Oxiana,Sogdiatta,Arabia,Phazahia,Media,

Aethiopia,&hf regiories pro maiori parte ad Afiam inrcriorem pcrtinent.

Ioui autem fubiiciUrtturcum Sagitfario, Tufcia,Gelrica,Hifpania,&foelix

Arabia.Cumpifcibus,Lycia,Lydia,Cilicia,Pamphylia,Paphlagonia,Na-

famonia,&Garamanrica.MarsregitcumArierc,Britaniam,Gallia,Ger-

rnaniam,Barftaniam,concaua Syriae,Idumaeam&Iud3eam. CumScorpiorlcaurem,Syriam,Comagencm,Cappadociam,Matagonitidem,Maurita

niam& Getuliam. Soli cum fuo Leonc fubiectae funtjltalia,A puIiaiSicilia,

Phcenices, Chaldaei,O rfertii fiue O rchenii. Venus curfi raurohabetCycla

des,maririma paruae Afiae,Gyprum,Parrhiam,Mediam& Perfiderh.Cum

1 ibra aurem imperat, Baftrianis, Cafpiis.Sericae, Thcbaidi, Oafidi& Tro'-

gIodytis.MercuriuscumGeminisrcnetHircaniam,Armeniam,Mantia-

nam,Cyrenaicam,Marmaricam&inferiorem Acgyprum. Cum Virgine

uero,G raeciam, Achaiam ,Creram, Babylonem , Mefoporamiam, Affyri

am,& Elam, undeElamite in fcriptura difti funt. L unamcum Cancro fe-

quuntur.BithyniajPhrigia^ColchicajNumidia.Aphrica.CarrhagOj&tora

Carchedonia.Haecita cx Prolomaei fentetttia collegimus : quibus iuxta ali

orum aftrologorum fcripra alia multa addi poflent.Verurh qui has prouirt

ciarum partitiones fuprafydcralem hanc diftributionem cum regentiurri

intelligentiarum minifteriis , ac ifraeliticorum tribuum benedicliortibus,

apoftolorum fortionibus.ac facrarum literarum typicis fignaculis cohfer

re nouerit, grandia,quin& prophetica fupcr unamquamq; regioricm clicCV

tepoterit,futurorum oracula.

Quse fubfunt figniSj ac ftellis fixis.earurhq; imaginibus*

Caput XXXII. '

LIBER PRIMVS. XXXVtf.

Imilis eft per omnia ratio de figuris ftellarum fixarum habc-

da:fic Arieti ccelefti uolut fubiici arietem terreftrem, &Tau-ro ccelefti,taurum atq; bouem terreftrem:fic Cacro cancros;

Lconileones,Virgini uirgines,&Scorpionem prssfiderefcor

pionibus,& Capricornu capricornis,& Sagittarium cquis ,& figno P ifciu

fubeflc pifces.Similiter Vrfa coeleftis pracfidet urfis: Hydra ferpentibus ,&cani fubfunt cancs:& fic de fingulis. Ipfe uero Apuleius lignis atq; planetis^

prsecipuas ueluti proprias quafdam herbas diftribuit , uidchcet Arieri cle-

lifphacon, Tauroperiftereonaorthion , Geminisperiftereonahyption,

Cacro fymphyron.Leoni cyclaminu,Virgini caIamynthu,Libra: fcorpiu

ron,Scorpioni arthemifia, Sagittario anagallide, Capricorno Japathu,A-

quario dracontea,Pifcibus ariftolochia\Planetis uero, S aturrto femperui'

uum,Iouieupatorium,Martipeucedanum,Soliheliotropium.Vcneripa

nacem,fiuecallirrichum,Mercuriophlomum,Luna:agloophotim. VeruHermes,quem fequitur Albertus,PlanetisdatSaturnoafphodelu,Iouihy-

okyamum,Marti arnogloffam, Soli polygoniam , Vencri uerbena , M er-

curio pentaphyllon,Luna: chenoftaccn.Iamq; etiam expericntia cognofci

mus,afparagos fubeffe Arieti,8i bafilicoii Scorpioni. Nam feminatarafura Aj^drdW'

cornu arietis,nafcuntur afparagi,& bafilicon contritum intcr duos lapides npmo mii

gignit fcorpiones. Practerea ex ftellis infienioribusjuxra Hermctis,& 1 her;

!'

. -l j n. L 1 1

.... .11 Scorpionit

bitdoctrinamjhicaliquotenumerabo^quarumpnmadiciturcaputAigol,f>roii«i!?idi

&praecftcx lapidibus adamantiiexplantiselleboronigro&Aithcmifix.

SequunturPleiadeSjpraefidentesexlapidibuscryftalJo&diodoco.-expl^n

tis herbse diacedon,& thuri,& fceniculo.-praererca fubcfle fibi uolunr exme-

tallis argctum uiuum.Tertia Aldeboran habet fub fe ex Iapidibus, carbun-

culum & rubirium:ex platis tithymallum,& matrifyluam . Quarta dicirur

HircuSjhictenetexlapidibus.fapphiruiexplantis^marrubiunifiueprafiu,

mentam,Arthemifiam & mandragoram. Qyinta Canis maior , hic habet

exlapidibus fub feberillum :ex plantis fauinam , Arthemifiam & dracon-

team:ex animalibus linguam colubri. S exta canis minor • habet ex lapidi-

bus achatem:ex plantis florem heliotropii &pulegii.Septima cor Lconis^

habet ex lapidibus granatum : ex plantis chclidohiam cum Arthemifia ,&maftyche . Oclaua cauda Vrfie maioris ^ habet cx lapidibus maghetcm : ex

plantis cichorium,cuius folia& flores uoluuntur ad fcptentrioncm, ct Ar-

themifiamcumfloreperuince.cxanimaribusdentcmlupi. Nonadicitur:

Ala corui , huic fubeft cx lapidibus onychinus nigenex plantis Iappaciurr^

quadrigenum,hyofcyamus,&confolida:cxanimatibusuero,linguarana\-

Decimafpica,habetfubfeexlapidibus,fmaragdum:explantis,faluiam,tri

folium,peruincam feupromarullam,Arthemifiam& mandragoram. Vri-

clecima dicitur Alchamech,pr3eeft ex lapidibus,iafpidi:ex plantis, plantagi

f&Duodecima Elpheia,hui c fubeft ex lapidibus,topazius:expIa tis preeft,-

d

wmm

XXXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

rorirmrinOjtrifolio&hedcrae. DccimatertiadiciturcorScorpionis,huic

fubeft ex lapidibus,fardonius,& amethyftusxx plantis ariftolochia longa,

& crocus. Decimaquarta uultur cadens, huic fubeft ex lapidibus chryfoh>

thus:ex plantis fatureia, &fumus tcrrae. Dccimaquinta,cauda capricorni

dicitur,hec tenet ex lapidibus chalccdonium:ex plantis maioranam,Arthc

inifiam,nepetam,& quam calamintbam dicunt,pulegio fimilem,& radice

mandragore. lllud praeterca fcicndum eft.non cjuamlibet,aut lapidem,aut

plantam,aut animal,aut aliud uno folo fydere regi,fed multa etiam a pluri

bus recipere influxum,&non tam feparatum,q coniunclum:fic inter lapi*

des chalcedonius fubeft Saturno & Mcrcurio,cum cauda Scorpionis,&Capricorni: fapphirus autem Ioui & Saturno,& ftellae Alhaioth: Tuthia Ioui

&luminaribus:fmaragdusIoui,Veneri&Mercurio,acfpic£:Amethyftus

autorc Hermete,fubeftM arti cum Ioue& corde Scorpionis: iafpis multi-

genus Marti,& Ioui,ac ftelle Alchamech.-chryfolithus Soli.Veneri&Mercurio,& ftellae quae dicitur unltur cadcns : topazius Soli,& Elpheiae:adamas

Marti&capiti algol.Simili modo ex uegetabihbus herba fcrpentaria fub-

eft Saturno& fcrpentario ccelefti.maftyche& menta Ioui arqj Soli, fedma-ftycheeriamcordiLeonis.&mentahircoadhaerent: ficelleborus Marti&capiti algol.Mufcus & fandali,Soli cum Vcnere : coriandrum VenericumSaturno dicata funt.Ex animalibus etiam uitulus marinus fubeftSoli ac Ioui.Vulpes&fimisSaturnifunt &Mercurii,&cancs domefticiMercurii

funt,& Lunae.&iam plura ex iftis in fuperioribus docuimus.

De fignaculis& characleribus rerii naturaliu. Cap. XXXIII.Mnes ftellae fuas proprias habent naturas, proprietates,con-ditiones .- quorum fignacula & charafteres per fuos radios eria

in iftis inferioribus producunt.in elemctis,in Iapidibus,in platis,in animalibus &eorum membris. Vnde unaquaeq; res a di-

Ipolmoneharmonica, &afuaftella ipfam irradiantefortiturfpeciale ali-

quod fignaculum.fcu characlerem fibi imprcffum,illius ftelle fiueharmo-niae fignificatiuum, ac fpecialem in fc conrinentem uirrutem,ab aliis diffe-

RmcjimK rcntcm uelgenerc,uel fpccie, uel numero praiacenris materie. Habet itaqjtopMet quaelibetrcsfuumcharaclerem adaliqucmpeculiarem effeftum fibi a fua

re' ftellaimpreflum,maximeabilIaqua;inipfapraeca'terisobtuietprincipa-

tum:&hi charafteres hasftellarum fuarum proprias naturas,uirtutes&radices in fecontinentatqueretinent,earumq; confimiles operationes inres alias, fuper quas reflefluntur, producunt,& ftellarum fuarum influxusprouocant adiuuantq;,fiueplanetarum,fiueetiamftcllarurn ftxarum,&imaginum,& fignorum ccelcftiiim.quoties uidelicet in debita materia, fuotcmpore debitisq; folennitatibus fuerint fabricari.Quod confiderantes antiqui fapientes

, qui ad inueftigandas occultas rerum conditiones plurimii

laborauerunt , ftcllarum imagines, figuras , fignacula , figilla, charaftercs

LIBER PRIHVS. XXXIX.

adnotarunt, quos natura ipfa per ftellarum radios in iftis inferioribus de-

pinxit,alios inlapidibus,alios in platis,&ramufculorum iunfturis atq;no-

dis.alios in animalium membris diuerfis:Nam laurus, lotus.hehotropiu,

platae folares in fuis radicibus ac nodis praecifis.Solis charafteres oftendut:

fic&in animalium olTibus,&fpatulis:unde Spatularia diuinationis fpccies

procefTit,atq; in lapidibus,8dapidicinis,charac1:eres Sc lmagines ccelcftium

non raro inuentae funt.Sedcum in tanta rerum diuerfirate non fit tradibi-

lis fcientia,nifi in pauris, quse humana prudctia percipi poffunt,iccirco re<

linquentes nunc ca,qux in plantis& lapidibus , caeterisq; rebus,& multoru

animalium membris inueftigari poffunt , in fola humana natura gradum

fiftamus:quaecum fit totius uniuerfi completiiTima imago, in feipfaomnc

cceleftem contincns harmoniam,proculdubio in ea ipfa omnium ftellaru,

ccelcftiumq; influxuum fignacula characTcrcsq; abundcrepenmus:&illa

quidcmeoefficaciora.quo acaleftinaturaminusfuntremota. Verumfi-

fcut ftellarum numerus foli deo cognirus eft, fic etiam eorum circa haecin*

feriora effecTus & fignacula.quare nullus humanus intclledtus ad ea cogno

fccndaafcenderepoteft. Vndeualdepaucainnotuerunt, qua: ueteres Phi-

lofophi & Chiromantici partim rationc ,partim cxperictia funt adfecuri,

& multa adhuc in naturae thefauris delitefcunt occlufa . Igitur pauca quae-

dam planetarum fignacula,fiue characTeres hic adnotabimus,quos uetc-

res Chiromantici in hominum manibus cognouerur.Has Iulianus facras,

fiuc diuinas literas uocat,quum iuxta uerbum fcriprure facrae,pcr illas fcri

pta fit uitahominum in manibus eorum : funtq; ubilibet nationum& Im-

guarum fempcr esedem atq; fibi confimilespcrmanenrcsq;: quibusadinue

nerunt poftea multas alias, cum ueteres , tum rccenriores chiromanrici:

quas qui noiTe uelit,eorum uolumina requirat . S atis hic eft oftcndiiTe un

dcnam characTercs natur? fuam ducat originem,atq; in quibus rebus func

pcrquirendi,

SEQJVNTVR FIGVRAE LITERARVMDIVINARVM.

Literaefiue characTeres Saturni.

Literse feucharacTercsIouis.

<WO <K1- X¥ JNX tS= V 'VxjILitersfeucharacTeres Martis.

d ii

SptttuUrU

unic procff

[crit.

I» htyunt

nMtrn calc

ftium infk-

xuu figni'

cuU nbunde

rrpcrm.nr.

DE OCCVXTA PHrLOSOPHIJJ,

Licerx fiue charafteres Solis.

Lireras fiuecharactcres Vcneris.

Liferse fiuc charafteres Mcrcurii.

Literi iiuc charaftercsLuna?.

Quomodo per res naturales earumq; uirtutes, poffumus allicc

j rc& attraherc influxus atq; uirtutcs corporumccelcftium. Cap. XXXIIII.

Vncfioptasex aliquamundi parteftella'ueuirrutem accipe-

re.adhibitis quss ad ftcllam hanc attinent, eius proprium fubis

influxum,ueIutbgnumperfulphur,piccm&oIeum,paraturn

__adfufcipiendum flammam. Nihilominusquando cuidamre-rum fpcciei uel indmiduo rite adhibcs multa,que fparfa funt eiufdcm intcrfe ideae acftellse conformia, mox per materiam hanc lta opportune pararafingularemunus ab idea infunditur perrationem animat mundi.Dico au-temopportuneparata,fcilicetfubharmoniafimili harmonia>,qua: quan-dam uirtutcm infudcrat marcria-.Nam licet res uirtutes aliquas, quales di-ximus, habeantrtamen ilk uirrutes ita dclitcfccntes funt, quod raro opus

sm t.aliquodabillistali uirtuteperfeflumextatifedficutingranofinapiscon-tufio latcnremexcitat acuitatem : &ficutcalor ignis litcrasfcriptas fuccocepae ucl lafte.producit in afpeftum prius delitefcentcs : & litcrs hirci adi-pc lapidi infcripra>,& prorfus occulca:,quado fubmergirur Iapis,acero pro-dcunr,& quafi fculpta: cminentes excanc,acque ficut caft us fcope ucl arbuti

rabicmfufcitatcoiifopitam.ficipfaharmonia cceleftis larcncem inmate-"

ria uirrurcm prodir, excitat.corroborat ,& manifcftam cfficit , atquc ut italoquar.dc potentia producit in aftum.-quando res illi fub ccelefti opportu-nirate rite cxponutur.ExcpIi gratia:fi cupis uirtutem a Soleartrahcrc,que-

rcqusEu4ntfolaria.intcrucgetabilia,plamasJmetalla>Iapidcs)&animantia:

LIBER PRIMVS. XLI.

hxc funt adhibenda,haec fumenda,potifl"ime uero que in ordine folari func

fuperiora:hfccnimmagisconferunt.ficfingularemunusaSoletrahcsper

radios Solis fimul opportune fufceptos,perq; fpiritum mundi.

De commixtionibus rerum naturalium ad inuicem, earu-

qjutilitatc. Cap. XXXV.Ompertum habemus in natura inferiori,non inueniri in un<3

'quodam comprchcfascunitasfuperiorum corporum dotcs,

ijfedperplurcsapudnosfpeciesefledifperfaSjficutfuntplures

IresfolareSjquarumtamenunaquaeq; noncundtasSolis coirir,

plectituruirtutes.fedaliaaliashabetaSoleproprietates.Quarealiquando

nccefle eft,in operationibus fieri tnixtiones,ut (icentum uel mille s olis uir

tutes pertotplatas , animalia&fimiliafparfa:fuerinr,poflumushas fimul

coflare& in unam redigerc formam,in qua diflas uirtutes iam omnes uni-

lasuidebimuscontineri.Eftautemincommixtioneuirtusduplex.unauij oupkxin

delicer, qux partibus fuis prius mfira cft,& cceleftis.-alia, pcr ccrtam & arti-'*™*tioM

ficiofam multarum rerum inuicem confufarum ,& fccundum certas pro-portiones commiftionum,qualcs cum ccelo confentiant fub certa conftel

latione acquifita:& h?c uirtus defcendit per fimilitudinem& habitudmemquandam rerum ad inuiccm cum fuperioribus, inquantum fequentes uir»

rutesantecedctibusgradarim correfpondent,ubi praefertim paticns ad fuu

infuperagensaccomodatur.-ficex certaquadam herbarum , uaporum &C

fimilium compofitione, cum phyfice,tum aftronomice confcda, refultat

quardam communis forma, pluribus fyderum dotata muneribus : ficut in

melleapum,quod ex innumerabilium florum fuccis exceprum &in unamformamredacium,omniumcontinetuirrutem,diuinopropc&admirabi

li mufcarum artificio.Quo tamen haud minus mirandum eft,quod Eudoxus Gnidius refert de melle faftitio, quod gigantum in Libya gens quaedii

ex floribus conficere nouit optimum,adeo ut ab apum mellc minimum di

ftare uideatur.Omnis autem commixtio,que conftat ex pluribus,tunc cft

perfectiflima, quando ita ex fuis partibus conglutinatur, utunum fiat, un-diq; fibi conftet, neq; facile diflipetur : ficut uidemus aliquando lapides &corpora diuerfa,ui quada naturali (ic conglutinari & uniri, ut penitus unuuideanrur:ficurdu£arboresperinfirionc,&oftre£cumlapidibusuiqua-

dam natura? occulra:uifaq; funt animalia in lapides ucrfa,atq; fic cum lapi-

dis fubftantia unita,utiam unum corpus,& illud homogeneum cfficere ui-

dercntur. Sichebenus in arborum gcnere,modo lignum,modo Iapis eft.

Quando itaqjaliquiscommixtionemfabricatexmtiltis matcriisfubccelc

ftibus influxibus,tuc uarietas illinc quidc cceleftiu aftionum,hinc uero potentia^ naturaliu cogregara, facitqda mirabilia, per ungucta, per collyna,

per fuffumigationes,per fimilia,qualia uidelicet legutur in libris Chirami-

dis,Archytae.Democriti& Hermetisq Alchorat infcribif,& alioru pluriii.

d iii

Jr.»m*

II. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA

De unionererum commixtarum, atq; introduftione nobilioris

fonna?uitaeq;fenfibilis. Cap. XXXVI.C iendum uero.quo alicuius rci nobiliorforma cft,eo res ipfa

promptior eft.Sc propcfior ad recipiendu , eo ctia potctior ad

agendu.Rcdduntur itaq; incoprehenfibilia re^ mirabilia qua

do fcilicet materiis commixtis.opportunisq; tcporibus pra>

uraus,aduiuificandumponuntur,uitamillisexftellis,animamq;fenfibi-

em.tanquam nobiliorem formam conciliando.Tanta quippe eft in mareriis pracpararis potentia,quas tunc uitam adipifci uidemus

, quando qualu

tatum perfecla commixtio priorem iam contrarictatem fregifle uidetur:

perfecriorem ucro adeprae funt uitam,quatenus complexio a conrraricta-

re eft rcmotior.Ccelum uero caufa preporcns ab initio cuiufq; rei generan

dae,concoc1:ionc materiae Scdigeftionc perfecla , cceleftcs influxus dotesq;

mirificascuuitafimullargitur,quatenusinipfauitaanimaq;fenfibilieft

coprehenfio ad nobiliorcs uirtutcs ac fublimiores cocipiendas. Vinus preterea cceleftis alibi quidc fopita iacet,ceu fulphur a flama remotu: in uiuen

tibus autem corporibus fatpe flagrat/icut fulphur accenfum: tum uapore

fuo proxima omnia complet:fic miranda quacdam opera procreatur.qua-lia lcgutur in libro Nemith.qui & legum Plutonis infcribitur:quia eiufmodi generationes monftrofae funt,neq; fecundum leges natura: producutur.

Nos enim fcimus.quod cx ucrmibus generantur culices,cx equo uefpe,exVfUuna u [m \ & bouc apCS)Cx cacro ablatispedibus inhumato generatur fcorpius,

fmreMo. ex anate c°fta donec in puluerem tcratur,illo in aquam proicclo,genqran-

turranaeifiauteminpaftilloco&a &per fruftra incifa inloco humido&fubterraneo dimittatur generantur bufones:ex bafiliconeherba inter duoslapides trita,generantur icorpiones:& ex capillis mulieris menftruatae fub

fimo locatis,fiunt ferpentes.Sc pilus ex cauda equi in aquam proieftus,uita

concipit,& trafit inucrmem perniciofum.Et cft artificium,quo in ouo ex-

cubantegallinagcneratur forma fimilis homini, qualem ego uidi,& com-poncre noui,quam magi mirandis uirtutibuscfficacem perhibent,&hancueram mandragoram dicunt.Oportct igitur cognofcere, que & quajesmateriae,fiue natura fiue arte inchoatae uel perfectae , fiue ex pluribiis aggrega-

te.quales ccelitus influxus fufcipere poflunt. C ongruitas enim rcrum naturalium ad cceleftia fufficit, ut ab illis hauriamus influxum : quia cum nihil

prohibeat ad infcriora cceleftia lumen fuum diffundere, materia nulla per

mittuntexpertcmforefuaeuirtutis. Quapropter quantumcunqjmaterueperfedtum ac purum cft , ad cceleftcm influxum no ineptum eft . Ea enim

miaUii eftcolligantia &conrinuitas materia; adanimammundi.quaequotidiein*mminM fluitfupernaturalia,& fuperomnia quae natura prseparauit , ut impofli-&m,

^ile fjt prarparata materianon influiuitam aut nobilioremquandam for-

mam,

LTBER PRtMVj. XLm)r

Quornodo certis quibufdam praeparamentis natu>libus SC artificialibus,cceleftia quseda& uitalia dona defuper trahimus. Cap. XXXVII.

| kunt Academici fimul cum Tnfmegifto,& Iarchas Brachmi

| nus,atq; Hcbraorum Mecubales fatctur, omnia quae funt fub

| lunarigloboinhocinferiorimundogenerationi,&corruptio

^4j nifubiefta.EademetiamefTein cceleftimudo,fedmodoquodam ccelefti

, deinde etiam in mundo intcllefluali , (cd multo perfe6tiori,

ftmehorinota^pcrfecWimorandeminarchetypo. Atqjhac ferieunum-quodq; infernum fuo fuperiori,& per hoc fupremo,pro fuo generc refporidere.& ab eifdem fufcipere,c ccelis quidem uim illam cceleftem.quam quintam effentiam,fiuefpirirum mundi, fiuemcdiamnaruram uocant : ab in«telleftuah autemmundo fpirirualcm,umenremq; uigorcm.omnem qualitariuam uirtutem tranfcendenrem : abarchetypo deniq; pcr hax interme-dia pro gradu fuo originalem uim totius pcrfeclionis. Hinc ab iftis inferioribus ad f/dcra, ab illis ad eorundem intelligentias ,& indc ad archctypumunaquaeq; res apte reduci poteft : ex quarum ferie tota magia ,&omnis oc- *fcg»<< Wfcfc

cultiorphilofophia cmanat. Trahiturenimquotidiealiquid,naturaleper mm'

artem, trahirur quotidiediuinum aliquodpcrnaturam, quod inruentesAegyptii,naturam magam uocauere, hoc eft,uim ipfam magicam , in at-

tradufimiliumpcrfimilia.&conuenientiumpercouenientia.Attraausautem huiufmodi,per rerum mutuam conuenientiam ad feinuicem fupe-riorumcum inferioribus,Graci wp-Tv&fo uocauerur.-fic coucnitcum ter-ra aqua frigidirate,aqua cum acrc humore, acrcum igne calore, ignis con-uenitcum ccelo in materia:nec mifcetur ignis cu aqua , nifi per acrem ,necacrcum rerra,nifi per aquam.Sic nec mifccrur anima corpori,nifi per fpiri

tum:nccintelle(ftusfpiritui,nifiperanimam.Sicuidemus,cumnarurafce-

tus corpushumanum figuraucrir.hoc ipfo praparamcto, fpiritum ftatimab uniucrfo deducit.-fpiritus hic fomes eft in fpiritu corporeq; ad intelligc-

tiam,menremq; diuinitus confequcndam.-ficuri in Iigno ficcitas parata eftad penerraturu olcum:oleum huic imbibitum efca eft ad ignem: ignis ipfeIuminis eft uehiculum . His exemplis uidemus quomodo certis quibufdapraparamentis naturalibus& artificialibus , ccelcftia quardamdona defii-

perfufciperepoffumus.Conueniuntenimlapidcs&metallacumherbis,

& haecum animalibus,ha:c uerocum ccelis ,& hicum intelligentiis , & iffce

cum diuinis proprietatibus & attributis , atquc cum ipfo dco , ad cuius fi»

militudincm,& imaginem omnia creata funt.Primaautc dei imago,mun*dus.mundi homo,hominis animal,animalis zoophytu,illius uero planra,

planraeautem metalla,&horumlapidesfimilirudincs imaginesq;reprae-fentant

. Rurfus in fpirirualibus conuenir planracum bruto uegeratione,bxutum cumhomine fenfir, hiccum da:mone intellcftu , illicum deo inv

* i

M

XLIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHM,

mortalitate.Iungutur,clim'tlitasmenri,mcnsintelleftuI:hicintetioni,h3Cc

Kttme mijmagini:illa fenfationi.ea fcrtfibus,ipft tartdc rebus.Ea enim eftnaturae col

iU,

'S " hgantia&continuitas,utomnisuirtusfuperiorperfingulainferioralon-

ga&continuaferieradiosfuosdifpertiendoufq;adultimafluat:&inferio-

ra per fingula fua fupcriora ad fuprema perueniat.Sicenim inferiora ad fu-

periora inuicem conexa funt,ut influxus ab eorum capiteprima caufa,tan

cjuam chorda quaedam tenfa,ufq;ad infima proccdat: cuius fi unum extrc

mum tangatur,tora fubito tremat,& ractus eiufmodi ufq; ad alterum extri

mUm refonet.ac moto uno infcriori,moueatur& fuperius.cui illud corrc^

fpoder.ficut nerui in cythara bene cordata,

Quomodo dona,no folfl cceleftia & uitalia ,ueruetiam intelleftualia

qufdam&diuina defuperfufciperepoffumus. Cap. XXXVIII. '

Radunt Magi per inferiora fuperioribus conformia ,poffe

opportunis cceli influxibus cceleftia dona rrahi: atq; fic quoq;

pcr hsec cceleftia cceleftes daEmones,quatenus ftellaru pediffe

cjuos nobis cociliari& ihfinuari. Quare certis quibufdarrlma-terns naturalem uim diuinitatis habentibus,hoc eft

,quae narurabter fupe-

riscofenraneae funt,ritecolIeiftis,partim phyfi'ce,parrim aftronomice,un-

diq;opportuneconflatis,donanonfoIum ccelcftia autuitaliauerumetia

intelle<5tualia,qu3edam da:moniaca& diuina defuper fufcipi poffe ,lambli-

chus,Proclus,atq; Synefius,cum tota Platonicorum fchola confirmant : &Mercurius Trifmegiftusfcribitexpropriiscertisq; rejpus certocuidamdae-

moni congruentibus,compofitam rite ftaruam,confeftim pcrdaemOnemcogruum animari . Cuius etiam meminit A uguftinus de ciuitate dei libro

ocTauo.Ea enim cftmundi concordia , ut etiam fupercceleftia trahantur a

cceleftibus,& fupernaturalia a naturalibus cofpirent ac trahatur : quia unauirtus opifex& fpecierumparticipatio per omnia diffunditunque quidemuirtusopifeXjficutexoccultis rationibus manifefta producit , itamagus

*~ affumit manifefta,occuIta ut attrahat:puta,per ftcllafcradios, per fuffumi-

mmifijia, gatio nes,pcr Iumina,per ionos,per res naturalcs cceleftibus congruas: qui-

aadtmt- busuItracorporeasqualitatcsinfuntetiamrationes,&fenfus,&numeri,&trdnt.

menfuraeincorporeseatqjdiuine.Siclegimusantiquoscertisrebusnatura-

libus faepe diuinum aliquod& mirandum fufcipcre folitos: fic lapis qui na,-

fcitur in pupilla ocutorum hyxnxfub lingua retentus , diuinationem prae-

ftare dicitur . Idem fertur felenites lapis lunaris , efficere : fic anchitide di-

cunteuocariimaginesdeorurn,fynochitide umbras inferorum euocatas

ceneri.-S imilia aglaoptis herba,qux& marmoritidcs uocatur, in marmori*bus Arabise nafcens Perfico Iatcre , efficit, ur narrat Plinitis , atq;magos ea

uti,cum uclint deos euocare.effeq; herbam thcangelidam nomine.qua po-ta magi diuinent. Praeterca etiam effe herbas quafdam.quibus mortui reuoccturad uitam , undeXanthus hiftoricus narrat herbaquada nomine bali,

LIBER. PRIMVS. XLVoccifum draconis catulum, uita: reftitutum a parcnte, ea<2emq; Tilloncm

qucnda,qucmdracoocciderar,rcfufcitatu . Etlubarcferr.in Arabia heiba

quadamhominemreuocatumaduitam. Verumanpoffinttalia re uera fie

ti ui hcrbarijjuel cuiufuis altenus reinaturalis in homincm , in fequentibus

differcmus.-poffeautemfieri incaeterisanimantibus ccrtu& manifcftum

cft.Sic mufcae fubmerfae fi ponatur in cincribus tepidis,reuiuifcunt:&apes

fubmerfae fimiliter uitam recuperant in fucco ncperae , & anguillac dcfecl

u

aquae mortuae.fi corpore integro exiftenre ponatur fub fimom acero,& ad-

datur de fanguine uulturis, poft paucos dics ocs recuperar uita . Echcneim

fiquism frufta difcerpferir,&in mare proiecerir,paulo poftpartes conucni

rc,&reuiuifcere aiunt.Scimus quoq;pellicanum necatospullos fuosrcuo*

carcaduitamproprio fanguine.

Quod ccrtis quibufdam mundi materiis mundana numina,& horu

numinuminiftrosdaemonesalliccrepoffumus. Cap.XXXlX.Emo ignorat malos dacmones malis ac prophanis artibus allici

poffc qucmadmodunarratPfellusGnofticosmagos cofueuiffe,

|quospcncsexecranda:& abominabiles turpitudincs cxecjueban-

tur,quales olim in facris Priapi ,& in fcruitio idoli quod uocabatur Panor:

cui pudendis difcoopertis facrificabatur.Ncq; iftis diffimile eft,fi modo uc

ritas&nonfabulacft,quod legiturde Tlemplariorumdcteftandahaerefi,

& fimiliaho^ de maleficis mulieribus coftant :q quidc anilis demctia faepe

in eiufmodi rlagitiis errare deprehcdif.His igif& hoiy fimilibus malidemonesalliciuntur.arq; confpirant:qucadmodum malignus dacmondcCyno-

pemago ad Ioannem:omnis,inquir,poteftas faranae illic inhabirar,& con*

iurationc init cu uniuerfis principatibus , & pariter nofipfi cu eo , & obedir,

nobis Cynops,& nos uiciffim obedimus llli.Nemo rurfus ignorat ecoucr-

fo bonis opcribus, pura mente,my fticis orationibus , dcuotis fuppliciis 64"

fimilibus/uperccelcftcs angelos nobis cociliari.Nemo igitur dubiret fimi-

limodocertisquibufdamudimateriismudananumina quoq; allici poffe,

uelfaltc darmones ho^ numinu miniftros fiuepediffecjuos, ut inquitM er-

curius,da:monesacrcos,non fupercceleftcs,nedu fublimiores . Siclegimus

ueteres faccrdotcs feciffc ftatuas & imagines futura pranOciarcs/piritusq;

ftellarum ipfis infudiffc,non ram matcriis certis cohibitos,cj cifdc gauden-

tes : quatenus uidelicct eiufmodimateriasipfi fibicongruas dignofccntes,

fcmperlibcnterq;habitantincifdem,perq;illasloquunrurefficiuntq;mi#

rabiIia,non fecus atq; foleant dxmones humana corpora occupantcs.

Deligationibuscuiufmodifuntj&quibus modis foleant fieri . Cap. XL.PMMiigU|l ! ietum cft de uirtutibus & mirabili efficacia rerum naturalium.

^3|» Reftat nunc uiderc rcm magnae mirabilitatis,& ipfa eft ligatio

pM: hominum inamoremuelinodium,inaegritudincs &fanita-

,tcs,& eiufmodi.Itcm ligatio furum& latronu.ut in aliquo loco

XLVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHtA,

furari non poflifit :ligatio mercatorum,ut in aliquo loco emere uel uende-

rc nequeanr:ligatio excrcitus,utmetam aliquam tranfireno poflit .-Iigatio

nauium,utnullauiuentorum,etiaminfinitisuclisperuentumtenfispor-

tum cgredi minime ualeant.Item ligatio molcdini, ut nullo impetu uolui

poiTit:ligatiocifternae,uclfontis,utaquaexindehauririnequeat:ligatio

agri, ut fruges in eo produci nequcant:ligatio loci alicuius, ut in eo aedifica-

n nihil poffit: ligatio ignis,ut in aliquo loco accendi non poflit:& quod ali-

quod combuftibile appofito fortiflimo igne non ardeat.ltem ligatio fulgu

rum & tempeftarum.ut nocerenon poflint.Item Iigatio canum.ut larrarc

nonpoffint:ligatioauium&ferarum,utuolareuelfugerenequeant:&ho-

rum fimilia uix crcdibila.quae tamcn faepius cxperictia cognita funt: FiuncLigsthnti autem Iigationcs huiufmodi per ueneficia, pcr collyria.unguenta, potioespfr

5M ^*iiuephiltra,peralligationes&fufpcnfiones,perannuIos,perfafcinationes,

pcr fortes imaginationcs & animi exceffus.per imagines &characTeres,per

incantationes& imprecatioes,per lumina.per fonos,pcr numeros,per uer-

ba&nomina,inuocationes/acrincia,adiurationes,cxorcifmata,confecra-

ti6es,deuotioes,perq; uarias fuperftitioes & obfcruatioes.horumq; fim ili

Dcucneficiis,earundemq;potcntia. Cap. XLr,

|Eneficiorum tanta narraturcffepotentia,utcrcdanturomnia

inferiora fubuertcre,& tabefcere& permutarepoffe, qucmaci

modum canit Vergilius:

Has herbas,atq; harc Ponto mihi lecla uenena

lpfededitMceris.nafcunturplurimaPonto:

His ego faepelupum fieri,& fe conderc fyluis

Mcerim, fepe animas imis cxirc fepulchris, -

Arq; fatas alio uidi traducere mefles.

Item alibi dc fociis Vlyflis:

Quos hominum ex facie dea faeuapotentibusfierbis

Induerat Circc,in uultus,ac terga fcrarum.

Etpaulo poft:

Picus equum domitor.quem capta Cupidine coniunx,

Aureapercufliimuirga,uerfamq;uenenis

Fecitaucm Circe/parfitq; coloribus alas.

Suntautcmhuiufmodi uencficiorumfpecics,cuiufmodirccitatLucanus

dc uenefica illa Thcflala , mancs euocante, inquiens:

Huc quicquid fcetu gcnuit natura finiftro

Mifcetur.nonfpumacanum^quibusundatimoricft,

Vifcera non lyncis,non durae nodushyxnxDefuit,& ccrui pafti fcrpente medulla.

Nonpuppimrctinens Eurotcndenterudentcs

In mediis cchcneis aquis,oculiq;draconum.

LIBER PRIHVS. xlvh.

Etqualianarrat Apuleius dePamphila illa uenefica ad amorem operanM:cui Fotis ancilla pilos caprinos ab inflatis urribus detofos,pro Bceotii adu-

lefcentis capillis.artulit Pamphilaynquiensilam uecors animi, tcctum fca

dulare confcendir,quod altrinfecus aedium patoreperflatili nudarum , ad

omnes orientales cssterosq; afpeftus peruium maxime his artibus fuis co*

modatum, fecrcto colir,priusq; appararu folito inftruxit feralcm officina,

omnc genus aromatis,ignorabilirer laminis lireratis,& infeliciurn nauiumdurantibus clauis defletorum, fepultoru etiam cadauerum cxpofiris mul-tisadmodum membris : hicnares& digiri , illic carno fi claui pendentium,

alibi rrucidarorum feruarus cruor,& exrorta ferarum denribus rrunca cal-

uaria,tunc decantatis fpirantibus fibris litat uario larice,nuc rore fontano,

nunc lacle uaccino,nunc mclle montano libat& mulfa: fic illos capillos in

muruos nexus obditos atq; nodatos,cum multis odoribus dat uiuis carbo-

nibus adolendos,tunc protinus inexpugnabili magicae difciplina: potefta-

te,& caecanuminum coaclorum uiolcnria ,illa corpora quorum fumabantftridentes capilli/piritum mutuanturhumanum,& fenriunt,& audiunt, Si

ambulant,&quo nidor fuarum ducebar exuuiarum ucniunr ,&pro illo iu-

ucne Bceorioadirumgcftientesfores infiliur. Auguftinusquoqjperhibetfe in Iralia audiuiffe muliercsquafdam ueneficas, artibus adeo lmbutas , ut Uousfuhiti

dato cafeo ftatim homines conuerrerent in iumcnta,qux neceffaria porta J^r1"**

rcnt,& hos finito opere in homines irerum reftituercnt.

Dequorundaueneficio^admiradisuirtutibus» Cap. XLII.

Vncuero narraboquedam'uencficia,uthorum excplo fitpa*

rara uia ad roram hanc confiderarionem.Ex eis igitur fun t fan

guismenftruus,quiquanrasinueneficiouircshabeat, uidea- smpMj

mus:Nam ut dicunt.acefcunt eius fuperuentu mufta, nouel* ^fi™^lauitis,eiustacT:uin perpetuumheditur,fterilefcunt taftjefruges.mori-

'

unturinfiras,exurunturhorrorumgermina,&frucT:us arborum dccidunt,fpeculorum fulgor afpeftu ipfo heberatur,& acies ferri in culrris ronforiis

eborisq; niror perftringunrur , eriam ferrum rubigine protinus corrumpi>tur.-aes etiam conra£rum,graue uirus diri odoris accipit& aeruginem:in ra->

biem agunrur guftato eo cancs,atq; infanabili uencno morfus infigirur, aluei apum cmoriuntur,ra<ftisq; alueariis fugiunr,linaq;cum coquunrur, ni-grefcutxque fi fint grauida>,cota£ro eo abortu patiutunabortu etia facit iUlitu prsgnatihus. Afinaeno cocipiunt tot artnis,quot grana hordei eo coradacomederint.cinisqpannorum mcftruoforum fiquiseumafpergatla>uandis ueftibuspurpuram mutat,floribus colorem adimit.Fcrunr tertia;

nas quartanasq; febres fugari menftruo in Iana arictis nigri in argento bra-

chiaIiinclufo.Pra;tereaterrianisquartanisq;efficacifTimumdiciturpIan-

ras a-gri cum eo fubterlini: mulroq; efficacius ab ipfa muliere etia ignoratit

fic&comitiaIesimpetusmorbosc|;fanari.Interomnesautemconuenit,ll

XLVIII DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

,f

. aqua potus ue formidetur a morfu canis, fuppofita tantu calyci laciniamc

bi xtmtimt ftruo tinfta.ftatimmetumeum difcutuPraeterea ferunt nudatas in menfe

ii fegctem ambiant,erucas ac uermiculos ,fcarabeosq; ac cantharides&no-

xia quaeq; decidere:cauendum uero,ne id oricnte folc faciat.fcmcntc enim

arekcrc. Similiter abigi grandines turbinesq; , ac contra fulgura prodeffe,

horum plura Plinius lpfe rccitat.Illud fcias , maius ucnenum effe , fi decre-

fcente luna accidat: fed uim eius maiorem efle , fi in filentc luna contingat:

fi uero in defeiftulunae folis'ue euenit ,irremediabileficri : maximi uero ac

potentiflimi uigoris efle.quando purgatio illa primis annis euenit , atq;muirginitateprima fit,id quoq; conueiut tunc ei:nam raftis omnino pofti-

bus domus,irritUm in ea fit omne malcficium.Praerereaferur.quddfila ue-

ftis conta&ayie igne quidem uincuntur , atq; fi irt incendium proiiciatur,

non dilatan amplius. Diciturquoq;,quod fi radix paeoniae cum caftoreo Si

litura pannorum menftruoforum dcrur patienti, fanari morbum comitia

lem.Praeterea fi ftomachum cerui crcmaueris uel affaueris, adiungasq; de

pannis mcnftruofisjuffttas eo baliftas nihil proftccre ad uenationem : ca-

pillos etiam mulieris menftruofx, fi fubfimo ponantur , generari ferpcn-

tes:ac etiam fi cremctur,fugari corum odore lc rpentes, tanta uis eius uenc

(tippotw^c" eft>ut cciarn ucnenofis fit ucnenum.Eft Sihippomanes carucula, intcr

mt, ueneficiahaudparufamofa,caric3smagnitudinc,coIorenigro,queinfron

ienafccntispulliequiniapparet:quamnififtatimmatcruoraucrit,animu

a filio penitus auerfum haber,& foetum no alit:ob hoc maximam uim eius

ad amorem concitandum ferunt,quando in pulucrem uerfa cufn amantis

fanguine propinatur in poculis.Eft& aliud ucneficium quodcodcmnomine hippomanes dicur,uirus fcilicct illud,quod ex cquarum inguinibus dc-

fluit,quo tcpore fcrurur in amoris furorc , cuius meminir Vcrg. ubi canir:

Hincdemum hippomancSjUcro quod nomine dicunt

PaftoreSjlentum diftillat ab inguine uirus

Hippomanes.quam faepc male legcrc nouercar,

Mifcentes hcrbas,8cnon innoxia uerba.

Dehoc& Iuuenalis Saryricus:

Hippomanes carmenq; loquar,coc"rumq;uencnum

Priuignodatum.

Narrat Apollonius in fuis Argonauticis, Promcthei herbamquam naramait ex fanieSc cruore in tcrram ftillantc,du iecur Promeihci uultur in Cau-

cafo laceraret ac dcpafccretur:cuius flos,inquit , aflimilis croco.colore co«

rycio,caulcgemino, cubiri mcnfuraprominens , radix fub tcrra uelu t caro

recenter incifa fuccum nigricatem rancj phagi emittit: Quo fi quis Profcr-

pinae prius rc diuina pcraifa corpus illiniat.illum ncc ferro nec igne oblae-

di poffe,rradit. Et Saxo Grammaricus fcribir, Froroni cuidam ucftc fuifle,

qua indutus nullo tclorum acuminc laedi potcrat.Hyaena etiam multis uc-

LIBER PRIMVJ. XLIX.

neficiis inficirnr: nam, ut refcrt Plinius, fanguine ciiis taflis poftibus,ferut K{mmm,

prxftigiorum infeftari artes,ncc poffe elici deos,nec colloqui quocuq;mo ficin,

do tententur. Item tali finiftri cinerc decofto,cum fanguine muftela: pcr-

uncios, omnibus odio cuenire. Idem fieri oculo decoifto.Rurfusextremam

fiftulam inteftir.ii contraducum acpoteftatum iniquitates adminiftrari,

& ad fucceflus pc titionum, iudiciorum ac litium euctus pollere, fiomnino

aliquantulum quis fecum habeat , eiufdem quoq; cauerna finiftro Iacerto

religata,fiquism ulierem afpiciar,amatoriu eflc tam pra:fens,utilico fequa- ^a^^t,tur.frontis uero«corium fafcinationibus refiftere. Balilifci quoq; fangmnc, («, p»g«,

quem & S arurni fanguinem uocat], tantas in ueneficio uitcs habere ferunt, "»wfid*

m gerenti ipfum, tnbuat fucccffus petitionum a poteftatibus,tum etiam a

diisprecum,morborumq; remedia & bcneficiorum munera: dicunr quoqj

ricinum,fi euellatur ex aure leua canis,cui no infit alius,q niger color.in au

gurio uirae uimmagnam obtinere: nam h aeger refpondeat ei, qui intulerit

a pedibus ftante interroganteq; dcmorbo,certam effefpem uit£:moritui}»

uero,fi nihil r efpondeat.Dicunt quoq; lapidem a cane rabiofo morfum,habere uim difc ordia: , fi ponatur in potu,nec adlatrari a cane, lingua canina

in calceameni :o fubdita pollici, prafertim fi iungaturcum herba eiufdc nominis,fcilicet cynoglofla .Idem fierimembranam cx fccundis canis habentem.fugere au ;rem cancs corcaninum habcntcm.Et narrat Plinius,efle ra*

nas rubetarurn nomine, quae in uepribus tantum degunt, plenas ucneficio

rum,mirada d'ehis ficri: nam officulo quod cft in fimftro latere, dcieftomaquam frigida.m,ftatim feruere,canum impetus eo cohiberi,amorem concitari et iurgia, addito in potionc.-libidinem adligatu, ftimulare.-contia ofli

culo quod cft in dextro larere,refrigerari aquam feruentem,ncc poftea fcruere nifi exemr. >to, quartanas cum co fanarfadligato in pellicula aguina rc*ccnti,aliasq; fet »res atq; amorem libidinemq; iflhiberi.Lien uero atq; cor exhisranis contra ueneficiaquae fiunt ex ipfis efficacircr a>uxiliari,hecPlinius

rccitat.Dicitur<:ria ferrum ciiquohomo occifus fir, mirada inter ueneficiauim habcre.na fi fiat ex eo morfus equi,& calcaria.fcftint cu eis omnc cquuuel ferociflimu fi icilime regi& fuperari. E t fi ex cis ferrcntur equi pedes,fe-runtipfum ueloc iflimu fieri,nec ullo Iabore laffefccrc.Volutprzrerea chara<fteres&nomina quacdam infcribi debere. Dicunt etia,fi quis gladiu cumquodecollanturEiomines uino immergat,quicunq; dehocjegcr biberir,li-beratura febrequsirrana.Dicuntetia poculu cx urfino cerebro confeaum,& cx eiufdem craneo propinatum, urfinam rabic induere,uthomo illequibiberit,fe in urfam transfiguratum putet,omniaq; uifa fub urforu fpecie di

iudicct,&ficinillacabieperfcuerarc,quoufq;poculiuisfueritrefoluta,nuI-lo aliomalo in complexione fua indepercepto.

De Uiffitibus,&carum rarione&potentia.

Caput XLIII.

DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

VffmTtigationcsetiam quaedam ad ftellas accommodara*plurimum poflunr,quarenus acrem fpirirumq; uehementer affi»

ciuntad dotcs cceleftes opportune fub ftellarum radiis capef-

— fendas : fpiritus enim nofter abhuiufmodi uaporib' plurimiltranfmuratur/iquidem uterq; fir uaporquidam alrerius fimilis. Acrcriaraperdiftos uapores lnfcrioru & cceleftium qualitatibus facilimeaffectus,

in praecordia affidue& rcpentc penctris , ad fimiles nos mirabilirer redigiC

qualirares.quare uaticinaturo adhiberi folent fuffumigationes ad phanta-fiam afficiendam.quae quidem ccrtis numinibus confentaneae ad diuinarn

Suf/Uiudi infpirationem fufcipiendam nos accomodant.fic dicutquod fuffitus ex fe-

P^^minelin^feminepfyllii.&radicibusuiok&apii.facituidcreresfuturas,'

& confertad prophetiam.Quatum uero fuffumigationes in acrem poifintnemo mirerur.qui fcntiat cum Porphyrio certis quibufda uaporibus a propriis fuffumigationibus cxhalanribus,acreosdimones ftatim allici&inftnuari,tonitrua,& fulmina induci & fimilia:quemadmodum iecur chamsc-lconris in fummis regulis uftum , conftat imbrcs& fulmina incitare : fuwliter caput& gurrur.fi roboreis lignis acccdatur.imbrium& tonitruum co-cufliis facere.Fiunt ctiam fuffumigationcs fub opportunis ftellarum influxibus,facientesdasmonum idola in acre uel alibi protinus apparere.Sicin-quiunt.fi cx coriandro ,& apio fiue hyofcyamo cum cicuta fumigium fiaf,

spWMiw daemoncs ftatim congrcgari:hinc illas herbas fpirituum uocant . S imiliter

dicunt,fi ex radice cannae ferulae cum fucco.cicutae& hyofcyami,& talTiJjaEbafli,& fandalo rubco acpapauere nigro,facia confeftionefiat fuffitus/a*cit appareredaemones& hguras exrraneas :& fi iftisadditum fuerit apiumjfugat daemones&omni loco,& deftruit idolaillorum . Similimodo fuffi-

tus fadtus cx calaminto.paroniajmenta&palma chrifti.omnesmalos fpi-

ritus&noxia phantafmata propellit . Practerea ccrtis fuffumigiis.quatdamanimalia cogregariuel fugari rradunt,ficut dc liparc fuffiro rcfert Plinius,omnes bcftiascuocari

: fic c fummo gutture cerui uftis oflibus congregariferpentcs.cornu uero ceruino fuffito fugari.Idem faciunt pcnnaepauonSfuffitac. Similireraccenfo pulmone afini, uenenata oia fugere : ungula equifuffita in domo aliqua,erfugari mures.Idem ficri cx ungulamulx. M ufcasquoq; ea fugari,fi dc finiftro pcde fucrit.SC dicunt, quod fi fuffumigeturdo,mus aut locus aliquiscum fclle fepiae , confcifto cum thymiamate,& rofis,

& Iigno alocs/i tunc proiiciarurin loco illo aliquidde aquamarina ,autdefanguine

, uidcbirur totadomus plcna aqua aut fanguinis : & fiproiiciaruribi rerra arara, uidebitur rcrra rrcmcre . Vapores autc ciufmodi corpus ali-quod efficere,& uirtutc huic infundere atq; diutiflimc pfeuerare,non fecusarbitradu eft,arq; coragiofus aliquis aut ucnenofus pcftilcriae uaporeria nltra bicniu in parictedom' feruatus,habiratcs inficit, ac qualis ex cpidcmiaucIlepralatcsinucftccaIamitas,diupoftcainficit^t£tc.Iccircoimaginib•

LIBER PR.IMVS. tu

&annutis,& fimilibus magise inftrumentis,& thefauris abfcoditis fuffurrii*

gationes certae adhibentur,quas haud parum coferrc Porphyrius tcftatun

Sicdicunt,fi quis defodsritaurum uelargcntum uelaliquod pretiofum,Iu

na foli coniunfta in imo cceli,& fuffumigauerit locu cum conandro,& cro

co,&hyofcyamo,& apio,& papauerc nigro,aequis ponderibus cotufis,& cii

fucco cicutae diftcperatis.nuqua inueniri aut auferri poterit quod fic abfco

ditfi eftjfemperq; daunones cuftodict illud: & fi cjs nitatur inde aliquid au»

ferre,infeftabi£ ab illis ,& incidet in phrenefim . & dicit Hermes,qu6d fper-

ma ceti in fuffitunon habet fibi par ad allicicndos daemones : quare fi ex eo

& ligno alocs,cofto,mufco,croco,thymiamate, cu fanguine upupae diftc-

peratis fiat fuffitus,ualde cito cogrcgat fpiritus acreos:& fi ex eo fuffumige

tur circa fcpulchra mortuoru, congregat manes& umbras mortuoru . Sic

quoties ad folcm opus aliquod dirigimus , fuffumigamuscum folanbus:fi

ad lunam,cfi lunanbus,& fimiliter de ceteris faciebanr.Et eft fciendfi,qu6d

ficut cotrarietas& inimicitia eft in ftellis& fpiritibus,ita etia in fuffumigiis

ad eofdcfic cotrariantur inuiccm lignum alocs& fulphur:thus,& argcntii

uiuum:&fpiritusindudT:iperfuffitulignialocs,accenfofulphurefugiunn

Quemadmodum exemplificat Proclus fpiritum folitum apparerc in for-

ma leonis,obiecTo gaIlo,mox difparuiife,quia gallus contrariatur leoni,8(

fic de fimilibus confiderandum & prafticandum cft.

- Copofitio quorundafuffiruuplanetisaccomodatoy. Cap. XLIIII

Ic coficimus pro Sole fuffumigationem.ex croco,ambra , mil

fcojigno aloes,ligno balfami,& ex fruftibus lauri,cum gary-

ophyllis,&myrrha,& rhure, quae omnia contufa& certa pro>

portione commixta, ea uidelicet quae fuauiorem reddat odo-rem,incorporaturcum cercbro aquilae , uclfanguinegalli albi , in modurilpilularum uel trochifcorum.

Lunarem uero fuffumigationcm conficimus ex capitc ranse arefafto,&oculis tauri,& femine papaueris albi cfi thurc& camphora,qua: incorpora

bunrurcum fauguine menftruo,ueI fanguine anfcris.

Pro S aturno capitur femen papaueris nigri,femcn hyofcyami,radix ma*

dragorae,Iapis magnes & myrrha,& conficiunturcum cerebro cati , uel fart

guine uefpcrtilionis.

Pro Ioue accipitur fcmen fraxini, Iignum aIocs,ftorax,gummi benzae^

lapislazuli,& de fummitatepennarum pauonis,& incorporantur cum fari

guineciconiae,i}eIhirundinis,ueI cerebro ceruino.

Pro Marte capimus euphorbium,bdelIiu,armoniacu,radices utriufqua

cllebori,lapidemmagnetis &parum fulphuris,&incorporanturomniacu*

cerebrocorui,fanguinehumano,&fanguine cati nigri.

Pro Venere coficim' fumigiu ex mufco,ambra,ligno aIocs,rofis rubcis,

& corallo rubeo,& coficiuntur cii cerebellis pafierfi& fanguinc colubaru*

c ii

* m

III. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Pro Mercurio fit fuffumigium ,cx maftychc,thure garyophyllis & hcr-

ba pentaphyllo,ac lapide achare,& incorporantur omnia cum ccrebro uul

pis uel muftelae,&cum fanguinc picsc.

SuntpraetcrcafuffitusSaturni,omnesodoriferaeradices,urcofti&herb3e

thuris.Iouisfuffitus,odoriferiquiq;fruclus,utnuxmufcata,utgaryophyI-

li.Martis,omneodoriferumlignum,fandalorum,cupreffi,baIfami,&ligni

alocs.Solis omne gumi,thus,maftyche,benzae,ftorax,Iadanu , atq; ambra

& mufcus . Veneris funt flores,rofe,uiole,crocus,& confimiles.Mercurii ocs

cortices lignoru &fru<Suu,ut cinnamomu,caflia lignea.macis, cortices ci-

tri & lauri grana,& quaeq; etia odorifcra femina.Lunahabet pro fuffitu ue-

getabiliu omnium folia,ut foliu Indum,& folia myrti,&lauri.Scias praete-

rea iuxta magorum fententias,quod in omni opere bono, ut funtamor.be

neuolentia& fimilia.fuffumigium debet efle bonum,rcdolcs,& pretiofum

Inmaloautopere,utfuntodiu,ira,calamitas&fimilia,fuffumigiumdcbet

ciTe fcetidum & uile. Habct ctiam duodecim figna Zodiaci fuos fuffitus,ut

Aries.myrrham.Taurus.coftu.-Gcmini.maftychen.Cacer.caphorarLeo,

thus: Virgo,fandalos.Libra,galbanum:Scorpius,opopanacc : Sagittarius,

lignumalocs:Capricornus,afam:Aquarius,euphorbium:Pifces,thymia-

ma.Potctiftimumautfuffituum defcribitHermes,ex feptem aromatibus,

iuxta fcptem planctarum uires conflatum: rccipit nanq; a Saturno coftu.i

Iouenuccm mufcatam,a Martelignum a!ocs,a Sole maftychem,aVcnc»

re crocum,a Mercurio cinnamomum.aLuna myrtum.De Collyriis, uncTionibus ,philtris,eoruq; uirtutibus. Cap. XLV.

jlOllyria etiam& unguenta naturalium cceleftiumq; uires con-fpirantia circa fpiritum noftrum

, poflunt cum multiplicare,

jjtranfmutare,transfigurare,transformarc,alias alitcr: iam uero

_J&rran(pofitionem induccre potctiarumillarum.quae fibiin-

funt.ut iam non fofum poflit in proprium corpus agere ,fcd etiam in pro-

pinquu, atq; illud pcr radios uifuales, per iafcinationes, pcrq; cora&us quadam fimili afficere qualitate : fpiritus autc nofter

, quia uapor eft fanguinis

fubtilis ,purus, Iucidus.acrcus ,atq; uncluofus : iccirco conducit collyria cxfimilibusuaporibus conficcre,quicum fpiritunoftro magisconfonantirifubftantia.tum propter fimilitudinem magis alliciunt,attrahunt fpirituq;

transformant .Similes uirtutes unguenta quaedam& alie confeftioncs poffident:hinc per contactus quadoq; aegrirudines,ueneficia uel amores indu»cuntur quibufdam rcbus manibus uel ucftibus inundtis : fimiliter per ofcu#

la quibufdam rcbus in ore retentis amores inducuntur,utapudVergiliumlcgimusVeneremCupidinemprecatamefle:

Vtcum tegremio accipiar laetiflimaDidoRegales inter menfas.laricemq;LyaumEt dabit amplexus.arq; ofcula dulcia figa,

LIBER PRIMVS. tlH,

Occultum infpires ignem,fallasq; ueiicno.

Vifus autem quia cft punus, & reliquis fenfibus clarius fentiens , acutiusq;

ac altius nobis rerum notas infigcns, maximc ac plus aliis conuenit cil fpi-

ritu phantaftico,quod apparerm fomniis,ubi fepius nobis uifa fcfe otferuc

quamaudita,uelreliquifenfationes.kcircocoilyriacjuandouifualesfpi-

ntus transformanr,fpiritus ille imaginationcm facile afficit,qua? quidem

diuerfis fpeciebus ac tormis affecTa, ipfas per eundem fpiritum tranfmittit

ad fcnfum exteriorem uifus, quo cafu caufatur in eo talium fpccicru ac for

marumfenfatio luo modo , ac fi ab cxtcris obiecTis mouerctur, utputct fc

uidere imagines terribiles, daemones ,& fimilia : fic fiunt colh/na facientia

nos dsmonu umbras in acre uel alibi protinus afpiccre, qualc ego ttoui ex

fellcriominis6coculiscattinigri,&cx4uibufdarnaliisrebusc6ficcre.Simi.

lehuic etiam ex fanguinc upupi,uefpcrtilionis S; hirci conficitur: &: dicut,

fi inungatur fpcculum chalybeum cum fucco arthemifia:)& fumigctur, fa-

citm co uidere muocatos fpiritus. S ic fiilt etiam quedam ftiffumigationes

uel inuncTioncs,qua: faciant dormientcs loqui, ambulare& cxercere opera

uigilantium,atcj;etiamquadoq;qua:uigilatesuixpoiTintuclaufint.Qui-

dam nos facmnt audire lonos horrendos,uel dclectabilcs nusq prtfentes&cmtmodi

. Hax eadem caufa eft cUr maniaci ac melancholici credunt fe cauidere uelaudircextrinfecus.quae non nifi inrrinfecus imaginatio phanta-fticatur,hinc timcnt no timcnda,& in fufpiciones mirabiles , ac falfiffimas

incidunt,&fugiuntncmincperfcqucnte,irafcutur&'luicTaturneminepra:

fente,timent ubi non cft timoncuiufmodi paftioneseriam magicx confccTiones mduccre porlunt,per fuffumigationes

,pcr coI]yria,per unguenta,

pcr potioncs,per uencficia,pcr lampades & lumina,pcr fpecula,per imagi-ncsjincantamcnta& carmma,pcr fonos& concentus,ex certorum anima*lium neruis ccrta harmonia conftantibus.ctia pcr uarios ritus,obferuario>nes,ceremonias,religiones,& fuperftitiones,ficut hax fuis Iocis traftabun-rur. Neq; lolum his artinciis ciufmodi paiTioncs, appaririones& imaginationes inducuntur,fed ctiam res ipfc atq; homincs rcuera pcrmutantur & ifi

uarias formas transngurantur, ficut dc Protco , Periclimeno, Acheloo 8CMetra Erifichthonis filia narrat pocta:: fic Circc focios mutauit vlyffis •

8iquondamm Iouis Lycaei facris guftatis facrificiorum extis,homines in lu-

posuertebantur,quoddicitPliniusaccidiiTecuidamDemarcho,puraridc

Auguftinus. Narrat etiam fedum effet in Italia, acccpiiTe quafdam fcemi-nas,dato uiatonbusueneficio incafeo,cosin iumenra ueftiiTe, riirfusq;ci3portafient.qua? uoluiffent oncra,in homines reftituiffe , idq patri cuidamPra2ftantiinominetuncaccidi(Tc:&ipfa:facra:lircrsereftanrurmagosPha-

raonis mutaiTe uirgas fuas in dracones,& aqua in fanguinc,fc< alia quedam.Dealligationibus,&fufpcnfionibusphyficis.

Caput XLVI.

Vi/itf puri*

dttiu.

ttoniicoTu

©• melicho

Ucoru affh.

fliofi uiiet

C IU

Pdrne fa>

minineni

mifcuUnmtticUmtio.

Torfcio

ftuporc m-ducit.

tSigdtioci

Crmuolutio

B« quoficri

icktmt.

DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

Nima mundi cjuando pcr fuam uirrutem omnia uclnaturali-

tergencrata,uel artificialiterfacra fcecundar,infundcndo ipfis

proprietatcs ccelcftes,ad aliquos mirabilcs cffcdtus quos ope-

rantur.tunc resipfe non folum applicara: per fufrumigatioes,

uel collym,uel unguenta.uel potioncs,uel aliquo ciufmodi modorum, ue

rumetiam cjuando conuenicntcr inuoluta: alligantur, ucl c collo fufpcndui

tur , uel alio quouis modo fupponuntur , uel leuifhmo contaitu approxt-

mantur,fuamnobisimprimuntuirtutem:perhasitaq;alIigationes,iufperi

fiones,inuolutioues,fuppofitiones contacl usq; corporis& animae acciden

tia mutantur,in aegrirudincs.in fanitatcs,in audaciam,in timorem,in trifti

tiam,in fetitiam,& fimilia:& rcddunt geftantes gratiofos uel tetribiles,ac-

ceptosuelreprobaros,honoratosScdileclos, uelodiofos&abominabiles.

Pafliones autcm eiufmodi per fupradicta infundi non fecus arbitrantur,3in infitionibusarborum manifcftum eft, ubi uirrus uitalis rransfunditur a

truncoinfurculumilliinfitucumalialigatura, quamcotaftusfibiinuicc

nonhaercant.-ficinpalmaicemininaquadoappropinquat admafculina,

rami eius declinant ad mafculum & incuruantur.quod uidentes hortulani,

ligant funes de mafculo ad foeminam,quseredit erecta fupcr feipfam, ran<|

iam adepta fit per conrinuatioem funis mafculi uirrurem.Simili modo ui-

demus,quod torpedo marina ctiam per longiffimam uirgam procul ra&a

fubitomanumftupefacittangttis.Quodfiquisetiamleporemmarinum

attingat, autmanu aut baculo dum in morbo eft,animi defcctum incurrit,

Similitcrdicunrquod ftella.marina uulpino fanguine&clauo aerco ianus

affixa,mala mcdicamenta noccrenon poffe.dicirur ctia.quod li muhcr ac-

cipiatacum,inficiatq;fimo,deindcinuoluatlutoinquocadauerhumanu

defoffum fucrit,&: iecum portaucrit in panniculo qui fuerit ln funere, nonpoterit uir quifpiam cum ea coire cj diu fecum habuerit. Iam his excplis ui

dcmus quo modo cerris quarundam rerum alligationibus uel fufpenfioni-

bus,&quodamfimpIiciconra<ftu,aurpcr alicuiusfilicotinuationcquafda

uirtutcs indc fufcipei c poftumus.Oportet autem nolfe certam alligandiS*

fufpendcndi lcgem&modumhuicartificio congruentcm, utfcilicetfianc

fub certa conftellatione Si cofona , fiantq; didtx alligationcs& fufpenfioes

cum filis metallicis uel fericcis , uel ex capillis, uel neruis, uel pil is, ucl fetis

certoru animaliu factis. Inuolutiones ucro fiantin foliis hetbaru, ucl pelli

culis animaliu.uel ccrtis paniculis,& fimilibus,quatcnusres inter feconferi

tiat:utfifolarcaIicuiusreiuirtutctibiconciliaturusfueris,hancinuoluta

lauri folio,uel pellc Ieonis,filo aureo,uel fericeo crocei coloris.collo fufpc

das,Sole in figura cceliregnate:fic enim foIarisuirtutisilIi'reipoteriscua.

dcrc compos. Quod {\ S aturnalis rei alicuius uirtutc optas,hac fimili mo,Saturnodominatc,inuoluaspellcafini,uelpaniculofuncrali,pra;fertimfi

adrriftiria oparis,& filo nigro fufpcdas: Similimo dereligs aeftimandu eft.

LIBER PRIMVS. LV,

Deannulis&corumcompofitionibus. Cap. XLVII.

p| Nnuli ctia quos femper magnifecit antiquitas, qua ndo oppor/

tune fabricantur , fimili modo fuam in nobis promunt uututCj

quatenus geftatem,eiufq; fpiritum afficiunt lxtum, uel triftem,

manfuetumuelterribilcm,audacemueltimidum,amabilcucl

odiofumieriam quatenus muniunt nos contra xgritudines,uenena,hoftcs

cacodxmoncs,&contraquxuis alia noxia,uel nos obligatcifdem.Modus AnnulmMl

autem conftruendi annulos eiufmodi,talis cft : quando uidelicct ftella ali- «wpo/wroj

quaafceditfortunata,&aLunafoelicitcrafpccta,uelfibic6iuncT:a,debemus

lapidem herbamq; huic ftellx fubditam accipere,atq; annulum ex metallo

huic ftellx coformi fabricare,& in eo lapillum infigerc hcrba uel radicc fub

iecla:deniq;infcripti6esimaginum,nominum,characlerum,prxtcreafuf

fumigationes non pr'xtcrmittere:fed hxc alibi difcutiemus,ubi dc lmagini

bus & characteribus tracTandum crit.Sic legimus apud Philoftratum iar-

cham fapientum Indorum principem, fcptcm annulos hac legc confc&os

&Ieptem planetarum uirtutibus,ac nominibus infignitos tradidifie Apol-

lonio,quos ille fingulis diebus fingulos gcftaucrit,iuxta dierum nomina di

ftinguens ,quorum beneficio ipfc fupra annum cctefimum ac triccfimum

uixcrit , infupcr& iuuentx nitorem femper retincns . Similimodo Mofes

Hebrxo^ legiilator ac princcps,in Acgypto magia imbutus,annulos amo

fis Scobliuionis confeciffe lcgitur apud lolepluim.Erat etiam,narrate Ari-

ftotele,apudCirencosannulusBatti,gratitudinisatq;honorishabcsargu-

mentum. Lcgimusinfupcr Eudamum quendamphilofophumannulos

contra fcrpentu morfus,fafcinationcs atq; dxmonia confecifle.Idem de Sa

lomonenarratIofephus.Quin&apudPlatoncleg ;mus Gygi Lydo^ regi

arinulum fuiflc mirandx ac inufitatc uirtutis.cuius figillum cum illcm pal

ma conucrti(Tct,a nullo uidebatur.ipfe omnia uidcns:qua annuli opportu

nitatcfretus,reginxftuprumintulit,regcmdominumoccidit,^quofcuq;

fibi obftarc arbitrabatur lntercmit, atq; in his cum facinoribus nullus uide

repoterar,tandcm eo annuli beneficio rex Lydix faftus cft.

De Ioco^ uirtutib',& cj loca cuiq; ftella^ corrcfpondct.Ca.X LV II I.

~~Vnt & locorum mirandx uirtutes , aut a rebus locatis , aut ab

. influxibus ftellaru illa comitantes,aut alio quouis modo ad-

!|uentitix:Na,ut refert Plinius de cuculo,quo quis loco primil

Sgg^ll audiat alitem illa,fi dexter pes circufcribaE, ac ueftigium id c£

fodiarur.no gigni pulices ubicunq; fpargatur , Sic ferunt puluerc c ueftigio

anguium collecTum.fi cu eo refpergantur apes.in alueare reuerti : fimiliter

puluerem in quo fe mula uolutauerit infperfum corpori,mitigare ardores

amoris.-puluerc aut in quo fe accipitcr uolutauerit,fi alligef linteolo rutilo»

feriit ipfum quartanis remedio efle : fic & e nido hirudinu lapillus collecT*,

recreare cofeftim dicif comitialcs;8c adalligatus, perpctuo tucri,potiflimc

»

1

l#h DE OCCVLTA PHIL0'S0PHIA

fi fanguini uel cordi hirundinum fuerit inuolurus:& ferrur,fi quis incifa uena & leiunus tranfierit fuper locurri ubi recenter ccciderit corruens rnorboc-omirial ,in cum trafire morbum.& narrat Plinius, quod clauum ferreumdefigere in quo loco primum caput defixerit corrucs morbo comitiali.ab-

folutorium eius mali fore . Sic herbam in capire ftaruae naram collcclamq;

alicuius, in ueftis panno adalligatam lino ruffo ,capitis dolorem cofeftim

fedarcrradunr:&:herbamquamcunq;eriuis,autfluminibuscolle<ftarnan-

te folis orrum,urnemo colligentem uidear, tcrtianam leuo brachio, ita, uc

j^/foS?*8er 1uid fitillud 'gnoret.Ex locis uero que ftcliis appropriata funt,Satur

tiit

ff ' nocorrefpondcntlocaqueuisfoctida.tcnebrofa.fubterranca.religiofa&fu-

hefta.ut ccemiteria,bufta,&: hominibus deferta habitacula,& uetuftate ca-duca,Iocaobfcura,&horrcnda,&:folitariaantra,cauerna>,putei.PrjEtereapi

fcinac,ftagna,paludes,&:eiufmodi.Iouiadfcributurloc3qua;uispriuilegia-

ta;purpuratorumconfiftoria,tribunalia,carhcdrse,gymnafia,fchola: &o-

mnialocanitida,munda,uariisfuauibusodoramcnrisrcfpcrfavMarstehec

locaignea&fanguinolcnta)fornaccs

)piftrinas,macelIa,cruccs,patibula,&:

locam qmbus bclloru ftrages,c?desc[;faftje funt,& carnificinas.&eiufmo-di.Ad Solcm pcrtincnt lucida,acr fcrcnus,palatia regum.&principum au-l3f,puIpita,theatra,throni,&:omniaregia,&:magnificaquaeq;.Venusautem

incolit fontes amcenos.uiridantia prata, floridos hortulos , ornara cubilia

& lupanaria (&: ut Orpheo placct) cerulea,littora,&: balnea.chorearum pa-l?ftras,&:muliebriacun(fta.Mcrcuriusobtinctofficinas,fcholas tabernasmercatorum foros & confimilia.Luna habirar deferra, iyiuas,rupcs

J&: im-

maniafaxa,monres,nemora,fonres,aquas,flumina,maria,littoranaucs.di

citurquoq;uarioslucosincrrans,poffidcrcj;uiaspublicas,&:rcconditoria

frugum,&fimiIia.Hacrarioncadamoremoperaruri,folctfuxartisinftr«

mcnta,fiucannulos,fiueimagincs,fiuefpccula,fcualiaperaliquodcertum

tcmpus fepelirc.aut abfcondcre in lupanari,quo cx loco illo Vcnerca qua-

dam facultate adficianrur.-quod non fccus fieri puranr, quam rcs qua? ftanc

inlocofcctido^efficiunturfcetida-i&quaiinlocoaromarico^fiuntaromari

MmUpMg*cx& rcdolcnres. Ipfi ctiam mundi fitus huc pertinct. Hinc collecluros her

pUncmfrb bamSarurnaIcm,uelMartialem,uelIouiam,iubcnradoricntemfpeclarek&». uelad meridiem.Primum,quiagaudenreiTeoncraIcs a Sole.alrerum ,quia

principaliacorumdomicilia,fcilicct,Aquarius,Scorpius,Sagirrarius>figna

funrmeridionalia:SimilircrCapricornus&:Pifces.Collcaurosuerorc Vcncream,Mercurialem ucl Lunarcm.fpeclarciubent uerfus occidentc, quiagaudent effe occidentales:uel contra fcptenrrionem.quia domiciliaeorumprincipalia,quac funr.Taurus.Gemini^Cancer.Virgo/igna funr feptentrionalia:fic in opere folari fpaftandum eft contra orienterrijUel meridic,quinpotius fcmper ad ipfum folare corpus atq; lumen.

De lumine & coloribus,de lychnis&lampadibus,

L I B E R P R I M"> S. lWtk

quibusftelIis,domibus&elementisdiftribuantur. Cap. XLIX.

fl

Vmen etiam qualitas multum formalis,&fimplex actus intcl-

ligentiae,& imago: primo a diuinamcnte in omnia diffufa.fcd

Iin ipfo dco patre.qui eft pater luminu,eft prima uera lux: dein

j de in filio illius illuftrans fplendor& exuberans : in fpiritufan-

clo ardens fulgor/upcransomncm intelligcntiam etiam,ut inquit Diony

fius,feraphinorum.ln angelis itaq; diffufa ht fplcndens intelligcntia,profu

fumq;gaudiumfupraomnisrationisterminos,diuerfisramengradibusfe

cundum fufcipientis intclligentise natura fufcepta: defccdit deinceps in coS

leftia,ubi fit copia uita:& efficax propagatio,etia uifibilis fplendor : In igne

ueronaturalisquidauigoracoEleftibusinfitus:Inhominibus deniqjfitlu-

cidus rationis difcurfus,& rerum diuinarum cognitio,totaq; rationalis:fed

& haec multiplex,aut difpofitione corporis,ut uolut Pcripatetici, autquod

ueriuseft,pro libito caufae largienns, qui diuidit fingulis prout uult:tranffc

inde adphantafiam, fupra fenfum tamen : fed folum imaginabilis tande ad

fenfum,maximeuerooculorum.Ineofituifibilisclaritas,porrigiturq;al-

ternis perfpicuis corporibus , in quibus fit color& pulchritudo renitens : ih

opacis autem uirtus quaedam benefica& gencrans ,penetratq; ufq; ad cen-

trum,ubi radiis eius in anguftum colleftis,fit caliginofus calor, crucians &£

exaeftuans,adeo omnia lucis uigorem.pro eo^ capacitate perfcntiunt,quat

cun £ta ad [c uiuifico calore c6neclens,tum cuncla permeans entia,earum

qualitates uirtutesq; conducitperomnia. Iccirco uetant magi umbracu-

iufq;infirmiafpergi,uelinfirmialicuius urinam cotra folcm lunamucmt

dari.-quia radii luminis penetrantes,fubip morbofum corpus noxias qua<a

htates fecum ferentes,traiiciunt in aducrfum, atq; illud ciufmodi qualitate

male afficiunt.-Haec rario eft.cur fafcinantes obferuant,ut umbra fua fafci-

natum contegant:fic hyaena umbrae fuae conta&ufacit obmutefccre canes»

Fiunt etiam artificialiterlumina quaedam per lapades,lychnos,candelas,&

eiufmodi ex certis quibufdam rebus& liquoribus, ad ftella^norma oppor-

tunc eleclis,8i ad eorundc cogruitatc intcr fe compofitis, quae quando accc

duntur, atq; fok lucent, folent nonnullos mirabiles & ccelcftcs producere

cffecius,quos f^pe homincsadmirantur,quemadmodum ex Anaxilao nac

rat Plinius,cquarum uirus a coitu in lychnis accenfum, equinorum capituE

uifum monftrifice repraefentare : fimile fieri etiam ex afinis. & mufcilioneS

cum cera diftemperatae& accenfae.faciunt uidere mufcas:& corium ferpen

tis accenfum in lampade , facit apparere ferpentes. Et dicunt quando uuae

funt in flore,fi quis circumligarit illis phialam plenam olco,& dimiferit ita

donec fucrint mature.illuminatoillo poftca in lampade,facit uidere uuas.

Idem ualere etiam in caeteris frudtibus. Qyod fi centaurea permifceatur c3

mclle& fanguine upupac,& ponaf in luccrna, circumftates apparebunt foli

to maiores:etfipernoftc illuminetur in fereno.uidct^quod ftelle difcurrat

I

LYIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

adiauiccm.Pifcis fepiae atramento etiam ea uis eft , ut in Iucernam addiro,

Aethiopcs uidere faciat.Fcrtur quoq;,quod candela cx quibufdam Satur-

nalibiasrebusconfccla/iaccenfacxtinguaturinorehominisrecctermor-

tui.poftca quotics fola luceat, inferre circuftantibus triftiriam maximam,atq; timorem . Huiufmodi plures confimilcs lychnos,&lampades,narrar

Hcrmes & Plato,& Chyrannides,& ex pofterioribus A lbertus,in quoda tra

datu dc hoc fingulari . Colores etiam lumina quxdam funt,qui rebus im-mixti.folcnt eas ftellis ac cceleftibus corporibus,quibus ipfi congruunr.exponcrc. Er nos in pofterioribus dicemus

, quorum colorum finr planetarii

lumina : fecundum quos ctiam fixarum ftellarum naturae deprehendatur,

qux etiam adlampadum&lucernarum flammashuc adhibere licebit.Sed

hoc loco quomodo rcrum inferiorum mixtorumq; colores,uariis planetis

«to-a™"1

diftribuantur referemus.Sunr enim colores omnes nigri,lucidi,tcrrei,plii

bei,fufci,Saturnumreferenres.Coloresuerofapphirei,acrei,perpetuouiri

des,clari,purpurei,obfcuriores,aureiq;argcreomixri,pertincntadIouem.

Colores autem rubei,ardcres,ignei,flammei,uiolacci,purpurei, fanguinei

&ferrei,referunrMartem.Coloresauremaurei,crocci&purpurei,lucidi-

ores,referunr Solem.Colores ucro omnes albi,pulchri,uarii,uirides,rubt-

cundi,aliquantulum crocei fiue purpurei,referuntVenerem.Mercurium,

w„fa

atq;lunam.Quinetiamexdomibuscceli,prima&feptima,habctcolorem

licdom. album;fecunda&duodecima,uiridem:rertia&undecima,croceum.quarra

Humoru co Si decima,rubcum:quinta& nona,mellirum:fcxra& oftaua nigru.HabentfcrM

' .etiam elementa fuos colores, per quos phyfici de complcxione& proprie*

tate narurauudicanr.rerrenus enira color,cx frigido ficcoq; condu&us.fu-fcus& niger cft,& arram biIem,Saturniamq; naturam pollicetuncceruleus

ad albedmem tendens , denorar piruiram: nam frigus albefacithumidum,ficcumq; denigrar: fubrubeus color fanguincm indicar:fed igneus,fiue fla-

theuscxcandefcens choIcram:qua:cumpropterfubtilitatcfuam, omni-bus facileeft comixribilis, uarios deinceps caufat colorcs : nam d fanguini

mifcetur,illo dominanreruborc uigct:fi dominerur cholera, fubruffum e£

ficit:fi iqualis rnixtio cft,ruffum facir: fcd fi cum fanguine eft cholera ad-

ufta,canabinum reddit:rubeumcum fanguine dominante,aut fubrubicun

dum,pr2Eualente cholera.quod fi cumhumoremelancholico mifcearur.ni

gredine ringit: fed cum mclancholia& phlegmate, xqua porrione,facir ca-

nabinum:fi fuperabundatphlegma.lureum : fi melacholia uincit,glaucu:

fi autem cum folo phlegmatc mifceatur , aequa portione, facir cirrinum : fi

per exceflum alterius,pallidum aur fuppallidum.Sunr autc colores omnesmagis porenres, quando funt fericei uel mcrallei , uel in fubftantiis perfpi*

cuis,uel lapidibus preriofis,& in his , qua; ccelcftem fimilitudincm propin-

quius imirantur,maximc autem in uiuenribus,

Defafcinatione,atq;ciusartificio. Cap. I.

HfiEft PRIMVS. UX,

1 Afcinatio eft ligatio, quae cx fpiritu fafciharispcroculos fafci- r^tutHnati ad cor ipfius ingrcffa peruenit.Fafcinationis autc inftru- qM.

mctum fpiritus eft,fciiicct uaporquidam purus,lucidus,fub- ^A"""'"*

Jtilis,a* cordis calore ex puriori fanguine gencratus: hic fimilcs #irfrw.

fibi radios per oculos femper emittit : radii ifti emiffi uaporc fpiriralc fecu

ferunt,uapor ille fanguinem,ficut apparct in Iippis acrubentibus oculis,cu

ius radius uiq> ad obuios fpcdlantis oculos emiffus uaporem una fecu cor-

rupti fanguinis trahir.cuius contagione cogit fpeclantis oculos morbo fi»

mili laborare.Sicparefactus,& in aliquem inrentus oculuscum forti imagi

natione pro fuoru radiorum aculeis, qUi fpiritus uehicula funt, ipfosm ad Radlj uihi*

ucrfos oculos iaculatur : qui quidc lentus fpiritus fafcinati diucrtwrans ocu ^fctiM

los,cu apercutienris cordcincitarur.percuffi praecordia,rancjrcgioncpro-

priam fortitus,cor uulnerar,& fpiritum inficirpercgrinus hic fpiritus.VndeApuIeius:Ifti,inquit,oculi tui p mcos oculos ad intima dclapfi praecordia

acerrimu meis mcdullis comouent incendiu.Scias itaq; homines tum ma *$%£"*

xime fafcinari.quado frequcriffimo mtuitu acic uifus ad acic dirigctes.oc

u

Iioculisreciproceinhiant,radiiradiiscopulantur,&luminaluminibusiii

guntur:tunc fpiritus fpiritui iiigitur,& fcintillas dcfigit.fic fortiffim? ligati

ones,fic amorcs accrrimi folis oculoru radiis accenduntur, cria uel repcnri

no quoda intnitu,ueluti iaculo feu iftu totu corp us penctrante:unde tunc

fpirirus& fanguis amatorius fic uulnerati, non aliterm amantc & fafcinan

tc fcruntur.quam fanguis& fpiritus uindicla: alicuius cefi prolabutur in cse

dcntem:unde Lucrerius de his amaroriis fafcinationibus ccciniu

Idq; pctit corpus mens unde eft faucia amore,

Nanq; omnes plerunqj cadunr in uulnus,&illam

Emicatinpartcm,fanguisquaq;icimuriitu,

Et fi cominus eft,hoftem rubor occupathumofi

Tanta cft fafcinationis potentia, praefcrtimquando affeitui uapores ocu*lorumfubferuiunt. Iccirco uruntur fafcinantes colIyriis,undtionibus alUgationibus&huiufmodi,ad fpiritum tali uel talimodo afficiendum& cor-roborandum. Vtadinducendumamoremcolh/riisurunturVcncreis cjc

hippomane,fanguinccolumbarum uel pafferum,& ex fimihbus.Ad indu-cendum timorcm,collyriis utunturM artialibus,utex oculisluporum,hyacnae,& fimilibus.Adcalamitatcm ucl sgritudinem, utunturSaturnalibus,Similis dc fingulis ratio efthabenda.

De certis obferuationibus,admirandas uirtutcs

producentibus. Caput Lr.

5Ctusquoquc certos & obferuationes, certam naturaliufn uirri

|poffidere tradunt, ut crcdant morbos quofdam (ic aufcr-

jri poffc aliquando,uel inferri: fic feruntquartanas abigi,fi refoIgminaunguiusgriligctutadcQUaanguillacuiusinlinteolo;

IX. DE 0CCVLTA PHILOSOPHI il,

ipfa fic in aqua remifla.Et narrat Plinius, qu6d ex aegro refegmina unguifi

epcdibus manibusq; cera permixta,ita ut dicatur,quartanae,terriana: , uel

quotidianae febriremcdium fieri, atq; fic ante folis ortum alienae ianuae affi

gantur,remedium fore in his morbis . Simili modo omnia refegmina un*

guium,fiad cauernas formicarum adiicianrur,cam quaeprimo cceperit tra

hcreJcorreptamiubctcolIofubne(fti,atq;itadifcutimorbum:&elignofuI

gure i<fto,reiecto poft terga manibus,aliquid demorbari ferunt: & in quar*

tanis fragmctum claui e cruce inuolutum lana,fubne<ftunt collo, aut ipar-

tum e cruce,liberatoq; condunt cauerna,quam fol non attingat.Item im-maturamorre raptorum manu, ftrumas, parotidas gutture tafto fanari af

firmant.Itcdicun t difficilcs partus ftatim folui,cu quis leclu in quo fit gra-

uida tranfrhiferit.Iapide uel miflili,ex his quae triaanimaha finguhs iftibus

interfcccrur,fciIicet,hominem,aprum, urfam. Idemquoq,efficerehaftamuelitarem,euulfam a corpore hominis,fi terram no artigerir/agittas etiam

corpore educlas/i terram non attigerint/ubiecTas cubantibus,feruntamatorium efle. dicuntetiam comitialcs morbos fanari cibo e carnc ferae occi-

faeeodemferroquohomointerfe<ftusfit:negaturoculorumuitiafieri,nec

lippiri cos.qui cum pedes laucnt aqua.inde ter oculos tangant: inguinibus

medenturaliquiliciumtelae dctra<Sum,nouenis feptenisuenodisadalli-

gantes,ad fingulos nodos uiduam aliquam nominantes . Item pecudislienfuper dolentis licncm extenditur.diccre co qui rhedetur, lieni feremediumfacere.-poft haec iubcnt ipfum in pariete dormirorii.tecToue includi& obfi

gnari annuIo,ter noniesq; carmen dici : libcrat eodem uitio lacerrae uiridis

urina.in olla anre cubiculum dormitorii cius cuimcdetur fufpcfiytaquodseger egrediens reuerrensq; attingatmanu . Item in urina uiruli lacerta nc*cata,Venerem cius qui fecerit cohibcri dicut : qui uero in urina canis fuamingeflerir,dicitur ad Venercm pigrior ficriac lumboru torporc fcntire: fe-

runt contra omnia mala medicamcta auxiliari fuam cuiq; urinam matuti-

Spiai udfinis norisinft'Haram in pedem . Eft rana parua arborem fcadens , in eius os

G««f«<- fiquisexpuat,ipfamq;dimittat,tuflimliberaredicitur.Mirumquoq;eft,»m. fed experimento facilc quod narratidcm Plinius.-fiquc pceniteat iftuscmi

nus cominusuc illati,& ftatim expuat, mcdiam inmanu qua percuflit , lc-

uatur ilico percuflus a pcena , hoc deltlbara quadrupede approbari , ftatima taliremedio correcTo animalis ingreflu.quidam ctiam aggrauar icTus an-te conatum. S imilimodo faliuamanu ingefta , expuere fimiliter in calcea-

mentu dextri pcdis antequa induatur , bonii cft ,cum quis tranfit locum,in quo aliquod pcriculu adierir.Defpuimus quoq; comitiales morbos,contagia,repercuticndo:ueniam etiam a diisfpei alicuius audacioris petunt ali

lutifiSi quiinfinudefpuendo.Simili modoterna defpueredeprccationeinomnifimim 0* medicina mos fuit, atq; ex hoc cffeftus adiuuari . Tradunt Iupos inagrnm

nonacccdere, ficapriuniuspcdibus infraflis , cultroq; adacTopaularirn

LIBER PRIMVS. LXI.

fanguis circa fines agri fpargatur,atq; ipfe fodiatur in eo loco, a quo ccepe*

rit primo trahi. Mcrhanenfes Trczeniorum oppidani conrraN oti iniuria

ad praTeruandas uites prseferitaneu remediu certiffimo femper cxpcrimen

to copertu habuerunt.fi rlante adhuc uento }gallu gallinaceu albu duo uiri

diuerfum trahentes difcerpcrcntmcdiu j&uterq;fua partcretinens uineta

perluftrarcr,quoufq; circuitu peraclo adcum cx quo mouerat loco, ambo

fibi obuii rediiffenr,rucq; eo loci gallinacCi frufta defodiffent. Tradut etia

fiquis uipera in uaporem baculo fuftineat.eum futura prxcinere.baculurrt

quoq; quo angui rana cxcuffa fit parturictibus auxiliari. haet Plinius ipfe rc

citat. lubent etiam in colligcndis radicibus& herbis tribus circiilis ante gla

dio circunfcnbcrc ,poftea effodere , cauere prseterea contrarium uenrum.

Item dicitur,quod fi quis menfurauerit hominem mortuum cum fune,pri

mo a cubito ad maiorcm digitum.deinde ab humero ad eundem digiturrij

& poftea a capite ufq; ad pcdes,faciendo ter omnes lftas menfurationes ,fl

alius quifpiam pofteacum eodem fune fimili modo menfuretur.ferunt il-

lum improfperari,& infortunari,ac cadere in calamitatem & triftitiam. Et

narrat A Ibertus ex Chyrannide, quod fi qua mulier te ligaUit malcficiis in

amorem fuum.accipe camifiam fuam,& per capucium ,& per manica eius

dextram minge foras & diffoluetur maleficium . Et narrar Phnius, quod ad

fidere grauidis.uel cum remcdium alicui adhibetur , digiris pcctinatim in-

terfefecompIexis,ucneficiumefle,idq;compertumAlcumcnaHerculem

pariente : peius autem fore, fi circa unum ambo'ue genua id fiat . Similiter

poplitesalternisgenibusimponereucneficium eft : ideoqjhaxin confiliis

ducum poteftatumqjfieri uetitum,uelutomnes aclus impedicntia: Scdici

tur fi quis anre oftium ftans nomine uocetcum muliere iacentem, atq; ill$

refpondeat,fi tunc aut cultrum , aut acum infigat oftiq , frangatq;acie di-

mifta,non poterit iacens coire cum illa,quam diu hxc ibifuerint;

De uultu,acgeft u.corporisq; habitudine & figura ,&q ex his quibus

ftellis refpondea t,unde phyfiognomonia,8i metopofcopia ,& chiro-

matia,diuinationuartificia,fuafundarnctahabeant. Caput LII.

Vltus uero ac geftus.corporisq; rnotus& fitus,& figurac nobis

infupcr adhibitae.adcceieftia munera capienda conducunr^

nosq; fuperis exponut , certosq; in nobis effciftus producunr,

non fecus atq; in clleboro,quam quidcm herbam colligens, fi

ue folium furfum trahat,fiue deorfum,hoc ipfo motu caufat , uthumores

furfum trahat.uel deorfum.Quatum eriam uultus arq; geftus,uilum,ima

ginationcm fpirirumq; animalem afficiunr,nemo ignorat:fic coeuntes ad

prolem,ylerunq; uultus quos ipfi tunc ucl agunt,uel imaginantur, folcnt

nafcituris filiis imprimcre:fic clemens ac tarus in urbe prificipis uultus la>

tificafpopuIum.feroxueltriftis,repenteperterret:ficfacilemifericordiarri

ftiouct geftus ac figura lugctis.fie facile amorem excitat amabilis perfons

vultut a§fffiws ftinn

imdgbutio-

nc afficiimti

quofarcfi

ritgUiKtM.

tigurtqui'

bns pUnctii

LXir. DE OCCVLTA PHILOSQPHIA,

figura . Scire autem dcbcs huiufmodi geftus ac figuras tanquam corporis

harmonias ipfum non fccus exponcre cc5leftibus,quam odores& medici-

nx fpiritum,atq; paffiones interiorcs animam. Na qucmadmodii medici-

nx&paffionesanimicertisccelidifpofitionibuscoalefcut:ficetiamgeftus

ac motus corporis ccrtis coeleftium influxibus efficacia nancifcutur . Sunt

aurem geftus Saturnum rcferenres,qui funt triftcs ac mcefti , ut funt plan-

clus.capitis ictus:ircm rcligiofi.urgenuflcxio afpeftu deorfum fixo.ueluti

deprecantis.pectoris idrus uultusq; cofimiles,& aufteri ac Saturnini homi

nis,qualem defcrlbit Satyricus:

Obftipo capite,& figentem Iumina terra,

Murmuracumfecum,&rabiofafilentiarodit,

Atq;cxporre<frotrutinaturuerbalabello.

Ioucm ucro referunr,uultus hilarcs& honefti,geftus honorifici ,manuumconiuniftio,quafiplaudentis,fiuclaudantis:itemgcnuflexiocapitefurfum

cleuato tanquam adorantis.Martem refcrunt,geftusacrcs,feroces,crude-

les,iracundi,rruces,uultusq; confimilcs . Solares funtanimofi.honorifiri,

uultusq; confimiles : itcm deambulationes & genuflexio , unico genu tan-

quam honorantis regem . Venerci funt,ut chorea? ,amplexus ,rifus,uultus

amabilcs ac Ixti.Mercuriales funt inconftabilcs.ftrennui, lubricofi& hu-iufmodi,uultusq;c6fimilcs.Lunaresfunrmobilcs,uenefici,pueriles&eiuf

rnodi. Etqucmadmodum de geftibus Ioquuti fumus/ic ctiamhominumfigurae difcretae funt:Saturnus cnim hominem indicar,coIore inter nigrum

&croceum,macrum,recuruum,cutcafpera,eminentibusuenis,corporcpi-

Iofum,paruis ocuhs,iun<ftis fuperciliis.rara barba,groflis Iabris , afpeftu in

rerramdemerfo,pondcrofoincciTu,confricantempcdesambuIando,calli

dum,ingeniofum,fcduclorcm,!nterfcdlorem.lupiteruerohomincfignifii

catcolorealbum.ruborcfuffufum.pulchricorporis.bonxftatura.caluu,

habctcm oculos maiufculos.no prorfus nigros,pupilla lata , nares breues,

non aequales.dentes antcriorcs maiufculos,barbam crifpam , boni animi&

bonorumoru.Marshomincfacitrubeu,capillitioruffo,facierotuda,ocu-

liscroceis,horribilis&acutiprofpeclus,audacc,feftiuu,fuperbu,callidum.

Solhominem fignificat colorc fufcum,inrer croccum & nigrum ,cum ru-

borcfupcrfufum,ftaturaEbreuioris.pulchritamccorporis,corporecaluu,

& crifpum,oculis croccis,fapientem,fidclcm,laudis cupidu.Vcnushominc

fignificat album.tendentcm ad nigrcdinem,plus tamen albu,& rubore ad-

ornatum,pulchro corpore,pulchra facic & rotuda,pulchro capillitio, pul

chris oculis,quorum nigredo eft intenfior,bonorum morum , boni amo-

ris,bencuolum,paticntem & iocundum.Mercurius fignificat cx figuris hominem non multum album ,neq; nigrum , facie oblonga ,fronte eleuata,

pulchris oculis,no cx toto nigris,nafo rcfto& longiufculo.rara barba,& lo-

goshabentc digitos.ingenioium , fubtilc inquifitorc , uerfipellcm8c uariis

llBE R P R I M V S. LXm. «

fortunis fubieclum. L una uero fignificathominc colore albu,mixto rubo

rejpulchra ftarura,facie rotuda,& faepe fignata,oculis non ex toto nigris,ifl

ftisq; fuperciliis,beneuolu,facilem& fociabilcm.Habent etia Signa,& faci-

es fignoru fuas figuras,quas qui fcire uelit in Aftrologoru libris eas requi -

rat.Ex iftis deniq; figuris 81 geftibus,phyfiognomonia,& mctopofcopia.di

uinationu artes dependent:ipfaq; etia chiromantia,praediceres futuros eue

tus,non ut caufae,fed ut figna per cffecTus cofimiles,ab eadc caufa caufatos:

SCliccthx diuinationu fpecics per inferiora& debiliora figna uaticinari ui-

deantur,noh tamc afpernandanec damnanda funteoru iud cia,quando no

exfuperftirione,fed expartiu omnium corporisharmonica correfponden

tiaprognofticankQuicunq;autnuncnatura,ftudio,acTione,motu,geftu,

uultu , animi affecTibus temporisq,- opportunitate ccelcftia melius imitaf,

is ranquam.fuperis illis fimilior,ampIiores inde poteft rccipere dotes.

Dediuinarioneaufpiciorum,&auguriorum. Cap. LIII.

Vntquxdam alia diuinationu genera a naturalibus caufis de*

pcndentia,quae fua arte& experientia conftat in uariis rebus:

quibus medici,agricolae,paftores,nautae,unufquifq; ex proba*

bilibus fignis prbgnofticantunquoru mulra tradidir A riftotc

les libro de temporibus. Inter quae diuinationum gencra, aufpicia& augu-

ria,principatum tenent.qux tanto olim apudRomanos in pretio fucrunr, Romninit

ut hihil corum, quae ad publica uel priuata negotia pertinercnt.inaufpicatc '**#'«!H

perfecerint.-populum uero Hetrufcu hoc artificio maxime praeftitiiTe,Ci''Ktim u

cero in libro Diuinationum,copiofe declarat. Sunt uero aufpiciorum plu Auftitiort

tes fpecies.nam quxdam dicuntur pedeftria, qux uidelicet ex quadrupedi- !%"'"•

bus capiuntur:quaedam auguria,quae ex auibus.quedam cceleftia.quae ex to

jiitruis & fulmine.-queda caduca,ut cum in templo uel alibi,quid decidifletr

quaedam facra,quae ex facrificiis capiebantur.Horum qusedam dicebantur

piacula& triftia aufpicia,ut cum hoftia profugiiTet ab ara,uel percuffa mtf :

gitum dedilTet,uel in aliam partem corporis,quam oportet cocidiffet. His

fuperadditur Exauguratio ,quando uidelicet e manu augurantis uirga de-

cidiiTet^quacontemplari&aufpiciumcaperemosfuit.MichaelScotusdu . . »

odecim recitatauguriorum genera, fex uidelicet a dextris,quorum nomi- gcncmim»

iiadicit,fernoua,fcruetus,confert,emponcthem,fonnafarnoua,fonnafar- *""».

uetus:& alia fex a finiftris,quorum nomina funtjConfernouajConfcructus,

uiaram,herrena,fcaiTarnoua,fcaiTaruerus : dcinde exponens eanomina in«

quit:Fernoua eft augurium,quando tu exiuerisdomum tuam caufafacien

di ahquid,& eundo uideshominem uel auem,eundo uel uolando,itaquod

fe ponar ante te in finiftra parre tui:iftud eft tibi fignum bonae fignificatio-

nis fuper negotiu.Feruetus eft auguriu,quado tu exiueris domu caufa facic

di aliquid, SCeundo prius inuenis uel uides auc , uelhoiem paufantc ante tc

in frmftraparte tuiiiftud eft tibimalum fignum fuperncgorio.Viaram eft— -

f..

IXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

augurium,quandohomo,uelauis,fuoitinereueluolatuantetetraniit,ue»

niensa dextrapartetui.&tendcsin finiftram.euanefcit: iftudefttibi bonii

fignumfupcrnegotio.Confernouaeft augurium quando prius inuenis

homincm uelauem , euntem uel uolantem , & pauiet ante te a dextris , tc

uidcnte. : iftud eft tibi bonum fignum fuper ncgotio . Conferuetus eft au#

gurium quando prius inuenis uel uideshominem uel auem, reclinantcm idextris tuis uidcte te : eft tibi fignu malu fuper negotio . Scimafarnoua au-guriu cft.quadohomo ucl auis poft terga confequit te,& trlfit te,fed antec|

pcrueniatad te,ucl tu adeam , alicubi paufct tc uidcte a dextns tuis : eft tibi

lignum bonum. Scimafarucruseftauguriumquando uidespoft rehomi»nem uelauem a dextro Iatere paufantem: eft tibi fignum malum . ScalTar-

noua eft , fi uiderispoft tehominem uel auem, fed antequam pcrucniat adte ucl tu ad eam,paufct in loco te uidentc.-fignum eft tibi bonum.ScalTaructus cft,fi uideris hominem uclauem praetcrcuntem,& in loco paufantem a

finiftro latere: fignum cft tibimalum . Emponcnthem ,cft quandohomoucl auis ucnicns a finiftns,& tranfiens ad dcxtra , cuanefcit a confpcftu tuoabfq; quod uideas repaufantcm: fignum cft tibi bonu . Hartcnam auguriueft,ii homo,uel auis a dextris uenicns

,poft tcrga tua trafiens in finiftram,

uiderisq;eam alicubi paufantcm.hoc fignum eft malum.hfc Scotus haflenus.Augurabant etiam uctcres ex fternutamctis .quorum meminitetiamHomerusin Odyffealibro dccimo feptimo,quiaputabatiIIaprocedercex loco facro,uidelicct capite , ih quo uigct & operatur intcllect us : unde&fermo quicunqjmane furgcnti inopiHaro inbuccammenteniueuenerit,

praefagium&auguriumaliquodhabererradirur.

De diuerfisquibufdam animantibus,& aliis rcbus,quam in auguriisfignincarionemhabeanr. Cap. LIIH."jj Rima quaeq; aufpicia in opis cuiufq; inirio accipicda funt: utfi ue-

ftc tua in initio opis a foricibus corrofam fcnfcris,dcfine ab incce-

'

ptis:fi egredics offenderis in limine,aut in uia impcgeris pedc, cotine iter:fi cjd mali ominis in principio negotio^ tuo^ tibi occurrcrit , difxfcr inchoata.ne,uel tota intctio fruftrcf, aut inutiliter coplcaf : fed expccTadoncc ominc meliore faufta agcdis arripias hora. Videm' aialia pmulta exui quada ipfis a natura in fita,praftigiofa atq; fatidica.-none gall' catu horasfolertilTime indicat: & alis aptis lconc fugat ( aues coplures catu & garritu,mufcae acri piiclura pluuia prenuciat:& delphinescrebris fupra aquas falti

bus tcpeftates pcurrut.Longu effct rctexere oia prsfagiaq ex auibus.&animaIibusdidiccrePhrygii,Ciliccs,Arabes,Vmbri

)Tufci>&aIiipopuli,qau-

gyria fequuti funt:q p illos multis expimcntis& excplis; coprobata funt. Inoib' naq; funt abfcodita futuro^ oracuk:maxima aut qq; tibi aues omina-

ouMad- les^pnutiabu t.H e funt quas cx hoib' in aucs couerfas ec referut pocte. Itaq;mqufm. gd cornix loquat diligcter aiifculra,fitumq,cius fedctis,aut uolatis adextru

LIBER PRTMVS.' ZXV.

an a finiftrisjoquax an clamofa an filens,pr?cedat an fequatur ,tranfeun*

tisucexpeftcraduentum,anfugiar,quo'uedifcedat,omniadiligcteratten-

de.Dicit Orus Apollo in hicroglyphicis : Geminx cornices nuptias figni^ =

ficat:quonia hoc animalduo oua parit , ex quibus marem& foeminam ge-

nerari oportet:fi autc.quod fariffime euenit,duo mares generctur, aut duae

fceminae,iugatae marescum foeminis alteri cornicinon admifccrur.-itidcm

neq; foeminae alteri mari,fcd diflociatae,foIae ddgunt.Ideo unicae cornici oc-

currentes,augurantur futurum, ut uiduali uita fibiuiucdum fit . Idc etiarrt

portendit columba nigra:haccenim poftmaris interitum , femper fola dc-

git.Coruos autemnon minore diligentia obferuabis,hos nanq; rcbus fna-

ioribus praeferri,& cornici praeiudicare dicut:& fcnfit Epicletus Stoicus phi

lofophus& grauis autor,fi cui coruus aduerfum crocitaret, Uel corpori uel

fortune,uelhonori,ueluxori,autnatisaduerfaportcdere.Deindecygnos>

qui aquarum fecreta prmofcunt confiderabis , eorum nanq; hilaritas non

modo nautis,fed quibufq; preterea percgrinatibus felices praefagiunt euen-

tus,nifi fortioris fuperentur fuperuentu, utputa aquilae ,quae potentiffima

imperii fui maieftate,omnium auium fidem , fi contra loquatur , euacuat:

cun&is fiquidem auibus altius uolat,profundiusq; perfpicit,& ab ipfius lo-

uis arcano nuncji exduditunaltitudinem& uidtoria, fed per fanguinc por>

tendit:quia non aquam,fed fangUinenibibir.Locrcnfibus aducrfus CrotO

nienfes dimicantibus , aquila fuperuolans contulit uictoriam. Hieroni,ad

prima belli egredienti , aquila ex improuifo refidcs in clypeo, regem illurrt

futurum praenunciauit . Nafcente AlexandroM acedone duae aquilae tota

dic fupradomu fedentes,omen duplicis imperii Afiae& Euporae ei porten-

derunt.Eadem Lucio Tarquinio Prifco Demarathi Corinthii filio ob fedi

tionem domo profugo,& in Hetruriam profccio Rortiamq; perenti,pileii

auferens ac alte uolas rurfum capiti rcponens,Romanorum regnu illi por

tendit.Iam uero& uultures fignificant difficultatem,duritiem }&rapacita-

tem,quodin origine urbis codendae experictia uerificatu eft : futurae quoq;

ftragis Ioca oftendunt feptem diebus praeuenienres;&quoniam in cam par

tem refpiciut,in qua alteta pars inferior futura cft,tanqua inhiates occidert

dorum maiorinumero , ideo tolebant antiqui reges fpcculatores mitterej

qui renunciarent,quam in partem uerfi refpicerent uultures .Phoenix autcAu0trii^

fingularis fceliciratis fucceflus pollicetur.qua uifa noua Roma,melioribus maioriim

aufpiciis condita eft.Pellicanus,quia filiorum caufa periclitatur,fignificat «*«/i»

hominem amicitiae fuse pietati fubiturum difcrimen. P i<fta auis Pi&auorum *

urbinomen dedit,ac gctis lenitatem colore & uoce prxfigurauir. Ardea re-

rumarduarumaufpiciumeft.Ciconia.concordiaeauis^oncordiamfacit.

Grues a gruere antiquo uerbo, quafi congruere di&i , femper adferutquodexpedir,atq; inimicorum infidias cauere faciunt.Cucupha gratitudinc in-

dicat,folacnim haec parentibus fenio confeitis gratiam refcrr.contra Hip-

f iii

'

I

LXVr. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

popotamus paricida, ingratirudinc mcritoru &iniuftitia nunciat . Origis

auisinuidiofimma,inuidiafignincat.Iamal;ctiacxminoribusauibusJ

Pica

Ammm loquax.hofpites nuntiat:albanellus praetcruolans, fi a finiftris ad dextra fe-

ti«3f«m^ ratur h fpi c„l1ilaritatc :f1i contrari0)Contrariumindicat.Stryxauisfemperm «ugtminfaufta e fj.)& etiam noftua : quae quia noftu ex improuifo aggreditur pul-

los.quemadmodu mors dc improuifo fuperucnir.ideo mortcm praenunti-

are dicitur,nonnuncj tn quia noctis tenebris non caecatur,hominis diligen>

tia& uigilantia fignificat,quodrefidcns in Hieronis hafta coprobauit.Bu»

bonc uero Didodum mifceret Aeneae infauftum fenfu,inde cecinit Pocta:

Solaq;cuIminibusferalicarminebubo

Sape queri& longas in fletum d uccre uoces. & alibi:

Ignauus bubo dirum mortalibus omen.

Idcm in capitolio cecinit ,quii res Romana apudNumatiam inferior fuit,

atq;quum Fregelk ob facla in Rornanos coniurarionc funt dirute.Inquit

Almadel,bubones &.nyaicoraces cu ad infolitas regioes mafionesq; diuer

tur,iudicio cffc earundc rcgionum& aediu homines morituros ,propterea

quod aucs illae delecT:anrur cadaucribus,eaq; prefentiunt:morituri aut ho-

mines.ia potcftate cadauera funr.Sed& de accipjtrc litispnutio canit Nafo:

Odimus accipitrem,quia uiuit fcmper in armis.

LaeliusPompeilegatusin Hifpaniaintcrpabulatorcs occiditur.idfarum

accipiter fupra caput uolitans,libi praenutiaffe dicitur. Et inquit Almadcl,

quod ciufdcm fpccici aucs intcr fcpugnates , rcgni mutationcm fignincat:

fi uero fpcciei diuerfae contra feinuicem bellum gcrant ,&qu*amplius nouifae conueniant,nouam regionis illius fortunam portendunt . Minutuls

etiam aues,aducntu uel rcccifu fuo familiam augcri ucl minui portendut:

carum uero uolatus quanto ferenior, ranto laudabilior . VndcMclampus

augur,ex auicularum uolatu Graecorum ftragem coniecir,quando ait:Vi-

des ut nulla ferenos ales agit curfus.Hirundincs quoniam rhoribund^ pul

lis latebrasparant.patrimonium amplum uel a morruis legarum porten-

dunt.Vcfpertiliofugientioccurrcns,euafionemfignificat:naipfalicetpen

«= nasnon hab eat.ramen euolat.Paflcr autcm fugicnti maLimsmaijeft,ipfc

enim accipitrem fugiens ad noftuam percurrir, apudquam aeque pcriclita

tur:tamcn in amoribus boni aufpicii eft,fiquidcm libidinc cocitus , fcpties

= in hora coit.Apes regibus bonaomina funt.nam populil obfcqucntcmonftrant : mufcae ucro importunitatcm&impudentiam fignificant , quia fse*

DMeliki' P'us aba<frae,continuo nihilominus rcdeunr: Aues etiam domcfticx.augu^

n tuffxU, rioru no funt cxpertes.nam galli cantu fuo fpcm& iter inchoantispromo»

ucnr.Quin& Tibcrio nafcituro praegnas Liuia matcrouum gallinae fubdu

#u,eo ufq; finu fuo fouit.donec gallus infignitcr criftatus exclufus eft.un-

deaugures interprctati funt,nafcituru pueru forc regnaturu.Et fcribit Ci#

ccro apud Thebaidam gallosgallinaccoscancdotonsnoftibusBccotiis,

1I8ER PRJMVJ. LXVH.

aducrfus Lacedaemones praTagilTe ui£toriam:quod augures ira inrerpreta-i

ti funt,quonia auis illa uicla filer,canir aurc fi uicerir. Simili rarione eria ab &aimM-

animalibus & beftiis,euenruu omina capiunrur,na occurfus muftela: omi r^^! ^

nofus eft.Leporis occurfus,irinerari rimcdus eft.nin capru ceperir.M ulus

quoq; infenfus eft, quia fterilis eft. P orcus uero pernicofus , talis eftenim ---

cius natura.ideo perniciofos homines fignificar.Equus iurgioi^Sc pugne ra

tionem habet: Vndc apud Vergilium uifis equis albis exclamar Anchifest

Bellum 6 rerra hofpira porras,

Bcllo armanrur equi.bella hax armenra minanrur.

Tamen quando curru iuncli occurrunr, quia concordi iugo rrahunr, pace

liignificanr fpcrandam.Afinus inurilis cft : profuittamenMario^quicHra,=

hoftis patria: pronunciarus,uidir afinum oblarumpabulum fpcrnenrc,ad

aquam properan tem,quo augurio oftenfam fibi falutis uiam rarus,auxili-

arem amicoy turba orauir hoc unu auxilii genus exhiberenr >& fc ad marc ,

coducercr.quo imperraro, paruat fuperimpofitus carins Syllx uictoris mi

mseuafit:urcunq;ramcnafelIusinauguriooccurrar/cmperlaborc,patie

tiam lmpedimenta fignificar.Lupus uero obuius bonus nuncius eft, cuius

efficacia uifa cft in Hierone Siculo, cui lupus in lirerario ludo rabulam eri-

piens/uccciTum regni firmauirrramc eius quc anrc uiderit uocc prxcludit.

P.Africano & C.Fuluio Coss. Minrurnis lupus uigilem laniauir.quando

Romanus exercirus in Sicilia a fugiriuis fuperarur.Quin& perfidos fignifi

car.&malx fidci homines.-quod norum eftm Romuli progenie :nam fides

quam marrelupa olim fuxerunt,& fibi inuicem ab initio feruauerilr, uelut

lcgequadamnatura,manauiradpofteros.Leonioccurrere,cufirhocani

malinrer caetera fortiffimu^omnibus rerrorem incuriens,bonu eft.fed lee-

nam mulieri occurrerc,maIum eft.quia conceptu impedit,nam Ieena non

patitfecundario. Ouibus&caprisoccurfarebonumeft. Legiturquoqjin

Oftenrario Tufcorum,fi hoc animal infolito colore fuerir indutum,porrc

diimperatorirerum omnium cumfelicitatelargitatc : Vndc Vcrgilius ad

Pollionemcanir:

Ipfe fed in praris arics iam fuaue rubenri

Murice,iamcroceo murabir uellcraluto.

Bonum ctia cft occurrerc bobus rrirurantibus/ed melius arantibus,qui etll

uiam rumpentes iterrardanr.moram ramen hanc hofpirii grariacompen-

fanr.Canis in itinere fa uftus eft,quod Cyrus expofitus in fyluis.a cane ad

regnfl enutritus eft:quc & angclus,Tobi? focius.no eft afpcmatus comitc.

Caiiorquia uenatoribus tefticulos fuos demordens,abiedios relinquit,ma

Ii ominis cft,&homini fibiipfi damnu illaturfl portendit.Iamq; etia cx mi- uimotmnutis animalibus mures danfl fignificar:quae quu in capirolio auru roferut, ommm^

eodc dicambo cofules iuxta Tarcrum infidiis ab Annibalcintercepri funt.'m-

Locufta quafiloco ftarc facics,aut loca exurcs, uota pratpedir,&mahomi-f iiii

I

VXniU DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

nis eft:contra cicad? iter promouenr,&bonumrerum nunciant euentum.Aranea a fupadoribus filum ducens,fpcm uenturae pecuniaenunciare dici-

tur.Similitcr& formice.quianorunr fibi prouidcre,& tutas parare latcbras,

ideo fecuritatem & diuitias portendut , multitudinisq; excrcitii fignificar.

Hinc cum T iberii Caefaris mifuefadtum draconem formicae deuoraiTenr,

refponfum fuir,ut caueret multitudinistumultum. Si tibi ocurrat anguis,

caue a maledico inimico : nam hocauimal nullo alio mcbro pollef,quamore.Anguis in regiam irrepens,Tarquinio cafum fuum augurata cft. Duoangues inledro SemproniiGracchi repcrti funr,dicTnmilliabarufpice,fi

marem aut fcemellam cmitterer,aut fibi aut uxori breuimoriertdu:ifle uxo

ris uitam fuae pra:fercs,occifo mare fcemcllam emifir,pauciscj;poft diebus

uira exceflit.Sic uipera mulieresprauas fceleftosq; filios figrtificat,& anguil

lahomincm fignificat omnibus infenfum: haec cnim fcorium ab aliis pifci

E(R<r*i(Ji > kus dcgit,ncc iuncta cum aliis inuenirur.Intcr omnia aurc aufpicia&omi-

mi & bomi na^nuiLum hpmine efficacius eft,nullum pofentius,nuIlum quod euiden-

nt mfekik tjus ucriratem cxponat:eius igitur occurfantis condirionem,3eratem,fexu,

profeflionem,fitum,gcftum,motum,exercirium,complexionem,habitu,

nomen,uerbafcrmonem^;,omniadiligcntcrnotabis,&requires:namcum

caeterisanimalibus tam multa infunt praefagiorum lumina, nort dubiu eft,

hacc multo cfficaciora clarioraq;humanae animaeefleinfufa,quod&Tul-

lius ipfe teftaturinquiens , humanis animis naturalitcrquoddam aufpiciu

inefle fuae aeternitatis,ad omnesrcrum feries,& caufas cognofcendas.In fun

damenrisRomanaejjriiilcapuLhpminisintegrafacierepertum,magnitu-

dincm imperii pracfagiuif,& monti capitohi nomen indidir.Brutiani mili

tes contra Oelauium &M. Antonium praeliaturi,in caftrorum porta Aethiopem offcnderunr:qucm licet ut aduerff rei augurium,iIico trucidarcr,

tamen infeliciter pugnatu eft, atq; Brutus & Caflius ambo duces interierc.

- IpfeettamTnemchorum occurfus uulgo ominofus habctur, magisautcm

fimatutinusfucrit:quiaidhominumgenuspIurimumemortuarioueluti

uultures ex morticiniis ui&itat.

Qyomodo uerificantur aufpicia per Iumen fenfus naturae, ac de

eiusexpcriundaealiquotrcgulis. Cap. LV.

|Vfpicia& auguria.quae ex animantibus& auibus futura praedo

| centjOrphcum illum thcologum primomonftrafle lcgimus,

|quae poftea apud omnes gentes magni habita funt. Verifican-

S tur autem ipfa per Iuminofitatem fenfus naturae, quafi abhoc

quxda lumina diuinationis defcendant fuper quadrupedia,uolatilia & ah'a

animantia,per quae habeanrnobis de eucntibushumanis praefagire : quod

etiam fcntire uidetur Vergilius ubi canit:

Haudequidem credo,quia fit diuinius illis

Ingenium,aut rerum fato prudentia maior.

IIBER PRIMVS. IXIX.

Eiufmodi aut fenfus natur3e,ut ingt Gulielmus Parifiefis, ipfe eft omnihu $ctfut imm

mana apprehcfione fublimior,& prophetia' uiciniffimus uehemctcrq; fimi «JWItml1

lis » Ab noc fenfu mirabilis quida diuinationis iplcdor aliqbus animalibus*"

naruraliter inditus cft: qucadmodum in quibufda canibus manifefte appa

rct.qui latrones& occultos homines, & fibi & hominibus penitus incogni-

tos,huiufmodifenfuagnofcunt,inueniunt,inueftigat,c6prehendut,ineos

faucibns& dentibus irructes . Simili fenfu uultures futuras prauident ftra>

ges ex prsliis,& cogregantur in locis ubi futura* funt, tancjuam praeuideat

fibi futura efca cadaueru.Eodc fenfu perdices cognofcunt matrc fua,quamnunquiderut,&rclinquutperdiccqu3Efuraturouamatris,S(fouetca.Hoc

eodc fcnfu,omnino ignorante anima humana fentiuntur quaeda nociua Si \

terrihca,unde terror& horror inuaditplurimu homines nihil de rebus hu-

iufmodi fenticres uel cogitantcs.Sic latro latens indomo aliqua,q cu omnino ibi effe nefciatur uel cogitetur,horrorc,timorc & cordis inquietudjnein ,

iracutit eiufdcdomus habitatoribus,forraffc non omnibus, quia huiufmo-di iplendornon omnibus hominibus ineft,fed paucis. Sic meretrix abfcon

dita in domo aliqua ampliffima,aliquado ab aliquo omnino ignorante, ibi

cffcfentitur.Prodituefthiftoriis,HeraifcuqucndaAegyptiu,diuinacnatu-

tx uiru,immundas mulieres no oculis tantu fed uoce procul audita cognouiffe.ftatimq; capitis dolore eam ob rc no mediocriter affeftu . Rcfert quoquc GulielmusParificnfis,muIicrc quadam fuo tcpore.ui^quc adamabat,

quando adiretlocu in quo ipfa morabatur.efufmodi fenfu longe a duobusmiliaribus prxfenfiffc uenientc.Refert etiam tcpore fuo ciconiam quanda

adulterioconuiftaperolfaitumafculicogregataamalculomultirudineci

coniaru ac detegente ipfo crimen fcemellejpfam a tota llla multirudinc ta

quaomniuiudicioreaiudicata,dcplumatlaelaceratafuiffe.Recitatetiadc!

quoda eqno,qui cu ignorans cii matxe fua c6cubuerat,poftea id deprehcn-

dens,ipfumfibipropriisdentibus,genitaliaabfcidiffe,tanquamuindicante

in fe lnceftum.Similia de equis recitant Ariftoteles.Varro & Plinius. Nar-ratipfcPlinius deafpidcquada fimile fac"tum,quae cum admenfam cuiuf*

dam uenicns in Aegypto quotidie alerctur,cnixa catulos quorum ab uno fi

lius hofpitis interemptus eft, illa reuerfa& cognita culpa , necem intuliffe

catulo,ncc poftea in tectu id reuerfam fuiffe.Iam his exemplis uidem',quomodo fuper animantia quaedam prifagioru lumina defccnderc poffunt,uelut fignareru in eoru geftu,motu,uoce,uolatu,inceffu,cibo,colore,& eiuf-

modi c5ftituta.Nam iuxta Platonicoru docrrinam , eft rebus inferioribus

uis quidam infita.perquammagna ex parte cu fuperioribus coueniur.un-

deetiamanimaliu taciti cofenfus cii diuinis corporibus confentire uidenf,

atqjhis uiribus eorum corpora &affecTus affici, quaru nomine fuis adfcri»

bunturnuminibus.ConfiderareigituroportetquacanimantiafuntSatuf'

nalia,qux referunt Iouem,qua:Martem,& fic de fingulis ,&fecudum eorii

DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

proprictateselicerepra-fagia:ficquae Saturnum referunt&Marrem^dirs

omnes dicuntur &ferales aues:ut'nocT:uae,ululae,& caeterx quas fupra reci»

tauimus:buboquoq;,quiaauisSaturnalisfohtaria&no£turna,inaufpica-

tiffimi ominisene fertur,de qua ait pocta:

F cedaq; fic uolucris uenturi nuncia luclus

Ignauus bubo,dirum mortalibus omen.

Cygnus uero auis deliciofa,Venerea,atq; etiamPhcebo facra,felicifTimi di-

citur effe praefagii ,praefertim in aufpiciis nautarum,quia aqua non mergi-

tur,unde canit Ouidius.

Cygnus in aufpiciis femper laetiffimus ales.

o/cw* ((«« Sunt praeterea ofcius aucs,quae ore cantuq; aufpicium faciunr: iitfunfcor

uus,picus,cornix,undeVergilius:

Saepc finiftra caua praedixit ab ilice cornix.

ih «w*5 udt* Aues uero quae futura uolatu portendunt funt , ficurbuteones , fanqualar,'

tuyud «*/* aquilae,uultures,grues,cygni,& fimiles.in uolatunanq; confiderantur,utri5itrm um,

t^e an fcftjnanter uolant,fi quando ad dextram, uel ad finiftram uolircr,

quor numero infimul conuolitent.-hoc modo gruesquando feftinater uo-

lant/ignificant tcmpeftatem:quando filenter/erenitatem . Item quando

duae aucs fimul conuolanr & ferales funr,malum portendere dicurur, quia

numerus confufionis eft.Similimodo de ceteris inueftigabis rationem de

nttmeris hucrransfercndo :praeterea fimilitudinem obferuare inhisconic

tfuris magiftrale eft,qucadmodum apud VergiliumdifTiirmlataipfayc^

nus filium Aeneam his carminibus edocet:

Ni fruftra augurium uani docuereparenrcs,

Afpice bis fenos laeranres agminc cygnos,

Aetherea quos lapfa plaga louis ales aperro

Turbabat cceIo,nunc terras ordine longo,

Aut capere,aut captas iam defpeftare uidentur,

Vt reduces illi ludunr ftridentibus alis,

Et ccetu cinxere polum,cantusq; dcdere.

Haud alirerpuppesq; tuae pubesq; tuorum

Aur porrum rcner,aur pleno fubit oftia uelo.

M irabiliffimum aurem augurandi genus eft eoru.quiaudiunr& intelligut

fermones animaliu ficuti apud ueteres Melapus& Tircfias&Thalcs,arque

qiio legirur excelluiffe Apollonius Tyaneus,quem auiumfermonem cal-

luiffe fcrunt:de quo narrat Philoftratus&Porphyrius.qudd cu olim Apollonius in ccetu amicorum confediffer,fpec~tans ad pafferes in arbore confi-

denres , uenifle unum aliunde pafferculum garriru & uocc obftrepcntem,'

cuncTrosq; illum fcquutos euolaffe,dixit ad focios,paffer illc reliquis nuria-

uitafinumprope urbem in angiportu onuftum tririco cccidiffe, rriticucg

htimi diffHfum,his uerbis affatim pcrmulticommoti iuere fpectatu ,&ita

m

IIBER PRIMVS. tXJCf»

facTum cfTe ut Apollonius dixerar.mirabundi inuenerunt.Porphyrius au- Aitimdwm

tem Plaronicus libro tertio de facrificiis hirundinc fuiffc dicit . Certu enim «««.pa/fo»

eft.quiaomnisuoxcuiufcuqjanimalsfignificatiuacftalicuiusanirnxfuae^.c'''"?'*ir i ee n 1 t -n.- 1 - • i

/igni/iMli

»

paluonis,uelarrectusliti,ucltriltis,ueIiracudi,quasuocesabhominibus nfiiwt,

circa has cxercitatis intclligi poffenon eft adeo mirandum.VerumDemooritus ipfc,iianc arrcm tradidit,ut ait Plinius nominando aues, quarum co-

fufo fanguine ferpens gignatur.-quc quifquis edcrit , inrellecturus fit auium

colloquia.Et ait Hermes.Si quis certo die kalcndaru Noucbriu cgrcffus ad

ucnadum,primamauem qua ccperit coxerit cum cordc uulpis.omnes qui

cxhocederinr,auiumcaererorumq;animaliumuocesinrellecTuros.Tradi-

deruntetiamArabcs,eosbrutorumcallerefcnfa,quicoraurepardraconu

comedifTcnr,ipleq; Proclus Platonicus credidit tradiditq;,cor talpx ad prs .

fagia coferre. Erant eria diuinationes & aufpicia,quae ab exris,& fibris facri-

ficiorucapiebantur,quaruminuenrorfuitTagcs,dequoLucanuscecinitt

Et fibris fit nulla fides,fed conditor artis

FinxeritillaTages.

Extorum caput Romano^ rcligio putauit iccur.Hinc arufpices in cxtis fu-lccur "'"'

tura perquirentes.iecur primu infpiciebant.duobus in eo coftitutis capiti-

bus,quoru unu ciui,alter^ hofti nucupabant, collatisq; capitibus huius aut

alterius partis pronuriaba t uictoria.qucadmodu apud Lucanu Popcanoijj

caedem,ac Caefareanoi^uicToria exta fignificaffclegimus inhis uerfibuss

Quodq;nefasnulIisimpuneapparuitcxtis,

Ecccuiditcapitifibrarumincrefccremolem,

Alterius capitis pars aegra& marcida pcndcr,

Pars micar,& ccleri uenas mouer improba puliu.

Dcinde pcrfedtis uifccribus cor perquircbant. Qyod fi hoftia fine corde repcrta eflet,aut caput in iocinore dcfuiiTer,peftifera haec erat aufpicia,& piacularia diccbarur: Similitcr etiam fi hoftia ab ara profugiffet , aut percufTa

mugitum dedifTcr,aut in alia quamoporteretcorporis partc cecidifTet.Dc

his lcgimus, Iulio Caefari quo die ucfte purpurea proccffir,& in fellaaurea

feditfacrificati cor in exris bis defuifle.Et C.Mario Vticae immolati,iecurin extis defuit.Similiter& Caio principi,&M.M arccllo, C. Claudius &L.Pctcllius CofT.cum immolaflent uicTimas , iecur fubito tabuit:nec multopoft hic morbo,alter Liguru armis inreriit,cxtis ita pndicctib': quod profecto autdeorum uirtute , autdaemonum opera fiieri putatur . Hinc maxi-mi fempcr apud ueteresmomcti habitum eft.quoties infolitu quid in cxtis

appareret:quemadmodumSylleapudLaurcntumfacrificantifimiIitudacoronae in capire iecoris apparuit:quod Pofthumius arufpex illi uicToriamcum rcgno portcdere intcrpreratus eft.admonuitq; iccirco , ut folus Syllacxtis illis uefcererur

. Ipfe etiam extorum color fuam confidcrationemha*bct.De iftis meminitLucanus:

r» ssmssm m^—LXXII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

Terruit ipfe color uatem,nam pallida tetris

Vifcera tinifta noris.gelidoq; infcifra cruore,

Plurimus afperfo uariabat fanguineliuor.

Tantaolimueneratiofuitharum artium,utpotentiiTimi& fapientiflimi

quiq; uiri lllas fcdtarentur,im6 fenatus atq; reges nihil inaufpicate agfrent.

Sed harc omrtia hodie cum negligentia hominum , tum autoritate patrurri

abolirafunf.

De arufpicina fulgurum & fulminum, &quomodo portenra&

prodigiainrerprerandafunt. Cap. LVI.

|Aeterum aurcminauguriofulgurum&fulminumoftento-'

irumq;,&quomddoportenta &prodigia interpretanda funr,

Hctrufci uates,& facerdores fcientiam tradiderunt.Statuerunt

^J enim fcxdecim cceli regiocs,& cuiq; fua numina adfcripta:prse

tcrca unaecim fulminum gcnera.& nouem deos qui ea iacularenrur.rario-

ncs prodcndo quid cX quaq; parre fignificcr.Portenta uero,&prodigia,oftc

taq;quotiefcunq;contingunr,fcmpcra'iquid magnumpraenuflriareccrru

froiigora cft.Oporrerautem illorum inrcrpretem efTe fimihtudinum optimumco.'imcTp-crfm

,ec arem fimulac curiofum indagatorcm.eorumqua: in rcmporeilld iier-

^fenca' fanrur prirtcipum prouinciarumq; ncgoria.SoIorum fiquidem principu,&

populoru,prouinciarumq;,eacaIcftiumcuraeft,utpr£EcaEtcrisperaftra,

perfydcra,pcrportenta,pcrq;prodigia prxfigurcntUr, admoneanturq;.

Quod fi etiam pracreriris farculis idcm aliquod,ucl cofimile quid apparue-

rir,idipfumquoq;&quidindefecutuTitconfiderareoporTcbir,&iuxrahcc,

uel cadcm.uel confimilia praedicere.quia eadem funr figna rcbus eifdcm/i-

miliaqjfimiljbus.SicmuItosexcellctesuiros&reges.prodigiapraEuenerut

in ortu aut obitu : ut deM ida pucro referr Ciccro , cui dormicnri forrnicar

tnrici grana in os conieccre quod omcn fuir magnarum diuitiaru . Sic Pla*

toni cum in cunis dormicnri apes in ore confediiTcnt , orationis fuauitas

prKnunciataeft.HccubsParidcmpariruraijUifumfuirparcreardentcmfa

ccm.qua; Troiam & totam Afiam incendercr.M atri Phalaridis uifum fuit

Mercurii fimulachrum fanguincmin tcrramcffundere,quorotadomus

inundarer.Genirrici Dionyfii uifum fuitpareref3tyrifcum,qua:prodigio

fafomnia.ipfceuentusfecutuseft&comprobauir.TarquiniiPrilciuxorui

dcs flammam lambcre Seruii Tullii capur.regnum llli prcdixit. Simili mo-

dopoftcapramTroiamdifceptanrcAeneacumAnchifaparredefuga.ap

paruir flamma uerticem lambens Afcanii,rtullamq;iIIi inferens laefionem:

quodcumAfcanioregnumporrcndcrer,difcedereperfuafir,omnes&infi-

gnes clades porrcnris & prodigiis pramcnrae funt. Sic lcgimus apud Pliniu:

M.AttiIio&C.PorrioconfuIibusIac&fanguinempluiffc,quodfcquenri

anno pcftem ualidam Romam inuafuram pramunciauir.Item in Lucanis

pluit ferrum fpongiarum fcre fimilc anno antcquaM . Craffusin P artljij

I IEER PRtMVS. txxiu

E

Jnrcremptus eft:omnesq; Lucani militcs,quoru magnus numcrus in exer-

cituerat,cumeooccififunt.ItemL.Paulo,&C.Marcclloconfulrbuslana

luitcircacaftcllumCorifanum,iuxraquodpoftannumT. Annius Mi-

o occifus eft. Itcm Cirnbricis bellis armoru crepitus& tube fonitus e ccelo

auditus eft , &C Liuius de bello Macedonico,Anno inquitquo difccffit Anni

bal per biduum pluit fanguis.Idem dc fecundo bcllo Punico.refertaquam

fanguim permixram de ccelo defcediffe in modum pIuuiae,tcpore quo Annibal lacerabat Iraliam.Lacedaemoniis paulo ante Leudtricam calamitatc

in phano Hcrculis arma fonuerunt,&eodc tcpore Thcbis ln tcplo Hercu-

lis ualuae claufa; repagulis feipfas aperuerunt,& arma parietibus adfixa hu-

mi inucnta funt.Similes euentus de fimilibus prognofticare coucnir,quc-

admodu diucrfis rcporibus olim cx illis aliqd praediuinatu eft.Sed& opor-

tet circa ifta ctiam ccelcftium influxuum iudicia no negligere, de quibus la-

tius loquemur in poftcrioribus.

DeGeomantia,Hydromantia,Acromantia,Pyromantiaqua-

tuor elementorum diuinationibus. Cap. L V n.

Amq; etia ipfa elemcta nos fatales euctus cdoccnt, undc qua-

tuor illa famofa diuinationu genera,Geomatia,H ydromatia,

Ac'romanria,Pyromatia,nomen adepta funt, de quibus apud

|jLucanum uenefica illa fcfe iadtare uifa cft quando inquit:

Ad ucrum tellus,aerc[;,a:therq;,chaosq:,

Equoraq;,&campi,Rhodopeiaq;faxaIoquentur.

Prior itaq; Geomantia.cx terrae motibus.crepitu, tumore,tremore , fciffu*Geomtlt'4-

ra,uoragine,exhalatione,ceterisq;impreftionibusfuisfuturaprcm6ftrar:

cuius artcm tradidit Almadel Arabs. Sed eft& alia Geomatia: fpecies, quae

per pundta ui quadam.aut cafu terrae infcripta diuinarur,quae prscfentis fpc

culatio nis non exiftit.fed de llla inter fortes dicemus in fequctibus.Hydro-

mantia autem uaticinia praeftat,per impteffiones aqueas , illarumqjfluxus

& refluxus,excrcfcentias & deprcffiones , tempeftates , & colorcs& fimilia:

cui iungunruretiam uifioncs,quaeinaquis fiunt:Genusdiumationis aPerlisrcpertum,qualcmrcfcrt Varro puerum uidiffc in aqua Mercuriieffigic

quaecentumquinquaginta uerfibusomnemMithridaticibcilieuentuprae

nunciauir.Legimus etiamNumam Pompilium hydromantiam excrcui£

fe.in aqua enim deoru imagines eliciebar ,& ab illis futura difcebat . Quodartificmm etiam Pythagoras longo tempore poftNumam cxercuit . Eratetiam olim apud Affyrios in magno prerio hydromantiac fpecies, Lecano* Leanommmatia nucupata.a pelui aquae plena : cui imponebani: aureae &argenreae Ia-

'" H>*<"

min3e,&lapidespretiofi,certisimaginibus,nominibus&characT:eribusin-^("t''e "'e ''

fcriprae:adquam etia referri poteft arrificiil , per quod plubo autceraliquc-raclis,& in aqua proiedtis,re qua fcire cupimus , manifeftis exprimut ima-ginum notis. Erant etiam olim fontes fatidici, ficut Patris fons Achaiae , 8i

CXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

que dicebaturaqualunonis apudEpidauru.dcquibus plura in fequcntibtrs

ubi dcoraculis loquemur.Verum huc etiam rcferri porerit Arufpicina pi-

fcium,cuiufmodi olim apud Lycios capiebatur in loco qui Dina dicebatur

iuxta marc in facro Apollinis luco ficca in arcna excauatus.in quem coful-

turus de futuns affa tas carnes demittcs , fubito locus ille aquis replebatur,

magnaq; pifcium multitudo acadmirabilium figurarum hominibus igno

rorurn apparebat , equorum formis uates quod futurum effet pncdicebar.

Hsec latius cx Polycharmo in Lyciorum hiftoriis referr Arheneus : Simili

modo Acromantia prognoftica praeber.pcr impreffioes acreas.per uento^

flat',p irides, pcr ha!ones,p ncbulas & nubes perq; imaginatioes in nubib*,

& uifioes in acrc.Ita etia Pyromatia diuinaf per impreffioes igneas.per ftel-

las caudatas,per igneos colores.perq; uifiones &imaginariones in igne.Sic

Ciceronis uxor illum fequcnti anno confulem futurum prxdixit.eoquod

cum quseda poft peracSum facrificium in cinenbus confpicere uellcr,flam

ma repcteexiliuit.Huius generis funt quae dicirPlinius,quod terreni ignes

f>allidimurmurantesq;,tcmpeftatumnuntiifentiuntur:pluuieetiam,fiin

ucernis fungifft flexuofc uolitet flamma,uentum portendi:&Iumina cumprae fe flammas cliduntaut uix accendun£:item cum in eopendctes coacer

uantur fcintillae,uelcum rollcntibus ollas carbo adhjercfcir, aut cu conten

tus ignis c fe fauilla difcutir,fcintillam ue emittit,uclcum cinis in foco con

crefcir.Sccum carbo uehemenrcr perlucct. His adiungitur Capnomantia,

afumoficdi<3a\quiaflamma&fumumfcrutatur,corumq;colores,fonos

& morus.quando in reftum protcnditur,uel in obliquum fertur, fiuc in ot

bem uoluirur.quemadmodum dehis legitur apudStatium his uerfibus;

Vincarur pieras, ponc eia akaria uirgo,

Qua:ramus fuperos,facit illa acicq; fagaci

Sanguineos flammarum apices, genitumq; pcr auras

Ignem,8cclararamen medise faftigialucis

Orta,doccttuncinfpcciemfcrpentisinancm

Ancipitigyrouolui,frangiq;rubore.

Iam ucro eria in Aethncis cratenbus arq; in Nympheis campis apud Apol

loniatas auguria ab igne& flammis capicbantur lera quidem,fi que iniecla

fuiffenr corripcrcnt:triftia, fi refpuiffenr. Atq; dchis ctiam in poftcriorib*

interoraculorum refponfadicemus.

De mortuoru reuiuifcentia,de Iongseua dormirione atq; incdia.Ca. L VIIT.

W^^^IOnueniunt philofophi Arabcs , quod aliqui homines poffunc

§ £q£§Ue| le cleuare fupra uires corporis& fupra uircs fenfitiuas, illisq; fu

ILasSjBI peratis perfe&ione cceli 8c intelligentiarum diuinum in fe rcci-

SgSlBiSpereuigorc. Cumiraq;animaehominu omnesperpctuefmr,

perfect is quoq; animis omncs fpirirus obediunr.purant magi perfcctoshomincs pcr fux animc uircs alias inferiores animas iam quodammodo fepa

I.IBER PRIMVS. IXXtf.

ratas moribundis corporibus fuis pofle reftituere,rurfus<i; infpirarc , ho fe*

cusarq;muftelaintercmptafptfitu&UOceparctisreUocaturihUitam:atq;

leones inanimem partum irthalahdo uiuificant:&quortia,ut aiunt, omrtia

fimilia firailibus applicata fimiliu hatura^ efficiuhtur ,&omhc patichs

&

aftum alicuius agentis in fe recipiehs etia.agentis illius natura ihduitut at>

quc connaturatur: hihc putant ad hane uiuificationc haud paru cohferre,

etiaherbasquafdl &magicasconfccTiones, quales excinere Phoehicis&

farpcntum exuuiis cohfici tradunt,qudd tamen plerifq; fabulofum& trtuT

tis etia jmpoflibile uideri poflet,nifi Jiiftorica fide haberetur coprobatutrh

Nam plcrofq, aqUa fubmcrfos,alios ignibhs iniedtos,& rogo impofitos, ali

os in bello occifos,alios aliter exanimatos poft plurts ctia dies reuixiflfe le*

gimus.qucadmodum de Auiola uiro confu!ari,de h. Lamia , CasliO Tube-

rone,Corfidio,Gabieno,&plerifcj;aliis teftatUfPlihiUs.SimiliterAefopu

fabulatorem,TindoreUm quoq;& Herculem.arq; Palicos Iouis& Thalie^ fi,

lios mortuos itcrum reuixiflelegimus:plurimbs ctiam permagos& medi-

cos in uita reuocatos, ficut de Aefculapio ab hiftotiis proditum eft ,& nos

fuperiusnarrauimus ex Iuba& Xantho,& Philbftrato ,de Tillone& Arabe

quodam, atq; ApollonioTyaneo . Legiturctia GlaucusqUifpil mottuus,

quem pmeromhiumexpeclationerri aecUrrehtibus medicis,herbaqUattt

draconcm uocant uit£reftitutumdicurtt:aliiguftato mellito pharmaa)

rcuixifte aifit,unde ortu cft adagium:G laucus poto melle refurrcxit.ApU>leius etiam ritum huiufmodi reuocatiohu refcrcs,de Zachla Aegyptio prd

phcra inquit : Prophcta fic propitiatus herbulam quampia ob os corporis,

&aliam pecTori eius imponir.tunc oricntc obucrfus,ucl incremcta folis ait

gufti tacitus imprecatus, uenerabili fcena facies ad ftudia praefentiu tantfi

miraculum certatim adrcxit,iam tumorc peclus cxtolli, iam falubris ueha

pulfari , iam fpiritu corpus impleri ,& adfurgit cadauer , &profatUr adole*

lcens. Quse fi uera cfle dcbeant , oportet moribiidas animasnohhunquamin corporibus fuis laterc uehementioribus extafibus oppreflas ,& ab omnicorporea acTiOrte folutas:fic ut uita,fenfus,motus,corpus omne defcrat,ita

tamcn,quodhomo uerenondu mortuus fit, fed iaceat exahimis ,& tanqua

monuus,etiam per diuturnum tempus. A tq; id faepiflime compertumeft,peftilentiarum temporibus,multos uidclicetquipromortuistumulandi

ferebantur,in fepulchris reuixiflc: multotiesetiam mulieribus accidifle Ie*

gimus ex fuffocatione matricis laborantibus :& narrat RabiM oyfes ex Ii*

bro Galeni.quc tranftulitPatriarcha,quodaccidithomini fuffocatio quS sujfotdttHi

durauit diebus fex , nec comedit , nec bibit ,&rcddunrur eius arterise durs. o- "cujit

Et dixit in codem libro,quod accidithomini rcpletio ex qua amittitur pul*T4BB*1'

fus totius corporis,& no mouerur cor,& iacet ficut mortuus . Et dicitquod- accidit ex cafu a loco alto.uel clamore magno, uel ex longa mora fub aqua

fyncopis,durans quadraginta odto horis,&iacet homo ficut mortuus,

g i»

—Pl

LXXVr. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

in oiius facic furgit puluis uiriditas. Et rcfert in eodem libro , de co qui fe"

pcliuitmorruumantcfeptuagintaduashoraspoftmorremipfiuss&inter

fecitcum.quiafepcliuitcum uiuum.&dedit lbifigna quibus cognofci-

tur,quodiftifintuiuilicctiaceantfimilcsmortuis3&ccrtomoriantur,ni-

fifuccurrjturillis,autpcrphlcbotomiam,autaliascurarioncs:&haccfunt

cx his quae ualdc raro contingunt . Et hic eft modus perqucm intclligimus

maaos&mcdicos fufcitarcmortuos, ficutquifcrpenrumiciucxanimati

olim per Marforum& Pfillorum gcntcm uit;ereftiruebatur. Pofle autem

huiufmodi cxtafcs longo temporc durare, abfq; hoc quodhomo ucre mor-

tuus fit,non fecus arbirradum eft.arq; in gliribus & crocodilis , &plcrifque

fcrpentibus, quac per rotam hyemem lic obdormierunr, fic fomno expirat

uuuxjgac reuocari queant:&cgo fepe uidi diflectum glirem immobilem

mancrCjtanquammorruumjdoneccoquererur.arq^tuncprirnuminbuli-

cntiaqua difieclamembrauirarn commonftrafle.Similiter Iicet difficile

umUcxm- crcditu fir.lcgimus tamcn apudprobatos hiftoricos, etiam homincs quof-

pi*. damlongcuofomnoplurimosannoscontinuosdormiuifle.interimdo-

neccuigilaffenr,nihilfcnioreseffe£ti:quodipfeteftaturPlinius,dcpuero

quodam.quem xftu& itincrc feflum in fpecu feptc & quinquaginta annos

dormiuiffe narrat . Lcgimus ctia Epimcnidc Gnofium annis quinquagin*

tafeptc dormiuifle in fpcluca.Hincnatii adagiu : Vltra Epimenidem dor-

mire.NarratM . Damafccnusfuotcmporein Gcrmaniadcfeflumrufti-

cu fub fccni tumulo per totu autumnii/cquentemq; hycmc continuo dor

miuiflc , donec aeftate fccno paulatim depaftoexperreclus rancj fcmimor*

tuus,totusq;extra fe pofitus.inuentus eft . Confirmanr hanc opinionc ec-

clcfiafticaehiftoriaedcfeptcmdotmicntibus,quosannosccntum&nona-

gintafcxdormiuifleferunr.EftinNoruegiafubeminctilittoreantru,ubi

ut Paulus Diaconus& M ethodius martyr fcribunt , fcptcm uiri dormien-

tcs iacucrunt fopiti longo tcmporc finc ulla corruprione ,& facpc populos

ad ipfoslardendum ingreflbs continuo fuiflc contraftos:dcniq; accolas pce

m prsfenticautos ab ipforumlaefionedeftitiffcaiunt.Ipfeaurcm intcr phi

lofophos non infimi nominis Xenocratcsjongaeua hanc indormitationci

quanda naturalc pcena.certis cjbufdam animay demeriris ab aererno dcpu-

tataputauit.IpfeM.Damafccnus muItisrationib'pofl*ibilc&omninona-

turale probat.nec abfurdu putat.quod cQ caetcris animat ibus quibufda co-

ceffumcft,utfinecibo&potu/inccxcretionc,finctabefadti6e&corruptio

ne pluribus mcnfibus dormirc poflinrid etia homini/iue id accidat ilh pa

tionealiquaucnefica,autaegritudincfoporifera,feumcticulofoquodafo-

pore,aut fimihbus dc caufis.pluribus diebus.aut mcfibus.aut annis/ecudii

intentioncuelrcmiffioncuiriu.&paffionuaiaefuaEpoflccotingcre. Etnar

rat medici antidota.dcqbus (i quis minima portiiicula ederir, diuturna dc

indc poffc pferre inedia , ccu quoda Hclias ccrto cfculcto ab angelo paftus,

IIBER PRJMVS. LXXyif.

ambulauit& iciunauit in fortitudine cibi illius quadraginta dies.Et reciratKI" iejuf'!(>

Ioanncs Bocatius.fuifle fuo temporc uirum apud Venetias, qui in fingulos

annos perquadraginta dics abfq; ullo cibo agcrct ieiunium.Quodq; magismirum cft,fuiffeeodem tempore in infcriori Germania muhcrem, quae in

criccfimumannum nihil unqua cibi fumpfiflcr,quod quidem nobis incrc-

dibileuideripoflctjnificonfirmarcthancremrecens.&noftrifeculimira»

cuIuminfratrcNicolao deSaxo.nationcHeluetio, qucin eremo duobus

&uigintiannis,quoufq; uita exceflit,fine omni cibo uixifle coftat. Mirum& illudquod prodidit Theophraftus,fuifle Philinu quendamqui nullo fit

ufus potu uel'cibo,praeterq lac1:is.Et funt graues authorcs qui herbam qua-dam Spartanicam defcribunt

, qua Scythas duodccim dics durarc fine cibo

& potu.ea femcl guftata,uel in ore retenta tradunt.

Dediuinatione,quaeperfomniafir. Cap. LIX.

S T etiam diuinationis fpecies,quae intcr dormiendum fir ,fo

mniorum fcilicet,& philofopho^ tradirionihus,& theologo-

rum autoritatibus hiftoriarumq; excplis,& quotidiana expc

rientia comprobata.Somnium aut dico hic,noquod phan-tafma,uel infomnium.haec cnim uana funt,& mhil diuinationis habct : fed

cx uigiliarum reliquiis aut corporis turbatione nafcuntur ; quoties nanqucopprcffi corporis uelfortuna; commodis ucl incommodis, tuc qualis ani-

mus uigilantem fatigauerar.talis fe ingerit dormicnti : ucl aliquando con^trarius infomnio decepti.Somnium igitur dico hic,quod in fpiritu phanta Somnlm,

ftico,animo& corpore bene fe habctibus.cceleftium caufatur influxu. H u-

ius quidem interpreradi regula apud aftrologos inuenitur.in ea partc,quac

dequaEftionibusinfcribitur,fedtamcparufufficics,quiafomniahuiufmo

di diucrfis hominibus.diuerfimode ufuucniut,iuxta diuerfam fpirirus phataftici qualitatem ac difpofitionem:quapropternon potcftcadem comu-nisq; regula fomniorum intcrpretandorum fingulis adhiberi:fed iuxta Sy-nefii fententiam,cum accidentia funt eadem rebus,eifdem fimiliaq; fimili-

bus.fic qui in idem aut fimilc uifum faepius inciderit,eandem aut fimilc fibi

defignet fentcntia,paflionem,fortunam,a<ftionem,euentum deniq;, quemadmodum inquit Ariftotelcs,fenfu confirmatur memoria,cx mcmoria ucto ciufdem rci faepius obtcta nafcitur pcritia, ex pluribus peritiis paulatimcumulatur ars& fcientia: fimiliratione&circa fomniaoportcbitincede-re. VndeiubetSynefius , unumquenqjfomnia fua&fuos inde obferuarceuentus,fcilicct,quae uifa in quales euentus inciderint ,ac huiufmodi regu--las,fcilicet uifa& accidentia ,cum fomnii.tum uigiliae memoriaecommendarc,atquefcdulaquadamhacobferuationehuiufmodiperplurimasregir-las penes feipfum accumulare,ex qua quidem accumulatione,ars quadarrtdiuinatoria,& fuorum cuiq;fomniorum interpretandorum paulatim confurgit,dum nihil dilabitur a mcmoria. Efficaciora autc funt fomnia,quan-

KdMcholi

ciiigoiio

(ollcnt.

LXXVUI. DB OCCVLTA PHILOSOPHTA,

do luna illud percurrit-fignum.quod fuit in nona radicis natiuitaris ucl rc-

uolutionis illius anni.ucl in nono figno a figno profcclionis. Veriflima au

.

tem atq; certiffima diuinatio.neq; natura ncq; humanis artibus/ed purga-

tismentibusprouenit.infpirationcdiuina.Quoduerohicaduaticinia^

oraculafpeftar.difcuticmusalibi.

De furorc& diuinationibus,que in uigilia fiunt,de melancholici

humoris potentia,quo etiam darnoncs nonnunquam inhuma-

na corpora illiciuntur. Cap. LX." Ontigit etiam,non modo dormienres,fed& uigilatesnonnun

Hj'quam foluto animo.fuisqjftimulis impulfo diuinare.qua di-

uinationem Ariftotelcs furorem uocat , &ab humore melancholicoprocederedocctintraitatudc diuinatione inquicns:

Melanchoiicipropteruehememiamlongebeneconicftant.&citohabitu

imaginantur facillimeq; cceleftium recipiunt impreflionem.Et in Proble»

matibus ait:Sibyllas,& Bacchidcs,& N iceratum Syracufanum,& Amonema naturali melancholicacomplexionc fuiiTe diuinatorcs atq; poctas . Cau^

faitaq; furoris.fi quainrrahumanumcorpuscft,humorcftmelacholicus:

no quidem ille,qui atra bilis uocatur,qui adco praua horribilisq; res cft,ut

impetuseiusaphyficisacmedicis ultramaniam,quam inducit,etiam rna-

los damoncs ad obfidenda humana corpora illicere perhibeatur.Humorc

igitur hic intelligimus melancholicum,que naturalis& candida bilis uoca

tur:Haeccnimquandoacccnditur,arq;arder,furorcmconcitat,adfcientia

nobisacdiuinationemconducentem,maximeautcmfiiuucturinfluxuali

quo ccelefti,pra:cipue Saturni,qui cum ipfe frigidus firatq; ficcus,qualis eft

humormelancholicus,illumquotidieinfluit,augetatq;confcruar. Praete*

rca cum fit ipfe arcanac contcplationis autor ,ab omni publico ncgotio alia

nus,ac planctarum altiflimus,anima ipfam cum ab externis officiis ad inri

ma fempcr reuocar,tum ab infcrioribus afccndcre facjt, trahcndo ad a ltifli-

ma.fcicntiasq; ac futuroy pratfagia Iargitur:& hoc cft quod intcdit Arifto«

tcles in lib.Problematum:Ex melaneholia.inquics, quidam facli funt ficut

diuini praedicenrcs futura,& quidam facti funt poctae. Ait praetcrea omnesuiros in quauis fcicntia praeftanrcs,ut plurimu cxtitiflc melancholicos:qui

bus etia Democrirus& Plato atteftantur aflcrctes melancholicos nonnul-

losintantupraftareingenio.utdiuinipotiusquamhumaniuideantur.Sic

melacholicos perplurcs primu rudes,ineptos,infanos ,quales extitiflc aiut

Hefiodum,Io ncm,Tynnichum,Calcinenfcm,Home^& Lucrctium, faepc

futorefubito corripi,acinpoctas euadere.&miranda quaedam diuinaq; ca-

ncre.ctiam quae ipfimct uix intclligar.Vnde diuus Plato in Ione,pleriq; in

quit.uates poftqua furoris rcmiffus eft impetus,quae fcripferutno fatis in -

telligut.cu ramc recTe dc fingulis artib' in furorc rraftauerint.quod fingu-

li harum arrifices legcdo diiudicar.Tattim preterea tradiit melachdhcihii

HBER PRIMVS. UOCIX.

moris impcrium efTe.ut fuo impetu etia cceleftes da?moncs in humana cor- kAmMI-poranonnun^ rapian£,quorum praefentia,& inftinftujhomines debaccha^ " ,,"mor"

ri,& mirabilia multa effari omnis teftatur antiquitas: idq; fub triplici diffe-"nftrim

rctia,iuxta triplicc animx apprehenfionc,uidelicet imaginatiua.rationalc

&mcntalemcontingcreputanr.Dicuntitaq;,quandoanimamelancholico

humore impulfa,nullo cohibente, habenas corporis, membrorumq; uin -

cula tranfgreffa , tota in imaginationc trasfertur , fubiro efficirur inferiorii=dajmpnu habitaculu, a quibus manuahu artiu faepe miras accipit rationes.

Sic uidemus rudiffimum aliquemhomincm fubiro in piciorcm egregiumautarchirecl:um,uelalteriuscuiufq;artiseuaderemagiftru. Quandoueroeiufmodi demones futura nobis portendunr, tune oftendii t que ad elemc

rorumturbationes,temporumq;uiciifitudincsattinentjUtfuturampluui*

am,rempeftatc,inundationem,rerraemoru,mortalitarem,famc,ftragcrn

&eiufmodi:quemadmpdu apud Aulu Gelliu lcgimuSjCorneliu, facerdo-

rem.quotemporcCjefar&PompeiusinTheffaliaconfligebantjPatauifii

rore corrcptum,& tcmpus,&ordinem,& exitum pugnx prssnarraffe.Qua

do ueroanima totain ratipnem conuertitur.mediorum demonu efficitur

domiciliurn:hincrerunaturalium humanarumq;nancifciturfcientiaatq}

prudentiam. Sicuidemus homincm aliquem fubito in philofophum,uelmedicum uel oratorem cgregiu euaderc,ex futuris aut pridicctc quse adrdgnorum mutationes& feculoru reftitutiones perrinent,qucrnadmodu Si-

bylla Rpmanis. Du uero anima tota in mctem affurrexerit,tunc fublimifi

daemonum reccptaculu effecla, ab lllis-ardana edifcit diuinorum, pura dei

legero,ordines angelorum)& qus ad xternaru rerum cQgnitionem anima-

rumq;ialutcmpcrtincnt.DefuturisueropraEuider,qu3Ediuinaeprouiden

rix adiacent^ut futura prodigia feu miracula.futuru propheta.uel legismurationem.Sic de Chrifto Sibyllx ante aduentum cius longo tempore uati-

cinatx funt. Sic Vergilius nafciturum Chriftum iam in propinquo inrelli-*

gens,Cumanx Sibyllx recordatus,cednit ad Pollionem:

vltima Cumei iam uenit carminis xtas,

Magnus ab integro feclorum nafcitur ordo»

Iam redit & uirgo.redeuntSaturniaregna,

Iamnoua progenics ceelo demittitur alroi

Etpaulo poftinnuens originalem culpam irritam forCjaits

Tc duce fi quamanent fceleris ueftigia noftri

Irrita,perpetuo foluent formidine terras. & fubiungitsIlledeum uiram accipiet,diuisq; uidebit

Permixtos heroes,& ipfe uidebitur illis,

Pacatumq; reger patrjis uirtutibus orbem.Subditqj inde ferpcntis occafum,& ligni mortis/fiue hgni fcienrix boni&maliuenenum fopitum iri,inquiens;

g iiii

1.

LXXX. DE OCCVtTA PHILOSOPHIJI,

Occidet& ferpens,& fallax herba ueneni.

Manfuram tamen originalis peccati fomitem innuir, cum dicit:

Pauca tamen fuberunt prifcse ueftigia fraudis.

Tandem, qua poteftmaxima hypcrbole hanc prolem acclamando dci fo-

bolem.adorarhis ucrbis:

Charadeum fobolesmagnum Iouisincrcmcntum

Afpice conuexo nutantem ponderemundumEt terras.traftusq; maris ccelumq; profundum,

Afpice uenturo laetentur ut omnia feclo.

O mihi tam Ionge maneat pars ultima uitae,

Spirirus& quantum fat erit tua dicerc fafta.

Sunt ctiamquxdam prognoftica,qux inter confinia naturalis& tranfnatu-

ralis diuinationis mcdia funt,ut in his qui morti proximi,& fenefta debili-

tati,nonnunquamfuturaprxuident,quiautinquitPlato,inrepub.quifcn

fibus minus prapediti funt,eo acutius inrelligunt,& quia loco quo funt mi-

graturi uiciniores funt,& quafi iam paululu relaxatisuinculis, noomninocorpori amplius obnoxii funt.diuinscreuelationis Iumina facile percipiut,

De formationehominis,de fcnfibus exteris& intimis ac mente: de tri

plici animae apperitu,ac paflionibus uoluntatis. Cap. LXI.

jjS T Theologorum quorundam opinio , deum ipfum hominis

I primeui corpusnon immediare creaffe , fed ccelitumadiutorio

Sjexelementis compofuiffeatq;formaffe,cuiopinioniadftipuIa-

turctiam Alcinousex Platonisdogmare, putans fummumdeum mun-di totius deorumq;&daemonum crearorem effe,atque illa iccircoimmor/"

talia effe.caetera autem& mortalium animantium geneta iuniores dcos ad

mandatum fummi dci procreaffe.nam fi ipfe hsec etiam genuiffet immor-

talia nara fuiffent.Dii itaq; ex terra & ignc acreq;& aqua,portiones quafda

mutantes ligantesq;inuicem,corpus unum ex omnibus confecerut.quod

anima: ad minifterium fubieccrunt fingulis illius potcntiis fingulas in eo

prouincias affignantes, humilioribus quidem humiliores fedes affignares:

quippe iracundix praecordia , cupidini uterum, nobiliores autem fenfus irt

caput,ueluti in totius corporis arcem:deindc fermonis organa multifaria.

Senfm extc Diuidunt autem fcnfus in cxternos& intimos:externos deinde in quinqucriores^bm omnibus notiffimos partiutur,quibuspariter quinq; organafiuefubiefta,

/J><w*Lm.' quafifundamenta quacdam attribuuntur fic difpofita, ut quae cminentiorc

parte corporis collocantur,potiorcmquoq;puritatis ordinemobtineant:

oculi enim fupremo loco collocati putiflimi funt,ignis lucisq; nature funt

cognati.deinde aures fecundum& loci& puritatis ordincm obtincnres.con

parantur acri :tertium poflident nares,mediam inter acrem aquamq; con-

tinentes:deinceps uero guftandi organum craflius& aquese naturse fimilli

mumrpoftrcmo gradu raft us pcr totum difTufus,terrz craffitudini dcputa

LIBER PRIMVS, IXXXI.

tur.Puriores aurem fenfus funt.qui non appropinquates fenfibilibus a lon

ginquopercipiunc,ucuifus,&audicus:deindeeciamodoraruspermcdiurn

acrcm non appropinquanria pcrcipit:guftus aurcm no nifi propinqua fen

tit,TaeUisucroq;modolehaDet,namappropinquanciacorporafenrit:8<

quemadmodum uifus per medium acrcm ccrnit , ita etiam racT us pcr me-

diam uirgamuelbaculum,dura,molliaSdiumidafencic.VerumracTusfo

lusefenfibusomnianimali communis cft:ccrriiTimumauremhuncfen-G«/fc<crM

fumhomo pofhdec , hocnamqj&guftureliquaanimaliaprxcellir.fcdin "°"

( 'i,

aliiscribusienfibusaquibufdamanimalibuseuincirurJficuracanequiho-i(( («,ira<a(<

mineacuriusuider^aiidirjarqjolfacir.fimilircracutiusmulriscercrisanima

tibus,& hoic uidcnt lynces & aquilx . Scnfus uero inrcriores , ut uult Auer-

rois,in quatuor partiti lunr.quorum primus comunis appellatur , eo quod '

omnesqux percxtcrnos fenfushaununtur imagines primus colligitarcj;

perficir.Secundus uisimaginatiua,cuius officiu cftcilipfa nihil prxlcnciar, l

imagines a prioribus fenfibus acccptas rerinere.easq; rerrix fcntiendi naru- 1

rx.qiiX-pJunrafia cxiftimandi arq; cogitandi uis eft offerre, cuius opus cft,

accepcisjmaginibus.quid aucqualis fit id cuius ille im.igincs funr, pcrcipe

reacq;iud:care,arq;eaipfaquxficdifcreuerir,coniunxerir,percepcrit,iudi

cauenr quarrx porcncix.quam memoriam dicimus.feruanda comcndare. i

Erenimilliusingenercuirruresfunr,difcurfus,difpofirioncs,pcrfccuriones

&fugx)arq;concirationesadagcndu.ArinfpcdcinrellecTuaiiuinrellcctio

nes.uirrutes.difciplinsracio.confiliii.clcclio Hxcaiiccfhquxprrfomnia,nobisfutura monftrac: undephancafia aliquando nominarurinrellccTus

p!ianrafticus:eftcnim ulcimii ueftigiu inrelligcrix.qux.iirairlamblichus,

omnibus animi uinbus adnara,omnesfigurascffingir,fimilitudincs fpecic

rfi,& operationcs,uifaq;,fcu impreffiones uiriu alia^ crafmirrit in alias.quae

quidc a fenfu micat.in opinionc cxcirar:qux uero ab inrellecTu, fccundo lo

co offcrt opinioni.fed a fcipfa ab omnibus imagines fufcipit, atq; perfuamproprierar:,fecundu affimilarionc proprie defignar.omncs acTioes animehngit.arq; exrernas accomodar intimis.cria corpori imprcffioes imprimir.

Habcr aut fenfus i fti fuaorgana in capire,na fcnfus comuniscum imaginaffl^fj?

rionc,priorcs cerebri cellulas poffidcr, Iicct Ariftorcles organu fenfus com'tw"

£"">

munis,pofueririn corde.cogirarma auruirtus,fupremum,&medium capi

tis obtiner.deinde memoria poftremu.Porro Organa uocis, acq; fermonis,mulra funt.fiquidem interni pedtoris inrer larcra.mufculi, rhorax.pulmo,trachea,arrena,fauces,& horum maxime,quod eft cartilaginofum , fccun»du recurrenres neruos,& plecTru lingux,& omnes he parricule & mufculi,

g exufflationis organa funr.Scrmonis uero organu propriu , os eft, in quoplafmantur, formanrur,& figuranrur uerba & loquclx.lingua, &gurgulio*nc.in illoplecTri obtinenribus uicem , & palato fonum faciente dentium 8t

ons apertionc, ueluti in I/ra chordarum fimilitudinem referentibus nafo,

LXXXIT. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

infuper ad fonoritatembonam lutmalam conferentc.Supra fcnfibilc attJ*

mam.quae pcr corporis organa uircs fuas explicat, fuprcmum locum occU

m«t«nT Pat mens 'Pla incorporea,& haecgeminam naturam habens:Vnam rerum

earum quae naturae ordinc continentur,caufas,proprictates progrefluique

perquirentem,& in ueritatis contcmplatione contentam,qucm iccirco co-

templatiuum intelleclum uocant:Altera mentis natura fiue uis ,que agcn*

da,quaeqjfugiendafint confultando difcernens , totain confultationcK

acTioneuerfatur,qucmiccircoaftiuuminrelleftumuocant. Huncitaque

ordinem potctiarum.natura ftatuit in hominc ,ut per extcriorcs fenfus co

gnofceremus corporalia, pcr intciiores ultra hoc fimilitudines corporfi,8{

_ .. . uIreriuspermentcmfiueintelIcftumabftraftaqu*neccorporafunt,nec

JOmlltL illis fimilia.Et iuxta hunc triplicem patcntiarum animae ordinem tres na-

titm. fcuntur in anima appcurus : Primus naturalis,qui eft inclinatio qusda na-

turae in fuu finc,ut lapidis deorfum qui ineft omnibus : alius animalis ej fe-

quitur fenfus,diuifus in irafcibilem& cocupifcibilem:tertius intelleftiuus,

qui appellatur uoluntas.in hoc differens a fenfitiuo qui cft per fe illo^.quae

poflunt offerri fcnfibus.nihil concupifcens.nifi aliquo modo comprchen-

fum.Voluntas uero etfi fit pcr feomniu poflibiliu,quiatamc libera eft per

eflentiam.poteft etia efle impoflibiliu , qualis fuit in daemonc appetcnte fe

efic iqualc Deo.itaq; uoluptate& dolorc cotinuo alteratur& deprauatur,

dum inferioribus potentiis aflcntitur.Vndequatuor ex eius deprauato ap

petitu nafcuntur in eo pafliones,cjbu$ fimiliter corpus nonnunqua afficif,

quaru prima uocatur obleftario,quse eft mentis fiue uolutatis qucda mol»

liries a tq; aflentatio,qua illi quomodo fenfus porrigut fuauitati hbctiflime

cofentit.paret, atq; obfequtf: quam iccirco dcfiniut efle inclinationc animi

ad cmolientc uoluptatc.Secunda ucro dicitureffufio ,quae eft rerniflio au£

diflblutio uirtutis ,quando uidehcet ultra oblectationc tota mctis uis arq;

tntentio praefcntis boni dulcedine deliquefcit ac defluit.penitusq; fe diffun

dit Sceffcrt adco fruendu.Tcrtia dicitur iaftantia,fcilicet elatio geftiens,ex

iftimansfe maximum quoddambonumconfequutum,cuiuspoiTeflione

fe infolcntius effercs.exultat& inaniter glofiatur.Quarta& ultima eft ma*

leuoIentia,uoluptas quaedam ex malo alterius fine fuo emolumento.Dici-

tur aut fineemolumcnto fuo,quia fi quis ob utilitatemfuam ex malo alte-

rius gaudeat,hoc erit potius ex beneuolentia in feipfum, quam ex maleuo

lentia in alios:Atq; hisquatuor paflionibus ex dcprauato uoluptatis appe*

titu genitis,totidem contrarias pafliones gcnerat ipfe dolor.puta horrorc,

triftiriam,metum,&debonoaltcriusfinefuodetrimentodolorem,quam

dicimus inuidiam.hoc eft.in ahenisbonis triftitiam,quemadmodum mi-

fericordia triftitiaquaedam eft in alienis malis.

De paflionibus animi,&earum origine, diffcrcntia& fpeciebw,

Cap. LXII.

LIBER PRIHVS. LXXXIlt;

Affioncs animi nihil aliud funt,quam quidam motus fiue in-»

clinationcs ptouenientes exappreheniionealicuiusrei.tan'-

quam boni uel mali ,conuenientis uel dilconucnictis. Appre-

_,,, hcTionesautcmhuiufmodifunttripliccs, uidelicerfenfuales,

rationaies,mcntaIes.EtfccundumhastripIicesfuntinanimapaffiones:na

quandoqjfequunturapprehenfioncfenfitiua,&tuncrefpiciutbonumaut

rnalum temporale/ub ratione comodi uel incomodi, deleclabilis &: offcn-

fiui,&dicunturpaffionesnaturalesfiueanimales:quandoq;fequunturap'

prchenfionem rationalem,& fic rcfpiciunt bonum aut malum fub ratione

uirtutis & uitii,laudis& uituperii,utilis & inutilis,honefti & turpis.-& dicun-

turpaffiones rationalcs feu uoluntaria:quandoq; fcquuntur apprehenfio.-

nem mentalc,& refpiciunt bonum& malum fub ratione iufti & iniufti,ue-

ri &falfi,& tunc dicuntur paffiones intellcctuales/iuc fyndaaefis.SubieCtil

autempa[fionumanimae,cftipfauisanimxconcupitiua,&diuiditurinco

cupiicibilemSiirafcibiIcm,&:utraq;refpicitbonil&malu,feddiuerfimodc

Visenim concupifcibilis quandoq; refpicit bonum &malum abfolute,&:

ficcaufaturamorfeulibido,&econtrarioodium:uclrefpicitbonum,utab

fens,&ficcaufaturcupiditas:feudefidcriu&malumutabfens,fcdutimmi-

nens,& fic caufatur horror.fuga& abominatio:ucl refpicit bonum& malii

utprefens&adeptum,&ficoriturhincdelecT:atio,l3Etiria,uoluptas:indetri

ftitia,anguftia ,dolor. Visautemirafcibilis rcfpicitbonum&malum fubratione difficultatis ad adipifcendu fiue obtinendu.fugiendu uel depellen»dum.& hoc quandoq; cum fidentia:& fic caufatur,hinc quidc fpes,inde ue-ro audacia:quandoq; cu diffidentia,& fic oritur deiperatio:,&merus

tfiue ti-

mor. Quadoq;uisipfairafcibiIisfurgitinuindidtam,&hocfitfolumcirca

malum praetcrirum tanquam illatse iniuria. feu kfionis ,& caufatur ira . Ecficreperimus undccim paffionesin ipfo animo,qus funt,amor,odium de-

fidenum,horror,laetitia,dolor,fpes,defperatio,audacia,timor,ira.

Quomodo paffioncs animi mutant corpus propriu permutadoaccidentia.&mouendofpiritum. Cap. LXIII.=

Affionumautemanimxquando fcnfualemapprehenfionemfe*«i^'"""""" •*">->- i "<«i"i»*4u<ijiuu lciuuaiciiiapprenenuonemie»

g|| quuntur, uimregitiuamhabet phantafia , feu uirtus imaginatij.—iga| ua. Haeccnim dc fua potentia iuxta paffionum diuerfitatempri-

mo diuerfimode altcrat & tranfmutat corpusproprium tranfmutationefcnfibili

, mutando accidcntiaincorpore,& moucndo fpiritum furfumuel deorfum

, adextra uel ad intra, & diuerfasqualitates producendoinmembris

:Sic in gaudio fpiritus expclluntur , in timore retrahuntur,in ue-

recundia mouentur ad ccrcbrum: Sic in gaudio dilatatur cor ad cxrra pau-latim,intriftitia conftringiturpaulatimadintra . Similimodoiniraueltimore,fed fubito.Rurfus ira uel cupiditas uindicTa: producit calorem ,rubedinem,amarumfaporem

3&aIuifluxum.Timor inducit frigus.cordis

™™ *LXXXHII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

trepidationem.uocis defe£tum,atq; pallorcm.Triftitia fudorem,& albcdi-

ncmcxruleam. Mifericordiaetaimcju3Etriftitiaqu2dameft,fepemifera-

tis corpus male afficit, ut alterius corpus uidctur affecTu. Palam quoq; eft

inter amantes aliquos, tam fortem eife ligaturam amoris , ut quodpatirur

unuscorum,patiatur&alrer. Anxietasetiaminducitficcitatcm,&nigredi

nem : quantos etiam calorcs cupido amoris concitat, in hcpatc& in pulfu,

nofcunt medici,eo iudicio nomcn amatae in paflione heroica dcprehenden

Animptfi tcs.SicNaufiftratuscognouit AntiochumamoreSrratonice captum.Maencsmorte nifcftum praereaeft paffiones ciufmodi quando uehementiffimae funt,nomiKiuMi

poffgnjorreminferre^&hocapuduulguspalameftjnimialititia.triftitia,

amorc,odio,intcrdum morihomines,fxpe etiam morbo leuari.Sic legim"

Sophoclcm& Dionyfium Siciliaetyrannum.utrunqiaccepro tragicaeui-

ftori? nuntio,fubito mortuos.Sic matcr uifo filio e Cannenfi pre^lio redeii

tc.repente obiit. Qyid etia triftitia pofTit, omnibus notum eft. Scimus etia

canes nimia triftiria demorre dominorum fuorum fa:pe mortuos fuiffe.

Nonnunquam etiamex huiufmodipaffionibus morbidiuturni fequun»

tur,&quandoq;curantur. Sicexaltodefpicicntesaliquipraetimorenimo

contremifcunt,caligat,infirmanrur,quandoq; fenfus amittunt. Sic fingul-"

tus,febres,morbi comitiales quandoq; fcquuntur, quandoq; ucro recedur,

quandoq;mirabilesquidamcffcftusproueniunr,utinCrafinlio,quemge

nitrix mutum ediderat, metus uehcmens auiditasq; uocem excuffit,quamnatura diu negauerat.,Sic repentino quodam cafu affe#u,faepe uita, fenfus,

motus,fubito mcmbra deferunt,ac faepe ftatim reuertuntur.Quantumeti

am coniunifta magnanimi audaciae,uehcmens ira faciat,ipfc oftendit ma-gnus Alexandcr,qui in India praelio circunuentus,lumc& ignem cx fc pro-

fundere uifusxft. Theodoriciparer ignisfcintillascxtotocorpore profu-

dilTe legitur, ita, ut fcintillantes flammae hincinde etiam cumkno profili-

rent.Atqjhorumfimilianonnunquamctiaminbcluisapparcr.ficutdeTi-

bcrii cquo,quem ore flammigeraffe proditum eft.

Quomodo pafliones ani.mi immutant corpus permodum imita

tionis a fimilitudine.Item de transformatione ac translationeho

minum,&quas uires uis imaginatiua non folum in corpus.fed cti

aminanimamobtineat. Cap. LXIIII.

AffionesfupradiclKquandoqjalrerantcorpuspermoduimi-

rationis,proprer uirtutem quam habet fimilitudo rci ad tranf-

mutandum,quam uehcmcns mouet imaginatio, ficut in ftu*

pore& congelarione dentium ex uifuuel[auditualiquo, uel

quia uidemus uel imaginamur alium comedere res acres.-fic uidcs aliu ofci

tareetiamofcitat,&aliquicumaudiutacidanominare,linguaaccfcit:mo-

leftia etiam tetri alicuius fpectaculi guftum inficit.&prouocatnaufeam:

quidam fanguinis humani afpecTu fyncopantur: nonullicum alicui amajs

L I B E R PRIflu; LXXXV.'

cibu affcrri uidcnt/entiut in ore faliua amara.Et narrat Gulielmus Parific

fis fe uidiffe hominc,g folo afpectu medicma: mouebatur quoties opus erat

motuexpurgatiois:cutnnecfubftatiamcdicina:,nccfapornecodoripfius

ad ipfum perueniffet:fcd fola fimilitudo apprehenfa.Hacratioe fomniatesfc arderc,uel effe in igne,quadoq; cruciatur mtolerabil itcr,tanc| fi uerc ardeanr,cu tii ueritas&fubftantia ignis apud eos non eft/ed fola fimilitudo perimaginationem apprehcnfa.Nonnuncj etia ipfa humana corpora transfor

MiM i""lgi

man£ trasfiguranturq;,& rrafportantur,fa:pe quidemm fomniis, nonnuhq*""** ""'

ctia in uigilia.Sic Cypp°quipoftea elcftuscftrex Italiac, du tauro^pugnauictoriaq; uehementius admiras meditatur,in illa cura obdormicns noctc,

manecornigerrepertuseft,hoaliudequirtuteucgetatiuaUehementiima-

ginati6eftimulata,corniferoshumoresincaputelcuante,&cornuaprodll

cente.Vchemcs cnim cogitatio,dum fpecics uehementer moucr.in illis reicogitata: figuram depingit,quam illi in fanguine effingunt.ille ntitritis a fe

imprimit membris.cum propriis,tum aliquando ctiam alienis:ficut imaginatio pra-gnantis in fcetu imprimit rei defidcratae nota,& imaginatio mor-fi a canerabido.in urinam imprimit imagines canu . Sic multi fubito canefcut.-alius epuero,uniusnoflisfomnio,in uirutnperfectum excreuit . Hucmulti etiam Dagoberti regis cicatriccs ,& Francifci ftigmara refcrre iiolur,

dum illc correptionem uehementer timer.alter Chrifti uulnerauehementius contcplatur.Sic multi etiam tranfportantur de loco ad locum tranfeures flumina,& ignes,& loca inacceffa:quando uidelicet uehemcris alicui' cocupifcentie.aut timoris,uel audacia: fpecies fpiritibus impreffa-,uaporibuspermixta: mouct organu raftus in fua origine.una cu phantafia, qui mot»localis principiu eft.Vnde cocitantur mcbra& organa motus ad motu.moucturq; fine errore ad locu imaginatu.no quidc ex uifu , fed ex phantafia

1

n

tenore.Tanta eft uis animi in corpus,ut quorfum ipfa imaginaf& fomni-at,ipfum corpus fimul attollat atq; traducat . Legimus alia plcraq; cxcplaquibus uis animac in corpus cu admiratione exphcaf.qualc lllud fcribit Atiicenna dc quodam,g cu ueilet.corpus fuu paralyfi oblcdebat.Narraf de Gallo Vibio,cuihocaccidituni,utin infaniano cafuincidcrct,fediudicio puc-niret.-naduinfanosimitaf.duingeniilenociniufurorcputatjquaadfimula

feat infania.ad uera redegit. Et Auguft. refert quofda qui aures pro arbitriomouerer,& ci immoto capire uerticc tota deponcrct ad frontc , reuocarctq-cu uellent.&ahu quenda folitufudareubi uellct.Notu quoq; eftaliquos flcre cu uolut,& ubertim lachrymas profundere.-quofda etia reptos qui coru

q deglutiffcnt,uaria paulatim taqua de facculo,quod placuiffcr proferrcrEt hodie adhuc uidemus plures.qui auium,pecorii,canu hominumq- quo-runq;uocesfic imitanturexprimuntq;,utdifcerni omninonopoffint. Iauero &foeminas in mares mutatas fuiffe,multis exemplis narrat Plinius-fi-«nilia&fuotcpore accidiffe teftaturPontanus.dequadamuherculaCaie

h

wmmm

LXXXVT. DEiiCCVLTA PHILOSOPHIJ»,

tana,& alcera quadam Aemilia,que cum utraq; nupta,poft plures annos ifi

uiros rnutata: funt. Quantu autem ipfa imaginatio pofiit rn anima,nemo

ignorac : cft enim fubftanciae animae uicinior qua fenfus, quarc etiam plus

agit in animam quam fcnfus:fic mulier per introdudlas ccrtis magicis arri-

nciisfortcsamaginationcs,fomnia,fuggeftiones,fa?piffimeligarurinamo-

rem alicuius arftiffimii.Sic perhibent Medeam ex folo fomnio cxarfiffe in

amorem Iafonis.Sicanimanonnunquam peruehemcnremimaginationc

ucl fpeculationcm a corporc omnino abftrahitur.qucmadmodum Cclfus

narratdequodaprcsbytt -o,quiquoties collibuiffec auferebac feafcnfibus

& iaccbac fimilis mortuo.utcum pungcrcrur& ureretur,non fcntiret ullii

dolorem,iaccbarq; immotus & fine anhelitu:hominu tn uoces, fi altius in-

clamaffent, tanquam ex Ionginquo fc audiffe poftca rcferebar. Verum de

his abftracTionibus lacius in pofterioribus diffcremus.

Quomodo paffiones animi etiam operanrur excra fe in corpus

alienum. Caput LXV.I Affiones anima: qua: phantafiam fequuntur, quando uehemci riffime funt,non folum poffunt immutare corpus proprium,

juerumetia poffunttranfcendere adoperadumin corpusali#

]enum,ita,quod admirabiles quedam impreffiones indc produ

cantur in elemcntis& rebus cxtrinfecis, atq; ctiam morbos quofdam animi

fiue corporis,fic poffent auferre uel infcrrc: Nam pafliones animae funtpo

tiffima caufa temperamcnti corporis proprii. Sic anima fortiter eleuata Si

uehementiimaginationeaccenfa,immittitfanitatemuel3Egritudincm,n5

folum in corporc proprio, fed etiam in corporibus alienis.Sic putat Auicc

na,quod ad imaginarionc alicuius cadat camelus.Sic qui morfus a cane ra-

bido in rabicm incidit,apparenc in urina eius figurae canum. Sic praegnaris

mulieris cupidicas in corpus alicnum agir,quado inficic fcecum in aluo ,rci

defidcracaenoca.Sicmulras monftrofxgencrationesprodcurexmoftrofis

pregnaciu imaginacioibus.ceu qualc referr Marcus Damafcenus apud Pe-

tra fancTa oppidu in Pifanis confinibus fitu. Carolo Bocmias regi& Impe-ratori oblatam puella, toco corpore fera: inftar hirfura & uillofam,qua mater religiofo quodam horrore, in imaginem diui Ioannis Baprifte que ad le-

cTulum eratjdum cociperer affecTa,ralem poftea progenerauit. Arcj; id nofoluinhominibus/edctiainbrurisanimatibusfierifpeiftamus.Siclcgim*

Iacobu patriarchi.uirgis in aqua proie£tis,difcoloraffe oues Laban. S icpa*

J^produ' uon" aliaruq; uoluc^cubariu imaginarieuires.pcniscolorc imprimur:un

eamr. dc albos producimus pauoncs.cubatiu habitacula albis linteis circupendc-

tcs.Iamq; his cxcplis patet,quomodo phatafiae affecTus.ubi uchcmc tius (e

intenderint,non modo corpus propriu.fed&alienu afficiut. Sicetia malefi

coru nocendi cupidiras,fixis obtutibus q perniciofiffimehomines fafcinat

Affentiut iftis Auiccna>AriftotelesJAlgazel& Galcnus.Manifeftum enim

LIBER PRIMVS. LXXXVIF.

cft,corpus a uapore alterius corporis morbidi facillime infici,quod in pefte

& lepra palam uidemus. Rurfus in uaporibus oculorum tanra uis cft, quod

poffuntproximumfafcinare atq;inficere,ficutregulus , Si catabepla afpe-

dufuohominesinterimunt:&fceminaEqua:daminScythia )apudIlIyricos

& Triballos quem irate afpexerant,interimebant.Ncmo ergo miretur cor«

pus atq; animam unius,ab animo alterius pofle fimiliter affici ,cum fit ani'

mus longe potentior,fortior,feruentior, motuq; ualentior,qua uapores ex

corporibus exhalantes,nec ctiam defunt media,pcr quae operetur : neq; prx

terea minus fubiicitur corpus alieno ariimo,quam alieno corpori.Hoc mo-

do ferunt hominem,folo affecTu atqhabitu agere in alterum.Tdeoq; prxci-

piunt philofophi,conforrium malorum atq; infcelicium hominum procul

fugiendum ,horum fiquidem anima noxiorum plena radiorum,calamito-

fa contagione propinquos inficitxontra , bonorum ac fcelicium confortia,

pra?cipiunr appeteda,quOniam fua prodinquitatemultum nobis profunt.

Sicut enim odor ex afa fcerida,uel mufco:fic ex malo mali,& exbono boni,

aliquid profilit in proximum,ac diu quandoq; perfeucrat infufum.Nuncuc

ro fi pafliones fupradida: tantamuim habent in phantafia,certe maiorc ha-

bent in ratione.quatenus ia ratio ipfa,phantafia eft excellentior.M ulto dc- RUtl-

ort„j

niq; maiorem in mente,hicenim quando ad beneficium aliquod,tota ani» taor pfc*

mi intentione erga fuperos defigitur.fepc corpus tam propriumq alienum, ufu'

circaquod eft affecTa,diuino aliquo munere afficit. Hoc modo legimus ab •

Apollonio, Pychagora, Empedocle, Philolao multisq; prophetis ,& etiam

noftr3EreIigionisfancTis,miraculafacTafuiiTc.Dehislatiuspatebitinferius,

ubidcreligionedifferemUS.

Quod paiTiones animiplurimum iuuantur ab opportunitate cce

lefti : &quam neceffaria fit in omni opere, ipfa animi

conftantia. Caput LXVI.

AfiTones animi a ccelo plurimum adiuuantur & adiuuanr, po>

tentiffima:q;euadunt,quatenuscumccelo confentiuntuelna-

turaliquodam pacTo,uel uoluntaria elccTione feu libero arbi*

I trio. Nam, ut inquitPtolemzus, qui elegit id quod melius eft,

nihildifferreuidetur abeo,quihabcthocex natura. Conducitergomaxi-

me in quouis opere ad beneficia cceli fufcipienda, fi cogitationibus, affecTi-

bus, imaginationibus , elecTionibus, dehbcrationibus, contemplationibus

& fimilibus,nos quoq; ccelo confonos preftiterimus.PafiTones enim eiufmo

di fpiritu noftrii ad fimilitudinc fuam uehemcter agitant,ac fubito nos no-

ftraq; fupcris exponut eiufmodi pafliones fignificatibus:tu etia ob dignita^

tc 8t propinquitatc fua cu fuperioribus multo magis atq; amplius cceleftia

capiut.qua res quaeuis materialcs.Poteft enim animusnofterp imaginatio

nem uel ratione quada imitatione,ita ahcui ftelk c6formari,ut fubito ciuf*

dc ftellf muneribus impleat;tanquam fui influxus proprium receptaculum

n ii

LXXXVW. cE 0CCVLTA PHILOSOHIA,

Mcns uero contemplatrix quarenus fc abomni fenfu,imaginatione,natura

deliberationc feuocat,&ad fcparata fereuocat.nifi quatenusSaturno fe cxpo

nit prafentis indagationis non exiftit. Multa enim mcns noftra per fidcm

operarur.quajeftfirmaadhsfio.fixainrentio.&uehcmensapplicatioopcra

tis aut fufcipientis,in quacuncp re ad ipfum coopcrantem & dantem uim ad

opus,quodfacereinrendimus,adeo,ut fiat quodamodo innobis idolum uir

tutis ifufcipicda\& rei in nobis uel a nobis facicde.Dcbemus igitur in quouis

opere& rc^ applicationc uehemcter affecTarc,imaginari,fpcrare firmiflimc

qfcrcdere,id cnim plurimu erit adiumento. Et uerificatum eft apud mcdi-

cos,firma

,

crcdulitatc,fpcindubia,&amorcergamedicu,&medicina,adfa-

niratc plurimu coferrc.etia aliquado uel plusq medicina.Nam cu hocquod

operatur medicina: uirtus & efficax uis.opatur etia medicifortis animus,po

tens immutare qualitates in corpore egroti.maxime quando illc mcdico ad

hibcs fidc eo ipfo fefe difponit ad medctis& mcdicine uirturc fufcipiendam.

Ideoq; oportet in magia operantcm eflc coftanti creduliratc, confidcntc ,8C

de confccutioe effeclus nullatenus dubitare,nec animo hsfitarcNam ficut

firma &pertinax credulitas mirabiliaoperatur.ctiamnonnuncjinoperi-

busfalfis,fic diffidctia atq; haefitatio uirtutc animi operantis,qus inter urrfi

fc; extremu mediu eft.diflipar atq; frangit.undc cotmgit optatum a fuperio

tibus influxum fruftrari atq; dcperdi ,qui finc animi noftri ftabili ac folida

Uirtute rcbus &operibus noftris coniungi atq; uniri minimepotcft.

' Quomodo animus humanus potcft coniugicum cceleftium animis

& inrelligentiis.atq; fimulcum illis mirabiles quafdam uinutes rc

businferioribusimprimcre. Cap. LXVII.

fIcunt Philofophi.maximc Arabes , animuhuman u quado pcr

I

fuaspafliones &cffccT:us adopusaliquod attcntiflimusfucrir,

,-A coiungi ipfum cu ftella^ animis.etia cum intelligctiis,&ita quo

^—W\_ q; coriiun&u caufam efle utmirabihsquxdam uirtus opcnbus

acrebus noftris infundatur,cu quia eft in co reyomniu apprehenfio & pote

ftas , tu quiaomncs res habct naturalc obedientia ad ipfum,& de neceflitate

cfficacia,& mouct adid quod defiderat animus forti defiderio.Et fccundum

hocuerificaturartificiucharacleru.imaginUjincantationum&fcrmonum

cuorunda & plurimoru aliorum cxperimentoru mirabihum ad omnc rem

quam animus affe&at.Hocmodo quicquid diclat animus uchemctcr aman

£is,efficaciamhabetadamorem,&quicquiddi£tatanimusfortiflimeodicn

ris^iabct efficaciam nocendi& deftruendi. Similiter& in cseterisqus adfc

ftatanimusfortidefiderio. Omniaenimquauuncagit&dictatex chara-

fteribus, figuris.uerbis, fcrmonibus, gcftibus&eiufmodi.omnia funt adiu^

uantia appctitum anime,& acquirunt mirabiles quafdam uirtutes.tu ab ani

maoperantis in illahora quando ipfam appetitus eiufmodi maximc inua-

dit,tumabopportunita,re8C influxucoeleftianimumtunc talitcrmouentc

HBER PRIMVS. IXXXlX.

Animusenimnofter quandoferrurinaliquc magnumexceffum alicuioB

paflionis uel uirtutis.arripitfspiflimeex feipfo horamuelopportunitatc

fortiorem, meliorem&magisconuenientem. QuodctiamThomas Aqui

nas tertio libro corra Gentiles fatetur. Sic mirande multe uirtutes ad mira

bilesquafdamoperationcs caufantur,& fequuntur, pcr grades affeftiones

in rebus illis quas diftat tunc anima in illa hora ad illas. Sed fcias eiufmodi

res nihil,uel falterr» parum nifi authori ea^ conferre,atq; illi qui iam inclina

turad illas ac fi iam effct author illarum: &hic eft modus per quem inuenit_

cfficacia ipfarum . Et eft generalis regula in iftis.quod omnis animus qui cft «^ g*

magis eXcellens in fuo defiderio & affeau,ipfc efficit fibires huiu fmodi ma-

gis apras,efficaces,ad id quod appetit. Oportct igitur quccunq; uolcntc ope

rari in magia,fcire& cognofcere fueipfius anime proprietatem,uirtutc,men

furam ordinem Sigradum in potentia ipfius uniuerfi.

Qyomodo animus nofter poteft perrriutare & ligare res inferio-'

res,adidquoddefiderat. Caput LXVIII.

j|Neft ctiam hominum animis uirtus quedam immurahdi,attra

jhendi,impediendi&ligandircs& hominesad idquoddefidc-

|lrat,& omnes rcs obcdiunt illi.quando fertur in rnagnum excef-

,

—

{fum alcuius paffionis ueluirtutis intantum.ut fuperct eos quos

ligat. Superius cnim ligat quod inferius eft,& ad fe conuertit >& ihferius ea-

demrationead fuperiusconuertitur.Uelalitcrafficirur autagitatur. Hac

rationercs qua: fuperiorem alicuius ftellae obtinct gradum, ligant ucl attra

hunt.uclimpediuntrcs ,qua: tenent inferiorem >proutinter leconucniunt

uel difconueniunt. Hinc timerur gallus a leone,quohiam pratfentia folaris

Uirtutis conuernt gallo magis q lconi:fic magncs trahit ferrum3quia in ordi

ne cceleftis uriic fuperiorem obtinctgradum : fic adamas impedit magnetc,

quia in ordine Martio fibi eft fuperior.Simili modohomo aliquis cum per

fuianimiaffe<ftioncs,tumetiampcrrerumiiaturaliuritasadhibitioncsc<s

lcftibus dotibus opportune expofitus, fi in uirtute folari fortior euafcrir, li-

gat&trahit infcrioremin admirationem &obedicntiam:inordine lunari

ad feruitutem uel infirmitatemdn S aturnali ad quietem uel triftitiam.-in lo

uio ad uenerationcm exhibendam : inM artio ad timorem uel difcordiam:

in Venereo ad amorcm uel ktitiam : in Mcrcuriali ad perfuafionem& ob' t&tffaife

fcquiunt& fimilia.Radix uero ciufmodiligatiois ipfa eft affectio anime ue- ttiix.

hemens&exterminata,cum concurfuordinis cceleftis. Diffolutionesautc

Uelimpcditioneshuiufmodiligationisfiiltpcrcontrarium affeftum,&ilul

cxcelentiorem& fortiorem : nam ficut rriaior animi exceffus ligat,ira etiam

foluit& impedit. D eniq; ubi timcsVenerem, oppone Saturnum.-ubi Satur

num times autMartc.Venerem oppone uel Iouc.hos enim inimicos&maxime contrarioS irtuicem ferunt efle aftrologi. Hoc intellige,affecT:us diuer

fos &contrariosin iftisinfcrioribus caufantcsjnamincceloquidcmubini

h iii

I

XC DE OCCVLTA PHlLOSOHIJi,

M deficit, ubi arnore cudia regutur,odiu fcu inimicitia efle minimepoteft.

Defermone,atq;uirtutibusuerboru. Cap. LXIX.jlStenfoitaq; nuncin animi affeclibusmagnamrefidere uirtu-

rem,fcienduminfupereft,nonminoreminefleucrbisrerumq;

nominibus,maximam praetcrca in fcrmonibus& orationibus

| complexis. Quibus poriflimum a brutis differimus &rationa-

lesdicti fumus,nonarationequaefccundum animam accipitur, quam ca'

pacem affeciuum appellanr,quam Galenus dicitctiam bruta animaliano-

bifcum habere communem,licet alia magis,alia minus: fed rationales dici'

mur a ratione qirae iuxra uoccm in uerbis &fermone intelligitur, quae uoca

turratioenunciariua.quapartecxterisanimantibusmaximcantecellimus:

nam x^y©; Gracis & rationem & fermonem &uerbum fonat. Eft autemuerbum duplex, internum uidelicet&prolatum:internum uerbum eft conceptus mcntis& motus animae qui in cogitatiua potc tia fine uoce fit: quemadmodum dumin fomniisnobis Ioqui & difpurare uidemur,& in uigilia

ctiam filctes faepe totam aliquampercurrimus orationcm . Vcrbum autemprolatumquandam inuoce&locutionisproprietate a<Sumhabet:&cumanhclitu hominis,oris apertione & fermonc lingue profcrtur : in quo parcs

natura corporeamuocem &fermonem,menti& intclleftui copulauit,enu

ciatiuam& conceptuum intellectus noftri interpretem illam facicns ad au

dicntes,de quo nobis hicdiccndum cft . Sunt itaque uerbaaptiflimum me-diuminterloquentem &audientemdeferentia fecumnontantumconce*ptum,fcd& uirtutem Ioquentis energiaquadam rransfundentes in audien-

entes.federiamaliaquaedam corpora & res inanimatas . illaautem uerba

praecaeteris maioris efficacia: funr,quaercsmaiores,puta intelleftuales, cce-Qa< uerba

Jeftes & tranfnaruralesxu expreffius,tumyfteriofius rcpraefentant : quaeq;Tndwrisltnt x .. . .. r '

. /.. . . J. r . xi .v-

effUtcU. a digmorchngua,& lanctiori dignitate inftituta Iunt,haec enim uelun Iignaquaedam& repraefentationes, fcu facramenta rerum cceleftium& fuperna-

turalium uimobtincnt,cum cx uirtutercrum explicatarumquarum uchi-

cula funt,tum ex ui infita illis a uirtute inftituentis& proferentis.

De uirtute propriorumnominum

.

Cap. LXX.IIRopriarerum nominamagicisoperationibus plurimumne-ceflaria teftantur fermeomnes:Namquum uis rerum naturaIis proceditprimo ab obicftis ad fenfus, deinde ab his ad imagi

J nationcm,ab hacdeniq; ad mentem,in qua concipiturquidempnmo,deinde per uoces& uerba exprimitur.Dicut iccirco Platonici in hac

ipfa uoce,fiue uerbo/iue rioie ia fuis articulis formato ipfam uim rei fub fi*

gnificatioisformaquafiuitaaliqualatcrc:primoabipfa mcte quafip femi

na reru concepta,porro p uoces fiue uerba quafi partu a*dita,poftremo eria

fcripris feruata . Hinc dicutM agi propria reru noia cfle quolda reru radios

ubiqjfemperprffcntcs.rcruqjuimferuatcSjquatenusclTcntia rci iignarain

LIBER PRIMVS. X«.

ipfis dominal:& difcernif.atq; rcs per illa tag p proprias& uiuas imagines a- vroptUn»

gnofcuntur.Sicutenim ex ccelorum influxibus& elcmentiscum uirtutibus rnmxmmplanetaru fummus opifex producit diuerfas fpecies& res particularesrfic fe j?

Vcudu earudc mfluxuu& influentiu proprietates propria reb' nomina reful

tat& impofita funt ab co,qui numcrat multitudine ftellaru omnibus eisno

mina uocans.de quibus ndminibus alibi dicitChriftus:nomina ueftraicri-

pta funt in ccelis.Hos itaq; cceleftiu influxus reruq; fingularu proprietates

cognofccs protoplaftes , noia rebus fecundu earu quiditatesimpofuit ficut

fcripru eft in Genefi:quia adduxit deus ciicla quae creauerat cora Ada utno

minaret illa.& ficut ipfe uocauit rc,hoc cft nomc illius, que quidc noiapro-

fcftoadmirandasinfererumfignificata^continentuires.Omnisitaq;uox

fignificatiua primo fignificatperinfluxu harmonie cceleftis.fecundario per

impofnionem hominis, licet frcqucntius aliter& aliter perhanc atq;per il-

lam.quando aut in aliqua uoce fiuenomine concurrut utreq; figniftcatioes,

q ab harmonia,&que ab hominibusimpofite funt,tuc geminata uirtute,na

turali uidelicet& uolutaria, nomc illud ad agendu redditurcfficaciflimum

quoties debitis locis& tcporibus & folcnitate cu intctione exada in matcria

difpofita, & a natura fua ab illo patibilc fuerit prolatu. Sic legim* ApudPhi

loftratu,quod cu R omae puella qua:pa nuptiaru diemortua Apollonio ob

lata cflet, cotadta uirgine nomc cius accurate inqfiuir,quo cognito aliquod

occultu pronuciafle, quo puella rcuixerit. Erat etia Romanis in facroru ri-

tu obferuatio, ut cu urbe aliqua obfiderct, ei' propriii nomen.nomenq; illi*

numinis in cuius tutela eiTet urbs illa,diligenter exquirerct.quibus cognitis

carmine quoda tuc eius urbis tutelares deos euocarent, urbcq; ipfa habitan-

tesq; deuouerct,atq; fic tandc abfentib' diuis deuincerct,ficut canit Vergili*.*

Exceflerc omnes, adytis arisq; reliclis,

Dii quibus impcrium hoc fteterat.

Carmc ueroquo euocabantur numina hoftesq; deuouebatur cu oppugna-

tioeciuitas cingeretur,quinofleuelitapdLiuiu& Macrobiu requirat:fcd

&pluraillorum narrat Serenus Samonicusinlibrisrecoditorum.

Dc fermonibus complexis,& carminibus.incantamcntorumq; uirtuti

bus&aftri<3ionibus. Cap. LXXI.jgLtra uerboru atq; nominii uirtutes alia quoq; maior uirtus re-

n peritur in orationibus coplexis a ucritate in eis cotenta, tjmaxi

Jmam uim imprimcdi,immutadi,ligadi& ftabilicdi habet,adeo

| ut exagitata magis fplendeat,impugnata magis firmetur&confolidetur:cj ueritatis uirtus non eft in uerbis fimplicibus, fed in enuciationi-

bus,quibus aliquid affirmatur aut negatur,cUiufmodi funt carmina.incan-

tamenta,imprecationes,dcprecati6es,orationes,inuocati6cs,obteftationes

adiurationes, exorcifmata &huiufmodi. In coponendis itaq; carminibus&oroibus pro attrahcdaftelle aut numinis alicuius uirtutc,oportet diligctcr

hTjTiiii

^^^aXCH. t>E 0CCVLTA PHILOSOHIA,

confiderare quas in fe quaelibet ftella continet uirtutes,effcft.us& operatio*

nes,atq;haEccarrninibusinfererelaudando,extollendo,ampliahdo 5cxorna

do,quae folet ftella huiufmodi afferrc& influerc,deprimendo& improban-

do quae folet dcftruere& impedire , fupplicando Siobteftando procoquod

cupimus adipifci, accufando& deteftando id quod uolumus deftrui& im-

pediri, atq; ea ratione orationem carminis componcrcornatam, elcgatem,

acperarticulos certiscompctentibusq; numeris & proportionibus debitc

diftinitam.Iubentpraererca magiinuocandum&precandum pcrnomina

ciufdem ftellae fiue numinis,quibus talc carmeh attinet,& per fua mirabilia

fiue miracula,per curfus fuos& uias fuas in fphaera fua,perlumcn fuum,per

nobilitatem regni fui,per gratiam& clariratcm qUe in co cft,pcr fortcs &mirabiIcsuirtutesfuas,&pcrhorumfimiIia.QuemadmodumapudApuleium

Pfyche precatur Cerercm : Rogo re,inquiens,pcr frugiferam tuam dcxrqa

conftanter deprecor per laetifcras meffmrn cercmonias,per tacita fccrcta ci-

ftarum,per famulorum tuorum draconum pinnata curricula ,& glcbae Si-

cnlae fulcamina,&currum rapacem,& terramrenacem.&illuminataru Pro-

ferpine nuptiarumdemcacula,&luminofarum filiac inuentionum rcmca-

cula,&caetera quse filcntio tegit Eleufis,Attice facrarium.Preterca curn mul

tiiugis ftcllarum nominibus, iubent nos ctiam inuocarc pernomina intel-

Iigentiaruni ipfis ftcllis praefidenrium , dc quibus fuo loco diccmus latius.

Qyi autcm ampliora horu excnipla cupit,nymnos Oi piiei fcrutetur ^qui-

bus nihil in inagia naturali eft efficacius,fi illis dcbitaharmonia cum ornni

attentione,caeteraeq; circunftantix quas norunt fapicntcs, adhibitae fuerinr.

Sedadpropofitumnoftrumrcuertamur.Eiufmodiitaq;carrninaapteatq;

ritead ftcllaru norma c6pofira,intcl!cftu fcnfuq; pleniffima,uchcmcnti af-

feiftuopportuiicpronuntiata.tumfecundumeorumarticulorunumcrum

& proportionem,atq; fecundum formam cx articulis rcfultantem una,atq;

per imaginationis impctum.uim maximanl confpirant in incantante , at-

quefubindetraiiciunrinremincantatamad illam ligahdam aut dirigen*

sptrittam' dam,quortumaffcftusfermonesq;incantantisintendunrur.Inftrumentucantmwm wrQ jpfum mcantantium, eft fpiritus quidam puriffimus harmonicus , ca-'tmmtm lcns,fpirans,uiuens,motum,affectum,fignificatu fecum ferehs/uis articu-

lis compofitus,praeditus fenfu,ratione deniq; conccptus.-perhuius iraq; fpi-

ritus qualitatem,per ccelcftem eius fimilitudincm,praerer ca qux difta funr,

ctiamexopportunitateteporisexcellentiffimasccElitusconcipiutcarmina

uirtutes.multo quidc fublimiores & cfficaciorcs, cj fpiritus& uapores ex ui*

ra uegetabili,ex herbis,radicibus,gumis,aromatibus,fuffitibus,& his fimili-

bus exhalanres. Atq; idco folentMagi ihcahtantes rcs fimul afflare,& uer-

ba carminis inhalare , feu uirtutem ipfo fpiritu infpirare , ut fic tota anima:

uirtusdirigaturinrcm incantatamad fufcipiendam diftam uirrutem dif-

pofitam. Arq; hic cft notandum,quodomnis oratio,& fcriptura,& uerba,

LIBER PRIHVJ. cnr#

ficutper confuetosfuos numeros&proportionesatq; formam confuetos

inducut morus, ita etiampmer folitum ordinem& retrogradeprolata aut

fcriptaad infolitos rnouenteffeetus.

Deincantamentorummirabilipotentia. Cap. LXXII.

f~ Ncantationum itaq;fiuecarminurntantamferunteflepotcn-

> tiam,ur peneomnem naturam pofTc fubuerterc credanrur,que

fadmodii inquit Apuleius.-Magico fufurramine amnesagiles

Ireuerri,marepigrum colligari.ucros unanimes expirari,folem

inhiberi)Iunamdefpumari,ftellaseuelli)dicmtolli,no(ftcmtcneri.&deeil-

dem canitLucanus:

Ceflauere uices rerum,dilaraq; longa

HaTit noiSe dies,legi non paruit acther.

Torpuir,& praceps audito carmine mundus. &pauIo ante:

Carmen Theflalidum dura in prascordia fluxit,

Nonfatisadduclusamor. &ahbi:

Mens haufti n ulla fanie polluta ueneni

Excantataperit. ItemVergiliusinDamone:

Carmina ucl ccelo poffunt deducere lunam.

Carminibus Circe fociosmutauit Vlyflis.

Frigidusinpratiscanrandorumpituranguis. &Atq; faras alio uidi traducere rnefles.

ItOuidiusin,Sinetitulo,inquit:

.

Carmine Ixfa Ceres ftenlem uanefcit inherbam,

D eficiunt laefi carniine fontis aquar.

Ilicibus glandes cantataq; uitibus uua

Decidit& n ullo poma mouentc fluunr.

Qux fi ucra non eflent, non tam arfte ftatuta pcena legibus fancitum effet

contra cos qui frugcs cxcantaflenr.EtTibullus dequadam incanratricc ait:

Hanc ego dc ccelo duccntem fydera uidi,

Fluminishic rapidi carmine ucrtit iter.

Hsc cantu findiq; folum,mancsq; fepulchris

Elicit,& tepido deuocat ofla rogo.

Cum libct hic trifti depellit nubila ccelo,

Cum hbet aeftiuo conuocat orbe niucs.

DequibusomnibusuencficauTafemuItumiacTareuidetnrapudOuidiuni

cumait:

Cum uolui ripis ipfis miranribus amnes

In fontes rcdire fuos»concuflaq; fifto,

Stantia concutio cantu frera,nubila pclloj

Nubilaq; induco.uentos abigoq; uocoq;,

Vipercasrumpo ucrbis SCcarminc fauccs.

'

CCLXII. DE OCCVLTA PHILOSOHIA,

Viuaq; faxa fua conuulfaq; robora tcrra,

Er fyluas moueo,iubeoq; trcmifcerc montes,

Etmugirefolum,manesq;exirefcpulchris,

Tequoq;lunatraho.,

Omnes praeterea poctae canunt,& philofophi non negat,poffe carminibus

mirandamultaeffici:utpeUifcgetes,cogifulminauelimpetrari,curarimor

bos& eiufmodi,Nam & Cato in re ruftica cotra beftiarum morbos quibuf-

damutebaturcantionibus,quxadhucin fcriptis eius cxtant. Solomoncm

quoq; eiufmodi incatationcs calluiffc.Iofephus teftatur.Narratquoq; Cel-

fus Africanus iuxta Aegyptiorum do£trinam,humanu corpus iuxta figno-

rum zodiaci,facierum,numerum,per totidcm fdlicer triginta fex daemones

curari,quorum finguli propriam partem fufcipiunt atq; tuentur.quoru no-

mina patria uoce appellant.quibus inuocatis incantamcris fuis uitiatas cor

poris partes fanitati rcftitu unt.

D E uirtute fcripturse,& de imprecationibus & infcri-

ptionibusfaciendis. Cap. L XXIII.

1 Fficium uerborum atq; fermonis eft intcriora mentis enuciare

ac de penetralibus cogitationum fecrcta depromcre ,uoIunra-'

temq; pandere loquentis . Scriptura aurem ipfa ultima mentis

jexpreffio eft.fermonis uocisq; numerus,collecl:io,ftatus,finis,

continentxa& iteratio faciens habitum,qui unius uocis a&u nonperficitur.

Er quicquid in mente, in uoce, in uerbo, in orationc,in fermone cft, totum

hoc.&omneetiam infcripturacft. Etficut nihilquodmente concipitur,

uocenon exprimitur.fic nihilqudd cxprimitur non etiam fcribitur. Atq; ic

circoiubentmagi in quouis operc faciendasimprecationes& infcriptioes,

quibus operas fuu cxprimat affectiirut fi herba colligat uel lapillu.profcrat

ad quc ufum id faciat:fi fabricet imaginc, dicat & infcribar adquc effectu ea

fiat.quas quide imprecatioes& infcriptioes etia Albertus in fpcculo fuo no

improbat:fine quibus opera noftra no deducerenf in effectu:fiquidc difpo-

fitio non caufat effec"tum,fed aftus difpofitiois.Inuenimus quoq; idem pre

ceptoru genus antiquis in ufu fuiffe.quod uelipfe tcftaf Vcrgilius ubi canit:

Tema tibi h^c primum triplici diuerfa colore

Liciacircundo,terq;haecaItariacircum

Effigiemduco. &pauIopoft:

Ne&e tribus nodis rernos Amarylli colores,

Necte A marylli modo,&,Veneris,dic,uincuIa necto. &ibidem:

Iimus ut hic durefcit,&hfc ut caera liquefcit

Vno eodemq; igni/ic noftro Daphnis amore.

D E proportione.correfpondctia, reductione litcrarum ad figna

cceleftia& planetas fecundum uarias linguascum tabel

lahocindicante. Caput LXXIIII,

LIBER PRIMVS. XCV»

! Editdeushominimentematq;fermonem,qu£(utait Mercii*

riusTrifmegiitus)ciufdc uirtutis ^potcti^atqjimmortalitatis

preemiumcenfentur.Sermonemuerohominumipfeomnipo

_ tens deus fua prouidctiam diuerfas linguas diuifit : qux quidc

lingug iuxta fuam diuerfitatem etiam diuerfos acproprios receperunt fcri

pturae characteres,fuo quodam cerro ordine , numero & figura conftantcs,

nonfortuito,neccafu,necfragilihominumarbirrio,feddiuinitusficdifpo

fitosatq;formatos,quocuccdeftibusatq;ipfisdiuiniscorporibus uirtuti-

busq; cofentian t.Prae omnibus uero linguarum notis Hcbreorum fcriptu h* ,«mm»

raomnium facratiffima eft in figuris charaderum,punclis uocalifi & api* fa{mmcibus accentuum:ucluti in materia,forma& fpiritu confiftens. In fede dei,

quod ccelum cft,fiderum pofitione primum cxarata , ad quarum figuram,

ut teftantur Hcbraorum magiftri,fun t formata? ipfa? litera: myfteriorum

cceleftium pleniffime cuni pereorum figuram&formam fignificata, tumpernumeros in lllis fignificatos ,tumperearudem uariam colliganti^har

moniam. Vnde fecretioresHebra;orum Mecubalcsexliterarumillarum

figura & charactcru formis earudemq; fignatura, fimplicitate,compofitio

nc/eparationejtortuofitatejdireftionc.defedtUjabundantiajmaioritate.mi

noritate.coronatione.apcrtura^claufurajOrdine^tranfmutationc^colligan*

tia,reuoIutionelitcrarum&puncl:otum&apicum,acfupputationeriume

rorum per literas fignificarorum omnia explicare promittut, quomodo a

prima caufa profccta funt,& rurfus in eandem reducibilia.Tnfanam pr^te

rea partiutur Hebrf i alphabeti fui literas,uidelicet in duodecim fimplices,

feptem duplices,& trcs matres:quas tanquam characteres rerum fignificare

dicunt duodecim figna.fcptcm planetas ,& tria elemcnta, uidelicet ignem,

aquam,terram:nama«remnon elementum,fed uelut clemctorum glutinu

&fpiritumhabent.Hisetiampu<Sa&apicescoordinant.Sicutitaq;cxpla

netarum &C fignorum afpedibus fimul cum elemctis opifice fpiritu SC ueri-

tate omnia producta funt& producutur,ira ex his lirerarum characleribus

&punctisillaproduclafignificantibusconftituunturrerumomniumno-

mina,ucluti facramenta quaedam& uehicula rerum explicatarum,illarum

cffcntiam& uires ubiq; fecum ferentes.Horu profunda fenfa $L facramenta

in characleribus illis illorumq; figuriSjnumerisjfitu.ordinc& reuolutioe in

hxrcnt , ut Origenes kcirco exiftimct ea nomina in aliud idioma tradudfa

propriam uim minime rctinere:quia non rcrincat fuam naturalcm fignifi-

cationem:fola enim nomina primaria qus funt rcfte impofita,quia fignifi

cant naturaliter,a<ftiuitatem habentnaturalemmon fic eft dc his qu? figni

ficant ad placitum.qua? a&iuitatem non habent ut fignificatiua/ed ut in fe

res quaedam naturales. S i qua autc eft lingua ptima& caufalis , cuius uerba

habent naturalem fignificationc.hanc conftat effe Hebraicam,cuius ordi-

ncm quiprofunde& radicaliter tenuerit.atq; illius litcras proportionabili

w 9S

XCVf. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

ter reuoluerc nouerir , cuiufcunq; idiomatis perfefle inuenicdinormam &regulam habebir.Sunt itaq; uigintidua: Iiterae fundamentii mundi& omnium crcaturarum quae funt&nominarur in co,& omne diftum,&omne crc

atum,ex illis funt,& ex earum reuolutionibus nomen,& cife,& uirtutc for-

tiuntur.Oportet autem lllarum inueftigarorcm per fingulas lirerarum co

binationes tam diu difcurrerc,quoufq; pateat uox dci,&aperrus fefeofferac

facratiffimarum literarum textus:hinc cnim uoces & uerba in magicis opc

ribusefficaciahabent:quiailludinquoprimummagicamexercetnatura,

Uox cft dei.Sed haec altioris fpeculationis exiftuntqUam ut in hoc libro tra

ctanda ueniant.Scd ad litcrarum partionem redeamus . Harum apudHe-

braeos tres matreS funt uidelicet: » i n Septem dupliccs,uidelicet,

rn 3 T ) 2 Rcliquse duodecim uidclicetjiypxyDSoHonjn fimplices

funt . Par ratio apud Chaldeos eft . Ad harum imitationem etiam cacte-

rarum linguarum hterae fignis& planetis atq; elementis fuo quodam ordi#

nediftribuuntur: Namex Gricis » e h io v « feptemplanetisrefpor»

dent,Br4ZKAM»riprT duodecimfigniszodiaciattribuuntur.Cacterxquiri

nueez*xrquatuorclemehta&mundifpiritumreprs;fentant.ApudLati-

nos uerohaec cadem,fcd alio ordine fignificantur:Nam uocales quinq;, AE I O V,atq;I& V confonantes/cptcmplanctisadfcribuntur.Confonan

tes ucro BCDFGLMNPRST prsfunt duodecim fignis : C a:teri , fcilicet

J^ q_X Z quatuor faciunt elementa . H afpirario mundi fpiritum rc-

praefentat.Y ,quia G rsfcus& no l atinus chara&er cft,& G rs;cis uerbis fo<

lum inferuiens,fui idiomatis fequitur naturam. Vcrum illud non eft igno-

randum,Hebraeas literas compertum a fapiennbus omnium cflc cfficacif-

fimas.quiahabenr fimilitudincm maximam cum cceleftibus & mundo:Cxterarum uero linguarum litcras rantam efhcaciam non habcre,quia ab

illis remotius diftant. Harum ucro difpofitioncs fequcs tabella explicabif.

Habcnt etiam Iiterae quseq; fui ordinis numeros duplices,extenfos uidelicct

quiquotas litcrarum fecundum fuumordinem fimplicitercxprimut : atq;

colle£tos,qui praecedentiumomnium literarum numerosfccurecolligut:

deinde etiam numeros integrales qui cx litcrarum nominibus iuxtauarios

numerandi modos refultant. Qtjorum numeroru uires qui cognouerir.po-

terit in unaquaquc lingua per fuas literas admiranda elicere myftcria, pari-

terq; & praereritorum& futurorum temporum colligere uaticinia.Sunt in-

fuper& alia literaru cum numeris myfteriofa coniugia,fed de his omnibus

in fequcntibus libris abunde diflerentcs ,huicjriori lihro hicfinemimpo-

ncmus.

LIBER PRIMVS.V n & B Btf t d r Cn VN oii.

A D2p

• # Z F

n 9 %> K Gnp 13 *> A L

=2= » \4 M M•n. Z£Q N N-+> 5? ^ n P

1° ^7p R

58 ? to V S

x *r (^ T T

•h 5 ^> A A

H-

*__J ^ E E

c* n •^- H I

G 5 XjLD I O

* 5 C^ O V

¥ n ? Y J cofo.

i ?\ 4 il y cofo.

Terra & £ K

Aqua n O S QAcr * XIgnis h eJ> X z

Spiritus V H

^AMPLISSIMO DO«iMINO , PRINCIPI ILLVSTRISSIMO HERMANNO ABwyda.Principi ele&ori, weftphaliae& Angariae duci,Domino S£

Archipraefuli Colonienfi& Padeborncnfi,Domino fuo gra

riofiffimo,Hen.Cor.Agrippa ab Ncttcfzheym. S . D

.

N NVNG ( PRINCEPS ILLVSTRISSI-

me ampliffimeq; praeful ) reliquos Occultioris

philofophiae fiuc magie libellos,quos nupcrmcediturum fuiffe, quando priorem illorum in lu-

cem dedi , tuae magnideccntiae promiferam :fed

repentina ferme& inopinata Diuar M argaretae

Auftriacae principis meae obitus fupcrueniens,

ab illo cdendi ftudio tuncme retardauit.Deinde

quo minus edcrent,obftitit nonnullo^ roftrato

ru fycophararu, atq; fcholafticoru aliquot fophiftaru improbitas, obedita

deVanitate fcientiaru & excellentia nerbi dei declamationc , fine intermiffi

one cotra me feuientiu,& accrba odii,inuidis,liuoris &calumniaru corinua

rione contra me certantiu.quo^ alii elato fupcrcilio.plenis buccis, declama

toria uoce in tcplis apudpromifcuupopulu meimpietatis traducebant:ahi

angularibus fufurramctis perfingufasdomos uicatim imperitorumaures

mea infamia coplebant.alii per publica& priuata conciliabula,Pontifices Si

principes ipfumq; Cacfarc contramc inftigabar.Hinc hxfitare ccepi,effem*

ne refiduos hos hbellos edirurus,quum fubdubirarc hoc ipfome maioribus

obiicere calumniis,& ucluti ex fumo in flamma coniicere.timorq;quida ru-

fticus inuafit, ne illos edcdo tibi molcftus plus cj officiofus uiderer , ac etia

tuae fublimitati zoiloru illoru conflarc inuidia,paritcrq; detrahctiu linguis

te obiicerc. Quaeomnia cu me uaria defperatioe perrurbarct,haefi"tationem

mea tux intelligctie perfpicacitas.exafta difcretio,cador iudicii,fine fuperfti

rioe rcligio, ccrereq; in tc notiffime uirtutes,& maior oi exceptioe autoritas

atq; integritas.q obtrcitanriu Imguas facile cotinere arq; eria refrcnarepof*

fent,excuffo timore erexerut impulerutq; id rurfum audctius adgredi,qd ia

propeex defpcratioedeferuera.Accipe igirur nuc Princeps illuftriffime,bono animo huc fecundu occulrioris philofophie libru in quo coeleftis magic

myftcria inrimamus,patefac~tis omnibus atq; monftraris que de iis perita re

ruprodit anricjras.quaeq; ad noritia noftra peruenerut, quo ftudiofis&ho^arcanorum curiofis poft naturaliu uirium oftenfionc ,ctia coelcftis magiac

arcana(hacT:enus neglefta& paru iufta noritia apofteris apprehcfa)niic tuo

aufpicio per nos proponantur:e quibus quoruquifq; poftnac profecerit aut

aliquid fruftus excerpferit,tibi referat adfcribatq; gratiam,qui huius editio-

nis occafio fuifti.quodq; foribus parefaftis haec e uinculis cmittcrcntur, fa-

ciiltatcm priftitifti. V A L E

.

^HENRICI CORNELII AGRIPPAE DE OCCVLTIORE PHUO;

fophiafiuedemagia,Liberfecundus.

De neceffitate Mathematicarudifciplinaru,atq;demiradis multis

operibus,quxfolismathcmaticisartibusperpctrantur. Cap. L

ATHEMATICAE DISCIPLINAE ADmagiam tam funt neceffariae atq; cognatat, ut qui hae

abfq;illis profiteatur,istota aberretuia,fruftraq;la-

boret.minimeq; defideratum adfcquatur effedtu.quat

cunq; enimfunt&fiuntiniftis infcrioribus naturali*

bus uirtutibus.omnia hsec numero, pondere, menfu*

ra, harmonia, motu &luminc fi unt atq; reguntur : &omnes res quas uidcmus in iftis infcrioribus , habent radicem&fundamentum in illisinihilominus tamen etiam abfq; naturahbus uirtutibus ex folis

mathcmaticis difciplinis,opera naturalibus fimilia produci poffunt,ut in-

quitPlato,resnonquidem ucritatis & diuinitatis particeps,fcd fimulachra

quaedam fibiipfis cognata.ut cprpora euntia uel loquentia,qua: tamen ca-

rertt uirtute animali, quales fuerunt qu§ apud antiquos Dcdali fimulachra

&«ir^«7« appellatafunt,&quorum Anftoteles meminit,Vulcani&Da:dali

tripodes feipfos mouentes,quos fponte fua in certamcn prodiiffc narrat

Homcrus , &'quos lcgimus in Iarbae Gymnofophifta: conuiuio feipfoS

motaffe,a ureasq; ftatuas pincernarum & ftruflorum operam couiuis prx

ftaffe . Leguntur etiamftatuae Mercurii quseIoquebantur,&:columba Atchita:quxligneauolabat:8iqua;narratCaffiodor'Boahiimiracula,Dio-

medern in sre buccinantcm,£encum anguem infibilantem/imulatas aues

cantilenfdulcedincemittentes.HuiufmodigenerisfuntquxcunqexGco

metria& Optica prodcunt fimulachrorum miracula , de quibus in priori-

bus ubi de elemento acris locutifuimus,fecimus mctionem. Sic fiut fpecu- specutotm

la,alia concaua, alia columnaria, facicntia rcrum fimulachra in acre, rcmo* "'^'"'ft"

tis extra fe fpatiis uelut umbras uideri : cuiufmodi Apollonius& Vitcllius

in fuis libris dePerfpeaiua & fpcculis docuere.SdcgimusMagnum Pom-pcium fpeculum quoddam inter fpolia ex oricte Romam attuliffc, in quo

armatorum confpiciebanturcxcrcitus. Etfiunt fpeculaquedam tralucida,

quae certis quibufdam herbarum fuccis infecT-a,artificialiq; lumine irradia-

tatotumcircumuicinum aercmmirabilibusimplent phantafmatibus. Et

nouiegofabricareduo fpeculareciproca,in quibusluccte foleomniaquae

cunq; lllius radiis illuftrantur,per remota plurium miliarium fpatia euidc

tiffimecernuntur. Hincmagusexpertus philofophiac naturalis &mathe-

feos,cognitisq; mediis fcictiis ex his utrifq; exiftctib',Arithmetica,M ufica,

i ii

c> DE OCCVLTA PHILOSOPHIJI,

Gcometr!a,Optica,Aftronomia,&qu£pondcribus,menfunXproporrio-

nibus, articulis & iunfturis fcicntiae funt , cognitisq; ctiam mechanicis ar-

tibus ex illis refulrantibus,quid mirum fi fupra caetcros homines arte & in-

genio praecellens.mirabilia multa operctur,quae etiam prudentiffimi quiqj

& fcicntimmi ualde admirentur.Nonne in hunc dicm ucftigia exrant anti-

quorum operu,puta Herculis & Alexandri columnae.portae Cafpiae ex aere

conflate,& ferreis trabibus obferate.ut nullo ingenio nec artc elidi poffintf

&IuliiCafaris Romaeiuxta Vaticanum ereaapyramis,&inmediomari

extrufliartemontcs,&artesfaxorumq;molcs,cuiufmodiegoinBritannia

uidi uix credibili arre cogcftas. Et legimus apud fidos hiftoricos, fimilibus

artibus olim abfciffas rupes, complctas uallcs ,& aftos in planum montes,

pcrfoffa faxa, adaperta mari promonroria, excauata teme uifcera , didu&a

rlumina,iun<fta maribus ma'ria,cocrcita aequora, fcrurataq; maris profun-

da.exhauftos lacus,exiccaras paludes, faftas nouas infulas rurfusq; alias re

ftitutas continenti, quae omnia etficum natura ipfa pugnare uideantur.ta-

menlegimusfaifta,8iinhuncdiemcernimusillorumucftigia,cuiufmodi

uulgus daemonum opera fuiffe fabulatur, cum eorum artes atq; artifices a

memoria perierint.nec fintqui curent ea intelligereatq; fcrutari.Ideoq; mi

randum fpaftaculumaliquod uidcntcs,caecuticntcs intellcclu.cffeclum

omnem in dsemones reiiciunt , aut miracula putant ,quae aut naturaliurn

aut mathematicarum difciplinarum funt opcra. Vt fi quis ignoret uirtutc

magnctis,uideatq;graue ferrumfurfum ferrri.autin acrafufpendi,ficur

olim Mercurii idolum ferrcum apud Treuerim in medio tcmpli magnetis

lapidibus Iegirurfufpenfum,hoc atteftante ucrficulo:

Fcrreus in mcdiis uolitat caducifcr auris.

Similccuius etiam dc Solis idolo inSerapis temploapud Aegyptumfa-'

clum legimus : nonne protinus dicet.quoniam daemonum opus eftf fi ue»

ro cognouerit uirtutem magnctis ad ferrum , & expertus fuerit illam, cef-

fat omnisfua admiratio.&nullus fupererit fcrupulus illud effcopus na-

turae. Atque hic uos fcire conuenit ,quod ficut per res naturales uirtutes

colligimus naturales, ita pcr res abftracias, mathematicas & cceleftes,uir-

tutes fufcipimus cceleftcs,puta motum,uitam,fenfum, fermoncm ,praefa-

gium& diuinationem , ctiam in materia minus difpofira , ut quae non na-

tura fcd arte fola fabricata fit :& ita dicuntur jfieri poffe imagines Ioquen-

tes & futura praedicentes, ficut narrat Gulielmus Parifienfis dc capite

seneo fub ortu Saturni conflato ,quod humanis uocibus loqui perhi-

bcnt . Qui uero eligere nouetitmatenam difpofitam & patiendi para-

tiffimam , agens'que fortiffimum , hic indubiospotentioresque produ.

cer effecTus . Eft enim Pytagoreorum generalis fententia , ficut mathe-

matica funt formaliora Phyficis , ita effe aftualiora : & ficut in fuo cf»

fc minus dependent , ita ctiam in fuo operari : inter omnia autern

IIBEK S E C V N D V S. Cl.

mathcmatica,numerds,ur funr formaliores,ita etiam efleacTualidres, qui-

bus uirtutem &cfficicntiam tam ad bonum quam ad malu, non folu cthni

corum philofophijfed etia Hebraroru ac Chriftiahdru attribtiut theologw

Dcnumeriscorundcmqjpotentia&uirrutc. Cap. II.

Ncjuit Seucrinus Bocthius , omnia qua:cunque a primcua re-

rum natura conftrucld funt, numerorum u idctur ratione for

j

mata,hocenim fuit principaleinanimo condiroris cxem-

Iplar.hinc elementorum mulritudo muruara eft , hinc rempo-

rufiiuict5,h:ncmorusaftrorum&ccEliconuerfio,omniumq;ftarusnumc

rorum coliigatione fubfiftit.Sunt itaq; numcri magnaru fublimiumq; uir

tutum potctes.Neq; enim mirum cft,cum in rebus naturalibus fint tot ac

tanta? uirtutes occultac, licet manifeftarum operationu , eflfc in ipfis nume-

tismultoquidemmaiores,occultiores, mirabiliorcsatq;cfficacidres,qua-

tenus ipfi funt fdrmalidres,perfccTidres,cceleftibiis infiti/cparatis fubftan

tiis immixtijdeniq; maximam & fimpliciiTimam habentes cum idcis in mctc diuina commixtionem,a quibus propriaS & cfficaciflimas uires forriun.-

tur.quamob rem ctiam addaemonica&diuinamuneraconfequcndaplu-

timum ualcnr,plusq; pdifunt ,qucmadrhddum in rcbus naturalibus quali

tates elernentales in tranfmutandd ad aliquod clementale multum ualent

atqjpoffunr. Rurfusorrtnia quaifuntarq;ftunt,cerrisnumerisfubfiftuntl l

i r t- n. ' . o/ Omnuecriuirtutemq;Iortiuntur.Tcmpusenimconitatnumero,omnisq;motuscc

tisc0„n^acTio,8comniaqua:cunq;tempori&motuifubiecTafunt:conccntusctiam nnmn-fc

atqjuoces pernumeroseorumq; proportioncmuimhabcntatqjcoftant,

proportionesq;exnumerisorre,perlineas&punclacdnftiruuntchara<3e

rcs&figuras:&hifuntpropriiopcribusmaoicis,mcdioexiftctcintcrurrof-

queappropriatoperdcclinationemad cxtrcma,utin ufuliterarum .De-

nique omnes fpecies naturalium & eorum quae fupra naturam funr , ccrtis

numeris aftringutur.quod intuens Pythagdras, numerum cfle inquir quo

cuncTacdnftanr,diftribuitquefingUlisfingulasuirtutes.&Proclusait:Nu

mcrus fcmper exiftit.-alius tanien inuoce > aliusinearum proportionc,

alius in anima& rafione,& alius iri diuiriis . T hemiftius ucro& Bocthius,&Auerrois Babylonius cum Platone,ficnumerds extdllunt,utncminem

abfqueillispdiTerecTephildfdphariputent.Ldquunturauremdenumero

raridnali&formali,non de maferiali ,fenfibili fiuc udcali.numero merca-

torum.dequd Pythagdrici &Acadeniici,&Auguftinusndfternihilcu-

ianr,fed intcndunt ad prdpdrridnem exilld refulranremjquemnume-fumnaruralcm, & fdrmalem& ratidnalemudcanr.exqudmagnafacra*

mcnraemananr , ram in naruralibus,quam diuinis atquc cceleftibus.Per it

lum habetur uia addmnia fcibilia indaganda& inrelligcnda . Pcr illum ha-

betur prdximus acceiTusad prophetiam naturalem: arqueipfeabbaslo-

«chim in prophetiis fms alia uia quam per numeros fdrmalesno proccflit*

i iii

^

Pmtipbytti

btrbtmrtu

tes.

SfpJrtMrif

rntru cxpc

rwimtwn.

Ib nmeris

bicqiconft

icrmim.

Numowi»

fgnificMO.

ah DE OCCVLTA PHILOSOPHI.A,

Qtiantas uirtutcs numeri poflideant in rebus cum naturalibus

tum tranfnaturalibus. Cap. III.

N numeris itaq; mirandam latcrc cfficaciam & uirtutem,ram

adbonumquamadmalum ,nonmodofpcndidiflimi philo-

fophiunanimiterdoccnr,fedetiamdoftorescatholici,praeae

_J tens Hieronymus, Auguftinus, Origencs, Ambrofius, G re-

gonusiNazianzenus,Athanafius,Bafilius,Hilarius,Rabanus,Beda&plu-

rcs alii confirmanr. Hinc Hilariusin commctanis fupcr Pfalmos,teftatuf

feptuaginta feniores fecundum numerorum efficaciam pfalmos in ordinc

redegifle. Rabanusquoq; doclor praeclarus,de numerorum uirtutibus fin-

gularem librum compofuit. Caererum nunc in natura quanras uirtutes

poflidenrnumer i

,pater in hcrba quae penraphyllon , hoc eft quinqucfoliu

dicitur : haec enim uirtute quinarii refiftit uenenis, pellit dacmonia, conferE

expiarioni:arq;eiusfoliumbisquoridieunumuinofumptum,curarephe.

meram : rria,rertianam : quatuor.quarranam. Similiter feminis heliotro-

pii grana quatuorpora,quartanis:tria ucro.tertianis prodefle dicunrur. Si-

mih modo uerbenaca febribus in uino mederi fertur, fi in rerrianis a rerrio

geniculo:in quartanis a quarto incifa fuerit.Serpens fi femel calamo percu

tiarur,inrcrir: fi fecundario, confirmatur. Haec& eiufmodi plura apud ua-

rios autores teftificara leguntur. Vndc aurem ha:c fiant, caufam certe ha<-

bcnt, qusscft ipfauaria uariorum numerorum adfeinuicem proportio.

Mirumquoq;de fcptenarioexperimenrum, quodmafculusomnisfepri-

mus abfq; fcemella intermedia natus ,uim habct curandi ftrophulas ,folo

raflu uel uerbo.Similiter filia quaeq; feptima nata, miro modo partum ad-

iuuare rraditunnecartenditurhic numcrus naruraIis,fedformalis ratio

quae eft in numcro.llludq; quod fupra diximus/emper menre teneatur,no

in uocalibus& mcrcatoriis numeris has uires efle, fcd in rarionalibus, for*

malibus &n'aruralibus,haec dei& narura facramenra diftinfta atq; contcn-

ta. Quicunquc autem nouerirnumerosuocales & naruralcs cum diuinis

coniungcre ,& in candem confonanriam temperare, hic pcr numcros po-

teritoperari mirabilia&eriamcognofcere. Pythagorici eriam multafefe

prognofticare profitcbantur pcr numeros nominum , in quibus profecto

nifi magnum aliquod Iarcrer myfterium , non dixiflet Ioannes in Apoca-

lypfi.Qui habct intcllectum, computet numerum nominis beftiae, qui cft

numerus hominis :& hic modus computandi,penes Hebreos& Cabaliftas

cclebcrrimuseft,ficutinfraoftendcmus.Scdilludfcicdumeft,qu6dnumc

ri fimplices fignificant rcs diuinas : denarii.cceleftes : ccntenarii,tcrreftres:

millenarii, quacfuturi funtfeculi. Pratcreacum partesanimi fecundum

Arithmeticam mediocritatem, proprer idcntitatcm feu cxccffuum aequa-

litatcm inuicem copulantur: corpus uero.cuius partes magnitudinibus

differunr/ecundum Geomctncam mcdiocritatem compofitu fit : animal

L

tlBEB. SECVNDVS. CJlt

uero ipfum ex ntroq; , anima fcilicct & corporc , fecuntlum cam qua: har*

nionia: conucnit mcdiocriratem conftet , hinc eft quod numeri pluri-

mum opcrantur in animam,figur£ in corpora, concentus autem in ipfum

animal.

Deunitate&eiusfcala. Cap. IIII.

Vncparticulatim dcnumcris^ipfisdeterminemus : quiaucro

numcrus nihil aliud cft quam unita tis reperitio, primo ipfam

unitatem confideremus. Vnitas enim omnem numcrum fim

_ pIkiffimepenetrar,omniUmq;numerorurn communis men"

lura,rons&origo,omnem numeruminlc unice coniunctum continet,

multitudinis omnis infors,fcmper cadem 8dmmurabilis:undc etiam infe-

ipfammultiplicata.nihilproducitnififeipfam.indiuifibiliseft^partium

omnium expers:quod (i d ;uidi aliquando nngatur,non fccatur,fcd multi-

plicatur , fcilicct in unitatcs : nulla tamen harum unitatum maior uel mi«

ftoreft tota unitate,quemadmodum pars minoreft toto : multiplicatur

itaqj.non in partes, fed in feipfam: ideoci; hanc alii concordiam, alii pieta- Vniwritiw.

* i .. € . :L

i:f ,. rt - r mmt,tem , alu amicitiam nuncupauere,quod lta nectatur , utno iecetur ln par-

tesTed&Martianusex Ariftorelisicntentia.Cupidinemafferitnomina-

tam,ex co quod unum folum ipfa fit,& fe quarri femper uelit ,& ultra nihil

habeat,fcd expers totius clationis aut copula: , in fc proprias detorquct ar-

dores.Vnum itaque omnium rerum principium eft & finis , ncque ipfum

principiumautfinem habens : nihilunopriuscft , nihil unopoftcrius.^_ f*

Vnumomnium rcrum principium eft,& ufque ad unum omnia funt,& ul-

tra ipfum nihil eft,&omnia qua: funr, unum ipfum dcfidcrant.quia omnia

ab uno proceiTerant,& ut fint cadem omnia , ab illo uno participare necef-

fe eft : & ficut omnia ab uno in multa procciTcrunt , fic cuncla qua: ad illud

unumaquoprocciTcrunr redire conantur , necciTeeft exuere multitudi*

nem . Vnum igitur ad fummum refertur deum,qui cum ipfe fit unus &in-

n umerabilis , innumcras tamcn res de fc creat& intra fc continct.Vnus it a "• f*«<«»8

que eft dcus, unius dei unus mundus , unius mundi unus fol, unus quoque *"''"

'

jn mundo phcenix , rex unus in apibus, dux unus in grcgibus » in armentis

recTorunus,&gruesunamfequunrur,&multa alia animantia unitatem

ueneranturJntermembra corporis,unum eft principium aquo reliqua rc-

guntur , fiuc id fit caput , fiue ( ut alii uolunt ) cor . Vnum eft clementum

uincens&omniapenetrans,ignis.Vnarcscitadcocreata,fubie6tuomnis

mirabilitatis.qua: in terris& in ccelis eft , ipfa eft adhi animahs , uegetalis&mineraliSjUbicjue reperra,a pauciiTimis cognira,a nullis fuo proprio nomi-ncexprefla,fed innumerisfiguris&aenigmatibusuclata , fine quanequcAlchymia , neque naturalis magia , fuum completum poffuntattinge-

re fincm . Ab uno homineAdamo , omnes producTi funt : ab uno illo,o-

mnes mortui funt : ab uno IESV CHRISTO, rurfus regenerati funt:

i iiii

* mCllir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

&quod aitPaulus > unus dominus,una fides , unum baptifma. VnuJ deus

&pateromniUm,unusmediatordci&hominum,unuSaItifTimuscrearor

quifupomnes,peromnia&inomnibusnobis:urtUSenimpatcrdeus,aquo

omnia,& nos in ilb:unus deus Iefus Chriftus, perquem omnia ,& nos pef

ipfum:unus deus fpiritus fan£tus,irt quem omnia,&nos irt ipfum.

IttmttndoArchetypa

tnmtmdointcUeciuAi

inmundocalefli

InmundoelementAi

Inminoremundo

WmundoinfirnM

SCALA VNITATlS-)( Vm diuint efientitt.fotttomnisuirttf'

fj tisry potcflMis,ctusq;nomenuniet

fmpUcijiimtUteriexprejium.

Anima mundi Vmt fuprcmi mt'Uigcnti3,prim* cre4

turt,fonsuitirum.

So\

Lapis phdofophorurrt

Cor

Liicifer

Dc dualitate&eiusScala,

VnuSrcxftctUrum,fonsltuii.

Vnumfubicctum et mftrumcntuomnii

uirtutum Mttmlim ej tihfnwadiu»

Vnuprtmuuiuens&uldmumoriens,

Vnuspmccpj rehettiois cmgekrrum&tenebratm,

Cap. V.

Inarius primus numerus eft,ga prima multitudo cft , a nulld

potcft numero metiri prercrquam a fola unitate omnium nu-

merorum menfura communi : non eft compofitus cx numcris/cdexfolaunitateuna&unacoordinatus ! nccdicif nume-

rus incopofitus,fed magis proprie,non c6pofitus:tenarius auC

primus numerus incopofitusdicitunbinariusaut primuunitatisgermcrt

Viurt\ *p> & prima procreatio:hinc Gencfis dicitur,& Iuno,& opinabilis corporatio,

fHUtiones, motusq; primi probamentum,primaq; forma paritatis . N umerus prima;

2qualitatis,extrcmitatis & interualli , ideoq;iuftitiac peculiariSjeiuSqi; pro-

prius aftus , co quod duobus gaudcat pariter ponderatis : diciturq; nume-

rus fcientia',& memoria',& lucis,& numerus hois,qui alter & minor mun»

dusdicirur: dicirurq;numcruscharitatis&mutuiamoris,nuptiaru&fo-

cictatis/icut diftu eft a domino: Erunt duo in carnc unam. & E cclefiafti-

cus ait:Melius duos eflc fimul quam unu , habent enim emolumentu fux

rocictatis:fi unus cecidcrit,ab altero fulcictur. Vae foli, quia cum cecidcrit,

non habet fubleuantem fe:& fi dormicrint duo , foucbunturmutuo , unus

quomodocalcfiet^&fiquifpiamprxualeatcontraunum,duoreiiftuntei.

Etdiciturnumerusconnubii & fcxus,duoenimfuntfexus,mafculinus&

foemineus:& columbe bina oua pariunt , exquorum primo mafculum , ex

fecundo fccminam excludunt.Diciturq; medietas capaXjbona malacj; par-

LIBEft sfiCVNDVS. CV,

tidpans.piindpiudiuifionis^rnultitudinis&diftiniftionis.&fignificatrna»

teriam. Dicitur aliquando hic ctiam numcrus difcordie & confufionis, in-

fortunii 8c immunditie,unde diuus Hieronymus contra Iouinianu inquir,

quod ideo in fecundo die crcationis mundi non fuit di<ftu,& uidit deus quo atMrwjiiM

niambonil'quiabinariusnumerusfirmalus.Hinccftctiam,quarciuiTerit

deus oia animalia immiida in arca bina ingredi.quia binarius(ut dixi) nu-

merus immunditia: cft.eftq; in aufpiciis infeliciffimus ,prafertim fi rcs illa:

a quibus aufpiciu capitur,Saturnia: fint uel Martiae : nam hae dux infortu-

nae numcranf ab aftrologis.Fertur etia binariu adferre occurlacula umbra

rum,rerriculamentalaruaru , nocumeta maloru fpirituu hisqui nocte iter

faciunr.Pythagoras (ut Eufcbiusrefcrr) uniratem deum effedicebat,&bo-

num intelleftum : dualitatem uero daemonem ac malu , in quo matcrialis

eft muititudo.quarc Pythagorici dicunt binariu no effe numeru,fed cofu-

fioncquandaunitatum.EtPlutarchusfcribir,Pythagoricos uniratc Apol

linc nuncupare:diada lite& audacia:triada,iuftitia,q eft fumma pfedio, ne j*'^'

quc tamc uacat multis myfteriis.Hinc dua:tabuk legis in Sina, duo chera-

bin rcfpicientes in propitiatorium apud Mofen , duae oliuae ftillantes oleu

apud Zachariam,dua: natura in Chrifto, diuina& humana : hinc duas dei

apparitiones ,uidelicct facies & pofteriora,uidit Hofes, item duo teftamen

ta.duo praecepta chariratis, dua: prima: dignitates , duo primi populi , duo

gcnera da:monum,boni& mali.dua: creatura intellectuales,angelus& ani-

ma.duo luminaria magna.duo folftitia,duo a:quinocT:ia,duo poli,duo ele»

menta producentiaanimam uiucntem,terra& aqua,

SCALA BINARII.

InArchetypo

tv Iah

ha El

Ncwiwrt deiiutuumlitcrstrum.

inmmiointeUeducdi 1 Angelus Anima Dute fi&liaitU mteUigibiles

Vimunioccdejli Sol Luna EuolumiiurUnugfi*

lnmndodtment4i Terra Aqua > Duoelementi proiuctntUmmumui'

uentem

inmimrtmmio

VimniomfimAi

Cerebrum Cutprincipileifeicsdnimf

Beemoth Leuiathan wuoducesdmoniorum

Fletus ftridordentiu{ouo^comHuturcbriftusdindtis,

***»

"DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

DcTriade&eiusfcala. Cap. VI.

Ernarius primus numerus incompofitus,numerus facer,nu-

merus perfectionis,numerus potentiflimus.tres enim funt g-

fona; in deo,tres funt uirtutes theologales in religione . Hinc

cftquod adceremonias'dcorum& rcligionis plurimum hic

numcrus cdfert,ut cuius aufpicio preces& libamina tertio repetuntur.VndecanrcVergilius:

Numero Deus impare gaudet.EtPythagorici urcbarureoin fanctificationibus &purificationibus',undc

apud Vergilium:

Idem ter focios pura circumluit unda.

Eftq;etiam ligarionibus aptiflimus,hinc illud Vergilii:

Terna tibi hxcprimum triplici diuerfa colore

Licia circundo,tcrq;hax altariacircum

E ffigiem duco. E t paulopoft:

Nedte tribus nodis,ternos Amarylli colores,

NeiSe Amaryllimodo,& Veneris,dic iiincula neclo.

Etde Mcdealcgimus,

V erbaq; ter dixit placidos facientia fbmnos,

Quae mare turbatum,qu<e flumina concita fiftunt.

Et apud Pliniu , Terna defpuere deprecatione in omni medicina mos fuft%

atq; ex hoc effectus adiuuari . Tcrnarius fiquidem trino augmcnto perfe^

clus,longo,Iato,profundo , ultra qua; nulla datur dimenfionis progreflio,

undeprimus numerus cubicus dicitur . Hinc dicitur,quod corpori trime-

tro,&numerocubiconihiladdipoteft.Quare Ariftoteles in principio fet

monumde coelo,illumquafi legcm uocat, (ecundum quam omniadi-

mdmtrU fponuntur.Tribus cnim corporalia& fpirirualia conftant,principio ,me-qtxfwt. dio.fine.tribusCutTrifmcgiftusait^pcrficiturmudus.Hemarmcnejnecef-

fitate &ordine,hoccft, conuentione caufarum adinuicem,qua pleriq; fa-

tum dicut,& executionc ad fcetum,ac fceturx dcbita diftributione.Tota tc-

porismenfurarernarioconcluditur,uidelicet,prauerito,pr£fenti,futuro.

Omnis magnitudo tribus continetur,linea,fuperficie,corpore. T ribus in-

teruallis conftatomne corpus , longitudine,latitudine,craflitudine. Trcs

fymphoniascotinerharmonia,diapafon,hemiolion,diateflaron.Triaquo

que funr animarum genera,uegeratiua,fenfitiua &intellectualis :atq; hancrationis,iracundie cupiditatiscj; diftribuit tricatio. Iamq; etiam iuxta pro-

Tmstiwt Pncramtr'husadeodifponiturmundus,numero,pondcre,&menfura:de-idt-dibus putaturq; idealibus formis,ficut binarius materia* procreanti,& unitas fa*

{°™'s<ifp< bricatori deo. Magiquoq;tresmundiprincipesdiftribuunt,Oromann7,

Mitrim,Araminim,hoc eft,deum,mentcm & fpfritom.Perternarium cu-bicurn fiuefolidum , diftribuuntur tres rerumproduftamrncnneades , ui;

Bfi mma

rLIBER SECVNDVS. CVII.

delicct fuperccdeftium, innouem intelligcntiarum ordines : cceleftium,in

nouem orbes:inferiorum,in nouc gencragenerabilium& corruptibiliu. In

hoc denicK cubo rernario.uidclicet uiginti feptem.omnes mufice proportio

nes includuntur,utPlato ScProclus longa ferie diflerunt.Habetq; ternarius

in harmonia diapente,gratiam uocis quintx.Iamq; etia in intclligcntiis trcs

funt anoelicorum fpirituu hicrarchiae. Trcs funt intclleitualium crcatura^»

potentiae,mcmoria,mens& uolutas.Tres fun t ordincs bcatorum , uidclicct

inartyrum,confeflorum,innocentum.Tres funtcceleftiumfignorum qua-

terniones.uidclicet fixorum,mobiIium,communiu:fimUitcr&domorum,

uidelicet cardinum, fucccdcntium&cadcntium.Tresquoq; funt in quouis

ngnofacics&decani,tresq;cuiusliber triplicitatisdomini.Tres funt inter

planetas fortuna;:tres inter diuas^ratiac: tres apud infcros.parcat: trcs iudi-

ces,tresq;furi3c,tricepsq; cerberus.Lcgimus eriam

Tergeminamq; Hecatcn, tria uirginis oraDian*.

Tres perfona: in fuperfubftantialidiuinitate.Tria tempora, natune, Iegis 81

gratie.Tres theologicac uirtures,fpes,fides,charitas.Tribus diebus Ionas fu»

it in uctre pifcis.totidc Chriftus in fepulchro.

SCALA TERNARII.

InArcbctypo.Pater

ntfl

Sadai

Filius Spus fftus

Hottte iei triMMtcrirm

Tres pcrfonx mimmii.

inmundointeUeftuiAi. Suprcma

Innocentes

McdiaMartyres

Infima

Coreflores

Trcs hierircbit mgeXorm.

Trci grdius bettorum

tn mundococUjli.

Mobilia

Cardines

Diumus

Fixa 1 Comunia

Succedcntes 1 Cadentcs

Nofturnus \Particeps

Trcsqudtcrniones fignorii.

I Trcsquttternioncs iotnoru.

Tres iommi triplicitttum.

1 Tresgrditn dcmcntarum.!n mmioclcntentili. Simplicia jCompofita JDecopolita

u*mmU |Caputiquo|Peaus ubi

MgftmuUt&MrAarfc&cs utte, rc

Wodcmmundommonicns miidoca

Mctivli. [UjlU

. . '. 8 iTrespdrtesrejpoitictestrh

^"""'""dicimmdo.yriq;geMtdU,rc'?

lbonicsmunioelc-\

mentdlu

tit mmdomjirndlt.Aleclo

MinosMalefici

McgeraAeacus

Apoftatse

R££j^»'Trw^ri* '»%**"'Knadamar^TrftWicwiM/mi^In.

Infideles Xrcsgrt&miwntioriMi.

i

w mCCXXX DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

De Quarernario &ciusScala.

Caput VII,

Vaternarium numerum Pythagorici Tetraclyn appellant,

ipfumq; omnibus numcrorum uirtUtibus prarferunr , cjuia ipfe

fundamentum & radix omnium aliorum numerorum, undc&

^iomnia fundamcta tam in artificialibus, quam in naturalibus &u,omnU diuinis quadrata funt , ut infra oftendemus : fignificatq; foliditatcm ,

qu<e

gi«i(wf«.

per figuram quadrariam etiam demonftratur. Eft enim quaternarius,qua-

dratus planus primus,qui conftat duabus proportionibus.quaru prior eft,

unius ad duo : pofterior ,duorum ad quatuor : nafciturq;gemina procefli-

one& proportione.uidclicet unius adunum ,&duorum ad duo , ab unirate

incipiens,in quatemitate defincns.Quss proportioncs in co differunt,qu6d

iuxta arithmeticam , funt fibi inxquales : iuxta geometricam uero asqua-

les. Itaq;quadratus deopatri adfcribitur,quin &totius triniratis myfte-

rium compleclitur: nam ipfius fimpla proportione.prima fcilicet unius ad

unum,unitas paterne fubftantie fignificatur,cx qua unus procedit filius,illi

fcjualis.altera autem proceffione,ctiam fimpla,uidelicetduorum ad duo,no

tatur fecunda proceflione ex utroq; fpirirus fanctus , Ut fic fit aequalis patri

fiIius,proceffioneprima:a;qualisutriq;fpiritusfanftus,proccffionefecuda.

Hinc fupercxcelfum deo diuineq; trinitatis nomen tetragrammaton eft.fci

licerIod,He&Vau,He: ubi aibiratioHe,fpiritusab utroque proceffio-

nem dcnotat : ipfa enim Hc duplicata,utranq; fyllabam totumq; nomc ter

minat,pronunciatur autc Ioua,ut aliqui uolunt.unde gentiu ille Iouis, quc

& ueteres quatuor auribus pingebat. Vnde quaternarius cft fons& caput to

wtktqu tius diuinitatis.Vocatq; Pythagorici ipfum ppetuu naturac fontc : quatuortwr,qux enim funt gradUs in fcata naturz/cilicet cffe,uiuerc,fcntire,intelligcre.Qua

^ ' tuor funt in natura motus.fcilicct afccndcs,defcendcs,progrediens,circula*

ris . Qiiatuor funt in ccelo cardines, fcilicet ortus, occafus,medium cceli&imum cceli. Quatuor funt fub co:Io elemenra,fcilicer ignis, acr,undaq;,tcl*

lus : fccundum haec,quatuor in ccelo triplicitates : quatuor fub ccelo quali-

tatcs prima:,fcilicet frigidum, calidum , ficcum,humidum : ab his quatuor

humores , fanguis phlegma , cholera , melancholia . Item annus diuidi-

tur in quatuor partes , qua; funt uer , aeftas, autumnus &hyems : fimiliter

acr in Eurum,Zephyrum,Auftrum& Borea,diuiditur: quatuor quoq; funt

fluminaparadifi,&totidcminferni. Quaternariusprxtcreaomnem im-

plet fcientiam:primo omnem numerorum fimpliccm progreffum qua#

tuor implet terminis,uidelicet uno , duobus , tribus &quatuor,conftitu-

ens denarium.Omnem implet numerorum differentiam,primum parem,& primu imparc in fc contincs.Habct in mufica diateffaron, gratiam uocis

LIBER SECVNDVS. CIX

quarta::item tetrachordum &. diagramma Pythagoreum.quo ille primum

muficosconcentus inuenit,omnemq;mufica:harmoniamcontinct : nam

dupla,tripla >quadrupla,fefquialtcra,fefquitenia,diapafon,difdiapafon J

dia»

pente.diateiTaron , omnisq; confonantia inter quaternarii limites arcetur.

Totaetiamathematicaquatuorterminisc6plcaitur,fcilicet,puao,linea,

planitie& profunditate.Tota natura quatuor terminis colligi t icilicct fub-

ftantia,qualirate,quantitatc& motu.Omnc etiam phyficam implet,in qua

funtnaturacilirtusfeminaria,naruralis,pullulatio,adolensform3,&c6poli

tum.Quatuorctiamterminismctaphyficamccmple(3itur,fcilicctcfle,cf-

fentia.uirtute&aftionc.Compleaiturmoralem philofophiaquatuoruir

tutibus,fcilicetprudentia,iuftitia,forritudine&iemperantia.Habetctiam

uimiuftitiaE:hincquadruplcxlcx,fcilicetprouidcntia;,adeo:i:

atalis,abani-

ma mu"ndi:naturae,a calo.prudcntia: ab homine. Qyatuor infuper iudicia

rixpotcntiaEinrcbusexiftcntibus,fcilicctintellciftus,difciplina,opinio,fcn

fus.M ultam quoq; & maximam in myftcriis uim habct: hinc Pythagorici

ipfumquaternariumiureiurando teftabantur,tanquam fummumquo fi-

desnitatur&credulitasfirmaripoifit:hincdi6tumPythagoricumiufiura-

dum,quod in his uerfibus ftc expreflit:

luro ego per fanc"rum pura tibi mentequaternum,

Aeternxfontemnaturaeanimiqparcnrem.

Itcm quatuor funt flumina paradifi,quaruor euangelia,a totidem euange/ Kcmndd

liftis pcr uniuerfam ecclefiam rcccpta. Hebraei praxipuum dei nomen qua|Jj*£j£

tuor literis fcriptum acccpcrunt : ftmilitcr Acgyptii, Arabes,Perfa?,M agi, m,

Mahumetiftss,Gra;ci,Tufci,Latini,tantumquatuorlircrisnomendeifcri-

bunrnta.fcilicctTheut.alla/ire.orfiabgdi^io^.efar^deus.HincLaccda-mo-

nii fummum loucm quatuor auribus depingcre folcbant . Hinc apud Or*

phicamthcologiam.fcrturNeptunus quadniuges currus impellere.Qua-

tuorquoquefuntdiuinifuroris fpecics.afingulis numinibus procedcn»

tes,fcilicet a mufis ,Diony fio,Apolline & Vencre . Itcm Ezechiel propheta

uidit quatuor animalia iuxta fluuiu Chobar , & quatuor Cherubim in qua-

tuor rotis.ltem apud Danielem, quatuor animalia magna afcendebant de

mari,& pugnabant quatuor uenti. Item A pocalypfi ^iatuor animalia ple

ria oculis ante& rerro.ftabant in circuitu fcdis dei,& quatuor angeli,quibus

datueftnocereterrae& mari,ftabanrfupcrquatuorangulosterra: ,tenctcs

quatuor uentos ne flarent fupcr rerra, rjcq; fuper mare , neq; in ulla arborc.

Scala Quaternarii ad quatuor elemcntorum cor»

refpondcntiam, k

^cx DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

literum.

m n* Xnmudo Archetypo,

mdelexprouiietie.

Qudtuortriplki-

tdtes ftucbimr'

cbkintcUigibiles.

Scrdpbim

Cbcrubim

Tbroni

Domindtionet

Potcjldtes,

Virtutes

Principdtm

Arcbnngeti

Angeti

Innocentet

Uidrtyres

Confifores

inmudomtcUe&ud

U,undeUxfiUdlii.

Qtidtuar mgtU,

prefidentcscdrdi'

nibuscali.

hxyaKkhicl.

hxQIRiphiet Gtbritl

SnniKVriel

Qudtuorprafilii

elementorum.

tpnj

Serdpb

3113

Cberub

twcnnThdrjit Ariel

Quituordnimd-

tidfattititis.

tro Aquild Homo Vitutiu

QtjimortripUci-

titcstribuumlf

rul.

omAfier

Hephtitim

[ebudd

Ifuhdr

Zdiulon

Minifie

Benidmin

Ephrdim

Ruben

Simehon

Gii

Qutuortripticitd

tesdpofioticit.

Kitbidt

Pctrm

ldcofmiior

Symon

Birptolomem

Hitthem

loinnct

Pbilipput

Ucobuiminor

Thdieui

Andredt

Tbomdi

QgdtuorEuingc

tifte.

tMrcut lohmcs Hitthem Lucdt'

QudtuortrifUci.

tdtesjignorum.

Arict

Lco

SdgitUriut

Gemtni

Librt

Aquiriui

Cdnccr

Scorpim

Pifcet

Tiuritt

Virgo

Cipricormu

lnmuiocccUfii,i

qttoUxndture,

SteUery pUnete

dielcmcuretdti.

Hdrscy

Sol,

lupitert?

Venut

Sdtumus r?

Hercttrius.

StcUefixee?

Lunt

Qudtuor qudUtif

tcscocteftiumeU=

mcntorum.

Lumtn Didphdnum Agititdt Sotiditdt

Qttdtuor eUmen-

td. \gnvs Aer

D»0Acjui Terrd

inmudottcmctdti,

ubi iex gcnerdtioms

tj corruptiontt.

Quituorqudtiti-

tes,

Cttidum liumidum frigidm Siccum

Qgdtuortepou. Acfln Vtr Uyemt Autumnm

Qydtucrrc&rdi'

nesorbis.

Oriem. Qcciitnt Septeturio Hcriiiei

Quituormixto>

rSgcneripfittd,

Animdtid. Pknte HetiSi Lipidct

Quddrupticiddni

ItlAii.

Progrcfiiui Vddtilk NttMii Reptitii

LIBER SECVNDVS.

Quzrcjpodcntelemctiimplitii Semina Flores Folia Radices I

Qjiiinmeullit Au^&ferrum

Cupru&ftannu

Argcntu

uiuumPlumbum&argentu

QHHnUpidibui Lucctes &ardcres

Leues&

trafpctes

Spiritus

Clan&cogelati

Anima

Graues&

opaci

CorpusQtiituorbominis elementt Mens Inminore

mundofci

licetbomi

ne kcfio

Ux prw

Quatuor potentU nnime Intellea' R.atio Phatafia Senfus

Qyttuor iudictiri* potejlitcs Fides Scientia Opinio Expcrimcru

Quituor uirtutci morales Iuftitia Tcperatia Prudentia

Guftus&^olfa&us

Huores

Fortitudo

TaftusScnfusrefconicntcselcmcntis Vifus Auditus

Quituor butni corparis elemet. Spiritus Caro Offa

Quidruplexfpiritus Animalis Vitalis Gignitiu' Naturalis

Quituorhumores Cholera Sanguis

\Iacritas

Pituita Melacholia

Tarditas

WnaMahazacl

QytUuorcompkxionum mores Impctus Incrtia

Quntuor principes d&monio

rum noccntes m elementis

SXQDSamael Azazel Azael

lnmimdo

mftrndi

ubilcxirx

QnMiior ftmmni tnfirni Phlegetho Cocytus Styx Acheron V ptmitio

rrn.

Quactftt principcs d&nonioru

fuper'$iftuo)iingclos orbu

Oriens 'aymon Egyn Amaymon

Dequinarit)&eiusScala Cap. VIII.

I

Ni' mo pari & primo impari,tancj ex fcemina& mafculo: impar e-

nim numerus mas eft, par uero fcemina.Vndc Arithmetici il-

lu quide patrc,huc ucro matrc uocadgif haud paru? perfeflio

nis atq; uirtutis eft quinarius,ci ex horu numero^ pmixtione generafceftq;

praeterea uniuerfi numeri,uidelicet denarii.iuftiilima medietas. Nam fi al

trinfecus circa quinariu, denariu diuidendo adfumas,hinc nouc,inde uero

unu:uel,hinc ofto,inde ucro duo:fiue feptem & tria,feu fex &quatuor,una-

quaeq; colleflio denariu conftituit,& femper eius pcrfeitu mediu eft quina

rius,& eius aeque diftans: & iccirco numerus connubii appellaf a Pyrhagori Qgmt^cis. dici£& iuftitiat, quia denariu ex aequilibrio fecat. Sefus in homine quinq; minaubv

funt:uiTus,auditus,olfa&us,guftus,ta£tus:quinq; in anima poteftates.-uege ""*•

tatiua,fcnfitiua,cocupifcibilis,irafcibilis,rationalis:quinq; funt in mansbus

digiti,quinq; funt in coeleftibus errante s planetac, fccundu quos quintupli-

k ii

CXIJ. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

ces in quouis figno termini.ln elementisquoquequinqjgencra mixrorurr),

uidelicetlapides,metalla,pla^a;,zoophyt3,animaliatotidcmq; animalium

genera : puta liomincs ,quadrupedia, rcptantia, natantia, uolantia. Sunt&

qumque genera qmbus a deo com ponuntur omnia , fcilicet cffentia, idcm,

altcrum, fenfus, motus. Hirundo non nifi quinq; pullos parir,quos magnapafcit aequirate.incipicns ab eo qui maximus cft natu,& ita in cacteris ortus

rationemhabens.Habetquoqjhicnumerusuimmagnainexpiationibus:

nam in factis,pe!!it malos djcmones:in nat uralibus.pellit ucnena. Dicitur

quoq; numcnis felicitatis& gratiae,& cft figillum fpiritus fanfli,& nexus oia

ligans.atq; numcrus crucis, ctia Chrifti uulneribus principalibus.quorQ ci

cacriccs ctia in glorificato corporc fuo fcruare dignatus eft,infignis. Genti-

umphiIofophiillumMercuriofacrumdedicarunr,tantoq;uimeiusqua-

Ternarioexcellentiorc,quantum animatu inanimato praecellerius. In hoc«nim numero Noah pater inucnit gratia coram dno, &praeferuarus fuit in

•diluuioaquaru.In huiusnumcri uirtutc AbrahamcctenariuscxSaranona

gcnaria fteriliq; fcemina/upra qua a natura cocelTum eft,genuit filium.crc

uitq;inpopulumagnti.Hincintcporegtatia:,quinq;Iitcrisinuocatnomc

diuineomnipotctiae.Namintcporenaturae,inuocaba£nomedeitrigrama

ton/iwfadaiun tcpore lcgis, nome dcitetragramaton rtBV ineffabile,cuius

loco Hebrari exprimur OTK adonai.In reporc gratix,nomc dei pentagramaton effabile nioin* Ihcfu.quod no minorc myfrerio etia trilitciy in uocaf Wf*.

S C A L A Q_V I N A R 1 I.

Nominiieipen

Ugrmmitct

UammCktijti

pentagrimiton

Qumfyfubflitti

intcdigibiks

Qgingj/MIffr

rnlice,iommi

corruptibilium

Qujtiojfpciiei

mixtorum

Qum^fenfiu

Qum^tormetH

corporiMi

Spirifprimehie

r*rcbi£,uocJti

iij,fiuefilijdci

Saturnus

Aqu

Animal

Guftus

Airurituiomor

tificms

SpusfecuiMe

nrcbiejia

mteliigcntiic

lupiter

Acr

Planta

Auditus

vULmborri

foni

DVlhK

Spustertiebie

rarcbU,uoa

tidttgeli,tpi

mittuntur

Mars

Ignis

Mcrallu

Vifus

TenArtterrtoi

les

Elioa

Eiohim

Ihefuh

Animtcorpof

rmcotlcfti'

Venus

Terta

Lapis

Taftus

Ariermextm'

guiUUs

Heroisfuummicbcut*

Mercurr*

Mixtum

Zoophytu

Olfafti

tatorpciw

tnmt

1« urcbet)po

lnmmiomtet-

lediali

mmuniocx'

tcftt

Inmmdoett'

mcntili

mmuniomfo-ntti

LIBER l E C 7 S B V S 0X1«;

DefenarioSceiusfcala. Cap. IX.

Enarius numcrus eft perfeitionis , quia perfeftilfimus natu-

ra.in toto numerorum contexru,ab unitate ufq; ad dcnarium

folus ipfe adco cft perfeftus , ut colleclione fuarum partium

_i idem rcfultet , nulla inopia deficiens , ncc ulla abundantia fu-

perfluus.Nam fi partes eius , mediam fcilicet , tcrtiam& fcxtam , qux funt

tria,duo,unum,congrcgantur,totum fenarii corpus perfcfte implcnt: qua

quidem perfeaionc cateri numeri carent: hinc a Pythagoricis genefi,nu-

ptiisq; prorfus accommodatus afleritur.mundiq; fignaculum appellatur:

fenario cnim numero conftitutus mundus, neq; immoderata abundantia

fuperfluusncq;fruftra'tusegcnsq;neceiTariis.Hinccft,qUoniamdicfextc»

perfeftus eft& confummatus a dco mundus:fcxto enim die uidit Dcus cU*

aaqu3efeccrat,&erantualdebona.IgiturpfeaifuntccEli&terra,&omniS

ornatus eorum.Dicitur etia numerus hominis,quia fexto die homo crea-

tus cft:& dicitur etiam n umcrus redemptionis,nam fexta die Chriftus pro

rcdemptioncnoftra paflus eft:unde illictiam cum cruce magna cognatio.

Diciturctiarh numerus laboris Scferuitutis : hinc^in lege pnceptum erat,

fex diebus faciendum opus,fex diebus colligendum manna,fex annis fcmi-

nanda tcrra,& quod feruus Hebracus fcx annis fcruiat domino fuo.Scx dic

bus gloria domini inclinauit fuper monte Sina , coopcrienscum nubc:fex

alae funt chcrubinis,fex circuli m firmamcto,araicus,antaraicus , duo tro

pici,a:quinoaialis& ecliptica.fcx funt erroncs planera.Saturnus , Iupitcr,

Mars.Venus.Mcrcurius.Luna^perfignifcrilatitudinemuItracitraqjecli-

pticamdifcurrentesSexfunt'inelementisfubftantific3cqualitares,uidcli-

cetacuitas,raritas>motus,8ihorumoppofita,obtufitas,dcnfitas,qiiies.SeX

funidiffcrentisepofitionis.furfum.deorfum.ante^rctrojdextrorfum.&fini

ftrorfum.Sexfuntnaturaliaofficia,finequibuseflcnihilpoteft,uidelicet

rnagnitudo,color,figura,interuallum,ftatus,motus : folidactiamfigura

quadrati fex fuperficics habet.Totius harmonise toin-funt fex.uidelicctgn

que toni,8c duo hemitonia,quse faciunt tonum unum.qui cft fcxtus.

SCALA SENARII.

lnArchetypo tvrrihn nnj *ik Nowwm dcifex litertrum.

tnmadotmeUvgbHl I imphin. Chcrubm i Throni. txmintttones ?otefittcs, Virrutes\ ScxordinesimgAorumaui

\ td infiriort nonmittuvtur

Inmmdocalefli I stturnut . luttiter iMtrs Venas .Mcrcuriusi Lmt

Inmundoclemcnttli|

Quies.RariMi i Acuitm Obtufttts Drn/iMJ I

Motut

& ii plmctx f zodisLct Uti

tudmltb ediptict tberritel

Sex fubjitntijicttafulitiitet

tlemcntorum.

inminortmmdo \lnteUea' \Mcmorid Senfus I tAotus I Viu EJ?mSaj Stx grtdusbtmimt.

tnmmdoinfirntli . Aiieus i vitgtUfplormen" t Lyctu 1 Nicon iMimo»|

SexdtmonescAmitttm

\ omnium tutorts,~~ ~ k iii

CXW.U BE OCCVLTA PHIIfOSOPHIA,

Defeptcnario Sceiusfcala. Cap. X.

;£ptcnarius numcrus uariae& multiphcis porcntia: eft.con-

ltat cnim cx uno & feXjUcl cx duobus& quinquc, ucl cx tribus

gcquatuor,habetq;unitatcm tanquam copulam gcminxtri-

nitatis.unde fi fingula eius mcmbra corumq; compagincs co-

fideremus,proculdubiofatebimureumtamcxfuarumparriumcoIligan*

tia,quaml£orfum fuaplcnirudine,omnimaicftatceffeplenilTimum. Vo-

septenmj canrque ipfumPythagorici humanxuirac uchiculum,quodnon ramcxiwmmcUu parribus fuis mutuatur,quam rotalitatis fux proprio iure perficir,compIe-

dirur enim corpus & animam : nam corpus conftat ex quatuor clcmentis,

Scquatuorqualiratibusafficitur.-ternariusquoqueadanimam fpccrarpro

ptcr triplicc uiin eius, fcilicet rationalem , irafcibilem & concupifcibilem.

.. Septcnarius itaq- quia ex tribus conftat 6c quatuor,animam corpori coniuSepteniru .

[,

*^*, . , > . ,

r. ,

mhumtnis g't,adgemturam quoqjhominum mshuiusnumcripcrtinct.homincmq;

corporibm concipi.formari.edi^nutrir^uiuerejOmninoqiConftarefacir. Namcum inures, a]uo mulierisgcnitale femcnreceptum eft, fi perhoras fcptc abfq; effufio»

nc permanferit,ha:filTe in uitam ccrrum eft : tum primis feptcm dicbus co*

angulatur,ritq;ad recipiendum figuram humanam idoneum:dcindematu

ros infantes producit, qui fcptimcftres uocantur, hoceft, qui fcptimo

mcnfenati. Poftpartumdeindeanuiclurus fitinfans,{cptima horadi-

fcernit:ultrahunc enim numcrum, quiacrishalitum luftinuerit.intcl-

ligitur natusad uitam:Poft dics feptem , iaiftat reliquias umbilici :pofl

bis fcptem, incipit ad lumen uifus eius moueri : in tertio feptenario , lam

libcre,oculostotamq;faciemuertit:poftfeptemmenfes,fiunrdcntatio-

nesrpoftfccundum mcnfiumfeptenarium.fcdet finecafus timore: poft

tcrtium feptenarium, fonuseius in uerba prbrumpit : poft quartum fepte*

narium.ftatfirmirer&ambular : poftquintum fcptcnarium menfium ,in-

cipitlacnutticishorrefcerc:poft annos feprem, caduntprimi dcntes,&na-

fcuntur alii ad cibumfolidum aptiores,abfoluiturq;integritasloquendi:

poft fecundumannorum fcptcnarium,pucri pubcfcunt.fitquegcnera-

lionis initium:ad tcrtium annorum fcptenarium, crcfcit homo in lon-

gum , oftenditque florer & lanugincs, fit'quc gcnitura pollcns arque robu-

fta.Vfqueadquartufcptenarium,crcfcithomoinlatum,&confumman-

tur incrementa ftatura: . Inquinto, omne uirium & roboris complctur

augmenturmSextusuero annorumfcptcnarius,uiresfcruat collccrionis:

fcptimo fcptenario confummatur prudcntia,perfccramquereddit homKnumaetatem. Cumucroaddccadesfcptcnas pcruenitur,ubi feptcnarius

pernumerum completumconducitur.tuncmetamcommunem uiuen*

di habet , dicente Prophcta : Dies annorum noftrorum in ipfis feptua-

gintaannis. Summus ctiam humani corporis crefccndi modus , eft fe<

LIBER PRIMVS, CXV.

ptem pcdum. Septemquoquefuntgradusin corpore,qui dimenfioncmaltitudinisabimpcomplcntinfuperficicm,fcilicctmedulla,os,ncruus uc-

na,arteria,caro,cutis. Scptemfuntquea Graecisnigramembrauocantur •

lingua^cor^pulmo.icairjicn&duo rencs. Scptcm funtcorpons prin-

cipales partcs jCaput^pccTuSjtnanus pcdcfque & pudendum . De Ipiri-

tu quoqj&ciboconftat ,quodfine hauftufpiritusultrahoras fcptcm ui-

ta non duratrtum quibus inedia mori conftitutum cft, ppft feptimumdiemnonuiuunt.Venaequoq;&artcria'(uttraduntmcdici)numeromou5

turfeptenario. Iudicia quoq; in morbis maiori apparcntiafiuntdicbus fc-

ptimis,quos mcdici criticos, hoc cft iudiciarios uocant.Ex fcptcnis quoqjportionibus creat deus animam.ut tcftis eft diuus Plato in Timco.Animaquoq; feptenario recipit corpus. Ad feptimii ufq; gradii omnis uocum progrediturdifcrepantia,poftqucmficeademrcuo!urio. Rurfusfcptemfunt

ipfa^uocumodulaminatonuSjditonus/cmiditonLiSjdiateiTaro.diapcnte

cumtonodiapentccumfemitonio,&dnpafon.Eftq;inccdeftibuspoten- , „, „.

tia icptcnariipotcntifiima.-namcum linc quatuor ccrli cardmcs diametra- m c«U/i,b*

litcr fcfc conruemes.qui quidcmafpc<5his pleniiTimus & porentiiTimus ha- Pote">io.

betur, fcptenario numero conftat : fit fiquidem a feptimo figno, crucemq; cmUf«fconftituit,figuramomniumpotcntiiTim?im,dcquafuolocodiccmus.Sed roomiupa

illudnonignorerur.feptenariummagnamhabcreincrucccommunionc. >m'P"m'

Similiradiationc&numerodiftat folftiriuabruma,&a:quinoctiG hycmale ab a:ftiuali

,quat omnia feptenis fignis fiunt. Septc preterea in ccelo funt

circuli.iuxra axis longitudinem: feptem circa polum arcTicum triones.iru

iores minorcsq;, Item feptem Virgilie quas Plciades uocanr.-feptem quoq;plancta: : fccundum lllos quoq; feptcm dies conftituentes hcbdomadam.Luna quoquepIanetarumfcptima,& nobisproxima, hunc numerum prxcaetcris obferuat.motumque eius ac lumen hic numerus difpenfat:nam in

uiginti diebus 8co£to , totius zodiaci ambitum circuit,qucm quidem dic-

rum nurnerum , feprcnan us fcptem fuis tcrminis , ab uno uidelicet ufq; adfcptem.quantum.lmguli numeriexprimunt, antcccdentibus addendoconficit Si implet, efficitque quatuor feptcnarios dicrum ,quibus Lunaomnem sodiaci Iongitudinem& latitudincm cmcticndo remeticndoquecircum pcrquc difcurrir : fimilibusque dierum feptcnariis Iumen fuumfempiternalegeuariando difpenfat.-Primoenim fcptcnario ufque admedietatem tanquam diuifi orbiSjCrefcitTecundo feptenario orbem torum lumine complet : tertio decrefcendo rurfus in orbe cdtrahitur diuifum : poft

quartumuerofcptenariumultimaluminisfuidiminutiocrenouatur.eif-

demquc feptenanis maris incremenja decrcmcntaquedifponit : nam pri-

mo ab mitio crefccntis luna: feptenario , minuitur paulifper : fccun *

do , gradatim augetur ; tertius quoquc feptenarius fit fimilis primo ,

k iiii

CXV|, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

&quartuscadcmfacitquaefecundus. AccommodaturcriamSaturno.qui

ab inferioribus afcendendo feptimus eft planetarum, qui requiem innuit,

cui feptimus dies adfcnbitur.qui millenarium feptimum indicat,quo(tefte

Ioanhe)captiuato dracone,malorum fuggeftorediabolo .quiefcentmor-

Scptvnmj tales,tranquillam uitam degentes. S eptenariumpmerea Pythagorici nu-

twiBHM, merum uirginitatis appellant:quia primus eft, qui neq; generatur heq; gc-

nerar,neq; enim poteft in duas partes diuidi aequales: itaq; ut gignaf ex ali-

quo numero rcpetito, nec ullum ex fe ctia numerum parit duplicatus,qui

intra denarii Iimites coartetur,quem primum limitem conftat eflenumc-

rorum:& iccirco feptenarium Palladi facrum fecere. Habet& in religione

potentiflima fua: ucnerationis indicia,& uocatur numerus iuramcri,Hinc

apud Hebrzos iurarc dicitur feptenare ,quafi per fcptc obteftari. Sic Abra-

ham quando pcpigit fceduscum Abimelech .ftatuit feptem agnas in tefti-

monium.Diciturquoq; numerus beatudinis&requici,unde illud:

O tcrq; quaterq; beati,

Scihcet in anima& in corporc. Septimo quoq; die crearorab opificio quic-

uit,quamobrem hax dies apud Mofen fabbathum appellatur,hoc eft.dies

quictis.hinc fcptimo die Chriftus in fcpulchro quieuit. Habct quoque hic

humerus cum cruce , ut fuperius dcmonftratum cft ,&cum Chrifto ma-

gnam communioncm. lnChriftocnirnomnisnoftrabeatitudo,quies«

feIicitas:cftq;practcreapurificationibusaptilTimus.VndeApuleius:Meq;,

ait,protinuspurificandi ftudiomarino lauachrorrado,fepties fubmergo

fluclibus capite.Et leprofus quoq; mudandus in legc, fcpties afpcrgebatur

paflcris fanguine,& Helizaeus propheta,ur fcriptum habcrurRcgum libro

quarto,ait lcprofo:Vadc& Iauare fcpries in Iordane,& recipict fanitatc caro

tua,& mudaberis. & fequirur paulo poft:Et lauit fe fcpties in Iordanc, iuxra

fcrmonem propheta-,& mundatus eft.Eftq; numerus pcenirentis & rcmif-

fionis.Hinc ftaruta feptennis pcenitentia proquolibct pcccato,iuxta Sapi

cntis fententiam dic.entis.& fuper peccatorc feptupIum:feptimo quoq; an-

nofiebantrcmiflioncs,&poftquadratum feptenarium dabarur plenare-

miflio ,ut in Leuitico lcgit". Septe pctitionibus cofummauit chriftus ora-

tionem cxpiationis noftrae:hinc& libertatis numerus nuncupatus, qu ia fc

ptimoannoferuusHebrauslibcrtatcmfibiuendicabar. Eftqdiuinislau-

dibus accomodatiflimus.Vnde ait Propheta: S cpties in die laudem dixi ti-

bi,fuperiudiciaiuftitictue.Diciturctiamnumerusultionis,ficutdicitfcri-

ptura:SeptupIum ultio dabitur de Cain.& Pfalmifta air: Redde uicinis no-

ftrisfeprupiuminfinueorum.HincfcptemncquitixapudSalomoncm.SC

feptem fpiritus nequiorcs aflumpti Icguntur in euangelio.Significat etiam

praefentis circuli tcmpus.quod feprcm dierum circulo peragituneftq; fpiri

rui fanclofacer.quemfeptuplum iuxta eius dona,prophera Efaiasdefcri-

bir,uidelicct fpiritum fapientiae &intelleftus, fpiritum confilii &fortitudi-

libeR secvndvs. cxvir.

nis , & fpiritum fcicntiae &picratis ,& fpiritum timorisdomini, quos apud

Zachariam legimus fcptcm oculos dei.Septem quoque funt angeli fpiritus

adftaresantefaciemdci,utlcgiturapudTobiam '. &in Apocalypfi, ieprcm

lampades ardebant antethronum dei,& fcptem candelabra aurca & in me»dio eorum fimilis filio hominis,& habebat in dextra fua ftellas feptem . Itc

fpiritusfeptcmcrantinconfpeftuthronidei,&feptcmangeliadftabantin

conlpectu dei,& datae funt illis fcptem tubae . Vidit quoqueagnum haben-

remfepremcornua,&feptemoculos,&uidirlibrum obfignatum fcptcm

figillis,&cum apcrtum fuiifet feptimum figillum , faftum eft filcntium in scpten&iuf

ccelo. Ex fupradiitis omnibus apparet/eptcnarium inter ceteros numeros o"™' «^*merito dici omnis cfficaciaepleniiumum.Haber practerea fcprenarius ma- *** **"&*

gnamcum duodenarioconformitarem:namficuttria&quatuor feptem

conftituunt : (ic rerquatuor duodccim rcddunt, qui funt numeri ccelefti-

urn planetarum & fignorum,cx eadem radice rcfultantes ,&per ternariumde diuinitate

, per quaternarium de inferiorum naturaparticipantes . Ma-gnaadmodum eftin facrislirerishuius numeripraecaercris omnibusobferuantia,magna'quc& multiplicia eius myfteria,quorum multa e facris e-

loquiis repeten tes hic adnumcrare decreuimus : quibus facile conftabit fc-

ptenariumplenitudincmquandamfacrorummyftcriorumfignificarcLc

gimus cnim in Gencfi/cptimum diem quictis domini,feptimum ab AdamEnoch,uirum fanftum & pium,& alium etiam abAdam feptimum uirumnequam&digamum nomineLamcch,itemfcptima gcneratioe abolitumpeccatum Cain : ficut fcriptumcft : Septuplum punictur Cain : & fcptcmuindiftasexoIuetquioccidcritCain.Atquseibidem magiftcrhiftoriaefe-

ptcm colligit fuifle peccata Cain. Item feptena & feptena cx omnibus ani-

malibus mundis introdufta in arcam Noc , fimiliter& de uolatilibus : dc-

indcpoft feptem dies pluiffe dominum fuper terram , feptimo'que die ru-

ptos omnes fontcs abyffi,& inundafle aquas fuper terram . Item feptem z*

gnas Abraham dedit Abimelcch : & feptc annis feruiuit Iacob pro Lia,&a-liis feptcmproRachel.-Etfcptemdicbuspopulus lfraclluxitmortem Ia-

cob.Praeterea fcptem boues & fcptem fpicas, feptcm annos fcrtilitatis& fc-

ptemftcrilitatis legimusibidem. In Exodouero,feprimodie praecipituf

fabbarhum fabbathorum,requics fanfta domino: quia feptimo die ab opc-

requieuir dominus . Item feptimo die ceflauit orarc Mofes . Septimo

dieerit folennitas domini,fcptimoannoliber egredietut feruUs,feptcrn

diebus bos &ouis fitcum matre fua,fcprimoannodimi'ttetUrquiefccrC

rcrra feminata fex annis , feptimus dics crir fanftum fabbathum & re-

quics : feptimus dies quia fabbathi eft , uocabitur fanftus . In Lcuitico

etiam feptimus dies crir celcbrior & fandlior , & fcptimi mcnfis primus

dies crit fabbathum memoriale. Scptcm diebus offerentur holocaufta do#

mino , feptem diebus cclcbrabantur fcriae domini , fcptem dicbus pe*

P"

CXVIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

annum legitimum fempitcrnu erit in generationibus ueftris.Scptimo mc-

fefeftacclebrabitis,&habitabitisintabernaculisfeptemdiebus:feptiesafr>

get coram dominoqui tinxerit digitu in fanguine: tcpties tingct in fangui-

ne pafferis mundatus a lepra : feptem dicbus lauabitur aquis uiucntibus qui

patiturfluxumfanguinis:feptiesafpergctdigitoinfanguineuituli:fepties

percutiam uos propter pcccatum . In Deutcronomio feptem populi terra

promiffionishabcbant.Legitur&feptimusannus remiflionis.&feptemlu

cernae cadelabrorum in auftrali parte erecle. Et in Numeris leguntur fcptc

agnas immaculatas obtuliffe filii Ifracl,& quod feptem dicbus uefcebantur

azymis ,& quod feptc agnis& hirco cxpiabaturpeccatum ,& feptimus dics

erat celeberrimus& fanftus , & feptimi mcnfis dies uenerabilis & fanftus,&

feptimus menfis fcenopegiar,& feptem uitulos offcrebat die feptimo,& fe-

ptem aras erexit Balaam.feptcm diebus Maria foror Aaron lcprofa egredi

tur cxtra caftra,feptc dicbusimmundus crit qui tctigerit cadauer . Et in lo'-

fue,feptemfacerdores portabantarcam fcederisantc Hiericho,&fcprcm

diebus circuibantciuitates,&feptembuccina:portabantur pcrfeptcm fa#

cerdotes,& die fcptimo buccinabant fcptem facerdotcs. Item in libro I udi-

cum feptem annis Abefla regnauitin lfracl,feptcmdiebus fecit nuptias Sa-

fon,& feptimo die expofuit uxori problcma,feptem funibus ncruiccis liga-

tus cft &feptem ctinibus capitis fui , fcptcm annis opprefli funt filii Ifracl pregem Madian. EtinlibrisRegumfeptemuicibus& feptimauiceeccedi-

cit Hclias nubecula parua.fcptem diebus filii Ifracl dirigcbant acies,& fcpti-

modiecommiflumeftbcilum.-feptemannorum cominatacftfamcsDa-

uid proptcr peccatum murmurationis populi ,& fepties ofcitauit puer re»

fufcitatus per Helifa:um,& feptem uiri crucifixi funt fimul in diebus mcfiis

prima::feprcmIotionibusmiidaturNaamanpcrHelifcum,feptimomen-

fe occifus eft Golias. Et in Paralipomenis legitur, cjuod feptimo menfe co-

pletus eft aceruus fundamenrorum:& in Hefter legimus fcptem cunuchos

regis Pcrfarum:& in Tobia,feptcm uiri copulati cum Sara filia Raguclis:&

apud Danielcm feptem uicibus inccnditur fornax Nabuchodonofor,& fc-

ptem leones erant in lacu, & fcptima die uenit Nabuchodonofor . In libro

Iob cxprimuntur feptem filii Iob,& fcptem diebus &no<Sibus fediffc ami-

cos Iob cum eo in terra :& ibidem legitur.feptimo non tanget te malum.lnEfdra lcgimus feptem hebdomadas annorum.feptem cofiliarios Artaxer-

xis:& ibidcm feptimo mcnfe clanges buccinaTcptimus mcnfis fccnopegiae

fub Efdra erat ,dum filii Ifracl erant in ciuitatibus : & fcptimi menfis primodieEfdraslegitlegempopulo. EtinPfalmisfeptiesin diclaudemdicitDa

uid:fcptuplum probatur argentum, feptuplumreddit uicinis noftris in (u

nu eorum . Et Salomon ait fcptem columnas excidiffe fibi fapientiam,&

feptem uiros loquentes fententias, feptem qua: odit & deteftaturdomm us:

feptcm nequitix in corde inimici/eptem circunfpeftores, feptem ocu li in-

LtBER SECVNDVS. CXIX.

infipientcs. Numerat Ifaias fcptem dona fpiritus fanfti,& fcptem mulieres

uirum unum apprehcdentes. Et apud Iercmiam feptcm mentis mulicrumconcupifcentiae ,& feptem filios peperit mater , quae infirmata cft & defecit

anima eius. In Ezcchiele/eptem dicbus prophcta mcercspcrman fit. In Zacharia feptem lucernae,& fcptcm infuforia fupcrcaput cadelabri,& feptem

oculi difcurrcntcs in uniuerfam terram,& fcptem oculi fuperunum lapidc,

& feptimi dici ieiunium uertitur in gaudium. Et in Michaea feptem pafto-

res fufcitati funt fuper Affyrios . Iam uero& in Euangeliis legutur feptem

beatitudines/cptc uirtutes,quibus feptcm uitia opponunf/eptc pctitioncs

oratiohis dominicae, fcptc uerba C H R I S T I in crucc, fcptem uerba bea-

taeM A R I AE uirginis,feptempanesperdominudiftributi,feptem Ipor^

tae fr3gmcntorum/eptem fratres uxorem unam habentes,fcptem difcipu-

Ii domini pifcantes,fcptem hydriae, in Cana Galilaeac,feprem ua*,quae domiJius hypocritis comminatur, feptcm daemonia ciecTa de muliere peccatri-

ce, & feptcm daemoncs nequiores affumpti ab expulfo . Item feptcm anhis

fuit C H R I S T V S profugus in Aegypto,& feptima hora rcliquit fcbris fi»

lium reguli . In epiftolis etiam Canonicis defcribit Iacobus feptem graduS

fapientiae,& Petrus feptem gradus uirtutum.Et in Aftibus numerantur (e*

ptem diaconi,& feptem difcipuli elccTi pcr apoftolos.In A pocalypfi quo-

que multa funt huius numeri myfteria: ibi enim lcguntur feptem candcla»

bra, feptem ftellse/eptem coronae, feptem ecclefiae, fcptem fpiritus in con-

fpecTu throni/eptem flumina Aegypti/eptem figilla/eptem fignacula, fe

ptcm cornua,feptem oculi/eptem fpiritus dei,feptem angcli, cum fcptcm

tubis,feptcm cornua dracohis,feptcm capita dracohis quac feptem habebat

diadcmata:item feptem plagae ,& fcptem phyalas quas habet unus de fepr5

angelis/eptem capita beftie coccinee/eptem montes,& feprem reges fcdcn

tcs fupereos,&feptcmtonitrua Iocutafuntuocesfuas. Multaspraeterea

uires habet hic numerus,cu in naturalibus tu in facris& ceremoniis,tum e-

tiam in aliis:itaque huc referuntur feptcm dics,fcptem planetac/eptcm Ple

iades, fcptcm aetatcs mundi, feptem mutationes hominis , feptem artes li-

bcrales totidcm'qucmechanic£e,&totidemprohibits?,fcpfemcoloresjfe-'

ptem metalla,feptemforamina incapire hominis,feprem paria ncruo--

rum,feptem montes in urbe Roma,fcptem reges Romani, feptcm bella ci-*

uilia/eptem fapientes tempore Ieremiae prophctae,& feptcm fapicntcs Grfciae . Item feptem diebus ardcbatRoma fub Nerone . Per feptem reges oc-

cifa funtdecem milia martyrum . Seprem fucre dormiehteS , feptem funt

Romae ecclcfie principaIes,totidem Gregorius conftruxir monaftena.tot

fancTa Fclicitas peperit filios . Septcm conftituti funt elccTores imperii ,&feptcm funt acTus folcnnes in Imperatore corohando, feptcm teftcs requi-

tunt leges in teftamcto/eptem funt pcenae ciuiles,& feptem canohicae,& fe-

ptem horae canonice/cpties falutat faccrdos in miffa/eptc facramenta & fe

i

CXX, CE OCCVXTA PHILOSOPHIA.

ptcm ordines clerico^,& fcptcm annoru puer potcft ordinari ordinemino

ri,& poteft obtinere bencficiu finc cura.Septem funt pfalmi pcenitctiales,&

feptemmandatafecundae tabulae ,&feptcmhoris Adam&Euafueruntin

paradifo,& feptem funtuiriperangelumprenuriatiantequam nafccrctur,

uidclicet lfmacl,lfaac,Samfon,Hieremias,Ioanncs Bapnfta.Iacobus frater

domini,&CH RIST V S IES V S.Deniquehknumeriw&inbono&inmalo

S C A L A.

inifebctyfo Ararita|

*""*"*

InmZdointi&igibili

Zaphkiel Zadkiel

^03Camael Raphael

inmmdocaUjii

Saturnus Iupiter

DnanMars

ttlCOJ

Sol

inmZdoilemltaU VppupaSepia

Talpa

PlumbumOnychinus

Aquila

Dclphinus

Ceruus

Srannum

Sapphirus

Vultur

Lucius

Lupus

Ferrum

Adamas

Olor

Vitul'marin*

Leo

AurumCarbunculus

Mmmrtmunio Pcsdexter

Aurisdextra

Caput

Aurisfiniftra

Manus dex-

tera

Narisdextra

Cor

Oculusdcxter

InmtmdoinfcrntU Gchenna

am

Portaemor-

ris

ninSxi

Vmbra mortis

ninny»

Puteusintcri-

tus

nn«nta

•

LIBER SECVNDVS. CXXI

maloomnium eftpotctimmus : dehoc Linus uctuftiflimusPocta cccinit:

Septima cum uenitlux.cunfta abfoluercccepit

Omnipotens pater3atq; bonis eft feptima& ipfa.

Eft etiam rcrum cunftarum fcptima origo,

Septima prima eadem,perfefta& fcptima feptcm:

Vndc ctiam ccelum ftcllis crrantibus altum •

VoIuitur,&circulistotidcm circum undiq;fertur.

SEPTENARII.

Afler Ehcic nw "KSN NomiiM ieiftpte Utermm

Haniel Michacl Gabriel

Septem tngcUquitdfttnttn

tcjiciemdci

Vcnusaaia

Mcrcurius

ma«i

LunaScptcmVUncU

ColumbaThimallus

Hircus

CuprumSmaragdus

Ciconia

MugilSimia

Argentu uiuu

Achates

No&uaAelurus

Felcs

- ArgcntumCryftallus

SeptemtuesPUntttriim

Septem pifces PUntttrum

Scptcm tnimtlit Pkncttra

SeptemmttnRi PUnettrum

S tpttm Upiiti PUncttrum

Pudendum

Narisfiniftra

Manusfini-

ftra

Os

Pes finiftcr

(fter

Oculusfini-

Septem mibri mttgrtlitPUnctit iiftrihutt

Scptem fbrtmintctpirisPlt

nctisdiftrihttt

Lutumfe*

cis

fWI B*B

Pcrditio

jnaa

Fouea

h\m

Scptcm btbittcultinfiroru,

tjute icfcribit Rtbil ofcph

CtftiUefis ctbtliftt in tlor

tonucis

I

CXXH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

Deoilonario&eiusScala. Cap. XI.

r^p^si Ctonarium uero uocant Pytliagorici numcrum iuftitij & plc

uImU. PS|§^ nitudinis:primum,quia primus omnium diuiditurin nume-

we. |I Vp$SkJ ros paritcr parcs,uidelicet in quatuor : diuifio quoq; ipfa in bis

Iglgggfcf bina eadem rationc cotexitur.uidclicet per b:s bina bis:& pro-

pterhancdiuifionisacqualitatem.iuftitiselibinomcninoleuit.altcrumue-

rojuidclicec plenitudinis nomen accepit,proptcrcorporcae foliditatiscon-

tcxrum:primus fiquidem folidum corpus efficic. Hinc Orphei inftiturum

per otfto numina iurantis/icubi diuinam iuftitiam obteftari uellct,quoru

.nominahzc:Ignis,Aqua,Terra,Ccelum,Luna,Sol,Phanes&Nox.Ofto

°tla\\diquoq,funtduntaxatccelorumuifibilesfpha!rx:corporalisq;natur?propri

tu mn ctas per illum nobis fignificatur.quam Orpheus in oftonariohymnorumortfxm. mar jtjmoru complexus eft.Eftqjhic numerus diftus ctiamnumerus fce-

deris & circuncifionis.quse Iudaeis oflauo dic fieri praeccpta eft.Ofto ctiam

erant in uetcre lege ornamenta facerdotis, uidelicet fceminalia,tunica, cin*

gulus,tyara,ftola talaris/uperhumcrale, rationale.Iamma aurea . Pertinec

etiamhic numerus ad aeternitatcm& mundi confummationem,quia fubfe

quitur feptcnariu,qui temporis fymbolu eft:hinc etiam hic numerus beati

tudinis eft , totenim bcattiudinis gradus docet Chriftus apudM at-

thsum.Dicituretiam numerus falutis& conferuationis,tot nan

q; animae in arcaNoc falua: h&x funt a diluuio aquarum.

lamquoq; & ofto fueriit filii Ieffe , a quibus Dauid fuit ocla

uus.Itc Zacharias Iohannis pater oclauo die rccepit lo

queIam.HuncnumerumDionyfiofacrumperhi

bent,qui oftauo mcnfe in lucem editus eft,in

cuius fempiternum teftimoniu Naxos

infula illi dicata, hanc praerogatiua

obtinuit.utfoIarNaxixmuli-

eres odtauo mcnfe falubri

tcr pariant jfcetuscj;

uitales cdant,

cum ubiqjfere gentiuo-

mnes fic gcniti intercant,& etiam

matres manifefto uerfcntur in periculo.

SCALA OCTONARII.

TLIBER SECVNDVS.

*n8 §1 §•

if I 5

II

s s

^ S»

1 11

CXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSQPHI.A,

DcNouenario&ciusScala. Cap. XII.

Oucnarius numerus mufis facer,ccelcftium fpherarum diuino

rumq;fpirituumordiniacuumcnto:hincnouemfunrfphxrx

mobiles,& fecundu illasnouem funtmufx , fcilicet , Calliope,

Vrania,Polymnia,Terpfichore,Clio,Melpomene,Eraro,Eu-

terpc,T halia.-qux quidcm mufxnouem fphxrisnouem funt adcommoda

tx,ita ut prima referatfuprcmam fphxram ,quam uocat primummobile,

&ficgradatimdefcendendofccudumfcriptumordinem,ufq;aduItimam

qux rcferat fphxram Iunx,ita fcilicet,CalIiope adcommodatur primomobili:Vrania,ftcllatoccelo:Polymnia,Saturno:Terpfichorc,Ioui:Clio,Mar

ri:Melpomcne,SoIi:Erato,Veneri:Euterpe,Mercurio:Thalia,Lunx.No-

uem quoq; funt angelorum bcatorum ordines , fcilicet, Scraphim, Cheru»

bim,Throni,Dominationes,Virtutes,Poteftates,Principatus,Archange#

Ii,AngeIi,quos pernouem lapides figurat Ezechicl,qui funt fapphirus,fma

ragdus,carbunculus,bcryllus,onyx,chryfolithus, iafpis, topazius, fardius.

Habet etiam hic numerusmagnum & occultum crucis facrametum : namhoranonaDominusnofterIcfusChriftusemifirfpiritu:nouemq;diebus

antiqui mortuos funerabant, totidemq; annis dicunt Minoa ln fpelunca a

Iouclegesaccepiffe. Vndehicnumerus abHomeroprxcipue obferuatus

eft,utquando lcgcs condcdx,aut rcfponfa danda,aut fxuitura cladcs.

Aftrologi etia annos enncaticos,hoc eft nouenarios,inhominuxtatibus non fecus atq; fcptenarios,quos climaftcricos uo*

canr,obferuant,notabili mutatione infigncs.Aliquan-

do tamen notam imperfectionis& incomplctio-

nis habct,quod ad denariinon pertingat per-

feftionem , fed unitate minor, citra illu

defi cia r,ficu t fupcr euangelio de de-

cc leprofis interpretatur Au-guftin':ncc uacatmyftc-

rio longitudo no'

uem cubitoru

Og rcgis

Bafan,qui typus cft diaboli.

SCALA NOVENARII.

LIBER SEC "NDVS cxxv.

£i .1 g•§ "=?

I

1§ ll> 1% § s .1

6 -§ l""i

~ - - l""1

a <=>*-i

% 1 m .3 3

«s o w )-

^ tE .5

*SS25J-

fec

^ s§-f 3 •Ifl

5 --c ^-2'"

.2. _«S-s

3 § g |

1 § "ii. = %t B

Sfc'

5 2

2.2

1* ,3

1?<5, 1* 1 ,

'« tlfeQ.

a. u •" O < o.

{-.

1 1 11

1 ^ 2 31 "5Q N

B*'S 2 1

.1 "1*<5~

9*g =*

:i|

«2 & X «2

%.3 '§

|c *5 '1fc

-i.S o ss 3 i2

t3

g:=-

S.""3

i-«.

•§

e § £ § "S

^j" 5 •1 f: § t

|

P

f 1,

1 l|

z *" z"°

1«*

P 1

s-s go

it

B H

<£..s'» sz

llII1-3

1

wDE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

DeDccadc&ciusScala. Cap. XIII.

;Enarius. Hicdiciruromnisnumerusfiueuniucrfus,atq;nume

, rus complctus.dcnotans plenum curriculum uitae:ab co entm

|ultra no numeratur, nifi pcr replicationenvunuerlosq;nume

iros ucl intra fe implicat.uel pcr fc fuosq; explicat multiplican-

do:quaproptermultiplicisreligionishatatur&potcntie,animisq;purgan

CeKmenU, dis accommodatur. Hinc uetercs,ccremonias denarias appcllauere,quibus

iamit o- iHos,qui cxpiandi aut facra adituri cffcnr.pcr dccem continuos dies a certis

Umdiii*.qyjb^fja^, rcj,us abftincndum crat.Vnde apud Aegyptios mos erat illi qui

iacris Ifidis initiari ucllet, deccm dierum iciunium indici folitum.quod te*

ftatur Apuleius de fcipfo inquiens: lllud plane cunc"tis arbitris prseccpir,dc

cem illis continuis dicbus cibariam uolupratem cocrcerem ,& neq; ullum

animaleffem,&inuiniuseffem.Dccemfuntfanguineihominisparrcs,mi:

ftruum, fperma,plafmatiuus fpiritus,mafTa,humorcs, organicum corpus,

uegetatiua,fenfitiua,ratio& mcns.Dcccm quoq; fimplicia intcgralia homi

nem conftiruentia, os, cartilago ,ncruus, chorda,ligamentum, arreria,ue-

na, panniculus,caro,cutis. Decem quoq; artus , quibus conftat intrinfecus

homo: fpiritus, cerebrum, pulmo, cor, epar, fel,fplcn,rer,es,genitalia,ma-

trix . Praererea decem cortinae erant in templo.dccem chordae cranr in pfal-

terio , decem inftrumenta muficaquibus canebantur pfalmi.quorum no-

mina funt:Neza,inquo canebatur oda::NabIum,idem quod organu:M iz-

mor,m quo pfalmi: Sir,in quo cantica: Tephila,in quo orationes: Beraclu,

inquobcnedi<Siones:Halel,inquoIaudationes:Hodaia,inquogratiarum

acliones:Afre,inquoaIicuiusfaliciras:Halleluiah,inquolaudesdcitamu

atq; contcmplationes. Decemquoqjfuntcantorcspfalmorum.uidelicer:

Adam,Abraham,Melchizedec,Mofes,Afaph,Dauid,Salomon&rresfilii

Chorae.Decem quoq; praeccpta legis . Et dccimo die poft afccfionem Chri

fti,defccndit fpiritus fanctus.Hic deniq; eft numerus.in quo Iacob tota no-

&e luftatus cum angelo,uicit in ccrtamine:& orictc lucifero benedi dt us cft,

& uocatum cft nomen eius Ifracl.In hoc numero Iofue uicit trigintaunurn

reges : & Dauid uicit Goliam & Philiftacos :& Daniel periculaeuafit leonu.

Hic numerus ficut unitas etia circularis eft ,quia coaceruatus in unitatcm

redit.a qua exordium habuit:& ipfcnumerorum omnium finis cft &com-plementum,& principium decadum. Sicut denarius refluit in unitatcm cx

quaproceffit,ficomnefluensreucrtiturad ida qilohabet principium fui

fluxus.Sic aqua ad marc currit, a quo traxit originem , corpus in tcrram , a

qua fumptum eft reucrtitur:tempus redit in aeternitatcm a qua fluxit : mcs

adeo facla.adeundem rcucrtitur : fluit deniquc omnis creatura innihi»

Ium cx quo crcata eft,nec nifi diuino ucrbo fuftcntatur, in quo codita func

omnia.omniaquccum denario& per denarium gyrum cfficiunt,ut inquit

Proclus,a dco incipictia,& in ipfum dcfincntia.Deus quoq; ipfc primaMo

LIBER. SECVNDVS. CXXVH.

nas priulquam fcfe inferioribus communicet, primo fe in primum nume-

rorum.ternarium uidelicet,diffundit:dehrnc in denarium^tancjuam m de-

cem ideas& menfuras omnium numerorum&rerum omnium faci-

cndarum,quas Hebrii decem attributa uocant,& decem diuina

nomina numerant: qua de caufa ulterior numcrus dari ne-

quitHincomnia dena,diuinum quoddam in fe habc t,

&in Iege tanquam a dco propria cxigunf , fimul

cum primitiis,ut reru primordia.uclut prin

cipiumnumerorum,& decimaqueq;

tanquam finis illi reddantur,qui

principium &finiseft

omnium.

SCALA DENARII.

1 iiii

mDE OCCVLTA PHILOSOPHI A,

SCALA DE-

ln ttrchctypo » n •*i n n 1 n »

Nommg«<idnIttfr«m coflrfiiim dfccm literurum

wi 1MNouifH 5«4iirilifcriim

n»ni&

Efccit

mn' »

1 todtitrtgrm

injfou

cnnj» ron»

Tetrjgrimato

elohim

El

naMDvfinElofcimgifcor

Kctfccr

nosnHocfclfiiib

n:»a

Bwm/i

nonHrf/rd

mn»Gfinndi

lnmudointeUigibiti

lnmunioccelefli

SfMpWm Cherubim Tfcroni DomiMcumf Poteflites

Htiothhtlados OpfMlfill» ArttimHjjttuIJiii) Sertphim

Mettttron Iopbifl Zjpfchifl ZmOad Ctmtel

Rcfcbithhtgtl

gtlim

M<»[otfj Stbtthai Znifck Midim

Primu mobile Sphsr&xoditci SphtriStturni SpertlOUH Sphtr» Mmis

ln mundoelemcntdi Columbi Ptrdus Drico AquiU Equw

Inmkoremmdo I Sp»i(«j Cercbrum Splen Epnr Pel

Inmmdomlirndli Pfeudothei Spiii mciicij Vtft miatita Vltoresfceleru PrtfligUtaret

LIBER SECVNDVS.N A R I I.

CXXIX.

nn -iv

tenfum iecem litt rxrum KomtnelohimSdbdotb

. HomindiciiccemUterd-

tm

rphx

Eloha

mostnw

Tctrdgrimiton

Sabtoth

Elcbim Stbjoth

»T8l

SiidX AdcMii mekch

Decemnomindici

Tiphcnth

tva •m

Hod

iio»

Icjbi Mdlchuth

DeccmStphirotb

Virtutet Prmcipdtm Arcbdr.geli Angeli Animxkitt Dtci orii/nts kdtorufe'

cundumDiottyjium

SitldtUm Elohim HneElohim Cherubim ifiim Decikdtoruordmesiux

tdtrdiitioestiebrxorZ!

Rdphil Uctnicl Michoil G.ibrid AniHMMcjii

h*

Deccmdngcliprtfi-

ientes

Schemet Nog» Cocbdb teuttuh Rdomiefodotb Decemfph&emundij

Sphsrd

Solis

sphtertvene

ru

SphterdKeT'

curi)

Spbterd lM-

n&Spbtrdelcmi

torum

Lea Hoibo Scrpent Eos Ag»«i Dcccm dmtmlid fittfli'

tttisdifupcrosrcUu

Cor RcBcj Pnlfflo Genitdii Mdlrix Dtcem ttrtusmtrinfeci

bommis

Aireepo

teficu.cs

furkfcmmdtri

eu mdommCrimindtoresfiue

txplordtorei

Titdtores,fiue

infiiittores

Animteprduie

C7 ddmndtt

ficcem idmititoruttt or

dtr.ts

i

CXXX. DE OCCVLTA PHIL0S0PHIA,

Dc undenario &duodenario cum duplici duodenarii Scala,Ca-baliftica&Ophica. Cap. XIIII.

jlNdcnarius numerus ficut tranfgreditur denarium, qui legis

&praeceptorum eft,iradeficit a duodenario,qui gratiae&perfe*

feftioniseft:ideonumeruspeccatorum &pcenitentium dici-

Jtur.Hincin tabemaculoiuffa funtficriundecimfagacilicina,

Vndtiuriin qui eft habitus pcenitentium &Iugcntium pro peccatis.Vndehicnumerus

wMnl nu"ani na^ctcum diuinis,neq; cum cceleftibus communioncm,ncc atrra-

tymmmio clum,nec fcalam ad fupera tcndentem.necullum meritum habet,fedtamewrni. aliquando gratuitamgratiam percipit a deo,ficut illequi ad undecima ho»

ram uocatus fuitin uincam domini,acccpitq; mercedem illorum qui portabuoimtri' ucrunt onus diei Si xftus.Duodenarius autem numcrus eft diuinus,&quo

Sw!™ coe'eftia metifrur = £ft enim fignorum cceleftium fpirituumq; principatui

adiumento.Duodccim enim funt in zodiaco figna,quibus prxfunt duodecim angcli prsecipui/ubfulti irrigatioibus magninominis dei. Duodecimannis Iupitcr curfum fuum pcrficit,& Iunaquotidieduodccim gradus per-

currit. Duodecim inhumano corpore praecipuse funtiun&urar , fcilicet irt

ttianibusJcubitis,fpatuLs,fcmore,gcnibus& uertcbrispcdum . Magnain-

fu-

LIBER SECVNDVS. CXXXI l

fuper in diuinismyfteriis duodenarii uis eft . Elegir deus duodenam fami-

liam Ifracl,illisq; pnfccit duodecim principcs : totidc lapidcs locati in pro

fundo Iordanis,& in peftore facerdotis codem numero figi prsccepit.Duo

decim etiam panes facicrum propofitionis,&totidem lapidibus altare con

ftru&um ,& marc seneum a Solomonefabricatum , eodem numero leones

fuftinebant.totidem fontes in Helim , totidem cxploratoresmim ad terra

promi(Tionis,totidem Chrifti apoftoli duodecim tribubus praefec"ti,duo-

decimmiha numerantur populifignati&elefti,duodcrimftellisccelire#

gina coronata.&in euangelio,cxcrcfcentibus panibus cophini duodc

cimfragmcnrorum colliguntur:&duodecim angeli pracfident

duodecim portis ciuitatis ,& duodecim lapides cceleftis Ie*

rufalem. In inferioribus etiam crcfcentia multa hoc

numero progrediuntur: fic lepus& cuniculus fce-

cundimmi, duodccies in anno generanr.pa-

riunrcjuc : & camcla totidcmmen-

fibus fcetum gerit,& pauo du-

odecimouaponit.

tcxxxir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

S C A L A.

Nomiiu iei iuo

decim litertru

xmStnllm

T-13Beneiiftus

Komcn mJgnil mduodecimucxiU

k rcudtttum

mn» VMV ntw wn tvm rnn

Duoiecim ordinei

beatorumjbiri'

tmm

Sertpbim Cheruhim Tbrtmi Dommtticnes mejltt» Virtuttt

Duodecimtitgeti

prtfiientesfi-

gm

UtUbiiiel Apnoiel AmkieX Uluritl Verebiel tumtlitl

Duodecimtriim Dtn Kuben lehuitvuntfit Afitr Symeon

Duoiecimfrophe

uMtUchUt Aggm Ztchtrin Amos Ofett Kkbctt

DuodccimApo-

[ioli

Mttbit» Thtim symonlchtmes Pttrm AndrcM

Duodecimfignt

Zpditci

Arict Tturm GcmmiCtncer Lto Virgo

Duodecim mat'

f<>

Kirtim ApiiiiS utoiutluniut lulius Attguftm

DuodecimpUnt* Elelijbbtoos terifterton

orthios

Periftcreon

hyptiotSymphytm CycUmmus CtUminthm

DuodecimUpi'

ies

Strdonim Striim TcptxmtChtUtionim Itfbu

- Smtrtgim

Duoiecimmebrt

prmciptiit.

CJplit CoHum tSricbUPettm Cor Vtnttr

Duoiecimgnimdtmnttorum cr

dtmoniorum

P[eu4otbci Spiritm me

itct\

Vdftmqti'

tttisVUoresfceU>

rum

PrefHgUto

rts

Acretpotc

[Ittes

....

LIBER secvndvs.

DVODENARII.

w\pn nm p 3Nptterjilittiv jfiritujitntttn,

inArchctypo

n»m ,w -nnl wvi nvn mn

Prmciptiui ArchMlfli Angfli lnnoccntei mrtytci Co»/tJ?om mmundoinMgilili

Zuriel

iftchtr

Btrbiel Adntchiel Htmet Gihiel Btrchiel

BenitmUi NephttUm Gd zMon Bphrtim

loM Abdiii SephonUt K&um Abictik lchet

Btrptdomteut Philippui licoluitntior Thomti Mitthnui licobuimhor

tibri Scorpiui Sxgturiut Cipricornut Acjutriui Pifcrt InmutidocctUfti

Septembct Ottober Noucmhct Dccembct Itmuriui februiriut

Ariftotochit

inmudoelctnen

ttli

Scorpiuroi Artcmifii AntgtUit Ltptthui Dricontet

Bmtliu Amethyftui Hytcmthui ChtyfoptfiutChryjltW Stpphirui

Renei Genittlii Ancht Gcnui Crurt Peiei Inminoremundo

Turiejeminttri

ces mtlorum

Crimmitoresfi

ue explortto

res

Tentttoresfi

ucmfidiito

rei

MtteficiApojliti inftdelei \nmunioinfirM

li

m

1

DE OCCVLTA VHILOSOPHIA,

S C A L A DVOD&

Dttodccimm-

mitu

PjS« VfBW PfcaSm atratriiu lufiter Ccres

Dliodciimfignd

zodiia

Arici Ttturm GfmfMi* Cdnctr Lco Virgo

Duodecim mmfcs mniiu AfrHu Mjiih lunim iulius Augufim

Duciccimftcre

MCS

soSu Cdumbd Gjtlm m Atjiild Vdfltr

Pirokcimfjcrd

mimjlu

cxp* Hireut Tjwik Cmis Cerm Porti

Wiccimftere

drborcs

O/M Kyrtm Lcutrut Corylm Aefciilm Pcmm

Duodccimhominis

mcmbrnfignvidi

ftributd

Cifut CoDnra Brdckid Pettm Cof Vtnttr

HBER SECVNDVS.

N A RU ORPHICA.

Vulanui MiiH Dim Vtflt luno TAeptunm inmudom-

tclligibili

libri Scwpiw Sdgiturim Cifricomm Aquirim tifces Inmudoca

\efli

Septeber oftokr Uouembcr Zicccmber unuiriut ttbrudrim inmudoc-

lcmeuli

Anfet PiciM Cornix Ardtt PdUO Cygnm

nfinm Luptli Ccrui Lro Ouit Et(UM

Buxm Cornm Vdmi Phiim Rhmnm Vbnm

Rcncs Gcniulii Anche Genut Cruri Pedes lnminore

mundo

CXXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Dcnumerisqfupraduodenariufunt.eoruqpotcra&uirtutibus.Ca.XV.

r Eliqui etia ultra duodcnariu numeri multis& uariis effectibus

dccorati funr,quo^ uirtutes cxoriginc parribusqjeoru deprehc

dcrc oportct,quatenus ex fimpliciu aggrcgatioc uaria.aut mul

^itiplicationisdufluconftituun^nonnungctiaexdiminutionc

auii'upcrgre(li6ealteriusprecedctis,prccipuepcrfeaioris,fignificataeoru

refultat,tuetiaexfeipfismyfterio^quorundafacramctac6tinct:fictertius

fupra dccimu numer' apparitioisChrifti ad gctesmyfteriu indicat:dccimo

tertio naq; poft eius natalc dic,ftella ducc magis fafta eftDccimufquattus

& ipfe Chnfti typu gerit,qui decimaquarta luna primi mcfis pro nobis im

mo]arus,quo dic& filii IfraclPhafe domino,hoc eft,tranfiru cclebrare iufti

funt.H uc numeru ta folicite obferuat Mattheus,ut quo poffct illu in gcne

rati6ibusChriftiubiq;rctinere,n6nulIasgencrationesprzrermiferit.XV.

numcrus fpiritualiu afccfionu fymbolu cft, ideoq; canticu graduu in quin'

decim pfalmis 1II1 adapratu cft.cui etiaXV . anni additi rcgi Ezcchie depu-

tanfr&decimufquintusdicsfeprimimcfiscratuenerabilis&fanctus.XVI.

numeru cx quadrato cquilatcro & parcre denatii c5pofitu,iccircoPythago

rici numcru felicitatis appcllat:iple ctia ueteris tcftamcti prophctas ocs, tu

noui teftamcti apoftolos&euageliftas coplectrt.iNumcru XVUI.& uigefi

mu,utruq; infauftu intcrpretanf thcologima in priorc feruiuit Ifracl Eglon

regi Moab.in altero feruiuit Iacob,& ucditus cft lofcph.Deniqjintcrpoly-

poda nullu cft quod uiccnu pcdu numeru excedat.N umerus aut XXII. ple

nitudinem fapientiz fignificar.totidc fiquidc funt Hebraicaru litcraru cha-

radrcrcSjtotidcqjlibristotuuctusteftamentucontinef.Numcroautcuicc

fimooftauo lunz fauor dcfignatur,cius cnim motus diftans a curfu alioi u

fylieru.quafi folitatius uiccfimooftauo dic completur, quo redit ad idc pu-

ctumzodiaciundeproceflit.Hinc&uigintioclomanfi6eslunz,fingulari

uirrutc&inrluctiapollctcs.incalcftibusnumcratur.Triccfimusnumerus

multis myfteriis memorabihs cft ,quo dominus nofter lefus Chriftus ap-

prctiatus.qui ipfcquoque tricefimo fuz ztatis anno baptizatus cft, coepitq;

faccrcmiracula,&doccrcregnudci.IpfcetialoannesBaptiftatricefirouan

nii agebat.cu incepifler przdicare in defcrto,& przparare uias domini. Ipfc

q; Ezcchiel eadcannoru ztatcincccpit prophcrarc : & lofcph tricefimo fuz

ztatis anno educfus dc carcere,a Pharaoe acccpit Acgypti principatu.Tri

ccfimumfecundu numerumHebrzorum dociorcs fapicntiz adfctibunt,

rotidem cnim funt ab Abrahamo defcriptz femitz fapientiz : Pythagotici

uero hunc numerum iuftitizappellant.quia fempcr diuifibilis in partcs

zquales ufq; ad unitatem, Quadragenarium numcrum uctcrcs magna ob-

fcruatione colcbant , de quo & feftum celcbrabant tefleracofton . Fertur ad

partus rationem cfficere.totidem diebus femen aptari & transforman in u-

tero,quoufcjj in corpusorganicu pcrfcc3u,fuis dcbitis &harmonicis mcnfu

LIBER SECVNDVS, CXXXVII.

risconducaturdifpofitum,adfukipicdumanimamratfonalcm.Totidem

dicbus mulieres poft partu grauiori morbo conflicTari.quoufq; adaptctur

mulicbria in parru commota,antequam purificcntur: rotidc ctiam diebus

infantesrifumcontinere,morbidoseffe,magnoq;difcrimineuiuerc:eftq;

hicnumerusinrcligionecxpiarionis&pcenitcnti£,magnorumq;myfteri

orum fignificatiuus : fiquidem quadraginta dics & notTes diluuii temporepluirdominusfuperrerram:quadragintaannis filiilfraclhabitaruntlnde

lcrto.quadraginta dics dilata eft fubiierfio Niniue.Idemqjnumerus fandTo

rumieiuniisfacerhabirusefbfiquidem perquadraginta dies Mofes,He-lias&Chriftus ieiunaucrunt. Quadraginta feptimanisChriftusin uterouirginis portatus cft : quadraginta diebusa natiuitate manfit ChriftusinBethlehernanrequam offerrcturinrcmplo.quadraginta mcnfibus publi-

cepra:dicauit:quadragintahorismortuusdel!tuitinfepulchro:quadrage<

fimodiepoftrefurrectioncminccElosafcendit.quaeomnianonfinehuiusnumeri occulra proprietatc& myfterio facTa fuiiTe noftri tradut theologi.

Quinquagenariusnumcrus eftreminTonispeccatorum&fcruitutis libcr- QS«Wratisq;fignificatiuus:fecundumlegemenimquinquagefimoannorcmitte"'

,nW''

baturdebita,&reuertcbaturunufquifq;inpoiTeiTioncfu5.HincpcrIubil?i

annumatq;perpcenitentia:pfalmum,indulgentia!atquepc£nitentisfacra

mentuoftendir.Lcxquoq;&fpiritusfan<ftusineodcdeclaran£:naquinquagcfimo die poft exirum Ifracl de Aegypto,Iex data eft Mofi in mote Sina.Quinquagcfimo die poft refurrecTionc dcfccdit fpiritus fanft

9fug apofto-

IosinmoteSion:undedicitur&numcrusgrati3C,&attnbuiturfpirituifan-cTo.Erat& fexagenarius numerus Acgyptiis facermam crocodilo propri', tx,

utquifcxagenisdiebusouafexagintapariat,totidcmq;diebusfouear:totannos prxtereadicaturuiuere, & dentcseodem numero habere • deniq;to-tidemdiebusinfccefTu quiefcerequorannisfinccibo. Habetfcptuagcna- IXX,rius numerus fua myfteria.nam totidem annis ignis facrificii in Babyloni-ca captiuitate fub aqua Iatens uixerat : totidem annos prardixerat Iercmiastcmpli dcftrucTionem

:totidcm annos durauit captiuitas Babylonica,toti-

dcrn annis coplebarur dcfolatio Ierufalem. Itcm fcptuaginta palma: crantJ n loco ubi caftramcrati funt filii IfracT.feptuaginta animabus defcenderucpatrcsm Aegyptum.feptuaginta reges amputatis manuu& pedu fummitatibus,coIIigcbat cibu fub menfa Adonibcfech: feptuaginta filii egreiTi funtde fcemore Ioas, fcptuaginta uiri omnes filii Ieroboal : feptuaginta ponde-ra argcnti dabanrur Abimclech:totidem uiros occidit Abimelech (up unoIapide.Septuag.nta filios& nepotes habuit Abdon, qui afcendebant fuperieptuaginta pullos afinarum.Scptuaginta milia uirorum erant Salomoni,qui oncra porrabant. Septuaginta ftlii Achab regis in Samaria decapitatiiunr. Scptuagintaiuxta pfalmiftam funt anniannorum aJtatisnoftra.Se-ptuagefies fepties iudicatu eft de Lamech: feptuagcfies fepties peccata do-

CXXXWII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

lxxii. nanturdclinquenti . Eft& numeriis fecundus fuprafeptuagefimumtoti-

demlinguarumfermonibus,totidemSynagog3efenioribus,totidemuete-

ris tcftamenti interpretibus, totidemq; Chrifti difcipulis infignis : habetq;

cum duodenario magna communionem : hinc in cosleftibus quouis figno

in fex partes diuifo,refultant feptuaginta duo quinarii,quibus praefidenr to

tidemangeli,&totidcinfluuntnominadei,&quilibetquinariusunipr?eft

idiomati,tataefncacia,ut inde Aftrologi& Phyfiognomi cognofcereque-

ant cuius idiomatis quifq; fueritoriundus : refpondent iftis etiam totidem

patcntcsinhumanocorporearticuli,quorum inquouis digitomanuu84

pedum habentur tres:qUi cum principalibus duodecim fuperius in duode-

CctawitUi narionumeratis,conftituuntieptuagintaduos.Centenariusinquoouis

collocatur inuenta,qui etiam de finiftra tranfit ad dexteram.facratus inue-

nitumum quia ex dcnario in feipfum duclu gignitur,completam defignac

aMtmiitt perfcclionem . Complementum uero omnium numerorum millenarius

eft,qui eft cubus denarii/ignificans confummatam & abfolutam perfcftio

ncm.Suntautem duonumeriaPlatonein Republicamaximecelebrati,timmduo ^^ AriftoteleinfuisPoliticisnonimprobati,quibus ciuitatibusmagnse

rofSims mutationcs portenduntur:hi funt duodenarii quadratus,& eiufdem cubus

uidelicet quadragefimusquartus fupracentenarium, &feptingentefimus

uicefimus octauus fupra millenarium,qui numerus fatalis eft: adquc cumciuitasqusuisfiuerefpublica perucnerit , copleto cubopofteadeclinabit:

in quadratis tamen mutationem fubit , fed in melius, fi prudenti difciplina

regatur:nec fato tunc,fed imprudentia collabi poterit:atq; hic de numeris

particulatim dicTa fufficiant.

Denumeroynotisincertisgefticulationibuscoftitutis. Ca. XVLEgi farpiffime in magicis libris eorudcq; opcribus&experimc-

tismirabilesquafda,&qualesmihiuidcban£ridiculas gefticu*

lationcs,& putaba illa efle occulta quzda demonu pacla, pro«

pterquod refpueba & proicci ea:fcd poftqua rc profundius ex-

aminaui,tuncprimuintellexiinillismagicisgefticulationibus,nodaemo-

fiii foedera,fednumeroru delitefcere rationc,qua ueteres per manuu & digi

foru uarios inflcxus & reflexus numeros reprefcntabat: quoru gefticulatio

lie magi,incffabiliu uirtutu uocabula,fono ignota,numeris uana,iugatis al

t ernatisq; digitis tacitus inclamat,ueneraturq; facro filcntio mudi prefules

deos. E ius ritus meminit etiaM artianus de Arithmetica.inquiens : Digiti

ticro uirginis recurfantes,& quada incoprehcfce mobihtatis fcaturigine uer-

miculati,qmox ingreffa/eptingctos decem & feptc numetos copli catis di-

gitis,Iouem falutabuda furrexit.Tu philofophia , ut Tritonidc propter ad

ftabat,gdnumerotaliArithmeticaintuliiTet,exquirit.CuiPallas:Proprio,

incjr.Iouc noie falutauit.Vtcrgo haec mclius intelIiganE,placuit illa ex tra-

ditione Bcds hic fubiugere,inquit itaq;:Cu dicis unu, minimu in leua digi

LIBER SECVNDVS. CXXXIX.

tum inflec"tens,in mediu palmx Iocu figesxum dicis duo, fecundu a mini-

mo inflexu ibidem impones.cQ dicis tria, tcrtium fimiliter inflectes : cii di-

cis quatuor,itidc minimu leuabisxu dicis quinq;, fecundu a minimo fimi-

liter erigesxfi dicis fex,tertiu nihilominus leuabis,eo folo qui medicus ap-

pellatur,in mediu palme fixoxu dicis feptc , minimii folu fupra palme ra-

dicc,ca;teris interim le. atiSjimponcs^iuxta quc cu dicis o<fto,medicu:cu di-

cis nouc,mediu" e regione coponesxu dicis decc,ungue indicis in medio ri

ges articulo pollicisxu dicis uiginti/ummiratem mcdii digiti inter nodos

pollicis&indicis arfte figesxu dicis triginta,ungues indicis tkpoliicis blan

do coiunges amplexuxu dicis quadraginta,interiora polhcis lateri uel dor

fo indicis fuperduces,ambobus dQtaxat ereclisxu dicis quinquaginta, polli

cc cxteriore articulo inftar Graxxliterx gamaxuruatim ad palma inclina

bisxu dicis fexaginta,pollicc ut fupra curuatim indice circfiflexo diligcrer

afrontepraxingesxii dicis feptuaginta, indicc ut fupracircuflexu ,pollicC

in longu tenfo implebis.unguc illius dutaxat creclo tras mediu indicis arti-

culuxu dicis ocToginta,indicc ut fupra circunflexii pollicc in longu extcfo

implebtSjUnguc uidehcet illius in mediii indicis articulum fixoxu dicis nonaginta,indicis inflexi unguc radici pollicis crccti cofiges . Haftenus in\cua.Centu ucro in dextra.quomo in lcua decc facies,duccta in dextra.quo-

modo uiginti in leua finiftraq; manu.Duo milia in dcxtra ,quomo duo in

Ieua,&c.ufq; ad nouc milia.Porro decc milia cu dicis, lcua in mcdio pecto-

risfupinaapponcs.digitistatuincceluereitis.-uigintimiliacudicis.candc

peitori expanfam lare fuperpones: trigirita milia cu dicis.eadem prona fed

erecla.pollicc cartilagini medii pecToris immittes: quadraginta milia currt

dicis,eandem in umbilico erecla fupinabis :quinquaginta milia cum diciSj

ciufdem pronae.fed erccTopollicc umbilico impones:fcxaginta milia.eadc

pronafemurleuudelupcrcomprehendes^feptuagintamiliacumdiciSjea-

dem fupina femori fuperimponcsxcToginta milia cum dicis.eandem pro-

nam femori fuperpones:npnaginta milia cum dicis,eadc Iumbos comprehendes,pollicc ad ima uerfo.A t uero centu milia , ducenta milia ,& cstera

ufq; ad nongenta milia,eodcm modo quo diximus ordinc in dextra corpo

ris partc coplebis. Decies autem centena milia cum dicis.ambabus ftbi ma-nibus confcrtis,inuicC digitos implicabis.Hax ex Beda adnotata hacTenus

fufficiant.Plura dc iftis apud fratrem Lucam de S.Sepulchro in fua magna Lucndeii

Arithmeticacorhperies. se^cbrot

De uariisnumerorum notis apud Romanos obferuatis*

Caput XVII.Vmerorum notae apud uarias gentes diuerfimode pingunrur:

Romani illos fcquentibus notis figurabant,quos de literis anti

quis defcnbit Valeri' Probus,& hodie adhuc in ufu funt/ic uudelicct:

Vimm.

I.

QgfoA.

V.

DE OCCVLTA PHIT.0S0PHIJJ,

D«e, Qsimfugau, Cetum. DucctJ.

".• L. C l/J .CC.Ojiinzcti.

D.

Miffr.

^. srr cxd.

Dwrmmiia.

CCIDD. CMD. DMC. IMI.T

Q(jiH<J;ffli!i<l

IOD. ICC.~V7

Qymqudgmtimtlii.

1000. D00. T.

Durrnwraito.

vi. cc«

Cmdmtmilfo.

CCCIOOO. ^ .

Jj^ . CM.TTQaingnifjmifiJ. KiUc nilU

DM. 40. D. CMO. CHO. MT-!

Sunt alia: numerorum notae , hodic apud Arithmeticos & calculatorcsufi-'

tata;,quanuxtanurnerorumordinemhisfigurispingunrur: '• * 5. 4- f

«. 7. 8. ?. quibusadditurnotapriuationis,orbiculofignata,hacfcilicetfi

gura,o:que licetnumerum nullum fignificcr alios tamen aut dcnarios, aut

centenarior, aut millenarios fignificare facit, quemadmodum harc in Ari*

rhmcticismanifeftafunt . Suntetiamquidenariumpcruirgulamquaeli-

ncam tranfucrfim agat, notant:quinarium autcm pcr eam,quae linea con-

tingar,no autem fecctmnitatcm uero per cam.quae feorfum ponitur , ficut

inhoccxemplouiderelicct: + fignificatdecem: -fc fignificat dccc

&quinq;: ^ fignificatfcxdecim: .+ decem & feptem : orbicu-

lusucrodcnoratcefltum , fic fciliccto,fcorfumpofitus:coniun<£tusuc-

ro, totidcm quot numeris apponitur centenarios indicat,ut fic , oo ,ucl fic

II ° ,ducenta,ficooo,uelficlII ° ,trecenta:J-°

quingenta: +° de-

cies centena,fiuc mille . Atq; ha: notx frequcntet in magicis charaftcribus

adiccftae confpiciuntur.

Dc notis Graccorum. Cap. XVIII.

Otisnumerorum utuntur Gracci Iiteris alphabcticis , idq; rri-

bus modis, primo fingulis clcmcntis fecudum al phabcti fcric

loci fui numcrum fignificantibus. Nam quotum in ordmc al-

phabetiIocumquatq;Iiterafortitaeft,ciufdem numcrumre*prarfentat.ut hic uidere licet:

EthiccftprimusordonumeroruapudGrccos.SecundariodiuidunrGr?

ci totum alphabctum in tres claifcs,quarum prima incipiens ab Alpha uni

tatum eft : Secunda incipicns a Iota , dcnariorum cft : Tertia incipiens i

LIBER secvndvs. cxlf.

Rho, eft centenariorum:&hic ordo a pofterioribus Gricorumita ad He-

brxorum imitationem inftitutus cft.Quia uero Alphabetum eorum ab ea

rcgula tribus litcris mancum eft , nccefle fuit illis trcs figuras adfingcre,& li

terisintercalare.quibusuidelicetfcxtum.nonagefimum&noningentefi-

mum numcros explicarent,ut in fcqucntibus liquct:

I t } 4 S 6 7 8 9

100 100 joo 400 f» «*> 700 goo 900

P. I. T. *• *• X ' *' "" -),

Quod fi alicui harum Iiterarum fubfignetur uirgula toni acuti , tunc toti-

demmilIenariosfi'gnificar,utinhisexemplis: "»° "»°0 t°cea>

A I P/ / /

Tertio modo fex duntaxat literis defignandis numcris Grseci utuntur , ui>

deliceti,pro unirare:n,proquinario ,quiacaput eftdiflionisjvtV^hoceft,

quinqi:A,prodcnario,aAVa:H,procctenario,absKc!^:x,promilIenario,auo-

cex(%a:M,pro decem milibus.aMvjia.Exquibusfexliteris fuomodoufquc

ad quatuornumero iundtis,ucl ahis adiunctis cetcros numetos forroar,pre,

tcrn,quenonmultiplicatur, nccfibiiungitur,fedfemper aliorum quina-

rios fignificat.ut in fequcntibus exemplis patet:

n*111.

7mi. nin.

'4AIIII.

iy IS

Attl.

10

JaJ ; 1*1 A. H. HH. [7| , X. JX[ 4M. jM"j.

De notis Hebreot>i& Chaldeo%& quibufda aliis Magoiy notis. Cap. XIX."~

|Ebreorumetiamlitere numeroru notas habcr.fedlongeexcel

lentius cj ulla aliarum linguarum,cum maxima lateant in He-braicis numeris myfteria,ficuti dc his traftatur in ca partc Ca-bale,quam Notariacon uocant. Sunt aut Hebreoru litcre nu-

merouigintidueprincipales,quarumquinq;aliasquafdadiuerfasfiguras

in fine dictionis fortuntur,quas iccirco quinq; finaIesuocant:que fuperio-

ribus addire,uigintifeptc conftifuunt:que deindc in tres gradus partite.que

in primo gradu funt,unitates rcferur:qut in fecundo,dcnarios: que ucro in

tertiogradufunt,centenariosfignificant:quelibetautemillarum,figrandi

depingatur chara<3crc,totidcm fignificat milIcnarios,ut hic:

$000 icoo 1000

S 3 »

»CXLU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Clailes aurcm numerorum Hcbraicorum funr iftae:

6 y 4 5 tn N

4» 0 10 10^oyDjD^a'900 800 700 6oo $00 400 500 ico 100Vlf D-jn«in p

Sunt tamcn qui finalibus literis non utuntur,fed pro illis fic fcribunt:

1000 900 800 700 600 ' $00

±h nnp nn tun m np

Er ex iftis fimplicibus figuris carum combinarione& copofitione rcliquos

omnes compofitos numeros dcfcribunr.ur undecim,duodecim,cenrum&decem, centum& undecim, addendo denario qua: unitatum funt:fimiliter

& reliquis fuo modo.Tamen decimumquinrum numerum,non per decem

& quinq;,fcd per nouem & fex fcribunr.fic fcilicer lta.idq; ad reucrentiam di-

uini nominis rv.quod quindccim imporrar, ne facro nomine ad prophana

aliquando aburi conringar. Habcnrq; & Acgyprii & Acthiopes & Ciialdsi

& Arabcs fuas nurnerorum noras.qua;& ipfs faepiiTime inter magicos cba-

racTeres occurrunr : has igitur qui noiTe uelit , apudharum litcrarum pcri-

tos requirar. Chaldxi nanq; alphabeti fui lireris numeros,Hcbra:orummore fignant:coruma!phabcrumin fineprimilibriadnotauimus. Inueniprse

terea in duobus antiquiffimis libris aftrologicis &magicis,quafdam clcgan

timmasnumerorum noras.quas huc etiam fubiungere decrcui: erant aurc

in utroque uoluminc tales:

1 i j 4 y 6 7 8 »

r r rrr r r r r

Iftis autem notis in finiftrum Iatus conucrfis , conftituuntur denarii ,hoc

modo:10 to {0 40 fo 60 70 80 90

1 1 1 ^ i 1 1 1

1

RurfuscJ; notis illis deorfum conuerfis.in dextro Iatere,centenarios:in fini-

ftro,millenarios dabunt,ita uidelicet:

too 100 joo 400 (oa 600 700 800 900

L 11 l I. I. U L

LtBEft. SECVNDV5. CXtUI,\«oo, iooo, jooo, 4.000, $000. 6000. 7000. 8000, 9000,

J J J J i ,1 J J JAtq; ex harum notarum compofitionc &mixtionc,ca:teri quoque mixti&compofiti numeri elegantiffime exeunt,ficut hoc in hispaucis facile dcprchendi poteft.

r

,s,0> «** i+7>. 14JS. $4«.

1 J 1 1' £Adquorumexemplum & in reliquis compofitis procedcdum eft : atq; hecde notisnumerorum haclenus fatis fint.

Qui numeri literis attribuantur,atq; de diuinationc

pereofdem. Cap. XX.RaduntPythagorici.adfentiuntAriftoteles&ProIcmaHis.i-'

pfa Iircrarum elementa certos quofdam diuinos que poffidcre

numeros,per quos cx propriis rerum nominibus in fummamcolIeeros,dc rebus occulris futurisq; eliciamus fententiam.Vn

demnc diuinationis fpeciem Arithmanriam uocant.quia uidehcct per nu- Ambmm'meros fir,ficut de illa mcminit Terenrianus in his uerfibus; **** *«&*»*

Ernomina rradunnta litcris peracta, amfteein.

Haec ut numeris pluribus.illa fint minutis,

Quandoqjfubibuntdubiaepcridapugna::

M aiornumerus qua ftcterit,faucre palmam.*

Praefagia lacti minimapatere fumma.Sic& Patroclum Hcdtorea manu pcrifTe,

Sic Heclora rradunt cecidiflemox Achilli.

Ait etiam PIinius,Pythagorx inuentis datum , impofitiuorum horninumimparem uocalium numerum , claudirates oculorum'ue orbiratem , ac fi-

miles cafus.fi fintdcxtrisadfignare partibus : parem ueronumcrum 'kuis:docuifque Alchandrinus philofophus,quomodo ex literarum numeris e-tiamnatorum horofcopiadominatriccsqueftellas inuenirc poruerimus,quis quc inter uirum & uxorem prior moriturus fit aut fuperuiftur us,ca:te

rorumq;operumnoftrorumprofperosinfcelices'ueeuentus,eiufquetraditiones hinc fubiungcrc libuit etiam a Ptolemeo aftrologo no improbaras,Sed qui numeri fingulis lireris deputentur/uperius in Grxcis & Hcbraicisoftcndimus.diuifo Alphabeto in tres claffes ,quarum prima eft unitarum,fecunda denariorum , tertia cehtenariorum . Cuirique ih Romano al*phabero ad complcmenrum uigintifcptem characlerum dcfint quarU-or, illojum locum fupplcnt& u confonantcs firhpikes, utin Iohannes&

rCXLIIir. DE OCCVLTA PHI LOSOPHrA,

Valentinianus nominibus : deinde hi& hu confonantes afpiratae.ut in Hi-

eronymus&Huilhelmus,licetGcrmaniprohuafpirato,dupIici w utan-

tur,lrali uero& Galli in fuo uulgari gcum u coniunflum lococius ponut,

ficicribentes,Vuilhelmus&Guilhclmus.

A. B. G. D. E. F. G. H. I. K. L . M. N. O. P. Q, R. %loo 100 500 400 500 600 700 800 900

T. V. X. Y. Z. I. V. HI. HV. ,

Quod fi nunc fcirc defideras nati alicuius dominatricem ftellam, compu-

ta nomcn fuum& utriufque parentis fui per fingulas literas fccundum nu-

merum fuprafcriptum,collc<ftam que totiusfummam diuidc per nouena*

rium , fubtrahendo illum quoties potueris :& fi rcmanfcrit unitas ,autqua-

tcrnarius,uterque folem indicat:fi ucro binarius aut fcptcnarius,utcrquc ii-

plMiru gnatlunam.Caeterum ternarius,Iouem.quinarius,Mercunum : fcnanus,

mtrt. Vencrcm:ocl:onarius,Saturnum:nouenarius,Martcmnotant,&ciusrati-

oncsoftendunturalibi.Similirationcfinatialicuiushorofcoponfciredc-

fideras,computa nomen illius,& nomen matris fu? & patris fui,&fummam

sigwm *o totam colleftam diuide per duodenariu: fi rcftabit unitas, Leonem notat:

iucinmcfiiunon ja di aS)aquarium:fitcrnariusVeftalis,capricornum:fiquaternari-

"'US)fagittarium:fiquinarius,cancrum:fiVencrcusfenarius,taurum:fiPalIa-

diusfeptcnarius,arietem:fiVulcaniusoftonarius,libram:fiMartiusnouc

narius,fcorpium:fi denarius,uirginem:fi undenarius pifccs:fi Phcebarus du

odenarius,geminosrepraefcnrabunt:&horumrationesetiamalibireddirse

funt.Nemo autcm miretur ,pernumeros nominum multa prognofticari

pofle , cum reftibusPychagoricis philofophis & Hcbraeorum cabahftis ,in

illis numeris larcat occulta aliquamy ftcria a paucis intelledta:omnia enim

numero,menfura,ponderc creauit altiiTimus,a quibus &literarum&nomi

num ucritas originem ducit.quae non cafu fed certa(licet nobis ignota)rati

one inftituta funt. Hinc Ioannes in Apocalypfi ait:Qui habct intellecTum,

computct numerum nominis bcftis,qui eft numerus hominis. Hacc ramc

non de illis nominibus.quae diiTonans difcrcpantia nationum acdiuerfi gc-

tiumritus,prolocorumcaufiscultibusq;hominibusimpofuerunr,fcdqua:

nafccnti cuilibct ab ipfo ccelo fidcrca compaginatione infpirata funr.qucq;

ex cuiufq; genefi elicereHcbrsorum Mecubalcs arq; Aegyptiorum fapie-

tesolimdocuerunr.

Qyi numcri quibus diis facri funt, &qui quibus ele-

mentisadfcripti. Caput XXI.

fAm uero ctiam & elementis & cceleftium numinibus facra*

|tos numcros Pythagorici dedicarunr.-namacri oclonarium:

| igni , tetraftyn: terrse ,fcnarium : aquae duodenarium aiTigna-

1 runt . Prarrerca competit unitas Soli ,qui unicus ftcllarum rcx

IIBER. SECVNDVS. CXLV.

eft,in quo pofuit deus tabernaculum fuum:hancctiam Iouis efle.idealis il*

lius intelleiftualisq; fpeciei uis caufatiua teftatur,qui idem caput& pater eft

deorum,ficutmonasprincipium&parensnumerorum.Dualitasueroda- dkhIim»,

tur Iunae,quae fecundum luminare eft,&animammundi figurat, uocaturq;

Iuno,quod inter eam& monadem prima coniun<Sio eft, cofortiumq; con

fimilc. Datur&Saturno&Marti .duabusapudaftrologosinfortunis.Sic

ternarius competit Ioui, Soli& Vcneri, tribus uidelicet fortunis:& deputa- Termi<*'

tur Vcftae& Hecatae& Dianae.hinc dicun t:

Tergeminam Hecaten,tria uirginisora Dianse.

Trias ergo dedicata eft huic uirgini,quam dicunt ccelo Ereboq; potentem.

Quaternarius ipfe Solis eft,qui eo numero cceli cardines conftituit,tempo QS?"*»

raq; difcernit : deputaturetiam Cyllcnio, quodquadratus deus folus habc-

tur. Quinariusex primopari&primoimpari.uelutcxfcernineo&mafcu- <*S'B*

lo utroq; fexu coftans,adfignatur Mercurio.ctiam mundo ccelcfti attribui

tur,qui fuper quatuor clemcta ipfe fub alia forma eft quintus . Senarius qui smrim,

cxtriadcperdiademduftaconfertur,uelutcxutriufq;fexuscommixtione,

a Pythagoricis genefinuptiisq; accommodatus,pcrtinet adVcncrem & Iu

nonem.Scptenariusquietisnumerus.Saturhieft.idemetiamlunemotum scftm-

lumenq;difpenfat,ideoq;Trironiae uirginisuocabulum poflidet.quiani-*""'

hilgignit:MineruaEadfignatur;qu6danullonafcitur:PalIadiquoq;uiragi

ni, quia cxnumeris tam mafculis§ fcemineis conftat.Hunc Plutarchus cti

am datA pollini .O&onarius ob iuftitiae facramentum Io uis efbdica tur e< oaom

tiam VuIcano,nam ex primo motu & diade quse Iuno eft,in fc bis ducla, corm'

ftat : etiam matridcum Cybelae attribuitur, cui omnis cubus tribuirur.Plu

tarchus illum Baccho feu Dionyfio adfignar, qui ipfe oclauo mefc natus di

citur:alii,quonia oclimeftres partus uitalcs no funt,Saturno atq; Parcis il-

lumconftituerunt.NouenatiusadIunaomniumccelcftiuinfluxuumuirNo«c»4*

tutumq;ultimureceptaculupertinet,nominus&noucMufisdicatus,tum nw'*

ctia Marri, aquo finis omniii rerum. DenariUS numerus circularis,ea ratio- Dowriia,

ne qua monas ad Solem fpeftat,darur etiam Iano,quia primi uerfus finis,fc-

cundaemonadisimpletauxilium:infuperetiammundoadfignatur.fimili-

ter& duodenarius.quia fol duodecim figna permeans annu duodccim mc buodmv

fibus diftribuir,mundo& ccelo& foli attribuitur.Vndenarius uero,quia fe-

micircularis eft.attribuitur Iunae,& deputatur eria Neptuno.DePIanetarumenfulis,earumq;uirtutibus&formu-

lis,&qua:iliispr£fician£,diuinanomina,in-

telligentix&dasmohia. Cap. XXILI Radunturinfupera magisquaedamnumeroru mcnfula-.pla-

netis feptem diftribut?,quas planetarufn facras tabulas uocar,

|

multisadmodummagnisqjcceleftiumuirtutibus infignitas,

!

quatenus repraefentat diuina illam cceleftium numeroru rati-

n

YlUI.

VndeWriut.

CXtVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

onema diuinsmctisideis pet rationc animxmudi cceleftibus impreffam,

illorumq; fuauiffima coeleftiu radio^ harmonia/ecundu effigieru propor

tionc , intclligctias fupramudanas confignificantul, quae alitcr cxprimi no

poffunt,q*pernotasnumeroru&charafteru:nihilcnimmarerialesnume-

ri& figurae poffunt in myfteriis reru abdiraru,nifi reprefentatiue per numeros& figuras formalcs3quatenus regu tur & informanf! ab intelligctiis&numerationibus diuinis, qua; neitut extrema materiae arq; fpiritus ad uoluta-

tem animae eleuatae,permagnu affecru operantis ccelefti uirtute,poteftatc

accipiens a deo, peranima uniuerfi& cceleftiu coftcllationuobferuarioncs

in materia applicata ad forma conucnientc, difpofitis mediis folcrtia& fcie

SMtvitit' tiamagicaliifednuncadtabuIasfingulatimexplicadasproperemus.HaruW*' primaSaturnoadfignatajexquadratoternarioconftatjCotinensnumeros

particulares nouc,& in qualibet linea tres quaq; uerfum,& pcr utrunq; dia-

metrumcoftituentescjuindecim:totaautcnumerorufumma,quadragin-

taquinq;. Huic ex diuinis nominibus praeficiuntur,praedi<ftos numeros im-

plentia nomina,cum intelligentk ad bonu& dxmonio ad malu:clicitq; ex

eifdc numeris fignaculu fiuecharaclerSaturni&fpirituueius.quales inferi

us fuae tabulae adfcribcmus. Dicut hanc tabula fortunato Saturno in lami-

na plubca fculpta,adiuuare partu,reddcre hominc tutu & potcntc,atq; pr<j

ftarefucccffus petitionu apudprincipes&poteftates.-fiuero infortunato

Saturno fiat , impedire aediiicia & platationes & cofimilia,hominc deiicerc

ab honoribus& dignitatibus,gignere rixas& difcordias,& difpergerecxerci

laistdbdi. tus.SecudadiciftabuklouiSjquxcdftatquatcrnarioinfcdudro^continens

numeros particulares icdecim,& in quauis linea atq; diametro quatuor.co-

ftituentes trigintaquatuor.-omniu autc fumma centumtrigintalex. Et prae

funt illi nomina diuina cum intclligctia ad bonu,cum demonio ad malu,&clicitur ex ea characler Iouis& fpirituu eius.Ferunt illam fi Ioue potcte do-

minateq; argctcae lamina; fuerit impreffa,cqferreIucrum& diuitias, gratia

&amorc,paccm&concordiahominu,&placareinimicos,c6firmarehono

res& dignirates & cofiIia.& diffolucre malcficia,fi in corallio infculpta fue-

MJrtfeM- rit.Tcrtia tabula adM artc fpc£fat,que quinario quadrato conftituiC.com

^* pIeftensnumerosXXV.&exhisinquouislaterc&diametroquinq;,c]uifa

ciutfexagintaquinq,:&omniufummacftCCCXXV . Etprefuntillinomi

na diuina cu intelligctia ad bonu,& dxmonio ad malu,& elicitur ex ea cha-

rafter Martis& fpirituu eius.Hec fortunatoM arte in lamina ferrca aut enfe fculpta,potentc facit in bello,& iudiciis,& petitionibus,& terribilc aducr-

fariis fuis,& uidotia praeftat aduerfus hoftes:& fi in lapidc corneola fculpta

fit.ftringit fanguinc& menftruarfi ucro infortunatoM artc fculpatur in Ia-

xnina eris rubri.iropedit a*dificia,dciicit potctes a dignitatibus&honoribus

& diuitiis, genera t difcordia& lites& odia hominu& beftiarum, fugat apcs

& columbas & pifces,& impcditmo Icndina,& infortunat euntcs ad ucnati-

LIBER. SECVNDVS. CXLVll.

ones& praelia.&gcneratftenlitate in uiris& mulieribus & cztcris animan-tibus , aduerfariisq; omnibus timorc incurir,& ad reuerctiam exhibendamcopellit. Quarta tabula foIis,cx quadrato fcnario coftituta eft,& cotinec nu sd& iiMk

meros trigintafex.quoru fex in quolibet latere& diametro, producu nt cen

tum& undecim,&fumma omniu fexcentum fexagintafex.Ptjtfunt illi no-mina diuina cum intelligentia ad bonum,& dxmonio ad malu,& cliciutur

ex ea cbaracleres folis& fpirituum eius.Hec fortunato fole in lamina aurca

fculpta.reddit gcftantc gloriofum,amabilc,gratum,potentem in omnibusoperibus.&coparat hominc regibus& principibus.eleuaseum ad fublimiaforruna: faftigia, impetrare facics quicquid uoluerit: foleautc infortunato,

facittyrannu,fuperbum,ambitiofum,inexplcbilc,&maIofinererminantc.

Quinta tabula Veneris eft.conftans fcptenario in fe ducto, numeris uideli vneruwcet quadraginranouc, quorum feptc in omni latcre& diametro coftiruunt

bli*'

centum& feptuagintaquinq;:&fumma omniu millc duccta uigintiquihq;.

Et pra-funt illi noia diuinacum intelligctia ad bonu,& daemonio ad malu,& elicit* ex ea charaacr Veneris& fpirituu cius.Hsc fortunata Vencrc in Ia-

mina argenti fculpta,c6ciliat concordia.dirimit lites,largi£ amores mulie-rum.cofert ad conccptu.pellit fterilitatc.teddir potctes in coitu,& diffoluitmaleficia,& pacc gcnerat intcriiiru& mulierc,&quorucunq; animaliu& pecorum greges copiofo partu fcecundat: &pofita in columbari.multiplicatcolumbas.Cofert aduerfusomnes sgritudines melacholieas,& generat lae

titiam,& geftara fortunat itinerares.-qucid fi infortunata Venere in a:re for-

metur,omnibus praediftis cotraria facit.Sexta tabula Mercurii cft, ex o<3o mrmij

u

nariom fe duflo refultans,numeroscontinens fexagintaquatuor,quorum h 'Ak-

oclo in quouis larerc& per utrunq; diametru faciunt duccta &fcxaginta ; &fummaoim duo milia octoginta. Etprxfunt illi noia diuina cu inrelljgctiaad bonu ,&demonio ad malu,& elicif ex ea characlcrMcrcurii&fpirituumeius:& fi fuerit Mercurio fortunato fculpta in argcto uel ftano, uel «ere citri

no,uel infcripta in pergameno uirginco,reddit geftantc gratu,fortunatu adimpctrandu quicquid uoluerifcofert lucru &pellit inopia,cofcrtmemoria& intclleflu,& diuinacionc,& notitia occultoru per fomnia: & fi fueritMcrcurius infortu~natus,facit his omnibus contraria.Septima tabula Lunae eft, tmtuucoftans ex nouenario in fe multiplicaco, habcs numeros oftoginta ct unu'

Mtt

in quolibct latere& diametro nouc, producctes tercentu fexagintanouc: &omniufummacft.triamiliatrecenta&uigintiunu.Etprxfuntillinominadiuina cum in tclligctia ad bonu,& daemonio ad malu:& cliciucur ex ea cha-raftcres Luna?& fpirituu eius. H«cfortunata Luna in argcto fculpta,facirgeftantcm gratum

, amabilem , iucundum, aIacremJionoratum,auferensomnem malitiam& malam uoluntatem : prcftat fecuritatcm in itinere,&

profeaumdiuitiarum^&corporisfanitatcmj&pellitihimicos&aliasrcsnociuas de quocunquc loco uolueris s & fiLuna infortunara fiat in lamina

n ii

I

CXLVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

plumbea , ubicunqjfuerit fubhumata,infortunat locum illum,&habitates

&conuerfantesinco:fimiliternaues>fonres,flumina

Jrnolcndina:&inforru-

natomnemhominem,aduerfusqucmrirefactafuerit,fadensillumprofu

gum de terra& patria fua,& eloco mafionis fua: ubi lubhumata fuerit:& impedit medicos &oratores,&quofcunq; homincs in officio fuocontraquos

fueritfabricara.Quahrerautemeliciaturfignacula&charafterescumftcl-

larum,tumfpirituumexiftismcnfulis,fagaxfcrurator,&quiharu.mmen-

fularum uerificationem intellexerir,facile muenire poterit.

Nomina diuina refpondcntia numeris Saxurni.

5 Ab. 3N51 Hod. -in

is i<*. n»

15 Hod. mn45 Tctrigrdmmitoncxtenfum. xn IKl ttn "IV

4? AgieU 'ntdtigentiiSitturnU hK'3K,

4; Z^fl. D<£monium Sdturni. SfMT

Nominadiuinarcfpondentianumerislouis.4. AKw

1«

54

15«

31?

5is

749IS7

utj

«4«4260

zolo

El Ab.

lohphieL tntettigentklom,

Kifnaei, Dmonium lauu.

Nomina refpondentia numeris Martis.HeUtcrtnomms{<in(H.

Graphiel. intcTHgentitMtrta.

BarzM. Demor.iumMdrtti.

Nomina rcfpondentia numerisSoIis,Vdu,litert nomimipmcti.

He extenfumjiter* nomuillfindi.

lloh.

Hachid. imetigentitfSouf.

Sortth, Vemoniumsolti.

Nomina refpondentianumeris Vcneri$.

Hdgiel. lntcttigentidVenerit.

Kedcmct. demoniumVenerii.

Bnc Scrdphim. mtetligentkVeneris,

Nomina rcfpondentia niimeris Mercurii.Asboga. Odontriuiextenfm,

Di«.

Doni.

ttnd. inteUigtntkMercmil,

TapMwrtk.ir.ttb DttmomumRercurij.

K3Kmr»vin

Von'hxaon

, m-ik•wsn-iji

*»<3K2n3

1

161

.Nnx*iK»jn

nKo-ip

ftKJW

tntomrnncn

LIBER. SECVNDVS. CXIIX.

Nomina rcfpondcntianumerisLum.

Sl Etol D,t,x

55ii Sibciba{chcmothScbxrtiUhM&monimimmiormvim*. "*VHBJriJ"orittl"i"n«"intdligcntuintciUgcntimm um&,

J$il mlchttbctbttrjifmbcibcmh[cbchttkim, O^VKO nit"! -.J- OWttnrQ fc"}"10

TMaS4tmi'mtibtco. InnothHcbuicii,

* 9 t

I I 7

s 1 6

.

1 D a

a .1 t

n

1

M 1

SitfM-ni,

SigMcitUpucihiridcrct,

IntcBigcntucStitmi. CtmonijSmni.

2gfc %TAuUlomintthco. ItinotiiHcbrtuck.

* «4 iy 1

9 7 < it

8$ II 10

16 • ) 13

1 t> n» K

D 1 1 -3»-

nn

V

K" *

3 * j*

SigtitkitUpuecUrttSlcrci,

mMgcntutlom, BmntyMt.

3 ^n iii

P^HDE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

rtiuUmrthmitMco,

'

intwtit

SignuuU fme chtrtltcrei,

inteUiecntUmrtis,

ic -o T 3 3

i 3' ns n r

V n y W o

• n» « n> 33

33 lQl 3

i

n»

D*maiijM<<rt<s.

Tjf>K!.! Sollf (« J&JCO.

6 5i j 34 5J '

7 ii 17 zS 8 5«

19 14 16 15 15 »4

iS 10 11- 11 17 15

15 19 10 9 16 u

56 y 55 4 1 31

1 3S l * nh N

I N» 13 „, n »1

Q» T V m w 13

tt' 3 33 M3 p V

ns 03 » 13 13 3'

l«i n »u *1 3 KS

Solit,

SiptttcuUpuechtrdHeret,

InteUigentieSdis,

UBER SECVNDVS.

ix 47 16 4« lo sr 4

S i$ 48 17 4* 11 19

5» 6 14 49 1$ 5« 12.

'} 51 7 *y 45 19 57

J8 14 $1I 16 44 10

zi 59 S $5 1 t7 4f

4« l? 4°9 tt 5 18

r«! «1« Vnwra in »o(k Hrfr^ic».

33 10 V KO « nn n

n 33 no r 30 » EO

«i 1 n3 130 n> i-i 3'

v kcS 1 ro 30 13* •S

n\ . .*V.

3H M 13 no 3

N3 toS n jS 3 t3 no

1

10 ,T q i -iH 3 ra

1

CLl.

SiS,nMi4fmchirtCtertt,

MtcUigmtUvtntm

VnmonijVcncris.

IntcUigcnturum Vtncm,

CXH. DE OCCVLTA PHIIOSOPHIA,

TMMcrcuriim&tico. Signuuldfmtchm&trth

EMcutij.8 f8 f? y 4 61 <SJ I

49 ir '4 yi SJ II 10 y«

4' 1$ 11 44 4f 19 18 4S

ji 54 » »9 z8 J8 J9 «

40 i« »7 57 J« JO $1 jj

17 47 46 £0 11 4J 4* »4

9 SS ?4 II IJ fi I» 16

64 l J 61 «0 6 7 17

TdhuiiHienurijmnotiillcirdicii.

n n 03 n n 38 3.0 *

BO rv T 33 93 tP 13

KO » 33 "10 no B» n» no

3*1 •h rh 03 H3 nS tft .13

n o 13 * #1 *i Jt jS

i> 10 10 3 K3 10 30 13

13 n: 13 3' *» N3 3 V

16 3 J NtJ 1 1 1

WcWigcntUMercurif.

Dmmijltercwrlj.

, L I B E R SECVNDVS.T.iiuUumxi:uiuco.

57 7| 19 70 ii 61 u 4$ f

6 JS 79 5" 71 11 £5 "4 4«

47 7 59 80 51 71 15 J7 15

16 48 s 40 81 31 «4 *4 5«

$7 17 49 9 4" 75 35 «r U

16 58 18 y 1 41 74 54 £6

«7 17 59 10 fi 1 45 75 55

36 6$ 19 6« 11 f» 5 44 7«

77 l8 «9 io 61 11 53 4 V

TihAt LifKiniKitif Hcfovticif,

(h » 03 V tO 10 1 3> no n

1 hH coj/ «1 W» » 30 1» 10

13

ra

IO t tft *'ay 33 hi

V no n MO ^ *I0 13

13 V 00 m 3» 3^ .10

•3 ns n» 3 M 30 iy * 10

ItJ O ei t to 3 30 ny ,1*1

ft na B» Q N' 33 3 10 w \

W na (30 3 Kb * 33 1 no

[

i

mn.tii>iicuUfimch»*Scrci,

Lm*.

Dfmonij idemMionm Lnw,

intfHigcti* witftt«gcnri<trww» lhka

im. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

De Gcometricis figuris atq; corporibus qua uirtutc in magia pol

leanr,& qux quibus elemcntis conueniant atq; ccelo. Cap^JQCIlLsIguraetiam Geometrica; ex numeris orrae,nonminoris porc-

tiae putantur . Ex his imprimis circulus rcfpojidex uniraiiarii;

denario.nam uniras omnium rcrum ccntrum arq; circunferc-

tia eft: ipfeq; dcnarius coaceruatus in unitatem rcdit, a qua cx»

ordiumhabuir,numerorumomniumfinis&complcmcritum:dicitur'que

circulus linea infinita,in qua no eft tcrminus a quo, nec terminusad cjuerri,

cuius principium & finis eft in quolibctpucto:unde& motus circularis dici

ttrailmsfi tur infinitus.non quidem quo ad tempus,fed quo ad ubi.Hinc cjrcu]aris_fj;

giiw pcr/t' guraomnium ampliiTmia&perfecrimma,ligationil3US&exorcifmisaptif-

" '"^ fima cenfetur.Vndequi malosdemones adiuranr,circulo fefccommumrefolent. Ipfeetiampentagonuscumuirtute quinariinumeri miranduminmalos daemoncs habet impcriu,tum ex lincatura fua qua habetintusquin-

tj; angulos obtufos,&cxtra quinq; acutos, quinq;triangulorum hexagono-

rum,quibuscircundatur.Intcrior pentagonus magnain fe continet myile

ria,quod ita etiam decaeteris figuris,triangulo,quadrangulo,hcxagono,he-

ptagono.octogono& rcliquis inquircndum& intelligcndum eft, quariun

pluresquatenus multiplicibus diuerfisq; interfectionibus conftiruutur,di-

ucrfas etiam nancifcutur fignihca tiones atq; uirtutes,iuxta duicrfimQdumcrucisfitp- Iinearumnumerorumqjduftum&proportionem.Figuramauremcrucisrt pottM.

Aegyptii atq; Arabcs fummam potentiam habere connrmabant,quod'quc

fitomnium cceleftium uirium atq; intelligentiarum firmiffimum rcccpta

culum.quia ipfa fit figura omniu rectiffima, continensquatuor angulos re

cros.firq; prima fuperficiei defcriptio,habens logitudinem& Iatitudinerm

dicebantq; eam ccelcftium fortitudineconfpiratam.quia eorum fortitudo

per rectitudinem angulorum atq; radiorum rcfultat.funtq; ftelletunemaximc potcntcs,quando in figura cceli quatuor obtinent cardines,atq; radio-

rum fuotum in fcinuicem proiccrionecrucem conftituunt . Habetq; prae*

terea(quodfupraoftendimus)cumquinario,feptenario,nouenariopotcn-

tiffimis numeris maximam conuenientiam. Ab Acgyptiis ctiam facerdo-

tibus ab initio religionis inter facrasliteras relata fuit , uitam futurse falutis

apudeosallegoricefignincans.FuitetiaSerapidispectoriimprcfla,&apud

Graecos magna uenerationehabira. Veru quodhicad religionem attiner,

difcutiemus alibi.Illud aduertcndum eft,quicquid mirificum operantur fi-

gurayjuando a nobis in chartis,ucllamihisucl imaginibusinfcribuntur,id

non agunt nifi per uirtutcm ipfis acquifita a figurisfublimioribus,ex amo-rcquodamquem naturalis aptitudo aut fimilitudo coparar,quatenus ada«

muflim ad illas configurantur,qucmadmodum cx oppofita pariere caufa'*

tur echo,atq; in fpeculo concauo collectio radiorum folarium.quos poftea

repcrcuticns in oppofitum corpus uellignum uel aliud combu ftibilc.pro-

LIBER. SECVVtDVS. CLVi

rinus comburaniiuequemadmodum cithara caufat reboatum in alia citha

ra.nonnifiquiafiguraconformis&confimilisccofpedtufitpofita.fiucuc

duae in lyra fides aequo interftitio tra<5tae,& adeandem intentionem tcmpe-ratae,quando pulfatur una,fubito tremit& altera.Similitcr& figura: de qui-bus diximus,arq; charafteres quicunq;,concipiunt uirtutes figurarum cce-

leftium,quatcnus dominatibus illis opportune fucrint rebus impreflae autritc fabricatse,tanquam confpiret figura ad confimilc figura atq; cxigat. Etficut hec de figuris dicla funt,itaparitcr etia dc Geometricis corponbus in

relligenda funt.qua: funt fpha:ra,rctracedron,hcxacedron,o<5toccdron, ico-ccdron.dodecacedron & confimilcs.Neq,- ueropraetcreundum cft, quas fi-

guras Pythagoras& iJlum fecuti Timzeus Locrus atq; Plato.clemftis& cceIis adfignarunt:nam terraeprimum cubum.oao anguloru folidorum & ui timmtorZginriquatuorplanorum&fex bafium.quadraruminformatefleredederur. «-*"*'• frIgni autem pyramidem quatuor bafium triangulorum,&rotidem angulo f™'rum folidorum& duodecim planorum tribuciut . Acri autem coftiruerut ig«L*'

o<5tocedronrc,ex o<5to bafibus triangulis & fex angulis folidis& uigintiqua ***•

ruor planis.Aquae deniq; adfignarunt icocedrontem,bafium uiginti,angu- Aqut.lorum folidorum duodecim.Cceloautemdedcrunt dodecacedrontem ex Ccd'»'

duodecim bafibus pentagonis& uiginti angulis folidis.planis autem fcxa-ginta.Harum autem figurarum & corporum uircs,&eorum adinuiccm rcfpe<5tus& propricrates qui nouerir, mirabilia multa operari poterit in ma-gia naturali & pcrfpe<5riua,maxime quidc in fpeculis:& cgo noui ex illis mirandaconficere,&fpecu]ainquibusquisuiderepoteritqiia:cunq;uoluerit

a longiflimadiftantia.

DeMuficaliharmoniaeiusqjuiribusae

potentia. Cap. XXIIII.

|Vficalisetiam harmoniano eftfyderum muneribus uiduata:eft enim imitatrix omnium porctiflima: quaecum corpora cce

j

leftiaopportuneinfequitur,cceleftern influxummirifieepro-I uocat.omniumq; audientium affe<5tus,intentioncs,geftus,mo

tus,aa»atq;moresimmutat,&adluasproprictatcsfubitoprouocat,utadlaetitiarn uel Iamentationem, aut audaciam ucl rraquillitarem & ad fimilia

,

ipfas quoq; bcftias,ferpentes,uoIucres,dclphines ad auditum fue modulationis prouocat.Sic aues fiftulis alliciuntur.cifdem capiuntur ceruiPifces inftagnoAlexandriaEcrepitudctinctur.FidesdelphinishominumamicitiaS

perfuafete.CygnosHypcrboreoscitharaicantusadducit.ElephantesIndi

cosorganicacuocespermulcent.Ipfaetiamelementamodulisgauda.Ha-lcfiusfons

)aliastranquilIus&quietUs,fiinfonenrtibiae,exultabuduseleua-

tur,&ultramargincs intumefcit.SuntinLydia quaeNympha^ infuhenuncupanf,quaeadcantumtibiaruminmediumftagnumacontincntiproce-dentes in circulum motae choream ducunt.dehinc ad Iitora reucrtunf. Eal

m

CLVT. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

M.Varro fe uidiffe teftatur.Et funt iftis mirabiliorarnam in Anico Iitorc,

mare citharam fonat.Megaris faxumquoddam ad fingulos iclus fidicinar,

adeo magna uis cft Muficar.Ipfa quidc animum mulcet.mentc erigit,pre-

liatores ad bella incitat,& fingulorum operum labores fatigationemq; fo-

laf.Lapfos &defperatos reuocat,uiatores confortat.Et dicut Arabes,quod

cameli onera portantes confortantur canentibus ducToribus.Simili modo

tr((()t;t(ttfercntcsoneragrauiacantant 3

&abiIitanturatq;aIleuianturexeo:cantus

enim delectationem operatur& abilitationem.iracundos mitigat.triftes &

anxios laetificat,difcordes pacificar,phreneticoru rabiem rcperar, uanas co-

gitatioes diffipat: hinc cftquod morbos aliquos corporis& animi fic uel cu

rari uel infcrri poffe,Dcmocritus & Thcophraftus affirmant . Sic Icgimus

Tcrpandrum& Arioncm MethymnacumJLesbios& Iones aegrotantes fa-

naffe:&lfmeniam Thebanuquamplurimos grauiffimis morbis uexatos,

concentibus curaffe. Praererea Orphcum }Amphioncm, Dauidcm,Pytha»

goram,Empedoclcm,Afclepiadcm,Timotheum,conccribus atq; fonis mi

ra quaeda facereconfueuilTe:nunc cnim affuetis modulis torpcntes animos

cxcitabant,nuncgrauioribustonislafciuos,furentes,iratoscohibebant.Sic

Dauid furentcmSaulem cithara reprcffit.SicPythagoras luxuriofum ado

lcfcentem ab immodcrata hbidine reuocauit.Sic Timothcus Alcxandrum

rcgem excitauit in furorem.rurfusq; rcpreffit . Narrat Saxo Grammaticus

in hiftoria Danica dequodam mufico,quifonorum modulis tata ui homi

nesin amentiaefurorem fepoffepertrahereiaftabar,ut audientiumnemo

mente conftare poffet:cumq; rcgis iuffu preftareeffeclum compcllerctur,

animorum habitus fonorum uarictate inflcdlcrc aggrcffus , inufitaraefeue-

ritatis concentu edito.prima fpecie audientes ueluti mceftitia & ftupore co

pleuit,dcinde ucgetioribus fonis fcueritate in plaufum permurata, ad iucu-

diorem mentis ftatum pctulantiorcsq; corporismotus gefticulationcsq;

infle<ftebat:poftremo acrioribus modis ad tantum amentie fpiritum ccnci

tauit.utfuror adrabiemufqj&rcmcritatcmproceffcrit.Legimusetiaeos

quiinApuliaaphalagiotaftifunt^ftupefcerejexanimesqjiaccre.donecccr

tumfonum audierint,quo quifq; fuo audito faltat apte adnumerum ac co-

ualefcir,atq; poftea fi poftlongum tempus confimilem fonum audierir.fu-

bito concitatur ad faltum.Et crcditu cft( G ellio tefte)ifchiacos cu maximc

dolent.tibiae modulis minui dolorc.Narrat idem cx Theophrafto uiperaru

morfibus adhibitu tibiacmodulamen mederi:& Democritus ipfe fatetur ti

biarum concentum plurimis hominum morbis fuiffemedicinam.

D c fono atq; concentu,& unde illis mirabilitas in

operando. Cap. XXV.

LIBER SECVNDVS. CLVlt.

iSfepntereainfono uirtutemadcceleftiadona capiendano

negabimus.fi cum Pythagora&Plarone fenferimus ccelu har

monicacopofirioneconftare,harmonicisq; tonis atq; moti

I

buscuncta gubcrnarcacefficere: Verucantuscjinftrumcta

lis fonus plus poteft.quatenus priter harmonicum concentum ex mcntis

coceptu ac imperiofo phltafiae cordisq; affectu proficifccs,fimulq; cu acre

fractoactemperaroacrcumaudicntisipiritu,quianima:atq;corporisuiri-

culu eft.motu facilepenetrans.affectu animuq; canentis fecum trasfercns,

audicntisaffedtumouetaffcclu^phantafiaafficitphantafia^animuanimo,

pulfatq; cor,& ufq; ad penetralia mentis ingreditur, fenfim quoq; mores in

fundit:mouetpr2tereamcbraatq;fiftit,corporisq;humores.Hincinmo-

uendis affeftibus tantum confcrt harmonia,ur non modo naturalis, fcd eti

am artificialis& uocalis uim animis atq; corponbus inferat.Neceffe cft au

temomnesconccntusexconuenientibusfundamentisprocedere/iucinfi

dibus.fiuein fiftulis,fiuein uocibus fint,fiin unum debcantconuenire.Neq; cnim rugitum lconum, mugitum boum, hinnitum equorum , ruditum

afinijgrunnitumporciquisconuenircfacietmecexlupi&agnincruisfaclf

fidcsm confonantil aliquam dcducii poffunt,quia eorum diffona funt fun-

damenta.Conucniunttamcnmultoruhominumuocesuari2q;,quiauni-

cum fecundum fpeciem eft ipfis fundamentu. Cohueniunt& multa: aues,

quia unicum illis propinquum genus& a fuperis fymbolum. Conucniunt&artificialiainftrumenra&cumuocibusnaturalibu$,quiautrobiq;fimili«

tudo,autuera&exprefTa,aurpcranalogiamquandam.Omnisautemcon-

cencus.fonorum aut uocum cft : fonus fpiritus eft , uox cft fonus & fpiriruS

animatus,fermoeftfpirituscumfono& uocealiquidfignificatcprolatus,

cuius fpiritus cum fono & uoce ex ore procedir.Chalcidius ait uocem ex pcnetrali pecloris& cordis gremio mitti,nitcntefpiritu,qua neruis obfitus li-

mes interiedus cor a pulmone fccernitur.utroque& uitalibus csteris,qudfauciumanguftiaspulfanrcformanteq;lingua,&ca:tcrisuocalibusorga-

nis.articulatos edi fonos/crmonis clemcnta,quo quideminterprete men-

tis arcani motus aperiantur.Verum Lactantius ait,Uocis rationem admo-dum obfcurameffe.utnonfitcomprehenfum quomodofiat.autquidfit

omnino.Totadeniqjmuficain uoce&fono&auciitupofiraeft. Sonusfine mfudUaerc audibilisficri non poreft:quiquum adeo necciTarius fit audituiacr, s«tf««fo'

tamen ut acrperfenon eftaudibilis,necullofenfuattingipoteft,nifipcr ^|M'

accidens.-neq; enim uifus uidet illum nifi coIoratum,nec auditus nifi fonlx

tcm,necodoratusnifiolctem,necguftusnififapidum,nectaftushificaIi-

dum aut frigidum aut ciufmodi: itaq; licct fonus fine aerenon fiat , non ra<

mcn cft fonus de natura acris , nec acr de natura foni , fcd corpus Uitas fpiri-

tusnoftrifenfitiuiexiftitacr,&n6eftnaturialicuiusobiecl:ifenfibilis,fed

fimplicioris &altioris uirtutis . Oporret autem animam fenfitiuam acreiti

o

p.

CLVIir., DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

uiuificarc fibi coiunctu,& in uiuiftcato & coiuncto fpiritui acre fentire fpe-

cics obiedlo^ in act u pofitos.idq; in acie uiuo:fcd in dia phano & fubtili fpc

cies uifibiles,in comuni audibiles,in grofliori fpccics aliorum fcnfuum.

De conucnicntiacorumcum ccelcftibus:& qui concctus quiq;

foni fingulis ftellis rcfpondent. Caput XXVJ.Acterumnuncfcias.quodexplanetis feptem,Saturnus,Mars

atq; Luna plus uocis habent quam conccntus. Habet autem Sa-

curnusuoccsrriftes,raucas,graues,rardas,& ucluti ad ccntrum

|lcoartatos fonos.M ars ucro afperas,acutas,minaces,ueloces,ira

cundas: mrer has Luna obicruat medias,l upitcr ucro,Sol,Venus atq; Mcr-curius pofiidct conccntus : habet tamc 1 upiter concctus graues, coftantcs,

mrenroSjfuaues.hilarcs&iucundos^Solucnerabiles.inrctos^puroSj&cugra

tia dulccs:Venus aurlafciuos,Iuxurioios,molles & uolupruofos,&in circii-

fercria diffolu tos dilararosq;:M ercurius uero habet concctus rcmifliores,

mulriplices,&cumquada ftrenuirarelaetos&iocundos.Exparricularibus

ucro concctibus & proportionatis,tonus mufis nouc obtcperar. Iupiter ha

bctgratiauocisoctauaefimul&quintaEfciIicctdiapafoncudiapcte.Solob-

rinctoftaueuocismelodia.fcilicetdiapafon/imiliterpcrtonosquindecim

difdiapafon;Venus tenct gratia uocisquintaE,fcilicet diapente : Mcrcurius

habcr diatcflaron/ciliccr gratia quarrae. Vctercs praetcrea rctrachordi uclu

ti cjuatuorelementoru numero contenti,M ercurio inuentore quatuor ner

uos habuerc,ut Nicomachus auror cft , cjuorii hyparc rerra,parhypare uel

mcfe aqua,nete uel diezeugmcnon aur hyperbolcos igneparanere uel fync

menon acrcm rcfignare uoIucrunt.Deinde ucro Terpandcr Lesbius fcpri*

mam chorda inucniens illas plancrarii numcro arquauit. Prarerea qui clc-

menrorunumerumfccutifunt,quatuormufica:generaillisfimulatq;qua

tuor humoribus couenire dicebant,& Doriu aque & phlegmatLPhrygiumcholcrae&igni.Lydiii fanguini&acri,myxolydiu atre bili&terrecofonare

putabant. Alii ad cceloru numerum uirrutcq; refpicictcs,Doriu Soli.Phry

giii Marti.Lydium Ioui,myxolidiu Saturno,hypophrygiu Mercurio,hy»

polydiumVeneri,hypodoriuLunaE,hypomixoIydiumcceloftellatocon-

tnbuerunt.Pr? rcrea cum his conccntuu modis etia mufas& chordas ad cce

los referebanr.fcd non co ordine quo inrer numcros & cceloru animas denoucm mufis narrauimus: namThalia mufam dicunt ccnccntii non habcre,

filentio & terrs; eam adfcnbentes . Clio aiit cum Luna hypodoriu modii &chorda proflabanomcnos mouct.Calliope&Mercuri' hypophrygiu modii & chorda hypatchypaton poflidct.Terpfichore cu Vencre hypolydiu&parhypatehypaton.Melpomene&SohDorius&lichanoshypatocoapta

tur.EratocuMartePhrygiu&hypatemefencuftodiut.Euterpc&louiLy

dius& parhyparc mcfon coueniut. Polymnia & Sarurn' mixolyditi & licha

nos mefon feruat:Vranise ac ccelo ftellato hyfmixolydius modus atq; mc-

LIBER. secvndvs. cux.

fes chorda adfcribunrur ,quae ita in fequentibus uerfibus expreffa IegimiiS'

Germinatinprimonofturnafilentiacantu,

Quae terrae in gremio furda Thalia iacer.

Perfephonc& Clio fpirant,hypodorius ergo

Nafcitur,hinc ortum profmeiedcs generat.

Dat hypochorda fequcns Phrygium,quem parturit ipfa

Calliope,interpresparturitipfcdcum.

Tertius oftcndit hypolydac cxordia ncruus,

Terpfichore occurrit,ordinat alma Paphis.

Melpomenc& Titan ftatuunt mihi crcde modum,qui

Dicitur in quarto Dorius effe loco.

Vult Erato quintum Phrygio perfcriberc neruum,

Mars quoq; non pacem,pradia fempcr amans.

LydiusEurerpcsIouis&modulamcnhabebit,

Dulce tcnens iuffit fcxta quod effe fidcs.

Septeno Saturnus agit Polymnia neruum,

Pnncipium mixolydius undc capit.

Vraniae o&auam dum perfcrutatur amicam,

Vcrfat hypermixolydiusarte polum.

Nonnulli etiam ccelo^ concentus ex eorundem ad inuicem diftantia rima

rur:nam id fpatium quod a tcrra ad lunam interiacet,uidclicct cctum& ui*

ginti fex milia ftadiorum Italicorum , toni interuallum facit:a luna au t ad

Mercuriii dimidium illius fpatii facit femitoniu:tantundcm ab illo ad Vc-

ncrcm facit aliud fcmironiu:inde uero ad folem rriplu quafi tonum&dimi

dium ftatuit diapente : a luna autcm ad folcm duplum cum dimidio facics

diatcffaronra fole ucro ad Martcmrurfus tantu cft interualli,quantu a ter-

ra ad lunam/aciens tonu:inde ad Iouem dimidium illius aliud faciens fcmi

toniu : tantudcm ab illo ad Saturnu etiam conftitucns femitoniu: a quo ad

ftellatum orbem iterum fcmitonii fpatium interiacet.Eft itaq; a fole ad cce

lum ftellatu diaftema diatcffaron duorii tonoru cum dimidio : a terra autc

perfcdtum diapafon fcx tonoru integroru.Iam ucro etiam ex proportione

motuu planetarum adinuicc,&cum oftauo ccelorefulratharmonia omni

um fuauiffima.Eft autcm proportio motuu Saturni ad Iouem dupla fefqui

altcraTouisadMartcmfefcuplaiilliusadfolem.Vcnerc&Mcrcuriu^qui

pariter iter perficiut.proportio dupla:illorum ad luna,duodecupla:Satur-

ni uero ad ftelliferum orbem millccupla& ducctupla, fi uerum fit quod ait

Ptolemaeus.ccelum illud moueri contra primu mobilc in cetum annis gra

du uno.Motuitaq; proprio lunaemotus uelocioreft.&acutiorem fonu fa-

citftellato orbe.qui omnibus tardior.fonum grauiffimufacit:fed motu ui

olcto qui eft primi mobilis.omnium uelociffimus cft& acutiffimus: luna-

risuero tardiffimus&grauiffimus,qusmomuproportio &rcciprocatio

o ii

CLX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

fuauiffimum concentum cdit.Hinc nulli catus,nulli foni,nulla mufica in-

ftrumenta moucdis affe£tibus hominu & inducendis magicis impreflioni-

bus potentiores funt ,quam qui ex numeris& menfuris & proportionibus

ad inftar coelcitiu componuntur . Elementorfl ctiam conccntus cx eorii ba-

fibus &a'n<»ulis,de quibusin anterioribus diximus,eliciuntur :nam cum in-

tcr ignc & acrcm fit proportio dupla in bafibus,& fefquialtera in angulis fo-

lidis ,rurfumq;inplanisdupla ,harmonianafcitur duplicis diapafon &dia

pentc.Intcr acrc &aquam proportio eft in bafibus dupla fefquialtera, unde

diapafon,diapente:in angulis uero dupla,unde itcrum diapafon:intcr aqua

autem & terram eft in bafibus proportio tripla fefquitertia , unde confurgit

diapafon,diapente,diateiTaron : in angulis ucro fcfquialtera iterum confti-

tuens diapente.Porro inter terram & ignem proportio cft in bafibus fcfqui-

altcra,facics diapctc:in angulis uero dupla, conftitucs diapafon.Veru inter

i<rnc & aqua,atq; intcr acrc &terra deficit quodamodo c6fonatia:fiquidc in

terheccftplcnaqualitatuc6trarictas:c6ucnitautpintermediuclcmentu.

De humani corporis proportione& mcfura

harmoniaq;. Caput XXVII.

Omo quonia pulchcrrimu abfolutiffimuq; dci opus & imago,&

minor mundus,ideoq; ctia perfeftiore copofitionc ac fuauiori

harmonia/ublimioriq; dignitatc ocs numcros, mcfuras, podc

| ra,motus& elcmcra,ccteraq; omnia illu. coponentia,in ie conti

liet ac iuitinct,omniaq; in eo uelut in fuprcmo artificio,fupremaquandam

fortc ultra communc confonantia quam habct in aliis c6pofitis,confequu-

ex bumm tur.hinc antiqui ocs,digitis olim numcrabant,& digitis numeros indicabar,

cuq;artifidi gcnus,& artificio^ idificiorfiq; quccuq; funt partes& mcbra,pu

ta colunas,epiftylia,bafes,antes,ftilobatcs& huiufmodi cctera omnia parti

untur,atq;ex huano corporc dcducut.Quin & ipfc deus docuit Noc fabrica

re arca adhumani corporis mefura,ut qui ipfc tota mundi machina huma'

no corpori fymmetra fabricauit: undc ille magnus,hic ucro minor mudus

nucupatur.Hinc microcofmologin6nulIi,humanu corpus pcrfex pedcs,

pede uero pcr X .gradus,& gradfi qucq; pcr minutias V .metiutur: undc niK

meratut L X ,gradus,qui faciut minutias C CC .quibus squiparantur totidc

cubiti geomctrici,qbus defcripta eft arca a Mofe: ficut cnim corpus huma-

numeftinlongitudinetrecctorumminurorum.inlatitudine quinquagin-

ta, in altitudine triginta: fic & longitudo arcs fuit cubitorum trccentoru.Ia-

ritudo quinquaginta,aItitudo triginta, ut fit utrobiq; longirudmis ad latitu

dinc fefcupla proportio, ad altitudinc decupla,Iatitudinis ad altitudinc fup-

partics duas tcrtias: pariq;modo oim mcbrorum comenfuratiocs funt pro-

LIBER SECVNDVS. CLX.

porrionarse& confonanres ,&cummundi membris atque archerypi men*furis fic conuenienres,urnullum fit inhominemembru,quodnon refpon-

deat alicui figno, alicui ftelte, alicui intclligentiae, alicui diuino nomini in

ipfo archerypo deo.Tora autem corporis mcnfura rornatilis eft,& a rotun

ditate prouenicns,ad ipfam tendere dignofcitur.

M

r m*mm

CLXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Eft ctiam quadrata menfura corpus proportionatiiTimum:quippe ftatua-

tur expaflis brachiis in conuinctos pedes ereftus homo.quadratum confti

wet xiiuilaterum,cuiusccntrum cft in imo pectinis.

LIBER. SECVNDVJ.CXXltf.

Quodfifapcreodcmcctrocirculusfabriceturpcrfummumcaput.demif'

fi brachiiquoufque extremi digiti circuli illius circunferentiam contingar,paf&q; pedes in eadem circunferentia,quantum extrema manuum a furn-mo uertice diftant,tunc circulum illum fupcrimi peflinis centro du ttumin quinque zquaspartes diuidunt, pcrfeftumq; penragonum conftituunt*ipfiq;pediim cxtremi taliad umbilicum relati, triangulum faciun t auuila-

rcriim.

o iiii

CIXIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

Quodfiimmotistalispedes dextrorfumfiniftrorfumqueinutrumq; la-

cus protcndantur,&manus adcapitis lincam eleuctur,ipfi tunc cxtrcmi pe-

dum manuumque digiti aequilaterum quadratum dabunt,cuius centrum

fupraumbilicum eftin cinftura corporis.

'

LIBERSECVNDVS. LX V.

Quod fi manibus fic cleuatis talirer pedes & crnra pand.itur,quoLomo dc--

cimiauarra parre erecrx fratura: fui breuior f;r , runc pedurrt diilanru adimum pecten relata, arquilaterum rriangtilurn facicr, &cenao in umbilicopofito circunductus circulusmanuum pedumq: extrema contiiiocr.

CLXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

Quod fi manus fupra caput quam altilTime cxtendantur, cubitus aquabut

uerticem: & fi tiic iunclis pedibus ita ftans homo in quadratum cquilateru

locetur, per extrema manuum & pedum conduftum,cctrum illius quadra

tiin umbilico erir,quiidemmediumeftinterfummurnuerticcm&genua.

\i4/Jl\

113 /8

/x jgff»^y\x 5

/ <r ^Sf

,4 \\l<f y

>.;•

M\^/^z \<4 M'^>( 33

/ ^ JK S

^v

•

Sei iam ad panicularcs mcfuras pcrueniamus. Circuitus hois fub alis,me#

dietarc fua: cotinct longitudinis,cuius mcdiu cft in imo pe<3ine:abinde ue-

ro furfum ad mediu pe<ft° intcr urrafq; mamillas & i medio peclore in fummum uerticc,utrobiq; pars quarra:fimiliter ab imo pectine ufcj; fubgenua,

&. inde ad cxtremos talos,pars hois quarta . Eade eft latitudo fpatularu ab

uno extremo in alteru: cadc eft logitudo a cubito in cxtremu logioris digi-

ti, ideoq;hic cubitus dicit: hinc quatuor cubiti coftituut longitudinc hois:

latitudinem uero quxin fpatulis eft.cubitus unus:que ucro in cincluracft,

pcs un us, cubitu autc conftituut palmi fcx:pcdcm uero quatuor,& quatu-

or digiti palmum, totaq; hominis longitudo palmoru uigintiquatuor, pe#

dum fcx.digirorum fcx & nonaginta.Ab imo pcftinis adfummum pecto-

ris,pars longitudinis fexta:a fummo peftore ad fuprcmum fronrem& radi

ccsimas capillorum.pars longitudinis feptima:corporisrobufti&bene

quadratipes, eft pars longitudinis fcxta:procerioris autem feptima:necpo

tcft Varronc& Gcllio teftibusjhumanum corpus proceritatcm feptem pe

dum cxccdere. Dcniq; cinclurx diam«er,& quod areftricla manus ufq; in

HBER SECVNDVS. CXXVH.interiorem plicaturam cubiti fpatium eft: & quod apectore ufq; ad utrafq;

mamillas furfum ad fuprema labra, fiue deorlum ufque ad umbilicum eft

quodq; cft inter extrema offium fupremi pe<5toris gulam cingentiu,& quoda planta pedis ad finem lacerti,&: cxinde in mediam genu rotula.omncs hae

menfurae fibi coaequales funt,& fcptima totius altitudinisconftituunt.Ca-

put hominis ab imo mcnto in fummu ucrticc,pars longitudinis oclaua:to

tidc a cubito in finem fpatula^: tantus etiam reperiturprocerioris hominiscimfturaediameter.Circuluscapiris perfuprcmumfrotcm&imas radices

occipitisduftus,facittotiuslongitudinispartemquinram:tantundcmeti-

am prcftat latitudo pe&otis.Hominem quadratum&compaftum confti

tuunt facies nouem,procerum ucro decem . In nouem itaqjportioncsho-minis Iongitudine partita.facies a fuprcmo fronte ufq; in extremum mcn-tum una cft: deinde ab imo gutturis iiuc fupremo pcdtoris ad fummu fto-

machum,altera:abinde ad umbilicum,tertia:ab hoc adimu fcmur,quarta:

ab illo coxendiccs ad poplitc.conftituunt duas : abindc ufq; ad nodii pedis

crura continct duas alias, qua:omnes partes funt octo . Porro arcus a fum-mo fronte ad fummu uerticcm,& quod cft a mento ad fummii pecloris guttur,atq;quod a nodo pcdis ad imam plantam.hcc tria fpatia coniuncla conftituunt nonam.ln latumquoq; pecius habct parrcsduas,& utraq; brachiafcptem.Quod uero corpus deccm facies conftituunt,ipfum cft proportionatiffimum . Huius itaq; prima portio eft a fummo uertice ad imas nares:

abinde ad fupremum pe&us,fecunda : & confcqucnter ad fupremu ftoma-chum,tertia:abeoadumbiIicum,quarta:&indeadimupc<Senquinta,ubi

cftmedium humana:Iongitudinis:aquoufqucinextremaspIantas,iunt

quinque alia* partes, qua: prioribus iuncTx, faciunt decem intcgras, quibus

proindccorpusomnemcnfuraproportionatifTimacommcnfuratunnamfacieshominis abimomentoadfummum frontem&radiccsimascapilli

cft,quanta pars una dccima.M anus hominis a reftridta ufq; ad extrcmumIongiorisdigiti^tiamparsuna^fimilitcrinterutraqjmamillarumpunaa,

pars una:& ab utrifq; ad imam gulam,triangulus a:quilaterus.Frontis infe-

rioris ab una aure ad alteram, Iatitudo cft partis unius.totius autem pcflos

rislatitudo,uidelicetafupremopecloreadiun<fturasfpatularum,utrobiq;

partis unius,quaefaciuntduas.CircuIus capitis trafucrfusab inrcrftitio fu-

pcrciliorum per fupremum frontcm ufquc in finem occipitis ubi termina*

turcapillitium,etiampartiumduarum:abhumerisextrinfccusadiun<5tu-

ras articulorum manus,& intrinfecus ab afccllis ad confinia paln ia-& digi-

rorum, partcs rres : circulus capitis per medium frontem, partium trium.

Circulus cin£turae tenetpartcs quatuor, in robufto homine : in delicatiori

corpore, partes tres cum dimidia, feu, quatum eft a fummo peftore in imupcften.CircuIus pedtoris per alas ad tergum,partesquinquc,uidelicct qua-

tum longitudinis totius mediu . A' fummo uertice adnodum gul*j funt to

CLXVIir, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

tiusaltirudinisduaedecimEetcriis^eleuatisinaltubracIiiis^cubitusacccdirj

fummo ucrtici . Cxteru nuncquxadhuc rcliqux commenfurationes fib

equalcs funt/peftemus.Quantum cft a mcnto ad fummu pcflus.tanta eft

latitudo colli:quantum a fummo pcclore ad umbilicu,ranra eft colli circu

latio:quantu a mento in fupremu ucrticc,tanta eft latitudo cincturx :qua»

tum cft ab interciliis adfummas narcs, tantu a iugulo diftat produitio mc

ti:quantuq; a fummis naribus ad mentu,tatum a iugulo ad ima gula. ltem

oculoty ab intcrciliis ad interiorcsangulos concauitas, ac fummaiy narium

prominentia,& quod ab imis naribus adcxtrcmu fupremilabri interftitiii

cft, hxc tria funt intcr fc xqualia. A' fummo ungue indicis ad ima eius iun-

& uram, arq; abinde ubi manus brachio colligatur in parte fylueitri , in do-

mcftica quoq; a fummo unguc medii ufq; in imam iun 8. ura ,& abmdead re

Jtritfa manus, omnes hxportiones inter fe xquales .M aior indicis articu*

lus altitudinc frontis xquat:reiidui duo , ad cxtremu unguc xquantnafumabintcrciliisuidelicctinfummasnaresprimus&iraiorarticulusmcdiixcj

pollet illi fpatio quod eft ab imis naribus in cxtremu mentu:& fecudusme-dii tantus cft,quantu ab imomento ad fupremu inferioris labri : tertius ue-

ro,quantu ab orcadinfcrioranariu:tora autc manus,quantus totus uultus.

LIBER SECVNDVS. LXI3J.

Maior pollicis articulus dar oris operturam:S£quod eft abimo mcto ad Ca-

prcmum inferioris labri:minor ueroquantum a fupremo imi labri ad imas

nares , omnium extremorum articulorum quos onychios uocant, ungues

obtinentiuftammcdictatem. Abinterciliisadcxtrcmos oculorumangu-

los rantumeft,quantumab angulisillisadprimas aures. Altitudo fron"

tis,longitudo nafi,latitudo oris,perfupremum labrum , inter fe funt aequa<

lia . Similiter palmaris latitudo & plantaris eadem.Altitudo qua: cft ab

imo talo adfummum pedis, aequalis eft longitudini : quae eft afummo pe-

dis adextremum unguem. ATummo frontisad interftitium oculorum

,

&ab illo ad imas nares,&proinde adextremum mentum,partes funt aequa*

les. Iuncrafuperciliaoculorum,circulosa:quanr:& femicirculi auricula--

rum aequantos opertum. Vndecirculi oculorum,aurium& apertioris,

funt aequales . Latitudo nafi eft quanta longitudo oculi : hinc fpatii illi-

us quodeft inrer utranque extrcmitatemoculorum,duas partcsoculite-

nent : rertiam nafus intermedius cxcipit. A fummo ucrtice in genua, me-

dium facitumbilicus:afupremopectore adimam narem,medium defi-

gnat nodum gulae: a fummo uertice inimum mentum , medium locat octi

los : ab oculorum interftitio in extremum mentum , medium dat imas na-

rcs : ab imis naribus in imummentum , mcdium dat extrcmum inferioris

labri,eiufdem autem diftantia: pars tertia, dat ab imis naribus labrum fupe-

rius Sunr prererea omnes iftf menfura: per proportioncs multiplices &harmonicos concentus fibi inuicem confonantes : nam digitus groffior qui

pollex dicirur,ad brachium in extremo lacerti apud pulfum& iun(Suramanus , in circulari menfura , eft in proporrione fubdupla fefquialtera : con-

rinet enim illambis &mcdiam,ficur quinque adduo . Eiufdem uero ad

armum brachiiin lacerto propinquofpatulis,fubtripIa:crurisauremfi-

ueribia: magnitudo ad eam quae brachii,cftproportio fexquialtera, ficut tri

um adduo.-fimilisq; proportio colli ad tibiam eft ,quae illius ad brachium.

Coxx aurem proportio ad brachium tripla eft. Totius corporis adtruncu

eft proportio fefquio ftaua: a rrunco fiue thorace ad crura ufque ad planras,

fcfquiterria.peftoris a collo ufq; ad umbilicum ad lumbos uel aluum ulque

ad finem triici,dupla:latitudo iliorum ad coxae latitudinem fefquialtera: ca

pitis ad collum,tripla:capitis item ad genu,tripla:eademq; adpernam& pe

tafonem. Longitudo frontis inter prima tempora ad eius altitudincm qua

drupla. Hae funtqux paffim reperiuntur menfurae, quibus corporishumani menbra fccundum eorum longitudinem,latitudinem,aItitudinem& cir

cumferentiaminterfe,&cum cceleftibusipfis conueniunt:quaemenfurae

omnes partita: funt per mulriplices proportioncs, aut fuperpartientes, aut

mixtas ,ex quibus & multiplex refultatharmonia: duplaenim proportio fa

cit tres diapafon:quadrupla,bis diapafon& diapcnte:pariq;modo elcmcta,

qualitates& complexiones&humores funtproportionata:namhomini fa*

P

CLXX. DE OCCVtTA PHILOSOPHM.

no&bcnccopofitohechumoy&complexionupondcraadfignatur.uide-

fccet,fanguiniso&o:phlegmatis,quatuor:cholere,duo:melacholi$,unu:ut

urrobiq; per ordinc fit proportio dupla:fed primi ad tertiu,& fecudi ad quar

tum,quadrupla:primi autc ad ultimu,octupla.Diofcorides tradidit cor ho

minis in primo anno pod' habere drachmaru duaru : in fecudo,quatuor:&

indeprocurfupariin annu quinquagefimuhaberccentu drachmarupon

dus , a quo decremcta rurfus ad squilibriu fupputctur,qua ambitu pera£to

admetaredeanteandc,nccfupereffe fpatia uitseius uifceris dilapfu:cxqua

ratioecentu annoru hoim uita circumfcripfit.&hanc ctia Aegyptiorii here

{im fuiffe teftatur Plinius.Ipfi etia humanoru mcmbro^ motus.cccleftibus

inotibus correfpodct,& habet quifq;homo in femotu cordis fui,q folismoruirefpondens,perarterias in totu corpus diffufus,&annos,&mcfes

J& dies,

&horas, &momcta nobiscertiffima rcgula indicat. Compcrtus pterca eft

per anatomiftas neruus quida circa micha, qui trairus fic cufta hois mcbra

mouer, ut fingula propnis motibus moueaturxuiufmodi ttaflu putat Ari

ftoteles a deo etia mundi mcbra moueri . Et funt in collo duae ucnae, quae in

iugulo ubi fcindutur,caput fubcunt: cjbus foris ualidc apprchcfis,mox col-

labururhoicsfenfibusereptis,quoufq;reuertatur.Ipfeitaq;mudiaeternus

opifcx.miffurus animii in corpus uelut domiciliii,prius id atq; eo dignu meritur hofpitiu , nobiliffimuq; animu etia fpeciofo corpore condonat : quod

tuc etia animus ipfe diuinitatis fuas cofcius, pro habitu fuo fibi adfingit atq;

adornat . Hinc Acthiopu populi,qui Gymnofophiftaru fapictia regeban-

rur, quod teftaf Ariftoteles,regcs fibi non ex his qui fortiffimi& opulentif-

fimi cffent,creabat,fcd eos rantu,qui forma effent pulcherrimi atq; praEftan

riffimi : gppequonia animo^ magnidccctiam cx corporis cfhgic fefc uicif-

fim intueri poffe arbitrabanE.Quod cofiderantcs multi admodu tu uetcrcs

ru reccntiorcs philofophi.qui abditaru in ipfa naturae maicftatc caufatu fe-

creta rimati funt,aufi funt afferere,nullu corporis uitiu eucnire, nullaq; difc

proporrione corpori ineffc,quae no etia animi uitiu intcperantiaq; fequaf

:

cja certu fit,alteru alterius officio uiciffim crefccre& coalefccre atq; operari.

Deanimaehumanae compofitione&harmonia. Cap. XXVIII.

I Icut confonantia corporis conftat debitamembrorum men-fura ac proportione,fic animi confonantia coftat debito rem-

| peramento proportioneq; fuarum uirtutum& operarionum,

3! que funt concupifcibilis.irafcibilis& ratio, que fic comproporrionantur : nam ratio ad concupifcentiam habct proportionc diapafon.ad

iraucrodiatcffaron.irafcibilisautadcocupifcibilemhabctproportioncdia

pcte. Quando itaq; cu proportionatiffimo corpore etiam proportioatiffi-

ma coniugituranima, coftat talc hominem etia in donoru diftributionc fe

iciflima fortiri fortc,proiitanima cu corpore in naturaliii diipofitioe coue

tlBER SECVNDVS. CLXXI.

ftiunt>quiquidemconuenientiarcconclitiffimacft

J tamenafapictibusaIi* • • '

<jualiter adumbrata.Sedadanimeharmoniam properates,oportct illa nosa mediis illis per quae ad nos rranfitu habent,inquirerc,hoc eft,a corponbusiphacrisq; coeleftibus.Scientes igirur quat animse uircs cui planetaru refpon-

dct,cx his que fuperius difta funt, earundc inter fe coccntus facile cognofcc

mus.Luna enim crefccdi& decreiccdi uircs regit.phataftica uis atq; ingcni-

um a Mercurio pendet: concupifcibilis uirtus a V encre.uitalis a Sole.impul

fiua que & irafcibilis dicif.a Martc:naturalis a Ioue,rcccptiua omnis a Satur

no:ipfaautemuoluntasranquamprimummobilc&omniumilIarum uiri

um duftrix adlibirum,ipfaq;cum intclleftu fuperiori iunfta/emper cft in

bonum tendens: qui quidcm intclleflus uolunrati fcmitas monftrat , ficut

lumen oculomon tamen ipfam mouct, fed manct fua: opcrationis domina,undc liberum arbitrium dicitur:& Iicet fempcrad bonum tanquam ad obiectum fibi adxquatum tendat,aliquando tamen excaecata crrorc,& ui animali impellcnte,malum eligir,credcs illud effe bonum: ideoq; dcfinitur liberu Liimm „arbirrium effe facultas intellcctus & uoluntatis.qua bonu eligitur gratia ad- titrium.

fiftente,& malum,ca defercntc.Ipfaitaq; gratia,quam ctiam chariratem fiuc

amorem infufum uocant Thcologi, cft in uoluntate ficut primu mouens,qua abfcnte uniuerfus cocenrus labitur in diffonanria.Praeterea anima cor-

refpondet tcrrx, perfenfum : aqua?,per imaginationem : acri,per rarionem:cceIo,per inrelledtum . cxitq; anima in illorum harmoniam fccudum quodtepcrantur haec in hoc mortali corporc. Sapientes igitur antiqui cognofcentcs corporum &animarum harmonicas difpofitiones diuerfas,iuxta diuer-

fitarc complexionum hominu, no fruftra ufifunt muficis& cantibus,cu adconfcruanda corporis faniratc & amiffam reftitucnda,tum ctia ad conducedum animos ad falutiferos mores,quoufq;hominc ccelcfti harmonise con-rcpcrcnt,rcddantq; totu cceleftcm.Nihil praererea pulfandis malis demonibus muficaliharmonia efficacius,urq ab harmonia il Ia ccelcfti collapfi.co-

centum aliquc ueru tanquam fibi inimicu nequcut fuftinere, proculq; fugiunt.ficut Saulii fpiritu nequam furentc,Dauid citbara reprcflit.Hinc ab antiquis prophetis atq; patribus,qui hxcharmonica facramenta cognouerur,cantus & mufici foni facris officiis illati funt.

De obferuatione ccelcftiu,inomni opcremagico neceffaria. Gap.XXIX.Mnis uirtus naturalis multo quidc agit mirabiliora,quado nofolu proportioe phyfica coponitur,fed eria opportuna ad hocccelcftiu obferuatioe elc£ta(uidelicct quado uis cceleftis fortiffi

ma ad ralc efreftii quc dcfideramus,effe probatur, tu ctia ccelc-

ftibus multis adiuta)informatur, inferiora cceleftibus tancj proprias fcemi-

nas fuis maribus fcecudandas paffim fubiicicdo.Sunt itaq; obferuada in quo .

uis ope fitus & motus,& afpctfus ftella^ &planeta^ in fignis &gradibus,& uifopmZquahterhscomniafehabcantadlongiwdine&latitudincclimatisiexhocfwi*'""*».

P "

pUnetttfw

modoobfer'

mnii.

HWUfomoia obfemn

H.

Hlmmutdiligiter. ob

ftriundni.

dopotcns.

CLXXII. DB OCCVLTA PHILOSOPHIA.

enim uariarur qualirarcs anguloru.quos dcfcribut radii corporum ccelcftiu

fupcr figura rei,fecundu quos infundutur uirrurcs cceleftes.Sic quories ope

rarurus fueris quac adplaneram aliqucm perrinenr, oporrebir tecum in fuis

dignitaribus collocareforrunatum & potentcm,& in die,&hora,& in figura

cceli dominantemmec folum fignificatorc operis cxpeftabis porenrc, quin

etiamlunamadhuncohferuesopportunedircfta^nihilenimfinelunzebc:-

neficio perfeceris.Quod (iplures habueris operis patronos, ocs obfcrua potcrcs,& amicabili afpcftu fe inuicem conruenres:quod finequeas ciufmodi

afpecT:' habere, couenit ribi faltc angulares accipere. Luna uero obfcruabis,

quado uel ambos inrucf,uel iugitur uni& afpicir alreru:uclquado a coniun

ftione fiue afpcclu unius tranfiradcoirum uel ad afpeclu alrerius. Illud cti

am neuticj credo omittendu,quin Mercuriu in omni opcrediligcter obfer-

ues:hic enim utrorumq; infcru& fupcru deorUm comcaror,quando cogre

ditur bonis,corum auger bonirarcm: quando malis, coru maliriam influit.

Infortunatu aut dicimus fignu ucl planeta,p Saturni uel M artis afpcftu,ma

xime oppofitu uel quadratu:hicnim afpctftus funt inimicitiexoitus uero&trinusatq;fextilisafpe6tus,funtamiciria;:inrerhosfortioreftc6iun<ftio:ue

runm fi per rrinu iam afpicics, planeta etia fufcipiatur,a;ftima£ quafi ia con

iu£tus, Solis uero coniunctionc ocs planete timct,afpcclu gaudcr,rrino & fe

Quandoplanetaefunrpotentiorisinfluentia:. Cap. XXX. (xtili.

Otctes uero habebimus planeras,qn funr in domicilio,uel cxul

rarionc,uel rriplicirare,uel rermino,uel facic,extra cobuftione

direcli,in augc& in figura cceli dfiantcs, fcilicct qri funr in angulis,maxime orictis,uel decime, uelm plagismox fucccdctibus,

ueii fuis gaudiis.Caucdu aut,ne finr in finibus ucl fub dnio Sarurni uel M ar

ris,necfinringradibustenebrofis,pureis,ueluacuis.Obfcruabisurangulia-

fcendentis& dccima:& feptima: finr fort unati,& afccndcntis diis, & locus fo

lis,& locus lunae,& locus partis fortumc,&cius dns,dfis coiunftionis uel pr£-

uentionispra?cedentis:plancra: uero maleuoli cadanr infortunari, nifi for-

tc operis tui fignificatores cxtiterinr.uel quouis pa£to utilcstibi effe poffint:

uel fi in reuoludonc feu gencfi tua principatum obtinuerinr, tuc enim mi-nimc funt dcprimendi.Lunam uero habebimus potenrem, fi fit in domici-liofuo,ucl cxuItatione,ucI triplicitate,uel facic,& in gradu fibi ad opus optatum conuenienti,atq; fi mafioncm ex uiginti illis& o£to fibi & opcri comperentc obtineat:no fit in uia combufta.ncc tarda curfu:no fit in ccliptica,nec

cobufta a fole,nifi forte fit in unitate cu folc,non defcendat in latitudinc mcridionali,quando combuftionem egreditur,nec fit oppofita foli,ncc Iumi'ne minuatur,non fit impcdira a Marrc ucl Saturno. Dchis nolo hic longi-us fcrmonem prorogare,cum hsec& plura alia neccffaria in Aftrologorumuoluminibus fufficicnrertradita fint.

DeobfefuarionefteUarumfixarum,earumq;naturis. Cap. XXXI.

L I B E R SECVNDVS. CLXXM.

Imilis per omnia ratio cft tibi de ftellis fixis habenda. Illud

fciasjornncsfteyas fixas efle ex fignificatione & natura fe-

ptem planetarum : fed quacdam funt de natura uiiius plane-

tae.quaedam uero duorum: hinc quotiefcunq; iungitur aliquis

planeta cum aliqua ftellarum fixarum fuae naturae,efficitur fignificatio il-

lius ftcllae potentior,& natura planctae augmctatur : quod fi fit ftella duaru

naturarum, qui fueritcum ca fortior, illius natura uincct in fignificatione,

utputa fi fit de naturaM artis& Veheris,fi fueritM arscum ea,uincct natu

ra Martis:fi uero Vcnus cu ea fucrir,natura Vcncris fuperabit. Dignofcun

tur autc naturae ftellarum fixaru ex coloribus carUm,quemadmodu illi cer

tisplanetis congruunr,eisq; adfcribuntur.CoIores uero planctaru funt: Sa

turni liuidus fiuc plumbcus,atq;cum hoc candens: Iouis citrinus iuxta pal-

lorem,&cum hoc clarus.-Martis rubcus & igneus.Solis croccus,& cum ori

turardens,poftearadians.Venerisalbus,fedIucifero candcs,uefpcro reful-

gens:Mercurii radians,Lnna: blondus.Scias quoq; ftellas fixas quantomaiores& lucidiorcs funt&apparcnt , tanto maior& fortior eft corum figni-

ficario,ficut funt ftellae quae dicutur apud Aftrologos primae& fecudse ma-gnitudinis.Ex his narrabo tibi aliqUas potiores adhanc facultatc.que funt

Vmbilicus Andromcdae.in uigefimofecundo gradu Arietis,de naturaVe-neris & Mercurii:alii Iouiam atq; Saturniam dicut.Caput Algol,in decimooclauo gradu Tauri,de natura Saturni& Iouis.Pleiadcs in eiufdc gradu ui-

cefimofecundo/ydus naturaLunare,&complexioneMartiu.Itemin Ge*minorum gradu tertio Aldeboram, de naturaM artis&complexioneVe-neris:fedHermeshanc Iocat in uigefimoquinto Arictis. In corundem Ge-minorum gradu decimotcrtio Hircus, de natura louis& Saturni . In Can-cri gradu fcptimo,Canis maior,Venereus:in eiufdcm dccimofeprimo Ca-nis minor, Mercurialis natura,& complcxione Martius : in uigefimopri*

mo gradu Lconis eft ftella regia quae dicitur Cor leonis , de natura Iouis 8t

M artis . In Virginis gradudecimonono , Cauda urfae maioris,Vencrca 8c'

LunariS:in fcptimo gradu Librae,Ala corui dextra,& in eiufdem dccimoter

tio,Ala finiftra, utraq; de natura Saturni& Martis:in eiufdc gradu dccimo-

fcxto Spica,Vcnerea &Mercuriahs:in eiufdem gradu decimofeptimOjAl-

camcth,dc natura Martis& Iouis : fedhuius cumluminarebene afpexerit,

illius cum ex Cotrario.In Scorpionis gradu quarto,Elepheia, dc naturaVcneris&M artis:in Sagittarii gradu tcrtio.Cor fcorpionis,denatura Martis

& Iouis:in Capricorni gradu Vll.Vultur cadcns , tcmperatus Mercurialis

ScVcnercus.in XVI. graduAquarii,Cauda capricorni.de natura Saturni 8i

Mcrcurii:inPifciurertio,Humerusequi,denaturaIouis&Martis.Eteri£

tibi gcneralis regula, ab unaquaq; ftcllaru propriadona fperare ipfa domi-nate:impcdiri uero.ipfa infortunata &oppofito modo fe nabcte.quod fupe

rius oftenfurn eft.Corpora enim cceleftia quatenus ipfa feliciter uel infor-

p iii

Sff/fc /?*<!,

plmcuyum

n«urn.[orti

umur.

Stetldrumfi

xirum mtuteundcdina

fcitur.

PlMctdruvt

colores.

Stclttfix*

lucidioreh

Sdiiprttfll

CtXXIIli. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

tunate funt affefta, eatenus&nos&noftraopa , atq; ca quibusnos utimur,

feliciter uel calamitofe afficiunt. Et lket a ftejlis fixis plurimi procedanc ef-

fcftus, attribuuntur tamen planetis ,cum quia nobis uicinioribus magisq;

diftin&is& cognitis,tum quia ipfi exequunturquxcunque fupcriorcs ftcl-

Ix influunt.

DeSole&Luna.eoruqjmagicisrationibus. Gaput XXXII.

Oelorum, &omniu quae fub ccelo funtcorporum adminiftra-

tionem Sol &Luna fortiti funt: Sol elementalium omniu uir-

tutum dominus,&Luna uirtutc Solis domina generationis au

_ gmenti& decrementi.Hinc ait Albumafar, perSolem&Lunauitam cuftis infundi, quos iccirco Orpheus uiuificos cceli oculos appellat..

Sol omnibus lumen a fcipfo dat,& omnibus copioic largitur, non folum in

ccelo& acre , fed etia in terra &intimis profundis abyffi, quicquidhabcmus

boni,ut ait Iamblichus,habcmus a Sole.uel ab ipfofolo,ucl ab ipfo per alia.

HeraclitusSolem cceleftis luminis fontc appcllat:& multi Platonicoymudi anima in Solc principalkercollocarunr,ut quae globu Solis totu implcs,

radios fuos undiq; quafi fpiritu cffuditper omnia,uita,fenfum& motu ipfi

uniuerfo diftribucs.Hinc ucteres phyfici Solc ipfum cor cceli appellaucrut

:

& Chaldaei illu mediu planeta^ pofuerunt. Aegyptii etia illu in medio mu-

di collocarut, puta intcr duos mundi quinarios,nempc fupra Solc planctas

quinq;colIocant,fubSoleautLunam&<Hiatuorelcmcta.Ipfeinterrcliqua

fydcra cftimago & ftatua fummiprincipis,utriufq;mundi,terreftris& ccele

ftis,uera lux.atq; ipfius deiexacWrmu fimulachru, cuius efTentia,patrcm:

fplendor,filiu:calor,(piritum fanftu refignant,adeo,utnon habeantAcade

demici aliquid perquod diuina cffentia cxpreffius monftrare poflint. Tanra confbnantia deo refpondct, ut Plato eu uocet confpicuu dci filiu:&Iam#

blichus illii imaginc diuinae intelligentiae appcllat:& nofter Dionyfius illti

perfpicua dci ftatua uocat.Ipfe tan<| rex fedet in meditullio alio^ planetay,

luce,magnitudine,pulchritudinc ocs exccllcns,ocs illuminans, uirtutcq; il

Iis ad inferiora quec[; difponcda diftribucs.greffusq; eoru regulans& difpo-

ncs,adeo,ut inde motusco^dicanc diurni ucl nocturni,meridionalcs ucl acj

k>nares,orientales aut occidentales.direcTri ucl rctrogradi :& ficut ipfe fuo lu

mine fugat tcnebras nocTis,ita etia quafcunq; tcnebraru poteftatcs,dcqbus

fcgitur in Iob:Cum primu apparuerit aurora,arbitranfl umbram mortis.&

Pfalmifta loquens de catulis leonisquerctibus a dco deuorandi licentia,in-

fert:Orrus eft Sol,& congregati funt,& in cubilibus fuis collocabuntur:qui-

bus fugatis/equitunExibithomo ad opus fuu.Sol itaq; cum mediam miidi

regionem tcneat , atq; ut in animatibns uniuerfo corpori ipfum cor,fic cce-

lo&mudo praeeft Sol, in ipfum uniuerfum mundu,& quae in eo funt,impc

rium habcs,ipfe remporu auror,a quo dies & annus,frigus& caIor,caetersq;

temporu qualitates:&,ut aitPtolem«eus,cum in alicuius ftclk. lpcu dcuene

L I B E R S E C V N D V S. CLXXV..

rit,illius uim excitatqua in acrehabet:ut,cum Marte calorc,cum Saturno

frigus,ipfumq; hominis fpiritum animuq; difponitmnde ab Homero dicir

tur,&ab Ariftotcle comprobatur,tales morus ineffc menti, quales fmgulis

dicbus Sol planearu princeps ac moderator adferat.Luna autc terris finiti- Lww *>•»'

ma,receptaculu omniu cceleftiu influxuu.curfus fui pernicitatc fingulismc frrwmrti

fibus Soli caeterisq; planetis& ftellis coniungitur,& uelut ftellaru omnium

uxor fa<fta,ftellaru fcecundiffima.Solis cetcroruq; planeraru atq; ftellaru ra

dios& influxus quafi fcetu fufcipiens,inferiorimundo fibi uicino uelut par-

turiens edit.-omnes enim ftellae in ipfam influunt ultima fufcipienrem,que

dcinceps omniu fuperioru influxus inferioribus comunicar,terrisq; refun-

dit.manifeftiusq; ipfa prs cacteris haec inferiora difponir, motusq; eius magis fenfibilis cft.cx familiaritate& propinquitatequam habetnobifcum,&tanqmedium inter utraq; fuperiora& infcriora, iftis omnibus comunicat:

ideoq;motus eius prae citeris obferuandus eft,quafi omnium coceptuum Lmmotm

parentis,quos ipfa his inferioribus uariccxplicar,pro uaria fua complcxio* XjJJJJne,motu,fitu&a(peftibusadpIanctasca;teraq;fyderadiuerfis:&licetabo*

mnibus ftellis uires fufcipiat,potifl~ime tamen a Sole, quoties illi coniungi-

tur, uiuifica uirtutereplctur, ac pro illius intuitu coplexioncmmutuatur:

nam in prima quarta,ut tradut Peripatcti,cicalida eft &humida: in fecuda,

calida&ficca:intcrtia,frigida&ficca:inquarta,frigida8chumida. Etlicet

ipfa fitfyderum infima,fupcriorumtamen coccptus omnes explicat : ab ea

cnim in cceleftibus incipitrerum feries,quam Plato uocat catenam aurca,

qua unaqueq; res aut caufa altcri conncxa,a fupcriori dcpendct,quoufq; de-

ueniatur ad iupremam omnium caufam , a qua pendcnt omnia. Hinc eft,

quod abfq; ipfa Luna intcrmedia.uim fuperioru attrahere omnino nequca-

mus.Vndc iubct Thebir,ad captandam alicuius ftellae uirtutem, accipien-

dum effe lapidcm&hcrbam illius ftclla:,quando Luna candcm ftcllam aut

fclicitcr fubit,aut fcliciter afpicit.

De XXVIII. mafionibusLunac.earundcqjuiribus. Cap. XXXIII.

Tquoniam Luna uigintiocto dierum fpatio totum zodiacu

mctitur.Hinc cft quod Indoru fapicntes &uctuftiffimi Aftro

logi ofto & uiginti manfiones Lunae concefferunr, quae in o-

ftaua fphxra fixa:,a diuerfis carundcm fyderibus &ftellis quem eis continetur,ut inquit Alpharus,diuerfas propricrates&nomina forti-

untur,quas dum Luna pcragrat,alias& alias fortitur potcftates atque uirtu

tes.Manfionum autemillarum iuxtafententiam Abrahami.unaquaeq; duodecim gradus , unum & quinquaginta minuta ,& uigintifcx fere fecundas

compleftirur,quarum nomina fimul atq; carudem initia in zodiaco ofla-

uae fphaerae funt hcc:Prima uocatur Alnath,hoc eft cornua Arietis.Initium

cius eft a capitc Arietis octauae fphaerae.Facit ad itinera& difcordia . Secun-

da dida eft Allothaim fiue Albochan,hoc eft,ueter Arietis : & initium ciu$

p iiii

AurtiPUto

tiiiuUcnt,

CLXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPMA,

abeiufdemfigrrigraduduoderimo,minuroquinquagefimoprimo,fecuda

uigefimafecunda copletis.Coferr ad inueniendos thefauros, ad rerenrionc

captiuoru . Tertia uocat Achoamazonc fiue Athoraye, id eft pluuiales fiue

Pleiades:inirium eius ab Arietis gradibus completis uigintiquinqj.minutis

quadraginraduobus,&quinquagintaunum feciidis.Prodeft nauigantibus,

Uenatoribus,& operibus alchymis.Quarra mafio difta eft Aldebaram aut

Aldelamen,hoc eft oculus tauri,uel caput tauri.Initium eius a gradu oda-

«o,minuto XXX IHI.fecunda decimafeptima eiufdemTauri exclufis. Fa-

citad deftructionem&impedimcnta aedificioru,fbnrium,pureorum,auri-

fodinarum,fugam reptilium,& adgcneradum difcordiam. Quinra eft uo

caraAlcharaya fiueAlbachaya.Iniriueiuseft poftTaurigradu uicefimu

primum,minurumuicefimumquintu,fecundaquadragintatria.Conferr

adreditumexitinere,adinftruftionemdifcipuloru:confirmatsdificia,lar

gitur fanitatem& beneuolctiam. Sexta appellatur Alhanna fiue Alchaya,

hoccft,fydusparuulucismagna:.Inirium eiuspoft quartumgradum,dcci

jnumfeptimum minutum,& noucm fecundas Geminorum.Facit ad ucna

tionem,& obfidionc urbium,& uindictam principum:deftruit meffes& fru

gcs,& impcdit opcra mcdentis. Septima dicitur Aldimiach uel Alarzach,

id eftbrachiumGcmini,& incipit a gradu Geminorum decimofeptimo.mi

ftuto oftauo/ccunda X X X II II .& duratufq; in finem figni.Confert lucru

&amicitia:prodeftamantibus,fugatmufcas,deftruitmagifteria.Etitaco-

plcta eft in iftis feptem manfionbus una cceli quarta:fimiliq; ordine& gra-

duum &minutorum &fccundaru numero rcfiduae manfiones in fingulis

quarris, feptcm fua initia habent, ita uidclicet,quod in primo illius quartse

figno tres manfiones initia fumant : in reliquis duobus fignis duae manfio'

nes in quolibet. Incipiunt itaq; a capite Cancri feptc manfiones fcqucntes,

quorum nomina funt Alnaza uel Anatrachya,hoc cft nebulofa aut nubilo

fa,manfio uidclicet oftaua. Facit ad amorcm& amicitiam, &focietate iti-

ftcrantium,pellitmurcs,& affligit captiuos.confirmans carcerem.Pofthac

tlona uocafur Archaam uel Alcharph.id cft oculus Leonis:obcft meffibus

& itinerantibus,& ponit difcordiam inrer homines. Decima dicirur Alge

lioche uel Algebh,id eft ccruix ucl frons Leonis.Confirmat xdificia,Iargi-

rur amorem .beneuolentia &auxilium contra hoftes. Vndccima uocatur

Azobra uel Ardaf , hoc cft capillus Leonis . Facit pro irineribus & lucro cx

mercimoniis,& pro redemptioe captiuoru. Duodecima dicitur Alzarpha

ucl Azarpha,hoc eft cauda Leonis.Profperiratem dat mcffibus& plantati-

onibus.fed obeft nauigantibus:bona autc pro fcruis& captiuis& fociis me-

Iiorandis. Decimatcrtia dicittir Alhayre ,hoc eft canes aut alarcs uirginis,

Valeradbeneuolentia,luerum,itinera,meffcs&liberationccaptiuorum.

Decimaquarra dicif Achureth uel Arimet,ab aliis Azimeth Ucl Alhumech

fiue Alchcymechjhoc eft fpica uirginis,uel fpica uolas.Valet ad amorc con

XIBER SECVNDVS. CLXXVII.

iugatorum,ad fanandum innrmos,prodeft nauiganribus/cd obeft irincri-

bus pcr tcrram:& in iftis copleta eft fecunda quarta cceli. Sequuntur aliae fc-

ptem,quarum prior incipit in cap ite libre,mafio uidelicct decima quinta,&

nomen eius Agrapha uel Algarpha, hoc eft, coopcrta uel coopcrtu uolas.

confert pro exrrahendis thcfauris,pro fodicdis putcis.facit ad diuortiu.dif»

cordiam,& ad deftruifionc domoru & inimicorum ,& impedit itinerantes.

Decima fcxta dicit Azubene uel Ahubenc,hoc cft,cornua Scorpii.impedit

itincra&coniugia,meffcs&mercimonia,ualcradliberationccaptiuorum.

Decima feptima dicitur Alchil,id cft,corona fcorpii.facit ad mclioratioem

iniquioris fortunac.adamorem durabilem ad firmanda a:dificia,& cofert na

uigantibus. Decima oftaua dicitur Alchas ucl Altob,id eft,cor fcorpiifacit

addifcordia,feditioncm&coniurationcc6traprincipes&potctcs,S£aduin

dicta de inimicis:fcd libcrat captiuos,& cofert ad sdificia.Dccima nona dici

tur Allatha uclAchala.ab aliis Hycula uel Axala,id cft,cauda fcorpii, Valec

ad obfidendu ciuitatcs & ad capicndu urbcs & ad expcllcndu homines dc lo

cis fuis & ad deftructionem nauiganrium& perdirioncm captiuoru.Viccfi

ma uocatur Abnahaya.hoc cft,trabs:facit ad cicurationc ferarum, ad cofir-

mationcm carccru,dcftruit diuitias fociorum, copellithominem uenire adlocum aliquc .Vigefima prima uocatur Abcda fiue Albcldach, quod eft de-

fertum.facitpromcffibus,Iucro,a:dificiis6iuiatoribus&profacicdodiuor

tio: & in hac completa eft tcrtia cceli quarta,rcftant ultima: feptem manfio-nes ultimam cceli quartam complcnrcs, quarum prior qua: eft in ordine uicefima fecunda, incipiens a capiteCapricorni, uocaturSadahacha ucl Zo-deboluch uelzandcldcna,hoceft,paftor:promouetfugam fcruorum 8C

captiuorum uteuadant,&ualct fanandismorbis. Vigefimarertia uoca-tur Sabadola ucl Zobrach hoc cft glutiens : facirpro diuorrio

, pro hbcra-

tionc capriuorum & fanarionc sgrotoruni . Vicefima quarta dicitur Sada-

bath uel Chadc2oad,quod eft fydus fortunx: ualer pro bcneuolentia con-

iugatorum ,proui£toria militum.nocetobeundis magiftcriis ,& impedicutnon compleantur . Vicefimaquinta diciturSadalabra uelSadalachia,

hoceft,papiliofincexpanforium:facitadobfidioncm&uindidfa,deftruit

inimicos,facitdiuortium,confirmatcarceres&a;dificia,acceleratnunciost

facit admaleficia conrracoirum.&adligandumquodcunque membrumhominis, quodnon peffitfacere officiumfuum. Vicefima fexta dicitur

Alpharg uclPhtagal Mocaden ,idcft hauriensprimus:facitpro unione& dileftionehominum ,

pro falutc captiuorum , deftruitcarceres&xdifi-

cia.Vicefima feptima dicitur Alcharya ucl AlhalgaImoad,id eft,!

hauries (e

cundus : auget meffcs, merces, lucrum, fanat infirmitares, fed impcdir xdi-

ficia,prolongat carcercs,facit pcriclitari nauigantes, & adiuuat ad infe-

rendum mala cui uolucris . Vicefima oftaua & ulrima uocatur Albo-tham fiue Alchalh , id cft, pifces : auget meffes & mercimonia.fecurat iti-

CLXXVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

ncrantcs per loca periculofa,facit adgaudium coiugatorumfed confirm at

carceres,& facit perderc thefauros.Et in iftis uiginti odto manfionibus latct

multa fecreta fapicntise antiquorum.per quaeoperabantur mirandain o-

mnia qux funtfub circulo Iunae:& atmbuerunt fmgulis manfionibus fua h

mulacra ,& imagines& fignacula ,& praefidentes intclligentias,& opcraba-

tur in uirtutibus illorum uariis modis.

Deuero cceleftiummotuinoctaua fphasraobferuado.acderati-

onehorarumplanetariarum. Cap. XXXIIII.

|Vicuq: ad c<jelefte opportunitate opaturi funr.utrOq; autduoijz

lalteruobfcruare oportet.ftella^ uidelicet motus.aut tcpora.mo

Itus inqua.quado funt in fuis dignitatibus,aut dciectioibus, fiue

__iicffcntialibusfiueaccidctalibus.Tcporaautdico,dics&horasiI

Iaru dominiis diftnbutas:de omnib" his abude fatis in aftrologoru Lbrisdo

cetur.Scd duo nobis hoc loci praecipue pcfitanda funt & obferuada:unu ut

obferuemus motu ftellaru afcenfionesq;& cardincs.quemadmodum in ue-

ritatefehabentin oftauafphaera.obquorum negligcntiam in fabricandis

ccelcftium imaginibus multos contingit crrare,accffc£tudefiderato ce-

fraudari: alterum obferuare oportet circa rempora in elicicndis planctarum

horis . nam aftrologi fcre omnesomnc ab ortu folis in occafum temporis

intercapcdincm in duodecim cqualcs partes diuidunt.uocantq; illas duode

cimhoras diei.Deindequod fequiturtcmpus ab occafu inortum.fimilira-

tione in duodecim aequas portiones partitum ,uocant duodecim horas no-

clis,diftribuuntq; deindehoras illas fmgulas fingulisplanetisfccunduor-

dincm fucccffionis eorum,dado primam fcmper horam diei.ipfius dici do-

mino.deinde fingulis per ordinem ufque in fincm uiginti quatuor horar u

.

Et in hac diftributione adfentiunt illisM agi,fcd in horarii partitione diffcn

tiunt aliqui,diccntes quod ortus occafusq; inrcrcapcdo in aequales partes di

uidenda non eft, quodq; horae illac idco insequalcs dicTaenon funt,quia diur

ne ad nodturnasWquales funt, fcd quia diurne& nofturnse fingulz ctiam

inter fe inaequalcs funt. Habct ergo inaequalium fiue planetariarum hora«

rum partitioaliam aMagisobferuarammenfuraefuaerationcm,quaetalis

cft. Quippc ficut in horis artificialibus quae femper fibi coequales funt,afc£

fiones quindecimgraduum in equinocliali una conftituunt horam artifi-

cialem,ita etiam in horis planctariis afcenfioncsquindecim graduu in ccly-

ptica conftituuntunam horam planctariam fiue inequalem,quarummen

furaminquirere &inuenireoporrcrcxtabulisafcenfionum obliquarumu*

niufcuiufque rcgionis.

Quomodo res queq; artificialcs ut imagincs & figil

la fimiliaq; , uirtutc aliqua fortiatur

a corponbus cceleftibus

.

Cap. XXXV.

LIBER SECVNDVS. CIXXIX.

Anta eft ccelcftiu magnitudo,uirtus& poteftas.quodnon folfl

rcs naturalcs,uerum ctia artificiales,quado iupcris rite funt ex-

pofita:, fubito patiuntur ab agente potctiffimo uitaq; mirabili,

qux ipiis uirtute ccelcftem fxpe mirifica largitur, quod Diuus

Thomas Aquinatus doftor fanftus, ita confirmat in libro dc fato : ubidicit

ctia ueftes& aedificia& quaecuq; artis opera,certa a fyderibus iufcipere quali

tatc . Sic magino modo mixtione& applicatione rerum naturalium,fed eti

am imaginibus/igillis^annuliSjfpcculis& quibufq; aliis ]nftrumctis,oppor

tune fcilicct fub ccrta conftellatioe fabricatis,cccleftc quandam illuftratio-

nem capi,& miradum aliquod fufcipi poffe confirmant.Cceleftiu enim cor

porum radii animati,uiui,fcnfuales,dotes mirificas,potentiaq; uehemctiffi

ma fecum ferenres,etia repentino momcto ac fubito tactu mirabiles in ima{jinibus imprimunt uires,etiam in materia minus apta. Efficaciores tamenargiunturimaginibusuirtutes,finonexqualibet,fcdcerramateriafabrice-

tur.cuius uidelicet uirtus naturalis cum fpecifica fimul operi coueniat,ngu-

raq; imaginis fimilis fit figur? ccelefti :talis nanq; imago,cu propter materia

naturaliteroperi ac ccelefti influxui congrua,tum proprcr figura ccelefti fi'

gure fimilc.paratifiima eft ad actioes& uires cceleftiu corporum & figurarucapiendas.& cceleftc munus fubito in fe cocipit.tum agit affidue in alreru,&res aliepcr obedientia fefe inclinant ad illa.Vnde inquit Ptolcmaeus in Cciiloquio,quod res inferiores obediut ccelcftibus,no folu illis.fcd etia eariiimaginibus:ficut non folu fcorpiones terreni obcdiut fcorpioni coelefti,fed ctia

imagini fcorpiois illius,q fueritopportune fub eius afccfu ac diiio figurata.

De imaginib9Zodiaci,qs ifculpte a fuis ftellis cocipiat uirtutes C.XXXVI.Magines aiit cceleftes,ad qua^ fimilitudinem huiufmodi ima-gincs c6figuran£,incceiisfuntqplurime:queda uifibiles&con

fpicux,qua:da faltc imaginabiles, ab Aegyptiis,Indis, Chalde-isq; perfpefta:& defignata;.partesq; caru iic fe habct,ut ipfe etii

figure^ queda fint ab aliis diftin&f.H ac ratioe ponut in zodiaco circulo imagines duodecim uniuerfalcs,ad numcru figno^:harum itaq; arietCjIeonc,fa

gittariu,triplicitatc conftituentcs ignea & orientalc,fcrut prodeffe cotra fc-

brcs,paralyfim,hydropifim,podagram,& cotra ocs infirmiratcs frigidas ac

phlegmaticas,&reddcregeftante,gratum,facundu,ingcniofum,&honora-

tu:quia domicilia funt Martis,Solis& Iouis.Facicbanr quoq; leonis imagi-

nc contra phatafmara melacholica,hydropifim,peftc,febres,& ad cxpellen

dii morbos,Iiora folis primo gradu faciei leonis afccdente, qua: quidc facieS

ac decanatus Iouis eft, fed cotra calculu& cotrarenu morbos,ac conrra no-cumentabeftiarum:facicbanteandemquandofolincordelconismedium

cceli obtinebat . Rurfus nunc Gemini , libra& aquariusj quia triplicitatem

conftituunt acream &occidentalem , atq; domicilia funt Mcrcurii, Vene*

ris,&Saturni,dicuntur morbos effugare,&conducere adamicitiam &.con*

CLXXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHI*,

cordiam,ualerecontramelancholiam,&conferrefanitatc:&precipueaqua

rium ferunt liberare a fcbre quarrana.Itcm cancer,fcorpius atq; pifccs, quia

triplicitatem conftituunt aqueam & fcptcntrionalcm , ualent contra fe-

brcs calidas& ficcas,item cotra cthicam& omncs paffioncs cholcricas.Scor

pius uero.quia intcr membra obfcruat genitalia.prouocat ad luxuriam.Co

figurabat aut adhoc afcendcnte eius facie rertia,qu£ eft Veneris: & faciebat

candem contra ferpentes& fcorpiones ,ucnena& daemonia, afcendcnte fa-

cie eius fecunda,qu£ eft facies folis& decanatus Iouis.ferturq; geftantcm cti

am reddere fapientem,& colorem,efficerebonum.ferturq; imago cancri cf-

ficaciffima cotra fcrpentes& ucnena,quado fol& luna in eo comuncti,afcc-

dunt in facie prima uel tertia. harc enim eft facies Veneris,decanatus luna:,

decanatusIouis.Dicuturetiamtorqueriferpentes,cumfolfitincancro.Itc

raurus.uirgo& capricornus,quia triplicitatcm conftituunt terream &mcri

dionalem,curantinfirmiratescalidas,ualeYitcontrafynocham:reddunrge<

ftantcs,gratos,acceptos,facudos,deuotos ac rcligiofos: quia domicilia funt

Veneris,Mercurii&Saturni.Ferturetiamcapricornusredderehominesin

coIumes,& loca tuta cfficere.quia exaltatio cftM artis.

De imaginibus facieru earumq; uirtutibus , atq; dc his quae cxtra

Zodiacumfuntimaginibus. Cap. XXXVII.Vnt pretcrea in zodiaco imagines fcx atq; triginta,iuxtanumerum facieru,de quibus(quod ait Porphyrius)fcripfirolimTeu-

cer Babylonicus,uetuftiffimusmathernaticus, poftqucfcri-

pferunt de illis eriam A rabes.D icitur itaq; in prima facie arictis

afccdere nigrihominis fimulachrum,ftantis quidc,& alba uefte induti prae -

cinctiq;,magni corporis,ruffis oculis,ualidis uiribus, atq; irato fimilis : & eft

imagofignificans&faciens audaciam,fortitudinem,altitudinem&inuerc-

cundiam. In fecunda facie afcendit forma mulieris,indutae cxrcrius quidcmucfte rubra,& fubtus alba,alterumprotcndens pedem:& facit haec imago ad

nobilitatem.altitudinem regni&magnitudinem dominii.In tertia facic ori

tur figurahominis albi,pallidi,ruffo capillo,& rubra ucfte induti.qui altcra

manu auream armillam gcftans,&ligncum baculum profercs, inquictus&irato fimilis eft,quia preftarc ncqueatbona que uclit. Confcrt hccimago in

gcnium,manfuetudinem,gaudia&pulchritudinc.Inprimafacietauriafcc

dit uir nudus & fpiculator fiuc arator,&proficit ad feminandum,arandum,

3edificandum,popuIandum,diuidendum terras,& ad artes geometriae. In fe*

cunda facie afcendit uir nudus,tencns in manu clauem.confcrt potentiam,

nobilitatcm,dignitatem fuper populos. In tertia facie afccndit uir, in cuius

manu ferpcns& fagitta.& cft imago neceffitatis& utilitatis.atq; ctiam mifes

riae &feruitutis. In prima facie geminorum afcendir uir, in cuius manu uir-

ga,& ipfe tanquam altcri fcruiens,& confert fapientiam & fcientam nume-rorum& artium, in quibus non cft utilitas. In fecunda facic afcendit uir, in

LIBER S E C V N D V S. CLXXXf.cuiusrnanueftfifl:iila

)&:alterincuriiatusfoclicnsterram) &%nificanta^

litatem.infarncrn&inhoneftarn.qualiseftioculatorum&prsltig.atorurn

& fignificat labores& inquintioes cum labore. In tertia facie afccdit uir que-rens arma,atq; uir ftultus.in dextra auem rencns

)& in finiftra tibiam & ffeni

ficationes eorum funt.obliuionisjndignationis^audaciayocorum trufaru& uerborum inutilium. In prima facie cancri afcendit forma puellx uirgi-'rus.pulchris orjiata; ueftibus^coronam gerentis in capite.preftat acuiratemfcnfuum/ubtihtatcm ingenii &amoremhominum. In fecunda facie afcerldit uir decons indutus Ucftibus.fiue uir& mulicr ad mcnfam fedenrcs& lu*dentesconfertdiuitias^hilaritatem.ktitiam&amoresmulierum.lntertia

fac.eafcend.tuiruenatorcumlancea&cornu.educenscanesaducnadum,

i.gnificatioe.useftcontrariandihominibus)1nfequendifUgientes

) uenadi&occupandi respcrarma&rixas. Inprimafacieleonisafcendituir fupereonem cqmtans &fignificatio%ius eftaudaciz.uiolenti^crudelitatis ma-Ieficiorum

) l.b,d.n.s& fuftinendilaboris. In fecunda facie afcendit ima-goman.buseleuat.s

!&uirfupercuiuscaputcorona)&formauiriirati8i mi

nabundyndextrahabensgladiumeuacuatu^infiniftraclvpeum.&funtiignihcanones eoru fuper r.xas occultas

)& uiftorias .gnotaS)& per uiles homines^&fuperoccafioneslitium&prdiorum.Intertiafacieafcendituiriuuenis in cu. us manu fcutica,& uir uehemct.s triftirie,& turpis faciei & fienihcatio eorum eft amoris &focietatis

) & demittend. de fuo pro u.tad.s rixis.In prima face uirginis afcenditfigura puellx bon?)& uir iacics femina & fi-gmhcatio eius eft congregandi diuirias.dirigend, uitfum, arandi/eminadi& popuiand..In fecunda facie afcend.r uir nigeiyndutus ex corio & uirha-bens comam

)& tencns loculos: &fignificatio eoru eft ad lucrum& congre-gationem <ubftantix

)& ad auaritia . In rertia facie afcendit mulier alba & fufda.imehomo fenex innixus baculo .& fignificatio cius eft ad debilitate &in-hrmiratem.&damnamentum membrorum

)&addeftru<ftionem arborum&depopuIationem terrarum.In prima facie librx afccndit forma irati uir/incuiusmanufiftula^&formauiriinlibrolegentis.&operatioeiusiniuftitia &auxiho miferorum & debilium conrra malos &potentcs.In fecunda facie afccndunt duo uiri fa;uicntes& irati,& uir ornato ueftitu in cathedra fc-dens

.& fignificatio eorum eft ad ind.gnationem contra malos ,& ad quietc

& iecuritatcm u.tx cum bonorum ubertate. In tertia facie afccndit uir uehemens.arcum renens

: & ante illum uirnudus, atquc alius uiruna manu pa,nem tenens, altera uini cyathum . fignificatio iftorum eftad libidinem ne-hndam^cantus&iocos&gulam.lnprimafaciefcorpiiafcenditmulierbo.nx rac.e. &habitudinis

)ac duo uiri fepercurientes.& operatio eorum eft addccorem

)&pulchritudinem)&adrixam)infidias)deceptiones)detracrioneS& perd.nones. In fccunda facic afcendunt uir nudus& mulier nuda,& uir interra fedens

,& ante illu duo canes femordctes.& operatio eorum cft ad im-

1

!

CLXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHU,

pudcntiam, deceptionem& fycophantiam,& ad mittendum malum& ri-

Xas inter homines . In tertia facie afcendit uir curuatus fupcr gcnua fua,&

mulier percutiens illum baculo.& fignificatio cius cft ebrietatis,fornicatio

num, iracundiae, uiolentiae& litis. In prima facie fagittarii afcendit forma

uiri armati lorica,gladiumnudum in manu tencntis.& operatio eius ad au-

daciam.militiam&libertatem. Infecundafacieafcendit mulierplorans&

pannis cooperta.& operatio cius cft ad triftitiam,& timorc de corporc fuo.

In tertia facie afccndit uir fimilis in colore auri.fiuc uir ociofus, ludens cum

baculo. & fignificatio cius cft in fequendo uoluntates proprias, & pertina-

cia in illis,& in agilitate ad res malas,& rixas,& res hornbiles. In prima facie

capricorni afcendit forma mulieris,& uir niger gerens plenos loculos. & ii~

gnificatio eorumeftadfpatiandum &gaudendum,adlucrandum,&per/-

dendumcum debilitate& uilitate. In fecunda facic afcendut duae mulieres,

& uir refpiciens auem in acre uolantem .& ftgnificatio corum cft in poftula-

do que heri nequeunt, in inquirendo qu? fcirino poffundn tertia facie afce

dirmulier pudica in corporc &fapiens in opcre , &nummularius pccunias

in menfa colligens& fignificatio cius cft in prudcntia gubernandi,& in cupi

ditatc fubftantia:J& in auaritia, Inprima facic Aquarii afccditforma uiripru

dentis,&forma mulieris nentis.& fignificatio eorum cft in cogitationc & la

bore prolucro.in paupcrtate& uilitate.In fecundafacie afcendit forma uiri

cumprolixabarba.&fignificatioeiuscftintclle<ftusmanfuctudinis,modc-

ftia-,libcrtatis,&bonorummorumln tertia facic afcendit uir niger& iratus.

& fignificatio eius cft in dcteftione.infolentia &impudcntia. In primafacic

pifcium afccndit uir onera portans fupcr dorfo fuo,bcne indutus.& fignifi-

catio eius cft in itineribus,&mutatione loci,& folicitudine inquircndi fub-

ftantiam & uiftum. In fecunda facie afcendit mulier boni uultus,& ornata.

& fignificatio eiuseft petcndi,&intromittcndi fc de rcbus magnis &altis. In

tertia facie afccdit uir nudus ucl uir adolefccs,& iuxta illum puclla p ulchra,

cuius caput florib' ornatu .& fignificatio eius eft ad quictc,& ocifl & delccta

rionem.et ad fornicationem et amplcxus mulierum. Et haec dc facicru ima

ginibus haftenus.ultra quas funt adhuc in zodiaco trcccte et fexaginta ima

gines,adnumerum graduum : quarum formas defcripfit Petrus dc Ebano.

Extra zodiacum funt ctiam figurx generales.quas dcfcripfit nobis Hygini-

us et Aratus:ct plurimae particulares,pro facierum et graduum numero ibi

dem cxiftentium.de quibus omnibus dicere nimis longum effet.ex histamc

magis principales habentur, Pegafus qui ualct contramorbos equorum, et

coferuat ecjtes in bello.deinde eft Andromacha,quc cociliatamorc inter ui

rfl ct uxorc.ita quod dicitur ctiam rcconciliare adulteros.Caffiopcia debilia

corpora reftituit.et mcbra roborat.Serpentarius fugat ucnena.et curatmor

fas ucncnatorum. Hcrculcs uiftoriam Iargiturin bcllo. Draco cum utraq;

urfa rcdduthominem aftutum)ingeniofum,fortem,diis ethominibus pla^

LIBER SECVNDVS. CLXXXIN.

ccntcm^Hydraconfertfapientiamj&diuiriaSj&refiftiruenenis.Cenraurus

conferr fanitatcm Sdogsuam fenefturem.Ara conferuat caftitate, rcdditq-

grarum diis.Ccrus reddir amabilcm,prudcntem,rcrra mariq; feliccm,facirq;

recupcrare ablara.Nauis prxftar fecuritatcm in aquis.Lepus ualct cotra de

cepriones&infaniam.Caniscurathydropifim,rcfiftitpeftiIenti3e,&tuturn

reddirabeftiis&fcris.Orioncofertuiftoriam.Aquilalargirurnouoshono

rcs,uereresq; conferuar.Cygnus liberat a paralyfi,& febre quarrana. Pcrfeus

] iberat ab in uidia & maleficiis,& praferuat a fulgure& rempeftate, Ceruus

fanatphreneticos & maniacos.flsc haclenus difta fufficianr.

DE imaginibusSarurni.

Caput XXXVIII.

|AEterum nuncquas imagincsplanetisattribuebat,quisdehis

I ampliffima uolumina apud anriquos fapieres habeanf confcri-

i pta,utno fit opus illashic narrare,riipauculas ea^ recirabo.Faci

ebar enim ex operibus Saturni,ipfo afccdente,in lapide,quima-gnes dici£ imaginc hominis,ceruinii uultu Sicameli pedes habctis,fupcr ca-

thedra uel draconem fedctis:in dextra falcc, in finiftra fagitta renctis : quamquidc imaginem fperabanr fibi ad uira; longitudinc profuturam.Saturnum

enim ad uire longirudinc confcrrc probatA lbumafar in libro S adar,ubi eria

narratquafda Indix regiocs Sarurno fubicftas,hominesq; ibi longsuos ual

defore,nccnificxtrcmofeniodeccdere.Iremfacicbanr&aliaaduitaElogitu

dincm Saturni imaginc,in fapphiro,hora Saturni.ipfo afccndentc ucl fclicf

rer conftituto.cuius figura crarhomo fenex fupra altam cathedra fedens.ha

bens manus fupra capur crectas,&in cispifcem renens ucl falcem,& infra pcdes eius racemum,capur tecrumhabenspanno nigro uel fufco,&omnes ue-

ftes cius nigrs fint uel fufce.Faciebanr criam candem imaginem conrra cal

culum ,& renum morbos , hora fcilicer Sarurni , ipfo afccndenrecum rertia

facie Aquarii.Facicbar quoq; ex operibus Sarurni linaginem ad potcftarem

crcfccndi,afcendenreSarurno in Capricorno,cuius forma eratuirfencx ba-

culo innixus,habens in manu falcem decuruam,nigris indutus ueftibus:fa-

cicbant quoque imaginem cx a:re fufam,Sarurno afcendente in ortu fuo,fci

hcct primo gradu arietis:uel,quod uerius eft,in primo gradu capricorni:qua

quidemimaginemhumanauoceloquiconfirmanr. Faciebantetiamexo--

pcribus Sarurni fimul arq; Mercurii imagincm ex merallo fufam,ad pulchri

hominisformam,quamfururapr3ediccrepollicebantur,faciebant'queeam

die Mercurii hora rcrtia fcilicer Sarurni , afccndenre Geminorum fydere

Mcrcurii domicilio prophcras dcfignante,Saturno &Mcrcurio coniunitis

in Aquario nona cceli plaga,qus& Deus appellarur . Prsterea Saturnus cx

trino afpiciar afcendentcm,ac luna fimilirer,&Sol coiunftionis Iocum afpi-

ckr.Venus angulum aliquem obtinens fitpotens & occidctalis:M ars a S o

q ii

CLXXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHId,

*e comburatur,fed no afpiciat Saturnum ncq; Hcrcurium : Dicebant cnim,

quod fplendorpotentiarum ftellarum illaru diffundebarur fuper hanc imaginem,& loquebatur cum hominibus,& annunciabit eis utilia.

Deimaginibuslouis. Caput XXXIX.IX operibuslouisfaciebantaduitae Iongitudinem imaginem

hora Iouis,ipfo in exaltatione fuafeliciter afccndente, in lapi-

ideclaro&albo,cuiusfigura crathomo coronatus croccis in

jldutus ueftibus , cquitans fuper aquilam uel draconem , in de-

xtra fagittam habens tanquam miffurus eam in capuraquilaeueldraconis

eiufdemrfaciebant &aliam Iouisimaginem eademopportunitatcinlapi-

de aIbo&claro,pra:cipucin cryftallo.&erathomo nuduscoronarus,ele-

uatis& coniunil:ismanibus,tanquamdcprecans,fedens incathedra qua-drupedali,qus fcratur a quatuor pucris alatis,quam quidcm imaginem au-

gere felicitatem,diuitias,honorem,& conferrc bencuolentiam &profpc-

ritatcm,&abinimicisliberareconfirmant. Faciebant&aliamlouisimagi-

nem ad rcligiofam & gloriofam uitam,atq; ad fortunse dexteritatem.cuius fi

gura erathomo habens caput leonis ucl arietis,& pedes aquilinos.croceis in

dutus ucftibus, dicebaturq; Iouis filius.

DE imaginibus Martis. Caput XL.

EX operibus MartisfacicbantimaginemhoraMartis.ipfoafcenden-

te in fccunda facic arictis,in lapide Martiali,pra:cipuc in adamante

:

cuius forma erat homo armatus fupra leonem equitans , in dextra

habens enfcmnudum ereclum, infiniftra caputhominis geftans.

Ferunthuiufmodi imagincm reddere hominem potentc in bono & in ma-lo,itaqu6dtimebiturabomnibus:&quigeftaucritcam

)tribuuteiuimfafci

nandi.itaquodterrebithomincsafpecTufuoquandoirafciturj&ligetinftu

porem.FaciebantaliaHartisimagincmadconferendumaudaciam.animo

fitatcm&fortunaminbellis&rixisxuiusformaeratmilcsarmarus&coro

natus,cinclus gkdio,in dcxtra longam gerens lanccamfacicbantq; eam hora Martis, prima Scorpionis facie cum ipfo afcendenre.

DEimaginibusSolis. Caput XLI.

EX operibus Solis faciebant imaginc hora folis,prima facic Leonis cuSole afccdcte.-cuius forma erat rex coronarus in cathedra fedcs,coruu

habcs in finu,& fub pcdibus globu crocca ueftc indutus. Ferunthancimagincmredderehominc inuiftum&honoratu,&inccptadcduccread fis

nem.ac fomnia uana pcllere,ualerc etiam contra fcbrcs& peftcm :facicbanc

q; eandem in lapidc balayo ucl rubino,hora S oIis,quando ipfe in fua exalta

tione felicitcr afcendit.Faciebant aliam folis imaginem in lapide adamate,

hora folis,ipfo in fua cxaltatione afcendcte.cuius figura crat mulicr coronatz cufn geftu faltantis & ridenris , ftans in curru quatuor equis trafto

,

habens in dextra fpcculu uel clypefijin finiftra baculu fuper peclus innixu

^

LIBER SECVNDVS. CLXXXV.

flammam ignis geftans in capite. Ferunr imagincm hanc rcdderehomincforrunatum & dmitem.S: ab omnibus dile£tum:faciebantq; eandem imaginem in lapide Sardiohora folis ipfo afcendcnte in prima facie leonis,contra

paffiones lunaticas qus proueniunr in combuftionc luna.

DeimaginibusVcneris. Cap. XLII.

X openbus Veneris faciebanr imaginem, qua: coueniebat adgrariam& beniuolcntiam,hora Veneris:ipfa afcendcnre in pi

fcibus : cuius forma crarimago mulieris habens caput auis,&

pedcs aquilayn manu fagirtam tenens.Faciebant aliamVcneris lmaginem ad amorcm mulierum in lapide lazuli hora Vcneris ipfa afcc

dcre in tauro: cuius figura erat puella nuda diffufis capillis fpcculumhabcs

in manu,&collo carhenam alligaram,& iuxra cam adolefccns pulcher fini-

ftramanu tencs eam per carhcnam: dextra uero eius aprans capillos: fintq;

ambo amicabiliter fe intuentes,& circa cas fit puer paruus alatus, enfem ucl

fagittam tenens. Faciebant aliam Vcncns imaginem prima facie tauri uel li

bra; uel pifcium cumVencre afcendenre.cuius figura erar puclla diffufis ca-

pillis,logis& albis indura ueftib' lauru,uel pomu,uel flores in dextra tcncs:

in finiftra pe<ftinc.Fcrrur efficerehominem placidum,iucundum, robuftu,alacrem& confcrre pulchritudincm.

DeimaginibusMercurii. Cap, XLIII.

I~lXoperibus Mercuni faciebant imaginem hora Mercurii.ipfoa-

( fcendenreinGcminis,cuiusformaeraradolefccspulcher,barbatus,

^habcns in finiftra caduceum , uideliccr,uirgam , in qua inuolurus fit

ferpens:indextragcrcnsfagirtam,pedeshabensalaros.Fcruntimaginchac

confcrrc fcicntiam,& facundiam,& folertiam,in mercibus arq; Iucrum.prat

tcrea conciliarc pacem & concordiam,& febres curare.Facicbant alia Mer-curii imaginem,ipfo afccndcnre in uirgine, ad beneuolcntiam,ingenium&memoriam, cuius forma crathomo fedens fupra cathcdram,uelpauonemcquirans,pcdes habcns aquilinos,& in capirc criftam,& in fmiftra gallum te

nensuelignem.

DeimaginibusLunx. Cap. XLIIII.

EX operibus Lunse faciebanr imaginem pro itinerantibus contra laf-

fitudincm,hora I. unae, ipfa in cxaltationc fua afcendente.cuius figu*

ra crathomo fuper baculu incumbens,habens in capitc auc,& ante le

arborc florida. Alia faciebanr L una: imagine pro augmcto terrae nafcentiu,

&c6trauencna,atq;infirmitatcspueroru\horaLunaypfaafccndentcinpri

ma facie cancrixuius figura erarmulicr cornura,cquitas fupra taurii,uel dra

concm fepticipitc , uel cancru,habeatq; in dextra fagitta,in finiftra fpcculu,

ueftibus indura albis, ucl uiridibus:habensq; in capire duos ferpentes corni

buscircuuolutos:&cuiIiberbrachiounumhabcsferpctemcircumuolutu:

& cuilibet pedi unu fimilitcr.Ethxc dc figuris planetaru diifta fufficiant,

1 Hi«ft

.XXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHl A,

Deimaginibuscapiris&caudxdraconisLunx. Cap. XLV.Acicbant ctiam inuginem capiris &caudx draconis Lunx, fci

licet intcr circulum acreum& igneum fcrpentis dfigiem ,cumcapiteaccipi y \ y^ rnsillos circundanrem,

JadiftarGrx /O^Nf celitcrxthita,faciebatq;

quandolupiter eumcapi (0§U&^^ljk vifw tc mediumccelumobn-ncbat,quamquidcimagi ^^^^S^^^^^ncmadfuccciruspctirionummulrumconferreaf ^*^^^ firmanr,uolebantq;per

eam imaginc bonum ac ^- ' felicem demonem nora

remolebatq; eumper fcrpcntis imaginem figurare: huc enim Aegyprii arq;

Phceniccsfuperomnia animalia efle diuinum animal.arq; cius diuinam naturam celcbrat: quia in co fupcr cercra animalia fpirirus acrior arq; ampliorignis exiftar.que rcs cu cx 1II0 cclcri grcffu oftcnditur, fineullis pedibusmanibusq; uel aliis inftrumcntis.tum quod atatem fubinde cum cximiis rcno-

uataciuucnefcir.CaudxucroimagincmfacicbanrconITmiIcm,quandoIii-

na in cauda crat cclipfata,aut a Sarurno uelM arrcmale affedta:facicbanrq;

illam ad anxicrarc & infirmitatcm& infortuniu inducenda:& uocabant illa

malumgenium . Talem imaginc Hcbreus quida incluferat aureo gcmina-roq; balrheo qucm Blancha ducis Borbonii filia marito fuo Petro H ifpania

rum rcgi cius nominisprimo (fme confcia fiuc ignoras) dono dedit.-quo cuille cingerctur/erpcnte fuccinclus fibi uidebarur:copertoq; deinde uimmagicam cingulo infcrtam, eam ob caufam uxorcm repudiauir.

DeimaginibusManfionumlunx. Cap. XLVI.

FAcicbant eriam imagines in fingulis mafionibus Lunx. In prima addeftructionem aliaiius faciebanr in annulo ferreo imagincm homi-

^nis nigri induri cilicio &prxcindti, dcxrra lanceolam iacictis:figilla-

banrq; in ccra nigra & fumigabanr ftoracc liquida& imprccabanf . In fccun-da corra iramprincipis &pro recociliarionc illius figillabanr in ccra alba &maftiche,imaginem rcgis coronati,& fumigabatcum ligno alocs. In terria

faciebat imaginem in annulo argcntco.cuius mcfura erat quadrata,& cuiusfiguraerarmulicr bcncindura fedcns incarhedra,dexrra manufuperca-purfuum cleuara,& figillabanr & fumigabarcum mofcho,camphora& ungula aromatica. hanc profperitatem fortunx&omncbonum clargiri affe-

rebant.In quarta ad uindi<ftam&feparationcm,inimiciriam & maleuo--Ientiam/igillabant in ccra rubca,imaginem militis cquo infidentis,in dcx-rra ferpentem tcnenris,&fumigabanrcummyrrharubea& ftorace.In quinta pro gratia regum& officialium &bona reccptione , figillaba t ex argcto,

capurhominis.&fumigabanrcum fandalo. In fcxra ad amorem intcr duos

ponendum,figilIabantinceraalba,duasimagincsfefeamplcxantes,&fumi

gabanrcum ligno alocs& ambra.' In feprima ad acquircndum omne bon u,

figillabanr ex argenro,imaginc hominis bene ueftiri,manus ad ccelumpro

tlHR S E C V N D V S. CLXXXvH.

rendentis,tanquam orantis,& fupplicantis,& fumigabant bonis odoribus.

In oftauo ad uictoriam in bcllo, iigillabant ex ftanno , lmagincm aquilae fa

cicm hominishabcntis, &fumigabant cum iulphure. In nona ad infc-

rendam infirmitatem , figillabant cx plumbo , imagincm uiri carcntis uir-

ga&teftibus, manibus oculos fuos obturantis, &fumigabant cum refi-

na pini. In decima ad adiuuandum partum, &ad fanandum infirmos,

figillabantexauro, caputlconis,&fumigabant cumambra. In undcci- .

ma.ad rimorem,reucrcntiam & uenerationem,figillabant ex Iamina aurea,

imaginem hominisfuper leonem cquitantis , fmiftra manu illius aurcmapprehendentis , dextra dardum profcrentis , & fumigabant bonis odori-

bus,&croco. Induodecimaadfcparationcamantium,figillabantcxpIum

bonigro,imagincmdraconis pugnantiscum homine,&fumigabantcumpilis leonis,& affa fcetida . In dccima tcrtia pro concordia coniugatorum&diftoluendo maleficio coitus, figillabant utriusq; imagines , uiri in ccra ru-

bea,m ulieris in alba,& coniungebant inamplexum , fumigates cum ligno

alocs & ambra. In decima quarta pro diuortio & feparationc uiri a muliere,

ex xrc rubeo figillabant imaginem canis fuam caudam mordentis ,& fumi-

gabant cum pilis canis nigri , & cati nigri . In dccima cjuinta pro acqui'

rendaamicitia&beneuolentia, figillabantimaginem hominis fedentis&

literas legentis ,& fumigabantcum thure & nuce mufcata . In decima fcx'

raad lucrandum inmcrcibus, cxargento figillabant imaginem hominisfuper cathcdra fedcntis , bilancem in manutcnentis, &fumigabantcumfpcciebus bene rcdolentibus . In decima feptima contra furcs & Iatrones,

cum figillo ferreo figillabant imagincm fimiae , & fumigabantcum pilis fi-

miae. In dccima oftaua contra febres & dolores uentris , ex xie figillabantimaginemcolubri caudamfupracaputtenentis, &fumigabantcum cor-

nu cerui, idcmq; figillum fercbant fugarc ferpcntes Si ucnenata quacque

alocoubifubhumatum fuerit. Indecima nonaadfaciIempartum& pro»uocationem menftruorum.figillabantcxsrc imaginemmulierismanusfuas fupra faciem tenentis,& fumigabantcum ftorace liquida. In uicefima

pro uenatione , figillabat ex ftanno imaginem fagittarii femihominis& fe-

miequi,&fumigabant cum capite uulpis.In uiccfima prima pro dcftruiftio

nealicuius,faciebanrimaginemhominiscumdupliciuultuante&retro,&

fumigabatcum fulphure& carabc , &rcponebant in pyxide aris,&cum ea

fulphur & carabe , & capillos illius cui nocere uoluerant . In uiccfima fe-

cunda pro fecuritatefugicntium, figillabantex ferroimagincmhominisalatis pedibusin capite galeamferentis, & fumigabant cumargenro ui-

uo. In uicefimatertia addcftructionem&deuaftationern, figillabantex

ferro imaginemcati caputcaninum habentis, &fumigabant cumcapil-

liscanis.&fubhumabatinlocoubinocerepretcdcbant.Inuicefimaquarta

admukipliddum greges armentorfi accipiebat cornu arietis,ucl tauri, uel

q iiii

DE OCCVtTA PHILOSOPHIA.

Iiirci , fiuc illius armenti ,quod multiplicare uolucrunt, & figillabant in co

cum figillo ferrco inurentes,imaginem mulieris laftantis filium:& fufpen-

debant adcollum illiusarmenti.quod erat dux grcgismel figillabant in cor

nu illius.In uicefimaquintapro falute arborum& meffium,figillabant in li-

gno fici , imagincmhominis plantantis:&fumigabantcum floribus fici, &fufpcndebantadarborem.Inuiccfimafextaadamorcm&gratiam,figilla-

bant in cera alba& maftiche.imaginem mulieris ablucntis & peftctis capil-

Ios fuos:&fumigabantcum rebus bcne redolctibus.In uicefimafeptima ad

dcftruendum fontes,puteos,thermas,& balnea,faciebat cx tcrra rubea inia

ginem hominis alati.uas uacuum &perforatum in manibus tenentis:& co-

dfa imagine ,poncbant in uafeaffam fcetidam,&ftoraccm liquidam:& de-

mergebantautfepeliebantinputeo,autfonte,qucmdeftruereuolcbant.In

uicefimaoftaua ad congregandum pifccs/igillabant ex ?te imagine pifcis,

Scfumigabantcum corio pifcis marini,& proiiciebant in aquam, ubkunq;

pifccs congregare uoluerat.Prsterca una cum imaginibus przdiftis/imul

infcribebantnominafpirituum,&characl:erescorum:&inuocabant,8cim-

precabantur ad id quod obtincrc pratendcbant.

Deimaginibusftellarumfixarumbcheniarum. Cap. XLVII.~"

Aeterum nunc ex operibus ftcllarum fixarum, ex Hcrmetis fcntc

tia,fub capitc Algol facicbant imaginc,cuius figura crat caput ho-

minis cum longa barba:habcns collum fanguinolcntum . Ferunt

conferrecuentuspetitionum,reddcregeftantcm,audacc,&magnanimurn:

conferuaremcmbra corporis illae fa.conferre contra maleficia,& rcfleftere

conatus malos &incatationcs malas in aduerfarium. Sub fydcre pleiadum

faciebatimagincm puellx uirginis,uel figuram lampadis.Fertur augere In-

men oculorum,aggrcgare dfmones.citarc uentos,reueIare fccrcta& abfcon

dita.Sub Aldeboram facicbant imagincm ad fimilitudinem Dei,uelhomi-

nisuolatis:confertdiuitias&honorcm.Subhircofaciebantimaginc,cuius

figura crat tanquamhomo uolens letari in inftrumentis muficis. cfficit gc

ftantem, gratiofum&honoratum & exaltatum coram regibus& principi*

bus,& confert contra dolorem dentium. Sub canc maiorefaciebant imagi-

ncm canis leporarii, uel puelb uirginis. Confcrthonorcm& beneuolcntia

& gratiamhominum,& fpirituum aereorum:& dat poteftatem pacificandi

& concordadi reges& principes & alios homines. Sub cane minori,faciebat

imaginem galli , uel trium pucllarum. Cofert gratiam deorum,fpirituum

&hominu:dat poffe contra maleficia,& conferuat fanitatem.Sub corde leo

nis,facicbantimagincm leonis,uel cati,uel figuram hominis honorati,fedc

tis in cathedra . Rcddithominem tcmpcratum, aufcrtiram,& dat gratiam.

Sub caudaVrfac maioris,faciebantimaginem hominis cogitabundi,uel tau

ri.ucl figuram uituli. Valet contra incantationes,& reddit geftantcm fecu-

rum in itineribus . Sub ala corui facicbant imagincm corui, uel colubri.uel

LIBER. SECVNDVS. CLXXXlX.

hominisnigriindutinigraucftc.Efficithomincmiracundii.audaccm, ani-

mofum^cogitabundum.maledicum^ efficit mala fomnia, dat pofle fugan

di daemones & congregandi.Proficit contra malitiam hominum,& daemo-

num.Scuentorum. Subfpica faciebant imaginemauisuclhominis ,onufti

mercibus. Confcrtdiuirias:facituinccrelites.aufertanguftiamScmalum.

Sub Alchameth facicbant lmaginem equi ucl lupi.uel figuram hominisTaU

tantis.Valctcontrafebres,&ftringitacretinetfanguincm.SubElphcyafaci

ebantimacincmgallinar.uelhominiscoronati&fublimati. Confertbcne

uolentia & amorcm hoim,& dat caftitatc.Sub corde Scorpiois facicbat ima

gincmhominisarmati&loricati.uclfiguramScorpionis. DatintcllcfluSc

memoriam:efficitcolorembonum,&auxiliaturcontramalosdacmones,&

fugatatqjconftringiteos.SubVulturefacicbantimagincuulrurisucl galli

nae,uelhominis itinerantis. Efficit homincm magnanimum Scfupcrbum:

dat poffe fupcr darmones & beftias.S ub cauda capricorni facicbarit lmaginc

cerui,uclhirci,uclhominisirati.Datprofperitatc^&augetdiuitias.Hacfunt

imagines quarundam ftcllarum fixarum ,quas iubent infculpi in lapidibus

fuis fub eis.

Dc figuris geomanticis,quac intcr imagincs & charadtercs mediac

funt,&earundemtabula. Caput XLVIII.

V nt adhuc alia; quscdam figur£,per numeros ftellarumq; fitus

fabricatac,atq; cum elemctis,tum planctis atq; fignis adfcripte,

quas geomanticas uocant,co quodgeomaticidiuinatorcspro

] iecra fortis fuas puniT:a,per paritatis & imparitatis exccffum , in

iftas figuras rcducunt:& ipfc ctiam fub fuorum planetarum & fignorum dominio inlcuIptxfiueimprcffsEjimaginumuirtutempoteftatcmqnc

concipiunt:&funt iftaefigurae uelutmcdium inter imagines &characfcres. Harum autcm figurarum naturas,qualitatcs,

proprietates , conditiones , fignificationcs& apotelcf*

mata,quicxamuffimfciredcfidcrat,apudgeoma

ticorum uoluminarcquirat. S unt autem nii

mero non plures quam lexdecim,quoru

nomina&themata funt haec:

I

cxc. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

FI3VRA. NOMEN. ELEMENTVM. PL ANETA. SIGNVM.

•**-*

*VUUcr Aqua C fl

* ** ** *

Popnlia

Congrcgdtio Aqua s p

* **

-* *

Coniunllio

Coadimtfo Aof ¥ np

** ** *

*

Carccr

Conjlriitm Terra •h X

* ** *

*

TortmmiiorAuxiliummMut.

TutcUmtrmTcrra o *

** ** *

Tortundminor

Auxiiim mmmTuteU exims

Ignis o V

* ** * *

*

Acanifuio

Comorehenfimintus.Acr f V

-*

* * ** *

Amifiio

Comprcbcnfum cxtri. Ignis * iOs

* * ** ** *

LttitU

Kidcns

SMUSBirbdtm.

Acr u. V

* ** ** *-*

TriflitU

Dumnitiu

Trdnfuerfiu

Tcrra •h «*

-*

* * **

PucHi

MurMs ficieAqua * ~

i

** * *

*

Pucr

Vhumtmbcrbti

Ignis. e? V

•* ** * *-* *

tibwt

Cstniidm Aqua % ss

-* *** -*-* -*

Rubcui

Ru|fiM Ignis c? n

* * **-*

C'4p«t

Limen mtnns

Limcn fupcrim

Tcrra •n. nj.

*-*-*

-* •*

Cdudl

Limen exiens 1

timcnmfirM

Ignis V -»

LIBER SECVNDVS. CXCf.

De imaginibus,quaru figura cft non ad fimilitudinem alicuius fi

gure codcftis,fed ad fimilitudinem illius quod defiderat

animusoperantis. Cap. XLIX.

ST & adhuc alius lmaginum modus.non fccundum fimilim

dinem figurarum cceleftium,fed fccundum fimilitudinc illius.

quod defiderat animus operatis,cuius funt effigies & ucftigia:

fic ad amorc fabricamus imagines fe inuiccm ampleftctes, ad

difcordiam fe percutictes, ad inferendam uero calamitatem uel deftructio-

nem,ueIimpcdimentum,uclhomini,ueldomui,uelurbi,uclalterirei,con-

ficimus imagines diftortas,confraftas in mcmbris& partibus,ad fimihtudi

ncm Sl figuram eius rei,quam deftruere uoluerimus ucl impcdire:& iubent

Magi in fundendis uel fculpendis imaginibus , infcribere fibi nomen fui ef-

feclus:&hoc in dorfo quando malus,ut deftruftio,in uctre : quando bonus,

ut amor.prarterea in fronte imaginis nomcn fpcciei ucl indiuiduiquam dc-

fignar imago,ucl propter quem/iue contraqucm fabricata cft.Rurfusoj; in

pcftorenomcn figni uel faciei afcendentis,& cius domini: etia charafteres,

atqjfuorumangelorumnomina.Iubcntpretereainfabricandaimagineim

prccationcm illius effeftus ad quc conficitur,debere no taceri : quac qmderri

omnia etia Magnus Albertus in Speculo fuo affirmat. Confeftis uero ima-

ginibus fccundu diuerfas cius uirtutcs, ipfis diucrfimodc utuntur: aliquado

enim fufpendunf uel alligantur corpori: aliquado fcpcliuntur fub terra ucl

fub flumine:aliquado fulpenduntur in camino fuperfumu,ucl ad arborc ut

moueaturauento:aliquadocapitcfurfum:aliquadodcorfum:aliquandoin

aqua ferucntem mittutur,ucl in ignc. Dicut enim quodquatenus imaginur

operarii ipfam imaginem afficiunt , catenus illa fimiles paflioes infcrre his,

quibus adfcripti funt, prout illud animus operantis diciauerit: qucadmo^

dum legimus N eftanabu Hagum nauiii imagines ccreas eo modo& artifi*

cio confeciffe,utcum ipfe imagincs mergebat in aqua,hoftium fuaru naues

in mari fimilimodo mergebantur,atq; pcriclitabantunConftcllationes ue

ro adhuiufmodi imagincs &cofimilcs obferuadas, docet nos ea pars aftro-

logia^quae de electionibus infcripta eft.

De obferuationibusquibufdam coeleftibus,& pra&ica qua

rundamciufdemimaginum. Cap. L.

i Odo narrabo tibi obferuationes corporum cceleftium, quae re-

Jquiruntur ad prafticam aliquarum ciufmodiimaginum.Sic acf

fortunandum aliquc,conficimus imaginc in quahecfortunata

| funt,fcilicetillius fignificator uite,uita:q; datorcs,&figna,&pla

tse.fortuncmus praeterea afcendens,&medium cceli ,&eorum dominos. Itc

locumSolis,&locuLune:partcfortune,atq;dominuconiuncl:ionisuelpr5

uentionisantc fua natiuitatem fafte,planetas maleuolos deprimedo.Si ue-

ro ad calamitatc imagine fabricare uoluerimus, ecoucrfo agemus : atcp quae

CXCII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

hic fortunata, ibidem infortunata locemus, ftcllas maleuolas erigendo.Si-

milimodo fac pro fortunando loco aliquo,ucl regione,ueI ciuitatc, uel do-

mb.Similiter pro dcftruendo,ucl impcdiendo aliquo fupradi£Toru,fiat ima,go fub afccnfione illius rei,quam deftruere,uel impedirc uolucris,& infortu

nabis dominum domus uita illius,dominum afcendcntis,& lunam,domi-num domus luna:,&dominum domus dominiafcendcnris,&domum dcci

mam,&dominum cius . Pro adaptatione autcm loci alicuius ,ponc fortu-

nas in afcedente eius:& in domo pnma,& decima,& feciida & ocTaua,fortu-

nabis dominum afccndentis,&dominum domus lune. Adfugandum uero

animalia certa a certis Iocis , ut in cis generari , ucl habitare , ucl perfiftcrc

non poiTmt,nat imago fub afccnfione illius animalis.quod fugare uolueri-

mus,& ad fimilitudinem illius: ut fi fugare uelimus fcorpiones ab aliquo lo

co,fiatimago fcorpionis, afcendentc figno Scorpionis,cum Iuna,& infortunabis afcendens,&dominum cius,&dominum domus Martis:& infortunabis dominum afcendentis inocTaua:& iungantur afpecTu maleuolo , op-

pofito,ueIquadrato:&infcribaturinimagincmnomenafcendentis,&do-

mini eius ,& lunae nomen ,&nomen domini diei, &nomcn domini hora::

& fiat fouea in medio loci.a quo eos pellerc uolueris:& afferatur in illa de ter

ra accepta ex quatuor angulis loci ciufdcm , & fepcliatur ibidem imago, ca-

pite deorfum,imprecando fiue proferendo,haec eft fepultura fcorpionu, utnon ingrediatur iftum locum.&fic de fimilibus. Itcm pro lucro fiat imagofubafccdentenatiuitatishominis,uclfubafccnfioneilliusloci,cuilucrum

addicare uolueris/ortuna afcendens,& dominum eius.&facias dominu domus fecunda:,qua: eft domus fubftantia:,iuncTum cum domino afccndcn*tis in rrino, ucl fcxrili.fitq; inter eos receprio,fortunabis undecimam,& do-minum eius.&oclauam.ct fipoteris,ponc partcm fortuns in afcendete,ucl

fccunda:ct fcpcliatur imago in loco illo,uel deferatur ab illo,cui lucru addicare uolucrimus. Itcm pro concordia ct amorc fiat imago in dic Iouis, fubafccndente natiuitatis illius,qucm uis amari, fortuna afccndcns, ct decima:et ablcondemalos ab afccndentc.ct habeas dominum decims ct undecima;planetas fortuna:,iuncTos domino afccndctis, cx trino ucl fcxtili cu rcccpri-

one:deinde fac aliam imaginem,uidelicct pro illo quem uis incitare adamadum:cofidera {i fit amicus,uel fodalis illius,quem uis amari:& fi fic,fiat imago fub afccnfione domus undecimae ab afcendcntcprima? imaginis. Si ucrofuerituxor uel maritus.fiat fub afcenfionc feptima:. Si fratcr uel foror uel

confanguineus.fiat fub afcenfionc terrie:& fic dc fimilibus:& pone fignifica

rorem afcendentis fecunda: imaginis,iuncTum fignificatori afcendentis pri-

me imaginis:fitq; inter eos rcccptio:fintq;cetcra fortunata.ut in prima imagine,poft iunge fimul ambas imagines in amplexum,uelpone faciem ima-guiis fecunda:,ad dorfum imaginis prima::ct inuoluanturin findonc &dcfc

ratur,uclfpolictur.ltcmadfucceffuspetitionum,&proadipifccdarcdcne

LIBER SECVNDVS. CXCIU.

gata.fiueabalioacceprauel poffeiTa fiatimago fub afcendcnte illius quipccitrern:&facdominum fecundanunctumcum dominoafccndcntis atrino uel fextili:fitq; intcr cos rcceptio:& fi fieri potcft, fit dominus fccundxin fignis obedicribus,& dns afcendetis in imperantibus, fortuna afccdcns &dnm cius:&caue ne fit dfis afcendctis rcrrogradus,uel combuftus,uel cadcsuel in domo oppofitionis,hoceft,in feptima a domicilio fuo.non fit impe-ditusamaIis,fitfortis3&:inangulo:fortunabisafcendcns&dominufccude

i

&lunam.& fac aliam imaginc pro eo apud quc cft quod petitur : & incipe ea

fub afcendcntc pertinenti ad eum :ut fi fit rcx uel princeps, incipc fub afcert

dcnte decimae domus, ab afcendcnte primae imaginis :(i parcr, fub quarta: Rfilius,fubquinta,&:ficdcfimilibus:&'poncfignificatoremfccunda;imaginis

iundtucumdnoafcendentisprimarimaginis.atrinouclfcxtili.&ipfetecipi

ateii,&pone utrofq; fortes & fortunatos abfq; impedimcnto: facomnes malos ab eis cadentes.-fortunabisdecima &quarra,fi poteris,uelaIiquid eo^: &cum fuerir perfecla fecunda imagojunge eam cum prima,facie ucrfus facic,

etinuolue in Iinteo mudo, ct fepeli in mcdio domus illius qui petitrem,fubfignificatore fortunato fortuna forti : firq; facies imaginis primae ucrfus fc-

ptcntrionc, uel potius ucrfus locum ubi moratur ille apud quc eft quod pe*titur: uel R contingat petentc pcrgetc ad cum.apud qucm cft res petita,defe-rut imagines fecu,quoufq; pcrgit.Et fit ctia imago fomnioru ,que pofita fub sommmirtcapitedormientis,uera fomnia efficacitcr praftar , de quacuq; re animus ia imV-antcadeliberauerit,figuraillius,eftfigurahominisdormicrisinfinu,quam

facics alcendcntc leone , fole in arierc nonam domum tenente , tum in pe-ctore hominis infcribes nomc dcfidcrati cffcclus.in capiteautem angeli.nomen intelligctiefolis. Fit eadc imago afcendctc uirgine, Mcrcurio in arictcin nonadomo fortunato.aut afccdetibus geminisMcrcurio fortunato,&inaquario nona tcnete:fitq; a Saturno felici afpectu receptus:infcribiturcj; nomcfpiritusMercurii.FitcadcetiaafccdctelibraVcncreingen!inis,innona

domo a Mcrcurio reccpta, infcribcndo angclu Vencris:& fir adhuc eademimago afccndentc aquario,Saturno in exaltatione fua,que cft in libra,nonafelicircr poiTidente: & infcribitur angclus Saturni. Fit adhuc etiam afccndc-te cacro, luna in pifcibus a Ioue& Vcnere recepta,& in nona domo feliciter

conftituta,& infcribitur fpus lune : & fiunt ctiam annuli fomnioru mirabi- Amiifotlis efficacie: & funt annuli folis& Saturni & conftellatio eoru eft, quado Sol

mnimm>

aut Saturnusin exaltationibus fuisin nona domo afcendunt: & quahdoluna Saturno iungitur in nona domo: & in eo figno quod fuit nona domusnatiuitatis:&infcribitur annulisnomen fpiritus folis uel Saturni:&infigiturlapis fua imagine infculptus, radice aut planta fubicfta/ecundum regulamquamalibitradidimus.&hecdeimaginibusdictafufficiant,nampluraeiuf

rnodinuncpcrteipfuminucftigarepoteris.Illudautemfcias.nihilopcrari

imagines eiufmodi , nifi uiuificctur iraquod ipfis au t naturalis aur cceleftis

t

cXcmI- DE OCCVLTA PHlLOSOPHIA,

authcroica;autanimaftica>autcl?

moniacauelangclicauirtusihfit)autad!'i

ftat.Atquismodoanimadabitimagini^uiuificabitlapidc.autmctallum,

aut fisnQ.aut ccriratq; ex Iapidibus fufcitabit filios AbrahscCerte no pcnc

trat hoc arcanu ad artificc durx ccruicis:ncc dare potcrit illajjui non habet,

Habct aut nemo.nifi qui ia cohibitis clcmentis.uiclanatura.fuperatis ccelis,

progrciTusangclos>adipfumarchet7

puufq;tranfcendir)cumstuccoopcra

tor cffeftus.poteft omnia/icut dehoc diccmusin fcquentibus.

Dc charaftcribus qui ad coeleftiumnormam imitatio-

nemq; fabricati funt,&quomodo cx Geomanticis figu

ris dcducunturcum corundcm tabula.

Caput LI.

Haraiftcrcs etil habent communitatcm fua exradiis cccleftium.fe

m cundum certumnumcrum in feinuiccn pcculiari quadam propri

sgjjfj

ctatc conieais,quf quidcm cceleftia/icut in diuerfis radiorum fuo

rumTftibus inter fe aliter atq; aliter incidentibus.diuerfas confpiran t uirtu-

tes-.dc ctia charaftcres, iuxta diuerfas ciufmodi radio^ concurfus; aliter atcr,

aliter protrafti.diuerfas fubito nancifciitur opcrationes.fepe etia multo ef-

ficaciores^phyficalium commixtionum proprietates.Vcri autcm characlc

res ccelorum.ipfa cft fcriptura angelorum^qua; apud Hebraos uocatur fcri-

ptura Malachim.perquam in codo funt dcfcripta& fignificataomna ,cui-

libct fcienti legcrc . Sed de his in pofterioribus . Iam uero etiam characlercs

ex Geomanticis figuris fabricant, uario modo fingularu punfla intcr fe col

ligantes,& iuxta earundcm figurationum rationcm ex quibus formati fue-

rint, planctis atq; fignisillis attribuentcs ,horumq; fabricam fcquens tabu-

la exponet.

H> tiii.

char.acter.es lvnae.

CHARACTERES MERCVRir.

titit

LIEER SECVNDVS.CHARACTERES VENERIS.

„* 9-^ti7^CHARACTERES SOLIS.

CHARCTERES MARTIS.

5S3SXCHARACTERES iovis.

CHARACTERES SATVRNI.

Afortmt

mMore,

Afortmd

mmore.

Aptcra

Ai da

tione.

AiriflitU

Ch.tu8errscJI>uitTMccnti,

;£¥YVVYCoajitcraeimi* Drdconb.

IA1AAA >»

cWjflnfiid,

CE OCCVLTA PHILOSOPHI/i,

Decnara&eribusquia^ebusipfisfimilitudinequadan)

abftrahuntur. Caput Llli

Iximus fupcriuscffccjucndam imaginummodum,nonadfi-militudincm imaginum cceleftium,fed fccundum cmulatione

||

cius quod defideraranimus operantis : id pari rationc ctiam dc

^J charaifteribus quibufdam intelligcndum cft.Sunt fiquidcm ni-nil aliud charaetcrcs huiufmodi.quam imaginesmak dcarticulata*,haben-tes tamcnquandam probabilcm fimilitudinem cumimagincccelefti.autcum co quod cupiranimus operanris , fiue id fit a tota imaginc , aut a ccrti

alic.ua illius nota tota imaginem exprirhente. Quemadmodum characle-

resArietis&Tauri.acornibusformamustales. v.V. Geminorumabamplcxu. n. Cancria progrcflu &regreffu. ss. Leonis,Scorpionis&Ca-pricorni.acauda. ft.«v,.-jo, Virginisafpica. tvi ty. Libra.a biiance,

•c=. Sagirtariiafagitta. •+»•. Aqnarii.ab undis. a= Et Pifciii a pifcibus.K.

Simili ratioc charaftcr Saturni trafl us eft a falce. -h c^ Iouis a fccptro.f

T-i-.Martisadardo.d». SolisarotuditateScaurcofulgore G 7P VencriSiiifpcculo.?. Mercuriiacaducco. W VLuhara^refccnsdecrefcentiscj;

tornibtls. D. ExiftisdeinccpsiuxtamixtioesfignoR:& ftellarnMruraiLCj;

conftituuntur ctiam characlercs mixfi,ut triplicitatis ignex r\A> ter-

rcx.Q^Z) acrez.^lLwaquee.^CcrPCSimiliteriuxtaccnium&uiginti planctarumcomunctiones totidcm complcxi fiuccompofiti chira*

tferes multiplicibus figuris rcfultant : ut Saturni & louis .ficiciliccr yi

l) uel fic. -fty -iel fic: Saturni & Martis. ^"D ucl fic: ^f)IouisScMartis, Z,

| }uclfic^ Saturni Iouis& Martis, -yK

iicl fic: "*{> £t ucut hcc de duobus& tribus exemplificata funt, ita ctiam de

reIiquis&pIuHbusformaridcbent:cadcmq;ratioiicca:terarumimaginurn

ccelcftium, inaliquafacic uclgradu fignorumafccndenrium charaflcrcsad fimilitudinem imaginis quam copcndiofcprotrahendi funr, ficuti in hisqus fccundum uiam irnitationis fiunt ad id quod defiderat animus opcrantis:utadamorem,figurcfibipermixtc,fcinuiccmcomp!eclcntcs,fibi:nuicc

obedicntes:ad odiu uero contrario/einuiccm auertcntcs,impugnantcs,di-fparcs&diiToluti. CKterumnuncquos characteresHcrmcs adfignaucritftclli* fixis& beheniis,non pigebit hucadpmgcre, funt autcm tales:

LIBER S E C V N D V S.

XX

o- l\]t CaputAIgoI,

Pleiades,

Aldebaram,

Hircus,

Canismaior,

Canisminor,

Corlconis,

Caudaurfae,

XL.

"^13Ala corui,

Spica,

-Fk

</V Tl

Alchametli,

Elpheia,

CorScorpii,

Vulturcadcns,

Caudacapricomi,

r iii

CXCVHI, DE OCCVLTA PHILOSOPBI.A,

Quod nulla diuinatio fmc aftrologia fit perfecta.

Caput LIII.

Oquuti fumus in prstccdentibus , de uariis diuinationum gcnc»

ribus:fedillud animaduertendum eft , omnia hcec aftrologia:

I ufum canonesq; fibi depofcere , ueluti clauem ad omnium arca

_,Jnorumnotitia pernecefTariam:omniaq;diuinationu quarum-

cunq; genera:fic in ipfa aftrologia fuas radiccs& fundamcta habent.ut abfq;

hac parum aut nihil uideantur adferre : ipfa tamcn aftrologica dominatio,

quatenus cceleftiafuntcaufs&figna,omniumeorum qua:funt&fiuntin

iftis inferioribus,ex folo fitu & motu corporum cceleftium,queainq; occul

ta aut futura funt.illorum certiffimas largitur demonftrationcs : de quibus

plura dicere hic locus non cxigit.cu dc hac fcicntia,ab antiquis,ingetia uolu

mina fcripta funt:& pala omnibus extant. Itaq; fme corpus, fiuc uultu, fiue

frontem,fiue manu,infpiciat phyfionomus,fiue fomniu/iuc aufpicium,co

iedtator fcrutatus fuerit.fi reftu futurum fit iudiciu,cceli figura pariter icru

tanda crit.ex cuius indiciis,una cu fimilitudinum fignoruq; coniec~turis,uc-

ridice fignificatoru nafcantur opinioes. Qudd fi etia prodigium aliquod ap

paruerit.cceli figura crigenda crit:fcrutanda etia quspraxeffcrut in rcuolu-

tionibus annoru.ex magnis coiunftionibus& cclipfibus: deinde etia confi-

deranda:prmcipu,gentium/egnoru,urbiu,ubih£capparuerinrnatiuitates,

origines,intronizati6es,fundationes,reuolutiones,profeftiones,dirccT:i6es,

& quae ex eis funt:atq; in quc cuiufq; locu cceleftis figurac,hacc ceciderint : ut

exhisomnibus tandem rationabilem & uerifimilimamharurerumuene-

mur fignificationem.cadc feric,minoritamen laborc ctia in fomniorurn ex

pofirionibus,incedendum effe pcrhibct. Quinetiam qui furore alienati futu

ra praedicunt, non nifi per aftra horum ue infcriora inftrumenta agita-

ri,id faciunt : unde& illorum uaticinia tandem ctiam ad coeleftia adaptan*

da funt:qucmadmodum apudLucanum legimus Tufcum Vatem

:

Fulminis edoftum motus,uenasq; calentes

Fibrarum,& motus crrantis in aere pennae.

P oft luftratam urbcm,poft rnaftatam ui£timam,poft infpecta exta,tandc

ex ccelcftium fyderu difpofitionibus.prolata fuiffefententia. Iam uero ctia

ipfa geomatia fortilegiorum accuratiffima,quae per puncta rerrae, aut alteri

us fuperficiei, uel cafu,uel ui quadam infcripta diuinatur,illaprimum ad fi-

guras reducit cceleftes : uidelicct ad eas fefdecim quas fuperius nominaui-

mus : ex eorum proprietatibus&rationibus , aftrologico more iudicium

forma. Atq; huc fpeftant.quaecunque naturalium fortilcgiorum diuinacu-

Ia:quorum uis aliunde cffenon po teft,cj a ccelo.atq; ab animo illa operatis.

Siquidem quicquid inhis infcrioribus aliquo moru mouetur, agiratur&

producitur , ncceffe eft fuperiorum motus influxus que imitari , ad quos

LIBER SECVNDVS. CXCIX.

uelut ad radiccs, S£caufas,atq; figna.cum reductum fuerit, eorundem nobis

tuncex aftrologicis rcgulis indicat fententiam. Hinc teflerx.tetracedron

,

hcxaccdron,oftocedron,dodecacedron,icocedron,certisnumcris,fignis,at

aftellis.oportunistemporibuslubcceleftmminfluxibusfabricate.&infcri

ptac mirandam diuinandi praediccndiq; fuis iaftibus obtinent uirtutem.ccu

qualem Prencftina: illaueflera^inquibus Romanorumfata contcntafu'-

ilfe leguntur

.

.

De forte,& quando.ac unde illi diuinationis

uirtus contingat. Cap. LIIII.

IVecunq; per fortcm diuinationes,ac cuentuumhumanorum fi

unt praediftiones.prxter fortc,caufam ccrte aliquam fiiblimc 82

Iatentem& occukam fiabere ncceflc eft: quc quidc non erit cau

ilfa per accidens, qualc Ariftotelcs fortunam defcnpfit. Siquidc

in feric caufarum, cum fecundum Platonicos caufa pcr accidcs nunq poflit

eflc prima Sc fufficics caufa,oportct nos altius fpeculari,& inuenirc caufam,

qux effedtum ipfum cognofcat.atq; intendat.H anc ailt no in corporeanatu

ra/edin fubftantiis immaterialibus & incorporcis,quc re uera fortem adminiftrant,& ad ueritatis indicium difpenfant, collocarc neccflc cft : ut in hu-manis animis, aut feparatis fpiritibus& dxmonibus ,aut in cceleftibus intel

Iigentiis,uel in ipfo deo. Quod aut inhumanaanima eife pofllt fufficics poteftas& uirtus, ad fortes eiufmodi dirigcndas, ex eo patct ,qma ineft animac

noftrx diuina uirtus ac fimilitudo,omniumq; rcrum apprchcnfio & poter

ftas. Et ficut in Iibro primo diximus,omnes res habent naturalem obcdie>tiam adipfam:& dencceffitatehabentmotum&cfficaciam adidquoddefidcratanima forti dcfiderio : & omnes uirtutcs& operationes rerum naru-ralium & artificialium obediunt illi

, quando fcrtur in imaginum cxccflum

fui defiderii : & omncs fortcs cuiufcunq; generis, tunc adiuuant talisanimxappctitum:& acquirunt fibi mirabilcs prxfagiorum uirtutcs.cum ab illa, tu

ab oportunitatc ccelefti in illa hora, qua ipfam huiufmodi appetitus excef-

fus maxime inuadit . Et hxc eadem ratio,eft etiam radix omnium aftrolo-

gicarum quxftionum : quonia anima clcuata in alicuius dcfidcrii excefllim,

arripit ex fc horam& oportunitatcm magis conuenientem ,& efficaccm: fii-

pcr qua fabricata cceli figura,poteft tunc aftrologus in ea iudicare & plane

cognofcere dc co quod querens,ipfe fcire cupit,atq; defiderat. Quia ucro nofcmperhumano animo,fcd etia quod diximusaliorum fpirituum minifte^rio fortes nonnunq" dirigutur , nec femper difpofitus eft uatis animus ad eu

quemdiximus paffionis exccffum , hinc apuductercsmos cratante fortis

proieftionem facraquxdam premittere.quibus diuinas intelligentias& fpi *aritus ad fortem refte dirigendam aduocabant.Quantulumcunq; crgo prx-

fagii forteshuiufmodi portendunt, non ex cafu& fortuna fit oportet,fed cx

caufa fpirituali,cuius ui mouetur phatafia,autmanus fortem mittcntis tra-

r iiii

umliw.

CC DE OCCVLTA PHI LOSOPHIii,

hentis'ue, fiue illa uis prodeat ab anima opcrantis pcr imaginij aficit us fui

exceffum/iueab influxu Sioportunitate cfflefti : iiue a numine quoda aut

fpiritu altrinfecus adfiftcntc atq; mouente : fme hx fortcs fita: funt in talo»

rum iaftu : fiue in teffcrarum impulfu : fiuc in occurfu uerficulorum,qua-

les crantolimfortesHomeric2&Vergilian£,quibuslegimusapud Aeli-

um Spartianum.olim Hadrianum qua:iiffc, quo animo in fe effct Traianus

Imperator,& obueniffc illi hos Vergilianos uerfus

:

Quis procul iileautem ramis infignis olius

Sacraferens.nofcocrincsliicanaqjmcnta:

R egisRoman i primam qui legibus urbcm

F undauit curibusparuis& paupere terra,

Miffus in imperium magnum.Quibus uerficulisin ipempotiundiimperii,nonfruftracuafit. Similiter

&apud Hebreos,& penesnos Chriftianos,non improbantibus quibufdam

theologis, fortesex Pfalmorum ucrficulis capiuntur. Sunt &alia plura

fortium gcnera^ funt fortes humana:,quz nihil habcnt diuinationisapud

uetercs & apud nos obferuats.ctiam legibus commendate in deligcndismagiftratibus.inuidia: uitanda:caufa : dcquibus etiam Ciccro in Verremmcn

tionem fecit : fed illae noftri propofiti non exiftunt . Quae uero diuinae ac

facra: fortesfunt adoracula &religionemfpectantia, dehis mfequentili-

bro diffcremus : modo illuduos admoneam,quantumcunquepra:fagii,di-

uinationis, autuiaticum, fortcshabcrc comperiantur,non propter hoc

quodfortcs fimtiUudhabent,fedpcruirtutemah'cuiusfublimioris opera

tionis ipfis adiuncram.

De anima mundi&«eleftium,iuxta traditiones pocra-

rum&philofophorum. Cap. LV.OElumcorporaq; ccelcftiacumipfauimhabcant Sinfluxum

acmanifcftam operationcm in ifta inferiora,ncceffe cft ea effe

'animata: fiquidem operatio apurocorpore prouenirc mini-

mepotcft. Habcrcigiturmundumipfum animam, corpo*

raq; coeleftia fimiliter,& illam quidcm intelligctcm,omnes nobiliffimitumpoetae.tum philofophi affirmant. HincMarcus Manilius in Aftronomi-

cisad Auguftum canit

:

Hoc opusimmcnfi conftruftum corporemundi,

Mcmbraqjnaturacdiuerfaconditaforma,

Aeris atq; ignis, tcrrse pelagiq; iacentis,

Vis animae diuina regit : facroq; meatu

Confpirat deus,& tacita ratione gubcrnat.

ItemLucanus:

Acrelibratumuacuo.quifuftinetorbern,

Totius parsmagna Ioius,

llBEk SECVSDV!, CCI,

Et Boethius

:

Tu triplicis mediam naturx cuncTamouentem

Conneiftisanimam,perconfonamembrarefoluis.

Qux cum fefta duos motus glomeratur in orbes,

In femet rcditura meat.mentemq; profundam

Circuitj&fimiliconuertitimagincccelum.

Et V ercrilius orrinis philofophia; pleniffimus,fexto Aencidos canit t

Principiocoelum&terras,carnposq;liquentes,

Lucentemq; globum Luns,Titaniaq; aftra,

Spiritus intus alit : totamq; infufa per artus

Mcns agitat molem,& magno fe corpore mifcer.

Indehominumpecudumq; genus,uitsq; uokntum

:

Erqux marmoreo fcrr monftra fub xquorc pontus.

Igncus eft ollis uigor,& cceleftis origo

:

Seminibus quantum non noxia corpora tardant.

Quid enim hi uerfus aliud uclle uidentur,quammundumnonmodohabere fpirirum& animam,fed etia mcntis diuinf efle participem,atq; omniuminferiorum originem,uirrutcm,uigoremq;,ab ipfa mundi anima depende-

refflocPlatoniciomncs,hocPythagorici,hocOrpheus,hocTrifmegiftus,

hoc Ariftotcles,Theophraftus, Auicenna, Algazelcs,omncsq; peripatetici

fatentur atq; confirmant.

Idem confirmaturrationc.

Caput LVI.

jl Abct mil dus, habent cceli Jiabent ftellx, habentelementa ani-

': mam,cu qua caufant anima,in iftis infcrioribus atq; mixtis.Ha

ibent ctiam fpiritu ut in priori libro diximus: qui medianre ani-

jma fua adeft corpori : nam cum mundi corpus totum, quodda

eft corpus , cuius particuls funt omniu animantium corpora , atq; quanto

rotu partibus c pfcftius &C nobilius, tato mudi corpus pfecTiusnobiliusq; c

fingulorum animantium corpore,abfurdum forct,quod imperfcfta quarq;

corpufcula ,&mundi particulae ,& uiliffima quaque animalcula ,mufcx&uermiculi uita digna fmt,uita poffideant, animamhabeant, mundu ipfumintegru^perfecTiflimu,roraleacnobiliffimu^orpus,neq;uiuerc,neq;anima

haberc.Non minus abfurdu cft,ccelos,ftellas,elcmcta,qu£ fingulis uita ani

maq; largiffime pr^bct,ipfos uita animaq; carere:fitq; plata, uel arborque-

uis,nobilioris conditionis,q coelu ,q ftellse,q elementa:qua: naturaliter funt

fua caufa. Quis enim nifi uitx infors,terra& aqua neget uiuere,quae ex fe in-

numcrabiles arbores ,plantas,animantesq; gcnerant,uiuificant,nutriunr,

augent C quoduel manifcftiffimc apparetin fpontenafcentibus,&in his

quibus femina corporalia dcfunt. Neq;cnim poffent elementa eiufmodi ui

uentia gencrarc& nutrire , fi ipfa uita animaq; carcrent . Dicent forte ali-t

Btcttiltt.

H4r»,

CCU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

qui,uiuentia eiufmodi non ab anima terrae uel aqus, fcd ex ccelcftiti anima-

rum influxibus progigni.His rcfpondent Platonici.non poffe accidens ge-

nerarc fubftantiam,nifi forte ut lnftrumentum proxime iubftantiae fubiici

atur.Dicunt aut proxima: fubftantiae,quia inftrumcntum ab artiiicc remo-

tum.non mouctur ad artis effecTum :Sic etiam cceleftcs illi influxus, cu fint

accidentia quaedam a fuis uitalibus fubftantiis fiue aS ipfa uita longe remo-

ta,uitalem fubftantiam in iftis inferionbus non generjbunt. EtM crcurius

in Tractaruquem dc communi infcripfit,inquit : Totum eft in mundo,aut

crefcendo aut dccrefccdo mouctur.Quod autcm mouetur,id propterea ui-

uit:&cum omnia moucanrur,etiam terra , maxirne motu gcneratiuo & aUteratiuoipfaquoqjuiuit. SiquisaurcccelosdubitctuiucreinquirTheopfira

ftus,is non cenfetur philofophus:& qui negat ccelum animatum cffe,ita ut

motor eius non fit forma cius,totius philofophie fundamcta deftruit.Viuit

itaqjmundus^habetqjanimam^&fcnfum^fiquidemuitadatplantiSjquecx

feminc nongignuntur:&fenfum pracbetanimalibus,qusenon gignuntur

per coitum

.

Quod anima mundi ac coeleftcs animae finr rationalcs,

acmentcm participantcs diuinam.

Caput LVII.QVOD etiamanimaequasdiximusrationemhabeant,exco patet,

Namcum uniuerfa diftarum animarum opera perpctuo quodam

^ordine inter fe confpirant,neccffarium eft.non calu fed ratione

regamur:quibus rationibus cunctas fuas operationes ad certa dirigat& pcr

ducant.Necefle cft enim tcrram rationes habcre terrcnorum,& aqua aque-

orum: fimiliter in cererisquibus fingula fuo tcmporc,loco,&ordineprocrc

antur : & faepe Iaefa recrcantur. Non ergo terrx animam,ueluti abiefti cu-

iufpiam corporisanimam cenfent philofophi.fed rationalcm,infuper intel

ligere,& cflc deam.Abfurdum praeterea forer,cum nos noftrorum operum

poflidcmus rationcs, animas coeleftcs, ipfamq;animam uniuerfi, fuorum

rationes non haberc. Quod fi(ut inquitPlato)mundus ab ipfo bono quamoptimus effici poterat,eft cffeitus,erit certe non folum uitae,fcnfus,& ratio-

nis,fed etiam intelligentiae mcrisq; particeps. Siquidem pcrfciftio corporis,

ahima cft : & illud corpus pcrfccTius eft, quod perfcftiorc habet anima.Necefleergo eft,cum cceleftia corpora pcrfcftiflima fint,perfedtiflimas ctiam

habeant animas.Sunt igitur intellcctus mcntisq; participes:quod Platonici

etiam ex ordinis tenorisq; eorunde perfcucrantia comprobat : quia motus

cum fit natura fua liber,praeuaricari facile poteft.ac uiciflim peruagari,nifi

intellccru mcteq; rcgatur:&ca quidem pcrfecta,elccriflima uiam,atq; opti-

mum fincm ab initio prsuidentc : quae quidcm mcns perfcfta,quia poten^

tiflimc adeft animae, qualis cft anima mundi,& qualcs funt animae corporu

cceleftium&elementorum, procul dubio ordinatiflime& perfcctiflfmc ad

L, I B E R . S E C V N D V S. CCW.

icriptum fibi opus gubernar.Siquidem potcntiflime animc corpora non rc

fiftunt,&mensperfcctanonuariatconfilium. Eftitaq; anima mundi,uita

quidam unica omnia replens,omnia perfundens, omnia colligans & coneftens,utunamreddattotiusmudimachinam:fitq;uelutunummonochor

dum,ex tribus generibus creaturarum,intellccT:uaIi,ccelefti & incorruptibili

rcboans3unico rlatu tantummodo &: unica uita.

Dcnominibusanimarumcceleftium,eorundernq;do-

minio in hunc inferiorem mundum,uideli-

cethominem. Cap. LVIII.

> Nimarum autem cceleftium nomina.multa admodu funt atq;

diucrfa, pro multiiuga carum in ifta inferiora potctia atq; uirtu

Jte : a quibus diuerfa nomina fortita funt, quibus ueteresm eoru

S hymnis & inuocatioibus ufi funt.C irca quod aduertendu,qu6d

unaqu£q;ciufmodianimaru,iuxtaOrphicamtheologiam,duplicemdici'

turhabere uirtutcm:unam in cognofccdopofitam , alteramin uiuificando

Scregendo corpus fuum cfle fitam. Hoc modo in fphasris cceieftibus, prio-

rem lllam uirtutc,uocat Orpheus Bacchum : altera appellatM ufam.Hincnon inebriatur peraliquem Bacchum,qui fue Mufc prius copulatus no fucrit.Itaq; nouem B acchi,circa nouem Mufas defignatur.unde in nona fphxraponitOrpheus BacchumCribroniu,& MufamCalliopc:inccelo ftella-

to Picionium &Vraniamln ccelo Saturni Amphietu &Polyhymniam.IncceloIouis,Sabafium&Terpficorem,IncceloMartis,Baffariumatq;Clio.

In ccelo Solis Trietericum& Melpomenen. In ccelo Veneris Lyfium & Erato. In ccelo M<j)£urii,SiIcnum& Euterpen. In cceloLum, B acchum Lyeu,& Thaliam Mufam. Similiter& in fphaeris elemenrorum, animas nominathoc modo.In igne ponitphaneta& aurora.In aere fulminatorc Iouc& Iu#

nonem.In aqua oceanum,&:Thetym.In tcrraPluronc,&Proferpinam.Animam uero mundi fiue totius uniuerfi,uocant magi Iouem mundanu: mentem uero mundi Apollinem nuncupant:natura mudi M incruam. Preterea

in igne V ulcanum:in aquaNeptunum:& nominabant ipfos diuerfisnominibus.Infyderibusquoq;zodiaci,duodccimponcbantPythagoriciparticu

lares deos,fiue animas in cordibus ciufmodi fyderum fitas : atq; exincle rotu

fydusregentcs:fcilicetin cprde arietis,Pallas particularis.in corde tauri, V e

nusparticularis:Gcminorum,Phabusparricularis:cancri,Mcrcurius:leo-

nis)Iupitcr.Virginis,Cercs:librx,Vulcanus:Scorpionis,Mars:fagittarii,Di

ana:capricorni,Vcfta.'Aquarii Iuno particularis:in cordcpifciu Ncprunusparticularis.HocManiliusdecantathisuerfibus: MttmVuu

LanigcrumPallas, taurum Cytherca tuetur,

Formofus Phcebus geminos,Cyllcnius cancrum,Iupitcr&cum matre deum rcgit ipfe leonem.

Spicifer? eft uirgo Cereris, fabricataq; libra

I

!

CCIIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

V uIcano,pugnans Mauorti fcorpius hsrct.

Venantemq; Diana uirum.-fed partis equinae

Atq; angufta fouct capricorni fydera Vcfta.

Et louis aduerfum Iunonis Aquarius aftrum eft,

Agnofcitq; fuos Neptunus in aequorc pifces.

Ipfeq; antiquiffimus OrpheusadMufaeum fcribens ampliora iftisenume-

rat ccelorum numina,eorundemq; uaria nomina,refpectusq;& officia adfi-

gnans:fingulaq;propriishymniscompellans.Ncmocrgoputerhaecmalo-

rum&decipientium daemonumnomina cffe : fednaturaliumdiuinarumq;

uirtutum,a uero deo in minifterium& utilitatem hominis qui eis uti fciue'

rit.mundo diftributarum: ipfaq; antiquitas fingulis his numinibus fingula

hominis membra adfcripfit : utputaaurem memoriae:quam& Vergilius

Phcebo dedicat inquiens : C ynthius aurem Vellit& admonuit.Sic dextram

fortitudinisfignacuIum,&pcrquamiiiramentumfir,NumaPompiliusnar

rante Liuio fidei confecrauit:digiti fub Mmeruae tutcla funt,& gcnua mife-

ricordiae data.Hinc ea flcctunt ueniamprecantes,Vmbilicum aliquiVcne-

ri uelut luxuriz fedem dedicant. A liiqui omniamembraad ipfum ucluti cc

rrum referunt,Ioui illum confecratum perhibent. Hinc in IouisHammo^nistemplo ,umbilici cffigies cclcbrabarur.Hulta alia profcquuntur uctcrcs,

ctiam minima quaeq; membra,& articulos,fuis numinibus adfcribentes,que.

fi rccte intelligantur,& uera his praefidentia cognofcanturnumina, nihil co

rumeftadebitapietatealicnum,cum&facraeToquia reftcnturmembra o-

mnia noftra a fupcrnis uirtutibus regi, de quibus ampliora in fequenti libro

dicemus.rtec mcmbra folummodo,fed& quecunq;hominum exerciria.fuis

numinibus diftributa funt,ut ucnationcs Dianae, bclla Palladi , agricultura

Cercri.de quibus ita in oraculis ait A pollo apud P orphyrium:

S unt calami matri diuum,funt tympana curas,

I ceminciq; chori,dura atq; horrentia bella

P allas amar,nemora& faltus ucnatibus apti

Dianam capiunt.Iunoniq; humidus acr

Deberur.Cereriq; feges,perquirit OfyrimInlatis Niliripis fidiffima coniunx.

Dc feptem mundi gubernatoribus pIanetis,eorudcmq; uariis no-

minibus,magicisfermonibusdcferuicntibus.CapXiX.

"IjRsetereafeptcm illosmudi gubernatores(ut uocat H ermes) Sa

f,turnum,Iouem,Martem,SoIem,Venercm,Mcrcurium,&Lu-

jnam , uariis nominibus& epithctis nuncupabant inuocabarq;,

llSaturnu uidelicet uocates C celium, falcigerum,patrem deoru,dominum temporis, dominum altum, magnum, fapicnrcm.intelligctem,

ingeniofum,rcuolutorcm longi fpacii,fenem magne profunditatis,arcanc

contcplationis aiitorem, incordibus hominu cogitationcsmagnasimpri

LIBER SECVNbVj. CCV-

hlcntem uel deprimentem,orrinia deftruentcm& conferuantc, uim& poteftarem fubuertcntem,& coftituentem abfconditoru cuftodcm& oftenforcfacientc amitrere& inuenircautorc uite& mortis.Sic Iupitcr diclus.quafi iu vtptsth

uanspaterjrcxccelicolum.magnanimus^onas/ulminator.inuiaus^ltipo

tens,magnipotcns,bonus,forrunatus,dulcis,mitis,bon3:uoluntatis,ho-

neftus, mundus, bene ambulans& in honore , dominus ktitia & iudicio-

rum ,fapiens , uerax.oftcnfor ucritatis, iudex omnium, omnes cxcellens iri

bonitatc,dominusdiuiriarum&fapientix.MarsipfcdiciturMauors3belIi- Mrl„s

potens, cruentus> fanguineus , armipotcns , cnfifer, magnanimus , audax,

indomitus, generofus , fulmineus, fortis potentia:& impetuofe feftinatio'

nis.rontraquem nemodefendere feporeft fiei obftarcuelir:qfortes&po-rcntcs deftruic,&reges defuisfedibus deponit : dominus caloris & poten-tix,dominus igncx calefaftionis &plancta fanguinis:qui corda litigantiumincendit,eisq;audaciampra:ftac&tribuir. SoluocaturPhcebus.Diefpiter; sofc

Apollo,Titan,Pean,Phanes,Horus, Ofiris, ut cft in oraculo illo:

Sol,& Ofiris itcm,Dionyfius,Horus,Apollo.Rex & item,retinet lucis qui& noftis habenas.Qui uentos.qui dat imbres.quitempota mutat,Stellarumfummusrcx.immortalis&ignis.

DicituretiamArcitenens,ardcs,igneus,aureus,fiammi!Ter,radiofus)ignicd

mus,auncomus,ocuIusmundanus,lucifcr,multiuidust

,omnitcnenst

,crca-

torlucis,rcxftelIarum,dominusmagnus,bonus,foi-tunatus,honcftus,mundus.prudcns, intelligens , fapiens , fulgens fuper uniuerfum mun-dum,gubernans& uiuificans omnia corporaanimam habcntia,princepsmundi fubfe omncsftellas dctinens , omnium ftellarum Iumen& uirtu-tcm fuapropinquitateobfufcans.comburens &fupcrans,rameflcxlumi3

ne & fplcndorc fuo omnibus lumen & fplendorcm rribuens: uocaturq; innoctcDionyfius.indic autcm Apollo

,quafi mala pellens. Idcoq; Ache-

menfesillum Alcxicacon &Homerus Vlion uocauerunt ,hoceft malo-rumcxpuliorem

.Vocaturautcm Phcebusa fpccie &nitore,&Vulcanus

?bigneauiolentia:quiauis ciusex multisignibusconftat. Dicitnrautem'iol,quiaomnium ftellarumlucem contincs:hincab Afiyriis*»™ Adad^quod folumfignificat: &abHcbriis vcm Schemefch.quodproprium interpretatur. Venus uocatur domina,aIma, formofa,fyderea, candida,pul- Vcmti:

chra, placida.multipotens, fcecunda dna amoris & pulchritudinis, feculoruprogenies hominumq; parcns initialis.qua: primis re^ exordii fexuu diuerfi

catcgeminatoamorefociauit,&a:ternafobolehominuanimaIiumq:gene-

ra quotidie propagat,regina omnifi gaudiorum,domina laetitii,amicabilis

ductrix,amica,mifericors&bonxrcceptionis,pcrpemofempermortalibus

benefica,dulccmatrisaffcaioncmiferorucafibustribuens,humanignisfo

fpitatrix,nullumtemporis momcntumdimittens fuisbencfiriisuacuurn: •* "

CCVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHU,

necociofum,omnia uirtute fua dcuinciens /acicns humiliari altum dcprcf-

fo,fortcdcbili,nobilcuili,omniareaificans8icoequans:uocaturq;ApIiro-

dita,quia in omni fexu,in omni animo repcritur:& dicitur Lucifera.quafi lu

cem fcrcns . Solis annos , ducens adlucem ,& uocatur Hefperus:quando fo

lcm fubfequitur,& uocatur Phofphorus quafi pcromniaconducens quantu

tttmim- cnnc]}ardua. Mercurius dicitur filius Iouis, preco deorum ,

intcrprcs fupe--

rum, Stilbon, ferpcmiger,caducifer, alipcs,facundus,lucrificus,fapicns,rari

onabilis,robuitus,il:rcnuus,potens in bono & malo,notarius folis , nuncius

Iouis,utrorunquedeorumfuperum&inferumcommeator,mafculuscurn

mafculis.famina cum faminis,utroq; fcxu facundiiTimus:& Lucanus uo>

cat illum arbitrum deorum.Dicitur ctiam Hermcs,hoc eft i_nterpres,omnc

obfcuriratem elucidans,& apericns quarin penetralibus recondita funt.Lu-

nauocaturPhabc,Diana,Lucina,Profcrpina,Hccate,menftrua,fcmifor-

'mis)Nocliluca,crrans,filcns,bicornis,fofpitatrix,no(ftiuaga,cornigera,regi

na cceli,fumma numinum.prima ccelitum deorum dcarumq;,regina mani

um,eIcmenroru omnium domina, cui refpondent fydcra, redcut tempoi a,

fcruiunt clemcnta:cuius nutu fpirant fulmina,gcrminant femina,crefcunt

germina.frugum parcnsinitialis,Phcebi foror,luccns &fulgcns, defcrens lu

cem de uno planctarum ad alium.cu&a numina fualuce colluftrans,itel!a-

rum uarios mcatus cohibens,folis ambagibus inccrta lumina difpcnfar.s.do

mina magnac pulchritudinis.domina pluuiorum& aquarum,datrix diuitia-

rum,nutrixhominum,gubcrnatrixomniumitatuum,pia&mifcricors,tcr

ramariq;hominesprorcgens,fortunauempcftatesmirigans,curnfatodi-

fpcnfans,omnia terra; nafccntia enutriens.lucos diuerfos incrrans , larualcs

impetus comprimens,terra: clauftra cohibcns,cceli luminofa culmina,rra-

ris falubria flumina , inferum dcplorata filentia nutibus fuis difpenfans : re»

gens mundum, calcans tartarum, cuius maicftatem pcrhorrcfcunt aucs co:

lo meantcSjferar montibus errantes/erpcntcs folo latentcs,beluas ponto na

rantes.Cetcrum de his & fimilibus ftellarum planctarumq; nominibus,epi»

thetis.eognomcntis & inuocamctis, qui plura fcirc uelit & curiofius illa fcru-

tari.is adOrphicos hymnos fe conferat,quos re uera qui intcllexcrit, magnanaturalis magiae intelligcntiam confeeutus crit.

Quodhumana; imprecationes naturaliter imprimunt fuasuircs

in res cxteriores . Etquomodo animus humanus per fingu-

los dependcntiarum gradus afccndit in raundu inrelligi

bilem.fitq; fimilis fpiritibus& intclligenrijs fubli-

mieribus. Caput LX.

LIBER SECVNDVS. CCVU.

S O Eleftes aie uircures fuas corpibus cceleftibus influiJt.iq dcinde

1 illas huic fenfibili miido trafmittut:Non enim ab alia caufa q a

fccelcfti,terreni orbisuirtutesproucniut.Hinc M agus g illas opa

lturus,utiturinuocatioe aftutafuperioy,uerbismyltcriofis&lo

cutioe quada ingeniofa.trahcs unu ad aliud,ui tamc naturaliper quanda co

ueflientiaint^iiks^utua^uaresfpotefcquutur.fiucquadocjjtrahQturin

uire. Hinc dicit Ariftotel.li.vi.Myftice philofophie.Qu°d ubi a% "gsdo

aut fafcinado inuocct folcm alias ue ftellas,oras ut cooperentur operi defidc

rato,no fol aut alie ftelle fernioncm illu audiut.fedmouentur aliquo modo

ex colligatia quada naturali& mutua feric,qua partes miidi funt fibi mutuo

fobordinate,habetq; c6fcnfummutuu,proptermagnaunionc carudcVSicu

ttm corpore huanoimembru unu meuctm-pewprendamotualtcriusfafe};

incithara,mota unachorda,mouetUF&altera^k^uado aliqs mouctaliqua

paKcmudi,mouctur& aha: percipiendo motit ilkturGognitio itacjrdcpen #d«icrcyfefefubfcquentiu,eftfundamctuommfrmirabilis-&pcrat46i%^fle

ceffario rcqritur ad uim attraftiois foperioru uirtutu exerccnda.Vcrba aut

hoim rcs queda funt naturales:& cja partcs mudi naturaliter feinuicc trahut

& in fe muto agut,idcirco Magus inuocas per ucrba,operatur pcr uires natu

rx aptas,queda amore unius ad alia duccdo aut trahcdo proptcr fequcla uni

us rei ad altera.aut rcpelledo,propter odiii uni* ad alia,ex rerii contrarietatc

& drfferetia,uirtutuq; multitudine:quaelicet fintcotrarix aut diffcrcres,per

ficiiittamc partc una:quadoq; ctia driio quoda cogit resuirtute ccelefti, quo-

nia no eft alicnus a ccelo.Ho ergo.fiqs recipit impffione alic'ligatiois autfa

fcinatiois norccipit fccudu anima ronalc.fedforrittafcr&nq parte fui patif/c"

cuduaiale fubmudaTtaq;patit.Nd.n.ratioe cognofectc &intelligctc trahere -

poffunt.fcd tamu fonfu illa impffionc &impetu cocipientCsCjtenus cceleftiu *

ittfluxu,& rct^ mudanaru cooperatioe/pirit' aialis hois afficitur ulrra difpo

fitfonefoiprifttnaattt conaturalerqucadmodu fitfmoiuet parre adlaborts-''

ctia uelinuituferuadialediq;illiusgMtia^uisfa«gcWft&appetit'dwHH»di &Wmeuet adiracudia-altosq;laborcs adipifccdi dominii caufa.Et indigetia na-

turc,&timor paupertatis,mouctad optadu diuitias.Etornatusimjlk-rispul

chritudoqhincitametu eft ad illius concupifc*tia.Etharmonia pr-uderismu

fici uariis paflioibusmouer audictes:quoru alii fpote fequut cefortatia artiSj

ahi ctia geftu fefe c6format,ctia inuite,qa fenfus illorfi captiuatusc#, r5e fc

feadhscrj©4ntcdcntc.Sedhasfpeciesfafcinationu&ligationun5admira£

uulgus ncc deteftatur,ob cofuetudineradmiratur aiit aliasphyficas,quonia

ignorat,&:n5c5fueuitillis.HifKiHeiduntincrrores?putantcsfupra «atura

autcotrailla cffe,qdcanatura-84fecudu-illa . Scic4u4gif,quodunuqc1q;fupc

rius-mouet fuuproximu inferius^n fuo gradu StordinejHe-folu in corpori-

- btts,-fedctiammtpir4tibus. Sicanima uniuerfalis-mouctanimasparticula-

res:&animarationalisagitinfcnfualcm,&:iIlain-ucgctabilc:&quelibetpars

mundi agit in atia^&unaquffq; cft aptamoueriakalia;& qua:libct parsmun

CCVIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHI.A,

di huius inferioris patif a coelis fccundu natura aptitudincq; fua , uelut pars

una corporis animalis patitur ab alia.Et mudus fuperior intellc<5iualis,mo-

uct omnia infra fe, quandoquidc continet omnia eadc entia a primo ad po-

ftremu qus mundi inferiores. Corpora itaq; cceleftia mouent corpora ele-

mentarismundi,c6pofua,gcnerabilia &fenfibilia a concauo ad centru, pcr

eflentias fuperiores pcrpetuasq;& fpiritales pendentes ab intelleitu prima-

rio,qui cft intellcctus agens:fcd & uirtute a deo pcr ucrbum eius infita,quod

ucrbu Chaldaei Babyloniae fapicntcs,uocarcaufam caufarum, quonia ab co

producuturentia,etia ipfe intcllcftusagcs ab eo fccudus.Id aut propter uni

onc uerbi huius cum autore primo,a quo omnia exiftetia ucre producutur.

Verbuigiturid,eftfimulacrudei.intelleftusagcns,eftfimulacruuerbi:ani-

ma eft fimulacru intellectusmcrbu aute noftru eft fimulacrii animae,pcrqd

agit in res naturales naturalitcr,quonia natura opusilliuseft.Et unuquodq;

iftoru pficit fuii fubfcqucs ficutpater filiii: & nullu pofterius exiftit fme pri

orc:funt cnim inter fe dependctia,depcndctia quada ordinata,ita quod qua-

do corrupitur poftcrius, rcuertitur ad proxim u prius, doncc pucniat ad coe

los,dcindc ad anima uniuerfalc,poftea ad lnrelleftu agcntc,quo ocs alig cre

atur? cxiftur.quiq; exiftit in autore pnncipe,quod eft uerbii creans,ad quod

QbM/Jtck tandc omniareuertutur.Oportet igitur anima noftra uolentc operari aliqct

Undmeiftpus mirandii in iftis inferionbus/peculari fuu principiii, ut ab illo robore

°dmmlt<i'>tur,illuftrc£,uimq; agcd: recipiat per fingulos gradus ab ipfo autorc primo,

ferm, Igitur dada eft opera,ut magis contcplemur animasftellartig corpora: ma

// gismundu fupercoelcftc int^kclualc,cj<ee4efte corporeii:quonia illc^ft no

bilior.quis etia hic infignis& praliminaris ad lllu cxiftat:& fine quo mcdio,

non poffit fuperioris illius influxus cofequi.Verbi gratia: Sol rex ftellaru lu

ccplcniflimus,rccipitilla amundointclligibilifuper ocsalias ftcl!as,quo-

niaanima fua illius intclligibilis fplendoris capacior cxiftit. Quapropter,

qui Solis attrahcrc cupit influxu,oportet illu cotemplari Solem,non tantii

fpeculationc cxterioris l«mini%fed-etia4rMerioris. Atq; hoe nem&potcft^ii

fi redeat ad ipfummer atiimu Solis,cuadatq; llli aflimilis,uifuqtinte-IJ«ciuali

coprehedatillius intclligibrlelume, fieutioculo corporeo fenfibilc lumen:

hic naq; illius fplcdore implebitur,& Iumc eius qcl eft hypotypusa fupno or

beimprcffus,in fe fufcipictxuius illuftratioe indutus,uere illi par.&tanq fub

leuamcto adiutus,fuprema illa claritatc,ocsq; eius participesformaspro uo

tointelle£tusconfequetur.Cuq;hauferitlumengradusfupremi,tucanima

illiusaccedetadilliusperfc6tionc,aflimilabiturq;fpiritibusSolis,attingetq;

uirtutcs& illuftrationcs uirtutis fupernaturalis,illaruq; poteftatcfruerur,fi

nafta fuerit fide in autorc primo. Imprimis igitur implorare oportet opc&aflenfum ab ipfo autorc primo: neq; id.ore tantu , fed& cu geftu rcligiofo&-

fupplici animo,etia abudc,inceffanter Sontegre orates, ut ille illuftrct mentc,dimoueatq;tenebrasanimabusfupercxcrefcentesproptercorpus.

LIBRI II. FINIS.

^AMPLISSIMO DO«5MINO, PRINCIPI ILLVSTRISSIMO HERMANNO Ag

sx/ydi , Priricipi clectori , weftphalia: & Angarise Duci ,Domi-no&ArchiprefuliCoIonienfi&Padcborrienfi,Domi

no fuo gratiofiflirrio Henricus Cornelius

Agrippa ab Nertefzheyrri.

ST VETERVM MAGORVM NOBILI3admodum fenrentia(Princeps IlluftriiTime)nui

la in irc nobis in hac uita inagis claboraclum efles

c[ ut ab animi nobiIitatc,quo dco proxime acccdi

mus diuinamq; induimus naturam,minime de-

genercrhus.nequando inani otio torpefcehs ani*

mus ,ad terrcnt corporis fragilitatem carnisq; ui

-«. tiarcfoluatur, illumq; taquam proiectu pcrper-

Hl uerfarlim cupiditatum tenebrofa praecipitia pcrdamus. Quare nos ita animum inftituerc dccet, ut ipfc pcr femet dignitatisfuse nobilitatisq; memor , dignum aliquod fcipfo& cogitct femper& faciat

& operetur. Hoc autem folum&maxime preftat nobis diuina: fcicnti? notio, quado cius maicftatis rccordationediuinis femper ftUdiis occupati , res

diuinas per omnia horarum momenta fagaci ac peruigili inqUifirione con-templamur,& per fingulos creatdru gradusadipfum ufq; archetypumaicc "dcntcs

, ab lllo rerum omnium inerrabilem haurimus uirrutem : quamquinegIigunt,naturaIibus&mundanistantummodoconfidctes,hifoIentua<!

riisiarpeerroribusacfallchtiiscOnfundi^&amalisdKmonibusfepinimefal

li.Diutnorum autem intelligcntia purgat mentcnwrroribtK^rc-dditardtui-nam.uirtutem opetibus noftris infallibilem prseftat,&malorUm omrmwridaemonwn fraudes & obftacula longe propellit , illosq; fimul imperio-no»ft*ofabiicit, etiam bonos angclos& uniuerfas mundi uirtutes ih noftril mi ,,

mfteriurri cogir, arrracta uidclicct ab ipfo arehetypaopcrum neftroru nir-

tute,adqiicm^uumafccndimus, nceciTecftomnem creatUram-Hebis-obc-dire,totusq;nos fequitur coelcftiurnchorus.Nam (utinquitHomcrus)Nullus deorum aufit in fuis fedibus pcrmaneremoto Ioue : Statimq;tunc regit

(ut ait Ariftophanes)per aliquem deorum, cui iufla capcflere phas cft, qui

ttmeex officio fuo petitiohcsnoftras pro uoto noftro excqnatut . Cum ita -

q;(Princcps Illuftriflime) diuinus atq; immortalis tibi datus fit animus,quicum diuinac prouidentiae benignitas,prodiue fatum,& natura: liberahras td

taliterdoTarunt,utmcntisacuminc,&fenfuumincolumiratc,rerumnatura

lium amcena fpedtacula fublimesq; ccelorum aedes difficilimosq; reri;m di-

Uinarum adytus intueri,fcrutari,contcmplari,difcernerc>& diiudicare ualc<

as.tantarum uirtutum tuarum heceflitudine tibi deuinct uS.debiror fumjgd

CC7III. EPt ST OLA.

»m qus diuinse ac cerernonialis magixmyfteria ffne fiftioc didici, ueris Cen

rentiarum definitionibus finc inuidia communicare, & intclligentiam coru

non abfcodcre,quicquid de his Ifiaci Aegyptiorum uetercs facerdotes , ac

Chaldad Babyloniorum prifci uates.atq; Cabalifta: Hebrseorum diuini fa-

pientes,tum Orphici,Pythagorici & Platonici,Grscoru profundiffimi phi

lofophi.tum Indorum Bragmani,Acthiopum Gymnofophifhe, acnoftra:

religionis intcmerati theologi rradidcrun t,& qua uerborum ui, qua fignacu

lorum potcntia.quibus benediftionum &imprecationum cartninibus.qua

obfcruarionum uirtutetam ftupcnda& admirandaprodigia olimoperati

fuerint, in hoc tertio O ccultioris philofophiac libro tibi intimantes , &qu«e

uetuftatis fqualorc obfira ,& obliuiois caligie uelut Cimmcriis tenebris hucufq; inuoluta iacucrunt,ad Iuccm exponentes. Plenum igitur nunc & inte»

grumhistnbus libris Occultioris Philofophiae fiue Magiaetibircddimus

opus,quod nos peruigili cura atq; animi pariter& corporis Iaborc,cum ma-ximo etiam conatu perfecimus.fcrmonc licet incultum,rc tamcn plane ar-

duiffimum. Quare hanc unam ueniam me praefatumuolo,ne orationis grat

tiam fermonisq; elegantiam in his libris requiras, quos olim iuuenili zctarc,

cum efTct adhuc fermo rudis informisq; oratio,fcripfimus:atq; nunc no ora

tionis contcxtum fcd fcntentiarum fcriem duntaxat recognouimus:minuscnim elegatia: fermonis ftuduimus.fuccedcnte in ci us locum ubcrratc matcris.Satisq; nos officio noftro perfunftos cffc arbitror/i quae dc Magie arca

nis rcfcrre polliciti fumus.pro uirili noftra preftirerimus,& a muncre tibi dcbito confrientiam noftram liberaucrimus. Sedcum nullum mihi dubiumfit,confpiraturos contra memultos nafutulos fophiftas.ex his qui fc dei nc*

potcsdiuinitatepIenifTimosiaclant.&deSybilkfoliisfibiiudiciumarro-

gant,quiha:cnoftra(cumobdiffimiIesfuisIabrisla£tucas,infuctumc[;fuis

naribus amaracinum ,tum ctiam cx olim cocepti aducrfum me odii fcintil-

lis a:gre fub cinerc latcntibus) nouo inccndio iudicarc& damnare aggreffu-

rifint.etiampriusquamquicquameorumlcgcrinraut omninorcilcpcrceperint. Iccirco (Princcps Illuftriffimc fapicntiffimeq; antiftes) hocopus a

mc tuarum uirtutum meritis adfcriptum,&iam tuum effeftum.infupcr tue

ccnfursfubiicimus,&protcctionituxcommendamus,utfiimprobi&per-

fidifophift3;,craffaliuoris&caIuniandiinfaniailludarrodercuelinr,ipfum

rus difcrerionis perfpicacia.ac iudicii candore/elicircr protcgas atq; dcfcn-

das. Vale fcliciffimc.

^HENRICI CORNE-LII AGRIPPAE DE OCCVLTIORE PHILO

fophia,fiue dcM agia,Liber tcrtius,& ultimus.

Dc neceflitate , uirturc& utilitate Rcligionis.

Caput primum.

EMPVS EST NVNC AD ALTIO*ra nos conuertere,& ad ea Magise portionc.que.

nos docct callere& fcirc lcges religionu: &qucmodo ueritatem religionc diuina dcbcamus adi

pifci:&quomodoanimumct mcnremquafola

poflumus ueritatc c6prehcndere,rite debeamus

excolerc. Eft cnim Magorum uulgarisfcnrctia,

quod nifi mens atq; animus bcne uaIuerint,cor<<

pus benc ualcre non poffe.Tunc autcm cffe ho-

minc uere fanu, quando anima et corpus ita copulantur et intcr fe conucni

unr,ut firmitas mentis et animi,corporis uinbus non fit inferior . Firmamautcm-et robuftam mentc-m(ut inquit Hermes)confequi non alkmde pol-

fumus,quimi. uita: integritate,a pictate,a dttitflft dcniquc religioneJLeli*

gio enim facramentcm purgat,redditq; diuinam:iuuat ctiam naturam,na-

niralesq;roborat uirturcs,quemadmodum medicus corporis iuuat fanitatc,

ct Agricola terri uirtutcm adiuuat. Quicuftque uero religiencreli&aflafU

ralibus tantum eonfidunt,foknt*imlis-dsemofflbtis fsepilFimefaHi. Ex in-

telleclirautcm religionis, contcmptus medelaq; nafcitur uitiorum,&coh-

tramalos<IsBmonestutaiH€nw.Deniquenildc&gratius&acccptius,quarH

hemo perfe&e pius ac ucrcreligiofus.-quitamhomincs-esteros prateellit-,cji

ipfc^diis^mortahhiisdiftatiDebcmus nos igitur prius quidcm purgatos

offcrre 8i commendarc diuins: pietati& rcligioni, & tuc diuinum illudam'

brofianum ncciar(neftar inquam, quod Zacharias propheta appcllat uinu

gcrminans uirgincs)fopiftsfeifibw,tranquilla mcntc cxpe&are,laudantes

& adorantes,fupcrcoelcftem illum Bacchumlummum deorum &faccrdo-

tu antiftitc, regnationis autorem,qucm bis natum ueteres cecinerc poctac,

aquo tamdiuiniffimiriuiincordanoftraemananr.

De filentio & occultatione eorum ,que fecrcta in reli

gionefuflt. CaputTI.

j)Vicunq; igitur nunc in hacfcictia ftudere affcdtas, tam facrum

|dogma intra fccreta religiofi pectoris tui pcnctralia filctio tcgi-

|to,& coftanti taciturnitate celato.Scrmoncm cnim tanta numi

Inis maieftatcpleniffimum(utinquit Mcrcurius ) irrcligiofo

s ii

CCX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

mcntis eft multorum confcicntie publicare:& diuinus Plato praxcp it,non

effe populo inuulgada,qu<; facra& arcana in myfteriis funt.Pithagoras quo

q;& Porphyrius fecratores fuos fiicntio rcligiofo confecrabant.Orphcus eti

am ab his quos factorum ceremoniis initiabat,filcntii infiurandum cfi tcrri

bili quadam religionis autoritatc excgit,nc rcligionis fecteta prophanis au-

ribus prodcrcntur:unde in carminc dc uerbo facro canit:

orphm. yos CjU; uirtutcm colitis,uos ad mca tantum

Dicra a urcs adhibcre,animosq; intcndite ucftros.

Contra qui facras lcgcs contcmnitis,hinc uos

Effugite,procul hinc miferi,procul ite prophani.

Tu uero qui diuina fpecularis,& alta

Mcntc capisM ufxe,uoccs complectcre,6i illas

Afpiciens facris oculis fub pcftorc fcrua.

Hocq; itcr ingrcffus.folum illum fufpice mundi

Ingcntcm autorcm,foIum intcrituq; carcntem:

Qucm nos praefenti quis fitJcrmonc docemus.

auro. Apud VcrgiliumetiamdcSibyllalcgimus:

Aduentante dea,procul 6,procul cftc prophani:

Conclamat uates.totoq; abfiftite luco

.

Hinc &in facris Elcufine,-Ccreris cclcbrandis,initiati folum admirtebantur,

ag«chocpr2conc,quiproculeffcpropIianumuulgusacclamabat,8capud

Ifdram legimus idem prxccptum.,dc Hebracoru Cabaliftis arcanis,his uer-

fibtis cxplicatum.Tradas eos libros fapicntibus dcpopulo,quoru corda fcis

caperepoffc'j& feruarc fccreta hec. Iccirco rcligiofa Aegyptio^ uolumina&ad ceremoniarum arcana pertinentia,cx charta hieratica,hoc eft facrata co-

ficiebantur:in his literas ignorabilcs perfcribcbant,quas facras uocant.M a

crobius,Marcellinus& caeteri,hicrogIyphicas appcilari rradunt: nc fcilicct

a prophanis,eiufmodi fcripta nofci poffcnt,quod ctia Apulcius teftatur his

uerbis:Peractoinquiensfacrificio,deopertisadyti,profcrtquofdamlibros,

litcris ignorabilibus praenotatos,partim figuris huiufmodi animaliu,conce

pti fermonis,compendiofa ucrba fuggerctes:partim nodofis,& in modu ro

rae tortuofis,caprcolarimq; condcnfis apicibus,a curiofitate prophanoru,le

ftione munita. Silentes igitur& occultantes qua: fecrcta in religioe funt, cri

To-rtE^museiusfcictia:dignidifcipuli.SiIcnienimfidcs(utinquitTcrtul!ianus)rem

-. ligionibusdcbe£:quiuerofecusasur,pcriculofuntproximi.VndcApulcius,

Apulcuu. / r J . ,. ,.b

'J. f ,.,. r... ;dearcams Iacroru:Diccrcm ii diccre liceret,cognokercs li iiccrct audirc,fed

parcm noxam contrahcrent aures & lingua: rcmcrariae curiofiratis.Sic legi-

mus Thcodotum tragccdiarum pocram.cum nonnulla cx Iudaicac fcriptu-

rae myfteriis.ad fabulam quandam referre ueller.luminibus priuarum,Theopompus quoq; qui cceperatnonnulla cx legc diuina transfcrrc in Grccamtaguawijturbatione mctis quadam&animi ilico perculfus cft: undepeftca

HBER TERTIVS, CCX{,

magnopere dcu oraiu 5 cjuareidfibicontigiiTct s refponfumaccepitpcrfo^

mrtttt,quiaresdiuinaslcnoeimo>nquinaret,in publicu promulgaret. Nu-mcnius ctia quidam occultoru curiofior,offcnfam numinu contraxit,quod

Elcufinae dcae facra intcrpretando euulgauiffct. Somniauit enim E leufmas

dcas habitu meretricio ante apertii lupanar proftan tes, quod cu admirareE,

iratc refponderut,ab ipfo fc aditu pudicitie fuae ui abftraclas,& paffim adcu

tibus proftitutas.per quod admonitus eft, ceremonias dco^ liumine inuulgandas cffe.Ideo antiquoru ftudiu fcmpcr fuit,dei& naturae facramenta in-

uoluerc,& uariis enigmatibus obtegerc:qua legcm fic obferuarut Indi,Bra-

chmancs,Aethiopes,Perfe,Aegyptii.HincMcrcurf,0rpheus,ocsq;antic|

uates,&philofophi,Pythagoras,Socrates,Plato,Ariftoxenus,Ammomus,

inuiolabili fide feruarut.Hinc Plotinus,& Origenes, caetenq; Ammonii di-

fcipuli,utnarratPorphyriusinlibrodeeducati6e&difciplinaPlotini,iura-

rut ne Hagiftri dogmata ederct:& qa Plotinus , uiolato iureiuradoAmmonio preftito.facramcta pubhcauit,m trafgreffiois pcena,ut nonulli adferut,

horrcdopediculoruedulioconfumptuseft.lpfeetia Ghriftusduadhue-i»

'

tefris^eret,ealege&*aieelequut2«ft,utKnt4modofecmiorctdiC:+p«li-'

intehigerct^m/ftwittuefbidei.eaeter+autfolasparabolasfcntirctrpratcipies-''

iniUper nondandum fan&umeafflbus,ncc margaritasexponenda^porcis^

Ideo inquit propheta:Abfcondi in corde meo cloquia tua,ut non pcccc tibi.

Non decct itaq; arcana quae inter paucos fapicntes folo ore communican-da funt,pubhcis committereliteris. Quare ucniam mihi dabitis, R multa ea

q; potiora , ceremonialis magiae arcana facrarnenta , filerftiofHerim praeter

v greffus.Satis autcm me faclurum arbitror,fi ca quz fcitu neceffaria funt re-

fcremus , atq; uos ab huius libri leifione non abeatis myftcriorum illorurn

omnino inanes: fed ea lege hxc uobis communicata funto,qua Dionyfius

adftringit T imotheum , uidelicct ut ab his qui percipiunt , indignorumnoexponantur.arcana,fcd inter fapientes colledta , ea qua decet reuerentia cu-

ftodiantur. Illud prarterea uosm hoc initio admonitos effe uolo, quod qucadmodumipfanuminadercftanturpublica,atq;prophana,amantq;fecre#

ta,fic experimentum omne magicum,fugit publicum,qua:rit occulrari.filc

tioroboratur,propalationeautemdeftruitur,neccomplctusindefequitur

effectus.Patiuntur cnim haec omnia iafturam,cum loquacibus SCincredu'-

lis animis ingeruturp.Oortct igiturmagicum opcratorcm.fifructum inde

confequi uelir.fecretum cffc,ac nullis neq; opus fuum, neq; Iocum, ncq; tc-

" pus,neq; defiderttl, neq; uoluntatc fuam propalare , nifi aut prarceptori , aut

//^oadiutoriffiuefocioquale^tiaoportebkcffefidele.acdeflte^&taciturnii,

* &*natura,aut inftitutioe dignificatu.Siquidc ipfa ctia focii loquacitas.incre

duIitasq;,atq;indignitas,inomnioperationeeffeftuimpeditatq;difturbar.

Quae dignificatio requiratur,ut quis euadat in uerum Magum,&mirandorumoperatorem. Cap. III,

s iii

1

CCXH, DE OCCVLTA philosophia,

Irca principiu primi libri huius operis,loquuti fumus qualc opot--

tcat effe magum:nunc uero narrabimus rem arcanam, ncceflana,

|& fecrctam.unicuiquc qui in hac artc operari affc&ar.qu» eft prin-

cipium & complcmcntum& clauisomnium magicarum opcrationum :

&

ipfa eft dignificatio hominisadhanc tam fublimcm uirtutem ac potcftatc.

Rcquiritenim hxc facultas in homine mirandam digniftcarione: lpie cnim

quiinnobiseftintelleclus,tummamensanima:,foluscftmirandoruopera

tor.-qui cu fucritnim io carnis demerfus comercio, & circa fcnfibilc corporis

animaoccupatus,nul!umereturdiuinarumfubftantiarumimperiu:idcoq;

muIrifruftrahancartcprofequuntur.Oportctnositaq;quiadtantamcelii

tudinemnitimur,duopotiffimumeditari:unumuidclicetquarationcaffc-

fluscarmJc%cadu€unTq;fenfum,rnatcriaksq5pffionesJcferamus.Alreru

griauia,&quo modo,ad purum ipfum intelleclu, dcorumq; uirtutibus con' iunftum afcendamus/incquibus haudfeliciierunquam ad rerum fccrcta^

fcrutinia,atq;ad mirabilium operationum uirtutem fcandcre poffumus.ln

hisenimtotaconfiftitdignificatio )quampreftantnatura,meritu

1&arsquf

dam rcligiofa.naturalis dignitas:ipfacft corporis organoruq; optima difpo

fitio,anima ipfam nulla craffitudine obfcuras : ncc ullo tumultu.authumo

rc preueniens:&ha:c prouenit a fitu,motu,luminc,& influentia corporum,

animarumq; ccelcftiu.quse in gcncfi cuiufq; ucrfantur.ut funt quorum no-

na domus per SaturnujiolemjMercuriuq; fortunata cft.Mars etia in nona

domo.fpiritib' imperar.Scd dc his copiofc traclatur in libris aftroru.Qui uc

ro talis non lucrit.neccffe eft ut natune defeft um,cducatione,optimoq; re«

gimine,&rerumnaruraliumprofpcroiifu,reconpenicr,quoufq;omniperfe

crioneintrinfeca&extrinfccacompletuseuadaf. Hinctantadiligentiaca-

uctur in legc Mofaica dc facerdote.ut fit impollutus a mortuo,amuliere ui

dua,amcnftruata:quodAlibcra lcpra^ fluxu fanguinis,ab hernia:fitq; in-

tegerinomnibusmembris;nonca:cus,nonclaudus,nongibbus,nonnafo

deformi. Et Apuleius in Apologia fua dicitpuerum magico carminc diui

nationi initiandum,oportcrc eligerc fanum,incolumem,ingeniofum,dcco

iMm,integrum,animofolcrtcm,&orcfacundu,utineodiuinapoteftasqua

fi bonis a:dibus ucrfctur:atquc ipfe pueri animus cito expcrtus,ad diuinita»

tcm fuam redigatur.Meritoria autcm dignitas duobus pcrncitur,doclrina

uidclicct& opcre. Doftrinae finis eft, uerii cognofccre. Oportet ergo ficuc

circaprincipium'primilibridi<Sumcft,intribusillisfaculratibuscruditum

&cxpcrtum effc:deindc fublatis impedimentis,animam ipfam contcmpla-

rionipenitusadmoucre:&infeipfamconucrtcre.lneftemrrHiobisipfisre-

rumomniiJapprchcnfio&potcftas.Prohibcturautcmquominushisfrua

mur;per paffiones ex gcneratione nobis obftattsvper imaginationes falfas,

" &appetitus immedcratos:quibus cxpulfis/ubitoadeft diuina cognitio at-

u qspoteftas.Operaripautcmrcligiofa^nominorcmcfficaciamfortitur.quf

LIEER TERTIVS. CCXIII.

faepe etiam fe fola efficax eft ad acquircndam nobis deificam uirtutem.Tan

ta enimeft uirtus facrorum operum ritc faftorum cxhibitorumq;,ut etiam

licet non intcllccla,pic tamcn& intcgre obferuara,ftabiliq; fide credita,nominorc habeant cfficacia,nos diuina poteftate dccorarc.Qu? uero arte reli

gi6isacquiri£dignitas,ipfareligiofisquibufdaccremoniis,&expiationibus,

confecrationibus/acnsque ritibus pcrficitur ab eo, cuius fpiritum publica

religio confecrauit:qui poteftatcm habct impofitionismanuu , Si initiandi

uirtutc facramentali, ex qua imprimitur charaftcr diuinac ujrtutis atque po

teftatis.quem uocant diuinum confcnfum,quo homo diuina natura fubni-

xus,&quaficcelitum confors effeftus, infitamnuminis gctitpotcntiam :&* hic ritus intcr ecclefiaftica facramenta rclatus eft . Si igitur nunc fueris ho-

* mofacra rcligionis mentc perfcftus,qui pie conftantiffimcq; de rcligione

-/ femias,& fine haefitationc credas/ucrisq; talis cui autoritasfaerorum,natu-

-,-raq;pKE cjtteris contulerint dignitatem,quc numina minime contemnant,

''poterisorando,confcerando,facrificando,iBuocando^iirtutcs fpiritualcs at

q; ccelcftcs attrahere,& rebus tuis quibus uelis imprimcre , omncq; fcicntix

magicalisopus ea ipfa uiuificare. Quifquis autem practer autoritatem offi-

cii,abfq; fanftitatis & doftrinae mcrito,praeter naturae cducationisq; dignita

tc aliquid in magicis operari prafumpfcrit,finc fruftu laborabit, ac fe fimul

& credctes fibi,decipiet: ac numinum indignationc cum periculo incurrer.

DeduabusccremonialisMagi^adminiculis,

religionc& fuperftitione.

Cap. II II.

il VO funtque reguntomnemcercmonialisMagieoperationc,

I religio uidclicet& fuperftitio.Rcligio ipfa,eft diuinoru affidua

jcontemplatio, piisq; operibuscum dco diuinisq; numinibus te

\ ligatio,perquam rcuercti famulatu,digna illis ucneratio,& cul

tus ianftiftcatio impcnditur,cercmoniseq; diuini cultus ritc excrccntur.Eft

itaq reb'gio,difciplina quaedam extcrnorum facrorum ac cercmoniaru ,per

quam rerum internarum& fpiritualium.tanquam per fignaquedamadmonemurqua: ita nobis a natuta infita eft,ut plus illa, quam rationabilitate , a

cazteris animantibus difccrnamur. Quicuq;igitur ea neglefta, naturahum' uiribus (utlUpradiximus)tantumodo-confidunt,folct a malisdxmonibus

fepifhme faili. Iccirco qui religiofius fanftiusq; eruditi funr^neearbere-pl-a-

tanti nec uinea iHferunt,ncc modicu quoduisopus abfq; diuH» inuocatioe

adgrediutur/icutadColoffenfesprscipitdoftorgentiUjinquicsr^uccun

q; fcccritis,in uerbo aut opere,omnia in nominedominfleftrGhrifti facite,

gratias illi agctes & deo patti per ipfum. RekgioisjgituireSyphyficis acma-thematicis uirtutibus fuperaddere,tantu abc-ft-*€ulpa,~ufn6 adiungcrc, fit

«npiufcelus.Hinc in libro fenatoru aitRabi Hcnitia: Quicuq; omifla bndi

itione,aliquacrcaturarum fungif,hlc uelutifurto &rapina,a dco& ecclefia

frh. L<h:

CCXIIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHliS,

ufurpaffe creditur : dequo fcriptum eft pcr Solomonem ;Qui rapi t aliquid

a patre aut matre,particcps eft uiri fubuerforis.Pater autcm deus eft,mater

uero ecdefia, ficut fcriptum eft.Nunquid non ipfc cft pater tuus,qui poffe

dit tecEt alibi:Audi fih difciplina patris tui,& ne dimittas legcm matns tue.

' Nihildeo magis difplieet,quam negligi ,

quam contemni: nihil placetmagis,quam uenerari, quam adorari. Hinc nullam mundi crcaturam rcligio*

nis pcrmifitexpertem.cunftadeum uenerantur.cunfta precatur(ut inquit

Proculus)hyinntfq; concinnant ad ordinis fui duccs. S cd aliaquidcmnatu-

rali mode^afefenfibili, aliarationalij »liaqitidc4rfrelk$wli:&omnia fuo

modo,iuxtaCanticum trium puerorum, benedicunt dno.Religionis autc

ritus, cercmorriatq;, pro tcmpo^regionumq; uarictatc, diucrfi funt:& una-

quxq; religio boni aliquid habet,quod addcum ipfum creatorc dirigitur:&

licet unam folam Chriftiana religionem dcus approbct, caeteros tamc cius

gratia fufceptos cultus,non penitus rcprobat:& fi non sterno.temporanco

< •'•'-1 tamcn pramioirrcmuncratos non relisquit:ucl faltc mimis punifcimpios

«uew&^enitusirreligiofos.tanlhoftesoditjfulminat.&cxterrninatJTiaior

<= enirneft illo^ impictas , c[ eorum qui falfam & crroneam religienerfl-feeuti

Hlhntim. funt. Nulla cnim rcligio(tefte Lacl:antio)tam crronea.qus non aliquid fa-

pientia: contineat: qua ueniam illi habete poffunt,quifummu hominis offi

cium,finon re ipfa,tamen propofito tenuerunt.Ad ucram antc religioncm

homo per feipfum pcruenire non poteft,ncc nifi doceatur a deo.Omnis ita

que eultus^uH uera religisne alier^ft,fup«ftirio cft.&omnis-ue-neratio,

quae-pksexhtbet in cultwndiuinum cj ucra religio,etiam fupcrftiti&eft. S i

militer& illa, quae exhiber cultum diuinum, uel cui non debct,uel eomodoquo no debet,Cauendu eft igiturfummopcre,ne quado perucrfo aliquo fu-

pcrftitiois cultu/ummo ac omnipotcti deo,facrisq; fub illo numinibusfiat

iniuria:hocenim&nefariucffet,&phiIofophisindigniffimum.Superftitio

itaq;,licet a ucra religionealiena fit, no tamc tota,aut ois reprobata cft,quo

niam in multis ctia tokratur,& areligiois antiftitibus obfcruatur. Dico au

// tem fuperftitionerr+eam maximc, qus cft fimilitudo qusdareligionis,que

quatcnusimitatur, quicquid in rcligione cft,ex miraculis,exiaxramentis,cx

'ritibus,exobieruationibus,&eiufmodicsteris,Iiaudparuamind€-nancifci-

rur potcntiam: non minorcm etiam uim fortitur excredulitatc operantis.

" Quanturn cnimpoffitconftans crcdulitas,in primo libro diflu eft,&apud

* uulguspalamnotumeft.CreduIittKmJgiturrcquir«fiip€rftiti©,quemad'

' modumreligicrfidem . Tanta fiquidem poteft-cofta«s«cdulitas, ut etiani

miraeula opcrctur in opinionihus& operationibus falfis. Quilibet enimmfua religione, etiam falfa,modoffrmiffime credat ueram.fpiritum fuumca

/»„,„, ipfacredulitarisrationcekuat,donec adfimikturfpiritibusillis.quifunt

duces& principeseiufdermeligionis: eaq;operetur,quae ratio & natura nondifcernunt, Hatfitatio autc crcdulitatis,& diffidentia,omne opus.nonmo-

L I B E R r E R r I V s. ccxv.

do in fupcrftitionc , fed ctiam in uera religionc infirmant ,& effcflumquayfitum.hcetfommmorumexperimentorumeneruant.Quomodoautcm ^, r«

foprfteioHnitctur-r-eUg4oncm,ifta tibi exmpkoftcdunt-mideiicet, quado =

cxcemmuffieatmtr-uermcs & iocufte,nc noccant frugibus:t]uado baptizan <

tur-campanas,& imagines,&ciufmodi plura. Quia uero prilci illi magi,Siqui -,

eius artis autorcs apud uetercs extitcrunt,fucrunt Chald^i,Acgyptii.Aiiy-

rii,Perfa:& Arabes,quorumrcligio omnispcrucrfa crar,& idololatria inqui

nata, cauendum nobis fummopereeft, ncpermittamus illorum errores

^j= ftjprafloftf^eatholicxrcligietHsraHOBesmiJjtafe. Hoccnirntlafphcjmii

s^tJeti&malediclioni fubic£luni:& ego ctiam blalphcmus cifem in haclcicn

<= tia,fi uos-dc illis non admonefcm.Vbicunque ctgohuiuuBodi-inobisJcri-

s=ptarcperictis,fcitotcillauobisexalicnisautoribusnarrata,&:mcuobisnon

pro ueritatc tradita,fcd pro coniedtura,qu3e cft affinis ucritati, & imiratiois

inftruftio,inhisqua;ueralunt.OportctigiturcxiI!orumcrroribus,uerita-

tcm nos colligcre:quod quidenon nifiprofundac intelligentia;,integrx pie- *

tatis,difficilis & laboriofx diIigentic,exiftitopus:& fapictia,que dc omnima.loftouk-extrahere bonum,&obliqua omniaadaptare in rectum,ufum coru

quigubernat,ficutdehocex««plum4at-Aug4.iftrnu4dcxarpctario,cuinc

ceffaria & opporruna funt inftrumenta obliqua& complicata , non minus

quamredra.

De tribus ducibus religionis,qui nos ad ucritatis femi-

tamperducunt. Cap. V.

P\R E S iunt religionis duccs

,qui nos ad ucritatis fcmitam ufque

pcrducunt,&qui rcligionc totam gubernanr :in quibus tota co

I

fiffit^felkctamor^ipj^atqueiidc^ Amorenim uehic-uItH»

J animat,omniu pra:ftantifiimus,fupcrne ab intelligibilibus ufq;

ad infcriora defcendens, ad diuinam pulchritudincm mcntcm noftra con-

grcgatatq; conucmt:nosquoq;in omnioperatione c6feruat,&cffc<£tus ad

uotalargirur,uirtutcfupplicationibusnoftrislubminiftras:ficutapudHo iKadoji

mcrumlegitur,ChrifcnApollofupplicantcexaudiuit,quiamultufibiami

cus erat:& deMaria Magdalcna legitur in E uangcliis : Dimktumur-eipec-

/// eata muka,^uiadilexitmukum . Spes uero immobiliter ad ea quae appctit

fufpenfa.quadoindubiaatqueimperturbatafuerit, nutritanimum&per-

ficit, in bono fingulatim oia fiftcns.Fides uero uirtus omniu fuperior,qua-

tenus non humanis commcntationibus , fed diuina: reuelationi tota inniti

tur.peruniuerfum omnialuftrat:namcum ipfafupernea primoluminc

defcendat , atque illi uicinior exiftat , longe cft nobilior atque exccllentior,

-quam fcictia?,& artes,& crc4uiitatc-s-a rebusjnferioribus , per reflexioncm 3

primo Iumine acccpram , adintelleiftum noftrum accedentes. Deniquc

'/ per fidem efficiturhomo aliquid idem curoHjperis: eademq; poteftate&H- y"itur. HincProdusait.-Srcut fidesquatcft crcdulitas.infta fcientiam eft,

prwI(g>

CCXVT. DE OCCVLTA PHILOSOPHM,

fie-ftdes-qu* eft-nerafide-s-, eft fuperfubftantialker-fapra ©mnem fcientiam

&intclIcdun%nos-deoirnrnedtateconiungciis.Eftenimfidesomniumnii

raculorum radix,qua fola(ut Platonici tcftantur)ad dcum acccdimus, diui

namq; adfequimur proteftionem uirtutemq;.Sic legimus D aniclcm lconu

pericula euafifle,quia crcdidit deo fuo,& H emorroiiTcait Chrift' : Fidcs tua

- te falua fecit:& a-caeispetctibus lume.fiderccjfiuit dices.-Creditis quod poflliid.h flm uos illuminare!' ficPallas apudHomeru his ucrbis conlolaf Achillcm:

Veni cgo pacificatura tuam iracundiam fi credideris.

Lin!!i. IccircoLinuspoctacanitcrcdendacffc omnia,quiafaciliadco omniafunt:

nihilcfteiimpoiTibile,crgonihilincredibilc.Crcdcntesigiturqua:adrcli-

gioncm pertinent,eorum nancifcimur uirtutcm.Vbi uero de fide dcfcccri»

mus,nihil admiratione,fcd pocna dignum opcrabimur.quemadmodum de

hoc apudLucam exemplum lcgimus,fub his uerbis:Tcntauerunt crgo qui

dam de circumftantibus Iudeis exorciftis,inuocare fuper eos qui habcbant

malignos fpiritus, nomen IESV diccntes : Adiuro uos per IESVM qucm

PauIusprardicat.Refpondens aurcm fpiritus nequam dixit eis : I E S V M no

ui,&PauIumfcio:uosautcquieftis^Etinfilicnshomoineosinquocrat da;

monium peiTimum,& dominatus amborii, inualuit contra cos : ita ut nudi

// & uulneraticffugcrent dc domo illa.

Quomodo his ducibus anima humanafcanditinnaturamdiui-

nam,efficiturq;miraculorumeffeftrix. Cap. VI.

Ens itaq; noftra pura atq; diuina,religiofo amore flagras,fpc de-

cora,fidc dire£ta,pofira in culmine Sifaftigio humani animi,ue

ritatemattrahir,omnesq;rerum tammortaliu quamimmorta

| Iium ftatus, rationes, caufas & fcientias, in ipfa ueritatc diuina,

tanquam in quodam xternitatis fpcculo intuctur, fubito comprchcndcns.

Hinc prouenit,quod nos in natura conftituti, ca quac fupra natura funt co#

gnofcimus,ac infcriora qucque intclligimus, atque non modo ca qus funr,

&qua; fuerunr,uerumctiam corum qua mox ficnt,& qua: longc poft futura

funt,afliduerecipimusoracula.Prctcreanonfoluminfcicntiis,&artibus,&

oraculis mens ciufmodi uirtutcm fibi diuinam ucndicat,ucrumetiam in rc*

'' bus quibuiqjpcf impcrium tranfmufandis , miraculofam fufcipit potenti-

//am.Hincprouenitnosinnaturaconftitutos,aliquandofupranaturamdo

mmari :opcrati6csq; tam mirificas,tam fubitas,tam arduasefficere,quibus

obediantmanes,turbenturfydera,coganturminima5fcruiant-clcmcnta:fic

homincs dco dcuoti,ac theologkis-iftis uirtutibusekuati-.impcrant elcmc-

"tis^pelluntncbulaSjCitantucntes^coguntnubcsinpluuiaSjCurantmorbos,

' fufcitant mortuos:quac omnia apud uarias gentes fafta fuifle , canunt poc-

" tae,recirant hiftorici : atq; ca ipfa ficri pofle/pkndidiflimi quiq; philofophi

Una cu Theologis confirmantTic prophers/ic apoftoIi,fic cxteri uirimaxi' niisclaruerepotcntiis. ScicdumergOjquodficutpcrprimiagentisinflexu,

R

LIBER TERTlVJ. CCXIJC

frpc producituraliquid finecoopcrationc mediarumcaufaruni.ficetiani

pcr foinra opus rcligionis , fit aliquod fine applicationc naturalium coclc-

*! ftiumq; uirtutumrfediianofuareft opcrari per puram & iolam rcligioncm,

^n^ui-tofu*i;a^s<ftinwllc^ualis.Quicunq;autem-fine-admixtioneali--

,; arum «ktuwm ,fenr folam religioncm operatur , fi diu perfcuerancrit in

oper^-abfcrbctur a numine , nec diu potcrituiucrc . Qiiicunque autem

non purificatus acceffcrir,fuperinducit fibi iudicium & traditur ad dcuoran

dumfpirituincquam.

Neceffariameifc Mago ueridci cognitiOncm^&quiddeDco

uctcrcs ItnfcruntMagi atq; philofophi,

i Caput VII.

|pP»KS| Voniam omnium rcrum cffe arq; operari,a furnmo dco omniii

§^Sfe'^ creatore dcpendct, dcinde etia a carteris niiminibus, quibus etia

IJkgjy|J|fabricandi crcandiqjpotcftas datacft.non quidcm pnncipa-

^Sg litcr fcd ratioc inftrumctali in primi crcatoris uirrute (rc^ enimomnium principium,prima caufa cft: quod aut a fcciidis caufis producitur,

idcm magis a prima producitur ,qiia:& lecundarumcaufarum produdtnx

eft :quosiccircofecundariosdeosiimicupanuis)neccffeigiturcftmagum

qucnq; iplum deum omniu produdtorem & prima caufam cetcrosq; dcos (i

ue numina (quas fccudas caufas dicim' ) cognofcere.&quo cultu,cj ucncrati

one,quibusfacris,uniufcuiufq;conditioniconformibuscolcndifuntfingu

li,noignorare.Quicuq;cniminuocatisdiis, illosnopropriohonorcprofc

quitur,ncc illis quod cuiq; congruit rite diftnbuir.illoru prefennam & opta

tosabilliscfrci3usn6adlequitur:qucmadmoduinharmonia,fiunachorda

fragatur.tota fubito diffonat:nonnuncj cria periculu cii pocna incurrir,ficut

fcriptum cft dc Affynis,quos tranftulit Salmanafar in Samaria.quia ignora

bant legitima dei rerra:, immifit in eos dns Icones, qui interfcccrunt cos, co

quod ignorabarit ritum dci tcrrar.Nunc igitur quid uetcrcs magi & philofo

phi de dco confonu fenferint uidcamus.Lcgimus cnim qd Nicocrconte ty-

rano Cypriorum quondam quis lummus dcus forct intcrrogate,Serapidis

illi rcfpondiffe oraculu, IllO pro maxjmo deo liabendii cuius capur-cffilum

effer.ucntcr maria,pcdes terra.aures in ipfo acthcrc locarcnturjOeuli prarful-

gcntis folis lumenxui haud abfimilc cccinit Orpheus in his uerfibtis:

Sydcreaeq; domus rcx eft& Iupiter ipfc,

Principium atq; ortus.ucrum uis una deusq;

Vnus,&omnipotcns,regaliin corpore cuius

Singulaponuntur,tcllus,unda,ignis&acr:

Nox fimul atq;dies,fapieiitia,primaq; origo.

At iucundus amor,magno hoc in corpore regii

Sunt Iouis excclfi:ceruicem nanq; uidebis,

Ccdi fufpiciens reuerentia magnaq; tccta,

V

Orfitm,

CTXX. DE OCCVLTA PHtlOSOPHIi,

Hoc caput auricomum.flaui dc uertice crincs

Stellarumrutilantradii.dehincaureapandit

Cornua bina caput capitisq; fimilima taari.

Vnumcftortusipfeoccafus. Sialiud:

Aft oculis fulgens ingcnti lumine Phcebus,

LunaqjpurpureoPhasbiredimitacolorePrafcia uenturimens conftatregius a:ther

Quam ftrepitus nullus,nec uis.nec fama latere

Arcanum'ueporeft,penetratq; pcr omnia uiftrix,

PmercainuicTumcorpus.fmefincmodoq;Panditur,afthumeri magni quoq; pecToralara.Eft acr,alas quoq; uentispoifidet llle.

His ad cuncTa uoIans,Euro cft uelocior ipfo.Tum facer antiqua matre ex Tellure tumefcitVenter,&exaltis confurgitmontibus ingens:Quem medio pontus fubcingit ritefonorus.

Vltima pi aeterca terrarum limina,& ampli

FundamenragIobi,furibundaq;tartara,pIantaS

EiTepedum.magniconftatrectorisOlympi.

Hic cum fub tcrris cclaiTet cuncTa.deindeEx imis rcpctens,in Iuccm protulitalmam.

sobboda^"'"^"^'"^'"""^"'"^"^afbitrantiiriatqjfaneipiiusmundimeri^

• re qua: iti feipfamundu continens produxit :unde Sophocles.in ueritatc in-mrictics qmt.SoIus uhus eftdeUs.qui ccelu hoc& terra capaccm condidit.Et Euripi*

des inquit:Videsnc excelfum, qui illu infinitu stherc,& terram undiquaqj

mimC°P fl

ltur "InisrHflccredcIou^nucarbitraredcu.VndeEnniuspoctaca-Afpiceheefublimecandens,queminuocantomnes (nit:Ioucm.

torobyrim Vniuerfus igiturmundus Iupiter eft (ut inquit Porphyrius) animal ex ani«mahbus,deus ex diis conftitutus. Iupiter autcm eft inquantum inrellecTujeft a quo uniuerfa producunrur,cuncTa crcans intelligendo. HincOrphcu*deucrbofacrocanir.

Vnus perfecTus deus eft.qui cuncTa creauit:

CuncTa fouens,atq; ipfe fcrens fuper omnia fefe.

Qui capitur mentetantum,qufmcntc uidctur:Qui nullumq;malum mortahbus inuehit unquamQuemprsternoncftalius. EtpaulopoftsIpfe eft principium.mediumq;& exitus idem.Prifcorum hzc nos docuerunt omnia uates:Quae binis tabulis deusohm tradidit illis.

vocatqjipfumineodemcarmine, Mundi

I

T E R T I V S.

Ingentem autorem folum,interituq; carcntcm,

Zoroaftes quoqueinfacrahiftoria dcrebusPcrficis ficdeumdefinit:De* Dcusqmd,

us cft inter omnia quae labem nullam& corruptionem fentiunt,primus: in

genitus,nec interiturus unquam,partium expers/ibiq; ipfi fimilimus,bono

rum omnium auriga & autor,rerum pater omnium,optimus ac prudctifli-

mus,facrum iuftitiac lumen,abfolutifTima naturae perfecT:io,eiusq; inucntor

ac fapientia.Apule:us autem dcfcribitipfum bafileum,hoc eft regem,totius

rerum naturae caufam,rationem,&originem initialcm/ummu animi geni-

torc,attcrnum,animantiufofpitatorcm,finepropagati6egcnitorc,ncq;lo-

co,neq; tepore,ncc ulla uice comprehenfum,eoq; paucis cogitabilc, nemini 9effabilem. Hinc itaq; fummu dcum Euripidcs louc pracipitnominadum

:

per cuius caput cecinit Orphcus uniucrfa in lucem proccfiifle : caeteras aiit

potcftates, miniftras efle ccfendas:qua: uidelicet extra dcum funt,& ab ipfo

feparata:. Hinc ipft dei miniftri,& intclligentiae fcparate.a philofophis nuncupantur.Huic ltaq; fummo Ioui,illiq; fo!i,cultu rcligiofum dcbcri dicunt:

caeteris ucro numinibus non deberi nifi propter ipfum.

Qiiiddediuinatrinitateueteresfenferintphilofophi. Cap. VIII.

j,Vguftinus atq; Porphyrius teftatur,Platonicos,tres in deo per

fonas pofuiflc,quarumprimam uniucrfitatis patrem appellat:

I fecundam,filium atq; primam mentc uocant: etia aM acrobio

JfejrS fic dicram :tertiam fpiritum/iucanimam mundi : quam etiam

Vcrgilius cx Platonis opinione fpirkum uocat.ubi canit

;

Spiritus intus alit, totamq; infufa per artus

Mens agitat molem.

Dci filium,piimam mctcm,diuinum fcilicct intelle£tiim,tradunt Plotinus

& PhiIo,a deo patrcmanantem,quemadmodum abs loquentc uerbum: uel

fkut a lumine lumen. H inc& uerbum,&fermo,&fplendor dei patris.nomi'' na accepit : diuinacnim mcns , cum fe unico &nunquam interruptoaclu

,

abfq; ulla internotionc,aut uiciflitudine,intelligitfummum bonum: prole

& filium in fe progenerat, quae cft plcna intelligentia,plcna fui imago,8i ple

nu mundi exemplar: quod Ioannes noftcr,& Mercurius uerbu nominant,

fiue fermonemPlato dei patris filium: Orphcus uero Palladem ex Iouis ca

pite natam, hoc eft fapientiam. Haec cft altiflima dei parentis imago, qua-

da tamcrelatione,aut aliquo intrinfeco abfoluto,tanquam genita diftinfta

a generate,quse apud Ecclefiafticum ait : Ego ex ore altiflimi°prodii,primo-

genita antc omnem creaturam . Filium autem hunc cum patre unum SJ

eundem in eflentia deum eflc teftatur Iamblichus,deu uidelicet fuipfius pa

1 trcm filiumq; nominas .M ercurius quoq; Trifmegiftus in Afclepio.dei fi-

lium diuerfis in locis affirmat, Inquit enim:Deusmeus atq; pater ,mentcmfibi aliam opificem peperit. Et alibi : Monas gignitmonadcm,&: in fefuumrefleflit ardorem.Si inPimandro (ubi uaticinari uidctur de futura Icge gra#

CCJCXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHr.4,

tiae ac de regeneratiois myfterio)ait,rcgcneratiois autor eft filius dci Jiomo,

unius uoluntate dei.Vocat etiam dcum utriufq; fexus fcecunditate pleniffi-

mu . Similitcrlndorumphilofophiadferunrmundumcffeanimal partim

mafculum atq; fcemina:& Orphcus naturam mundi Iouemq;,mundanummarcm fimulappellar &fceminarn:adferitq; utruq; diis fexum ineffe. HincinHymnisMincruam ficaUoquitur: Virquidem&foemina producTa es.

Et Apuleius in libroqucm fcripfit deMundo , ex Orphica theologia huncueriiculum traduxit de Ioue:

Iupiter& mas eft& fcemina,nefcia mortis.

Et Vergilius de Vcncrc inquiens,canit:

Defcendo,ac ducente deo.

Et alibi,de Iunone fiue Aleflo intclligens,inquit:

Nec dextrae oranti deus abfuit.

EtTibulluscanit:

Qui Vcneris magni uiolaui numina uerbo.

EtCarenus populus dcumLunam mirifica ueneratione coluiffe Iegitur.Ex

* ^iacplenafummsfcecunditatisintelligentia.amorproducitur.ligansintel

/f ligentiam cum mcnte:& eo amplius,quanto immenfa proportione fibi in-

timior eft q aliae proles cumeorum parentibus.quae eft terria perfona,fcili-

cet fpiritus fan&us. Adducitctiatn Iamblichus Chaldaeorum oracula,ponc

tia in deo paternam poteftatem : Intelledus a patreemanationem amorcq;igneum a patre filioq; procedcntc, eundemq; dcum. Hinc apud PlutarchSlcgirur,gcntilesdeumdefcripfiiTe,effeipfumfpiritumintclle(ftuaIe&igne-

iibi, non habentem formam, fed rransformarem fe in qiiodcunq; uolucrir,

& coxquanrem fe uniuerfis.Et in Dcutcronomio legitur: Deus ignisconfu'/ mens eft.De quo & Zoroaftes ait, omnia uno ab ignc gcnira cffe. Et Hera-

clitus Ephefius cundla ex igne genita cffe docuit.Hinc diuinus Plato.dcumin ignea effentia habitare pofui t,intclligens uidelicet.incnarrabilc dei in fei-

pfo fpIendorcm,& circa feipfum amorcm.Et apudHomeru legimus.aethc*

ra effe rcgnum Iouis , ubi canit:Umem.

Iuppiter obfcurans ncbulas, &in aethercregnans.

Etidemalibi:

Sors Iouis eft ccelum,nebulis fedet aethere Iato.

"%'. *->icitur autem stncr iuxta Grxcoiumgrammaticam,ab aetho,quod fignifi

cat ardeo,& aci fpiritus.quafi aethacr,id cft.ardcs fpirirus. Hinc Orpheus acwtmh tJ,cra appellauit pyripnon.ideft igncum fpiraculum. Patcr ergo ,& filius,&

fpiritus amarorius,idcmq; igncus. uocantur a theologis tres perfonae : quasetiam Orpheus in adiurationibus his uerbis inuocar : Ccelum adiuro te, deimagni fapiens opus.Vocem adiuro te patris.quam locutus eft primti, quando mundum uniuerfum fuis firmauit confiliis . Eafdcm confitctur Hefio-

dus,fubIouis,Minerua;&Bulsnominibus,inThcogoniafua,duplicemIo

LIBER TERTIVS, CCXXIIL

uis partum fiis ucrbis cnuncians : Primam cerre filiam cafiis oculis Trito-

niam , squalem habenti patri potentiam , & prudentcm Bulen , Jioc cft

confilium . Quod Orpheus in praefatis ucrficulis pluraliter protulir

,

propfer duphcemcius emanarionem:producirur cnima Iouc& Miner-uapariter. Ipfeq; Auguftinus hbroquarto dcCiuitatc dei,tcftaturPor-

phyrium Platonicum tres in deo perfonas pofuiffe:primam

, quam pa-

trem uniuerfiratis appcllat:fecundam,quam primammenrem,&filium

a Macrobio diclum : terriam ,animammundi,quam Vergilius ex Plato-

nis opinione fpiritum uocar.inquiens:

Spiritus intus alit,totamq; infufa per artus

M ens agitatmolem

.

Eft igi£ deus.ut inquit Paulus,aquo omnia, in quo omnia,& per qucomniaA patreenim tancj a primo fonre emananromnia:in filio uero tang in pilii

na fuis ideis collocantur omnia:per fpiritu fandtu uero explicantur omnia,

& propriis gradibus fingula diftribuunrur.

Qua: fit ucra cleDeo& fanetiffima Trini'-

tate orthodoxa fides.

Caput IX.

pEcreuerunt do&ores catholici populusq; fidclis, ita fenticdurri

ac profitendum cffe, quod unus fit folus uerus deus, increatus,

immenfus,omnipotens,a:ternus,patcr,fiIius, fpiritus fanctus,

tres quidem perfonae/ibiinuicem cocterns &coa:qinles:una ta

men effentia&fubftantia.naturaq; fimplex omnino.Hsc eftfides catholi-

ca,hax eft orthodoxa religio, hoec cft Ghriftiana ueritas, urunumdcum irl

trinitate,&trinitatcmin unitate uencremur : ncq; confundentcsperfonas,

ncq; fubftantiam feparatcs. Pater ab sterno gcnuir filium , fuamq; illi dedir.

fubftantia^acnihilominusretinuit.Filiusquoq;nafccndo,patrisaccepitfub

ftantiam:non tamc pcrfonam propriam patris adfumpfit, ncq( pater illam

infiliumtranftulit:funtcnimambounius&ciufdemfubftantisE,fcddiuer-

farum perfonarum.Filius quoq; hic licet patri coaeternus fir,exfubftatia patris antc fccula genitus, tamcn nihilominus cx fubftantia uirginis in fcculo

narus cft,& uocatum eft nomcn eius Iefus.pcrfeclus dcus,pei fcclus homo,cx anima ronali& huana carne fubfiftcs.cui nihil humanu defuir, pter pec-

catii. Neccffarium eft igitur credamus, quia dns nofter Icfus Chriftusdei fi

lius dcus&homo eft.una perfona.duae narura.Ante fecula gcnitus cft deus

fine matrc:in feculo natus efthomo fine patre,dc uirgine,&antc & poft par

tum incorrupta:paffus in cruce mortuus eft.fed in crucc uitam reftaurauir,

& mortcm morte refoIuit:fepultus cft.&dcfccndit ad inferos,fcd animas pa

trum cduxit ex inferis:&rcujrrcxitperuirtutempropriam rertia die,afcen-

t ii

CCXXHII. DB OCCVLTA PHILOSOPHIA,

dit in ccelos,& mifit fpiritum fuum paracletum ,& uenturus eft iudicare ui*

uos SC mortuos , ad eius que aduentum omnes hominesrcfurre&uri funt in

carne fua ,& reddituri funt de failis propriis rationem. Hatc eft uera fides,

quam fi quis non crediderit.uel de qua fi quis dubitauerir, a fpe uir» ac falu-

tis aeternae alicnus cft.

De cmanationibus diuinis, quas Hebraei Numeratio»

nes,alii attributa,Gentiles,deos&numina

nuncupabat:deq; deccm Sephiroth

ac decem facratiflimis dei

nomimbus illis

praefidentibus , eorundemq; intcrpretatione.

Caput X.

1 Eus ipfc,licet in trinitatcperfonarum unitiflima* eflentie fit,e£

fe tamen in eo multaquxdam numina,ueluti radios cx eo ema: nantes.non ambigimus.quos gentium philofophi deos,Hcbr{

orum magiftri Numerationes.nosattributa uocamus.ut-fapi-

entiam,quam Orpheus Palladcm:intelligentiam,quam Mercurium : for-

mffcetuwm.quamSaturnummimproduftricem.quamNeptunum.naturam rerum fecretam.quam Iunonem:amorem,quam Venerem: Iucida ui«

Cam.quem Solcm fiue Apoltinem:uniuerfi«iundi rarionc,quem Pananuncupant:animam uero, ut infcrioragcnerat, fuperiora contemplatur, in fei-

pfamferetrahit,triplicinomine,Maris,Neptuni&Oceani,decattt:8ddge-

nus plura, de quibus canit alibi:

Iuppiter, & Pluto,Phcebus, Dionyfius, unus eft.

Sed cur bis loquimur,deus adftat in omnibus unus.

Et de eodem Valerius Soranus cccinit:

Iuppiter omnipotens regum rex ipfc deufq;

Progenitor genitrixq; dcum deus unus & omnis.

.. ..^ 1« prudcntiffimi illigentiumtheologifubuariis nominibusnuminibusq;

fehntU. ^biiarioetiamfexuunurndeumcolebant. QuemutaitPlinius,fragiIis&laboriofa mortalitas in plures digeflit,fragiliratis fuaememor , utportioni-bus quifq; coleret

, quo maxime indigeret.Sic quibus fidei opus erat Iouem:quibus prouidctia,Apollincm:quibus fapicnria.Mineruam i &qmbus aliis#rebus opuser-^aliis quocp nominibus inuocabanr. Hincilla numinummultiplex uarietas

, propter multiphccm ac uariam gratiarum diftribu-tionem ,deus autem unusaquoomnia. VndeApuIcius inlibrodeMun-do ad Fauftinum:Cum fit unus deus,inquit,idem'que numcn, pluri-bus quidem nominibus nuncupatur.propter fpecierum multitudincm,quarum diuerfitatefit multiformis. Et Marcus Varro in libro de Cul-tu deorum dicit

: Sicut omnes animae reducuritur ad unam animam

LIBER SECVNDVS. CCM.

mundi fiue uniuerfi, fic deos omnes referri ad unum Iouem.qui idem dcus,

fubuariiscoliturnuminibus.Oportetcrgofcirefenfibilesproprietates,pcr

uiamfecrctiorisanalogiaE.perfeiteintclleftualizare. Quicuq;hymnosOr

phei,& ueterum magoru fane intelligcrc dcbeatrita nanq; comperict haec ab

cabalifticis arcanis, orthodoxisq; traditionibus,minimu differre.Nam quos

Curetcs,8dntemcratos deos uocat Orpheus , Dionyfius potcftates appcl*

lat : cabaliftae illos numerationi pahad,hoc cft timori diuino appropnant t

itaquod cft enfoph in cabala,Orphcus noftcuocar.idcm eft T yphon apud

Orpheum.qui Zamacl in cabala.Vcrum Hebraeorum mecubales,rcrum di

uinarum eruditiffimi,decc principalia nomina diuina,ueluti numina quae-

dam,ccu dei membra acceperunt,qu£ per decem numerationes,qu£ Sephi-

roth uocant,ueluti per ueftimenta,fiue inftrumenta,uel exemplaria arche

typi,influutinomniaquaecreatafunt,perfingulafupcriora,utq;ininfima

ordinetamen quodam.Niprimo&proximeinfluut innoucmangelorum '

ordines ,& animarum beatarum chorum : &pcr illos in ccelcftes fphseras &planetas,& homincs:a quibus dcindercs fingule accipiunt uim atq; uirtutc,

Primumhorum eft nomcn Ehic,nomen diuinae effentiac. Numeratio eiuS

uocata cft ccthcr,quod interpreta£corona,feu diadema:8£ fignificat effc fim

pliciffimu diuinitatis:& uoeaturTquedoeuIus-no uidit:&attribuitur deo pa

tri:8i influit per ordinc Seraphim,uel ut uocat Hebraei Haioth Hacadofch,

hoc eft,animalia fanelitatis:&cxinde per primumobile,omnibusq; cffendi

munus largitur,ipfum uniuerfum per totam circunfercntiam , & centrurn

replens,cuius intelligentia particularis,nuncupatur mctatron,hoc cft prin

cepsfaeierum , cuius officium eft introduccre alios ad faciemprincipis , $1

perhunc loquutus eft dominus Moyfi. Secundum nomcn cft Iod, fiue te-

tragrammaton cum Iodconiunftum:numeratioeiushochrna,hoceftfa-

picntia:& fignificat diuinitatem plenam idcarum,&: primogenitum:& attri

buitur filio ,& influit per ordinem chcrubin,fiuequcm uocit Hcbr?i Opha,

hoc eft formae, ucl rotae:& exinde in ccelum ftcllatum, totidem illic fabricas

figuras,quot in fc continct ideas,ipfum chaos crcaturarum diftinguens,per

intelligentiam particularcm nominc Razielem, qui fuit praefectus Adam

,

Terriumnomc uocatum cft tetragrammaton Elohim, numcratio eius uo-

catur bina, hoc eft prouidentia, feu intelligctia:& fignificatremiffionem,&

quietem,iubileum,pccnitcntialemconucrfionem,tubammagnam,redem-

ptioncmmundi^&uitamucturifeculi^&adtribuiturfpiritUifanftOj&influ*

it pcr ordinem thronorum,fiuequos Hebraei uocant Aralim,hoc eft angcli

magni , fortes & robufti : atq; exinde per fphaeram Saturni , formam fluxx

materiae miniftrans : cuius intelligcntia particularis Zaphehiel, pra;fe<ftus

Nohe:& alia intelligentia Iophiel,prefecT:us feni:8ihse funt tres numeratio-

nes fummae & fupremae , ueluti fcdes diuinarum perfonarum,quarum iuffu

t iii

'

CCXXIIII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

iuffu fiunt omnia: fcd pcr reliquas feptcm cxequuni:,qua: iccirco dicunc nu-

merationes fabricae.Eft itaque quartum nomen El,cuius numeratio hxled,

cjuod cft clementia , fiue bonitas : & fignihcat gratiam , milericordiam,pie-

tatcm , magnificentiam , fceptrum,& dcxtram manum : & influit pcr ordi-

nem dominationu , fiue quem uocant Hebra:i Halmalim ,per fphsram Io

uis , eftingens corporum cffigies, clementiam &pacificam luftitiam omni-

bus donans:& intclligentia eius particularis Zadkicl, prarfectus Abra-

hsc , Quintum nomcnElohim gibor , hoc eft deus robuftus, puniens cul-

pas improborum,&numeratioeiusuocatur Geburach,quodeft potcn-

tia,grauitas ,fortitudo , fccuritas, iudicium:

punicns pcrftrages &bella:

& coaptatur ad tribunal dci ,& cingulum dci , &gladium ,& brachium fini-

ftrum : & uocatur etiam Pachad , quod cft timor: & influit per ordincm po-

teftatum, fiuc qucm dicunt HebrauSeraphiin,& cxindcper fpharam Mar-tis.cuiuseft fortitudo,&bclIum &affii<3io,eIcmenta depromit.&intel*

Jigentia cius particularis Camacl,pra:feftus Samfonis.Sextumnomen Elo

ha , fmcnomen quadriliterum , coniunclum cum Vaudahat : & numeratio

eiustiphereth,hoceftornatus,pulchritudogloria,uoluptas:&fignihcatli-

gnum uita; : &influit per ordincm uirtutum/iuequem uocant H ebraeiMaIachim,hoceftangcli , in fpharram Solis ,claritatcm llli&uitam donans : &exinde metalla produccns:& intclligentia eius particularis Raphacl,qui fn

it prsfeftus Ifahac ,& Tobiac iunioris , atq; angclus Peliel,pra:fcftus Iacob.

Septimumnomentetragrammaton Sabaorh,fiue Adonai Sabaoth,hoc cft

deus excrcituum : & numcratio eius N ezah ,hoc eft triumphus,& uiftoria:

& applicatur ci columna dextra:& fignificat aeternitatem ,& iuftitiam dci ul

cifcentis.&influitperordincmprincipatuu/iuequemuocantHcbraei Elo

him, hoc cft dei,in fphaeram Vcneris, Zelum&amorem iuftitiae: & produ-

cituegetabiliaj&intelligentiaeiusHaniclj&angelusCeruiel.prKfeciusDa

uid.Odlauum nomc dicitur Elohim Sabaoth,quod ctiam interpretaturde-

us cxcrcituum,nonbclIi&iuftitia,fedpietatis&confonantia:.Habctenirn

utrunq; nomen hoc,& praxcdcns fuum cxercitum.Numeratio huius uocatur Hod,quod interpretatur laus,& confeffio,& dccor,& celebritas: & adtri-

buiturfibicoIumnafiniftra,&influitpcrordinemarchangcloru,fiuequc

Hebraei uocant Bnc elohim,id cft filios deorum, in fphxram Mcrcurii,or-

natus elegantiam& confonantiam,produccs animalia: & intelligcntia cius

Michacl.quifuitpraefeftus Salomonis. Nonum nomen dicitur Sadai,

hoccftomnipotens & omnibus fatisfacicns ,& Elhai ,quod eft dcus uiuus

:

&numcrario eius Iefod,hoc cft fundamcntum, &fignificat intclleflum

bonum , foedus , redemptioncm , &quietem : & influit per ordincm ange-

lorum,fiue quem Hebraei uocant Cherubim, in fpheramLunx , rcrum o-mnium incrcmentum &decremcntum:hominum'quegcnios &cuftodcs

l;ber tertivs. ccxxv.

curatatque diftribuit:& intelligcntia cius Gabricl,qui fuit pracfecluslo»

feph ,& lofuc ,& Danielis. Decimumnomcn eft, Adonai melech, hoccft,

dominus &rex : & numeratio eius Malchurh,quod cft rcgnum& imperie

um:&fignificatccclefiam,&templumdci,&ianuam:&influirperordincm

animafticum,animarum uidelicctbeararum, qui ab Hebrscis dicirur Iffim,

hoc eft, nobiles,herocs SCprincipcs : funrq; Hierarchiis infcriorcs : & influ-

unr filiishominum cognirionem,mirificamq; rerum fcicnriam & induftri-

am, & prophetiam largiuntur : & prxfidct illis anima Meffihae, fiue ( ut alii

dicunr,intelligctia Matattron, quse dicitur prima creatura, fiue animamudi,& prarfciftus Mofe.

De Diuinis nominibus,eorun-

«&>: demq;potcntia&uirturc.

Caput XI.

£i Eus ipfelicct fit umtiffimus, fortitur tamc diuerfa nomina,noquK diucrfas cius effcntias aut deitatcs exponant , fed quafdam

I proprietates ab co cmanantcs,per qua; nomina,in nos,& ea que.

jj, crcata funt,multabencficia,&diuerfamunera, uelutpercana-

les quafdam difhllat.Horum nominum decem fuperius defcripfimus,quae

ctiam Hieronymus adM arcella numerat : Dionyfius quadragintaquinq;,

rum dci patris,tum Clirifti nomina colligit.Hebraoru mccubales ex quo-dam rcxtu qui cft in Exodo , teptuagint&duo cum angelorum tum dei no-niina dcducunt,quodnomen fcpruagintaffliarum lirerarum,&Schemhamphoras,hoc eit expofitorium.uocant. Alii ultcrius progredientes, cx fingu-

lis lcripturs locis,tor innuunr diuinanomina,ureorum numerus,& quae f{-

gnificanr,fint nobis pcnitus ignota.Ex his igimr,pr^ter ea que fupramcmorauimuSjCftnomendiuinacffentia: Eheie ^^quod Plato tranftulit S/i.

Hincdeumuocant-f>cV,aliic)LiiU.EftaliudnomcnHu N,n ,reuelatumEfaia;,

diuinitatisabyffuminnuens:quodGra:citraduxerunrTOu^j,Latiniidcmi-

pfum. Eft & aliud nomcn Efch,W a Mofe rcceptum, quod igncm fonat : &cftnomen deiNa K

? , in pcrturbationibus &moleftiis inuocandum.Eft eti

amnomen Iah n- , &nomen Elion P,L|5;

, nomenMacom D1P°,nomen Ca-'

phu 1H3, nomcn Innon,P11

,&nomen Emeth ni?*<quod interprctatur ueri>

tas:& eft figillum dei.Et alia duo nomina,Zur nix,& Abcn PK ,quorum u-

rrunq; folidam perram fignificar , & alrerum illorQ patrem cum filio expri-

mit:& plura alia nomina in fcalis numcrorum pofuimus fuperius.Et exrra-

huntur mulra nomina dei &angelorum ex facris fcripruris,pcr arrem Cabalifticarn,Calcularoriam,&Norariacam,& Gimcrriam : ubi unum nomcn,aur multae dicrioncs per cerras earum literas retradtse colligunt : autunumnomenper fingulas fuas lireras difperfum,plura fignificar fme rcftituit.

Colliguntur autem quandoque a capitibus dictionum,ficur hocnomenAgla Nn^ ex hoc S. fcriptms uerficulo; ^ Di„^ ^- m^ hoccft,

t iiii

CCV. DE OCCVLTA PHI LOJOPH! A,

Tu es fortis in xtcmu deus . Similiternomcn IaiawN\ cx illo ucrficulo -,,-,}

nnN: «.^t^hoceft deus deus noftcr dcus unus.Similiter nomc Iaua, »«*

exilloucrficulo.^ ,„;,-§^ioceft.fiatlux&fafoeftlux.Similitcr no<

men Ararita NnnN-Wex hoc uerficulo.unum principium unitatis fuE,prin-

cipium fingularitatis fuae,uiciffitudofua unum m-jii^^ mrtpN ttno "iniS

mNimiari Eft &aIiud nomen Hacaba f^SSI cxtraaumexhocueriiculo

,

K\h -\ra wnprt»noce^fanflusbcnedi(Sus 'P'

e ''Simiutcrnorri£ lclu1tf

' c6~

peritur in capitibus lftorum ciuorum ucrficulorum uidclicct , 1n1^^ H,y,

hoc eft,Quoufq; ueniar Meffiah:Et alius n,vj ^pj-j id cft.permanctnomcn

eius.Similiterhocnomc Amc P^.exhocuerficulo. jojA-jVi^S idcftA '

minus rex fidelis. Qyandoq; cxtrahuntur haecnomina a finibus dictionum,

flcutidemnomcn Amen cxhoc uerficulo,^^,^ u #, hoc cft ,non ficim-

pii.fcdtrafpofitisliteris.Sicinfinalibushuiusucrficuh^^^i^^ideft.mi

hi quidftiomen eius quidf inueniturnomcn tctragrammaton: in his omni

bus, litera ponitur pro diclione & litcra extrahitur ex di&ionc, uel a capite,

uel a fine,ucl ubilibet : &quandoque extrahunturhxc nomina cx omnibus

literis finguIatim,quemadmodum extrahuntur illa feptuaginta duo dci no

mina, ex illis tribus uerficulis qui habentur in E xodo, incipientes ab his tri-

bus dl(ftionibus.i3,1 ^3'1 VD^primo& ultimo ueriiculis a dcxtra ad finiftram

confcriptis,fedmedio couerfim a finiftra ad dextram.ficut in poftcrioribus

oftcndemus : &C fic quandoq; cxtrahitur diftio a diclione, fiuenomcn a no-

mine,per tranfpofitionem literarum.ficut Mcfflah^,(',0, ex Iifmah. n°o>',&Michacl ^&P®. Ex^1» Malachi. Quandoq; autcmper alphabetariam co

mutationem, quam Cabalifte Ziruph ¥"W( uocant, ficut cx nomine tetra-

grammaton^^.eliciunturnomina.^gjjj.Mazpas.^Q.kuzumonnunqeti

am per numcri squalitatem nomina commutantur, ut Matattron,!1""3130

pro Sadai '"""utrunq; enim facit tercentum dccem & quatuor. Eadem ratio-

ne nomen Iiai ^scquipollet nominiEPN per numeri acqualitatc, utrunq;

cnim facit triginta& unum. Atq; hec funt arcana abfcondita de quibus diffi

cilimum eft adferre iudicium ,& complctam tradere fcicntiam : nec in ulla

alia lingua.quam in Hebraica intclligi& doceri poffunt. Verumcum diui-

na nomina ( ut aitPlato in Cratilo) habita funt a barbaris.q habuerut a deo

fine quo nullatenus quis caperc poteft ucros fcrmoncs,ucraq; nomina, qui-

bus dcus nuncupatur , idco dc ipfis alia dicere non poffumus, nifiquse a deo

funtnobis fua benignitatc rcuclata. Sunt enim diuins omnipotctiae facra^

menta atque uchicula,non ab hominibus,non ctiam ab angelis, fed ab ipfo

fummo dco,certo modo,pro fuorum chara&erum immobili numero & fi-

gurafempitcrnaftabilitatcinftituta,diuinitatisq;harmoniamfpiranria,di

uinaq; affiftentia confccrata:quarc illa timent fupcri,tremunt inferi, colut

angeli,pauentcacodernones,&omnisrcuercturcreatura,omnisueneratur

rcligio:quorum religiofa obfcruatio,deuotaq;cum timorc ac trcmorc inuo

LIBEK TBRTIVS. CCXXIX

Uocatio, uirtutem nobis magnam praeftat,dcificamq; unionem, atq; ctiarrt

fupra naturam mirabilium opcrum effectuumqjpotentiam. Idcoq; nullis

quidc illa ulla unquam rationcfas cftpermutare.VndcOrigcncs praecipir,

ea in fuifipfis characleribus incorrupte confcruanda:& Zoroaftcs etiam uc

tat barbara&antiqua uerba mutati:nam ut inquit Plato in Cratylo:Omnia

diuina uerba fiuc nomina,uel adiis primum.uel ab antiquitate,cuius initiu

haudfacilefcitur,uclabarbarisproditafunt.lablichusquoq;fimiliterpra:-

cipit,ea non cffe cx fua lingua in aliam transferenda, non enim eandcm, in-

quir,mentcm fcruant nomina in aliam linguam interpretata. Haec itaq; di-

uina nomina , funtaptiffimum atq; efficaciflimum mcdiumhemimVeumdiis<oncihandi ,atq; unicndi , ficut lcgJtttFm-Exede : In omni loce-ir+quo «

memoria fueritnominis mei.ueniam ad te,& benedicam abi : in Numero - *

rum uolumine ait dominus:Ponantnomcn meum ftHwfihes4frach&cgo

feencdtca eis. Iccirco diuinus Plato in Crarylo & in Philebo.diuina nomina eiWimbo-

uenerari iubetplusqdelubra ftaruasq;diuinas:quiaexprcffiordci imago at &>„„".£,

q; uirtus fit in officio menris,praefertim afflata? diuinitus.quam in manuum At,

openbus rcferuata.Verba itaq; facra,no iam ex fcipfis.quatenus uerba funt,

Uim habent in magicis/ed ex occulta ui numinum pcr illa opcranrc in ani*

miseorum,quiillis fecundumfidcm hxrent,inquibus-occult*d€iui»us-

pcr ea tanquamperuehicukifrco^tranfmittitur.qui habcnt aurcs audicndi

purgatospcrfidcm,&perptirgatiflimosHW)res-,&fe«riueeationesdiuino*

rum facTi funt habitaculum dei, Sc capaccshorum diuinnniminfluxutim.

Quicunq; igitur diuinis histicrbis fiue nominibus ea mentis puritate,comodo,& ea legequa tradita funt,ritcutitur, mirificamulta& lmpetrabit& efhci

etquemadmodumdeMedealcgimus:

Verbaq; ter dixit.placidos facientia fomnos

Quaemarerurbatum.qusfluminaconcitafiftunt.

Quod Hebreorum antiqui dociores prae cereris obfcruarunr.qui uerbis mirabilia multa cfficcrc confueuerunt. Pythagorid etiam dcmonftrarut.tam

animiquam corporis morbos uerbisquibufdammirificecurantes.Siceti-

amlegimus OrpheumcumcfletunusexArgonautis,tempeftatemquan- ^^dam faeuiiTimam uerbis quibufdam auertiffe. Similimodo Apollonium,

quibufdam uerbis fccrero prolatis, puellammortuam RomaHcfufcitaffc,& <y « **> *

aliis a quibufdam ucrbis mancs Achillis euocaffe.narrat Philoftratus.SedSt

Paufanias refert,fuiffe Lydis in HierocaTarea& Hypepis urbibus,duo tem-

pla dex quamPerficam uocabant , facra , quorum in utroq;cum rcs diuina

peragenda efTet,uir magus ligna ficca fuper aram imponcs,& patria lingua

tiymnos canens , deinde barbara quaedam ucrba cx libro quem manu rene-

bat pronutiabat: quibus prolatis.mox ligna illa nullo fubditoigne, fponte

fua ardere,& lucidiflimam conciperc flammam uidebanrur.Tradiditetiam

Serenus Samonicus interpraecepta medicinae,quod fi fcribaturhocnomcn

*ff

CCXXX. DE 0CCVXTA PHILOSOPKIA,

Abracadabra.uidelicet diminucdo lireram poft litcram,iuxra ordinem tes

greflionis.ab ultima ufq; ad primam.ficuthic oftenditur, quicunq; a:gcr he-

mitritcolaborans,fiuealiarebri,hancfchcdamalligatam&acollofufpen-

fam geftauerit,ualere illi conrra aduerfam ualerudinem,morbumq; paula-

rim declinando tranfire.

a| b

a| b

t a|

c|a

|d

|a

| b|

r| a

aj

c|

a|d

|a

|b j r

ajb

T\ b

a jb

a| b

a|b

a|b

a|b

a 1 b

ir

r

r

r

r

r

r

7

_i!a

a

a

II

JLlc

c

c

c

a|d| ajbja[d|a|

lHIiLl

Sed multo efficacius contra omneshominum aduerfas ualerudines,&quaf-cunq; alias molcftias tradiditRabiHama in hbro Speculationis/acrum fi-

gnaculu cuius in anrcriorelatere funt quatuor quadrara dei nomina , fibi in

quadratoficfubaIternata,utafummoinimumpariteraliaquatuorfacratif-

fimanominafiuediuinitatisfigillaemergant,quoruminrentioincircun-ferentiahcirculo contincfinfcripta, a tcrgo aut infcribitnomen feptiliteruArantha, & circunfcnbitur illi fua interprctatio.hoc eft.uerficulus a quo extra&umeft,qucrnadmodumhicdepi_rumuides.

PARS ANTERIOR.

1

1 ] B E R TERTrVJ,PARS POSTERIOR.

Oporrct autem hxc omnia fieri in auro puriflimo, aut in uirgineamcmbranajtanquamfynccra^munda&immaculata.ctiaincaufto adhoc formato,

ex fumo facrati cerci uclincenfi.&aqua facrara ,atq; hxcab aclorepurgaro

(U expiato,infallibili fpe& conftanti fide, ad deum altiiTimum mente eleua-

ta/idiuinam hanc obtincrc debeat ac prxftarc poftmt-uittute-.Simili ratioe

' contra terriculamenta Sinocumcta malo^ dxmonu atq; homirul,&eomra

/> quxcunq; adcunda pericula.fiue itinerum.fiue aquarum,fiuc hoftium, fiue

armorum^modoquofupradiftumeft.infcribunthoschara&eresabunola

tere, iiio : &hosarergo, n mox, quifunrcapita&fihesprimoruquin-

queuerfuumGcnefeos,&rotiusmundanxcreationisfymboIum,eacj,Tiga-

turaaiunthominem^modofirmiiTimcfperctindeumuniuerfitatiscondi-

torem , fore omniummalorumemunem.

IN PARTE ANTERIORE. A" TERGO.

CCXXXU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIil,

" Ncqueuerodiffidatquifpiam.mireturueuerbafacra, quibusdeusomni-

potcns condiditccelum& terram,alligata plurimum poffc/iquidem expe-

rimcto compertum eft.ut aitRab Cofta Ben Luca ,plures alias rcs no phy

ficas,poffequamplurimum: ficuti experientia comprobatum eft , digitum

abortiui a mulicns collo fufpenfum, impedire conccptum ,quamdiu collo

illius hcferit.Preterea in uerbis quibufdam facris&nominibus diuinis,uim

cffe magnam atqj diuinam,qua: fit uirtus operatiua mirabilis effectus . Zo-

roaftes,Orphcus,IambIichus , Syncfius& Alchindus , & quiq; fplendidiffi'

mi philofophorum teftantur,& Artcphius magus atq; philotophus,dc uir-

rutibus uerborum atq; charactcrum fingularcm librum confcripfit. Orige-

nes fplendidiffimis quibufq; philofophis non inferior , adfer i t contra Cel«

fum,in quibufdam diuinis ucrbis mirandam latere uirtutem : &in libro Iu*

dicum ait dominus:Nomen mcum quod eftPelc N^.quod interprctatur

Vcrtirtm aPu^ nos.miraculorumoperator,fiue cfficics mirabilia. Vcrum autem dei

mlfolideo nomcn,ncc hominibus^ncc angelis notum eft.fed ipfi foli deo,nec ante pu-Mn(ft,

bl,eat,itur(ut tcftaturfacrelitere)quamdifpofitiodcifueritimplcta.Habet

tamcn praeterea deus intcr angclos alia uocabula,&inter homines alia:nul-

lum autem nomcn dei cft apud nos(ut inquit Mofcs Acgyptius)quodnon

// fitfumptum ab opcribus,& fignificas cum participatione,prcter ipfum no-

/ men tetragrammaron,quod eft fan£tum,fignifieans fubftantiam crcatoris

/ fignificatione pura,in qua nihil aliud participat cum creatoreclco;ideo d ici

turnomenfeparatum,quodfcribitur&nonlegitur,nequecxprimiturapud

nos,fcd nominatur: &fignificat fecundum idioma fupernum,quod eft dei,

& fortaffis ctia angelorum . Similimodo funr ctia angelis nomina , alia in-

ter eos,& in idiomatc illorum, quam uocat Paulus linguam angclorum , de

qua habctur ualdeparum apud nos.Csetera autcm illorum nomina,omnia

ab officiis& operibus illoru funrdccifa,qu£ non funttantae cfficaciz,ideoq;

magi illos ucris fuis nominibus cient,illis uidelicet cceleftibus,quae in litcris

fancris continentur.

Deinfluxu diuinoru nominu pcr fingula mcdia in haec infcriora.

Caput X 1 1.

J|Vmmus crcator&prima caufa, &fiomnia regit& difponir,cu

'

Irwamen excqucndi uariis miniftris diftribuit, beneficis &ma

I leficis,quos in Apocalypfi uocat Ioannes , angclosfauentes,&eMes:dequibusalibicanitprophcta.Mefatur-a»gclu*cb

minim circuitu timctium cum,ut eripiat cos, & alibi defcribit immiffionespcr angclos malos: Quodcunq; autcm per angelos tanquam pcr miniftrosexequitur deus,idem etiam facitper ccelos & ftcllas,fed tanq.jam pcr inftru

mcnta,uthocmodo omnia coopcrentur in minifterium : ut ficut quaslibct

ccehportio,&quodq; aftrum, ccrram terraeplagam locum'uc,&tempus,&fpeciem,&indiuiduum dccernit : fic etiam angelica illius portionis aftriq;

LIBER TERTIVS. CCXXXII/.

uirtutcm.cifdem loco,tempori,fpeciei accommodare fas eft.VndeAugu-ftinus libro Qiisftionum:Vnaquacq;(inCiuit)res uifibilis in hoc mundo,angelicam habet potcftatem fibi prspofitam.Hinc Origcnes in libru N ume-rorum ait:Opus eft ipfimundo angclis,cjui prxfint cxercitibus terrenis ,re-

gnis,prouinciis,hominibus,beftiis,animalium natiuitati& progreffui, uir-

gultis,plantis,c3eteriS'quefebus,camuirtutemdonantcs,quamdicunrinef-

fcrebusaproprictateocculta. Multo magis opuscft angehs quiprxfmr

opcribusfanc1:is,uirtutibus&hominibus,utipnquifemperuidcntfacieiTi

patris fummi, rcclo ducatu poffint conduccre homines , & unumquodqueetiamminutiiTimumadlocumfuum,tanquammembrahuiusmudicon-

cinna , in quo dcus tanquam pracipuus antiftes , omnia fuauiftime difpo-

nens inhabitat.non contcntus aut circunfcriptus,fed continens omnia , fi-

cut lohanes in Apocalypfi defcribit ccEleftem illam ciuitatem, cui a duodecim portisprxfident duodecim angeli,influentes in eas, qus a diuino nominefulcipiuntduodeciesrcuoluto,&infundamcntisilliusciuitatis,nomin3

duodccim apoftolorum,&agni:nam ficutin lege,in lapidibus fuperhume-

ralis,&fundamcntis ciuitatis fandx per Ezechielemdeicripta:,infcripta

crantnominatnbuum Ifracl.&dominabaturillis nomen quadriliterum:

ficinEuangelio infcripta funtinlapidibus fundamenti cceleftis ciuitatis,

nomina apoftolorum ,qui ftant pro tribubus Ifracl in ecclefia , fuper quos

influitnomen agni , hoc cftnomen-tefe, in quo eft omnis-qttadffeemHf* "^

tus:£quidemtetragrammusillepater,deditdlromnia. Abangelisitaque

fufcipiunt cceli,quod influunt : illiautcm a magnonemineciei& Iefu , cu- *

iusuirtusprimaeftindeo,poftdiffufainduodenos& feptcnos illosange*

los.per quos extenditurinduodccim figna,& feptcmplanetas, &confc-

quenterin omncs carteros miniftros & inftrumentadci, ufque ininfima

penetrans, HincaitChriftus: Quicquidpetieritispatrcminnomincrneo, io/tfn.14.

dabit uobis.& refurgcns ait:In nominemeo dzmonia eiicient,& qice fequu- Mrur:ut ultra neceffarium non fit quadrilitcru nomen, cuius tota uirtus trafs

lata eft in nomen Iefu, in quo folo fiunt mirabilia.-nec eft aliudnomen ( ut *&**•

inquit Petrus ) fub ccelo datum hominibus, in quo oporteatnos faluos fieri,

nifi illud.Non autemputemus, quod-nominando Icfum pollate-ere-,tan-

qu3nrnomenhominiscuiufdam,inuirtuteilliusfacerepoffumusmiracu-

la:fcd oportetilluclinuocarc in fpiritu fancfo,mete expurgafa,&animo fer

uenti,ut adiequamur ea quae nobis in ipfo promiffa funr,maxime cognitio-

ne prsuia.finequa non fit exauditio , iuxta illud propheticum : Exaudiam pfl.90.

eum,quonia cognouitnome meu, Hinchodie nihil fauoris hauriripoteft

accelcftibus,nifiinterucniatautoritas,fauor,adfenfusnominisIcfu.Hinc

Hcbrxi &Cabaliftas in diuinis nominibus pcritiffimi.nihil poft Chriftum

in prifcis illis nominibus operari poffunt,ficut olim coru patrcs.Et ia expe- '/

rirnctoteprobatu eft,nullu malu demonejnuHamfero^ uirtutc cx his qu£ 9

ccxxxmr. de occvlta philosophia.

o Bexafttaiit<>bfidct4jomines,pcffle huicnomini refiftere,quin uelint nolint

genu flc<ftat,& obediant:quandonomc Iefu debita pronutiatione illis pro-

, ponitur-ueneradum: necfelu nomenfedetiamiliiusfignaculumcruee.pa

uent:ncc folu terreftrium,ccelcftiu,infcrnorum gcnua flc<ftutur,fed ctia in-

fenfibilia ipfum reuerentur,& ad nutum eius contremifcunt omnia,qn cx fi

deli cordc, orcueridico,nomc Iefu pronutiatur.&crucis falutifcru fignum

manus imprimunt innocentes. Neq; uero in uacuu dixit Chrus difcipulis

:

mx. 1 6. 1°nomincmeo demonia eiicict,& que^ fequun£:nifi uirtus quaeda cflcr in no

mine lllo exprelTa,fuper daemones & infirmos.ferpctes& uenena,&linguas,

NoraaKif &huiufmodi:quae uirtus cu infitnominiilli,tu a uirtutedei inftituctis ,tu a

fuuinmm- uirtuteillius qui hocnoie cxprimitur,& a ui infita ipfi uerbo.Hinceft, quod*/"•- cumomnis creafura-timet &reuereturnomen illiusqui fecitcam, nonnun

quam etiam mali&immundi homines, modo credanthuiufmodi diuino-

ruminuocationi,daEmones aftringunt&aliaquaedam magna operantur.

De membris dci,& de corum in noftramem-brainfluxu. Cap. XIII.

Kctntdti, JB—i^i^i Egimus in uariis fanftae fcriprurae Iocis,uaria dei mcmbra &or-

|namcnta:intelligunturautcm permembradei,uircsquacdam

1 multiplices& fimpliciflime in ipfo dco pcrmanentes, per facra

Sll dei nomina intcr fe diftin cTae:ueftimenta autem dei & ornatus,

iti,ft. funt tanquam uiae quaedam fcu relationcs,fiue emanationes uel canales,per

quas fefe diffundit.-quarum fimbrias quotics mens noftra conrigcrir, totics

egrcditur uirtus diuinaalicuiusmembri,quemadmodu dehemorrhoifla

i^-Sclamauitlcfus.-Tctigitmealiquis.namfenfidcmeexireuirtutem. Suntita

q; indeohaecmembrafimilianoftris: fedmcmbrorumnoftrorumidece&

cxcmplaria,quibusfimembra noftrarite conformemus,tuncineandemimaginem tranflati , ucri cfficimur filii dci, dcoq; fimiles, agcntes& operan

tes opera dei. De mcmbris itaq; dci multa in fcripturis deprompta funt:na

GuitiV.7 de capite eius legitur in Canticis :Caputtuum ficut Chermel,& comae capicbermel ^d.

t;s tuj ncuc pUrpura regis : fignificat autcm hic Chermel , non montem il-

Ocuhdo- luminmaritimis Syriae, fed uermiculum quipurpuram gignit.Dcoculis

ctiam& palpebris ,& auribus , legitur in Pfalmis : Oculi domini fuper iu «

ftos , & aures cius in preces eorum . Oculi eius in pauperem refpiciunt, &palpebrae eius interrogant filios hominum . De ore ctiam ,& guftu ,& gut

ture,&Iabiis, &dentibus,Iegitur apudEfaiam: Osmeumnonintcrroga-iiis. Etin Cantkis : Gutturtuumficutuinumoptimum.Dignumeftuinum dilecTomeo adpotandum, & cibus labiis &dentibus illiusadrumi'

nandum. Sunt etiam&nares,quibus ( utinlege faepcrepetitur ) odorat

n^' facrificia in odorcm fuauitatis . Sunthumeri , brachia , manus & digiti, de

quibuslcgimus apudEfaiam:FacTuscftprincipatus fuperhumeroseius.

Brachium domini cui reuelatu cftr& regius uates canit;M anus tuae domine

I.IBER TERTIVS. CCXXXV.

feceruntme,&plafmaueruntme.EtVidebocalostuos,operadigitowtuo

-rum.Habctetiamdcxtram&finiftram.hincPfalniiftaait:Dixitdominus

domino meo, fede a dextris meis. De finiftra legimus in euagcliis,adquamcollocabunt^amnandiinnouiu^imodie. Iamq;&cor

5 &peftus,&dorfum,&pofteriora,& facicm Iegimus,ut in libro Regum,qu6d inuenerit deus Dauid uirumfecundum cor fuum. Habemus &in euagelio peftus lllud, fuper

quod dormiens difcipulus, diuina arcana cocepit,& Pfalmifta dcfcribit dorfum eius in pallorc auri. £t ipfe apud Hiercmiam ait : D orfum &no faciem

oftendam eis in dieperditionis corum.Et ad Mofcn ait:Vidcbis pofteriora

mea.DepedibusquoqueaitPfaImifta:Caligofubpedibuscius.EtinGenefi ambularelegituradMcridicm.-fimiliratione&multipliciadeiueftimen

ra&ornamctaIegimus,urapudPfaImiftam:Domimisrcgnauit,decorein-

dutus eft.amiclus lumine ficut ueftimcnto.Et alibi: Confeffionem & dccorem induifti.A byffus ficut ucftimentum& amiftus eius. Et in Ezechiele lo-quitur Dcus dicens: Expandi amift u rncum fuper re,& operuiignominiamtuam. Iam uero etiam& uirgam,& baculum, & gladium,& fcutum,ut apudPfalmiftam: Virga tua & baculus tuus,ipfame confolata funt.Scuto circundabit te ucritas eius. E t in Deutcronomio legiE gladius glorise eius: &huiuf-modi multo plura facra nobis eloquia dcclarant, a quibus membris & orna-mcntis diuinis, non dubium eft noftra mcmbra,& quae circa nos funt, cun^claq; opcra noftra,& rcgi, &dirigi,& cuftodiri,&gubcrnari,& iudicari.ficut

ait F rophcta : Statuit fupra petram pcdcs meos,& dircxit greffus meos . E

t

alibi ait: Benediftus dominus deus meus, qui docctmanus meas ad pradiu,& digitos meos ad bcllum. E t de oreair.Immifit in osmeum canticum no-uum. EtalibiaitSaluator:Egodabouobisos&fapientiam

. Etdecapillis

ait:Capillus capitis ucftri non pcribir. E t alibi: Capilli capitis ucftri nume-rati funt . Ipfe cnim omnipotens deus.cum nos fuas imagincs fibiq; fimiles

effe uoluit, membra, artus, ac figuras,in nobis multis modis refcratas,ad Ia-

tcntium fuarum uirtutum fimilitudincm tanquam figna conftruxit , eun-dcmfibiordinemproportionemqjfcruantia.Vndedicunt Hcbrcorum Mecubalcs

,quod fihomo diuini influxus capax

,quoduis fui corporismem-

brum a fordibusmundum expiarumq; conftituat.tunc illud latcntis dei ar

tusuirtutisqj.cuiidcmnomenadfcribiturjhabitaculumpropriaquefcdes

euadit,ita, ut {{ circa idmembru de quauis rc opus fuerit, inuocato hoc no-mine,unde illudpendct,fubito cxaudiatur ad effeftum.iuxta illud: E xaudfam illum,quoniam cognouitnomen meum. E t hasc fant grandta&areanamyfteria,de quibus plura in publicum profari non hcet,

Dediisgentium.&animiscceleftiurncorporum,

& quibus numinibus,quae loca olim

facrafucrunt. Cap. XIIII.

VcXterX&

fimjirn,cor,

pettut,dor'

j'um,pojicri

oriLcrf&ci'

CS,& CgtC'

rtdomini,

Kcbrzormn

MKubdiii

ofinio.

Pfth»

DE OCCVXTA PHILOSOPHIfl,

.Ofueruntphilofophi,qucmadmodumfuperius oftendimus,

i ccelos ac ftellas effe diuina animaha,& animas corum lntellige

N, tes.mcntem participantcs diuinam:& pofucrunt ipfis alias qui

. fel dem prseflc.alias uero fubcfle fubftatias fcparatas,quafi regen-

tes&muiiftrantes,quasuocantintelb'gentias&d£moncs.Sed&Platoipfe

adfcruit,cosleftcsanimashaudquaquamcorporibusfuiscohiberi,qucmad-

modum anima: noftrae corporibus noftris , fcd ubiq-, uelint eflc,& iimul dei

uifione gaudcre ,& fine ullo labore& folicitudine corpora fua regcre&mo-uerc,&una his moucdis inferiora facilc gubernarc: iccirco eiufmodi animas

deosuocirabant,&ftatucruntipfisdiuinoshonores,prcccsq;&facrihciadc-

dicarunt eifdem,& diucrfo cultu ucnerabatur.Et hi funt dii.quibus attribu-

ri funtomnes populi, dc quibus precepit M ofcs inDcutcronomio inquics:

Ne forte eleuatis oculis ad ccelum.uideas folcm,& lunam,& omnia aftra coe

li, & auerfus adorcs ca& colas, quibus attnbuti funt ocs populi.qui fub uni'

uerfo ccelo funt:uos autem tulit dominus tettagrammus,& cduxit de forna

ce Aegypti, ut haberet fibi populumhxreditarium.Et in eodcm uoluminc

capitc decimofcptimo, folem&lunam & aftra dcos uocat.Et Hebrsoru do

ctores,fupereo quodlegitur in Gencfi,Abrahamu filiis concubinarum lar-

gitumeffemunera,uidelicetShemothfteltonia,hoceft,nominaaliena:Ifa

ac autem reliquiffe hacrcdemomnium quse poffederat:dicunt,nlios concu-

binaru in benedictione Abrahs no efle attributos dco tetragrammo&fummo creatori.fcd alienis diis & numinibus.Ifaac aute &fcmen eius adfignatu

ipfi omnipotcti deo tetragrammo, &nulla in parte numinibus attributum

alienis. Vndeimproperatur illis in Deuteronomio, quia feruierunt diis alie

nis.&adorauerut eos quos nefcicbat,& quibus no fuerunt attributi. Quin&Icfus N aue poft introduftu populu in terram promiflionis,& fuperatos ho

ftes,&diftributasfortcspofleflionuIfracl,optioncdeditpopuIo,utcligerct

numen quod colcrcnt.inquicns: ptio uobis datur cligere hodic quod pla-

cet, cui feruire potiflimfi debeatis , utrum diis quibus fcruierut patrcs ueftri

in Mefopotamia.an diis Amorrharo^quorum tcrra habitatis:Refpondcn

te autc populo, feruiemus dnotctragrammo,& ipfe erit deus noftcr,dixit ll

lis Iefus: non poteritis.quia dns deus tetragramus fanctus & fortis& armula

tor eft.Perfeucrate aute populo ut feruirent tetragramo,ait illis:Tcftcs uos

cftis, Gja ipfi eligeritis uobis drim ut feruiatis ei : auferte ergo deos alienos de

mcdio ueftri,& inclinate corda ueftra ad dominu dcum Ifracl. Erexitq; lapi

dempregrandc.diccs.Lapisifte erituebis inteftimonin, nefortepoftea ne<y garc ueIitis,&Trtetiri diio dco ueftro.Erat itaq; dii quibus atrriburse erat cete

rae gctcs, fol&luna.duodecim figna,cetcraq; corpora cceleftia,diuinaq; opi

ficiamo tamen fecundii quod corpora,fed quatenus cis inherct anima,uni-

uerfaq; miliria cceli,& qua uocat Hieremias regina cceli,hoc eft,uirtutc quaccelu regif,uidelicetanima mudi.de qua ingtH ieremias: F ihi colligu t ligna,

LIEER T E R T I V S. CCXXXVII.

&patrcsfiiccenduntigncm,&mulieresconfpergunradipem,utfaciantpIa- //

ccntulasrcginicceli.Nechuiusreginc.cxrcrarumqjccelcltiumanimarum,'*'

cuim*Dtt^,illis-prohifeifH*erat:kd Latriat rantum.qucmqui adhibueriir,

,

reprobari funr a domino.N omina ucro iftarum animarum , dcorumue in

precedctibusnarrauimus.Verumquibusregionibus,&populis,&urbibus, Virwugi

ranquam proprii,& tutelarcs dii adfcripti fucrinr,parrim referur no bis Ori t"",mi'u'

gcnes,Terrullianus,ApuIeius,Diodorus,& pleriq; ahi hiftorici:Coluerunt

icaque finguli populi propriis cercmoniis, fuos deos: B eorii,Amphiaraum:Aphri,Mopfum:Aegyprii,Ofirim&Ifidcm:Acrhiopes,quiMeroenhabi-

tant,Iouem&Bacchum :Arabes,cum B accho Venerem.Scyrhe,M inerua:

Naucrarit£e,Serapim:SyriiAcargarc:Arabes,Diapliaren.Aphri,Cceleftu:

Norni,Tibelenum. In Icalia quoq;, municipali cofecrarione Cruftumcfiu

deuserar,Deluenrinus:Narncnfiu,Viridianus:AcfcuIano^,Aucharia:Vol

finenfium,Nurfia:OrricuIano^,Valenria:Surrinoy,Nortia:Phalifco^,CiJ

ris cum primis celcbres fucre. C oluerurfumma uencratione Larii,Marrc:

Acgyptii,Ifidem:Mauri,Iubam:Macedoncs,Cabirum:Pceni,Vranu:La-

tini,Faunum:Rhomani,Quirinum.SabiniSangum:Arhen3e,Mineruam.Sa

rnos,Iunonem:Paphos,Venercm:Lemnos,Vulcanum:Naxos,Liberu:Dcl

phis,Apollinem,& quos canit Ouidius in Faftis:

Pallada,Cecropide:MinoiaCreta,Dianam:

Vulcanum,tcllus Hypfipylea colit:

Iunoncm,Sparrt; :Pclopeiadesq; Mycena%'

Pinnigerum.Fauni Menalis ora capur:

M ars,Latio uenerandus erar:quia praefidcr armis.

Colcbant Sarurnu,Carrhaginienfes& Leucadcs:Iouem,Creta,Pyreus,Hr)

mole,Ida,Elis& Libya.ubi cius erar oracuIum:Epirus,Larium,Gnidus,Ly)<

cia?,PifaMacedonia;:Marre,Thermodonii,Scythi,&:Thracia:Solem,Scy-

thae unicumdeum uenerabarur,equum illi irnmolanres:eundcmq; colebat

Heliopolitsc,Affyrii:&:fub Apollinis nominc Rhodii,&Hypcrborei,& Mi<

lefii:Eranrq;fibifacriParnafus,Phafelus,Cynthus,Soracl:emonres,arq;De

los,Claros,Tcnedos infulae& M allois locus in Lesbo ,& Gryneum ncmus,

feu opidum : Praeterea Patara, Chryfa , Tarapnas, Cyrrha , Delphi, Arre-

phnia,Entrofi, Tcgyra ciuitates. Erat ctia illi fub B acchi& D ionyfii noie fa -

crara,Thebe^Naxosinfula,NifaurbsArabic,CaIlichorosfluuiusPaphIais

gonieJrc Parnafus& Cyrheros mores B eotia:, in quibus alternis annis Bac-

chanalia fiebat,ctia Thamaritas populi,Hircanis uicini,propriis facris B ac-

chum colucrunr.Veneris cultum Aflyrii primi omnium induxerunr,dein-

dePaphiiinCypro,&phcenices,&Cyrherei:quos,Ageoautore,fecutifunt

Athcnicfes. ApudLacedaemonios colebatur Armarha :& Delphis, Vcnus

Epytibia,C olebatur etiam a Cois,& in Amatho Aegei maris infula,& in M c

phiurbc Aegypti,&in Gnido)&Sicilia

)&Idalionemore,&Hypcpaurbe)

&'

U iii

ccxxxvnr. de occvlta philosophu,

EryccSiciliaemonre,&CaIydonia,&Cyrene J&Samis:nullumq;(Ariftot«

le tefte) ueterum deorumnumcn prope maioribus cercmoniis rrequcntio-

ribusqilocisueneratumlegitur.MercuriumGaUimaximecolcbant.Teu-

tatcm illum appellates:praeterea Arcades& Hormopolitx.Acgyptii& Mc-

phitae. Luna lub Dianae nomine Taurica Scythiae rcgio colebat,& in Ephc#

{o llli laudatiffimum templum crat,& in Mycenapoft occifum Thoantem

Tauricae regem,ab Iphigcnia&Orcfte raptum cius fimulacrum, mutato ia

crorum ritu.prope A riciam culta cft: colcbatur etiam aM agnefiis Theffa-

\ix populis,& in Pifa Achaiae urbc,& in Tybure,& Aucrino Rhomanomon

re,& in Perga Pamphylia: oppido,& in Agras Atticae rcgionc,&Carcnus po

pulusLunam fub mafculo fcxu coluiffc lcgirur. Erant& reliquorum numi-

numfacra, ut Palladi quae& Mincrua facrse crant Athcnae, &Pyreus & Ara-

cynthus motes, Tritones fluui us , & Alcomeneum B ceotise oppidii,&Nco

una Cycladum infula.Ccrcris facra loca funt Eleufis Attica.Enna & Cata-

na:urbes Sicilia,& Aethna mons.Vulcano praecipuus cultus fuit inLcmno

infula,& in Imbros infula Thraciac, &Therafia infula Vulcano facra, ctianv

quc Sicilia. Vefta dea erar Troianorum, quam profugus Acncas in Iraliam

tranftulir, eidemque tribuunturPhryges , atquc Ida& DindymusPhrygix

motes,&Rcatum Vmbriaeoppidum.kcm Bcrecynthus mons,&Peffinun

tium Phrygiae oppidum . Iunonem coluerunt Carthago &Profenna, Ar-

gos &Mycens ciuitates, & Samos infula ,& Phalifci populi . Ncptuno fa-

cra erat Orcheftus urbs B oeetiae , & Tenarus Laconiae promontorium ,&Trceaenii populi,&urbsin Neptuni tutela cranr . Huiufmodi ergocranr.

dii gcnrium,quipraefidebanr&dominabanrurillis,quosMofcsip(cinDeu

teronomio fuo nuncupatdeostcrrae,quib«sattribnTrfuntomnespopuli,

non alios fignificans,quam cceleftia fydera illorumq; animas,

Quid dc animabus coelcftibus noftri fentiunt

Theologi. Cap. XV.I S(c igitur coelos corpora'que ccelcftia animara , animabus qui

bufdamdiuinis,non modo pocrarum philofophorumque

fententiaeft,fed etiam facrarum litcrarum carholicorumq;

Iadfcrrio : nam & Ecclcfiaftcs animam cceli dcfcribit :& Hicro

nymusfupereodcmhanccxprcffe fatetur : fimiliter Origencs mfuolibro

de principiis , fcntire fe fcribit cceleftiaprorfum corpora effe animara,quo-

'• niam*deo-mandata dicuntur accipere, quod rationali naturaetanrum con

fentaneum eft,fcriptum cnim eft :Mandatum ego ftellis iniunxi-omni-

bus: Qu+ftimeabpeeeatilabe nonfciungiftellas omnino confenfiffcad»

uertitur Iob , ita enim legitur: Sfellaequoque in confpefttt-eiusmundaenon" -fent , id quod ad corporis fulgorem utique referri non poteft . Proinde cor

pora coeleftia cffe animata , ctiam fentit Eufebius Pamphilus in folutioibus

theologicis,atquc Auguftinus in Enchiridio. Ex reccntioribus uero Alber^

LIEER TERTIVS. CCXXXIX.

tus Magnus,in libro dc quatuor coaqueuis, &Thomas Aquinas inli-

bris de Spiritualibus creaturis ,& Ioannes Scotus fuper fccundo Sentcntia-

rum,quibusaccedituirdocWimusNicokusCufanusCardinalis. Sed&

, ipfe Aureolus hscc ftrenua difputatione conuincit,qui ncc infupcr alienum

fore arbitratur , cceleftia corp&rar©uI«e eultu-uencrari , cattffidcmque fu£-

4r-a^auxdi*queimplorare;cuietiam Thoma«f>feanHtHt-,n4firmpediret =

htjnc-ritumHelolatriaeoccafio.Quin &Plotinus aftruit,quod uota cogno

fcuntnoftra,exaudiuntquoque. Quodfiquisiftisomninoaduerfariuelir,

& taquam facrilega dogmata habere , is audiat Auguftinum in Enchiridio,

&in libro Retraclationum , &Thomam libro fecundo contra Gcntiles , &5 in Quodlibetis ,&ScotumfuperScntentias,&GuilielmumParifienfcm,in

- Summa de uniuerfo,unanimiter refpondentes,corpera-cceleftia4icere ani-

'- mat*uelinanimara,a4i^micathoheiH»n4iirefor4. Licetigiturmultis

ridiculum uideatur,quod ipfx animae in fphsris & ftellis colloccntur,& uc-

lutidiigent um quifquefuispr£fideatregionibus,&urbibus,&tribubus,

&populis,&nationibus, &linguis , tamen extraneumnon uidebiturfane

intelligentibus.

Dc intclligctiis& dacmonibus,ac triplici illorum gencrc, eorum'

quc cognomentis uariis,deq; infernis & fubterrancis daemonibus.

Caput XV LVnc confcquenter dc intclligentiis,fpiritibus& daemonibus no

bis cft differendum.Eft autem intclligentia,fubftantia intelhvM<M'gtii*

gibilis,liberaabomnicraffiputrcfcibiIisq;corporismole,im-

mor-talis^leflHhiliSiCunftisadfift^ns^cunclisinfluens.Atque

ea^cffl-e^-emTnitim-mteUigefttiarum , fpirkuum , daemonurriquenatura,

DicoautdfmonesiiicnQiiillos quos diabolos uocamus, fed fpiritus fic uo ®*m°""

catos ex uocabuli proprictate, quafi fcientcs,intclligcntes& fapientes. Ho- ^ 'lotiUo

rumuerofecundummagorumtraditioncmtriagencrafunt,quorumpri- rumgencr*

mos fuperceercftes uocant,atq; mcntcs a cotpore penitus feiun<ftas,&quafi

intellcctuales fpha:ras,dcum unum tanquam ipforum firmiffimam ftabilif

fimamq; unitatem fiue centrum colcntcs : quapropter illos iam etiam deos

nuncupant,proptcr diuinitatis participationcm quadam.-quiafemper funt

deo pleni,diuinoq; neclare ebri i . Hi circaunumdeum folum uerfantur,nec

mundi corporibus praefunt, nec inferiorum miniftrationi adaptantur , fcd

fufccptum a deo lumen infcrioribus ordinibus influunt , fingulisq; fingula

officia diftribuunt.Hos fecundo ordine proximc lequutur cceleftes intelh-

gentia:,quos uocant daemones mundanos, fcilicet ultra diuinum cultu mu-'

di fisha?ris accommodatos^inicuiqjccelorum & ftellarum praEfidcntes ,un-

de cos in totidc diftribuiit ordincs, quot in miido funt cceli,&quot in coelis

funtftellae:&uocabataliosSaturnios,qprecffcntcceloSaturni&ipfiSatuif

no;alios Iouios,qui prseffent ccelo Iouis& ipfi Ioui.-fimilitcr pro aliarum

u iiii

CCXL. DE OCCVLTA PHI L0SOPHU,

ftcllarum ram nominc quam uirtute uarios daemones cognominat:& quia

uetercs aftrologi quinq; fupra quinquaginta adfercbant motus,liinc totidc

illk adrtmenerunt intelligemias-,fiue-da:mones:pofuerur quoq; in coelo ftel

lato dxmoncs qui praeffent fignis,& triplicitatibus,& dccanis ,& quinariis,

& gradibus, & ftellis; nam licet unicuiq; orbi ftellarii unam folam intellige*

tiamtorafchola philofophorumeriam Pcripatcticoy adfignct,tamencu

unaqueq; ftella& cceli particula fuam propriam& differcntem habeat uim

& influxum,neceffc eft ut& ipfa fuam habcant prsfidcnrcm intclligcntiam

nmomm qBaHttmconferat-&-agatrPofuerunr itaq; duodecim dacmonum pnncipcs,

mnmo-of quipraceffent duodccim fignis zodiaci ,& triginta fex,qui praeeiTent totidc

t1"*' decuriis,& fcptuaginta duos,qui praecffenr totidcm cceli qumariis , &homi-num linguis& gentibus,& quatuor qui praecffcnt tripliciratibus& elcmen-

ris,&fcptemtotiusmundigubcrnarores,iuxrafcptcmpIanetas,&pofiieriit

omnibus nomina,& fignacula, quos uoca t charactercs ,& utcbantur illis in

inuocationibus & incantationibus& fculpturis fuis,dcfcnbcndo ea in fuaru

operarionuminftrumcnris,imaginibus,laminis,feculis,annulis,chartis,ce

? reis,&eiufmodi,utfiquandoopcrabanruradfolem,inuocabantpernomi

na foIis,&per nomina daemonum foIarium,& ita dc caeteris. Terrio ponunt

damtones quafi miniftros,ad ca quse funt in inferioribus difponcnda ,quos

Origcnes uocar inuifibilcs quafdam uirtutes, quibus ea qua; funt fupcr ter-

ram difponcda credita funt : fe-pe enimnem ini<onfpicui,itinera&negotia

noftriquaecunqjdirigunt/aepc etiam-prfhis interfunr, clande-ftiniscjrfubfi

diisoptatosamicispra:bentfuccefrus,quippeconciliareprofpera,!nfligCy

Dmorm di re aduerfa,pro libito poffe dicuntur.Illos fimili modo in plurcs ordines di-jtmaio.

ftnbuur,ut alii ignci,alii aquci,alii acrei,alii rerrei^quaJ qufltlem quatuor dae-

monumfpecies,iuxtaquatuorcceleftiumanimarumuircs,mentem,ratio-

nem,imaginationcm,naturam fcilicct uiuificam& motriccm, compuran*tur: hirtcigtteicceleftiHfnanimarwmmcntcm fcquunrur,undc ad fublimi-

ora contcmplanda concurrunr.Aerefautem rationem fequuti,tationali fa

uentpotentia;,caTnq;afenfuaIi uegetabiliq;quodammodo fegregantes,fcr-

uwntigitur uitas acTiuc,quemadmodum ignei contcmpiatiuc: Aqueiueroimaginationem fcnfumq; fcquutT,uitxfouiunt uoluptuofe: Terrci natura

fequuti.uegetali naturae fauct.Prarerea diftinguunt ctiam hocdarmonit gc-

nus.in Saturnios& Iouiales, iuxta ftcllarum ccelorumq; nomina. Prartcrea

alioscfreorientales,aliosoccidentales,aliosmeridionalcs,aliosfeprcntrio-

nales . Deniquc nulla mundi pars eft propriahorum darmonum adfiftcria

deftituta,non quia ibi folum funt , fed quia ibi maxime rcgnant , funt cniml)biquc,quamuis alii alibi potiffimum opcrantur atquc influunt. N cq; ucro

ira intelligenda haec funr ,quafi influxibus fyderum fubiefti fmt , fcd ut re-

fpondcantfupramundano ccelo , a quo praecipueomnia diriguntur ,&cui

omnia conformari oportct,undc ficut uariis ftcllis, fic ctiam uanis locis j &

T E R T I V S.

temporibus hi dxmoncs adaptantur.non quod tempore aut loco coarten-

tur,quemadmodum ncc corporibus quibus prsefides ftatuutur,fed quia fic

fapientia; ordo decrcuit: ideo illis corporibus,locis,temporibus,ftellis,plus

fauent atque patrocinaturrfic alios dixerunt diurnos,alios nofturnos.alios

mcridianos:fimilimodo,aliosuocatfylueftrcs,aliosmonta»os,alioscam-

peftres, ahos domefticos. Hinc Syluani , Fauni, Satyri, P ancs , N ymphas,

N aiades, Nereides, Dryades,P icndes,Amadryadcs,P otamides,Hinnides,

Agapta:, Pales, Parcades,Dodons,FcnilisE,Lauerna;,Parei,Muf3e,Aoni-

des,Caftalides,Heliconidcs, Pegafidcs, Mconidcs,phebiades,Ca«KEn3e,

Charires,Genii,Lemurcs,&eiufmodi:quosappellantplebemfupcrum,alii

fcmidcosdcasue . Horfi aliqui hominibus lta proximi familiaresq; funt, ut

etiam pcrturbationibus afficiantur humanis,quo^ inftructioneputat Pla-

to homincs fxpc miranda cfficcrcpraeftigia ,quemadmodum inftruclione

hominum beftix nonnullae nobis propinquiorcs, ut fimiae,canes,elcphan-

tes:mira faepe fupra fuam fpecicm opcrantur.Et qui res Danorum& N oruc

giorurnfcripferurtf,feftantur uarii generis dscmones in illis rcgionibus ho-

minum feruituti fubiectos . P raeterea ex illis aliquos cffe corporeos,morta-

lesq;,quorucorporagignatur&intereant:uitatamclong3euos. Aegyptioijj

opinio eft Platonicoyq; praefcrtim a Proclo coprobata , P lutarchus quoq;

& Dcmetrius philofophus Acmylianusq; rhctor.idem affirmant:tcftantur

cnim, cx multis fui temporis prodigiis,P ana magnum da?monem,pluresq;

alioseiulaffeprimum,deindectiamobiiffe.Horumitaqucdemonumtertii

generiSjiit P latonicorum fentctia eft, totidcm ferunt effe legiones, quot ih

ccelo funt ftella;:totidem quoq; quot ftcllas ccelum ipfum complectitur, in

qualibet lcgione effe da:moncs,uerum daemonum bonorum numerum(urrradit Athanafius)funt,qui adnumerum hominum,nonagintanouem par

tes arbitrentur,iuxta parabolam de ccntum ouibus:alii duntaxat nouc par-

tcs putant,iuxta parabolam de dccem drachmis:ahi acqualcmcum homini-bus angelorumnumcrum cenfent.quia fcriptum firxonftituitterminospopulorum iuxta numerum angelorum dei. Et denumero eorum multimul»tafcripfere.-Verumrecentiorestheologifccutimagiftrumfententiaru.Au

guftinum& Grcgorium,facil&fe ar>fohiunt,dicentes,quddbonefum angc

leftHB-mtfnefus-etmncrnhumanum captum tranfcendit,quibus eonrra rc-

fp«ndcfttrirmufn€ri^foiritusimmufldf,tot exiftentesin mundoinferiori,

quot mundi fpiritus funt in mundo fuperiori , ut adfcrunt aliqui theologi,

fe ab oraculis acccpiffe: fub his ponunr genus dsemonum fubtcrrancum (i-

uc tenebrofum,quos uocat Platonici defcrtores angelos,fccIerum & impie-

tatis ultores, iuxta iuftitixdiuinae fanctionem:uocantq;malos daemones&

fpiritus nequam: quia etiam ultro plerunq; laedunr atq; noccr.horum etiam

plures computant legiones, ipfos fimilimodo iuxta ftellarum acelemento

rum nomina ac mundi partes diftinguentcs,ponuntq; ipfis reges,& princi

1

CCXLII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

pcs,& prafidentes,&eorundcm nomina.Ex his praefunt cxteris quatuor rc

ges nocentiffimi.iuxta quatuor mundi partes:fub his alii plures dommatur

principes legionum, multiquoq; priuatorum officioru . Hinc Gorgones,

ftatenocT:aE,furis.HincCtefiphonc,Alecl:o)Megcra

>Ccrbcrus:Dehocds

monum genere inquit P orphyrius:Locum incolut terrx uicinum.imo in-

tra ipfam terram.Kullum eftmalumquod perpctrare non audeant.Habct

omnino uiolentum &malc fanum morem:ideoq; uchemcntes repentinaf-

que infidiasplurimum macliinantur moliunturq;: ac dum agunt incurfio-

nes.partim farere folent, partim ucro infcrre uiolcntiam , omnibusq; rcbus

iniquc difcorditerq; fac"tis,admodum dcledlantur.

Deeifdemiuxtatheologorumfcntcntias. Caput XVII.Heologiueronoftricum Dionyfio fimiliterponunttripliccs

angelorum diftincTiones:harum quamlibet in tres diuidut or-

dines.utuidelicet fmttres diftinftioes.nouem ordines:has uo-

cant hierarchias,illos appellant choros:quos& P roclus nouc-

nario numcro diftinguit . Ponuntitaq; in fuperiorihierarchiaSeraphim,

Chc«ibimj?hfenosjtanquam fupcrcarleftcs dxmoncs.diuinse prouidcti^

ordinem contcmplantes:primi,in dei bonitate:fccundi, in ciTentia dei tan-

quam forma:tertii,in fapicntia. In mcdia hierarchia ponunt Demmatioes,

V^Kute-s&T^oteftates.tanquam mundanos dxmones , admundi gubema-

tioncm concurrcntes:horumprimi praecipiunt ,quod reliqui excquuntur:

fecundi adminiftrant ccelos,nonnunqua ad miracula facienda conipirant;

rertii arccnt qus diuinam legem perturbare poffe uident ur. In infcnore au

temhierarchiaponuntp«iicipatus,arcriangek>s&aiigek>s,quosctiaIam-

blichus numcrat:hitanquam dxmones miniftrf,ad-mferieractrranda dcfec

dunt.horum primi curant publica ,principcs& magiftratus , prouincias&

regna,finguli fmgula. Vnde legitur in Danicle: Princeps autcm regni Pcr-

farum reftkit mihi uiginttuno<Jierrtis,6Hcfus filius Sirach tcftatur unicuiq;

genti prxpofitum effc recTorcm angelum : quod ctia indicare uideturMo-fes Deuteronomii cantico inquiens:Cumdiuideretcxcelfus gcntes,ftatuit

eorum terminos fccundum numerum angelorum dci.Secundi facrisinrer»

funt-,diuinumeulHHricircafinguloshomincsdirigtit,precesq;hominum

& facrificiacoram diis offcrun t : T ertiiminoracjuajq;difponun t-,-ae fing ul

i

finguliscuftedesadfunt.Suntq; ex ipfis ctiamqui minutiffimis hcrbis &Ia-

pillis,& omnibus infcrioribus uirtutcm fubminiftrat,quibus multa cu dco,

multacum hominibus funt communia,funtq;mcdiantcs miniftri. VcrumAtUiufri AthanafiuspraterThronos,Cherubinos,Seraphinosdeoproximos,illuq;dc tngtia indefmentibus hymnis,& irrcquieta laude magnificantcs,&pro noftra falu

te orantes, feptem alios nuncupat ordincs : quoscommuni uocabulo uo-

cat militiam cceli.Horum Primus cft ordo DocTrinalis, ex quo fuit ille qui

Iqcutus cft DanieliinquicnsiVeni utdoccremtequs ucntura liintpopulo

T E R T I V S.

TttkUrii

ordo.

tuo in nouiffimis diebus.Deindc eft ordo tutelaris,de quo etiam in D aniele

legitur:Eccc Miehael unus de Principibus uenit in adiutotiu mcum. & ibi*

dem.in tempore illo confurget Michacl Princcps magnus,qui ftat pro fi-

Iiis populi tui : eius ordinis fuit ctiam Raphael dle qui duxit& reduxitTo-biam Iuniorem. Pofthunc eft ordo Procuratonus,cuius mctio eft in libro proemtwi

Iob,ubi legitur:fi fucrit pro eo angelus loqucs.deprccabif dominum,& pla- usordo,

cabilis ei crit : & dc eifdcm exponitur etiam quod fcriptum eft Ecclefiaftici

decimo fexto capite circa finem.-Iniudicio dei opera ipfius ab initio,& ab iti-

ft^KioneliomitttmTtpfarumdiftinxitpartcjtllorumj&initia^ortimingc

tibus fuis : ornauit in aeternum operaillorum, nec efuricrunt nec laboraue-

runt,& non deftitcrunt ab operibus fuis,unufquifq; proximum fuum no ari

guftiabit ufq; in arternum.Sequitur ordo M iniftenalis.dc quo P aulusadHeffl^*rr^,

brxos inquit.Nonne omncs funt adminiftratorii fpiritus,miffi propter eos lu ordo.

quihxreditatemcapiuntfalutisf PofthoscftordoAuxiliaris,dequoapud ... .

Efaialcgitur: Egreffuscftangelusdomini,& percuffitincaftris Affyrioru ori ,

centQoc1:ogintaquinq;milia. Huncfubfcquitutoido Animaiumreccpti- Animdrm

-/ uus^dequolegiturapudLucam:AnimaLazariportatapcrangelosin finu"e

^am

Abrah2.Siibidemdocemur,utfaciamusnobisamicosdcmammonaini-quitatis,qui nos recipiant in seteina tabemacula. P orro cft ordo Adfiftenti ^. .

um,de quo legitur apud Zachatiamdfti funt duo filii olci fplendoris,qui ad mordo.'

fiftunt dominatori uniuerfk terrx. Hebrseorum autcm thcologi alitcrhos HrStvri«i£

ordincs numcrant nuncupantq;: nam fupremo loco funt quos uocant ™'n SjS2OiTpn ideft,animaIiafancT:itatis,fiueuitas:perquosdeus ™* effendimu-

nus largitur:fuccedunt fecundo loco Ophanim °,3Q1N id cft formae/euro-

t2,perquosdeus nin" chaosdiftinguit:TertioIocofunt Atalim D,liN"Wf an

geli magni fortes& robufti , pcr quos tetragrammus elohim pronuntia-

tus,fiuc tctragrammus cum hc coniunfto. WWi formam fluxe materie miniftrat:QuartolocofuntHafmalim D^o^jpcrquosEl^ deus,corpo-

rii effingit cffigies.Quintus eftordo Scraphim D,Jn5t,,per quos deus ElohimGibor"13^ D,n^K elemctadepromit.SextusMakchim 0,3^o, ideftange

loium,peiquosdeusEloha n™metalIaproducit:SeptimusEiohim D,nllK

ideftdii,perquosdeustetragrammusSabaoth f11^* nw producit uegeta

bilia: clauus Bnc elohim °'n 'N 'ia, id eft filii deorum, pcr quos deus Elo-

himSabaoth mtmm procreatanimaIia:Nonus&infimusChcrubirnOora

;pCrqUosdeusfadaintu gcnushominumcurat.Subiftiscftordoani

mafticus,di<ftus Iffim D,aTO ideftheroes,uirifortes,&beati,perquosdeuS

Adonai ,J"»< prophetiamlargitur.

De ordinibus malorum dxmonum,eorundc

<j; cafu,& naturis uariis.

Cap, XVIII.

DE OCCVLTA PHILOSOPHIft

Vntetiamcxtheologoru fchola quimalos daemonesinnouc

||gradusdiftribuunt ,uclutiipfisnouem angelorumordinibus

aducrfantes.Horum itaque primi funr, qui pfeudothei , hoc eft

II falfi dii nuncupantur ,qui dei nomen ufurpantes ,

pro diis coli

uolunt/acrificia& adorationcs expetunt , ficutdsmon illc qui ait ad Chri-

ftum: Si cades in terram adoraucris me, dabo tibi hac omnia: oftcndcns illi

omnia regna orbis terrarum.atquehorum princeps cft illc qui dixit:Afcen-

dam fuper altitudinem nubium , & fimilis ero altiffimo , qui ideo uocatur

Beelzebub,hoc eft,uetuftus deus.Hos fecundario fequuntur fpiritus mcdaSeamdm.

cjorurr,)CU;ufmocii fuit illc,qui egrcffus cft fpiritus mcndax in ore prophc-

tarum Achab.&horum princeps cft ferpens illePyrhon, a quo Apollo Py-

thius diftus cft,& mulier illa Pythonica apud Samuelem,& aliam euangc-

liis.qusPythonemhabebatinuenrre.Hocergodsrnonumgenusfefeora'

culisimmifcet,&d!uinationibus&pra:dictionibushominibusilludit,quo

. ufquc decipiat.Tertio ordine funt uafa iniquiratis, quae& uafa irse dicuntur:Tcrtm. .7. » . .,','. 1. 1 ni

hi iunt lnuentores malorum.omniumq; malarum artium,quans apud ria

tonemTheutus ille dsmon.qui ludos &aleam docuit : ex ipfisenim omnc

fcelus.malitia& deformitas procedit, dc quibus in Genefi in benediftioni-

bus Symeon &Leui ak Iacob : V afa iniquitatis in habitationibus eorum.in

pjil.7- confiliumeorum non ueniatanimamea:quos pfalmifta uocat.uafa mor-

Eji.15tls £fajas uocat uafa furoris,& Icremias uocat uafa ira* , Ezcchicl uafa inter-

fe(ftionis&interitus:&princcpseorumBelial,qu6dintcrpretaturfineiugo

fiuc inobcdiens, praeuaricator ,& apoftata , de quo Paulus ait ad Corinrhi-

Qumm. os: Quae conuentio Chrifti ad Belial iSequunturquarto ultores fcelcrum

dumtiti. &princepseorumAfmodeus,uidclicetfaciensiudicium. Pofthosquinto

ordine ueniunt pra>ftigiatores,qui imitantut miracula,& inferuiunt Caco-

magis &maleficis,& leducuntpopulum in miraculis fuis, ficut ferpcns Eua

fcduxit:& princeps corum S atan, dc quo in Apocalypfi fcriptum eft,quod

fcducit uniucrfum orbcm , faciens figna magna,& ignem de ccdo dcfcende

re intcrram in confpeclu hominum , fcducens habitantes in tcrra,propter

Sexttts.f,gna qUa,

,jata funt jjjj faccrc.Scxto fefe offcrunt acreae poteftatcs :ha fe mi-

fcent tonitruis.fulminibus& fulgori,corrumpentesacrcm,peftilctias& alia

malainducentes:equorumnumcrofunt,quosnarrat Apocalypfisquatu*

or angclos,quibus datum'eft noccrc tcrrae & mari, tencntesquatuor uentos

a quatuor angulis terrs:& princcps eoru diftus Mcririm: hic eft dcmon meridianus, fpiritus a:ftuans,& daemon furcns in mcridiejquc Paulus ad Ephe

fios uocat principcm poteftatis acris huius ,& fpiritumcjui operatur in fili-

.-»,-.,„ osdiffidcntiar.Septimammanfionemtenentfuriar.feminatriccsmalorum,

& difcordiarum,& bcllorum,& uaftationum : quorum princeps in Apoca-

lypfi uocatus cft Graecc Apollion, Hebraice Abaddon, hoc eft cxtcrminas

ontm, & uaftans.Oclauo Ioco ftant criminatorcs fiue cxploratorcs,quorum prin

LIBER TERTIVS. COO.V.

ceps Aftaroth,hoc eft,cxplorator, Grsece diftus diabolus,hoc eft crimina-

tor uel calumniator, qui in Apocalypfi uocatur accufatorfratrum noftro- AP°- '*•

rum,accufans illos ante cofpeclum dei noftri dic& nofte . Porro ultimum

locum habent tentatorcs fiucinfidiatores ,quifingulishominibus finguli

adfunt,quos iccirco malos genios uocamus ,& princeps eorum Mammon,qui interpreratur cupiditas . Daemoncs autem malos omnes unanimiter

aftruunt in hoc infimiorimundo uagantes omnibus infcnfos,quos iccirco

diabolos uocant,de quibus ait Auguftinus libro primo de Incarnatioe ucr-

bi ad Ianuarium inquicns: D e diabolo quoque& angelis eius contranis uir-

tutibus ecclefiafticapradicatio docuit,quoniam fintquidem hecquae autc

fint,autquomodo fint,non fatis clare difpofuit. Apud plurimos tamen ifta

habetur opinio.quod angelus fuerit ifte diabolus,& apoftata cffeftus, qua-

plurimos angelorum fecu declinare perfuaferit,qui & nuc ulq; angeli ipfius

nuncupan rur.Hos ramen Graecia non omncs damnatos putat.nec hos qui

dem omnes effc ex propofito malos,fed quodab condito aeuo rerum difpc-

fatio ea fit ratione inftituta,ut illis animarum peccatricum carnificina dele

gara fit. Caeteri theologi dicut,nullos dacmones creatos malos, fed ex bono

rum ordmibus proptcr praeuaricationem ccelis pulfos& deiedos: quorii ca

fum non folum noftri & Hebraeoru theologi docent.fed etiam Affyni, Arabes,Aegyptii& Grarci fuis dogmatibus cofirmat. Pherecydes Syrus cafum

da:monudefcribir,&Ophin,hoceft,ferpentcmd2moniacC, caputfuiffere

bellantis cxercitus.Eundcm cafum Trifmegiftus in Pimandro,&Homerus

fub nomine Atarum fuis decantat carminibus : &Plutarchus in fermonc dc

fcenore.Empedoclem eiufmodi darmonum lapfum nouiffe fignificat. Ipfi

quoq; daemones multoties cafum fuum confcffi funt.Hi itaq; deiecli in hac ruanonaui

uallem miferie,partim hoc caliginofo acre propinqui nobis oberrant.alii la rujludu,

cus,fluuios& aequora habirant:alii terras, terreftria territant , & qui puteos

&metallacffodiunt,inuadunt:hiatustcrr3eprouocanr,montiumfundamc

ta concutiunt,nec homines modo,fcd& animalia uexant.alii folo rifu& illu

fionc contentijfatigare cos potius ftudentquam nocere: alii ultra proceri-

tatem giganteo corpore fefe fuftollcntes ,nuc kk accliuos ad pygmeorumparuiratem fubmittentes,& in uariaf figuras fefe uertentes , homincs inani

terrore perturbant.-aliimendaciis ftudcnt &blafphemiis, qualem unum in

tertio Regum libro legimus , inquientem : Egrediar&erofpiritusmendax 5'

c& *

in ore omnium prophetarum Achab. P effimum autem daemonum genus

eorum.qui obfident itinera, irruentcs tranfeuntibus, gaudent bellis& ctlu''

fione fanguinis,8caffligunt homines faeuiffimisinlultibus : talcslcgimus

apud Matthaeum , obquorum metum per uiam illam tranfireiam nullus

audebat.Iamuerono6turnos,&diurnos,&meridianosdaemoncsfcriprura

c6memorat:& alios nequitie fpiritus uariis uocabulis dcfcnbit,qualcs apud

Efaiam legimus,Onocentauros,ericios,pilofos,S ircnes,lamias,ululas,ftru EjkJ*

CCXLVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

thioncs^inPfalmis^arpidcs.bafilifcoSjleoncSjdraconesj&incuagcliofcor»

pius lcgitur&mammoma,& princeps huius mudi, &reftores tcnebrarum,

quorum omniumprinceps Beelzebub,quemfcriptura prauitatis princi-

pem appellat .,Porphyrius illorum principem efTeSerapin ait,qui 8cPlu*

to a Graecis nominatur:tum& prseft illis Ccrberus, triceps ille canis , fcili-

cet quia in tnbus elemenris,acre, aqua,tcrra ucrfatur ,periiiciofiffimus dae-

mon :undectiamquae inillistribuselemenrisplurimumpoteftProfcrpi-

na.illorum princcps cft, quod& ipfa de fe reftarur in rcfponfis his ucrfibus:

NaturartripliciscgofumLucinapuclIa,

Taurea,iremq; triccps,miffa e ccelo aurca Phcebe,

Quam multa: uariantformaeq;,rrinaq;figna,

Quae terna & fimulacra fero, terrae,acris,ignis:

Quippe meis atris terrarum eft cura mololfis.

Orf«m»bf4Origcnis placitum dc daemonibus cft : Daemones qui proprio arbitrio

citum dcdi cum principefuodiaboloabdci minifterio reccfferunt , fipaululumrefi-

wmibm. pifcerecceperint, humana.carnecircundari.uthac dcinccps poenitentia,

poft refurrecrioncm eodem curriculo quo in carnem uencrunt,ad dci uifio

ncm poftliminio redeant,libcrati tunc etiamnunn athercis & acreis corpo-

ribus:tunc que genua deo curuanda omnia,cceleftium,tcrrcftrium& infcr-

norum,ut fit dcus omnia in omnibus.Quin& Diuus Ireneus probat Iufti-

m marryris fententiam,quidixcrit:Satanam nufcjua aufum dicerc blafphe»

miam aduerfus dcum,priufquam adueniffct in terras dominus,eo quodnodum cognofccret damnarioncm fuam. EfTc autem plcrofq; ex lapfis dcmo -

nibusquifuturamfuamfalurcmfpercnr,pleriq;opinanrurex Pauliercmiix hiftoria

;ab Hieronymo confcripra,& pcr ecclcfiam canonicis horis uenc

rata:atq; ex Brandani lcgenda, ita edofti , illorumq; preces exaudiendas uel

hocargumcntoadfcrunt, quodin euangeliis lcgitur,Chriftum cxaudiflc

preces daemonum, ac conceffiffe illis quod ingreffi fintgregcm porcorum.Adftipulatur iftisctiam pfalmusfcptuagcfirnusprimusfccundumnoftra

fupputationem/ecundum fupputationem autem Hebracorum feptuagefi*

musfecundus , ubi nos legimus coram illo procident Acthiopcs , & inimicicius tcrram Iingent:ibi iuxta Hebraicam ueritatcm legitur:Coram ipfo fle-

£tentgenuainhabitantesfolitudinem,hoccftacrcifpirituscumadorabut

Ut Cabaliftae adfcrut: & inimici eius puluerem lingent.quod dc Zazele atq;

eius exercitu cxponunt , de quo in Gencfi lcgitur : Terram comcdcs cun»&isdiebusuiraetuae.&alibi dicit prophera : Quiapuluis terrac panis eius.

vauxtitnH'nc Cabalifta: etiam daemones nonnullos faluandos putanr,quodetiam

fAmii, fenfuTeconftatOriginem.

De corporibus daemomim,

Caput XIX.

T E R T I V S. CCXLVU.

pBJgjl E corporibus darmonum magna cft recentiorum thcologorucumphiIofophisdiffentio:namThomasadfirrnatangclos o-mnes effe incorporeos , fimilitcr& malos dacmonesiadfumeretamen quadoq; corpora, quibusmox exuatur: & Dionyfius in

diuinis nominibus angelos effe incorporcos conftantcr adfirmat . Augu-ftinus tamcn fuper Gencfim fic prodit:Dxmones acrea atq; ignea dicuntur

animalia.quia corporum aereorum natura uigent , nec pcr mortem diffol-

uuntur.quoniam praeualet in eis clementum ad agendu aptius quam adpa-tiendum.Idem aftruere uidctur.angclos omnes ab initio creationis fuae corpora habuiffe acrea,cx puriore fuperiorcq; acris parte formata , adagcdumidonea,non ad patiendum:eaq; poft confirmationem bonis angelis confcruata,malis autcm in lapfn demutata fuiffc in acris craffioris qualitatcm , utctiam igne poffint torqueri.Quin& Magnus Bafilius.non dsemonibusmodo/ed& puris ctiam angclis corpora tribuit , ueluti fpiritus quofdam tenu-

cs&acreosatquepuros.Cofentithisetiam GregoriusNazianzenus . Apuleius non omnes daemones putat habere corpora:fiquidc in libro dc daernone Socracis,Genus aliud auguftius(ait)d3emonu,qui femper a corporcis copedibus& ncxibus liberi,procurantur certis precatibus . Veru Pfellus Pla-tonicus& Chriftianus.daemonum naturam non putat cffc fine corporemoidcm tamcn angelicum & daemonicum corpus,na lllud omnis expcrs materiae

:Djemonicum uero quodammodo materiale ficut umbrarum corpora,

&fubiecl:umpafiioni,ut etiam percuffum dolcat,& igne exuratur in confpicuas cineres,quod in Tufcia aliquando fadtum memoriae proditur. Et licet

fpiritalc corpus fit,maxime tamen fenfibilc eft,&taclum patitur:& licct re-

fecl;u,coit rurfum recreatq;,ficut acr& aqua, interim tamcn maxime dolct:

hinc timct acic ficri,& tela,& enfes.Hinc apud Vergiliu Sibylla ait Aenca::

Tuq;inuadeuiam,uaginaq;eripcreferrum.

Superquo dicit Scruius,uoluifie Aencamhaberccnfemconfccratum. Genera daemonicorum corporum Orpheus quoq; defcribit . Eft quidem cor- vtrUimapus unum quod igne tantum conftat, fcd uifum non patitur,quos igneos& "ko

l"cor~

ccdcftcs daemoncs Orpheus uocat.alterum ignis acrisq; mixtionc contem-l£m"Sfm~

pcratum.unde xtherei 8c acrei nuncupanturxui fi aqueum quiddam accef-

ferit,tertium genus confurgit,unde dicuntur aquei,qui quandoq; uifu perci

piuntur.-quibus fi aliquid rcrreum addatur,fcd non lta craffum.terreni dae»

mones nucupantur,eosq; iam magis confpicuos, noftrisq; fcnfibus occur-rentes.Corpora autem fublimiorum daemonum angclorum, ex puriffimoaethereo clemento coalita funt.neminihominum temere uifibilia,nifidiui-

nitus fpcciem fuam offerant :filis adeo texta funt fplcdidis& ufq;acte6 tcnui

bus,ut radios omnes noftri uifus raritate tranfmittant ,& fplcdore rcucrbe-

rcnt.Sc fubtilitate fruftrenrur5de quibus Chakidius ait:Acthcrei acrciq; dx

mones,quia corpora eorfl neq; tantu ignis habent ut fint perfpicua,neq; ta>

x ii

!

CCXLVIII. DE OCC7LTA PHIL0S0?HIA

tum tcrrac,ut foliditas eoy taftui rcnitatur , totaq; eow compago ex Detheris

fcrenicatc & aeris liquore connexa.indiffolubilc coagmentauit fupcrficicm

Reliqui dxmoncs neq; ita probabiles, ncquc ita incommodi,nec inuifibiles

lcmper,interdumconfpicui,indiuerfasconuertatiirfiguras,cxanguiuquo-

que fimulachroiy umbraticas formas induut, obcfi corporis illuuiem trahc

tes:habcntq;nimiam cum fylua(qua maligna anima ucteres uocabant)co-

munioncm,atq; ex uicinia terrx &. aquac,etia tcrrenis uoluptatibus ac libidi-

ne tanguntuncuius gcnens funt lamiz,& incubi,& fuccubi, equoy numero

fuiffe Melufinam forte non abfurda eft conicctio.-nullus tamc(quod Mar-

tatZjfc cus arbitratur)da:monu,alius mas cenfendus,alius fceminarcu hoc fcxmwn

xm, difcrimen ad copofita pcrtineat,dsemonu ucro corpora fimplicia fint:neqj

ramen unumquodq; darmonu gcnus omncs figuras pro libito perficcrc po-

teft.fed igncis & acreis facilis ea fuppetit facultas , fcle in omne id dcforma-

rc,quod illo^ concipit imaginatio:fubtcrranei aut tencbrofi d?mones,qui3

coy phatafticu craffi & inagilis corporis anguftiis cccluditur, ca ncquit cffii

cerediuerfitatcfiguraru quamcKtcri. Aquciaut&cjhumidaiupncic terre.

habitant.cx elementi mollitie muliercs plurimu adfimulant,ex quo generc

funt Naiades,Dryadcs:quero inaquofa& arida incolut,corponbus aridio-

rib^fefcmarcscxnibct^autSatytos^autOnofcclosafininiscrunb^Faunos,

Syluanos & incubos^dcqbus Auguft.multos tradit-expcrictia magiftra didi

ciffe,illosfspeimproboscxtitiffcmulierib',caruq;apperiffc&pcgiffec6cu

bitu:&:quofdada'moncs,quosGalliDufiosnucup5t,hacaffiduetctarelibi-

Deinfeftationcmalorum dxmonum,&cuftodianobis (dinem.

adhibitabonorumdarmonum. Caput XX.ST thcologoru comunis fententia , daemones malos omnes

eiuseffcnaturae,utdeospariterodcrint&homincs: iccirco di

uinaprouidcntia darnones nobis purioresprafccitpropin-

quos,quibus nos tanqua paftoribus feu rectoribus commcda-

uit^utnosquotidieadiuuct.dajmonesqimalosarccantjCopcfcant&religct,

ncnoceantnobisquantuuellct,qucmadmodulcgiturinThobia,Quodap

prchcditRaphaeldarmoniu noic Afmodcus,& relegauit ipfum in defcrto fti

perioris Aegypti.De his ait Hefiodus:Tcr decc millc funt fuper terra uiuen

respafcente immortales Iouis cuftodes mortaliuhoim,g utiq;obfeructiu-

ftitias & mifcrada facta,acrc induti.ubiq; eutcs fupcr tcrra.nullus enim prin

cipu,nullus magnatii incolumis pcrfiftcret,non ulla mulier incorrupta re*

manerct,nullushoim in hac ignoratie uallc ad conftitutu fibi a deo finc pcr

uenirct,fi boni darmones nobis pro cuftodia non adfifterent: uel fi mali da-

moncs malishominu uolutatibus fatisfaccrc pcrmitterctur.S icut igtf ex bo

nis dxmonibus unicuiq; proprius dcputatus eft cuftos,corroborans fpiritii

hois ad bonu.ita ex malis aliqs demittif hoftis,pfidens carni & pruritui eius,

pugnatq; pro nobis bonus cuftospro fpiritu,aduerfus hoftem atq; camcm;

LIEER TERTIVS. CCXLIX.homo aurem inter hos concerrantes medius ,& reliftus inmanu cofilii fui

cui uult uicroriam prseftat.non poiTumus ergo angelos accufare.fi gentes il

lis creditas ad ueri dei cognitionem,ad ueram pietatcm& religionc non de-°*"^'

ducant,&inerrores&peruerfum cultumlabifinant.fedillisimputandum »3 wpnhui

cft.qui fponte fua a refto calle declinarunt,adhaerenrcs fpiriribus erroris.ui-**

cloriamdanresdiabolojin manu enim hominiseftcuiuclit adhaercre,&

quem uelit uincere.a quo fi femel fupcratushoftis darmon eft,eius feruus ef

fedtus eft.uiftusq; alium ulrra impugnarc necjuit , uelut ucfpa amiffo acu-leoxui fentctiae adftipulatur etia Origenes in libro P criarchon concludes,quod fancli rcpugnanrcs aducrfus malos daemones& uincentes.eorum mi-nuunr exercitum,ne ultra fas fit illi qui ab alicjuo fuperatus eft.alterum deinceps moleftare

. Sicutigitur unicuique hominidatus eft fpiritus bonus , ita

ctiam datuseft fpirirusdiabolicus malus,quorum uterq; unioncm queritcum fpiriru noftro,& illum ad fe trahcre nititur,& illi commifceri.ceu uinucum aqua:bonus quidc pcr bona opera ipfi conformia, nos in angelos uni-endo tranfmutat, ficut dc Ioane Baptifta fcriptu eft in Malachia: Ecce egomitto angelummeum antc faciem tuam.dequatranfmutatione& unione, mW *

alibi fcnptum eft.qui adhaeret deo,unus fpiritus cfficirur cum eo . M alus eri

amdarmon permala operanosfibiconformcs&unitosreddereftudet,rucut de Iuda ait Chriftus :Nonne cgo uos clegi duodecim ,& unus cx uobis i<Am,6

diabolus eftf& hoc eft quod aitHermes,quando daemon in humana influitanimam

,fcmina propriae notionis infpergit,unde anima talis , fcminibus

confperfa,furorepregnans,paritindemirabiIia, &quaIiacunq;da-monumfunt officia:bonus enim darmon quando in fanflam influitanimam.extol-liteam ad fapientiaeIumen:malus uero daemon , in prauam transfufus ani-mam,incitat eam in furta,in homicidia,in Iibidines,& quaecunq; malorumdaemonum funr officia. Boni daemones (ut inquit Iamblichus) animas perfeaiffimepurgant,exhibentinfuperaliinpbisalia,ipfiprsefentcsdantcor-

pori fanitatem,uirtutem animo,menti fecuritatem,quod in nobis eftktife

rumdelent,caloremfouent,cfficacioremq;redduntaduitam,&harmoniaintclligibili meti lumen femper infundunt. An autem multi finthominiscuftodes,ueI unus foIus,inter fe contcndunt theologi, nos plures putamus,diccte propheta. Angelis fuis mandauit de te, ut cuftodiant te in omnibus frd „uiis tuis:quod tefte Hieronymo,non folum in Chrifto/cd in quocunq;homine locum habet

. Omnes itaq; homines diuerforu fpirituum minifterioreguntur, ducunrurq; ad quccunquegradum uirtutu,merirorum,& &\onit

tatis.qui fe illis dignos preftiterint:qui uero indignos , hi a malis da-moni-bus,fimularque a bonis fpiritibus,deponuntur& detruduntur ufque ad ex-tremum miferiae gradum,prout eorum exquiruntmala merira : quicunqueaurem fublimioribus angelis attributi funt.hi aliis ctiam hominibus pracfe^runtur

:nam angeli eorum curamhabentcs illos cuehunt ,aliosq,- illis fub-

x iii

COU DE 0CCVLTA PHI LOSOPHI .A,

iiciunt ui quadam occulta ,quam &fi neutcr illorum percipit , fcntit tamcn

fubdituyugum quoddam prefidentie.a quo facilc fe abfoluerc ncquit,im6

timct& reueretur uim illam,quam fuperioribus , fuperiorcs angeli influut,

& terrore quodam inferiores in preefidentiae timorcm inducunt.Hoc fenfif»

fe uidetur Homerus ubi ait.Mufas Ioue genitas, regibus Ioue genitis indi-

uulfas femper comites affifterc,perq; illas ficri eos uenerabiles& Auguftos.

S ic legimusM.Antonium olim cum Odtauiano Augufto fmgulari amici

tia iunclum/aepe una ludcrc folitos : Verum cum femper Auguftus uiclor

abiret.magumquendamM . Antonium in hanc fcntentiam fubmonuiffe:

Quid tibi6 Antonicum adolefccnte ifto. Fuge illum & uita.-nam &fi tu na

tugrandior,&pcritiarcrumpr3eftantiores,etiamgencreilluftrior,&pluri

umimperatorbcllamultaexantlafti,tamenhuiusadolefcentis geniumge

m«fh 'ln' nius reformidat tuus,& tua fortuna illius fortuna: fubbladiturmi procul fu-

fonijgrmo gcris,totaadillumdefc£tura uidetur. Nonncprinccps homo eftcacteris

frtjlmtior hominibys fimilis: quomodo cu timercnt& rcuercrentur caueri homines,

nifi terror diuinuseum eueherct,& caeteris timorcm incutiens eos deprimc

ret , ut ipfum tanquamprincipem reucrcantur : quarenitendum nobis eft,

ut expurgati rcfte agendo,fublimiaq; fcqucdo.etiam tempora& loca opor-

tuna eligendo ,fublimiorum potentiorumq; angeloru gradu comittamur,

qui dc nobis curam gcrentes,aliis merito praeferamur.

De obfequendo proprio gcnio,eius quc natura indaganda.

Caput XXI.Ic unaquaeque regio in coeleftibus certam ftellam cceleftemcj;

imagincm obtinet,fib i prae caeteris influentem:ita etiam in fu-

perccclcftibus cerram nancifcitur intelligentiam,praefidentc

atquetuentem,cum fui ordinis infinitis aliis miniftris fpiriris

bus fiue demonibus.qui omnes communi uocabulo difti funt filii Elohim

fabaoth^^^^^^^jhoceftjfiliideicxercituum.Hincquoticsbellum,

aut ftragem.aut rcgni alicuius defolationem populiq; fubaclionem delibe

xat altiffimus in iftis inferioribus ,tunc non fecus atq; haec in terris uentura

funt,prxcedit confliftus fpirituum illorum in fupcris , ficut fcriptum eft

in Efaia : Vifitabit dominus excrcituu fuper exercitum cxcelfi in excelfo ,&fupcr reges terrae in terra , dc quo fpirituum ac praefidum cofliftu , ctia apud

m&c, 10, Danielem Iegimus,uidelicet dc principc rcgni Perfarum, de principe Grar-

corum , de principc populi Ifracl , eorundcmq; adinuicem confliftu . Dequo ctiam quondam fenfiffe uidctur Homerus,ubi cecinit;

Tantus coelefti rumor percrcbuit aula,

Cum faeua alterni ruerent in praelia diui:'

Ncptunum contra bellabatPhoebus A pollo.

Aducrfus Martem ccrtabatPallas Athcne.

Iunoni obftiterat bellopharetrata Diana.

LIBER TERTJVS. CCLU

Latomm tclis uolucer Gyllcnius urgct.

Vcruntamen cum in fingulis regionibus iintomnisgcnerisfpiritusatque

dxmones , llli tamen prae cocteris lbi potcntiorcs funt , qui eiufdem ordinis

funtcum praefide illius regionis . Sic in folari rcgione prac eacteris uigent fpi

ritus folares : in lunari lunare,&ita de rcliquis : atquc cx hoc prouenit atque

confequimur,utnobis loca & prouincias mutantibus,iiani fefe offerant fe-

quanturque rerum & negotiorum noftrorum eucnrus , alibi& alibi fortu-

natiorcs,ubi uidelicct darmongcnius nofter maiorcmfortitusfucritpo-

tendam,autnos eiufdcmordinispotentiorem ibiadepti fuerimus daemo'-

ncm . Sic folares homincs , {i in folarem commigrarint regioncm fiuepro-

uinciamlonge ibi fortunatiores reddentur:

quia potentiores commodio»rcsque ibifuos habiturifuntduccsfiucgenios,quorumpraeftantiibidem

prafidio , omnia fua facpe ctiii praeter opinioncm & fuaru uiriil menfum adfeIicesexitusperducuntur.Hinceft,quodloci,&rcgionis,&temporisele-

clio,ubi quis fe ad fui genii naturam & inftindtum , exercirct, habitet& fre-

quentet,ad uitae fclicitatem plurimum conducat.Conducit etiam nonnuncjuam nominis mutatio: nam cum proprietates nominum ipfarum rerumindices funt, tanquam dc fpeculo dcclarantcs fuarum formarum conditio*

ncs:inde fit , ut mutatis nominibus/aepe res mutari contingat . Hinc fcris

ptura facra non fmc caufa introducit dcum , dum benedi&urus effet Abra^mo & Iacob, eorum nominaimmutaffe ,& uocaffc hunc Abrahamum , il-

Ium Ifraclem.Naturam autem gcnii uniufcuiufquehominis antiquifapic-

tcs cx fydenbus& influxu corum , eorundem que afpeftibus, qui in Gcnefi

cuiufque uerfantur,cognofcere doccnt : fed tam diuerfis& diiTidcntibus in*

ter fe inftitutis.ut difficilimum fit haec ccelorum facramenra e manibus eo-rum poffceripcrc. Nam Porphyrius cxftcllageniturx domina,geniumquaerit:Maternus uero,ueI inde.uel cx planctis.qui plures ibihabcnt digni-

ratcs:uel ex co cuius domicilium ingreltura cftluna poft illud.quod nafcente homine dctinct.Chaldaei autem non nifi aut a folc,aut a luna gcnium irt

quirunt. Alii autem& Hebraeorum multi , ex aliquo ccelorum cardine , automnibus illis,hunc exquirendum cenfent . Aliibonum genium ab undeci-ma domo

, quam iccirco bonum dsmonem uocant : malum autem gcniii

a fcxta,quam malumdxmonem appellant,requirunt . Horum itaquecumlaboriofa& occultiffima fitinquifitio, multo faciliuscx nobis ipfisgenii

noftri naturam pcrquiremus,attendcntesad ea,quac a prima:ua aerate nul-

liscontagiis diftra£ta,auteaquac expurgata mente ab inanibus curis

&

(i-

niftris affe<ftibus,amotisque impcdimcntis fuggerit animus, diftatnatura?

inftinf as, calumqueinclinat .Haecpioculdubio gcniifuadela>funt,qui

unicuique datus cft a principio fuae natiuitatis,eo nos duc?ns&perfuadens,quo nos illius fydus inclinat.

X iiii

GcnimtHi« mutatio'

nc mutatm

Nomimimntttionitmti'

<\jtm cond»

Getnjiutu'

rt unic di-

nofci pojiit,

Sutritmo

Gciuttme

iemm ,ge,

ProfcfiotiK

dmon.

CCLII. DE OCCVLTA PHl LOSOPHI.A,

Triplicem unicuiufque hominis cuftodem effe,& a quibus fmgu-

liprocedanr. Capur XXlI.

jjj

Riplcx unicuique homini dxmon bonus cftpropriuscuftos,

unus quidem facer , alrer genirure,tcrtius profeffiois.Dsemon

quidemfacer,hic iuxra Acgyptiorum doftrinam , no ab aftris

neq; a planetis , fed a fupcrna caufa,ab ipfo dsmonum prafidc

dco,defcendentianimau-ationaliadfignatur,uniuerfalis,fupranatura.Hic

uitam anima: dirigit , cogitationesq; bonas menti fempcr cxhiber , affidue

agens in nobis iIluminando,quauis non fcmper animaduertimus, fed quan

do purgati fumus, atque tranquille uiuimus ,runc a nobis percipitur , runc

quafi nobifcum loquitur,fuamq; nobis communicat uoccm , antca filentio

prsefcns.ftudetq; affiduc ad facram nos adduccre perfeftionc . Huius quo-

que darmonis auxilio,poffumus malignitatem fati dcuitare : qui fireligiofc

colatur a nobis probitate ac fan<ftitudine,quod S ocrarcm' feciffc fcimus, putant Platonici , mirc nos ab eo iuuari, tum fomniis,rum fignis,mala aucrtc

do,bona anxius fofpitando : quare concincnres Pytagorici , Iouem precari

confueuerunt,ut uel ipfe a malis abduccrer,uel a quo dimonu id poffit pr?

ftari monftraret. Damon autem geniture,qui& genius dicitur,nic a mudidifpofitionc fyderumq; circuitibus quim gencratione uerfanturdcfccdit.

hunc funt qui opinantur animamiamiam in corpus defcenfura.cx datmo-

num choro cuftodem fibi naturaliter fcccrnere, ncc tam eligere fibi huc ducem,quam uiciffim etiam ab illo optari in tutela.hic exequutor uita: , atque

cuftos,eam corpori cociliar,& communicaram corpori curat , hominemq;ad hoc ipfum officium adiuuat,adquod nafcctcm cceleftia deputarur. Quicunqueigiturgenium fortunatum acccpcrint , redduntur ineorum opc-

ribusuirtuofi,efficaces,fortes&profperantes:quapropteraPhilofophisbe

ne fortunati/eu bene nati dicuntur.Dacmon uero profeffionis, hic datur a

fyderibus quibus ralis profeffio uel fecla, quamhomo aliquis profeffus fue-

rit fubiicitur,quem anima quando iam in hoc corpore eleftione uti capc-rit,atq; fibi mores induerirjatcter optar . Hic daemon mutaturmura ta profcffione,tum pro dignitate profeffionis.digniores ac etiam fublimiorcs ad-funr nobis profeffionis da:moncs,qui fucceffiuc curanthomincm

, qui aliu

& alium fibi indies comparat profcffionis cuftodem,prout confccdit dc uir

tute in uirtutcm.Quando itaquc profeffio cum natura noftra confentit,fi-

milis nobis atquecum genio concors adeft profcffionis dsmon^uitaq; ma-gis efficitur tranquillajfodix arq; profpcra: quando uero profcffionc genio

fubimus diffimilem uel conrrariam,uira nobis redditur laboriofa,& difcor-

datibus patronis perturbata. Sic euenit ut proficiat aliquis in aliqua fcicria,

aut artc,aut minifterio, cxiguo tcpore& laborc, qui in aliis mulro fudore 8C

ftudio fruftra laborar:& licet nulla fcicntia,nul]a ars,nulla uirrus, fit conte-

mncda.tamcn ut profpere uiuas,fceliciterq; agas,imprimis cognofce geniu

llBER TERTIVS. CCLIO.

tuumboiiu,8inaturatua,&quidtibibonipromitratdifpofitiocoelcftisat'i'

quchoiumomniumdiftributordcus,quidiftnbuitfingulisutuult:horum

cxordia fequaris,lia:c profitcaris, in ca uirtute uerfare , adquam tc fummusdiftributorcleuatatqjconducit.quiAbrahamumiuftitia&clcmcntiaJfaaC

timorcjacob robore.Mofcn manfuetudine& miraculis , Iofuc bello , Phi-

neen zclo,Dauidcm rcligionc& uictoria, Solomoncm fcictia Si praeconio,

Pctrum fide,Iohannemcharitatc,Iacobum dcuotione,Thomam prudcn-

tia,Magdalenam cotcmplatione,Martham minifterio cxcellere fecit. Ita-

que in qua uirtute facilius te proficere fendes, ad eius apiccm cofcendere cu

rcs,ut in uno praftcs,qui in omnibus non potes : in caeteris tamcn quantil

ualcs proficcre ne contcmnas.quod (i concordcs habucris naturae &profef*

fionis cuftodes,gcminii nature &i profcflionis fenties profecTum& augmentu.fi uero difpares fuerint,fequcre meliorcm: nam mclius aliquandofomcn

tu pcrcipics egregiae profeffionis quam natiuitatis.

De lingua angelorum,eorumq; cum intcr fe tum nobifcum col-

locutionibus. Caput XXIII.

V bitare poffemus , fi angcli fiue daemones cum fin t puri fpiri-

tus,fermone aliquo uocali autlingua.cum inter fe.tum ad nosutatur,nifi Paulus alicubi diccrct: Si linguis liominu loquar &l

angcloru : icd quis fit ifte coru fermo,quae lingua , adhuc apud Angelanm

multos in dubio uerfatur. Putant cnim plcriq; , fi aliquo idiomate urantur, i"m"Pti-ipiura clfc HcbrKii,quia hoc omniu fuitprimu, cmanauitq; de ccelo, fuitq;

antc cxorta in B abylone confufionc linguarum, in quo data eft a deo patrc

lex.Sia Chrifto filio praedicatum euangclium,&per fpiritum fancrum data

in prophetis tot oracula:& cum omncs linguae paffe fint& continuo patia-

tur uarias immutationcs 8i corruptioncs, hxc fola fempcr perfcuerat inuio

lata . Prsterca opinionis huius euidens fignum eft, quod cum dacmones8c

intelligentiac fingulae, fingularum gentium cumquibus habitant fermos

ncm cxcrceant , fcientibus tamcn Hcbracum fermoncm ,nunquam in alio

idiomate,fcd in illo folo loquuntur.Quomodo aut angcli Ioqui3tur,occuI- Amlonn*

tu nobis eft,iicut& ipfi:nobis aiit ut loquamur,Iingua ncceffaria eft cu cete fnmo n<a%

ris inftrumctis.quae funt fauccs,paIatu,labia,dctes,guttur,pulmo, fpiritalis ""^m-

arteria,& pectorales lacerti,qui motionis eius ab anima principiu obtinct.

Vcru fi quis procul altcri loquatur,uehemctiori clamorc indiget:fic propin

quus in audicntis aurc fufurrat:& fi poffct cu audicte ftrictiori fpiritu copu-

lari,nullo prorfus fono fermo cius indigeret:fed fine ftrepitu audienti,uelut

imago oculo au t fpecuIo,illabcrctur. Sic anim e a corpore egreffe,fic angeh;

fic daemones loquutur:& quod ho facit (cnfibili uoce,ipfi faciuntimprimc-

do fermonis coccpti3,in his abus Ioquutur.meliori modo,cj fitp audibilc uocc cxprimercfLSic dicut Platonici Socratc fuu demonc fenfiiquidc pcepiflir '/

fed no corporis huius,fed fenfu aetherei corporis intra hoc delitefcentis: qu»

I

CCUHI. DE OCCVLTA PHI L0J0PHI4.

itcm ratione ab prophctis uidcri audiriq; folitos angclos credit Auicennadl

ludq; inftrumcrum,qualifcunq; ea uirtus fir.pcrquam innotefcere facit fpi-

ritus alteri fpirirum,aut homini,qu3: in mente ebulliunr.ab apoftolo Paulo

angclorum lingua nuncupatwr. Saepiffimetamcn etiam fenfibilem uoccm

emittunt,ut in afcenfione domini clamantcs.uiri Galilaei.quid ftatis fpccta

res in ccelur'& in uetcre lcgccum multis patribus fenfibili uoce loquuti funt:

fedhoc no nifi in adfumptis corporibus . Veru quibus fenfibus iph fpiritus

' atq; dsmones noftras inuocationes precesq; audiant,noftrasq; uideant ce

»

remonias penitus ignoram us. E ft enim fpiritale dcmonum corpus,magna

parte ubiq; & undique fenfile natura,ita quod abfq; mcdio tangit.uidct , au-

dit.nihilq; illis impcdimcnto cffe potefbncc tamc ca rationc qua nos difcre-

tis organis fentiunt,fed forre ucluti fpongia: aqua,fic toto corpore fuo kn~

fibilia quaeq; hauriunt , aut aliomodo nobis ignoto : neq; enim cuncta qux

uidemus animantia fenforiis cifdem fimtcommunita:nam&muItaauri*

bus carere nouimus,tamcnfonumabhisconcipifcimus,fedquaratione,

ignoramus.

De nominibus fpirituum,eorumq; uaria impofitione,deq; fpiri-

tibus qui prsefunt ftellis,fignis,cardinibus cceli,& clementis.

Caput XXIIII.

Pirituum tam bonorum quam malorum multiplicia& diuer-

fa funt uocabula:corum autem propria& uera nomina,quem-

admodum aftroru/oli deo nota funt,qui folus numerat multi

tudincm ftellarum,&:omnibus ilhs nomina uocat:quoru nul-

la a nobis nifi diuina reuelationc cognofci poffunt, atq; admodu paucano-bis in facris literis exprcffa funt.Verum Hcbrarorum magiftri putant fpiri-

tibus ipfis ab Adamo nomina impofita effe , iuxta lllud quod fcriptum eft:

Adduxitdcuscunftaquaffeccratad Adam utnominaretilla:Siquocunq;

uocauit rcm,hoc eft nomen illius. Hinc putant Hcbracoru mecubales una

Homo M' cum Magis,effe in poteftate hominis,& fpiritibus nomina imponere:fed il

ritihs nomi lius duntaxat,qui iam adhanc uirtutc diuino quouis muncrc , aur facra yo*iu mpone,

rcftate dignificatus& fublimatus cft:quia ucro ncquit ullahumana uoce co' poni nomcn, quod diuinitatis naturam , omnimodamq; angelicse cffcntiae

„ . . uirrutemcxprimercpoffit, iccircoaboperibusnominafpiritibusplurimflVttiefom- .

r r > i_

I r

tibm r.omilmponuntur, fignincantia certum aliquod othcium fiuc eficctum

, qualis a

n.t mfonm fpirituum choro defideratunquK nomina tunc non fecus arq; oblationesSim'facrificia diis dcuota,cfficaciam uirtutcmq; fortiuntur , ad fpiritualem ali#

quam fubftantiam defidcrati cffectus opcratriccm dc fupcris & infcris edu-

ccndam . V idi cgo & noui quendam infcribentem in charta uirginca nomc&fignaculum fpiritus cuiufdaminhoralunae : quamcumdediffctpoftea

ad deuorandum ranae fluuiali,& carmen quoddam obrrmrmuraffet.rcmif-

fa rana in aqua,mox pluuiae& imbres oborti funt.Vidi pcreundc infcriptu

tlBER TERTIVS. Klvaliusfpiritus cumfuofignaculo nomeninliora Martis,id'quecoruoda-tum,quo poftimmurmuratum carmen dimiiTo, protinus ab ea cceli plagaquamilleinuolairet,obortisnubibusfulmina,concumoncs

>horribilia'quetonitrua confccuta funmeque tamen erant illa fpirituumnomina ignotslingua:,nec alia quam officiorum illorum hgnificariua. Huius gcnerls funtangelorum iftorum nomina,Raziel,Gabriel,Michacl

, Raphacl Haniel-qua: fonant,uifio dei,uirtus dei.fortitudo dei,medicina dei,g!oria dei Simi-h modo in malorum dsmonum officiis leguntur eorum nomina lufordeceptor,fomniator,fornicator,&huiufmodiplura.Sicacce

Pimusabanti'qu.s Hebrxorum patnbus, nomina angelorum prafidentium planetis at.que f,gn,s Satumo Zapkiehloui , Zadkiel : Marti , Camacl, Soh, Raphacl-VenenHaniel^Mercurio.MichaeUun^Gabriel.Hifuntfpiritusillifc-ptccjfcmperadfta-tantefacicdei,qu,buscreditaeftdifpofmototiusre

gnicceleftis&terreni^uodfuborbelunceft.HienimCutdicutfecretioresthcologOommaregunt uiciffitudine quadam horarum, dierum &annorumquemadmodumdeplanetis,quibuspra:iunt,traduntAftroloeiquosTrif'megiftusMercuriusiccircouocatfeptemmundi

gubernatores,quiperco:lostanquampermftramenta.coaceruatisomniumftellarum&hgnorumInfluent..s,easmWinfer.orad,ftr.buunt.Suntautemqui

1llospaulodi-uerf.snom,n.bus ftell,s adfcnbunt

,dicentesquod saturno prafit intclh-

genru nomine Or,phiel:Ioui,ZacharieI:Marri,Zamacl:Soh Michacl- Ve-nen,Anacl.Mereuno,Raphael.Lun

;E,GabrieI,&horumunufquifq; mun,dumgubernat anms trccentis quinquaginta quatuor&menhbusjuatcr-

n 1 s : &incipitreg,menabinrell,gcntiaSaturni:poftquamperordincmrc*gnantmtell,g5t,a:Vcneris,Iou 1s

J Mercurii,Martis,Lun :e,SoIis :rcuertitur'quedeinderegimenadfpiritumSaturni.Scripfitdeiftisfpiritualemtracta-tumad Maximilianum Csfarem Abbas Tr.remius : qucm quimcdullituscxam,nauer,t,magnamfuturorumtcmporumcognitioncindeelicerepo-teft.Exfignisueroduodecimpr

?funtArieti,Malchidacl :TauroAfmodehGem,nis,AmbrieI:Cancro,Muricl

: Lconi,Verchicl : Virgini Hami'l,cl: Lrbra-, Zuriel: Scorpioni

, Barchicl : Sagittario , Aduachicl \ Capri-corno Hanacl: Aquario, Gambiel: Pifcibus, BarchieI.DciftisfpiritL,pratfdennbusp anetisfc fignis,meminitetiam Iohannesin Apocalvpf,depnonbus in fronte inquiens :Eta fcptem fpiritibus

, quiin confpefluthron,de,funt,quosreperipr2ef,dercct,amplanetis:incaIccautemuolum.n.s.ub.fuperns ciuitatis fabricam dcfcribit , teftatur quod induode-cm portis cms crant duodecim angeli . suntrurfus uiginti o«froan2eliqu, dominanrunnuiginti ofto manfionibus lunae, quorum nominaperordmemfunr.Geme

,Ened,e

, Amixiel, Azariel, G abiel , Dirachi-elScheliel An.ned,el Barbiel

, Ardefiel, Neciel, AbdizueLlazcriel Er-gcdiel^Atakl^Azeruel^drie^Egibie^Amutic^Kyncl^cthnajiQg.

AngclijU>

tictu pr*/i»

dcntci.

A&ith tri

tcmijTr*.

Hitut.

Angcli,duo

dccimfjgnts

frteftimci

Afoc.i,

Afo.u,

Angclimm

fionSlmte,

Ventorm

qMtuor,*»'

grii totide.

BUmenton

KBgeli.

Tikhim

CCLVl. DE OCCVLTA PHII.OSOPHI A.

hel,Requiel,Abrinacl,Aziel, Tagriel,Alheniel,Amnixiel. Sunt etia quatu-

or angelorum principes,qui prefccti funt fuper quatuor uctos & fupcr qua-

tuor partes mundi,quorumMichacl pra>feftus eft fuper ucntum orienta-

lem:Raphacl,fuperoccidcntaIcm:Gabriel,fupcrborealem:.Noriel,quiab

aliis Vriel dicitur, fuper auftralcm. Adfignantur etiam elementis,acri,Che

rub:aquae,Tharfis: terrae,Ariel:igni,Seruph,aut iuxta Philoncm.Narhanio

cl. Qyifq;autemhorum fpirituum grandis princeps eft,& habcs poteftatc

multae libertatis in dominio fuorum planetarum & fignorum,& in eorum

temporibus,annis,menfibus,dicbus& horis,& in fuis clemenris,& partibus

mundi,& ucntis: & unufquifq; illorum dominatur pluribus lcgionibus , ea-

dcm ratione, in malis fpiritibus praefunt caeteris quatuor reges potctiffimi,

iuxta quatuor partes mundi,quorum nomina appellantur, Vrieus,rex oric

tis:Amaymon,rex meridiei:Paymon,rex occidentis: Egyn , rex feptcntrio-

nis,quos Hebraeorum doclores forte rcclius uocant Samacl,Azazel,Azael,

Mahazachfub quibus plurcs alii dominantur principes legionum,& praefi-

dcs:innumeri quoq; priuatorum officiorum daemones. Quinetiam Greco

rum uetufti Thcologi fcx daemoncs numerant,quos Tclchincs uocant, alii

Alaftores appellanr.quihominibus malefici,ftygis aquam manibus hauric

tes,in terras fpargut:ex quo calamirates,peftes &fames cofcquuntur :Hiq;

fuiffe pcrhibentur Afteus,Megalefius,Ormcnus,Lycus,Nicon,Mimon.

Caeterum qui angelorum& etiam daemonum malorum diftincla nomina,

officia, loca,tempora exacle nofcere cupit , illa in rabi Symonis Tcmploru

uoluminercquirar,ac in ciufdem libro Luminu,arq; in traclatu dc Magni*

rudinc ftaturae,& in traclaru Tcplorum rabi Ifmaclis , atq; in omnibus fere

commcntariis libri Formationis de iftis copiofe fcriptum inueniet.

Quomodo Hebraeorum mccubalcs facraangelorum nominae

facris fcripturis cliciant, atq; dc feptuaginta duobus.angclis qui

fcruntnomen dci ,cum tabulis Ziruph,& commutatio-

num Iitcrarum & numerorum.Caput XXV.

Vnt& aliatambonorumquam malorum fpirituum ad fingu

la officia deputata facra nomina,praedi<Sis illis multo uahdio

ra ,quae ex facris fcriptuiis fecundum arrem quam deiftis tra-

dunt Hebrseorum mecubales extrahuntur, ficur etiam quacda

nomina dci ex certis locis eliciuntur.Horum gcncralis rcgula eft.quod ubi

cunq; in facris litcris aliquid de diuina effcntia exprimitur , ex co loco diui-

numnomen ritc colligi poteft : ubicunq; ucro in facris literis diuinumno'

men expreffum inuenitur,ibi minifterium quod illi nomini fubiacer.perpc

de.Vbicuq; crgo de fpiritus alicuius boni ucl mali miniftcrio ucl opere fcri-

ptura loquitur,ex eo loco eiufdem fpiritusnomen fiucboni fiue mali extra

Oito «tM hi potcft^ioc obferuato immobili canone,ut cx bonis bonoru,cx malisma

ReguU gcncrtlnt

iiber TERrrvs. cxcvir.iorUmfpiriruuaccipiamusnomina:necalbonigru,necdiemno£ti

nechi- «• •ft

ccmtenebriscofundamusrquodcxiftisucrncuIisuelutiexcmpIoclWckS"*'Smttanquam pulmsante faciemuenti,&angcIusdomini propellens cosSmt uiae illorum tenebra:& IiibricUm,& arigelus domini perfequcns cos:

hrri nifi; "ikSnoi nn 'jbS yios vn>DS*nnrft> "j^HaimphpSm yan erm w

PfalmotricefimoquintoapudHcbrsos, apudnos triccfimoquarto equi

busangdoru illorunominaextrahuntiir: ™">'OMidael& ^«Miracldcord.ncM.Iitantium. SicexuerficuIo.Conftitucsfupereumimpium.&Satanftctadextnsciiis. Pfalmo centenmonono apud Hebrzos apudLati,nosautcmccntefimoodauo' *«.'« - * .. . . l-otiauo. wa, i,

N 1Q80 JB(^ y[tr|^.^ cxtrahitur

nomcncacodarmonis Schihi quoddaemonemmachinarorcdefianat'.tft ccrtus textusm Exodo.tr.bus uerficulis contentUs,qUOru quilibctTeptiiag.ntaduobUsfcribiturliteris,incipicntes:PrimusVaiifa5'0'i:SccundusVa

tertws a hmftra ,n dextram, mediiis uero couerfo ord.nc a dextra incipiens

ras Uocant:qu.busf, mhneaddatur nomendiuinu El •« udiah » /du,cuntfepmagmtadiioangelorum nomina rrifyllaba.quorumquilibet fert

cum.eften.mhomenmeummillo.EthifuiuquiprJdentfeptuaaintadubusq™

froSff°P^nturq; feptuaginta duobus fynagog* fenicribus.totidc-q,^hriitid.fc.puI.s:&nom.na corum fecundumcxtraaionem quamfaci

d.x.mUs.Suntaut&al.iplurcsmodicxeifdem Ucrf.cUlisfabricandifchcm-

fin.ftramfcr,bUntur)preterilI sqUipertabUIasZiruph

)&rabulascommutat.onumcxtrahuntur,dequ.businfupcrior.busmcr.tionemfccimus.

Ef

ITZtl^^«"^"^"gcL-cisnontinibu^infcrUiunt, ldeo lilasenam hmc cap.ti fiibiiingemiis.

Hii funt feptuaginta duo Angcli , dcfcrentesnomcn DciSchcmhamphoras

.

cci.vm. DE OCCVLTA PEULOSOPHI/!,

3 h h h ' n h M n 3 N h £ V D »1

Y N P 1 3 ? n N h i n 3 h n \ ' H n

'-1 1

•,1 s P 1 1 1 K N n 6 B H '

* <* rfl rr hs Hn hx w ,T n>jhN h.v n' tk n>-> hs Hk r,'

n i*

r 5.

3

1s B

ifej 5

tjag

£•

1- 33

&*

t

3 h 1 1 h N -i ta > n 3 n!

o ' J D h

3.i '

n n ttf 3 1• Nj 1 N n n «i

' s n i

P n 1 1 n ' n! n N n i n ' 3 h i

h* !T ,T tv ,T hs hx Sv n> ;Hn rr» n n» ht. t h» T« n> n>

i|

n

ig

§-<

1

o1 g.

5; &

a|

z

1

8

f.§•

3

1;

Z

1i.

1 ) 5>-

-i i p V V b ' 1 Q n > 1 n N

' - n i n VJ 1 » h 1 • n ' n V i

n N Q tu i n h ' h n! «i 3 n r 9 o '

h* h* ,v .T Sn ^N w TV «u ,T ni! tt> h* hN htt «W n' hN

!%

1!

11f K

-5

11

1>

i 1 |S '5

11 ig1

X1

^s

n > i r N n o| V '! 1 o n >

J B

1 i 3 N 3 >1 n

j

j n ! o x n > D c 3

o|< n 1 V P 3 •1 i n 3 i n «1 • n

T ;hN rv Hn ,T h» h.v n> hajhN V.v h* h* h*t hR n> Hk n'

s 1 s

1 K 1

5S.

S

3

1

alii f : i.

2

f 1 1i

s£

;

11

I

.,,

tIBBRTERr,VJ.cctxvir#

buta^ugamacernuisqaitcriscortpacla.ronolicct&fignificatfoneieho-

tajex/ccmwplulofophieprincipiisncccflccftconfitcriplusponcmopcremagiccg nomina fignificatiua.du attonitus in illorum inigmata animustotaq;mcnns aaeintcntus.diuinu aliquod fubcffe firmitcr crcdens uerba&nomina

.

hac?ucerno intelletfa^reucrcnter fonac ,n gloriam numinis.cu fpi

ritualipteratisaffeclu^captiuansfcinilliusobfequium. ^

De artc calculatoria nominum eiufmodi cx traditioneCabaliftarum. Caput XXVrr.

S T adhucaliud huiufmodi nominum artificiumquodealcu-latonu uocant

)&fit pertabulas fequcntcs, ingrcdiendo cu no-mine ahquo facro,fme diuino fiue angelico.in columna litera

~7if!f r ,

nti,acaPicndo ilIas IirerasH l™ in a"g"l''s cdmuni

busfubfu 1sftcIl fsf,gnisq; offenderis:quibusinordincredaais

)fP,rituS no-

mcconft.tuifbonidenaturailliusftelleuclfigni^fubqbusfuensingrcfrus:quodfifuens 1ngreffusincolunaafccdcnte

)fumendoangulosc6muncsf^pra ftellas& figna.n infima linca fignata.nomc conftitu.f: fpiritus mali. Etizcluntnom.na fpir.tuu

:exquohbetord.nefiue coelo m.mftrantiu\ta bo-noru c, malo^quc iccundu hunc modu in nouc nomina totidc ordinu mul

t.phcarepotcs quatenusingrcd.cdocaunonomincal.ud funiorisordinisfp.ntusexeodcehcerepotcstabonilmah.Princip.utamehuiuscalculati-on.s dependct cxnom.n.bus dei.omnis cn.m uox uircutcm habetm H agiainquantuade.u ccdependeti,.dcq

) formanmItaq; fc.redcbemus)omnean

€c ,cunomenprocederedcbcreabahquonomme1

de, Primario ridcoaan-Schd,cuturferrcnomcdci)iuxta,lludquodfcriptumcft

)quiacftnom£mei,m ,n ,Ilo.Itaq

; ut bonorum angclorum nomina a malorum nomin,bus difccr„antur

>foet,Ihsfepealiqu,ddiuineomniPotenti ;E nomerifubneai

)u3El)uclOn )uclIah)uelIod&cum,llof,mul Pronuciari ; S;quoniaIahnomc

eft baiefaccmi*, Sdod nomen deitatisjccircohzcduo nom.nanonnifiangdorum nom.n.bus apponuntur:Nomcn uero ELquod uim & uirtutemimportat.ccrcononmodobonis/edquadoqjctiammahsfpiritibusaduci-tur

)neq; en,met,ammaWpiritusabfq

i deiuirrute)autfubf,ftereautahquidagcrepoffunrCeterumfciei1dumeft

)quoniamfumcndifuntang^ncse,ufdcmftelI:eatq

; f,gni )nifiingreiTumfatcumnominemixto)qucmadmodum funtnomina geniorum.&ca dequibus incapitulo pnrceden.u d.flum eft, qUa: « cddi difpofitiombus iuxta diuerfarum ftcllarumharmonum componuntur.-cumhisenimquotics ingredicndaeftrabula,

angulus communis fumendus eftfub ftellauel fignoliterz ingredientis.Sunt pretcrea qu, iftas tabulas adco cxcendunt.utarbitrcnturetiam f, cu ndm,ne ftcllayicl officii

,uel effedlus ahcuius defiderati fiat ingreffus.da-mort

chaarur &bonus &malus adillud officiumuel effcclum dcferuiens. Si-mmrat,oecunominepropriopfonX cuiufuiS ingrcd,ctes)geniorunomina

CCLXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

fefe extrahere poffe confidunr.fub illa ftella qui tali pcrfona uidcbitur pri

effe, prout exPhyfiognomia , uel cx animi paffionibus& inclinatione , fiue

ex profeffioc& fortuna cognouerint illum eife uclM artium.ucl Saturniu,

uelSolarem.ueldealteriusftclknatura.Etlicethuiufmodinominaprima

ria,cx fuo fignificato nullam ucl modicam uim habcant.tamen huiufmodi

extrafta nomina&abillisderiuata.maxima funtefficacie.quemadmodum

radii folares in fpeculo cauo collecl:a%fortiffime quidem urunt , fole tamcn

ipfo uix modice calentc. Eft autcm ordo lircrarum in iftis tabulis fub ftcllis

& fignis fere confimilis.qualis eft apud aftrologos ordo decanoru , nouenari

orum & duodenariorum. De hoc calculatorio artificio fcripfitquonda AI-

fonfus Cyprius,&nefcioquis ahus illud ctiam Latinis characTenbus accom

modauit: ucrum quoniam uniufcuiufq; lingua: literx, quod in primo libro

oftendimus,fuonumcro,ordine&figuraccelcftemdiuinamq;origincmha

bcnt/acile conce(fero,hancde nomimbus fpirituum calcuIationc,non mo-

doperHebraaslireras.fedctiamperChaldxas.Arabicas.Acgyptias.Gra:-

cas,Larinas,& quafcunq; alias fieri poffe.tabulis cx illis ad imitationem prx

fidentium rirc fabricatis.Sed hic a plerifq; obiicitur.cuenire in his tabulis plu

rcsdiuerfsnaturae Sifortunaehomines.nonraro obnominis idcntitatcm

eundem ciufdemuc nominisgeniumforriri. Scicndumigiturcft,non ab<

furdum putari.cundem dxmonem a pluribus animabus poffe feccrni,cun*

dcmq; pluribus poffe precffe.Prewrca ficut diucrfihomincs codcm fepe no

iriine funguntur,fic ctiam diuerforum officiorum &naturarum fpiritus,

poffunt unonomineacunoeodcmqjfignaculofiuccharacTcrcnorarircfpc

&u tamcn diuerfo:nam ficut ferpcns nunc Chrifti,nunc diaboli typum te-

net/iceadem nomina eadcmq; fignacula,nuc alicui malorum dsmonum,nuncalicui boriorum angeloru ordini squiparantur . Deniq; ipfa inuocan

tis intcntio ardens.perquam inrellectus nofter iungitur intclligctiis fepara-

tis,facit utnunc illum,nunc alium fpiritum licet fub codem nomine inuocatum,habeamus obfequenrem.

Sequuntur rabuli calcularionis nominum fpirituum bonorum&malorum.fub feptcm planeraru prefidio atq; fub duo

decim fignorum ordine Militantium.

cSl

LIBER TERTIVS. CCXLXXW.nonhabetjpraeterarbitriuin&autoritatcminftitucntis.illiusinquamjqui

huiufmodi literarum inftituendarum& cofecrandarum accepcrit potefta*

tem,cuiufmodiapuddiuerfasnationcs&religionumfc<ftaspluresfuerunt

facrorr-m antiftites,quorum inftituta ad nos non peruenerunt,praetcr pau-ca quaedam fparfim autpcrfragmcnta ab autoribus tradita.Exhorum itaq;

charadterum genere funt,quos notat Petrus Apponus ab Honorio Theba-no traditos,quorum figura cft talis ad noftrum alphabetum rclata:

ABCDE F GHI K L M

NO PQ^RSTVX Y Z a

Alius characlerizandi modus , a Cabaliftis rraditus.

Caput XXX.|Pud Hebreos plures charafterum inuenio modos.quoru unus

|eft antiquiflimus,fcriptura uidelicet antiqua,qua ufi funtMo-

|fes &prophetae,cuius formanemini temere rcuclanda eft:nam=Jquibus hodie utuntur literis,ab Efdra inftituts funt. Eft etiam

apud eos fcriptura quam uocant cceleftem, quia inter fydera collocaram Si

figuratam oftendunt,non fecus atq; cxteri aftrologi fignorum imagines eftellarum lincamentis cducunt. Eft etiamquam uocant fcripturamM ala»chim uel Mckchim,hoceft angelorum fiue regalem:& eft alia qua uocanttranfitus fluuii,&horum omnium charaftcres& figurac tales funt.

Scriptura CcelcftisTbetb Cbttb. Zmt, Vm. He, Dtlctb, Gimel, Bab. Alcpb.

unTiTin^ xZ*fc Pe Ain Snmech N»i Kem Imei Cajfc loJ

XS>J/U oAM^0ATm Sbin M K«jf

71 un ?ScripruraMalachim

z iil

CCLXXIIH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA.

ZJn Vm He Tultth Gimd B«6 AUph

Hun Kcm umci Gtp!) loi Tixth Chcth

Rti Kujf Zitdc Pc Aiit smcch Simcch Shm Tm

viwxnrpmtScriptura rranfitus fluuii.

thctb Zm V«| He Dirtb Gimcl Brtfc f&cph

SJMa/; Ni« Mrw L.<raf!i Ctph ioii Twtft

37/] 7 1H74« JrtVitl RW Kttfl» Z*f> Ptt Ai»

evj a rx t

Eftadhuc alius modus apud Cabaliftas ,olim magna uencratione habitus^

fedhodietamcomuniseffeftus ,utfcreinter prophana locum fortitus fit,

eft aut talis: Diuidantur uiginti feptc Hebrzoru charactercs in tres claffes,

quaruquxlibctnouccotincat literas : Prima fcilicct D "' l ni 13«quse funt fignacula numcrorum fimplicium,terumq; intelleftualiu , inno-uemangelorumordincsdiftributoru:Sccudatenet x 3 y 3 o h 3 '

fignacula denariorum rcrumq; ccelcftium,innouem orbibus cceloruiTcr^

tia uero tenetquatuor rcliquaslitcras,cum quinq; finalibus per ordinc,fciIi-

cet.-V 1 ID 1 n io "• Pfignaculaccntcnariorumrerumq;inferio

rum,uidclicet quatuor elementorum fimplicium ,& quinq; gcncrum com-pofitorum pcrfccrorum . Has tres claffcs fubinde innoucm cameras diftri-

buunr,quarum prima cft trium unitatum, uidclicet intellctSualis , ccelcftis

&elementalis:Sccundaeftdyadum,Tertiatriadum,&ficdercliquis:forma

turq; cameraeilkex interfeftione quatuor linea^parallelarum ,fcfeinan-

gulos reftos interfecantiurrijficut in hac fequcnti figura cxprimitur:

L l B E R T E R I* J V S.

T2-B RSm 1 V \• i

Quainpartcsdiffccata, egrediuntur nouem figura: Particulares,fcilicettLujcDDrmSi&5feCUnda:

ftriPllC^ tcrti5l^"efe"-«^"charaacrcmMt

chacI^oformarcucl^.scgrcd.cturtal.^u.nq.-figunscxtcnfus/alS-

JI I I I |^Q-u* dcinclecontrahunturadrresfiguras,hocmodo:

XI "| " pi- QIJXC?cincepscontraIiunturinunam

I I P"#atamennotariaconfolcntomitti:

- — cuadititacjicharafterMkhaclistalis,*

z iiii

y$k M.

CCLXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

Eft adhuc alius charailerum modus.omnibus fereliteris& linguis communis,atq; admodumfacilis.qui fit per literarum colligantiam:ut,fi detur no-

menangeliMichaclcharaftercseiusformabunturtalcs:

Hebraice Graece Latine

B .....Arq; hicmodus apud Arabes receptiffimus eft,nec eft fcriptura aliqua qua:

tam prompte atq; elegantcr fibi conneetatur,ficut Arabica. Scirc aut opor-

rctquodangclicifpiritus,cumfintpuriintelieftus,&omninoincorporei,

fignacub's&chara<fteribusfigurisq;pingibilibus,aliis'uchumanisnutibus

non compelluntur : fed nos eorum effentiam qualitatemq; ignorantes ,ab

illorunominibus/iue operibus.fiuc alitcr pro noftris affectibus , charactesi

res illis figurasq;& fignacula deuouemus & confecramus , non quibus illos

adnos ullo modo compellere poffimus,fed quibus nos ad illos adfurgimus

quatenus per eiufmodi characteres figurasq; ignorabiles,primo fcnfus no-

ftrostam intimosquam cxtimosinillosconferimus,dcinderationisno<'

ftrasadmiratione quadam inipforumrcligiofaminducimuruenerationc,

atq; exinde tota mente in extaticam rapimur adorationem,ubi tunc fide mi

rifica/pc infallaci , amore uiuifico', illos in fpiritu& ueritate ueris nomini-

bus charafteribusq; inuocantcs ,poftulatam ab illis adfequimur uirtutcm.

Adhucalius charafterummodus,atquedefignaculisfpirituum

quxfolarcuelarionereceprafunt, Caput XXXI.St aliud charafterumgcnus/ola reuelatione acccptum,quod

n ulla alia ratione poteft indagari.quorum charafterum uir-

tus eft ex ipfo numine reuelante, cuius funt latentia quaedam

fignacula,diuinitatis alicuius harmoniam fpirantia : uel funt

ucluti fcedera quaedam feu pafta initi fcederis inter nos& illos : eius gcneris

funt fignaculum Conftantino oftenfum , quodcrucem pleriq; appcllabar,

Latinisliterisinfcriptum,I N HOC VI N C E.&alterumrcucIatuAn-

tiocho cognomine S otcris , in figura pctagoni,quod fanitatc cdicit : na rcfo

lutuminhteras.edicituocabulu^vdeft.S A NI T A S : in quoru figno-

rum fidutia & uirtutc , utcrq; rcgum infignem contra hoftes uiftoriam rc-

portauit. Sic Iudas qui ob cam rempoftea cognominatus eft Machabaeus,

cum Iudaeis pugnaturus contra Antiochum Eupatorcm, nobilc illud figna

culum ^q ab angelo acccpit , in cuius uirtute primum quatuordccim mi-

lia cum ingenti numero elcphatorum , deinde iterum triginta quinq; milia

hoftium ftrauerunt: eft enimhoc fignaculumnominis quadriliteri reprav

fenratiuum, atq; nominis feptuaginta duarum literarum per aequ alitatc numerimemorabjefymbolu,&expof^tioilh^seft

J

''fl^|, D^WJK 'Ojideft,

L I B E R T E R T r V S. CCLXXVU. .

Qtiis ficut tu in fortibus tetragramme. Hortim itaq; mcmoratorum triurnfignaailorum figursTormancte funt tales.

OrJciAS ut

«(«,

Preterca de iftis fignaculis& charadlenbus loquirurPorphyrius in Iibro dcRelponiis.inquicns^eosipfosquibusrebusgauderent^Quibuseuocaren-tur JignificalTc^qiK f,bi offerenda effcnt: figuras quoq; ipfas fimulacroruqualcs efTc deberc t.charactcres quoq; & figuras monftraffe, haxn; fede Profcrpiraoraculopcrcepifle; Dicitq;infupcr,HecatenquomodofimuIacra „„„ ,

fibiconihtuendaeffent^prxcepiTc^quodcircundandaabfinthio^quod"^pingcndidomefticimurcs.quipulcherrima illicffentornamenta &ani- W^oftmo iuo gratiffima totq; mures quot eius clTent formi fumendi:tu fanguis T'"'^myrrha,ftorax,& aha anidam incendcndarqui fi ficrenr,perfomnium ap-pareretrefponderctq;hscoperanti.SedipfiusHecatesoraculumfubiicLmusjitacnimait:

QyalemihifaciasfimuIacrum,aducrredocebo:Sylueftri cape nara Ioco,atq; abfinthia circu

Ponito.tumtotumcoelato&pingitomures,Qui foleant habitare domos: pulchcrrima funtoHaecornamenta atqjanimogratiffima noftro.Tum myrrham,thus,ftyracem ipforumq;cruorcContcrito paritcr murum/acra defuper indcV erba canc,& tot uero adhibc murcsque rcpone,Quotmihi tu effe uidcs formas,tum fumito laurum,Exq; eius trunco uaginam aptato,piasq;

Tunc effunde preces fimulacro,& debita folueVota ha:c fi facies, perfomnum meq; uidebis.

Eiufmodi erant olim gentilium deorum dsmoniorumq; fccreta myfteriaquibus fe cogi.detineri& ligari poffehominibus perfuadebant . Hinc docetlamblichus&Porphyrius,oporterefacros daemones inuocantem uhum*quemq; proprio honorc profequi,& diftribuere fingulisquod cuiq; couenir,ex gratns,oblationibus,donis,facrificiis,uerbis,charaaeribus eoru coditio-m congruis &quamfimilimis,alias ipfam numinu fiue da-monum prxfen^tiam.optatumq; cffeftum nequaqua adfequetur:quin & inuocatinocerc e9nabuntur,eis praTertim

5qui ncgligentius incarc fehabuerint. <*•*• i «^aJ ;

H0~

CXVIII. CE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

Quomodoallicianturanobis boni daemones.&quomodomali

dsemones a nobis conuincantur

.

Caput XXXII.Ffiicax religionis praefenria daemonum fortitur effectu , neq;

enim poteft in religione fieri opus ullu mirabilis alicuius ef-

ficaciae , nifi illic bonorum aliquisdsmonum adfit operis re*

clor&impletondaemones autem boni,&fi a nobis diuerfimo

de alliduntur, nullis tamen uinculis , uel uix faltem a nobis poffunt aftrin-

titmmti &fcd duntaxat facris quibufdam obteftari.ut apud Apuleium legimus,per

ebtcftm ccelcftia fydera,per inferna numina, per naturalia elementa ,per noclurna

qacmodofiJenrja)peradeptaconceptitia,pcrincrcmctaNilotica,&arcanaMemphy

epatttf.tjca&^ra p]larjacaj7r alibi apudPorphyrium:Tu qui e lino emerfifti,qui

fedes in loco,qui nauigio nauiga"s,qui fingulis horis formam commutas,&infinguliszodiacifigniscommutaris.His&huiufmodiiymboIicisoratio-

nibus atq; hymnis,quia diuinarum uirtutum figna funt,da:monesnonnun

quam humanis ufibus fefc accommodabant : no quod neceffitatequadam

compulfi.fcd fponte& confuetudinc quada, ac inuocantium precibus uifti

facilius acccdunt:undc apud Porphyrium in libro Refponfoy ait Hecate:

Exorata tuis ueni fermonibus iftuc.

Etineodcmalibiait:

Viftahominum precibus,ccelcftia numina terram

Cogunturpetcrc,& cafus apcrire futuros.

AdfiftcmU Scd& diuinitatis confortium cum mcntehumana efficit,quod ipfi boni fpi-

dmam ntims not)IS ]j|,cnKr adfrftunr , ac potentiam uirtutemq; fuam nobis comu-

- nicant.quotidic nos ilIuminationibus,infpirationibus,oracuIis , uaticiniis,

= fomniis,miraculis,prodigiis, diuinationibus , augunisadiuuantes opcrans

resq;& agentcs in noftras animas, tanquam fibi cofortes imagines , cos iuis

influxibus formando,fibiq; fimilimas efficicndo ufq; adeo,quod anima no

ftra fspc ram ferme mirabilia operctur ,quam cceleftcs fbleant daemones.

Mali ucro daemones a nobis conuincuntur auxilio bono^, praefertim quan

do obteftator crga deu fanftimonia polIet,ucrbaq; facra fermonemq; hor*

ribilem incantet,puta coniurando poteftate diuina, per ueneranda fuperna

turalium uirtutum nomina 8£ fignacula,per miracula, per facramenta ,per

facra myfteria& eiufmodi,qua;quidcm coiurationcs fiue exorcifmata, qua

rcnus nomine religionis & diuins uirtutis fiunt, propterhoc timent eamaligni darmones:undc ctiam farpc prophani homincs facris eiufmodi coniu*

"? rationibus,malos da:mones conftringunt uel abiiciunt , talia non ferentcs.

Vnde Cyprianus in libro,Quod idoladiinon fint,dicit,Quod dcmones ad

iurati perdcum uerunyiobis ftatim ccdunt& fatentur,& de obfcffis corpo-

- ribus exire coguntur,& ucl ftatim exiliunt.uel gradatim euancfcunt.prout

-- fidespatientisadiuuatjautgratiaiurantis afpirat.Et Athanafius in libro det

Hrtnfi*

r r i v s. «XXXIX.

uariisquefrioiiibus ait,nonexiftere uerbum rerribilius arq; magis difpcrdcs

poreftarem dxmonum,cj inirium fcxageiimi feprimi pfalmi:Exurgar deus,

& diifipcnrur inimicieius : quam primum enim uerbo difto , mox ululans

euanclcir & difparct diabolus. Er Origenes corra Ccifum air , nominis Icfii

nuncuparionc fpecrarum perfarpe cum cxhominu animis rum corporibus

innumeros demones eieciffe,& in iis uim maxima cxercuiffe,c quibus demonesfuiffcntcxcuffi.Sxpcctiamfolisminis&conrumeliismalosdxmoncs,

Ivzicrtim minores,ut lamias,incubos & eiufmodi,ucI aftringimus uel rcpel

imus, quemadmodu legimus apudLucanum de maleficiailla inquicnte;

Iam uos ego nomine uero

Eliciam,ftygiosq;canesinlucefuperna

Deftiruam,per bufta fequar,pcr funcra cuftos

Expellam tumulis,ambigam uos omnibus urnii»

Teq; dcis ad quos alio procedere uulru

Fictj foles Hecate,pallenrirabidaforma

Oftcndam,faciemq; Erebi murare uetabo.

Er apud Pniloftrarum legimus , cum Apollonius& focii cius Iucente cfa-*

ra lunanoctuirerfaccrenr,lamia; phanrafmaillis occurrir,modoinhanc,

modoinaliam figuramfefe conuerrere,quandoqueoculis rcpenrccuane*

fccre. Apolloniusauremquidnam cffcrquamprimum agnofcens,graui-

busconrumeliofisq;uerbisilludincrepans,fociosuridemfaceremhorraba

rur.-idcnimconrraciufmodiinuafionesoprimufcicbatcffemcdicamcntu.

Eius dicris cu focii paruiffent,ftridcns phanrafma,cclerircr ranq idolum re-

fugit:adeoenimformidolofumefthocdamronumgenus,utetiamficrorer

rore,acfalfisimpoffibilibusq;minismoucanrur&conrrcmifcanr,&com*

pcllanrur. Vnde Chxremon facer fcriba , hxc illa dicir cffc quibus maximcdxmones coganrur. Eft prxrerea quemadmodum fupcrius dicrum eft,

qtioddam da:monum gcnushaud adeonoxium , fcdfk hominibus proxi*

mam, ita ut ctiam paffionibus afficiarur humanis, atquc horum plures

hominum conucrfarionegaudent,libentcrq;habirant cum eifdcm : aliqui

muIicresdeperiunt,aliipueros,aliidiuerforumanimaliumdomeftkorum

ucl fylueftrium confortio lactantur : alii fyluas & nemora incolunt , alii

circa fonres & prata habiranr. Sic Fauni & Lcmures,campos : Naiades,

fontes : Potamides , flumina : Nymphae , ftagna& aquas : Oreadcs , mon-tes : Humedes ,

prata : Dryades & Hamadryades , fi/luas , quas criam habi-

tantSatyri&Syluani,gaudentq;arboribus&:ccfpiribusea:dcm,ficurNaprc

& Aga pts; , flonbus : Dodenae, glandibus : Palea:& Fen iliae, pabtilis& rurc.

Hos iraq; quicuqj inuocare uolucrir,in locis ubi moranr. id facileporeft, alli-

cicdo cos redolcribus fumigiis.fonis dulcioribus,in fidibus &mtificis inftru

mctis q cx ccrro^ aialium inreftinis lignisq;appropriatis fabrefadre fint.ad»

hibitis etia catioibus^carminibus.incatamctis ad hoe congructibus;&quod

J

Exbommi'bmUresU'

mwrsctkr

utfimt.

CCLXXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHU,

in hismaximum eft,ipfum eft fimplicitas ingenii,innocentia animi, firmacredulitas & conftans filentium : quocirca pueris , mulieribus , ac cx hu-milioriplebeculaobfcurishomunculisutplurimumoccurrunt.-conftan-tcs aut animos& audaccs , a timore alicnos , fugiunt atquc contremifcunt,bonis & mundis inoffenfi.fed malis& impuris hominibus noxii. Huius ge-neris funtctiam lemures&Iares,&larus, &reliquae mortuorum umbra& terriculamenta.HincPlotinus ait.Animashommum nonnunquam da>moes cffe,& ex hoib' fierilares, fi bene meriti funt, quos Greci Eudemonas,hoc eft,beatos demoes uocat : Iemures aut& laruas fieri, fi male meruerint,illosqieffenoxiosdemonesex hominibusfacTos, quos Greciiccirco Cacodemones dicut:Manesaut uocari qn incertum eft.bene an male mcriti fintApparitionum illa^plura cxcmpla funr, qualc illud cuius meminit PlimusIunior de domo Athenodori Tharfenfis philofophi , in qua importunoftrepituhorridifenisfimulacrumafpiciebatur.EtPhiloftratusfimilenar-

rat deLamia Menippi Lycii philofophi, in pulchram mulierem apud Co-rmthum conuerfa, quamTyaneus Apollonius dcprchenditlemurem effc.

Idem quoq;apud Ephefios fimilem deprchcndit fubfpecie mendicifenis,I peftilitatis effe caufam

:

qui 'uffufuo lapidibus obrutus.uifus cft canis quafif > moloffus

, moxq; pcftis ceffauifylllud fciendum.quicunq; in malisdsmoni

1busintelIeaualiteroperabitur,perimperiu bonorumligabitillos:qui uero

1

mundialiter folummodo operabitur,iudicium fibi operabirur ad gehenna.Deuinculisfpirituum,eorumq;adiurationibus&exter

miniis. Caput XXXIII.Incula autcm quibus alligantur fpiritus, obtcftantur'que uelexterminatur.triplicia funt:qua?da eo^ enim fumutur ex mun-do elementali , utputa quando adiuramus fpiritum aliqucm

^^^perres inferiorcs& naturalcs illi cognatasuel aduerfas, quate-iras llluminuocarc uelcxterminare uolumus.utpcr flores,perherbas,peranimantia, perniues, per glacies

, per tartara, per igncm& huiufmodi, pro

uthaicetiamdiuinislaudibus & benediftionibus &confccrationibus farpe

inferuntur,utpatetinCanticotriumpuerorum,&inpfaImoillo:Laudatedominum dc ccelis,& in confecratione& bcnediclione cereipafchalis : hocfiquidem uinculum operatur in fpiritus uirtute apprchenfiua fub ratione a-monsuelodii,inquantumfpiritus ipfialicui rcinaturali, fiueetiam pravtcrnaturam prafunr , fauent , aliamq; abhorrent : quemadmodum huiukmodires,ctiaminter fefibi mutuoamori uelodio funt. Hincillud Pro-ch .-Sicutleo timet gallum prxcipuealbum, fic fpiritus apparcns in for-ma leonis,obie<a-o gallo fubito difparuit.Secudum uinculu fumitur cxmudo ccelefti.qn uidelicet adiuramus per ccelu.per ftellas,per horu motus,radioslumc,gratiam,claritatc,nobilitatem,fortitudinc,influxu,mirabilia,&hu

iulmodi:&hocuinculuopera£infpirituspcrmodQcuiufdamadmoniti6is

LTBER TERTIVS. CO.XXXI.

&excmpIi.Habet ctia nonihil impcrii , maxime in fpiritus miniftros,&quicx infimis ordinibus funt.Tertium uinculum ipfum cft cx mundo intclle- Tertmm,

dtuali atq; diuino,quod religione perficitur , utputa cum adiuramus pcr fa-

cramenta,per miracula,per diuina nomina,pcr facra fignacula,& csetera re-

ligionismyfteria:quarehoc uinculum omniumfupremumeft&fbrtifli-

mum.agens in fpiritus imperio & poteftate. Illud autem obfcruandum cft, °>* •" «•"

quod ficutpoft uniuerfalem prouidentiam eft particularis prouidentia , &^^Mn

poft uniuerfalcm anima particularcs anima::itaprimo inuocamus per uin-

culafuperiora,&pernominaatq;uirtutesquercguntres,deindeperinferio

l animalia quaeq;, aaiumcao nia nue peiurationis,fiue permodum deprecationis feu bencdictionis , ut in adiurationefcrpentum.pmer naturalia& ccdcftia , commemorando cx myfteriis&religibne maledidfionem ferpentis in paradifo terrcftri,crectionem fcrpcntis in deferto:adfumendo praterea uerficulum illum nonagefimi noni Pfalmi:Super afpidem & bafilifcum ambulabis,& conculcabis lconem& draco-nem. Superftitio etiam in his plurimum pollet

,per tranflationem alicuius suffflk

ritus facramentalis ad id quod ligare aut impedire intcdimus, utputa cxco- £""""

municationis,fcpulturcuelexcquiarum,adexterminandosmorbos,uelfer

pentes,mures,uei uermiculos,quod in pluribus locis fic fadtum legimus ,&adhuc fieri confucuir.

J3eordineanimafticoatq;heroibus. Caput XXXIIII.|

Oftbeatorum fpirituum choros,proximus eft ordo animafti-

cus,qucm Hebrcorum thcologi Iflim uocant,hoceft uiros for

I

tes& robuftos:gcntium magi , heroas nuncupant& fcmidcos,

j fiue deos fermones. Quos Fulgentius non contemncndus au«tor,ideo dictos putat, aut quia ob meriti paupcrtatc ccelo digni no ccnfeantur,nec terreni tamc putentur propter gratiae uencrationc,cuiufmodi olimPriapus,Hippo,Vertumnus:aut quia diuinis uirtutibus,&inhumanum genus beneficiis,in hac uita pracellentes,poft exutum hunc mortalem homi-nem,in deorum beatoru choros translara funt, cifdem

, quibus olim inhacuita,uirtutibus& bencficiis mortalibus perpetuo prouidentes : aut quia ar-

cano fupcrum femine procreati funr,quos ex deorum fiuedsmonum cumhominibus commixtionegenitos putant : ideoq; mediam quandam natu*ram fortitos,ut qui ncc angeli,ncc homines fint:quam'opinionem fequitur

ctiamLacT:antius:Et funt adhuc hodie quicommcrcium & coniugalcm co-

mixtionemhabcantcu daemonibus.&iam creditum eftabomnibii5,Mcr-

linumBritannuuatcfuiflefiliudajmonis &uirginenatum. Scd&Plaroncfapientis principe opinati funt de uirginis partu,Apollinis phitafmateoppreflae, natu.Et traditu eft hiftoriis, quafda Gottho^

(quas Akumnas uo-

CCLXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

eat)& fpecie & ingenio fpcctabilcs fixminas.olim Filimiri, fiue (ut alii aiut)

Idanthrcfi Gotthoriircgis caftniegreflas, in An'atica:Scyth:a:lblitudines

trans Mcondes paludes migralfe,ibiq; a Faunis &Satyris copreflas.primos

HunosprogcnuuTe.QuinctiamautorcPfcllo,dimoncsnonnunquamfe-

rncn iaciunt,ex quo animalcula queda oboriuntur.Horum itaq; hcrou non

minorinhisinferioribusdifponendisrcgendisq;,quamdeoydemonumq;

potentiaeft,habcntfiiaf]bidiftributa&officia&prxfidia:quocircaillisn6

fecus atq; diis ipfis templa& iimulacra,& ara>,& facrifiria,& uota,cetera'quc

rehgionis myfteria niicupara funt , corumq; inuocata nomina.diuinas magicas'queuirtutesadmiraculaqua:dampcragcndahabcrc,quoddcApolIo-

nii Tyanei nominc inuocato , multos expertos effe narrat Eufebius:& plu-

ra ciufmodi deHerculc , Atlante , Acfculapio ca:tcrisq; gentium hcroibus,

apud uctercs legimus cum poctas ,tum hiftoricos& philolophos : (cd hax

cthnicorum dcliramenta funt.Dc noftris ucro fancris heroibus,credimus il

los pollcrcpoteftatc diuina.dominatur ucroomnibus illis(quod etiam Hcbrsorumatteftanturtheologi ) animaMefchihar,ipfeeftlcfusChriftus,

quipcr diuerfos fanftos fuos,uelut accommodata adhocmcmbra , diueria

- fuaegratiKmuncrainiftisinferioribusadminiftrat atqucdiftribuitj&fin*

Cjrxj^f. *~v ^y gulifandi pecuhare cooperandi munus fortiuntur . Vndeper nosuariis«jp""* j2 precibus & inuocationibus implorati,iuxta multiformen gratiarum diftri-

butionemjfingulinobisfuamuncra^fuabencficia^luasgratiashbcntiflime

impartiuntur,multo quidem promptius, multo ctiam abundantius.qUi.m

angclica' potcftates,quo ipfinobis funt propinqujores,atque naturae ncftre.

cognatiorcs,utquiipfioIim&hominesfuere,humanosqucaffecTusinfir.-

mitatesqueperpeflrfint,eorumnomina,&gradus,&officianobisfuntno

tiora.Exhorumitaqueinfinitofermenumcro .duodccimprincipes funr,

ipfi uidclicet duodecim Chrifti apoftoli,qui ( ut ait cuangclica ucritas ) fe-

dcntfuperduodecimtribunalia,iudicantcs duodccimtnbus Ifracl,quiin

Apocalypfi diftributi funt fuper duodccim-fundamcnta , ad duodccimportas cceleftis ciuitatis

,qui prsfunt duodecim fignis ,& fignati in duodee

cimlapidibus prctiofis ,&diitributuseftillis orbisterrarum. lllorumau-Apoftohru tcm uera nomina funt haec : Primus

,

,Mri PV°w Symchon Haca?phi,hic«rratiomi'

eftpetrus: Secunc]us . my^N Aleuzi,qucm uocamus Andrcam: Tcrtius,fOpV Iahacobah,hiceft lacobusmaior: Quartus «na^io Polipos,qucm

nuncupamus philippum : Qiiintus ^3"13 Barachiah , hiccftBarthoIo*

mauis : Scxtus ranv Iohanah,qucmpronunciamus Iohanncm : Scptimus

eft ,MJ1 Thamni,hunc pronunciamus Thomam:Octauus uocatur P*10

Medon,proquodicimus Matthjeum : Nonuseft %PP Iahacob, hiceft

Iacobus minor : Decimus *&&* Chatcpha , hic eft Thada-us : VndccimusDNQtu Samam qui cft Symon Chananseus : Duodccimus Wdr» Ma'

1

IIBER TERTIVS. CCXXXXIII.

tattiah,qui dicitur Mathias . Poft illos funt fcptuaginta duo Chrifti difci'

puli,qui & ipfi praefunt totidem cceleftium quinariis,& tnbubus,& populis,

&nationibus,& linguis:poftquos innumera cft fandtorum multitudo,qui

& ipfi diuerfa offida,& loca,& nationes,& populos in fua praefidiatutelamq;

recepere,quorum manifeftiffima miracula ad fideles inuocantium preccs,

palam uidemus atq; confitemur.

Dediismorralibusatqjtcrrenis. Caput XXXV.Oftiftosproximi funt dii mortales,quosfimiliterheroas,&

deos terrcnos, fiue deorum fupcrnorum compliccs uocamus,

uidelicet regcs,& principes,& pontifices.quibusmudus ifte rc«

Jgirur.eorumq; lcgibus difponitur: quos iccirco tanquam deos

fulpicimus,colimus& uencramur, quia ipfe deus fuum nomen communi-cari illis paffus eft,& propria appellarione id illis confirmauit , uocans lllos

deos,quemadmodum ad Mofen dixit inquiens:Ego te dcdi dcum Pharao -

ni .&alibi dc lllis praecepit diccns:Diis non detrahes.& itcrum: Si furtum la

tuerir.applicabirurdominusdomus ad deos.& Pfalmifta ait: Principes po-

pulorum congregati funtcum dco Abraham,quoniam dii fortes tens ue-

hementer eleuati funt .& alibi:Deus ftetit in concilio deorum, in medio autcm dcos diiudicat.& paulo poft:Ego dixi dii eftis,& filii cxcelfi omncs.Iamucro ctiam de illis colcndis & uenerandis pra:ccpit , decimas & primitias il*

lis dccernens,&gladiiius tribucns,atq;illis malcdici uetans,obedientiamq;

illis praeftandam etiam Iicet difcolis pracipics.Hinc antiquitas omnis prin

cipes fuos deos appellabar,& uelutnumina colebat, Sicut teftaE Ianus apudOuidium, in primo Faftorum inquiens:

Tunc ego regnabam,potcns cum tcrra deorum

Effet,& humanis numina mixta locis.

Etdiuinus Platolibro tertiode Republica inftituitprincipestamuiuosq

mortuos diuinis honoribus celebrandos effe:quae inftitutio apud omnes gc

tes ,& a primo aeuo fempef reccpta fuit, fcilicet Principes diuinis honoribus

deificare,&seternamcmoriaconfecrare.Hincurbibus,&prouinciis,&m6-

tibus,& fluminibus,& aequoribus,& infulis,& mari, illorum nunquam dcfi-

tura nomina imponebant:tum pyramides,coloffos,arcus triumphalcs, tro

ph2a,ftatuas,dclubra,Iudos,fefta illis magna pompa dcdicarunt:qui& ccc»

los,& ftellas,& dics,& menfcs , illorum nominibus uocarunt . Hinc Ianua-

rius a Iano , Iulius a Iulio , Auguftus ab Augufto.fic dics Mercurii a Mer-curio Trifmegifto,dics Iouis a Ioue,quem morem non folum ab Acgyptiis

Graecis& Romanis obferuatum legimus , fcd ctiamab cxtremis barbaris,

Gotthis , Danis &Tcutonibus . Hinc tefte Saxone grammatico,qucm illi

Mcrcuriidiemuocanr , iftiOthinidiem appellant:

quem illialoue.ifti

Thordicunt,abOthino&Thor Gotthorum &Danorum olimrcgibus.

Nec alia ratione Gotthi nuncupati funt,quam quodfummum dcil eorum

A ii

I

CCLXXXIIII. DE OCCVLT A PHILOSOPHIA.

Imguanuncupant Gotthum.Hinc&Teutonesdifti ,quia qucm colebant

deum Martcrn, nuncupabant Tcutancm,quo nomine Galli ctiam Mcr^

curium uocabant.Sunt itaquc rcgcs &pontifices (modo iufti fint) deorum

compliccs/imiliqjpotcftatepollcntcs.HincfolotaiSuautuerbomorbos

curant^emponbus & ccclis nonnunquam imperant, ficut dc Augufto ceci

nitVergilius:

No&e pluit tota,rcdcunt fpcctacula mane,

Dmifum imperiumcum Ioue Caefar habct.

Et dc Iofue teftatur fcnptura,qui pugnans in Gabaon pra?cepit foli &Iunx,

inquicns:SoI contra Gabaon ne mouearis,& Iuna contra uallem Aialon:fte

reruntq;ad pracceptum cius fol&luna,necoccubuitfolfpatiouniusdiei,

donec ulcifccretur fc de inirnicis fuis,& obcdiuitdominus uoci hominis. Dittifit etiam Mofes marerubrum,& Iofue Iordanem,& traduxeruntpopulu

ficcis pedibus. Similc fccit Alexander Macedo,traduccns exercirum.Non-

nunquam etiam propherico fpiritu pollent,ficut de Caipha legimus in fcri

ptura facra,quod prophetauit,co quod effet pontifcx anni lllius . Cum igi-

tur ita fit,quodrcgcs & pontificcs terra dominus uoluit dici deos,pcr communicationcm nominis &poreftatis,ccrtc& nos dccet dc illis bene mereri,

& illorum iudicia noftris antefcrre.planeq; obedire,fupplicarc,& adoraie,&

omni uencrationis gcnerc colerc , atq; ipfumfummum deu in lllis rcucreri.

Dehomnequomodocreatusadimagincdei. Cap. XXXVi.(upcrantiffimusdeus(utTnfmegiftusait) duas fibifimilcs

finxit imagincs,mundu uidclicct atq; hoicm , in quo^ altcro

luderct miris quibufda operationibus , in altero ucro deliciis

I frueretunqui cum ipfe fit unus.mundum creauitunumxumipfe fit infinitus,mundum creauitrotundumxum ipfc fit stetnus, miidiim

crcauit incorruptibilc &mitcrnum:cum ipfe fitimmenfus,mundu creauit

omniummaximum:cum ipfe fitfumma uita ,mundum ctiam uitalibus fe

minibus cxornauit.ex fcfe cuniSa gigncntem:&cum ipfe fit omnipotens,fo

la uolutate fua, no ulla natura; ncccflitate mundu no cx praiacctemateria,

fcd ex nihilo creauk:&cum fit fumma bonitas.ueibum fuuquod eftprima

omniurcruidea,optimafuauolutatecffcntialiq;amorec6plcxus,mundu

hunccxtrinfccum adcxcmplarmudiintrinfeci uidclicetidcalisfabricauir,

nihiltamcn extramfttcndo dceffentiaideae,fedexnihiIocreauit,quodab

JEterno habuit pcr ideam . Creauit deus ctiahomincm adimagincm fuam:

Dri imgo, narn ficuti imago deimundus cft,ficimago mundi.homo cft : hinc putant

mUiu:mm quidam dicium cflc^quodhomo non fimphciter imago dci creatus eft , fed

ad imaginc,quafi imaginis imago:iccirco microcofmus di£tus eft,hoc cft,

minormundus.Mundusanimalcftrationale.immortale.homo fimilitcr

animal eftrationaIe,fcd mortale,hoc cft, diffolubile : Nam ( ut inquit Hcr<

tnes)cum mundus ipfeimmortalis fir,impoflibile eftpartem eius aliquam

di.Jxmo.

E R TERTtVS.inrcrircmortis igiturnomenuanum eft.Etquemadmodum uacuum,nuf- aortis »o»

quameftmori.Igiturdicimushominem.quandoanima&corpusfcparan- mm.iunum

tur,non quod aliquid eorum intereat fiuc conucrtatur ln nihilunvucrunta

mcn uera dei imago uerbum fuum cft, fapientia ,uita, lux& ueritas, per fe-

ipfum exiftens.cuius imaginis,animushumanus imago eft,propterquam

ad imaginem dei fafti effe dicimur , non ad imaginem mundi aut creatura-

rum:Na ficur deus nec tangi potcft,nec auribus percipi, nec oculis intueri:

itaanimushominis nec uideri, nec audiri,nectangi poteft:&ficur deus lpfe

infinitus eft ,& a nullo poteft compelli : Sic&humanus animus liber eft,&nec cogi,nec menfuran poteft.tum ut deus totum huncmundum , & quic*

quid in eo eft,fola mcnte gcrit : fic illumhumanus animus etiam cogitatioc

comp!cctitur,arq; quod foli illi cum deo peculiare eft,ut deusmundum to-

tum iolo nutu mouet atq; gubernat :fic animus humanus nutu folo corpus

fuum agit atq; regit.Animum igitur hominis fic ucrbo dei figillatum, necef

fefuiretiamcorporeum homincadconfummatiffimummundiexcmplar

in duere.Homo itaq; alter mundus uocatus eft,& altcra dei imago:quia in ie

ipfo habet totum quod inmaiorimundocontinerur, utnihilrcliftumfir,

quod ipfum non etiam uere& realitcr in ipfo homine reperiatur. Et hxc o-

mnia apud eum,eifdem quibus in maiorimundo officiis fungantur. Sunt in

ipfoelementa,pcr ueriffimas naturs fusc proprictates. Eft in ipfo a:thereum

corpufculum,animi uehiculum , ccelo proportione correfpondens . Sunt

in ipfo planrarum uita uegetatiua,animalium fenfus,cceleftis fpjritus,ange

lica ratio,mensq; diuina:&omnium horum fimul in unum confluentiu ue

ra coiunctio,& diuina poffeffio . Hinc in facris literis uocaturhomo omnis

crcaruramec folum homo altermundus cffedus ,ipfius parres omncs in fe

compleclitur/ed etiam ipfum deum concipit& continct.Hinc Xyftus Py-

thagoricus,aithominis animum cffetemplum dei^ quod etiam multo luci

dms expreffit Paulus inquiens.Templum dei eftis uos: idemq; pluribus lo- Homo> tem,

cis facra fcriptura teftatur . Eft igiturhomo cxpreffiffimum dei fimulacru, tim <W.

quando homo omnfa in fe continct, quae in deo funt : fed deus per emincn#

tiam quandam omnia continet uirtutc fua& fimpliciter,ficuromniu caufa

& principium:homini aurem dcdit uirtutcm , ut fimiliter cotineret omnia,

fed a<ftu& compofitione quadam,uelut omnium nexus, uinculum atq; no«

dus . Homo itaq; folus ho hochonorc gaudet,quod cum omnibus fymbo*luhaber,& cuomnibus operationc,cu omnibus conuerfationem.Symboli-

zat cu matcria , in proprio fubie£to:cu elemctis,in quadrifario corporc.cil

plantis, in uegetatiua uirtute : cum animalibus , in fenfitiua : cum ccelis.irj

atthereo fpiritu, atq; influxu partium fuperiorum in inferiores : cum angf?-*

lis,in intelleftu & fapientiaxum deo,in omnium continentia : conucrfaruf

cum deo& intelligentiis,per fidem & fapientiam e cum ccelis & cceleftibus,

perratioem& difcurfumfcu infcrioribus omnibus,perfenfum& dominifi»

A ui

I

i

J

CCLXXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHI A.

agitq; cu omnibus,& in omnia poffe habct,etia in deu ipfum,illu intelligcn-

do & amando:& ficut deus cuncta cognofcit,ficetiahomo omnia cognofci-

bilia cognofccrc poteft,cu pro obiefto adsequato habeat ens in comuni,ucl

(ut alii dicunt)iplum ue^:nec rcperitur aliquid in hoic,non ulla difpofitio,

in cjuo no fulgeat aliquid diuinitatis:nec quic| eft in deo ,quodipfum non

criarepracfcntcEinhomine.Quicunq;igiturfeipfumcognoucrit,cognofcct

infcipfoomnia,cognofcetinprimisdeu,adcui'imagincfa£tuscft:cogno>

fcet mundu,cuius fimulacru gerit:cognofcet crcaturas omncs, cu qbus fym

bolu habet:&qd fomcnti a lapidibus,a plantis,ab animalibus, ab clemcntis,

a ccelis,a da:monibus,ab angclis, &. ab-unaquaq; re habcre& impetrarc pol-

fit,&quo fingula fingulis fuo loco,tempore,ordine,mcfura,proportione&

harmonia aptarc qucat,& ad fe traherc atq; deducere , non fecus atq; magncs

ferru.Et G eber infumma Alchymie docet,neminc adcius artis perfectione

perucnire poffe^cj illius principia in feipfono cognouent:quanto aiitmagis

quifq; feiplum cognofcct,tanto maiorc uim attrahcdi confequitur, ranto q;

maiora& mirabihora opera£,ad tatamq; afccdet perfectionc,quod efficitur

Wommk prr^' us dci,trasformaturq; in candc imagmc que eft deus,8c cu ipfo uni£,qu6d

fiah]a-di' lleq; angelis,ncq; mundo,nec cuicj crcaturx datu eft , nifi foli homini,poffc

£"*'"• fcilicet filifl dei fieri,& uniri deo:homine aut dco unito, uniutur omnia qua;

in homine funt,mcns imprimis , deinde fpus &animales uires , uegctandiq;

uis& elemcta,ufq; ad mareria,trahcs fccu etia corpus,cuius forma extitit, dc

duccns illud in meliorc forrc & cceleftc natura ,quoufq; glorificerur in im-

mortalitatc :Sihoc quod ia diximus,eft peculiare hominis donu , a quo hacc

dignkas diuinae imaginis fibi propria eft,& cu nulla alia crcatura comunis.

Sunraliiauttheologi,quitreshominispotctias,memoria\intclleftu,uolu-

tatc,diuina; trinitatis imaginc adfignat : &funt qui ulterius progredientes,

non tantu in tribus illis potentiis,quos uocant aftus primos,fcd etia in afti-

busfecundishancimagincIocant:utficutmcmoriapatrc,intellecrusfilii3,

uoluntas fpiritu fanft u rcprxfentant:fic ctia uerbu ab inrellcftu noftro pro

du(ftu,&amorauolutatemanans,ipfcq;intelleftushabcnsobiccTuprcfens

&produccns,cundc filium,fpiritu atq; patrcm denotant docentqjfecrctio-

res theologi,qu6d infuper fingulamembra noftra aliquidin deo repraffen-

tant,cuius gerant imagincm:quodq;etiaminpafuonibus noftris dcum rcprxfentamus,fcd quandam pcr analogiam : nam in facris litcris lcgimus de

deo,iram,furorem,pcenitcntiam,complaccntiam,dileftioncm,odium,lu-

dum,deleftationem,delicias,indignationem,&horumfimilia;&nosdemc

bris diuinis aliqua loquuti fumus in fuperioribus,quae huccongruere pof-

tritiititii funt . Mcrcurius etiam Trifmegiftus diuinam rrinitatem confcffus , illamnyftmm defcribir intelleftum.uitam & fulgorem,qua' alibi uocat ucrbum , mentcm4gnouitMer „ r . . 1 / t 1 r n - i rtmim Tri[- « lpinturryiomincmq; ad lmaginc dei taftu , candc mnitarc rcprsefcntare

«rgi/tes. ait;ineftenim illi mens intclligcnsJ& uerbum uiuificans ,& fpiritus taquam

LIBER TERTIVS. CCLXXXVit.

fulgor diuinus fcfe iindiq; diffundens,omniareplcns>moucns& conncftcs:

non ramen hoc intelligcdum de fpiriru naturali, qui eft mcdium per quod

unitur anima cum carne & corpore.pcr quc corpus uiuit& opcratur,& unumembru operatur in aliud.de quo fpiritu inpnmo libro locuti fumus : fcdIiic agitur dc fpiritu rationali,quitamen etiam corporcus quodamodo cft

no ramc habet corpus craffum,tangibile& uifibile , fed corpus fubtiliffimd

& facilc unibilc cii mente , fcilicct fupcriori& diuino illo quod eft in nobis.

Necmireturquifpia,Sianimarationalc dicimuscffe illum fpiritii&quidcorporeum,fiue habcre& fapere aliquid corporcitatis, du eft in corpore& ll

Io uriturranquam inftrumen to,fimodo intcllexeritis quid fit apudPlaronj

cosa:thercuilludanirnxcorpufculuipfiusuchicuIu.Plotinusitaq;&platoTr

- • .,

niciomnes poft Tnfmegiftu fimilitcr tria ponunt in homine,qua: uocant mJ*fmk

uipremum,infim'um& niedium.Supremii eft lllud diuinum,quam mentc, p'*<w«*

fiuc portioncmfuperiorcm,fiue intellcftum llluftratum uocant.Mofes inGeneii uocat ipium fpiraculu mtarum , a deo uidelicet, uel a fpiritu eius in

nosfpiratu.Infimumcftfenfitiuaanima,quamctiamidoIumdicunt:Pau- ijyi*M »$ ]l

i

lus apoftolus animaie homine nuncupat . Mediu eft fpus rationalis utraqjconncctens cxtrema atq; ligans,uidelicet anima animalc cu mcte,& utriufq;fapiens naturam cxtremoru

: differt tamcn ab illo fuprcmo ,qui intclle<ausillurninatus,mcns,lux& portio fupremadicitur:diffcrt etiam ab anima animali,a qua nos illum feparare dcbere pcr uirtutcm ucrbi dei docct Apofto-Ius

, diccns : Viuus eft fcrmo dei & efncax,& pcnetrabilioromni gladio an-cipiti, pcrtingens ufq; ad diuifione anima>& fpiritus . Sicut cnim portio illa

fupremanuncj pcccar,nunqua malo confentir,fempcrq;errorirefiftit&adoptima hortatur.-fic inferior illa portio & animalis anima,in malo &pecca-to & concupifcentia femper demcrgitur,& trahitad peffima,de qua ait Pav*lus : Video aliam Icgcm in mcmbris meis,& captiuantem me in lege pcccari.Mensigiturfupiemaportio nunquamdamnatur,fedpuniendis fociisil MmjIsfa abitad fuam originem:fpintus ucro,quaerationalisanima aPIotino dicitur,cum fit natura fua libcr,& utriq; ad libitum adhaerere poteft,fi fuperioriportioni conftanrer adharreat,illi tandem unitur & beatificatur , donecadfumatur indcum: fiadhareat anima: inferiori, dcprauatur&demere-tur, doncc cfficiaturmalusdamon. Scdhatcdcmente&fpirituhaclcnus:de fermone fiue de uerbo nunc uideamus. HuncM ercurius eiufdem adimmortalitatem pretii cxiftimat. Eft cnim fermo fiue uerbum , fme quo nihil Semo>fmfatfum eft ncc fieri poteft

:quiti eft cxpreffio exprimentis & exprcffi : &lo- wto.

quentis Iocutio ,& id quodloquitur , fermo & uerbum eft : & concipientisconceptio,&id quod concipir,uerbum eft : & fcribentis fcriptio , &idquodfcribir.uerbum eft:& formatis formatio,& quod formar,uerbum eft.&cre-antis creatio,&quodcreat,uerbu eft:&facientisfaftio ,&quodfa<ftum eft,

uerbu eft:& fcientis fcicntia,& fcitUjUerba eft;&omnequod dici poteft , n<3

A iiii

mCCLXXXVIH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA.

cft nifi uerbum,&: dicitur xqualitas : sequcenim fe ad omnia habet , cum no

fitunum plufquam aliud,omnibus aequaliter largicns.ut fint id quod funt,

nec plus nec minus, ipfumq; fenfibile fe& omnia fcnfibilia facit , ficut lux fe

& omnia uifibilia facit,ideoq;uerbum dicitur a Mcrcurio lucens mentis fi'

lius : conceptio autcm quamcns feipfam concipit , eft ucrbum intrinfecu a

mente gencratum , fcilicet fuiipfius cognitio : uerbum autcm extrinfecii Sc

uocale,eft illius uerbipanus SC oftcnfio,& fpiritus cum lono& uocc aliquid

fignificante ex ore procedcs:ucrum omnis uox noftra , uerbum atq; fcrmo,

nifi dei uoceformetur, acri mifceturatq; euanefcit : fpiritus autcm & uerbu

deimanent fenfu SC uita comi tatc . Omnis itaq; fermo noftcr.omnia ucrba,

omnis Ipiritus & uox noftra,nullam uirtutcm habcnt in magia, nifi quate*

hus diuina uoce formentur:& Ariftoteles ipfe in Metcoris , & in finc Ethi»

corum,fatetur nullam effc uirtutem fiuc naturalem fiue moralcm , nifiper

deum:& in fecreris dogmatibus , adferit intelleflum noftrum bonum & la-

num poffeplurimum in natura? fecreta,dummodo adfit diuina uirtutis in-

fluetia.alias nequaquam.Sic& uerba noftra plurima produccre poffunt mi

racula,modo formentur uerbo dei,in quibus ctiam uniuoca noftra genera-

tio pcrficitur,ficut inquit Efaias,Afacie tua domine concepimus/icutmu<

lieres reftc concipiunt a facic maritorum,& pcpcrimus fpiritum.H uc quo-

dammodo peninet ,quod apud Indorum Gymnofophiftas ,quafipcrma-

nus huius opinionis autoritas traditur,Buddam principem dogmatis cory,

c latere fuo uirginem generaffe. Etapud Mahometiftas coftans opinio cft,

plerofq;quosfualinguaNefefogliuocant,occultoquodamdiuina;difpen

fatiomsmodo fine carnali coitu nafci: quorum uita iccirco mirabilis &im-paffibilis fit,&uelut angclica, totaq; fupcrnaturalis : fcd illis nugis dimiffis,

Solus rex Meffias,ucrbum patris , caro faflum , Icfus Chriftus hoc arcanu

reuelauit.quadam tcmporis plenitudinc apertius manifeftaturus . Mcnte

propterca pcrfimilcm fibi(ut cccinit Lazarcllus in Cratere Hermctis .)

Sermonemq; homini iam genitor dedit

Vt diis confimiles parturiat dcos

Senfu dcfuper indito.

Foelix illc nimis,qui fua nouerit

S ortis munera,perfcccrit& libens:

Inter nanq; deos connumerandus cft,

Nec diiscftfupcrisminor.

Hi fati reprimunt quaeq; pericula,

Morborumq; fugant pernicic procul.

Hi dant fomnia pra:faga,feruntq; opem

Acrumnis hominum,dantq; mala lmpiis.

Dantpracclara piis pracmia/ic dei

Complentimperium patris.

^

LIBER t E * T l V S. CCLXXXIX,Hi funr difcipuli,hi funt filii dei

,

Qtii non cx uoluntatc carnis ,nec ex uoluntate uiri,ncc menftruata: (ed exdco na ti funt.Eft aut uniuoca generatio,in qua filius eft patri fimilis omnimoda fimilitudine,&in qua genitu fecundu fpecie idcm eft cum generante.Atqjhxccft porentia uerbi a menreformaram fubicflii difpofiru rite fufce

pti,ucluri femen in matriccm ad generarionem &parrum coaliri:dico autcdifpofirum,&rite fulcepri,quianonomniacodemmndouerbiparticipes

euadun t,fed alia aliter.Et ha:c funt dc recodirifiimis narurae fecretis, de qui-

busnon cft aliudpublicepcrtraflandum.

Dc anima humana,&per qua? media iungatur corpori.Caput XXXV II.

j

Nima Jiumanacftlux qua?da diuina,ad imagine uerbi , caufa* Aninuhn*

caufaru,primi excplaris creata,fubftantia dei,figilloq; figurata mM ia >li>

cuiuscharaflereftucrbumarrernum. ItemartimahumanaeftSfubftantia qusdam diuina,indiuidua,&totacuiquecorporis

parti prsfens.ab incorporco autore ita produfla,ut ex agentis uirtute foltinon ex marerie gremio dependeat.Eft anima numcrus fubftantialis uniformis ad feipfum conucrfiuus & rationalis,corpora omnia &materialia Ion*go iuperans interuallo

, cuius partitio non eft fecundum materiam , nec abinicrioribus&craflionbus/edabefficientecaufaproueniensmoneftenimriumerus quantus.fcd fcmotus ab omntbus corporcis legibus:unde nec diuidirur,nec perpartes mulriplicatur. Eft itaq; anima diuina quaeda fubftaria,a dimnis fontibus emanans, ducens fecii numeru : no quippeillu diuinum,quoopifcxomniadifpofuir,fedrationalcnumeru,quocuomnibusproportionc habens omnia intclligere poffit.Talis itaq; humana anima,iuxta Pla-ronico^fententia,immediate procedens a deo,pcrmcdia copetcntia corporihuiciungitur cramori.undeprimo quidc in ipfo defcenfu,ccelefti acrcoq;inuoluitut corpufculo,quod aEthcrcum animac uehiculu uocanr , alii currQanima? appellant:hoc medio ,iulTu dci.quimundi ccntrum eft , inpunftumcordismediu,quodeftcentrucorporishumani,primuinfunditur,&exin-depcr uniucrfas corporis fui partcsmembraq;diffundirur,quado curru fuunaturali iungit calori.per calorc fpirirui ex corde geniro,pcrhuc feirhmer-githumoribus,pcrillosinhsrermcbris,atq;hisomnibusequefitproxima, '

licet pcr aliud in aliud transfundatur:qucmadmodu calor ignis,acri& aqugha-rer proxime

, licet per acrem tollatur ad aquam. Ita patctquomodo im-mortalis anima pcr immortale corpufcuIu,uideIicct scthercu uehiculu.cor

poreclaudirurcraffiorc&mortali.Quadoueropmorbumaluuefoluiituruel deficiunr ha:cmcdia.tunc anima ipfa per fingula mcdia efle recolIigit,re

fluirq;in cor,quod primum cratanima:fufceptaculum:cordis ucro dcficic-

tc fpiritu extinflo que calore,ipfum deferit &morirurhomo,& euolat ani«macumaethcrco hocuehiculo, illamqueegreflafngcniicuftodcsdsmo-.

I

.

CCXC. DE OCCVLTA PHILOS0PHIA

nesq; fequuntur,& ducunt ad iudicem,ubi lata fententia.bonas animas deus

tranquille perducit ad gloriam, malas uiolentusdamon trahit ad pcenam,

Quaediuinadonahomodcfuperafingulis ccelorum& intelligen

tiarum ordinibus accipiat.

Caput XXXVIII.Erfeptem planctas tanquam per inftrumentaa fummobonorii

fonteomnes uirtutes inhomines diffunduntur: per Saturnu fubli

mis contemplatio, profunda intelligcntia,grauitas iudicii , firma

lpeculatio,ftabilitasimmobilcq;propofitum:pcr Iouemjnconcuffaprudc

tia,temperantia,benigniras,pietas,modeftia,iuftitia,fides,gratia,rcligio,a:cj

tas,clemcntia,regalitas:pcrMartemimperterritaucritas,conftansrobur

&forritudo,animofitatisardoruisq;agendi&praftica,inc6uertibilifq;ani

mi uehemcntia:pcr Solcm nobilitas animi.imaginandi perfpicuitas,fcicn-

di & opinandi natura,maturitas,confilium,2elus,iuftitia lumcn,rario & iu

dicium refta ab iniquis difgrcgans , lucem ab ignorantise tcnebris purgans,

ueritatisq; inucntac gloria,& charitas uirtutum omnium regina: pcr Vcne#

rcm fcruens amor , fuauiflima fpes,defiderii motus , ordo , concupifcentia,

pulchritudo,fuauitas,incrementidefideriu,&fuimet propagatio:pcrMcr-

curiumpenetransfidcs&credulitas,dilucidarariocinario,interprerandi,&

pronunciandiuigor,grauitaseloquii,acuitasingcnii,difcurfusrationis,fcn

fuumq; mobilitas uelox:perLunam pacifica confonantia, fcecunditas , uis

generandi&augcndi,crefcendi&decrcfccndi,&moderatatcmperantia,fi--

dcsq; quaiin apertis occultisq; uerfans omnibus ducatum prasbct, tamc motus ad terrena pro modo uitse coIcnda:,& augmentum fibi caeterisq; tribuen

dum.Trahunturautem principalitcr ifti influxus a feptcm illis intclligen-

tiis,quaeftantantcfaciemdei,qu3eanimamuirtutumillarumfedcmdirpos

nunt.Planetae autcm tantummodo difponunt corpus ,rcddcntes complc-

xionem tra£tabilcm,& adomnia bona comproportionatam & contcmpc-

raram, funtq; uelut inftrumcnta intelligentiarum : Dcus uero & influxii &incrcmentum tanquam primaria cum ommbuspraftat.Quiitaq; anima-

rum uirtutes& uarias difpofitiones fcrutatifunt,pro mediorum pcr qua- ad

nos tranlitum habcnt diucrfitate, uarias naturas fortiri diiudicant,&has cu

corporibus lpfis non nifi pcr ftellas ipfas proportionatis coiungi.Sic in cor

pore a Iouio tcmpcramcnto condu<So,animam opinantur infiindi cotemperatam a numine& intelligcn tia louis,& fic dc rcliquis . Secundum quamdifpofitionem fi bencopcretur anima in hoc corporc,purgata & cxpiata re-

MdngiKcK uertitur ad numen& manfionem a qua defcendit. Iamq; etiam ab angelicis

mimbm ordinibushomo miris uirtutibus corroboratur,puta ab Angclis.ut fit diui-

piitT'*' nx uoluntatis nuntius.&diuinae mcntis intcrpres : ab Archangelis , ut do*

minetur omnibus quibus illi praefidcre datum eft,bcftiis tcrrar,pifcibusmaris& uolatilibus cceli,a principatibus ut fubdantur illi omnia,ipfcomnium

t-ISEii HRflir J ccxc/uires amplectens,&:omnes ad fc uiquadam occultiffima & fupercoelefti ar-rrahens:a Virruribus uim fufcipir, qua in hoftcs ueriratis & brauii

, pro quoinhacuitaftadiumcurrimus,conftantcrpugnansroborctur:aPotcftati-

bus,pra:fidiumaduci-fushumanihuiusdomiciliiinimicos:aDominarioni-

bus auxilium,quo fubiicere poffimusqucm femper nobifcum gcrimus do-mefticum inimicum.debitumq; finem adfequamur:A Thronis unde cupa-ginemur, SC unde in nos ipfos collecri ,memoriam in illa arterna fpeclacula

ligamus.ACherubmismentisIumen,fapicntia;uim,fuperexcclfasimagi-

nes & hguras quibus diuina ipfa contcplaripoffimus.A Seraphinis , ut per*feero amoris incendio ipfis randc inhatreamus.Hi funtgradus,ha: fcale,perquasfacileafcendunthomines ad quxcunq; uirtutugencra,naturaliquodanexu & curriculo.pro uaria difpofitione corporis& animi,atq; fauore ftellarumm dilponcndo corpore,& intelligentiarum prcfidcnriam illis,quarumindelceniuanimainduitnatura/icutluxcolorcuirriperquodrranfit.faucte etiam fuperna opificis uirrute,a qua omnc bonum ,& finc qua nihil boninccpcrfeai attingi poteft . Ideoq; in uanum laborant omnes

, qui naturalicuriu, inferiorum uiribus & fauore duntaxat confidcntes , ad diuina pcrtin*gere opmantur,quiq; in coslis pedcm figcntes,a ceelefti fauore ea caperc ni-tuntur qite a deo uno fufcipi debent.Habcnt fiquidc ha:c inferiora,dico animalia.hcrb^lapides.mctalla/uam uimfubminiftratam a coeloxcelum ue*ro ab intclligcntns,he autem ab opifice, in quo omnia uirtutcmaxima pre*cxfitunt.ficut& in homine ipfo minore mundo no eftmcmbrum,quod norcfpondeat alicui eIemento,aIicui planeta?,alicui intelligentix,& alicuimc-fura: ac numerarioni in archetypo,ficuti fuperius oftendimus.

Quomodo fuperni influxus cum fint natura boni,in iftis inferio-

ribus deprauantur,&malorum caufa: efficiantur.

Caput XXXIX.I Voniam omnis uirrus & poreftas defuper eft a deo,ab intelligg

tiis & aftris,qui ncc errare,necmalum agerepoffunt,neccfle effc

mala omnia,cYquicquid in iftis inferioribus difcors & diffo-—!l num repcritur,non ex influenria: malitia , fed ex mala difpofi-

tione rccipientis prouenire,ficut recte cecinit Chryfippus:

Quamfalfoaccufantfuperos,ftuItcq;queruntur

/» MortaIes:etenim noftrorum caufamalorumIpfi nos fumus,& fua qucnq; uecordia ledir.

Hinc Iupitcr Aegifthi cafus ab Oreftc interfecti reminiiccSjapudHomerffin deorum concilio ait:

O facinus, mortale genus nos numinaprimum >

Incufat,caufamq;putatfontemq;malorum

Quae ueniuntfua fed pereuntob facta ncfanda,

Cum prster fatum fibifponteincommoda qu»ram>

'

CCXCII. DE OCCVLTA PHIIOSOPHIA

Quando igitur fubic&i peruerfitas peruerfx fufcipit influxus, ucl eius debi»

litas tolerare non poteft efficaciamfuperiorfl , tflc ab influxu ccelcftifl fic in

materia difcordiis plcna recepto, refultat quid diflbnfl&dcforme malumq;

ccelcftibus tfl uiribus femper bonis permanentibus,qua: dfl in fe exiftunt,&

a datore luminfl per fanftas intclligentias& ccelos influfltur,quoufq; ad lu*

na peruenerint,eoi}! influctiabona eft.tanq in primo gradu: deindc autcm

quando in fubieclo uiliori fufcipitur,ipfa ctia uilcfcit: tunc enim propter di

uerfam rccipictis natura diuerfimode fufcipitur,&qualitatibus incodc fub-

iefto inter fc diflidcntibus,& ipfa uariatur,& patiente fubic&o patitur:unde

cx omnibus tandc in fubiefto c6prehcnfis,aliud quidda quam luperi influ-

unt,refultat.Itaq; qualitas noccns in iftis inferioribus,longe alicna eft ab in

fluxucceleftifl.Ideoq;ficutlippicntiscalamirasluci,&incendiuigni,&uul-

nera ferro.uincula& carceres iudici imputari non dcbcnt ,fcd male difpofi-

tis& male opcrantibus:ita ncc in cceleftes influxus malo^ culpa rciicicnda

eft . Itaqjin nobis bcne difpofitis fupcriorii influxus omnia cooperantur in

bonilmalc autc difpofitis , & in quibus propter peccatanoftra diuinum il-

ludquod nobis ineft reccflit,omnia ccdut in malu.Omniu iraq; maloru no

ftrorucaufapcccatucft,quodeftdeordinamcntu8idiftcmpcramcntuani-

rninoftri:cuituncficmaleregenteautproftrato,acdeclinanteabeoquod

cceleftcs influxus requirunt,rebellant omnia,&diftcpcrantur in noftra per

nicic:tuncinhumanocorpore aliastcpcratifiimo& conlonantiflima har-

monia copofiro.orirur clcmentoru diftcmperamentu , infurgunthumorcs

mali,& ctia boni deordinati& fegrcgati ab inuicc,& uiciflitudinc quada cor-

pusucxant&torquent:tuncuehcmentiffmiafentiturdiflonanria,autcxfu

perfluitate,aut ex diminutione,aut cx intrinfcco accidenrc,aut fupcrfluo ci-

bo,unde fuperflui gignunturhumores , eademq; ex caufa infirmitares iub-

oriuntur,etia animales fpiritus amiflb freno in pugna congrcdiuntur:tunc

cceleftes influxus alias dc fc boni , rcdduntur illis nocui,qucmadmodu lux

iMlfijiipf' Solisoculismalcdifpofitis:tuncSaturnusinfluitanxietatc,taEdiu,melacho-

aMt2 lia,deliramenta,triftitia,pertinacia,rigiditatc,blafphcmia , dcfpcrationcm,

mendadum,laruas lcmurum ,terriculamcnta fcpulchrorum , cxpaucfccn -

tiambuftorum,irritamcntada;monum.Iupiterautcmtuncinfluitauaritii

& diuitiarum occafiones prauas,& ryrannidem:Mars impetuofam ira,pro-

phanam arrogantiam, audaciaetemeriratem ,&ferocem pcrtinaciam : Sol

autcmfuperbiamimpcriofam,&incxplcbilemambitionc. Venusconcupi

pifccntiae dcccptiones,lafciuos amorcs turpesq; Iibidines :M crcurius frau-

des,dolos,mendacia,machinationesmalorum.&peccandipromptitudinc:

Lunarerum omnium inftabilemprogreflum,& quaecunqfunt humanae

naturzcontraria.Atqhocmodohomoipfcproptcrfuamcumcceleftibus

diflimilitudinc,nocumentfl fufcipit,unde bencficiu reportare dcbcrct.Pro

pter eandc cfl cccleftibus diffonantia(ut inquit Proclus) etiam fubiiciuntur

LIBER TERTIVS. CCXCIII.

tunc homines malis dacmonibus,qui uel uti dci lieTores in torqucndis illis ie

fcexpediunr . Tuncueniuntillisimmiflioncsperangelos malos quoufque

debitis expurgationibus rurfus expientur, reuertaturq; homo ad cceleftcm

mturam.Optimusigiturmagusmultamalaprohibereporcft.aftcllarudi —ifo-ft~~, yfpofirione profecT:ura,cum eorum naturam pracfcntit.praeueniendo, pracca Hfu"' **~&

uendo &praemuniendo nc occurrat,& ne malc difpofitum fubiectum, ficut

diximus,nocumenrum fufcipiat, unde bcneficium rcportare dcberct.

Quod unicuiq; homini impreffus cft charadter diuinus

cuius uigore poteft pertingere ad operandummirabilia. Caput XL.

I O N mediocri experientia comprobatum cft, infitam homini a

naturaquandam dominandi&ligandi uim: nam quodteftatur

W Plinius, elephas homini obuio in folitudine errati, clemcns pla

/^ cidusq; demonftrare uiam traditur: idem ucftigia Kominis pri-

Ulquam hominem animaduertens,ab infidiarum mctu contremifcere/ub*

fiftere,circunfpeel:are,& expauefccre dicitur.Eodc modo tygris,fens cuncTis

truculctior,uiio hominc catulos protinus trasferrc dicit: & plura his fimilia

lcginf apud uanos autores q de aialibus magnis uoluminibus fcripferut: ucru undccognofcat animaliah£chominctimenduquemnunquiderunt,& nommlfr*.

fi faepe uiderint& cognoucrint,unde timct, tantis illo magnitudine, uiribus ?t™'n"[

& uelocitate pracftatiores? qua: ue fit hacc hominis natura feris hunc timorc £^B

™r "'

incutiens.oes quidem illi animaliu hiftoriographi inquirunt &innuunt,fed

aliisreliquerutdocenduatqjprobandu.DehocigiturApolIoniusTyaneUS

(ut legitur apud Philoftratum)mfo puero duccnre ingentc elephantem,ro

gantiDamo,undehaectauaftianimaIisergaparuuluobcdictiaeiTct,refpo

dit:idciTeexterrorequodamacT-iuo,hominiabopificeimmiiTo:queprsfen

tientes infcriorcs creaturx & animalia omnia ipfumhomine timcr,&reuerc

tur.qui eftjUelut characlcr terrificus & fignaculum dei homini imprcflum,quo quecunq; illi fubiiciun£ fuperioremq; agnofcur,fiue feruus fiuc animalfit:alioquin enim nccpuer regeret armcra& elcphates : neq; rex perterreret

populuneciudexreos.Hicitaqjcharaflcrhominibusadiuinaideaimprcf

fuseft,quamHaebreoru CabaliftacPahad"™ uocant.&finiftram&gladiudci.Neq; uero tantilmodohabethomo fignu quo timeatur,fed etiam quoddiligatur,cuius ideain diuinis numerationibus uocaturHefed*1on quod clc

mentia fignificat,& dcxtram &fceprru dei.Ab his diuinis numerationibus,pcr intelligctias &ftcllas nobis imprimutur figna& charafteres unicuiq; fe-

cundum capacitatem & puritatem fuam,quac figna primus protoplaftcsiti

omni integritate&plenitudinc proculdubio poffidcbat quadoplacidamlfuetudincattrafta&tcj:rorefubicdta,ueneruntadeu cunfta animantiaue-luti ad dominum,ut eis npmina imponerct.Verum poft pra-uaricatiois peccatum a dignitateilla decidit,cu omnibus pofteris fuis,neq; ramcnomnino

I

L<

CCXCim. CE OCCVLTA PHILOSOPHIA

charadter ille in nobis extinctus eft , fcd quanto magis quisgrauatur pec -

cato, tato magis a diuinis iftis characteribus longius abeft, minusq; rccipit:

* &-undebcnignitatem&reuer€ntiamrccipcredebcrct>ipfein aliorum cadit

i, feruitutc atq; timorem.cum animaliumtum hominu &dsemonum. Quodfentiens Cain timebat, inquics ad dcu: Omnis qui inuenictme occidct mc:

bcftias quippe SC daemones timcbat,non tam homines qui pauciffimi erant.

^J"1 pi>*»f

<hAntiquitusautemmulrihomincsquiininnocentiauiuebantjOptimamui-

tamagcntcs,adhucillafruebanrurobcdientia&potcftatc,ficutSamfon,Da

" uid& Daniclin lconcs.Hclifcus in urfasJPaulus in uiperam,&mulri anacho

" reta habitabant in dcfertis , in caucrnis & fpeluncis fefarum , non timentes,

nec nocumentum ullum accipientcs : ficut enim pcr peccatum obtenebra-

* rurdiuinus ille character.iic expurgato& expiato pcccaro,rurfus illc magis

magisq; illucefcit.

Quid de homine poftmortcm, opiniones uarix.

Caput XLI.

Mnibushominibuscommuniter femcl mori ftatutfi cft.mors

omnibus faralis eft:fed alia naturalis,alia uiolcnta, alia uolun-

tariefufcepta:aliaobdclictum humanislcgibusirrogata,aut

proptcr crimeninfligentc illamdeo^utnonnaturardebitum,

fcd pro deliclis pcenam reddidiffc uideantur :quam ( ut dicunt Hebreorummagiftri ) deus nulli remirtit.Vnde tradidit conuentus Ezcchiac,quod poft

diruram fandtuarii domum, licernullus iudiciaria: executionis fuperfujffet

ordo,tamenquadrifariafuppliciorumgencra,quibuscondcmnarifokbar,

nemincm morrisrcum fmc rctalatione euafiffe : nam qui lapidibus mortcpromeruerar.iis difpenfantc deo, aut teito pracipitabatur , aut a feris con-

culcabatur,autruina aurcafu obruebatur:quiuero meruiffetignem.hicaut incendio abfumcbatur, aut ucncnato morfu, aut fcrpcntisiftu, aut

toxicouitamnniuir.quiautemgladio intcriturus fuiffer,autimpcrii uio-

lcntia.autpopuli tumultu , autfaftione, autprsedonuminfidiisrrucida-

barur.qui laqueo fufpcndendus erat,aut aquarum uorrice fuffocabatur.aut

aliaquauis ftrangulatorialuecxtinguebatur . Erhacdoflrinarationeetia

magnus ille Origenes cnarrandum cenfuir illud Chrifti euangeIiu:Qui gla

dio fcrit,gladio perir.Quin& ethnici philofophi eiufmodi retaliatiois ordi-

AlrMi,n^ Adraftiam effepronunciant, uidelicct diuinarum legum ineuirabilc poteftatem,quafururis circuiribus rcpcndatur unicuiq; pro rationc & meritis

uirxprioris,urquiiniuftedominabaturinuirapriore,uiraaliainferuilcre-

labarur ftatu.qui manus fanguine pollucrit, ralionc fubirc cogaf : qui bcftia

tktmm. ^ u 'xerir uira,in brutalc corpus rcuolutus precipitcf. deiftis fcribir Plotin*

in libro deProprio cuiufq; dcmonc,ingens: Quicunq; proprierarc fcruaue<

ruthumanam hoics iterum nafcutur:Quicunq; ucro folo ufi fucrinr fcnfu,

bruta ammalia redeut^ita tamen,ut qui fcnfu prxcipuc una cu ira, animalia

LIBER TERTIVS. CCXCV.

fera exoriantur : quicunq; autem fenfu per concupifccntiam uoluptatcmq;

utantur,falacia& ingluuiofaanimaliareuertantur.Verum fi nontam fen«

fu una cum hisquam fenfus degeneratioe uixcrint,una cum ipfis plante.re*

pululantrfolu nanq; uelmaxime in his uitale uiguit, omnisq; lllis cura fuir,

ut in plantas commutarcntur.Verum qui muficis modulis nimium delini

ti uixerunr,in cxteris non dcprauari.animalia mufica renafcuntur.Et qui fi

nerationeregnarunt,aquilxfiunr,nifiprauirarealiquafintinfecti. Quiue^ro cjuilem uirtutcm cofccutus eft,homo rcuertitur.ErSalomon ipfe in Pro

uerbiis,hominem nunc leonem , rygridem,urfum uclaprum appellat: nuc

IepQrcm,canemIeporariumaurcuniculum:nimcformicam,ericium,ferpc

tem uel arancam:nunc aquilam,ftellionem,gallum, uelauem aliam nonri-

nat,&multahuiufmodi.Verurn Hcbrcorum cabaliftf animasin bruta pre,

cipitarinon admittunt.-qux tamen penitus rarionem cxcuiTerint,brutali af

feclui imaginationiq; relinqui in alia uita non abnuunt: ter quoq; nec am.- A"imie *",

plius,animas huc reuolui aftruunt:quoniam numerus hic purgationi pec-"'J"^'"

catorum abunde fufficere uideatur , iuxta illud Iob : Liberauitanimam fua

ne pergerer in interitum,fed uiuens Iucem uiderct. Ecce hscc omnia opera#

tur dcus tribus uicibusper fingulos,ut reuocct animas eorum a corruptio-

ne,& illuminet Iuce uiuentium . Sed iam tandem quid de mortuis fenferint

ueteres,uideamus.Cum moritur homo , corpus in terra reuertitur , dc quafumprum eft.-mcns unde defccdit.in ccelos remeat,ficut ait Ecclefiaftes: Reuertitur puluis in rerram fuam unde erat,& fpiritus redit ad deumqui dedir

illum.quod his ucrficulis cxpreiTir Lucretius:

Cedit item rctro,de rcrra quod fuit ante,

In terras.& quodmiiTum eft cx xtheris oris,

Id rurfum cceli fulgcntia templa reccptar.

Sed melius Ouidius his uerfibus:

Bis duo funt hominis,manes,caro,fpiritus,urnbra:

Quattuor iftaloca bis duo fufcipiunt.

Terra tegit carnem,tumulum circunuolat umbra,

Orcus habet manes,fpiritus aftra petit.

Caro itaq; derelidta,& uira defunftum corpus , cadauernuncuparur : quod aro.

ut dicuntHebrxorum theoIogi,linquitur in poteftate dxmonis Zazclis, de

quodidrumcftinfcriptura: Terramcomedesomnibusdiebus . Scalibi:

Puluis rcrrx panis cius. Creatus cft autemhomo puluis terrx , undc&da>

mpnilledicirurdominuscarnis & fanguinis quandiucorpusnonfuerirhi

ftisexequiisexpiatum&fanftificatum.Hincnonfinecaufaordinaruntari

tiqui patres expiationes cadaucris: urquod ualdeimmundum cft , afperga-

turaquabenedicTa,thurificeturincenfo,exorcizeturfacrisorarionibus,illu-

ftrcrur luminibus,quoufque fuper rcrram fuerir,demum facro in locofepe-

liatur.Hinc apudHomerum,Elpenor,Terogo (inquit ) vIyfTe,mei fis mc-

B ii

I

CCXCVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

roor,neq; inde difcedcns,meinhumatu rclinquc,ne infepulrusdeoru ira fia.

Mens uero humana.cuius facra natura& diuinum gcnus exiftit,quia culps

femper infors,ctiam omnis poenae cxpers euadit. Anima uero fi bene opcra-

lafuerit congaudetmenti,S!cum2therco fuouehiculo egrediens,libcra

adheroum clioros tranfccndit,autfuperospetit: ubiomnibus fenfibusSi

potentiis fuisperpetua feliciratebeata.perfecla omnium rerum cogniti-

onc,infuper& diuinauifione acrcgnicoelorum poffcffionefruitur,diui*

neq; po teftatis particeps,in inferiora hax bcneficia,uaria dona largitur,ceu

immortalis deus:fi male egerit,mcs iudicat illam atq; rclinquit dsmonis ar

bitrio:atmoeftaanima,finemcnte,uagaturapud inferos idolum,quamuo

cant irnaginem,ficut apudVcrgilium conqueriturDido:

Etnuncmagna mci fub terras ibit imago.

Quare hxc anima tunc expers intelligibilis cffentix, furentis phantafix im

periorcIi£ta,etiamcorporearumqualitatumcruciatufubiicitur,cognofccs

iefe iufto dei iudicio, ob fuam culpa,diuina uifioc, ad quam creata crat, per-

petuo priuatam.quz quidcm diuina uifio,ficut teftatur fcriptura,eft prefcn

tiaomnium malorum,quspcEnaeft omniumacerbiffima.quamuocant

facrx literx cffufionem irx dei.Haec itaq; animx imago,quandoq; acrcu cor

pus ingredirur umbram,qua inuoluta.nunc confulit amicos, nunc exagitat

noftes ,quemadmodum apudVergilium Dido minatur Aenex ,inquicns:

Omnibus umbralocis adero.dabisimprobepcenas.

Nam cu in anima feiunfta a corpore,pcrturbationes&memori? fenfusq; rc

manent,dicfltPlatonicianimas,przcipueintcrfedtorum,hoftcscxagitarc,

non tam humana indignationc id efficicte,quam etia diuina Nemcfi,ac dx

mone prouidente& permittente.Sic lpirirus Naboth (ut inrerpretaturHebrxoru magiftri) quia in ipfius uirx cxtrcmo cu ultionis defiderio cmigra-

uit/a&us fuit(adcxplendum uindi<3a)fpiritus mendacii,& egrcffus eft per

mittcnte deo,fpiritus mcdax in oreomniu propheta^ , donec faceret afccdc

re Achab in Ramod Galaad.Et Vcrgilius ipfc cum Pythagoricis& Platoni

cis,quibus adhxret etiam nofter Auguftinus, fateEanimas feparatas corum

qu? in hac uita gefferunt,nondum extinftam,rctinere mcmoria atq; uolun

tarcmubicanit:

Qux gratia curruumArmorumq; fuit uiuis.qux cura nitcnteis

Pafcere equos.eadem fequitur rcllurc repoftos.

Et Algazel in libro de fcictia diuina. Cxteriq; Arabes & Mahometiftx phi

k>fophi,fentiunt quod operationes anime coniunfto corpori comunes,im

primunt in anima ufus& exercitii charaftcrc:quo fortirer impreffo utctur,

feparata ad confimiles operationcs& paffioncs qux in uita non funt delete,

itaque licetcorrumpatur corpus& organum,non ceffabit propterea opcra

tio,fedremanebunt affeftiones& confuniles difpofitiones.

L J B E R TERTIVS. CCXCVII.

Ethasanimasprifci communi uocabulomancsuocant: quarumquxinhac uira innocetcs,aut uirtutib' moralibus purgatx,atq; ut canit Vergilius,

A

Quimanusobpatriam pugnando uulncrapaffi,

Quiq; facerdotes cafti,dum uita mancbat,

Quiq; pii uates & Phcebo digna locuti,

Inuenias aut qui uitam excoluere per arres,

Quiq; fui memorcs alios feceremcrendo,

Licet extra gratiam& fidci iuftitiam deceffcrinr,puran t illas plcriq; theolo-

gi,impatibiles in quofdam campos fortunatos rapi:&, ut ait Vcrgilius,

Deucnire Ixros locos& amcena uirera

,

Fortunarorumncmorumfedesq;bearas,

Vbi fruanrur miris quibufdam uoluptatibus.-atq; ctiam cognitione,cu fen-

fitiuatum intelleftuali& rcuelata gaudere.forrc ctiam erudiri in fidc & iufti

tia,haudminusarq;quondamfpirirusilliquibusCh riftusprxdicauitEua-

gelium in carcere : Nam ut certum eft ncminem fine fide Chrifti poffc ial-

uum fieri,ita probabile eft.hanc fidc adhuc multis paganis & Saracenispoft

hanc uitam prxdicari ln illis animarum reccpraculis ad falutem ,atq; in illis

uelutiincommuni cuftodia detineri,donccrcpusaducniatquomaximus

iudcx merirorum fafturus fit examen : a qua opinione etiam Laftantius St

,Irenxus,& Clemcns,& Terrulianus, & A uguftinus ,& Ambrofius ,& mulri

prxrerca Chriftiani fcriproresnon abhorrenr. Qux uero impurx inconri-

ncntesq;& pcccatis iniuftx migrant animx,non tam felicibus fomniis agu-

tur,fcd horribilibus phanrafmatibus locisq; dererioribus uagantur,nulla \u

bcracognitioncfrcti,nifiabftraiffaperc6ceffionemaurmanifcftarionem,

tum continua carnis& fanguinis appetentia.ob corporcf labis erugine etia

fenfuidoIorisfubiiciuntur,rimenrq;gladios&enfcs.HxcprocuIdubiofen

fiffeuideturHomcrus,quandoinundecimolibro Odyffexintroducit rai-

rremV lyffis dcfunftam illi immolanri aftantem ,fed illum ncc cognouiffe

ncc allocutam effc,quantifper ipfe cuaginato gladio umbras a facrificii fan

guinc prohibebar.PoftquamuerofuadcnteTyrefiauate , de facrificio il-

lo libaffet mater,bibirq; fanguinc nebulo nigrum , ftarim cognouit filium,

& Iachrymans allocura eft:Verum Tyrefix uatis anima,nulla obftante cua

ginatigladiiprohibirione,eriamantelibatumfanguinem,&agnouitvlyf-

fem,& allocu ta eft ,& matris umbram adftarc indicauit . Qux crgo animxcontrafta in corpore fcelerum uitia,in hac uita non expiarnnr,illorum ha-

bitus fecum ferentes apud inferos eluerc coguntur,&expendcre commiffo-

rumpcenas,qut)d pocra explicauit his uerfibus

:

Quin & fuprcmo cum lumine uira reliquir,

Non ramcn omnemalum mifcros,nec funditus omnesCorporex cxcedunr peftes,penirusq; neccffe eft

Multa diu concrcta modis inolcfcere mores

B iu

t,mnes,

X4T.

CCXCVM. DE OCCVLTA PHILOS0PHU

Ergo exercentur pocnis.ucterumq; malorumSupplicia expendunt.

Quales enim funt mores Schabitus hominu inhac uita , rales plerunq; ani»

mam affeitioncs fequuntur poft mortcm.qua: fecum adhuc memori mcnte uolutat, qua: quondam in uita gcffcrat ; qus tunc eo intentius & acutius

occurrunt.pro quanto ceffant tunc uaria uita: officia,nutriendi,ucgcrandi,

gcncrandi.fenfuumqj&humano^negotioi^uarizoccupationcs&iolatia,

&craffioriscorporisobftacula . Occurruntauttunc phantaftica; rationi

fpecies ilht eo turbulcntiorcs maximaeq; furcntcs, quanto in ciufmodi ani-

malatetintelleclualisfcincillaplusaut minusfopita,pcnitus uecxtinfta,

quibus tunc ctiam a malis dsernonibus fpecies aut falfiffimce aut tcrnbilio-

resingeruntur : undenuncinuirtuteconcupifcibili,concupifcentiaima-

ginarii boni,eorumq; quas quondam in uita affeftaucrat torquetur.potiun-

di facultatc priuata,quamuis nonnunquam fibi uideaturpropemodum de

Iicias fuas adipifci,fcd a darmonibus ad pcrnas acerbiores ab ilhs arccri, quc-

admodumapudpoctas,Tar.talus aconuiuio : Sardanapalus,ab amplexu:

Midas,auro:Sifyphus,apotentia:&hasanimaslemuresuocarunt:quarum

fijqua domcfticarum rcrum curam agcns, quietedomum habitat , lar dici-

tur familiaris . Acerrime autem in uirtutc irafcibili torqucntur , o dio ima-ginarii mali,cuius perturbationcs & fufpicioncs falfiffimas horribiIiffima<-.

quephantafmara tunc incidunt, uerfanturq;fecum triftes imagincs , nuncccelum in caput ruere,nunc flammarum impetu abfumi,nunc uafto aqua-

rum I ub gurgite mergi.nunc terrse hiatibus abforberi.nunc fcfe in uarias bcluas transformari,nunc a deformibus monftris lacerari aut deuorari , nuncper fyluas,pcr maria, per igncs.per acra

, per teterrima infcrorum loca paf*

fim exagitari : nunc fefc a daemonibus comprchendi& torqueri fufpiciunt:

quaomniaillispoft mortcm non fccus contingere arbitramur,quaminhac uitahis qui phrencfi aut mania fiue melancholico humorc deliram.aut

qui in fomniis horribilibus uifis pertcrriti torqucntur.ac fi uerc hsc illis co-

tingerent,qua: tamen uere apud illos non funt , fcd fola: illorum fpecies in

imaginatione apprchenfae:fic & animas illas poft mortcm ucluti fomnian*tes, horribiles peccatorum imagines pcrterrent ,& confcicntia fceleris agit

per diucrfa praecipites : quos iccirco Orpheus uocar populos fomn iorum,inquiens:RcfcrarincqueuntportcPlutonis,intuscftpopulusfomniorum.

Talcs itaque fcelerofa: animie nullisbonis fcdibus fretae;quandoinacreo

corporcuagabunda:quamlibet afpeclibus noftris formam repraffcntanr,

Vdru iut'arux dicuntut aut terriculamcnta : bonis quidcm inania , fcd noxia malis:

tmiaimc modo tenuioribus ,modo craffioribus cxuuiis , fub diucrforum animaliu &** monftrorum fpccie.quorum moribus fcfe olim in uita fimilcs praftiterunt

occurtentes,ficut canit pocta:

Tum uaris illudimt fpecies.atq; orafcrarum.

tlBER TERTIVS CCXClK.

Fietenim fubiro fus horridus,atraq; tygris,

Squammofusq;draco,&fuluaceruiceleena.

Autacrem flammis fonitum dabit,

Omnia transformans fefe in miracula rerum,

Ignemq;,horribilcmq;feram,fluuiumq; liquentem.

Animaenimhominis immunda,quaein hacuita nimium habitum con-

traxit ad corpora , intimo quodam elementalis corporis arTectu , aliud fibi

corpus ex clemcntorum uaporibus contexit , ex matcria facili,quafihau-

ftu quodam rcficiens corpus illud iugiter cuanefccns : cui infuper ucluti car

ceri & fen fibih inftrumento lege quadam diuina mancipata , in illo patitur

frigus & ighcm:& quicunque corpus& fpiritum & fenfum offendunt, fceto'"

res , ululatus,planetus, ftridores , uerbera , Iaceratus 8i uincula ficut cecinit

Vergilius:

Ergo cxercentur pcenis,ueterumq;malorumSuppliciacxpendunt.-alispandunturinanes

Sufpcnfaeaduentos,aIiisfubgurgiteuafto

Infccrum eluitur fcclus,aut exuritur igni.

Et apud Homerum eius Necyomantia Alcinous Vlyfli enarrat:

Vidimus& Tytium cclcbrem telluris alumnumExpanfumq; nouem corpus per iugcra,cuius

V trinq; aflidcns contundit uifccra uultur.

Nonnunquam animx illae non ha:cfiguraliacorpora folum inhabiranr»

fed nimio carnis fanguinisqueaffecru etiam inanimalia fefe prascipitant,

&reprilium brutorum<que corpora , cuiufcunque fpcciei ingrefla , daemo-

num inftar illa obfidentes corripiunt.Aftipulantur iftis Pythagoras,&ann

te illum Trifmegiftus,adierentes prauas animas fepe in reptilia & bruta pr? M<nt pMcip itari.Neque tamen illa corpora ueluti eflcntiales forma; uiuificant& in- «*

, mbrm*

formant , fed inquilini morc ueluti carcerem inhabitant , fiue pcr indiftan- Fwf***

tiam localcm illis adiiftunt , ut motor intrinfecus fuo mobili : aut circa illa

alliga ta cruciantur,ut Ixion adferpentum rotas,Syfiphus ad faxum: neque

folum bruta,fed quandoquc ctiamhomines corripiunt, ficut de animaNa-

both diximus,qui egrcflus cft fpiritus mendax in ore propherarum . Hinc

afleruerc nonnulli , fceleftorum hominum uitas fiue fpiritus , in quorun-

dam corpora ingredicntes,illos diu male haberc,& nonnunquam interime-

rc.Qyodmulro meliori forte etiam beatis animis conceflumeft,utbo-

norum angelorum inftar nos habitare& illuftrare poflint,quemadmodil

dc Helia legimus,qu6dfublato eo ex hominibus , inclinauit fpiritus eius fu»

per Helifaui:& alibi Iegimus,abftulifle deu de fpiritu qui crat in Mofe,& de»

difle fcptuaginta uiris . Magnu hic latet,fed no temerc reueladu myftcriu»

Quandoq; ctiam (quod tamen rariflimu eft ) tanta infania aguntut animae,

B iiii

CCC. DE OCCVLTA P H ILOSOPHI A.

utnon uiuentiummodo corpora perat , fed in rclicta fua cadauera quadamftygia ui remigrent,& ueluti rediuiui horrenda patran t facinora. Sicut legi-

Tumi<eU' musapudSaxonem Grammaticum,Afuitumquendam&Afmuduminter/torttltf. j. fe communibus uotis coniuraffc.qucmnam illorum uita prolixior exccpif

fet.mortuo contumulandum:tandcm Afuitus morbo confumptus , cu ca-

nc&equo fuo uafto mandatur antrorcum quo& Afmudus ob amicitie iuf-

iurandum uiuus contumulari fuftinuit,cibo quo in longum tempus uefcc-

retur illato.Tandem Ericus Succiae rex, co locicum excrcitu pcrtranfiens,

Afuiti tumulum(thcfaurum ineffe ratus)pcrfrangens,adaperta fpecu,cdu-

flum Afrnudum luci reftituit.quem uidcns tctro ons habitu , funebri tabo

obfitum,&profluo cx cruda cicatricc fanguine cructatum( quippc Afuitus

noftibus rediuiuus,crebra colluftationekuam illi aurem abrupcrat } fefti

uulneris caufam referre iuffit.quam illenarrauit iis uerfibus:

Quid ftupetisquireliiftum mecolorecernitisf

Obfolefcit nempc uiuus omnis inter mortuos.

Nefcio quoStygii numinis aufu

Miffus ab infcris fpiritus Afuit

Sxuis alipedem dcntibus edit

Infandoq; canem praebuit ori.

Nec contentus equi uel canis efu,

' Mox in mcrapidos tranftulit ungucs:

Difciffaqjgcnafuftulitaurem.

Hinc iaceri uultushorret imago,

Emicat inq; fero uulnerc fanguis.

Haud impune tamen monftrifcr cgit:

Nam fcrro fecui mox caput cius,

Pcrfodiq; nocens ftipite corpus.

Non diffimile huic refert Paufanias, cx Dclphorum interpretibus acceptu

:

Effe uidclicet , dacmonium quoddam infcrnum,qucm Eurynomum d ixe-

runt.qui mortuorum carncs abfumeret& dcuorarct , ita ut uix nuda rclm-

querentur offa.Lcgimus ctia in Crctenfiu annalibus,manes quas ipfi Cate-

chanasuocant,incorporarcmearefolitos,&adrelicJasuxorcsingrcdi,libi

dinemq;perficere.adquodeuitandum,&quo'ampliusuxorcsnoninfeftet,

legibus municipalibus cautu cft , furgcntiu cor clauo rransfigcrc totumq;

cadaucrexurcre.MirandaprocuIdubiofunthaTc.&opinioniforteinimica

uideri poffent,nifi fidem faccrent &lat£e lcges,& crcditx antiquitatu hifto-

rie.Ncq; demum a Chriftianareligioe alienum eft,animas multas antc uni

ucrfae carnis refurrectioncm fuis corporibus reftituipoffc.quin&multos

credimus fingulari dci beneficio cum corponbus in gloria adfumpros ,multos ctiam uiuos dcfccndiffe in infernum:audiuimusq; non raro, morruoril

corpora e fepulchris pcrdfmoncs fublata.proculdubio non in alium ufum,

LIBER T E R T I V S. CCCf,

quamin carcerandistorquendisq;fuismanibus. Verumadhos corporumcarceres&uincula,accedutctiam uiliflimorum ac teterrimorum locorumhabitacula,ubi Aetnei ignes,aquarum ingluuies,fulgurum 8i tonitruorum

concutiiSjterrarum uoragincs,atq; ubi regio lucis inops nec radioru folis ca

pax,ignaraq; fyderum fplcndoris,perpctuis tencbris & noftis fpccie caligat.

Quo apudHomerum perueniffe fertur vlyffes ubi canit:

Cymmerios fama cft populos hic effe,cauernis

Pcrpctuanebula carcaq; caligine merfos,

Quos oriens nunquam,nec cum declinat in undas

Sol uidet,a:terna miferi fed nodtc premuntur.

Neq; uero oia illa inanes nugae funt,qua: de Patricii antro, Vulcani fpelun-

cis, Aetneis crateribus,Nurfii fpecu multimemoria prodiderunt,atq; qu§inibi uiderunr,& cognouerunt,teftati funt.Narrant fiquidc iftis maiora Sa

xo gramaricus de Geruthi regia& Vgarthiloci cauo:TumPlinius,Solinus,

Pythias,Clearchus,demarisfeptcntrionalibusftupendisprodigiis,dcquo

& Tacirus in Drufi hiftoria, Germanico pelago deuiaffe milites indicat ,&uaria rcrum miracula in eo mari illis uifa teftatur,uim fcilicctturbinum,in

auditas uolucrum fpccies,monftra maris ambiguas formas habctiahomi-

num atq; animalium.& in libro de Germania,Hcldufios 8iAxionas,qui fub

uultu humano mcmbra ca:tcra beftiis xqualia gerut , illic habitare ait:qu»

proculdubio non nifi inanium atque da:monumoperafunt:dciftis«iam

Claudianus olimcecinit:

Eft locus cxtrcmum panditqua Gallialittus,

Oceani pratentus aquis, qua fcrtur Vlyffes

Sanguine libato populum uouiffe filentum»

Illicumbrarum tenui ftridorc uolantum

Flebilis auditur queftus, fimulacra coloni

Pallida,defunc"tasq; uident migrare figuras.

Narrat Ariftoteles Aeolias iuxta Italiam Infulas,inLiparatumulum quert

dam fuiffe , adquem noftu non tuto acccderetur : ibiq; Cymbala&Crota-

lorum boatus,cu inconditis quibufda cachinnis,tumultus etiam&inanes fo

nos exaudiri , accolae coftanter affeuerabat . Eoq;loci aliquado ebriu iuuc-

nc acccfliffe,& fub noftc apud tumuli fpecu obdormiuiffe , ibiq;poft tertiu

tandcm dic a qua:ritantibus repertu, acpro mortuo fublatum : cuq; paratis

exequiis cduceretur funus, fubito experreclum, multaq; qux uidiffet,qua:q;

perpeffus fuiffet,magna omniu cum admiratione feriatim narraffcEft etia

in N oruegia mos quidam oim formidolofiffimus , mari circufeprus, uulgo

Hechelbergiu nuncupant,inferni fpecic prae fe fcrcs,unde tante eiulantiu la

chrymabilcs uoces&cIamorcsexaudiuntur,utadunuferme miliarecircQ

horrifoni illi ftrcpitus dilatentur ,quem infuper horrendis clamoribus in-

gentcs uulturcs atque corui nigerrimi circumuolantcs,pcrtarefacicndoj

I

>

,!?2S*aa

CCCll. DE OCCVLTA PHILOSOPHl A.

acceffum prohibenr:praeterea fontes inde duo fcaturiunt ,unus intrafrabili

frigiditate,alter intentiffimo calore intolcrabiles ,& cstera clementa longc

excedentes.Eft&ineademregione admeridionalcm plagampromonto-

rium Nadhegryn nuncuparum,ubi daemones loci in acreo corporc in pra:-

fentia cernunturab omnibus.Eft etiam inScotia mons Dolorofus, horribi

li lamentantium ftridore terrificus:& in Thuringia mons quem Horrifonu

uocant,ubiSyluanosfatyrosq;inhabitarc cum fama diuulgauit, tumali-

quorum cxperientia docuir.fidiq; fcriptorcs teftantur. Suntin diuerfisregi

onibus &prouinciis iftis fimilia miracula: fed& ipfe ego quae meis oculis ui

di &manibus tetigi,hoc Ioci referre nolo,neme obrcrum ftupcdam admi-

rationc,ab incrcdulis dcmendacio argui contingat. Neq; ucro pmercun-dumhic cenfco,quid dc animarum rcceptaculis plcriq; cx noftris fenfcrint,

TertiMk'a^n 's 1ua£ 'amdix™"5 nonadmodum difcrepantes.e quibus Tertullianus

rw. libro quarto aduerfum hsrefes Marcionis ait : Apparet fapienti cuiq; qui

elyfios aliquando audierit,effe aliqualcm localem determinationcm.qua: fi

nus didla fit Abrahae,ad recipiendas animas filiorum cius, eamq;rcgionem

non coeleftem,fublimiorem tamen inferis , ubi conquicfcant animae iufto-

rum,donec cofummatio rerum refurreiftionem omnium plcnitudinemcr

Ptmu Afo cedis reftituat,Quin& Petrus apoftolus Clcmenti de his rebus interrogan-

/fote. ti.Cogis mc(inquit)6 Clemens aliqua de incffabilibus publicarc : uerunta-

men quoadufq; proferre licct,non pigebitChriftus ,qui ab initio & femper

crat,pcr fingulas gcnerationcs piis.latcntcr licer , fcmpcr tamcn adcrat , his

prascipue.a quibus expe<ftabatur,quibusq; frequentcr apparuir.fcd non crac

rcpus,ut tuncrcfolutis corporibus ficrctrefurreftio.fed haxmagis remuneratio uidcbatur a deo,ut qui iuftus inuenircrur , diutius permanerct in cor<

pore.aut certc(ficut dequodam iufto cuidcter rcfertur ih literis) quod traf-

tuleritcum dominus.Simili exemplo etiam cu caoteris geftum eft, qui cjus

uoluntati placuerunr,ut ad paradifum rranslati, ferucntur ad regnum : eo^uero quinon ad inrcgrum potuere explcrcnormam iuftitiac , fcd aliquas in

carne fua maliriae reliquias habuere,corpora quidem rcfoluuntur,anima: uc

ro feruantur in bonis letisq;rcgionibus,ur in refurrectione morruorum cii

corpora fua reccperinr,ipfaiam rcfolutionc purgata,pro his quae bene geffe

Irmm.rant

>aEterna hereditate potiantur.Ipfc quoq; Ircncus in calce libri quem ad

uerfus haerefcsValenrianorum cofcripfit , ait:Cum dominus in mcdio um-brae mortis abierit,ubi animae mortuorum crant

,poft deinde corporaliter

refurrexit,&poftrefurre6tioncmadfumptuscft,manifcftu cftquia& difci-

pulorum cius(propter quos& haec operatus cftdominus ) abibun t anima:

in inuifibilem locum definitumcis a dco,& ibi ufq; ad rcfurreftionemcommorabuntur,fuftincntesrefurreclionem,poftrccipienrcscorpora,&perfe-

£terefurgentes,hoc eft corporaliter,qucmadmodu & dominus refurrexir,

ficucnknt ad confpeftum dci :Ncmo cft enim difcipulus fupcr magiftru:

LIEER TERTIVS. CCCIIf.

perfcftusauremerit omnisficutmagiftercius. Quomodocrgomagifternofternon ftatim euolans abiit , fcd fuftincns definitum a patrc refurrccli

onis fua: tcmpus,quod &C perIonam manifcftum eft ,pofttriduum refur-

gens adfurnptus cft : fic& nos fuftincrc debcmus definitum a deo refurrecti

onis noftrf tempus prfannunciatum a propbetis,& fic rcfurgentes affumi,

quotquot dominus hoc honorc dignos habuerit . Acccdit iftis ctiam La--

ftantius Firmianus ineo diuinarum inftitutionum libro,cuititulus,De ki&mt&j.

diuinoprxmio,inquiens : Necquifquam putetanimaspoftmortempto-

timis-iudicariiNamomnesin-una communiq;aiftodia detincnrur.do-

nec tcmpus adueniat quo maximusiudex merirorum faciat examen : tunc

quorum fueritprobataiuftitia,hipr£mium immortalitatis accipient:quo-

rum autcm peccata& fcelcra detecta, nonrcfurgent,fcd cumimpiis re-

condcntur in cafdcm tcnebras ad ccrta fupplicia deftinati . In cadem fen-

tentia funt Auguftinus & Ambrofius, quorum illein Enchiridio fuo in#

quit:Tcmpusquodintcrhominismortcm& ultimamrcfurrcftionemin- Augulbm.

"l tcrpofitum eft , animas abditis receptaculis continct , ficut quxq; digna eft

requieucl£rumna,proeoquodfoiritaeftincarnedumuiuerer. Ambro*fiusuero inlibrode Bonomortis,ait:Scriptura Efdrxhabitacula anima* A,„j„/;l(

,

rum promptuarianuncupauit,qu3Eoccurrens querclx humanx ( eo quodiufti qui praxcffcrunt uidcantur ufqucad iudiciidiem perplurimum fci-

liccttemporis dcbita fibi rcmuneratione fraudari mirabiliter) ait corona?

effe fimilem iudicii dicmCorona: cnim dies expcetatur ab omnibus, ut ini>

rra eum dic & uifti erubefcar,& uiflorespalma adipifcatur uiitorifergo ducxpeftaturplenirudoteporis,expeftatanima:remuiicrationc debita: alias

manct pcoia,alias gloria.Et in codc capituIo,uocat infernu Iocu qui no uidc

tur,qucm petunt animse de corporibus liberata:.Et in libro fccudo de Cain

& Abel:Soluitur,inquit,a corpore anima,& poft finc uite huius,adhuc tamc

futuri iudiciiambigua fufpcditur. Adftipulatur illis illudcuangclicu.de ex-

tremo iudicio dicctc Chrifto apud Matth^u: Multi dicct mihiin illa die,do

minc,domine,n6nein nomine tuo prophctauimus,& in nomine tuo demoniaeiecimus,&innoie tuouirtutesmultasfecimusf&tuccofiteborillisqa

nuncjnouiuos.Exquo fermonc coftare uidetur,eos ufq; in dic illu fuiffe de

fententia fua incertos,ac miraculoru fidutia quf in Icfu nomine du adhuc ui

ucrct pcregiffcnt,quada fpc falutis interea fuiffe fufpenfos . Quia igitur ani-

mapaudiciu in cxtremu die dilatu eft,putatpleriq; thcologi.no foluiuftifl =

cadis,fed etiam danatis,piacularia fuffragia antc prxftituta iudicii dic poiTe -

opitu!ati.SicTraianum Ce/arcm a diuo Grcgorio ab orco liberatum,iuftifi

catumq; ad falutem : licet aliqui putent illum non mulftenoxa Iiberatum,

fcdanimaduerfionisiuftitiam iniudiciidiem prorogatum. VcrumTho-

mas Aquinasprobabilius uideridicit, Traianumdiui Grcgorii fuffragiis

reuixiffc, uimq; gratuitam confecutum, qua a pcena fcelcrumq; nexu fucrir,

CCOUl. DE 0CCVLTA PHILOJOPHI A,

libcratus.Et funt cx theologis,qui fuffragioru infcriis necpcenam tolIi,nec

mulctx detrahi/ed duntaxat doloru folatia &fomenta quatdam adferri opi

nantur, idq; aeftuantis geruli fimilitudine,qui confperfione aqua: uideatur

preffu ponderis ]euari,fiuc ad facilius fercndu iuuari, quancj ninil fit ex pondcre dctraftumCommunis tamen theologo^ fcntcntia negat reis inDitis

antro prcces &funebriaquicc| fuffragari.Veru hsc omnia cum fmt incom*

prehcnfibilis obfcuritatis,multi in illis ingcniu fruftra exacuerunt. Itaq; ac-

cedctes Auguftini fentctia:,ficut ille in Genefimlibro dccimo ait,dicamus:

vrtcUnMclius^ft dubitare dc occuItis,quam litigare deincertis.Ulum quippe diui

Augujlki tem in ardore pcenaru,& illum pauperem in rcfrigerio gaudio^, intelligens

[aitentti. dos cffenon dubito: fed quomodo intelligcda illa flamma inferni, illc finus

Abrahe.illa diuitis lingua.ille digitus pauperis,illa fitis tormenti.illa ftilla-

rcfrigeriijUix a manfuete qusrentibus,a contentiofc autc certantibus nuncj

inuenitur.Sed iftis iam omiffis,ad ulteriora properantes, de anima^reftim

tionibusdiffcremus.,

Quibus rationibusM agi&Necromatcs mortuorumanimaseuocarefepoffeputabat, Cap. XLII.

X his qui iam dicta funt patet,quod animae illx quf poftmortem adhucrelifta corpora diligut,qucmadmodu funt animae

corporum fepultura debita carentiu/eu qu£ corpus fuum uio

Icnta morte reliquerunt,& adhuc in turbido illohumidoq; fpi

ritu circa cadauera fua obcrranr,tanc[ circa cognatum aliquod cas alliciens,

cogniris his mediis per quaequondam fuis coiungebantur corporibus, pcr

confimiles uaporcs.Iiquores nidoresq; facile euocari& allici poffunt,adhibi

tis etia ccrtis artificialibus luminibus,catibus,fonis &huiufmodi,que ipfamanim3eimaginatiuafpiritalemq;commoucantharmonia,facrisctiaminuo

camentis &huiufmodi,quae ex rcligione funt.no negle6tis,propter rationa-

lemanimseportioncmnaturafupcriorem.SicPhytoniffaeuocaffelegitur

Samuelem:fic Theffala uates apud Lucanum cadauer erexit.Hinclcgimusapud poetas & huiulmodi rerum narratorcs, animas mortuoru non cuocari abfq; fanguine& cadaucre:umbras autc ex illoru fumigiis facilc allici,ad-

ditis ouis,laclc,melle, olco,uino,aqua,farina,rancj aptum medium prseftantibus animabus ad fumcnda corpora,quemadmodu harc apudHomeru lo'ga inftruftione CyrccdocetVlyffem.Arbitrantur autc,hec non nifi in his

locis duntaxat ficri poffe,ubihuiufmodi anime plurimii uerfari dinofcunf,

uclproptercognatumaliquod,ficutcorpusrcliflucasalIiciens,uelproptcr

affcftum aliquem in uitaquondam impreffum , anima ipfam ad ccrta loca

trahentc,uelpropterloci,adcuiustartareamnaturamiccircopurgadisueI

puniendis animis aptum,cuiufmodi loca plurimu experictia uifionum noclurnarumq; incurfionu & cofimilium phantafmatu occurfione cognofculur.aliqua pcr fe fatis nota funt.ut ccemiteria

J& Ioca illa in quibus fieri folet

L I B E R T E R T l V S. CCCV.

cxecutio criminalis iudicii,& in quibus reccntibus annis publics ftrages fa-

£tx funt, uel ubi occiforum cadauera necdum expiata ncc ritc fepulta recc-

tioribus annis fubhumata funt . Expiatio nancj; exorcifatioq; alicuius loci,

rumritus ctiamfacer fepulturae corporibus debite adhib:tus ,fajpe animasipfas acccdere prohiber,longiusq; ad loca iudicii repcllit . Hinc nccroman-tianomen habcr,quia in mortuorum cadauenbus opcratur,ac per manes&morruorum umbras,fubtcrreaneosq; daemones refponfa petit,alliciens il-

los in mortuorum cadaucra,per ftygia quaedam carmina& infcrnales inuo

cationes,perq; feralia facnficia Sdmpias immolationes, qualcs apud Luca*

nu legimus , de Erichthone illa malefica,quae mortuum euocauir,qui Scxto

Ppmpeio omnem Pliarfalici belli euentum praedixit.Erantq; etiam in Phi-

galia Arcadiae ciuitatc quidam Magi facerdotes facrorum peritiffimi,& ani

marum quae uita functae effent euocatores,& facrx litcrae teftanuir, PhytO'*

niffam quandam mulicrem euocaffe animam Samuclis . Ita cnimuero etia

fenclorum animx fua corpora diligunt,magisq; &.prompnus exaudire fo*

lent.ubireliquiarum fuarumpignoraferuantur.Suntautem duaenccroma necromm-

tiae fpccies,unanecyomantia,erigens cadauer qu? non fit abfq; fanguine:Al "*K"i<:s

tera fcyomanria,in qua fola fufficit umbrae euocatio.Deniq; omnia cxpcri-

menra fua pertrucidatorum cadauera& offa,& membra,& quae ex lllis iunr,

operaturrquoniam adfit illis daemonica poteftas ipfis amica: ldcoq; impro-

borum daemonum dcfluxus facile pelliciunt, propter fimilitudinc proprie

tatemq; ualdefamiliarc.qui cum in rebus terrenis humanisq; poffunt qua-

plurimum,illorumoperafrerinecromantici,illicitosacccndutamores,im-

mittunt fomnia,& morbos,& odia,paffionesq; confimiles,ad quas tuncpof

funt ctiam confcrre uires animarum illarum , quae adhuc in fpirituhumidorurbidoq; inuoluts,circa exuuias fuas oberrantcs,eadem quae improbi dae-

mones committunt . Quoniam igitur haec illis cxperientia comperra funr,

quodprauae& impurae animae a corporibus fuis uiolcter auulfae, hominuq;

non expiatorum & fepultura carentium , circa corpora immorantur ,& ad

cognatum fibi trahantur,facilc abutuntur illis malefici ad maleficia fua cf-

ficienda,infelices animas appofitionecorporisuelpartiseiufdcm affum-

ptione allicicntcs ,tum ftygiis inuocationibus compcllentes , obtcftando

per difperfa latis campis informia cadauera,& fepultura carcntium uagabu-

das umbras,manesq; Acheronte rcmiffos,& hofpires inferum,quos imma-tura mors in tartara abftraxir, pcrq; horrenda damnarorum defidcria , dae-

rnonesq;fuperbos,ulroresfcelerum. Quiautemuereanimasfuis corpori* Aumutrt

busreftitueredebeat,oportetillumfcienremeffe,qu?fitanimaenaturaproc° rP<>»r"

pria,undeprogrediatur,quantis&quot gradibus perfcctionis referra,qua pintcSdre

intelligetia communita,quibusmediisin corpusdiffufa,quaharmoniacu qdoportcat

ipfo fuerircopacta,quam affinitatemhabeat cu deo, cum intelligentiis , cfl

ccelis,cum elementis& caeteris omnibus,quorum imagine & fimulacru tc-

CCCVI. DE OCCYLTA PHILOSOPHIA

net.deniq; quibus influxibus compaginatu fit corpus: hsc cnim omnia re-

quirit ars fufcitationis mortuorum, qua: nonhoim , fed iolius dei cft,& qui-

bus ille uoluerit comunicare.ficut Heliz£K>,qui filium Sunamitidis mortu-

um rcuiuifcerefecit.Sic&Alceftis narraturabHcrculerefufcitata ,rurfum

diu uixiffe:& Tyanenfis Apollonius,mortuam pucllam uitae reftituit . At-

que hicnotandu eft,quia accidit aliquadohominibus , ut retrahatur in illis

fpiritus uiuificus,& appareant mortui& non fentientcs,cum tamen intelle

iftualisnaturaunitamaneatcorpprihabcatq; eandem formam,&mancat

idcm corpus.licct uis uiuificandi fc in illud acl:u non extcndat , fed rerrafta

maneat in unione cum intelleftuali mtura,tamen non definir effc:&licet il

lehomo iam ueremortuus dici poffit,quatenus mors cft carentia uiuifica-

tis,tamen non forct corpus illud ueracitcr fcparatum, poteftq; rurfum ex-

pergeficri& reuiuifcere:& fic multa in his apparc t miracuIa,cuiufmodi prx

ccdcntibus fcculis apud gcntiles& Iudasoss multa uifa funr,equorum numc

ro eft,quod Plato recitat libro decimo dc Republica,uidelicet, Phereu quc-

dam Pamphilium,inter eos qui in acie ceciderant,deccm diebus iacuifTe, bi«

duoq;poftquamindcfublatuscfref,impofitumrogoreuixiffe,acmiraqua;

dam qus tempore mortis illius uiderir, narraffe : & de liis partim locuti fu*

mus in libro primo,& adhuc latius dicemus inferius.ubi de oraculis, quae in

raptu,& extafi,& agonemoricntium proucniunt,diccmus.

Dchumans anima: poteftate,in mente, ratione& idolo.

Caput XLIII.

Nimahumana conftat mentc,ratione& idolo:mens illuminat

rationem,ratio fluit in idolnm,omnia una eft anima.Ratio nufi pcrmcntcm illuminetur,ab errore no eft immunis: Mens au

tem Iumcn rationi non praebet,nifi lucefcente dco,primo uidc-

Iicct luminc:prima cnim lux in dco eft fuperemincns omnc intcllecTu : qua

propternon po tcft lux intclligibilis uocari , fcd lux illa quando infunditur

mcnti,fit intelledtualis atque intclligi potcfhdcindc quando pcrmctcm in<

funditur rationi,fit rationalis,ac poteft non folum intclligi, fcd etiam cogi

tari.Deinde quando pcrrationem infunditur in idolum animar.efficitur n<5

folum cogitabilis,fed etiam imaginabilis,ncdum tamcn corporca : quando

uero cxinde migrat in jethercum animae uehiculum,cfficiturprimum cor-

i)orca,non tamcn manifcftc fcnfibilis.doncc tranficrit in corpus clcmenta-

e.fiue fimplex acreumq.fiue compofitum.in quo cfficituf Iux manifefte ui

fibilis ad oculum.Hunc lucisprogrcffum confiderantes Chaldeoru philo^

fophi,ftupendamquandam narrat mcntis noftne potcntiam.uidelicet fieri

poffe,ut mens ipfa tota acie in deum dcfixa,diuino numineimpleatur , atqj

fic impleta Iuminc.effufis radiis pcr fingula mcdia , ufcj; ad hoc craffum, tc-

nebrofum',graue,mortalecorpus,ipfumquoq;copiofolumiecircufundar,

reddarq; ftellis fimilc & xquc corufcans,tum ctiam radiorum fuorum copia

LIBER TERTIVS. CCCVII.

acleuitate tollat in altum,tancj[ ftuppam eleuatam perflammam ignis, ali-

quando ftatu corpus ucluti fpiritum ad longinquas partes transferat : ficut

dePhilippo legiturin Adibus apoftoloru ,quandobaptizatoEunuchoinIndia, ftatim inuetus eft in Azoto,& de Abacuc fimilia apud D anielc. Sic a-

lii penetrantes claufas portas,cuftodes & uincula euaferut.ut de Pctro apo-

ftolo,&dePetrocxorciftalegitur.Minushocmirctur,cjuideritfamofosis

Hos melancholicos,qui ambulant in fomniis, & pcr inuia uadunt, & afcene

duntperinacceffa,&cxercentoperauigilantium,&t]uaEuigilantesminime

poffent:quorum non cft alia ratio in natura,quam fortis imaginatio & ex-

terminata. In quolibet autc homine eft ifta uirtus,S£ ineft anime humanc a

radicc creationis fus.fcd uariatur in diuerfis hominibus,in fortitudinc& de

bilitate,& augetur Si minuitur fecundum exercitium& ufum,per quae de potentia extrahitur in acTum:quod qui rite nouit,poteft afcendere in cognitio

nefua,quoufqueimaginatiuauirtus fuatranfccndat&ungaturcum uirru-

te uniuerfali,quem Alchindus, B acon & Gulielmus Pariiicfis.uocant fcn-

fumnaturae, Vergilius fenfuma:thereum,&P]atofcnfumuchiculi appel-

lant: efficiaturquc cogitatio fua fortiffima.quando cffunditur fuper ipfam

uirtusilla aetherea &coeleftis,cuiusfplendoreconfortatur , donec appre-

hcndat fpccics,8c notiones,& fcientiam rcrum uerarum, adco ut illud quodcogitauerit in mente fua,proueniat ficut ipfc cogitauit , 8c adifpifcatur tan-

tam potentiam,ut poffit fe immergerc,Sc iungerc ,& infinuarehominum a-

nimiSj&reddcrc illos certos dc cogitationibus fuis, & dc uoluntatc & defide-

rio fuo.etiam per magna &remota fpatia,ac fi illa fenfibus fuis a prefcnte obiefto comprchendcrcnt,&potcft in modico tempore facere multa, ac fi ef-

fcntfaclafinetempore.-atquchaEcnonfuntdataomnibuSjfcdquorumuir-

tus imaginatiua & cogitatiua cft fortiffima,& pcrucnit ad finem fpeculatio

nis:6c is eft idoneus apprehenderc Sinunciare omnia pcr fplcndorem uirtu-

tisuniuerfalis/iueintelligentis&apprchenfionis fpiritualisqux cft fuper

ipfum:Siha:ccftuirtusneceffariaquamfequioportct,&ciiiobcdire debct

omnis qui fequitur ueritatem.Si itaque nunc tanta uirtus imaginationis,ut

fe poffit infinuare cui uelir,nulla loci neque temporis intercapcdinc impc-dita,neque prohibita,atque quorfum ipfa fomniat& imaginatur, nonnuncj

fccum trahat grauccorpus, noncft dubitandum quin maiorfit potcntia

mcntis,fi quado fuerit fuam naturam adfequuta,nec fenfuum illccebris gra-

uata,perfeuerauerirque incorrupta fuique fimilis. Sed nunc ad exemplar ta

copiofo lumine cccleftium ftellarum animae abudant,& ingens inde in cor-

pora fua rcdundet copia luminis . Sic Mofis facies fplendcbat adeo , utnonpoffent intendcre filii Ifraclillum ob fplendorcm uultus eius. Sic Socrates

transfiguratus legitur,folis luciferas uti uicerit lumine rotas,fic Zoroaftem

traffiguratum fublatumq; corpore furfum : fic Enoch & Hcliam igneo quodam curru calos afcendiffc: fic Paulum in tertium ccelum raptum cffc ; fic

C ii

SmfiH lutu

r£,akercin

Cr Kchicult.

CCCVIIt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

corpora noftra poft mundi iudiciumqua: tunc glorificata dicentur, fimili-

terraptum irifulgereq; ut folcm& luna hac ratioe dicerc poffumus .Quod

quidcfieripoffe,facl:uq;fuiffe,Auicebro Maurpatq; Arabs Auiccna,&Hip

pocratcs Cous,tota prstcrea Chaldcoru fcholafatctur 8ioftcdunt . Qtiin

&hiftoriarum monumentis proditum eft,Magnum Alexandrum in India

ingenti periculo circunuenrum,animo fic exarfiffe , uifumq; barbaris lumc

fundcrc.Theodoricipateretiamcorporctotofcintillasdiciturprofudiffe:

idipfum& dc fe prodidit fapiens quidam ita ut fcintillantes flamma: hinc in

dc ctiamcum fono profilirent:neq; ea animi uis fola in hominibus , fed ctia

in brutis aliquandocompcrta eft , ficut in cquo Tiberii,qui ore flammige»

raffc uifus eft. Mens autcm fuprafatum in prouidentia eft:iccirco nec cce-

leftiumcorporuminfluxibus,necrcrumnaturaliumqualitatibusafficitur:

folaigiturillimederurrcligio . Idolumautcmaninixinfatoeft,fupra na-

turam, qus corporis& anima:quodammodo nodus eft,fub fato,fupra cor-

pus : iccirco cceleftium corporum influxibus immutatur, rerumq; natura-

lium & corporalium qualiratibus afficitur, Dico autem animac idolum,po-

tcntiam illam uiuificatiuam& rectriccm corporis , fenfuum originem , pcr

Ammiiot quamipfaanimainlioccorporcuires explicatfentiendi: fentit corporalia

hm^md. percorpus,mouitcorpus per Iocum,regitinloco,alitq;in torporc cor-

. . , pus . In hoc idolo dus potcntiffimae dominatur uirtutes.una uidelicet qus

hmtutis aiciturphantaiia, fmc uirtus imaginatiua,huccogitatiua,dc cuius potcntia

iam dicium eft,atq; etiam ubi dc paffionibus animre traclauimus:altera uir

tus cft qux appcllatur fenfus naturs , dc quo ctiam diflum cft ubi mentio-

ncm fecimus de arufpicina.Homoiraq;pcrnaturamcoporiseftfubfato:

animahominispcridoluminfatonaturam mouet,permentcm uero eft

fupra fatum,in prouidcnriae ordine,ratio autcm libera fui iuris cfbanima i*

raquc pcr rationem afccndit in mentem.ubi diuino lumine 1 eplctur: quan*

doq; defccndit in idolum.ubi codcftium corporum influemiis.rcrumq; na-

turalium qualitatibus afncitur.fcnfibiliumq; paffioibus & occurfum diftra

hirur:quadoq; anima fefc totam replicat in rationc,uel res alias argumcnta

do indaganSjUcl cotemplando fcmetipfam.Poffibilc cnim eft, ut pars ratio

nalisanims,qucpoffibiIemintclleiSumuocantPeripatetici,adhocperuc#

niat,ut finc coucrfione ad phantafmata liberc difcurra t& opercrur . Tatum•i deniqjeftrationisipfius impcriu,utquotiefcunq;aliqdincurrit uelinmen

tcm,ucl in idolum,uel in natura,uel in corpus,no porcft tranfire in anima,

nifiratiofcfc adhocinredar.Hoc modo in lcnfibus exterioribus anima ncc

uidcre,nec audirc,nec fcn tire,nec pati fc quicq percipir,donec ratio cogita-

rrfx id prius comprehendar: coprehendit autcm quando uacat , non quan-

doinaliudinhiat,ficutpalamuidcmusin hisqui obuios fibi non aninia*

duertunt,dumaliudquippiam attentiuscogitant. Scias igiturncc fupcr*

nos influxuSjncq; naturales affe£Uones,neq; fcnfationes,ncq; tam corporis

LIBER TERTIVS. CCClXcj animi paflioncs , ncc quodcunq; fenfibilc in anima poflet agerc ucl pene-rrare,nifiper rationis ipfius iudiciu. Itaq; perfuum actum.non per ullam fo

rinfecam uiolentiam potcft animus ucl affici ucl perturbari.quod ctiam in-

numeri martyres ipfo facto comprobarunt.Sic Anafarchus Abderites phi- Amfmhi L

lofophusjiuffu Nicocreontis Cypriorum tyranni.in faxum concauu con- ""#•"""'•

'

iedtus/erreis malleis dum caederetur, corporis pcenam negligcns, aiiTc fer-

rur.Tunde rude Anafarchi uafculum,Anafarchum ipfum nihil terrcs . Iuf-

fitq; tyrannus illi Iinguam prsefcindi : at illepropriis dentibus praefcifamin

tyranni faciem confpuit.

Degradibusanimarum, &earudcm interitu

autimmorralitate, Cap. XLIIII.

i Ens quia a dco eft.fiue amundo intelIigibili,iccirco immortalis

eft& aeterna:rario aute cceleftis a ccelo fux originis beneficio 16

'[gaeua eft:idolum uero quia ex matcrix grcmio ac fublunari na*

Uturadcpendct,interituiatq;corruptionifubiicitur.Animaitaq;

pcrmentem fuam immortalis,perrationem in erhereo fuo uehiculo long?

ua,fedrefolubilis,nifi in noui corporis circuitu rcftauretunno ergo immortalis eft nifi uniatur menti immortali:ita idolum anima: fiue ipfa fenlibilis

& animalis anima,quia ex corporee materie grcmio cdufta cft,rcfoluro cor

pore una cum illo intcrit.aut in corporis fuirefoluti uaporibus non diu fu-

pereft umbra,nihil participas immorralitatis,nifi ipfa quoq; fublimiori potcnriae uniatur. Qux igitur mcti unita eft anima, hxc dicitur anima ftans &C

noncadens:uerum nonomncshomines mcntc adepti funt.quoniamf utin B „tj 1 -ti i -~ /

omncsquit iiermes ) uoluit lllam deus pater rang ccrtamen prxmiumq; animaru hmmts mi

proponere:quod qui neglexerint mcntis cxpertes,corporcis fcnfibus manci '""""?<-

pati,irrationalibus animalibus fimilcs facti , cundem cum eifdem fortiutur"r"

lnreritum, ficut ait Ecclcfiaftes, inquiens: Vnus interitus cft hominis& iu-

mentorum,& aequa utriufq; condirio:ficut moritur homo,fic & illa moriuntur.Similiter fpirant omnia,& nihil habet homo iumento amplius . haec il-

le.Hinc putant pleriq; theologoru, huiufmodi animas nullam manere im-mortalitatem poft hoc exutu corpus,nifi folam fpem refurreftionis,qi;an-

doomneshominesinftaurandifunt.TalemAuguftinusrcfertfuiffeAra-

bum hsercfim,qui animas fimulcum corpore mterire dicebant,& in iudicio

iterum cum illo furrecluras. Quicunq; uero diuina graria fulri menrc con-

fecuti funt,hi fccundum operum comparationc immorrales euadunt.ut inquitHermes,intelIigcntiafuacunctacomplexi,qua;interrafunr,&quacin

mari,& quac in ccelis.& fi quideft praercr ca fuper ccelum,ut ipfum quoq; bonum intueantur:quos uero media uira uiucre conringir, licct diuina intelli-

gentiam non fint confecuti,fed eiusquanda rationalem jmagincm.horumanimaecum e corpore cxcefferint, ad fecreta quaedam relegatac rccepracula,

ubifcnfibilibusuiribusaffecleacinquodamaciusgenereucrfantcs.cxopi-

C iii

i\

fiit tiMUs,

quaAntfAcx

cperttio.

Aimtu/fjs

(jniadcs

CCCX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

•narionc,& irafcibili,& concupifcibili uirtutibus,aut effufcla:tanuir,aut gra^

uiterdolcnr.inquaopiniocfuitctiamdiuus AuguftinusincoUbro,qucrn

fcripfir,Defpiritu&anima.Hancanima^ndorum,Perfaru,Acgyptiorum

& Chaldxoru fapicntes.corpore fuo longeuc fupcruiucre tradidei unr, rame

non protinus immortalcm ficri.nifi per tranfcorporationc.-iicrum thcolo-

gi noftri de his longe aliter philofophantur,dicuntcnim,quod&fi anima-

rum omniucomunis fit origo & idcm ortus,diucrfistamen gradibus ab opi

fice inrer fe diitinftx funt,non folum acridctahbus , fcd gradibus quibufdi

intrinfecis,incffcntia ipfarum radicatis,quibusunaqusq; anima differt ab

alia,pcrilludquodcftipfiproprium:quamfentcntiamitatenctIoanes Sco

tus:&Parifienfes theologiitafenticndum cffeincorumarticulis dccreuc-

runt.Hinc ait Sapiens: Puer cram ingeniofus , Sifortitus fum animam bo*

nam, uidclicct meliorcmquammukialii. Erfccundumhancanimaruminarqualiratem in gradibus fuis unaquxq; capax eft fui muncris, quod fufci-

pit a dcodonum gratuitum,ficut legitur in euangeliis:Quia uni dedit quin

que talcnta.alii duo,ahi unum.unicuique fecundum propriam uirtutcm .-&

Apoftolus inquit:Dedit aliquos ficri apoftolos , alios prophctas,alios cuan

geliftas &doctorcs,ad confummationcm fandtorumm opus miniftcrii , in

adificarioncmcorporisChrifti. Sunrcnim(urinquitOrigencs)qua:dam

muifibiles uirtutcs ,quibuscaquae funtfupcrterra difpcfanda crcdita funr,

inquibusnonparuadiffcrcntiacft,ficut&inhomnibusrequirirur:quaie

ahus fummum gradum fapicntisautdignitatis attingit ,alius paulo di-

ftatabcftiis,&bcftiaspafccnsfirfcmibcftia:aliusuirtutibusabudans&for-

runa diues, alius uelninil ucl modicum haber,fepc ctiam id paululum quodhabcrauferturabco&daturliabenti. Atquecaeftdiuinaiuftitia,indiftri-

burionedonorum,utcorrcfpondeanruirtutiuniufcuiui<jucrccjpienris,qui

bus etiam pramia rcddunturfccundum opcra ipforum , ur quae i ir propor-

tio munerum ad munera , & mcritorum ad merira,eadem fit proportio pre

miorum ad prxmia . lllud tandcm fcicndum cft,quia omnis nobilis animaquadrupliccm habct opcrarioncm

: unam diuinampcrimaginam diuinx

proprictatis,alteramintcllecrualcmperformalitatcmparticipationiscum

intelligentiis.tcrtiam rationalcm, per perfeftioncm propris efTenrialitatis:

quarram animalcm fiue naturalem.percommunionem ad corpus,& ad ha?c

inferiora,ut nullum opus fit in tota mundi feric ram admirabile,tam cxcel-

lcns , tam miraculofum,quod anima humana fuam diuinitatis ima°inem

complexa,quam uocant Magi animam ftantem &non cadentem,fua pro-

pria uirtute abfque omni externo adminiculonon quear efficcre.Forma igi

tur totius magici uirtutis cft ab animahominis ftantc&non cadentc.

D c uaticinio & furore.

Capur XLV,

LIBER TERTIVS. CCCXt.

| Aticinium eft quo perciti facerdotcs uelalii,&rerufn caufas cer

nunt,& futura etiam prauiident,quando fcilicet a diis, uel a dx>monibus defcendunt in lllos oracula,fpiritusq; tradutur ab eis

quos quidem defccnlus uocant Platonici fupcnorum animoruin noitros animos illapfioncs : & Mercurius uocat cos daemonu fenfus , acdaemonum animos.Cuiufmodi demones E undcas &Pythonas ueteresuo

cauerunr,quosliominiiingredicorporafolitos,&corumutiuocibus&lin

guisadfuturorupra:di6tiones,&coni1:antercrcdid;tantiquiras.dccjbus e-

tiam meminit Plutarchus in Dialogo de caufis dehcientium oraculorum . rutarmtm

Verum CiceroStoicosfecutus,pra:fcientiamfuturorumtantundcdiis co- ^''''ipetereaffirmat:&Ptolcma:usaftrologusait.Solinumineafflati,predici]nt pcm"!™'particularia AftipulaturiftisPcrrusapoftolus,inquiens:Nonenimuolun-

tatehumana allata eft aliquado prophetia,fed fpiritu faiiito infpirati Iocu<ti funt faniti deihomincs. Quod autem futurorum uaticinia,diuinarumq;

illapfionum propria fit,affirmat Efaias inquiens:Annunciate nobis quae uctura funt,&dicemus quia dii cftis uos . Illapfiones ucro huiufmodi fmc fenfus non transfcrunt in animam noftram,quando illa in aliud quidcm atte-

tius inhians cft occupata:fcd tranfeunt quando uacat:uacatiois autem ciut Sffmi'

modi tria funt genera, fcilicct furor,raptus & fomnium ,de quibus fingulismigem "

nunc per ordinem dicemus.

DcprimafpeciefurorisaMufis. Caput XLVI,VrcreftilluftratioanimseadiisueladaEmonibusproucmens,

unde Nafonis hoc carmcn:

Eft deus in nobis/unt& commercia cceli,

Sedibus xthcreis fpiritus ille ucnit*

Plato hucdefinit per alienationem& nexum.abftrahit fiquidem ab his qui-

bus corporei fenfus excitatur,ab animali homine alicnus,numini adharet,

a quo fufcipit,que propriis uirib' ncquit indagarc.quado cnim anim' libcr&folutus , relaxatis corporis habenis , uelut incuftodito carccrc , liccntius c-

greifus.membrorum uincula tranfgreditur , nullo cohibente , fuis ftimulis

impulfus.diuino fpiritu concitatus,omnia coprchendit & futura pracuidct;

Suntautemquatuordiuinifurorisfpccis,alingulisnuminibusproccdctes,F

. ,. .•

fcilicetaMufis,aDionyfio,ab Apollinc,&a Vcnere.Primusitaquefuror a JqZtLrMufis procedens,hic animu fufcitat atquc temperat.tcdditq; diuinum,pcr ft"'"-

rcsnaturalesfuperiora trahendoadinferiora: funt autcm Mufae fphira- ^mr ^mrum cosleftium animjf,fecundum quas finguli rcperiunttir gradus,qui-/".

bus fuperiorumadinfcriorafitattracT:us:horuminferiorfphaEramluna;re

ferens , tenet quac ex uegetabilibus funt, ut plantas ,fruftus arborum , radi-

c'cs ,& qua: ex matcriis durioribus funt , ut lapides& metalla , carum alliga-

tiones & fufpenfiones: fic fertur quod lapis felenites ,& lapis hyen ac pratftant

diuinationcm : fimiliteruerbcna& herba theangelida uaticinium praeftant4

C iiii

«TXIt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA,

qucmadmodum dc his fuperius diclum eft. Sccundus gradus rcfercs Mer-curium , tenct qua: ex animalibus funt,& quse ex diuerfarum rerum naturalium adinuicem commixtione componuntur,pocula& efculenta:hoc mo-do cor ralpse , fi quis ipfumrecens palpitansq; uoraucrit,diuinationi Scad re

rumefficiendarum euentumconfcrrcdicitur. EtnarratRabiMofcsCu-fenfis in commentariis fuper Leuiticum,cffe animal J'1

*1' Icdua diftum.hu-

manf forma,cui de umbilici medio emittitur funiculus,quo cucurbitac in-

ftar humo adfigitur: &quantu longitudo illius funiculi protrahirur omniacircumuefccns dcuorat atq; confumit.uifumq; fallens capi nequit, nifi fagit

tarum iclu funis amputetur.quo pracifo expirat: cuius dcinde offibus certa

quadamIegeoriimpofitis,ftatimquifquisidfecerir,furorecorripitur,acde

expetitisquibufq;edicitoracula. TerriusgraduscorrefponderfpharjeVe-

neris:hic renet pulucres fubriliffunos.uapores & odores,& quas cx his confi-

ciunturunguenra&iuffumigationes,dequibusfuperiusdi<ftumcft. Quar-tus gradus pcrtinct ad fpheram Solis:hic tenet uoces,uerba,cantus &. fonos

harmonicos.pcrquorum fuauem confonantiam turbidam pellir ex animadifcordiam,erigitq;animum.VndcHermes,Pythagoras,Plato,diffonantc

animUm iubent cantu& harmonia componere& erigerc. Sic TimotheusAlexandrum rcgem fonis fertur excitaffe in furorcm.fic faccrdos Calamenfis ( tefte Aurclio Auguftino ) folebat fefe fuo arbitratu querula quada har-

monia euocare a corpore in raptum& extafim.de his ctiam fuperius fermohabitus eft. Quintusgradus conucnit Marti.hic tenet uehementes imagi-

nationes& animi affeftiones, coccptus&motus, dc quibus omnibus fuprapatet. ScxtusgradusrefpondctIoui:hictcnetratioinsdifcurfus,delibera-

tioncs,confultationes moralesq; purgariones : de his partim fuperiusmen'tio fafta eft, partim dicetur inferius. Habctprxrerca fub fe admirationcs&uenerariones, quorum ftupore aliquando phantafia atq; rario fic infrenantur,ut fubito omnes fuos aclus prxtcrmirtant.undc tunc mcns ipfa libcra,fo

li numini,fiue deo alicui fiue dsemoni cxpofita/upetnos diuinosq; concipitinfluxus.eos fcilicet, de quibus antca delibcrauerar. Sic Icgimus Sibyllas acPythiae facerdotes in Iouis& Apollinis anrris oracula fufcipere folitos. Se*ptimus gradus refert Saturnum : hic tenet fecretiores intclligentias , &

ContlpUtio tranquillas mentis contcmplationes : dico autem hic contemplationcm,li -

beram mentis pcrfpicaciam,in fpeclacula fapicntie,cum admiratione fufpcfam.Nam illa excogitatio qua: per senigmata aut imagines fir, fpcculatio auremdifcurfusquidameft,adlouemperrinens,noncontemplatio. Ofta-uus gradus referens ccelum ftcllarum:hic cceleftium corporum obfcruat fz

tum,morum,radios&lumcn:tcnctquoq;imaginesannulos,&fimiIia,qu£e

adcceIcftiumnormamfabricantur,dequibusfupradiaumeft.Nonusgra

dus correfpondet primo mobili, fciliccrnonaefphsersefiue ipfi.uniuerfo

:

hic tcnetres magis formales,ut numeros,figuras ,chara«ftercs,& occultas in

L I B E R TERTIVS. CCCXIII.

telligentiarum codi obferuat influentias,ca:tcraq; myfteria,qua: quia ccele-

ftium numinum St inuocatorum fpirituum gerunt effigiem, illos facilc

alliciut , 8C uelut conformitatis quadam neceffitate impulfos, accedere co-gunt

: atque ne recedant facile detinent,de qui bus apud Porphyrium in o-raculislegimus:

Ceffanunctandem,& uerbis parce,uittaeq;

Da requiem/oluens prifcas cedensq; figuras,

Et remoue a membris,& lintea dura rcfolue.

Etibidcmalioloco:

Soluitefertapcdes,hcjuidis&fpargitelymphis

Acjuac.mannramum laurus aufertc uircnteis,

Linea fitq; omnis deleta,omnisq; charadter.

Dehis omnibus fuperius adlongum fatis rraftatum eft , & adhtic dicc'

turinferius.

De fecunda fpecie a Dionyfio.

Caput XLVII.

Ecundus autcmfuror proceditaDionyfio:hic per expiatio-

nes exteriorcs& interiores ,& pcr cxorcifmata,pcr facramen-"

ra,per folennia , ritus,phana,obferuationcs,animam in men-tem fupremamfui partemdirigit, actanquam dignum&in-

contaminatum deorum tempIumcfficit,inquodiuinifpiritus inhabitct,

quos anima tunc uita; focios poffidens , ab illis fclicitate , fapientia oracu-

lisque repletur,non infignis aut notis.aut coniecturis.fed concitatione

cjuadam animi , ac foluto Iiberoq; motii : fic Bacchus Bceotiis ,& Epime-nidesCois,8cSibylIaErythreaTroianis uaticinabantur . Nonnunquamhicfurorcontingitperclaram uifionem ,cjuandoq;pcrexpreffam uocem:ficSocratesafuodaemoneregebatur,cukis monitis fedulo obtempcrabat,

cuius uocem aunbus fspenumcro audicbat , cui etiam forma dsmonis (x-

pc uifa eft. Solent enim fatidici fpiritus bene expurgatis animis ctiam fefe

uifibiles praebercfic' comites,cuius exempla multafuntinfacris hteris,ut

in Abrahamo&ancillaeius Agar, in Iacob , Gcdcone , Helia ,Tobia,Da- QS"*^»

niele & multisaliis. SicAdamfamiliarcmconfuetudinem habuircuman- Ztnsfl '

gelo Raziele: Semfilius Noc.cum Iophiele: Abraham cum Zadkiele: UmsbHmIfaacS^Iacob,cuPeIiele:Iofeph8cIoflleScDanicI,cuGabriele:Mofescum""f•

Metattron:Helias ,cumMaltielc: Tobias iunior ,cum Raphacle: Da-uid ciim Ccrniele:Mannecum Phadacle:Cenez ,cum Ceruele : Ezechiel,

cum Hafmacle: Efdras,cum Vrielc:SoIomon,cumMichacle.Nonnung

fpiritus ifti uirtute fua animatu SC organicum corpus, fiue brutu fiuc ratio-

nalc,ingrcdiutur& corripiur,ac anima illius ranq bafi utctes, per corpore*

CCCXim. DE OCCVLTA PHILOJOPHIA

inftrumenta uoccs rcddunt,ficut hoc in afina Balaam manifeftum eft,& in

Saul,in quem infiliit fpiritus domini& prophetabat. De iftis fic ait Apollo

in refponfis apud Porphyrium:

Carminibus domitus Phcebeus fulgur,ab alto

Defluxit,tacitus purumq; per aera ueclus,

Afflatu fpirans labensq; in corda fonoro,

Et fubiitmentem innocua,fanc~riq; capacem

NuminiSj&pepcrit mortali cx gutture uocem.

Derertiafpeciefuroris,ab Apolline. Caput XLVIIT.

Ertius uero furor ab Apolline proccdit , fcilicetmundi mente:Hic facris quibufdam myfteriis,uotis,facrificiis , adoratioibus,

inuocationibus & facrisquibufdamartificiis,uclarcanis qui<>

bufdam confectionibus.quibus dii fui fpiritus uirtutcm infudc

runt,animam fupramcntcm affurgcre facit,ipfum cum numinibus daemonibusq; coniugcndo.ficut legimus de Ephod,quo applicatomox prophcta

bant : fic lcgimus in libro Senatorum , in capitulis Elcazar , Rabi Ifmaclcm

confeciffequafdam placentulas,quibufdam diuinis angelicisq; nominibusinfcripras,atq; ficcon(ecratas,quibusquicumfidc,fpe& charitate uefccba-

tur,mox prophetico fapicntiae fpiritu cffulgcbat.Lcgimus ibidem ,Rabi Io

henam filium Iochahidis,rudem quendam agricolam nomine Eleazarum,ois literaturx expcrtc.talitcr iIIuminafTe,ut repc tino fulgorc circufufus,in-

opinate tam alta legis myfteria in ccetii fapicntum concionaretur,ut aftan

tibus omnibus ftupori fucrit:& de quoda Hcraifco Aegyptiomemoric proditum cft,illum diuina quadam natura preditum,ita ut folo fimulacrorum

contuitu,quxaliquodinfcnumcnhaberenr,diuinofuroreprotinusconci

tarerur.Legimus quoq; in facris litcris,cum Saul effet inter prophetas , infi-

liifle fupenim fpiritu drii & prophetaflcxuq; a propheta^ cuneo abircr,cef

feflcpropherarc.Similcacciditliiftorib illisquosmifirSauIurcapcrctDa-

uid: qui cum uidiflenr cuneum prophcraru,& Samuelem ftarem fupcr eos,

factus eft fpiritus domini ctiam in illis,& prophetarur criam ipfi. Tanta cft

fspe in prophetis diuino furore corrcptis diuini luminis cxuberanria , ur c-

tiam propinquosilliscorripiar.fimiliq; fpiritu furerc compellat : non er--

go incredibile eft aliquem cx ignorantc repenre poffe fieri fapicntem,& ite«

Arimin. ru^^fapicnteignoratcm^eftcnimarsqua-dam^fcdpauciffimiscognira)

taliterinformandi,exornandi,& illuftrandi,fidelcm &purum hominis ani-

mUjUtcxignoranrietenebrisrepenteadfapientiaE&doclrinaruluminaeue

harur:efteconuerfofacultasimmudos&incrcdulos,recondirisquibufdam

arcanis,eodem fapientia: & dotfrinarum dono rurfus cxucre,& priftina: fue

ignorantiacreftituere.Poteft etiam animus humanus ( tefte Apulcio)pra>

fertimfimplex&purus/acroruquorundam auocamcnroacdelmimenrofoporari&externari adpre/cntium obliuionem,ita ut rcmota corporis mc

LISER TERTIVS. CCOCV.

moria,redigatur in naturam fuam diuinam , atquc fic diuino lumine luftra»

rus ac furore diuino affiatus , futura rerum praTagire ,tum etiam mirabili-

um quorundam cffecluum cum lioc fufcipcrc uirtutem.Vnde inquit Iamblichus.Cum uates dci numineafflantur,nihil timent,nihil uerentur: nam va" nm*

!>erinuia uadunt.atqueinigncm illaefiferuntur.&fluminatranfcunt.SicJ^jriwwl

egimus antra quaedam , ut Apollinis SC Trophonii , SC tripodas ,& fpecus

,

& iontcs,& lacus ,& ciufmodihocmodo diis facrata , uel eo myftcno fabri-

carafuiffc,ut exindc facerdotes uaticinandi fpiritum hauferinr,quemad-

modumlamblichusad Porphyrium: Sibylla (inquit ) in Delphis duphci

rarionedeumfuiciperefolitaeft.autcnimperrenuem fpiritum,&ignem,

qui alicubiex oreantri prorumpcbat : autipfaetiamin adytufedens, fu-

per aencam fellam tripodem numini dicatam ,& utrobique hoc diuino lpi-

riru adla , uaticinia fundebat : tum plurimus ignis ex antro uolans,uati un-

diquc circunfunditur, camq; fuo numine rcplctam agitar,aut facrae fedi ad-

haerens, perquam dco afflata,protinus ad uaticinia crumpit . Scd& uates

fatidicainbranchis, quarinaxeconfedit,autuirgammanugeftatanumi-

ncfibialiquo conceiTam, uclpcdcs interdum lymbumq; undis proluir,ueI

ignis uaporcm ex undis haurit . His omnibus diuino fplcndorereplerur,

editaque plena rcrum pandit oracula . Legimus ctiam in Thraciiregi-

oneadytum fuiffc Libcro facrum, cx quo uaticinia& oracula reddi folebat:

cuiustempli antiftites uinoaffatimepotorespcragcbant. Apud Clarios

etiam, ubi Clarii Apollinis tcmplum crat, quibus diuina cffaripermiffum

fucrat , aqua prius affumpra res peragebant . Erat ctiam fatidicus AchaixPatris fonticuIus.antcCcrcris templum conftitutus,ubidc aegrotorum

fucceffibus confulcntcs , fpcculum tenui funiculo alligatum , ufque ad fu-

premas fontis aquas fenfim dimittebant:peracl:isq; certis fupplicarioni-

bus& fuffiribus,rei ipfius euentus in fpeculo fefe offercbat.Erat ctiamhaucj

procul ab EpidauroLaconiaciuitatc altapalus,qua: Iunonis aqua uoca-

batur:inquamconieftisfrumcntaccisplaccntulis,refponfadabantur:pro-

ipera,fiundceiniecT:as placide retinuiflent : aduerfa autcm,fiucluti aiper'

natae illas rcieciffent . Similc ctiam Aetnse cratercs facTitaffe proditum efr,

inquas iniecTa numifmataautuicTimse.idem praefagii hetiaut rriftis , in-

iccTorum rctcntione ucl rciecTu oftendebant . Similia quoquc narratDiort

in Romana hiftoria , de loco quem Nympheum appellatum dicit: ubi thu-

rc hoc modo in flammas conieito ,oraculacapicbanturdeomnibusquaB

quis fcire cupicbar, praeterqua de morte,&quae ad nuptias pertinerent.Mi-

rum quoquc quod dc Palifcorurn Siciliae fonrc tradidit Ariftoteles , ad

quem iuraturi acccdentes,qusecunque affirmarc uoluiffent , tabellis infcri-

pta & obfignatainfontem deiiciebant: quae ftrecTa fuiffenr.fuper aquaS

fluitare uidcbantur: fin ucro falfa & dolo malo pcicrata , ftatim mergeban-

tur una petentes:tum exiliens fubito ignis , correptum periurii reurn, in ci-

i

CCCXVI, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

neres exurebat.Erat quoq; in urbe Dodona quercus.quac ubi quis ad capicn

dum refponfum ingrediebatur,protinus mouebatur&fonitum edidit : crat

&ibidem ftatua uirgam fcrcns.quae Iebetem(fcilicet pcluim)quae propc adc

ratpercutiebat.cxquarefponfurnmoderatisicribuspeluisreferebat. Vndclcgitur in Epiftola Aufonii ad Paulinum:

Ncc D odonei ccffat tinnitus aheni,

Adnumerum quoties radiis ferientibus icTae,

Reipondent dociles moderato uerbcrc pclucs.

DequartafpeciefurorisaVenere. Caput XLIX.

jl Vartusautemfurora Venere proueniens.hicfcruenti amorcanimum in deum conuertit& tranfmutat, efficitq; deo penitus

j fimiIcm,tanquampropriamdeiimaginem. Vndeinquit Her-

Sjmcs.-O Afclepi.magnum miraculum efthomo, animal hono-

randum& adorandum:hic enim in naturam dci trafit, qua ipfe fit dcus : hic

dsemonum genus nouit.utpote quicum iifdem ortum fc cffc cognofcat:hic

humanse naturae partcm in feipfo defpiciens,altcrius partis diuinitate confi

fusAnima itaq; iam couerfa,deo quoq; fimilis cffecta,fic a deo formatur,ut

fupraomnem mtellectum effentiali quodam diuinitatis cotaftu omnia co-

gnofcat:ideoq;amorem Orpheus fine oculis defcribit,quia cft fupra intelle

Amoraa ci:um.Iamq;ctiam anima amore in dcum fic conuerfa,& fupra intcllectua-

««»• lcm fphatra fubhmata,praeterhoc quod integra fua uirtute uaticinii ac pro-

phetiafpiritumadfecutafit,aliquandoetiam mirabiliora& maioraq ipfa

mudinatura operatur,quod quidem opus miraculum appellatur:nam quc

mirittdum. admodum ccefum imagine fui,& fuo lumine atq; calore ea agitqu£ uis ignis

naturali non efficit quaIitate(quod in Alchymicis uel ipfa experientia notif

fimum cft)fic etiam deus per fui imaginem ac luccm ea perncir,qua: mfldus

innata fibi uirtute agerc non potcft:imago autcm deihomo cft , faltem qui

iamVenereo furorc dco fimilis effedtus, fola uiuit mentc,atq; capit totopeftore Iouem. Tamen anima hominis fecundum Hcbrxorum doftorcs ac

Cabaliftasdifnnitur,effelumendei,&adimaginemuerbi caufae caufarum

toiimbo», primiexcmplariscrcata,fubftantiadei ,figilloq;figurata,cuius characTer

eft uerbum aeternum.Quod intucns Hermes Trifmegiftus , talemhomincait effe uel ccelicolis praeftantiorem,uel faltcm aequali forte potiri.

De raptu& extafi,& uaticiniis quae iis qui morbo comitiali& fyncopi

corripiuntur,&qu3eagonizantibuscotingunt. Caput L.

i|Aptus eft abftraftio,& alienatio & illuftratio animae a deo pro*ueniens

,pcrquem deus animam a fupcris delapfam ad infera,

rurfus ab inferis retrahit ad fupera.Huius caufa cft in nobis co-

Jtinuac6templatiofubIimiorum,quaequatenusprofundiffima

mcntisintcntioncanimumincorporeaefapientia;coniungit,eatenusuehe',

tmptui ql

LIBER TERTIVS. CCCXVII.

mentioribus fuis agitatioibus ipfum a fenfibilibus corporcq; feuocat, & ( ut

inquitPlato)taliterquandoq;,qu6dnonnunqcorpusipfumueleffugiat8c

quafi dilTolui uidcatur,quemadmodum Aurelius Auguftinus narrat dc fa-

ccrdote Calamenfi (cuius fupra meminimus) Iaccbat,incit,fim ilimus mortuo/ine anhelitu:& cum urcretur & fecarctur,non ientiebat . Tatum igitur

eftanimanmperium,quandofcilicetfuamnaturamfueritadfecuta,nccfen

fuum illeccbris grauata,ut uirtute fua fubito alcendat,non modo in corpo-

rcmanens ,fedctiamaliquandocompedibus folutaextracorpus uolitans

adfupcrcceleftemcohabitationem,ubiiamdeoq"proxima&^imilima,di

uinorum effccTa rcceptaculum,diuino lumine oraculisq; repletur.Vnde in

quit Zoroaftes. Afcendendii tibi cft ad lumcn iplum,& ad patris radios,un-

detibimiiTaeftanima,plurimamindutamcntc\EtTrifmegiftusait:Afcc-

dere te oportcbit fupra coelos,chorisq;dxmonum longe abcife, & Pythago-

ras ait:Si tu relinquendo corpus in aethercmhbcru tranficris, eris immorta-

lisdeus.SiclegimusHermetc,Socratem,Xcnocratc,Platonem,PIotinum,

Heraclitum, Pythagora & Zoroftem, raptu folitos feuocari,atq; fic multa-

rum rerum edifcere fapicntiam.Lcgimus ctiam apud Herodotum.fuiiTc in

Proconcfo philofophum mirificc fcicntiae Atheum nomine.eiusq; animaquandoq; corpus exire,ac poft uifa longinqua fpatia curfus in corpus rcdi-

re dociiorem. Idem tradit Plinius,con(ueuiiTc anima Harmonis Clazomenii,eamq;reliiftocorporeuagarifolita,multaquoq;acuerael6ginquonun-

ciare.Erfuntadhucinhuncdicm apudNoucrgios& Pilappios pcrplures,

qui fe in totum triduu fcuocant a corpore, rcuerfiq; multa a longinquis re*

nunciant:atq;illos'ntereacuftodireoportet,nequoduiuuanimal illosfu-

pergrediatur contingatq;,alias fcrunt in corpus fuum non reuerti . Sciendu

crgo quod(iuxta Aegyptiorum docTrina ) cum anima Iumen fit quoddamfpirituale,quandoacorporecftfoluta,omnemlocum&omnetempus co-

prchcndit,non fccus atq; lumen in latcrna inclufum ,quia aperta , ufqjquaq;

diffunditur,neq;deficit:naubiq;eft&;icmp:&CiccroinfuodeDiuinatio-

nelibroa4t:Nccaliquadoanimushominisdiuinat;nificumitafolutuseft,

ut ci plane nihil fit cum corpore aut parum . Cum igirur pcruenerit ad illu

ftatum qui eft fupremus gradus contcmplatiua; pcrfecTionis , tunc rapitur

ab omnibus crcatis fpeciebus,& intelligitnon per fpecies acquifitas,fcd pcr

infpccTionc ad ideas,omniaq; in idearum luminc cognofcit : cuius luminis

Platodicitpauciffimos homines participes fieri in hac uita,fedpene dcos

omnes.Syncopis etiam morbiq; comitiales raptum quodammodo imitan

tur,atq; in ipfis fzpiffime ficut in raptu uaticinia proucniunt,quo quidcm

uaticinadi genere legimus Herculcm Arabcsq; q plures excelluiiTe. Et funt

quaEdam uaticinia,qua: inrer confinia naturalium diuinationum & tranfna

turaliaoraculamediafunt,uideIicetquaecxpaffionisalicuiusexcciTu,uta-

more nimio.uel triftina,uel intcr crcbra fuipiria,aut in mortis agoncfum-

D

AuXcorporc foiuu o-

Ittnehcucr

teptts com '

prchmdid

CCCXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

xa pronuntiant,ficu t apud Statium de matre Achillis:

Nec uana parcntum

Expauit uitreo fub gurgite rcmos.

Ineft cnim animis noftris qua:da uis perfpicua &capaxreru oim , fcd caligt-

ne corporis & mortalitatis obfita& impedita,poft mortc autc immortalita

tem confecuta& a corpore foluta,plenam& pcrfcctam habct cognitionem.

Hinc accidit morti uicinis & fcnefta dcbiIitatis,nonnunc[aliquid infucti lu

minis.quia anima tunc fcnfibus minus praepedita cft,& acutius intclligit , &iamquafipaululumrelaxarauinculis,corporiampliusnonomnino obno

xia,& quafiloco quo migratura cft uicina,rcuclationesfacilc percipit,qua: a-

goniis fuis permixta ,fibi tuc offerutur. Vnde Ambrofius libro de Fide refur

reiSionisait:Animanoftracorporeumiftudcuaderegcftitcrgaftulu,qua:

motu acreo libera nefcitquo uadat aut unde ucniat.Scimus tamc quod cor

pori fuperuiuat,& ea iam dcpofitis proprii fcnfus repagulis expedita , libero

cernat obtutu.quaante fitain corporenonuidebat,quodexcmplo dor-

mientium poffumus a:ftimare,quorum animi uelut quieti fcpulto corporc

adaltiorafefubrigunt,&renunciantcorporirerum abfentiumuel etia cce-

leftium uifiones.

Dcfomnioprophetico. Caput LI.

Omnium dico nunc,quod ex fpiritu phantaftico & intellecru

inuicemunitis.autperilluftrationcintelleftusagctis fupcr a-

nima noftra,aut pcr mira rcuelationc numinis alicuius,purga

ta atq; tranquilla mcteprocedit:ab hoc enim anima noftra ue-

ra rccipit oracula.affatimq; nobis uaticinia pra*ftat:na in fomniis & intcrro

gareuidemur,&difccre,&Iegere,&inuenire:muIraquoq;dubia,mulrac6fi-

lia,muItaincognitainopinataq;,ncq; uncjtentataanimisnoftris,nobis in

fomniis patefiut.apparentq; imagincs ignotoru Iocoru,& fimulacra homi-nu tam uiuentiu q morruoru.portcdunturq; futura qua: nondum proucnc

runt,&rcuelantur proucniffc ufpiam,qus nulla adhuc fcientia: fama inno-

tuerunt:& ha:c fomnia nulla cgcnt alia intcrprctadi arte,ficut illa dc quibus

in primo libro locuti fumus,qua: diuinationis funt.non prifcientia^continSonUuide- gitq; cos qui uiderunt,utplurimu non intclligcre:quia( ut inquit Abdala A-

"uJmt,«" ^b^foutuiderefomnia^ellarortitudine imaginationis:itaintelligere ea,

dctotmgM. cftafortitudineintclledtus. Cuiusergointellectus nimio carnisdemcrfus

comcrcio fopitus eft,aut fpus imaginatiuus fiuephatafticus ta hebes ac im-

politus eft.ut fuperni intellcctus fpecies influentesq; imagmes nequeat exci

pere,exceptasq; retinerejiic ad fomniorii uaticinia plane inutilis eft: Opor-tcr crgo ualentc uera recipcre fomnia/piritu phantafticum purum, incon-

cuffum imperrurbatumq; feruare,atq; ita componere , ut dignus efficiatur

cui mcns atq; intellectus praefidear atq; innotefcat.-talis nanq; fpiritus uati*

ciniis aptiffirnus,omnium idolorum a rcbus undiq; manantium (ut inquit

1

L I B E R TERTIVS. CCCXIX.5; .cfiusjfpeculu cft clariffimum.Cum igitur corporciam fani fumus nonJ ^irbauanimo,noncibopotiusgrauati,necmcerentes inopia nullisq;nobis obitrepentibus libidinis autiracundia: uitiis.cafte cubitu euntes dor-m-mus.tunc anima noftra pura atq; diuina.ab omni noxia cogitatione fo-iura,perfommum lam hbera.hoc diuino fpiritu mftrumcnto frcta radian-tes& refulgentcs a mentibus diuinis in fe fufcjpit radios& cfhgies at» tanqn quodamdeifico fpeculo,omni intelle«ftus uulgan indagationerationiso*diicurlu longe quidem certius,clanus efficaciusq; contuctur, inftruentibusdiuinis poteftatibus muitatam ad ccetum illorum animam nodurna: foli-

tudinisopportunitate.neqjenamtuncuigilantideentpropitiadiuinuas,qua- ilhus atfus moderetur. Quicunq; igitur fpiritum fuum medicatione tra

quiIIaacreIigiofa,tumperuiaumrcmperatumacmoderatumfecundumnaruramconferuatpurum,hocurituradmodum prapararo , ut emfmodiratione diuinus euadat arq; fciens:quicunq; ucro cotra phantaftico fpinruianguet,non recip.t perfpicua difcretaq; uifa:fcd qucmadmodum lufcus o- simU.cu us

3proptcrdcbiliratemconfufeindifcrereq; iudicat.-ficetiamquado crapuia uinoq; replen fumus,tunc fpiritus nofter noxiis uaponbus oppreifusOicutaquaturbidaiubeadcmformafoletdiffimiliterafiicijdccipituratq;hebeic.t,quamob caufam Amph.araus uatcs( utlegim» apudPhiloftratu) mofiramuolentemrecipcreoracula, iulTitintegrumdiemacibo,auinoautem tri-«««duoabftinere.quianon poffitrecTc uaticinarianima, nificffetu.no c.boq-iiberata.fobnis emm ammis ac religiofis,diuinoq; cultui uacantibus folentdntnbuercoracula.VndeOrpheusexclamat:

Nuncicfuturorumuaticinatormaxime,

Accedis ad animas fonum quicte demulcl-as.

Easq; compellans fufcitas mentem*Sententias numinum beatorum eis perfomnium fubinferis,Silens filentibus animis uenturapronuncians,His inquam animis.quorum mens diuino cultu recTiffime utitur.

Hinc apud ueteres moris erar,ut qui refpofa accepturi effent, prius celebra-tis facris quibufdam expiationibus &. facrinciis,pera£to diu.no cultu,etiamfacrato cubiculo

, uelfaltemfuarum immolationum uelleribus,religiofiusincubarenr,cuius quidem ritus mcminit Vergilius in his uerfibus;

In dubiis refponfa pctunt,huc dona facerdos

ContuIit,& cifarum ouium fub nodle filenti

Pellibus incubuit ftratis.fomnosq; petiuit.

Etpaulopoftcanit:

Hic&tum pater ipfe petens refponfa Latinus,

Centum lanigeras maclabat rite bidentes,

Atq;horum effultis tergo ftratisq; iacebat

Velleribus.

D ii

CCC-XX, DE OCCVtTA PHItOSOfHU

Et ejLaccdamioniis prxerit(quod ait Cicero)in Pafiphac phano fomniadi

caufarecubarefolcbat.idcftcriintcmploAcfculapii.aquoucraimmitifo-

mniaputabatur.&CalabriPodalyriaAefculapiinIiumconfulturi,iaxtail

lius fepulchrum in agninis pellibus obdormifcebant : fic nanq; in fomniis,

s-omorStl- dequaquifq; refcirecuperct,admonebatur.Familiari(Timumautem tcpus

^«^•fomniorumcftnox.quadofenfusuagisobieais&erroribusmeridianisua-

nisq; affcclibus liberari,nec mctus pulfat animum,nec uacillat cogitatus, 8<

pacatiffima mcns.diuinitati pcrfcucrantcr inhsereat.Suntautem(ut aitRa-

soniomue- bi Iohenan in libro Senatorum)fomniorum uerorum quaruor gencra: Pri-

rorugmc- mum matutinum,quod intcr fomnium& uigiliamndecudum ,quod quis

w^racr.ujdcrit

.

dfi aitero:terrium,cuius interpretano uifionenofluriia ipfi fomnia-

tori oftenditur:quartum,quod eft cidem fomniatori repctitum . iuxta illud

quodait IofcphadPharaonem .inquicns: Quodautem uidiftifecundo ad

eandem rem pertinens fomniiim,nrmitatis indicium eft.Eft autem nrmiffi

mum fomnium,quod eft de his qua: fccum quifq; rcuoluit & mcnte agitat

cundo dormitum,ficut fcribitur:Tu rex cogitare ccepifti in ftratu tuo quod

effetfuturumpofthaec.Oportetautcalienorum fomniorum interpretem

haberefcicntiamquapoffit diftingucre& difccrnerc fimilitudines rerum

omnium,& cognofcere mores omnium gcntium.fecundum lcges quas re-

riunwm ceperunt dcdeo & de angelis.Illud prcterea fciendum.uix aliquod aut nullu

foiroiijspcr- fomnium effe abfq; re aliqua inani.ficut nullumfrumcntigranum abfq; pa

""*"•Jcis,quod ctiam ipfius Iofephi patriarcha: fomnium tcftatur,quod interprc

ratus pater Iacob inquit:Qyid fibi uult infomnium hocquod uidifti Cnum

ego & mater tua& frarres tui.adorabimus tc fuper terramfquod quidem dc

extinfla poftmodS matre effeflu no eft cofecutu.Hxc etia Rabi Iohena irt

hbro pranominatoxui acccdcs Rabi Lcui.omnc fomniu prophcticum no

pluris q adufqjduos & uigintiannos aitcffeflufuo poffc fraudari:fic Io-

fcph anno auaris fue dccimofcptimo fomniauitquod poftea ctatis fua trice

,_• fimononopiodiitinaciu.Volcnsitaq;nucdiuinafufcipcrcfomniaJfitcor-

. _ jif« ptio

porc bene difpofit',& cerebro a uaporibus , animo a perturbatioibus libero,

"rirVm"coq;dieabftincataccena,nccbibatquodmebriarepoffit :habeat cubicula

mudum&nitidum,etiamcxorcisatum&facratum,inquofactofuffitu,inii

flis temporibus , obuinflis digitis fomniorum annulis, fuppofita cap r

ti cce

lcfti imaginc, facraq; charta, inuocato facris orationibus numinc, ftratum

petat.intcta cogitationc fupre qua fcire dcfiderat:fic cnim uerifTima& indu

bia uidebit fomnia,cu ucra intelleflus illuminatione.Quicuq; igitur ea quc

in his libris fparfim dehac re diximus coniungcrc nouerit.oraculorum& f»

mniorum donum facilc obtinebit.

D e fortibus & notaminibus certam oraculo'

rum uim poffidentibus.

Caput III.

Aiiimto

riifomio

LIBER TERTIVS. CCCXXT.

Vnt etiam fortesquxdam diuinam oraculorum poffidctcs uir

tutem,actanquam diuiniiudiciiindices,antcamultaprece &obfccrarione illorum qui hoc cxquirunt petitx,aliquando etia

a deo ipfo ficri pricepta? ,quemadmodum in Leuitico legiturdehirco offercndo dommo,& de capro emiffario: & in Numerorum libro,

deuirgistribuumffracl.Iamuero&Mofes,&Iofue,miffisfortibusincon-

fpeetu domini diuiferunt terras & haereditatcs tribubus Ifracl fecundum prefcriptum dei.Apoftoli Chrifti prasmiffis precibus.pcr fortcm clegcrutMathiam in locum prodiroris ludx.Ionas propheta cum fugiens a facie domi-ni nauigaret Tliarfum,fuborta tempeftate naute pcr forrem inuencrunt il-

lumcaufampericuli,proiectumq;in mareccffaffe tempcftatem. NarratCefarde.M. Valerio Procillo capto ab hoftibus , ter fordbus confultum,utrum ignc ftatim necandus cffct,an in aliud tempus refcruandus, fortiumbeneficio cuafiffe incolumen . Eratquondam apud Buram Achaia: oppiduHcrculis oraculum ex talis & abaco conftitutum,ubi confulturus de rc quapiam,poft peractas deo preces,talos quatuor iaciebat,quorum fitum atq; fi

guras obferuas uates,quid ucnturum effet,in abaco fcriptum comperiebar:crant autem tali omncs ex hoftiarum offibus confccti.lllud uero fcicndum Uotmtre

uetuftos patres non folitos qualibet lcui dc caufa mitterc fortem,fcd aut ne firHelumr

ceffitare aut grandi utilitatc urgentc,ncc nificum magna religione,reuerc-"'""*^"

tia,expiationibus,ieiuniis,munditiaprecibus,inuocationibus,uotis,facrifi-

ciis , cofccrationibus,ca:terisq; adhibitis rcligionum facris myfteriis.Solent

enim facra ipfa operibus noftris ritc pramiffa,utmaxime diuinam prouo-carc uoluntatem ac beneuoIcntiam,diuinorumq; fpiriruum prcfcntia,quorumdifpenfationcforte direfta,reiqua:fit£ueram fufcipimus fenrennam.Oportetcrgoquemcuq;perfortesoperantem,accedereanimobcne difpo-

fito,non perturbato,non diftracto,& cum forti dcfiderio,firma deliberatio ^f^neacconftanti intentione fciendi idquod quaffitum fuerit

:prsterea erga fonauuit

deum & codeftia puritate,caftitate,fanftimonia polletcm,indubia fpe & fir °Pcriri-

mafide,facris orationibus inuocare , ut dignus efficiatur cui diuini fpiritus

congrediantur,diuinaq; uoliitas innotefcat:ficnanq; fi fueris difpofitus, uir

tute fortium maxima fecreta tibi patefient,erisq; uarcs ucridicus,pra;terito

rum,prefentium&futurorum,de quibus fueris requifitus.Qyod autcm dcforribushicdiximus,etiaminominu&notaminum augunis obferuandii

cft,quando uidelicctcum formidinc,tamen firma cum expecratione nota

mina qusdam uaticinandi caufa nobis pracfigimus , aut fignu poftulamus,

ficut uernaculus Abrahe Eleazar,& Gcdcon iudex in Ifracl feciffe leguntur.

EratquondamPharis Achaiaeciuitatcmedio foro Mcrcurii fimulacrum,

ubi omen accepturus,fuffiro rhure& accenfis lucernis quac antc aftabat,ob-

latoq;patrionumifmateinfimulacridexteram,tumquodciiq;pcrcuciari

uoluiffer,in fimulacri aurem infufurrabat,moxq; ambabus manibus obtii-

D iii

CCCXXII. DE OCCVLTd PHILOSOPHIA

ratis auribus fuis,ocyus a foro difccdcbat:cuius limitcs egreffus, ilico apcr-

tis auribus,qua prima uocc cxccpiffet,fibi pro rato omine,& tang dato ora-

culoobferuabat.Licetigiturfortcseiufmodiignorantibus(tanq"acafuucl

a fortuito euentu fint)nihilrationis haberc uideantur , tamcn a deo& fubli-

mionbusuirtutibuscertisrationibusdifponuntur,ncq;caduntpra?tcrint£

rionceas moderatis.Nonneineleerionc Saulinrcgem Ifracl,forsinillu ca-

fu& fortuito cccidiffe putabaturfAttamc iam antca a dno ftatutus fuit rex

& unft us a Samuelc prophe ta : & cj ftatuerat illu regc deus , difpofuit& for*

tesutcaderentfupcrillu.Atqjdchishactenusfatis.

Quomodo fc difponere debeat uolens fufcipcre

oracula. Caput L III.

Vicunq; ad fupremu animae ftatum accederc cupicns,ad oracu

lapctenda proficifcitur, oportet cu cafte fanftcq; difpofitu,pu-

rii munduq; accedere,ita ut nullius fordis impetigine anima e-

iusinquinctur,nullasq; pcccatorucicarriccspeetorigerat im-

preffas.-oporrebitq;animum penitus fcgregare& purgare,quatcnus naturae

permircatneccffitas,abomnimorbo,hebetudinc,malitia&ciufmodipaffio

nibus,omniq; irrationali coditionc,qua: fcquitur eam tanq ferru rubigo,ri«

te coponendo& difponcdo qux ad mcris pertinc t tranquillitatc : ficcnim uc

riora cfficacioraq; accipiet repofa. Quibus ueropurgetur animus,& in diui-

na fuam rcftit uatur puritatc,a religioe nobis fapictiaq; cft perdifccndu.ne-

que cnim fme rcligione fapicntia,nec fine fapictia probada eft religio. Sapic

tiacnim(inquitSolomon)lignuuita:efthisquiapprehendcrintea:&Lucre

ciusait,eam effeinucntu dei,leu fpiraciilum dci,ubicanit:

Hic deus ille fuit.dcus incl/teMcmmi,Qui princeps uitxrationem inuenit eam,qus

Nunc appcllatur fapientia,quiq; per artem

Flucribus e tantis uitam tantisq; tcncbris

In tam tranquilla& tam clara luce locauit.

Intelligit quoq; eam cffe illuftrationc diuina, unde D emocritus nullos ui''

ros fapictes arbitratur,pra:ter illos qui furorc quoda diuino pcrciti funt,quc

admoduMinos ille Cretcfis,quc ferunt a Ioue cucta didiciffc, cu effet ei in

Ida mote frequcs cn dco coucrfatio:fic ctia Mclefagora Eleufinu Athenic-

les ferut a nymphis cdoftii : fic&Hcfiodfi cu effet pccudu paftor in Bccotia,

gregem iuxta quendam Hclicona montc egiffct,lcgimus a Mufis condona

tum fuiffe aliquot calamis : quibus acccptis,pocfirn rcpcnteadeptum effe,

qusquidc & huiufmodi in momento adfequi,pro ccrro no cft humani ani-

nimi,fcd diuinitus infpirati,uidclicet cui ineft deus oia operans : ipfe nanq;

dcus in animas fancras fc transfercs.prophctas&mirandoru opificcs cofti-

_ tuit,potcntesinopere&fcrmone,ficutaffcrutPlato&Mercurius, atqjipfe

tmom tectj| Xyftuspjrthagoricus,affcrctcs ciufmodihoicm dcitcplum,deu autcm

LIBER. TERTIVS. CCCXXIH.

hofpitcirccuiaftipulatur&noftcrPaulus^liomincuocanstenipludci.&a-

libi de feipfo inquit.Omnia poffum in co qui me cofortat dcus:ipe cnim eft

uittus noftra,finequo(utiplemct perhibcc ) nihil poffumus.quodctiam A-

riftoteles in Meteoris & Ethicis fatctur.nullam cflc uirtutc, fiuc naturalem

fiue moralc,nifi per deu:& in fecretis fuis aftruit.intellcctu bonfl & fanu pof

fe in naturae fccreta,dumodo adfit diuinx uirtuns influcntia, alias ncquacj.

Hanc autc influentia tuc folu fufcipimus,quado nos abfoluimus ab impe-

dimentis aggtauantibus,a carnalibus & terrenis occupationibus,& ab omni

cxtcrna agitationc.neq; enim potcft lippus&immundus oculus rcs nimiu

luccntesintueri:neccaperepoteritdiuina,quipurgationeanimiignorarit. P^f(ffl,irt

Oportet autc pedctcntim& uelut per gradus quofda ad hanc animi purita» *d mimipm

temperuenire:neq;cnimunufquifq;dcnouoiismyfteriisinitiatus,ftari

lucidaomniacoprehendir,fcdaffuefacienduspaulatimcftanimus,quoufq;

in nobis emineat intclleftus.ac diuins luci applicans illi permifceatur.Ani

ma itaq;humana quado ritefuerit purgata & expiata.tum ab omni uarieta-

te foluta,libcro motu foras emicat,fur(um afccdit.diuina capit etia feipfam

crudit,quado forte aliunde erudiri uidetur.neq; cnim comemoratione,neq;

demonftratione tunc indiget,ob naturalem fui folcitiam , tum pcr metcm

fuamqus anima- caput& auriga eft.fuaptc natura angelos imitara,non fuc

ceffione,non tempore,fed fubitaneo momento quod cupit affequitur. Da- Tuuii,sola

uidcnimliterasnondidicit,&cxpaftorecffcftuseftuates,&diuinarurnre- mBctttrifa

rumfdentiffimus.Solomoninuniusnocrisfomnio,omniufuperum&in# ^f™p,!"

ferum fapientia repletus fuit:fic Efaias,Ezechicl,DanicI, cactcriq; prophetce flci, ftbua

&apoftolicruditifunt:poreftenimanima(qusec6munis Pythagorcoru & «fos».

Platonicorum fcntentia cft)pcr uiam purgatoriam abfq; alio ftudio uelin-

ueftigatione,per folam modicam &facilimam collationc &aduentitia , fup

iam defuper habita intclligibilia,perfecla omniu fcibiliu fcicntia acquirere:

poteft etia pcr extrinfeca expiationc ad hoc deuenire,ut omnia per fubftan'

tialem fua forma indiuinbiliter intelligat. Purgatur autcm animus& expia Animta quS

tur per muditia,per abftinentia,pcr poenitentia,per elccmofyna:tu etia co- cxP>*><dm

ferunt ad idcm facraquacda inftituta,ut hic infcrius patebit,curada enimeft

anima per religionu ftudia,uulgoqudc occulta, ut fanitati reftituta.uerita

te firmata,& diuinis praefidiis munitano timeat fuborictcs concuffiones.

Demunditia.&quomodoobfcruanda. Caput LIIII.

Vnditiam igitur imprimis oportebit fcruare,in uiclu, in operi-

bus.in affeftibus, fordesq; omnes& animi perturbatioes,& qu£

cunq; fcnfum ac fpiritu offcndut,expcllcre,& quac infunt homi

—J ni diffimilia ccelo,non folum fi in animo& fpiritu, ueriictia fi in

corpore, fi circa corpus fuerint : talis nanq; muditia cxtcrior animi purita-

tem haud paru creditur adiuuarc.Hanc ob caufam philofophi Pythagoricl

auiditate oraculorum capti , dimnis laudibus celebratis, lauabant in flumi»

D iiii

i

CCCX5CIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

i.dttn,mjiune ue' halneo, ueftibus induebantur albis,atque lincis.nam lanam propha-

tmprofU' num ueftitum arbitrabantur , tancj beluinae fordis excremctum pecori dc-nm

- traflum:cubilepurG,&prorfusimmaculatuhabitabant.Similimodofole-

trdgmmo > bant Bragmani Indorum fapientcs in fontc qui Dircc appellatur in B eotia,

rum bMtttt cXutis ueftibus lauari,oblito prius capite guttis elcftreis ,& odonbus ci rci

aptis,deinde poftcjpro ritu fatis mundi erant,cxeundu circiter meridic,ue-

ftiti lino candido,mytra alba.in digitis fcrcntcs anulos, 8i baculos gcftantcs

manibus.Similimodo apud Gymnofophiftas in die ter,& nofte bis lauari a-

quafrigidafanctufuit,priusgfacrorupenetraIiaingredi:utebanturctiamli

neis ueftibus quotidie recenter ablutis.Lcgimus quoq; eiufdem ablutionis

ritum apudHefiodum in Opcrum atq; dicrum libro,ubi canit:

Ncmo fub aurora Ioui audet fundcre uina

Illotis manibus,fed & immortalibus ullis,

Non fic exaudire uoIunt,fpernuntq; precati.

Etalibi:

Prauus ubi fluuium manibus non lotis obiuit,

Hinc dii fucccnfent,tribucntcs inde dolorcs.

Hinc apud Vergilium ficpatrem Aeneas alloquitur.

Tugcnitor cape facra manu,parriosq; penates,

Mc bello ex tanto digreffum&csde rccenti

Attrcftare nephas,donccmc flumine uiuo

Ablucro.

Mos enim eratgentibus, quando diisfuperisfacra fa<3uricflent,corpus ab

lutione purgarc.quando ucro diis inferis Iirandii erat/ola fufficiebat afpcr

fio.Hinc apud Vergilium Dido cum facra diis inferis inftirucrer,ait:

Annam chara mihi nutrix huc (i(ie fororem,

Dic corpus properet fluuiali fpargerelympha.

Et alibi.ubi infcrr Aenca apud inferos ramu Proferpinc adferentc,itacanir:

Occupat Acncas adytum,corpusq; rccenti

Spargitaqua.

Ncc non ubiMifenum fepeliendum narrar,canit:

Idem tcr focios pura circuntulit unda,

Spargens rore Ieui,&ramo felicis oliuae.

Munditiaenimc6paratahomocceleftisatq;fpiritualiseuadit,&addeicon

tuitu unionemq; fic difponitur,dummunda corporc& pura mente deo mi-niftrat,& in omnibus munditiam amplcftitur.in uifceribus.in cute,in uefti

bus,in utenfilibus,in habitaculis.in muneribus,oblationibus,hoftiis,facrifi

ciis:quorumomnium munditia, etiam acrem purificat , influxumq; illum

mundiflimum cceleftium &diuinorumattrahir,&mundosdci miniftros

daemonesq; bonos allicit &conuertit:licetnonnunquam etiam immundifpiritus&mah daemones , ucluti bonorum fimiae , ucl iit adorcntur& deci-

L I B fi R T E R T I V S. CCCXX*.

piant.huiufmodimunditiam cxquirunt: idcoq; imprimis obferuandum

eft,ut habeatur animus mundus & cor purum,ad quae tunc immund* pot«

ftates nequeunt afccndcrc.

D e abftinentia& ieiuniis ,& caftitate.folitudine ,&animi

tranquillitate atque afccnfu.

Caput LV.

tBftinentiaquoque fuos paffim obfcruarorcs contra uitia& ma*

flosdsmoncsfamiliaritcr munitatque tuetur.&quafi tcmplij

| dei incontaminatum rcdditanimum,mcremq; deo coniungit;

Jnihil etiam ad fanitatem complexionisq; temperantiam meli-

us,quam fuperflua minimc congregarc,modumq; neceflarii uiiftus non ex

cederc:nequeenimnutrimentumnaturaualentius adfumendumeft, fed

<juo potius natura fit ualcntior,ficuti dc Chrifto aflerunt nonnulli ,quod

ea meta cibum fumcbat,ut generaret fuperfluum quartx digeftionis.MuI-

fiquoque alii parcitatc cibi fimul & fanitate& agilita te corporis gauifi funr,

utMofes&Helias.qui ufquead quadragefimum diem iciunium protra-

xerunt : Vnde illc fplendebat facie,& lfte fubucctus corpus fuum ueluti fpi*

ritum facile ducebat ad nutum.Nam aflerunt magi& philofophi/pirirurn

noftrumnonquemadmodumterrenum,autcorpus cx ciborum aut po-

tuum conco ftionc per certa organa rccepto alimento nutriri,fcd fpongia-

rummore per totumcorpus undique alimentum fuum haurire , uideli-

cet cx uaporibus tenuiflimis corpus undiq; penctrantibus .Itaq; qui fpirinl

Iiunccupiunthaberepurum&potcntc.cibisutunturficcionbus^corpusq;

hoc craflum ieiuniis cxtcnuant, ac facile pcrmeabile rcddunt , nccius pon*

dere aut craffefcat fpiritus aut fuffocetur,tum lotionibus & fricationibus ,&

cxcrcitiis,& amiclu corpus ipfummundum conferuant, fpiritumq; Iuftra'

tionibus & fuffitibus corroborant,& ad puram renuemq; fynceriratcm per-

ducunt.Dcbcmus igitur in fumcndis cibis effe puri atq; abftinentes> qucad-

modu philofophi Pythagorici , mcfam facram atq; fobriam fcruantcs.uita

inomnitemperantiaprotrahebant.Temperantiacnimuitaecoplexionisq;

quia talis nullum infert nobis alicuius fuperantis humoris tumultum ,qui

ad ullam imagincm commoueat phantafiam.efficit ut anima noftra fxpif-

fime fomnians,nonnung etiam uigilans,fempcr fupernis influxibus fubii-

ciatur.Infuper Pythagorici,fi quis per abftinentiam prudcnter moderctur

fingulas tum animitum corporis fui motioncs,perpetuam utriufq; fanita-

tem,acetiamdiuturnam uitam pollicentur.Sic Bragmaninullos ad ipfo-

rum admittebant collcgium.nifi abftinentes a uino,& carnibus,& uitiis:di-

centesnemincmpoiTedeumintclligcre,nifiquiillumdiuinacoucrfatione

semularetur.-quod etiam inferiores Indos apud Philoftratum docuit Phra*

otes. Prxtereaabftinercnosoportetabomnibusquacunq; animum fpiri-

tumq; inficiunt,a cupiditatibus& inuidentia,quae iniuftitiac famulc funt(ut

TeperwtU

iftam.

A$utpotif

fimu homU

mdftiniii

I

/

CCCXXVI. DE OCCVLTA PHILOS0PHIA.

inquitHermes) ad mala facinora mentemac manum impellentes:itemab otio 8duxuria:anima enim torpore&libidinefuffocata , coelefte aliquid

prxuidere non poteft.Quaprop ter facerdotes Athcnienfium qui graceHierophanta: appellantur( utrcfert Hieronymus)quo caftiusin facris age»rent,diuinisq; rebus incumberent , confueuerunt forbitionc cicutac feipfos

caftrare. Caftitas praeterea mentis deo deuote.ipfa animam noftram(ut docet OrpheusMufeum in omnium deorum hymno ) fempitcrnum ac fem-per paratum cfficit deitemplum . Infupcr abftincrc debemus ab omni mul-titudine&uaricrarefenfuum,affe<ftuum,imaginationum,opinionurn,&e-

iufmodipaffionibus,qua:kduntanimumaciudiciunirati6isperuertunt,

ficutpalam uidcmus in philocaptis , inuidis & ambitiofis : quapropter haspaffiones Cicero ( in Tufculanis quacftionibus ) tanquam animi aegntudi-nes& peftiferos nominat morbos.Horatius uero furorcs appellat uel infa-

nias,ubi canit:

Millepuellarum,puerorummillefurores. •

E«If/ki Sentire quoq; uidetur idem,in hocomncs homines in aliquo ftultos effe.un

delegiturin£cclefiaftico:Stultoruminfinituseft numcrus. Iccirco Stokineganrpaffiones caderc in fapientem,paffiones inquam

,quae fequutur ap-

prehcnfionem fenfitiuammam paffiones rationales & mentales/apicnti cocedunt.Sic fentire uidetur etiam Bocthius ubi canit,paffioncs aliquas abii-

ciendas in inquifitioneucritatis,his uerfibus:

Tuquoqjfiuis Pellctimorem,Lumincclaro Necdoloradfit,Ccrnere uerum, Spemq; fugato,

TramiterccTo Nubiia mens eft

Carperecallem: Vin<5hq;frenis

Gaudiapelle, Haecubiregnanr.Oportct igitur nos animum ab omni multitudinc& eiufmodi paffionibuspenitus denudarc &aucrrcre,ut ueritatcm fimpliciffima adfequamur:quodquidem multi philofophorum longi rcmporis folitudine lcguntur affecu-n. Animusenimperfolitudinemabomnihumanorum negotiorum curafolutus

, facris numinibus ac cceleftibus uacans,cadcm quotidie fcntit, quxcceleftia munera cogitantcfficcre.Sic Mofes Hcbrsorum legislator & ma-ximus prophetarum,ac omni Chaldeorum& Aegyptiorum fapicntia eru-ditus.cum fefe a fenfibus abftrahere uellct , in uaftas Acthiopis folitudinesconceffit

, ubi cunclishumanis negotiis praetcrmiffis , ad folam diuinarumrerum conremplationemanimum mentcmq; conuertit , in quo (k omni*potenti dco placuir,ut illu facie adfacic uidere &intucri mcruerir.acccpra c-

tia miraculoru illoru ftupcda potctia, qua: facrse lirere de illo reftificari c6r

fpicmntur.Sic Zoroaftes Magoru pater acprinceps, omniu rcru naturaliudiuinarumq; fcientia uiginti annoru folitudine dicif affecutus, ubi de omni

LIBER TERTIVS. CCCXXVH.

diuinandi ac uaticinandi artc plura confcripfit acfccit. Similia opcratum e(

feOrphcum in Thracia: defertis/cripta cius ad Mufeum dcdarant.Sic legi-

mus Epinienidem Cretcnfem longiifimo quodam fomno fuiffc eruditum,

namannisquinquagintadormiuilfcaiuntihocintclliguntlatuiffc.Pytha-

goras quoq; fimiiiter decem annis latuiffe fertur,atq; Hcraclitus & Demo-critus eandc ob caufam folitudine deleitabatui^quatomagis cnim animale

uitam relinquimus& humanam^tanto magis uiuimus angelos & dcu ,qui-

bus coniufti& in meliorem fortem reftituti,in omnia poffumus, omnibus

dominantcs.Qualiterautemanimusnoftcrfcgregandusfitauitaanimali,

&abomnimulritudine,atq;crigcdus,quoufq;aicendatadipfumunum,bo-

numjUcrum^pulchtum^pcrfinguIostam cognobiliumcj cognitionu gra*

dus,docct Proclus in comentariis fuper Alcibiadcm,oftcndcs quomodoim nomhimprimis fugienda fenfibilia,ut ad effentiam incorporcam nos transfcramus: paifomm

ubi animarii ordinc,multipIicatu tamc pcr rationcs plurimas , habirudincs f"Sia^*-

proportionesq;uarias,&uinculamuIra,uarietatemq; uirium multiformc

fupcrarcoportct,&adintcllccl:um&inteIligibiliaregnaconicderc,&quan-

to intcruallo hxc fint animis meliora,contcplari : porro iplam ctia intcllc-'

ftualcm multitudinc Iicet unitam &indiuiduarelinqucre, atq; ad fuperin-

tellectualcm effentialemq; unitatcm ab omni multitudineabfolutam, ipfi-

usq; boni& ueri fontcm pcruenirc. Simili ratione fugcre nos oportct,omnc

cognitionem multifariam diftrahcntem atq; fallentem, ut ueritatcm fim-

pliciffimam confcquamur.Rclinquenda igitur multitudo affeftuu ,& fen-

luu,imaginationu,opinionii,qiia: tam in fe diucrfa cft,ut alia aliis in quoli-

bct fint contraria.afccndenduq; ad fcientias,in quibus Iicct uaria multitudo

fit.cotrarieratem tame habet nulla.-omnes cnim fibi inuicc connexac,& fub-

alternatim una alteri miniftrat atq; infcruir,ufq; ad una ab omnibusptaeiiip

pofitam,& nullam ultetius fupponctem,ad quam omnes cateras refcrre o-

portct:tamen non eftibi fummus cognitionum apex.fed fuper eam eft in#

tellcftus purus.Itaq;depofitis omnicompofitione,diuifionc multiformi.'

q; difcurfu,ad intelledltualcm uitam fimplicemq; intuitu afcendentes,intcf-

ligibilem effentiam perceptionibus indiuiduis& fimplicrbus fpeculates , ut

ipfamfummam animx cxiftentiam,perquam unu fumus,& fub qua umtuimultitudo noftra,confequamur.atq; fic primu unu.aquo omnibus ineft u-

nio,peripfum unum,tanc|cffentix noftrae florem attingamus:quodtuc de

mumaffcquimur.quando omnc multitudinc fugicntes:inipfarniinitatc

noftramconfurgimus,unuq;efficimur &uniformitcragimus.

Depcenitentia&elccmofyna. Caput LVI.

|Axima autc purgationu pars eft.uolutaria pcenitctia delicloi^: p^ j,w#na(utaitSenecainThycfte)qucpcenitetpcccaffc,peneeftinnog«i'o)«im

jccs.Hcc enim maxima nobis adfcrt expiationc , du moleftia de P**S*W

Iectamctis oppoit.ftupidaq; expurgat ex aia letitia,tribiiitq; uimgda pecu*

CCCXXVIII. DE OCCVXTA PHILOSOPHIA.

JS"""4

liarcmadfuperareduccntem.Eftitaqjpcenitentia non modomortificatio

uitiorum,fed&animxfpiritalemartyrium;quegladiofpiritusexomnipar

teconfoditungladiusautcmfpirituseftuerbudci.Vndcinquit Hicremias

propheta,& etia Paulus ad Ephefios fcnbcns: Malediiftus qui prohibet gla-

dium fuum a fanguine:&Pfalmifta canit: Gladius in labiis ipforum . Ideo cx

ponendefuntcogitationcs&affeftusanimi,&omnia malaquE excunt de

corde& ore noftro,facerdoti in confeffione,ut ipfc iuxta uerbum dei ea iiv

dicet,& fecundum poreftatc illi conccffam a deo.poenitentia iniuncla mundet& cxpurget,dirigatq; in bonum,neq;ucro ullum in religione abolcndis

piaculis pcenitentia repcritur ualctius facramentum.hinc dii ipfi(tefte Oui-

dioinPonto)

Sspelcuantpcenas.creptaqjuminareddunr,

Quum benc peccati pcenituiffe uidcnt.

Elnnm/ync Eft adhuc aliud cxpiationis facramctum.ipfa uidclicet clcemofyna , dequaUm. parum aut nihil me legiffc mcmini apud philofophos,fcd docuit nos illam

fumma ueritas,inquiens,D atc elecmofynam,& omnia munda funt uobis:&

apud Ecclefiafticum legitur:Sicut aqua extinguit ignem,fic clcemofyna cx

tinguitpeccatum:&DanielregcBabylonisdocuit,utclecmofynisredimc-

rctpeccata,&Raphaelangelusteftaturad Tobia.Quoniameleemofyna a

mortc liberat,& ipfa cft que purgatpeccata &facitinucnirc uitam eternam.

Hinc Chriftus ad patrcm orare iuffir,dimitte ficut dimitimus,& da ficut da

mus:dequo dixit alibi.Cctuplum accipietis,& uitam fternam poffidebitis.

Idc 1 udicaturus uiuos& mortuos, prae caeteris improperabit damnatis , ne-

gleftas eleemofynas& mifericordiae opcra,du dicet:Efuriui & fitiui & no dc

diftis mihi manducare ncq; bibere :& adhuc in alio loco de paupcribus locu

tus inqt.-Qiiod uni llloru feceritis mihi fcciftis.Quod mihi ctia fcnfiffc uidc

tur Homer', ubi introducit iuuene ad Antinoc procu in haec ucrba dicentc:

Antinoc non quidcm pulchre cecidifti miferum mendicu,perdct te fi usq

deusfupracceleftiseft,nam&diialienishofpitibusaffimi]ati,inuniucrfum

exeuntes, ciuitatcs eucrtunt hoim,iniurias fimul& ncfas afpicicntes.

De his*quae extrinfecus adminiftrata ad expiationcm

conducunt. Caput LVII.

|Reditum eft & a facrorum peritis traditum , cxpiari etiam ani<>

|mumtacrisquibufdaminftitutis&facramcntisabextramini-

ftratis.ut per facrificia,pcr baptifmata,pcr exorcifmata,pcr be-

jnedicT:iones,perconfccrationes,peraquae purificatae uel bcne-

di<5ta:atpcrfiones,etiamperquafdaminuncl:ioncs,&fuffumigationcs,non

tam ad hoc facratas,quarn ctiam naturalitcr hanc uim poffidentcs.Hocmodo habcrin religionibus locum fulphur,ad expiandum fuffitu malos damones.ouu quoq,- fimilitcr in purgationibus ufurpari folebat.hinc oua luftra-

lia difla funt,unde Ouidius:

L I B E R TERTIVS. CCCXXlX,

Vcniat quas Iuftret anus ledtumq; locumq;

Dcferat & tremula fulphur&oua manu.Scribit etiam Proclus,facerdores in purificationibus uti folitos fulphure at«

queafphalto,autablutioneaquKmarinaE:quoniapurificatfulplnirpropter

odoris acumen,aqua uero marina proptcr igncam portioncm . Simili mo-dopurificatherbapentaphyllon,quapropterob puritatc fuam faccrdotes

antiqui utebatur ea in purificationibus.Similitcr &ramis oliuaru.hec enimtantae puritatis efle dicitur,ut fcrant oliuam a meretncc plaratam, uel infru-

cT-uofam perpetuo manere,uel omnino cxarefcere.Simili modo conferunt

expiationithus.myrrhajLicrbenajValeriana^quat&herbaluciadicitur^Ara

biceFu appcllatunitem bencdicra& gariofiIata:fimilitcr fel canis nigri fuf-

fitum.in his maxime praeftare dicitur,tam ad cxpiandum demones malos,cf malcficia ubicunq; fuerint : fimiliter penns upupi fuffits phantafmatapcllunt.Mirum autem & uix crcdibilc.nifi illud narraret grauis &non con-remnendus autor Iofephus.in Hierofolymitana hiftoria.de radicc Baaras, a f'":

ieri '

locoiuxtaMacheruntcmIudea:oppidumficnucupata:hancaitcolorefla '

mco,nocrufplendoremcmittere,captutamcnadmodumdifficilem,utca-

ptantismanusfallatoculosq;rcfugiat,neq;priLisc6fiftat,quamenitruata:

mulieris lotio fuerit cofperfa:neq; tamc hoc modo rcrcta finc pcrkulo cuel

htur,quippeextrahentcprefentancamorsconfequitur,nifieiufdemradicis

amuleto fuerit comunitus:quo carcntes,terram circumcirca fcarificatcs,ra-

dicem Iaqueo uinclam cani alliganr,ac rcpentc difcedunt.tadem nimio conatu fecuturus canis, radicem exrrahit,& lieluti domini perfolucs uices,illi-

co comoritur, nulloq; poftmodum periculoradix illa a quouis tracraripo

teft.cuius uis in expiationibusprsftantiffima , ut etiam eos qui a fpiritibus

uexantur immundis,protinus liberare copertum fit. Matcrias autc huiuf-

modi in fpirituales fubftantias agere,fugando uel allicicndo.ucl mitigado,

uel incitando,non fecus arbitrantur , atq; ignis in Sicilia agit in animas : qui ig™in si

(tefteGuiliclmoParifKnfi)corporanonkdcns,animasintoIerabilitcrcru f' ! ''1 '

ciatpropinquantium.Csterum dehispartim fuperiustradtatum cft.

Deadorationibus&uotis. Caput LVIII.

|Dorationes quidcm & uotadacrificia atque oblationcs

, gradus

1 quidcm funt in lacris ad deum inueftigandum: & qui principa-

I lirer diuinam prouocant uoluntatcm,atq; facram indiffolubi-

llcmq; ad dcos conflanr animabuscommunionem, ex orationibus enim quas uerbis ueris & facris fcnfu & mcre proferimus,magna uim coparamus,quando applicantes illas numini alicui,mouent illud,ut in nos di

rigat fcrmoncm fuum& refponfum,per radium diuinum,quo radio ( ut in-

quifDionyfius)loquiturcum hominibus deus.fed adco occulte, ut uix pau-

ciperdpianr.Pcrcepiraurcmfspiffirne rexillc&propheraDauid. Quado(inquit)audiam quid inme loquatur dominus deusfAdorario itaq; diutiffi-

CCCXXX. DE OCCVLTA PHIL-OSOPHIA

mccotinuata&ffpiffimcfrcquctatajpcrficitintcncflu.&animaaclfiifclpiS

dadminaluminacfficirampliorc,amorcdiuinuacccndcns,fpcnintjcmq,&

morcs facros infercns,anima ab omni contrario& aducrfo cxpurgat , ctiam

mala multa repellir,qua: alioquin naturaliter cuenirct. Hinc canit Ouidius:

Fleftitur iratus uocc rogantc dcus.

i Sxpc Ioucm uidi cum farua mitterc uellet

Fulmina,tlmre daro fuftinuiffe manum.

iicmoM Rcuerritur autcm homo ad dcum per orarioncs:quo pcrucnics( inquit Pla

im fii rc to in Phedro)fiftir cquos,& cubiculum fympofii intrat,ubi pafcirur ambroutnmr.

fa g;p0tat:ur nc(3are. Idco quiuirrurc aliquam poffidcrccupiunt , orandu

illiseft.&fupplicandumcrebroad eumquiinfe omnem continet uirtutc.

Melior autem& optima oratio,qux no ore profcrtur , fcd quse filentio fan-

_ <3o,&cogitationc mtegra deo offertur5qua:c]; uoce mcntis inclamans , uer-

otui'" • bisiiirelleclualismundiueneraturprafiilesdeos.Votumautcmeftardcns

affecius cafti animi dco dcditus,qui uoucdo.quod bonum uidctur,cxoptat:

hicaffcclLis(utteftantiirIamblichus&P!'oclLis)itaanimasdeo coniungir,

ut una aliquando dci atq; animi operatio fiat.deiuideliccttanq artificis, ani

miucroranqinftriimeiuidmini:hincperuotan6nunqfierimiracula morbosq; curari,tcmpeftatcs auerri,&fimilia,omnis tcffatur antiquitas . Hinclcgimus,excellcntiflimosqiiofq;&apud omncs nationcs fapicntiffimos ui

ros, Indorum Bragmanas, Perfarum magos, Acgyptiorum gymnofophi-

ftas,Gr2corumChaldcorumq;theologos,quifefta deorum& abdita rny*

ftenafanxere,diuinisuotisacoiationibLispotiffimiiiiicubuifTc,acmirada

Aduotipcr multaeffeciffc.Ad uotiautem SC adorationis perfcftionem(ncq;cnim finc

retot«"" a^orat'one uotum,nec finc uoto ufq;quaq; pcrfefta eft adoratio)duo potif-

fimum requiruntur,primo uidclicct notio eius quod adorandum& cui uo-uendueft,acquarationc,quoordine,quibusmediisfitcolcndu:funtenim

multiplicesdeicoopcrarorcs&inftrumcta.uidclicctcceli/telle^adminiflra

rorii fpus.ccelcftcsq; animx ac herocs.quos ueluti ianitorcs , intcrpretcs,ad-

miniftratores , mediatores :primu implorarc oportct cu,q pergit ad arche-'

typu dcfl,q folus cft terminus extrcmus adoratiois.-cartera numina tanqaditus funtad ipm deu.Scias iraq; odorarior.es ac uota adfolii unu dcu/ummupatrc,dco^ oim regc ac dnm,pura ac pia mctc principalitcr facit da cffe:qua

" do uero ad inferiorcs dcos proccfierinr.nifi fubdelcgatc a fummo patrc ad-

miniftrationis minime fit intctio.Itaq; adorationibus ac uoris,quado ad in

ferioranuminadiriguntur.Zoroaftes&Orphcusfuffumigationcs&chara

ftcres&eiufmodi,adhibcrilicitumputabant:quadouero ad fupremi louis

maieftatc erigutur,fieri illa minimc deberc:quod etia Hcrmcs& Plato fieri

uetant.VndcHermesadTatiu:Hoc(inquit)facriIcgiofimileeft,ciideuo<

rcs,uelle thus& iimilia acccderc:aliena cnim hec funr(ut ait Porphyrius)ab

omni pietatc:nihil enim mateiialc inueniri potcft.qd immatei iali deo non

L I B E R TERTIVS. COCXXXI.

fit obfccenum:iccirco nccj; oratio ei,qux uocc profcratur ,conucnit: fed nccintcriororatio,fianimusuitiocontaminctur.Secundoautemrequirituraf-

fimilatio quxdam uitx noftrae ad uitam diuinam,puritatc,caftitate fandi»moniaq; proficifcens,cu eius quod optamus licito dcfiderio:hoc enim fumme diuinam captamus beneuolentiam, diuineq; fubiicimur lagitioni: namnifi nos purgato animo digni fimus cxaudiri,tum ca qua? petim' digna fint

ficri,manifeftum eft deos precibus noftris minimc adeffe : unde inquitduuinus Plato,deum nullis precibus aut donis ad iniqua flccti . Nihil igitur a

deo petamus,quod uelle nos indecorum eft : hoc cnim folo plurimos uidc-

mus orationibus ac uoto fruftrari, quia nec ipfi religiofc difpofiti funt , nccdefideria& pentiones ipforu fiunt de his,que funt deo bencplacita,ncc fciiit

difcernere,quo ordine adoradum fit.&per quos mediatores ipfc deus fit ad-eundus:quorum ignorantia,orationes acpreces noftras fepiffimcadlniluluredigit,& uota fupplicationibus noftris abnegari facit.

De facrificiis& oblationibus,eorumq; generibus

&modis. Caput LIX.Acrificium autem cft oblatio.qua:& facra fit offercdo,& facrat

feu fanftiftcat offerentem,nifi illum aut irreuerentia, aut aliud

quoddamimpediatpeccatum.Hsecitaq;facrifiria Scoblarioes

_ Jlmultam nobis prsftant fidutiam,& dc familia dci efftciut.ma*

Iaq;multanobisimminentiarepcllunt:quodquidemHcbriorumdoao-rcs prae caeteris confirmant,inquictcs:per hoc quod animalia noftra madtamus,atq; res noftras facrificio diiTipamus , imminctia mala a nobis ad ciuf-modi dcfledri,tum ficut mortahs hic facerdos,in hoc infcnoremudo facrifi-

cat dco animas animaliu irrationabiliu, per interitu corporis ab anima , ita

Michacl archagelus fublimioris miidi facerdos/acrificat animas hominu,idq; per feparationc animae a corpore.non corporis ab anima, nifi per acci-

dens,ficut cotingit in furorc,raptu& extafi,& fomnio.fimilibusq; animac uacationibus.quem Hcbraei uocant mortc ofculi.Sacriftcia uero & oblationcsprimo ac principaliteradfummu deum facienda funt.quando autcm ad fe-

cunda numina diriguntur,hoc intellige fieri,qucmadmodum dc oratione

& uoto dicfum eft.tum quecunq; ibi difta funt.hic etiam per fimilitudincm sicrifido,

fubintelligemus.Sunt uero facrificiorum plura genera.nam quoddam dici- nmgmcr*

turholoca^ft^m,quandoignehoftiaconfumitur:quoddaimmolatiopro'" l'''',•

pter fanguinis effufionc . Praercrea qusda dicutur facrificia falutaria, qua: fi-

unt pro falutc obtineda:qu3da pacifica,pro pace obtinenda:qii3eda laudes,

pro liberatione a malis uel largitione bonoru.quaeda gratulatoria, pro uenerationediuina&gratiaru aftione:qua:da etiafiuntnecpropterhonorc dei,

necexbonauolutatc^qualeeratapudHcbrseoSjfacrificiuzelotypiaT^quod

folu fiebat caufa dctegendi occultu adulteriu.Eratq; olim apud gcntcs facri l^^m,ficium expiationis,quo expurgabantur ciuitates,fame aut pcftilctia,aut alia

CCCXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

quauis horrenda calamirate laboranres,cuius ritus crat , difquirere quem in

eaciuitatereperireporuiffcnthoicmturpiffimu^illumq; correptuad locfi

conftitutu deducebat,cafcum cii placenta& ficus ficcos manibus geftantc,

illumq; fepties uirgultis fylueftribus uerberatum,lignis fylueftnbus cobure

bant.cineremq; in marc proiiciebanr.Mcminithorum Lycophron& Hip

pqnax.Ncc diffimilia multo narrat Philoftratus dc Apollonio Tyaneo.duSicrifiao* pcftilentia Ephcfo fugaret.M ulta prsrerea facrificioru & ui&imaru gene-«wgmcM

raerj t) fjcut AgonaIia,Dapfa,Farreariones,Hccat6be,Hoftia,Hyacinthia,

Armiluftra,Ianualia,Lucalia,Lupcalia,Munychia,Noucdinalia,Nyc}iIu-

ca,PalatiaIia,PaftilIaria,Popularia,Protcruia,Scenopegia,Soliraurilia,Sra

ta,Rubigalia,Fontanalia,Ormia,Parctalia,Inferi3e,C6fualia,Lapteria,Am

burbia,Ambarualia,Viualia,Thyia,Holocauftomata,Orgia,Latialia,Dia-

netaurica,BacchanaIia,Tricterica,Liberalia , Cocytia , Cerealia , Thefmo-

f>horia,Adonia,Theonia,Laurentalia,Opalia,Paulia,Qumnalia,Vertuna-

ia,Gyn?cia,Panarhenea,Quinquatria,Diapalia,Diafia,Horma,Hormea,

Nemea, Mytriaca , Palogygia.Erant& horumuiftims propriae& diucrfa':

na caper& afmus B acchi,Ccreris porca, Solis equus , Dians ccrua& canes,

Priapiafinus,lfidisanfer,No<5tisgallusgallinaceus,Faunicapra,Neptuni

taurus,Mincruscapra,Hcrculistaurus,Saturnipuer,Maiwluspra:gnans,

Aefculapiigall':Iam uero& Herculi Gnidio probris&lcouiciis facrificaba-

tur.Erant&facerdotuuariiordines,P6tifices,Flamines,Archiflamines,Phy

lades,Salii,HierophantaE,uariaq; religionum & fupcrftionu nomina/acrifi-

cia,ceremonie,fefta,confecrationes,dedicationcs,uota,deuotiones,piacula,

iufiurandu,hoftiae,litamina,quibus feducta gctilitas,falfis diis daemonibus-

va-ufxrU qjfacrificabat.Verumautemfacrificium purganshominem ,&uniens illu

fiaudupkx je0jdUp]cxcft:Unum qUO(l orjtulitfummijsPontifcxChriftusinrerniflio

nem pcccatorum.purificans omnia pcr fanguincm crucis fua: : alteru,quo

homooffertfeipfummundu,immaculatu,inhoftiamuiucntcmdeo,ficut

Chriftus fummus facerdos feipfum obtulit,& docuit nos offerendos fimul

cum co ftcut ipfc oblatus eft,dicens de lacramcnto corporis Sifanguinis fui:

Hoc facite in mea comemorationc:ut uidehcet nos fimul mortiftcatos, pcr

paflionc corporis mortalis in fpiritu uiuificatos/imul offeramus:de quo ait

Porphyrius:Laboremus uhx noftrae fanftimonia pro facrificio offcrrcmc

mo enim bonus dei faccrdos cfle poreft,nifi qui fcipfum hoftiam produccs,

propria anima quafi fimulacrii quodda aedificar,& menrc& intelleclii in tc-

plu conftituat,in quo diuina lucc fufcipere poifit.Externa autc facrificia(ur

ait Heraclitus)medela: queda funt animaru,a fummo medico inftitutc.-pof

fidetcnimmalusda:m6hoiem(quodaitProclus)quoufq;per facrificiacx-

AijUm> pictur.exquiriitur igitur facrificia,ad deu & uirtutes cceleftes placadas ,& ad

ccforujknt expiandu hominc.qui Siipfe dei& mudi gcrit imaginc . Vcrii dris noftcr Ic-

ftcrfdt. fus Chrifttis,ucrus porifex&fummus faccrdos omne facnficium conclufit

LIBER TERTI cccxxxrn.

in folo panc& nino,tang in primaria fubftantiahumani cibi,nullorum animalium ncc aliarum rerum,aut cffufi fanguinis immolationc, in quo mun-demur,ulteriusindigemes,quiiaminfanguineuliusperfe<ftemundatifu-

mus.Erant etiam apud Aegyptios fexccta fexaginta fex genera facrificioru

tum fingulis ftellis acplanetis diuinos honores facraq; facrificia ftatueriit,

eoquodeffcntdiuinaanimalia,intelle<3ualem animam mcntcmq; diuina

participantia:undc fcrunt ipfas ftcllas fupplkiter deprecatas , noftras pre-

ces exaudire,& cceleftia dona largiri,non tam naturaliquodam pacto,q libe

ro fuoarbitrio.Ethoceftquod dicitIamblichus,cceleftiacorpora munda-naq; numina.uires quafdam infcdiuinasac fupcriorcs,quafdam uero natu-

ralcs& inferiorcs habcre,quas quidem Orphcus claucs appcllat ad apcrien-

dum & claudendum:atq; per has fatalibus nos influentiis obligare,pcr illas

ueroafatofolucre. Vndeficuiinfortunium aliquodimmineata Saturno,

uelMartc.iubcnt Magi no protinus ad Ioucm uel Vencrem,quam ad eumipfum confugere Saturnum uclM artem. Sic Apulciana illa Pfychc.ob for-

mx panlitatem a Vencre perfecuta,non a Cerere neq; a Iunone.fed ab ipfa-

met Venere gratiam promcrcri coafta cft.Sacrificabat autcm fingulis ftcl-

liscumillipertinentibus:foli,cumrebus folaribus &fuis animalibus.puta

lauro,gallo,cygnoueltauro: Vcneri peranimaliafua,utcolumbam ucl

turturem.&perplantas fuas,ut uerbcnam,ficut canit Vergilius:

Effer aquam,&: molli cingc hacc altaria uitta,

Vcrbcnasq; adolc pingues,& mafcula thura.

Pratcrca Magi quandocunq; confcctionem aliquam uel naturalem uel ar^

tificialem ad ftellam aliquam pertinentem perfeceranr , hac poftea religio*

fius cidem ftellx facrabant& offercbanr,non ram ab influxu illius opportu

nc fufccpto naturalcm uirrutem adepturi,quam eriam per oblationc ipfam

religiofam candem diuinitus confirmaramfortioremq; rccepturi : oblatio

enim cuiuslibet rci,quando deo aliquo modo rite offcrtur.non fecus ac fa-

crificium ipfa oblarionc res illa & deo fan£tificatur,& pars eius efficitur.Prg

tcrea cceleftibus & sthereis diis cadide hoftiae mactabantunrerreftribus au-

tem & infernis,nigrae:fcd terreftribus fupcr aras , infcmis ucro in foueis , aiv

reis autem & aqueis uolatilia:fcd illis alba,iftis atra.Dcniq; omnibus diis da:

monibusq; praeterq" rerreftribus& infernis uolatilia immolabantur, illis au

tem folae quadrupedes,fi'mili nanq; fimile gaudet.Ex his deniq; qua: ccelcfti

bus & aethereis immolabatur/olummodo uefci liccbar, cxtremitatibus nu

minireferuatis,de aliis minime.Sed hec omnia Apollinis oraculum his uer

fibusexpreffir:

Terna quidem diuis cceIeftibushoftia,&ipfa

Candida maclanda eft terna &terreftribus,atq;

Atra eadem gaudent.Porro & capiuntur apcrtis

Caleftes aris,foueas cum numina contra

Eiii

DCLXW.ftcrificiorii

gcncraa-

pudAcgy/

ptios.

Stclleprc

ccs cxaudU

unt,uca\e.

ftiidoiuUr

giur.tur.

StcWsquo

fur$ca«crintMtig.

Quibus dijs

quehafliz

m<*&irifo

\ite.

CCCXXXIIir DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

Expofcantatroimbutasinfernacruore.

Nec placcat nifi quae terrae mandetur humata

Hoftia:melucronyrnphsatq;liquentiauin3

Afferri litantur,ac ignem acccndier aris,

Qyx circum uolitant tcrram fibi numinapofcunr,

Imponiq; atrum corpus,tum thura fimulq;

Iniicier falfas fruges& dulcia liba,

Haec facito:uerum quibus eft data cura profundi,

His ipfa fempcr fer facra in littore,totum

Proiiceq;influftusanimaI,cceleftibusauteni

Extrcmas reddes partes,atq; igne cremabis.

Quod fupereft propone tibi dapibusq; rcferua,

Sudet adoratiscraflisq; uaporibus aer.

Ha:c in libris Refponforum narrat Porphyrius.cui adfentiunt Sf reliquirdi'

cuntcnimfacrificiahxcmediaquaedaeflenaturalia,interdeos &homines:

quod aflercns Ariftotcles inquit/acrificarc deo inel thomini a natura.Sunt

itaq;,inquiunt,media,qu3e utriufq;naturam fapiunr,& diuina anologice rc-

przfentant,habctq;cum eo numinc cui offeruntur,fimul&cum iis qui ex-

piantur,fymbola quaeda conucnicntiffima , fed adeo occulta , ut uix caperc

queathumanu ingeniu,qu£ deus& numina in particulari requiruntpro noftra expiationc,quibus placentur uirtutcs coeleftes,&fcfe contincant ab cxc

cutione punitionis ,quam mcrcntur dclifta noftra : atq; hae funt (quas uo-

cstOrpheus,cIauesquxaperiuntportasclcmctorurnatq;ccelorurri,utper

ilias penetretliomo ad fupcrccelcftia , & ad illum dcfcendant intelligentiae

ccelorum Scdoemonesclemenrorum.Hominesautcm pcrfcfti&uere reli-

giofiiftisnoegent,fcdillifoh,qui(utaitTrifmegiftus)inharmoniamlapfi,

ccelorum & creaturarum fcrui cffeifti funt:qui quia fubiiciuntur ccelis,iccir<

co fauore cceleftis uirtutis corroborandos putant.quoufq; altius cuolantes,

ab illarum prafidentia abfoluantur,atq; illis fublimiorcs euadanr.

Qiias imprccationes& ritus uetercs adhiberi folebant facrifi-

ciis&oblationibus. Caput LX.

|Vnc uideamus quas imprecationcs oblationibus atq; facrificiis

adiungcbannhaec cnim diccbat uel fimilia.quicuq; offercs & fa-

cnficas deo:Ego fcruitor tuus hec tibi offero & facrifico,autorc

fftitatis te cofiteor,& ad fandtificandu inuoco hac oblationc,urinftindas fibi uirtutem fpiritus tuialtiachonorati, utpercam obtincamusquod petimus.Caeterum uero ficut res ifta prarfens oblationemca,tua cffici

tur,ita ut de caetcro tibi uiuat& rnoriatur,ita &cgo tuus efficiar.qui pcr hacoblationem& comunionem,pcrhoc quod ad offerendu & facrificandu tibi

tienio.defamilia& cultoribus tuisme efle profiteor. Praetcrea in immolati-

onibus dicebatur;Sicut iftud animal in poteftatc mea cft ad occidcndum fi

n

L I E E R T E R T I V S. CCCXXXV.

ttoluero,uel ad faluandum:ita in poteftate tua eft, ad auferendum periram

tuam,uel ad largiendum pcr bencuolcntiam tuam id quod optamus. Denique tibi pro cxpiatione uel euitatione alicuius mali fiebat facrincium , dice-

batur.-Sicutmorituriftudanimal inmanumea ,ficmoriaturinmc omncUitiu 8i omnis immunditia,uel [ic moriaE& annihilcE talc ucl tale malu fiue

incomodum.Item.ficuteftunditurfanguishuiusanimalisdecorporcfuo,

ita effluat a meomne uitium& immunditia. Inholocaufto diccbatur:ficut

haxoblatioigneiftoprjfenticonfumiturjiraquodnihilremaneatcxcaata

confumatur inme omne malum,feu talc uel taleincommodum,quod tiic

uoltierimus repellere& cuitare.Mos quoq; crat mtcr imprecandum etiam

aram ipfam manibus coringere,ab omnibus his pro quibus talc ficbat lacri-

ficium.quiq; eius participes effe cupicbant,quia litare folanon potcft preca-

tio,nifi is qui precatur eriam aram manibus tangat,undc apud Vergilium:

Talibus orantem diiftis arasq; tcnentem

Audiit omnipotens.

Etalibi:

Tango aras medios igncs &numina tcftor.

Quomodo hxctum ad dcum tum ad inferioranumina exhi-

bendafunt. Caput LXI.

1 Mms itaq; adoratio,oblatio fiue facrificatio,deprccatio, inuo-

I

catio in hac uerfatur differetia,uidclicet quia aut ad folu deumfit,autadinferioranumina,utangelos,ftehas,hcroas.Inhisira

J q ue tales tibi obicruanda; funt regulae,ur quoties loli deo offe-

rcnda clt orario,ad aliquem cffectum obtinendum,hoc fiatcum comemo-rationc alicuius operis,miracuIi,facramenti uelpromiffion is , alicubi ex fa-

cris fcripturis eductarut fifiat deprecatio pro deftructione inimicorum,co-

memoretur,quemadmodum deus deftruxcrir gigares in diluuio aquarum,

& conatus Babel in confufionc linguarum,Sodomam& Gomorram in plu

u ia ignis , exercitu Pharaonis in mari Rubro,& eiufmodi: addcdo iftis quic-

quidmalcdiftionisexpfalmis,&hincindeexfacrisliteriscolligipoteft.C6-

fimili ratione deprecaturi contra pcricula aquarum ,commcrooremus fal-

uationem Noc in diluuio,tranfitum filiorum Ifracl per medium maris Rubri,&Chriftumficcispedibusambulantcmfupcraquas,eundemq;pericli-

rantem faluaffc nauiculam,imperaffe uentis& flu&ibus,& Perrum mergentem eduxiffc ex aquis maris,&huiufmodi,Quodfipro oraculisuelfomniis:

pctendis,fiue ad detim.fiue ad angelos& heroas oratio ncceffariaeft, iam fe

i"e offerunt cx ueterc teftamctoinnumeraIoca,ubideuscu hoibuslocutus

lcgitur,cumultisadmoduuerficulis,praefagia&reuelationcspollicenribus,

tuuariapropheticafomnia,Iacob,Iofeph,Pharaonis,Danielis,Nabucho<»

donofontuquicqdinnouoteftamcto&uniucrfareligiocinuenif reuelatio

nu,Ioanis,Pauli,Sft6ru Magoru.tu Helenx& Coftatini,& Caroh:tum rc*

E iiii

ixCXXXVI, DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

<entiorumprophetaru^Mcthodii,Cyrilli,Ioachim,Merlini,Brigitt3c,Me-

chtyndis,Hildcgardis,quorumnumma pie inuocata,tepe reddunt nos diui

narum reuelationum participes.Praercrca inuocamus etiam facra dcinomi

na,fcd ca prarcipue,qu£ rci opratf funt fignificatiua,fiue illis quoquo modoaccommodatamt pro deftructione inimicoru inuocamus nomina irae dei,

uindiftx dci.timoris dci,iuftiria: dei,fortitudinis dei:ad cuitandum uero pe-

ricuIumahquod,inuocamusnominamifericordiE,dcfenfionis,falutis,bo-

nitatis Scfimilia.Porro poftulamus nobis eius quod optamus dcfiderii cxe-

cutorem fuum angclum aliquem,fiuc ftcllam,fiue unumex hcroibus,cui id

officiiincumbit,ad quemfimiliterfua dirigarurinuocatio,qua:&ipla fabri

canda cft debita numero,pondere& menfura ,iuxta regulas traditas ubi de

Mcmtmm incantamentis componendis traftauimus.Nihil enim intereft,nifi quia in

tmidiffc

1. canramenta funt,quatenus animum noftrum afficiunt.eiusq; paifiones di-

imtu. fponuntcertisnuminibusconformes:orationesautemfunt,quatcnus ali-

cui numini pro cultu ac ucnerationc exhibentur,& ex hac cadem radicc etia

confccrandiratio fumi poteft,dequa nunc confequenter diccmus.

Dcconfccrationibus&carumratione. Caput LXII.

lBKs|||j Onfccratio cft fubIimatiocxperimentorum,pcrquam in mate

|P^^^^riamoperumnoftrorum fecundum artis magicac traditionem

l|A25pji|rite& legitime praipararam,anima fpiritalis,proportione & co

r „rc Ytth ^^^^fl!f°rrn itatc tra£ta,infunditur,opusq; noftrum per fpiritu intel-

n&cfpaicu leftus uiuificatur. Efficaciacofecrationumduobuspotiffimumpcrficitiir,

Aio6i«ffr= uidelicetuirruteipfiusperfone confecraris,&uirtuteipfiusorationis:ritusq;pcitur.

quibus confecratio miniftratur, in perfona rcquiritur , uita: fandrimonia&fanclificandi potcftas : primum natura prarftat &meritum , fecundum per

initiationem & dignificationcm acquiritur,de quibus diximus alibi: dcmdc

oportetquodipfeconfccranshancuirtutem&poteftatemfirma& indubia

fide in feipfo cognofcar. Quae autem in orationerequirantur niic diccre cft

intentio.lpfacftqusdamfanciificandipotcftasillidiuinitusinfita,ijtfifit

ad hoc ipfum a deo fic ordinata, quales plerafq; lcgimus in facris biblix elo-

quiis.-uelfifituirtutcfpiritusfandticxordinatioeccclefiK adhocinftituta:

eiufmodi plurcs eriam paflim extant:aut ineft hsc fanciimonia ipfi oratio-

ninonuirtuteinftitutionis,fedcommcmorationisrerumfacrarum,utpi'ta

facrarulitcrarUjhiftoriarii^miracuIorum.opcrUjcffccluumjgratiarumjpro

mifTionum,facramenrorum & facramentalium,qua: rei confccrandas pro<

prie uel improprie,ueI per fimilitudincm aliquam cohgerere uidcbuntur.-at-

que huius nuncexempla aliqua dabimus,per qu£ facile patebit uia ad rota

Aquttctmfc- hanc confidcrationem.Sic in confecratione aqua commemoratio fit ,quo-

mtto. niamdeuscollocaueritfirmamctuminmedioaquarunvquoniamin para-

difo terrcftri facrum conftituitfontem,cxquoper quatuorfacra flumina

irrigamr uniuerfus orbis terrarum:quoniam fecit aquas iuftitise fux inftru-

Orittoo

fimm.

LIBER TERTIVS. CCCXXXVIt.

mentumin deftrucTionegigantum ,pcrdiluuiumgenerale fuper omnemterram:&indeftructi6ecxercitusPharaonis,inmariRubro:&quoniaedus

xit populum fuitni ficcis pedibus pcr medift maris Rubri,& pcr mediu Ior--

daiiis.&quoni5miraculolecduxitaquadcpctradctcrti,&cduxitfontcma-

qu£ uiue cx dentc molari maxillc afini ad prcccs Samfonis: &quonia pofuit

aquasinftrumentumifericordiefuxatq;lauamenfalutisinrcmiffionc pcc

catorum:&quoniaChriftusbaptizatusinIordane,inundauit& fanftihca-

uitaquaSj&huiufmodi.inuocadoinfuperdiuinanominaadhccconformia

urputa cum deus ipfc uocatur fons uiuus,aqua uiua,flumcn uiuu. Similira- ignis tmfit

tionc in cofecrationc ignis,fit comemoratio,quonia deus creauit ignem iu- tri<<°-

ftitixfuxinftrumentuinpfrnam,uindictam&purgationcpeccatoru,&iii

dicaturusmunduipfiusc6flagrationcprccederciubcbit,quiapparuitMo>i

fiinruboignisardcntis^quiprcccilitfilioslfraclincoliinaignis.quiconfti-

tuitignemincxtinguibilcmconfeiuanduintabernaculo fcederis,&eundc

cxtinftum miraculofc reaccendit,&fubaquis latentcmincxtindtu ferua'

uit , &confimilia.Tum fecnam offctunt diuina nomina, ut quia dcus ignis

confumens eft , ignis conflans eft , &quxhis propria funt , ut fplcndordei,

luxdei,lutriendei,&huiufmodi. Sicinconfecrarioncoleicommemoran- okir-.rfe-

tur facra ad hoc pcrtincntia , ut apud Exodum de oleo undtionis& thymia- trmio,

mate , nominaq; facra liis conformia,qualc cft nomen Chiiftus,quod un-

cTumfonat.&fiquidhuiufmodiin myftcriis eft:&qualcillud Apocaly-

pfis de duabus oliuis ftillantibus olcum landhim in lampades ardentes an-

te facicm dci . Sic in confecrationc rocoi um fit commemotatio montis l0""; df*

Sinai, tabernaculi ftrderis, farnfta fancTorum , tcmph Solomonis ,& fantfti-1"UM'

ficationis collis Golgolta pcr myfterium paifionis Chrifti ,& agri qui cm-

ptus eftdepretio fanguinis C H R I S T I : Item montis Tabor , ubi tranfi-

guratio ccelorumcpfcenfus fa<Safunt,adhibitis facrisnominibus,utIo*

ci dei , throni dei , cathcdia: dci , tabeinaculi dei , ara dei , fedis dci , habita-

culidei.&huiufmodi. Similiuiainaliarum icium benedicTionibus pro-

cedes , inquircndo ex facris fcriptutis diuinisquc nominibus & religio-

nis fan£timonia,qua;reihuicquoquomodo congrueieuidcntur. Exem-

pli gratia : Si chaita fit uel libei , habes cx myfteiiis qua: commcmorcs,tabu

Ias dcccm pnccptorum datas Mofi fupcr monte Sinai, & ianctificationem

legis&piophctarum fcripturarumq; pcr fpiritum fanctum promulgata-

rum : atque foccuttcnt diuina nomina , tcftamenti dei , libri dci,libri ukx ,

fcicntise dei , fapientiat dei & confimilia . Sic ctiam fi bcncdicendus fitgla*

dius , habes quod commemores cx fecundo Machabcorum : quia Iuda:

Machabeo diuinitus miiTus cft, gladius ut concideiet inimicospopu-

li Ifracl : habcs & in piophctis uetbum : Accipite uobis gladios bifacu-

tos: habes &incuangcliis,diuenditis tunicisemendosgladios:habes&in

Dauidica hiftoiia.uifum angelum cruentatum gladium recondcntcm SC

CCCXXXVIH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA

huiufmodi plura in prophetis& Apocalypfi inuenies , facraq; nomina gla-

dii dei,uirge dei,baculi dei,uindi£rae dei& huiufmodi.Et haec de confccratio

nibus & bcnedictionibus realibus exemplificata,fufficiant:ex cjuibus perfo-

Al1(HC0NrCjnalesconfecrationesbencdiftionesq;faciledeprchenduntur. Sedcftadhuc

aiiio « aliusconfecrandi&cxpiandiritus,potcns&mulrae efficaciae,qui exgencri-

tMiriim. bus fuperftitionum eft,quando uidelicet ritus alicuius facramcnti tranfiu-

mitur ad aliquam rem,quae confccranda uel expianda intenditur, utputa ri

tus baptifmi,confirmationis,funcris &huiufmodi . Scicndum infuper uo-

tum,oblationem,facrincium,uimquandamhabcreconfecrarionistarnrea

lisquam perfonalis, quatenus res ucl perfonae , ccrtis numinibus deuoucn-

tur&offcruntur.

Quae dicantur facra,quae confecrara:&quomodo haec fe

habeant intcrnos aque diuos , ac dc facris rempo»

ribus. Caput I. XIII.

I Icuntur autem facra,quecunq; ab ipfis diis ucl daemonibus fuis

, adfiftctiis funt facrata,tancj ( ut ita loquar)a diis ipfis nobis dcdi

1 cata.hocmodo dicimus facros daemones,quia in ipfis deus habi

! tar,cuiusnomen faepe fcrredicuntur. VndelcgiturinExodo:

Ego mittam angclummeum qui praccedet te,obfcrues eum.nec contemncdum putcs,quia cftnomen meumin illo.Sic etiam myfteria facra dicutur.

Mj/Jmum. Eftenimmyftcriumquodfacratam&oculramuirrutem habct& gratiam

a diis ucl a demonibus collatam,uel ab ipfo fummo deo difpenfatam,qucm

admodum funt facra nomina & characleres.de quibus fupra diclum eft. Sic

crux ipfa facra 8cmyftcriofa,Iefu Chrifti palTionc facrata:hinc criam oratio

nes& preces quaedam facrae& myfticae nuncupatur.quae nonhominum de-

uotione, feddiuinareueIarioneinftitutaefiint,qucmadmodum legimusin

Euangeliis.Chriftum inftituiffe orationc dominicam.Simili modo& con-

fccTiones quaedam facrae dicuntur.quibus deus fingularem fu? uirtutis radi-

um indidit,ficut lcgimus in Exodo dc thymiamate& oleo undTionis,& ficut

apud nos fons facer& facrum chrifma,&oleum catechumeno & ciufmodi.

Eft& aliud facrorum gcnus,quo facra dicimus.quae ab hominibus deo dedi-

cata& confecrara funt,quemadmodum uota& facrificia,deqmbus fupra di-

cTum cft.Vnde Vcrgilius:

At Cacfar triplici inuecTus Romana triumpho

Moenia,diisltalisuotumimmorralcfacrabat.

EtOuidiusinMctamorphofconlibriscanit:

Fefta dies aderat,qua cygni uccTor Achilles

Pallada macTatae placabat fanguine uaccae,

Munus ur impofuit profccTa calentibus aris,

Et diis acceptus penetrauir in aethera nidor:

Sacra tulere fuam,pars cft data caetera menfis.

II BER T E R T I V S. CCCXXXIX.

Simili modo dicuntur facra fimulacra,delubra,idoIa,ftatue , imagincs,piV

ctura: ad deorum fimilitudinem effcfta, uel diis ipfis dcdicata,quemadmo-dlini canitOrphcus inhymno ad Lyciarn Venerem:

Noftri nanq; duces patriae diuina tuentes

Oppidulum propter facrum ftatuere coloffum.

EtVergilius:

Tu genitor capc facramanu patriosq; pcnates.

Hinc diumusPlato in undecimo de legibus,praecepit honorandas effe fa-

cras deorum ftatuas& imagines.non propter fe , fcd quiadeos nobis reprx-

icntant.quemadmodumandquiucnerabanturlouisilludfimulacrum.ita

iterprerati:nampcrhocquodhominisfjmulacrumgcrir,fignificanquonia »*/Wjmens eft,que cuncra ratione fcminali producit:federe autc fingitur,ut ftabi

"^'"^"

lis uirtus atq; incommutabilis exprimatur: nuda apertaq; habet fupcriora,quoniam confpicuus eft intelligentiis Sl fuperioribus.-inferiora uero tegun-

rur^quoniaoccultaturinferioribuscrcaruris^fccptrula^uatcnet.quiainhis

corporisparribus fpiritaliffimum uita: domicilmminuenitur : creatorautcintcllechis,rex fpiritusq; uiuificus mundi eft.dextra ucro &aquilam protendit,& uidk>riam:alterum, quia ca-terorum deorum dominus, qucmadmo-dum aliarum auium aquila cft : alterum.quia omnia fibi fubiecla funt.Simili modo& nos ucncramur figuram agni

,quia repra?fentat Chriftum :& fi-

gurarn columba:, quia notat fpiritum fanctum :& figuras leonis , bouis , a-

quite.hominis.fignificanteseuangeliftas.&aliasfimiles^quasinreuclatio-

nibus prophctarum, in facris Iiteris uariis locis rcperimus cxprcffas . Quinipfequoq;adconfimilesreueIarioncs&fomniaconferunr,&facraEpidtura;

iccirco dicuntur.Sunt etiam facri ritus& facrae obfcruationcs, quse fiunr ad

uenerationcm deorum &reIigionis, qucmadmodum funt geftus deuotigcnuflexioncs , capitis apertiones , ablutiones, aqua: benedidta: afperfiones,

fuffumigationes , cxtcriorcs expiationcs,item fupplicationumproccffio-

ncs:& laudum diuinarum exterior ornatus,ut muficalis refonantia, ce-

reorum&lampadum accenfio,fignorum & campanarum puIfario,tem-

pIorum,aItarium& fimulacrorum ornarus, inquibusommbusfummusac lpeciofiffimus cultus ac dccor rcquirirur : quare adhibcnrurad hsec qua:-cunq; fpeciofiffima &pulchcrrima& prctiofa , aurum , argentum& lapides

pretiofi& eiufmodi: qua: quidem uenerationes ,& facra exteriora funt ranqetuditiones,&inuitationcs ad facra fpiritualia,ad impctranda beneficia deorum.ficut dehis teftata eft Proferpina his uerfibus:

Qiiis namhominum formas aris neglexerir unq,

Aut auri flaua,aut argenti candida dona:

Quis non miretur,quis non hacc ipfadeorum

Dixeritf

I

CCCXL DE 0CCVLTA PHILOSOPHI A.

Dicuntur ctiam facri facerdotes numinum deorumq; miniftri,& ipfis facra

ti:tu & facraquadibet adminiftrantes,resq; confecratcs. Vnde L ucanus:

Pontifices facri,quibus cft permiffa poteftas,

EtVcrgilius de Heleno Apollinis faccrdotc ait:

Exorat paccm diuum,uittasq; rcfoluit

Sacraticapitis.

Sunt uero facra huiufmodi tanq quacdam pafta intcr deos& nos fub laudc,

uel ueneratione, uel obedicntia exibita.quibus mediantibus facpe uirtutem

aliquam mirandam obtinemus ab eonuminc , cui talis ueneratio impendi-

tur: fic funt facrihymni,& fermones& cxorcifmata,& incantationcs , & uo-

ces.quae ad deorum laudes &ucncrationes funt compofita & dcdicata . Vn-de Orpheus in carmine ad aftra compofitum:

Vocibus ergo facris,iam datmones inuoco puros.

Et ccclcfia primitiua utebatur facris quibufdam incantamentis, contra morbos,& tempeftatcs

,qua: omnia fub ueneranonc alicuius numinis ucl pro-

nunciando orantes,uel etiam aliquando fcripta,appenfa fiue alligata defcrc

tcs,fspe uirtutem aliquam a tali numinc obtinemus , quam homines ualde

admiratunhocmodo funt etia facra nomina,figur$ & chara ftercs ,& figna-

cula, quac contemplatiui homines pro arcanis fuis uotis,pura mcnte, ad dei

uenerationcm deuouerunt,dedicarunt & confecrarunr, qua: quidem fi po*

ftca quifpiam eadcm mentis puritatc ,qua primitus funt inftituta pronun^ciet, mirabilia fimiliter efficiet,tum etiam quatcnus feruetur modus & regu

Ia a primo inftitutorc tradita:nam qui haec ignorant,operampcrdunt,& fru

ftra laboranr.Hoc modo non folum uerbis barbarisjed etiam Hebrzis,Ae

Kin m m> gyptiis,Graecis,Latinis,& alterius cuiufq; lingue nominibus.dco deuotis , acmimbusqA' fuac cffcntiaejUel uirruti.uel operationi atrributis ac dedicatis.mira aliquan-"^ 1"5,

do efficimus.Sicfunt apud Iamblichu nomina fcilicctOfirisJcto.Emcph,

Ptha,Epies,Amun:ficapudPlatoncm,&GrKcos,A,>ivr«»>5.)ficGraEciuocant

Iouem?««,«w™fr quod eftuiuerc,quia fingulisuitam pracbct.-fimilitcrAW,

quodfignatper,quiaperipfumomniafiunt :fic «"»«'»««», quod fignificatim

mortalem. Sic apudLatinosdicitur Iupitcr,quafi iuuans pater, &ho-rum fimilia.quemadmodum &propriaquacdamnomina ctiam homini-bus ad uotum tribuutur, ut Eutychidem,Sofiam Thcophilum, hoc cft profperum,feruitore,deocharum. Similitcrresquoedammatcrialesconcipiut

haud parum fanclitatis ac uirtutis ex c6fecratione,maxime faccrdotaIi,que

admodum uidemus figilla illa corea,quibus infcripta habetur figura agno-rum,uirtutem accipere pcr benediftioncm Romani pontificis, con tra ful-

gura& tcmpcftates ne lardant ca gcftantcs:infpiratur enim diuina uirtus,in

facratas huiufmodi imagincs,& continetur in illis,quafi in facra quada lite<

ra,que dei habctimaginem.Similcm uirtutem accipiunt cerci illi bcnedicli

infcftopafche,&infeftoPurificationisdiueuirginis;fimilitcrcampanae,ex

L T B E R T E R T I V S. CCCXLI.

confecratione&bcnediflionefuaaccipiuntuirtutcm.utarccant&compe-fcant fulgura& tempeftatcs , ne noceant in locis ubi fonitus carum eo tem*poreauditusfuerit. Similimodo fal&aquaperfuas benedicliones&ex*orcifmata accipiunt uirtutem expiandi & effugandi malos damones ,& fic

de fimilibus.Sunt etiam facra tcmpora.apud omnis religionis gcntes fum-T'fari^'

ma fempcr ueneratione obferuata,qua: aut a diis ipfis fancrificari nobis pra:

"*'

cepta,aut apatribus&maioribus in accepti a diis bcncficii cornemoratio-ncmperpetuamq,gratiaru aclionc illis dedicata . SicHebraifuafabbatha,fic cthnici fuas fcrias , ficnos facrorum noftroru folennes dies fumma fem-per celcbrirate accepimus uenerandos. Sunt ctia his cotraria tempora

, qua: Kjxw pit

piacularia dicimus ,&quos dies atros uocamus, eo quod illis diebus infignc"'''"'"•

aliqua clade calamitatem ue refpublica paffa effct:cuiufmodi apud Roma*nos erat ante dic quartii nonas fextilis:quia eo die cladem illa uaftiffima pugna°Cannenfis paffifunt:fimilirationediesomnes poftriduani.atridicti AtridUs.

funt,quifeus fapiffime ab illis male dimicatum cft.Sic apud Iuda:os dics atri

funr,decimusfeptimus menfis Iunii,quoniam co dieMofcn confregiffe ra-bulas,Manaffen ercxiffe idolu in fanfta fanftoru , murosq; Hicrufalem abhoftibus dirutos ratum habcnt.Similiter ater lllis dies cft nonus Iulii

, quiaco dic utraq; rempli dcftruftio perpetrata eft.Hacratiocdifti funt dics Ac- D;„ Aegy.gyptiaci,ohm ab Aegyptiis obferuati:& qudibct natio hacratione fimilcm f'"«•

fibi fauftorum infauftorumq; dierum calculum facile fabricare potcft: at-que hos facros religiofosq; dics Magi non fecus cj planetarios dies cceleftes-

q; difpofitioncs obferuari iubent:quin illos multo efficaciores cffeperhibcr,maxime ad fpiritalcs diuinasq; uirtutcs adfequcdas:quia illorum uirttis atq;influcntia non tam ab elcmentis corporibusq; cceleftibus, fed ab inrelligibi

li fupercceleftiq; mundo defccndens,communibusq; diuorum fuffra o[[s adiura,nulla ccelcftium corporum aduerfante difpofuione frangatur,nec ele-mentorum corruptibili contagione fruftretur,modo no dcfit firma credu*Iitas ac ueneratio reh'giofa,hoc eft,cum metu horroreq; Coniunfta.id enimproprie fonat religio.Hinc dics illi rcligiofi di<3i,quos nefas eft uiolarc.quosanxie obferuamus.metuentes ingens aliquod malum,(i quid in illis fccus faflum fitquam oportet.

Dereligiofisquibufdamobferuationibus,cercmoniis

& ritibus fuffituum.unctionum& fimilium.

Caput LXIIII.

j

Vigiturquicunq; inhacfaculrate operari defideras ,in primispiis precibus obfecra dcum patrcm unum,ut tu quoq; []s unus

|

illius clementia dignus,fism iidus ab intra&ab extra,:& in loco'

imundo.quia fcriptum cft in Leuitico: Omnis homo qui acccf-

ferit ad ea qua: cofccrata funt.in quo eft immuditia,peribircoram dno . Proptcrealauarefepius,&pcrftatutosdies

)iiixtanumcrorumyfteria:induasui*

m

CCCXLH, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA.

ftes mundas,&abftineas abomniimmunditia.pollutionc&libidinc: nolut

nim dii exaudire hominem(ut ait Porphyrius)qui multis dicbus ab opera-

uone Venerea fe no abftinuit. Non iungaris mulieri pollutx uel menftrua

tae,nec illi qui patitur haemorrh;sam:non tagas rem immundam,nec morti

cinium.Vndc inquit Porphyrius.Qiii mortuu tctigerir.ei ad oracula acccde

re non licet.Forte.quiaquadafuncbris nidorisaffinitatecorruptus animus,

concipicndis diuinis influxibus redditur ineptus.Lauabis tc &inuges,& fu*

migabis,& offeras facrificia:fufcipit enim dcus in odorc fuauiflimu, qua: illi

fiur ab hominc purificato & difpofito , fimulq; cofccndentc cu illa fuffumi'

gationeorarionc&oblationeTua,ficutcanitPfalmifta:Dirigaturdneadte

oratio mea/icut incenfum in cofpectu tuo.Preterca delcclatur in his fuffu-

migiis &odoramctis anima ipfius dei prolcs & imago,fufcipiens illa pcr na

rcs illas.per quas& ipfa intrauit in huc corporeu hominc,& perquas( teftatc

Iob)aliquado emittutur fpiritus uiuaciffimi,qui retineri ncqueunt in corde

hominis,aut bili , aut Iabore sftuantes : unde a multis odoratus omniu fcn-

fuu uiuacior& fpiritualior exiftimatus eft. Fumigia pmerea.facrificiu & un

crio penetrantomnia,& aperiunt portas clementoru atque ccelomm.ut per

illas homo poffit uidcrc& cognofccre fccrcra crcatoris , rcs cceleftes ,& quae

. fupra ccelos funt,& qua: defcendunt de ccelis,fi'cut fun t angeli,& fpiritus fpe

l luncarum& profundomm.phantafmata defertorum locorum, ut ueniant,

appareant.comparca nt& obediannfaciuntq; pacatos omnes fpiritus ,& at-

trahunt ficutMagnes ferrum.coniunguntq;cum clementis.&faciunt fpi*

ritus accipcre corpora.plurimum fiquidem fpiritale corpus iis craflefcit.o-

befiusq; cuadit.etcnim uaporibus uiuir,& fumigationibus,&hbaminum ni

doribus. Quicquidprasterca operaris , fac pleno affecru ac cordis defiderio,

ut faueat tibi clcmctia cceli cceleftiumq; omnium.quoru fauorem ut magis

profcquaris,miruinmoduconferutadaptatioloci,tcporis,proferTionis,co

fuetudinis,iiiirus,habitus,exercitii,eria nominis:in his enim no folu muta-

tur uis naturx,fed ctia fuperatur : multum cnim cofert Iocus fortunatus ad

PwtnMtw fauorem.Neq; ab rc locutus cft deus ad Abraham,ut uenirct ad terramqua

wi^ofot. monftraret illi:& pcrrexit Abraham uadens& proficifcens ad meridiem. Si

militer Ifaac ucnit in Gerarath,ubi feminauit& collegit cctuplu,& effecrus

/> /eft diues ualdeTQuis autc fit locus unicuiq; congruus.ex cuiufq; genefi fcru

randu erit:quodquinequiucrit,is obfcruct ubipotiffime fpirit°fuus recrccf,

ubi fenfus uegetiores fint.ubi corporis fanitas& robur plus proficiat.ubi ne-

igotia meliusfuccedat,ubi pluresfaueanr,ubiinfcnfifuccubant:hanc regio-

nc,hunc locum fciat fibi ii dco fuperisq; prarordinatil,& a ccelis difp ofitu at-

que paratum.Hunc ergo locii colc , & pro tcporc& negotio muta.-infauftu

autclocufcmpfugito.Nominactiafauftarcsnoftrasfortunatioresreddiit:

infauftauerOjinfclicitat.HincRomani olimindelecrumihtu cofcribcdo

cauebat,neprimo militi effetnomc aliqua exparte infauftum. Et in lociidis

LIBER TERTIVS. CCCXLini.

uecligalibus,Sduftrandis coloniis aut exercitibus,C ENS S . bonis nomini-

b us eligebant.Tum & infauftis nominibus in felicia mutatis,reru quoq; for

tunamm melius mutari credidcrunt. SicEpidamnum ,neindamnumeonauigantesircnt,Dyrrachiumuocariinftituerunt.EadcratioeMaleoton,

nc quid mali adferrct,Beneuentum uocauerunt.Lacum ueroLucrinum,ob

nominisfelicitatem.omnium feliciffimum putauerunt.Horas etiam,& di-

es pro operibus tuis elige,nequc enim fine caufa dixit faluator: Nonnc duo#

decimfunthoradieir&quaefecjuuntur. Temporaenim rebus noftris ccrta J?"!^fortunamprxftarepoffedocucruntAftroIogi.obferuaruntmagi.Omnes repojSi«t.

dcnique fapictiffimi uetercs in hoc confcntiunt, pcrmaximi interreffe, quo

quidq; temporis momento,qua' ue cceleftium difpofitionc in hocmudo cf-

fefuum acceperir,nontam naturale,q etiam artificiale.-Tanta enim uimha-

bere ho c initii momentum tradiderunt,utomnem fortuna- curfum,inde pc

dere& praedici poffe.panq; ratione cx cuiufq; rci fortunse fucceffibus , illius

initium retro fcrutari poffc,& firmiter crederent,& ipfa experictia tefte adie

uerarent,qucmadmodum Sulla Aftrologus.Caligula: confulenti de natura

certiffimam necc appropinquare pradixit.Metheon aftrologus,Athenicn

fibus in Syracufanos expcditionem agitantibus/uturam belli calamitatem

praeuidit: iifdem nauigaturis in Sicilam.Mcfon aftrologus tempeftate pra:

dixit.Anaxagorashactemporum fcientia,quibus diebus faxum e fole cafu-

rum effet,pracmonuit , ficut poftea faftum cft ad Aegos Thracia: flumc.Co

tra,L.TamuciusFirmianus exRomuli gcftis atqjfortuna & coceptionem

& natiuitatem illius inuenit.Idem urbis Roma: natalem diem adinucnit,ex

annotatis illius fortuna: fucceffibus. Sic eriam mudi initium gcnituramue,

ex rerum euentibus compertam fuiffe , refert Maternus , Quodautem tc-

pora in rebus naturalibusplurimum poffint , multis exeplis patcre poteft.

Suntnanq; arbores,qua:poft folftitiu inuertut fua folia,utpopulus, ulmus,

olea,tilea,alba falix.Et cochyha,& cancri,& oftrea-,crefcete luna augefcur,de

crefccte macrefcut:& mariafuo fluxu atq; refluxu,luna: motus tcporaq; ob-

feruant . EtEuripus in Eubcea none feptics mira ccleritate defluit& refluit ?

Idc tribus diebus unoquoq; mefe,uidelicct feptima,ocT:aua , nonaluna, ftat

immotus. Et apud Troglodytas lacus eft,q ter in die fitamarus ac falfus , Si

rurfus dulcis.lam uero die brumali cum marcct omnia,puIegiu aridu florc

fcit . Eodc dieaiuntinflatas ueficasdifrupi : falicTorufolia,&rnaloru grana

ucrti ac circumagi. Et manifeftu eft,id quod ego& in Italia& Gallia uidi, 81

fationc eius noui.uidelicet nucc qua: per rotu annum arida,fub ipfa diui Io-

hanisVigilia.&folia^&floreSjScmaturosfrucl^produceret.Ettotuhocmi-

raculuexfolatcporisobferuatioeinfationeilliuscofiftit.QUodauttcpora

rebus arnficialibus aliquas mirabiles poffint prseftare uirtutcs,ipfi Aftrolo-

gi in fuis Eleftionu & Imaginu libris coftanter affirmat.Ethacratione legi

mus apud Plutarchu ,Simulacru apud Peleneos ea artc fabricatum fuiffe,

F ii

CCCXLV. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA

quodquoquoucrfus fpeclaffet, ola tcrrorc&maxima pturbatioe coficicbac

ita quodncmo pre. timore auderct illud intucri.Et in uita Apollonii leginv*

magos apud Babylonc tcfto alligaffe quatuor aurcas alites, quas dcoru lin-

guas appellabat,uimq;illis fuiffc,ut aios multitudinis &regis amorc obedictiaq; cociliarct.In Chio infulaDiane facies erat in fublimi pofita, cuius uul-

tus introeutibus triftis,exeiiribus hilaris uidebat".Apud Troadc circa fimula

cru Mincruavelicta facrificia no putrcfccbant.In phano Veneris apud Pa-phos.in arca no pluebar.Ex tumulo Anraei ficjd erutu fuiffet, imbres e ccelo

(pargcban£,doncc quod cffofii fuerar,reftitucretur. In tumulo regis Bibrix

Poti,laurus extabat.a qua fi cjd deccrptu in nauim cjs inruliflct.no ceffabanc

illic iurgia,qdiu no fuiffet abietfu. In infula Borifthene xdc Achillis nulla

auis infeftabar.Roma: xdc Herculis in foro Boario ncc mufca,nec canis in-

trabat.In Olyntho Thraciae loc9 erat.in quc {\ fcarabe9incidiffet,no poterar

cxire,fcddiftorqucsfefe,immoricbaf.Innuerafereexcplaadferrcpoffcm,&

his multo mirabiliora,qartiimaginu&obferuatioctcpor£i facta fuiffenar-

rat anricjtas.Sed ncquis lfta iapridc obfoletaminus crcdar,& pro nugis re«

puter,rcccriora qusdS &p hxc tcpora adhuc locis nonullis extatia, artificio

l"a miracula iftis adda.Nam artc imaginu cffectu dicif,qu6d ByzStio ferpc-

tesnemineIa:dat,graculici;intramcenian5peruolct. QuodCrera nocTrua

no ferar.quod in agro Neapolitano cicade no audiStur,qcl Venctiis publicatonforu tefta nullu gcnus mufcaru fubit5quod apudToletu macello publi-

co toto anno no plus una& ea cjdc infigni albedine ccrnitur mufca . Et nosiS in pcedcti libro narrauimus,&modos& tcpora,quoru obfcruatioc hec &fimilia fieri poffinr.Sermonc prerea atq; uerbo^ uircs tibi potiffimu obfer-uSda funt.phacc enim cxpaditur aia in fubftatias infcriores,inlapidcs,inmeralla,in plaras,in aialia,& in omnia naturalia,imprimcs illis figuras & paffio

nes uarias,omnibus creaturis uim infercs,auramore quodS duccs rrahcsq;.

Sic Cato tcftatur laffatos boues uerbis inftaurariTu uerbis arq; pcibus a Tellure impctrari poffc.ut infuctasalat arbores, ipfas etia arbores fimiliter cxorari.ut trafmigrcr,& in alieno folo accrefcSt.Rapas quoq; ampliores ficri ,fi

du ferutur.obiecrctur ut fibi& familic,uicinisq; bcnignc coferSr. Pauo quo-

q; laudat°,mox pcnas cxplicatxotra uero,ocymu herba cu maioribus malcdiiftis& probris fitfi fit,c6 fruft' adferrc letiores coperrii cft.Garus ctiS am-bufta& infufa medetur malis,fi tii intcrim gar' no nominctur.Tu &q fafci-

110 ututur,IaudSdo nccSt arbores,nocctq; fatis atq; pueris. T atS pterea hua-

na^execrationuuimeffcdicut,utetiSmalosdcmonesabigStexterminctq;

Hacroc Scrapim apud Aegyptios narrat Eufcbi' cymbala edidiffe.quib' dxmoes cxpelIerctur:docuifl'c etia quo dcmocs affuptis brutoru figuris infidic

turhominibus. Inomnibusdeniq;deii pra:ocuIishabe,fcriptucftenim in

Deuteronomio:Cum quxfieris dominum dcum tuum,inucnies cum, fi ta-

men roto cordequaefieris& totatribulationeaninue tuae . Per ucracem awtcmconftanterriquefidutiampotcft placarcdeum da:moncs'que omncs,

L I B E P„ T E R T I V S. CCCXLVI

undc apud Marcum legitunOmnia quaccunq; orantes petitis, crcditequia

accipietis,&euenientuobis.&apudMatthe^mdicitur:Sihabueritisfidem

ficutgranufinapis3nihilimpofl"ibileerituobis.MultumcjUoq;ualetoratio

iufti affidua:Helias enim(ut ait Iacobus)homo crat fimilis nobis.paffibilis,

& orauit oratione utnon plueret fuper terram,& non pluit annos trcs&mcfcs fex:& rurfum orauit,& ccelum dedit pluuias,& tcrra dcdit fructum fuu.

Cauc autcm in orarionibus,ne optaueris aliquid uanu , ucl quod fit contra

diuinamuoluntatcm:uultautcdcusomniabona:ncq;cnimufurpabis no^

men dei tui fruftra,quia non erit impunitus,qui fub rc uana nomen eius ad

fumpferit.Fa«asabftinentia,&deseleemofynas,quoniadicente angcload *

Tobiam,bona eft oratio cu iciunio & eleemofyna . & in hbro Iudith legitur:

Scitote quoniam exaudict dominus preces ueftras/i manentcs pcrmanfcri-

tis in ieiuniis & orationibus in confpeftu domini.

Operistotiusconclufio. Caput LXV.I Aec funt que^ ad magiac introduclioncm cx traditione antiquo

rum,c6pilatione diuerfa in hunc libru coegimus, fermone qui«

dembreui/edfufficicntihisquiintellcftunfunt.Horumautc

]qusedam cum ordine.qu^da fine ordine fcripta funt,qua:da per

tragmentatraditafuntqua:damctiamoccultata,&inucftigationc intelligc

tium relidta.qui in his qua: fcripta funt acutius fpcculantes & pci fcrutantes,

artismagicaicoplctadocumetafimul&infallibiliaexperimctaconfccipoC-

funt.tradidim' enim hac artc taliter,ut prudetes & intelligctes laterc no acci

dat:prauos uero & incredulos,ad fecretoru illorum arcana no admittat , fcd

inftuporemadductos,fubignorantia:& defperationis umbraculo deftitu*

tos rclinquat.Vos igitur doftrin £ & fapientia: filii,perquirite in hoc libro,

colligendonoftramdifpcrfamintcntionc,quamindiuerfislocispropofui-

mus,& quod occultatum cft a nobis in uno Ioco,manifeftum fecimus illud

in alio,ut fapicntibus uobis patefiat,uobis enim folis fcripfimus,quoru ani-

musincorruptus,adre<ftumuiuendiordinc inftitutus,quoru cafta&pudi-

ca mens ac illibata fides deu timet ac reueretur,quoru manus lunt ab omni

fcelere& crimine feparats,ac morcs pudici,fobrii & modcfti: uos enim foli

feruata uobis do&rina inuenietis, & arcana multis senigmatibus abfcodita,

qua:noneliciunturnifiintelligcntiaabfcondita,quaubiadfecutifucritis,in

tegra fe uobis inexpugnabilis magica: difciplina: fcicntia infinuabit,apparc-

buntq; uobis uirtutes illc,qualcs olim Hcrmes,Zoroaftes,Apollonius& cf

tcrimirabiliumopcratorcsconfecutifunt.Vosautcmmaleuoli caluniato- y*t/J»< /v*,„£;u;

res^prauaeignorantiac&infipicntisncquitisefilii^hscnoftrafugTe.namini-

micauobisfunt,&pofirainpracipitium,uterretis& incidatis in miferiam.

Siquisigiturpropterfuamincrcdulitatc&intelleftusinertiam.fuum dcfi-

derium non obtincar,ignorantia: fua: culpam mihi non imputet.nec me cr*

raffc,aut falfa ex propofuo fcripfiffe.aut mentitum dicat,fcd feipfum accu-

F iii

CCCXLVM DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA.

fcr qui fcripta noftra non inreliigit: obfcura enim funr,uariisq; obduitamyftcriis,in quibus facile multos continget errare& perdcre fenfum fuum, Nemo crgo irafcatur mihi,fi ueritatem huius fcientis xnigmatibus intricata,

& uariis locis difperfam abfcondimusmon enim fapientibus abfcondimus,

fcdprauis &improbis,eamq; tali fcrmonc rradidimus.que latcrc infipicntc

neceffario accidet,& ad illius intellcctum fapicntem facilc admittat.

X IBRI TERTII PINIS.

^VENERABILI PA^TRI SACRAE THEOLGIAE HAGISTRO

Aurclio ab Aquapendente Auguftiniano Hen.

Corn.Agrippa. s. D.

Xliteris quas ad me a fccudo huius menfis dedifti,perfpcxi er-

gameanimituicandorem P. R. & cognoui tc uirum cycli-

ce docr u, corumq; qua adhuc in tenebrisdelitcfcur curiofum

exploratorem, Gaiiifus fum llico , atque mihigratulor,naftu

me amicitiamtalisuiri,quicumpoffemaliquado&genium&ingeniu ex-

colere: tcq; nuc(tcfte hoc chirographo ) intcr amiciffimos recipio .Sed hcus

tu qui funtduces tui quos fequcris , tu qui audes irrcmeabilemdomum in-

trare Dedali,arque rremcdiMinois.Irc pcr excubias,& tecommittere Par^

cis ? Quifunrmagiftritui,tuquiuerfariscircaimmcnfa,aufusconari ua-

gum ftabilem, perfidum affidum,ac deorum omnium fugaciffimum red-

derc,uel ipfa Adraftia conftantiorentfCauene decipiare ab his qui fuerunc

decepti.Ncqueenimhictedingerepotcrirquantacunquelibrorumlecrio,

quum non nifi mcra amigmata fonent. O quanta leguntur fcripra dc incx-

pugnabilimagica;artispotcntia,dcprodigiofisaftrologorumimaginibus,

de moftrificaalchymiftaru meramorphofi,dcq;lapide ilk> benedicro,quo

M idae inftar contacfa ara, mox omnia in aurum argcntum uc pcrmutcn-tur,qua: omnia compcriun tur uana , ficra& falfa quoties ad literam pracli-

caturAtqueramentradunturifta,fcribunturq;amagnisgrauiffimisq;phi

lofophis& fanct is uiris,quorum traditioes quis audcbit dicere falfas : Quin-imo credcreimpium effct,illos data opera fcripfiffc mcndacia: Alius cfter*

go fcnfusquam literis tradirur.isq; uariis obductus myfteriis , fcd hacrcnus

a nullo magiftroru palam explicarus,quem ncfcio fi quis firie perito fidoq;

magiftrofola librorum leflione poflit adfequi, nifi fuerit diuino numinc il

luftratusquoddaturpauciffimis: idcoq;inuacuumcurrunt multiquihaec

fecreriflima naturae arcana profequuntur , ad nudam Iectionis fcricm rcfc-

rentcsanimum, Naminaufpicato ingenio aucro intelledtu prolapfi, in

LIBER TERTIVS. CCCXLVHt

falfas imaginationes , exteriorum fpirituum uaframentis irretiti , illorum

quorumdominaridatumeft,pcriculofiferuieffeclifunt,&ignorantcs fe-

metipfo$,abeunt retro poft ucftigia grcgum fuoru,qua:rentcs cxtra fc quod

intus poitident. Atquc hoc eft quod te nunc fcire uolo,quia in nobis ipfis eft

omniummirabiliumeffccluumopcrator,quiquicquidportcntofimathe-

matici.quicquid prodigiofi magi,quicquid inuidentcs naturi pcrfecutores

alchymifte,quicquid dsmonibus deteriores malefici necromantes promir

tcrcatident,ipfenouitdifcerncre5icfiicere,idq;.fineomni crimine.iine dei

offcnfa/inerehgionis iniuria.In nobis inquam eft illemiradorii operator:

Nos habitat,non tartara,fed nec f/dera cceli,

Spiritus in nobis qui uigct,illa facit.

Vcrum dc his nobis q latiifimc tccum conferendum effet, fed coram :Nonenim comiruntur hcc literis.nec fcnbuntur calamo.fed fpiritu fpiritui,pau

cis facrisq; uerbis infundunturjdq; fi quando nos ad teuenire conrigerit.

Ca: ter u q uos poftulas libros, alicr illoru aliquado fucrii t penesme , fed iam

no funt.qui uero pencs uos circunferuntur libri adolefcentix mee.dc Occul

ta philofophia inrittilati,horu priorcs duo in multis deficiunt,tcrtius totus

mancus,nec nifi fcriptorum mcorum epitome qtiodda continct.Scd cgo to

tum opus,fauente domino.intcgru recognitumq; aliquado in lucem dabo,

claue tamc operis folis amiciflimis rcfcruata,cnioru te unti effe non dubites.

VaIcfclidffime,eLugdimo.XXIIII.Septemb.Anno. M. D. XXVII.

A D E V N D E M.

I~_

Xhumaniifimistuisliteris(uenerandepater)quafiadfpeculum a'

y nimum tuum introfpexi torum.illumq; amplcftorrotus,uoloq;

,fic tibi perfuafum habeas,te mihi fupra quamhteris demonftra--

ri poffit gratiffimum fore,altiifimeq; infiderc animo:mcuerora-

lcmcffe,quiexabundantia cordis hoc fcribam ,quiq; cos qui fe mea: ami-

citiscommiferunt,nullaunquamtempeftatc foleamdefererc. Quare ut

tu uota confequaristua,meisnon minora,egopropcdiemadtcueniam.

V bi cum coram dabitur mutuas audire & reddereuoces,fcio amicitiam no

ftram indiffolubilc forc perpetuoq; duraturam.Iam uero quod ad poftula-

tam Philofophiam attinet , te fcire uolo ,quodomnium rerum cognofcere

opificem ipfum deum,& in illum tota fimilitudinis imagine ( ceu effentiali

quodam contaftu fiue uinculo ) tranfire,quo ipfe transformeris efficiareq;

deus qucmadmodum deMofe ait dominus,inquiens:Ecce ego conftitui re

deiimPharaonis.Haxcftillauera&fumma mirabiliii operu occtiltiflima

philofophia:CIauis cius intellcaus efbquato cnim altiora intclligimus,ta-

tofublimioresinduimusuirtutes,tantoq;maiora&facilius8iefficacius o-

peramur.Verum intelle£tus nofter carni inclufus corruptibili,nifi uia car*

nisfuperauerit,fueritq;propriam naturam fortitus,diuinisillis uirtutibus

non poterit uniri(non enim nifi fibi quamfimilibus congrediuntur)ac

F iiii

CCCXI.1X, DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA,

peruidendis illis occultiffimis dei& naturae fecretis.omnino inefficax cft.at

que hoc opus.hic labor eft,fuperas euadere ad auras . Qyomodo cnim qui

in cincre& mortali pulucrc feipfum amifir,deum ipfum inucnict( Quomodo apprehendct fpiritualia carni immerfus& fanguini? An uidebit dominuhomo&uiuet^ Quemfruftumadferetgranumfrumcntifiprius mortuunon fueritfM ori enim oportet.moriinquam mudo& carni.ac fenfibus o-

mnibus.ac toto homini animali, qui uel: t adhaec fecrctorum penctralia in»

grcdi,non quod corpus fcparctur ab anima,fed quod animarclinquat cor*

pus:de qua morte Paulus fcribit CoIoffcnfibus:Mortui cftis ,& uita ucftra

abfcondita eft cum Chrifto.Et alibi clarius de fcipfo ait:Scio hominc in cor

pore uelextra corpus,nefcio,deus fcit.raptum ufq; ad tertinm ccelu , &quae

reliqua fequuntur.Hac inquam prctiofa in confpeclu dominimorte , morioportet,quodcontingitpauciffimis,&fortenon fcmpcr: Nampauciquosacquus amauit Iuppiter.aut ardcns cuexitad asthcra uirtus, diis geniti potuerc.Primum qui non cx carnc& fanguine , fed ex deo nati funt : proxime

,qui

naturae bcnencio acccelorum gencthliaco dono,ad id dignificati funv.cxte-

ri meritis nituntur &arte , dc quibus uiua uox tc certiorem rcddet . Vcrumhoc rc admonitum uolo , nc circamc decipiaris , ac fi ego aliquando diuina

paffus,tibi ifta proedicem,aut tale quid mihi arrogare uelim,uel concedi poffc fperem,qui hacrenus humano fanguine facratus miles , fcmper fere auli-

cus,cu carnis uinculo chariffimse uxori alligatus,omnibusq; inftabilis for-

tuna; flatibus expofitus.totusq; a carne, amundo , a domefticis curis tranf-

uerfim aiftus , tam fublimia immortalium dcorum dona no fum adfecutus:

Scd accipi me uolo uelutindicem, qui ipfe fcrriper prc foribus manens,aliis

quod iter ingrediendum fit,oftendit . Caeterum de amorc in temeo tu qui-

dem minime falleris,bencficiis mcis quid dcbeas.non uideo,quippc qui noncontulerim in te quicquam,nifi quodparatus fum dum dabitur occafio , coferrcomnia.TunucfeliciffimeVaIe,cLugdunoXIX. Nouemb. AnnoM. D. XXVII.

^HENRICVS COR-«eNELIVS AGRIPPACVIDAM AMICO

fuo in AulaRcgis. s . D

.

]

Olebant ueteres editoproucrbio infignem ftultitia notare,Nocluas Athcnas inferre:fed non minpris ftultitiae eft,impietatis

Iautcm maxime,daemones inferno addcrc. Scis qucm dico infer

1 num,illam inquam fcelerumfcholam,quam indignatus alibi

fuiscoloribusegregie dcpinxi aulam. Sednunquamantcatamiufta fcri-

bcndi fimul&indignandi occafio data eft atque nunc.fipcr occupationcs Ii •

cerctrem pro dignitate tradtare.Contineretamen ncqueo calamum , quin

E P I S T L A. CCCXLt

argumentu eius tibi exponam Audi nuc igitur rem ftultam fimul& impia:

Accerfitus efte Gcrmaia no modicis fumptibus uirquida demonioru, hoc

cftcacomagus,in quo poteftas demonu inhabitat,ut ficut Ianes & Mabres

reftirerut Mofi',fic ifte refiftat Csfari.Pcrfuafum eft enim illis a patre men-

daciorum.illum futuroru omniu prxfcium,arcanorum quorucunq; confi-

lioru confciu,ac dcliberataru cogitationu interpretc.tanta prstcrea pridi-

tu poteftatc, ut poffit regios pueros reduccre per acra ,qucadmodu lcgituf

Abacuc cu fuopulmcto traduft'adlaculconu:poffctq; ficutHelifeus obfcf

fusinDothaim,oftcdcrcmotcspIenosequoy&curruuigneoru,excrcituq;

pl urimu:infup& reuclare& trasferre thefauros terre.quasq; uoletcoget nu-

ptias amoresq;,aut dirimet:dcpIoratos quofq; curabit morbos.ftygio phar-

maco,putaradicatacthica,c6nrmatahydropc,inoffataclephatia,&quam

Soluere nodofamncfcitmedicina podagram,

M ultaq; prstcrca quae fama obfcura recondit.

Vides ubi fides corum locata eft,ubi fpes repofita,qui elemeta,calu,fata,na

ruram,prouidcntiam , dcum,omnia unius magi imperio fubiiccre conan-

tur.&regni qusrut falutc a publice falutis hoftibus dsmonibus, dicentes in

corde fuo cum Ochozia:I\'on cft deus in Ifracl,eamus ad confulcdum B el-

febub deum A charon. Et ficut Saul locutus ad Pythonc,ait:Philiftiim pu-

gnant aduerfumm c,St dns receffit amc , &cxaudire noluit , uocaui ergo te.

Adco nc & pcnes iftos defperatii cft de dco.ut requircnda ccnfuerint auxilia

damonufNonnehoc cft iuxta uerbum Iuda:& Petri,dnm noftrum Iefum

Chriftu faluatorem,& qui nos redemit.deum abnegare,& fuperinducere fi-

fci celerem perditionemr*Nonne thcfaurizant fibi iram indignationis domi

ni,mittentem in eos immiffiones per angclos malosfNonne traditi funt in

reprobu fcnfum,c[ ucritatc arcani confilii pcrut a patre mcdaciorum diabo

Io,& uicroriam poftulanr aliunde cj a domino cxercituu sf Atq; tamen huic

tam nefario idololatria: Scfacrilcgioru artifici,audaciaprcftat,quae iftis tam

impenfe fauet orthodoxa illa mater,& Chriftianiffimi filii accommodatur

autoritas,& e facris pccuniis largiuntur muncra.coniuentibus ctiam atq; ta

nephariam operam conduccnnbus colunis ccclcfi3e,epifcopis& cardinali-

bus,& impietatis miniftro impii applaudunt proceres,qucmadmodu operi

buslupi congratulantur corui.Quod maius pcccatum commiferunt Pha-

rao,B alach,SauI,Achab cum fua IczabckOchozias Nabuchodonofor, B al

thaffar, Sennacherib ,& cxteri cultorcs B aakVocauit Pharao contraMc.

fen magos fuos , & illi uicti in tertia plaga confcffi funt digitum dei : rcx au-

tem obftinatus per decc plagas periir in mari rubro. Vocauir B alach Moabitcs B alaam ariolum ut maledicerct Ifracl,& dcus ipfe malcdiftioncm con

uertitinbcnediclionem, Balachueromalediftuseft. QuidSauIoSamue*

lisfuiaut Pythonisprofuererefponfa^Nonneconfoffuseftinmonte Gel<

boc.-Achab&Iezabel nefariisnuptiisconiunfticonndebanr in prophctajj

CCCLl E P I S T O L A.

Baal,&iuxtauerbum dei egreffus eftfpiritusmendaxin oreomniumprophetai^,Achab afccfuro inRamod Balaad profpera promittentiu,ceciditq;

Achab,& Iezabel praecipitata eft,& canes comederunt eos . Corripitur Afa

rexIudaaprophetadomini,quiainaegritudinefua non quaefiuit dominu,

fed in artem mcdicorum confifus eft.None maius pcccatum habituri funr,

qui relinquentes deum faIuatorem,& falubres narurae uires/alutem quaerut

a fatanafFecit itaquondam Ochozias, proptereaq; audiuit a propheta do*

mini,Supra leitulum quem afcendifti non defcendes , fed morte morieris.

Percurraturcstcrorum infidelium regum feries,etiam gentilium hiftoriae,

Zoroaftes,Diotharus,Crcefus, Popcius, Pyrrhus, Craffus, Nerojulianus,

quid lucrati funt in magis& diuinatoribus fuis,qui mentiti funt illis feliciar

Nonne omnes ad nihilum redafti funt,& male perierut in peccatis fuis { 5ic

folent impiae illae nugae femper pernicic fuis adfcrre cukoribus , quibus pro

fecfo qui maximeconfidunt,maximeomnium redduntur infelidffimi.No

inficior,funt naturales fcictiac,funt metaphyficae artes,funt occulta ingcnia,

quibus citra dei offenfam,cirra fidei &religionis iniuriam tueri poffunt re-

gna,cxplorari confilia , uinci hoftcs,cripi captiui,adaugeri diuitiae,concili-

arihominum beneuolentia,depelli aegritudines,conferuari faniras,prolon-

gari uita.reftitui iuuentutis robur. Sunt infuper facrae religionis intcrccffio

nes,publicae fupplicationcs,priuatae bonorum preces,quibus non folum ira

dei He&ere,fcd&fimulillumnobisbcneficuirnpetrare poffumus. Quodfi praeterca ars quaedam eft prarfcienti^ &mirandorumoperum,quam Calomagiam fiue Theurgiam ueteres uocant,certc haec iftisnugatonbus& dae^

moniorum mancipiis incognira eft. Quippe explorarcdefuturis aut imminentibus aliisue occultis,&quac hominibus diuinitus portcnduntur ueridi-

casfententias,atqueoperari opcra uirtutum communem naturae confuc-

t tudinem excedentia , non nifi profundae &perfc£rae doftrinae,integcrrimac-1 q;uiraeacfideieft,nonhominumleuiffimorumacindoctorum. Homini*bus autem innocentibus & doftis in Icge domini,pro uota fidci fetuit omnis

creatura.&exaudiunturadquscunquepetierint.SicHeliamcoruuspauir,

&ad prccesciusterrafruftusretinct, ccelumncgat pluuiam ,&in impios

euomit ignes fuos . Sic Helifaeo feruiunr urfi , militant angeli , flumina fic-

cis tranfeunturpedibus.Danieli pofita ferocitate negleftaqrfama adbladi-

untur leones:Et fuccenfus in fornace ignis non urit pueros . Eiufmodi funtnon Cacomagorum,non Gcoticorum,non dacmoniorum, fcd fidelium di

uinorumq;hominum opcramon enim da:moncs,fed fpiritus dei miniftrat

illis.Sunt fateor aliqui,etiam in huncdiem(& forte plures)uiri fapicntia gra

ues,fcientiainfignes,uirtutibus&potcftatibuspollcntcs,uita&moribusin

tegri,prudcntia inuicti,etiam aetatc& robore difpofiti,ut rcipublicse cofilio

& opera plurimum poffint prodefferfedhos aulici ueftri contemnunt,utab

inftitmo corumlonge dhierfos,quibus pro fapicntia malitia cft.fraus& do-

E p r S T L A. CCCLll

Siis pro confilio,aftus& calliditas pro fcientia , dcccptio& perfidia pro pru *

dentiaeft.RcligionislocumpoiTidctfupcrftitiOj&inaffliaioibusblafphe-

matur deus : &quse ( ut ait Apoftolus )in mfirmitate perficitur ftdes.conte*

mnitur : fedrecurritur ad inuocamentamalorumdxmonum . Bonus quif-

que apudeos irriderur,audax hypocrifis prouehitur.ueriras pro crimine eft4

laus&prsemia ftultitis& fcclenbus repofitafunt . Oftulti&impii.quihis

artibus ftabilire uultis rcgnum ,quibus olim porenrilfima impcriacecide-

runtfunditusqjcuerfa funt. Dcquibus ueredidum cftper Hicremiam:

Cccidit corona noftra ,ux quia pcccauimus . Quod utinam non tam ue*

requam excogitata ingeniofa force in uos quadraret . Siquidcm ille uerficu-

luscolleftisinuiccm numeralibus litcris . M . C . V .1 . annum cxprimit

M. D. XXIIII. quoiuxtaueftrumcalculum,rcxuefterapudPapiamca-

ptus cft.Nonehax uidiftis & admirati eftis,qu? ante fafta § fuiffcnr impof-

fibiliaiudicaftisr Etadhucfuperbitis&obdurari cftisin infelicitatibus uc-

ftris.Contemnitis prophctas,& dei comminationes uobis pro fabulis funr.

En propc eft,&adhuc uidcbitis& fcntictis magnalia dei in orbe terrarum,&

collapfi in fata contrcmifcetis ,quia ucniet fuper uos miferia quam nefcitis:

quotuncfugietis:Statccumincantatoribusueftris&cummu!titudincma-

leficorum ueftrorum , fi fortc quid profint uobis , aut poiTitis ficri fortio'

res. NonneacccrfitusGcrmanicus cacomagus faluabiruos, &mendaces

faciet prophetas , ac praualebir contra iram domini ,& liberabit Uos ama-

lo ? Non fic impii non fic . Nifi dominus ijdificauerit 8i cuftodierit ciuita-

tes& regnum , in uanum laborant & uigilant omnes cuftodes eius . Solius

deieft,nondsmonum,nonmagorum/ufpendercaurmutareprophetarfl

fententia : fi uos toto corde conuerfi ad eius mifericordiam, ueftram muta-

ucritis malitiam atquc perfidiam, Sic nanq; Nabuchodonofor Danielis con

filio pcccara eleemofynis rcdimens ,& iniquitates in mifericordiis pauperu,

imminentcm dci iram adtcmpus effugir,donec in aula Babylonis uocc ela-

tionis fux rurfus illam in fe rcuocauit.Achab impiiffimus cum fua Iefabcle,

cui mortcm per Heliam dominusnunciauir.quia conuerfus eft ad deum, fa

cTus eft iterum fermo domini ad Heliam:Quiarcueritus cft Achab facicm

mea.non inducam malu in diebus cius.Niniuite quia ex ediclo rcgisSi prin

ciptiegerunt pcenitcntia ad pradicatione Ionaytb imminenti protinus ex-

cidio liberati funt.Intimauit Efaias Ezcchia: fentcntiam , ut difponeret do>

muifuccitomoriturus:Illeorauit&flcuir,&:fanatuscft,adaucT:iseiannisui

tx quindecim : Sic enim adeum pereundem prophctam locutus eft domi-

nus : Vidi lachrymas tuas,& cxaudiui orationem tuam.-ecce cgo adiiciam fu

pcrdiestuosquindccimannos . Infuper&demanuregis Affyriorum eru#

amte,Stciuiiatemiftam,&protcgamcam. Tantumpotuitconuerfio &o-

ratio pii regis , ut qui pro fe folo orauit , tamen non pro fe folo impetrauitj

fed etiam pro ciuitate& populo . Solus dominus eft qui faluu fecit rcgern,

3^

^^^1

CCCtll E P I S T O L A,

&qui fapienriam dat filio regis.Adhuc magiftrum confugere oporter, qui

quaerunt falutem.non ad magos & ariolos .Induimini iuftitiam , & timete

dominum,uos qui quaeritis felicia . Si regni firmitas quaeritur , fcriptum cft:

Iufti haercditabunt tcrram:In memoria acterna erit iuftus,& in aeternum nocommouebitur. Si fecuritas quacritur : Qui timcnt dominum , ab audicio-

rre mala non timebunt , fed &omnes dcfpicient inimicos . Si honor& opes

quaeruntur:Gloria & diuitiae in domo eius. Si Iaus& fauor.Gencratio refto

rumbenedicetur.Sipotentia:Potensinterraeriripfe&femeneius:Fortitu-

do eius exaltabitur in gloria . Si nuptiae& coniugii profperitas : Vxor eius

ficutuitisabundansinlatcribusdomus.&filiieiusficutnouclkoliuarum.

Si corporis fanitas& robur:Non dabit dominus fanctos fuos uidere corru-

ptionem. In omnibus deniq; beatus eft uir qui timet dominum,quiimma^culatus in uia,qui non abiit in confilio impiorum,qui miferetur fuper ege-

num&paupcrem:nam in die mala libcrabitcum dominus,&non tradet eu

in manus inimicorum cius.peccatores autc uidcbunt &iraicctur, dcntibus

fremeht& tabefcent,defiderium eorum peribir. Haec nuc admonuiffc fatis.

Nolo enim curiofiushanc rem profequi, ne forte mahtia fubiectae materiae

calamumprotrudatquononexpedit.ValeexLutctiaParifiorumXIII.Fe

bruarii Anno. M. D. XXVIII. Romano calculo.

^HENRICI COR/*?AGRIPPAE CENSVRA SIVE RETRACTA-

tio De magia ex fua declamatione de Vanitatcfcientiarum & excellcntia Vcrbi dei.

. DE HAGIA IN GENERE.Xigit etiam hic Iocus,ut deMagia dicamus ,nam & ipfa cumaftrologiafic coniun<fraatq;cognataeft,utquimagiam finc

aftrologia profiteatur,is nihil agat,fed tota abcrret uia.Suidas

magiam a Magufcis,&nomen& originem rraxiffeputat. Comunis opinio eftnomen effe Perficum,cui aftipulatur Porphyrius&A r u-Ieius,& fignificare eorum lingua idem quod faccrdotcm/apientem fiue philofophum.Magia itaq; omnem phiIofophiam,Phyficam , & mathcmatic»/zbmplexa,etiam uires religionum illis adiungit. Hinc& Goctiam& thcur-

giam in fe quoq; conrinet.Qua de caufa magiam plcriq; bifariam diuidunr,

in naturalem uidelicet & cercmonialem.

DE MAGIA NATVRALI.|

Aturalem magiam,non aliud putant, g naturalium fcictiarum

fummampotcftatem,quam idcircofummumphilofophis naturalis apicem,eiusq; abfolutiffimam confummationc uocanr,

j& quae fit acliua portio philofophiae naturalis , quaenaturalium

DE MAGIA NATVRALI. CCCXV.

uirtutu adminiculo,ex mutua earu& opportuna applicarione opcra edir,fu

pra omnc admirationis captu:qua magia Aethiopes maxime& Indi uteba-

tur,ubi herba^& lapidu,c2rerorumq; ad id fpectantiu facultas fuppctcbat.

Eius meminiffe uolunt H ieronymu ad Paulinu, ubi ait Apolloniu Tyancii

fuiffemagu,feu philofophii,utPythagorici. Eius etia generis fuiffe magos,

qui Chriftu natu muncribus inuifentes adorauerut, quos euangelioiy intcr^

prctesexponunt Chaldaeorum philofophos: qualesfuercHiarchasapud

Bragmanas.Tefpionapud Gymnofophiftas,Budda apud Babylonios,Nu

ma Pompilius apud Romanos , Zamolxides apud Thracas , Abbaris apud

Hyperboreos,Hermes apud Aegyptios,2oroaftcs Oromafi nli' apud Per-

fas,NaIndi,&Acthiopcs,&Chalda:i,&Perfa:hacmaximepra:celluercma*

gia.-qua idcirco (ut narrat Plato in Alcibiadc) imbuuntur Perfaru regu filii,

ut admun danas reipublicae imaginc fua & ipfi rempublica adminiftrare,di-

ftribuereq; condifcat:& Cicero in Diuinationu libris ait, neminc apud Per-

fas regno potiri,qui prius magia non didicerit. Magia itaq; naturalis ea eft,

qus reru ornniu naturaliu atq; cceleftiu uirescontcplata, earundemq; fyrru

pathia curiofa indaginc fcrutata , reconditas ac latctes in natura poteftates

ita in apertu producit:inferiora fuperioru dotibus,ranq quafdam illecebras,

fic copulans,p eoru mutua applicationc ad inuicc, ut exinde ftupenda fxpe

cofurgant miracula,no ta artc cj natura , cui fe ars ifta miniftra exhibet hec

operati.Na magi,ut natura: accuratiffimi exploratores, coducentes ea,quej

a natura praeparata funt, applicando acriua paffiuis , fcpiffime ante tcpus a

natura ordinatu effectus producunt.quae uulgus putat miracula ,cfl tamen

naturalia opera fint,intcrueniente fola tcporis pr£uentione:ut fi quis in rnc

fe Martio rofas producar,& maturas uuas.aut fatas fabas,uel petrofelinu in

tra paucas horas excrefcere faciat in perfecla planta,& iis maiora, ut nubes,

pluuias,tonitrua,& diuerforu gencru animalia,& reru rrafmutationcscj plu-

rimas , cuiufmodi multas feciffe fe iactat R ogcrius B achon pura& naturali

magia.Scripferunt de illius operibus Zoroaftcs,Hermes, Euanthes rex Ara

bum,ZachariasBabylonius,IofephHebratus,Bocus,Aaron,Zcnotenus,Ki

ranides,Almadal,Tnetel,Alchindus,Abel,Ptolemauis,Geber,Zahel,Naza

barub,Tebith,Berith,Salomon,Aftaphon,Hipparchus,Alcmeon,ApolIo-

nius,T riphon,& plcriq; alii,quoru aliqua opcra adhuc integra,& pleraq; fra-

gmcta adhuc extat,& ad manus meas aliquado puenerunt . Ex recctioribus

uero fcripfcrut in naturaii magia pauci,& illi quidc pauca , ut Albertus , Awnoldus de uilla noua,Raimudus Lullius,B achon,& Apponus,& autor libri

ad Alfonfum,fub P i catricis nomine editus, qui tamen una cu naturalima-

giaplurimum fuperftirionis admifcet,quod quidem fecerunt& alii.

DE MAGIA MATHEMATICA.SVntprxterea aliinaturafagaciffimixmulatores, inquifiroresq; auda-

ciffimi, qui abfq; naturalibus uirtutibus , ex folis mathematicis difcipli -

G

CCCI.IV. DE HAGIA HATHEMATICA.

nis,adfcitis coeloru influxibus , fefe naturs operum fimilia producerepoflc

pollicentur , ut corpora cuntia uel loquctia ,quae tamc no habcant uirtutcs

animalcs.-qualis fuit coluba Archita: lignea,quse uolabat ,& ftatuaeMcrcu--

rii.qus loq"uebatur:& caput xncu ab Albcrto Magno fabricatS.quod locu-

tuphibct. Excelluitin iftis Bocthius,uirmaximiingenii,Simultipliciseru

ditionis:adquc de iftiufmodi fcribcns C amodorus:Tibi(inqt)ardua cogno

fcere,& miracula monftrare propofitum eft:tuae artis ingcnio metalla mu.

giut,D iomedes in sre grauius buccinatur,xncus anguis mfibilar.aucsfimu

lats'funt,& q uocc propna nefciut haberc, dulcedinc cantilenae probantur

cmittcrc,parua de illo rcferimus.cui coelil imitari phas cft.De iftis puto arti

ficiis diftu eft,quod apud Platonc legimus irl undecimo dc Lcgibus:Ars da

ta eft mortalibus.qua res pofteriores quafda gencrarct.no quidem ucritatis

& diuinitatis parcicipes,fcd fimulacraquseda fibiipfis cognata deduccrct: at

que eoufq; progrefu funt magi homines audaciflimi omnia pcrpctrare, fa*

uentc maxime antiquo illo & ualido ferpcte fcicntiaru pollicitatore, ut fimi

les illi tanquam fimiae,deum& naturam acmulari conarentur.

DEMAGIAVENEFICA.f

^ii Sc pmerea naturalis magiae fpecies.qua ueneficam, fme pnar

macia uocat.que poculis,phyltris,uariisq; uencficio^ mcdica'

mentis perficitur: cuiufmodi Democritus confcciflc legitur,

I quo boni,feliccs,fortunatiq; filii gignantur:& aliud,quo auiu

uoces riteintelligamus , ficut dc Apollonio narrantPhiloftratus atq;Por*

phyrius .Vergilius etiam dc quibufdam hcrbis Ponticis loeutus dixit:

His ego faepe lupum fieri,& fc condere fyluis

Moerim/aepe animas imis exire fepulchris,

Atq;fatasaliduiditraducercmeflcs.

Et Plinius narrat,qucndam Dcmarchu Parrhafiu in facrificio,quod Arca-

des Ioui Lyceo humana hoftia facicbant,immolati pueri exta dcguftafle,8£

in lupu fe c5uertiffc : propterqua hoim in lupos immutationc, putatAugu

ftinus PaniLycco,& I oui L yceo nomc eflc impofitu .Narrat idc Augufti

nus,dum eflct in Italia.quafda fceminas magas,Circes inftar,dato uiaton-

bus ucncficio in cafco.cos in iumctauertifl"c:cumq; portaflent qua:placuil-

fcnt onera,rurfus in homines refti tuiflc, idq; patri cuidam Prxftantio tunc

accidifle.Scd&nc quishaeeputctomninodeliramenta cflc&impoflibilia,

is rccordeturquomodo facra: literse narrant,Nabuchodonofor regc muta*

rum inbouem,&feptem annisfceno uixifle,tandemdeimifcncordiainlio

minem rediifle : cuius corpus poft mortcm illius filius Euilmcrodat in eica

dedit uulturibus,nc quado refurgcrct a mortuis, ci ia de beftia redicrat in ho

rninc.&ciufmodi plura de magis Pharaonis narrat Exodus. Veru de iis fiue

magis fiue ueneficis loqtur Sapics.du dicit:Exhorruifti illos deusga horri-

bilia opa tibi faciebatp medicamina. lllud praeterea uos fcire uolo ,no iolu

-

DE G0ETIA ET NECROMAN. CCCLV

naturalia fcrutari hos magos,ucrumetia ea quae natura comitanfur, ac qu'6

dammodoexuunr,urmorus,numeros,figuras,fonos,uoccs,conccrus,lurni

na,& animi affeftus arq; ucrba . Sic Pfylli& Marfi conuocabant fcrpcntcs,

alii aliis deprimcnres fugabant:fic Orpheus Argonautarii tcmpeftatem hy-

mnocopefcuit;&HomerusnarratVlymfanguincucrbisrcftridtu:&inle-

ge duodecim tabularum iis,qui mefles cxcanraflent.pcena conftituta eft:ut

non dubium fit.magos etiam folis ucrbis & affeftibus,aliisq; fimilibus,non

infeipfos modo,fcd eriam in res extrancas fipemirum aliquc produccrc cf-

fcdtu.quae omnia 116 fecus uim infita in rcs alias profundcrc,illasq; ad fc tra

herc,ucl abs fe repcllcre,feu alio quouis modo afficere puranr.q magnes fcr-

rum.&fuccinum paleas trahur:fiue adamas,& allium magnetcm liganr:fic-

q; perhacrerum gradariam ac concatcnatam fibi fymparhiam ,non foluin

dona naturaha & coeleftia,fcd etia intellcdrualia& diuina Iamblichus, Pro-

clus,atq; Synefius,ex magorum fententia,dcfuper fulcipi pofle confirmanr,

cjuod Proclus inlibrodeSacrificio&magiafatetur,fcilicerper huiufmodi

rcrum conicnfum.magos eria numina cuocare foliros . Ad ranra enim quis

dam corum deuoluti funt infaniam,ut cx diuerfis ftellarum conftellationi-

bus,pertemporum interualla,&quadam proportionu rationc rire obferua

tis,conftrucH imagincm coelitum nutu uita: inrelledtusq; fpiritu acceptu*

ram putent,quo confulentibus illam,rcfp6dear,& occultc ueritatis arcana

rcuelet.Hinc patet hanc naruralc magia nonnunq in goctia& thcurgiarccli

nata/xpiflimemalorumdsemonu uaframenris,erroribusq;obretiri.

DE GOETIA ET NECRO M.ANTI A.

|Eremonialis autc magi? partes funt goctia atq; theurgia.Goci

tia,immundorumfpirituumc6merciisinaufpicata,nefari$cU

jriofitatis ritibus,illicitis carminibus,& deprecamcris concinna-

Jra,omniu legum placitis eft exrerminara& exccrata.Huius gc-

nerisfunt,quosnecromanricos,&maIeficoshodicnuncupanius,

Gens inuifa dcis,maculandi callida cceli,

Quasgenuitnaturamali,quifideramundi, >

Iuraq;fixarumpofluntperiierrerererurn. 1

Nam nunc ftare polos,& flumina mittcre norunr,

Aerhcra fub tcrras adigunr,monresq; rcucllunt.

Hi funt ergo,qui dcfundtoru inclamant animas ,& illi quos ueteres dicebat

epodos,qui excantant pueros,& in eloquium oraculi cliciunt , &qui da:mo*

ries paredros circunferunt,quale quiddam de Socrare legimus:& qui , ur di--

citur,lpiriruspafcuntinuitro,perquosfepropheraremcntiuntur.Ethiocs

iifariam proccdunt.Nam alii damioncs malos uirturequadam maximc di

tiinorum nominum adiuratos,aduocare& cogerc ftudct : quippc cu omnis

'creatura timct& reueretur nomc illius,qui feciream , non mirum (i gocricj",

&quiq; etiam infideles,pagani,Iudau,Saraceni,& cuiufcunq; prophani collc

G ii

OCCLVI. DE GOETIA ET NECROMAN.

gii fiue feirae homines,diuini notriinis inuocatione daemones aftringat. A»1« autcm nefandiffimi,detcftado&omnibus ignibus plcftcdo fcelcre,fe dae-

monibus fubmittcntes,illis facrificant & adorant,idololatrse& uiliffimae dc

icciiones rci effcfti funt:quibus criminibus,&fi priores non funt obnoxii.ta

mcn manifeftis periculis fe exponunt.Nam etiam coa<3i daemoncs inuigi-

lant/emper quo errates nos decipiant.Ex horum uero gocticoru anagyrik

profluxcrutomncsiftitenebrarulibri.quosimprobateleiftionis vlpianus

Iurifc6fultusappellat,protinusq;corrumpcdosefleftatuit. Cuiufmodi pri

mus excogiraffe dicitur Zabulus quida illicitis artibus dcditus ,dcinde Bar-

nabasquidamCyprius:&hodieadhucconn<Sistituliscircunferunturlibri,

fub nominibus Adae,Abelis,Enoch,Abrahae,Salomonis:itcm Pauli.Hono-

rii,Cypriani,Albcrti,Thom2,Hicronymj,&Eboracenfiscuiufdam:quoru

nugas ftulte fecuti funt Alphonfus rex Caftellae,R.obertus Anglkus, Baco,

& Apponus,& pleriq; alii deplorati ingenii homincs. Praererea no homines

modo,&fandos,&patriarchas,&angelosdei,tamexccrabiliudogmatu fe-

cerunt autores.fed & libros a Razielc& Raphaele,Adami& Tobiae , angelis

traditos oftentant:qui libri tamcn acutius infpicienti , fuorum praeccproru

canonem,ritum,confuctudinem,uerborum&chara£terurngcnus,extiu-

«ftionis ordinem,infulfam phrafim.apcrtc fcfe produnt,non nifimeras nu-

gas ac impofturas cotinerc.ac pofterioribus temporibus ab omnis antiquj

magiae ignaris.perditiffimis perditionum artificibus effe conflatos, cx pro-

phanisquibufdam obferuationibus noftre religionis ceremoniis permixtis

infitisq;,ignotis multis nominibus,& fignaculis,ut pcrterrcant rudcs& fim-

plices,& ftupori fint infenfatis,& his qui nefciunt bonas litcras.Ncq; tamcn

proptcrea patet has artes fabulas effe:na nifi re uera cflcnt,atq; p illas mulra

mira ac noxia fiercnr,non tam arfte dcillis ftatuiffcnt diuinae& humanae le

ges,eas exterminandas effe dc tcrra . Ciir autcm goctici ifti folis malis utan-

rur daemonibus ,earatio eft,quiaboni angeli difficilc comparenr.quia dc»

iuffum expectant.necnifi mundis cordc & uita fanftis hominibus congre-

diuntur:mali autcm faciles fe cxhibent adm uocandum,falfo fauentcs,& di-

uinitatem mentientes,femper praefto, ut aftu fuo decipiant , ut uenerentur,

ut adorentur:&quia muliercs fecrctorum auidiores funt.ac minus cautae, at

quc in fuperftitioncm procliues.faciliusq; illuduntur, ideo illis fc praebct fa-

ciliores.faciuntq; ingentiaprodigia:cuiufmodi de Circc, dc Medca, de aliis

canunt poctae:teftantur Cicero, Plinius, Seneca, Auguftinus ,& multi alii,

tum phiIofophi,tum catholici doftores &hiftorici, ipfe etiam facrae litcrae.

Nam in libris rcgum legimus phytoniffam mulierem,quae erat in Endor,

cuocaffe animam Samuelis prophetae , licet plcritj; interpretenturno fuiffc

anima prophetae.fed malignu fpiritu ,qui illius fumpferit imaginc . Tamen

Hebraeoru magiftri dicunt, quod etia Auguft. ad Simplicianu fieri potuiffc

no negat,c|a fuerit uerus fpiritus Samtielis,cj ante completuannum a difcef-

D E T H E V R G I A, CCCLVJl.

fu ex corporc facile euocari potuit,prout docct Goetici. Quin etiam magi,

necromatici,ilIud naturalibus quibufdam uiribus ac uinculis fieri poffe au-rumat, ficut nos in libris noftris de Occulta philofophia tracTamus. Ideoq;antiqui patres,rerum fpiritualium periti.non fine caufa ordinauerut ,ut cor

poramortuorumfepclirenturinlocofacro,&luminibusfocientur,aquabc

ncdiclaafperganturjthurc&incenfofuffumigcturj&cxpictur orationibus,

quoufq; fupcr terram extiterint.Nam ut aiut magiftri Hcbraeorum, omnecorpus noftru,& carnale animal ,& quicquid in nobis fuper matcria carnis

maledifpofitainnititur,relinquiturincibumferpenti,&utipfiuocant Azazeli,qui cftdominus carnis& fanguinis,& princeps huius mundi,& uocatur

in Leuitico princeps defertorum,cui diclum eft in Genefi : Tcrram come-dcs omnib' dicbus uite tue. Et in Ifaia.Puluis panis tuus, hoc cft,corpus noftrumcrcatumexpuluereterrae,qdiunonfucritfancl:ificatum,&tranfmu-

tatum in mclius,ut non amplius ferpentis,fed dei fit effectum , uidelieet excarnali fpirituale.iuxta uerbum Pauli dicctis: Seminaturquod animale eft,

&refurgetquodfpiritualecft.Etalibi:Omnesquidemrefurgent,fednono-

mnes immutabuntur,quia multi remanfuri funt in pcrpetuum cibum fer-

pentis.Hanc itaq; turpem& horridam camis materiam,ac ferpentis cibummorte deponimus,illam aliquando in meliorcm fortcm,& fpiritualcm traf

muratamreaffumpturi,quoderitinrefurrcftioncmortuorum. Eriamfa-'ctum eft in his,qui primitias refurrecTionis dcguftarut , &multi hoc ipfumuirtute deifici fpiritus in hac uita confccuti funt,Enoch,& Helias,& Mofes,quorum corpora tranfmutata in naturam fpiritualem ,non uidcrunt corru

ptionem:necficutc£teracadauerapoteftatiferpcntisrcliftafunt.Atq;hec

eft illa difceptatio diaboli cu Michaele de corpore M oyfi , cuius meminicin epiftolafuaIudas,fed de Goetia&Necromatia hxcfatis.

D E THE VRGIA.Heurgiam ucro pleriq; putant haud illicitam

, quafihxc bonis

angelis,diuinoq;numinercgatur,cumfcpiffimerarnenfubdei

& angelorum nominibus malis daemonum fallaciis obftringa-

\ tur:non folum fiquidcm naturahbus uiribus,fed etiam certis ri

tibus& ceremoniis coeleftes,& per illas diuinas uirtutes nobis conciliamus

& artrahimus:de quibus multis regulis antiqui magi cditis uoluminibus perrracTant.Omnium autem ceremoniarum pars maxima,in mundiria ferul-

da confiftit,primum quidem animi.deinde etiam corporis,& corum quc cir

ca corpus funt,ut in cute,in ueftibus,in habifaculis,in uafis , in utcnfilibus,

oblationibus,hoftiis,facrificiis,quorum mundiria ad diuinorum confuctu-dinem & contuitum difponit,& in facrisfummopere efftagitatur,iuxta uer-

ba IfaiaeLauamini &mundi eftorc,& auferte malum cogitationum tieftra-

rum.Immunditia uero,quia aerem frequentcr &homincm inficit,mundif«

fimum illum cceleftium& diuinorum influxum difturbar,& mudos dci fpi-

G iii

i

^^^^^HCCCLVIII. DECABALA.

ritus fugac.Vcrum nonnuncj immfldi fpiritus,&deceptrices potefhfes , ut

ucnercntur& adorctur pro diis,etiam hanc munditia cxquirflt:ideo liic maxima opus cft cautcla , de quib9 late in libfis noftris de Occulta philofophia

differuimus.Vcrum de hac theurgia , fiue diuinoru magia plura difputans

Porphyrius,tandc concludit theurgicis cofecrationibus poiTe quidc anima

hominis idonca reddi,ad fufceptionc fpiritufi & angelorfi, ad uidcdos dcos:

reditu uero ad defi hac artc praeftari polTe inficiafomnino.Eius itaq; fcholx

funt,ars almadel,arsnotoria,ars Paulina,ars rcuelationfi, &eiufmodi fupfti

rionu plura,qux co ipfo funt pniciofiora.quo apparct imperitis diuiniora.

DE CAB A L A.

jlErum occurrunt hic mihi uerba PIinii,q,cft& alia inquit magi

jccs facTio,aM ofe etiamnu & Latopca Iuda:is pcdens: qua: ucr-

bame dc cabala Iudaorfi comonefaciunr ,qua in monte Sina a

1 dco ipfo Mofi datampcnes Hcbrsos conftas opinio eft,ac de-

mccps pcr fucccffionfi gradus citra literarii monumcnta,ufq; in Ezrx tcpo

rapoficrioribusfolauiuauocetradita:queadmodumPythagoricadogma

ta olim ab Archippo & Lyfiadc,qui in Grccia Thcbis fcholas habuerc trade

bantur.in quibus difcipuli memonter doftorfl prarcepta tcnctes, ingcnio&memoria pro libris utebaturTic& Iudxiquidam litcras afpcrnati, inmemoria & obfcruatione,ac uocali traditionehanccollocarflt.-unde cabala ab He-

brsis,quafi folo auditu unius ab altcro rcceptio,nuncupata eft. Ars ( ut fcr-

tur)peructufta,nomcnautcmnonifirccctibustemperibusapud Chriftia

ahiUdif nos cognitfl. Eius ucro dupliccm tradunt fcicntiam , una de Brefith ,qua 8c

fUx. cofmologiam uocant, uidclicctrcrum creatarfi naturaliu St cceleftium ui-

rcs cxplicantcm,& legis biblizq; arcanaphilofophicis rationibus cxponcn-

tc:quaeprofecTo hacrationenihil differt a magia naturali,in qua Salomonc

rcge prsftitiffc crcdimus. L egitur naq; in facris Hebraorfi hiftoriis, illfi di-

fputarefolitua cedro Libani,ufq; adhyffopum:itc deiumcntis,uolucribus,

rcptilibus,& pifcibus,qua: omnia magicas quafdam natura: uircs pre fc fcrrc

poffunt. Ipfc quoq; inter pofteriorcsM oyfes Acgyptius, in expofitionibus

fuis fuper Pctateuchfl,& plures thalmudifta: hanc infccuti funt. Altcra ucro

ciusfcicnriauocantdcMcrcaua,qua:cftdefublimioribusdiuinaru,angeli

carfiq; uirtutfi.acfacrorfi nominfi,&fignaculorum contcplationibus.quav

dam quafi fymbolica thcologia,in qua Iitera:,numeri,figura:,res & nomina,

&clementorfl apiccs,aclinea::puncta&acccntus, omnia funtprofundiffi-

marfl rcrum,& magnorfl arcanorfl fignificatiua. Hanc rurfus bifaria fecar,

in Arithmantia,uidclicet quac notatiacon uocatur , dc angelicis uirtutibus,

nominibiis,fignaculisq-,etiada*monuacanimarflc6ditionibustracTans:at

quc in theomantia.que diuine maicftatis myfteria,cmanationcs,facraq: no

mina,&pcnracula fcrutatur:qua qui norir,hunc aiunt admiradis pollcre uir-

njtibusjitaquodduuclitfuturaomniaprsfciat.torinaturaimperer^inds-

^

DtCAtAtA, cccux.

mones& angelos ius habeat,S<: miracula faciat . Hac putantMoyfcn tor fi'«

gna cdidiffe:uirga in colubrii,aquas in languinc uerrilfe.Tanas,mufcas, pedi

culos,locuftas,bruchos,ignc cum gradine,ueficas& tabcs Acgyptiis immi-fiffe.-primogenitii omne ab hominc ufq; ad pccus intcremiiTe : fuosq; dedu-

cenrCjmareaperuiiTe/ontc de petra,coturnices dc ccelo produxiffc.-aquas a-

maras dulcoraffe:fulgura Scnubesp die,columna ignis per nocrc, fuis pmi-iiffe:iiocc dci uiuctis ad populu,e ccelis deuocaffe:arrogatcs igne,murmurates lepra,pcufuffe:male mcrcres fubita ftrage,alios rerra; hiatu abforptos af-

feciffcpopulu ccelefti cibo pauiffe.fcrpcres placaffc: uenenatos curaffe: nu-mcrofam turba ab infirmitate,ucftes eoru a corrofione cdfcruaiTc:& hoftiu

uidriccrcddidiffe.HacdcniqsmiracuIoruarte&Jofueftarefolcprecepiffc,

Elia ignc in aduerfarios e ccelo deuocaffe,pueru mortuu uita reftituiffe,Da:

nielc leonii ora perftrinxi(Te,rres pueros in camino a?ftuatis incedii carmi-

na lufifTe.Porrd hac arte aftruiitpfidi Iudci etia Chriftu ta admirada fcpe fe

ciffe, Salomonc quoq; hacpercalluiffe,atq; ex ca arte cotra da:mones, eorundcq; uincula,& coiurationii modos,ac cotra morbos excatameta tradidiffe,

UtautorcftIofephus.VeruegodeuMo)'fi,ca:terisq;prophctismulta,qu2C

cotinerctur fub corticc uerboru legis,prophano uulgo no coicada myfteria

rctcxuiffe,ut no dubiro,fichac qua iaftant Hebraei cabata artc,qua ego mulro labore aliquado fcrutatus fum,no nifi mera fupcrftitiois rapfodia,ac rhe-

Urgica quanda magiam agnofco: quod fi(quod ludaei iacTat)a deo profecTa

ad uitx perfectionc,adhominu faiutc,ad dei cultum.ad intelligctiae ucritatc

coducerer,profecTo fpiritus ille ueritatis,qui repudiata fynagoga ucnit nos

docere omnc ueritatc,hanc ufq; in hacc poftrema tcpora,fua non cclaffet ec

clcfiaams profecTo omnia nouit quae funt dei,cuius bencdiftio , baptifmus,

caeteraq; falutisfacramera rcuelata,&perfecTa funt in omni Iingua.Vniufcil

i ufq; cnim Iinguae par eft& eade uirtus,modo par fit& ea dc pictas.nec eft a -

liud nomc in ccelis,ncc in terra,in quo oporteat nos faluos fieri ,& in quo o#

peremuruirtutc,prcterununomcIcfu,inquorccapitulan£,&c6tinen£oia»

Hinc Iudci in diuinis nominibus pcrtiffimi, pa^ aut nihil poft Chriftu bperari poiTunt,ficut prifci illo^ patres. Quod autc cxperimur,& uidcmus hui*

artis(ut uocat)reuoluti6ibus,faepe miras magnoru myfterioru a facris litc^

ris exrorqueri fcntetias,totii hoc nihil aliiid cft,q Iufus quida allegoriarii, qsotiofi hoies,in fingulis literis Si pficTis& numeris occupati,quod hec lingua&fcribcdiritusfaciIcpatiutur,proeorriarbitriofingiit,atq;rcfingut:que&^

fi nonunq magna lonent myftcria,nihil ramc probare,ncc euincere queiiri

quin iuxta uerba Gregorii eadc facilirate cotemnerc liccat, qua afferunrur»

Confinxir fimili artificio pleraq; Rabanus monachus/cd latinischaracTcri

bus Si uerlibus,infertis uariis imaginibus,cjui quaqjucrfus leeTi, pcr quselibeE

fuperficieiacimaginumIineamentafacrualiquodenuntiantmyftcriu,de'

picTae illic hiftoria: reprefentatiuu.-qus etiam cx prophanis literis extorqtwv

G iiii

DE ClBlliri poffc nemo ignorat.qui Valerls Probs cx Vcrgilii carminibus compofi-

tasdeChriftoccntoneslegerir,qua:omnia& eiufmodi funt fpeculationes

otioforumhominum.Quod autcm ad miraculorum operationcm attinet,

ncminem ucftru puto tam ftolids ceruicis,qui de iis credat aliqua habcn ar

tcm ucl fcictiam.Eft ltaq; nihil aliud haec ludacorum cabala,cj pcrniciofifli-

maquxdam fuperftitio.qua ucrba,& nomina,& litcras , fparfim in fcriptura

pofitas pro arbitrio fuo colligunt, diuidunt,transferunt:&alrcrum ex alte-

ro facientes,foluunt mcmbra ueritatis, fermoncs, inductioncs & parabolas

hinc inde cx propriis fictiombus coftrucntes : aptarc lllis uolut cloquia dei,

infamantes fcripturas,& dicentcs fua figmcnta cx ilhs conftare:calumnian-

turlegcmdei,&perimpudenterexrortas fupputationcsdiftionum.fylla-

barum,litcrarum,numcrorumtentantuiolctas&:blaiphcmasperridia:fua:

]nfcrrcprobatioes.Pra:rcreaiisnugisinflati,ineft"abiliadeimyftcria,&qux

funt fupra lcripturam arcana,fcfe inucnirc& fcire iaclant,per qux etiam pio

phetare,& uirtutcs & miracula fcfe perficcre , finerubore , magnaq; audacia

mcntiri non erubcicunt. Scd accidit >llis,quod cani Acfopico ,qui panc reli-

cto, & in umbram cius inhians,pcrdidit cfcam:fic pcrfidum hoc& durx ccr-

mcishominum genus,lempcr in umbris fcripturac occupatum,& cnca illas

uanitates luaartificiofa/cdfuperftitiofa cabala impctum facics,amntir pa-

nemuitxxtcrnac.&inanibusnominibusdcpaftumperdit uerbum uerita*

tis.ExhoceabalifticxluperftitionisIudaicofermcntoprodicruntputo O-phitx,Gnoftici,& Valcntiniani haxetici ,qui ipfi quoq; cum dilcipulis fuis

Grxcam quandam cabalam comentati funt , omnia Chriftianx fidcimy-fteria perucrtentes,& ha:retica prauitate ad Graxas Iitcras,& numeros pro-

trahenres,exillisconftruentescorpus,quoduocanrucritaris,docenrcs,abf-

que illis litcrarum & numcrorum my fteriis non pofle in euangclicis litcris

inueniri ucritatcm,quia uarix funr,& alicubi fibi rcpugnantcs,plcna:cj:para

bolis fcript£,ut uidcntes no uideant,& audientes non audiant,& intclligctcs

non intelligant.fed carcis & crrantibus iuxta fux cxcitatis& erroris capacira

tcm propolitas : latcntcm ucro fub illis fynccram ucritatcm folis perfcftis,

non pcr fcripta,fcd per uiuac uocis fucceflluam pronuntiationcm effe credi*

tam.atq; hanc cflc illam alphabetariam & arithmanticam thcologiam, qua

Chriftusfecretomanifeftauir apoftolis,&quamPaulusfeloquidicit nonnifiinterperfcdos.Cumenimhaxaltiffimafintmyftcria.ideonccfcripta

efle,necfcribi,fed in filentio feruariapudfapicntes.in abfcondito fccumilla

cuftodicntcs.Sapicns autem apud eos ncmo,nifiqui maxima hacrefeosmoitra fabricare nouit.

DE PR AESTIGIIS.

SEd rcdeamus ad magiam,cuius particula etiam eft prxftigiorum ar<

tificium,hoc cft illufionum,qua: fccundum apparcntiam rantum fi-

unt,quibiis magi phantafmata edunt3multaq; miracula circulatoriis

I

D E PRffiSTISIIS, CCCLXI

fraudibus ludunt,& fomnia immittunt.quod non tam gocticis incantamc^tis,& imprecarionibus.demonumq; fallaciis.qua ctia certis fumigioru uaporibus.luminibuSjpliyltriSjColIyriis^alligationibuSj&fulpcfionibusrpretcrca

! annulis,imaginibus,fpeculis,fimilibusq; magica: arns pharmaciis,& inftru-

mctis.naturalicceleftiqjuirtureperpctratur.Multa&manuupromptafub

nlitate & induftria fiunt,cuiufmodi ab hiftrionibus& ioculatoribus quoti-

. I die ficri uidemus,quos idcirco chirofbphos.hoc cft, manufapictes appella-

II mus.Extiit dc hoc artificio Iibri prcftigioru Hermctis ,&quorunda alioru:

lcgimus quoq; Pafcren qucdam pnftigiatorem rcfertiflimum conuiuium

hofpitibus monftrare folitum.idq; cum libuit rurfum euanuifle.difcumbc-

tibusomnibusfameacfitielufis.NumamPompiliuetiamiftiufmodipra:-

ftigiisufum legimus . ScdSi docTiflimum Pythagoram id ridiculum ali/

quando faftitafle,ut qui collibuiflet, fanguine pcrfcribcret in fpeculo, quo

ad plcniluminis luna: orbem obucrfo,ftanti a tergo rcs exaratas in difco lu-

ii£ commonftraiTe.Huc fpccTat ctiam quicquid dc hominum transforma-

tionibus lcgitur decantatu a poctis,crcdit ii ab h ftoricis3& a nonullis Chri-

ftianistheologiSjinfuperafacrisliterisadfcrtum.Sicapparcnthominesafi-

ni uel equi.ucl alia animalia oculis fafcinaris.aur perturbato mcdio ,idq; ar-

te naturali.Nonnunq" etia hxc fiunt a bonis& malis fpiritibus, fcu ad bonoril preccs ab ipfo deo,ficut in facris literis legim' de Helifeo prophera ,obfef-

fo ab excrcitu rcgis Syriac uallantis Dothain : ucru puris& apcrtis a deo ocu-

lis ifta no poflunt illudere:fic mulicr illa,que a uulgo iumcntuiudicabatur,

Hilarioninon iumcntum,fcdquod crat mulicr uidebatur:ea igiturqua: hocmodo fecundu apparentia fiunt,pra:ftigia dicuntur:qaut fiunt arte permurantium aut transfcrcntium,ut dc Nabuchodonofor, aur meflibus ad alios

agros tradu ftis , dc his diximus fupcrius : ucru dehac praftigiorum arrc fic

ait Iamblichus:Qua: prxftigiati feu fafcinati imaginatur,pra:tcr imaginati

ua,nullam habcnt acTionis & effcntia: ucritatcm . Eiufmodi nanq; artificii ft

nis cft,non faccrc fimplicitcr,fcd ufq; ad apparcntiam imaginamenta porri

gerc.quorum moxnullumcomparcatueftigium.lam itaqjexhisque dicTa

funt.patet non ahud cflc magiam,quam complexum idololatria:, aftrolo-

gia: , fuperftitiofa: que medicina: . Iam'quc ctiam a magis magna ha:retico-

rum caterua in ecclcfia ortaeft.quificut Ianncs& Mambres reftitcrunt

Moyfi , ficilli rcftiterunt apoftolica: ueritati : horum princeps fuit Si-

monSamaritanus,quiRoma:fubClaudioCa:farepropterhancartemfta-

tuadonatuscft,cumhacinfcriprionc: Simoni fancTo deo. Eiusblafphe*

mias copiofc narrant , Clcmens , Eufcbius , & Irenauis . Ex hoc Simo-netanquamcxha:icfumomniumfeminario,permultasfucccflionesmon

ftrofi Ophita: , turpes Gnoftici , impii Valentiniani , Cerdoniani ,M ar#

tionifta? , Montaniani , &multi alii hseretici prodicrunt,propter quae-

ftum&inanem gloriam.mentientes aducrfus deum ,utilitarem nullam,

«

CCCLXri D E t K 1! > n G I I i,

ncq; beneficiahominibus preftafttcs,fed decipientes,& in pernicicm& in er

rorem mittentes,&quicreduntillisconfundenturiniudiciodci. Verum de

rnagicis fcripftego iuucnis adhuc,libros rrcs amplo fatis uolumine,quos de

*Occultaphilofophianuncupaui,inquibusquicquidtuncpercuriofamado

lcfcentiam erratum cft,nunc cautior hac palinodia recantatu uolo: pcrm ul

tum enimtemporis&rerum,inhis uanitatibus olim contriui.Tandem hoc

profeci, quod fcia quibus rationibus oporteat alios ab hac pernicie dehorta

-^C ri.Quicunq;enim non in ucritate,ncc in uirtute dei, fed m elufionc damo-

num,fecundum operationem malorum fpirituum,diuinare& pro

phetareprafumunt,& pcr uanitatcs magicas cxorcifmos,in

cantationes,amatoria,agogima,& cartera opera darno-

niaca,& idololatrix fraudes exercentes,praeftigia&

phantafmata oftentantesmox cciTantia,mira

cula fefe operari iaftant : omnes hicumIanne&Mambre&SimoneMa

go aeternis ignibus cruci-

andi dcftinabuntur.

OCCVLTAE PHIL O S OPHIAE HEN-rici Cornclii Agrippa:, Finis.

Anno M. d. xxxill.Menfelulio.