Transcript
Page 1: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บทท�� 4

กฎหมายวิ ชาช�พท��เก��ยวิข้�องก�บการบร จาคและปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

(Medical Laws of Organ Donation and Transplantation)

สุ�ธี�ร์� หนูช่�วย

บทนำ!า

ในูปั�จจ�บั�นูวงการ์แพทย�ได้�มี�ว�ว�ฒนูาการ์ในูด้�านูการ์ร์�กษาและว�ทยาการ์เทคโนูโลย�ทางด้�านูการ์แพทย�ท�'เจร์�ญก�าวหนู�าไปัอย�างร์วด้เร์*วโด้ยเฉพาะด้�านูการ์ปัลกถ่�ายเปัล�'ยนูอว�ยวะในูผู้�ปั.วยท�'มี�ปั�ญหาการ์สุญเสุ�ยหนู�าท�'การ์ท/างานูของอว�ยวะหร์1อมี�ความีล�มีเหลวของอว�ยวะต่�างๆ เช่�นู ต่�บั ไต่ ห�วใจ ปัอด้ เปั4นูต่�นู การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูมีนู�ษย�เปั4นูกร์ะบัวนูการ์หนู5'งท�'แพทย�ต่�องกร์ะท/าการ์ผู้�าต่�ด้ร์�างกายแล�วนู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายบั�คคลหนู5'ง ไปัย�งอ�กบั�คคลหนู5'งท�'ปั.วยและมี�ความีต่�องการ์ท�'จะร์�กษา จ5งสุ�งผู้ลให�ผู้�ปั.วยจ/านูวนูมีากมี�ความีต่�องการ์อว�ยวะเพ�'มีข56นู และร์อคอยความีหว�งในูการ์ได้�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ด้และเสุ�ยช่�ว�ต่ต่�อไปั

ในูปัร์ะเทศไทยย�งมี�อ�ปัสุร์ร์คใหญ�ท�'ท/าให�มีาต่ร์ฐานูการ์ให�ช่�ว�ต่ใหมี�แก�ผู้�ปั.วยไมี�สุามีาร์ถ่ท/าได้�อย�างเต่*มีท�'เนู1'องจากย�งขาด้อว�ยวะท�'จะใช่�ท�6งๆท�'ความีสุามีาร์ถ่ทางการ์แพทย�ของไทยมี�ความีเจร์�ญก�าวหนู�าท�ด้เท�ยมีปัร์ะเทศอ1'นูๆ

Page 2: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

และท�'นู�าเสุ�ยด้ายมีากค1อ การ์ขาด้แคลนูอว�ยวะท�'เก�ด้จากความีเช่1'อท�'ผู้�ด้ของเจ�าของอว�ยวะและญาต่�ของผู้�บัร์�จาคเอง และอาจเก�ด้จากความีไมี�ใสุ�ใจของผู้�บัร์�หาร์บั�านูเมี1อง ท/าให�ไมี�มี�กฎหมีายร์องร์�บัการ์ใช่�ปัร์ะโยช่นู�จากอว�ยวะของผู้�ท�'ไมี�ได้�ใช่�ปัร์ะโยช่นู�แล�ว เช่�นูกร์ณี�เก�ด้อ�บั�ต่�เหต่�จนูสุมีองต่ายแต่�อว�ยวะย�งคงใช่�ปัร์ะโยช่นู�ได้�ด้�ซึ่5'งมี�หลายปัร์ะเทศท�'มี�กฎหมีายอนู�ญาต่ให�ใช่�อว�ยวะต่�างๆได้�เลย และย�งไมี�มี�กฎหมีายท�'เหมีาะสุมีในูการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ เนู1'องจากในูปัร์ะเทศไทยมี�ปัร์ะช่ากร์อย�ร์วมีก�นูหลายกล��มีหลายศาสุนูาและย�งคงย5ด้ถ่1อความีเช่1'อทางด้�านูศาสุนูา ขนูบัธีร์ร์มีเนู�ยมีปัร์ะเพณี�และว�ฒนูธีร์ร์มีต่�างอย�างฝั�งแนู�นู จ5งต่�องอาศ�ยการ์ปัร์ะช่าสุ�มีพ�นูธี�และการ์ให�ข�อมีลเก�'ยวก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�'ถ่กต่�องและมี�มีาต่ร์ฐานูสุากลเพ1'อสุร์�างท�ศนูคต่�ท�'ด้�ต่�อการ์บัร์�จาคอว�ยวะ อ�กท�6งในูปั�จจ�บั�นูมี�กร์ะแสุเก�'ยวก�บัการ์ซึ่16อขายอว�ยวะเก�ด้ข56นูเนู1'องจากความีต่�องการ์เข�าร์�บัการ์ร์�กษาด้�วยการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ปั.วยเพ�'มีข56นู กร์ะแสุข�าวการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�จ5งเก�ด้ข56นูในูสุ�งคมีอย�างกว�างขวางอ�นูเปั4นูการ์ข�ด้ต่�อศ�ลธีร์ร์มี หร์1อจะหมี�'นูเหมี�ต่�อการ์ท/าผู้�ด้จร์�ยธีร์ร์มีหร์1อกฎหมีายได้� โด้ยเฉพาะเร์1'องเก�'ยวก�บัความีผู้�ด้อาญาท�'เก�ด้จากการ์ผู้�าต่�ด้โด้ยแพทย�แล�วนู/าอว�ยวะออกจากร์�างกายจากผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ หร์1อผู้�บัร์�จาคท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว ซึ่5'งเปั4นูการ์สุมีควร์จะได้�ร์�บัการ์พ�จาร์ณีาให�ความีค��มีคร์องในูทางกฎหมีายอาญา ในูปั�จจ�บั�นูความีไมี�ช่�ด้เจนูในูการ์ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูทางกฎหมีายเก�'ยวก�บัการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย� ร์วมีท�6งบัทบั�ญญ�ต่�เก�'ยวก�บัการ์ค��มีคร์องช่�ว�ต่บั�คคลท�'เก�ด้จากการ์ใช่�เทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�เข�าช่�วยในูการ์ผู้�าต่�ด้นู�6นูย�งไมี�มี�ความีช่�ด้เจนู ซึ่5'งอาจสุ�งผู้ลต่�อการ์ว�นู�จฉ�ยความีผู้�ด้ของแพทย� หร์1อผู้�ท�'เก�'ยวข�อง ในูเร์1'องท�'เก�'ยวก�บัความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญา และอาจก�อให�เก�ด้ความีไมี�แนู�ใจในูการ์ก/าหนูด้แนูวทางการ์พ�ฒนูาการ์ร์�กษาและการ์ผู้�าต่�ด้ในูเร์1'องด้�งกล�าวอ�นูเปั4นู

Page 3: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อ�ปัสุร์ร์คท�'สุ/าค�ญต่�อวงการ์แพทย� และ ข�อพ�จาร์ณีาทางด้�านูการ์แพทย�เก�'ยวก�บัภาวะแกนูสุมีองต่าย ปัร์ะกอบัก�บัข�อพ�จาร์ณีาทางกฎหมีายท�'เก�'ยวก�บัการ์ค��มีคร์องช่�ว�ต่มีนู�ษย�เพ1'อให�เก�ด้ความีถ่กต่�องในูการ์ว�นู�จฉ�ยและการ์ก/าหนูด้ความีร์�บัผู้�ด้ของบั�คคลท�'เก�'ยวข�องต่�อไปั

ปั�ญหาด้�งกล�าวสุ�งผู้ลให�เก�ด้การ์ฟ้@องร์�องด้/าเนู�นูคด้�ทางกฎหมีายก�บัแพทย�และบั�คลากร์ต่�างๆท�'เก�'ยวข�องและก�บัโร์งพยาบัาลต่�างๆข56นูในูช่�วง 4-

5 ปัAท�'ผู้�านูมีา ผู้ลด้�งกล�าวท/าให�กร์ะแสุการ์บัร์�จาคอว�ยวะเพ1'อช่�วยช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยลด้ลงอย�างมีาก จ5งต่�องมี�การ์ศ5กษาและร์วบัร์วมีปัร์ะเด้*นูทางกฎหมีายและข�อบั�งค�บัต่�างๆท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะข56นูเพ1'อให�ปัร์ะช่าช่นูมี�ความีร์ �ความีเข�าใจเก�'ยวก�บักฎหมีายการ์บัร์�จาคอว�ยวะและท/าให�การ์บัร์�จาคอว�ยวะได้�ร์�บัความีสุนูใจมีากข56นูและนู/าไปัสุ�การ์บัร์�จาคอว�ยวะเพ1'อช่�วยต่�อลมีหายใจผู้�ปั.วยมีากข56นูในูอนูาคต่

ควิามหมายข้องการบร จาคอวิ�ยวิะและการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะค1อ การ์นู/าอว�ยวะจากท�'หนู5'งไปัไว�ท�'หนู5'ง อาจเปั4นูในูคนูเด้�ยวก�นูหร์1อต่�างคนูก*ได้� เช่�นู การ์ย�ายผู้�วหนู�งจากขามีาปัะท�'ล/าต่�ว หร์1อการ์

Page 4: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เปัล�'ยนูแก�วต่าจากการ์บัร์�จาคด้วงต่า อย�างไร์ก*ต่ามีว�ว�ฒนูาการ์ทางว�ทยาศาสุต่ร์�การ์แพทย�ก�าวหนู�ามีากจนูสุามีาร์ถ่นู/าอว�ยวะจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�วหร์1อผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�นู/าไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยได้� ท�'เร์�ยกก�นูท�'วไปัว�า การ์เปัล�'ยนูอว�ยวะท/าให�ผู้�ท�'ได้�ร์�บัอว�ยวะร์อด้ช่�ว�ต่ กล�บัมี�ช่�ว�ต่ใหมี�อ�กคร์�6ง

การบร จาคอวิ�ยวิะหมีายถ่5งการ์ท�'บั�คคลแสุด้งเจต่จ/านูงในูการ์เสุ�ยสุละแบั�งบั�นูซึ่5'งอว�ยวะต่�างๆในูร์�างกายเช่�นู ไขกร์ะด้ก ไต่ ด้วงต่า ในูขณีะท�'ต่นูมี�ช่�ว�ต่อย�เพ1'อช่�วยเหล1อในูการ์ปัลกถ่�ายให�ผู้�ปั.วยท�'มี�การ์ล�มีเหลวของอว�ยวะด้�งกล�าว หร์1อเปั4นูการ์ย�นูยอมีโด้ยทายาทต่ามีกฎหมีายในูกร์ณี�ท�'ผู้�บัร์�จาคได้�เสุ�ยช่�ว�ต่เเล�ว ซึ่5'งต่�องมี�กฎหมีายร์องร์�บัเพ1'อปั@องก�นูปั�ญหาทางอาช่ญากร์ร์มีหร์1อความีไมี�เปั4นูธีร์ร์มีต่�างๆ และต่�องอาศ�ยกฎหมีายในูการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาค ผู้�ร์ �บับัร์�จาคและบั�คลากร์ทางการ์แพทย�และสุาธีาร์ณีสุ�ขด้�วยเพ1'อปั@องก�นูการ์ซึ่16อขายอว�ยวะอ�นูเปั4นูการ์ข�ด้ต่�อหล�กกฎหมีายและศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�

การ์บัร์�จาคอว�ยวะสุามีาร์ถ่ท/าได้�ในูผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�และเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว แต่�เนู1'องจากการ์ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากบั�คคลท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�วนู�6นูสุามีาร์ถ่นู/าไปัใช่�ได้�ท�นูท�และเปั4นูสุ�'งท�'ต่�องกร์ะท/าอย�างเร์�งด้�วนูและการ์บัร์�จาคโด้ยทายาทมี�กมี�ปั�ญหามีากท�'สุ�ด้เนู1'องจากความีค�ด้เห*นูของทายาทแต่�ละคนูไมี�ต่ร์งก�นู จ5งต่�องมี�การ์ให�ข�อมีลเก�'ยวก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�'ถ่กต่�องและมี�มีาต่ร์ฐานูต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีายว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี

ต่ามีนู�ยามีการ์ต่ายของแพทยสุภา แพทยสุภาได้�ออกข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3)

พ.ศ.2551 ซึ่5'งได้�มี�ปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษาในูว�นูท�' 16 มีกร์าคมี

Page 5: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

พ.ศ.2552 โด้ยมี�เนู16อหาเก�'ยวก�บัการ์นู�ยามีการ์ต่ายของบั�คคลไว�ในูข�อท�' 3

ของข�อบั�งค�บั ด้�งนู�6

“การตายข้องบ#คคล” หมีายความีว�า บั�คคลอย�ในูสุภาวะท�'ร์ะบับัการ์ไหลเว�ยนูเล1อด้ และร์ะบับัการ์หายใจหย�ด้ท/างานู โด้ยไมี�สุามีาร์ถ่กล�บัค1นูได้�อ�ก หร์1ออย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายค1อ การ์ท�'แกนูสุมีองถ่กท/าลายจนูสุ�6นูสุ�ด้การ์ท/างานูโด้ยสุ�6นูเช่�งต่ลอด้ไปั ท�6งนู�6หล�กเกณีฑ์�และว�ธี�ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่าย ให�คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาก/าหนูด้และออกเปั4นูปัร์ะกาศแพทยสุภา

ผลทางกฎหมายในำการนำ!าเกณฑ์(เร)�องสมองตายมาใช�

เด้�มีท�นู�6นู อาจมี�การ์เห*นูก�นูว�าการ์ยอมีร์�บัให�นู/าเร์1'องสุมีองต่ายมีาใช่�เปั4นูการ์สุ1'อโด้ยนู�ยถ่5งการ์ฆ่�าผู้�อ1'นูได้�โด้ยช่อบัด้�วยกฎหมีาย แต่�ข�อสุงสุ�ยด้�งกล�าวนู�6ก*ได้�หมีด้ไปัเมี1'อมี�การ์ยอมีร์�บัว�า สุมีองต่าย หมีายความีถ่5ง การ์ต่ายของมีนู�ษย� (somatic death) ในูความีหมีายท�'ยอมีร์�บัก�นูอย�ท�'วไปัเช่�นูก�นู ซึ่5'งเปั4นูท�'ช่�ด้เจนูว�า แมี�จะมี�การ์ด้แลร์�กษาคนูไข�ด้�งกล�าวอย�างด้�จะมี�ผู้ลเพ�ยงช่ะลอผู้ลล�พท�ท�'หนู�ไมี�พ�นูของการ์ท�'สุมีองได้�ร์�บัความีกร์ะทบักร์ะเท1อนู และจะไมี�สุามีาร์ถ่หย�ด้ย�6งผู้ลของการ์ท�'สุมีองได้�ร์�บับัาด้เจ*บัด้�งกล�าว แนูวความีค�ด้เร์1'องนู�6ได้�มี�การ์ยอมีร์�บัเปั4นูคร์�6งแร์กในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาในูคด้� People v Lyons ซึ่5'งเหย1'อท�'ถ่กย�งในูคด้�หนู5'งถ่กท/าให�ต่ายอย�างถ่กกฎหมีายและนู/าเอาอว�ยวะมีาใช่�ปัลกถ่�ายแก�ผู้�อ1'นู ต่�อมีา ศาลในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ก*ได้�ด้/าเนู�นูต่ามีแนูวบัร์ร์ท�ด้ฐานูคด้�ด้�งกล�าว โด้ยเร์�'มีจากศาลในูสุกอต่แลนูด้�ในู คด้� Finlayson v

HM Advocate และศาลอ�งกฤษในู คด้� R v Malcherek, R v Steel

ซึ่5'งพ�พากษาว�า “เมี1'อแพทย�ได้�ใช่�ว�ธี�การ์ท�'ได้�ร์�บัการ์ยอมีร์�บัในูการ์สุร์�ปัว�าคนูไข�

Page 6: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นู�6นูเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว และสุมีองสุ�วนูท�'เหล1อของคนูไข�นู�6นูอย�ได้�ก*ด้�วยเคร์1'องช่�วยช่�ว�ต่ การ์หย�ด้การ์ร์�กษาคนูไข�ด้�งกล�าวจ5งไมี�ใช่�การ์ต่�ด้วร์จร์ช่�ว�ต่อ�นูเปั4นูเหต่�ให�คนูไข�นู�6นูต่าย“ นูอกจากนู�6แล�ว ในูคด้� Re A ซึ่5'งผู้�ปักคร์องของเด้*กคนูหนู5'งได้�ย1'นูขอให�ศาลนู�ญาต่ให�เด้*กด้�งกล�าวได้�ร์�บัการ์ร์�กษาโด้ยเคร์1'องช่�วยหายใจต่�อไปั แต่�ศาลได้�พ�พากษาว�า A เปั4นูบั�คลซึ่5'งมี�การ์ร์�บัร์องแล�วว�าก�านูสุมีองต่าย ถ่1อว�าได้�ต่ายแล�วต่ามีกฎหมีาย แพทย�ซึ่5'งปัEด้เคร์1'องช่�วยหายใจไมี�ได้�กร์ะท/าผู้�ด้กฎหมีาย ด้�งนู�6นูจ5งเปั4นูท�'ช่�ด้เจนูว�ากฎหมีายในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาและสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ไมี�เอาผู้�ด้แก�แพทย�ท�'ปัEด้เคร์1'องช่�วยหายใจคนูไข�ท�'สุมีองต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

กฎหมายนำ ยามการตาย

นูานูาช่าต่�ได้�สุนู�บัสุนู�นูให�บั�ญญ�ต่�กฎหมีายเร์1'องการ์นู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนู แต่�มี�ข�อนู�าสุ�งเกต่ว�ากฎหมีายเหล�านู�6จะยอมีร์�บัเอาการ์ต่ายท�6งสุองแบับั โด้ยร์วมีการ์ต่ายแบับัเด้�มีซึ่5'งต่�องว�นู�จฉ�ยจากลมีหายใจ และสุมีองต่าย ด้�งต่�วอย�างท�'ปัร์ากฏในู United State Uniform Determination of

Death Act 1980 อ�นูถ่1อเปั4นูแบับัฉบั�บัของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�หร์1อร์�ฐบั�ญญ�ต่�ปัร์ะเภทนู�6 ได้�บั�ญญ�ต่�ไว�ว�า

‘An individual who has sustained either (1) irreversible cessation of circulatory and respiratory functions, or (2) irreversible cessation of all functions of the entire brain, including the brain stem, is death. A determination of death must be made in accordance with accepted medical standards.’

Page 7: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นูอกจากนู�6แล�วพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ของปัร์ะเทศในูกล��มี Commonwealth เช่�นู มีาต่ร์า 41 ของ Human Tissue Act 1982

(Victoria) ได้�บั�ญญ�ต่�ว�า

‘A person has died when there has occurred:

(a) Irreversible cesssation of the circulation of the blood in the body of the person, or

(b) Irreversible cessation of all functions of the brain death of the person.’

ข�อด้�ของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�หร์1อร์�ฐบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6ก*ค1อ การ์มี�กร์อบัของกฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูให�แพทย�ปัฏ�บั�ต่� แต่�นู�กกฎหมีายบัางสุ�วนูในูปัร์ะเทศท�'ใช่� common law ก*เห*นูว�าการ์ออกพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�เปั4นูเร์1'องท�'ไมี�จ/าเปั4นูนู�ก เพร์าะพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ด้�งกล�าวคงไมี�สุามีาร์ถ่ก/าหนูด้ว�ธี�การ์เฉพาะใด้ๆ แต่�ย�งคงอ�งอย�ก�บัร์ะเบั�ยบัการ์ปัฏ�บั�ต่�งานู (code of practice) ท�'มี�อย� และเห*นูว�าพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'นู�ยามีความีต่ายจะต่�องอย�ในูกร์อบัของสุ�'งท�'กร์ะท/าได้� เพร์าะโด้ยปักต่�แล�วการ์พ�ฒนูาในูเร์1'องเทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�และผู้�เช่�'ยวช่าญจะก�าวร์�ด้หนู�ากฎหมีายท�'ใช่�ก�นูอย� แพทย�จ5งเปั4นูบั�คคลสุ/าค�ญท�'จะเปั4นูผู้�ปัร์ะเมี�นูผู้ลการ์ว�นู�จฉ�ยคนูไข� นูอกจากนู�6แล�วข�อเท*จจร์�งทางจร์�ยธีร์ร์มี ปัร์�ช่ญาและสุ�งคมีจะมี�ผู้ลสุ/าค�ญต่�อการ์ให�ความีหมีายของค/าว�าต่ายมีาช่�านูานูแล�ว พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'นู�ยามีการ์ต่ายจ5งท/าได้�แต่�เพ�ยงกล�าวย/6าข�อเท*จเหล�านู�6 การ์จะให�มี�พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�เพ1'อนู�ยามีการ์ต่ายจ5งเปั4นูไปัด้�งอ�ปัมีาท�'ว�า เคร์1'องมี1อท�'ใช่�ฟ้�งเสุ�ยงปัอด้และห�วใจของแพทย� (stethoscope) และเคร์1'องว�ด้คล1'นูห�วใจ (CT

scanner) ต่�างเหมี1อนูก�นูต่ร์งท�'อ�ปักร์ณี�ท�6งสุองอย�างนู�6นูต่�องอ�งอย�ก�บัความี

Page 8: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เช่�'ยวช่าญของผู้�ใช่� จ5งไมี�มี�บัทบั�ญญ�ต่�ของกฎหมีายท�'ออกโด้ยร์�ฐสุภาใด้ๆ จะมีาทด้แทนูความีจร์�งเร์1'องนู�6 (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

หล�กเกณฑ์(การวิ นำ จฉั�ยการตายในำประเทศไทย

เนู1'องจากขณีะนู�6ปัร์ะเทศไทยย�งไมี�มี�กฎหมีายในูเร์1'องสุมีองต่าย ท�6งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาไมี�ได้�นู�ยามีว�าอย�างไร์ถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายต่ามีกฎหมีาย เด้�มีท�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจ5งข56นูอย�ก�บัแพทย� ซึ่5'งโด้ยปักต่�แล�วจะอาศ�ยเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยโด้ยอ�งอย�ก�บัปั�จจ�ยพ16นูฐานูในูการ์ด้/าร์งช่�ว�ต่ของมีนู�ษย�สุามีปัร์ะการ์ค1อ 1) ร์ะบับัปัร์ะสุาทสุ�วนูกลาง (สุมีอง) 2) ร์ะบับัหายใจ (ปัอด้) และ 3) ร์ะบับัไหลเว�ยนูโลห�ต่ (ห�วใจ) แต่�ต่�อมีาก*ได้�มี�การ์ยอมีร์�บัเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจากก�านูสุมีอง โด้ยถ่1อว�าการ์ต่ายหมีายความีร์วมีถ่5งการ์ท�'ก�านูสุมีองไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูได้�อย�างสุ�6นูเช่�ง และแพทยสุภาก*ได้�ออกหล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่ายเอาไว� (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ผลทางกฎหมายข้องการวิ นำ จฉั�ยเร)�องสมองตาย

เนู1'องจากการ์ต่ายของมีนู�ษย�จะท/าให�เก�ด้สุ�ทธี� หนู�าท�' และความีร์�บัผู้�ด้แก�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง ในูสุ�วนูนู�6จ5งจะพ�จาร์ณีาถ่5ง ผู้ลทางกฎหมีายของการ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่าย และการ์จ�ด้การ์ก�บัศพผู้�ต่าย เช่�นู การ์นู/าเอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเพ1'อช่�วยช่�ว�ต่ผู้�อ1'นู และความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาท�'เก�'ยวข�อง (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ผลการวิ นำ จฉั�ยวิ�าสมองตายข้องแพทย(

Page 9: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เนู1'องจากปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาไมี�ได้�นู�ยามีว�า อย�างไร์ถ่1อว�าต่าย การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจ5งเปั4นูปั�ญหาข�อเท*จจร์�ง ซึ่5'งจะต่�องให�แพทย�เปั4นูผู้�ว�นู�จฉ�ย ท�6งต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ทะเบั�ยนูร์าษฎร์�ก*ได้�ก/าหนูด้ให�แพทย�เปั4นูผู้�ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องการ์ต่าย แต่�เด้�มีนู�6นูแพทย�ได้�ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายโด้ยถ่1อเอาเกณีฑ์�การ์หย�ด้ท/างานูของสุมีอง ปัอด้ และห�วใจ แต่�ในูขณีะนู�6แพทยสุภาได้�ยอมีร์�บัเอาเกณีฑ์�สุมีองต่าย และได้�ออกปัร์ะกาศเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่ายไว�ช่�ด้เจนู การ์ฟ้�งข�อเท*จจร์�งในูเร์1'องการ์ต่าย จ5งต่�องถ่1อเอาต่ามีปัร์ะกาศของแพทยสุภาเปั4นูเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

การบ�ญญ�ต กฎหมายเพ)�อให�แสดงควิามประสงค(ในำการบร จาคอวิ�ยวิะ

ในูปัร์ะเทศเนูเธีอร์�แลนูด้� ได้�มี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายค1อ Organ

Donation (wet op de Orgaandonatie) Act 1998 ซึ่5'งก/าหนูด้ให�มี�การ์แจ�งให�บั�คคลท�'มี�อาย�เก�นูกว�า 18 ปัA ลงทะเบั�ยนูเพ1'อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะภายหล�งจากท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วท�' Centre Register ซึ่5'งการ์ลงทะเบั�ยนูด้�งกล�าวจะต่�องแสุด้งถ่5ง ความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�6งหมีด้หร์1อบัางสุ�วนู หร์1อการ์ปัฏ�เสุธีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะ และช่1'อญาต่�หร์1อบั�คคลผู้�มี�สุ�ทธี�ให�ความีย�นูยอมี ในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจต่ามีท�'ลงทะเบั�ยนูไว�นู�6อาจมี�การ์เปัล�'ยนูแปัลงได้�ท�กเมี1'อโด้ย Centre Register จะเปัEด้ให�บัร์�การ์ 24 ช่�'วโมีง พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ฉบั�บันู�6ย�งคร์อบัคล�มีถ่5งการ์บัร์�จาคอว�ยวะและไขกร์ะด้ก (bone marrow) ในูขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ Mason, Smith, and Laurie ได้�บั�นูท5กว�าพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ได้�ร์�บัการ์ยอมีร์�บัว�ามี�เหต่�ผู้ลทางจร์�ยธีร์ร์มีและมี�

Page 10: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มีาต่ร์การ์เพ1'อหล�กเล�'ยงการ์บั�งค�บัโด้ยการ์ให�โอกาสุในูการ์ให�ความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะและปัฏ�เสุธีเท�าๆก�นู

การม�กฎหมายเร)�องการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

มีาต่ร์การ์ทางกฎหมีายท�'จ/าเปั4นูท�'ควร์นู/ามีาใช่�เพ1'อสุร์�างความีมี�'นูใจต่�อร์ะบับัปัลกถ่�ายอว�ยวะอ�กปัร์ะการ์หนู5'งก*ค1อการ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายเพ1'อการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ ไมี�ว�าจะเปั4นูการ์ห�ามีไมี�ให�พาณี�ช่ย�อว�ยวะหร์1อการ์วางหล�กเกณีฑ์�ท�'ช่�ด้เจนูในูการ์ห�ามีร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ กฎหมีายเหล�านู�6แมี�จะมี�ล�กษณีะของการ์จ/าก�ด้อ�สุร์ภาพในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจหร์1อ autonomy ของบั�คคล แต่�เพ1'อการ์ค��มีคร์องบั�คคลด้�งกล�าวนูานูาปัร์ะเทศจ5งยอมีร์�บัการ์ใช่� paternalism ในูล�กษณีะนู�6

พ นำ�ยกรรม

ปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�บัร์ร์พท�' 6 ได้�ก/าหนูด้ไว�ว�าเมี1'อการ์ต่ายให�มีร์ด้กต่กแก�ทายาท ซึ่5'งสุ�'งท�'กฎหมีายมีร์ด้กก/าหนูด้ให�ต่กทอด้แก�ก�นูนู�6นูจะจ/าก�ด้เฉพาะทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นู ในูท/านูองเด้�ยวก�นูบั�คคลอาจท/าพ�นู�ยกร์ร์มีก/าหนูด้การ์เผู้1'อต่ายเร์1'องทร์�พย�สุ�นูหร์1อการ์ต่�างๆไว� เช่�นู การ์จ�ด้การ์ศพ ปัร์ะเด้*นูท�'จะต่�องพ�จาร์ณีาว�า 1) ศพหร์1อสุ�วนูของศพ (อว�ยวะ) ของคนูท�'ต่ายแล�วถ่1อเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี� และ 2) บั�คคลสุามีาร์ถ่ท/าพ�นู�ยกร์ร์มียกศพหร์1อสุ�วนูของศพต่นูเองให�แก�ผู้�อ1'นูได้�หร์1อไมี� และ 3) หากถ่1อเอาเกณีฑ์�สุมีองต่ายแล�ว จะถ่1อว�าเวลาใด้เปั4นูเวลาต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

Page 11: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

1) ในูปัร์ะเด้*นูว�าศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี�นู�6นู โด้ยสุ�วนูใหญ�แล�วในูต่�างปัร์ะเทศจะมี�ความีเห*นูก�นูว�าช่�6นูสุ�วนูของร์�างกายมีนู�ษย� หร์1อ ศพไมี�ใช่�ทร์�พย� เว�นูแต่�ล�กษณีะของศพจะมี�ค�ณีค�าเปั4นูการ์เฉพาะ โด้ยศาลสุกอต่แลนูด้�เคยพ�พากษาว�า “ผู้�ท�'ล�กช่�6นูสุ�วนูของศพท�'เก*บัไว�ในูพ�พ�ธีภ�ณีฑ์�ทางการ์แพทย�มี�ความีผู้�ด้ฐานูล�กทร์�พย�“ แต่�ในูทางต่ร์งก�นูข�ามี ในูสุหร์�ฐอเมีร์�กา ศาลในูคด้� Moore v Regents of the University of

California ท�'แพทย�ได้�นู/าช่�6นูเนู16อจากมี�ามีของคนูไข�ไปัศ5กษา จนูค�นูพบัการ์ร์�กษาโร์คมีะเร์*ง จ5งนู/าไปัจด้สุ�ทธี�บั�ต่ร์ ศาลในูคด้�นู�6กล�บัไมี�ยอมีร์�บัว�าช่�6นูเนู16อด้�งกล�าวเปั4นูทร์�พย� อ�นูจะท/าให�เจ�าของช่�6นูเนู16อสุามีาร์ถ่มี�สุ�ทธี�ในูการ์เร์�ยกเง�นูจากการ์นู/าช่�6นูเนู16อนู�6นูไปัศ5กษาว�จ�ย ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6 ศพหร์1อสุ�วนูของศพท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเปั4นูสุ�'งท�'มี�ปัร์ะโยช่นู� มี�ค�ณีค�าอย�างสุง และอาจจะต่�องจ�ายเง�นูจ�ายทองเพ1'อให�ได้�มีา ท�6งค/าว�า ทร์�พย� ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�หมีายถ่5ง สุ�'งท�'มี�ร์าคาและถ่1อเอาได้� โด้ยสุภาพแล�วคงไมี�มี�ใคร์ปัฏ�เสุธีว�าศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพเปั4นูสุ�'งท�'ถ่1อเอาได้� แต่�ในูการ์ให�ความีหมีายของค/าว�า “ร์าคา“นู�6นู แมี�โด้ยท�'วไปัแล�วคงไมี�มี�ใคร์ค�ด้จะซึ่16อขายศพ แต่�ในูย�คท�'เทคโนูโลย�ก�าวหนู�ามีากๆอย�างในูปั�จจ�บั�นูอ�นูท/าให�สุามีาร์ถ่ใช่�เคร์1'องมี1อในูการ์ถ่นูอมีร์�างของผู้�ต่ายไว�เพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ก*อาจมี�ความีเห*นูก�นูว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพท�'มี�ล�กษณีะพ�เศษนู�6นูมี�ค�ณีค�า อ�นูจะท/าให�บั�คคลท�'กร์ะท/าโด้ยไมี�ช่อบัแก�ศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพด้�งกล�าวต่�องร์�บัผู้�ด้ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

2) บั�คคลสุามีาร์ถ่ท/าพ�นู�ยกร์ร์มียกศพหร์1อสุ�วนูของศพ (อว�ยวะ) ของต่นูเองให�แก�ผู้�อ1'นูได้�หร์1อไมี� ในูเร์1'องนู�6เคยมี�ค/าพ�พากษาศาลฎ�กาต่�ด้สุ�นูว�า “การ์แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคศพของผู้�ต่ายมี�ผู้ลบั�งค�บัต่ามีกฎหมีาย ท/าให�ทายาทไมี�อาจขอศพด้�งกล�าวค1นูจากคณีะแพทย�ศาสุต่ร์� ศ�ร์�ร์าช่พยาบัาล“ ในูท/านูอง

Page 12: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เด้�ยวก�นูหากเปั4นูสุ�วนูของศพท�'ผู้�ต่ายได้�แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะไว� เมี1'อเท�ยบัเค�ยงก�บัแนูวค/าพ�พากษาด้�งกล�าวแล�วก*นู�าจะถ่1อว�าต่�องบั�งค�บัต่ามีท�'ผู้�ต่ายแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว� เพร์าะโด้ยสุภาพแล�วสุ�วนูของศพก*ไมี�ได้�ต่�างจากศพท�6งร์�าง อย�างไร์ก*ต่ามีในูเร์1'องการ์บัร์�จาคอว�ยวะย�งมี�ปัร์ะเด้*นูท�'นู�าสุนูใจเร์1'องความีย�นูยอมีของญาต่�ผู้�ต่าย ท�6งนู�6ในูทางปัฏ�บั�ต่�แล�วการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะจากศพจะต่�องขอความีย�นูยอมีจากญาต่�ผู้�ต่าย ซึ่5'งปักต่�แล�วจะเปั4นูทายาทล/าด้�บัต่�นู ท�6งนู�6สุ�วนูหนู5'งอาจจะเนู1'องมีาจากเหต่�ผู้ลด้�านูมีนู�ษยธีร์ร์มีท�'ต่�องค/านู5งถ่5งสุภาพจ�ต่ใจของญาต่�ผู้�ต่ายท�'ต่�องสุญเสุ�ยบั�คคลอ�นูเปั4นูท�'คนูร์�ก ในูกร์ณี�นู�6ท/าให�มี�ปัร์ะเด้*นูนู�าค�ด้ว�าการ์ท�'ให�ญาต่�ลงช่1'อในูพ�นู�ยกร์ร์มีจะถ่1อเปั4นูการ์ย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะอ�นูท/าให�ไมี�ต่�องมีาขอความีย�นูยอมีของญาต่�ในูภายหล�งได้�หร์1อไมี� ซึ่5'งในูท�'นู�6เห*นูว�าในูสุ�วนูของพ�นู�ยกร์ร์มีนู�6นู เมี1'อแนูวค/าพ�พากษาของศาลได้�ยอมีร์�บัการ์แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคศพไว� และให�มี�ผู้ลบั�งค�บัต่ามีกฎหมีายเร์1'องพ�นู�ยกร์ร์มี การ์ท/าพ�นู�ยกร์ร์มีด้�งกล�าวจ5งควร์อย�ในูขอบัเขต่ท�'กฎหมีายก/าหนูด้ไว�เปั4นูการ์ท�'วไปั โด้ยอาจไมี�จ/าต่�องให�ญาต่�เข�ามีาร์�วมีเปั4นูพยานู แต่�อย�างไร์ก*ด้�เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ด้�านูความีสุะด้วกและจ�ต่ว�ทยา การ์ให�ญาต่�ๆได้�มี�โอกาสุร์�บัร์ �การ์แสุด้งเจต่นูาของผู้�ต่ายแต่�เนู�'นูๆ ก*คงไมี�ใช่�เร์1'องเสุ�ยหาย แต่�ในูเร์1'องความีย�นูยอมีของญาต่�ในูขณีะท�'จะมี�การ์ต่�ด้อว�ยวะของผู้�ต่ายนู�6นู เห*นูว�าแมี�ผู้�ต่ายจะได้�แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะเอาไว� และต่ามีกฎหมีายแล�วความีร์ �สุ5กสุญเสุ�ยของญาต่�คงไมี�อาจนู/ามีาต่�ด้การ์แสุด้งเจต่นูาของผู้�ต่ายได้� แต่�อาจจะด้�วยเหต่�ผู้ลทางขนูบัธีร์ร์มีเนู�ยมีปัร์ะเพณี�ท�'จะต่�องมี�การ์นู/าร์�างของผู้�ต่ายไปับั/าเพ*ญก�ศล และเหต่�ผู้ลทางจ�ต่ว�ทยากร์ณี�ผู้�ท�'เพ�'งสุญเสุ�ยคนูอ�นูเปั4นูท�'ร์ �ก จ5งมี�การ์ออกกฎเกณีฑ์�ในูนูานูาช่าต่�ให�ต่�องขออนู�ญาต่จากญาต่�ในูการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปั ด้�งนู�6นูจ5งคงย�งควร์คงข�6นูต่อนูการ์ขออนู�ญาต่จากญาต่� สุ�วนูจะ

Page 13: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เปั4นูญาต่�คนูใด้คงจะต่�องด้ต่ามีล/าด้�บัช่�6นูของทายาทเปั4นูสุ/าค�ญ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

3) สุ/าหร์�บัปัร์ะเด้*นูเร์1'องเวลาท�'ถ่1อว�าต่ายนู�6นูจะท/าให�เก�ด้ปั�ญหาเร์1'องทร์�พย�มีร์ด้กพอสุมีควร์ เช่�นู กร์ณี�ท�'สุามี�ภร์ร์ยาปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�สุมีองต่ายท�6งค�จะถ่1อว�าผู้�ใด้เปั4นูทายาท ในูกร์ณี�นู�6ย�งไมี�มี�ต่�วอย�างเก�ด้ข56นูให�เห*นู แต่�เนู1'องจากแพทย�เปั4นูผู้�ท�'ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องการ์ต่าย เวลาท�'ถ่1อว�าต่ายคงนู�าจะต่�องข56นูอย�ก�บัแพทย�ท�'จะว�นู�จฉ�ย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

การจ�ดการก�บศพผ��ตาย : การนำ!าเอาอวิ�ยวิะไปใช�ในำการปล�กถ่�าย

เปั4นูท�'ยอมีร์�บัก�นูต่ามีปัร์ะเพณี�ว�าเมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นูก*จะต่�องมี�การ์จ�ด้การ์ก�บัศพนู�6นูไมี�ว�าจะเปั4นูการ์นู/าไปัเผู้าหร์1อฝั�งด้�นู อย�างไร์ก*ต่ามีในูกร์ณี�ของผู้�ท�'แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะไว�นู� 6นู การ์ต่ายย�อมีก�อให�เก�ด้สุ�ทธี�แก�เจ�าหนู�าท�'ท�'ได้�ร์�บับัร์�จาคท�'จะนู/าศพผู้�ต่ายไปัต่�ด้เอาอว�ยวะ อย�างไร์ก*ด้�มี�ปั�ญหาท�'นู�าค�ด้ว�าหากเปั4นูกร์ณี�ของศพคด้� เช่�นู หากความีต่ายของผู้�บัร์�จาคด้�งกล�าวท/าให�จะต่�องมี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาก�บัผู้�หนู5'งผู้�ใด้แล�ว แพทย�จะต่�ด้เอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปัได้�หร์1อไมี� และต่�องท/าอย�างไร์ ในูเร์1'องนู�6หากเก�ด้ข56นูในูสุกอต่แลนูด้�แพทย�จะต่�องปัร์5กษาก�บัพนู�กงานูอ�ยการ์ หร์1อท�'เร์�ยกว�า Procurator Fiscal

ซึ่5'งหากการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะออกไปัจะท/าลายหล�กฐานูและท/าให�คด้�ของพนู�กงานูอ�ยการ์เสุ�ยหาย Procurator Fiscal จะไมี�อนู�ญาต่ต่�ด้อว�ยวะ อย�างไร์ก*ต่ามี Procurator Fiscal ก*อาจขอให�พยาธี�แพทย�ของ Procurator Fiscal

เข�าร์�วมีในูการ์ผู้�าต่�ด้เอาอว�ยวะท�'บัร์�จาคออก และถ่1อว�าการ์ผู้�าต่�ด้ด้�งกล�าวเปั4นูสุ�วนูหนู5'งของการ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพ ซึ่5'งในูปัร์ะเด้*นูย�งเปั4นูเร์1'องท�'ต่�องร์�วมีก�นู

Page 14: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

พ�จาร์ณีาเพ1'อวางแนูวทางในูการ์สุอบัสุวนูและเก*บัร์วบัร์วมีพยานูหล�กฐานูเพ1'อการ์พ�สุจนู�ความีจร์�งเร์1'องการ์ต่าย ว�าในูขณีะนู�6ควร์มี�การ์เปัล�'ยนูแปัลงหล�กเกณีฑ์�การ์ต่ร์วจสุอบัการ์ต่ายแล�วหร์1อย�ง และร์ปัแบับัควร์จะเปั4นูอย�างไร์ นูอกจากนู�6แล�วในูการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายควร์มี�หล�กเกณีฑ์�เฉพาะอย�างไร์ ในูบัางปัร์ะเทศ เช่�นูในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาได้�นู/าหล�กเกณีฑ์�เร์1'อง required

request มีาใช่� หล�กการ์นู�6ก/าหนูด้ให�เจ�าหนู�าท�'ของสุถ่านูพยาบัาล ท�'ร์ �กษาผู้�ปั.วยท�'ใกล�จะสุมีองต่าย หร์1อสุมีองต่ายแล�ว ต่�องขอร์�บับัร์�จาคอว�ยวะของผู้�ปั.วยจากญาต่�ท�กร์าย มี�เช่�นูนู�6นูจะต่�องร์�บัโทษทางอาญา แต่�ในูบัางปัร์ะเทศ เช่�นู ในูเสุปันู ได้�นู/าหล�ก presumed consent มีาใช่� หล�กการ์ด้�งกล�าวจะก/าหนูด้ข�อสุ�นูนู�ษฐานูให�คนูท�กคนูท�'ต่ายเปั4นูผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ เว�นูแต่�จะมี�การ์แสุด้งความีจ/านูงไว�ล�วงหนู�าโด้ยข56นูทะเบั�ยนูช่1'อผู้�ไมี�ย�นูยอมีบัร์�จาคเอาไว� เมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นูก*จะมี�การ์ต่ร์วจสุอบัร์ายช่1'อจากคอมีพ�วเต่อร์� และหากไมี�มี�ร์ายการ์แสุด้งเจต่นูาไมี�บัร์�จาคเอาไว� แพทย�ก*จะสุามีาร์ถ่นู/าเอาอว�ยวะของผู้�นู� 6นูไปัปัลกถ่�ายได้�ท�นูท� (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ควิามร�บผ ดทางอาญา

มี�การ์ยกปัร์ะเด้*นูเร์1'องสุมีองต่ายและการ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาข56นูมีากล�าวก�นูนูานูมีาแล�ว โด้ยมี�การ์ต่�6งปัร์ะเด้*นูว�าการ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆ เช่�นู ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจของคนูไข�ท�'สุมีองต่ายจะถ่1อเปั4นูการ์เร์�งการ์ต่ายอ�นูท/าให�แพทย�ต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญาหร์1อไมี� ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6ต่�องพ�จาร์ณีาว�า 1) ปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องสุมีองต่ายมี�ผู้ลทางกฎหมีายอย�างไร์ และ 2) ค/าว�า สุมีองต่าย หมีายถ่5งอะไร์ ซึ่5'งอาจพ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6 1) เมี1'อยอมีร์�บัก�นูว�าการ์ต่ายเปั4นูปั�ญหาข�อเท*จ

Page 15: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

จร์�งซึ่5'งแพทย�จะต่�องว�นู�จฉ�ยและแพทยสุภาได้�ถ่1อว�าการ์ท�'ก�านูสุมีองไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูอย�างถ่าวร์เปั4นูการ์ต่าย ท�6งมี�เกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยออกมีาเพ1'อเปั4นูแนูวทางในูการ์ปัฏ�บั�ต่�แก�แพทย�ท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ต่ายนู�6นู ก*จะคงจะต่�องยอมีร์�บัว�าการ์ท�'ก�านูสุมีองต่ายเปั4นูการ์ต่าย 2) อย�างไร์ก*ต่ามีการ์ท�'สุมีองแบั�งออกเปั4นูหลายสุ�วนูและท/าหนู�าท�'ต่�างๆก�นู เมี1'อไมี�ได้�ก/าหนูด้แนู�ช่�ด้ว�าท�'ว�าสุมีองต่ายนู�6นูหมีายถ่5งสุ�วนูใด้ คงต่�องแยกพ�จาร์ณีาออกเปั4นู 2 ปัร์ะการ์ค1อ ก) ก�านูสุมีองต่าย และ ข) สุมีองสุ�วนู cortex ต่าย ก) ในูกร์ณี�ท�'ก�านูสุมีองต่ายคงมี�ความีช่�ด้เจนูในูต่�วเองแล�ว เพร์าะเมี1'อมี�การ์ยอมีร์�บัว�าบั�คคลท�'ก�านูสุมีองต่าย แมี�ว�าห�วใจย�งเต่�นูอย� ว�าเปั4นูผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว การ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆ เช่�นู การ์ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจบั�คคลด้�งกล�าว ก*คงไมี�อาจท/าให�ผู้�ท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจออกต่�องร์�บัผู้�ด้ ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู เพร์าะผู้�อ1'นูท�'เปั4นูองค�ปัร์ะกอบัความีผู้�ด้ฐานูฆ่�านู�6นูจะต่�องมี�สุภาพเปั4นูบั�คคลไมี�ใช่�ผู้�ท�'ในูทางการ์แพทย�ยอมีร์�บัก�นูว�าเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว ข) อย�างไร์ก*ต่ามีย�งมี�คนูไข�ท�'สุมีองสุ�วนูอ1'นูไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูได้� ท�'เปั4นูปั�ญหามีากก*ค1อคนูไข�ท�'สุมีองสุ�วนู cortex เสุ�ยไปัซึ่5'งท/าให�คนูไข�นู�6นูแมี�สุามีาร์ถ่ล1มีต่าได้�แต่�ไมี�มี�สุต่� ต่�องนูอนูอย�ก�บัเต่�ยงท�'เร์�ยกก�นูว�าผู้�กมีนู�ษย� (PVS) โด้ยสุภาพแล�วคนูไข�นู�6จะย�งสุามีาร์ถ่หายใจได้�เอง และย�งไมี�ถ่1อว�าเปั4นูผู้�ท�'ต่ายแล�วในูทางการ์แพทย� การ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆแก�บั�คคลด้�งกล�าว เช่�นู การ์หย�ด้ร์�กษาคนูไข�เหล�านู�6 ในูต่�างปัร์ะเทศจะเร์�ยกก�นูว�า euthanasia

ซึ่5'งหากจะเก�ด้ข56นูในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์จะต่�องไปัขออ/านูาจศาลเพ1'อพ�จาร์ณีาอนู�ญาต่ให�หย�ด้การ์ร์�กษาคนูไข�เหล�านู�6 เมี1'อนู/ามีาเท�ยบัเค�ยงก�บักฎหมีายไทยแล�วจะเห*นูว�า ปัร์ะเทศไทยย�งไมี�มี�กฎหมีายเร์1'อง euthanasia ท�6งการ์หย�ด้การ์ร์�กษาก*ไมี�มี�เหต่�ยกเว�นูโทษหร์1อยกเว�นูความีร์�บัผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู หากเห*นูว�าเร์1'อง euthanasia เปั4นูเร์1'องจ/าเปั4นูก*สุมีควร์ผู้ล�กด้�นูเพ1'อให�มี�กฎหมีายในู

Page 16: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เร์1'องนู�6ให�ช่�ด้เจนู โด้ยควร์ค/านู5งถ่5งการ์วางหล�กเกณีฑ์�ในูการ์ต่ร์วจสุอบัถ่�วงด้�ลเพ1'อค��มีคร์องช่�ว�ต่ และความีปัลอด้ภ�ยของบั�คคลไปัพร์�อมีก�นู(ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

นูอกจากนู�6ในูการ์ต่�ด้อว�ยวะของผู้�ท�'สุมีองต่ายได้�เคยมี�ค/าพ�พากษาศาลฎ�กาต่�ด้สุ�นูว�า เมี1'อถ่1อว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายค1อผู้�ท�'ต่ายไปัแล�ว การ์ต่�ด้เอาอว�ยวะท�'ผู้�ต่ายแสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคไว�ก*ไมี�ท/าให�แพทย�ผู้�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้ต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญา อย�างไร์ก*ต่ามีหากการ์ต่�ด้อว�ยวะกร์ะท/าโด้ยไมี�ได้�ร์�บัอนู�ญาต่ จะท/าให�เก�ด้ความีร์�บัผู้�ด้อย�างใด้หร์1อไมี� ซึ่5'งท/าให�ต่�องกล�บัมีาพ�จาร์ณีาปัร์ะเด้*นูท�'ว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี� ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6 ศาสุต่ร์าจาร์ย�นูายแพทย� ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� เคยให�ความีเห*นูไว�ว�า หากถ่1อว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพไมี�ใช่�ทร์�พย� ก*คงไมี�สุามีาร์ถ่ด้/าเนู�นูคด้�ในูข�อหาล�กทร์�พย�หร์1อท/าให�เสุ�ยทร์�พย�แก�ผู้�ท�'ต่�ด้เอาช่�6นูสุ�วนูของศพไปั (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

อนู5'ง ย�งมี�ปัร์ะเด้*นูเก�'ยวข�องท�'นู�าสุนูใจท�'ว�าทาร์กพ�การ์ท�'ไมี�มี� cortex แต่�ย�งมี�ก�านูสุมีอง ท/าให�เด้*กนู�6หายใจได้� และห�วใจเต่�นูได้� ซึ่5'งเด้*กคนูนู�6องค�การ์อนูามี�ยโลกย�งถ่1อว�าเปั4นูเด้*กท�'คลอด้มีามี�ช่�ว�ต่ (livebirth) ท/าให�การ์ต่�ด้อว�ยวะของเด้*กไปัใช่�เพ1'อการ์ปัลกถ่�ายจะต่�องร์อจนูกว�าเด้*กนู�6นูจะเสุ�ยช่�ว�ต่ก�อนู มี�เช่�นูนู�6นูแพทย�จะต่�องมี�ความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู อย�างไร์ก*ต่ามีในูกร์ณี�นู�6หากเก�ด้ข56นูในูเยอร์มี�นู ศาลเยอร์มี�นูจะถ่1อว�าเด้*กด้�งกล�าวมี�ใช่�เด้*กท�'คลอด้มี�ช่�ว�ต่ ซึ่5'งจะท/าให�ความีร์�บัผู้�ด้ของแพทย�ท�'ต่�ด้เอาอว�ยวะของเด้*กไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเปัล�'ยนูแปัลงไปั ในูเร์1'องนู�6จ5งเปั4นูปัร์ะเด้*นูท�'นู�าจะหย�บัยกมีาทบัทวนูหากมี�จะมี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายนู�ยามีการ์ต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

Page 17: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ข้�อด�ข้องการบ�ญญ�ต กฎหมายนำ ยามการตายให�ช�ดเจนำ

การ์ออกกฎหมีายเร์1'องนู�ยามีการ์ต่ายนู�6มี�ข�อด้�ซึ่5'งควร์ค/านู5งถ่5ง ด้�งนู�6

1 เนู1'องจากมี�บั�คคลท�'ต่�องเข�ามีาเก�'ยวข�องก�บัการ์ต่ายไมี�ว�าจะเปั4นูแพทย� นู�กกฎหมีาย และปัร์ะช่าช่นูท�'วๆไปั การ์นู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนูจะท/าให�บั�คคลท�'เก�'ยวข�องทร์าบัและเข�าเร์1'องสุมีองต่ายด้�ข56นู โด้ยเฉพาะในูย�คปั�จจ�บั�นูท�'ศพผู้�ต่ายมี�ปัร์ะโยช่นู�สุามีาร์ถ่นู/าเอาอว�ยวะมีาปัลกถ่�าย การ์ไมี�มี�กร์อบัของกฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูจะท/าให�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง โด้ยเฉพาะญาต่�ของผู้�ท�'แพทย�ถ่1อว�าเสุ�ยช่�ว�ต่แล�วเก�ด้ความีร์ะแวงเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ข มี�การ์ร์�องเร์�ยนูและฟ้@องร์�องอ�นูนู/ามีาซึ่5'งความีเด้1อด้ร์�อนู และย��งยากแก�บั�คลากร์สุาธีาร์ณีสุ�ข

2 การ์มี�กฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูจะท/าให�สุามีาร์ถ่วางร์ะบับัการ์จ�ด้การ์เก�'ยวก�บัศพของผู้�ต่าย เช่�นูในูการ์ก/าหนูด้ให�มี�การ์แจ�งเร์1'องคนูไข�สุมีองต่ายแก�หนู�วยงานูท�'เก�'ยวข�อง อ�นูจะท/าลด้อ�ปัสุร์ร์คและเพ�'มีความีร์วด้เร์*วในูการ์เข�าไปัร์�บัศพคนูไข�ท�'ต่ายแล�วไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

3 ท/าให�มี�การ์ทบัทวนูเร์1'องเกณีฑ์�ท�'ใช่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายซึ่5'งในูต่�างปัร์ะเทศย�งคงมี�ข�อถ่กเถ่�ยงเร์1'องความีแมี�นูย/าและนู�าเช่1'อถ่1อ อ�นูอาจท/าให�มี�การ์นู/าเอาเทคโนูโลย�ใหมี� เช่�นู มี�การ์นู/าเคร์1'องบั�นูท5กคล1'นูไฟ้ฟ้@าของสุมีอง (electroencephalogram, EEG) มีาใช่�เพ�'มีความีแมี�นูย/าในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่าย เพ1'อเพ�'มีความีมี�'นูใจแก�ญาต่�ผู้�ต่ายและปัร์ะช่าช่นูว�าบั�คคลท�'สุมีองต่ายนู�6นูได้�ต่ายแล�วอย�างไมี�มี�ข�อสุงสุ�ย ท�6งจะเปั4นูการ์เพ�'มีมีาต่ร์ฐานูการ์สุาธีาร์ณีสุ�ขของไทย

Page 18: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

4 ท/าให�เก�ด้การ์ทบัทวนูถ่5งของเขต่ของค/าว�า “ต่าย“ ท�'สุ�งคมีต่�องการ์ ว�าควร์มี�ความีหมีายเพ�ยงใด้ การ์ท�'สุมีองต่ายจะให�มี�ความีหมีายร์วมีถ่5ง กร์ณี�ทาร์กพ�การ์ท�'สุมีองสุ�วนู cortex เสุ�ยแต่�ก�านูสุมีองย�งท/างานูได้� หร์1อคนูไข�ท�'เปั4นูผู้�กมีนู�ษย� (PVS) หร์1อไมี�

ในูการ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนูนู�6นูเห*นูว�าควร์มี�การ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายโด้ยค/านู5งถ่5งการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายท�6งสุองปัร์ะเภทต่ามีแบับัท�'นู�ยมีก�นูในูนูานูาช่าต่� เพ1'อเปัEด้โอกาสุให�แพทย�ใช่�ด้�ลยพ�นู�จท�'จะว�นู�จฉ�ยต่ามีความีเหมีาะสุมีแก�กร์ณี� เช่�นู อาจจะบั�ญญ�ต่�ว�า“บั�คคลถ่5งแก�ความีต่าย เมี1'อ

(ก) มี�การ์หย�ด้ท/างานูท�'ไมี�สุามีาร์ถ่แก�ไขได้�ของการ์ไหลเว�ยนูของเล1อด้ในูร์�างกาย หร์1อ

(ข) มี�การ์หย�ด้ท/างานูท�'ไมี�สุามีาร์ถ่แก�ไขได้�ของหนู�าท�' (function)

ท�6งหมีด้ของคนูท�'สุมีองต่าย“

บทสร#ป

เนู1'องจากการ์ต่ายเปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญท�'บั�คคลคนูหนู5'งจะหมีด้สุภาพความีเปั4นูมีนู�ษย� ท�6งก�อสุ�ทธี� หนู�าท�' และความีร์�บัผู้�ด้แก�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง การ์ท�'จะถ่1อว�าบั�คคลหนู5'งบั�คคลใด้ต่ายแล�วจ5งเปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญและควร์มี�ความีช่�ด้เจนู แมี�ปัร์ะเทศไทยจะยอมีร์�บัในูเร์1'องสุมีองต่ายมีานูานูแล�ว แต่�ในูความีเปั4นูจร์�งแล�วปัร์ะช่าช่นูหร์1อแมี�กร์ะท�'งนู�กกฎหมีายบัางสุ�วนูก*ย�งไมี�เข�าใจในูเร์1'องด้�งกล�าวนู�ก อ�นูท/าให�เก�ด้การ์ไมี�ยอมีร์�บัการ์ปัฏ�บั�ต่�หนู�าท�'ของเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ข มี�การ์ร์�องเร์�ยนู และร์�องท�กข�ด้/าเนู�นูคด้� สุร์�างความีเด้1อด้ร์�อนู

Page 19: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ก�งวลใจแก�ท�กฝั.ายท�'เก�'ยวข�อง ด้�งนู�6นูเพ1'อความีช่�ด้เจนูแล�วจ5งควร์มี�การ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนู โด้ยอาจจะถ่1อต่ามีเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายท�6งสุองแบับัต่ามีท�'นู�ยมีท/าก�นูในูนูานูาช่าต่� และควร์มี�การ์ทบัทวนูหล�กเกณีฑ์�ท�'เก�'ยวข�องเพ1'อเพ�'มีมีาต่ร์ฐานูของการ์สุาธีาร์ณีสุ�ขและการ์ปัฏ�บั�ต่�งานูด้�านูการ์นู/าเอาอว�ยวะไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายพร์�อมีๆก�นู การ์ท�'มี�กฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายท�'ช่�ด้เจนูนู�6นูจะท/าให�ความีสุงสุ�ยของญาต่�ของผู้�ต่ายต่ลอด้จนูเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ขในูเร์1'องการ์จ�ด้การ์เก�'ยวก�บัศพของผู้�ต่ายหมีด้ไปั อ�นูท/าให�สุามีาร์ถ่วางแผู้นูในูการ์จ�ด้การ์เพ1'อเพ�'มีจ/านูวนูผู้�บัร์�จาคอว�ยวะได้�ด้�ย�'งข56นู สุามีาร์ถ่วางกร์อบัในูการ์ปัฏ�บั�ต่�งานูให�บั�คคลากร์ทางสุาธีาร์ณีสุ�ขเก�ด้ความีมี�'นูใจในูการ์ปัฏ�บั�ต่�หนู�าท�'ช่�วยเหล1อเพ1'อนูมีนู�ษย�ของต่นูเอง เพ1'อเพ�'มีพนูความีผู้าสุ�กและความีปัลอด้ภ�ยแก�คนูท�กๆคนูในูสุ�งคมี

ประเด0นำป1ญหาเก��ยวิก�บการค�าข้ายอวิ�ยวิะมนำ#ษย(

กฎหมายท��เก��ยวิข้�องก�บการค�าอวิ�ยวิะมนำ#ษย(เพ)�อการปล�กถ่�ายในำประเทศไทย

สุ/าหร์�บัปัร์ะเทศไทยนู�6นูในูต่อนูนู�6ย�งไมี�มี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายในูความีผู้�ด้ฐานูค�าอว�ยวะมีนู�ษย�ไว�โด้ยเฉพาะท�6งนู�6เนู1'องจากว�าในูปัร์ะเทศไทยนู�6นูย�งไมี�มี�กร์ณี�การ์เก�ด้การ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�ให�ปัร์ากฏให�เห*นูอย�างช่�ด้เจนู แต่�อย�างไร์ก*ต่ามีเร์าก*ไมี�ควร์ท�'จะละเลยต่�อปัร์ะเด้*นูปั�ญหานู�6 เพร์าะการ์ท�'ไมี�มี�กร์ณี�ปัร์ากฏเห*นูเด้�นูช่�ด้ ก*ไมี�ได้�หมีายความีว�าการ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ในูฐานูความีผู้�ด้ด้�งกล�าวจะมี�ได้�เก�ด้ข56นูในูสุ�งคมีไทย แต่�อาจจะเปั4นูด้�วยเหต่�เพร์าะการ์ขาด้ข�อมีลท�'เก�'ยว

Page 20: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ก�บัความีผู้�ด้ด้�งกล�าว เพร์าะผู้�ขายก�บัผู้�ซึ่16ออาจต่กลงซึ่16อขายก�นูเง�ยบัๆ และการ์ต่กลงซึ่16อขายนู�6นูก*เปั4นูไปัด้�วยด้� ค1อการ์เก�ด้จากความีย�นูยอมีของผู้�ขายเอง ด้�งนู�6นู เมี1'อข�อมีลไมี�ถ่กเปัEด้เผู้ย จ5งท/าให�การ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ด้�งกล�าวถ่กลด้ความีสุ/าค�ญลง ด้�งนู�6นูปัร์ะเทศไทยจ5งมี�ได้�มี�การ์ก/าหนูด้ถ่5งความีผู้�ด้ในูฐานูค�าอว�ยวะข56นู (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

สถ่านำภาพทางกฎหมายข้องอวิ�ยวิะ

อว�ยวะมีนู�ษย�สุามีาร์ถ่เปั4นูว�ต่ถ่�แห�งหนู�6ต่ามีหล�กนู�ต่�กร์ร์มีสุ�ญญาได้�หร์1อไมี�นู�6นู จะต่�องทร์าบัว�า อว�ยวะของมีนู�ษย�มี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี� โด้ยพ�จาร์ณีาความีหมีายของค/าว�าทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูความีหมีายของค/าว�าทร์�พย� ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย� มาตรา 137

บั�ญญ�ต่�ว�า “ทร์�พย�หมีายความีว�า ว�ต่ถ่�มี�ร์ปัร์�าง”

ความีหมีายของค/าว�าทร์�พย�สุ�นู ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย� มาตรา 138 บั�ญญ�ต่�ว�า “ทร์�พย�สุ�นูหมีายความีร์วมีท�6งทร์�พย�และว�ต่ถ่�ไมี�มี�ร์ปัร์�างซึ่5'งอาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้�”

ทร์�พย�อ�นูเปั4นูว�ต่ถ่�แห�งหนู�6จ5งต่�องหมีายความีท�6งทร์�พย�และทร์�พย�สุ�นู ฉะนู�6นูจ5งหมีายความีร์วมีถ่5งว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างและว�ต่ถ่�ท�'ไมี�มี�ร์ปัร์�างซึ่5'งอาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� จ5งเปั4นูปัร์ะเด้*นูค/าถ่ามีท�'ต่�องว�เคร์าะห�ต่�อไปัว�า อว�ยวะท�'นู/ามีาปัลกถ่�ายจะมี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี�

สุถ่านูะทางกฎหมีายของอว�ยวะมีนู�ษย�มี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี�นู�6นู สุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งต่�อไปันู�6

1. ค/าว�าทร์�พย� ค1อ ว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�าง

Page 21: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

2. ค/าว�าทร์�พย�สุ�นู ค1อ ว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างหร์1อไมี�มี�ร์ปัร์�าง

ซึ่5'งล�กษณีะสุ/าค�ญของค/าว�าทร์�พย�และทร์�พย�สุ�นูนู�6นูต่�องมี�ล�กษณีะท�'อาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� การ์พ�จาร์ณีาความีหมีายอ�นูแท�จร์�งของค/าท�6งสุองค/านู�6จ/าเปั4นูอย�างย�'งท�'จะต่�องอ�านูมีาต่ร์า 137 และมีาต่ร์า 138 ปัร์ะกอบัก�นูไปั

องค�ปัร์ะกอบัด้�งกล�าวเปั4นูองค�ปัร์ะกอบัสุ/าค�ญในูการ์พ�จาร์ณีาถ่5งความีเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นู เช่�นู มีนู�ษย�เร์าแมี�จะมี�ร์ปัร์�าง แต่�คนูก*ไมี�ใช่�ว�ต่ถ่� และไมี�อาจมี�ร์าคาซึ่16อขายก�นูได้� เพร์าะปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา มีาต่ร์า 312

บั�ญญ�ต่�ห�ามีเอาคนูลงเปั4นูทาสุ ห�ามีพา ซึ่16อขาย จ/าหนู�าย ร์�บั หร์1อหนู�วงเหนู�'ยวบั�คคลไว� เมี1'อขาด้องค�ปัร์ะกอบัของทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูท�'ว�าอาจมี�ร์าคาแล�ว จ5งถ่1อก�นูว�ามีนู�ษย�ไมี�ใช่�ทร์�พย� ด้�งนู�6นูอว�ยวะของมีนู�ษย�จ5งไมี�ใช่�ทร์�พย�เช่�นูก�นู

แต่�สุ/าหร์�บัอว�ยวะของมีนู�ษย�ท�'แยกออกมีาจากต่�วมีนู�ษย�แล�ว ย�อมีไมี�ใช่�ร์�างกายของมีนู�ษย�อ�กต่�อไปั เช่�นู ผู้มีสุต่ร์�ท�'ต่�ด้เอาไปัขาย ย�อมีมี�ร์าคาและถ่1อเอาได้� จ5งเปั4นูทร์�พย� ด้วงต่าท�'บั�คคลขายหร์1ออ�ท�ศให�แก�โร์งพยาบัาลเพ1'อนู/าไปัเปัล�'ยนูก�บัต่าของคนูไข�ก*ถ่1อว�ามี�ร์าคาและถ่1อเอาได้�จ5งมี�สุภาพเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีาย

เมี1'อพ�จาร์ณีาความีหมีายของค/าว�า “ทร์�พย�” ต่ามีกฎหมีาย จะพบัว�า ศพเปั4นูว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างแนู�นูอนู แมี�โด้ยจาร์�ต่ปัร์ะเพณี�และความีร์ �สุ5กในูทางศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�ของบั�คคลท�'วๆไปั ไมี�ปัร์ะสุงค�จะมีองศพว�าเปั4นูว�ต่ถ่�อย�างหนู5'ง แต่�ค�ด้ว�าเปั4นูสุ�'งพ�เศษของมีนู�ษย�ท�'ด้องเอาไว�เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ทางการ์ศ5กษาของแพทย� ย�อมีมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� จ5งถ่1อเปั4นูทร์�พย�อย�างหนู5'ง สุ�วนูศพของมีนู�ษย�ท�'วๆไปันู�6นูถ่�าญาต่�พ�'นู�องย�งหวงแหนูกร์าบัไหว�บัช่าก*อาจถ่1อว�ามี�ร์าคาได้�เพร์าะค/าว�าอาจมี�ร์าคาหมีายถ่5ง ค�ณีค�าในูต่�วสุ�'งนู�6นู แต่�หากเปั4นูศพไมี�มี�ญาต่�ซึ่5'ง

Page 22: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ไมี�มี�ผู้�ใด้หวงแหนู เก*บัเอาไว�ย�อมีไมี�มี�ร์าคาหร์1อค�ณีค�าจ5งมี�ใช่�ทร์�พย� หากไมี�ถ่1อว�าศพเปั4นูทร์�พย� อาจก�อให�เก�ด้ปั�ญหาต่ามีมีาท�นูท� เมี1'อคนูต่ายใหมี�ๆ ก*จะมี�ผู้�ฉวยโอกาสุเอาอว�ยวะสุ�วนูต่�างๆของศพโด้ยพลการ์และไมี�มี�ความีผู้�ด้ใด้ๆเลย เพร์าะการ์กร์ะท/าต่�อศพ ถ่�ามี�ใช่�การ์ย�กย�ายท/าลายศพเพ1'อปัEด้บั�งเหต่�แห�งการ์ต่าย ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญามีาต่ร์า 199 ก*จะไมี�มี�ความีผู้�ด้อาญา ในูทางต่ร์งข�ามี เมี1'อการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องการ์อว�ยวะท�'สุด้ๆด้�วยแล�ว อว�ยวะของศพจ5งมี�ค�ณีค�าเปั4นูท�'หวงแหนูของญาต่�จนูกว�าจะมี�การ์เผู้าเปั4นูด้�นูหร์1อต่ะกอนูและไมี�มี�ใคร์เก*บัเอาไปัแล�วด้�งนู�6นูอว�ยวะท�'นู/าออกจากร์�างกายของมีนู�ษย� หากแยกจากก�นูเด้*ด้ขาด้จากร์�างกายก*ควร์ถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีาย สุ�วนูอว�ยวะท�'แยกจากร์�างกายท�'ไมี�มี�ช่�ว�ต่(ศพ)ก*ควร์ถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ด้�วย ซึ่5'งนู�'นูต่�องร์วมีถ่5งร์�างกายในูท�กสุ�วนูของศพ แมี�ว�าจะไมี�มี�การ์แบั�งแยกก*ต่ามี เพร์าะศพนู�6นูถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ของทายาท (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

ประมวิลกฎหมายอาญา

เนู1'องจากว�าการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�นู�6นูเปั4นูเร์1'องเก�'ยวก�บั การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะอ�นูเปั4นูการ์ล�วงล/6าต่�อช่�ว�ต่ ร์�างกายเสุร์�ภาพ และจ�ต่ใจ ด้�งนู�6นูในูความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาด้�งกล�าวจ5งสุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งต่�อไปันู�6

การ์กร์ะท/าโด้ยการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะบั�คคลจะมี�ความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาได้� หากเข�าองค�ปัร์ะกอบัแห�งความีผู้�ด้ค1อ องค�ปัร์ะกอบัภายนูอก (บัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีายอาญา) และ องค�ปัร์ะกอบัภายในู (เจต่นูา) ในูความีผู้�ด้นู�6นูได้�แก�ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยเจต่นูา, ความีผู้�ด้ท�'เก�'ยวก�บัช่�ว�ต่และร์�างกาย ความีผู้�ด้เก�'ยวก�บัทร์�พย� แต่�การ์กร์ะท/าความีผู้�ด้นู�6บั�คคลอาจอ�างว�าเปั4นูความีย�นูยอมีจากผู้�เสุ�ยหายได้� แต่�ผู้ลจะเปั4นูปัร์ะการ์ใด้สุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6

Page 23: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ควิามร�บผ ดทางอาญาต�อร�างกาย

ความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกายเปั4นูความีผู้�ด้ท�'บั�คคลได้�กร์ะท/าต่�อร์�างกายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นู ซึ่5'งกฎหมีายได้�บั�ญญ�ต่�ไว�ด้�งนู�6

มาตรา 295 “ผู้�ใด้ท/าร์�ายผู้�อ1'นู จนูเปั4นูเหต่�ให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายแก�กายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นูนู�6นู ผู้�นู� 6นูกร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุองปัA หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูสุ�'พ�นูบัาท หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั”

จากบัทบั�ญญ�ต่�นู�6การ์ท/าร์�าย หมีายความีถ่5ง การ์กร์ะท/าต่�อร์�างกายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นูในูทางให�เจ*บั หร์1อแต่กห�ก เสุ�ยหาย ท�6งนู�6จะมี�อาว�ธีหร์1อไมี�ก*ต่ามีและไมี�ว�าจะกร์ะท/าโด้ยมี�การ์สุ�มีผู้�สุเนู16อต่�วร์�างกายของผู้�เสุ�ยหายหร์1อไมี�ก*ต่ามี

การ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�เพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ก*เปั4นูการ์กร์ะท/าอ�นูหนู5'งท�'นู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายโด้ยเฉพาะนู/ามีาจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย� และผู้�นู� 6นูย�งไมี�ถ่5งแก�ความีต่าย ถ่1อเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกาย เช่�นู การ์ท�'แพทย�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้เอาอว�ยวะจากคนูปักต่�นู/าไปัปัลกถ่�ายให�แก�ผู้�ปั.วยถ่1อเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกาย เพร์าะการ์ผู้�าต่�ด้เปั4นูการ์กร์ะท/าท�'แพทย�ปัร์ะสุงค�ให�เก�ด้หร์1ออาจเล*งเห*นูผู้ลได้�ว�าจะเก�ด้อ�นูต่ร์ายแก�กายผู้�ถ่กเอาอว�ยวะออกจากร์�างกาย จ5งคร์บัองค�ปัร์ะกอบัความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

เมี1'อถ่1อว�าการ์นู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายเปั4นูการ์ท/าร์�ายแล�ว แต่�การ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกายสุาห�สุหร์1อไมี� พ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6

มาตรา 297 “ผู้�ใด้กร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย จนูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�ถ่กกร์ะท/าร์�ายร์�บัอ�นูต่ร์ายสุาห�สุ ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�หกเด้1อนูถ่5งสุ�บัปัA อ�นูต่ร์ายสุาห�สุนู�6นู ค1อ

Page 24: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(3) เสุ�ยแขนู ขา มี1อ เท�า นู�6วหร์1ออว�ยวะอ1'นูใด้การ์กร์ะท/าผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6 แมี�ผู้�กร์ะท/าจะมี�เจต่นูาหร์1อไมี�มี�เจต่นูากร์ะท/าให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายสุาห�สุข56นูหร์1อไมี�ไมี�ใช่�สุาร์ะสุ/าค�ญ เพ�ยงแต่�ผู้�กร์ะท/าผู้�ด้มี�เจต่นูาท�'จะท/าร์�าย และผู้ลของการ์กร์ะท/าร์�ายอ�นูเปั4นูผู้ลธีร์ร์มีด้าสุ�งผู้ลให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายสุาห�สุข56นู ผู้�กร์ะท/าก*มี�ความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6แล�ว

ค/าว�า “อว�ยวะอ1'นูใด้” ในูความีหมีายต่ามีอนู�มีาต่ร์า (3) ค1อ อว�ยวะท�'สุ/าค�ญท�กช่นู�ด้ร์วมีท�6งอว�ยวะท�'อย�ภายในูร์�างกาย เช่�นู ต่�บั ไต่ แต่�ไมี�ได้�หมีายถ่5งสุ�วนูของร์�างกายซึ่5'งแยกออกจากร์�างกายได้�โด้ยไมี�กร์ะทบักร์ะเท1อนูต่�อความีเปั4นูอย�ต่ามีปักต่�ในูช่�ว�ต่ของบั�คคลนู�6นูๆ เช่�นู ผู้มี ฟ้�นู เล*บั เปั4นูต่�นู

ควิามร�บผ ดทางอาญาต�อช�วิ ต

มาตรา 288 “ผู้�ใด้ฆ่�าผู้�อ1'นู ต่�องร์ะวางโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่ จ/าค�กต่ลอด้ช่�ว�ต่ หร์1อจ/าค�กต่�6งแต่�สุ�บัห�าปัAถ่5งย�'สุ�บัปัA”

มาตรา 289 “ผู้�ใด้ (4) ฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนู ต่�องร์ะวางโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่”

มาตรา 290 “ผู้�ใด้มี�ได้�มี�เจต่นูาฆ่�า แต่�ท/าร์�ายผู้�อ1'นูจนูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�นู� 6นูถ่5งแก�ความีต่าย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�สุามีปัAถ่5งสุ�บัห�าปัA

ถ่�าความีผู้�ด้นู�6นูมี�ล�กษณีะปัร์ะการ์หนู5'งปัร์ะการ์ใด้ ด้�งท�'บั�ญญ�ต่�ไว�ในูมีาต่ร์า 289 ผู้�กร์ะท/าต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�สุามีปัAถ่5งย�'สุ�บัปัA”

Page 25: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มาตรา 291 “ผู้�ใด้กร์ะท/าโด้ยปัร์ะมีาท และการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุ�บัปัA และปัร์�บัไมี�เก�นูสุองหมี1'นูบัาท”

ในูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6นู หากการ์กร์ะท/าของแพทย�เปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูต่�องเสุ�ยช่�ว�ต่ก*ย�อมีเปั4นูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าคนูต่ายโด้ยเจต่นูา ซึ่5'งในูความีร์�บัผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6อาจจะร์�ายแร์งกว�า หากพ�สุจนู�ได้�ว�าแพทย�ได้�ไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนูแล�ว หร์1อหากไมี�มี�เจต่นูาฆ่�า แต่�การ์กร์ะท/าของแพทย�เปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย แพทย�ก*มี�ความีเสุ�'ยงก�บัความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยไมี�เจต่นูา หร์1อแมี�จะไมี�มี�เจต่นูา แต่�หากกร์ะท/าด้�วยความีปัร์ะมีาทและการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย ก*ย�อมีมี�ความีผู้�ด้ด้�วย

การตายทางการแพทย(

การ์ต่ายหมีายถ่5ง การ์หย�ด้ท/างานูอย�างถ่าวร์ของร์ะบับัปัร์ะสุาทสุ�วนูกลาง (Central nervous system)ร์ะบับัการ์หายใจ (Respiratory

system) และร์ะบับัการ์ไหลเว�ยนูของโลห�ต่ (Cardiovascular system)

โด้ยท�'อว�ยวะท�6งสุามีท/างานูสุ�มีพ�นูธี�ก�นู เมี1'อร์ะบับัใด้ร์ะบับัหนู5'งไมี�ท/างานูจะท/าให�อ�กสุองร์ะบับัไมี�ท/างานูด้�วย ผู้ลท�'สุ�ด้ค1อ ต่ายโด้ยเกณีฑ์�ท�'ใช่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยคนูต่ายนู�6นู แพทยสุภาได้�ย5ด้หล�กเกณีฑ์�สุมีองต่าย (Brain Death) ซึ่5'งได้�ก/าหนูด้สุภาวะและเง1'อนูไขสุ/าหร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยไว� (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

ควิามร�บผ ดทางอาญาข้องแพทย(ต�อผ��ร�บอวิ�ยวิะ

Page 26: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

การ์กร์ะท/าใด้ๆของแพทย�ในูการ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี เช่�นู การ์ผู้�าต่�ด้ แพทย�จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีท�'ได้�ร์�บัการ์บัอกกล�าวจากผู้�ปั.วย และหากแพทย�ได้�ร์�บัความีย�นูยอมีด้�งกล�าวก*จะมี�ผู้ลท/าให�การ์กร์ะท/าของแพทย�ไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ต่ามีกฎหมีาย แต่�หากแพทย�ไมี�ได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�ปั.วย แพทย�ก*อาจร์�บัผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย และร์�บัผู้�ด้ในูความีผู้�ด้เก�'ยวก�บัเสุร์�ภาพ เนู1'องจากกร์ะทบัต่�อเสุร์�ภาพในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจของผู้�ปั.วยซึ่5'งในูทางปัฏ�บั�ต่�แล�ว แพทย�จะขอความีย�นูยอมีจากผู้�ปั.วยเสุมีอ แต่�แมี�ว�าแพทย�จะกร์ะท/าการ์ด้�วยความีย�นูยอมีของผู้�ปั.วย ก*มี�ใช่�ว�าจะไมี�มี�ปั�ญหาเก�'ยวก�บัความีร์�บัผู้�ด้ของแพทย�ในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะให�แก�ผู้�ปั.วยซึ่5'งเปั4นูผู้�ร์ �บัอว�ยวะแมี�จะเปั4นูท�'ทร์าบัก�นูด้�ว�าการ์กร์ะท/าของแพทย�ต่�อร์�างกายของผู้�ปั.วย ไมี�เปั4นูการ์ท/าร์�ายต่ามีความีหมีายของกฎหมีายเพร์าะเปั4นูการ์บั/าบั�ด้โร์คให�แก�ผู้�ปั.วย และเปั4นูการ์ท/าให�ร์�างกายของผู้�ปั.วยด้�ข56นู จ5งไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกายก*ต่ามี แต่�บัางคร์�6งแพทย�อาจกร์ะท/าการ์โด้ยปัร์ะมีาทเล�นูเล�อ ปัร์าศจากความีร์ะมี�ด้ร์ะว�ง ต่ามีว�สุ�ยและพฤต่�การ์ณี�ท�'แพทย�สุามีาร์ถ่จะใช่�ความีร์ะมี�ด้ร์ะว�งได้� แต่�มี�ได้�ใช่�ให�เพ�ยงพอ เช่�นูไมี�เย*บัต่�ออว�ยวะให�ด้�, ให�เล1อด้ผู้�ด้กล��มี เปั4นูต่�นูซึ่5'งเปั4นูผู้ลท/าให�ผู้�ร์ �บัอว�ยวะถ่5งแก�ความีต่าย แพทย�ก*อาจต่�องร์�บัผู้�ด้ฐานูท/าให�คนูต่ายโด้ยปัร์ะมีาท(พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

กฎหมายวิ ชาช�พท��เก��ยวิข้�องก�บการบร จาคและปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะในำประเทศไทย

ปัร์ะเทศไทยได้�มี�การ์ปัร์�บัปัร์�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีาเร์1'อยๆโด้ยแพทยสุภาและนู�กกฎหมีายต่�างๆ ซึ่5'งในู

Page 27: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ปั�จจ�บั�นูมี�การ์ปัร์�บัปัร์�งและปัร์ะกาศใช่�ฉบั�บัล�าสุ�ด้ในูปัA พ.ศ. 2553 ข้�อบ�งค�บแพทยสภา

วิ�าด�วิยการร�กษาจร ยธรรมแห�งวิ ชาช�พเวิชกรรม (ฉับ�บท�� 3) พ.ศ. ๒๕๔๙

อาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูมีาต่ร์า ๒๑ (๓) (ช่) แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. ๒๕๒๕

คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาด้�วยความีเห*นูช่อบัของสุภานูายกพ�เศษต่ามีมีาต่ร์า ๒๕ แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีพ.ศ. ๒๕๒๕ อ�นูเปั4นูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'มี�บัทบั�ญญ�ต่�บัางปัร์ะการ์ท�'เก�'ยวก�บัการ์จ/าก�ด้สุ�ทธี�และเสุร์�ภาพของบั�คคล ซึ่5'งมีาต่ร์า๒๙ ปัร์ะกอบัก�บัมีาต่ร์า ๕๐ แห�งร์�ฐธีร์ร์มีนูญแห�งร์าช่อาณีาจ�กร์ไทยบั�ญญ�ต่�ให�กร์ะท/าได้�โด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีาย คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาออกข�อบั�งค�บัไว�ด้�งต่�อไปันู�6

ข�อ 1 ข�อบั�งค�บันู�6เร์�ยกว�า “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549”

ข�อ 2 ให�ใช่�ข�อบั�งค�บันู�6ต่� 6งแต่�สุามีสุ�บัว�นูนู�บัแต่�ว�นูปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษา เปั4นูต่�นูไปั

ข�อ 3 ต่�6งแต่�ว�นูใช่�ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549

สุ1บัไปั ให�ยกเล�กบัร์ร์ด้าข�อบั�งค�บัด้�งต่�อไปันู�6

(1) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 2) พ.ศ. 2533

Page 28: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(2) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3) พ.ศ. 2538

(3) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 4) พ.ศ. 2543

(4) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 5) พ.ศ. 2544

(5) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 6) พ.ศ. 2545

(6) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 7) พ.ศ. 2545

หมวิด ๑๐ การประกอบวิ ชาช�พเวิชกรรมเก��ยวิก�บการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

"การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ" หมีายความีว�า การ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีท�'เก�'ยวก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ หร์1อเปัล�'ยนูอว�ยวะ ต่�อไปันู�6ค1อ ห�วใจ ปัอด้ ต่�บั ต่�บัอ�อนู ไต่ และอว�ยวะอ1'นู ต่ามีท�'แพทยสุภาปัร์ะกาศก/าหนูด้

"ผ��บร จาค" หมีายความีว�า บั�คคลผู้�บัร์�จาคอว�ยวะของต่นู เพ1'อการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

ข้�อ ๕๒ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคปัร์ะสุงค�จะบัร์�จาคอว�ยวะขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่

ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

Page 29: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(1) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ หร์1อค�สุมีร์สุท�'จด้ทะเบั�ยนูสุมีร์สุก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะมีาแล�วอย�างนู�อยสุามีปัAเท�านู�6นู ยกเว�นูกร์ณี�เปั4นูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคท�'เปั4นูผู้�ได้�ร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยว�าอย�ในูเกณีฑ์�สุมีองต่ายต่ามีปัร์ะกาศแพทยสุภา

(2) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าการ์ต่ร์วจสุอบั และร์วบัร์วมีหล�กฐานูท�'แสุด้งว�าผู้�บัร์�จาคเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ หร์1อเปั4นูค�สุมีร์สุก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะโด้ยต่�องเก*บัหล�กฐานูด้�งกล�าวไว�ในูร์ายงานูผู้�ปั.วยของผู้�ร์ �บัอว�ยวะ

(3) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องอธี�บัายให�ผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงท�'จะเก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�างๆแก�ผู้�บัร์�จาคท�6งจากการ์ผู้�าต่�ด้ หร์1อหล�งการ์ผู้�าต่�ด้อว�ยวะท�'บัร์�จาคออกแล�วเมี1'อผู้�บัร์�จาคเข�าใจและเต่*มีใจท�'จะบัร์�จาคแล�วจ5งลงนูามีแสุด้งความีย�นูยอมีบัร์�จาคอว�ยวะไว�เปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ (Informed consent form)

(4) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าหล�กฐานูเปั4นูหนู�งสุ1อเพ1'อแสุด้งว�าไมี�มี�การ์จ�ายค�าต่อบัแทนูแก�ผู้�บัร์�จาคเปั4นูค�าอว�ยวะ

(5) ผู้�บัร์�จาคต่�องมี�สุ�ขภาพสุมีบัร์ณี�เหมีาะสุมีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะได้�

ข้�อ ๕๓ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ใช่�อว�ยวะจากผู้�ท�'สุมีองต่ายต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

๕๓.๑ ผู้�ท�'สุมีองต่ายต่ามีเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยของแพทยสุภาเท�านู�6นูท�'ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีจะนู/าเอาอว�ยวะไปัท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และผู้�ท�'สุมีองต่ายด้�งกล�าวต่�องไมี�มี�ภาวะด้�งต่�อไปันู�6

Page 30: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

๕๓.๑.๑ มีะเร์*งท�กช่นู�ด้ ยกเว�นูมีะเร์*งสุมีองช่นู�ด้ปัฐมีภมี�

๕๓.๑.๒ ต่�ด้เช่16อท�'วไปั และโลห�ต่เปั4นูพ�ษ

๕๓.๑.๓ การ์ทด้สุอบัเอช่ ไอ ว� (HIV) ให�ผู้ลบัวก

๕๓.๑.๔ ผู้�ปั.วยท�'สุงสุ�ยว�าเปั4นูโร์คพ�ษสุ�นู�ขบั�า ผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คสุมีองอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นู หร์1อไขสุ�นูหล�งอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นูหร์1อปัลายปัร์ะสุาทอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นู ท�'ต่ายโด้ยไมี�ทร์าบัสุาเหต่�แนู�นูอนู

๕๓.๑.๕ ผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คว�วบั�า (Creutzfuldt Jacob disease) หร์1อผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คสุมีองเสุ1'อมีท�'ไมี�ทร์าบัสุาเหต่�แนู�นูอนู

๕๓.๒ การ์ขอบัร์�จาคอว�ยวะจากญาต่�ผู้�เสุ�ยช่�ว�ต่ต่ามีเกณีฑ์�สุมีองต่ายของแพทยสุภาต่�องด้/าเนู�นูการ์โด้ยคณีะแพทย�

หร์1อผู้�ได้�ร์�บัมีอบัหมีายจากคณีะแพทย�เท�านู�6นู สุ/าหร์�บัการ์ร์�เร์�'มีขอบัร์�จาคคณีะแพทย�หร์1อพยาบัาลท�'ร์ �บัผู้�ด้ช่อบัด้แลผู้�ปั.วยท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ควร์เปั4นูผู้�ร์ �เร์�'มี

๕๓.๓ ญาต่�ผู้�ต่ายท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะต่�องเปั4นูทายาทหร์1อผู้�แทนูโด้ยช่อบัธีร์ร์มีของผู้�ต่ายและจะเปั4นูผู้�ลงนูามีบัร์�จาคอว�ยวะเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ พร์�อมีท�6งมี�พยานูลงนูามีร์�บัร์องไมี�นู�อยกว�าสุองคนู

๕๓.๔ ญาต่�ผู้�ต่ายท�'บัร์�จาคต่�องท/าค/าร์�บัร์องเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ว�าจะไมี�ร์�บัสุ�'งต่อบัแทนูเปั4นูค�าอว�ยวะโด้ยเด้*ด้ขาด้

๕๓.๕ ในูกร์ณี�ท�'ผู้�ต่ายได้�แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะไว�ก�บัศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทยและมี�บั�ต่ร์ปัร์ะจ/าต่�วผู้�ท�'แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะด้�งกล�าว ถ่�าไมี�สุามีาร์ถ่ต่�ด้ต่ามีหาญาต่�ผู้�ต่ายในูข�อ ๕๓.๓ ได้�ให�ถ่1อว�าเอกสุาร์

Page 31: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคอว�ยวะให�ไว�ก�บัศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทยเปั4นูเอกสุาร์ท�'ใช่�แทนูเอกสุาร์ในูข�อ ๕๓.๓

๕๓.๖ ก�อนูท�'จะเอาอว�ยวะออกจากผู้�ท�'สุมีองต่ายซึ่5'งต่�องมี�การ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพต่ามีกฎหมีายต่�องแจ�งให�ผู้�ช่�นูสุต่ร์พล�กศพทร์าบัก�อนูและศ�ลยแพทย�ผู้�ผู้�าต่�ด้อว�ยวะจากศพต่�องบั�นูท5กการ์นู/าอว�ยวะออกไปัจากศพนู�6นูไว�ในูเวช่ร์ะเบั�ยนูของผู้�ต่ายด้�วย

ข้�อ ๕๔ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องเปั4นูศ�ลยแพทย�ผู้�ได้�ร์�บัว�ฒ�บั�ต่ร์หร์1อหนู�งสุ1ออนู�มี�ต่�จากแพทยสุภา

ข้�อ๕๕ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องกร์ะท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูสุถ่านูพยาบัาลของร์�ฐหร์1อเอกช่นู ซึ่5'งเปั4นูสุมีาช่�กของศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทย

ข้�อบ�งค�บแพทยสภา

วิ�าด�วิยการร�กษาจร ยธรรมแห�งวิ ชาช�พเวิชกรรม (ฉับ�บท�� 4) พ.ศ.2553

อาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูมีาต่ร์า 21(3) (ช่) และด้�วยความีเห*นูช่อบัของสุภานูายกพ�เศษ ต่ามีมีาต่ร์า 25 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 อ�นูเปั4นูกฎหมีายท�'มี�บัทบั�ญญ�ต่�บัางปัร์ะการ์เก�'ยวก�บัการ์จ/าก�ด้สุ�ทธี�และเสุร์�ภาพของบั�คคล ซึ่5'งมีาต่ร์า 29 ปัร์ะกอบัมีาต่ร์า 43 และเพ1'อเปั4นูการ์ค��มีคร์องผู้�ให�บัร์�การ์ซึ่5'งได้�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีมีาต่ร์ฐานูว�ช่าช่�พและจร์�ยธีร์ร์มีท/าได้�มีาต่ร์ฐานูต่ามีมีาต่ร์า 80 (2) ของร์�ฐธีร์ร์มีนูญแห�งร์าช่อาณีาจ�กร์ไทย

Page 32: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บั�ญญ�ต่�ให�กร์ะท/าได้�โด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีาย คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภา จ5งออกข�อบั�งค�บัไว�ด้�งต่�อไปันู�6

ข�อ 1 ข�อบั�งค�บันู�6เร์�ยกว�า “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภา ว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 4) พ.ศ. 2553”

ข�อ 2 ข�อบั�งค�บันู�6ให�ใช่�บั�งค�บัต่�6งแต่�ว�นูถ่�ด้จากว�นูปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษาเปั4นูต่�นูไปั

ข�อ 3 ให�ยกเล�กข�อความีในูข�อ 52 แห�งข�อบั�งค�บัแพทยสุภา ว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549 และให�ใช่�ข�อความีต่�อไปันู�6แทนู

“ข�อ 52 การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคปัร์ะสุงค�จะบัร์�จาคอว�ยวะขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

(1) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูเคร์1อญาต่�ท�'มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางพ�นูธี�กร์ร์มี หร์1อ

(2) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูสุามี�ภร์ร์ยาโด้ยช่อบัด้�วยกฎหมีาย หร์1ออย�ก�นูฉ�นูสุามี� ภร์ร์ยาโด้ยเปัEด้เผู้ยก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะมีาแล�วอย�างนู�อยสุามีปัA กร์ณี�ท�'มี�บั�ต่ร์ร์�วมีก�นูโด้ยสุายโลห�ต่ไมี�ต่�องใช่�ร์ะยะเวลาสุามีปัA หากมี�ปั�ญหาในูการ์พ�สุจนู�บั�ต่ร์ร์�วมีก�นูให�ใช่� DNA เปั4นูเคร์1'องพ�สุจนู� หร์1อ

(3) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูผู้�ได้�ร์�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะทด้แทนูแล�ว และปัร์ะสุงค�บัร์�จาคอว�ยวะของต่นูท�'ต่�ด้ออกนู�6นูให�ก�บัผู้�อ1'นู

(4) กร์ณี�ท�'มี�ปั�ญหาในูการ์พ�สุจนู�ข�อ 52 (1) (2) และ (3) ให�ศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทยเปั4นูผู้�พ�จาร์ณีา

Page 33: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(5) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าการ์ต่ร์วจสุอบั และร์วบัร์วมีหล�กฐานูท�'แสุด้งว�า ผู้�บัร์�จาคเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ สุามี�หร์1อภร์ร์ยาก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะ โด้ยต่�องเก*บัหล�กฐานูด้�งกล�าวไว�ในูร์ายงานูผู้�ปั.วยของผู้�ร์ �บัอว�ยวะ

(6) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องอธี�บัายให�ผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงท�'จะเก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�างๆแก�ผู้�บัร์�จาคท�6งจากการ์ผู้�าต่�ด้หร์1อหล�งการ์ผู้�าต่�ด้อว�ยวะท�'บัร์�จาคออกแล�ว เมี1'อผู้�บัร์�จาคเข�าใจและเต่*มีใจท�'จะบัร์�จาคแล�ว จ5งลงนูามีแสุด้งความีย�นูยอมีบัร์�จาคอว�ยวะไว�เปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ (Informed consent form)

(7) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องท/าหล�กฐานูเปั4นูหนู�งสุ1อเพ1'อแสุด้งว�าไมี�มี�การ์จ�ายค�าต่อบัแทนูแก�ผู้�บัร์�จาคเปั4นูค�าอว�ยวะ

(8) ผู้�บัร์�จาคต่�องมี�สุ�ขภาพสุมีบัร์ณี� เหมีาะสุมีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะได้�”

นำโยบายข้องคณะกรรมการจร ยธรรม สมาคมปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

สุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะเปั4นูสุมีาคมีนูานูาช่าต่�ช่�6นูนู/าของแพทย�และนู�กว�ทยาศาสุต่ร์�ท�'เก�'ยวก�บัการ์ปัลกถ่�ายเนู16อเย1'อและอว�ยวะ สุมีาคมีนู�6จะด้/าเนู�นูการ์ในูเช่�งร์�กในูการ์สุ�งเสุร์�มีการ์จ�บัต่าและควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และด้/าเนู�นูการ์วางหล�กเกณีฑ์�ท�'เหมีาะสุมีในูทางปัฏ�บั�ต่�

สมาคมปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะข้อแนำะนำ!าวิ�า

Page 34: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(1) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศควร์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายห�ามีการ์พาณี�ช่ย�ใด้ๆในูเนู16อเย1'อและอว�ยวะ(2) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศควร์นู�ยามีเร์1'องสุมีองต่ายและการ์ว�นู�จการ์ต่าย และท/าให�แนูวความีค�ด้เร์1'องนู�6ปัร์ากฏเปั4นูกฎหมีาย ร์วมีถ่5งให�ก/าหนูด้เง1'อนูไขว�าผู้�ท�'ลงความีเห*นูเร์1'องสุมีองต่ายจะต่�องไมี�ใช่�แพทย�ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะและจะต่�องไมี�มี�ปัร์ะโยช่นู�เก�'ยวข�องโด้ยต่ร์งก�บักร์ะบัวนูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ(3) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศจะต่�องสุร์�างการ์ต่ร์วจสุอบัท�'มี�ปัร์ะสุ�ทธี�ภาพในูการ์ปัลกถ่�ายเนู16อเย1'อและอว�ยวะโด้ยมี�

(เอ) หล�กเกณีฑ์�ท�'เหมีาะสุมีในูเร์1'องการ์บัร์�จาคกร์ณี�ผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่และธีนูาคาร์เนู16อเย1'อ

(บั�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องว�าสุมีองต่ายโด้ยผู้�ว�นู�จฉ�ยท�'ไมี�ได้�เก�'ยวข�องก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

(ซึ่�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องท�'มี�การ์ลงนูามีและว�นูท�'ของศ�ลยแพทย�ซึ่5'งต่�ด้เอาเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�'ร์ะบั�ว�า (1) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�เปั4นูพยานูการ์ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องเร์1'องสุมีองต่าย และ (2) มี�การ์ต่�ด้เอาเนู16อเย1'อและอว�ยวะ โด้ยสุ/าเนูาของเอกสุาร์ด้�งกล�าวจะต่�องแนูบัไปัก�บัเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�กช่�6นู

(ด้�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องฉบั�บัสุมีบัร์ณี�โด้ยศ�ลยแพทย�ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ท�'ร์ะบั�ว�า (1) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�ต่ร์วจสุอบัสุ/าเนูาเอกสุาร์และเปั4นูท�'พอใจ และ (2) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�บั�นูท5กว�ามี�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะนู�6นูแก�ผู้�ใด้

(อ�) สุร์�างความีมี�'นูใจว�าเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�'ไมี�ได้�ใช่�ได้�อย�ในูความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัของหนู�วยงานูท�'เก�'ยวข�อง

(เอฟ้) ค/าแนูะนู/าเร์1'องว�ธี�การ์ในูการ์ลงทะเบั�ยนูและด้/าเนู�นูการ์ของผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�กคนู

(จ�) หนู�งสุ1ออนู�มี�ต่�และร์�บัร์องของศนูย�ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และข�อต่กลงอ1'นูๆโด้ยหนู�วยงานูของร์�ฐหร์1อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พแพทย�ท�'เก�'ยวข�อง

Page 35: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะย�งร์ะบั�ว�าโด้ยเคาร์พถ่5งหล�กการ์ท�'วๆไปั เร์1'องเหล�านู�6ย�งคงไมี�เปัล�'ยนูแปัลง

(เอ) การ์บัร์�จาคอว�ยวะและเนู16อเย1'อจะต่�องท/าโด้ยไมี�มี�สุ�'งต่อบัแทนูทางพาณี�ช่ย�หร์1อผู้ลปัร์ะโยช่นู�ทางการ์เง�นู(บั�) จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะ(ซึ่�) สุมีาช่�กสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องไมี�เก�'ยวข�องในูการ์ร์�บับัร์�จาคหร์1อปัลกถ่�ายอว�ยวะจากนู�กโทษปัร์ะหาร์

ข�าพเจ�ายอมีร์�บัแถ่ลงการ์ณี�ทางจร์�ยธีร์ร์มีข�างต่�นูของสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะ____________________ ____________________ลายมี1อช่1'อของผู้�สุมี�คร์ ว�นูท�'____________________ช่1'อต่�วบัร์ร์จง

พระราชบ�ญญ�ต การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะมนำ#ษย( 1989[27 กร์กฏาคมี 1989]

บั�ญญ�ต่�โด้ยสุมีเด้*จพร์ะร์าช่�นู�โด้ยและด้�วยค/าแนูะนู/าและความีย�นูยอมีของสุมีาช่�กสุภาข�นูนูางและสุภาสุามี�ญ ในูการ์ปัร์ะช่�มีร์�ฐสุภาและโด้ยอ/านูาจของร์�ฐสุภา ด้�งนู�61. - (1) บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา หากกร์ะท/าการ์ด้�งนู�6ในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้�

(เอ) จ�ายเง�นูหร์1อร์�บัเง�นูค�าอว�ยวะหร์1อการ์เสุนูอให�อว�ยวะซึ่5'งมี�การ์ต่�ด้หร์1อจะต่�ด้จากบั�คคลท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วหร์1อย�งมี�ช่�ว�ต่อย� เพ1'อนู/าไปัใช่�ปัลกถ่�ายแก�บั�คคลอ1'นูไมี�ว�าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะท/าในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์หร์1อท�'อ1'นู

Page 36: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(บั�) หาบั�คคลซึ่5'งเต่*มีใจให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นูด้�งท�'กล�าวในูย�อหนู�า (เอ) ข�างต่�นูหร์1อเสุนูอให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นู

(ซึ่�) ร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาในูการ์เต่ร์�ยมีการ์ใด้ๆท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์จ�ายเง�นูในูการ์ให�หร์1อเสุนูอให�อว�ยวะ หร์1อ

(ด้�) มี�สุ�วนูร์�วมีในูการ์จ�ด้การ์หร์1อควบัค�มีร์�างกายของบั�คคลท�'เปั4นูหมี�คณีะหร์1อไมี�ได้�เปั4นูหมี�คณีะซึ่5'งมี�ก�จกร์ร์มีเก�'ยวข�องหร์1อร์�วมีในูการ์ร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาในูการ์เต่ร์�ยมีการ์ด้�งกล�าว

(2) โด้ยนูอกเหนู1อจากต่ามีย�อหนู�า (บั�) ของอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นู บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา ถ่�าได้�ท/าให�มี�การ์พ�มีพ�โฆ่ษณีาหร์1อแจกจ�าย หร์1อต่�6งใจพ�มีพ�โฆ่ษณีาหร์1อแจกจ�ายในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้� โด้ย

(เอ) เช่�ญช่วนูบั�คคลให�ให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นูด้�งท�'กล�าวมีาแล�วในูย�อหนู�า (เอ) ของอนู�มีาต่ร์านู�6นู หร์1อเสุนูอท�'จะให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นู หร์1อ

(บั�) แสุด้งว�าผู้�โฆ่ษณีาเต่*มีใจท�'จะร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาเต่ร์�ยมีการ์ใด้ๆด้�งท�'กล�าวมีาแล�วในูย�อหนู�า (ซึ่�) ของอนู�มีาต่ร์า (1)

(3) ในูมีาต่ร์านู�6 “การ์จ�ายเง�นู“ หมีายความีถ่5งการ์จ�ายเง�นูหร์1อสุ�'งท�'มี�ค�าเท�ยบัก�บัเง�นู แต่�ไมี�ได้�ร์วมีถ่5งการ์จ�ายเง�นูช่ด้เช่ยหร์1อใช่�ค1นู ด้�งนู�6

(เอ) ค�าต่�ด้ เคล1'อนูย�าย หร์1อร์�กษาอว�ยวะท�'จะให� หร์1อ(บั�) ค�าใช่�จ�ายใด้ๆหร์1อค�าขาด้ร์ายได้�ท�'เก�ด้ข56นูแก�บั�คคล ท�'พอสุมีควร์และโด้ยต่ร์งสุ1บัเนู1'องจากการ์ให�อว�ยวะ

(4) ในูมีาต่ร์านู�6ค/าว�า “โฆ่ษณีา“ ให�ร์วมีถ่5งการ์โฆ่ษณีาในูร์ปัแบับัใด้ๆไมี�ว�าในูสุาธีาร์ณีะ สุ�วนูใด้ๆของสุาธีาร์ณีะ หร์1อแก�บั�คคลใด้โด้ยเฉพาะ (5) บั�คคลท�'มี�ความีผู้�ด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นู จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุามีเด้1อนู หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั และบั�คคลท�'มี�ความีผู้�ด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (2) จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู

Page 37: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

2. – (1) ภายในูบั�งค�บัของอนู�มีาต่ร์า (3) ข�างล�าง บั�คคลมี�ความีผู้�ด้หากกร์ะท/าการ์ด้�งนู�6ในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้�

(เอ) ต่�ด้อว�ยวะจากบั�คคลท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่โด้ยเจต่นูาท�'จะนู/าไปัปัลกถ่�ายให�แก�บั�คคลอ1'นู หร์1อ

(บั�) ปัลกถ่�ายอว�ยวะซึ่5'งต่�ด้จากบั�คคลท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่แก�ผู้�อ1'นู โด้ยท�'บั�คคลด้�งกล�าวไมี�ใช่�เจ�าของอว�ยวะ หร์1อเก�ด้กร์ณี�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะแก�บั�คคลท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวข�องทางพ�นูธี�กร์ร์มีก�บับั�คคลซึ่5'งถ่กต่�ด้อว�ยวะ (2) ต่ามีความีมี��งหมีายของอนู�มีาต่ร์านู�6 บั�คคลมี�ความีเก�'ยวข�องทางพ�นูธี�กร์ร์มี โด้ย

(เอ) เปั4นูบั�ด้ามีาร์ด้าและบั�ต่ร์ (บั�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้ามีาร์ด้า หร์1อร์�วมีบั�ด้าหร์1อมีาร์ด้า (ซึ่�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้าและมีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่ หร์1อร์�วมีแต่�บั�ด้าต่ามีสุายโลห�ต่หร์1อมีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่อย�างใด้อย�างหนู5'ง และ(ด้�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้ามีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่ หร์1อร์�วมีแต่�บั�ด้ามีาร์ด้า

ต่ามีสุายโลห�ต่ แต่�บั�คคลจะต่�องไมี� เปั4นูการ์เฉพาะ ถ่กปัฏ�บั�ต่�เสุมี1อนูว�ามี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูในูล�กษณีะด้�งกล�าวจนูกว�าข�อเท*จจร์�งเร์1'องความีสุ�มีพ�นูธี�จะได้�ร์�บัการ์พ�สุจนู�ด้�วยว�ธี�การ์ต่ามีท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบัท�'ออกโด้ยร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วง (3) ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงอาจออกร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ว�าข�อห�ามีในูอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นูแต่�ไมี�ควร์จะนู/ามีาใช่�ในูกร์ณี�

(เอ) พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ต่ามีท�'ร์ะบั�หร์1อให�ไว�โด้ยร์ะเบั�ยบัพอใจว�า (i) ไมี�มี�การ์จ�ายเง�นู หร์1อจะจ�ายเง�นูท�'ข�ด้แย�งต่�อมีาต่ร์า 1 ข�างต่�นู และ (ii) เข�าเง1'อนูไขอ1'นูๆท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบั และ (บั�) มี�การ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีร์ะเบั�ยบัท�'มี�การ์ร์ะบั�เง1'อนูไขบัางปัร์ะการ์ไว�

(4) ค�าใช่�จ�ายใด้ๆของพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'นูอกจากเง�นูท�'ได้�ร์�บัจากร์�ฐสุภา จะต่�องได้�ร์�บัการ์ช่ด้เช่ยโด้ยร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วง    

Page 38: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(5) บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6 จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุามีเด้1อนู หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั (6) อ/านูาจในูการ์ออกร์ะเบั�ยบัต่ามีมีาต่ร์านู�6จะต่�องท/าโด้ยผู้�านูข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�   (7) ร์ะเบั�ยบัต่ามีอนู�มีาต่ร์า (2) ข�างต่�นูจะต่�องสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา และไมี�มี�ร์ะเบั�ยบัใด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (3) ข�างต่�นูจะออกได้� หากร์�างของร์ะเบั�ยบัด้�งกล�าวไมี�ได้�ผู้�านูการ์ร์�บัร์องโด้ยมีต่�ของร์�ฐสุภา3. – (1) ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงอาจออกร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ให�บั�คคลด้�งท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบัท�'จะให�ข�อมีลแก�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�' ซึ่5'งอาจให�ร์ะบั�ถ่5งการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะโด้ยใช่�อว�ยวะท�'ได้�ต่�ด้จากบั�คคลซึ่5'งได้�เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วหร์1อย�งมี�ช่�ว�ต่อย� ท�'ได้�เก�ด้ข56นูหร์1อจะเก�ด้ข56นูในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้� (2) พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'จะต่�องเก*บัข�อมีลท�'ได้�ร์�บัต่ามีร์ะเบั�ยบัท�'ก/าหนูด้ไว�ในูมีาต่ร์านู�6 (3) บั�คคลใด้ๆ โด้ยไมี�มี�เหต่�แก�ต่�วไมี�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีร์ะเบั�ยบัเหล�านู�6มี�ความีผู้�ด้ทางอาญา จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัสุามีของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู และบั�คคลใด้ๆ ซึ่5'งโด้ยสุอด้คล�องของใจความี ของร์ะเบั�ยบัเหล�านู�6นู และบั�คคลใด้ๆ ซึ่5'งร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ไว� ต่�6งใจหร์1อปัร์ะมีาทเล�นูเล�ออย�างร์�ายแร์งให�ข�อมีลอ�นูเปั4นูเท*จ หร์1อท/าให�เข�าใจผู้�ด้ในูเนู16อหา มี�ความีผู้�ด้ทางอาญา และจะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู (4) อ/านูาจในูการ์ออกร์ะเบั�ยบัต่ามีมีาต่ร์านู�6จะต่�องท/าโด้ยผู้�านูข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ซึ่5'งสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา4. – (1) เมี1'อความีผู้�ด้ต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ได้�กร์ะท/าโด้ยนู�ต่�บั�คคลซึ่5'งพ�สุจนู�แล�วว�ากร์ะท/าโด้ยความีย�นูยอมีหร์1อการ์ร์ �เห*นูเปั4นูใจ หร์1อเนู1'องมีาจากความี

Page 39: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ปัร์ะมีาทเล�นูเล�อ ของผู้�อ/านูวยการ์คนูใด้ ผู้�จ�ด้การ์คนูใด้ เลขานู�การ์คนูใด้ หร์1อเจ�าหนู�าท�'อ1'นูของนู�ต่�บั�คคล หร์1อบั�คคลใด้ๆซึ่5'งอ�างว�ากร์ะท/าโด้ยมี�อ/านูาจ บั�คคลด้�งกล�าวมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา และจะต่�องร์�บัผู้�ด้และถ่กลงโทษเช่�นูเด้�ยวก�บันู�ต่�บั�คคล  (2) เมี1'อก�จการ์ของนู�ต่�บั�คคลถ่กจ�ด้การ์โด้ยสุมีาช่�ก จะต่�องนู/าอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นูมีาใช่�ก�บัพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่� และต่�องไมี�ค/านู5งถ่5งหนู�าท�'ในูการ์จ�ด้การ์ของสุมีาช่�กนู�6นูโด้ยถ่1อเสุมี1อนูบั�คคลด้�งกล�าวเปั4นูผู้�อ/านูวยการ์ของนู�ต่�บั�คคล5. – การ์ด้/าเนู�นูการ์ฟ้@องร์�องความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์า 1 และ มีาต่ร์า 2 ข�างต่�นูในูอ�งกฤษ และเวลล� จะต่�องกร์ะท/าโด้ยหร์1อได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากอธี�บัด้�กร์มีอ�ยการ์6.– ค/าสุ�'งในูสุภาต่ามีย�อหนู�า 1(1)(บั�) ของสุาร์บั�ญท�' 1 ในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้� 1974 (พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ/าหร์�บันูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้�ช่�'วคร์าว)ซึ่5'งปัร์ะกอบัไปัด้�วยข�อความีว�าบั�ญญ�ต่�ข56นูเพ1'อให�สุอด้คล�องก�บัว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6

(เอ) จะต่�องไมี�อย�ในูย�อหนู�า 1(4) และ (5) ของสุาร์บั�ญนู�6นู (มี�มีต่�ร์�บัร์องโด้ยร์�ฐสุภา) แต่�  (บั�) จะต่�องสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา7.- (1) พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6เร์�ยกว�า พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีนู�ษย� 1989 (2) ในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6 ค/าว�า “อว�ยวะ“ หมีายความีถ่5งช่�6นูสุ�วนูใด้ๆของร์�างกายมีนู�ษย�ซึ่5'งปัร์ะกอบัไปัด้�วยโคร์งสุร์�างของเนู16อเย1'อ ซึ่5'งหากต่�ด้ออกท�6งหมีด้ ร์�างกายจะไมี�สุามีาร์ถ่ผู้ล�ต่ข56นูมีาทด้แทนู (3) ไมี�ให�นู/า มีาต่ร์า 1 ข�างต่�นูมีาใช่�บั�งค�บัจนูกว�าจะพ�นูว�นูท�'พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ผู้�านูสุภา และไมี�ให�นู/า มีาต่ร์า 2(1) ข�างต่�นูมีาใช่�บั�งค�บัจนูกว�าจะว�นูท�'มี�ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงก/าหนูด้ค/าสุ�'งท�'ออกโด้ยข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�

Page 40: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(4) นูอกจากมีาต่ร์า 6 แล�วพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ไมี�นู/าไปัใช่�ในูนูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้�

มต สภาประชาคมย#โรปวิ�าด�วิยควิามร�วิมม)อทางกฎหมายข้องร�ฐสมาช กในำเร)�องการต�ด การปล�ก และการ

ปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะมีต่�ท�' (78) 29 ว�าด้�วยความีร์�วมีมี1อทางกฎหมีายของร์�ฐสุมีาช่�กในูเร์1'อง

การ์ต่�ด้ การ์ปัลก และการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ (ร์�บัโด้ยคณีะกร์ร์มีการ์ของร์�ฐมีนูต่ร์� เมี1'อว�นูท�' 11 พฤษภาคมี 1978 ในูการ์ปัร์ะช่�มีผู้�ท/าการ์แทนูคณีะร์�ฐมีนูต่ร์�คร์�6งท�' 287)

คณีะกร์ร์มีการ์ของร์�ฐมีนูต่ร์�โด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าจ�ด้ปัร์ะสุงค�ของสุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปัก*ค1อการ์บัร์ร์ล�ความีเปั4นูเอกภาพย�'งข56นูร์ะหว�างเหล�าสุมีาช่�ก โด้ยเฉพาะโด้ยความีร์�วมีมี1อก�นูทางกฎหมีายนู�ต่�บั�ญญ�ต่�ในูเร์1'องท�'มี�ปัร์ะโยช่นู�ร์�วมีก�นูโด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าเพร์าะว�าการ์เพ�'มีข56นูอย�างมีากในูร์ะยะไมี�ก�'ปัAมีานู�6ในูการ์ร์�กษาคนูไข�โด้ยการ์ปัลกถ่�าย หร์1อปัลก หร์1อต่�ด้อว�ยวะ (organs) เนู16อเย1'อ (tissues) หร์1อว�ต่ถ่� (substances) อย�างอ1'นูของมีนู�ษย� ร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆจ5งเห*นูความีจ/าเปั4นูในูการ์มี�บัทบั�ญญ�ต่�กฎหมีายใหมี�และมี�ความีเฉพาะมีากข56นู โด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าความีร์�วมีมี1อทางนู�ต่�บั�ญญ�ต่�ของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆในูเร์1'องการ์ต่�ด้ ปัลก และปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะให�ความีมี�'นูใจว�ามี�การ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคด้�ย�'งข56นู ผู้�ท�'มี�แนูวโนู�มีจะเปั4นูผู้�บัร์�จาค หร์1อผู้�ร์ �บับัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� และสุ�งเสุร์�มีความีก�าวหนู�าของว�ทยาศาสุต่ร์�ทางการ์แพทย�และการ์ร์�กษาโร์คข�อแนูะนู/าแก�ร์�ฐบัาลของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆ

Page 41: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(เอ) ให�ปัร์ะเทศสุมีาช่�กต่�างๆออกกฎหมีายต่ามีข�อบั�ญญ�ต่�ในูภาคผู้นูวกท�ายมีต่�นู�6 หร์1อร์�บัเอามีาต่ร์การ์ต่ามีข�อบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6เมี1'อมี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายใหมี�(บั�) ใช่�บัทลงโทษท�'เหมีาะสุมีเพ1'อสุร์�างความีมี�'นูใจว�ามี�การ์นู/าข�อบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6ไปัใช่�เมี1'อมีต่�นู�6มี�ผู้ล(ซึ่�) ศ5กษาความีต่�องการ์และความีเปั4นูไปัได้�ในูการ์ลงข�อความีในูเอกสุาร์ท�'เหมีาะสุมีเพ1'อว�าความีปัร์ะสุงค�ของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วต่ามีท�'ได้�กล�าวในูมีาต่ร์า 10 ของข�อบั�ญญ�ต่�นู�6จะได้�สุร์�ปัง�ายข56นู (ด้�) เพ�'มีโด้ยว�ธี�การ์ท�'เหมีาะสุมีในูความีพยายามี(ของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆ)เพ1'อแจ�งสุาธีาร์ณีช่นูและท/าให�เก�ด้ความีเอาใจใสุ�ของแพทย�ในูความีต่�องการ์และความีสุ/าค�ญของการ์บัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ในูขณีะท�'มี�การ์เก*บัเร์1'องร์าวท�'เปั4นูความีล�บัของบั�คคลท�'ร์ �บัการ์ผู้�าต่�ด้(อ�) ให� หร์1อสุนู�บัสุนู�นูการ์เต่ร์�ยมีแนูวปัฏ�บั�ต่�สุ/าหร์�บัผู้�ท�'มี�สุ�ทธี�ในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจต่ามีย�อหนู�าท�' 1 ของมีาต่ร์า 11 ท�'ว�าอาจต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จากผู้�ท�'ต่ายแล�ว(เอฟ้) ใช่�ข�อบั�ญญ�ต่�ท�ายมีต่�นู�6 โด้ยเฉพาะก�บัมีาต่ร์า 9 และ 14 ก�บัมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ท�'มีาจากปัร์ะเทศท�'ไมี�ใช่�สุมีาช่�กของสุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปั เช่�ญร์�ฐบัาลของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆให�แจ�งเลขาธี�การ์สุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปัต่ามีก/าหนูด้เวลา และในูร์ะยะท�กๆห�าปัA ของการ์ด้/าเนู�นูการ์ให�เปั4นูไปัต่ามีข�อแนูะนู/าในูมีต่�นู�6

ข้�อบ�ญญ�ต หมวิดท�� 1 การบ�งค�บใช�มาตรา 1 1 ข�อบั�ญญ�ต่�นู�6ให�ใช่�ก�บัการ์ต่�ด้ ปัลก ปัลกถ่�าย และใช่�แบับัอ1'นูก�บัว�ต่ถ่�ซึ่5'งได้�มีาจากมีนู�ษย� ท�'ถ่กต่�ด้หร์1อเก*บัไว�เพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ร์�กษาหร์1อว�นู�จฉ�ยโร์ค เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ของบั�คคลอ1'นูซึ่5'งมี�ใช่�ผู้�บัร์�จาค และเพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ว�จ�ย

2 การ์ถ่�ายต่�วอ�อนู การ์ต่�ด้ หร์1อปัลกถ่�าย อ�ณีฑ์ะ หร์1อร์�งไข� ต่ลอด้จนูการ์ใช่�ไข� และเช่16ออสุ�จ� ไมี�อย�ในูบั�งค�บัของข�อบั�ญญ�ต่�นู�6

Page 42: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

หมวิดท�� 2 การนำ!าออก การปล�ก และการปล�กถ่�าย มนำ#ษย(วิ�ตถ่# จากบ#คคลซึ่?�งย�งม�ช�วิ ตมาตรา 2 1 ผู้�บัร์�จาคและผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายท�'เปั4นูผู้�เยาว� หร์1อคนูไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย (บั�คคลท�6งสุองปัร์ะเภทนู�6ต่�างเปั4นูผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย) จะต่�องได้�ร์�บัข�อมีลท�'เหมีาะสุมีในูเร์1'องผู้ลของการ์ต่�ด้ โด้ยเฉพาะผู้ลในูทางการ์แพทย� สุ�งคมี จ�ต่ว�ทยา และความีสุ/าค�ญในูการ์บัร์�จาค ก�อนูการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�)

2 จะต่�องปักปัEด้ช่1'อผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) เว�นูแต่�บั�คคลท�6งสุองฝั.ายจะเปั4นูญาต่� หร์1อเปั4นูคนูในูคร์อบัคร์�วเด้�ยวก�นู มาตรา 3 การ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�บัร์�จาค ความีย�นูยอมีนู�6จะต่�องให�ไว�โด้ยอ�สุร์ะ ในูกร์ณี�การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งสุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�จะเปั4นูอ�นูต่ร์ายแก�ผู้�บัร์�จาค (และ) การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้� จะต่�องความีย�นูยอมีเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ มาตรา 4 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้� จะต่�องจ/าก�ด้เฉพาะเพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ร์ะหว�างบั�คคลซึ่5'งมี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางเคร์1อญาต่� เว�นูแต่�เปั4นูกร์ณี�พ�เศษซึ่5'งการ์ปัลกถ่�าย (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�)จะมี�โอกาสุปัร์ะสุบัความีสุ/าเร์*จสุงมาตรา 5 ในูกร์ณี�ท�'การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะเสุ�'ยงต่�อการ์ก�อให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายอย�างมีากต่�อช่�ว�ต่หร์1อสุ�ขภาพของผู้�บัร์�จาค การ์ต่�ด้จะกร์ะท/าได้�เฉพาะเมี1'อพ�จาร์ณีาจาก เหต่�ผู้ลของผู้�บัร์�จาค ความีสุ�มีพ�นูธี�ในูคร์อบัคร์�ว และความีจ/าเปั4นูทางการ์แพทย� อย�างไร์ก*ด้�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'สุามีาร์ถ่ท�'จะห�ามีไมี�ให�มี�การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ด้�งกล�าวมาตรา 6 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งสุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�ของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย จะท/าได้�เฉพาะบัางกร์ณี�เท�านู�6นู โด้ยอาจมี�การ์อนู�ญาต่ให�ต่�ด้เมี1'อมี�ความีจ/าเปั4นูเพ1'อเหต่�ผู้ลในูการ์ร์�กษาและการ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค ซึ่5'งจะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายของผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่และผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ไมี�ได้�ค�ด้ค�านู หากการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะท/าให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�อ

Page 43: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุ�ขภาพของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ จะต่�องได้�ร์�บัอนู�ญาต่จากพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ในูหนู�วยงานูเฉพาะ

2 ห�ามีต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย อย�างไร์ก*ด้� พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจอนู�ญาต่ให�ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ของบั�คคลด้�งกล�าวในูกร์ณี�พ�เศษเพ1'อเหต่�ผู้ลในูการ์ร์�กษาหร์1อการ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค หากผู้�บัร์�จาคมี�ความีสุามีาร์ถ่ท�'จะเข�าใจและได้�ให�ความีย�นูยอมี ผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายและพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ได้�อนู�ญาต่ให�มี�การ์ต่�ด้ และผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคเปั4นูเปั4นูญาต่�สุนู�ทก�นู

3 ห�ามีต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งจะท/าให�เก�ด้ความีเสุ�'ยงอย�างมีากต่�อช่�ว�ต่และสุ�ขภาพของบัร์�จาคท�'เปั4นูบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีายมาตรา 7 ก�อนูต่�ด้หร์1อปัลกถ่�าย (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะต่�องมี�การ์ต่ร์วจร์�างกาย ปัร์ะเมี�นู และลด้ความีเสุ�'ยงต่�อช่�ว�ต่และสุ�ขภาพของท�6งของผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคมาตรา 8 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะต่�องกร์ะท/าในูเง1'อนูไขท�'จะเก�ด้ความีเสุ�'ยงแก�ผู้�ให�บัร์�จาคนู�อยท�'สุ�ด้

2 การ์ต่�ด้ การ์ปัลก และการ์ปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�ต่�องกร์ะท/าในูสุถ่าบั�นูท�'มี�เคร์1'องมี1อและบั�คคลากร์ท�'เหมีาะสุมีมาตรา 9 ไมี�อาจมี�การ์เสุนูอให�มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อผู้ลปัร์ะโยช่นู� อย�างไร์ก*ด้� (ผู้�บัร์�จาค) อาจได้�ร์�บัค�าช่ด้เช่ยจากการ์ขาด้ร์ายได้� และค�าใช่�จ�ายใด้ๆ ในูการ์ต่�ด้ หร์1อการ์ต่ร์วจร์�างกายก�อนูการ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ผู้�บัร์�จาคหร์1อผู้�จะบัร์�จาคจะต่�องได้�ร์�บัค�าสุ�นูไหมีทด้แทนูต่�างหาก จากความีเปั4นูไปัได้�ใด้ๆในูความีผู้�ด้พลาด้ทางการ์แพทย� ท�'ท/าให�เก�ด้ความีเสุ�ยหายจากกร์ะบัวนูการ์ต่�ด้ หร์1อต่ร์วจร์�างกายก�อนูต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ภายใต่�การ์ปัร์ะก�นูสุ�งคมีหร์1อโคร์งการ์ปัร์ะก�นูภ�ยอ1'นูๆ

หมวิดท�� 3 การต�ด ปล�ก และปล�กถ่�าย มนำ#ษย(วิ�ตถ่#จากบ#คคลซึ่?�งเส�ยช�วิ ตแล�วิ

Page 44: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มาตรา 10 1 ต่�องไมี�ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) เมี1'อมี�การ์ค�ด้ค�านูโด้ยช่�ด้แจ�งหร์1อสุ�นูนู�ษฐานูได้�ของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ โด้ยเฉพาะเมี1'อพ�จาร์ณีาจากศาสุนูาและการ์ต่�ด้สุ�นูทางปัร์�ช่ญาของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่

2 ในูกร์ณี�ไมี�มี�การ์แสุด้งเจต่นูาห�ามีโด้ยช่�ด้แจ�งหร์1อโด้ยปัร์�ยายของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�อาจกร์ะท/าได้� อย�างไร์ก*ด้�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจห�ามีไมี�ให�ต่�ด้ หากภายหล�งจากท�'มี�การ์ต่ร์วจสุอบัเท�าท�'สุามีาร์ถ่กร์ะท/าได้�ต่�อความีเห*นูของคนูในูคร์อบัคร์�วของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ และกร์ณี�ท�'อาจจะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีของผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่มาตรา 11 1 เมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นู การ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) อาจกร์ะท/าได้�แมี�อว�ยวะอ1'นูท�'ไมี�ใช่�สุมีองย�งสุามีาร์ถ่ท/าหนู�าท�'ได้�โด้ยเคร์1'องช่�วย

2 การ์ต่�ด้อาจกร์ะท/าได้�หากไมี�กร์ะทบัต่�อการ์ต่ร์วจพ�สุจนู� หร์1อการ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพต่ามีท�'กฎหมีายก/าหนูด้ไว� เมี1'อมี�เหต่�จ/าเปั4นู พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจต่�ด้สุ�นูว�าการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะเก�ด้ข56นูได้�ก*ต่�อเมี1'อได้�ร์�บัอนู�ญาต่จากผู้�มี�สุ�ทธี�อนู�ญาต่ต่ามีกฎหมีายมาตรา 12 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ร์�กษา การ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค หร์1อว�จ�ยจะต่�องเก�ด้ข56นูในูสุถ่านูท�'และในูสุภาพท�'เหมีาะสุมี

2 การ์ปัลกและปัลกถ่�ายจะต่�องเก�ด้ข56นูในูสุถ่าบั�นูสุาธีาร์ณีะหร์1อเอกช่นูซึ่5'งมี�บั�คคลกร์และเคร์1'องมี1อท�'เหมีาะสุมี 3 จะต่�องมี�การ์ร์�บัร์องการ์ต่ายโด้ยแพทย�ผู้�ซึ่5'งไมี�ได้�อย�ในูคณีะท�'จะท/าการ์ต่�ด้ ปัลก หร์1อปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� อย�างไร์ก*ต่ามีแพทย�ผู้�นู�6สุามีาร์ถ่ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) ท�'ไมี�สุ/าค�ญนู�ก หากไมี�มี�แพทย�อ1'นูท�'เหมีาะสุมีมาตรา 13 จะต่�องไมี�เปัEด้เผู้ยต่�วผู้�บัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�แก�ผู้�ร์ �บับัร์�จาค และต่�วผู้�ร์ �บับัร์�จาคแก�คร์อบัคร์�วของผู้�บัร์�จาคมาตรา 14 ต่�องไมี�มี�การ์เสุนูอให�มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อผู้ลปัร์ะโยช่นู�ใด้ๆ

Page 45: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แนำวิทางข้องแพทยสภาแห�งสหราชอาณาจ�กรเร)�อง การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

จากผ��ท��ย�งม�ช�วิ ต พฤศจ�กายนู 1992

1 ในูร์ายงานูปัร์ะจ/าปัA ปัA 1985 แพทยสุภาได้�ลงพ�มีพ�ข�อความีปัร์ะณีามีการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย� แนูวทางฉบั�บันู�6ขอย1นูย�นูความีเห*นูด้�งกล�าว และให�ค/าอธี�บัายอย�างละเอ�ยด้ของหล�กการ์ซึ่5'งแนูวทางฉบั�บันู�6ต่� 6งอย� 2 แพทยสุภาเห*นูว�าเปั4นูเร์1'องท�'ผู้�ด้จร์�ยธีร์ร์มีและไมี�สุมีควร์ท�'แพทย�มี�สุ�วนูเก�'ยวใด้ๆในูการ์ค�าอว�ยวะ หร์1อในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ได้�ร์�บัมีาจากผู้�บัร์�จาคซึ่5'งได้�ให�ย�นูยอมีเนู1'องมีาจากอ�ทธี�พลท�'ไมี�ช่อบั แพทย�ซึ่5'งปัร์ะพฤต่�ต่นูในูล�กษณีะนู�6จะต่�องร์�บัผู้�ด้ทางว�นู�ยต่ามีกร์ะบัวนูการ์ของแพทยสุภา3 ความีเห*นูเช่�นูนู�6ต่� 6งอย�บันูความีเช่1'อของแพทยสุภาท�'ว�า

1. อว�ยวะมีนู�ษย�ไมี�ควร์จะเปั4นูว�ต่ถ่�แห�งการ์พาณี�ช่ย� การ์บัร์�จาคอว�ยวะใด้ๆจะต่�องท/าโด้ยการ์ก�ศล ในูล�กษณีะท�'เปั4นู “การ์ให�“

2. หากมี�การ์ซึ่16อหร์1อขายอว�ยวะมีนู�ษย� การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะก*จะถ่กคร์อบัง/าไปัด้�วยเง�นูต่ร์าซึ่5'งหล�กเล�'ยงไมี�ได้�ท�'จะมี�การ์หาก/าไร์จากผู้�อ�อนูแอและคนูยากไร์� ย�'งกว�าการ์เข�ามี�สุ�วนูร์�วมีทางการ์แพทย�ร์ะหว�างผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค

Page 46: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

4. การ์ใช่�อว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่จะจ/าเปั4นูเพ�ยงเมี1'อจ/านูวนูอว�ยวะจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วไมี�เพ�ยงพอต่�อความีต่�องการ์ท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�าย การ์เพ�'มีจ/านูวนูของอว�ยวะท�'ได้�ร์�บับัร์�จาคจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วควร์เปั4นูเปั@าหมีายของการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�กช่นู�ด้ เพร์าะหากการ์ได้�อว�ยวะมีาโด้ยว�ธี�นู�6พอแก�ความีต่�องการ์ท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�าย ก*จะช่�วยบัร์ร์เทาความีต่�องการ์ในูร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่

หนู�าท�'ของแพทย�ท�'เก�'ยวข�องในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ5. แพทย�ซึ่5'งเก�'ยวข�องในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องร์ะว�งในูเร์1'องความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัต่�อท�6งผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค และมี�หนู�าท�'ท�'จะปัฏ�บั�ต่�ต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�ของกฎหมีายปัร์ะเทศซึ่5'งท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ จะถ่กควบัค�มีโด้ยพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีนู�ษย� 1989 และโด้ยพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ซึ่5'งมี�หนู�าท�'ควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ท�'มี�ย�งช่�ว�ต่ท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูทางสุายโลห�ต่ แพทย�ซึ่5'งท/างานูในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์จะต่�องปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเง1'อนูไขท�'ก/าหนูด้ไว�ในูแนูวทางทางการ์แพทย�ของพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ซึ่5'งมี�หนู�าท�'ควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูทางสุายโลห�ต่6. แพทย�ไมี�อาจเข�าร์�วมีหร์1อช่�กจงโด้ยว�ธี�ใด้ๆ ในูการ์ค�าอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ แพทย�จะต่�องไมี�โฆ่ษณีาให�ผู้�บัร์�จาคทร์าบั หร์1อให�ปัร์ะโยช่นู�ทางการ์เง�นู หร์1อจ�ด้การ์ทางการ์แพทย�แก�บั�คคลซึ่5'งปัร์ะสุงค�จะขายหร์1อซึ่16ออว�ยวะ 7. แพทย�ซึ่5'งเก�'ยวข�องในูการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะมี�หนู�าท�'ท�'จะท/าให�เก�ด้ความีแนู�ใจว�าผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคมี�การ์ร์�วมีสุายโลห�ต่หร์1อความีเก�'ยวข�องใกล�ช่�ด้และถ่าวร์โด้ยปัร์าศจากความีสุงสุ�ย การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่และไมี�มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางสุายโลห�ต่จะเก�ด้ข56นูได้�เฉพาะในูกร์ณี�พ�เศษ แพทย�ย�งจะต่�องแนู�ใจว�าการ์บัร์�จาคอว�ยวะได้�เก�ด้ข56นูด้�วยความีย�นูยอมีโด้ยปัร์าศจากอ�ทธี�พลท�'ไมี�ช่อบัใด้ๆ ซึ่5'งร์วมีถ่5งข�อเสุนูอทางการ์เง�นูหร์1อปัร์ะโยช่นู�ทางว�ต่ถ่� แพทย�หร์1อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พอ1'นูท�'มี�ค�ณีสุมีบั�ต่�ท�'เหมีาะ

Page 47: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมี และไมี�ได้�อย�ในูคณีะท�'ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องปัร์ะเมี�นูมีลเหต่�จงใจของผู้�บัร์�จาคแต่�ละคนู ให�เปั4นูไปัต่ามีเง1'อนูไขด้�งนู�6ค1อ แพทย�จะต่�องแนู�ใจว�าผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงและผู้ลกร์ะทบัภายหล�งจากการ์ผู้�าต่�ด้ โด้ยได้�ร์�บัการ์ปัร์5กษาท�'เหมีาะสุมี มี�ร์ะยะเวลาท�'เพ�ยงพอในูการ์พ�จาร์ณีาในูเร์1'องการ์ผู้�าต่�ด้และมี�โอกาสุท�'จะยกเล�กการ์ให�ความีย�นูยอมี เมี1'อมี�ความีจ/าเปั4นูท�'จะต่�องใช่�เคร์1'องแปัลและล�ามีในูสุ�'งท�'ท/าเปั4นูหนู�งสุ1อใด้ๆก*จะต่�องได้�ร์�บั แพทย�ควร์หาค/าแนูะนู/าจากหนู�วยงานูทางว�ช่าช่�พร์วมีท�6งสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะในูปัร์ะเทศหร์1อร์ะหว�างปัร์ะเทศในูเร์1'องการ์ทด้สุอบัการ์ร์�วมีสุายโลห�ต่และในูกร์ณี�ซึ่5'งจะต่�องพ�จาร์ณีาปัลกถ่�ายอว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่และไมี�มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางสุายโลห�ต่

8. แพทย�ซึ่5'งท/างานูในูคณีะปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องร์�บัผู้�ด้ช่อบัโด้ยให�ความีมี�'นูใจว�าหล�กการ์เหล�านู�6ได้�ร์�บัการ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามี แพทย�ควร์จะให�ความีหมีายและทบัทวนูเก�'ยวก�บับัทบัาทของสุมีาช่�กแต่�ละคนูและความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัของแต่�ละคนูในูคณีะอย�เสุมีอ แพทย�ซึ่5'งร์�บัผู้�ด้ช่อบัด้แลทางการ์แพทย�แก�ผู้�ร์ �บับัร์�จาคไมี�ควร์จะเปั4นูบั�คคลท�'ให�การ์ด้แลทางการ์แพทย�แก�ผู้�บัร์�จาคในูขณีะเด้�ยวก�นู และโด้ยเฉพาะไมี�ควร์เปั4นูผู้�ปัร์ะเมี�นูมีลเหต่�จงใจและความีเหมีาะสุมีทางการ์แพทย�ของผู้�บัร์�จาค สุมีาช่�กแต่�ละคนูในูคณีะปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องจด้จ/าและทบัทวนูความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัทางจร์�ยธีร์ร์มีท�'มี�ต่�อคนูไข�

พ นำ�ยกรรมช�วิ ต( Living Will)

Page 48: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ด้�วยได้�มี�การ์ปัร์ะกาศใช่�พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550

ซึ่5'งมี�ความีสุ/าค�ญย�'งแก�ปัร์ะช่าช่นู โด้ยเฉพาะอย�างย�'งมีาต่ร์า 10 ได้�บั�ญญ�ต่�ว�า

“บ#คคลม�ส ทธ ท!าหนำ�งส)อแสดงเจตนำาไม�ประสงค(จะข้อร�บร การสาธารณส#ข้ท��เป@นำไปเพ�ยงเพ)�อย)ดการตายในำวิาระส#ดท�ายข้องช�วิ ตตนำหร)อเพ)�อย#ต การทรมานำจากการเจ0บปAวิยได�”

การ์ด้/าเนู�นูการ์ต่ามีหนู�งสุ1อแสุด้งเจต่นูาต่ามีวร์ร์คหนู5'งให�เปั4นูไปัต่ามีหล�กเกณีฑ์�และว�ธี�การ์ท�'ก/าหนูด้ในูกฎกร์ะทร์วง เมี1'อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พด้�านูสุาธีาร์ณีสุ�ขได้�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเจต่นูาของบั�คคลต่ามีวร์ร์คหนู5'งแล�วมี�ให�ถ่1อว�าการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูความีผู้�ด้และให�พ�นูจากความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัท�6งปัวง

มีาต่ร์า 10 ด้�งกล�าวนู�6 มี�ผู้ลเปั4นูการ์ยอมีร์�บัทางกฎหมีายคร์�6งแร์กของปัร์ะเทศไทยว�าบั�คคลมี�สุ�ทธี�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งเจต่นูาล�วงหนู�าไมี�ปัร์ะสุงค�ขอร์�บับัร์�การ์ทางสุาธีาร์ณีสุ�ข “เพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะสุ�ด้ท�ายของช่�ว�ต่ต่นูหร์1อเพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยได้�” การ์ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าได้�นู�6ล�กษณีะคล�ายก�บัการ์ท/าพ�นู�ยกร์ร์มีช่�ว�ต่ (living will) ของต่�างปัร์ะเทศและมี�ผู้ลเปั4นูการ์ค��มีคร์องทางกฎหมีายแก�บั�คคลทางว�ช่าช่�พด้�านูสุาธีาร์ณีสุ�ขท�'ไมี�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเจต่นูาของบั�คคลผู้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ท�'ไมี�ต่�องร์�บัผู้�ด้ท�6งทางแพ�ง ทางอาญา ทางปักคร์อง ฯลฯ ท�6งปัวง ในูต่�างปัร์ะเทศก*ได้�มี�การ์ปัร์ะกาศใช่�กฎหมีายในูล�กษณีะนู�6เช่�นูก�นู เช่�นู ปัร์ะเทศฝัร์�'งเศสุได้�ปัร์ะกาศใช่�เมี1'อปัA พ.ศ. 2548

อนู5'งมีาต่ร์า 10 ท�'อนู�ญาต่ให�มี�การ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลเพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะสุ�ด้ท�ายได้�จะเก�ด้ผู้ลด้�อย�างสุงแก�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่าย (Brain death) ท�'มี�ช่�ว�ต่อย�ได้�ด้�วยเคร์1'องช่�วยหายใจท�'เก�ด้ข56นู

Page 49: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บั�อยคร์�6งต่ามีโร์งพยาบัาลท�6งของร์�ฐและเอกช่นู และท/าให�ปั�ญหาทางกฎหมีายท�'ว�าบั�คลากร์ทางการ์แพทย� อาท�แพทย�และพยาบัาลมีาช่�านูานูว�าจะต่�องร์�บัผู้�ด้ทางแพ�งและทางอาญาหร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้ได้�ย�ต่�ลงก�อให�เก�ด้ความีมี�'นูใจและเก�ด้ความีเปั4นูธีร์ร์มีแก�บั�คลากร์ทางการ์แพทย�มีากย�'งข56นู

ปั�ญหาการ์ต่ายทางการ์แพทย�ท�'เร์�ยกว�าสุมีองต่ายนู�6ได้�เก�ด้ข56นูมีาช่�านูานูแล�ว และในูทางปัฏ�บั�ต่�แพทย�ก*จะย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยเพ1'อปัล�อยให�ต่ายโด้ยสุงบัท�6งนู�6 สุ�วนูใหญ�จะเก�ด้จากความีย�นูยอมีของญาต่�ผู้�ปั.วยด้�วย แต่�ในูทางกฎหมีายก*ย�งมี�ข�อโต่�เถ่�ยงก�นูอย�ต่ลอด้มีาว�า การ์ต่ายทางการ์แพทย�เช่�นูนู�6จะถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายในูทางกฎหมีายด้�วยหร์1อไมี� เพร์าะหากกฎหมีายไมี�ยอมีร์�บัว�าเปั4นูการ์ต่ายด้�วยโด้ยถ่1อว�าบั�คคลนู�6นูย�งมี�ช่�ว�ต่อย� ก*จะท/าให�แพทย�เสุ�'ยงต่�อการ์ถ่กกล�าวหาว�ากร์ะท/าท�'มี�โทษร์�นูแร์งนู�'นูค1อความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยเจต่นูา ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา มีาต่ร์า 288 ซึ่5'งบั�ญญ�ต่�ว�า “ผู้�ใด้ฆ่�าผู้�อ1'นูมี�ความีผู้�ด้ต่�องร์�บัโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่ จ/าค�กต่ลอด้ช่�ว�ต่ หร์1อจ/าค�กไมี�เก�นูย�'สุ�บัปัA” และหากเปั4นูการ์ฆ่�าผู้�อ1'นูด้�วยเหต่�อ�กฉกร์ร์จ�ต่ามีมีาต่ร์า 289 เช่�นู ฆ่�าผู้�อ1'นูด้�วยโด้ยไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนู ฯลฯ ก*จะมี�ความีผู้�ด้ต่�องร์ะวางโทษหนู�กย�'งข56นูค1อ ปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่สุถ่านูเด้�ยว

อนู5'ง แมี�การ์ย�ต่�การ์ช่�วยต่�อช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยโด้ยการ์ถ่อด้เคร์1'องมี1อต่�างๆ ออกจะมี�ใช่�เปั4นูการ์ลงมี1อฆ่�าโด้ยต่ร์ง แต่�แพทย�ก*ย�งเสุ�'ยงต่�อการ์ถ่กกล�าวหาว�าฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยการ์งด้เว�นูการ์กร์ะท/าต่ามีมีาต่ร์า 59 วร์ร์คท�ายแห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา ซึ่5'งบั�ญญ�ต่�ว�า

“การ์กร์ะท/าให�หมีายความีร์วมีถ่5งการ์ให�เก�ด้ผู้ลอ�นูหนู5'งอ�นูใด้ข56นูโด้ยงด้เว�นูการ์ท�'จ�กต่�องกร์ะท/าเพ1'อปั@องก�นูผู้ลนู�6นูด้�วย”

Page 50: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เนู1'องจากบั�คคลท�'วไปัย�งมี�ความีค�ด้ก�นูว�าแพทย�มี�หนู�าท�'ต่�องช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วย หากแพทย�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่เพ1'อปั@องก�นูการ์ต่ายก*อาจถ่1อว�าเปั4นูการ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยการ์งด้เว�นูการ์กร์ะท/าได้�เช่�นูก�นู เพร์าะย�งมี�การ์โต่�แย�งในูทางหล�กว�ช่าการ์แพทย�ซึ่5'งถ่1อว�าผู้�ปั.วยสุมีองต่ายค1อผู้�ท�'ต่ายแล�วในูทางการ์แพทย�ก�บัหล�กว�ช่านู�ต่�ศาสุต่ร์�ท�'ย�งไมี�ยอมีร์�บัก�นูว�าต่ายโด้ยอาการ์สุมีองต่ายนู�6นูเปั4นูการ์ต่ายอย�างแท�จร์�ง กล�าวค1อในูทางกฎหมีายมี�หล�กมีาช่�านูานูในูการ์พ�สุจนู�ความีต่ายของบั�คคลก*ค1อต่�องต่ายต่ามีธีร์ร์มีช่าต่�โด้ยหมีด้ลมีหายใจและห�วใจหย�ด้เต่�นูอย�างสุ�6นูเช่�งนู�'นูเอง อย�างไร์ก*ด้�ในูทางปัฏ�บั�ต่�แพทย�ต่ามีโร์งพยาบัาลต่�าง ๆ ท�6งของร์�ฐและเอกช่นูก*ย�งมี�ความีจ/าเปั4นูต่�องย�ต่�การ์ร์�กษาคนูไข�สุมีองต่ายต่�อไปั ด้�วยเหต่�ผู้ลท�'อาจสุร์�ปัได้�ด้�งนู�6

ปัร์ะการ์แร์ก เปั4นูเหต่�ทางด้�านูเศร์ษฐศาสุต่ร์�เนู1'องจากผู้�ปั.วยปัร์ะเภทนู�6อย�ในูสุภาพสุ�6นูหว�งท�'จะร์�กษาให�ฟ้Q6 นูค1นูเปั4นูบั�คคลปักต่�ได้�การ์ร์�กษาโด้ยการ์ช่�วยช่�ว�ต่ไปัไมี�มี�ท�'ย�ต่� ย�อมีเปั4นูการ์สุ�6นูเปัล1องงบัปัร์ะมีาณีค�าใช่�จ�ายต่�าง ๆ ท�6งฝั.ายร์�ฐหร์1อฝั.ายเอกช่นู โด้ยเฉพาะโร์งพยาบัาลเอกช่นูท�'ค�าใช่�จ�ายย�อมีสุงกว�าปักต่�อย�างแนู�นูอนู

ปัร์ะการ์ท�'สุอง เปั4นูเหต่�ผู้ลทางด้�านูสุ�ทธี�มีนู�ษยช่นู เพร์าะการ์ท�'มี�บั�คคลหนู5'งท�'มี�อาการ์สุมีองต่ายและมี�ช่�ว�ต่ในูสุภาพเช่�นูนู�6นู ย�อมีก�อให�เก�ด้ความีท�กขเวทนูามีากกว�าจะเก�ด้ปัร์ะโยช่นู�แก�บั�คคลนู�'นูเองและมี�ผู้ลกร์ะทบัต่�อศ�กด้�Rศร์�ความีเปั4นูมีนู�ษย� การ์ปัล�อยให�เขาหมีด้สุภาพบั�คคลไปันู�าจะเหมีาะสุมีย�'งกว�า

ปัร์ะการ์ท�'สุามี เปั4นูเหต่�ผู้ลความีก�าวหนู�าของเทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�ด้�านูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ เช่�นู ต่�บั ไต่ ห�วใจ ฯลฯ เพ1'อนู/าอว�ยวะจากผู้�ท�'มี�อาการ์

Page 51: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมีองต่ายไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยท�'ร์อการ์ร์�กษาซึ่5'งต่�องท/าให�ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายนู�6นูสุ�6นูช่�ว�ต่เพ1'อต่�อช่�ว�ต่ผู้�อ1'นู

การ์ว�นู�จฉ�ยว�าผู้�ใด้มี�อาการ์สุมีองต่ายหร์1อไมี�นู�6นู แต่�เด้�มีไมี�มี�หล�กเกณีฑ์�แนู�นูอนูข56นูอย�ก�บัแพทย�ผู้�ท/าการ์ร์�กษาจะว�นู�จฉ�ยและต่�ด้สุ�นูใจต่ามีท�'เห*นูสุมีควร์ แต่�ต่�อมีาเมี1'อปัร์ะมีาณีปัA พ.ศ. 2531 ได้�มี�เหต่�การ์ณี�สุ/าค�ญเก�ด้ข56นูเนู1'องจากโร์งพยาบัาลแห�งหนู5'งได้�แถ่ลงการ์ณี�ว�าได้�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้เปัล�'ยนูห�วใจให�ก�บัคนูไข�โร์คห�วใจท�'ร์อการ์บัร์�จาคอย�เปั4นูร์ายแร์กของปัร์ะเทศกล��มีเอเช่�ยต่ะว�นูออกเฉ�ยงใต่�ได้�โด้ยได้�ห�วใจจากผู้�ปั.วยสุมีองต่ายท�'ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ด้�วยความีย�นูยอมีของญาต่� นู�บัเปั4นูความีสุ/าเร์*จทางการ์แพทย�ไทยอ�นูนู�าภาคภมี�ใจย�'ง ขณีะเด้�ยวก�นู ก*เก�ด้ข�อว�ต่กก�งวลในูทางกฎหมีายข56นูมีาว�า การ์ท�'ท/าให�ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายต่�องสุ�6นูช่�ว�ต่ลงเพ1'อนู/าเอาอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ผู้�อ1'นูนู�6นู จะเก�ด้ปั�ญหาในูทางกฎหมีายแก�แพทย�ท�'ท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกอว�ยวะในูความีผู้�ด้ต่�อช่�ว�ต่หร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้

ด้�งนู�6นู จ5งได้�มี�การ์จ�ด้สุ�มีมีนูาทางว�ช่าการ์คร์�6งใหญ�ในูปัร์ะเด้*นูปั�ญหาข�อกฎหมีายเร์1'องนู�6ท�'หอปัร์ะช่�มีใหญ�จ�ฬา ฯ ซึ่5'งปัร์ะกอบัด้�วยผู้�ทร์งค�ณีว�ฒ�หลายฝั.าย อาท�แพทย� อาจาร์ย�มีหาว�ทยาล�ย กล��มีศาสุนูา ทนูายความี ต่/าร์วจ อ�ยการ์ ผู้�พ�พากษา ฯลฯ โด้ยแพทย�ย1นูย�นูว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายนู�6นูถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายแล�ว และแพทย�สุามีาร์ถ่ย�ต่�การ์ร์�กษาช่�ว�ต่เพ1'อนู/าเอาอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายต่�อไปัได้� สุ�วนูทางนู�กกฎหมีายจ/านูวนูหนู5'งยอมีร์�บัว�าผู้�ปั.วยสุมีองต่ายนู�6นูถ่1อว�าต่ายแล�ว แต่�จ/านูวนูหนู5'งก*ย�งเห*นูว�านู�าจะเปั4นูการ์ต่ายแนู�นูอนูท�'จะว�นู�จฉ�ยและอาจเก�ด้การ์ย�ต่�ช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยโด้ยอ�างว�าอย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายไมี�สุมีควร์หร์1อมี�เหต่�ผู้ลแอบัแฝังจ5งหาข�อย�ต่�ไมี�ได้�

Page 52: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ในูท�'สุ�ด้นู�กกฎหมีายท�'ได้�ร์�วมีการ์สุ�มีมีนูาด้�วยเสุนูอว�า เมี1'อทางแพทย�ย1นูย�นูว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายนู�6นูถ่5งแก�ต่ายแล�วและจ/าเปั4นูต่�องย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยด้�วยเหต่�ผู้ลความีจ/าเปั4นูต่�าง ๆ ด้�งกล�าวข�างต่�นูเพ1'อก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยกร์ณี�สุมีองต่าย แพทยสุภาเปั4นูองค�กร์ท�'ควบัค�มีด้การ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 ก*ควร์มี�บัทบัาทในูการ์ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยว�าบั�คคลใด้สุมีองต่ายซึ่5'งควร์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่โด้ยแพทย�ท�6งภาคร์�ฐและภาคเอกช่นูให�เปั4นูร์ะบับัและอย�ในูมีาต่ร์ฐานูเด้�ยวก�นู ท�6งนู�6 เพ1'อค��มีคร์องในูทางกฎหมีายแก�แพทย�ผู้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยและค��มีคร์องผู้�ปั.วยมี�ให�ต่�องถ่กย�ต่�ช่�ว�ต่ด้�วยเหต่�ผู้ลอ�นูไมี�สุมีควร์

ต่�อมีา แพทยสุภาได้�ออก “ปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่าย” ลงว�นูท�' 30 มี�ถ่�นูายนู 2532 ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยว�า เมี1'อใด้จ5งจะถ่1อว�าผู้�ปั.วยมี�อาการ์สุมีองต่าย เช่�นู ต่�องไมี�ร์ �สุ5กต่�วและอย�ในูเคร์1'องช่�วยหายใจ และต่�องการ์ท/าการ์ต่ร์วจสุอบัต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้อ�กว�าจะไมี�มี�อาการ์เปัล�'ยนูแปัลงเปั4นูเวลาอย�างนู�อย 12 ช่�'วโมีง จ5งจะถ่1อได้�ว�าสุมีองต่าย สุ�วนูว�ธี�การ์ปัฏ�บั�ต่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายนู�6นูต่�องกร์ะท/าโด้ยคณีะแพทย�ไมี�นู�อยกว�า 3 คนู และต่�องไมี�ปัร์ะกอบัด้�วยแพทย�ผู้�จะกร์ะท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะร์ายนู�6นู โด้ยผู้�อ/านูวยการ์โร์งพยาบัาลหร์1อผู้�ร์ �บัมีอบัหมีายต่�องลงนูามีร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายและร์�บัร์องการ์ต่ายด้�วย และต่�อมีาแพทยสุภาได้�ออกปัร์ะกาศฉบั�บัท�' 2 ลงว�นูท�' 31 มี�นูาคมี 2539 ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�เพ�'มีเต่�มีในูเร์1'องการ์ว�นู�จฉ�ยและการ์ทด้สุอบัว�าผู้�ใด้สุมีองต่ายอย�างแท�จร์�ง ร์วมีท�6งลด้ร์ะยะเวลาการ์ต่ร์วจสุอบัจาก 12 ช่�'วโมีง เปั4นู 6 ช่�'วโมีง จ5งจะถ่1อว�าเปั4นูสุมีองต่าย

Page 53: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อนู5'ง ผู้�ปั.วยท�'สุมีองต่ายและแพทย�ได้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่แล�วนู�6นู สุามีาร์ถ่นู/าอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นู ๆ ได้� ท�6งนู�6ต่ามี “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3) พ.ศ.

2538 ออกต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525” ข�อ 3 โด้ยต่�องปัฏ�บั�ต่�ต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้ไว�ด้�วย

จากหล�กเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายต่ามีปัร์ะกาศของแพทยสุภาและการ์นู/าอว�ยวะของผู้�ปั.วยสุมีองต่ายท�'แพทย�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นู ๆ ต่ามีข�อบั�งค�บัของแพทยสุภาด้�งกล�าวข�างต่�นู เปั4นูเพ�ยงก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ทางการ์แพทย�เพ1'อปัร์ะกอบัการ์ว�นู�จฉ�ยว�าแพทย�ด้�งกล�าวได้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายคนูใด้ แล�วนู/าอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นูๆ นู�6นูเปั4นูไปัโด้ยถ่กต่�องต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'แพทยสุภาก/าหนูด้ไว�หร์1อไมี� แต่�ย�งเปั4นูเพ�ยง “ข�อเท*จจร์�ง” เพร์าะว�าข�อบั�งค�บัหร์1อปัร์ะกาศของแพทยสุภานู�6นูมี�ใช่�กฎหมีายโด้ยต่ร์งเพ�ยงแต่�เปั4นูการ์แสุด้งความีเห*นูทางว�ช่าการ์ทางการ์แพทย�ของแพทยสุภาเท�านู�6นู เพร์าะมี�ได้�อ�างต่�วบัทกฎหมีายต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 เหมี1อนูการ์ออกข�อบั�งค�บัแพทยสุภาจ5งไมี�มี�ผู้ลในูทางกฎหมีายโด้ยต่ร์งและไมี�อาจใช่�เปั4นูข�อยกเว�นูทางกฎหมีายโด้ยต่ร์งในูความีผู้�ด้ต่�อช่�ว�ต่ต่ามีมีาต่ร์า 288 แห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา แต่�อย�างนู�อยก*เก�ด้ผู้ลในูทางกฎหมีาย ถ่1อ หากแพทย�ผู้�ใด้ได้�ย�ต่�การ์ช่�วยเหล1อช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายถ่กต่�องต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'แพทยสุภาก/าหนูด้ก*ย�อมีย1นูย�นูในูข�อเท*จจร์�งว�าแพทย�ผู้�นู� 6นูกร์ะท/าการ์ด้�วยความีสุ�จร์�ต่ (good faith) มี�ได้�เจต่นูาฆ่�าผู้�ปั.วยเหมี1อนูผู้�กร์ะท/าผู้�ด้ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูต่ามีมีาต่ร์า 288 หร์1อมีาต่ร์า 289 ของปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาเพ1'อพนู�กงานูสุอบัสุวนู พนู�กงานู

Page 54: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อ�ยการ์และศาลจะได้�นู/าไปัปัร์ะกอบัการ์พ�จาร์ณีาว�าสุมีควร์ฟ้@องหร์1อสุมีควร์ลงโทษแพทย�ผู้�นู� 6นูหร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้

ด้�งเช่�นู เมี1'อว�นูท�' 22 ก�มีภาพ�นูธี� 2548 ได้�มี�ค/าพ�พากษาของศาลอาญาใต่�ในูคด้�ท�'พนู�กงานูอ�ยการ์ได้�ฟ้@องคณีะแพทย�ของโร์งพยาบัาลแห�งหนู5'งในูความีผู้�ด้ฐานูร์�วมีก�นูฆ่�าผู้�อ1'นูและข�อหาอ1'นูๆ โด้ยศาลได้�มี�ค/าพ�พากษายกฟ้@องจ/าเลย

อย�างไร์ก*ด้� ในูค/าพ�พากษาท�'ยกฟ้@องในูความีผู้�ด้ฐานูร์�วมีก�นูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6นูนู�บัเปั4นูคร์�6งแร์กท�'ได้�มี�การ์ว�นู�จฉ�ยถ่5งการ์ต่ายในูทางการ์แพทย� ค1อ การ์ยอมีร์�บัผู้�ปั.วยท�' “แกนูสุมีองต่าย” หร์1อท�'เร์�ยกก�นูท�'วไปัว�า “สุมีองต่าย”

(brain death) นู�6นูเปั4นูบั�คคลท�'ต่ายแล�วในูทางกฎหมีายด้�วย

กล�าวค1อ จากค/าพ�พากษาสุร์�ปัได้�ว�าศาลเห*นูว�าผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายในูคด้�นู�6ปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�บัาด้เจ*บัท�'ศ�ร์ษะ แพทย�ต่ร์วจสุอบัแล�วพบัว�าฐานูสุมีองแต่กห�กและสุมีองได้�ร์�บัความีกร์ะทบักร์ะเท1อนูอย�างร์�นูแร์งท/าให�แกนูสุมีองเคล1'อนูท�' มี�ผู้ลท/าให�ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6 2 คร์�6ง มี�ร์ะยะเวลาห�างก�นูเก�นู 6 ช่�'วโมีง เกณีฑ์�การ์ต่ร์วจและว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายกร์ะท/าโด้ยการ์ต่ร์วจสุมีองต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้ปัร์ะกาศของแพทยสุภาว�าด้�วยเร์1'องเกณีฑ์�การ์ต่ร์วจและว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายพบัว�า ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6แกนูสุมีองต่ายไมี�ร์ �สุ5กต่�วและไมี�หายใจอย�างแนู�นูอนู แมี�ห�วใจย�งเต่�นูอย�โด้ยอาศ�ยเคร์1'องช่�วยหายใจ มี�ได้�เต่�นูเองต่ามีธีร์ร์มีช่าต่�ถ่1อได้�ว�าการ์ด้/าร์งอย�ของช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6สุ�6นูสุ�ด้ลงกล�าวค1อ ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6สุ�6นูช่�ว�ต่หร์1อถ่5งแก�ความีต่ายต่�6งแต่�คร์�6งแร์กท�'ไมี�หายใจแล�ว และโจทก�ไมี�มี�หล�กฐานูใด้มีานู/าสุ1บัแสุด้งให�เห*นูได้�ว�ามี�การ์ใช่�ยาหร์1อหากมี�การ์กร์ะท/าโด้ยปัร์ะการ์ใด้ๆ ท/าให�ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6แกนูสุมีองต่ายโด้นูเจต่นูาข�อ

Page 55: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เท*จจร์�งจ5งร์�บัฟ้�งได้�ว�าผู้�ปั.วยท�6งสุองนู�6ปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�และถ่5งแก�ความีต่ายแล�วก�อนูจะมี�การ์ผู้�าต่�ด้นู/าอว�ยวะออกไปั การ์กร์ะท/าของจ/าเลยจ5งไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู ปั�จจ�บั�นูคด้�อาญาด้�งกล�าวอย�ร์ะหว�างการ์พ�จาร์ณีาของศาลอ�ทธีร์ณี�

อย�างไร์ก*ด้� นู�กกฎหมีายก*ย�งมี�ความีเห*นูในูทางกฎหมีายว�าบั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายนู�6 ย�งถ่1อว�ามี�สุภาพเปั4นูบั�คคลในูทางกฎหมีายอย�ต่ามีปักต่� ถ่�ามี�บั�คคลหนู5'งบั�คคลใด้ท�'มี�ใช่�แพทย�มีากร์ะท/าการ์เพ1'อให�ผู้�ท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายถ่5งแก�ความีต่ายเช่�นูใช่�มี�ด้แทง หร์1อล�กลอบัถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจออกเพ1'อให�เขาต่าย บั�คคลท�'กร์ะท/าการ์ด้�งกล�าวย�งมี�ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูอย�เช่�นูเด้�มี และการ์ท�'บั�คคลอย�ในูภาวะสุมีองต่ายย�งไมี�ก�อให�เก�ด้ผู้ลในูทางกฎหมีายแพ�ง อาท� ทร์�พย�สุ�นูของเขาย�งไมี�ต่กทอด้แก�ทายาท การ์สุมีร์สุย�งไมี�สุ�6นูสุ�ด้ลง การ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีสุ�ญญาปัร์ะก�นูช่�ว�ต่ย�งไมี�เก�ด้ข56นู ฯลฯ

ในูทางปัฏ�บั�ต่�ท�'ผู้�านูมีาท�'มี�ได้�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาก�บัแพทย�ท�'ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายในูปัร์ะเทศไทยและปัร์ะเทศอ1'นูๆ เก�ด้จากการ์ยอมีร์�บันู�บัถ่1อก�นูมีาช่�านูานูว�าท�'แพทย�กร์ะท/าการ์ใด้ ๆ แก�คนูไข�ไมี�ว�าจะเปั4นูการ์ใช่�มี�ด้ผู้�าต่�ด้ซึ่5'งมี�ล�กษณีะเปั4นูการ์ท/าร์�ายคนูไข�โด้ยปัร์�ยาย ร์วมีท�6งการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ มี�ได้�เจต่นูาท/าร์�ายหร์1อฆ่�าคนูไข� แต่�ท/าเพ1'อให�เก�ด้ผู้ลด้�แก�ต่�วคนูไข�เอง และการ์กร์ะท/านู�6นูไมี�ข�ด้ต่�อความีสุงบัเร์�ยบัร์�อยและศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�ของปัร์ะช่าช่นู แนูวทางปัฏ�บั�ต่�เช่�นูนู�6เปั4นูท�'ยอมีร์�บัท�'วไปัในูท�กปัร์ะเทศในูทางว�ช่าการ์เร์�ยกก�นูว�า “กฎหมีายปัร์ะเพณี�” และจะไมี�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาและฟ้@องเร์�ยกค�าเสุ�ยหายทางแพ�งจากก�นู มี�ล�กษณีะเช่�นูเด้�ยวก�บัการ์แข�งข�นูก�ฬา เช่�นู การ์แข�งข�นูช่กมีวย การ์แข�งร์ถ่ยนูต่�หร์1อจ�กร์ยานูยนูต่� ถ่1อว�ามี�การ์

Page 56: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ยอมีร์�บัก�นูท�6งผู้�เข�าแข�งข�นูและผู้�ช่มีท�'จะเสุ�'ยงภ�ยยอมีร์�บัผู้ลท�'เก�ด้ข56นู ด้�งนู�6นู หากมี�การ์บัาด้เจ*บัล�มีต่ายข56นูก*จะไมี�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�ทางแพ�งและทางอาญาต่�อก�นูท�6งผู้�เข�าแข�งข�นูและผู้�ช่มี

ด้�งนู�6นู การ์ท�'พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550 มีาต่ร์า 10

จ5งมี�ผู้ลเท�าก�บัเปั4นูการ์นู/าหล�กกฎหมีายปัร์ะเพณี�มีาบั�ญญ�ต่�ร์�บัร์องเปั4นูกฎหมีายลายล�กษณี�อ�กษร์ ซึ่5'งจะเก�ด้ผู้ลด้�แก�ท�กฝั.ายแต่�ต่�องเปั4นูท�'เข�าใจว�ามีาต่ร์า 10 นู�6มี�ได้�เปั4นูกฎหมีายอนู�ญาต่ให�แพทย�ลงมี1อปัล�ด้ช่�ว�ต่คนูไข�ได้�ด้�วย เช่�นู การ์ฉ�ด้ยาพ�ษให�ต่ายซึ่5'งเร์�ยกว�า “Euthanasia” เพร์าะปั�จจ�บั�นูมี�บัางปัร์ะเทศ เช่�นู ร์�ฐสุภาเนูเธีอร์�แลนูด้�เพ�'งลงมีต่�เมี1'อว�นูท�' 29 พฤศจ�กายนู 2543

ให�ปัร์ะกาศใช่�กฎหมีายล�กษณีะนู�6ได้�โด้ยให�มี�ผู้ลใช่�บั�งค�บัในูปัA พ.ศ. 2544

เปั4นูต่�นูมีา

ด้�งนู�6นู สุ/าหร์�บัในูปัร์ะเทศไทยหากแพทย�หร์1อบั�คคลใด้ก*ต่ามีลงมี1อปัล�ด้ช่�ว�ต่บั�คคลท�'มี�อย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายหร์1อเพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยซึ่5'งเร์�ยกก�นูท�'วไปัว�าการ์ฆ่�าด้�วยความีกร์�ณีา (mercy kitting) เช่�นู ด้�วยการ์ฉ�ด้ยาพ�ษหร์1อใช่�อาว�ธีท/าร์�าย อ�นูมี�ได้�อย�ในูขอบัข�ายของมีาต่ร์า 10 แพทย�หร์1อบั�คคลนู�6นูย�งต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญาฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูต่ามีมีาต่ร์า 288 หร์1อมีาต่ร์า 289 แห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาอย�เช่�นูเด้�มี เพ�ยงแต่�ศาลอาจถ่1อว�ามี�เหต่�บัร์ร์เทาโทษต่ามีมีาต่ร์า 78 เพ1'อลด้โทษหร์1อก/าหนูด้โทษสุถ่านูเบัาให�ได้�เท�านู�6นู

ด้�งเช่�นูท�'ปัร์ะเทศฝัร์�'งเศสุ เมี1'อเด้1อนูมี�นูาคมี 2550 ศาลปัร์ะจ/าจ�งหว�ด้ทางต่ะว�นูต่กเฉ�ยงใต่�ของฝัร์�'งเศสุได้�พ�พากษาจ/าค�กแพทย�หญ�งลอเร์นู ต่ร์ามี�วสุ� อาย� 35 ปัA ฐานูสุ�'งให�พยาบัาลฉ�ด้ยาพ�ษให�ก�บัคนูไข�อาย� 65 ปัA ซึ่5'งเปั4นูโร์คมีะเร์*งต่�บัอ�อนูร์ะยะสุ�ด้ท�ายเพ1'อย�ต่�ช่�ว�ต่ต่ามีค/าขอร์�องของคนูไข�และญาต่�คนูไข�

Page 57: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เพ1'อมี�ต่�องทร์มีานูต่�อไปั เหต่�เก�ด้เมี1'อเด้1อนูสุ�งหาคมี 2546 โด้ยศาลได้�พ�พากษาจ/าค�กแพทย�หญ�งคนูนู�6ถ่5ง 30 ปัA ซึ่5'งแพทย�และพยาบัาลท�'วปัร์ะเทศปัร์ะมีาณี 2,000 คนู ได้�ลงช่1'อสุนู�บัสุนู�นูการ์กร์ะท/าของจ/าเลยก�อนูท�'ศาลจะเร์�'มีพ�จาร์ณีา

แต่�ปัร์ะเทศอ�งกฤษกล�บัมี�คด้�ท�'เท�ยงเค�ยงมีาต่ร์า 10 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550 ท�'ว�าแพทย�มี�สุ�ทธี�ย�ต่�การ์ให�บัร์�การ์สุาธีาร์ณีสุ�ขต่ามีความีปัร์ะสุงค�ของคนูไข� เพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูกล�าวค1อ เมี1'อว�นูท�' 22 มี�นูาคมี 2545 ศาลสุงของอ�งกฤษได้�พ�พากษายอมีให�คนูไข�สุต่ร์�ซึ่5'งปั.วยหนู�กเปั4นูอ�มีพาต่คร์5'งต่�วและมี�ช่�ว�ต่อย�ในูห�องไอซึ่�ย โด้ยแพทย�ใช่�ท�อช่�วยหายใจไว�ให�มี�สุ�ทธี�ต่ายต่ามีปัร์ะสุงค�ของผู้�ปั.วย และพ�พากษาให�แพทย�ช่ด้ใช่�เง�นู 100

ปัอนูด้�แก�เธีอ ฐานูใช่�เคร์1'องช่�วยหายใจล�วงล/6าในูต่�วเธีอโด้ยเธีอไมี�ย�นูยอมีอ�กด้�วย

อนู5'ง แมี�มีาต่ร์า 10 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550

จะบั�ญญ�ต่�ยอมีร์�บัให�บั�คคลท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไมี�ขอร์�บัการ์บัร์�การ์สุาธีาร์ณีสุ�ขจากแพทย�เพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะ – สุ�ด้ท�ายของช่�ว�ต่หร์1อเพ�'มีย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยได้� และให�แพทย�และผู้�เก�'ยวข�องพ�นูจากความีร์�บัผู้�ด้ทางกฎหมีายท�6งปัวงนู�6นูในูทางปัฏ�บั�ต่�อาจเก�ด้ปั�ญหาข�ด้ข�องข56นูได้� เพร์าะแต่�เด้�มีท�'ปัฏ�บั�ต่�ก�นูมีานู�6นูได้�ใช่�หล�กความีย�นูยอมีของจากญาต่�คนูไข�และแพทย�ได้�อาศ�ยปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องเกณีฑ์�ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายฉบั�บัลงว�นูท�' 30

มี�ถ่�นูายนู 2532 และฉบั�บัลงว�นูท�' 31 มี�นูาคมี 2539 แมี�คนูไข�จะมี�ได้�ย�นูยอมีไว�ล�วงหนู�าก*ต่ามี ซึ่5'งนู�บัเปั4นูการ์ย1ด้หย��นูด้� และแก�ปั�ญหาได้�ท�6งแพทย�และคนูไข�

Page 58: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แต่�เมี1'อมีาต่ร์า 10 บั�ญญ�ต่�ว�าคนูไข�มี�สุ�ทธี�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าก*ก�อให�เก�ด้ปั�ญหาข�อกฎหมีายต่�ด้ต่ามีมีาว�าหากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�า แพทย�จะย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�โด้ยอาศ�ยหล�กการ์ย�นูยอมีจากญาต่�คนูไข�ได้�เช่�นูเด้�มีหร์1อไมี� เพร์าะในูทางปัฏ�บั�ต่�คนูไทยจะไมี�นู�ยมีท/าหนู�งสุ1อล�วงหนู�าในูเร์1'องเช่�นูนู�6ด้�งจะเห*นูได้�จากปั�จจ�บั�นูไมี�ใคร์�มี�ผู้�ท/าหนู�งสุ1อบัร์�จาคอว�ยวะภายหล�งการ์ต่ายหร์1ออ�ท�ศศพให�โร์งพยาบัาลนู/าไปัศ5กษาทางแพทย�เพร์าะเปั4นูความีเช่1'อสุ�วนูต่�ว ขณีะเด้�ยวก�นูหากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าไว�ญาต่�คนูไข�จะแสุด้งความีย�นูยอมีแทนูคนูไข�ก*นู�าจะไมี�ได้�เพร์าะสุ�ทธี�ย�ต่�การ์มี�ช่�ว�ต่ของต่นูเปั4นูสุ�ทธี�เฉพาะต่�ว ผู้�อ1'นูจะไปัแสุด้งความีย�นูยอมีแทนูย�อมีไมี�ได้� เท�ยบั-เค�ยงก�บักร์ณี�การ์ร์�องท�กข�คด้�อาญาของผู้�เยาว� ซึ่5'งศาลฎ�กาเคยพ�พากษาว�าบั�ด้ามีาร์ด้าจะไปัถ่อนูค/าร์�องท�กข�เพ1'อยอมีความีก�บัผู้�ต่�องหาโด้ยผู้�เยาว�ไมี�ย�นูยอมีไมี�ได้� หร์1อการ์จด้ทะเบั�ยนูร์�บัร์องบั�ต่ร์ของผู้�ท�'อ�างว�าเปั4นูบั�ด้าของเด้*ก ซึ่5'งปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�บั�ญญ�ต่�ว�าต่�องให�ผู้�ท�'เปั4นูบั�ต่ร์และมีาร์ด้าย�นูยอมีให�จด้ทะเบั�ยนูร์�บัร์องบั�ต่ร์ ศาลฎ�กาก*เคยพ�พากษาว�ากร์ณี�บั�ต่ร์ย�งเปั4นูผู้�เยาว�มีาร์ด้าจะย�นูยอมีแทนูบั�ต่ร์ย�อมีไมี�ได้�เพร์าะเปั4นูสุ�ทธี�เฉพาะต่�ว

นูอกจากนู�6นู หากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว�ล�วงหนู�า ญาต่�คนูไข�จะไปัย1'นูค/าร์�องต่�อศาลขออนู�ญาต่ให�แพทย�ย�ต่�ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�แทนูได้�หร์1อไมี� ก*ต่�องพ�จาร์ณีาด้�วยว�ากร์ณี�การ์ย1'นูค/าร์�องต่�อศาลในูต่�างปัร์ะเทศนู�6นู มี�กจะเก�ด้ในูปัร์ะเทศท�'ใช่�หล�กกฎหมีายคอมีมีอนูลอว�หร์1อกฎหมีายจาร์�ต่ปัร์ะเพณี� เช่�นู อ�งกฤษหร์1อสุหร์�ฐอเมีร์�กา เช่�นู กร์ณี�คด้�ของอ�งกฤษท�'เก�ด้ข56นูเมี1'อว�นูท�' 22 มี�นูาคมี 2545 ต่ามีต่�วอย�างข�างต่�นูและท�'ศาลสุหร์�ฐอเมีร์�กา อย�างเช่�นู กร์ณี�ของ นูางเช่อร์�' ไทกอร์�จ ท�'ศาลมีลร์�ฐฟ้ลอร์�ด้าสุ�'งให�แพทย�ถ่อด้

Page 59: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุายยางย�งช่�พออกเมี1'อว�นูท�' 17 มี�นูาคมี 2548 ต่ามีค/าขอร์�องของสุามี�เพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูของภร์ร์ยา ฯลฯ ศาลของปัร์ะเทศใช่�กฎหมีายคอมีมีอนูลอว�นู�6นู ศาลมี�อ/านูาจใช่�ด้�ลพ�นู�จได้�อย�างกว�างขวาง แต่�ปัร์ะเทศไทยเปั4นูปัร์ะเทศท�'ใช่�กฎหมีายลายล�กษณี�อ�กษร์ การ์ท�'ศาลจะพ�พากษาหร์1อมี�ค/าสุ�'งอย�างหนู5'งอย�างใด้ต่�องมี�กฎหมีายบั�ญญ�ต่�ให�อ/านูาจไว�อย�างช่�ด้แจ�ง โด้ยเฉพาะอย�างย�'งการ์มี�ค/าสุ�'งให�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�เปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญอย�างย�'ง ศาลจะมี�ค/าสุ�'งให�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�ต่�องมี�กฎหมีายให�อ/านูาจไว�ช่�ด้เจนู ซึ่5'งมีาต่ร์า 10 มี�ได้�บั�ญญ�ต่�ถ่5งเร์1'องนู�6ไว�ด้�วย

ด้�งนู�6นู หากกร์ณี�มี�ได้�เปั4นูไปัต่ามีมีาต่ร์า 10 ค1อ คนูไข�มี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว�ล�วงหนู�าและญาต่�คนูไข�จะให�ความีย�นูยอมีแทนูไมี�ได้�และจะขอให�ศาลสุ�'งอนู�ญาต่แทนูก*ไมี�ได้�เพร์าะมีาต่ร์า 10 มี�ได้�บั�ญญ�ต่�ไว� บัร์ร์ด้าคนูไข�ท�'อย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายซึ่5'งมี�จ/านูวนูไมี�นู�อยต่ามีสุถ่านูพยาบัาลท�6งของร์�ฐและของเอกช่นูท�'วปัร์ะเทศแพทย�จะหาทางออกในูเร์1'องนู�6อย�างไร์ หร์1อจะต่�องด้แลต่�อไปัจนูกว�าจะสุ�6นูช่�ว�ต่ลงไปัเองซึ่5'งจะเปั4นูภาร์ะแก�ผู้�เก�'ยวข�องท�กฝั.ายและเปั4นูปั�ญหาทางกฎหมีายท�'ต่�องหาทางออกก�นูต่�อไปั หากไมี�มี�ว�ธี�การ์แก�ไขอย�างอ1'นูร์วมีท�6งการ์หาทางมี�ให�บั�คลากร์ทางการ์แพทย�ต่�องเสุ�'ยงต่�อการ์ร์�บัผู้�ด้ช่อบัทางกฎหมีายได้�แล�ว ก*คงต่�องหาทางแก�ไขมีาต่ร์า 10 ก�นูอ�กคร์�6งหนู5'งอย�างแนู�นูอนู

Page 60: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เอกสารอ�างอ ง

- คณี�ต่ ณี นูคร์. (2537). กฎหมายอาญาภาคควิามผ ด. (พ�มีพ�คร์�6งท�' 5). กร์�งเทพฯ : สุ/านู�กพ�มีพ�มีหาว�ทยาล�ยธีร์ร์มีศาสุต่ร์�

- จร์�สุ สุ�วร์ร์ณีเวลา “ควิามตาย: ประเด0นำทางการแพทย(” รายงานำการประช#มโตBะกลม แพทย(-นำ ต ศาสตร( เร)�อง การตายทางการแพทย(และการตายทางกฎหมาย เมี1'อว�นูท�' 17 พฤษภาคมี 2531 ณี ห�องปัร์ะช่�มีสุาร์นู�เทศ จ�ฬาลงกร์ณี�มีหาว�ทยาล�ย.

- จ�ต่ต่� ต่�งศภ�ท�ย� (2539) ประมวิลกฎหมายอาญา ภาค 2 ตอนำ 2 และภาค 3 กร์�งเทพ: สุ/านู�กอบัร์มีศ5กษากฎหมีายแห�งเนูต่�บั�ณีฑ์�ต่สุภา.

- ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย� “มาตรการในำการค#�มครองผ��บร จาคอวิ�ยวิะเพ)�อการปล�กถ่�าย” เอกสุาร์ปัร์ะกอบัการ์สุ�มีมีนูาเร์1'อง การ์นู/าเอาอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�ควร์มี�หล�กเกณีฑ์�อย�างไร์ จ�ด้โด้ยศนูย�บัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ร์�วมีก�บัมีลนู�ธี�พ�ฒนูากร์ะบัวนูการ์ย�ต่�ธีร์ร์มี และสุถ่าบั�นูกฎหมีายอาญา สุ/านู�กงานูอ�ยการ์สุงสุ�ด้ เมี1'อ 27 สุ�งหาคมี พ.ศ.

2547 ณี โร์งแร์มีเจ�าพร์ะยาปัาร์�ค.

- ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย� “การวิ นำ จฉั�ยการตาย ผลทางกฎหมาย และการบ�ญญ�ต กฎหมายนำ ยามการตาย : ประเทศไทยควิรบ�ญญ�ต กฎหมาย

Page 61: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นำ ยามการตายหร)อไม�” เอกสุาร์ปัร์ะกอบัการ์สุ�มีมีนูาเร์1'อง สุมีองต่าย ต่ายจร์�งหร์1อ จ�ด้โด้ยศนูย�บัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ร์�วมีก�บัมีลนู�ธี�พ�ฒนูากร์ะบัวนูการ์ย�ต่�ธีร์ร์มี และสุถ่าบั�นูกฎหมีายอาญา สุ/านู�กงานูอ�ยการ์สุงสุ�ด้ เมี1'อ 25 พฤษภาคมี พ.ศ. 2547 ณี โร์งแร์มีเด้อะแกร์นูด้�.

- ปัร์ะมีล สุ�วร์ร์ณีศร์ (2525) ค!าอธ บายประมวิลกฎหมายแพ�งและพาณ ชย( บรรพ 1, 4 วิ�าด�วิยทร�พย( กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ�นู�ต่�บัร์ร์ณีาการ์.

- ปัร์ะสุ�ทธี�R โฆ่ว�ไลก�ล (2543) ค!าอธ บายประมวิลกฎหมายแพ�งและพาณ ชย(วิ�าด�วิยบ#คคล กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ�นู�ต่�ธีร์ร์มี.

- พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�. ควิามร�บผ ดทางอาญา : ศ?กษากรณ�การค�าอวิ�ยวิะมนำ#ษย( เปร�ยบเท�ยบกฎหมายไทยก�บกฎหมายต�างประเทศ Criminal liability : Comparative Legal study of human

organ trafficking ในูการ์ปัร์ะช่�มีว�ช่าการ์และเสุนูอผู้ลงานูว�จ�ย มีหาว�ทยาล�ยท�กษ�ณี คร์�6งท�' 19 ปัร์ะจ/าปัA 2552

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี�. (2533). “แนำวิค ดและวิ วิ�ฒนำาการเร)�องสมองตาย,” ในูนู�ต่�เวช่สุาธีก ฉบั�บักฎหมีายอาญาก�บัการ์แพทย�ย�คไฮเทค,

ร์วบัร์วมีและจ�ด้พ�มีพ�โด้ยท�มีงานูหมีอช่าวบั�านู กร์�งเทพฯ : สุ/านู�กพ�มีพ�หมีอช่าวบั�านู.

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� “การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะก�บกฎหมาย” วาร์สุาร์นู�ต่�ศาสุต่ร์� 2532, 4, 17.

Page 62: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� (2546) กฎหมายการแพทย( : ควิามร�บผ ดทางกฎหมายข้องผ��ประกอบวิ ชาช�พด�านำการแพทย(และสาธารณส#ข้ กร์�งเทพ : บัร์�ษ�ทสุ/านู�กพ�มีพ�ว�ญญูช่นู จ/าก�ด้.

- ศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ค��ม)อการประสานำงานำการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ เอกสุาร์เผู้ยแพร์� 2554.

- สุมีช่าย เอ�'ยมีอ�อง (บัร์ร์ณีาธี�การ์) การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ เอกสุาร์ท�'จ�ด้พ�มีพ�ข56นูในูโอกาสุคร์บัร์อบั 50 ปัAคณีะแพทย�ศาสุต่ร์� จ�ฬาลงกร์ณี�มีหาว�ทยาล�ยและคร์บัร์อบั 25 ปัAของการ์ปัลกถ่�ายไต่ในูปัร์ะเทศไทย

- แสุวง บั�ญเฉล�มีว�ภาสุ. (2532, ธี�นูวาคมี). “การนำ!าอวิ�ยวิะออกจากผ��บร จาคท��ย�งม�ช�วิ ตอย�� การซึ่)Dอข้ายอวิ�ยวิะและควิามผ ด ฐานำท!าร�ายร�างกาย,” วาร์สุาร์นู�ต่�ศาสุต่ร์� ปัAท�' 19 ฉบั�บัท�' 4.

- แสุวง บั�ญเฉล�มีว�ภาสุ และเอนูก ยมีจ�นูด้า (2546) กฎหมายการแพทย( กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ� ว�ญญูช่นู จ/าก�ด้.

- สุ�ภ�สุสุร์ ภ�เจร์�ญศ�ลปัV (2533) ป1ญหากฎหมายเก��ยวิก�บการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ ว�ทยานู�พนูธี�หล�กสุต่ร์นู�ต่�ศาสุต่ร์�มีหาบั�ณีฑ์�ต่ คณีะนู�ต่�ศาสุต่ร์� มีหาว�ทยาล�ยธีร์ร์มีศาสุต่ร์�.

- website- http://www.organdonate.in.th/- http://www.organdonation.nhs.uk/

Page 63: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

Top Related