กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1...

79
บบบบบ 4 บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบ (Medical Laws of Organ Donation and Transplantation) สสสสสส สสสสสสส บบบบบ สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสส สสสส สสส สส สสสสส สสส สสสสสสส สสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสส

Upload: sutee-noochuay

Post on 28-Jun-2015

2.962 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บทท�� 4

กฎหมายวิ ชาช�พท��เก��ยวิข้�องก�บการบร จาคและปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

(Medical Laws of Organ Donation and Transplantation)

สุ�ธี�ร์� หนูช่�วย

บทนำ!า

ในูปั�จจ�บั�นูวงการ์แพทย�ได้�มี�ว�ว�ฒนูาการ์ในูด้�านูการ์ร์�กษาและว�ทยาการ์เทคโนูโลย�ทางด้�านูการ์แพทย�ท�'เจร์�ญก�าวหนู�าไปัอย�างร์วด้เร์*วโด้ยเฉพาะด้�านูการ์ปัลกถ่�ายเปัล�'ยนูอว�ยวะในูผู้�ปั.วยท�'มี�ปั�ญหาการ์สุญเสุ�ยหนู�าท�'การ์ท/างานูของอว�ยวะหร์1อมี�ความีล�มีเหลวของอว�ยวะต่�างๆ เช่�นู ต่�บั ไต่ ห�วใจ ปัอด้ เปั4นูต่�นู การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูมีนู�ษย�เปั4นูกร์ะบัวนูการ์หนู5'งท�'แพทย�ต่�องกร์ะท/าการ์ผู้�าต่�ด้ร์�างกายแล�วนู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายบั�คคลหนู5'ง ไปัย�งอ�กบั�คคลหนู5'งท�'ปั.วยและมี�ความีต่�องการ์ท�'จะร์�กษา จ5งสุ�งผู้ลให�ผู้�ปั.วยจ/านูวนูมีากมี�ความีต่�องการ์อว�ยวะเพ�'มีข56นู และร์อคอยความีหว�งในูการ์ได้�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ด้และเสุ�ยช่�ว�ต่ต่�อไปั

ในูปัร์ะเทศไทยย�งมี�อ�ปัสุร์ร์คใหญ�ท�'ท/าให�มีาต่ร์ฐานูการ์ให�ช่�ว�ต่ใหมี�แก�ผู้�ปั.วยไมี�สุามีาร์ถ่ท/าได้�อย�างเต่*มีท�'เนู1'องจากย�งขาด้อว�ยวะท�'จะใช่�ท�6งๆท�'ความีสุามีาร์ถ่ทางการ์แพทย�ของไทยมี�ความีเจร์�ญก�าวหนู�าท�ด้เท�ยมีปัร์ะเทศอ1'นูๆ

Page 2: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

และท�'นู�าเสุ�ยด้ายมีากค1อ การ์ขาด้แคลนูอว�ยวะท�'เก�ด้จากความีเช่1'อท�'ผู้�ด้ของเจ�าของอว�ยวะและญาต่�ของผู้�บัร์�จาคเอง และอาจเก�ด้จากความีไมี�ใสุ�ใจของผู้�บัร์�หาร์บั�านูเมี1อง ท/าให�ไมี�มี�กฎหมีายร์องร์�บัการ์ใช่�ปัร์ะโยช่นู�จากอว�ยวะของผู้�ท�'ไมี�ได้�ใช่�ปัร์ะโยช่นู�แล�ว เช่�นูกร์ณี�เก�ด้อ�บั�ต่�เหต่�จนูสุมีองต่ายแต่�อว�ยวะย�งคงใช่�ปัร์ะโยช่นู�ได้�ด้�ซึ่5'งมี�หลายปัร์ะเทศท�'มี�กฎหมีายอนู�ญาต่ให�ใช่�อว�ยวะต่�างๆได้�เลย และย�งไมี�มี�กฎหมีายท�'เหมีาะสุมีในูการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ เนู1'องจากในูปัร์ะเทศไทยมี�ปัร์ะช่ากร์อย�ร์วมีก�นูหลายกล��มีหลายศาสุนูาและย�งคงย5ด้ถ่1อความีเช่1'อทางด้�านูศาสุนูา ขนูบัธีร์ร์มีเนู�ยมีปัร์ะเพณี�และว�ฒนูธีร์ร์มีต่�างอย�างฝั�งแนู�นู จ5งต่�องอาศ�ยการ์ปัร์ะช่าสุ�มีพ�นูธี�และการ์ให�ข�อมีลเก�'ยวก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�'ถ่กต่�องและมี�มีาต่ร์ฐานูสุากลเพ1'อสุร์�างท�ศนูคต่�ท�'ด้�ต่�อการ์บัร์�จาคอว�ยวะ อ�กท�6งในูปั�จจ�บั�นูมี�กร์ะแสุเก�'ยวก�บัการ์ซึ่16อขายอว�ยวะเก�ด้ข56นูเนู1'องจากความีต่�องการ์เข�าร์�บัการ์ร์�กษาด้�วยการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ปั.วยเพ�'มีข56นู กร์ะแสุข�าวการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�จ5งเก�ด้ข56นูในูสุ�งคมีอย�างกว�างขวางอ�นูเปั4นูการ์ข�ด้ต่�อศ�ลธีร์ร์มี หร์1อจะหมี�'นูเหมี�ต่�อการ์ท/าผู้�ด้จร์�ยธีร์ร์มีหร์1อกฎหมีายได้� โด้ยเฉพาะเร์1'องเก�'ยวก�บัความีผู้�ด้อาญาท�'เก�ด้จากการ์ผู้�าต่�ด้โด้ยแพทย�แล�วนู/าอว�ยวะออกจากร์�างกายจากผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ หร์1อผู้�บัร์�จาคท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว ซึ่5'งเปั4นูการ์สุมีควร์จะได้�ร์�บัการ์พ�จาร์ณีาให�ความีค��มีคร์องในูทางกฎหมีายอาญา ในูปั�จจ�บั�นูความีไมี�ช่�ด้เจนูในูการ์ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูทางกฎหมีายเก�'ยวก�บัการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย� ร์วมีท�6งบัทบั�ญญ�ต่�เก�'ยวก�บัการ์ค��มีคร์องช่�ว�ต่บั�คคลท�'เก�ด้จากการ์ใช่�เทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�เข�าช่�วยในูการ์ผู้�าต่�ด้นู�6นูย�งไมี�มี�ความีช่�ด้เจนู ซึ่5'งอาจสุ�งผู้ลต่�อการ์ว�นู�จฉ�ยความีผู้�ด้ของแพทย� หร์1อผู้�ท�'เก�'ยวข�อง ในูเร์1'องท�'เก�'ยวก�บัความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญา และอาจก�อให�เก�ด้ความีไมี�แนู�ใจในูการ์ก/าหนูด้แนูวทางการ์พ�ฒนูาการ์ร์�กษาและการ์ผู้�าต่�ด้ในูเร์1'องด้�งกล�าวอ�นูเปั4นู

Page 3: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อ�ปัสุร์ร์คท�'สุ/าค�ญต่�อวงการ์แพทย� และ ข�อพ�จาร์ณีาทางด้�านูการ์แพทย�เก�'ยวก�บัภาวะแกนูสุมีองต่าย ปัร์ะกอบัก�บัข�อพ�จาร์ณีาทางกฎหมีายท�'เก�'ยวก�บัการ์ค��มีคร์องช่�ว�ต่มีนู�ษย�เพ1'อให�เก�ด้ความีถ่กต่�องในูการ์ว�นู�จฉ�ยและการ์ก/าหนูด้ความีร์�บัผู้�ด้ของบั�คคลท�'เก�'ยวข�องต่�อไปั

ปั�ญหาด้�งกล�าวสุ�งผู้ลให�เก�ด้การ์ฟ้@องร์�องด้/าเนู�นูคด้�ทางกฎหมีายก�บัแพทย�และบั�คลากร์ต่�างๆท�'เก�'ยวข�องและก�บัโร์งพยาบัาลต่�างๆข56นูในูช่�วง 4-

5 ปัAท�'ผู้�านูมีา ผู้ลด้�งกล�าวท/าให�กร์ะแสุการ์บัร์�จาคอว�ยวะเพ1'อช่�วยช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยลด้ลงอย�างมีาก จ5งต่�องมี�การ์ศ5กษาและร์วบัร์วมีปัร์ะเด้*นูทางกฎหมีายและข�อบั�งค�บัต่�างๆท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะข56นูเพ1'อให�ปัร์ะช่าช่นูมี�ความีร์ �ความีเข�าใจเก�'ยวก�บักฎหมีายการ์บัร์�จาคอว�ยวะและท/าให�การ์บัร์�จาคอว�ยวะได้�ร์�บัความีสุนูใจมีากข56นูและนู/าไปัสุ�การ์บัร์�จาคอว�ยวะเพ1'อช่�วยต่�อลมีหายใจผู้�ปั.วยมีากข56นูในูอนูาคต่

ควิามหมายข้องการบร จาคอวิ�ยวิะและการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะค1อ การ์นู/าอว�ยวะจากท�'หนู5'งไปัไว�ท�'หนู5'ง อาจเปั4นูในูคนูเด้�ยวก�นูหร์1อต่�างคนูก*ได้� เช่�นู การ์ย�ายผู้�วหนู�งจากขามีาปัะท�'ล/าต่�ว หร์1อการ์

Page 4: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เปัล�'ยนูแก�วต่าจากการ์บัร์�จาคด้วงต่า อย�างไร์ก*ต่ามีว�ว�ฒนูาการ์ทางว�ทยาศาสุต่ร์�การ์แพทย�ก�าวหนู�ามีากจนูสุามีาร์ถ่นู/าอว�ยวะจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�วหร์1อผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�นู/าไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยได้� ท�'เร์�ยกก�นูท�'วไปัว�า การ์เปัล�'ยนูอว�ยวะท/าให�ผู้�ท�'ได้�ร์�บัอว�ยวะร์อด้ช่�ว�ต่ กล�บัมี�ช่�ว�ต่ใหมี�อ�กคร์�6ง

การบร จาคอวิ�ยวิะหมีายถ่5งการ์ท�'บั�คคลแสุด้งเจต่จ/านูงในูการ์เสุ�ยสุละแบั�งบั�นูซึ่5'งอว�ยวะต่�างๆในูร์�างกายเช่�นู ไขกร์ะด้ก ไต่ ด้วงต่า ในูขณีะท�'ต่นูมี�ช่�ว�ต่อย�เพ1'อช่�วยเหล1อในูการ์ปัลกถ่�ายให�ผู้�ปั.วยท�'มี�การ์ล�มีเหลวของอว�ยวะด้�งกล�าว หร์1อเปั4นูการ์ย�นูยอมีโด้ยทายาทต่ามีกฎหมีายในูกร์ณี�ท�'ผู้�บัร์�จาคได้�เสุ�ยช่�ว�ต่เเล�ว ซึ่5'งต่�องมี�กฎหมีายร์องร์�บัเพ1'อปั@องก�นูปั�ญหาทางอาช่ญากร์ร์มีหร์1อความีไมี�เปั4นูธีร์ร์มีต่�างๆ และต่�องอาศ�ยกฎหมีายในูการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาค ผู้�ร์ �บับัร์�จาคและบั�คลากร์ทางการ์แพทย�และสุาธีาร์ณีสุ�ขด้�วยเพ1'อปั@องก�นูการ์ซึ่16อขายอว�ยวะอ�นูเปั4นูการ์ข�ด้ต่�อหล�กกฎหมีายและศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�

การ์บัร์�จาคอว�ยวะสุามีาร์ถ่ท/าได้�ในูผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�และเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว แต่�เนู1'องจากการ์ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากบั�คคลท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�วนู�6นูสุามีาร์ถ่นู/าไปัใช่�ได้�ท�นูท�และเปั4นูสุ�'งท�'ต่�องกร์ะท/าอย�างเร์�งด้�วนูและการ์บัร์�จาคโด้ยทายาทมี�กมี�ปั�ญหามีากท�'สุ�ด้เนู1'องจากความีค�ด้เห*นูของทายาทแต่�ละคนูไมี�ต่ร์งก�นู จ5งต่�องมี�การ์ให�ข�อมีลเก�'ยวก�บัการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�'ถ่กต่�องและมี�มีาต่ร์ฐานูต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีายว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี

ต่ามีนู�ยามีการ์ต่ายของแพทยสุภา แพทยสุภาได้�ออกข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3)

พ.ศ.2551 ซึ่5'งได้�มี�ปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษาในูว�นูท�' 16 มีกร์าคมี

Page 5: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

พ.ศ.2552 โด้ยมี�เนู16อหาเก�'ยวก�บัการ์นู�ยามีการ์ต่ายของบั�คคลไว�ในูข�อท�' 3

ของข�อบั�งค�บั ด้�งนู�6

“การตายข้องบ#คคล” หมีายความีว�า บั�คคลอย�ในูสุภาวะท�'ร์ะบับัการ์ไหลเว�ยนูเล1อด้ และร์ะบับัการ์หายใจหย�ด้ท/างานู โด้ยไมี�สุามีาร์ถ่กล�บัค1นูได้�อ�ก หร์1ออย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายค1อ การ์ท�'แกนูสุมีองถ่กท/าลายจนูสุ�6นูสุ�ด้การ์ท/างานูโด้ยสุ�6นูเช่�งต่ลอด้ไปั ท�6งนู�6หล�กเกณีฑ์�และว�ธี�ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่าย ให�คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาก/าหนูด้และออกเปั4นูปัร์ะกาศแพทยสุภา

ผลทางกฎหมายในำการนำ!าเกณฑ์(เร)�องสมองตายมาใช�

เด้�มีท�นู�6นู อาจมี�การ์เห*นูก�นูว�าการ์ยอมีร์�บัให�นู/าเร์1'องสุมีองต่ายมีาใช่�เปั4นูการ์สุ1'อโด้ยนู�ยถ่5งการ์ฆ่�าผู้�อ1'นูได้�โด้ยช่อบัด้�วยกฎหมีาย แต่�ข�อสุงสุ�ยด้�งกล�าวนู�6ก*ได้�หมีด้ไปัเมี1'อมี�การ์ยอมีร์�บัว�า สุมีองต่าย หมีายความีถ่5ง การ์ต่ายของมีนู�ษย� (somatic death) ในูความีหมีายท�'ยอมีร์�บัก�นูอย�ท�'วไปัเช่�นูก�นู ซึ่5'งเปั4นูท�'ช่�ด้เจนูว�า แมี�จะมี�การ์ด้แลร์�กษาคนูไข�ด้�งกล�าวอย�างด้�จะมี�ผู้ลเพ�ยงช่ะลอผู้ลล�พท�ท�'หนู�ไมี�พ�นูของการ์ท�'สุมีองได้�ร์�บัความีกร์ะทบักร์ะเท1อนู และจะไมี�สุามีาร์ถ่หย�ด้ย�6งผู้ลของการ์ท�'สุมีองได้�ร์�บับัาด้เจ*บัด้�งกล�าว แนูวความีค�ด้เร์1'องนู�6ได้�มี�การ์ยอมีร์�บัเปั4นูคร์�6งแร์กในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาในูคด้� People v Lyons ซึ่5'งเหย1'อท�'ถ่กย�งในูคด้�หนู5'งถ่กท/าให�ต่ายอย�างถ่กกฎหมีายและนู/าเอาอว�ยวะมีาใช่�ปัลกถ่�ายแก�ผู้�อ1'นู ต่�อมีา ศาลในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ก*ได้�ด้/าเนู�นูต่ามีแนูวบัร์ร์ท�ด้ฐานูคด้�ด้�งกล�าว โด้ยเร์�'มีจากศาลในูสุกอต่แลนูด้�ในู คด้� Finlayson v

HM Advocate และศาลอ�งกฤษในู คด้� R v Malcherek, R v Steel

ซึ่5'งพ�พากษาว�า “เมี1'อแพทย�ได้�ใช่�ว�ธี�การ์ท�'ได้�ร์�บัการ์ยอมีร์�บัในูการ์สุร์�ปัว�าคนูไข�

Page 6: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นู�6นูเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว และสุมีองสุ�วนูท�'เหล1อของคนูไข�นู�6นูอย�ได้�ก*ด้�วยเคร์1'องช่�วยช่�ว�ต่ การ์หย�ด้การ์ร์�กษาคนูไข�ด้�งกล�าวจ5งไมี�ใช่�การ์ต่�ด้วร์จร์ช่�ว�ต่อ�นูเปั4นูเหต่�ให�คนูไข�นู�6นูต่าย“ นูอกจากนู�6แล�ว ในูคด้� Re A ซึ่5'งผู้�ปักคร์องของเด้*กคนูหนู5'งได้�ย1'นูขอให�ศาลนู�ญาต่ให�เด้*กด้�งกล�าวได้�ร์�บัการ์ร์�กษาโด้ยเคร์1'องช่�วยหายใจต่�อไปั แต่�ศาลได้�พ�พากษาว�า A เปั4นูบั�คลซึ่5'งมี�การ์ร์�บัร์องแล�วว�าก�านูสุมีองต่าย ถ่1อว�าได้�ต่ายแล�วต่ามีกฎหมีาย แพทย�ซึ่5'งปัEด้เคร์1'องช่�วยหายใจไมี�ได้�กร์ะท/าผู้�ด้กฎหมีาย ด้�งนู�6นูจ5งเปั4นูท�'ช่�ด้เจนูว�ากฎหมีายในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาและสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ไมี�เอาผู้�ด้แก�แพทย�ท�'ปัEด้เคร์1'องช่�วยหายใจคนูไข�ท�'สุมีองต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

กฎหมายนำ ยามการตาย

นูานูาช่าต่�ได้�สุนู�บัสุนู�นูให�บั�ญญ�ต่�กฎหมีายเร์1'องการ์นู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนู แต่�มี�ข�อนู�าสุ�งเกต่ว�ากฎหมีายเหล�านู�6จะยอมีร์�บัเอาการ์ต่ายท�6งสุองแบับั โด้ยร์วมีการ์ต่ายแบับัเด้�มีซึ่5'งต่�องว�นู�จฉ�ยจากลมีหายใจ และสุมีองต่าย ด้�งต่�วอย�างท�'ปัร์ากฏในู United State Uniform Determination of

Death Act 1980 อ�นูถ่1อเปั4นูแบับัฉบั�บัของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�หร์1อร์�ฐบั�ญญ�ต่�ปัร์ะเภทนู�6 ได้�บั�ญญ�ต่�ไว�ว�า

‘An individual who has sustained either (1) irreversible cessation of circulatory and respiratory functions, or (2) irreversible cessation of all functions of the entire brain, including the brain stem, is death. A determination of death must be made in accordance with accepted medical standards.’

Page 7: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นูอกจากนู�6แล�วพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ของปัร์ะเทศในูกล��มี Commonwealth เช่�นู มีาต่ร์า 41 ของ Human Tissue Act 1982

(Victoria) ได้�บั�ญญ�ต่�ว�า

‘A person has died when there has occurred:

(a) Irreversible cesssation of the circulation of the blood in the body of the person, or

(b) Irreversible cessation of all functions of the brain death of the person.’

ข�อด้�ของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�หร์1อร์�ฐบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6ก*ค1อ การ์มี�กร์อบัของกฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูให�แพทย�ปัฏ�บั�ต่� แต่�นู�กกฎหมีายบัางสุ�วนูในูปัร์ะเทศท�'ใช่� common law ก*เห*นูว�าการ์ออกพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�เปั4นูเร์1'องท�'ไมี�จ/าเปั4นูนู�ก เพร์าะพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ด้�งกล�าวคงไมี�สุามีาร์ถ่ก/าหนูด้ว�ธี�การ์เฉพาะใด้ๆ แต่�ย�งคงอ�งอย�ก�บัร์ะเบั�ยบัการ์ปัฏ�บั�ต่�งานู (code of practice) ท�'มี�อย� และเห*นูว�าพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'นู�ยามีความีต่ายจะต่�องอย�ในูกร์อบัของสุ�'งท�'กร์ะท/าได้� เพร์าะโด้ยปักต่�แล�วการ์พ�ฒนูาในูเร์1'องเทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�และผู้�เช่�'ยวช่าญจะก�าวร์�ด้หนู�ากฎหมีายท�'ใช่�ก�นูอย� แพทย�จ5งเปั4นูบั�คคลสุ/าค�ญท�'จะเปั4นูผู้�ปัร์ะเมี�นูผู้ลการ์ว�นู�จฉ�ยคนูไข� นูอกจากนู�6แล�วข�อเท*จจร์�งทางจร์�ยธีร์ร์มี ปัร์�ช่ญาและสุ�งคมีจะมี�ผู้ลสุ/าค�ญต่�อการ์ให�ความีหมีายของค/าว�าต่ายมีาช่�านูานูแล�ว พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'นู�ยามีการ์ต่ายจ5งท/าได้�แต่�เพ�ยงกล�าวย/6าข�อเท*จเหล�านู�6 การ์จะให�มี�พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�เพ1'อนู�ยามีการ์ต่ายจ5งเปั4นูไปัด้�งอ�ปัมีาท�'ว�า เคร์1'องมี1อท�'ใช่�ฟ้�งเสุ�ยงปัอด้และห�วใจของแพทย� (stethoscope) และเคร์1'องว�ด้คล1'นูห�วใจ (CT

scanner) ต่�างเหมี1อนูก�นูต่ร์งท�'อ�ปักร์ณี�ท�6งสุองอย�างนู�6นูต่�องอ�งอย�ก�บัความี

Page 8: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เช่�'ยวช่าญของผู้�ใช่� จ5งไมี�มี�บัทบั�ญญ�ต่�ของกฎหมีายท�'ออกโด้ยร์�ฐสุภาใด้ๆ จะมีาทด้แทนูความีจร์�งเร์1'องนู�6 (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

หล�กเกณฑ์(การวิ นำ จฉั�ยการตายในำประเทศไทย

เนู1'องจากขณีะนู�6ปัร์ะเทศไทยย�งไมี�มี�กฎหมีายในูเร์1'องสุมีองต่าย ท�6งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาไมี�ได้�นู�ยามีว�าอย�างไร์ถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายต่ามีกฎหมีาย เด้�มีท�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจ5งข56นูอย�ก�บัแพทย� ซึ่5'งโด้ยปักต่�แล�วจะอาศ�ยเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยโด้ยอ�งอย�ก�บัปั�จจ�ยพ16นูฐานูในูการ์ด้/าร์งช่�ว�ต่ของมีนู�ษย�สุามีปัร์ะการ์ค1อ 1) ร์ะบับัปัร์ะสุาทสุ�วนูกลาง (สุมีอง) 2) ร์ะบับัหายใจ (ปัอด้) และ 3) ร์ะบับัไหลเว�ยนูโลห�ต่ (ห�วใจ) แต่�ต่�อมีาก*ได้�มี�การ์ยอมีร์�บัเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจากก�านูสุมีอง โด้ยถ่1อว�าการ์ต่ายหมีายความีร์วมีถ่5งการ์ท�'ก�านูสุมีองไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูได้�อย�างสุ�6นูเช่�ง และแพทยสุภาก*ได้�ออกหล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่ายเอาไว� (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ผลทางกฎหมายข้องการวิ นำ จฉั�ยเร)�องสมองตาย

เนู1'องจากการ์ต่ายของมีนู�ษย�จะท/าให�เก�ด้สุ�ทธี� หนู�าท�' และความีร์�บัผู้�ด้แก�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง ในูสุ�วนูนู�6จ5งจะพ�จาร์ณีาถ่5ง ผู้ลทางกฎหมีายของการ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่าย และการ์จ�ด้การ์ก�บัศพผู้�ต่าย เช่�นู การ์นู/าเอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเพ1'อช่�วยช่�ว�ต่ผู้�อ1'นู และความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาท�'เก�'ยวข�อง (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ผลการวิ นำ จฉั�ยวิ�าสมองตายข้องแพทย(

Page 9: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เนู1'องจากปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาไมี�ได้�นู�ยามีว�า อย�างไร์ถ่1อว�าต่าย การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายจ5งเปั4นูปั�ญหาข�อเท*จจร์�ง ซึ่5'งจะต่�องให�แพทย�เปั4นูผู้�ว�นู�จฉ�ย ท�6งต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ทะเบั�ยนูร์าษฎร์�ก*ได้�ก/าหนูด้ให�แพทย�เปั4นูผู้�ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องการ์ต่าย แต่�เด้�มีนู�6นูแพทย�ได้�ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายโด้ยถ่1อเอาเกณีฑ์�การ์หย�ด้ท/างานูของสุมีอง ปัอด้ และห�วใจ แต่�ในูขณีะนู�6แพทยสุภาได้�ยอมีร์�บัเอาเกณีฑ์�สุมีองต่าย และได้�ออกปัร์ะกาศเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยเร์1'องสุมีองต่ายไว�ช่�ด้เจนู การ์ฟ้�งข�อเท*จจร์�งในูเร์1'องการ์ต่าย จ5งต่�องถ่1อเอาต่ามีปัร์ะกาศของแพทยสุภาเปั4นูเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

การบ�ญญ�ต กฎหมายเพ)�อให�แสดงควิามประสงค(ในำการบร จาคอวิ�ยวิะ

ในูปัร์ะเทศเนูเธีอร์�แลนูด้� ได้�มี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายค1อ Organ

Donation (wet op de Orgaandonatie) Act 1998 ซึ่5'งก/าหนูด้ให�มี�การ์แจ�งให�บั�คคลท�'มี�อาย�เก�นูกว�า 18 ปัA ลงทะเบั�ยนูเพ1'อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะภายหล�งจากท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วท�' Centre Register ซึ่5'งการ์ลงทะเบั�ยนูด้�งกล�าวจะต่�องแสุด้งถ่5ง ความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะท�6งหมีด้หร์1อบัางสุ�วนู หร์1อการ์ปัฏ�เสุธีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะ และช่1'อญาต่�หร์1อบั�คคลผู้�มี�สุ�ทธี�ให�ความีย�นูยอมี ในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจต่ามีท�'ลงทะเบั�ยนูไว�นู�6อาจมี�การ์เปัล�'ยนูแปัลงได้�ท�กเมี1'อโด้ย Centre Register จะเปัEด้ให�บัร์�การ์ 24 ช่�'วโมีง พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ฉบั�บันู�6ย�งคร์อบัคล�มีถ่5งการ์บัร์�จาคอว�ยวะและไขกร์ะด้ก (bone marrow) ในูขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ Mason, Smith, and Laurie ได้�บั�นูท5กว�าพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ได้�ร์�บัการ์ยอมีร์�บัว�ามี�เหต่�ผู้ลทางจร์�ยธีร์ร์มีและมี�

Page 10: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มีาต่ร์การ์เพ1'อหล�กเล�'ยงการ์บั�งค�บัโด้ยการ์ให�โอกาสุในูการ์ให�ความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะและปัฏ�เสุธีเท�าๆก�นู

การม�กฎหมายเร)�องการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

มีาต่ร์การ์ทางกฎหมีายท�'จ/าเปั4นูท�'ควร์นู/ามีาใช่�เพ1'อสุร์�างความีมี�'นูใจต่�อร์ะบับัปัลกถ่�ายอว�ยวะอ�กปัร์ะการ์หนู5'งก*ค1อการ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายเพ1'อการ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ ไมี�ว�าจะเปั4นูการ์ห�ามีไมี�ให�พาณี�ช่ย�อว�ยวะหร์1อการ์วางหล�กเกณีฑ์�ท�'ช่�ด้เจนูในูการ์ห�ามีร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ กฎหมีายเหล�านู�6แมี�จะมี�ล�กษณีะของการ์จ/าก�ด้อ�สุร์ภาพในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจหร์1อ autonomy ของบั�คคล แต่�เพ1'อการ์ค��มีคร์องบั�คคลด้�งกล�าวนูานูาปัร์ะเทศจ5งยอมีร์�บัการ์ใช่� paternalism ในูล�กษณีะนู�6

พ นำ�ยกรรม

ปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�บัร์ร์พท�' 6 ได้�ก/าหนูด้ไว�ว�าเมี1'อการ์ต่ายให�มีร์ด้กต่กแก�ทายาท ซึ่5'งสุ�'งท�'กฎหมีายมีร์ด้กก/าหนูด้ให�ต่กทอด้แก�ก�นูนู�6นูจะจ/าก�ด้เฉพาะทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นู ในูท/านูองเด้�ยวก�นูบั�คคลอาจท/าพ�นู�ยกร์ร์มีก/าหนูด้การ์เผู้1'อต่ายเร์1'องทร์�พย�สุ�นูหร์1อการ์ต่�างๆไว� เช่�นู การ์จ�ด้การ์ศพ ปัร์ะเด้*นูท�'จะต่�องพ�จาร์ณีาว�า 1) ศพหร์1อสุ�วนูของศพ (อว�ยวะ) ของคนูท�'ต่ายแล�วถ่1อเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี� และ 2) บั�คคลสุามีาร์ถ่ท/าพ�นู�ยกร์ร์มียกศพหร์1อสุ�วนูของศพต่นูเองให�แก�ผู้�อ1'นูได้�หร์1อไมี� และ 3) หากถ่1อเอาเกณีฑ์�สุมีองต่ายแล�ว จะถ่1อว�าเวลาใด้เปั4นูเวลาต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

Page 11: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

1) ในูปัร์ะเด้*นูว�าศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี�นู�6นู โด้ยสุ�วนูใหญ�แล�วในูต่�างปัร์ะเทศจะมี�ความีเห*นูก�นูว�าช่�6นูสุ�วนูของร์�างกายมีนู�ษย� หร์1อ ศพไมี�ใช่�ทร์�พย� เว�นูแต่�ล�กษณีะของศพจะมี�ค�ณีค�าเปั4นูการ์เฉพาะ โด้ยศาลสุกอต่แลนูด้�เคยพ�พากษาว�า “ผู้�ท�'ล�กช่�6นูสุ�วนูของศพท�'เก*บัไว�ในูพ�พ�ธีภ�ณีฑ์�ทางการ์แพทย�มี�ความีผู้�ด้ฐานูล�กทร์�พย�“ แต่�ในูทางต่ร์งก�นูข�ามี ในูสุหร์�ฐอเมีร์�กา ศาลในูคด้� Moore v Regents of the University of

California ท�'แพทย�ได้�นู/าช่�6นูเนู16อจากมี�ามีของคนูไข�ไปัศ5กษา จนูค�นูพบัการ์ร์�กษาโร์คมีะเร์*ง จ5งนู/าไปัจด้สุ�ทธี�บั�ต่ร์ ศาลในูคด้�นู�6กล�บัไมี�ยอมีร์�บัว�าช่�6นูเนู16อด้�งกล�าวเปั4นูทร์�พย� อ�นูจะท/าให�เจ�าของช่�6นูเนู16อสุามีาร์ถ่มี�สุ�ทธี�ในูการ์เร์�ยกเง�นูจากการ์นู/าช่�6นูเนู16อนู�6นูไปัศ5กษาว�จ�ย ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6 ศพหร์1อสุ�วนูของศพท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเปั4นูสุ�'งท�'มี�ปัร์ะโยช่นู� มี�ค�ณีค�าอย�างสุง และอาจจะต่�องจ�ายเง�นูจ�ายทองเพ1'อให�ได้�มีา ท�6งค/าว�า ทร์�พย� ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�หมีายถ่5ง สุ�'งท�'มี�ร์าคาและถ่1อเอาได้� โด้ยสุภาพแล�วคงไมี�มี�ใคร์ปัฏ�เสุธีว�าศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพเปั4นูสุ�'งท�'ถ่1อเอาได้� แต่�ในูการ์ให�ความีหมีายของค/าว�า “ร์าคา“นู�6นู แมี�โด้ยท�'วไปัแล�วคงไมี�มี�ใคร์ค�ด้จะซึ่16อขายศพ แต่�ในูย�คท�'เทคโนูโลย�ก�าวหนู�ามีากๆอย�างในูปั�จจ�บั�นูอ�นูท/าให�สุามีาร์ถ่ใช่�เคร์1'องมี1อในูการ์ถ่นูอมีร์�างของผู้�ต่ายไว�เพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ก*อาจมี�ความีเห*นูก�นูว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพท�'มี�ล�กษณีะพ�เศษนู�6นูมี�ค�ณีค�า อ�นูจะท/าให�บั�คคลท�'กร์ะท/าโด้ยไมี�ช่อบัแก�ศพหร์1อช่�6นูสุ�วนูของศพด้�งกล�าวต่�องร์�บัผู้�ด้ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

2) บั�คคลสุามีาร์ถ่ท/าพ�นู�ยกร์ร์มียกศพหร์1อสุ�วนูของศพ (อว�ยวะ) ของต่นูเองให�แก�ผู้�อ1'นูได้�หร์1อไมี� ในูเร์1'องนู�6เคยมี�ค/าพ�พากษาศาลฎ�กาต่�ด้สุ�นูว�า “การ์แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคศพของผู้�ต่ายมี�ผู้ลบั�งค�บัต่ามีกฎหมีาย ท/าให�ทายาทไมี�อาจขอศพด้�งกล�าวค1นูจากคณีะแพทย�ศาสุต่ร์� ศ�ร์�ร์าช่พยาบัาล“ ในูท/านูอง

Page 12: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เด้�ยวก�นูหากเปั4นูสุ�วนูของศพท�'ผู้�ต่ายได้�แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะไว� เมี1'อเท�ยบัเค�ยงก�บัแนูวค/าพ�พากษาด้�งกล�าวแล�วก*นู�าจะถ่1อว�าต่�องบั�งค�บัต่ามีท�'ผู้�ต่ายแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว� เพร์าะโด้ยสุภาพแล�วสุ�วนูของศพก*ไมี�ได้�ต่�างจากศพท�6งร์�าง อย�างไร์ก*ต่ามีในูเร์1'องการ์บัร์�จาคอว�ยวะย�งมี�ปัร์ะเด้*นูท�'นู�าสุนูใจเร์1'องความีย�นูยอมีของญาต่�ผู้�ต่าย ท�6งนู�6ในูทางปัฏ�บั�ต่�แล�วการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะจากศพจะต่�องขอความีย�นูยอมีจากญาต่�ผู้�ต่าย ซึ่5'งปักต่�แล�วจะเปั4นูทายาทล/าด้�บัต่�นู ท�6งนู�6สุ�วนูหนู5'งอาจจะเนู1'องมีาจากเหต่�ผู้ลด้�านูมีนู�ษยธีร์ร์มีท�'ต่�องค/านู5งถ่5งสุภาพจ�ต่ใจของญาต่�ผู้�ต่ายท�'ต่�องสุญเสุ�ยบั�คคลอ�นูเปั4นูท�'คนูร์�ก ในูกร์ณี�นู�6ท/าให�มี�ปัร์ะเด้*นูนู�าค�ด้ว�าการ์ท�'ให�ญาต่�ลงช่1'อในูพ�นู�ยกร์ร์มีจะถ่1อเปั4นูการ์ย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะอ�นูท/าให�ไมี�ต่�องมีาขอความีย�นูยอมีของญาต่�ในูภายหล�งได้�หร์1อไมี� ซึ่5'งในูท�'นู�6เห*นูว�าในูสุ�วนูของพ�นู�ยกร์ร์มีนู�6นู เมี1'อแนูวค/าพ�พากษาของศาลได้�ยอมีร์�บัการ์แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคศพไว� และให�มี�ผู้ลบั�งค�บัต่ามีกฎหมีายเร์1'องพ�นู�ยกร์ร์มี การ์ท/าพ�นู�ยกร์ร์มีด้�งกล�าวจ5งควร์อย�ในูขอบัเขต่ท�'กฎหมีายก/าหนูด้ไว�เปั4นูการ์ท�'วไปั โด้ยอาจไมี�จ/าต่�องให�ญาต่�เข�ามีาร์�วมีเปั4นูพยานู แต่�อย�างไร์ก*ด้�เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ด้�านูความีสุะด้วกและจ�ต่ว�ทยา การ์ให�ญาต่�ๆได้�มี�โอกาสุร์�บัร์ �การ์แสุด้งเจต่นูาของผู้�ต่ายแต่�เนู�'นูๆ ก*คงไมี�ใช่�เร์1'องเสุ�ยหาย แต่�ในูเร์1'องความีย�นูยอมีของญาต่�ในูขณีะท�'จะมี�การ์ต่�ด้อว�ยวะของผู้�ต่ายนู�6นู เห*นูว�าแมี�ผู้�ต่ายจะได้�แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะเอาไว� และต่ามีกฎหมีายแล�วความีร์ �สุ5กสุญเสุ�ยของญาต่�คงไมี�อาจนู/ามีาต่�ด้การ์แสุด้งเจต่นูาของผู้�ต่ายได้� แต่�อาจจะด้�วยเหต่�ผู้ลทางขนูบัธีร์ร์มีเนู�ยมีปัร์ะเพณี�ท�'จะต่�องมี�การ์นู/าร์�างของผู้�ต่ายไปับั/าเพ*ญก�ศล และเหต่�ผู้ลทางจ�ต่ว�ทยากร์ณี�ผู้�ท�'เพ�'งสุญเสุ�ยคนูอ�นูเปั4นูท�'ร์ �ก จ5งมี�การ์ออกกฎเกณีฑ์�ในูนูานูาช่าต่�ให�ต่�องขออนู�ญาต่จากญาต่�ในูการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปั ด้�งนู�6นูจ5งคงย�งควร์คงข�6นูต่อนูการ์ขออนู�ญาต่จากญาต่� สุ�วนูจะ

Page 13: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เปั4นูญาต่�คนูใด้คงจะต่�องด้ต่ามีล/าด้�บัช่�6นูของทายาทเปั4นูสุ/าค�ญ (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

3) สุ/าหร์�บัปัร์ะเด้*นูเร์1'องเวลาท�'ถ่1อว�าต่ายนู�6นูจะท/าให�เก�ด้ปั�ญหาเร์1'องทร์�พย�มีร์ด้กพอสุมีควร์ เช่�นู กร์ณี�ท�'สุามี�ภร์ร์ยาปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�สุมีองต่ายท�6งค�จะถ่1อว�าผู้�ใด้เปั4นูทายาท ในูกร์ณี�นู�6ย�งไมี�มี�ต่�วอย�างเก�ด้ข56นูให�เห*นู แต่�เนู1'องจากแพทย�เปั4นูผู้�ท�'ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องการ์ต่าย เวลาท�'ถ่1อว�าต่ายคงนู�าจะต่�องข56นูอย�ก�บัแพทย�ท�'จะว�นู�จฉ�ย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

การจ�ดการก�บศพผ��ตาย : การนำ!าเอาอวิ�ยวิะไปใช�ในำการปล�กถ่�าย

เปั4นูท�'ยอมีร์�บัก�นูต่ามีปัร์ะเพณี�ว�าเมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นูก*จะต่�องมี�การ์จ�ด้การ์ก�บัศพนู�6นูไมี�ว�าจะเปั4นูการ์นู/าไปัเผู้าหร์1อฝั�งด้�นู อย�างไร์ก*ต่ามีในูกร์ณี�ของผู้�ท�'แสุด้งเจต่นูาบัร์�จาคอว�ยวะไว�นู� 6นู การ์ต่ายย�อมีก�อให�เก�ด้สุ�ทธี�แก�เจ�าหนู�าท�'ท�'ได้�ร์�บับัร์�จาคท�'จะนู/าศพผู้�ต่ายไปัต่�ด้เอาอว�ยวะ อย�างไร์ก*ด้�มี�ปั�ญหาท�'นู�าค�ด้ว�าหากเปั4นูกร์ณี�ของศพคด้� เช่�นู หากความีต่ายของผู้�บัร์�จาคด้�งกล�าวท/าให�จะต่�องมี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาก�บัผู้�หนู5'งผู้�ใด้แล�ว แพทย�จะต่�ด้เอาอว�ยวะของผู้�ต่ายไปัได้�หร์1อไมี� และต่�องท/าอย�างไร์ ในูเร์1'องนู�6หากเก�ด้ข56นูในูสุกอต่แลนูด้�แพทย�จะต่�องปัร์5กษาก�บัพนู�กงานูอ�ยการ์ หร์1อท�'เร์�ยกว�า Procurator Fiscal

ซึ่5'งหากการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะออกไปัจะท/าลายหล�กฐานูและท/าให�คด้�ของพนู�กงานูอ�ยการ์เสุ�ยหาย Procurator Fiscal จะไมี�อนู�ญาต่ต่�ด้อว�ยวะ อย�างไร์ก*ต่ามี Procurator Fiscal ก*อาจขอให�พยาธี�แพทย�ของ Procurator Fiscal

เข�าร์�วมีในูการ์ผู้�าต่�ด้เอาอว�ยวะท�'บัร์�จาคออก และถ่1อว�าการ์ผู้�าต่�ด้ด้�งกล�าวเปั4นูสุ�วนูหนู5'งของการ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพ ซึ่5'งในูปัร์ะเด้*นูย�งเปั4นูเร์1'องท�'ต่�องร์�วมีก�นู

Page 14: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

พ�จาร์ณีาเพ1'อวางแนูวทางในูการ์สุอบัสุวนูและเก*บัร์วบัร์วมีพยานูหล�กฐานูเพ1'อการ์พ�สุจนู�ความีจร์�งเร์1'องการ์ต่าย ว�าในูขณีะนู�6ควร์มี�การ์เปัล�'ยนูแปัลงหล�กเกณีฑ์�การ์ต่ร์วจสุอบัการ์ต่ายแล�วหร์1อย�ง และร์ปัแบับัควร์จะเปั4นูอย�างไร์ นูอกจากนู�6แล�วในูการ์ต่�ด้เอาอว�ยวะไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายควร์มี�หล�กเกณีฑ์�เฉพาะอย�างไร์ ในูบัางปัร์ะเทศ เช่�นูในูสุหร์�ฐอเมีร์�กาได้�นู/าหล�กเกณีฑ์�เร์1'อง required

request มีาใช่� หล�กการ์นู�6ก/าหนูด้ให�เจ�าหนู�าท�'ของสุถ่านูพยาบัาล ท�'ร์ �กษาผู้�ปั.วยท�'ใกล�จะสุมีองต่าย หร์1อสุมีองต่ายแล�ว ต่�องขอร์�บับัร์�จาคอว�ยวะของผู้�ปั.วยจากญาต่�ท�กร์าย มี�เช่�นูนู�6นูจะต่�องร์�บัโทษทางอาญา แต่�ในูบัางปัร์ะเทศ เช่�นู ในูเสุปันู ได้�นู/าหล�ก presumed consent มีาใช่� หล�กการ์ด้�งกล�าวจะก/าหนูด้ข�อสุ�นูนู�ษฐานูให�คนูท�กคนูท�'ต่ายเปั4นูผู้�บัร์�จาคอว�ยวะ เว�นูแต่�จะมี�การ์แสุด้งความีจ/านูงไว�ล�วงหนู�าโด้ยข56นูทะเบั�ยนูช่1'อผู้�ไมี�ย�นูยอมีบัร์�จาคเอาไว� เมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นูก*จะมี�การ์ต่ร์วจสุอบัร์ายช่1'อจากคอมีพ�วเต่อร์� และหากไมี�มี�ร์ายการ์แสุด้งเจต่นูาไมี�บัร์�จาคเอาไว� แพทย�ก*จะสุามีาร์ถ่นู/าเอาอว�ยวะของผู้�นู� 6นูไปัปัลกถ่�ายได้�ท�นูท� (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

ควิามร�บผ ดทางอาญา

มี�การ์ยกปัร์ะเด้*นูเร์1'องสุมีองต่ายและการ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาข56นูมีากล�าวก�นูนูานูมีาแล�ว โด้ยมี�การ์ต่�6งปัร์ะเด้*นูว�าการ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆ เช่�นู ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจของคนูไข�ท�'สุมีองต่ายจะถ่1อเปั4นูการ์เร์�งการ์ต่ายอ�นูท/าให�แพทย�ต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญาหร์1อไมี� ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6ต่�องพ�จาร์ณีาว�า 1) ปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องสุมีองต่ายมี�ผู้ลทางกฎหมีายอย�างไร์ และ 2) ค/าว�า สุมีองต่าย หมีายถ่5งอะไร์ ซึ่5'งอาจพ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6 1) เมี1'อยอมีร์�บัก�นูว�าการ์ต่ายเปั4นูปั�ญหาข�อเท*จ

Page 15: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

จร์�งซึ่5'งแพทย�จะต่�องว�นู�จฉ�ยและแพทยสุภาได้�ถ่1อว�าการ์ท�'ก�านูสุมีองไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูอย�างถ่าวร์เปั4นูการ์ต่าย ท�6งมี�เกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยออกมีาเพ1'อเปั4นูแนูวทางในูการ์ปัฏ�บั�ต่�แก�แพทย�ท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ต่ายนู�6นู ก*จะคงจะต่�องยอมีร์�บัว�าการ์ท�'ก�านูสุมีองต่ายเปั4นูการ์ต่าย 2) อย�างไร์ก*ต่ามีการ์ท�'สุมีองแบั�งออกเปั4นูหลายสุ�วนูและท/าหนู�าท�'ต่�างๆก�นู เมี1'อไมี�ได้�ก/าหนูด้แนู�ช่�ด้ว�าท�'ว�าสุมีองต่ายนู�6นูหมีายถ่5งสุ�วนูใด้ คงต่�องแยกพ�จาร์ณีาออกเปั4นู 2 ปัร์ะการ์ค1อ ก) ก�านูสุมีองต่าย และ ข) สุมีองสุ�วนู cortex ต่าย ก) ในูกร์ณี�ท�'ก�านูสุมีองต่ายคงมี�ความีช่�ด้เจนูในูต่�วเองแล�ว เพร์าะเมี1'อมี�การ์ยอมีร์�บัว�าบั�คคลท�'ก�านูสุมีองต่าย แมี�ว�าห�วใจย�งเต่�นูอย� ว�าเปั4นูผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว การ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆ เช่�นู การ์ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจบั�คคลด้�งกล�าว ก*คงไมี�อาจท/าให�ผู้�ท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจออกต่�องร์�บัผู้�ด้ ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู เพร์าะผู้�อ1'นูท�'เปั4นูองค�ปัร์ะกอบัความีผู้�ด้ฐานูฆ่�านู�6นูจะต่�องมี�สุภาพเปั4นูบั�คคลไมี�ใช่�ผู้�ท�'ในูทางการ์แพทย�ยอมีร์�บัก�นูว�าเสุ�ยช่�ว�ต่แล�ว ข) อย�างไร์ก*ต่ามีย�งมี�คนูไข�ท�'สุมีองสุ�วนูอ1'นูไมี�สุามีาร์ถ่ท/างานูได้� ท�'เปั4นูปั�ญหามีากก*ค1อคนูไข�ท�'สุมีองสุ�วนู cortex เสุ�ยไปัซึ่5'งท/าให�คนูไข�นู�6นูแมี�สุามีาร์ถ่ล1มีต่าได้�แต่�ไมี�มี�สุต่� ต่�องนูอนูอย�ก�บัเต่�ยงท�'เร์�ยกก�นูว�าผู้�กมีนู�ษย� (PVS) โด้ยสุภาพแล�วคนูไข�นู�6จะย�งสุามีาร์ถ่หายใจได้�เอง และย�งไมี�ถ่1อว�าเปั4นูผู้�ท�'ต่ายแล�วในูทางการ์แพทย� การ์กร์ะท/าการ์ใด้ๆแก�บั�คคลด้�งกล�าว เช่�นู การ์หย�ด้ร์�กษาคนูไข�เหล�านู�6 ในูต่�างปัร์ะเทศจะเร์�ยกก�นูว�า euthanasia

ซึ่5'งหากจะเก�ด้ข56นูในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์จะต่�องไปัขออ/านูาจศาลเพ1'อพ�จาร์ณีาอนู�ญาต่ให�หย�ด้การ์ร์�กษาคนูไข�เหล�านู�6 เมี1'อนู/ามีาเท�ยบัเค�ยงก�บักฎหมีายไทยแล�วจะเห*นูว�า ปัร์ะเทศไทยย�งไมี�มี�กฎหมีายเร์1'อง euthanasia ท�6งการ์หย�ด้การ์ร์�กษาก*ไมี�มี�เหต่�ยกเว�นูโทษหร์1อยกเว�นูความีร์�บัผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู หากเห*นูว�าเร์1'อง euthanasia เปั4นูเร์1'องจ/าเปั4นูก*สุมีควร์ผู้ล�กด้�นูเพ1'อให�มี�กฎหมีายในู

Page 16: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เร์1'องนู�6ให�ช่�ด้เจนู โด้ยควร์ค/านู5งถ่5งการ์วางหล�กเกณีฑ์�ในูการ์ต่ร์วจสุอบัถ่�วงด้�ลเพ1'อค��มีคร์องช่�ว�ต่ และความีปัลอด้ภ�ยของบั�คคลไปัพร์�อมีก�นู(ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

นูอกจากนู�6ในูการ์ต่�ด้อว�ยวะของผู้�ท�'สุมีองต่ายได้�เคยมี�ค/าพ�พากษาศาลฎ�กาต่�ด้สุ�นูว�า เมี1'อถ่1อว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายค1อผู้�ท�'ต่ายไปัแล�ว การ์ต่�ด้เอาอว�ยวะท�'ผู้�ต่ายแสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคไว�ก*ไมี�ท/าให�แพทย�ผู้�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้ต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญา อย�างไร์ก*ต่ามีหากการ์ต่�ด้อว�ยวะกร์ะท/าโด้ยไมี�ได้�ร์�บัอนู�ญาต่ จะท/าให�เก�ด้ความีร์�บัผู้�ด้อย�างใด้หร์1อไมี� ซึ่5'งท/าให�ต่�องกล�บัมีาพ�จาร์ณีาปัร์ะเด้*นูท�'ว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพเปั4นูทร์�พย�หร์1อไมี� ซึ่5'งในูกร์ณี�นู�6 ศาสุต่ร์าจาร์ย�นูายแพทย� ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� เคยให�ความีเห*นูไว�ว�า หากถ่1อว�าศพหร์1อสุ�วนูของศพไมี�ใช่�ทร์�พย� ก*คงไมี�สุามีาร์ถ่ด้/าเนู�นูคด้�ในูข�อหาล�กทร์�พย�หร์1อท/าให�เสุ�ยทร์�พย�แก�ผู้�ท�'ต่�ด้เอาช่�6นูสุ�วนูของศพไปั (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

อนู5'ง ย�งมี�ปัร์ะเด้*นูเก�'ยวข�องท�'นู�าสุนูใจท�'ว�าทาร์กพ�การ์ท�'ไมี�มี� cortex แต่�ย�งมี�ก�านูสุมีอง ท/าให�เด้*กนู�6หายใจได้� และห�วใจเต่�นูได้� ซึ่5'งเด้*กคนูนู�6องค�การ์อนูามี�ยโลกย�งถ่1อว�าเปั4นูเด้*กท�'คลอด้มีามี�ช่�ว�ต่ (livebirth) ท/าให�การ์ต่�ด้อว�ยวะของเด้*กไปัใช่�เพ1'อการ์ปัลกถ่�ายจะต่�องร์อจนูกว�าเด้*กนู�6นูจะเสุ�ยช่�ว�ต่ก�อนู มี�เช่�นูนู�6นูแพทย�จะต่�องมี�ความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู อย�างไร์ก*ต่ามีในูกร์ณี�นู�6หากเก�ด้ข56นูในูเยอร์มี�นู ศาลเยอร์มี�นูจะถ่1อว�าเด้*กด้�งกล�าวมี�ใช่�เด้*กท�'คลอด้มี�ช่�ว�ต่ ซึ่5'งจะท/าให�ความีร์�บัผู้�ด้ของแพทย�ท�'ต่�ด้เอาอว�ยวะของเด้*กไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายเปัล�'ยนูแปัลงไปั ในูเร์1'องนู�6จ5งเปั4นูปัร์ะเด้*นูท�'นู�าจะหย�บัยกมีาทบัทวนูหากมี�จะมี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายนู�ยามีการ์ต่าย (ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย�,2547)

Page 17: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ข้�อด�ข้องการบ�ญญ�ต กฎหมายนำ ยามการตายให�ช�ดเจนำ

การ์ออกกฎหมีายเร์1'องนู�ยามีการ์ต่ายนู�6มี�ข�อด้�ซึ่5'งควร์ค/านู5งถ่5ง ด้�งนู�6

1 เนู1'องจากมี�บั�คคลท�'ต่�องเข�ามีาเก�'ยวข�องก�บัการ์ต่ายไมี�ว�าจะเปั4นูแพทย� นู�กกฎหมีาย และปัร์ะช่าช่นูท�'วๆไปั การ์นู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนูจะท/าให�บั�คคลท�'เก�'ยวข�องทร์าบัและเข�าเร์1'องสุมีองต่ายด้�ข56นู โด้ยเฉพาะในูย�คปั�จจ�บั�นูท�'ศพผู้�ต่ายมี�ปัร์ะโยช่นู�สุามีาร์ถ่นู/าเอาอว�ยวะมีาปัลกถ่�าย การ์ไมี�มี�กร์อบัของกฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูจะท/าให�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง โด้ยเฉพาะญาต่�ของผู้�ท�'แพทย�ถ่1อว�าเสุ�ยช่�ว�ต่แล�วเก�ด้ความีร์ะแวงเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ข มี�การ์ร์�องเร์�ยนูและฟ้@องร์�องอ�นูนู/ามีาซึ่5'งความีเด้1อด้ร์�อนู และย��งยากแก�บั�คลากร์สุาธีาร์ณีสุ�ข

2 การ์มี�กฎหมีายท�'ช่�ด้เจนูจะท/าให�สุามีาร์ถ่วางร์ะบับัการ์จ�ด้การ์เก�'ยวก�บัศพของผู้�ต่าย เช่�นูในูการ์ก/าหนูด้ให�มี�การ์แจ�งเร์1'องคนูไข�สุมีองต่ายแก�หนู�วยงานูท�'เก�'ยวข�อง อ�นูจะท/าลด้อ�ปัสุร์ร์คและเพ�'มีความีร์วด้เร์*วในูการ์เข�าไปัร์�บัศพคนูไข�ท�'ต่ายแล�วไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

3 ท/าให�มี�การ์ทบัทวนูเร์1'องเกณีฑ์�ท�'ใช่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายซึ่5'งในูต่�างปัร์ะเทศย�งคงมี�ข�อถ่กเถ่�ยงเร์1'องความีแมี�นูย/าและนู�าเช่1'อถ่1อ อ�นูอาจท/าให�มี�การ์นู/าเอาเทคโนูโลย�ใหมี� เช่�นู มี�การ์นู/าเคร์1'องบั�นูท5กคล1'นูไฟ้ฟ้@าของสุมีอง (electroencephalogram, EEG) มีาใช่�เพ�'มีความีแมี�นูย/าในูการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่าย เพ1'อเพ�'มีความีมี�'นูใจแก�ญาต่�ผู้�ต่ายและปัร์ะช่าช่นูว�าบั�คคลท�'สุมีองต่ายนู�6นูได้�ต่ายแล�วอย�างไมี�มี�ข�อสุงสุ�ย ท�6งจะเปั4นูการ์เพ�'มีมีาต่ร์ฐานูการ์สุาธีาร์ณีสุ�ขของไทย

Page 18: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

4 ท/าให�เก�ด้การ์ทบัทวนูถ่5งของเขต่ของค/าว�า “ต่าย“ ท�'สุ�งคมีต่�องการ์ ว�าควร์มี�ความีหมีายเพ�ยงใด้ การ์ท�'สุมีองต่ายจะให�มี�ความีหมีายร์วมีถ่5ง กร์ณี�ทาร์กพ�การ์ท�'สุมีองสุ�วนู cortex เสุ�ยแต่�ก�านูสุมีองย�งท/างานูได้� หร์1อคนูไข�ท�'เปั4นูผู้�กมีนู�ษย� (PVS) หร์1อไมี�

ในูการ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนูนู�6นูเห*นูว�าควร์มี�การ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายโด้ยค/านู5งถ่5งการ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายท�6งสุองปัร์ะเภทต่ามีแบับัท�'นู�ยมีก�นูในูนูานูาช่าต่� เพ1'อเปัEด้โอกาสุให�แพทย�ใช่�ด้�ลยพ�นู�จท�'จะว�นู�จฉ�ยต่ามีความีเหมีาะสุมีแก�กร์ณี� เช่�นู อาจจะบั�ญญ�ต่�ว�า“บั�คคลถ่5งแก�ความีต่าย เมี1'อ

(ก) มี�การ์หย�ด้ท/างานูท�'ไมี�สุามีาร์ถ่แก�ไขได้�ของการ์ไหลเว�ยนูของเล1อด้ในูร์�างกาย หร์1อ

(ข) มี�การ์หย�ด้ท/างานูท�'ไมี�สุามีาร์ถ่แก�ไขได้�ของหนู�าท�' (function)

ท�6งหมีด้ของคนูท�'สุมีองต่าย“

บทสร#ป

เนู1'องจากการ์ต่ายเปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญท�'บั�คคลคนูหนู5'งจะหมีด้สุภาพความีเปั4นูมีนู�ษย� ท�6งก�อสุ�ทธี� หนู�าท�' และความีร์�บัผู้�ด้แก�บั�คคลท�'เก�'ยวข�อง การ์ท�'จะถ่1อว�าบั�คคลหนู5'งบั�คคลใด้ต่ายแล�วจ5งเปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญและควร์มี�ความีช่�ด้เจนู แมี�ปัร์ะเทศไทยจะยอมีร์�บัในูเร์1'องสุมีองต่ายมีานูานูแล�ว แต่�ในูความีเปั4นูจร์�งแล�วปัร์ะช่าช่นูหร์1อแมี�กร์ะท�'งนู�กกฎหมีายบัางสุ�วนูก*ย�งไมี�เข�าใจในูเร์1'องด้�งกล�าวนู�ก อ�นูท/าให�เก�ด้การ์ไมี�ยอมีร์�บัการ์ปัฏ�บั�ต่�หนู�าท�'ของเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ข มี�การ์ร์�องเร์�ยนู และร์�องท�กข�ด้/าเนู�นูคด้� สุร์�างความีเด้1อด้ร์�อนู

Page 19: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ก�งวลใจแก�ท�กฝั.ายท�'เก�'ยวข�อง ด้�งนู�6นูเพ1'อความีช่�ด้เจนูแล�วจ5งควร์มี�การ์ออกกฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายให�ช่�ด้เจนู โด้ยอาจจะถ่1อต่ามีเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยการ์ต่ายท�6งสุองแบับัต่ามีท�'นู�ยมีท/าก�นูในูนูานูาช่าต่� และควร์มี�การ์ทบัทวนูหล�กเกณีฑ์�ท�'เก�'ยวข�องเพ1'อเพ�'มีมีาต่ร์ฐานูของการ์สุาธีาร์ณีสุ�ขและการ์ปัฏ�บั�ต่�งานูด้�านูการ์นู/าเอาอว�ยวะไปัใช่�ในูการ์ปัลกถ่�ายพร์�อมีๆก�นู การ์ท�'มี�กฎหมีายนู�ยามีการ์ต่ายท�'ช่�ด้เจนูนู�6นูจะท/าให�ความีสุงสุ�ยของญาต่�ของผู้�ต่ายต่ลอด้จนูเจ�าหนู�าท�'สุาธีาร์ณีสุ�ขในูเร์1'องการ์จ�ด้การ์เก�'ยวก�บัศพของผู้�ต่ายหมีด้ไปั อ�นูท/าให�สุามีาร์ถ่วางแผู้นูในูการ์จ�ด้การ์เพ1'อเพ�'มีจ/านูวนูผู้�บัร์�จาคอว�ยวะได้�ด้�ย�'งข56นู สุามีาร์ถ่วางกร์อบัในูการ์ปัฏ�บั�ต่�งานูให�บั�คคลากร์ทางสุาธีาร์ณีสุ�ขเก�ด้ความีมี�'นูใจในูการ์ปัฏ�บั�ต่�หนู�าท�'ช่�วยเหล1อเพ1'อนูมีนู�ษย�ของต่นูเอง เพ1'อเพ�'มีพนูความีผู้าสุ�กและความีปัลอด้ภ�ยแก�คนูท�กๆคนูในูสุ�งคมี

ประเด0นำป1ญหาเก��ยวิก�บการค�าข้ายอวิ�ยวิะมนำ#ษย(

กฎหมายท��เก��ยวิข้�องก�บการค�าอวิ�ยวิะมนำ#ษย(เพ)�อการปล�กถ่�ายในำประเทศไทย

สุ/าหร์�บัปัร์ะเทศไทยนู�6นูในูต่อนูนู�6ย�งไมี�มี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายในูความีผู้�ด้ฐานูค�าอว�ยวะมีนู�ษย�ไว�โด้ยเฉพาะท�6งนู�6เนู1'องจากว�าในูปัร์ะเทศไทยนู�6นูย�งไมี�มี�กร์ณี�การ์เก�ด้การ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�ให�ปัร์ากฏให�เห*นูอย�างช่�ด้เจนู แต่�อย�างไร์ก*ต่ามีเร์าก*ไมี�ควร์ท�'จะละเลยต่�อปัร์ะเด้*นูปั�ญหานู�6 เพร์าะการ์ท�'ไมี�มี�กร์ณี�ปัร์ากฏเห*นูเด้�นูช่�ด้ ก*ไมี�ได้�หมีายความีว�าการ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ในูฐานูความีผู้�ด้ด้�งกล�าวจะมี�ได้�เก�ด้ข56นูในูสุ�งคมีไทย แต่�อาจจะเปั4นูด้�วยเหต่�เพร์าะการ์ขาด้ข�อมีลท�'เก�'ยว

Page 20: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ก�บัความีผู้�ด้ด้�งกล�าว เพร์าะผู้�ขายก�บัผู้�ซึ่16ออาจต่กลงซึ่16อขายก�นูเง�ยบัๆ และการ์ต่กลงซึ่16อขายนู�6นูก*เปั4นูไปัด้�วยด้� ค1อการ์เก�ด้จากความีย�นูยอมีของผู้�ขายเอง ด้�งนู�6นู เมี1'อข�อมีลไมี�ถ่กเปัEด้เผู้ย จ5งท/าให�การ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ด้�งกล�าวถ่กลด้ความีสุ/าค�ญลง ด้�งนู�6นูปัร์ะเทศไทยจ5งมี�ได้�มี�การ์ก/าหนูด้ถ่5งความีผู้�ด้ในูฐานูค�าอว�ยวะข56นู (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

สถ่านำภาพทางกฎหมายข้องอวิ�ยวิะ

อว�ยวะมีนู�ษย�สุามีาร์ถ่เปั4นูว�ต่ถ่�แห�งหนู�6ต่ามีหล�กนู�ต่�กร์ร์มีสุ�ญญาได้�หร์1อไมี�นู�6นู จะต่�องทร์าบัว�า อว�ยวะของมีนู�ษย�มี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี� โด้ยพ�จาร์ณีาความีหมีายของค/าว�าทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูความีหมีายของค/าว�าทร์�พย� ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย� มาตรา 137

บั�ญญ�ต่�ว�า “ทร์�พย�หมีายความีว�า ว�ต่ถ่�มี�ร์ปัร์�าง”

ความีหมีายของค/าว�าทร์�พย�สุ�นู ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย� มาตรา 138 บั�ญญ�ต่�ว�า “ทร์�พย�สุ�นูหมีายความีร์วมีท�6งทร์�พย�และว�ต่ถ่�ไมี�มี�ร์ปัร์�างซึ่5'งอาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้�”

ทร์�พย�อ�นูเปั4นูว�ต่ถ่�แห�งหนู�6จ5งต่�องหมีายความีท�6งทร์�พย�และทร์�พย�สุ�นู ฉะนู�6นูจ5งหมีายความีร์วมีถ่5งว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างและว�ต่ถ่�ท�'ไมี�มี�ร์ปัร์�างซึ่5'งอาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� จ5งเปั4นูปัร์ะเด้*นูค/าถ่ามีท�'ต่�องว�เคร์าะห�ต่�อไปัว�า อว�ยวะท�'นู/ามีาปัลกถ่�ายจะมี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี�

สุถ่านูะทางกฎหมีายของอว�ยวะมีนู�ษย�มี�สุถ่านูะเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูต่ามีกฎหมีายหร์1อไมี�นู�6นู สุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งต่�อไปันู�6

1. ค/าว�าทร์�พย� ค1อ ว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�าง

Page 21: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

2. ค/าว�าทร์�พย�สุ�นู ค1อ ว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างหร์1อไมี�มี�ร์ปัร์�าง

ซึ่5'งล�กษณีะสุ/าค�ญของค/าว�าทร์�พย�และทร์�พย�สุ�นูนู�6นูต่�องมี�ล�กษณีะท�'อาจมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� การ์พ�จาร์ณีาความีหมีายอ�นูแท�จร์�งของค/าท�6งสุองค/านู�6จ/าเปั4นูอย�างย�'งท�'จะต่�องอ�านูมีาต่ร์า 137 และมีาต่ร์า 138 ปัร์ะกอบัก�นูไปั

องค�ปัร์ะกอบัด้�งกล�าวเปั4นูองค�ปัร์ะกอบัสุ/าค�ญในูการ์พ�จาร์ณีาถ่5งความีเปั4นูทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นู เช่�นู มีนู�ษย�เร์าแมี�จะมี�ร์ปัร์�าง แต่�คนูก*ไมี�ใช่�ว�ต่ถ่� และไมี�อาจมี�ร์าคาซึ่16อขายก�นูได้� เพร์าะปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา มีาต่ร์า 312

บั�ญญ�ต่�ห�ามีเอาคนูลงเปั4นูทาสุ ห�ามีพา ซึ่16อขาย จ/าหนู�าย ร์�บั หร์1อหนู�วงเหนู�'ยวบั�คคลไว� เมี1'อขาด้องค�ปัร์ะกอบัของทร์�พย�หร์1อทร์�พย�สุ�นูท�'ว�าอาจมี�ร์าคาแล�ว จ5งถ่1อก�นูว�ามีนู�ษย�ไมี�ใช่�ทร์�พย� ด้�งนู�6นูอว�ยวะของมีนู�ษย�จ5งไมี�ใช่�ทร์�พย�เช่�นูก�นู

แต่�สุ/าหร์�บัอว�ยวะของมีนู�ษย�ท�'แยกออกมีาจากต่�วมีนู�ษย�แล�ว ย�อมีไมี�ใช่�ร์�างกายของมีนู�ษย�อ�กต่�อไปั เช่�นู ผู้มีสุต่ร์�ท�'ต่�ด้เอาไปัขาย ย�อมีมี�ร์าคาและถ่1อเอาได้� จ5งเปั4นูทร์�พย� ด้วงต่าท�'บั�คคลขายหร์1ออ�ท�ศให�แก�โร์งพยาบัาลเพ1'อนู/าไปัเปัล�'ยนูก�บัต่าของคนูไข�ก*ถ่1อว�ามี�ร์าคาและถ่1อเอาได้�จ5งมี�สุภาพเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีาย

เมี1'อพ�จาร์ณีาความีหมีายของค/าว�า “ทร์�พย�” ต่ามีกฎหมีาย จะพบัว�า ศพเปั4นูว�ต่ถ่�ท�'มี�ร์ปัร์�างแนู�นูอนู แมี�โด้ยจาร์�ต่ปัร์ะเพณี�และความีร์ �สุ5กในูทางศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�ของบั�คคลท�'วๆไปั ไมี�ปัร์ะสุงค�จะมีองศพว�าเปั4นูว�ต่ถ่�อย�างหนู5'ง แต่�ค�ด้ว�าเปั4นูสุ�'งพ�เศษของมีนู�ษย�ท�'ด้องเอาไว�เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ทางการ์ศ5กษาของแพทย� ย�อมีมี�ร์าคาและอาจถ่1อเอาได้� จ5งถ่1อเปั4นูทร์�พย�อย�างหนู5'ง สุ�วนูศพของมีนู�ษย�ท�'วๆไปันู�6นูถ่�าญาต่�พ�'นู�องย�งหวงแหนูกร์าบัไหว�บัช่าก*อาจถ่1อว�ามี�ร์าคาได้�เพร์าะค/าว�าอาจมี�ร์าคาหมีายถ่5ง ค�ณีค�าในูต่�วสุ�'งนู�6นู แต่�หากเปั4นูศพไมี�มี�ญาต่�ซึ่5'ง

Page 22: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ไมี�มี�ผู้�ใด้หวงแหนู เก*บัเอาไว�ย�อมีไมี�มี�ร์าคาหร์1อค�ณีค�าจ5งมี�ใช่�ทร์�พย� หากไมี�ถ่1อว�าศพเปั4นูทร์�พย� อาจก�อให�เก�ด้ปั�ญหาต่ามีมีาท�นูท� เมี1'อคนูต่ายใหมี�ๆ ก*จะมี�ผู้�ฉวยโอกาสุเอาอว�ยวะสุ�วนูต่�างๆของศพโด้ยพลการ์และไมี�มี�ความีผู้�ด้ใด้ๆเลย เพร์าะการ์กร์ะท/าต่�อศพ ถ่�ามี�ใช่�การ์ย�กย�ายท/าลายศพเพ1'อปัEด้บั�งเหต่�แห�งการ์ต่าย ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญามีาต่ร์า 199 ก*จะไมี�มี�ความีผู้�ด้อาญา ในูทางต่ร์งข�ามี เมี1'อการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องการ์อว�ยวะท�'สุด้ๆด้�วยแล�ว อว�ยวะของศพจ5งมี�ค�ณีค�าเปั4นูท�'หวงแหนูของญาต่�จนูกว�าจะมี�การ์เผู้าเปั4นูด้�นูหร์1อต่ะกอนูและไมี�มี�ใคร์เก*บัเอาไปัแล�วด้�งนู�6นูอว�ยวะท�'นู/าออกจากร์�างกายของมีนู�ษย� หากแยกจากก�นูเด้*ด้ขาด้จากร์�างกายก*ควร์ถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ต่ามีกฎหมีาย สุ�วนูอว�ยวะท�'แยกจากร์�างกายท�'ไมี�มี�ช่�ว�ต่(ศพ)ก*ควร์ถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ด้�วย ซึ่5'งนู�'นูต่�องร์วมีถ่5งร์�างกายในูท�กสุ�วนูของศพ แมี�ว�าจะไมี�มี�การ์แบั�งแยกก*ต่ามี เพร์าะศพนู�6นูถ่1อว�าเปั4นูทร์�พย�ของทายาท (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

ประมวิลกฎหมายอาญา

เนู1'องจากว�าการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�นู�6นูเปั4นูเร์1'องเก�'ยวก�บั การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะอ�นูเปั4นูการ์ล�วงล/6าต่�อช่�ว�ต่ ร์�างกายเสุร์�ภาพ และจ�ต่ใจ ด้�งนู�6นูในูความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาด้�งกล�าวจ5งสุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งต่�อไปันู�6

การ์กร์ะท/าโด้ยการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะบั�คคลจะมี�ความีร์�บัผู้�ด้ทางอาญาได้� หากเข�าองค�ปัร์ะกอบัแห�งความีผู้�ด้ค1อ องค�ปัร์ะกอบัภายนูอก (บัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีายอาญา) และ องค�ปัร์ะกอบัภายในู (เจต่นูา) ในูความีผู้�ด้นู�6นูได้�แก�ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยเจต่นูา, ความีผู้�ด้ท�'เก�'ยวก�บัช่�ว�ต่และร์�างกาย ความีผู้�ด้เก�'ยวก�บัทร์�พย� แต่�การ์กร์ะท/าความีผู้�ด้นู�6บั�คคลอาจอ�างว�าเปั4นูความีย�นูยอมีจากผู้�เสุ�ยหายได้� แต่�ผู้ลจะเปั4นูปัร์ะการ์ใด้สุามีาร์ถ่พ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6

Page 23: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ควิามร�บผ ดทางอาญาต�อร�างกาย

ความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกายเปั4นูความีผู้�ด้ท�'บั�คคลได้�กร์ะท/าต่�อร์�างกายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นู ซึ่5'งกฎหมีายได้�บั�ญญ�ต่�ไว�ด้�งนู�6

มาตรา 295 “ผู้�ใด้ท/าร์�ายผู้�อ1'นู จนูเปั4นูเหต่�ให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายแก�กายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นูนู�6นู ผู้�นู� 6นูกร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุองปัA หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูสุ�'พ�นูบัาท หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั”

จากบัทบั�ญญ�ต่�นู�6การ์ท/าร์�าย หมีายความีถ่5ง การ์กร์ะท/าต่�อร์�างกายหร์1อจ�ต่ใจของผู้�อ1'นูในูทางให�เจ*บั หร์1อแต่กห�ก เสุ�ยหาย ท�6งนู�6จะมี�อาว�ธีหร์1อไมี�ก*ต่ามีและไมี�ว�าจะกร์ะท/าโด้ยมี�การ์สุ�มีผู้�สุเนู16อต่�วร์�างกายของผู้�เสุ�ยหายหร์1อไมี�ก*ต่ามี

การ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย�เพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ก*เปั4นูการ์กร์ะท/าอ�นูหนู5'งท�'นู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายโด้ยเฉพาะนู/ามีาจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย� และผู้�นู� 6นูย�งไมี�ถ่5งแก�ความีต่าย ถ่1อเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกาย เช่�นู การ์ท�'แพทย�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้เอาอว�ยวะจากคนูปักต่�นู/าไปัปัลกถ่�ายให�แก�ผู้�ปั.วยถ่1อเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกาย เพร์าะการ์ผู้�าต่�ด้เปั4นูการ์กร์ะท/าท�'แพทย�ปัร์ะสุงค�ให�เก�ด้หร์1ออาจเล*งเห*นูผู้ลได้�ว�าจะเก�ด้อ�นูต่ร์ายแก�กายผู้�ถ่กเอาอว�ยวะออกจากร์�างกาย จ5งคร์บัองค�ปัร์ะกอบัความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

เมี1'อถ่1อว�าการ์นู/าเอาอว�ยวะออกจากร์�างกายเปั4นูการ์ท/าร์�ายแล�ว แต่�การ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูการ์ท/าร์�ายร์�างกายสุาห�สุหร์1อไมี� พ�จาร์ณีาได้�ด้�งนู�6

มาตรา 297 “ผู้�ใด้กร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย จนูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�ถ่กกร์ะท/าร์�ายร์�บัอ�นูต่ร์ายสุาห�สุ ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�หกเด้1อนูถ่5งสุ�บัปัA อ�นูต่ร์ายสุาห�สุนู�6นู ค1อ

Page 24: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(3) เสุ�ยแขนู ขา มี1อ เท�า นู�6วหร์1ออว�ยวะอ1'นูใด้การ์กร์ะท/าผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6 แมี�ผู้�กร์ะท/าจะมี�เจต่นูาหร์1อไมี�มี�เจต่นูากร์ะท/าให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายสุาห�สุข56นูหร์1อไมี�ไมี�ใช่�สุาร์ะสุ/าค�ญ เพ�ยงแต่�ผู้�กร์ะท/าผู้�ด้มี�เจต่นูาท�'จะท/าร์�าย และผู้ลของการ์กร์ะท/าร์�ายอ�นูเปั4นูผู้ลธีร์ร์มีด้าสุ�งผู้ลให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายสุาห�สุข56นู ผู้�กร์ะท/าก*มี�ความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6แล�ว

ค/าว�า “อว�ยวะอ1'นูใด้” ในูความีหมีายต่ามีอนู�มีาต่ร์า (3) ค1อ อว�ยวะท�'สุ/าค�ญท�กช่นู�ด้ร์วมีท�6งอว�ยวะท�'อย�ภายในูร์�างกาย เช่�นู ต่�บั ไต่ แต่�ไมี�ได้�หมีายถ่5งสุ�วนูของร์�างกายซึ่5'งแยกออกจากร์�างกายได้�โด้ยไมี�กร์ะทบักร์ะเท1อนูต่�อความีเปั4นูอย�ต่ามีปักต่�ในูช่�ว�ต่ของบั�คคลนู�6นูๆ เช่�นู ผู้มี ฟ้�นู เล*บั เปั4นูต่�นู

ควิามร�บผ ดทางอาญาต�อช�วิ ต

มาตรา 288 “ผู้�ใด้ฆ่�าผู้�อ1'นู ต่�องร์ะวางโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่ จ/าค�กต่ลอด้ช่�ว�ต่ หร์1อจ/าค�กต่�6งแต่�สุ�บัห�าปัAถ่5งย�'สุ�บัปัA”

มาตรา 289 “ผู้�ใด้ (4) ฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนู ต่�องร์ะวางโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่”

มาตรา 290 “ผู้�ใด้มี�ได้�มี�เจต่นูาฆ่�า แต่�ท/าร์�ายผู้�อ1'นูจนูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�นู� 6นูถ่5งแก�ความีต่าย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�สุามีปัAถ่5งสุ�บัห�าปัA

ถ่�าความีผู้�ด้นู�6นูมี�ล�กษณีะปัร์ะการ์หนู5'งปัร์ะการ์ใด้ ด้�งท�'บั�ญญ�ต่�ไว�ในูมีาต่ร์า 289 ผู้�กร์ะท/าต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กต่�6งแต่�สุามีปัAถ่5งย�'สุ�บัปัA”

Page 25: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มาตรา 291 “ผู้�ใด้กร์ะท/าโด้ยปัร์ะมีาท และการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย ต่�องร์ะวางโทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุ�บัปัA และปัร์�บัไมี�เก�นูสุองหมี1'นูบัาท”

ในูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6นู หากการ์กร์ะท/าของแพทย�เปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูต่�องเสุ�ยช่�ว�ต่ก*ย�อมีเปั4นูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าคนูต่ายโด้ยเจต่นูา ซึ่5'งในูความีร์�บัผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6อาจจะร์�ายแร์งกว�า หากพ�สุจนู�ได้�ว�าแพทย�ได้�ไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนูแล�ว หร์1อหากไมี�มี�เจต่นูาฆ่�า แต่�การ์กร์ะท/าของแพทย�เปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย แพทย�ก*มี�ความีเสุ�'ยงก�บัความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยไมี�เจต่นูา หร์1อแมี�จะไมี�มี�เจต่นูา แต่�หากกร์ะท/าด้�วยความีปัร์ะมีาทและการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูเหต่�ให�ผู้�อ1'นูถ่5งแก�ความีต่าย ก*ย�อมีมี�ความีผู้�ด้ด้�วย

การตายทางการแพทย(

การ์ต่ายหมีายถ่5ง การ์หย�ด้ท/างานูอย�างถ่าวร์ของร์ะบับัปัร์ะสุาทสุ�วนูกลาง (Central nervous system)ร์ะบับัการ์หายใจ (Respiratory

system) และร์ะบับัการ์ไหลเว�ยนูของโลห�ต่ (Cardiovascular system)

โด้ยท�'อว�ยวะท�6งสุามีท/างานูสุ�มีพ�นูธี�ก�นู เมี1'อร์ะบับัใด้ร์ะบับัหนู5'งไมี�ท/างานูจะท/าให�อ�กสุองร์ะบับัไมี�ท/างานูด้�วย ผู้ลท�'สุ�ด้ค1อ ต่ายโด้ยเกณีฑ์�ท�'ใช่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยคนูต่ายนู�6นู แพทยสุภาได้�ย5ด้หล�กเกณีฑ์�สุมีองต่าย (Brain Death) ซึ่5'งได้�ก/าหนูด้สุภาวะและเง1'อนูไขสุ/าหร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยไว� (พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

ควิามร�บผ ดทางอาญาข้องแพทย(ต�อผ��ร�บอวิ�ยวิะ

Page 26: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

การ์กร์ะท/าใด้ๆของแพทย�ในูการ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี เช่�นู การ์ผู้�าต่�ด้ แพทย�จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีท�'ได้�ร์�บัการ์บัอกกล�าวจากผู้�ปั.วย และหากแพทย�ได้�ร์�บัความีย�นูยอมีด้�งกล�าวก*จะมี�ผู้ลท/าให�การ์กร์ะท/าของแพทย�ไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ต่ามีกฎหมีาย แต่�หากแพทย�ไมี�ได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�ปั.วย แพทย�ก*อาจร์�บัผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกาย และร์�บัผู้�ด้ในูความีผู้�ด้เก�'ยวก�บัเสุร์�ภาพ เนู1'องจากกร์ะทบัต่�อเสุร์�ภาพในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจของผู้�ปั.วยซึ่5'งในูทางปัฏ�บั�ต่�แล�ว แพทย�จะขอความีย�นูยอมีจากผู้�ปั.วยเสุมีอ แต่�แมี�ว�าแพทย�จะกร์ะท/าการ์ด้�วยความีย�นูยอมีของผู้�ปั.วย ก*มี�ใช่�ว�าจะไมี�มี�ปั�ญหาเก�'ยวก�บัความีร์�บัผู้�ด้ของแพทย�ในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะให�แก�ผู้�ปั.วยซึ่5'งเปั4นูผู้�ร์ �บัอว�ยวะแมี�จะเปั4นูท�'ทร์าบัก�นูด้�ว�าการ์กร์ะท/าของแพทย�ต่�อร์�างกายของผู้�ปั.วย ไมี�เปั4นูการ์ท/าร์�ายต่ามีความีหมีายของกฎหมีายเพร์าะเปั4นูการ์บั/าบั�ด้โร์คให�แก�ผู้�ปั.วย และเปั4นูการ์ท/าให�ร์�างกายของผู้�ปั.วยด้�ข56นู จ5งไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ฐานูท/าร์�ายร์�างกายก*ต่ามี แต่�บัางคร์�6งแพทย�อาจกร์ะท/าการ์โด้ยปัร์ะมีาทเล�นูเล�อ ปัร์าศจากความีร์ะมี�ด้ร์ะว�ง ต่ามีว�สุ�ยและพฤต่�การ์ณี�ท�'แพทย�สุามีาร์ถ่จะใช่�ความีร์ะมี�ด้ร์ะว�งได้� แต่�มี�ได้�ใช่�ให�เพ�ยงพอ เช่�นูไมี�เย*บัต่�ออว�ยวะให�ด้�, ให�เล1อด้ผู้�ด้กล��มี เปั4นูต่�นูซึ่5'งเปั4นูผู้ลท/าให�ผู้�ร์ �บัอว�ยวะถ่5งแก�ความีต่าย แพทย�ก*อาจต่�องร์�บัผู้�ด้ฐานูท/าให�คนูต่ายโด้ยปัร์ะมีาท(พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�,2552)

กฎหมายวิ ชาช�พท��เก��ยวิข้�องก�บการบร จาคและปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะในำประเทศไทย

ปัร์ะเทศไทยได้�มี�การ์ปัร์�บัปัร์�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีาเร์1'อยๆโด้ยแพทยสุภาและนู�กกฎหมีายต่�างๆ ซึ่5'งในู

Page 27: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ปั�จจ�บั�นูมี�การ์ปัร์�บัปัร์�งและปัร์ะกาศใช่�ฉบั�บัล�าสุ�ด้ในูปัA พ.ศ. 2553 ข้�อบ�งค�บแพทยสภา

วิ�าด�วิยการร�กษาจร ยธรรมแห�งวิ ชาช�พเวิชกรรม (ฉับ�บท�� 3) พ.ศ. ๒๕๔๙

อาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูมีาต่ร์า ๒๑ (๓) (ช่) แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. ๒๕๒๕

คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาด้�วยความีเห*นูช่อบัของสุภานูายกพ�เศษต่ามีมีาต่ร์า ๒๕ แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีพ.ศ. ๒๕๒๕ อ�นูเปั4นูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ท�'มี�บัทบั�ญญ�ต่�บัางปัร์ะการ์ท�'เก�'ยวก�บัการ์จ/าก�ด้สุ�ทธี�และเสุร์�ภาพของบั�คคล ซึ่5'งมีาต่ร์า๒๙ ปัร์ะกอบัก�บัมีาต่ร์า ๕๐ แห�งร์�ฐธีร์ร์มีนูญแห�งร์าช่อาณีาจ�กร์ไทยบั�ญญ�ต่�ให�กร์ะท/าได้�โด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีาย คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภาออกข�อบั�งค�บัไว�ด้�งต่�อไปันู�6

ข�อ 1 ข�อบั�งค�บันู�6เร์�ยกว�า “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549”

ข�อ 2 ให�ใช่�ข�อบั�งค�บันู�6ต่� 6งแต่�สุามีสุ�บัว�นูนู�บัแต่�ว�นูปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษา เปั4นูต่�นูไปั

ข�อ 3 ต่�6งแต่�ว�นูใช่�ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549

สุ1บัไปั ให�ยกเล�กบัร์ร์ด้าข�อบั�งค�บัด้�งต่�อไปันู�6

(1) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 2) พ.ศ. 2533

Page 28: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(2) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3) พ.ศ. 2538

(3) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 4) พ.ศ. 2543

(4) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 5) พ.ศ. 2544

(5) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 6) พ.ศ. 2545

(6) ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 7) พ.ศ. 2545

หมวิด ๑๐ การประกอบวิ ชาช�พเวิชกรรมเก��ยวิก�บการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

"การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ" หมีายความีว�า การ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีท�'เก�'ยวก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ หร์1อเปัล�'ยนูอว�ยวะ ต่�อไปันู�6ค1อ ห�วใจ ปัอด้ ต่�บั ต่�บัอ�อนู ไต่ และอว�ยวะอ1'นู ต่ามีท�'แพทยสุภาปัร์ะกาศก/าหนูด้

"ผ��บร จาค" หมีายความีว�า บั�คคลผู้�บัร์�จาคอว�ยวะของต่นู เพ1'อการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

ข้�อ ๕๒ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคปัร์ะสุงค�จะบัร์�จาคอว�ยวะขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่

ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

Page 29: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(1) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ หร์1อค�สุมีร์สุท�'จด้ทะเบั�ยนูสุมีร์สุก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะมีาแล�วอย�างนู�อยสุามีปัAเท�านู�6นู ยกเว�นูกร์ณี�เปั4นูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคท�'เปั4นูผู้�ได้�ร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยว�าอย�ในูเกณีฑ์�สุมีองต่ายต่ามีปัร์ะกาศแพทยสุภา

(2) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าการ์ต่ร์วจสุอบั และร์วบัร์วมีหล�กฐานูท�'แสุด้งว�าผู้�บัร์�จาคเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ หร์1อเปั4นูค�สุมีร์สุก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะโด้ยต่�องเก*บัหล�กฐานูด้�งกล�าวไว�ในูร์ายงานูผู้�ปั.วยของผู้�ร์ �บัอว�ยวะ

(3) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องอธี�บัายให�ผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงท�'จะเก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�างๆแก�ผู้�บัร์�จาคท�6งจากการ์ผู้�าต่�ด้ หร์1อหล�งการ์ผู้�าต่�ด้อว�ยวะท�'บัร์�จาคออกแล�วเมี1'อผู้�บัร์�จาคเข�าใจและเต่*มีใจท�'จะบัร์�จาคแล�วจ5งลงนูามีแสุด้งความีย�นูยอมีบัร์�จาคอว�ยวะไว�เปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ (Informed consent form)

(4) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าหล�กฐานูเปั4นูหนู�งสุ1อเพ1'อแสุด้งว�าไมี�มี�การ์จ�ายค�าต่อบัแทนูแก�ผู้�บัร์�จาคเปั4นูค�าอว�ยวะ

(5) ผู้�บัร์�จาคต่�องมี�สุ�ขภาพสุมีบัร์ณี�เหมีาะสุมีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะได้�

ข้�อ ๕๓ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ใช่�อว�ยวะจากผู้�ท�'สุมีองต่ายต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

๕๓.๑ ผู้�ท�'สุมีองต่ายต่ามีเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยของแพทยสุภาเท�านู�6นูท�'ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีจะนู/าเอาอว�ยวะไปัท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และผู้�ท�'สุมีองต่ายด้�งกล�าวต่�องไมี�มี�ภาวะด้�งต่�อไปันู�6

Page 30: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

๕๓.๑.๑ มีะเร์*งท�กช่นู�ด้ ยกเว�นูมีะเร์*งสุมีองช่นู�ด้ปัฐมีภมี�

๕๓.๑.๒ ต่�ด้เช่16อท�'วไปั และโลห�ต่เปั4นูพ�ษ

๕๓.๑.๓ การ์ทด้สุอบัเอช่ ไอ ว� (HIV) ให�ผู้ลบัวก

๕๓.๑.๔ ผู้�ปั.วยท�'สุงสุ�ยว�าเปั4นูโร์คพ�ษสุ�นู�ขบั�า ผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คสุมีองอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นู หร์1อไขสุ�นูหล�งอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นูหร์1อปัลายปัร์ะสุาทอ�กเสุบัเฉ�ยบัพล�นู ท�'ต่ายโด้ยไมี�ทร์าบัสุาเหต่�แนู�นูอนู

๕๓.๑.๕ ผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คว�วบั�า (Creutzfuldt Jacob disease) หร์1อผู้�ปั.วยท�'เปั4นูโร์คสุมีองเสุ1'อมีท�'ไมี�ทร์าบัสุาเหต่�แนู�นูอนู

๕๓.๒ การ์ขอบัร์�จาคอว�ยวะจากญาต่�ผู้�เสุ�ยช่�ว�ต่ต่ามีเกณีฑ์�สุมีองต่ายของแพทยสุภาต่�องด้/าเนู�นูการ์โด้ยคณีะแพทย�

หร์1อผู้�ได้�ร์�บัมีอบัหมีายจากคณีะแพทย�เท�านู�6นู สุ/าหร์�บัการ์ร์�เร์�'มีขอบัร์�จาคคณีะแพทย�หร์1อพยาบัาลท�'ร์ �บัผู้�ด้ช่อบัด้แลผู้�ปั.วยท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ควร์เปั4นูผู้�ร์ �เร์�'มี

๕๓.๓ ญาต่�ผู้�ต่ายท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะต่�องเปั4นูทายาทหร์1อผู้�แทนูโด้ยช่อบัธีร์ร์มีของผู้�ต่ายและจะเปั4นูผู้�ลงนูามีบัร์�จาคอว�ยวะเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ พร์�อมีท�6งมี�พยานูลงนูามีร์�บัร์องไมี�นู�อยกว�าสุองคนู

๕๓.๔ ญาต่�ผู้�ต่ายท�'บัร์�จาคต่�องท/าค/าร์�บัร์องเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ว�าจะไมี�ร์�บัสุ�'งต่อบัแทนูเปั4นูค�าอว�ยวะโด้ยเด้*ด้ขาด้

๕๓.๕ ในูกร์ณี�ท�'ผู้�ต่ายได้�แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะไว�ก�บัศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทยและมี�บั�ต่ร์ปัร์ะจ/าต่�วผู้�ท�'แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะด้�งกล�าว ถ่�าไมี�สุามีาร์ถ่ต่�ด้ต่ามีหาญาต่�ผู้�ต่ายในูข�อ ๕๓.๓ ได้�ให�ถ่1อว�าเอกสุาร์

Page 31: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แสุด้งความีจ/านูงบัร์�จาคอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคอว�ยวะให�ไว�ก�บัศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทยเปั4นูเอกสุาร์ท�'ใช่�แทนูเอกสุาร์ในูข�อ ๕๓.๓

๕๓.๖ ก�อนูท�'จะเอาอว�ยวะออกจากผู้�ท�'สุมีองต่ายซึ่5'งต่�องมี�การ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพต่ามีกฎหมีายต่�องแจ�งให�ผู้�ช่�นูสุต่ร์พล�กศพทร์าบัก�อนูและศ�ลยแพทย�ผู้�ผู้�าต่�ด้อว�ยวะจากศพต่�องบั�นูท5กการ์นู/าอว�ยวะออกไปัจากศพนู�6นูไว�ในูเวช่ร์ะเบั�ยนูของผู้�ต่ายด้�วย

ข้�อ ๕๔ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องเปั4นูศ�ลยแพทย�ผู้�ได้�ร์�บัว�ฒ�บั�ต่ร์หร์1อหนู�งสุ1ออนู�มี�ต่�จากแพทยสุภา

ข้�อ๕๕ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องกร์ะท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูสุถ่านูพยาบัาลของร์�ฐหร์1อเอกช่นู ซึ่5'งเปั4นูสุมีาช่�กของศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะ สุภากาช่าด้ไทย

ข้�อบ�งค�บแพทยสภา

วิ�าด�วิยการร�กษาจร ยธรรมแห�งวิ ชาช�พเวิชกรรม (ฉับ�บท�� 4) พ.ศ.2553

อาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูมีาต่ร์า 21(3) (ช่) และด้�วยความีเห*นูช่อบัของสุภานูายกพ�เศษ ต่ามีมีาต่ร์า 25 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 อ�นูเปั4นูกฎหมีายท�'มี�บัทบั�ญญ�ต่�บัางปัร์ะการ์เก�'ยวก�บัการ์จ/าก�ด้สุ�ทธี�และเสุร์�ภาพของบั�คคล ซึ่5'งมีาต่ร์า 29 ปัร์ะกอบัมีาต่ร์า 43 และเพ1'อเปั4นูการ์ค��มีคร์องผู้�ให�บัร์�การ์ซึ่5'งได้�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีมีาต่ร์ฐานูว�ช่าช่�พและจร์�ยธีร์ร์มีท/าได้�มีาต่ร์ฐานูต่ามีมีาต่ร์า 80 (2) ของร์�ฐธีร์ร์มีนูญแห�งร์าช่อาณีาจ�กร์ไทย

Page 32: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บั�ญญ�ต่�ให�กร์ะท/าได้�โด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�แห�งกฎหมีาย คณีะกร์ร์มีการ์แพทยสุภา จ5งออกข�อบั�งค�บัไว�ด้�งต่�อไปันู�6

ข�อ 1 ข�อบั�งค�บันู�6เร์�ยกว�า “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภา ว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 4) พ.ศ. 2553”

ข�อ 2 ข�อบั�งค�บันู�6ให�ใช่�บั�งค�บัต่�6งแต่�ว�นูถ่�ด้จากว�นูปัร์ะกาศในูร์าช่ก�จจานู�เบักษาเปั4นูต่�นูไปั

ข�อ 3 ให�ยกเล�กข�อความีในูข�อ 52 แห�งข�อบั�งค�บัแพทยสุภา ว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2549 และให�ใช่�ข�อความีต่�อไปันู�6แทนู

“ข�อ 52 การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ผู้�บัร์�จาคปัร์ะสุงค�จะบัร์�จาคอว�ยวะขณีะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องด้/าเนู�นูการ์ต่ามีเกณีฑ์�ต่�อไปันู�6

(1) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูเคร์1อญาต่�ท�'มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางพ�นูธี�กร์ร์มี หร์1อ

(2) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูสุามี�ภร์ร์ยาโด้ยช่อบัด้�วยกฎหมีาย หร์1ออย�ก�นูฉ�นูสุามี� ภร์ร์ยาโด้ยเปัEด้เผู้ยก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะมีาแล�วอย�างนู�อยสุามีปัA กร์ณี�ท�'มี�บั�ต่ร์ร์�วมีก�นูโด้ยสุายโลห�ต่ไมี�ต่�องใช่�ร์ะยะเวลาสุามีปัA หากมี�ปั�ญหาในูการ์พ�สุจนู�บั�ต่ร์ร์�วมีก�นูให�ใช่� DNA เปั4นูเคร์1'องพ�สุจนู� หร์1อ

(3) ผู้�บัร์�จาคต่�องเปั4นูผู้�ได้�ร์�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะทด้แทนูแล�ว และปัร์ะสุงค�บัร์�จาคอว�ยวะของต่นูท�'ต่�ด้ออกนู�6นูให�ก�บัผู้�อ1'นู

(4) กร์ณี�ท�'มี�ปั�ญหาในูการ์พ�สุจนู�ข�อ 52 (1) (2) และ (3) ให�ศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทยเปั4นูผู้�พ�จาร์ณีา

Page 33: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(5) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะต่�องท/าการ์ต่ร์วจสุอบั และร์วบัร์วมีหล�กฐานูท�'แสุด้งว�า ผู้�บัร์�จาคเปั4นูญาต่�โด้ยสุายเล1อด้ สุามี�หร์1อภร์ร์ยาก�บัผู้�ร์ �บัอว�ยวะ โด้ยต่�องเก*บัหล�กฐานูด้�งกล�าวไว�ในูร์ายงานูผู้�ปั.วยของผู้�ร์ �บัอว�ยวะ

(6) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องอธี�บัายให�ผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงท�'จะเก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�างๆแก�ผู้�บัร์�จาคท�6งจากการ์ผู้�าต่�ด้หร์1อหล�งการ์ผู้�าต่�ด้อว�ยวะท�'บัร์�จาคออกแล�ว เมี1'อผู้�บัร์�จาคเข�าใจและเต่*มีใจท�'จะบัร์�จาคแล�ว จ5งลงนูามีแสุด้งความีย�นูยอมีบัร์�จาคอว�ยวะไว�เปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ (Informed consent form)

(7) ผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ต่�องท/าหล�กฐานูเปั4นูหนู�งสุ1อเพ1'อแสุด้งว�าไมี�มี�การ์จ�ายค�าต่อบัแทนูแก�ผู้�บัร์�จาคเปั4นูค�าอว�ยวะ

(8) ผู้�บัร์�จาคต่�องมี�สุ�ขภาพสุมีบัร์ณี� เหมีาะสุมีท�'จะบัร์�จาคอว�ยวะได้�”

นำโยบายข้องคณะกรรมการจร ยธรรม สมาคมปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

สุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะเปั4นูสุมีาคมีนูานูาช่าต่�ช่�6นูนู/าของแพทย�และนู�กว�ทยาศาสุต่ร์�ท�'เก�'ยวก�บัการ์ปัลกถ่�ายเนู16อเย1'อและอว�ยวะ สุมีาคมีนู�6จะด้/าเนู�นูการ์ในูเช่�งร์�กในูการ์สุ�งเสุร์�มีการ์จ�บัต่าและควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และด้/าเนู�นูการ์วางหล�กเกณีฑ์�ท�'เหมีาะสุมีในูทางปัฏ�บั�ต่�

สมาคมปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะข้อแนำะนำ!าวิ�า

Page 34: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(1) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศควร์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายห�ามีการ์พาณี�ช่ย�ใด้ๆในูเนู16อเย1'อและอว�ยวะ(2) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศควร์นู�ยามีเร์1'องสุมีองต่ายและการ์ว�นู�จการ์ต่าย และท/าให�แนูวความีค�ด้เร์1'องนู�6ปัร์ากฏเปั4นูกฎหมีาย ร์วมีถ่5งให�ก/าหนูด้เง1'อนูไขว�าผู้�ท�'ลงความีเห*นูเร์1'องสุมีองต่ายจะต่�องไมี�ใช่�แพทย�ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะและจะต่�องไมี�มี�ปัร์ะโยช่นู�เก�'ยวข�องโด้ยต่ร์งก�บักร์ะบัวนูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ(3) ปัร์ะเทศท�กปัร์ะเทศจะต่�องสุร์�างการ์ต่ร์วจสุอบัท�'มี�ปัร์ะสุ�ทธี�ภาพในูการ์ปัลกถ่�ายเนู16อเย1'อและอว�ยวะโด้ยมี�

(เอ) หล�กเกณีฑ์�ท�'เหมีาะสุมีในูเร์1'องการ์บัร์�จาคกร์ณี�ผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่และธีนูาคาร์เนู16อเย1'อ

(บั�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องว�าสุมีองต่ายโด้ยผู้�ว�นู�จฉ�ยท�'ไมี�ได้�เก�'ยวข�องก�บัการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ

(ซึ่�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องท�'มี�การ์ลงนูามีและว�นูท�'ของศ�ลยแพทย�ซึ่5'งต่�ด้เอาเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�'ร์ะบั�ว�า (1) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�เปั4นูพยานูการ์ออกหนู�งสุ1อร์�บัร์องเร์1'องสุมีองต่าย และ (2) มี�การ์ต่�ด้เอาเนู16อเย1'อและอว�ยวะ โด้ยสุ/าเนูาของเอกสุาร์ด้�งกล�าวจะต่�องแนูบัไปัก�บัเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�กช่�6นู

(ด้�) หนู�งสุ1อร์�บัร์องฉบั�บัสุมีบัร์ณี�โด้ยศ�ลยแพทย�ผู้�ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ ท�'ร์ะบั�ว�า (1) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�ต่ร์วจสุอบัสุ/าเนูาเอกสุาร์และเปั4นูท�'พอใจ และ (2) แพทย�ผู้�นู� 6นูได้�บั�นูท5กว�ามี�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะนู�6นูแก�ผู้�ใด้

(อ�) สุร์�างความีมี�'นูใจว�าเนู16อเย1'อและอว�ยวะท�'ไมี�ได้�ใช่�ได้�อย�ในูความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัของหนู�วยงานูท�'เก�'ยวข�อง

(เอฟ้) ค/าแนูะนู/าเร์1'องว�ธี�การ์ในูการ์ลงทะเบั�ยนูและด้/าเนู�นูการ์ของผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�กคนู

(จ�) หนู�งสุ1ออนู�มี�ต่�และร์�บัร์องของศนูย�ปัลกถ่�ายอว�ยวะ และข�อต่กลงอ1'นูๆโด้ยหนู�วยงานูของร์�ฐหร์1อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พแพทย�ท�'เก�'ยวข�อง

Page 35: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะย�งร์ะบั�ว�าโด้ยเคาร์พถ่5งหล�กการ์ท�'วๆไปั เร์1'องเหล�านู�6ย�งคงไมี�เปัล�'ยนูแปัลง

(เอ) การ์บัร์�จาคอว�ยวะและเนู16อเย1'อจะต่�องท/าโด้ยไมี�มี�สุ�'งต่อบัแทนูทางพาณี�ช่ย�หร์1อผู้ลปัร์ะโยช่นู�ทางการ์เง�นู(บั�) จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีในูการ์บัร์�จาคอว�ยวะ(ซึ่�) สุมีาช่�กสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องไมี�เก�'ยวข�องในูการ์ร์�บับัร์�จาคหร์1อปัลกถ่�ายอว�ยวะจากนู�กโทษปัร์ะหาร์

ข�าพเจ�ายอมีร์�บัแถ่ลงการ์ณี�ทางจร์�ยธีร์ร์มีข�างต่�นูของสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะ____________________ ____________________ลายมี1อช่1'อของผู้�สุมี�คร์ ว�นูท�'____________________ช่1'อต่�วบัร์ร์จง

พระราชบ�ญญ�ต การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะมนำ#ษย( 1989[27 กร์กฏาคมี 1989]

บั�ญญ�ต่�โด้ยสุมีเด้*จพร์ะร์าช่�นู�โด้ยและด้�วยค/าแนูะนู/าและความีย�นูยอมีของสุมีาช่�กสุภาข�นูนูางและสุภาสุามี�ญ ในูการ์ปัร์ะช่�มีร์�ฐสุภาและโด้ยอ/านูาจของร์�ฐสุภา ด้�งนู�61. - (1) บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา หากกร์ะท/าการ์ด้�งนู�6ในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้�

(เอ) จ�ายเง�นูหร์1อร์�บัเง�นูค�าอว�ยวะหร์1อการ์เสุนูอให�อว�ยวะซึ่5'งมี�การ์ต่�ด้หร์1อจะต่�ด้จากบั�คคลท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วหร์1อย�งมี�ช่�ว�ต่อย� เพ1'อนู/าไปัใช่�ปัลกถ่�ายแก�บั�คคลอ1'นูไมี�ว�าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะท/าในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์หร์1อท�'อ1'นู

Page 36: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(บั�) หาบั�คคลซึ่5'งเต่*มีใจให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นูด้�งท�'กล�าวในูย�อหนู�า (เอ) ข�างต่�นูหร์1อเสุนูอให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นู

(ซึ่�) ร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาในูการ์เต่ร์�ยมีการ์ใด้ๆท�'เก�'ยวข�องก�บัการ์จ�ายเง�นูในูการ์ให�หร์1อเสุนูอให�อว�ยวะ หร์1อ

(ด้�) มี�สุ�วนูร์�วมีในูการ์จ�ด้การ์หร์1อควบัค�มีร์�างกายของบั�คคลท�'เปั4นูหมี�คณีะหร์1อไมี�ได้�เปั4นูหมี�คณีะซึ่5'งมี�ก�จกร์ร์มีเก�'ยวข�องหร์1อร์�วมีในูการ์ร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาในูการ์เต่ร์�ยมีการ์ด้�งกล�าว

(2) โด้ยนูอกเหนู1อจากต่ามีย�อหนู�า (บั�) ของอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นู บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา ถ่�าได้�ท/าให�มี�การ์พ�มีพ�โฆ่ษณีาหร์1อแจกจ�าย หร์1อต่�6งใจพ�มีพ�โฆ่ษณีาหร์1อแจกจ�ายในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้� โด้ย

(เอ) เช่�ญช่วนูบั�คคลให�ให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นูด้�งท�'กล�าวมีาแล�วในูย�อหนู�า (เอ) ของอนู�มีาต่ร์านู�6นู หร์1อเสุนูอท�'จะให�อว�ยวะเพ1'อแลกก�บัเง�นู หร์1อ

(บั�) แสุด้งว�าผู้�โฆ่ษณีาเต่*มีใจท�'จะร์�เร์�'มีหร์1อเจร์จาเต่ร์�ยมีการ์ใด้ๆด้�งท�'กล�าวมีาแล�วในูย�อหนู�า (ซึ่�) ของอนู�มีาต่ร์า (1)

(3) ในูมีาต่ร์านู�6 “การ์จ�ายเง�นู“ หมีายความีถ่5งการ์จ�ายเง�นูหร์1อสุ�'งท�'มี�ค�าเท�ยบัก�บัเง�นู แต่�ไมี�ได้�ร์วมีถ่5งการ์จ�ายเง�นูช่ด้เช่ยหร์1อใช่�ค1นู ด้�งนู�6

(เอ) ค�าต่�ด้ เคล1'อนูย�าย หร์1อร์�กษาอว�ยวะท�'จะให� หร์1อ(บั�) ค�าใช่�จ�ายใด้ๆหร์1อค�าขาด้ร์ายได้�ท�'เก�ด้ข56นูแก�บั�คคล ท�'พอสุมีควร์และโด้ยต่ร์งสุ1บัเนู1'องจากการ์ให�อว�ยวะ

(4) ในูมีาต่ร์านู�6ค/าว�า “โฆ่ษณีา“ ให�ร์วมีถ่5งการ์โฆ่ษณีาในูร์ปัแบับัใด้ๆไมี�ว�าในูสุาธีาร์ณีะ สุ�วนูใด้ๆของสุาธีาร์ณีะ หร์1อแก�บั�คคลใด้โด้ยเฉพาะ (5) บั�คคลท�'มี�ความีผู้�ด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นู จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุามีเด้1อนู หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั และบั�คคลท�'มี�ความีผู้�ด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (2) จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู

Page 37: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

2. – (1) ภายในูบั�งค�บัของอนู�มีาต่ร์า (3) ข�างล�าง บั�คคลมี�ความีผู้�ด้หากกร์ะท/าการ์ด้�งนู�6ในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้�

(เอ) ต่�ด้อว�ยวะจากบั�คคลท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่โด้ยเจต่นูาท�'จะนู/าไปัปัลกถ่�ายให�แก�บั�คคลอ1'นู หร์1อ

(บั�) ปัลกถ่�ายอว�ยวะซึ่5'งต่�ด้จากบั�คคลท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่แก�ผู้�อ1'นู โด้ยท�'บั�คคลด้�งกล�าวไมี�ใช่�เจ�าของอว�ยวะ หร์1อเก�ด้กร์ณี�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะแก�บั�คคลท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวข�องทางพ�นูธี�กร์ร์มีก�บับั�คคลซึ่5'งถ่กต่�ด้อว�ยวะ (2) ต่ามีความีมี��งหมีายของอนู�มีาต่ร์านู�6 บั�คคลมี�ความีเก�'ยวข�องทางพ�นูธี�กร์ร์มี โด้ย

(เอ) เปั4นูบั�ด้ามีาร์ด้าและบั�ต่ร์ (บั�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้ามีาร์ด้า หร์1อร์�วมีบั�ด้าหร์1อมีาร์ด้า (ซึ่�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้าและมีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่ หร์1อร์�วมีแต่�บั�ด้าต่ามีสุายโลห�ต่หร์1อมีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่อย�างใด้อย�างหนู5'ง และ(ด้�) เปั4นูพ�'นู�องร์�วมีบั�ด้ามีาร์ด้าต่ามีสุายโลห�ต่ หร์1อร์�วมีแต่�บั�ด้ามีาร์ด้า

ต่ามีสุายโลห�ต่ แต่�บั�คคลจะต่�องไมี� เปั4นูการ์เฉพาะ ถ่กปัฏ�บั�ต่�เสุมี1อนูว�ามี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูในูล�กษณีะด้�งกล�าวจนูกว�าข�อเท*จจร์�งเร์1'องความีสุ�มีพ�นูธี�จะได้�ร์�บัการ์พ�สุจนู�ด้�วยว�ธี�การ์ต่ามีท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบัท�'ออกโด้ยร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วง (3) ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงอาจออกร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ว�าข�อห�ามีในูอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นูแต่�ไมี�ควร์จะนู/ามีาใช่�ในูกร์ณี�

(เอ) พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ต่ามีท�'ร์ะบั�หร์1อให�ไว�โด้ยร์ะเบั�ยบัพอใจว�า (i) ไมี�มี�การ์จ�ายเง�นู หร์1อจะจ�ายเง�นูท�'ข�ด้แย�งต่�อมีาต่ร์า 1 ข�างต่�นู และ (ii) เข�าเง1'อนูไขอ1'นูๆท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบั และ (บั�) มี�การ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีร์ะเบั�ยบัท�'มี�การ์ร์ะบั�เง1'อนูไขบัางปัร์ะการ์ไว�

(4) ค�าใช่�จ�ายใด้ๆของพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'นูอกจากเง�นูท�'ได้�ร์�บัจากร์�ฐสุภา จะต่�องได้�ร์�บัการ์ช่ด้เช่ยโด้ยร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วง    

Page 38: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(5) บั�คคลมี�ความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์านู�6 จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษจ/าค�กไมี�เก�นูสุามีเด้1อนู หร์1อปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู หร์1อท�6งจ/าท�6งปัร์�บั (6) อ/านูาจในูการ์ออกร์ะเบั�ยบัต่ามีมีาต่ร์านู�6จะต่�องท/าโด้ยผู้�านูข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�   (7) ร์ะเบั�ยบัต่ามีอนู�มีาต่ร์า (2) ข�างต่�นูจะต่�องสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา และไมี�มี�ร์ะเบั�ยบัใด้ต่ามีอนู�มีาต่ร์า (3) ข�างต่�นูจะออกได้� หากร์�างของร์ะเบั�ยบัด้�งกล�าวไมี�ได้�ผู้�านูการ์ร์�บัร์องโด้ยมีต่�ของร์�ฐสุภา3. – (1) ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงอาจออกร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ให�บั�คคลด้�งท�'ร์ะบั�ไว�ในูร์ะเบั�ยบัท�'จะให�ข�อมีลแก�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�' ซึ่5'งอาจให�ร์ะบั�ถ่5งการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะโด้ยใช่�อว�ยวะท�'ได้�ต่�ด้จากบั�คคลซึ่5'งได้�เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วหร์1อย�งมี�ช่�ว�ต่อย� ท�'ได้�เก�ด้ข56นูหร์1อจะเก�ด้ข56นูในูอ�งกฤษ เวลล� และสุกอต่แลนูด้� (2) พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'จะต่�องเก*บัข�อมีลท�'ได้�ร์�บัต่ามีร์ะเบั�ยบัท�'ก/าหนูด้ไว�ในูมีาต่ร์านู�6 (3) บั�คคลใด้ๆ โด้ยไมี�มี�เหต่�แก�ต่�วไมี�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีร์ะเบั�ยบัเหล�านู�6มี�ความีผู้�ด้ทางอาญา จะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัสุามีของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู และบั�คคลใด้ๆ ซึ่5'งโด้ยสุอด้คล�องของใจความี ของร์ะเบั�ยบัเหล�านู�6นู และบั�คคลใด้ๆ ซึ่5'งร์ะเบั�ยบัก/าหนูด้ไว� ต่�6งใจหร์1อปัร์ะมีาทเล�นูเล�ออย�างร์�ายแร์งให�ข�อมีลอ�นูเปั4นูเท*จ หร์1อท/าให�เข�าใจผู้�ด้ในูเนู16อหา มี�ความีผู้�ด้ทางอาญา และจะต่�องร์�บัโทษโด้ยค/าพ�พากษาของศาลแขวงซึ่5'งมี�ก/าหนูด้โทษปัร์�บัไมี�เก�นูร์ะด้�บัห�าของเกณีฑ์�มีาต่ร์ฐานู (4) อ/านูาจในูการ์ออกร์ะเบั�ยบัต่ามีมีาต่ร์านู�6จะต่�องท/าโด้ยผู้�านูข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ซึ่5'งสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา4. – (1) เมี1'อความีผู้�ด้ต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ได้�กร์ะท/าโด้ยนู�ต่�บั�คคลซึ่5'งพ�สุจนู�แล�วว�ากร์ะท/าโด้ยความีย�นูยอมีหร์1อการ์ร์ �เห*นูเปั4นูใจ หร์1อเนู1'องมีาจากความี

Page 39: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ปัร์ะมีาทเล�นูเล�อ ของผู้�อ/านูวยการ์คนูใด้ ผู้�จ�ด้การ์คนูใด้ เลขานู�การ์คนูใด้ หร์1อเจ�าหนู�าท�'อ1'นูของนู�ต่�บั�คคล หร์1อบั�คคลใด้ๆซึ่5'งอ�างว�ากร์ะท/าโด้ยมี�อ/านูาจ บั�คคลด้�งกล�าวมี�ความีผู้�ด้ทางอาญา และจะต่�องร์�บัผู้�ด้และถ่กลงโทษเช่�นูเด้�ยวก�บันู�ต่�บั�คคล  (2) เมี1'อก�จการ์ของนู�ต่�บั�คคลถ่กจ�ด้การ์โด้ยสุมีาช่�ก จะต่�องนู/าอนู�มีาต่ร์า (1) ข�างต่�นูมีาใช่�ก�บัพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่� และต่�องไมี�ค/านู5งถ่5งหนู�าท�'ในูการ์จ�ด้การ์ของสุมีาช่�กนู�6นูโด้ยถ่1อเสุมี1อนูบั�คคลด้�งกล�าวเปั4นูผู้�อ/านูวยการ์ของนู�ต่�บั�คคล5. – การ์ด้/าเนู�นูการ์ฟ้@องร์�องความีผู้�ด้ต่ามีมีาต่ร์า 1 และ มีาต่ร์า 2 ข�างต่�นูในูอ�งกฤษ และเวลล� จะต่�องกร์ะท/าโด้ยหร์1อได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากอธี�บัด้�กร์มีอ�ยการ์6.– ค/าสุ�'งในูสุภาต่ามีย�อหนู�า 1(1)(บั�) ของสุาร์บั�ญท�' 1 ในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้� 1974 (พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ/าหร์�บันูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้�ช่�'วคร์าว)ซึ่5'งปัร์ะกอบัไปัด้�วยข�อความีว�าบั�ญญ�ต่�ข56นูเพ1'อให�สุอด้คล�องก�บัว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ของพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6

(เอ) จะต่�องไมี�อย�ในูย�อหนู�า 1(4) และ (5) ของสุาร์บั�ญนู�6นู (มี�มีต่�ร์�บัร์องโด้ยร์�ฐสุภา) แต่�  (บั�) จะต่�องสุอด้คล�องก�บัสุ�'งท�'ได้�ยกเล�กต่ามีมีต่�ของร์�ฐสุภา7.- (1) พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6เร์�ยกว�า พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีนู�ษย� 1989 (2) ในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6 ค/าว�า “อว�ยวะ“ หมีายความีถ่5งช่�6นูสุ�วนูใด้ๆของร์�างกายมีนู�ษย�ซึ่5'งปัร์ะกอบัไปัด้�วยโคร์งสุร์�างของเนู16อเย1'อ ซึ่5'งหากต่�ด้ออกท�6งหมีด้ ร์�างกายจะไมี�สุามีาร์ถ่ผู้ล�ต่ข56นูมีาทด้แทนู (3) ไมี�ให�นู/า มีาต่ร์า 1 ข�างต่�นูมีาใช่�บั�งค�บัจนูกว�าจะพ�นูว�นูท�'พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ผู้�านูสุภา และไมี�ให�นู/า มีาต่ร์า 2(1) ข�างต่�นูมีาใช่�บั�งค�บัจนูกว�าจะว�นูท�'มี�ร์�ฐมีนูต่ร์�ปัร์ะจ/ากร์ะทร์วงก/าหนูด้ค/าสุ�'งท�'ออกโด้ยข�อบั�งค�บัท�'ออกโด้ยอาศ�ยอ/านูาจต่ามีความีในูพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�

Page 40: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(4) นูอกจากมีาต่ร์า 6 แล�วพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�นู�6ไมี�นู/าไปัใช่�ในูนูอร์�ทเท�นูไอร์�แลนูด้�

มต สภาประชาคมย#โรปวิ�าด�วิยควิามร�วิมม)อทางกฎหมายข้องร�ฐสมาช กในำเร)�องการต�ด การปล�ก และการ

ปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะมีต่�ท�' (78) 29 ว�าด้�วยความีร์�วมีมี1อทางกฎหมีายของร์�ฐสุมีาช่�กในูเร์1'อง

การ์ต่�ด้ การ์ปัลก และการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ (ร์�บัโด้ยคณีะกร์ร์มีการ์ของร์�ฐมีนูต่ร์� เมี1'อว�นูท�' 11 พฤษภาคมี 1978 ในูการ์ปัร์ะช่�มีผู้�ท/าการ์แทนูคณีะร์�ฐมีนูต่ร์�คร์�6งท�' 287)

คณีะกร์ร์มีการ์ของร์�ฐมีนูต่ร์�โด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าจ�ด้ปัร์ะสุงค�ของสุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปัก*ค1อการ์บัร์ร์ล�ความีเปั4นูเอกภาพย�'งข56นูร์ะหว�างเหล�าสุมีาช่�ก โด้ยเฉพาะโด้ยความีร์�วมีมี1อก�นูทางกฎหมีายนู�ต่�บั�ญญ�ต่�ในูเร์1'องท�'มี�ปัร์ะโยช่นู�ร์�วมีก�นูโด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าเพร์าะว�าการ์เพ�'มีข56นูอย�างมีากในูร์ะยะไมี�ก�'ปัAมีานู�6ในูการ์ร์�กษาคนูไข�โด้ยการ์ปัลกถ่�าย หร์1อปัลก หร์1อต่�ด้อว�ยวะ (organs) เนู16อเย1'อ (tissues) หร์1อว�ต่ถ่� (substances) อย�างอ1'นูของมีนู�ษย� ร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆจ5งเห*นูความีจ/าเปั4นูในูการ์มี�บัทบั�ญญ�ต่�กฎหมีายใหมี�และมี�ความีเฉพาะมีากข56นู โด้ยท�'พ�จาร์ณีาว�าความีร์�วมีมี1อทางนู�ต่�บั�ญญ�ต่�ของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆในูเร์1'องการ์ต่�ด้ ปัลก และปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะให�ความีมี�'นูใจว�ามี�การ์ค��มีคร์องผู้�บัร์�จาคด้�ย�'งข56นู ผู้�ท�'มี�แนูวโนู�มีจะเปั4นูผู้�บัร์�จาค หร์1อผู้�ร์ �บับัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� และสุ�งเสุร์�มีความีก�าวหนู�าของว�ทยาศาสุต่ร์�ทางการ์แพทย�และการ์ร์�กษาโร์คข�อแนูะนู/าแก�ร์�ฐบัาลของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆ

Page 41: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

(เอ) ให�ปัร์ะเทศสุมีาช่�กต่�างๆออกกฎหมีายต่ามีข�อบั�ญญ�ต่�ในูภาคผู้นูวกท�ายมีต่�นู�6 หร์1อร์�บัเอามีาต่ร์การ์ต่ามีข�อบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6เมี1'อมี�การ์บั�ญญ�ต่�กฎหมีายใหมี�(บั�) ใช่�บัทลงโทษท�'เหมีาะสุมีเพ1'อสุร์�างความีมี�'นูใจว�ามี�การ์นู/าข�อบั�ญญ�ต่�เหล�านู�6ไปัใช่�เมี1'อมีต่�นู�6มี�ผู้ล(ซึ่�) ศ5กษาความีต่�องการ์และความีเปั4นูไปัได้�ในูการ์ลงข�อความีในูเอกสุาร์ท�'เหมีาะสุมีเพ1'อว�าความีปัร์ะสุงค�ของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วต่ามีท�'ได้�กล�าวในูมีาต่ร์า 10 ของข�อบั�ญญ�ต่�นู�6จะได้�สุร์�ปัง�ายข56นู (ด้�) เพ�'มีโด้ยว�ธี�การ์ท�'เหมีาะสุมีในูความีพยายามี(ของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆ)เพ1'อแจ�งสุาธีาร์ณีช่นูและท/าให�เก�ด้ความีเอาใจใสุ�ของแพทย�ในูความีต่�องการ์และความีสุ/าค�ญของการ์บัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ในูขณีะท�'มี�การ์เก*บัเร์1'องร์าวท�'เปั4นูความีล�บัของบั�คคลท�'ร์ �บัการ์ผู้�าต่�ด้(อ�) ให� หร์1อสุนู�บัสุนู�นูการ์เต่ร์�ยมีแนูวปัฏ�บั�ต่�สุ/าหร์�บัผู้�ท�'มี�สุ�ทธี�ในูการ์ต่�ด้สุ�นูใจต่ามีย�อหนู�าท�' 1 ของมีาต่ร์า 11 ท�'ว�าอาจต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จากผู้�ท�'ต่ายแล�ว(เอฟ้) ใช่�ข�อบั�ญญ�ต่�ท�ายมีต่�นู�6 โด้ยเฉพาะก�บัมีาต่ร์า 9 และ 14 ก�บัมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ท�'มีาจากปัร์ะเทศท�'ไมี�ใช่�สุมีาช่�กของสุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปั เช่�ญร์�ฐบัาลของร์�ฐสุมีาช่�กต่�างๆให�แจ�งเลขาธี�การ์สุภาปัร์ะช่าคมีย�โร์ปัต่ามีก/าหนูด้เวลา และในูร์ะยะท�กๆห�าปัA ของการ์ด้/าเนู�นูการ์ให�เปั4นูไปัต่ามีข�อแนูะนู/าในูมีต่�นู�6

ข้�อบ�ญญ�ต หมวิดท�� 1 การบ�งค�บใช�มาตรา 1 1 ข�อบั�ญญ�ต่�นู�6ให�ใช่�ก�บัการ์ต่�ด้ ปัลก ปัลกถ่�าย และใช่�แบับัอ1'นูก�บัว�ต่ถ่�ซึ่5'งได้�มีาจากมีนู�ษย� ท�'ถ่กต่�ด้หร์1อเก*บัไว�เพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ร์�กษาหร์1อว�นู�จฉ�ยโร์ค เพ1'อปัร์ะโยช่นู�ของบั�คคลอ1'นูซึ่5'งมี�ใช่�ผู้�บัร์�จาค และเพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ว�จ�ย

2 การ์ถ่�ายต่�วอ�อนู การ์ต่�ด้ หร์1อปัลกถ่�าย อ�ณีฑ์ะ หร์1อร์�งไข� ต่ลอด้จนูการ์ใช่�ไข� และเช่16ออสุ�จ� ไมี�อย�ในูบั�งค�บัของข�อบั�ญญ�ต่�นู�6

Page 42: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

หมวิดท�� 2 การนำ!าออก การปล�ก และการปล�กถ่�าย มนำ#ษย(วิ�ตถ่# จากบ#คคลซึ่?�งย�งม�ช�วิ ตมาตรา 2 1 ผู้�บัร์�จาคและผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายท�'เปั4นูผู้�เยาว� หร์1อคนูไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย (บั�คคลท�6งสุองปัร์ะเภทนู�6ต่�างเปั4นูผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย) จะต่�องได้�ร์�บัข�อมีลท�'เหมีาะสุมีในูเร์1'องผู้ลของการ์ต่�ด้ โด้ยเฉพาะผู้ลในูทางการ์แพทย� สุ�งคมี จ�ต่ว�ทยา และความีสุ/าค�ญในูการ์บัร์�จาค ก�อนูการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�)

2 จะต่�องปักปัEด้ช่1'อผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) เว�นูแต่�บั�คคลท�6งสุองฝั.ายจะเปั4นูญาต่� หร์1อเปั4นูคนูในูคร์อบัคร์�วเด้�ยวก�นู มาตรา 3 การ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�บัร์�จาค ความีย�นูยอมีนู�6จะต่�องให�ไว�โด้ยอ�สุร์ะ ในูกร์ณี�การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งสุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�จะเปั4นูอ�นูต่ร์ายแก�ผู้�บัร์�จาค (และ) การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้� จะต่�องความีย�นูยอมีเปั4นูลายล�กษณี�อ�กษร์ มาตรา 4 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้� จะต่�องจ/าก�ด้เฉพาะเพ1'อการ์ปัลกถ่�าย ร์ะหว�างบั�คคลซึ่5'งมี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางเคร์1อญาต่� เว�นูแต่�เปั4นูกร์ณี�พ�เศษซึ่5'งการ์ปัลกถ่�าย (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�)จะมี�โอกาสุปัร์ะสุบัความีสุ/าเร์*จสุงมาตรา 5 ในูกร์ณี�ท�'การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะเสุ�'ยงต่�อการ์ก�อให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายอย�างมีากต่�อช่�ว�ต่หร์1อสุ�ขภาพของผู้�บัร์�จาค การ์ต่�ด้จะกร์ะท/าได้�เฉพาะเมี1'อพ�จาร์ณีาจาก เหต่�ผู้ลของผู้�บัร์�จาค ความีสุ�มีพ�นูธี�ในูคร์อบัคร์�ว และความีจ/าเปั4นูทางการ์แพทย� อย�างไร์ก*ด้�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'สุามีาร์ถ่ท�'จะห�ามีไมี�ให�มี�การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ด้�งกล�าวมาตรา 6 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งสุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�ของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย จะท/าได้�เฉพาะบัางกร์ณี�เท�านู�6นู โด้ยอาจมี�การ์อนู�ญาต่ให�ต่�ด้เมี1'อมี�ความีจ/าเปั4นูเพ1'อเหต่�ผู้ลในูการ์ร์�กษาและการ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค ซึ่5'งจะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีจากผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายของผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่และผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ไมี�ได้�ค�ด้ค�านู หากการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะท/าให�เก�ด้อ�นูต่ร์ายต่�อ

Page 43: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุ�ขภาพของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ จะต่�องได้�ร์�บัอนู�ญาต่จากพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ในูหนู�วยงานูเฉพาะ

2 ห�ามีต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ของบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีาย อย�างไร์ก*ด้� พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจอนู�ญาต่ให�ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ของบั�คคลด้�งกล�าวในูกร์ณี�พ�เศษเพ1'อเหต่�ผู้ลในูการ์ร์�กษาหร์1อการ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค หากผู้�บัร์�จาคมี�ความีสุามีาร์ถ่ท�'จะเข�าใจและได้�ให�ความีย�นูยอมี ผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายและพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ได้�อนู�ญาต่ให�มี�การ์ต่�ด้ และผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคเปั4นูเปั4นูญาต่�สุนู�ทก�นู

3 ห�ามีต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ซึ่5'งจะท/าให�เก�ด้ความีเสุ�'ยงอย�างมีากต่�อช่�ว�ต่และสุ�ขภาพของบัร์�จาคท�'เปั4นูบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ต่ามีกฎหมีายมาตรา 7 ก�อนูต่�ด้หร์1อปัลกถ่�าย (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะต่�องมี�การ์ต่ร์วจร์�างกาย ปัร์ะเมี�นู และลด้ความีเสุ�'ยงต่�อช่�ว�ต่และสุ�ขภาพของท�6งของผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคมาตรา 8 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�จะต่�องกร์ะท/าในูเง1'อนูไขท�'จะเก�ด้ความีเสุ�'ยงแก�ผู้�ให�บัร์�จาคนู�อยท�'สุ�ด้

2 การ์ต่�ด้ การ์ปัลก และการ์ปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ซึ่5'งไมี�สุามีาร์ถ่งอกใหมี�ได้�ต่�องกร์ะท/าในูสุถ่าบั�นูท�'มี�เคร์1'องมี1อและบั�คคลากร์ท�'เหมีาะสุมีมาตรา 9 ไมี�อาจมี�การ์เสุนูอให�มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อผู้ลปัร์ะโยช่นู� อย�างไร์ก*ด้� (ผู้�บัร์�จาค) อาจได้�ร์�บัค�าช่ด้เช่ยจากการ์ขาด้ร์ายได้� และค�าใช่�จ�ายใด้ๆ ในูการ์ต่�ด้ หร์1อการ์ต่ร์วจร์�างกายก�อนูการ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�ผู้�บัร์�จาคหร์1อผู้�จะบัร์�จาคจะต่�องได้�ร์�บัค�าสุ�นูไหมีทด้แทนูต่�างหาก จากความีเปั4นูไปัได้�ใด้ๆในูความีผู้�ด้พลาด้ทางการ์แพทย� ท�'ท/าให�เก�ด้ความีเสุ�ยหายจากกร์ะบัวนูการ์ต่�ด้ หร์1อต่ร์วจร์�างกายก�อนูต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่� ภายใต่�การ์ปัร์ะก�นูสุ�งคมีหร์1อโคร์งการ์ปัร์ะก�นูภ�ยอ1'นูๆ

หมวิดท�� 3 การต�ด ปล�ก และปล�กถ่�าย มนำ#ษย(วิ�ตถ่#จากบ#คคลซึ่?�งเส�ยช�วิ ตแล�วิ

Page 44: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

มาตรา 10 1 ต่�องไมี�ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) เมี1'อมี�การ์ค�ด้ค�านูโด้ยช่�ด้แจ�งหร์1อสุ�นูนู�ษฐานูได้�ของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ โด้ยเฉพาะเมี1'อพ�จาร์ณีาจากศาสุนูาและการ์ต่�ด้สุ�นูทางปัร์�ช่ญาของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่

2 ในูกร์ณี�ไมี�มี�การ์แสุด้งเจต่นูาห�ามีโด้ยช่�ด้แจ�งหร์1อโด้ยปัร์�ยายของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�อาจกร์ะท/าได้� อย�างไร์ก*ด้�พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจห�ามีไมี�ให�ต่�ด้ หากภายหล�งจากท�'มี�การ์ต่ร์วจสุอบัเท�าท�'สุามีาร์ถ่กร์ะท/าได้�ต่�อความีเห*นูของคนูในูคร์อบัคร์�วของผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ และกร์ณี�ท�'อาจจะต่�องได้�ร์�บัความีย�นูยอมีของผู้�แทนูต่ามีกฎหมีายบั�คคลผู้�ไร์�ความีสุามีาร์ถ่ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่มาตรา 11 1 เมี1'อมี�การ์ต่ายเก�ด้ข56นู การ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) อาจกร์ะท/าได้�แมี�อว�ยวะอ1'นูท�'ไมี�ใช่�สุมีองย�งสุามีาร์ถ่ท/าหนู�าท�'ได้�โด้ยเคร์1'องช่�วย

2 การ์ต่�ด้อาจกร์ะท/าได้�หากไมี�กร์ะทบัต่�อการ์ต่ร์วจพ�สุจนู� หร์1อการ์ช่�นูสุต่ร์พล�กศพต่ามีท�'กฎหมีายก/าหนูด้ไว� เมี1'อมี�เหต่�จ/าเปั4นู พนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'อาจต่�ด้สุ�นูว�าการ์ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) จะเก�ด้ข56นูได้�ก*ต่�อเมี1'อได้�ร์�บัอนู�ญาต่จากผู้�มี�สุ�ทธี�อนู�ญาต่ต่ามีกฎหมีายมาตรา 12 1 การ์ต่�ด้มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อว�ต่ถ่�ปัร์ะสุงค�ในูการ์ร์�กษา การ์ว�นู�จฉ�ยโร์ค หร์1อว�จ�ยจะต่�องเก�ด้ข56นูในูสุถ่านูท�'และในูสุภาพท�'เหมีาะสุมี

2 การ์ปัลกและปัลกถ่�ายจะต่�องเก�ด้ข56นูในูสุถ่าบั�นูสุาธีาร์ณีะหร์1อเอกช่นูซึ่5'งมี�บั�คคลกร์และเคร์1'องมี1อท�'เหมีาะสุมี 3 จะต่�องมี�การ์ร์�บัร์องการ์ต่ายโด้ยแพทย�ผู้�ซึ่5'งไมี�ได้�อย�ในูคณีะท�'จะท/าการ์ต่�ด้ ปัลก หร์1อปัลกถ่�ายมีนู�ษย�ว�ต่ถ่� อย�างไร์ก*ต่ามีแพทย�ผู้�นู�6สุามีาร์ถ่ต่�ด้ (มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�) ท�'ไมี�สุ/าค�ญนู�ก หากไมี�มี�แพทย�อ1'นูท�'เหมีาะสุมีมาตรา 13 จะต่�องไมี�เปัEด้เผู้ยต่�วผู้�บัร์�จาคมีนู�ษย�ว�ต่ถ่�แก�ผู้�ร์ �บับัร์�จาค และต่�วผู้�ร์ �บับัร์�จาคแก�คร์อบัคร์�วของผู้�บัร์�จาคมาตรา 14 ต่�องไมี�มี�การ์เสุนูอให�มีนู�ษย�ว�ต่ถ่�เพ1'อผู้ลปัร์ะโยช่นู�ใด้ๆ

Page 45: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แนำวิทางข้องแพทยสภาแห�งสหราชอาณาจ�กรเร)�อง การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ

จากผ��ท��ย�งม�ช�วิ ต พฤศจ�กายนู 1992

1 ในูร์ายงานูปัร์ะจ/าปัA ปัA 1985 แพทยสุภาได้�ลงพ�มีพ�ข�อความีปัร์ะณีามีการ์ค�าอว�ยวะมีนู�ษย� แนูวทางฉบั�บันู�6ขอย1นูย�นูความีเห*นูด้�งกล�าว และให�ค/าอธี�บัายอย�างละเอ�ยด้ของหล�กการ์ซึ่5'งแนูวทางฉบั�บันู�6ต่� 6งอย� 2 แพทยสุภาเห*นูว�าเปั4นูเร์1'องท�'ผู้�ด้จร์�ยธีร์ร์มีและไมี�สุมีควร์ท�'แพทย�มี�สุ�วนูเก�'ยวใด้ๆในูการ์ค�าอว�ยวะ หร์1อในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�'ได้�ร์�บัมีาจากผู้�บัร์�จาคซึ่5'งได้�ให�ย�นูยอมีเนู1'องมีาจากอ�ทธี�พลท�'ไมี�ช่อบั แพทย�ซึ่5'งปัร์ะพฤต่�ต่นูในูล�กษณีะนู�6จะต่�องร์�บัผู้�ด้ทางว�นู�ยต่ามีกร์ะบัวนูการ์ของแพทยสุภา3 ความีเห*นูเช่�นูนู�6ต่� 6งอย�บันูความีเช่1'อของแพทยสุภาท�'ว�า

1. อว�ยวะมีนู�ษย�ไมี�ควร์จะเปั4นูว�ต่ถ่�แห�งการ์พาณี�ช่ย� การ์บัร์�จาคอว�ยวะใด้ๆจะต่�องท/าโด้ยการ์ก�ศล ในูล�กษณีะท�'เปั4นู “การ์ให�“

2. หากมี�การ์ซึ่16อหร์1อขายอว�ยวะมีนู�ษย� การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะก*จะถ่กคร์อบัง/าไปัด้�วยเง�นูต่ร์าซึ่5'งหล�กเล�'ยงไมี�ได้�ท�'จะมี�การ์หาก/าไร์จากผู้�อ�อนูแอและคนูยากไร์� ย�'งกว�าการ์เข�ามี�สุ�วนูร์�วมีทางการ์แพทย�ร์ะหว�างผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค

Page 46: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

4. การ์ใช่�อว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่จะจ/าเปั4นูเพ�ยงเมี1'อจ/านูวนูอว�ยวะจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วไมี�เพ�ยงพอต่�อความีต่�องการ์ท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�าย การ์เพ�'มีจ/านูวนูของอว�ยวะท�'ได้�ร์�บับัร์�จาคจากผู้�ท�'เสุ�ยช่�ว�ต่ไปัแล�วควร์เปั4นูเปั@าหมีายของการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะท�กช่นู�ด้ เพร์าะหากการ์ได้�อว�ยวะมีาโด้ยว�ธี�นู�6พอแก�ความีต่�องการ์ท�'จะใช่�ในูการ์ปัลกถ่�าย ก*จะช่�วยบัร์ร์เทาความีต่�องการ์ในูร์�บับัร์�จาคอว�ยวะจากผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่

หนู�าท�'ของแพทย�ท�'เก�'ยวข�องในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ5. แพทย�ซึ่5'งเก�'ยวข�องในูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องร์ะว�งในูเร์1'องความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัต่�อท�6งผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาค และมี�หนู�าท�'ท�'จะปัฏ�บั�ต่�ต่ามีบัทบั�ญญ�ต่�ของกฎหมีายปัร์ะเทศซึ่5'งท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะ การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์ จะถ่กควบัค�มีโด้ยพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะมีนู�ษย� 1989 และโด้ยพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ซึ่5'งมี�หนู�าท�'ควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ท�'มี�ย�งช่�ว�ต่ท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูทางสุายโลห�ต่ แพทย�ซึ่5'งท/างานูในูสุหร์าช่อาณีาจ�กร์จะต่�องปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเง1'อนูไขท�'ก/าหนูด้ไว�ในูแนูวทางทางการ์แพทย�ของพนู�กงานูเจ�าหนู�าท�'ซึ่5'งมี�หนู�าท�'ควบัค�มีการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�ท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ท�'ไมี�มี�ความีเก�'ยวพ�นูธี�ก�นูทางสุายโลห�ต่6. แพทย�ไมี�อาจเข�าร์�วมีหร์1อช่�กจงโด้ยว�ธี�ใด้ๆ ในูการ์ค�าอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่ แพทย�จะต่�องไมี�โฆ่ษณีาให�ผู้�บัร์�จาคทร์าบั หร์1อให�ปัร์ะโยช่นู�ทางการ์เง�นู หร์1อจ�ด้การ์ทางการ์แพทย�แก�บั�คคลซึ่5'งปัร์ะสุงค�จะขายหร์1อซึ่16ออว�ยวะ 7. แพทย�ซึ่5'งเก�'ยวข�องในูการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะมี�หนู�าท�'ท�'จะท/าให�เก�ด้ความีแนู�ใจว�าผู้�บัร์�จาคและผู้�ร์ �บับัร์�จาคมี�การ์ร์�วมีสุายโลห�ต่หร์1อความีเก�'ยวข�องใกล�ช่�ด้และถ่าวร์โด้ยปัร์าศจากความีสุงสุ�ย การ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคอว�ยวะท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่และไมี�มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางสุายโลห�ต่จะเก�ด้ข56นูได้�เฉพาะในูกร์ณี�พ�เศษ แพทย�ย�งจะต่�องแนู�ใจว�าการ์บัร์�จาคอว�ยวะได้�เก�ด้ข56นูด้�วยความีย�นูยอมีโด้ยปัร์าศจากอ�ทธี�พลท�'ไมี�ช่อบัใด้ๆ ซึ่5'งร์วมีถ่5งข�อเสุนูอทางการ์เง�นูหร์1อปัร์ะโยช่นู�ทางว�ต่ถ่� แพทย�หร์1อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พอ1'นูท�'มี�ค�ณีสุมีบั�ต่�ท�'เหมีาะ

Page 47: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมี และไมี�ได้�อย�ในูคณีะท�'ท/าการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องปัร์ะเมี�นูมีลเหต่�จงใจของผู้�บัร์�จาคแต่�ละคนู ให�เปั4นูไปัต่ามีเง1'อนูไขด้�งนู�6ค1อ แพทย�จะต่�องแนู�ใจว�าผู้�บัร์�จาคเข�าใจถ่5งความีเสุ�'ยงและผู้ลกร์ะทบัภายหล�งจากการ์ผู้�าต่�ด้ โด้ยได้�ร์�บัการ์ปัร์5กษาท�'เหมีาะสุมี มี�ร์ะยะเวลาท�'เพ�ยงพอในูการ์พ�จาร์ณีาในูเร์1'องการ์ผู้�าต่�ด้และมี�โอกาสุท�'จะยกเล�กการ์ให�ความีย�นูยอมี เมี1'อมี�ความีจ/าเปั4นูท�'จะต่�องใช่�เคร์1'องแปัลและล�ามีในูสุ�'งท�'ท/าเปั4นูหนู�งสุ1อใด้ๆก*จะต่�องได้�ร์�บั แพทย�ควร์หาค/าแนูะนู/าจากหนู�วยงานูทางว�ช่าช่�พร์วมีท�6งสุมีาคมีปัลกถ่�ายอว�ยวะในูปัร์ะเทศหร์1อร์ะหว�างปัร์ะเทศในูเร์1'องการ์ทด้สุอบัการ์ร์�วมีสุายโลห�ต่และในูกร์ณี�ซึ่5'งจะต่�องพ�จาร์ณีาปัลกถ่�ายอว�ยวะจากผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่และไมี�มี�ความีสุ�มีพ�นูธี�ทางสุายโลห�ต่

8. แพทย�ซึ่5'งท/างานูในูคณีะปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องร์�บัผู้�ด้ช่อบัโด้ยให�ความีมี�'นูใจว�าหล�กการ์เหล�านู�6ได้�ร์�บัการ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามี แพทย�ควร์จะให�ความีหมีายและทบัทวนูเก�'ยวก�บับัทบัาทของสุมีาช่�กแต่�ละคนูและความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัของแต่�ละคนูในูคณีะอย�เสุมีอ แพทย�ซึ่5'งร์�บัผู้�ด้ช่อบัด้แลทางการ์แพทย�แก�ผู้�ร์ �บับัร์�จาคไมี�ควร์จะเปั4นูบั�คคลท�'ให�การ์ด้แลทางการ์แพทย�แก�ผู้�บัร์�จาคในูขณีะเด้�ยวก�นู และโด้ยเฉพาะไมี�ควร์เปั4นูผู้�ปัร์ะเมี�นูมีลเหต่�จงใจและความีเหมีาะสุมีทางการ์แพทย�ของผู้�บัร์�จาค สุมีาช่�กแต่�ละคนูในูคณีะปัลกถ่�ายอว�ยวะจะต่�องจด้จ/าและทบัทวนูความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัทางจร์�ยธีร์ร์มีท�'มี�ต่�อคนูไข�

พ นำ�ยกรรมช�วิ ต( Living Will)

Page 48: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ด้�วยได้�มี�การ์ปัร์ะกาศใช่�พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550

ซึ่5'งมี�ความีสุ/าค�ญย�'งแก�ปัร์ะช่าช่นู โด้ยเฉพาะอย�างย�'งมีาต่ร์า 10 ได้�บั�ญญ�ต่�ว�า

“บ#คคลม�ส ทธ ท!าหนำ�งส)อแสดงเจตนำาไม�ประสงค(จะข้อร�บร การสาธารณส#ข้ท��เป@นำไปเพ�ยงเพ)�อย)ดการตายในำวิาระส#ดท�ายข้องช�วิ ตตนำหร)อเพ)�อย#ต การทรมานำจากการเจ0บปAวิยได�”

การ์ด้/าเนู�นูการ์ต่ามีหนู�งสุ1อแสุด้งเจต่นูาต่ามีวร์ร์คหนู5'งให�เปั4นูไปัต่ามีหล�กเกณีฑ์�และว�ธี�การ์ท�'ก/าหนูด้ในูกฎกร์ะทร์วง เมี1'อผู้�ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พด้�านูสุาธีาร์ณีสุ�ขได้�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเจต่นูาของบั�คคลต่ามีวร์ร์คหนู5'งแล�วมี�ให�ถ่1อว�าการ์กร์ะท/านู�6นูเปั4นูความีผู้�ด้และให�พ�นูจากความีร์�บัผู้�ด้ช่อบัท�6งปัวง

มีาต่ร์า 10 ด้�งกล�าวนู�6 มี�ผู้ลเปั4นูการ์ยอมีร์�บัทางกฎหมีายคร์�6งแร์กของปัร์ะเทศไทยว�าบั�คคลมี�สุ�ทธี�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งเจต่นูาล�วงหนู�าไมี�ปัร์ะสุงค�ขอร์�บับัร์�การ์ทางสุาธีาร์ณีสุ�ข “เพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะสุ�ด้ท�ายของช่�ว�ต่ต่นูหร์1อเพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยได้�” การ์ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าได้�นู�6ล�กษณีะคล�ายก�บัการ์ท/าพ�นู�ยกร์ร์มีช่�ว�ต่ (living will) ของต่�างปัร์ะเทศและมี�ผู้ลเปั4นูการ์ค��มีคร์องทางกฎหมีายแก�บั�คคลทางว�ช่าช่�พด้�านูสุาธีาร์ณีสุ�ขท�'ไมี�ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีเจต่นูาของบั�คคลผู้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ท�'ไมี�ต่�องร์�บัผู้�ด้ท�6งทางแพ�ง ทางอาญา ทางปักคร์อง ฯลฯ ท�6งปัวง ในูต่�างปัร์ะเทศก*ได้�มี�การ์ปัร์ะกาศใช่�กฎหมีายในูล�กษณีะนู�6เช่�นูก�นู เช่�นู ปัร์ะเทศฝัร์�'งเศสุได้�ปัร์ะกาศใช่�เมี1'อปัA พ.ศ. 2548

อนู5'งมีาต่ร์า 10 ท�'อนู�ญาต่ให�มี�การ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลเพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะสุ�ด้ท�ายได้�จะเก�ด้ผู้ลด้�อย�างสุงแก�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่าย (Brain death) ท�'มี�ช่�ว�ต่อย�ได้�ด้�วยเคร์1'องช่�วยหายใจท�'เก�ด้ข56นู

Page 49: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

บั�อยคร์�6งต่ามีโร์งพยาบัาลท�6งของร์�ฐและเอกช่นู และท/าให�ปั�ญหาทางกฎหมีายท�'ว�าบั�คลากร์ทางการ์แพทย� อาท�แพทย�และพยาบัาลมีาช่�านูานูว�าจะต่�องร์�บัผู้�ด้ทางแพ�งและทางอาญาหร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้ได้�ย�ต่�ลงก�อให�เก�ด้ความีมี�'นูใจและเก�ด้ความีเปั4นูธีร์ร์มีแก�บั�คลากร์ทางการ์แพทย�มีากย�'งข56นู

ปั�ญหาการ์ต่ายทางการ์แพทย�ท�'เร์�ยกว�าสุมีองต่ายนู�6ได้�เก�ด้ข56นูมีาช่�านูานูแล�ว และในูทางปัฏ�บั�ต่�แพทย�ก*จะย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยเพ1'อปัล�อยให�ต่ายโด้ยสุงบัท�6งนู�6 สุ�วนูใหญ�จะเก�ด้จากความีย�นูยอมีของญาต่�ผู้�ปั.วยด้�วย แต่�ในูทางกฎหมีายก*ย�งมี�ข�อโต่�เถ่�ยงก�นูอย�ต่ลอด้มีาว�า การ์ต่ายทางการ์แพทย�เช่�นูนู�6จะถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายในูทางกฎหมีายด้�วยหร์1อไมี� เพร์าะหากกฎหมีายไมี�ยอมีร์�บัว�าเปั4นูการ์ต่ายด้�วยโด้ยถ่1อว�าบั�คคลนู�6นูย�งมี�ช่�ว�ต่อย� ก*จะท/าให�แพทย�เสุ�'ยงต่�อการ์ถ่กกล�าวหาว�ากร์ะท/าท�'มี�โทษร์�นูแร์งนู�'นูค1อความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยเจต่นูา ต่ามีปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา มีาต่ร์า 288 ซึ่5'งบั�ญญ�ต่�ว�า “ผู้�ใด้ฆ่�าผู้�อ1'นูมี�ความีผู้�ด้ต่�องร์�บัโทษปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่ จ/าค�กต่ลอด้ช่�ว�ต่ หร์1อจ/าค�กไมี�เก�นูย�'สุ�บัปัA” และหากเปั4นูการ์ฆ่�าผู้�อ1'นูด้�วยเหต่�อ�กฉกร์ร์จ�ต่ามีมีาต่ร์า 289 เช่�นู ฆ่�าผู้�อ1'นูด้�วยโด้ยไต่ร์�ต่ร์องไว�ก�อนู ฯลฯ ก*จะมี�ความีผู้�ด้ต่�องร์ะวางโทษหนู�กย�'งข56นูค1อ ปัร์ะหาร์ช่�ว�ต่สุถ่านูเด้�ยว

อนู5'ง แมี�การ์ย�ต่�การ์ช่�วยต่�อช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยโด้ยการ์ถ่อด้เคร์1'องมี1อต่�างๆ ออกจะมี�ใช่�เปั4นูการ์ลงมี1อฆ่�าโด้ยต่ร์ง แต่�แพทย�ก*ย�งเสุ�'ยงต่�อการ์ถ่กกล�าวหาว�าฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยการ์งด้เว�นูการ์กร์ะท/าต่ามีมีาต่ร์า 59 วร์ร์คท�ายแห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา ซึ่5'งบั�ญญ�ต่�ว�า

“การ์กร์ะท/าให�หมีายความีร์วมีถ่5งการ์ให�เก�ด้ผู้ลอ�นูหนู5'งอ�นูใด้ข56นูโด้ยงด้เว�นูการ์ท�'จ�กต่�องกร์ะท/าเพ1'อปั@องก�นูผู้ลนู�6นูด้�วย”

Page 50: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เนู1'องจากบั�คคลท�'วไปัย�งมี�ความีค�ด้ก�นูว�าแพทย�มี�หนู�าท�'ต่�องช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วย หากแพทย�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่เพ1'อปั@องก�นูการ์ต่ายก*อาจถ่1อว�าเปั4นูการ์กร์ะท/าความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูโด้ยการ์งด้เว�นูการ์กร์ะท/าได้�เช่�นูก�นู เพร์าะย�งมี�การ์โต่�แย�งในูทางหล�กว�ช่าการ์แพทย�ซึ่5'งถ่1อว�าผู้�ปั.วยสุมีองต่ายค1อผู้�ท�'ต่ายแล�วในูทางการ์แพทย�ก�บัหล�กว�ช่านู�ต่�ศาสุต่ร์�ท�'ย�งไมี�ยอมีร์�บัก�นูว�าต่ายโด้ยอาการ์สุมีองต่ายนู�6นูเปั4นูการ์ต่ายอย�างแท�จร์�ง กล�าวค1อในูทางกฎหมีายมี�หล�กมีาช่�านูานูในูการ์พ�สุจนู�ความีต่ายของบั�คคลก*ค1อต่�องต่ายต่ามีธีร์ร์มีช่าต่�โด้ยหมีด้ลมีหายใจและห�วใจหย�ด้เต่�นูอย�างสุ�6นูเช่�งนู�'นูเอง อย�างไร์ก*ด้�ในูทางปัฏ�บั�ต่�แพทย�ต่ามีโร์งพยาบัาลต่�าง ๆ ท�6งของร์�ฐและเอกช่นูก*ย�งมี�ความีจ/าเปั4นูต่�องย�ต่�การ์ร์�กษาคนูไข�สุมีองต่ายต่�อไปั ด้�วยเหต่�ผู้ลท�'อาจสุร์�ปัได้�ด้�งนู�6

ปัร์ะการ์แร์ก เปั4นูเหต่�ทางด้�านูเศร์ษฐศาสุต่ร์�เนู1'องจากผู้�ปั.วยปัร์ะเภทนู�6อย�ในูสุภาพสุ�6นูหว�งท�'จะร์�กษาให�ฟ้Q6 นูค1นูเปั4นูบั�คคลปักต่�ได้�การ์ร์�กษาโด้ยการ์ช่�วยช่�ว�ต่ไปัไมี�มี�ท�'ย�ต่� ย�อมีเปั4นูการ์สุ�6นูเปัล1องงบัปัร์ะมีาณีค�าใช่�จ�ายต่�าง ๆ ท�6งฝั.ายร์�ฐหร์1อฝั.ายเอกช่นู โด้ยเฉพาะโร์งพยาบัาลเอกช่นูท�'ค�าใช่�จ�ายย�อมีสุงกว�าปักต่�อย�างแนู�นูอนู

ปัร์ะการ์ท�'สุอง เปั4นูเหต่�ผู้ลทางด้�านูสุ�ทธี�มีนู�ษยช่นู เพร์าะการ์ท�'มี�บั�คคลหนู5'งท�'มี�อาการ์สุมีองต่ายและมี�ช่�ว�ต่ในูสุภาพเช่�นูนู�6นู ย�อมีก�อให�เก�ด้ความีท�กขเวทนูามีากกว�าจะเก�ด้ปัร์ะโยช่นู�แก�บั�คคลนู�'นูเองและมี�ผู้ลกร์ะทบัต่�อศ�กด้�Rศร์�ความีเปั4นูมีนู�ษย� การ์ปัล�อยให�เขาหมีด้สุภาพบั�คคลไปันู�าจะเหมีาะสุมีย�'งกว�า

ปัร์ะการ์ท�'สุามี เปั4นูเหต่�ผู้ลความีก�าวหนู�าของเทคโนูโลย�ทางการ์แพทย�ด้�านูการ์ปัลกถ่�ายอว�ยวะ เช่�นู ต่�บั ไต่ ห�วใจ ฯลฯ เพ1'อนู/าอว�ยวะจากผู้�ท�'มี�อาการ์

Page 51: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุมีองต่ายไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยท�'ร์อการ์ร์�กษาซึ่5'งต่�องท/าให�ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายนู�6นูสุ�6นูช่�ว�ต่เพ1'อต่�อช่�ว�ต่ผู้�อ1'นู

การ์ว�นู�จฉ�ยว�าผู้�ใด้มี�อาการ์สุมีองต่ายหร์1อไมี�นู�6นู แต่�เด้�มีไมี�มี�หล�กเกณีฑ์�แนู�นูอนูข56นูอย�ก�บัแพทย�ผู้�ท/าการ์ร์�กษาจะว�นู�จฉ�ยและต่�ด้สุ�นูใจต่ามีท�'เห*นูสุมีควร์ แต่�ต่�อมีาเมี1'อปัร์ะมีาณีปัA พ.ศ. 2531 ได้�มี�เหต่�การ์ณี�สุ/าค�ญเก�ด้ข56นูเนู1'องจากโร์งพยาบัาลแห�งหนู5'งได้�แถ่ลงการ์ณี�ว�าได้�ท/าการ์ผู้�าต่�ด้เปัล�'ยนูห�วใจให�ก�บัคนูไข�โร์คห�วใจท�'ร์อการ์บัร์�จาคอย�เปั4นูร์ายแร์กของปัร์ะเทศกล��มีเอเช่�ยต่ะว�นูออกเฉ�ยงใต่�ได้�โด้ยได้�ห�วใจจากผู้�ปั.วยสุมีองต่ายท�'ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ด้�วยความีย�นูยอมีของญาต่� นู�บัเปั4นูความีสุ/าเร์*จทางการ์แพทย�ไทยอ�นูนู�าภาคภมี�ใจย�'ง ขณีะเด้�ยวก�นู ก*เก�ด้ข�อว�ต่กก�งวลในูทางกฎหมีายข56นูมีาว�า การ์ท�'ท/าให�ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายต่�องสุ�6นูช่�ว�ต่ลงเพ1'อนู/าเอาอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ผู้�อ1'นูนู�6นู จะเก�ด้ปั�ญหาในูทางกฎหมีายแก�แพทย�ท�'ท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกอว�ยวะในูความีผู้�ด้ต่�อช่�ว�ต่หร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้

ด้�งนู�6นู จ5งได้�มี�การ์จ�ด้สุ�มีมีนูาทางว�ช่าการ์คร์�6งใหญ�ในูปัร์ะเด้*นูปั�ญหาข�อกฎหมีายเร์1'องนู�6ท�'หอปัร์ะช่�มีใหญ�จ�ฬา ฯ ซึ่5'งปัร์ะกอบัด้�วยผู้�ทร์งค�ณีว�ฒ�หลายฝั.าย อาท�แพทย� อาจาร์ย�มีหาว�ทยาล�ย กล��มีศาสุนูา ทนูายความี ต่/าร์วจ อ�ยการ์ ผู้�พ�พากษา ฯลฯ โด้ยแพทย�ย1นูย�นูว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายนู�6นูถ่1อว�าเปั4นูการ์ต่ายแล�ว และแพทย�สุามีาร์ถ่ย�ต่�การ์ร์�กษาช่�ว�ต่เพ1'อนู/าเอาอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายต่�อไปัได้� สุ�วนูทางนู�กกฎหมีายจ/านูวนูหนู5'งยอมีร์�บัว�าผู้�ปั.วยสุมีองต่ายนู�6นูถ่1อว�าต่ายแล�ว แต่�จ/านูวนูหนู5'งก*ย�งเห*นูว�านู�าจะเปั4นูการ์ต่ายแนู�นูอนูท�'จะว�นู�จฉ�ยและอาจเก�ด้การ์ย�ต่�ช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยโด้ยอ�างว�าอย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายไมี�สุมีควร์หร์1อมี�เหต่�ผู้ลแอบัแฝังจ5งหาข�อย�ต่�ไมี�ได้�

Page 52: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ในูท�'สุ�ด้นู�กกฎหมีายท�'ได้�ร์�วมีการ์สุ�มีมีนูาด้�วยเสุนูอว�า เมี1'อทางแพทย�ย1นูย�นูว�าผู้�ท�'สุมีองต่ายนู�6นูถ่5งแก�ต่ายแล�วและจ/าเปั4นูต่�องย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยด้�วยเหต่�ผู้ลความีจ/าเปั4นูต่�าง ๆ ด้�งกล�าวข�างต่�นูเพ1'อก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยกร์ณี�สุมีองต่าย แพทยสุภาเปั4นูองค�กร์ท�'ควบัค�มีด้การ์ปัร์ะกอบัว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มีต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 ก*ควร์มี�บัทบัาทในูการ์ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยว�าบั�คคลใด้สุมีองต่ายซึ่5'งควร์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่โด้ยแพทย�ท�6งภาคร์�ฐและภาคเอกช่นูให�เปั4นูร์ะบับัและอย�ในูมีาต่ร์ฐานูเด้�ยวก�นู ท�6งนู�6 เพ1'อค��มีคร์องในูทางกฎหมีายแก�แพทย�ผู้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยและค��มีคร์องผู้�ปั.วยมี�ให�ต่�องถ่กย�ต่�ช่�ว�ต่ด้�วยเหต่�ผู้ลอ�นูไมี�สุมีควร์

ต่�อมีา แพทยสุภาได้�ออก “ปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่าย” ลงว�นูท�' 30 มี�ถ่�นูายนู 2532 ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยว�า เมี1'อใด้จ5งจะถ่1อว�าผู้�ปั.วยมี�อาการ์สุมีองต่าย เช่�นู ต่�องไมี�ร์ �สุ5กต่�วและอย�ในูเคร์1'องช่�วยหายใจ และต่�องการ์ท/าการ์ต่ร์วจสุอบัต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้อ�กว�าจะไมี�มี�อาการ์เปัล�'ยนูแปัลงเปั4นูเวลาอย�างนู�อย 12 ช่�'วโมีง จ5งจะถ่1อได้�ว�าสุมีองต่าย สุ�วนูว�ธี�การ์ปัฏ�บั�ต่�ในูการ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายนู�6นูต่�องกร์ะท/าโด้ยคณีะแพทย�ไมี�นู�อยกว�า 3 คนู และต่�องไมี�ปัร์ะกอบัด้�วยแพทย�ผู้�จะกร์ะท/าการ์ผู้�าต่�ด้ปัลกถ่�ายอว�ยวะร์ายนู�6นู โด้ยผู้�อ/านูวยการ์โร์งพยาบัาลหร์1อผู้�ร์ �บัมีอบัหมีายต่�องลงนูามีร์�บัการ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายและร์�บัร์องการ์ต่ายด้�วย และต่�อมีาแพทยสุภาได้�ออกปัร์ะกาศฉบั�บัท�' 2 ลงว�นูท�' 31 มี�นูาคมี 2539 ก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�เพ�'มีเต่�มีในูเร์1'องการ์ว�นู�จฉ�ยและการ์ทด้สุอบัว�าผู้�ใด้สุมีองต่ายอย�างแท�จร์�ง ร์วมีท�6งลด้ร์ะยะเวลาการ์ต่ร์วจสุอบัจาก 12 ช่�'วโมีง เปั4นู 6 ช่�'วโมีง จ5งจะถ่1อว�าเปั4นูสุมีองต่าย

Page 53: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อนู5'ง ผู้�ปั.วยท�'สุมีองต่ายและแพทย�ได้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่แล�วนู�6นู สุามีาร์ถ่นู/าอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นู ๆ ได้� ท�6งนู�6ต่ามี “ข�อบั�งค�บัแพทยสุภาว�าด้�วยการ์ร์�กษาจร์�ยธีร์ร์มีแห�งว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี (ฉบั�บัท�' 3) พ.ศ.

2538 ออกต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525” ข�อ 3 โด้ยต่�องปัฏ�บั�ต่�ต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้ไว�ด้�วย

จากหล�กเกณีฑ์�การ์ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายต่ามีปัร์ะกาศของแพทยสุภาและการ์นู/าอว�ยวะของผู้�ปั.วยสุมีองต่ายท�'แพทย�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นู ๆ ต่ามีข�อบั�งค�บัของแพทยสุภาด้�งกล�าวข�างต่�นู เปั4นูเพ�ยงก/าหนูด้หล�กเกณีฑ์�ทางการ์แพทย�เพ1'อปัร์ะกอบัการ์ว�นู�จฉ�ยว�าแพทย�ด้�งกล�าวได้�ท/าการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายคนูใด้ แล�วนู/าอว�ยวะไปัปัลกถ่�ายให�ก�บัผู้�ปั.วยร์ายอ1'นูๆ นู�6นูเปั4นูไปัโด้ยถ่กต่�องต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'แพทยสุภาก/าหนูด้ไว�หร์1อไมี� แต่�ย�งเปั4นูเพ�ยง “ข�อเท*จจร์�ง” เพร์าะว�าข�อบั�งค�บัหร์1อปัร์ะกาศของแพทยสุภานู�6นูมี�ใช่�กฎหมีายโด้ยต่ร์งเพ�ยงแต่�เปั4นูการ์แสุด้งความีเห*นูทางว�ช่าการ์ทางการ์แพทย�ของแพทยสุภาเท�านู�6นู เพร์าะมี�ได้�อ�างต่�วบัทกฎหมีายต่ามีพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�ว�ช่าช่�พเวช่กร์ร์มี พ.ศ. 2525 เหมี1อนูการ์ออกข�อบั�งค�บัแพทยสุภาจ5งไมี�มี�ผู้ลในูทางกฎหมีายโด้ยต่ร์งและไมี�อาจใช่�เปั4นูข�อยกเว�นูทางกฎหมีายโด้ยต่ร์งในูความีผู้�ด้ต่�อช่�ว�ต่ต่ามีมีาต่ร์า 288 แห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญา แต่�อย�างนู�อยก*เก�ด้ผู้ลในูทางกฎหมีาย ถ่1อ หากแพทย�ผู้�ใด้ได้�ย�ต่�การ์ช่�วยเหล1อช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยสุมีองต่ายถ่กต่�องต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'แพทยสุภาก/าหนูด้ก*ย�อมีย1นูย�นูในูข�อเท*จจร์�งว�าแพทย�ผู้�นู� 6นูกร์ะท/าการ์ด้�วยความีสุ�จร์�ต่ (good faith) มี�ได้�เจต่นูาฆ่�าผู้�ปั.วยเหมี1อนูผู้�กร์ะท/าผู้�ด้ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูต่ามีมีาต่ร์า 288 หร์1อมีาต่ร์า 289 ของปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาเพ1'อพนู�กงานูสุอบัสุวนู พนู�กงานู

Page 54: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

อ�ยการ์และศาลจะได้�นู/าไปัปัร์ะกอบัการ์พ�จาร์ณีาว�าสุมีควร์ฟ้@องหร์1อสุมีควร์ลงโทษแพทย�ผู้�นู� 6นูหร์1อไมี�ปัร์ะการ์ใด้

ด้�งเช่�นู เมี1'อว�นูท�' 22 ก�มีภาพ�นูธี� 2548 ได้�มี�ค/าพ�พากษาของศาลอาญาใต่�ในูคด้�ท�'พนู�กงานูอ�ยการ์ได้�ฟ้@องคณีะแพทย�ของโร์งพยาบัาลแห�งหนู5'งในูความีผู้�ด้ฐานูร์�วมีก�นูฆ่�าผู้�อ1'นูและข�อหาอ1'นูๆ โด้ยศาลได้�มี�ค/าพ�พากษายกฟ้@องจ/าเลย

อย�างไร์ก*ด้� ในูค/าพ�พากษาท�'ยกฟ้@องในูความีผู้�ด้ฐานูร์�วมีก�นูฆ่�าผู้�อ1'นูนู�6นูนู�บัเปั4นูคร์�6งแร์กท�'ได้�มี�การ์ว�นู�จฉ�ยถ่5งการ์ต่ายในูทางการ์แพทย� ค1อ การ์ยอมีร์�บัผู้�ปั.วยท�' “แกนูสุมีองต่าย” หร์1อท�'เร์�ยกก�นูท�'วไปัว�า “สุมีองต่าย”

(brain death) นู�6นูเปั4นูบั�คคลท�'ต่ายแล�วในูทางกฎหมีายด้�วย

กล�าวค1อ จากค/าพ�พากษาสุร์�ปัได้�ว�าศาลเห*นูว�าผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายในูคด้�นู�6ปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�บัาด้เจ*บัท�'ศ�ร์ษะ แพทย�ต่ร์วจสุอบัแล�วพบัว�าฐานูสุมีองแต่กห�กและสุมีองได้�ร์�บัความีกร์ะทบักร์ะเท1อนูอย�างร์�นูแร์งท/าให�แกนูสุมีองเคล1'อนูท�' มี�ผู้ลท/าให�ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6 2 คร์�6ง มี�ร์ะยะเวลาห�างก�นูเก�นู 6 ช่�'วโมีง เกณีฑ์�การ์ต่ร์วจและว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายกร์ะท/าโด้ยการ์ต่ร์วจสุมีองต่ามีหล�กเกณีฑ์�ท�'ก/าหนูด้ปัร์ะกาศของแพทยสุภาว�าด้�วยเร์1'องเกณีฑ์�การ์ต่ร์วจและว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายพบัว�า ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6แกนูสุมีองต่ายไมี�ร์ �สุ5กต่�วและไมี�หายใจอย�างแนู�นูอนู แมี�ห�วใจย�งเต่�นูอย�โด้ยอาศ�ยเคร์1'องช่�วยหายใจ มี�ได้�เต่�นูเองต่ามีธีร์ร์มีช่าต่�ถ่1อได้�ว�าการ์ด้/าร์งอย�ของช่�ว�ต่ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6สุ�6นูสุ�ด้ลงกล�าวค1อ ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6สุ�6นูช่�ว�ต่หร์1อถ่5งแก�ความีต่ายต่�6งแต่�คร์�6งแร์กท�'ไมี�หายใจแล�ว และโจทก�ไมี�มี�หล�กฐานูใด้มีานู/าสุ1บัแสุด้งให�เห*นูได้�ว�ามี�การ์ใช่�ยาหร์1อหากมี�การ์กร์ะท/าโด้ยปัร์ะการ์ใด้ๆ ท/าให�ผู้�ปั.วยท�6งสุองร์ายนู�6แกนูสุมีองต่ายโด้นูเจต่นูาข�อ

Page 55: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เท*จจร์�งจ5งร์�บัฟ้�งได้�ว�าผู้�ปั.วยท�6งสุองนู�6ปัร์ะสุบัอ�บั�ต่�เหต่�และถ่5งแก�ความีต่ายแล�วก�อนูจะมี�การ์ผู้�าต่�ด้นู/าอว�ยวะออกไปั การ์กร์ะท/าของจ/าเลยจ5งไมี�เปั4นูความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นู ปั�จจ�บั�นูคด้�อาญาด้�งกล�าวอย�ร์ะหว�างการ์พ�จาร์ณีาของศาลอ�ทธีร์ณี�

อย�างไร์ก*ด้� นู�กกฎหมีายก*ย�งมี�ความีเห*นูในูทางกฎหมีายว�าบั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายนู�6 ย�งถ่1อว�ามี�สุภาพเปั4นูบั�คคลในูทางกฎหมีายอย�ต่ามีปักต่� ถ่�ามี�บั�คคลหนู5'งบั�คคลใด้ท�'มี�ใช่�แพทย�มีากร์ะท/าการ์เพ1'อให�ผู้�ท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายถ่5งแก�ความีต่ายเช่�นูใช่�มี�ด้แทง หร์1อล�กลอบัถ่อด้เคร์1'องช่�วยหายใจออกเพ1'อให�เขาต่าย บั�คคลท�'กร์ะท/าการ์ด้�งกล�าวย�งมี�ความีผู้�ด้ฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูอย�เช่�นูเด้�มี และการ์ท�'บั�คคลอย�ในูภาวะสุมีองต่ายย�งไมี�ก�อให�เก�ด้ผู้ลในูทางกฎหมีายแพ�ง อาท� ทร์�พย�สุ�นูของเขาย�งไมี�ต่กทอด้แก�ทายาท การ์สุมีร์สุย�งไมี�สุ�6นูสุ�ด้ลง การ์ปัฏ�บั�ต่�ต่ามีสุ�ญญาปัร์ะก�นูช่�ว�ต่ย�งไมี�เก�ด้ข56นู ฯลฯ

ในูทางปัฏ�บั�ต่�ท�'ผู้�านูมีาท�'มี�ได้�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาก�บัแพทย�ท�'ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่บั�คคลท�'อย�ในูภาวะสุมีองต่ายในูปัร์ะเทศไทยและปัร์ะเทศอ1'นูๆ เก�ด้จากการ์ยอมีร์�บันู�บัถ่1อก�นูมีาช่�านูานูว�าท�'แพทย�กร์ะท/าการ์ใด้ ๆ แก�คนูไข�ไมี�ว�าจะเปั4นูการ์ใช่�มี�ด้ผู้�าต่�ด้ซึ่5'งมี�ล�กษณีะเปั4นูการ์ท/าร์�ายคนูไข�โด้ยปัร์�ยาย ร์วมีท�6งการ์ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่ มี�ได้�เจต่นูาท/าร์�ายหร์1อฆ่�าคนูไข� แต่�ท/าเพ1'อให�เก�ด้ผู้ลด้�แก�ต่�วคนูไข�เอง และการ์กร์ะท/านู�6นูไมี�ข�ด้ต่�อความีสุงบัเร์�ยบัร์�อยและศ�ลธีร์ร์มีอ�นูด้�ของปัร์ะช่าช่นู แนูวทางปัฏ�บั�ต่�เช่�นูนู�6เปั4นูท�'ยอมีร์�บัท�'วไปัในูท�กปัร์ะเทศในูทางว�ช่าการ์เร์�ยกก�นูว�า “กฎหมีายปัร์ะเพณี�” และจะไมี�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�อาญาและฟ้@องเร์�ยกค�าเสุ�ยหายทางแพ�งจากก�นู มี�ล�กษณีะเช่�นูเด้�ยวก�บัการ์แข�งข�นูก�ฬา เช่�นู การ์แข�งข�นูช่กมีวย การ์แข�งร์ถ่ยนูต่�หร์1อจ�กร์ยานูยนูต่� ถ่1อว�ามี�การ์

Page 56: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

ยอมีร์�บัก�นูท�6งผู้�เข�าแข�งข�นูและผู้�ช่มีท�'จะเสุ�'ยงภ�ยยอมีร์�บัผู้ลท�'เก�ด้ข56นู ด้�งนู�6นู หากมี�การ์บัาด้เจ*บัล�มีต่ายข56นูก*จะไมี�มี�การ์ด้/าเนู�นูคด้�ทางแพ�งและทางอาญาต่�อก�นูท�6งผู้�เข�าแข�งข�นูและผู้�ช่มี

ด้�งนู�6นู การ์ท�'พร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550 มีาต่ร์า 10

จ5งมี�ผู้ลเท�าก�บัเปั4นูการ์นู/าหล�กกฎหมีายปัร์ะเพณี�มีาบั�ญญ�ต่�ร์�บัร์องเปั4นูกฎหมีายลายล�กษณี�อ�กษร์ ซึ่5'งจะเก�ด้ผู้ลด้�แก�ท�กฝั.ายแต่�ต่�องเปั4นูท�'เข�าใจว�ามีาต่ร์า 10 นู�6มี�ได้�เปั4นูกฎหมีายอนู�ญาต่ให�แพทย�ลงมี1อปัล�ด้ช่�ว�ต่คนูไข�ได้�ด้�วย เช่�นู การ์ฉ�ด้ยาพ�ษให�ต่ายซึ่5'งเร์�ยกว�า “Euthanasia” เพร์าะปั�จจ�บั�นูมี�บัางปัร์ะเทศ เช่�นู ร์�ฐสุภาเนูเธีอร์�แลนูด้�เพ�'งลงมีต่�เมี1'อว�นูท�' 29 พฤศจ�กายนู 2543

ให�ปัร์ะกาศใช่�กฎหมีายล�กษณีะนู�6ได้�โด้ยให�มี�ผู้ลใช่�บั�งค�บัในูปัA พ.ศ. 2544

เปั4นูต่�นูมีา

ด้�งนู�6นู สุ/าหร์�บัในูปัร์ะเทศไทยหากแพทย�หร์1อบั�คคลใด้ก*ต่ามีลงมี1อปัล�ด้ช่�ว�ต่บั�คคลท�'มี�อย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายหร์1อเพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยซึ่5'งเร์�ยกก�นูท�'วไปัว�าการ์ฆ่�าด้�วยความีกร์�ณีา (mercy kitting) เช่�นู ด้�วยการ์ฉ�ด้ยาพ�ษหร์1อใช่�อาว�ธีท/าร์�าย อ�นูมี�ได้�อย�ในูขอบัข�ายของมีาต่ร์า 10 แพทย�หร์1อบั�คคลนู�6นูย�งต่�องร์�บัผู้�ด้ทางอาญาฐานูฆ่�าผู้�อ1'นูต่ามีมีาต่ร์า 288 หร์1อมีาต่ร์า 289 แห�งปัร์ะมีวลกฎหมีายอาญาอย�เช่�นูเด้�มี เพ�ยงแต่�ศาลอาจถ่1อว�ามี�เหต่�บัร์ร์เทาโทษต่ามีมีาต่ร์า 78 เพ1'อลด้โทษหร์1อก/าหนูด้โทษสุถ่านูเบัาให�ได้�เท�านู�6นู

ด้�งเช่�นูท�'ปัร์ะเทศฝัร์�'งเศสุ เมี1'อเด้1อนูมี�นูาคมี 2550 ศาลปัร์ะจ/าจ�งหว�ด้ทางต่ะว�นูต่กเฉ�ยงใต่�ของฝัร์�'งเศสุได้�พ�พากษาจ/าค�กแพทย�หญ�งลอเร์นู ต่ร์ามี�วสุ� อาย� 35 ปัA ฐานูสุ�'งให�พยาบัาลฉ�ด้ยาพ�ษให�ก�บัคนูไข�อาย� 65 ปัA ซึ่5'งเปั4นูโร์คมีะเร์*งต่�บัอ�อนูร์ะยะสุ�ด้ท�ายเพ1'อย�ต่�ช่�ว�ต่ต่ามีค/าขอร์�องของคนูไข�และญาต่�คนูไข�

Page 57: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เพ1'อมี�ต่�องทร์มีานูต่�อไปั เหต่�เก�ด้เมี1'อเด้1อนูสุ�งหาคมี 2546 โด้ยศาลได้�พ�พากษาจ/าค�กแพทย�หญ�งคนูนู�6ถ่5ง 30 ปัA ซึ่5'งแพทย�และพยาบัาลท�'วปัร์ะเทศปัร์ะมีาณี 2,000 คนู ได้�ลงช่1'อสุนู�บัสุนู�นูการ์กร์ะท/าของจ/าเลยก�อนูท�'ศาลจะเร์�'มีพ�จาร์ณีา

แต่�ปัร์ะเทศอ�งกฤษกล�บัมี�คด้�ท�'เท�ยงเค�ยงมีาต่ร์า 10 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550 ท�'ว�าแพทย�มี�สุ�ทธี�ย�ต่�การ์ให�บัร์�การ์สุาธีาร์ณีสุ�ขต่ามีความีปัร์ะสุงค�ของคนูไข� เพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูกล�าวค1อ เมี1'อว�นูท�' 22 มี�นูาคมี 2545 ศาลสุงของอ�งกฤษได้�พ�พากษายอมีให�คนูไข�สุต่ร์�ซึ่5'งปั.วยหนู�กเปั4นูอ�มีพาต่คร์5'งต่�วและมี�ช่�ว�ต่อย�ในูห�องไอซึ่�ย โด้ยแพทย�ใช่�ท�อช่�วยหายใจไว�ให�มี�สุ�ทธี�ต่ายต่ามีปัร์ะสุงค�ของผู้�ปั.วย และพ�พากษาให�แพทย�ช่ด้ใช่�เง�นู 100

ปัอนูด้�แก�เธีอ ฐานูใช่�เคร์1'องช่�วยหายใจล�วงล/6าในูต่�วเธีอโด้ยเธีอไมี�ย�นูยอมีอ�กด้�วย

อนู5'ง แมี�มีาต่ร์า 10 แห�งพร์ะร์าช่บั�ญญ�ต่�สุ�ขภาพแห�งช่าต่� พ.ศ. 2550

จะบั�ญญ�ต่�ยอมีร์�บัให�บั�คคลท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไมี�ขอร์�บัการ์บัร์�การ์สุาธีาร์ณีสุ�ขจากแพทย�เพ1'อย1ด้การ์ต่ายในูวาร์ะ – สุ�ด้ท�ายของช่�ว�ต่หร์1อเพ�'มีย�ต่�การ์ทร์มีานูจากการ์เจ*บัปั.วยได้� และให�แพทย�และผู้�เก�'ยวข�องพ�นูจากความีร์�บัผู้�ด้ทางกฎหมีายท�6งปัวงนู�6นูในูทางปัฏ�บั�ต่�อาจเก�ด้ปั�ญหาข�ด้ข�องข56นูได้� เพร์าะแต่�เด้�มีท�'ปัฏ�บั�ต่�ก�นูมีานู�6นูได้�ใช่�หล�กความีย�นูยอมีของจากญาต่�คนูไข�และแพทย�ได้�อาศ�ยปัร์ะกาศแพทยสุภาเร์1'องเกณีฑ์�ว�นู�จฉ�ยสุมีองต่ายฉบั�บัลงว�นูท�' 30

มี�ถ่�นูายนู 2532 และฉบั�บัลงว�นูท�' 31 มี�นูาคมี 2539 แมี�คนูไข�จะมี�ได้�ย�นูยอมีไว�ล�วงหนู�าก*ต่ามี ซึ่5'งนู�บัเปั4นูการ์ย1ด้หย��นูด้� และแก�ปั�ญหาได้�ท�6งแพทย�และคนูไข�

Page 58: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

แต่�เมี1'อมีาต่ร์า 10 บั�ญญ�ต่�ว�าคนูไข�มี�สุ�ทธี�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าก*ก�อให�เก�ด้ปั�ญหาข�อกฎหมีายต่�ด้ต่ามีมีาว�าหากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�า แพทย�จะย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�โด้ยอาศ�ยหล�กการ์ย�นูยอมีจากญาต่�คนูไข�ได้�เช่�นูเด้�มีหร์1อไมี� เพร์าะในูทางปัฏ�บั�ต่�คนูไทยจะไมี�นู�ยมีท/าหนู�งสุ1อล�วงหนู�าในูเร์1'องเช่�นูนู�6ด้�งจะเห*นูได้�จากปั�จจ�บั�นูไมี�ใคร์�มี�ผู้�ท/าหนู�งสุ1อบัร์�จาคอว�ยวะภายหล�งการ์ต่ายหร์1ออ�ท�ศศพให�โร์งพยาบัาลนู/าไปัศ5กษาทางแพทย�เพร์าะเปั4นูความีเช่1'อสุ�วนูต่�ว ขณีะเด้�ยวก�นูหากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ล�วงหนู�าไว�ญาต่�คนูไข�จะแสุด้งความีย�นูยอมีแทนูคนูไข�ก*นู�าจะไมี�ได้�เพร์าะสุ�ทธี�ย�ต่�การ์มี�ช่�ว�ต่ของต่นูเปั4นูสุ�ทธี�เฉพาะต่�ว ผู้�อ1'นูจะไปัแสุด้งความีย�นูยอมีแทนูย�อมีไมี�ได้� เท�ยบั-เค�ยงก�บักร์ณี�การ์ร์�องท�กข�คด้�อาญาของผู้�เยาว� ซึ่5'งศาลฎ�กาเคยพ�พากษาว�าบั�ด้ามีาร์ด้าจะไปัถ่อนูค/าร์�องท�กข�เพ1'อยอมีความีก�บัผู้�ต่�องหาโด้ยผู้�เยาว�ไมี�ย�นูยอมีไมี�ได้� หร์1อการ์จด้ทะเบั�ยนูร์�บัร์องบั�ต่ร์ของผู้�ท�'อ�างว�าเปั4นูบั�ด้าของเด้*ก ซึ่5'งปัร์ะมีวลกฎหมีายแพ�งและพาณี�ช่ย�บั�ญญ�ต่�ว�าต่�องให�ผู้�ท�'เปั4นูบั�ต่ร์และมีาร์ด้าย�นูยอมีให�จด้ทะเบั�ยนูร์�บัร์องบั�ต่ร์ ศาลฎ�กาก*เคยพ�พากษาว�ากร์ณี�บั�ต่ร์ย�งเปั4นูผู้�เยาว�มีาร์ด้าจะย�นูยอมีแทนูบั�ต่ร์ย�อมีไมี�ได้�เพร์าะเปั4นูสุ�ทธี�เฉพาะต่�ว

นูอกจากนู�6นู หากคนูไข�ไมี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว�ล�วงหนู�า ญาต่�คนูไข�จะไปัย1'นูค/าร์�องต่�อศาลขออนู�ญาต่ให�แพทย�ย�ต่�ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�แทนูได้�หร์1อไมี� ก*ต่�องพ�จาร์ณีาด้�วยว�ากร์ณี�การ์ย1'นูค/าร์�องต่�อศาลในูต่�างปัร์ะเทศนู�6นู มี�กจะเก�ด้ในูปัร์ะเทศท�'ใช่�หล�กกฎหมีายคอมีมีอนูลอว�หร์1อกฎหมีายจาร์�ต่ปัร์ะเพณี� เช่�นู อ�งกฤษหร์1อสุหร์�ฐอเมีร์�กา เช่�นู กร์ณี�คด้�ของอ�งกฤษท�'เก�ด้ข56นูเมี1'อว�นูท�' 22 มี�นูาคมี 2545 ต่ามีต่�วอย�างข�างต่�นูและท�'ศาลสุหร์�ฐอเมีร์�กา อย�างเช่�นู กร์ณี�ของ นูางเช่อร์�' ไทกอร์�จ ท�'ศาลมีลร์�ฐฟ้ลอร์�ด้าสุ�'งให�แพทย�ถ่อด้

Page 59: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

สุายยางย�งช่�พออกเมี1'อว�นูท�' 17 มี�นูาคมี 2548 ต่ามีค/าขอร์�องของสุามี�เพ1'อย�ต่�การ์ทร์มีานูของภร์ร์ยา ฯลฯ ศาลของปัร์ะเทศใช่�กฎหมีายคอมีมีอนูลอว�นู�6นู ศาลมี�อ/านูาจใช่�ด้�ลพ�นู�จได้�อย�างกว�างขวาง แต่�ปัร์ะเทศไทยเปั4นูปัร์ะเทศท�'ใช่�กฎหมีายลายล�กษณี�อ�กษร์ การ์ท�'ศาลจะพ�พากษาหร์1อมี�ค/าสุ�'งอย�างหนู5'งอย�างใด้ต่�องมี�กฎหมีายบั�ญญ�ต่�ให�อ/านูาจไว�อย�างช่�ด้แจ�ง โด้ยเฉพาะอย�างย�'งการ์มี�ค/าสุ�'งให�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�เปั4นูเร์1'องสุ/าค�ญอย�างย�'ง ศาลจะมี�ค/าสุ�'งให�ย�ต่�การ์ช่�วยช่�ว�ต่คนูไข�ต่�องมี�กฎหมีายให�อ/านูาจไว�ช่�ด้เจนู ซึ่5'งมีาต่ร์า 10 มี�ได้�บั�ญญ�ต่�ถ่5งเร์1'องนู�6ไว�ด้�วย

ด้�งนู�6นู หากกร์ณี�มี�ได้�เปั4นูไปัต่ามีมีาต่ร์า 10 ค1อ คนูไข�มี�ได้�ท/าหนู�งสุ1อแสุด้งความีปัร์ะสุงค�ไว�ล�วงหนู�าและญาต่�คนูไข�จะให�ความีย�นูยอมีแทนูไมี�ได้�และจะขอให�ศาลสุ�'งอนู�ญาต่แทนูก*ไมี�ได้�เพร์าะมีาต่ร์า 10 มี�ได้�บั�ญญ�ต่�ไว� บัร์ร์ด้าคนูไข�ท�'อย�ในูสุภาวะสุมีองต่ายซึ่5'งมี�จ/านูวนูไมี�นู�อยต่ามีสุถ่านูพยาบัาลท�6งของร์�ฐและของเอกช่นูท�'วปัร์ะเทศแพทย�จะหาทางออกในูเร์1'องนู�6อย�างไร์ หร์1อจะต่�องด้แลต่�อไปัจนูกว�าจะสุ�6นูช่�ว�ต่ลงไปัเองซึ่5'งจะเปั4นูภาร์ะแก�ผู้�เก�'ยวข�องท�กฝั.ายและเปั4นูปั�ญหาทางกฎหมีายท�'ต่�องหาทางออกก�นูต่�อไปั หากไมี�มี�ว�ธี�การ์แก�ไขอย�างอ1'นูร์วมีท�6งการ์หาทางมี�ให�บั�คลากร์ทางการ์แพทย�ต่�องเสุ�'ยงต่�อการ์ร์�บัผู้�ด้ช่อบัทางกฎหมีายได้�แล�ว ก*คงต่�องหาทางแก�ไขมีาต่ร์า 10 ก�นูอ�กคร์�6งหนู5'งอย�างแนู�นูอนู

Page 60: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

เอกสารอ�างอ ง

- คณี�ต่ ณี นูคร์. (2537). กฎหมายอาญาภาคควิามผ ด. (พ�มีพ�คร์�6งท�' 5). กร์�งเทพฯ : สุ/านู�กพ�มีพ�มีหาว�ทยาล�ยธีร์ร์มีศาสุต่ร์�

- จร์�สุ สุ�วร์ร์ณีเวลา “ควิามตาย: ประเด0นำทางการแพทย(” รายงานำการประช#มโตBะกลม แพทย(-นำ ต ศาสตร( เร)�อง การตายทางการแพทย(และการตายทางกฎหมาย เมี1'อว�นูท�' 17 พฤษภาคมี 2531 ณี ห�องปัร์ะช่�มีสุาร์นู�เทศ จ�ฬาลงกร์ณี�มีหาว�ทยาล�ย.

- จ�ต่ต่� ต่�งศภ�ท�ย� (2539) ประมวิลกฎหมายอาญา ภาค 2 ตอนำ 2 และภาค 3 กร์�งเทพ: สุ/านู�กอบัร์มีศ5กษากฎหมีายแห�งเนูต่�บั�ณีฑ์�ต่สุภา.

- ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย� “มาตรการในำการค#�มครองผ��บร จาคอวิ�ยวิะเพ)�อการปล�กถ่�าย” เอกสุาร์ปัร์ะกอบัการ์สุ�มีมีนูาเร์1'อง การ์นู/าเอาอว�ยวะของผู้�บัร์�จาคท�'ย�งมี�ช่�ว�ต่อย�ควร์มี�หล�กเกณีฑ์�อย�างไร์ จ�ด้โด้ยศนูย�บัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ร์�วมีก�บัมีลนู�ธี�พ�ฒนูากร์ะบัวนูการ์ย�ต่�ธีร์ร์มี และสุถ่าบั�นูกฎหมีายอาญา สุ/านู�กงานูอ�ยการ์สุงสุ�ด้ เมี1'อ 27 สุ�งหาคมี พ.ศ.

2547 ณี โร์งแร์มีเจ�าพร์ะยาปัาร์�ค.

- ณี�ฐวสุา ฉ�ต่ร์ไพฑ์ร์ย� “การวิ นำ จฉั�ยการตาย ผลทางกฎหมาย และการบ�ญญ�ต กฎหมายนำ ยามการตาย : ประเทศไทยควิรบ�ญญ�ต กฎหมาย

Page 61: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

นำ ยามการตายหร)อไม�” เอกสุาร์ปัร์ะกอบัการ์สุ�มีมีนูาเร์1'อง สุมีองต่าย ต่ายจร์�งหร์1อ จ�ด้โด้ยศนูย�บัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ร์�วมีก�บัมีลนู�ธี�พ�ฒนูากร์ะบัวนูการ์ย�ต่�ธีร์ร์มี และสุถ่าบั�นูกฎหมีายอาญา สุ/านู�กงานูอ�ยการ์สุงสุ�ด้ เมี1'อ 25 พฤษภาคมี พ.ศ. 2547 ณี โร์งแร์มีเด้อะแกร์นูด้�.

- ปัร์ะมีล สุ�วร์ร์ณีศร์ (2525) ค!าอธ บายประมวิลกฎหมายแพ�งและพาณ ชย( บรรพ 1, 4 วิ�าด�วิยทร�พย( กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ�นู�ต่�บัร์ร์ณีาการ์.

- ปัร์ะสุ�ทธี�R โฆ่ว�ไลก�ล (2543) ค!าอธ บายประมวิลกฎหมายแพ�งและพาณ ชย(วิ�าด�วิยบ#คคล กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ�นู�ต่�ธีร์ร์มี.

- พร์ร์ณีร์าย ธีร์ร์มีว�ทยาภมี�. ควิามร�บผ ดทางอาญา : ศ?กษากรณ�การค�าอวิ�ยวิะมนำ#ษย( เปร�ยบเท�ยบกฎหมายไทยก�บกฎหมายต�างประเทศ Criminal liability : Comparative Legal study of human

organ trafficking ในูการ์ปัร์ะช่�มีว�ช่าการ์และเสุนูอผู้ลงานูว�จ�ย มีหาว�ทยาล�ยท�กษ�ณี คร์�6งท�' 19 ปัร์ะจ/าปัA 2552

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี�. (2533). “แนำวิค ดและวิ วิ�ฒนำาการเร)�องสมองตาย,” ในูนู�ต่�เวช่สุาธีก ฉบั�บักฎหมีายอาญาก�บัการ์แพทย�ย�คไฮเทค,

ร์วบัร์วมีและจ�ด้พ�มีพ�โด้ยท�มีงานูหมีอช่าวบั�านู กร์�งเทพฯ : สุ/านู�กพ�มีพ�หมีอช่าวบั�านู.

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� “การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะก�บกฎหมาย” วาร์สุาร์นู�ต่�ศาสุต่ร์� 2532, 4, 17.

Page 62: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1

- ว�ฑ์ร์ย� อ56งปัร์ะพ�นูธี� (2546) กฎหมายการแพทย( : ควิามร�บผ ดทางกฎหมายข้องผ��ประกอบวิ ชาช�พด�านำการแพทย(และสาธารณส#ข้ กร์�งเทพ : บัร์�ษ�ทสุ/านู�กพ�มีพ�ว�ญญูช่นู จ/าก�ด้.

- ศนูย�ร์�บับัร์�จาคอว�ยวะสุภากาช่าด้ไทย ค��ม)อการประสานำงานำการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ เอกสุาร์เผู้ยแพร์� 2554.

- สุมีช่าย เอ�'ยมีอ�อง (บัร์ร์ณีาธี�การ์) การปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ เอกสุาร์ท�'จ�ด้พ�มีพ�ข56นูในูโอกาสุคร์บัร์อบั 50 ปัAคณีะแพทย�ศาสุต่ร์� จ�ฬาลงกร์ณี�มีหาว�ทยาล�ยและคร์บัร์อบั 25 ปัAของการ์ปัลกถ่�ายไต่ในูปัร์ะเทศไทย

- แสุวง บั�ญเฉล�มีว�ภาสุ. (2532, ธี�นูวาคมี). “การนำ!าอวิ�ยวิะออกจากผ��บร จาคท��ย�งม�ช�วิ ตอย�� การซึ่)Dอข้ายอวิ�ยวิะและควิามผ ด ฐานำท!าร�ายร�างกาย,” วาร์สุาร์นู�ต่�ศาสุต่ร์� ปัAท�' 19 ฉบั�บัท�' 4.

- แสุวง บั�ญเฉล�มีว�ภาสุ และเอนูก ยมีจ�นูด้า (2546) กฎหมายการแพทย( กร์�งเทพ: สุ/านู�กพ�มีพ� ว�ญญูช่นู จ/าก�ด้.

- สุ�ภ�สุสุร์ ภ�เจร์�ญศ�ลปัV (2533) ป1ญหากฎหมายเก��ยวิก�บการปล�กถ่�ายอวิ�ยวิะ ว�ทยานู�พนูธี�หล�กสุต่ร์นู�ต่�ศาสุต่ร์�มีหาบั�ณีฑ์�ต่ คณีะนู�ต่�ศาสุต่ร์� มีหาว�ทยาล�ยธีร์ร์มีศาสุต่ร์�.

- website- http://www.organdonate.in.th/- http://www.organdonation.nhs.uk/

Page 63: กฎหมายวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคอวัยวะ1