-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
1/78
Apresentao
Nesta Pgina preparamos uma seleo de algunsdos mais importantes textos da literatura chinesa
produzidos at o sculo V d.C. para que voc
estudioso desta civilizao possa ter um !cilacesso " compreenso dos mesmos. #s nomes dosautores $ou dos livros% esto listados ao lado &astavoc clicar para conhecer um pouco mais so&reeles. 'e(a &em vindo)
................................................
NDICE
http://chines-classico.blogspot.com/2007/07/apresentao.htmlhttp://2.bp.blogspot.com/_KlfjjUIPn_Y/RpUoYp0o-pI/AAAAAAAAABc/dfGxpapyfMY/s1600-h/zhongyao01.jpghttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/apresentao.html -
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
2/78
Perodo Qin - HanLubuweiDong ZhongshuHuainanziWenziContos Chineses !or Lin "utang#egistros Hist$ri%os - &hi'i de &i(a Qian)an *u - Hanshu)an Zhao - Nu'ieWang Chong - Luheng+s ,ontes e os ,ares - &hanhai'ing
+ ratado interno - Nei'ingLiros nti(os - /ang Chungshu
Lubuwei
Lubuwei 0oi u( dos !rin%i!ais (entores de Qinshi Huangdi
o (onar%a 1ue uni0i%ou a China no s2%u3o III a.C. sob a
2gide da dinastia Qin. ,es(o sendo u( daosta%onsiderado n4o %onseguiu i(!edir o aan5o dos 3egistas
na %orte o 1ue ter((inou !or a0ast6-3o dos neg$%ios
!7b3i%os at2 sua (orte. Lubuwei 0oi autor do Lushi Chun1iu
ou Co(ent6rios do ,estre Lu as Pri(aeras e +utonos 3iro
no 1ua3 rea3iza u(a a!resenta54o da %os(o3ogia daosta
inserida na teoria das %in%o 0ases 8wu9ing: nu( !ro%esso
an63ogo ao 1ue Dong Zhongshu 0aria %o( o %on0u%ionis(o
Han.
Extrato do Lushi Chunqiu
A preservao da vida
+ %2u 2 1ue( !ri(eiro engendra a ida das %oisas. +
ho(e( 2 1ue( nutrindo-as rea3iza !3ena(ente a sua ida.
+ 0i3ho do %2u 8i(!erador: 2 a !essoa %a!az de nutrir as
http://chines-classico.blogspot.com/2007/07/lubuwei.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/dong-zhongshu.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/huainanzi.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/wenzi.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/contos-chineses-por-lin-yutang.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/registros-histricos-shiji-de-sima-qian.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/ban-gu-hanshu.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/ban-zhao.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/wang-chong.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/os-montes-e-os-mares.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/o-tratado-interno.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/livros-ntimos.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/lubuwei.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/dong-zhongshu.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/huainanzi.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/wenzi.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/contos-chineses-por-lin-yutang.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/registros-histricos-shiji-de-sima-qian.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/ban-gu-hanshu.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/ban-zhao.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/wang-chong.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/os-montes-e-os-mares.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/o-tratado-interno.htmlhttp://chines-classico.blogspot.com/2007/07/livros-ntimos.html -
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
3/78
%oisas %riadas !e3o %2u se( io3enta-3as. + 0i( 73ti(o de
toda atiidade do 0i3ho do %2u 2 (anter inta%ta a ida
engendrada !e3o %2u. Essa 2 a orige( dos %argos de u(
goerno; sua raz4o de ser 2 a !resera54o inta%ta da ida.
+s e1uio%ados dirigentes atuais te( (u3ti!3i%ado os %argos
do goerno usando-os !ara danar a ida < %o( 1ue !erde(
sua raz4o de ser. =e'a !or e9e(!3o o %aso do treina(ento
dos e92r%itos> treina-se so3dados !ara !re%aer-se %ontra
bandidos (as estes so3dados se ata%a( (utua(ente
1uando h6 guerra 0aore%endo o %ri(e> assi( se !erde a
raz4o !ri(eira do seu treina(ento.
A Natureza Humana
&e be( 1ue a trans!ar?n%ia se'a a erdadeira natureza da
6gua a so%iedade !erturba essa natureza i(!edindo-a de
se (anter trans!arente. @!esar da 3ongeidade ser a
erdadeira natureza do ho(e( os bens (ateriais
!erturba( esta natureza e !or isso (uita gente (orre
antes do te(!o. +s bens (ateriais deeria( ser usados!ara a!ri(orar nossa natureza e n4o deera(os usar
nossas naturezas !ara obter bens (ateriais.
+ 0ato 2 1ue ho'e a (aioria dos ho(ens %on0usos usa sua
natureza !ara (e3horar seus bens (ateriais o 1ue (ostra
1ue e3es n4o %o(!reende( a di0eren5a entre o 1ue 2
i(!ortante e o 1ue 2 insigni0i%ante. Quando n4o se
%o(!reende esta di0eren5a se de!re%ia o 1ue 2 i(!ortante
e se a3oriza o insigni0i%ante. Deste (odo toda a54o %onduz
ao 0ra%asso. Deido a isso os goernantes ira( !erersos
os (inistros se torna( rebe3des e seus 0i3hos !erde( os
3i(ites. A( estado ou 0a(3ia e( 1ue se su%eda a3gu(as
dessas %oisas est6 %ondenado a e9tin54o a (enos 1ue
tenha (uita sorte.
O Dao do Cu e da erra
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
4/78
+ dao do %2u 2 %ir%u3ar e o dao da terra 2 1uadrado. + rei
se (ode3a segundo o e9e(!3o do dao !ara estabe3e%er o
a3to e o bai9o. CBo se e9!3i%a a %ir%u3aridade do %2u @
ess?n%ia ita3 e os e3e(entos se a3terna( e( subir e bai9ar
girando u( %i%3o %o(!3eto 1ue nun%a se interro(!e e ne(
so0re i(!edi(ento. Por isso dize(os 1ue o dao do %2u 2
%ir%u3ar. Co(o se e9!3i%a a 1uadratura da terra @ (irade
de %oisas se distingue !or suas 0or(as e suas %ategorias>
%ada u(a te( seu 3ugar e sua 0un54o 1ue n4o !ode(
(udar. Por isso dize(os 1ue o dao da terra 2 1uadrado.
Don! "hon!shu
A( dos !ri(eiros !ensadores a se desta%ar no !anora(a da
era Han 0oi Dong Zhongshu ta3ez o (ais i(!ortante
0i3$so0o do s2%u3o II a.C. &eu traba3ho %entrou-se
basi%a(ente na rea3iza54o de u(a 0us4o entre o
!ensa(ento %os(o3$gi%o e o 3etrado e na organiza54o de
u(a ideo3ogia i(!eria3 Han estruturada neste%on0u%ionis(o (odi0i%ado o 1ue obtee grande su%esso
e( sua 2!o%a. Dong teria tido ta(b2( u(a grande
in03u?n%ia sobre &i(a Qian o grande historiador %hin?s 1ue
redigiu o &hi'i neste (es(o !erodo. &ua teoria %onsistia e(
rea3izar u(a 0us4o entre a id2ia dos %i%3os naturais
a!resentados !e3a %os(o3ogia tradi%iona3 e a estrutura da
so%iedade estabe3e%endo %ategorias nas 1uais os
gru!a(entos hu(anos !oderia( ser organizados atra2s desuas re3a5Fes energ2ti%as. @ssi( a Hist$ria %hinesa !oderia
ser e9!3i%ada %o(o u(a (udan5a de 0ase 89ing: 1ue se
o!eraa tanto na natureza %o(o na !o3ti%a !ois a(bas
era( regidas !e3a (es(a 3ei. @ dinastia Qin !or e9e(!3o
1ue era 6gua 0oi tragada !e3a dinastia Han 1ue era
terra %u(!rindo o %i%3o de ani1ui3a54o !ro!osto !e3a
re3a54o dos wu9ing 8Cin%o agentes ou Cin%o e3e(entos:. Da
(es(a 0or(a o %i%3o Gin-Gang 2 re!resentado !e3a 0igura
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
5/78
do i(!erador 1ue seria o Pai o !rin%!io Gang atio 1ue
(ant2( sua %ontra!arte o s7dito ou a 0a(3ia 8Gin: sendo
o sustent6%u3o %$s(i%o e ordenador natura3 de toda a
so%iedade ta3 %o(o Con07%io '6 haia !ro!osto. &eu 3iro
intiu3a-se Chun1iu /an3u ou Pedras Pre%iosas das
Pri(aeras e +utonos u( grande %o(ent6rio ao te9to
%on0u%ionista no 1ua3 insere suas id2ias.
Extrato do Chunqiu #an$u
Coisas da %esma esp&ie se ener!izam mutamenteQuando se erte 6gua no so3o esta eita !artes se%as e
!ro%ura as 7(idas. Quando se !Fe 0ogo e( u( tron%o esse
eita o (o3hado e 1uei(a as !artes se%as. oas as %oisas
re%ha5a( o 1ue 2 distinto e segue( o 1ue 2 igua3> !or isso
1uando dois 1i s4o se(e3hantes %o(!3eta(-se> 1uando s4o
di0erentes re!e3e(-se.
@ !roa disto 2 (uito %3ara; a0inar instru(entos (usi%ais. @
nota ung ou a &hang to%adas no a3a7de ser4o res!ondidas!or notas ung ou &hang de outros instru(entos de %orda.
&oa( !or si (es(as.
Do (es(o (odo as %oisas bonitas %ha(a( outras %oisas
da %3asse das bonitas as re!u3sias %ha(a as re!u3sias.
Isto !ro2( do (odo %o(!3e(entar !e3o 1ua3 res!onde(
as %oisas da (esa( %3asse. @s %oisas %ha(a( u(as as
outras igua3 %o( igua3 %o(o u( drag4o 1ue traz a %hua
u( 3e1ue abana o %a3or ou u( 3ugar onde ha'a !assado u(
e92r%ito estar6 %heio de 0ogueiras. @s %oisas bonitas ou
0eias te( todas a sua orige(. &e %rer(os 1ue %ontroe( o
destino 2 !or1ue nada %onhe%e(os de sua orige(. N4o h6
nenhu( su%esso 1ue n4o de!enda e( seu in%io de a3go
anterior a 1ue res!onde !or1ue !erten%e a sua (es(a
%ategoria e !or isso se (oe.
Co(o se disse 1uando se to%a a nota ung outras %ordas
reerbera( !or si (es(as e( ressonan%ia %o(!3e(entar>
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
6/78
se trata( de %oisas %o(!ar6eis a0etadas de a%ordo %o( a
%3asse a 1ue !erten%e(. &4o (oidas !or u( so( 1ue n4o
te( 0or(a ise3 e 1uando os ho(ens n4o ?e( a 0or(a
a%o(!anhando o (oi(ento e a a54o des%ree( o
0enB(eno %o(o u( soar es!ontJneo. E onde 1uer 1ue
ha'a u(a rea54o (7tua se( nada ise3 !ara e9!3i%6-3o
des%ree( o 0enB(eno %o(o es!ontJneo. Cada %oisa est6
3igada (utua(ente a outras e (uda 1uando as outras
(uda(.
eoria das Cat'stro(es@s %riaturas do C2u e da erra (ostra( !or ezes
trans0or(a5Fes o%asionais !ou%o %o(uns 1ue se %ha(a(
%atastro0es. @s (enores s4o %onsideradas !rodgios
!erigosos. ,uitas ezes a!resenta(-se !ri(eiro os
!rodgios e de!ois e( as %at6stro0es.
+s !rodgios s4o adert?n%ias do C2u as %atastro0es s4o
a(ea5as do C2u. + C2u enia !ri(eiro os !rodgios e se
n4o se !resta aten54o aten54o a estes trata de in0undir(edo e terror !or (eio de %atastro0es. Isto 2 o 1ue d6 a
entender o Liro das +des 1uando se diz;
e(a(os antes de tudo o terror e o es!anto %ausados !e3o
C2u. @ g?nese de todos estes !rodgios e %atastro0es 2 o
resu3tado direto dos erros do goerno.
Quando e( u( Estado %o(e5a( a se (ani0estar os
!ri(eiros ind%ios de erro o C2u enia !rodgios
asso(brosos e %a3a(idades !ara adertir ao ho(ens
(ani0estar sua ontade de 0ato. &e a!esar destas
adert?n%ias e an7n%ios os ho(ens n4o 3ea( e( %onta
seus erros ent4o o C2u enia %at6stro0es e es!antos
aterrorizantes.
&e de!ois destes terrores os ho(ens ainda n4o sente(
te(or ou es!anto %ae( sobre e3es as desgra5as e
%a3a(idades. Por tudo isso !ode(os entender 1ue a
ontade do C2u 2 ben2o3a !ois n4o 2 seu dese'o %riar
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
7/78
!rob3e(as !ara hu(anidade ne( engan6-3a.
)obre *in e *an!
Nada 2 (ais !er0eito do 1ue os 2teres 8"in e "ang: (ais
ri%os do 1ue a terra ou (ais es!irituais do 1ue o %2u. Das
%riaturas nas%idas da ess?n%ia re0inada 8%hing: do %2u e da
terra nenhu(a 2 (ais nobre do 1ue o ho(e(. + ho(e(
re%ebe o De%reto 8,ing: do %2u e !or isso 2 (ais sub3i(e
8do 1ue as outras: %riaturas. 8@s outras: %riaturas so0re(
e9a(es e (is2ria e s4o in%a!azes de !rati%ar o a(or 8'?n:
e a retid4o 8i:; s$ o ho(e( 2 %a!az de os !rati%ar. 8@soutras: %riaturas so0re( e9a(es e (is2ria e s4o in%a!azes
de se e1ui!arar %o( o %2u e a terra> s$ o ho(e( 2 %a!az
disso.
Os Cin&o A!entes
+ %2u te( %in%o e3e(entos; o !ri(eiro 2 a (adeira o
segundo o 0ogo o ter%eiro a terra o 1uarto o (eta3 e o1uinto a 6gua. @ (adeira 2 o !onto de !artida de 8o %i%3o
de: os %in%o e3e(entos a 6gua 2 a sua %on%3us4o e a terra
2 o seu %entro. Esta a sua se1K?n%ia %e3estia3... Cada u(
dos %in%o e3e(entos %ir%u3a %on0or(e a sua se1K?n%ia> %ada
u( de3es e9er%ita as suas !r$!rias %a!a%idades na
rea3iza54o dos seus deeres o0i%iais.
Huainanzi
A( dos 73ti(os te9tos ditos 0i3os$0i%os da es%o3a daosta
0oi !roduzido durante o s2%u3o II a.C. ao 3ongo do !erodo
Han intitu3ado !e3a tradi54o %o(o Huainanzi.
Proae3(ente es%rito !or u( !rn%i!e de no(e Liuan 1ue
teria iido at2 MM a.C. e 1ue teria sido u( grande
%onhe%edor da 0i3oso0ia de Laozi e Zhuangzi o Huainanzi
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
8/78
a!resenta u( deseno3i(ento e( re3a54o as %on%e!5Fes
originais dos !ri(eiros daostas (otiadas !ossie3(ente
!e3o a(biente %u3tura3 e( 1ue o 3iro 0oi redigido.
@brangendo te(as diersos 1ue 4o desde %os(o3ogia a
estrat2gia e !oder o Huainanzi !are%e se tratar de u(a
rea54o a !ree(in?n%ia !o3ti%a dos %on0u%ionistas neste
!erodo e3aborando u(a !ro!osta 1ue bus%aa unir as
!ers!e%tias dos antigos daostas ao a(biente so%ia3 do
i(!2rio Han.
Ori!em do Cosmo
@s ess?n%ias entre3a5adas do C2u e da erra !roduzira( o"in e "ang
@s ess?n%ias e9a3adas !or "in e "ang !roduzira( as 1uatro
esta5Fes
@s ess?n%ias desagregadas de "in e "ang %riara( todas as
%oisas
+ 1i 0erente do Gang a%u(u3ado !roduz o 0ogo
+ so3 2 a ess?n%ia do 1i 0erente
+ 1i ge3ado do Gin a%u(u3ado !roduz a 6gua@ 3ua 2 a ess?n%ia do 1i a1uoso
+ 1i adindo das ess?n%ias de so3 e da 3ua !roduzira( as
estre3as e !3anetas
@o %2u !erten%e( o so3 a 3ua !3anetas e estre3as
@ terra !erten%e( a 6gua as inunda5Fes o !oo e o so3o
*in e *an!
+ dao do %2u 2 %ir%u3ar
+ dao da terra 2 1uadrado
+ 1uadrado goerna o obs%uro
+ %ir%u3ar goerna o bri3hante
+ bri3hante e(ite 1i e !or esta raz4o
+ 0ogo 2 o bri3ho e9terno do so3
+ obs%uro absore 1i e !or esta raz4o
@ 6gua 2 a 3u(inosidade interna da 3ua
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
9/78
+ so3 !reside o Gang !or isso
Na !ri(aera e no er4o os ani(ais 3uta(
No so3st%io do er4o os %eros !erde( seus %hi0res
@ 3ua !reside o Gin !or isso
Quando a 3ua (ingua os !ei9es en3ou1ue%e(
Quando a 3ua (orre %arangue'os resse%a(
+ 0ogo ai !ra %i(a
@ 6gua ai !ra bai9o
@ssi( 2 ta(b2(
+ Bo dos !6ssaros !ra %i(a
+ nado dos !ei9es !ra bai9o
@s %oisas 1ue !erten%e( a u(a (es(a %3asse (oe(-sesi(u3tanea(ente
@ raiz e o ta3 res!onde( u( !e3o outro
Portanto
Quando o es!e3ho %andente 83ente: ? o so3
In%endeia a era e !roduz o 0ogo
Quando o es!e3ho 1uadrado 8es!e3ho: ? a 3ua
A(ede%e e !roduz 6gua 8ora3ho:
O Cu e os )eres
+ %2u 2 %a3(o e %3aro a terra 2 est6e3 e !a%0i%a. +s seres
1ue !erde( estas 1ua3idades (orre( en1uanto 1ue
a1ue3es 1ue as 3oua( ie(. Ca3(a e %heia de es!a5o 2 a
%asa da 3uz es!iritua3> aberta se( 1ua31uer tra5o do eu 2 a
(orada do %a(inho. Portanto h6 a1ue3es 1ue bus%a(
e9terna(ente a !erde( interna(ente e h6 a1ue3es 1ue a
guarda( %o( %uidado interna(ente e a %on1uista(
e9terna(ente.
+ Ca(inho do C2u e da erra 2 enor(e(ente asto
todaia 2 ainda (oderado e( suas (ani0esta5Fes de g3$ria
e ao es!a3har a sua 3uz es!iritua3. Co(o ent4o !ode( os
o3hos e ouidos hu(anos traba3hare( !er!etua(ente se(
re!ouso Co(o !oder6 o es!rito ita3 estar %orrendo !or
todos os 3ados se( 0i%ar e9aurido
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
10/78
+enzi
e9to %ontrudo e( 2!o%a si(i3ar ao Huainanzi (as %o(!ro!$sitos bastante diersos. + Wenzi !are%e %onsagrar a
ertente re3igiosa do daos(o a!resentando u(a
!ers!e%tia es!iritua3ista !ro0unda e (ar%ante.
Extrato do +enzi
Disse Laozi;
@1ue3es a 1ue( %ha(a(os de s6bios re!ousa(!a%i0i%a(ente nos seus 3ugares de a%ordo %o( o te(!o e
goza o seu traba3ho %o(o sendo a!ro!riado !ara a sua
idade. tristeza e 0e3i%idade s4o desios da irtude> gostar ou
desgostar s4o sobre%argas da (ente> a3egria e %$3era s4o
e9%essos no %a(inho.
Portanto o seu nas%i(ento 2 a a54o da natureza e sua
(orte 2 a trans0or(a54o das %oisas. 1uando estierdestran1ui3o estar6s (ergu3hado nas treas. 1uando atio
estar6 na (es(a onda 1ue a 3uz.
&endo assi( a (ente 2 o (estre da 0or(a o es!rito a '$ia
da (ente. 1uando o %or!o 2 traba3hado se( des%anso e3e
entra e( %o3a!so> 1uando a ita3idade 2 usada se(
re!ouso e3a 2 e9aurida. !ortanto os s6bios 1ue est4o
atentos a isso n4o ousa( ser e9%essios.
E3es usa o n4o-ser !ara res!onder ao ser e est4o %ertos de
1ue en%ontrar4o a raz4o> e3es usa( o azio !ara re%eber a
!3enitude e est4o %ertos de 1ue en%ontrar4o a (edida das
%oisas. e3es !assa( a ida e( !a%0i%a serenidade e nu(a
aberta %a3(a n4o a3ienando 1ue( 1uer 1ue se'a ne( se
a!egando a ningu2(.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
11/78
@o abra5are( a irtude s4o %a3orosos e har(oniosos
seguindo deste (odo a natureza e en%ontrar4o o %a(inho e
estando !erto da irtude. E3es n4o %o(e5a( nada
!ro%urando 3u%ro u a3go 1ue !ossa %ausar (a3. @ (orte e a
=ida n4o %ausa( udan5as no ser 8eu: eis o es!iritua3. Co(
es!rito 1ua31uer %oisa 1ue se bus%a !ode ser en%ontrada e
tudo 1ue 2 0eito !ode ser rea3izado.
OCa!tu3o
Lao-tzu disse;
@ sabedoria nada te( a er %o( goernar os outros (as 2
u(a 1uest4o de ordenar a si (es(o. @ nobreza nada te( a
er %o( !oder e !osi54o so%ia3 (as 2 u(a 1uest4o de
auto-rea3iza54o> obtenha a auto-rea3iza54o e o (undo
inteiro !oder6 ser en%ontrado dentro de o%?. @ 0e3i%idade
nada te( a er %o( ri1ueza e !osi54o so%ia3 (as 2 u(a
1uest4o de har(onia.
@1ue3es 1ue sabe( o su0i%iente !ara %onsiderar o ser
interior %o(o i(!ortante e o (undo %o(o se%und6rio est4o
!erto do Ca(inho O. Portanto eu digo; @3%an5ando o
e9tre(o do azio (antendo-(e tota3(ente i($e3
en1uanto (irades de seres age( e( %on%erto assi( eu
obsero o retorno.
+ Ca(inho (o3da (irades de seres (as 2 se(!re se(
0or(a. &i3en%ioso e i($e3 e3e in%3ui tota3(ente o
des%onhe%ido indi0eren%iado. Nenhu(a astid4o 2
su0i%iente(ente grande !ara estar 0ora de3e nenhu(a
!e1ueneza 2 su0i%iente(ente !e1uena !ara estar dentro
de3e. E3e n4o te( %asa (as d6 orige( a todos os no(es do
1ue e9iste e do 1ue n4o e9iste.
@s !essoas erdadeiras %or!ori0i%a( isso atra2s de u(a
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
12/78
a%uidade aberta de u( sossego e1uJni(e u(a %3ara
3i(!eza u(a to3erJn%ia 03e9e3 u(a !ureza n4o-adu3terada
e u(a !3ena si(!3i%idade se( %on0undir-se %o( as %oisas.
@ sua !er0eita irtude 2 o Ca(inho do %2u e da terra !or
isso e3as s4o %ha(adas de !essoas erdadeiras.
@s !essoas erdadeiras sabe( de 1ue (odo %onsiderar o
ser interior %o(o grande e o (undo %o(o !e1ueno. E3as
!re0ere( o autogoerno e des!reza( o ato de goernar os
outros. E3as n4o dei9a( 1ue as %oisas !erturbe( a sua
har(onia e n4o !er(ite( 1ue dese'os desorganize( os
seus senti(entos. +%u3tando seus no(es e3as se es%onde(1uando o Ca(inho 2 a%atado e a!are%e( 1uando e3e n4o o
2. E3as age( se( arti0%ios traba3ha( se( es0or5o e sabe(
se( inte3e%tua3izar.
@!re%iando o Ca(inho do %2u a%eitando o %ora54o do %2u
as !essoas erdadeiras res!ira( es%urid4o e 3uz e9a3ando o
e3ho e ina3ando o noo. E3as se 0e%ha( %o( a es%urid4o e
se abre( %o( a 3uz. E3as se enro3a( e se desenro3a( 'unto%o( a 0ir(eza e a 03e9ibi3idade se %ontrae( e se e9!ande(
'unto %o( a es%urid4o e a 3uz. E3as t?( a (es(a (ente 1ue
o %2u o (es(o %or!o 1ue o Ca(inho.
Nada as agrada nada 2 !enoso !ara e3as nada as de3i%ia e
nada as irrita. odas as %oisas s4o (isteriosa(ente iguais
n4o h6 ne( %erto ne( errado.
@1ue3es 1ue s4o 0isi%a(ente 0eridos !e3a tortura das
%ondi5Fes %3i(6ti%as e9tre(as !er%ebe( 1ue o es!rito 2
su0o%ado 1uando o %or!o 0i%a e9austo. @1ue3es 1ue s4o
!si%o3ogi%a(ente 0eridos !e3a a03i54o das e(o5Fes e dos
!ensa(entos !er%ebe( 1ue o %or!o 2 abandonado 1uando
o es!rito 0i%a e9austo. Portanto as !essoas erdadeiras
retorna( de3iberada(ente R ess?n%ia %on0ia( no a!oio do
es!rito e assi( a3%an5a( a !3enitude. Deste (odo e3as
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
13/78
dor(e( se( sonhos e des!erta( se( !reo%u!a5Fes.
OCa!tu3o S
Quando Con07%io !erguntou-3he sobre o Ca(inho Lao-tzu
disse;
Endireite seu %or!o uni0i1ue sua is4o e a har(onia do %2u
%hegar6. Con%entre seu %onhe%i(ento %orri'a sua
%a!a%idade de aa3iar e o es!rito ir6 !ara 0i%ar. @ irtude
ser6 re%e!tia !ara o%? o Ca(inho estar6 R sua
dis!osi54o.
+3he direta(ente !ara a 0rente %o(o u( bezerro re%2(-
nas%ido se( !ro%urar as razFes> dei9e 1ue o seu %or!o se'a
%o(o u(a 6rore se%a e sua (ente %o(o %inzas de u( 0ogo
(orto. Co(!reenda o %onhe%i(ento aut?nti%o e n4o use
ra%io%nio distor%ido. ,antenha-se aberto des!reo%u!ado e
o%? !oder6 a3%an5ar %3areza e u(a (aestria diante de
tudo. Co(o isso !oderia ser %onsiderado n4o-saber
OCa!tu3o T
Lao-tzu disse;
@1ue3es 1ue sere( R ida se ada!ta( Rs (udan5as
en1uanto age(. @s (udan5as surge( dos te(!os> a1ue3es
1ue %onhe%e( os te(!os n4o age( de (aneiras 0i9as.
Portanto eu digo; +s %a(inhos !ode( ser guias (as n4o
tri3has 0i9as> os no(es !ode( serir !ara designar (as
se( r$tu3os 0i9os.
+s es%ritos s4o !roduzidos !or !a3aras e as !a3aras ?(
do %onhe%i(ento> os inte3e%tuais n4o sabe( 1ue e3as n4o
%onstitue( u( %a(inho 0i9o. +s ter(os 1ue !ode( ser
usados n4o 0aze( os 3iros 1ue s4o a!re%iados. +s eruditos
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
14/78
%hega( a u( i(!asse u(a e outra ez e isso n4o 2 t4o
bo( 1uanto !er(ane%er %entrado. Ponha u( 0i( ao
e9agero da teoriza54o e n4o haer6 !reo%u!a5Fes a%abe
%o( a ast7%ia abandone o %onhe%i(ento e o !oo se
bene0i%iar6 %e( ezes (ais.
+s seres hu(anos s4o tran1Ki3os !or nas%i(ento> essa 2 a
natureza %e3estia3. Per%ebendo as %oisas e3es age(> assi( 2
o dese'o natura3. Quando as %oisas ?( a e3es e3es
res!onde(> essa 2 a a54o do %onhe%i(ento. Quando o
%onhe%i(ento e as %oisas interage( surge( as
!re0er?n%ias e as aersFes. Quando se 0or(a( as!re0er?n%ias e as aersFes o %onhe%i(ento ai !ara as
%oisas e9ternas e n4o !ode o3tar ao ser interior e assi( o
!3ano %e3estia3 desa!are%e.
Portanto os s6bios n4o substitue( o 1ue 2 %e3estia3 !e3o 1ue
2 hu(ano. E9terna(ente e3es eo3ue( 'unto %o( as %oisas
!or2( interna(ente e3es n4o !erde( sua erdadeira
%ondi54o. @ssi( a1ue3es 1ue %o(!reende( o Ca(inhoretorna( R %3ara tran1Ki3idade. @1ue3es 1ue %o(!reende(
as %oisas se a0asta( dos arti0%ios. E3es a3i(enta( a
inte3ig?n%ia atra2s da %a3(a uni0i%a( o es!rito atra2s da
abstra54o e aan5a( !ara o !ort4o do nada.
@1ue3es 1ue segue( o %2u ia'a( %o( o Ca(inho a1ue3es
1ue segue( os hu(anos se (istura( %o( o 1ue 2 u3gar.
Portanto os s6bios n4o dei9a( 1ue o traba3ho !erturbe o
(undo e n4o dei9a( 1ue os dese'os %on0unda( os
senti(entos. E3es 0aze( o 1ue 2 ade1uado se( !roduzir
es1ue(as e3es ins!ira( %on0ian5a se( 0a3ar. E3es t?( ?9ito
se( !ensar sobre isso e en%e( se( tor%er as %oisas !ara
obt?-3o.
Portanto 1uando e3es est4o a%i(a o !oo n4o ? o 0ato
%o(o u(a a(ea5a e 1uando est4o R 0rente os outros n4o
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
15/78
os ata%a(. + (undo todo re%orre a e3es e o traidor os
te(e. Pe3o 0ato de 1ue n4o briga( %o( ningu2( ningu2(
se atree a brigar %o( e3es.
OCa!tu3o U
Lao-tzu disse;
Quando as !essoas !erde( sua natureza essen%ia3 !or
seguir dese'os as suas a5Fes nun%a s4o %orretas. *oernar
u(a na54o dessa (aneira resu3ta e( %aos> goernar a si
(es(o deste (odo resu3ta e( de%ad?n%ia.
Portanto a1ue3es 1ue n4o oue( o Ca(inho n4o t?( (eios
de retornar R sua natureza essen%ia3. @1ue3es 1ue n4o
%o(!reende( as %oisas n4o !ode( ser %3aros e %a3(os.
@ natureza essen%ia3 do ser hu(ano origina3 n4o te(
!erers4o ou degenera54o (as de!ois de u(a 3onga
i(ers4o e( %oisas e3a (uda 0a%i3(ente> assi( n$ses1ue%e(os nossas razes e nos ada!ta(os R natureza
a!arente.
@ natureza essen%ia3 da 6gua gosta de %3aridade (as o
%as%a3ho a !o3ui. @ natureza essen%ia3 da hu(anidade gosta
de !az (as os dese'os habituais a dani0i%a(. &$ os s6bios
!ode( dei9ar as %oisas e o3tar ao ser interior.
Portanto os s6bios n4o usa( o %onhe%i(ento !ara e9!3orar
as %oisas e n4o dei9a( os dese'os ro(!ere( a har(onia.
Quando est4o 0e3izes n4o 0i%a( eu0$ri%os e 1uando so0re(
n4o 0i%a( irre(ediae3(ente aba3ados. @ssi( e3es n4o
est4o e( !erigo (es(o 1uando e( !osi5Fes e3eadas>
est4o seguros e est6eis.
Desse (odo o !3ane'a(ento i(ediato ao ouir boas
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
16/78
!a3aras 2 a3go 1ue (es(o o ignorante sabe o su0i%iente
!ara ad(irar> a a54o e3eada de a%ordo %o( as irtudes dos
s6bios 2 a3go 1ue (es(o a1ue3e 1ue n4o 2 digno %onhe%e o
su0i%iente !ara o3har %o( satis0a54o.
,as en1uanto a1ue3es 1ue ad(ira( isso s4o (uitos os 1ue
o a!3i%a( s4o !ou%os> e en1uanto a1ue3es 1ue o3ha( isso
%o( satis0a54o s4o nu(erosos os 1ue o !Fe( e( !r6ti%a
s4o raros. @ raz4o disso 2 1ue e3es se agarra( Rs %oisas e
est4o atados ao 1ue 2 (undano.
Por isso se diz; Quando eu n4o !3ani0i%o nada as !essoaseo3ue( !or si. Quando eu n4o (e es0or5o !or nada as
!essoas !ros!era( !or si. Quando eu gozo de tran1Ki3idade
as !essoas %orrige( a si (es(as. Quando n4o tenho
dese'os as !essoas s4o natura3(ente sin%eras.
@ %3ara serenidade 2 a rea3iza54o da irtude. @ to3erJn%ia
03e9e3 2 a 0un54o do Ca(inho. @ %a3(a azia 2 o an%estra3
de todos os seres. Quando esses tr?s s4o !ostos e( !r6ti%ao%? entra na %ondi54o do 1ue n4o te( 0or(a. @ %ondi54o
do 1ue n4o te( 0or(a signi0i%a unidade> unidade signi0i%a
unir-se %o( o (undo se( !reo%u!a5Fes.
@ !r6ti%a da irtude n4o 2 agressia> o seu uso n4o 2
0or5ado. =o%? n4o ? a irtude 1uando a o3ha e n4o a oue
1uando tenta es%ut6-3a. E3a n4o te( 0or(a (as as 0or(as
nas%e( ne3a. E3a n4o te( so( !or2( todos os sons s4o
!roduzidos ne3a. N4o te( sabor no entanto todos os
sabores se 0or(a( ne3a. N4o te( %or entretanto todas as
%ores s4o 0eitas ne3a.
@ssi( o ser nas%e do n4o-ser a rea3iza54o nas%e do azio.
H6 a!enas %in%o notas (usi%ais no entanto as aria5Fes
da1ue3as %in%o notas s4o tantas 1ue oui-3as est6 a32( do
nosso a3%an%e. H6 a!enas %in%o sabores (as as aria5Fes
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
17/78
desses %in%o sabores s4o tantas 1ue e9!eri(ent6-3as est6
0ora do nosso a3%an%e. H6 a!enas %in%o %ores (as as
aria5Fes dessas %in%o %ores s4o tantas 1ue ?-3as est6
a32( do nosso a3%an%e.
E( re3a54o ao so( 1uando se estabe3e%e a !ri(eira nota
as %in%o notas s4o de0inidas. E( re3a54o ao sabor 1uando
se estabe3e%e a do5ura os %in%o sabores s4o 0or(ados. E(
re3a54o R %or 1uando se estabe3e%e o bran%o as %in%o %ores
se 0or(a(. E( re3a54o ao Ca(inho 1uando o Ano se
estabe3e%e todas as %oisas nas%e(.
Portanto o !rin%!io da unidade 2 63ido e( todas as
!artes. @ astid4o do uno 2 eidente e( todo o %2u e e(
toda a terra. @ sua tota3idade 2 s$3ida %o(o u( b3o%o n4o-
es%u3!ido. @ sua dis!ers4o 2 tota3 %o(o no !ro%esso da
sus!ens4o. E(bora este'a e( sus!ens4o a unidade
gradua3(ente se torna %3ara> e(bora se'a azia e3a
gradua3(ente !reen%he. E3a 2 !ro0unda %o(o u( o%eano
a(!3a %o(o as nuens 03utuantes. E3a se !are%e ao nada noentanto e9iste> e3a !are%e ausente !or2( est6 !resente.
OCa!tu3o V
Lao-tzu disse;
@ tota3idade dos seres !assa !or u(a s$ abertura> as razes
de todas as %oisas surge( de u( s$ !ort4o. Portanto os
s6bios (ede( u(a tri3ha a seguir u(a s$ ez e n4o (uda(
o 1ue 2 origina3 ne( se a3tera( e( re3a54o ao 1ue 2
!erene. @ 3iberdade se baseia e( seguir a orienta54o o tato
se baseia na honestidade a honestidade se baseia na
nor(a3idade.
Contenta(ento e raia s4o desios do Ca(inho ansiedade
e 3a(ento s4o !erdas de irtude !re0er?n%ias e aersFes
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
18/78
s4o e9%essos da (ente dese'os habituais s4o !esos !ara a
ida. Quando as !essoas se torna( (uito irritadas isso
destr$i a tran1Ki3idade> 1uando as !essoas 0i%a( (uito
%ontentes isso e3i(ina a a54o !ositia. Co( a energia
di(inuda as !essoas !erde( a 0a3a 0i%a( es!antadas e
assustadas en3ou1ue%e(. @ ansiedade e o 3a(ento
1uei(a( o %ora54o e assi( a doen5a %res%e. &e as !essoas
!udere( 3ibertar-se de tudo isso !oder4o uni0i%ar-se %o( a
3uz es!iritua3.
@ 3uz es!iritua3 2 a rea3iza54o do 1ue 2 interior. Quando as
!essoas a3%an5a( o 1ue 2 interior os seus $rg4os internosest4o %a3(os os seus !ensa(entos s4o e1uJni(es os seus
o3hos e ouidos 0un%iona( %o( nitidez e seus tendFes e
ossos s4o 0ortes. E3as s4o !oderosas (as n4o agressias
s4o 0ir(es e 0ortes !or2( nun%a se e9aure(. N4o %o(ete(
e9%esso e( nada e ta(!ou%o s4o inade1uadas e( %oisa
a3gu(a.
Nada no (undo 2 (ais suae do 1ue a 6gua. + %a(inho da6gua 2 in0inita(ente 3argo e in%a3%u3ae3(ente !ro0undo> e3e
se estende inde0inida(ente e 03ui i3i(itada(ente 3onge. +
au(ento e a di(inui54o !assa( se( ser notados. No a3to
do %2u a 6gua se trans0or(a e( %hua e e( ora3ho>
e(bai9o na terra e3a se trans0or(a e( u(idade e e(
6reas inund6eis. +s seres n4o !ode( ier se( e3a e os
traba3hos n4o !ode( ser rea3izados se( e3a. E3a abrange
toda a ida se( !re0er?n%ias !essoais. @ sua u(idade
a3%an5a at2 os seres 1ue se arrasta( e e3a n4o bus%a
re%o(!ensa. &ua ri1ueza torna todo o (undo (ais ri%o
se( 1ue se esgote. @s suas irtudes s4o usadas !e3os
agri%u3tores se( 1ue se'a( des!erdi5adas. N4o h6 u( 0ina3
!ara suas a5Fes. @ sua suti3eza n4o !ode ser %a!tada. )ata
ne3a e e3a n4o 0i%a !re'udi%ada> !er0ure-a e n4o 0i%a 0erida>
atraesse-a %o( u(a 0a%a e e3a n4o 2 %ortada> 1uei(e-a e
e3a n4o 0az 0u(a5a. &uae e 03uida n4o !ode ser
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
19/78
dis!ersada. E3a 2 su0i%iente(ente !enetrante !ara !er0urar
(etais e !edras su0i%iente(ente 0orte !ara sub(ergir todo
o (undo. Ha'a e9%esso ou 0a3ta e3a !er(ite 1ue o (undo
re%eba e d?. E3a 2 distribuda a todos os seres se( orde(
de !re0er?n%ia> n4o 2 !riada ne( !7b3i%a 2 inse!ar6e3 do
%2u e da terra. Isso se %ha(a su!re(a irtude.
@ raz4o !e3a 1ua3 a 6gua !ode %or!ori0i%ar essa irtude
su!re(a 2 1ue e3a 2 suae e es%orregadia. Por isso eu digo
1ue o 1ue 2 (ais suae no (undo dirige a1ui3o 1ue 2 (ais
duro no (undo o n4o-ser n4o entra e( es!a5o a3gu(.
+ 1ue n4o te( 0or(a 2 o grande an%estra3 dos seres o 1ue
n4o te( so( 2 a grande 0onte das es!2%ies. @s !essoas
erdadeiras !ode( %o(uni%ar-se %o( o diret$rio es!iritua3
a1ue3es 1ue !arti%i!a( da eo3u54o %o(o seres hu(anos
3ea( a irtude (sti%a e( seus %ora5Fes e a e(!rega(
%riatia(ente %o(o u( es!rito.
@ssi( o Ca(inho n4o-0a3ado 2 de 0ato grandioso. E3e (udaos h6bitos e %ostu(es se( 1ue 1uais1uer ordens se'a(
dadas. E3e 2 s$ a54o (enta3; todas as %oisas t?(
resu3tados (as e3e s$ ai R raiz> todos os assuntos t?(
%onse1K?n%ias (as e3e s$ 0i%a !e3o !ort4o. Desse (odo 2
!osse3 en%ontrar o 0i( do 1ue n4o te( 0i( e o su!re(o do
in0inito !er%eber %oisas se( estar %ego e res!onder %o(o
u( e%o se( !reo%u!ar-se.
OCa!tu3o
Lao-tzu disse;
@1ue3es 1ue a3%an5a( o Ca(inho s4o 0ra%os e( a(bi54o
(as 0ortes no traba3ho as suas (entes s4o abertas e suas
res!ostas ade1uadas. +s 1ue s4o 0ra%os e( a(bi54o s4o
03e9eis e to3erantes !a%0i%os e 1uietos> e3es se es%onde(
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
20/78
na aus?n%ia de !ossessiidade e 0inge( ser in6beis.
ran1Ki3os e se( arti0i%ia3idades 1uando age( e3es n4o
!erde( o sentido de te(!o.
Portanto a nobreza dee estar enraizada na hu(i3dade o
1ue 2 e3eado dee estar baseado no 1ue 2 in0erior. Ase o
!e1ueno !ara %onter o grande !er(ane5a no %entro !ara
%ontro3ar o e9terno. Co(!orte-se %o( 03e9ibi3idade (as
se'a 0ir(e e n4o haer6 !oder 1ue o%? n4o !ossa en%er
nenhu( ini(igo a%i(a do 1ua3 o%? n4o !ossa erguer-se.
#es!onda aos 0atos noos aa3ie o (o(ento e ningu2(
!oder6 !re'udi%6-3o.
@1ue3es 1ue 1uisere( ser 0ir(es dee( !reserar a 0ir(eza
%o( 03e9ibi3idade> a1ue3es 1ue 1uisere( ser 0ortes dee(
!roteger a 0or5a %o( 0ra1ueza. @%u(u3e 03e9ibi3idade e o%?
ser6 0ir(e a%u(u3e 0ra1ueza e o%? ser6 0orte. +bsere o
1ue os outros a%u(u3a( e o%? saber6 1ue( sobreier6 e
1ue( !ere%er6.
@1ue3es 1ue en%e( os 1ue s4o (enores !e3a 0or5a %hega(
a u( i(!asse 1uando en%ontra( outros %u'a 0or5a 2 igua3 R
sua. @1ue3es 1ue en%e( os 1ue s4o (aiores !e3a
03e9ibi3idade t?( u( !oder 1ue n4o !ode ser (edido.
Portanto 1uando u( e92r%ito 2 0orte e3e 2 derrotado
1uando u(a 6rore 2 0orte e3a se 1uebra 1uando o %ouro 2
0orte e3e se rasga> os dentes s4o (ais 0ortes 1ue a 3ngua
(as s4o os !ri(eiros a (orrer.
@ssi( a 03e9ibi3idade e a to3erJn%ia s4o os ad(inistradores
da ida a dureza e a 0or5a s4o os so3dados da (orte. @brir
%a(inho 2 a estrada 1ue 3ea R e9aust4o agir (ais tarde 2
a 0onte de ?9ito.
,anter-se e( estreito %ontato %o( o Ca(inho !ara ser u(
!ar%eiro da eo3u54o i(!3i%a 3iderar !ara regu3ar os 1ue
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
21/78
segue( e seguir !ara regu3ar os 1ue 3idera(. + 1ue 2 isso
Isso signi0i%a n4o !erder os (eios de regu3ar as !essoas 1ue
n4o !ode( %ontro3ar a si.
&eguir signi0i%a %o(binar os e3e(entos dos a%onte%i(entos
de (odo 1ue e3es se har(onize( %o( o (o(ento. @s
(udan5as no (o(ento n4o !er(ite( des%ansar nos
intera3os; se o%? agir ante%i!ada(ente ir6 de(asiado
3onge> se agir tarde de(ais n4o !oder6 a%o(!anhar os
0atos.
X (edida 1ue os dias !assa( e os (eses se su%ede( ote(!o n4o se de(ora %o( as !essoas. Y !or isso 1ue os
s6bios d4o (ais a3or a u( !e1ueno intera3o de te(!o do
1ue a u(a enor(e !edra !re%iosa. + te(!o 2 di0%i3 de
a%har e 06%i3 de !erder.
Por isso os s6bios rea3iza( seus ob'etios de a%ordo %o( o
te(!o e 3ea( adiante suas obras de a%ordo %o( os
re%ursos dis!oneis. E3es se (ant?( no %a(inho da !urezae s4o 0i2is R dis%i!3ina do 0e(inino. X (edida 1ue aan5a( e
res!onde( Rs (udan5as e3es se(!re segue( e nun%a
!re%ede(. /3e9eis e to3erantes e3es s4o !or isso %a3(os.
Pa%0i%os e des!reo%u!ados e3es est4o !or isso e(
seguran5a. @1ue3es 1ue ata%a( os grandes e derruba( os
!oderosos n4o !ode( entrar e( %on03ito %o( e3es.
Contos Chineses, por Lin *utan!
O -u$!amento entre duas mes.
/Do #en!shut0un!, s&u$o 112
E( "ing%huan dois ir(4os (oraa( na (es(a %asa e suas
es!osas estaa( es!erando 0i3hos. @ (ais e3ha !erdeu o
0i3ho 3ogo ao nas%er (as n4o dei9ou ningu2( saber do 0ato.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
22/78
Quando a (ais noa deu a 3uz ao seu 0i3ho a (ais e3ha
roubou-o a noite e assi( 1uestionara( sua !osse durante
tr?s anos. Quando o %aso 0oi 3eado ao %onhe%i(ento de
Huang Pa Pri(eiro ,inistro e3e ordenou 1ue a %rian5a 0osse
%o3o%ada a dez !assos de distJn%ia das duas (4es. @ u(
sina3 seu as duas (u3heres %orrera( !ara o (enino e
!are%ia( dis!ostas des!eda56-3o de !re0er?n%ia a
abandon6-3o. @ %rian5a %horaa deses!erada(ente e a (4e
re%eou 0eri-Ia abandonando-a ent4o. @ (u3her (ais e3ha
0i%ou (uito satis0eita ao !asso 1ue a (ais noa !are%ia
in%onso36e3. Nesse (o(ento Huang Pa de%3arou - @
%rian5a 2 0i3ha da (ais 'oe(. Pro%essou a (ais e3ha e e3a0oi de 0ato de%3arada %u3!ada.
O -u$!amento de uma disputa
/Do #en!shut3un!, s&u$o 112
E( Linhuai u( endedor de sedas 3eaa u(a !e5a desse
te%ido i(!er(e6e3 !ara ender na %idade. Quando%o(e5ou a %hoer ?3e a abriu sobre a %abe5a !ara abrigar-
se e e( bree outro ho(e( eio !roteger-se sob a !e5a. @o
!arar a %hua a(bos %o(e5ara( a dis!utar sobre a !osse
da seda. HsKeh HsKan disse; - Essa !e5a de seda
i(!er(e6e3 a3e a!enas a3gu(as %entenas de (oedas. Por
1ue brigar !or %ausa de3a Por %onseguinte %ortou-a e(
dois !eda5os e deu u( de3es a %ada u( dos %ontendores.
Continuou a o3h6-3os e iu 1ue o erdadeiro dono !rotestaa
1ue tinha sido enganado ao !asso 1ue o outro !are%ia be(
satis0eito. @ssi( soube a 1ue( !erten%ia (es(o a seda e o
outro ho(e( 0oi de%3arado %u3!ado e %ondenado.
A Cindere$a &hinesa
/Do 4*u5an! satsu4, s&u$o 162
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
23/78
*o que se sa&e esta a mais antiga hist+ria da Cinderela
escrita no mundo. Cinderela um dos contos !olcl+ricos
mais conhecidos em todos os pa,ses e dela tm sido
coligidas estudadas e comparadas pelos entendidos
centenas de vers-es. Contudo de acordo com o pro!essor
. /. 0ameson autoridade em assuntos do long,nquo
oriente e que &ondosamente correspondeu1se comigo
so&re o caso2 3* hist+ria $a verso que aqui vai% anterior
" mais antiga verso ocidental de /es Perriers em seu
3Nouvelles crations et 4o(eux /evis3 5io 6778 cerca
de uns 9:: anos.3 * verso chinesa tirada de 3;ueng1shih que
morreu em 8?@ da era crist. * hist+ria lhe !oi contada por
uma velha serva da !am,lia que provinha de ;ungchoA
$moderna Nanning% em BAangsei e que descendia dos
povos das cavernas $a&or,gines% daquele distrito. =uan era
!ilho de um primeiro ministro e era letrado e em 3;u
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
24/78
importante. * madrasta cruel e as !ilhas so comuns a
am&as. F 5in ;utang.
Certa ez antes de Chin 8MMM-M[T a.C.: e Han haia u(
%he0e das %aernas da (ontanha a 1ue( os natios
%ha(aa( %he0e Wu. E3e se %asou %o( duas (u3heres u(a
das 1uais (orreu dei9ando-3he u(a (enina %ha(ada "eh
Hsien. Essa (enina era (uito inte3igente e habi3idosa no
bordado a ouro e o !ai a(aa-a terna(ente (as 1uando
?3e (orreu iu-se (a3tratada !e3a (adrasta 1ue
seguida(ente a 0or5aa a %ortar 3enha e (andaa-a a
3ugares !erigosos !ara a!anhar 6gua e( !o5os !ro0undos.
A( dia "eh Hsien !es%ou u( !ei9e %o( (ais de duas
!o3egadas de %o(!ri(ento e 1ue tinha as barbatanas
er(e3has e os o3hos dourados. rou9e-o !ara %asa e o !Bs
nu(a asi3ha %o( 6gua. Cada dia o !ei9e %res%ia (ais e
tanto %res%eu 1ue 0ina3(ente a asi3ha n4o 3he seriu (ais
e a (enina o so3tou nu(a 3agoa 1ue haia !or tr6s de sua
%asa. "eh Hsien %ostu(aa a3i(ent6-3o %o( as sobras desua %o(ida. Quando e3a %hegaa R 3agoa o !ei9e inha at2
a su!er0%ie e des%ansaa a %abe5a na (arge( (as se
a3gu2( se a!ro9i(asse n4o a!are%ia.
Esse h6bito %urioso 0oi notado !e3a (adrasta 1ue es!erou o
!ei9e se( 1ue este 3he a!are%esse. A( dia 3an5ou (4o de
ast7%ia e disse R enteada; - N4o est6 %ansada de
traba3har Quero dar-3he u(a rou!a noa. E( seguida 0?z
"eh Hsien tirar a rou!a 1ue estia e (andou-a a 6rias
%entenas de 3i !ara trazer 6gua de u( !o5o. @ e3ha ent4o
!Bs o estido de "eh Hsien e estendeu u(a 0a%a a0iada na
(anga da b3usa> dirigiu-se !ara a 3agoa e %ha(ou o !ei9e.
Quando o !ei9inho !Bs a %abe5a 0ora d\6gua e3a o (atou.
Por essa o%asi4o o ani(a3zinho '6 (edia (ais de dez !2s
de %o(!ri(ento e de!ois de %ozido (ostrou ter sabor (i3
ezes (e3hor do 1ue 1ua31uer outro. E a (adrasta enterrou
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
25/78
seus ossos nu( (onturo.
No dia seguinte "eh Hsien o3tou e ao a!ro9i(ar-se da
3agoa eri0i%ou 1ue o !ei9e desa!are%era. Correu !ara
%horar es%ondida no (eio do (ato e nisso u( ho(e( de
%abe3o desgrenhado e %oberto de andra'os des%eu dos %2us
e a %onso3ou dizendo; - N4o %hore. &ua (4e (atou o
!ei9e e enterrou os ossos nu( (onturo. =6 !ara %asa 3ee
os ossos !ara seu 1uarto e os es%onda. udo o 1ue o%?
1uiser !e5a 1ue 3he ser6 %on%edido. "eh Hsien seguiu o
%onse3ho e !ou%o te(!o de!ois tinha u(a !or54o de ouro
de '$ias e rou!as de te%ido t4o %aro 1ue seria( %a!azes dede3eitar o %ora54o de 1ua31uer donze3a.
Na noite de u(a 0esta tradi%iona3 %hinesa "eh Hsien
re%ebeu ordens de 0i%ar e( %asa !ara to(ar %onta do
!o(ar. Quando a 'oe( so3it6ria iu 1ue a (4e '6 ia 3onge
(eteu-se nu( estido de seda erde e seguiu-a at2 o 3o%a3
a 0esta. @ ir(4 1ue a re%onhe%era irou-se !ara a (4e
dizendo; - N4o a%ha a1ue3a 'oe( estranha(ente !are%ida%o( (inha ir(4 (ais e3ha @ (4e ta(b2( tee a
i(!ress4o de re%onhe%?-3a. Quando "eh Hsien !er%ebeu 1ue
a 0itaa( %orreu (as %o( ta3 !ressa 1ue !erdeu u( dos
sa!atinhos o 1ua3 0oi %air nas (4os dos !o!u3ares.
Quando a (4e o3tou !ara %asa en%ontrou a 0i3ha dor(indo
%o( os bra5os ao redor de u(a 6rore> assi( !Bs de 3ado
1ua31uer !ensa(ento 1ue !udesse ter sido a%er%a da
identidade da 'oe( ri%a(ente estida.
+ra !erto das %aernas haia u( reino insu3ar %ha(ado
o Huan. Por inter(2dio de 0orte e92r%ito goernaa duas
ezes doze i3has e suas 6guas territoriais %obria( 6rios
(i3hares de 3i. + !oo endeu !ortanto o sa!atinho !ara o
#eino o Huan onde 0oi ter Rs (4os do rei. + rei 0?z as
suas (u3heres e9!eri(ent6-3o (as o sa!atinho era %er%a
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
26/78
de u(a !o3egada (enor dos das 1ue tinha( os (enores
!2s. De!ois 0ez %o( 1ue o e9!eri(entasse( todas as
(u3heres do reino se( 1ue nenhu(a %onseguisse %a356-3o.
+ rei ent4o sus!eitou 1ue o ho(e( 1ue o tinha 3eado o
tiesse obtido !or (eios (6gi%os e (andou a!rision6-3o e
tortur6-3o. ,as o !obre in0e3iz nada !Bde dizer sobre a
!ro%ed?n%ia do sa!ato. /ina3(ente e(iss6rios e %orreios
0ora( eniados !e3a estrada !ara ire( de %asa e( %asa a
0i( de !rendere( 1ue( 1uer 1ue tiesse o outro sa!atinho.
+ rei estaa (uito intrigado.
@ %asa 0oi en%ontrada be( %o(o "eh Hsien. /izera(-na
%a35ar os sa!atinhos e e3es %oubera( !er0eita(ente. De!ois
e3a a!are%eu %o( os sa!atinhos e o estido de seda erde
ta3 %o(o u(a deusa. ,andara( %ontar o %aso ao rei e o rei
3eou "eh Hsien !ara seu !a36%io na i3ha 'unta(ente %o( os
ossos do !ei9e.
@ssi( 1ue "eh Hsien 0oi 3eada a (4e e a ir(4 0ora((ortas a !edradas. +s !o!u3ares a!iedara(-se de3as
se!u3tando-as nu( bura%o e erigindo u( t7(u3o a 1ue deu
o no(e de 7(u3o das @rre!endidas. Passara( a
reeren%i6-3as %o(o es!ritos %asa(enteiros e se(!re 1ue
a3gu2( !edia-3hes u(a gra5a no sentido de arran'ar ou ser
0e3iz e( neg$%ios de %asa(ento tinha %erteza de 1ue sua
!re%e era atendida.
+ rei o3tou R sua i3ha e 0?z de "eh Hsien sua !ri(eira
es!Bsa. ,as durante o !ri(eiro ano de seu %asa(ento e3e
!ediu aos ossos do !ei9e tantos 'ades e %oisas !re%iosas 1ue
e3es se re%usara( a %on%eder-3he (ais dese'os. Por isso o
rei !egou os ossos e enterrou-os be( !erto do (ar 'unto
%o( u(a %entena de !2ro3as e u(a !or54o de ouro. Quando
seus so3dados se rebe3ara( %ontra e3e 0oi ter ao 3ugar e(
1ue enterrara os ossos (as a (ar2 os 3eara e nun%a (ais
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
27/78
0ora( en%ontrados at2 ho'e. Essa hist$ria (e 0oi %ontada
!or u( e3ho sero de (inha 0a(3ia Li &hih-GKan. E3e
des%endia de u( !oo %ha(ado "ung%how e sabia de
(uitas historias estranhas do su3.
A Lenda de Ch3iennian!
/7m &onto da dinastia an!2
Chienniang era 0i3ha de Chan "i u( o0i%ia3 e( Hunan. inha
u( !ri(o %ha(ado Wang Chou ra!az inte3igente e bonito.
inha( sido %riados 'untos desde a (ais tenra idade e %o(oseu !ai gostasse (uito do (enino tinha dito 1ue 0aria de
Wang Chou seu genro. @(bos ouira( essa !ro(essa e
%o(o a (enina 0osse a 7ni%a 0i3ha e estiesse( se(!re
'untos %ada dia (ais se a0ei5oaa( u( ao outro. ]6 agora
era( dois 'oens e %ontinuaa( entretanto a se tratar
%o(o !arentes nti(os. In0e3iz(ente o !ai da 'oe( era o
7ni%o 1ue nada !er%ebia. A( dia u( 'oe( o0i%ia3 eio
!edir-3he a (4o da 0i3ha e ignorando ou es1ue%endo sua!ro(essa !ri(itia e3e %onsentiu 0azendo %o( 1ue
Chienniang deses!erada entre o a(or e a !iedade 0i3ia3
1uase (orresse de dor %ausando ta3 desgosto ao ra!az 1ue
?3e reso3eu sair !ara outras terras de !re0er?n%ia a 0i%ar a3i
e er sua a(ada tornar-se a es!osa de u( outro. @ssi(
inentou u( !rete9to e in0or(ou o tio de 1ue !re%isaa ir
!ara a %a!ita3. Co(o o tio n4o %onseguisse !ersuadi-3o a
0i%ar deu-3he dinheiro e !resentes e !re!arou u( ban1uete
de des!edida !ara e3e. Wang Chou triste !or ter de
se!arar-se da a(ada !ensou na !artida durante toda a
0esta dizendo a si (es(o 1ue era (e3hor !artir do 1ue ier
a3i endo seus sonhos des!eda5ados.
@ssi( Wang Chou saiu nu( bar%o da tarde e antes de estar
a a3gu(as (i3has de distJn%ia '6 a noite %ara. Disse ao
bar1ueiro 1ue a(arrasse o bar%o na !raia e des%ansasse a
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
28/78
noite. N4o %onseguiu dor(ir e !or o3ta da (eia-noite
ouiu !assos 3igeiros 1ue se a!ro9i(aa(. N\a3guns
(inutos o so( !are%eu be( !erto do bar%o. Ergueu-se e
!erguntou - Que( !ode ser a esta hora da noite - &ou
eu Chienniang 0oi a res!osta. &ur!reso e en%antado
3eou-a !ara o bar%o e a3i e3a 3he %ontou 1ue es!erara ser
sua es!osa. 1ue o !ai n4o tinha !ro%edido be( !ara %o( e3e
e 1ue e3a n4o su!ortaa a se!ara54o. #e%eaa outrossi(
1ue e3e s$ e ia'ando !or terras estranhas.. !udesse ser
tentado a sui%idar-se. Eis !or1ue re%ara na %ensura da
so%iedade e na %$3era dos !ais e iera segu-3o !ara onde
1uer 1ue 0osse. @ssi( a(bos 0i%ara( satis0eitos e%ontinuara( a iage( 'untos; !ara &ze%huen.
Passara(-se %in%o anos de 0e3i%idade e e3a o !resenteou
%o( dois; 0i3hos. Por2( n4o tinha( not%ias da 0a(3ia e
diaria(ente e3a !ensaa nos !ais. Era essa a 7ni%a %oisa
1ue 3hes e(!anaa a 0e3i%idade.. E3e; n4o sabia se os !ais
ainda iia( e 1uais as %ondi5Fes e %erta noite %o(e5ou a
%ontar a Wang Chou %o(o se sentia in0e3iz e !or ser a 0i3ha7ni%a %o(o se %onsideraa %u3!ada de grande i(!iedade-
0i3ia3 !or ter dei9ado os e3hos !ais dessa (aneira. - e(
u( %ora54o %heio de a(or 0i3ia3 e estou de a%ordo %o(
o%? disse-3he- o (arido. ]6 se !assara( %in%o anos>
%erta(ente n4o nos guarda( ran%or. =o3te(os !ara %asa.
Chienniang e9u3tou ao ouir isso e assi( 0izera( todos os
!re!aratios !ara o3tar !ara %asa %o( os dois; 0i3hos.
Quando o bote %hegou R %idade nata3 Wang Chou disse a
Chienniang - N4o sei 1ua3 o estado de Jni(o de seus !ais.
&er6 (e3hor 1ue eu 6 !ara eri0i%ar. &eu %ora54o
!a3!itaa ao a!ro9i(ar-se da %asa do sogro. @o ?-3o Wang
+Iou a'oe3hou-se !edindo !erd4o> @o ouir isso Chang "i
sur!reendeu-se e disse - De 1ue( esta 0a3ando
Chienniang 'az in%ons%iente e( sua %a(a nesses 73ti(os
%in%o anos desde 1ue o%? nos dei9ou. E3a 'a(ais
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
29/78
abandonou o 3eito. - N4o estou (entindo disse Wang
Chou. E3a est6 !assando be( e es!erando !or (i( no
bar%o.
Chan "i n4o sabia o 1ue !ensar !or isso (andou duas
seras er Chienniang. E3as a ira( sentada be( estida e
0e3iz e at2 disse Rs seras !ara 1ue 0a3asse( %o( seus !ais
o 1uanto os a(aa. @(edrontadas as duas seras
%orrera( !ara %asa !ara dar essas noas e Chang "i ainda
0i%ou (ais intrigado. Nesse nteri( a1ue3a 1ue estaa na
%a(a ouiu as noidades e !are%e 1ue sua en0er(idade
desa!are%eu e os o3hos bri3hara(. Leantou-se da %a(a eestiu-se a'eitando-se diante do es!e3ho. &orrindo e se(
!ro0erir u(a !a3ara en%a(inhou-se direta(ente !ara o
bar%o. @ 1ue estaa no bar%o !re!araa-se !ara to(ar o
%a(inho de %asa e assi( en%ontrara(-se nas (argens do
rio. Quando as duas %hegara( !erto u(a da outra seus
%or!os %on0undira(-se nu( s$ %o( rou!as e( du!3i%atas
e surgiu a antiga Chienniang t4o 'oe( e en%antadora
%o(o nun%a.
+s !ais 0i%ara( satis0eitssi(os !or2( !edira( aos seros
1ue guardasse( segredo e nada dissesse( aos izinhos a
res!eito do 1ue a%onte%era a 0i( de 1ue n4o houesse
%o(ent6rios. Eis !or1ue ningu2( e9%eto os !arentes (ais
%hegados da 0a(3ia Chang 'a(ais soube desse estranho
a%onte%i(ento.
Wang Chou e Chienniang iera( %o(o (arido e (u3her
durante (ais de 1uarenta anos antes de (orrere(. 8&u!Fe-
se 1ue esta hist$ria tenha o%orrido e( torno de T[ d.C.:
O Homem que vendia (antasmas
/Do 4)oushen&hi4, s&u$o 182
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
30/78
Quando &ung ing!o de NanGang era ainda ra!az estaa
!asseando %erta noite 1uando en%ontrou-se %o( u(a
0antas(a. Perguntou R a!ari54o 1ue( era e e3a res!ondeu
1ue era u( 0antas(a. - Que( 2 o%? !erguntou !or sua
ez o 0antas(a. ing!o (entiu e res!ondeu - Eu ta(b2(
sou u( 0antas(a. + 0antas(a ent4o 1uis saber !ara onde
e3e ia e ing!o in0or(ou - Estou a %a(inho !ara a %idade
de Wanshih. - a(b2( ou !ara 36 a0ir(ou a a!ari54o.
@ssi( !usera(-se a %a(inhar 'untos. @!$s u(a (i3ha se
tanto o 0antas(a disse 1ue era estu!idez estare( andando
a(bos 1uando u( !odia %arregar o outro !or turnos. -
$ti(a id2ia a%hou ing!o. + 0antas(a !Bs ing!o Rs%ostas e de!ois de ter andado u(a (i3ha disse - =o%? 2
!esado de(ais !ara u( 0antas(a. e( %erteza de 1ue 2 u(
0antas(a (es(o ing!o e9!3i%ou 1ue ainda era u(
0antas(a noo e 1ue !or %onseguinte ainda !esaa u(
!ou%o. ing!o !or sua ez !Bs-se a %arregar o 0antas(a
(as ?sse era t4o 3ee 1ue tinha a i(!ress4o de n4o estar
%arregando nada. @ssi( 0ora( %a(inhando reezando-se
at2 1ue ing!o !erguntou ao %o(!anheiro 1ua3 era a %oisa1ue (etia (ais (edo aos 0antas(as. - +s 0antas(as t?(
u( (edo horre3 da sa3ia hu(ana a0ir(ou o 0antas(a.
@ssi( 0ora( andando andando at2 1ue %hegara( a u( rio.
ing!o dei9ou 1ue o 0antas(a 0osse adiante e obserou 1ue
?3e n4o 0azia baru3ho a3gu( ao nadar (as 1uando ?3e
entrou n\6gua o 0antas(a ouiu o esta3ar na 6gua e !ediu-
3he u(a e9!3i%a54o. ing!o e9!3i%ou noa(ente - N4o se
sur!reenda !ois ainda sou (uito noo e n4o estou ainda
a%ostu(ado a atraessar a %orrenteza. No (o(ento e(
1ue se a!ro9i(aa( da %idade ing!o %o(e5ou a %arregar
o 0antas(a nas %ostas a!ertando-o 0orte(ente. + 0antas(a
!Bs-se a gritar e a %horar 3utando !ara a!ear-se !or2(
ing!o o a!ertou %o( (ais 0Br5a ainda. @o %hegar Rs ruas
da %idade so3tou-o e o 0antas(a se trans0or(ou nu( bode.
ing!o %us!iu no ani(a3 a 0i( de 1ue n4o !udesse
trans0or(ar-se outra ez endeu-o !or (i3 e 1uinhentos
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
31/78
dinheiros e 0oi !ara %asa. Eis a raz4o do ditado de &hih
sung; ing!o endeu u( 0antas(a !or (i3 e 1uinhentos
dinheiros.
9 %aravi$hoso (i&ar b:bado
/Do 4)oushen&hi4, s&u$o 182
i Hsi era u( natio de Chungshan e sabia 0azer inho de
(i3 dias %a!az de (anter u( ho(e( b?bedo durante (i3
dias. Haia u( ho(e( no (es(o distrito %ha(ado HsKan
&hih 1ue dese'ou !roar o inho e( sua %asa. No diaseguinte e3e 0oi er i Hsi e !ediu-3he u( go3e> este 73ti(o
res!ondeu - ,eu inho ainda n4o est6 %o(!3eta(ente
0er(entado e n4o ouso o0ere%?-3o a o%?. - Quero !ro6-3o
assi( (es(o disse HsKan. i Hsi n4o !Bde dizer n4o e
deu- 3he u( %o!o. - 2 de3i%ioso obserou HsKan 1uero
outro %o!o. - Dee ir !ara %asa agora re!3i%ou i Hsi.
=o3te outro dia. &$ esse %o!o o e(bebedar6 !or (i3 dias.
HsKan saiu !are%endo u( tanto tonto e ao %hegar e( %asa(orreu sob a in03u?n%ia do inho. @ 0a(3ia 'a(ais
des%on0iou de nada; %horou-o e enterrou-o.
@!$s tr?s anos i Hsi disse %onsigo (es(o - HsKan a esta
hora '6 dee estar a%ordado. Pre%iso ir ?-3o. Quando
%hegou R %asa de HsKan !erguntou se este estaa. @ 0a(3ia
sur!reendeu-se (uito e disse - ,orreu h6 (uito. @t2 '6
tira(os o 3uto. i Hsi 0i%ou a03ito e disse - + 1ue^ 0oi e0eito
do (eu (arai3hoso inho %a!az de e(bebedar u( ho(e(
!or (i3 dias. E3e dee estar a a%ordar agora (es(o. Deu
ent4o ordens !ara 1ue a 0a(3ia de HsKan abrisse o
se!u3%ro e o %ai94o !ara er o 1ue tinha a%onte%ido.
Ergueu-se u(a nue( de a!ores da tu(ba nue( 1ue se
e3eou at2 os %2us e e( seguida !ro%edera( a abertura do
%ai94o. Quando a ta(!a 0oi retirada ira( o ho(e(
(orto abrir os o3hos bo%e'ar e dizer - +h^ %o(o 2
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
32/78
de3i%ioso 0i%ar b?bedo^ De!ois !erguntou a i Hsi - Que
inho 2 esse 1ue o%? 0az A( s$ %o!o !roduziu esse e0eito.
@%abo de a%ordar. Que horas s4o @s !essoas 1ue estaa(
!erto rira( (uito R %usta de3e (as deido a 0orte e9a3a54o
da tu(ba %heiro intenso 1ue 3hes entrou !e3as narinas
todos %ara( b?bedos !or tr?s (eses.
9 bom no ter &abea
/Do 4Lu5i&hi4, s&u$o 162
No te(!o de Han Wuti 8[-VU @. C.: Chia "ung de
sangwu seria %o(o (agistrado e( "K%hang. A( dia saiu!ara dar %o(bate a bandidos. /oi 0erido e tee a %abe5a
de%e!ada. ,es(o assi( o %or!o (ontou a %aa3o e o3tou
ao %a(!o. +s so3dados e o !oo 1ue a3i estaa 0i%ara(
ad(irados e "ung 0a3ou !e3o !eito - /ui derrotado !e3os
bandidos e e3es (e %ortara( a %abe5a. Diga(-(e
0ran%a(ente se 2 (e3hor ter %abe5a ou 0i%ar se( %abe5a
+s ho(ens 3a(entara(-no e dissera( - Y (e3hor ter
%abe5a. E "ung re!3i%ou - N4o !enso assi(. @ndar se(%abe5a ta(b2( 2 bo(.
Como a $;n!ua sobreviveu aos dentes
/Liu Hsian!2
Chang Chuang estaa doente e Laotse eio isit6-3o. Este
disse a Chang Chuang;
-est6s (uito doente. N4o tens nada 1ue dizer ao teu
dis%!u3o
-@inda 1ue n4o (e !ergutasses eu ia dizer-te < re!3i%ou
Chang < sabes !or1ue u(a !essoa n4o dee des%er do
%arro 1uando %hega a a3deia
-N4o signi0i%a este %ostu(e 1ue as !essoas n4o dee(
es1ue%er sua terra de orige(- re!3i%ou Laotse.
-@h si(... ,as dei9e-(e !erguntar outra %oisa> sabes
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
33/78
!or1ue u(a !essoa dee %orrer ao !assar debai9o de u(a
arore a3ta
-N4o signi0i%a 1ue se dee res!eitar os (ais e3hos disse
Laotse.
-@h si(...ent4o Chang Chuang es%an%arou a bo%a e
(ostrou sua 3ngua !ara Laotse !edindo 1ue e3e o3hasse
be( 36 dentro dizendo; o 1ue o%? ? agora
-&ua 3ngua (estre < disse Laotse.
-,eus dentes est4o a < disse o e3ho.
-N4o < re!3i%ou Laotse.
-E sabes !or1ue < !erguntou Chang Chuang
-N4o durou a 3ngua (ais te(!o !or ser 03e9e3 E n4o%ara( os dentes !or sere( (ais duros < retor1uiu Laotse.
-@h si(... disse Chang Chuang < a%abas de a!render o ao.
N4o tenho (ais nada te ensinar.
A Coru
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
34/78
u(a e3a. A( dia o %ego a!a3!ou a e3a e !ensou 1ue esta
era a 0or(a do so3. @ssi( u( dia en%ontrou u( !eda5o de
ba(bu no %h4o e !ensou tratar-se do so3. + &o3 2 (uito
di0erente do sino ou do ba(bu (as o %ego n4o !ode er
isso !or1ue nun%a iu o so3. + ao 2 (ais di0%i3 de er do eu
o so3 e !or isso os ho(ens s4o %o( o %ego. @inda 1ue
o%?s 0a5a( %o(!ara5Fes e9e(!3os e tratados o ao ser6
%o(o o so3 !ara o %ego !are%ido %o( u(a bande'a %o(
u( sino ou u( ba(bu. &e(!re i(aginare(os u(a %oisa
es1ue%endo de outra. @ssi( os ho(ens se a0asta( %ada
ez (ais da erdade dando 3he a!ar?n%ias atra2s de
no(es. odos estes enganos s4o tentatias de %o(!reendero ao.
=e!istros Hist>ri&os ? )hi
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
35/78
autenti%idade da data54o dos a%onte%i(entos. + resu3tado
disso era sua a0ir(a54o de 1ue sua obra n4o !oderia
assegurar a a3idade dos a%onte%i(entos at2 o ano de V
a.C. 1uando ent4o as 0ontes estaria( !or de(ais obs%uras.
Ho'e est4o %o(!roadas !or u(a s2rie de an63ises 1ue as
datas a!resentadas no &hi'i est4o %orretas rea3(ente at2
onde seu autor !odia assegurar. A(a das (aiores
in03u?n%ias no !ensa(ento de &i(a Qian 0oi a do
%on0u%ionis(o (odi0i%ado de Dong Zhongshu 1ue
trans!are%e( na a!3i%a54o da teoria wu9ing 8%in%o agentes:
nos %i%3os hist$ri%os.
Da =iqueza e do Comr&io
Nada sei %o( re3a54o aos te(!os !r2-hist$ri%os anteriores a
&hennung (as desde as dinastias "u e &hia 8de!ois do
ig2si(o- segundo s2%u3o a. C.: durante o !erodo debatido
!e3os do%u(entos hist$ri%os a natureza hu(ana se(!re
3utou !or bons a3i(entos rou!as diersFes e %on0orto 0si%oe se(!re tee tend?n%ia a orgu3har-se da ri1ueza e da
ostenta54o. N4o i(!orta 1ue os 0i3$so0os !ossa( ensinar de
(odo di0erente; n4o 2 !osse3 (udar as !essoas. @ssi( os
(e3hores ho(ens dei9a(-nas R ontade> a seguir ?( os
1ue tenta( gui6-3as> de!ois os 1ue (ora3iza( a seu
res!eito> de!ois 1ue !ro%ura( ada!tar-se a e3as> e !or
0i( os 1ue entra( na (es(a !or0ia. E( su(a &hansi
!roduz (adeira %ereais 3inho !?3os de boi e 'ades.
&hantung !roduz !ei9e sa3 3a%a sedas e instru(entos
(usi%ais. iangnan 8ao su3 do "angts2: !roduz %edro tzu
8(adeira dura !ara a 0abri%a54o de b3o%os de i(!ress4o:
gengibre %ane3a (in2rios de ouro e estanho %in6brio
%hi0res de rino%eronte %ara!a5as de tartaruga !2ro3as e
%ouros. Lung(en !roduz !edra !ara tabu3etas. + norte
!roduz %aa3os boinos %arneiros !e3es e %hi0res. Cobre e
0erro s4o (uitas ezes en%ontrados !or toda !arte nas
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
36/78
(ontanhas es!a3hados %o(o !eFes nu( tabu3eiro de
9adrez. Y de tudo isso 1ue o !oo da China gosta e tais
artigos atende( Rs ne%essidades de sua e9ist?n%ia e das
%eri(Bnias !ara os (ortos. +s ho(ens do %a(!o os
!roduze( os ata%adistas os traze( do interior os artes4os
traba3ha( ne3es e os (er%adores %o( e3es nego%ia(. udo
isto se eri0i%a se( a interen54o do goerno ou dos
0i3$so0os. Cada 1ua3 0az o (e3hor 1ue !ode e uti3iza seu
traba3ho !ara obter o 1ue 1uer. @ssi( os !re5os !ro%ura(
seu ne3 indo as (er%adorias baratas !ara onde s4o (ais
%aras e dessa 0or(a bai9ando os !re5os (ais a3tos. @s
!essoas segue( suas res!e%tias !ro0issFes e o 0aze( !orsua !r$!ria ini%iatia. Y %o(o o 03uir da 6gua 1ue !ro%ura o
ne3 (ais bai9o dia e noite se( !arar. odas as %oisas s4o
!roduzidas !e3o !r$!rio !oo se( 1ue 3ho !e5a( e
trans!ortadas !ara onde h6 !re%is4o de3as. N4o 2 erdade
1ue tais o!era5Fes o%orre( natura3(ente de a%ordo %o(
seus !r$!rios !rin%!ios + Liro de Chou diz; &e( os
3aradores n4o ser4o !roduzidos eres> se( os artes4os
a ind7stria n4o se deseno3er6> se( os (er%adores osbens de a3or desa!are%er4o> e se( os ata%adistas n4o
haer6 %a!itais e os re%ursos naturais de 3agos e (ontanhas
n4o ser4o e9!3orados. Nossos a3i(entos e nossas estes
?( dessas 1uatro %3asses e a ri1ueza e a !obreza aria(
%o( o o3u(e dessas 0ontes. Co( isso e( es%a3a (aior
bene0i%ia-se u( !as> e( es%a3a (enor enri1ue%e-se u(a
0a(3ia. &4o estas as ineit6eis 3eis da ri1ueza e da
!obreza. +s argutos t?( bastante e !ou!a( ao !asso 1ue
os est7!idos nun%a t?( 1uanto baste...
Dee( !ortanto !ri(eiro estar %heios os %e3eiros antes
1ue o !oo !ossa 0a3ar de %u3tura. + !oo dee ter
su0i%iente a3i(ento e boas rou!as antes 1ue !ossa 0a3ar e(
honra. +s bons %ostu(es e as de3i%adezas so%iais !ro?(
da ri1ueza e desa!are%e( 1uando o !as 2 !obre. @ssi(
%o(o u( !ei9e !ros!era nu( 3ago 0undo e os ani(ais
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
37/78
graita( !ara a se3a es!essa assi( ta(b2( a (ora3 da
hu(anidade e( %o(o e0eito da ri1ueza. + ri%o ad1uire
!oder e in03u?n%ia ao !asso 1ue o !obre 2 in0e3iz e n4o te(
!ara onde se o3tar. Isto 2 ainda (ais %erto %o( re3a54o aos
b6rbaros. Eis !or 1ue se diz; + 0i3ho do ri%o n4o (orre na
!ra5a do (er%ado> e n4o 2 este u( dito 4o.
a(b2( se diz;
+ (undo se a%otoe3a
onde h6 sinais de dinheiro.
odo o (undo se atro!e3a
onde o 3u%ro 2 (ais 3igeiro.
,es(o reis e du1ues e 0ida3gos o!u3entos se in1uieta(
%o( a !obreza. Por 1ue ad(irar 1ue o !oo %o(u( e os
es%raos 0a5a( o (es(o .... 8&egue-se a1ui 3onga !artesobre %ondi5Fes e !rodutos e%onB(i%os %ar6ter do !oo e
(eios de ida das di0erentes regiFes:.
=edes assi( os 3etrados e(inentes 1ue debate( e(
%ortes e te(!3os a res!eito de !o3ti%as e 0a3a( de
honestidade e auto- sa%ri0%io e os ere(itas de (ontanhas
1ue %on1uista( grande 0a(a. @onde 4o e3es Pro%ura( a
ri1ueza. +s 0un%ion6rios honestos ad1uire( ri1ueza %o( o
%orrer do te(!o e os (er%adores honestos 0i%a( %ada ez
(ais ri%os. Pois a ri1ueza 2 a3go 1ue o ho(e( bus%a
instintia(ente se( 1ue isso 3he se'a ensinado. =edes
so3dados 3an5are(-se R anguarda na bata3ha e rea3izar
grandes 0eitos e( (eio a saraiada de 03e%has e !edras e
%ontra enor(es !erigos e( raz4o de haer grande
re%o(!ensa. =edes 'oens 1ue 0urta( e rouba( e
%o(ete( io3?n%ia> e es%aa( t7(u3os R %ata de tesouros
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
38/78
arris%ando-se (es(o Rs !uni5Fes da 3ei dei9ando 1ue os
entos 3ee( todas as %onsidera5Fes 1uanto R sua !r$!ria
seguran5a - e tudo !or %ausa do dinheiro. @s %ortes4s de
Chao e Cheng ataia(-se to%a( (7si%a usa( (angas
%o(!ridas e !ontudos sa!atos de dan5a. Na(ora( !is%a(
os o3hos n4o se i(!orta( !or ser %ha(adas a grande
distJn%ia ne( se !reo%u!a( %o( a idade dos ho(ens; s4o
todas atradas !e3os ri%os. E os 0i3hos dos ri%os se eno3e(
e( %a!as e 3ea( es!adas e anda( !or toda !arte %o(
u(a 0rota de %arruagens s$ !ara e9ibir sua o!u3?n%ia.
Ca5adores e !es%adores sae( R noite sob nee e geada
agueando !or a3es inundados e !ooados de bestas 0eras!or1ue 1uere( !egar %a5a. +utros 'oga( rea3iza( brigas
de ga3os !Fe( %4es e( %o(!eti54o %o( o 0ito de ganhar.
,2di%os e (6gi%os !rati%a( suas artes na e9!e%tatia de
%o(!ensa54o !or seus seri5os. )uro%ratas brin%a( de
es%onder %o( a 3ei e %hega( a %o(eter 0raudes e a 0a3si0i%ar
se3os arris%ando-se a senten5as !enais !or1ue re%ebe(
subornos. E assi( todos os 3aradores artes4os
(er%adores e %riadores de gado tenta( a3%an5ar o (es(oa3o. odos sabe( disso e 2 di0%i3 ouir 0a3ar de a3gu2( 1ue
traba3he e re%use !aga(ento !e3o 1ue 0ez... Por isso os
!obres traba3ha( %o( as (4os os 1ue t?( u(as !ou%as
e%ono(ias e9!eri(enta( (eios e (odos de au(ent6-3as e
os 1ue obt?( su%esso a%o(!anha( as tend?n%ias da
2!o%a. Este 2 u( !rin%!io gera3. &e a3gu2( te( u( (eio
de ida 1ue n4o a su'eita a !erigos !essoais todos os
ho(ens argutos 1uere( 0azer o (es(o. E( %onse1K?n%ia
os 1ue !roduze( ri1ueza ?( no 3ugar (ais a3to> ?( a
seguir os 1ue %o( e3a nego%ia( e no !osto (ais bai9o
0i%a( os 1ue se enri1ue%e( !or (eios tortuosos. Que( n4o
te( o %ar6ter de u( ere(ita re3igioso (as se(!re
!er(ane%e !obre e se( re%urso en1uanto re!isa
triia3idades (orais deeria energonhar-se de si (es(o.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
39/78
A 8ida de o *i
Certas !essoas dize( 8%itando o Liro da Hist$ria:; o C2u 2
i(!ar%ia3. Est6 %o( os ho(ens 1ue anda( na retid4o. N$s
dira(os 1ue PoGi e &hu%hi era( ho(ens retos n4o 2
erdade Era( ho(ens de grande 0or5a de %ar6ter e de
rgidos !rin%!ios> %ontudo (orrera( de 0o(e^ @32( disso
dos setenta dis%!u3os de Con07%io o 1ue re%ebeu de3e o
(ais a3to 3ouor %o(o erdadeiro a(ante do estudo 0oi "en
Huei. No entanto Huei se(!re 0oi !obre %o(endo
grosseiras re0ei5Fes se( 1uei9ar-se e (orreu 'oe(^ Yassi( 1ue Deus re%o(!ensa os bons Por outro 3ado e(os
o 0a(oso bandido Chih 1ue (ataa ino%entes %o(ia 0gado
hu(ano e asso3aa o !as %o( (i3hares de sua 1uadri3ha
assassinando e roubando> e (orreu de (orte natura3 e(
idade aan5ada^ Que 0ez !ara (ere%?-3o Esses s4o
e9e(!3os do !assado be( %onhe%idos. Nos dias atuais
e(os !essoas 1ue in0ringe( a 3ei e %o(ete( atos
%ontr6rios R 'usti5a 0i%are( ri%as 3eando ida %on0ort6e3e suas 0a(3ias %ontinua( a gozar de 0austo e !ros!eridade.
+utros !or outro 3ado obsera( os (ais seeros
!rin%!ios o3ta( as %ostas aos ata3hos !ara o ?9ito sendo
ainda %uidadosos %o( suas !a3aras e s$ 0a3ando (oidos
!or a(or ao be( !7b3i%o 1uando h6 u(a grande in'usti5a.
In%ont6e3 todaia 2 o n7(ero de tais !essoas 1ue so0re
desastres !essoais. Y este o %a(inho de Deus de 1ue o
!oo 0a3a +u ser6 o %ontr6rio enho grandes d7idas a ta3
res!eito.
Con07%io diz; +s 1ue n4o a%redita( nas (es(as %oisas n4o
!ode( ter trato entre si> %o( isto 1uer dizer 1ue tudo
1uanto se !ode 0azer 2 a!enas seguir as !r$!rias
%oni%5Fes. Eis !or 1ue Con07%io disse de si (es(o; Eu
gostaria at2 de !u9ar u(a %arro5a se soubesse 1ue assi(
0azendo 0i%aria ri%o !or (eu !r$!rio es0or5o. Co(o n4o
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
40/78
!osso ter %erteza 0arei o 1ue gosto de 0azer. E diz (ais;
Quando %hega o inerno eri0i%a-se 1ue os !inheiros e os
%i!restes su!orta( (e3hor o 0rio. Que( te( %ora54o !uro
(ant2(-se 0ir(e nu( (undo de %orru!54o gera3. &abe o
1ue (ais !reza e desdenha o resto.
A( %aa3heiro detesta (orrer se( dei9ar no(e !ara a
!osteridade 8diz Con07%io:. E Chiatse diz; + %obi5oso
(orre de 'untar dinheiro o %aa3eiro her$i%o (orre !e3a
0a(a o ho(e( de ?9ito (orre de 3utar !e3o !oder e a
gente %o(u( eita a (orte. +s 1ue t?( a (es(a 3uz
atrae(-se (utua(ente e os ani(ais da (es(a es!2%ie u(ao outro se bus%a(> @s nuens segue( o drag4o e os
entos segue( o tigre> Ergue-se o s6bio e todas as %oisas
se torna( %3aras 8Cita54o do Liro das @3tera5Fes:. PoGi e
&hu%hi tornara(-se i(ortais gra5as ao 3ouor de Con07%io e
"en Huei 0i%ou %onhe%ido da !osteridade !or ter seguido o
,estre e(bora todos tiesse( seus (2ritos !r$!rios. H6
!or2( (uitos 0i3$so0os 1ue ie( e( iso3a(ento e s4o
ad(ir6eis !or seu %ar6ter e sua %onduta (as de 1ue(nun%a se oue 0a3ar. N4o 2 triste isso Pessoas %o(uns 1ue
se'a( de rigorosa %onduta e dese'e( tornar-se %onhe%idas
dos !$steros n4o t?( outro re(2dio sen4o asso%iar-se a
3etrados de grande re!uta54o.
Ban u ? Hanshu
A( desta%ado seguidor da 3inha de &i(a Qian 0oi )an *u 8I
d.C.: redator do Hanshu ou @nais de Han. ,ais %on%iso e
(enos %rti%o o historiador )an *u se 3i(itou a 0azer
so(ente u(a hist$ria de sua Dinastia 8Han: at2 o !erodo
da grande diis4o 8-MM d.C.: no 1ue e3e !rati%a(ente
%o(!3eta o traba3ho do &hi'i 0ina3izando a 3onga %rono3ogia
estabe3e%ida !e3o seu !rede%essor. E a !artir desta 2!o%a o
(odo de se 0azer hist$ria ganhar6 u(a %erta uni0or(idade
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
41/78
sendo essen%ia3(ente o (es(o 1ue se (anter6 at2 o 0ina3
do i(!2rio.
Extrato do Hanshu
@ ,orte de u(a #ainha
Quando a senhora i(!eratriz Li 8es!osa do i(!erador Wudi
de Han: 0i%ou grae(ente en0er(a &ua ,a'estade 0oi ?-3a.
E3a %obriu o rosto %o( o 3en5o3 da %a(a e disse;
- @grade5o a =ossa ,a'estade a honra 1ue (e 0az. ,astenho estado doente h6 (uito te(!o e de0inhei tanto 1ue
n4o estou e( %ondi5Fes de re%eber o (eu senhor. ,eu
7ni%o dese'o 2 1ue =ossa ,a'estade %uide de (eus ir(4os e
dos !rn%i!es de (eu sangue a!$s a (inha (orte.
- Est6s (uito doente e n4o estou %erto de 1ue se'as %a!az
de %urar-te - res!ondeu o i(!erador. - Dei9a-(e er-te e
dize-(e o 1ue 1ueres 1ue eu 0a5a !or teus ir(4os. N4o 2%oisa be( si(!3es
- N4o ouso. N4o 2 %oneniente 1ue eu e'a =ossa ,a'estade
no estado e( 1ue (e en%ontro %o( o rosto t4o deastado
!e3a doen5a.
- Por 0aor dei9a-(e er-te. Dar-te-ei (i3 (oedas e darei a
teus ir(4os e3eados %argos - rogou o i(!erador.
-=ossa ,a'estade te( !oder !ara isso. ,as !or 0aor n4o
insista - re!3i%ou a &enhora Li.
+ i(!erador %ontinuou a rogar. @ i(!eratriz ent4o o3tou
o rosto !ara o outro 3ado e n4o 0a3ou (ais. &ua res!ira54o
era o0egante. + i(!erador %ontrariado saiu.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
42/78
De!ois da !artida do i(!erador dissera( a e3a suas ir(4s;
- Por 1ue n4o dei9aste 1ue e3e te isse ao (enos !or %ausa
de teus ir(4os Pare%ia 1ue o odiaas^
- /iz o 1ue 0iz e9ata(ente !or %ausa de (eus ir(4os -
res!ondeu a &enhora Li. - Y !re%iso %o(!reender os
ho(ens. &ubi a esta !osi54o e( raz4o de (inha be3eza e
e3e ainda !ensa e( (i( !or1ue te( na 3e(bran5a o
as!e%to %o( 1ue (e iu 1uando eu era 'oe( e be3a. &e eu
o dei9asse er-(e agora e3e 0i%aria t4o %ontrariado 1ue
rea3(ente as o!ortunidades de (eus ir(4os re%ebere(seus 0aores seria( !re'udi%adas.
Quando a &enhora Li (orreu o i(!erador 0ez-3he !o(!oso
0unera3. ,ais tarde 0ez de seu ir(4o (ais e3ho Li uang3i
genera3 e Du1ue de Haishi e no(eou Li "ennien =i%e-
Co(andante dos *uardas.
+ i(!erador n4o %onseguia dei9ar de !ensar ne3a. Haia u((6gi%o de Qi 1ue se gabaa de !oder eo%ar as a3(as dos
1ue haia( !artido. Para isso !re!arou-se u( 1uarto %o(
%ortinas na %a(a e3as ardera( durante a noite e inhos e
a%e!i!es 0ora( !ostos sobre a (esa. + i(!erador 0oi 3eado
a sentar-se e( outro 1uarto R distJn%ia. =iu u(a be3a
(u3her !are%ida %o( a &enhora Li entrar sentar-se no
3eito e andar !e3o a!osento. ,as n4o 3he 0oi !er(itido
a!ro9i(ar-se. /i%ou i(ensa(ente %o(oido e es%reeu u(
!oe(a;
Ys tu
Ys tu rea3(ente
=ieste.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
43/78
,as 1uando ieste teus (oi(entos era( t4o 3entos e
(a'estosos^
@os (7si%os da %orte 0oi dada orde( de (usi%6-3o.
Ban "hao ? Nu
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
44/78
%rian5a a 3er aos oito anos e !erto dos 1uinze e3as est4o
a!tas ao estudo da %u3tura. @!enas !or1ue isso se re0ere
aos (eninos n4o !ode e dee ser igua3(ente outorgado Rs
(eninas Esta 2 a base do e1ui3brio.
8...: u( ho(e( 2 honrado !e3a 0or5a; u(a (u3her !e3a
suaidade. H6 Ono entanto u( ditado 1ue diz; u( ho(e(
!ode ser !are%ido %o( u( 3obo terre3 (as no 0undo !ode
ser u( (onstro 0ra%o> e u(a (u3her e(bora !ossa !are%er
u( ratinho a(edrontado !ode ser na erdade u(a tigresa
0uriosa. 8...: dee se(!re haer u( res!eito (7tuo se( o
1ue a(bos destroe( o a(or !r$!rio u( do outro e ent4o(arido e es!osa se diide( 8...:.
8...: u(a (u3her 1ue res!eita os outros> 1ue dei9a os
%onidados sere( os !ri(eiros e e3a a 73ti(a> 1ue 0az a3go
de bo( (as n4o se ang3oria> 1ue 0az o (a3 (as
re%onhe%e o erro> su!orta o0ensas e n4o se i(!orta>
a!arenta (edo e te(or (as guarda sua erdadeira 0or5a
!ara n4o hu(i3har os 1ue est4o a sua o3ta> u(a (u3her1uando segue estes !re%eitos !ode ser dita hu(i3de diante
dos outros (as 2 na erdade into%6e3 8...:.
8...: A(a (u3her dee ter 1uatro 1ua3i0i%a5Fes> irtude
%arinho be3eza e es0or5o. @ irtude n4o e9ige bri3hantis(o
(as a!enas a aten54o nti(a> o %arinho n4o !re%isa ser
inte3igente ou agu5ado nas !a3aras (as sin%ero> a be3eza
n4o re1uer 0or(as ou 0a%es !er0eitas (as a!enas dedi%a54o
e %uidado %o( o %or!o> e !or 0i( o es0or5o n4o 2 traba3har
(ais ou (e3hor 1ue outros (as a!enas o ne%ess6rio 8...:
Estas 1uatro 1ua3i0i%a5Fes 0aze( a irtude %o(!3eta da
(u3her e e3a n4o !ode ier se( e3as. + (aior tesouro de
u( Ho(e( 2 estar no %ora54o de u(a (u3her assi( 8...:.
8...: Dizia( os antigos; o a(or est6 distante de o%? &e
dese'as o a(or e3e est6 e( suas (4os^ 8...:.
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
45/78
+an! Chon! ? Luhen!
Durante os Han !osteriores sobressaiu a 0igura do 3etradoWang Chong 8%er%a MU a T:. rataa-se de u( i%ono%3asta
dotado de u( e9traordin6rio es!rito de %eti%is(o %ienti0i%o
eidente e( sua obra o 5unheng ou 0ulgamento das
/iscuss-es. + Lunheng 2 u( traba3ho (ateria3ista e( 1ue
se nega a sobrei?n%ia da a3(a 1ue a a54o hu(ana
!udesse in03uir no (e%anis(o da +rde( Aniersa3 e 1ue o
destino hu(ano de!ende de dis!osi5Fes 0si%as e
inte3e%tuais inatas be( %o(o de %ir%unstJn%ias 6rias e dein03u?n%ias astrais 1ue age( no (o(ento do nas%i(ento.
Extrato do Luhen!
Diz o !oo 1ue o 0antas(a de u( (orto te( %ons%i?n%ia;
!ode %ausar dano Rs !essoas. Pe3a ana3ogia gera3 %o( os
ani(ais u( ho(e( (orto n4o se torna 0antas(a e 2
in%a!az de %ausar dano aos ios. + ho(e( 2 u( ani(a3 eu( ani(a3 2 ta(b2( u( ani(a3. &e u( ani(a3 n4o se
torna 0antas(a 1uando (orre %o(o iria tornar-se 0antas(a
u( ho(e(...
@ ida do ho(e( de!ende de seu es!rito e esse es!rito se
e9tingue 1uando e3e (orre. + es!rito do ho(e( 81i ou
energia: e( de seu sangue e 1uando o sangue do ho(e(
a!$s sua (orte 3he sai do %or!o o es!rito ou energia se
e9aure. @ seguir o %or!o se de%o(!Fe e torna-se !$. @ 1ue
se a!egaria o es!rito !ara tornar-se 0antas(a Xs ezes
%o(!ara(os u( %ego ou u( surdo R egeta54o %o(u(
1ue n4o !ode er ne( ouir. +ra 1uando o es!rito dei9a
u( ho(e( isso 2 a3go (ais s2rio do 1ue a (era !erda da
is4o ou da audi54o...
Desde 1ue tee %o(e5o o unierso (i3hFes de !essoas t?(
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
46/78
(orrido e( te(!os di0erentes. + n7(ero dos 1ue ho'e
ie( 2 (uito (enor 1ue o dos 1ue (orrera( no !assado.
&e !ortanto os (ortos se tornasse( 0antas(as
deera(os en%ontrar u( 0antas(a a %ada !asso. &e
a3gu2( ? 0antas(as 'unto a seu 3eito de (orte deeria ?-
3os aos (i3hFes en%hendo todas as ruas os be%os os
estbu3os e os !6tios e n4o a!enas er u( ou dois
0antas(as...
Y da natureza das %oisas 1ue u( 0ogo noo !ossa ser a%eso
(as n4o h6 0ogo e9tinto 1ue %o(e%e a arder de noo.
Noos seres hu(anos nas%e( (as 2 i(!osse3 1ue u(ho(e( (orto o3te a ier.
&e 0osse !osse3 reani(ar u( 0ogo '6 e9tinto ent4o eu
estaria in%3inado a a%eitar a su!osi54o de 1ue os (ortos
!ode( o3tar a re%eber %ontorno e 0or(a. Pe3a ana3ogia %o(
o 0ogo e9tinto 2 %3aro 1ue os (ortos n4o !ode( ier de
noo %o(o 0antas(as.
+ 1ue entende(os !or 0antas(as 2 sere( e3es os es!ritos
dos (ortos. ,as se isto 2 %orreto ent4o 1uando a3gu2(
? u( 0antas(a deeria er so(ente o es!rito nu e n4o
estido de t7ni%a e %into. Pois a rou!a n4o 2 0eita de
es!rito> 1uando enterrada de%o(!Fe-se 'unta(ente %o( o
%or!o do (orto. Y desarrazoado ad(itir 1ue se %onsere
!ara 1ue o 0antas(a a use. Y !osse3 argu(entar 1ue o
es!rito de u( ho(e( de!ende da energia de seu sangue e
1ue essa energia desa!are5a %o( a de%o(!osi54o do %or!o
(as o es!rito 3he sobreia !ara tornar-se 0antas(a. C3aro
2 !or2( 1ue R rou!a de u( ho(e( 0eita de a3god4o ou
seda n4o se in0unde essa energia do sangue da (aneira
!or 1ue isso o%orre ao %or!o. Co(o ent4o !oder6 a rou!a
(anter seu %ontorno e seu 0or(ato @ssi( se ad(itir(os
1ue 1uando a3gu2( ? a rou!a de u( 0antas(a isso
!ro2( da i(agina54o ta(b2( dee(os dizer 1ue 1uando
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
47/78
a3gu2( ? a 0or(a de u( 0antas(a isso igua3(ente
!ro2( da i(agina54o. E !ortanto o 1ue 2 i(aginado n4o
2 o es!rito de u( (orto...
@ 0or(a de%orre da asso%ia54o %o( o es!rito (as o
es!rito ta(b2( se torna %ons%iente !or asso%ia54o %o( a
0or(a (ateria3. N4o haendo 0ogo 1ue arda !or si s$ %o(o
haer6 es!rito %ons%iente se( %or!o Quando !essoas
0a3a( e 0aze( %oisas ao 3ado de 1ue( dor(e o ador(e%ido
n4o sabe disso. Da (es(a 0or(a 1uando se 0aze( %oisas
boas ou (6s na !resen5a de u( %ai94o o de0unto n4o !ode
ter %ons%i?n%ia disso. &e !ortanto 1ue( est6 si(!3es(entea dor(ir %o( sua 0or(a %or!ora3 inta%ta n4o !ode ter
%ons%i?n%ia do 1ue o%orre %o(o ser6 isto !osse3 1uando a
0or(a %or!ora3 '6 estier de%o(!osta
&e a3gu2( 2 ata%ado e 0erido !or outra !essoa 0az u(a
1uei9a R autoridade e %onta o 0ato aos outros !or1ue te(
%ons%i?n%ia. Xs ezes a3gu2( 2 assassinado e ningu2(
sabe 1ue( 0oi o assassino ou as ezes ne( (es(o se sabedo !aradeiro da ti(a. &e a ti(a (orta tiesse
%ons%i?n%ia !or %erto 0i%aria en%o3erizada %o( o assassino
e %onse1uente(ente seria %a!az de 1uei9ar-se Rs
autoridades e dar-3hes o no(e do %ri(inoso> ou !oderia ir R
sua %asa e dizer R 0a(3ia onde se en%ontraa seu %ad6er.
Co(o o (orto n4o 0az ta3 %oisa !ode(os %on%3uir 1ue e3e
n4o te( %ons%i?n%ia...
A( ho(e( e( boa sa7de te( a (ente e( bo(
0un%iona(ento (as 1uando %ai doente sua (ente se
torna %on0usa !or1ue seu es!rito 0oi !erturbado. @ (orte
2 !or assi( dizer o e9tre(o da doen5a. &e a (ente de
a3gu2( '6 est6 %on0usa e in%oerente 1uando a3gu2( se a%ha
en0er(o ainda (ais o deer6 estar 1uando e3e estier
(orto. Quando o es!rito 2 !erturbado a (ente !erde seu
!oder de re%onhe%i(ento> isto dee ser ainda (ais %erto
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
48/78
1uando o es!rito se dis!ersa. A( ho(e( (orre %o(o u(
0ogo se e9tingue. A( 0ogo e9tinto n4o !roduz 3uz e u(
ho(e( (orto n4o !ode ter %ons%i?n%ia. +s dois %asos s4o
estrita(ente %o(!ar6eis ...
&e u( ho(e( n4o !ode tornar-se 0antas(a os (ortos n4o
!ode( %ausar dano a ningu2(. Co(o se !roa isso @ 0or5a
de u( e( de sua nutri54o e 1uando 2 0orte e3e !ode
%o(eter io3?n%ia. A( doente !or2( n4o !ode %o(er ne(
beber %o(o de h6bito torna-se gradatia(ente (ais 0ra%o
at2 (orrer. +ra 1uando a3gu2( est6 (uito doente n4o
!ode se1uer denun%iar ou gritar %ontra u( ini(igo e( seu1uarto ou i(!edir 1ue u( 3adr4o 3he roube as %oisas. Isso
e( raz4o de sua %ondi54o de en0ra1ue%i(ento. @ (orte 2 o
e9tre(o dessa %ondi54o de en0ra1ue%i(ento. Co(o !oderia
ent4o u( 0antas(a 0azer (a3 a ho(ens @3gu2( !ode
sonhar 1ue 0eriu ou (atou u(a !essoa e no dia seguinte>
des!erta e ? seu !r$!rio %or!o e o %or!o da !essoa 1ue
sonhou ter (atado e n4o !ode en%ontrar 1uais1uer
0eri(entos. +ra o sonho e( do es!rito. &e o es!ritonu( sonho n4o !ode %ausar dano rea3 a ningu2( %o(o
!oder6 0az?-3o o es!rito de u( (orto
Os %ontes e os %ares ? )hanhai
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
49/78
Extratos do )hanhai
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
50/78
0ato era t4o grande %o(o u( naio (i3itar. Haia ainda
outros 1ue estaa( !es%ando de !2 dentro da 6gua as
(a%i5as ondas do (ar en%a!e- 3ado %hegaa-3hes so(ente
Rs suas %inturas. De re!ente dois gigantes gritara( de
a3egria e arre(essara( u( !ei9e R !raia 1ue n4o era nada
(enos do 1ue u(a ba3eia^ No entanto a ba3eia seria s$
su0i%iente !ara a re0ei54o de uns !ou%os gigantes.
+ 1ue estaa a%onte%endo (antinha Da "u tota3(ente
absorto 1uando de s7bito ouiu u( grande rudo de !assos
rebentar-se nas suas %ostas. =irou-se e endo 1ue u(
gigante estaa %a(inhando e( dire54o a e3e e se !re!araa!ara inadertida(ente !re%i!itar o seu !2 - t4o grande
%o(o u(a !e1uena e(bar%a54o - sobre a sua %abe5a Da
"u gritou a toda 0or5a;
- Ei to(a aten54o^ Per!3e9o o gigante in%3inou-se R !ro%ura
da orige( da oz 1ue 3he tinha soado t4o 0ra%a %o(o o
zu(bido de u( (os1uito. Na sua terra nata3 Da "u era
%onsiderado %o(o u( ho(e( a3to e 0orte (as no !as dosgigantes a sua estatura n4o ia !ara a32( do %a3%anhar se
u( gigante.
- ,as donde ens tu - !erguntou o gigante a Da "u nu(
to( sur!reso %ontudo suae.
- De (uito 3onge - res!ondeu-3he Da "u a!ontando e(
dire54o do oeste. - =i( a1ui ter a 0i( de !ro%urar u( 3ugar
idea3 !ara drenar as inunda5Fes.
+ !rossegui(ento da %onersa entre a(bos a%abou !or
atrair a aten54o dos outros gigantes 1ue rodeara( Da "u
uns sentando-se na areia e outros si(!3es(ente de
%$%oras !ondo-se e( bree todos a dis%utire( sobre os
(eios de se do(inare( as 6guas. @ssi( e3es dissera(-3he
1ue no (ar a !ou%a distJn%ia de )ogushan haia u( 3ugar
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
51/78
%ha(ado *ui _u 1ue era na rea3idade u( a3e se( 0undo e
1ue este a3e !roae3(ente seria o 3o%a3 idea3 !ara ir a
ser o azadouro das inunda5Fes - bastaria so(ente 1ue as
inunda5Fes 0osse( %ana3izadas ao rio @(are3o 1ue ent4o
drenaria as suas 6guas no i(enso (ar.
,as as dese(bo%aduras do rio @(are3o est4o h6 (uito
entu!idas^ - retor1uiu Da "u. - &er6 !re%iso dedi%ar
%o3ossais es0or5os antes 1ue n$s os hu(anos %onsiga(os
dragar o seu sedi(ento.
- ,as n$s !ode(os a'udar nesse as!e%to - res!ondera( e(unssono os gigantes.
@ssi( !ou%o te(!o de!ois guiados !or Da "u a3guns dos
gigantes 0ora( ao de3ta do rio @(are3o e de !2 no (eio da
6gua do rio %o( os seus !ossantes bra5os e grandes (4os
%o(e5ara( a dragar o sedi(ento 3an5ando-o ao (ar.
)astara( !ou%os instantes a!enas !ara 1ue as 6guas do rio
%o(e5asse( a %orrer i(!etuosa(ente !ara o (ar. Da "utendo 0i%ado re'ubi3ante a!resentou-3hes os seus
agrade%i(entos e( no(e de todos os !oos. Por2( e3e
n4o se atreeu a %onid6-3os a isitar o seu !as nata3
!reo%u!ado de 1ue os gigantes !udesse( in%auta(ente ir
a !isar %asas ou !essoas destruindo-as ou (atando-as
durante a sua estadia.
O a;s dos Anes, do )hanhai
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
52/78
des%obriu 1ue estes n4o era( (ais do 1ue !e1uenos anFes
%o( duas ou tr?s !o3egadas de a3tura 1ue subia( aos seus
o(bros ta3 %o(o se 0osse( a3!inistas. E9%etuando a sua
a3tura os anFes tinha( a (es(a 0isiono(ia 1ue a dos
ho(ens nor(ais e estia( o (es(o esti3o de indu(ent6ria.
#e!3eto de %uriosidade Da "u %ontinuou obserando-os se(
(e9er o seu %or!o. E1ui!e a!$s e1ui!e os anFes estaa(
agora subindo atia(ente !e3os seus bra5os e !ernas uns
(es(o a %aa3o e outros %onduzindo (ati3has de %4es. No
entanto os %aa3os era( do ta(anho de !e1uenas r4s
en1uanto os %4es de %a5a n4o (aiores do 1ue gri3os. X0rente de todos u( a3ente %orreu !ara a !onta do nariz de
Da "u e(!unhando u(a bandeira nas (4os. &eguindo o
!orta-bandeira u( !e1ueno e92r%ito (ar%haa a !assos
rit(ados seguindo !a3aras de %o(ando (as a oz era t4o
0ra%a 1ue Da "u n4o %onseguiu entender nada. Quando o
!ioneiro %hegou R !onta do seu nariz e tentou introduzir o
estandarte dentro de u(a das suas narinas Da "u sentiu
ta(anhas %$%egas 1ue tee de 3eantar-se e dar u(enor(e es!irro !roo%ando assi( u( enor(e desastre
0azendo %o( 1ue todos os anFes %asse( rebo3ando
%on'unta(ente %o( seus %aa3os e %4es de %a5a.
&o(ente nesse (o(ento Da "u eio a a!er%eber-se 1ue
estaa no !as dos anFes. &egundo a sua (e($ria era e3e
ainda u(a %rian5a 1uando tinha !e3a !ri(eira ez ouido
u( %onto sobre este !as; os seus habitantes era(
inte3igentes e sabia( 0abri%ar diersos instru(entos e na
2!o%a do i(!erador "ao as autoridades deste !as tinha(
eniado a3guns dos seus habitantes !resentear o soberano
%o( u(a 03e%ha se( !3u(age( estabi3izadora - o
i(!erador "ao e3ogiou-os 3arga(ente !or ta3 e (arai3hosa
inen54o.
&egundo reza u(a 3enda os ini(igos (ais %ru2is dos anFes
-
7/27/2019 Textos Clssicos da Antiga China Perodo Qin - Han - Andr Bueno
53/78
era( os grous bran%os. odos os anos na 2!o%a da
%o3heita esses grous %onergia( oando de outras i3has
!ara o !as dos anFes %o(endo-3hes as !3anta5Fes e
in%3usie bi%ando-os i(!iedosa(ente. Para debe3ar ta3
%a3a(idade o i(!erador "ao (andou uns anFes a u( !as
%ha(ado Da Qin !edir a a'uda dos seus habitantes 1ue
era( uns gigantes %o( %er%a de `[ (etros de a3tura.
*ra5as R !rote54o e0etia !restada !or estes gigantes os
graus bran%os nun%a (ais se atreera( a ir (o3estar os
anFes 3eando estes ent4o u(a ida de !az e
tran1Ki3idade.
&egundo outros (itos re3atios R hist$ria dos Pases
I(agin6rios e9istia( ainda a3guns outros !ases de anFes
sendo o Estado de *u *uo - situa