All it takes forenvironmental research

Eijkelkamp Agrisearch Equipment, december 2005

GeijktNieuws

N i e u w s b r i e f 22

Thema:

Meten enMonitorenIn dit nummer o.a.:

• SonicSampDrill B.V.

• e-SENSE in het Verenigd

Koninkrijk

• Grondwatermonitoring

• Waterbodem-/sedimentapparatuur

• Waterbodembemonstering

• e+ WATER L

• e+ SOIL MCT

• Divernieuws

Om verticale grondwaterprofielen temaken, of zelfs profielen in 3D, zijn opdezelfde locatie meerdere filters opverschillende diepten nodig. Één grootboorgat met daarin een aantal buizenmet in elke buis een filtersectie is éénmogelijkheid. Door het verkeerdaanbrengen van filterzand en bentonietof het inklinken van filterzand enbentoniet, kan het gebeuren datverkeerde lagen worden bemonsterd,zodat de filters verstopt raken en datongewenste verticale stromingen in hetboorgat ontstaan of dat er zelfsvervuilende stoffen worden verspreid. Toepassen van een meerkanaalsbuislost bovenstaande problemen op.

Uitgaande van een bestaande buis metzeven secties (meerkanaalsbuis) heeftEijkelkamp Agrisearch Equipmentverbruiksmaterialen en eenaanbrengtechniek ontwikkeld, waarmee het snel en eenvoudig opzetten van een meerkanaalsbuis in bijna alle situatiesmogelijk is. Dit is vooral effectief met eenboorbuis inwendig van 65 mm (sonischboren). De centrale buis van demeerkanaalsbuis krijgt water via hetonderste prefabfilter. Maximaal zes poorten zijn met speciale voorzieningen te openen aan de zijkant van elk kanaal ophogere niveaus. Naar buiten gepersteBentoBlocks, zand-bentoniet-vangers engemakkelijk op te schuiven prefabfiltersmaken het mogelijk in zeer korte tijd eenmultilevelfilter te maken. (1 uur om een

complete zevenkanaalsbuis in elkaar te zetten en 20 minuten extra om diein de mantel te laten zakken). Het resultaat is een multilevelfilter waarin defilteropeningen op strategische hoogten zitten en door de vangers en debentoniet van elkaar gescheiden zijn.

BentonietBij het laten zakken van de vooraf gemonteerde multilevelbuis in de boorbuis worden korte secties halfronde bentonietkragen(“BentoBlocks”) rond de buis gestapeld en tussen de zandbentoniet-vangers geplaatst. Dankzij die vangers komt er geen bentoniet bij de filtersen zakt de bentoniet niet onderuit. De BentoBlocks moeten minstens 3etmalen de tijd krijgen om volledig te zwellen. Behalve de zevenkanaalsbuisis er ook een versie met drie kanalen beschikbaar, met alle verbruiks-materialen om in korte tijd een multilevelbuis voor drie niveaus op tezetten. Op dit moment wordt de MCW7 met de getoondeverbruiksmaterialen toegepast door het Rijksinstituut voor Volksgezondheiden Milieu (RIVM) bij onderzoek naar de verspreiding van nitraten ingrondwater.

SonicSampDrill-apparatuurDe installatie van een peilbuis is niet mogelijk zonder het bodemprofiel(hydraulische eigenschappen) te kennen. De Sonic-boorapparatuur isuitgerust met een 2, 3 of 4 m lange zogenaamde AquaLock-sampler. Dezerevolutionaire en uiterst robuuste sampler werkt met een door watergeblokkeerde en een door water aangedreven zuiger. De zuiger is in desnijkop te blokkeren door het lichaam van de sampler onder druk tebrengen. De sampler wordt door hoogfrequente trillingen naar de juistediepte gebracht, en door een speciale voorziening wordt een ventielgeopend waardoor de zuiger vrij kan gaan bewegen. De AquaLock kan danhet juiste aantal meters omlaag trillen om een monster te nemen. Door detraagheid blijft de zuiger op een stabiel niveau, terwijl de zuigersampler eenvrijwel perfect monster snijdt uit diverse bodemtypen. Vervolgens wordt hetventiel weer gesloten, de sampler wordt opgehaald en in horizontale standgebracht. Met een hogedrukwaterpomp wordt de zuiger aangedreven omlangzaam het monster eruit te duwen voor interpretatie, sub-bemonstering,enzovoorts.

2

GEI

JKT

NIE

UW

S 22

, +31

313

88

02 0

0, w

ww

.eijk

elka

mp

.co

m

Materiaal voor peilbuizen

www.eijkelkamp.com

3www.eijkelkamp.com

Korte tijdOp deze manier worden de niveaus bepaald voor bijv. een Direct-Well of dezeven niveaus van een meerkanaalsput. Op dit moment zijn mantels met eenbuitendiameter van 63, 88 en 100 mmverkrijgbaar, allemaal met verloren punten,voor het installeren van enkelvoudige enmeerkanaalsbuizen of van andereapparatuur zoals seismische explosieven.Met de AquaLock zijn in zeer korte tijddieptespecifieke monsters van verzadigdgrof zand met grind genomen, zelfs al van55 meter onder het maaiveld.

O

Op 1 januari 2006 gaat het nieuwebedrijf SonicSampDrill B.V. van start.

SonicSampDrill B.V. is een dochteronderneming vanEijkelkamp Earth Sampling Group B.V. Het is gevestigd inhet gebouw tegenover Eijkelkamp en wordt geleid doorFons Eijkelkamp en zijn zoon Huug Eijkelkamp.SonicSampDrill B.V. zal alle technologie, die Eijkelkampheeft ontwikkeld op het gebied van sonisch boren enbemonsteren, wereldwijd op de markt brengen. Fons enHuug Eijkelkamp gaan samen de technologie en demarkten hiervoor verder ontwikkelen, zoveel mogelijkgebruikmakend van de faciliteiten van zusterbedrijfEijkelkamp Agrisearch Equipment B.V.

4 www.eijkelkamp.com

MultisamplerDe multisampler is multifunctioneel. Er kunnen monsters van sterk vervuildwater mee genomen worden (bijvoorbeeld van de vloeistof in een riool).Wanneer de meegeleverde kogelklep echter vervangen wordt door een opensteekring kunnen er ongestoorde kolommonsters genomen worden vanwaterbodems, zandvangers, bezinkbedden, kristallisatiebaden, enzovoorts. Demonsterbuis is transparant waardoor de monsterneming en het monstermeteen van buitenaf visueel te beoordelen is. De geïntegreerde zuigervoorkomt in hoge mate samendrukking van het monster en voorkomt in veelgevallen dat een monster uit de buis valt. De gebruikte materialen staan hetgebruik in waterige chemicaliën toe. In vloeistoffen zijn zowel kolom- alspuntmonsternemingen mogelijk. Door per punt 100 ml monster te nemen, kanin het apparaat al een mengmonster van 1000 ml worden samengesteldzonder gedoe met trechters en potten. De multisampler levert, wanneer hijalthans 1 meter weggedrukt kan worden, in waterbodems uitstekendeprofielbeschrijvingen op van 1 meter lengte. Een genomen monster kan in demonsterbuis vervoerd worden of overgebracht in een monsterpot of emmer.

ZuigerboorDe zuigerboorsets zijn zeer geschikt voor het nemen van monsters uit mindersamenhangende bodemlagen beneden de (grond)waterspiegel tot een dieptevan 5 meter. De getrokken monsters zijn weinig geroerd en zodoende geschiktvoor nauwkeurige profielbeschrijving. Bij de 01.09.SA set wordt een zuigerboorgebruikt met een monstergoot om de monsternemer in te ledigen. Demonsternemer en diverse accessoires worden in het veld getransporteerd ineen draagtas. De 01.09.SB set met deelbare zuigerboor heeft de mogelijkheidom monsters te nemen van verschillende lengtes door gebruik te maken vande zuigbuizen met lengtes van 50, 100 en 150 cm.

De Beeker sampler is al jaren de besteoplossing voor het steken van ongeroerdemonsters van onderwaterbodems. Demonsters worden in een transparantebuis gestoken. De oorspronkelijkegelaagdheid van de bodem blijft in hetmonster behouden. Hierdoor kan eenduidelijke profielbeschrijving gemaaktworden. Inmiddels beschikt Eijkelkampover een nieuwe versie van deBeekersampler, onder de naam ‘Sedimentsteekmonsternemer, type Beeker’.

Extra mogelijkheden met de uitgebreideset 04.23.SB Er kunnen verschillende redenen zijn waarommen het monster in het veld niet wilverwerken: • Luchtcontact wil men zoveel mogelijk

vermijden • In het veld hogere kans op (kruis)besmetting• Op thuisbasis is nauwkeuriger verwerking

mogelijk• Profielbeschrijving kan dan thuis gebeuren

in overleg met bodemkundige of specialist• Uitloogtest rechtstreeks op het in de lange

buis gestoken monster wordt mogelijk• Uitloogtests op afzonderlijke monster-

buisjes (per 10 cm) worden mogelijk• Verwerking zonder zuurstofcontact (dus in

stikstofomgeving) wordt mogelijk• Om milieuhygiënische redenen• Om versmering van het monster van bene-

den naar boven (dus in tegengestelde rich-ting als tijdens het steken) te voorkomen.

• Om de grenslaag water —> slib (metmicrofauna en flora) veel beter en volledigongestoord te kunnen bestuderen of aldaarbijvoorbeeld redoxmetingen uit te voeren.G

EIJK

T N

IEU

WS

22, +

31 3

13 8

8 02

00,

ww

w.e

ijkel

kam

p.c

om

Waterbodem/sediment

5www.eijkelkamp.com

De milieukwaliteit van de bodem wordtbepaald door het meten vanconcentraties verontreinigde stoffen ingrond en grondwater

PeilbuisDe peilbuizen van Eijkelkamp zijnbeschikbaar in verschillende materialen endiameters en worden geleverd in een PEverpakking. Alle buizen voldoen aan hetvolgende:• Stof- en vetvrij• Lekvrije sluitingen• Groot open oppervlakte• Genormaliseerde sleufwijdte

Kwaliteitspeilbuis nieuwe maat 60 + 70De kwaliteitspeilbuis bevat een minimanchetvan platgeperst sponsachtig materiaal datmeteen opzwelt wanneer het met water inaanraking komt. Totdat het bentonietopgezwollen is voorkomt dit mini-manchethet inlopen van zand. Doordat het bentonietnu zeker in de juiste laag aangebracht wordten tevens rondom gelijkmatig verdeeld iskan het bentonietmanchet voor eenrevolutionaire kwaliteitsverbetering van hetveldwerk zorgen. Bij veel grondsoorten zalhet nieuwe vooromstorte filter meer waterleveren per minuut. Hierdoor is eenbemonsteringsronde sneller gedaan. Delevensduur van de peilbuis wordt ook sterkverlengd. Tijdsbesparing ten opzichte van deklassieke peilbuis zit voornamelijk in hetkant-en-klaar filter en het feit dat er geenpallets filterzand meer nodig zijn, erhierdoor geen los zand in het magazijn

terechtkomt en je niet meer zand en peilbuisonderdelen dan striktnoodzakelijk hoeft mee te nemen.

Direct-WellDe Direct-Well is een peilbuis bestaande uit een filterbuis van 1 meter lengtemet een doorsnee van 32 mm uitwendig. Bovenop het filter zit een roestvaststalen adapter met erboven een slangaansluiting voor stijgslang 10 x 12 mm.Tijdens de plaatsing van de Direct-Well worden over de volle lengte van destijgslang bentonietmanchetten geregen. Deze verzorgen de voorgeschrevenafdichting van het blinde deel van de peilbuis in de bodem.

MinifilterEr zijn vier wegwerpfilters voor infiltratie van grondwater beschikbaar. Eéndaarvan is de minifilter 12.30.01. Deze heeft een effectief filtratiegebied van20 cm2 en is geschikt voor de filtratie van een beperkte hoeveelheid vangrondwater zonder al te veel kleine deeltjes. Alle filters hebben eenporiemaat van 0,45 micron, een maximale werkdruk van 4310 hPa en eenmaximum kortstondige druk van 6865 hPa.

Grondwatermonitoring

PRODUCTNIEUWSHet bemonsteren van waterbodems opgrotere diepten gebeurt met dekabelbediende monsternemers.

Van Veen bodemhappersDe roestvrijstalen van Veen bodemhappersworden gebruikt voor het nemen vangeroerde monsters van de bodem van o.a. meren en rivieren. Er zijn diverseuitvoeringen leverbaar. De kleinereuitvoeringen zijn handbediend. Aan deoppervlakte worden de grijpers geopend

en vastgezet met behulp van een haak. De van Veen bodemhapper wordtdan in een gelijkmatig (niet te hoog) tempo en geopend naar benedengelaten. In de grijperhelften zitten gaten om tijdens het neerlaten van demonsternemer de lucht te laten ontsnappen. Zodra de grijpers de bodemraken zal de haak de grijpers loslaten. Tijdens het ophalen van het touwsluiten de grijpers vanzelf.

Nieuw!Het ontwerp van de Van Veen bodemhappers is recentelijk iets veranderd. De grijpers vallen nu over elkaar in plaats van naast elkaar en deuitstroomgaten zijn vergroot en zijn nu hoger op de happer geplaatst, zodat de lucht er sneller uitstroomt.

Waterbodembemonstering

6 www.eijkelkamp.com

Er is daarom behoefte aan een goede presentatie en instructie, zodat allemogelijkheden duidelijk en gemakkelijk te begrijpen zijn.

SamenwerkingDe samenwerking tussen Eijkelkamp en Van Walt is niet nieuw. Van Walt is al 25 jaar Eijkelkamps distributeur voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Vanaf 2003 zijn ze zich ook samen met groot succes gaan toeleggen optrainingen voor bodem- en grondwatermonitoring. Na al die jaren van nauwesamenwerking is er een goede verstandhouding ontstaan en het product kanprofiteren van de synergie die uit deze band is ontstaan.

AspectenHet werk bestond uit twee hoofdaspecten, namelijk marketing enproductpresentatie en een duidelijke en doeltreffende producthandleiding. De marketingkant werd uitgevoerd door Van Walt in samenwerking met DirectDesign Associates (DDA), professionele Britse websiteontwerpers, die vanaf 2001verantwoordelijk zijn voor de website van Van Walt. Een onderdeel van demarketingstrategie was een 3D-animatiefilm, gemaakt met Flash, waarin deproducteigenschappen duidelijk naar voren kwamen. De Flash-film laat op zeerduidelijke wijze zien hoe de apparatuur gebruikt moet worden. Flash bleek ookeen nuttig hulpmiddel om een goede indruk te geven van de specialemogelijkheden van e-SENSE, zoals het detectiesysteem.

HandleidingLaura van der Lecq, Communicatie- & Marketing Manager van Eijkelkamp, was verantwoordelijk voor de handleiding. Zij reisde diverse keren naar Engelandvoor afstemming met Van Walt en DDA om samen tot een uitgebreidehandleiding te komen. Veel onderdelen van de handleiding en de marketingfilmzijn gemeenschappelijk.

Kijk zelf maar eensDe samenwerking was zeer succesvol. Door gezamenlijke inspanningen enmateriaal ontstond een harmonieuze, plezierige en eenvoudige presentatie. U kunt zowel het marketingmateriaal als de handleiding online bekijken opwww.eijkelkamp.com of www.vanwalt.com/e-SENSE.htm.

Eijkelkamp is samen met haar Britse distri-buteur Van Walt Ltd bezig de markt voorde productreeks e-SENSE te ontwikkelen.

Het e-SENSE programma biedt sensoren aandie eventueel via telemetrie uitgelezen kunnenworden. De sensors meten milieugegevenszoals waterhoogte en temperatuur, regen,bodemvocht, bodemgeleidbaarheid enbodemtemperatuur. De combinatie van e-SENSE-telemetrie met e+ sensors vormt eenkrachtig detectiesysteem dat alarm kan slaanbij specifieke voorvallen. e-SENSE-telemetrie isook geschikt om waterhoogte-loggers uit deDIVER-reeks op afstand uit te lezen en teprogrammeren.

FlexibelBehalve dat e-SENSE min of meer plug-and-play is, is het ook zeer flexibel en krachtig.

GEI

JKT

NIE

UW

S 22

, +31

313

88

02 0

0, w

ww

.eijk

elka

mp

.co

m

e-SENSE in het VerenigdKoninkrijk

www.eijkelkamp.com 7

e+ SOIL MCT

De e+ SOIL MCT meet vochtgehalte, elektrische geleidbaarheid entemperatuur in de bodem. De gemeten data worden intern opgeslagenen kunnen tevens worden aangesloten op het e-SENSEtelemetriesysteem, zodat de actuele waarden vergeleken kunnenworden met de vrij instelbare alarmniveaus en er hierop eventueel opafstand ook actie ondernomen kan worden.

Het meetprincipe van de sensor is gebaseerd op de ‘Frequency Domain Method(FD)’. De sensor bevat een speciale chip om het volumetrisch watergehalte en deelektrische geleidbaarheid uit haar data te kunnen afleiden. De geïntegreerdesoftware compenseert de geleidbaarheid automatisch voor de gemetentemperatuur. Daarnaast is bodemspecifieke kalibratie eenvoudig door een 2-punts kalibratie, die de gebruiker zelf kan instellen.

Toepassingen:• Landbouw-, tuinbouwkundig en plantenwetenschappelijk onderzoek om

bijvoorbeeld irrigatieparameters te monitoren en te beheersen • Gebieden waar de actuele verandering van vochtgehalte van belang is• Opslag van voedingsmiddelen voorafgaand aan en tijdens langere opslag• Irrigatie• Agro-meteorologisch onderzoek / monitoring• Bodemonderzoek• Milieukundig onderzoek / monitoring• Civiele techniek• Erosie• Onderzoek naar transport van voedingsstoffen in bodem/water

Verlengde e+ SOIL MCT

Inmiddels heeft Eijkelkamp ook standaard verlengde e+ SOIL MCT sensoren inhaar assortiment opgenomen. Door deze verlenging kan heel eenvoudig eencompleet profiel worden gemeten. Daarnaast is batterijvervanging zonderbodemverstoring mogelijk gemaakt.

PRODUCTNIEUWSPRODUCTNIEUWS

e+ WATER LDe e+ WATER L is door Eijkelkampontwikkeld om gevolg te geven aan de marktvraag naar een eenvoudig toe te passen instrument voor hetnauwkeurig en duurzaam meten en registreren van het oppervlakte-waterniveau. Naast de eisen van debetrouwbaarheid onder veldcondities,waren nauwkeurigheid en demogelijkheid tot alarmering tweebelangrijke criteria.

De e+ WATER L is een waterniveausensor diegeschikt is voor toepassing in oppervlaktewater.De e+ WATER L voert een niveaumeting uit meteen oplossend vermogen (resolutie) van 1 mmen een nauwkeurigheid van ± 0,5 cm die nietgekalibreerd hoeft te worden.

De sensor is resistent tegen klimaatsinvloeden,heeft een interne dataopslag, is op afstanduitleesbaar en kan aangesloten worden op het e-SENSE systeem. Het meetbereik is standaard150 cm.

Toepassingen:• Open water (oppervlaktewater)• Irrigatie• Agro-meteorologisch onderzoek / monitoring• Milieukundig onderzoek / monitoring• Erosie

Lengte:De e+ WATER L is in diverse lengtes verkrijgbaar, namelijk een halve meter, 1 meter, 1 meter 50 en 2 meter.

8

Rotek A/S is Eijkelkamps distributeur in Denemarken. Hetbedrijf is gevestigd in Sønder Felding in West-Jutland.Rotek heeft recent twee e-SENSE-systemen in combinatiemet Diver verkocht aan de heer Torben Wandall van deprovincie Aarhus.

Door meer dan 20 jaar ervaring en haar kundige, professionelemedewerkers kan Rotek elke taak aan op het gebied vanapparatuur voor milieuonderzoek, bodemmechanica, het borenvan putten, waterzuivering en ander aangenomen werk. Verderheeft Rotek zich de laatste jaren gespecialiseerd in speciale

apparatuur, om te kunnen voldoen aan individueletechnologische behoeften binnen vastgesteldeprojectbudgetten.

DiversDe provincie Aarhus (de heer Torben Wandall) heeft nu al velejaren Divers, van Van Essen Instruments, in gebruik. Begin 2004werden twee e-SENSE-systemen aangeschaft. In Aarhus staateen zeer oude put waarin al sinds 1950 het grondwatergemeten wordt! Maar deze put bevond zich in iemandsvoortuin, zodat de put verplaatst moest worden naar eenandere locatie in de buurt.

e-SENSEOm zeker te zijn dat de nieuwe put zich in dezelfdewaterhoudende grondlaag bevond als de oude, bracht Aarhus

Divers en e-SENSE inDenemarken

nieuwsG

EIJK

T N

IEU

WS

22, +

31 3

13 8

8 02

00,

ww

w.e

ijkel

kam

p.c

om

C O L O F O N© 2005 - Geijkt Nieuws is een uitgave van Eijkelkamp Agrisearch Equipment.

Nijverheidsstraat 30, 6987 EM GiesbeekT +31 313 88 02 00F +31 313 88 02 99E info@eijkelkamp.com

Redactieadres:Eijkelkamp AgrisearchEquipment.Postbus 4, 6987 ZGGiesbeek

Redactie:Laura van der Lecq

Drukwerk: Drukkerij Hooiberg, Epe

Diver

Divers en e-SENSE-systemen aan in beide putten. Zo konden zegedurende een bepaalde periode de schommelingen in beideputten goed vergelijken. De e-SENSE-systemen werden infebruari 2004 geïnstalleerd, in aanwezigheid vanvertegenwoordigers van zowel Eijkelkamp als Rotek.

BehuizingBij het aanbrengen van e-SENSE in de oude put ontstond eenprobleem. Het bleek niet mogelijk e-SENSE bovengronds teinstalleren en het signaal was te zwak om de ondergrondsebehuizing goed te laten werken… Rotek heeft daarom, op

aanraden van de provincie Aarhus, de antenne verlengd meteen kabel, die uit de grond komt en in een struik hangt. Eencreatieve oplossing, waarmee het perfect werkt!

SuccesvolKort na de installatie kreeg de heer Torben Wandall, demanager van Aarhus die verantwoordelijk was voor dit project,een andere functie bij de provincie aangeboden. Hij haddaardoor geen tijd meer om zich nog met de e-SENSE systemenbezig te houden. Om deze reden huurde hij daarom begin2005 een externe consultant in: Lars Jensen van Geo-Log. Deheer Jensen beheert deze systemen nu en hij stuurt degegevens elke paar weken via e-mail aan Torben Wandall. Ditwerkt heel goed. Eijkelkamp, Rotek en de provincie Aarhuskijken terug op een succesvol project en een heel prettigesamenwerking.