factors affecting the development of rural …...factors affecting the development of rural...
TRANSCRIPT
Spring 2017. Vol 8. Num 1
22
* Corresponding Author:Gholamhossein Hosseininia, PhDAddress: Department of Business, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran.Tel: +98 (912) 3840975E-mail: [email protected]
Research PaperFactors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County
1. Assistant Professor, Department of Business, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran.2. MSc., Department of Entrepreneurship, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
*Gholamhossein Hosseininia1, Hadi Fallahi2
Entrepreneurship development is one of most effective solutions to the economic and sociocultural develop-ment in the disadvantaged areas. This holds true to such an extent that it is currently regarded as an elixir to eliminate both poverty and deprivation. As a qualitative study following a grounded theory approach, the cur-rent study aimed at recognizing the essential components of rural business environment in Manoojan County and determining the factors that influence rural entrepreneurship in the area.The aim was to provide a conceptual method out of the extracted factors to improve the efficiency and the productivity of policies and plans adapted by the institutions involved in rural entrepreneurship development. Accordingly, a total of 15 participants comprised of 3 groups; ie. the rural entrepreneurs of Manoojan County, local officials and expert staff, and non–local experts and authorities were selected to be studied through the non-probability (theoretical, purposive, and snowball) sampling methods. The required data were gathered trough 3 instruments; ie, interviews, field observations, and archived review. The collected data were then analyzed using a 3-step coding mechanism: open coding, axial coding, and selective coding.The findings well revealed that the major factors affecting rural entrepreneurship development in Manoojan county fell into 9 categories as individual, sociocultural, infrastructural, natural and ecological, legal, educa-tional, institutional, political, and economic. The interactive mechanism of the factors was in conformity with the grounded theory, and paradigm model under 3 theoretical components.
A B S T R A C T
Key words: Rural entrepre-neurship, Rural business, Ma-noojan county
Received: 29 May. 2016
Accepted: 27 Nov. 2016
Extended Abstract
1. Introduction
he advent of new thoughts in the field of eco-nomics caused entrepreneurship to be taken into account seriously in modern economic theory and to be considered as an actuator motor of social and economic growth and de-
velopment in communities. By learning such thoughts and ideas in different economic sectors, entrepreneurship, as a necessary component of rural development, achieved a spe-cial rank; besides, the necessity of setting a planned policy
and a thoughtful programming to develop entrepreneurship in rural areas is extremely emphasized by researchers and authorities in different countries.
According to the national census in 2011, rural popula-tion countrywide consists of 29% of the total population. From 2006 to 2011, the rural population experienced a growth rate of -0.63%. In fact, there was an excessive decrease in the population in this section. An important part of this negative growth rate in rural areas was re-lated to outmigration of rural population. In this period, 655 251 cases of rural-urban migration were reported, of which12.7% were to find job opportunities. Therefore, it
T
Citation: Hosseininia, Gh., & Fallai, H. (2017). [Factors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County (Persian)]. Journal of Rural Research, 8(1), 22-37. http://dx.doi.org/10.21859/jjr-08012
: : http://dx.doi.org/10.21859/jjr-08012
Use your device to scan and read the article online
Spring 2017. Vol 8. Num 1
23
was the most common reason for rural urban migration among others.
The current qualitative study, based on a fault finding approach to recognize the dimensions and elements of rural business environment in Manoojan city (the study area), aimed at answering the following questions: What are the main factors affecting the development of entre-preneurship in rural areas of Manoojan city? and at a gen-eral outlook, how are these factors affecting the develop-ment of rural entrepreneurship?
Obviously, the increasing efficiency of policies and pro-grams of the public and private institutions involved in the development of rural entrepreneurship is subjected to the further clarification of rural business atmosphere. Therefore, the response to the proceeding issue is a lever-age to reduce the gap between the research and executive fields, and consequently to have communicated policies got closer to local needs.
Manoojan city with the extent of 7000 km² is one of the most deprived areas of Iran with the exclusion factor of 8, located at a distance of 430 kilometer Southwest of Kerman city. The population of Manoojan is 64 528 of whom 19 570 live in the city and 44 958 in the rural areas. This city has 295 villages, which are evacuated due to environmental, eco-nomic, and social challenges.
2. Methodology
As a qualitative study, the current research followed a grounded theory approach to answer the above mentioned questions by investigating the theoretical background of the subject, and making the field and case studies with the cooperation of reporters and competent experts. For this purpose, exclusive in-depth and semi-structured in-terviews were designed and administered by 3 groups of experts, including national scholars and experts, local of-ficials and experts, as well as local entrepreneurs and pro-ducers working in Manoojan city.
By a systematic process, raw data were extracted from the interviews and analyzed along with the field observations and review of archival documents (coding). Data were en-crypted in 3 phases consisting of open coding (transforming data into concepts), axial coding (clustering concepts and de-termining the main categories) and selective coding (select-ing core categories, linking the main categories together and providing a model or theory). It is noteworthy that further quantitative studies are needed in rural areas of Manoojan to stabilize and generalize the research findings.
3. Results
Due to the geographical distance of Manoojan city from the legal and political authorities, appointing a representative or a local official to make decisions and plan in the rural entrepreneurship (meanwhile entrust-ing responsibilities) with the aim of coordinating and causing synergy between the involved sections in the city will alleviate many of the rural entrepreneurship development challenges in the region. In addition, de-veloping the infrastructures, documenting the rural real estates, developing insurance services, promoting the culture of entrepreneurship, organizing and optimiz-ing governmental and private services and subsidies in supportive policies sector , facilitating the sale of rural products, developing the mining as well as agricultural industries, etc. are the necessary policies to develop ru-ral entrepreneurship in Manoojan city.
4. Discussion
The findings of the study classified the factors affecting the development of rural entrepreneurship in Manoojan County into 9 main categories and 100 subcategories. A basic theory of pattern paradigm divided them into 6 components as follows:
Based on the results of the research, the leading factors affecting the development of entrepreneurship in rural areas were personal factors. Personal factors consisted of knowledge and technical and managerial capabilities in ad-dition to personality traits and well-known psychological factors in theories of entrepreneurship. These factors are deeply influenced by the environmental and fundamental factors besides the cultural and social conditions; therefore, they play a role as a main and linking part in the develop-ment of rural entrepreneurship.
Individual factors, such as the central factors influencing the development of rural entrepreneurship in the context of natural conditions and ecological environment of the village (the background), had the greatest influence on the development of rural entrepreneurship in Manoojan and were affected by the 3 categories of infrastructure, socio-cultural, and legal (causal conditions) factors, as a collec-tor of other factors. Parallel to this important factor, other factors such as the educational, institutional, political, and economic conditions were the intervening factors that me-diated and modulated the above process.
Hosseininia, Gh., et al. (2017). Factors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County. JRR, 8(1), 22-37.
Spring 2017. Vol 8. Num 1
24
5. Conclusion
In Conclusion, all the mentioned factors would improve the social and individual capabilities and facilitate the start-up of the business (strategic interaction) through a multilateral and synoptic interaction and finally would lead to the devel-opment of rural employment and entrepreneurship (the out-come) in Manoojan.
Acknowledgments
This research was extracted from the MA thesis of the second author, in the Department of Entrepreneur-ship, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
Conflict of Interest
The authors declared no conflicts of interest.
Hosseininia, Gh., et al. (2017). Factors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County. JRR, 8(1), 22-37.
بهار 1396. دوره 8. شماره 1
25
* نویسنده مسئول:دکتر غالم حسین حسینی نیا
نشانی:تهران،دانشگاهتهران،دانشکدهکارآفرینی،گروهکسبوکار.تلفن:3840975)912(98+
[email protected] :پست الکترونیکی
امروزه،توسعهکارآفرینیازسازندهترینراهکارهایتوسعهاقتصادیواجتماعیوفرهنگیمناطقمحرومبهحسابمیآیدوازآنبهعنواناکسیریبرایمحرومیتزداییوکاهشفقریادمیشود.هدفپژوهشکیفیحاضر،مبتنیبررهیافتنظریهدادهبنیانآناستکهضمنبازشناسیابعادوارکانفضایکسبوکارروستاییشهرستانمنوجان،عواملمؤثربرکارآفرینیروستاییرادرسطحاینمنطقهشناساییمیکند.همچنیندراینمطالعه،درراستایافزایشکارآمدیوبهرهوریسیاستهاوبرنامههاینهادهایتوسعهگرکارآفرینیروستایی،الگوییمفهومیازعواملاستخراجیارائهمیشود.برایاینمنظور،گروهیمشتملبرپانزدهشرکتکنندهازسهگروهکارآفرینانروستاییمنوجانوکارشناسانومسئوالنمحلیوخبرگانوصاحبنظرانفرامحلیبااستفادهازروشهاینمونهگیریغیراحتمالی،همچوننظریوهدفمندوگلولهبرفیانتخابومطالعهشدند.دادههابابهرهگیریازسهابزارمصاحبهومشاهدههایمیدانیومروراسنادومدارکآرشیوی،گردآوریشدوبااستفادهازسازوکارکدگذاری،درسهمرحلهکدگذاریبازومحوریوانتخابیتجزیهوتحلیلشد.یافتههایپژوهش،عواملمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستاییدرسطحشهرستانمنوجانرادرقالبایننُهمقولهاصلیطبقهبندیکرد:عواملفردی،فرهنگیاجتماعی،زیرساختی،طبیعیوبومشناختی،قانونی،آموزشی،نهادی،سیاسیواقتصادی.افزونبراین،سازوکارتعاملی
ایشانرامنطبقبرالگویساختارگراینظریهدادهبنیان،ذیلششمؤلفهنظریمنعکسکرد.
کلیدواژه ها: کارآفرینیروستایی،کسبوکارروستایی،شهرستانمنوجان
تاریخدریافت: 09 خرداد 1395تاریخپذیرش: 07 آذر 1395
مقدمه
ظهوراندیشههاینویندرعرصهاقتصادسببشدهاستکهدرنظریههایجدیداقتصادی،مقولهکارآفرینیبهطورجدیمدنظرقرارگیردوازکارآفرینیبهعنوانموتورمحرکرشدوتوسعهاقتصادیواجتماعیجوامعیادشود.بافراگیریایناندیشههادربخشهایمختلفاقتصادی،مقولهکارآفرینیبهعنوانیکیازضرورتهایبرنامههایتوسعهروستایی،جایگاهواعتبارویژهایکشورهای دولتمردان و پژوهشگران همچنین است. یافتهمختلف،برالزامسیاستگذاریهدفمندوبرنامهریزیاندیشمندانهبرایتوسعهکارآفرینیدربخشروستاییبهطورفزایندهایتأکید
.(Movahedi & Yaqoubi Farani, 2012)کردهاند
کشور روستایی جمعیت ،1390 سال سرشماری براساس29درصدکلجمعیتکشورراتشکیلمیداد.بینسالهای1385تا1390،نرخرشدجمعیتروستاییکشور0/63-درصداینبخش باکاهشچشمگیرجمعیتدر بودکهدرحقیقتنرخرشدمنفی،متوجه این از بودهایموبخشمهمی مواجه
فاصله این در بود. کشور روستایی نواحی مهاجرفرستی آمارزمانی،میزانمهاجرتازآبادیبهشهر655هزارو251موردگزارششدکهازاینمیزان،12/7درصدمهاجرتهابهمنظوراین بهگونهایکه انجامشد؛ انتقالشغلی و جستوجویکارموضوعدربیندالیلمهاجرت،مهمتریندلیلمحسوبمیشد.
خدماتدولتیوغیردولتیگستردهایدرزمینهایجادوتوسعهاشتغالدرسطحمناطقروستایِیکمترتوسعهیافتهکشورانجامشدهاست؛ولیبسیاریازاهالیمناطقمزبور،همچنانزیرخطفقربهسرمیبرند.علتاینتناقضرامیتواندرنبوِدراهبردمبتنیبرعارضهیابیجستوجوکرد.بخشعمدهایازسیاستهایدولتیوبرنامههایغیردولتیدرحوزهتوسعهکارآفرینی،بدونصرفزمانالزمبرایشناساییدقیقعواملمؤثربرموضوع،باعبورازنیازهایواقعیروستاییانتصویبواجراشدهاستودرعمل
.(Ezami, 2011)نتیجهمثبتیبههمراهندارد
بنابراین،پرسشهایاصلیپژوهشحاضرایناست:»عواملروستایی نواحی سطح در کارآفرینی توسعه بر مؤثر اصلیشهرستانمنوجانکداماست؟درنگاهکلی،الگویاثرگذاریاین
1-استادیار،گروهکسبوکار،دانشکدهکارآفرینی،دانشگاهتهران،تهران،ایران.2-کارشناسارشد،گروهکارآفرینی،دانشکدهمدیریتوحسابداری،دانشگاهعالمهطباطبایی،تهران،ایران.
عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(*غالم حسین حسینی نیا1، هادی فالحی2
26
فصلنامه پژو هش های روستاییبهار 1396. دوره 8. شماره 1
عواملبرکارآفرینیدربخشروستاییچگونهاست؟«.نوشتارحاضر،سعیداردتابامطالعهایموردیومیدانیدرتعاملباخبرگانمحلیوفرامحلی،الگوییراهبردیوبومیوبرخاستهازمقتضیاتمحلیرادربارهکنشوواکنشعواملمؤثربرتوسعه
کارآفرینیروستاییدرسطحشهرستانمنوجانارائهکند.
مروری بر ادبیات موضوع
مفهوم و ماهیت کارآفرینی روستایی
خاتونآبادیوانداده)2008(درپژوهشیتعریفکارآفرینیعبارت روستایی، کارآفرینی کردهاند: ذکر چنین را روستاییمحلی فرصتهای از بهرهگیری با کسبوکار ایجاد از استهمراهبانوآوریوتالشوپشتکارزیادوپذیرشخطرهایمالیوروحیواجتماعیکهباانگیزههایمختلفیازجملهتوفیقطلبی،رضایتبخشی،استقاللوکسبسودمالیانجاممیشود.پترینوگنون1)1997(ولویتاس2)2000(دردوپژوهشجداگانه،بیانکردهاندکهکارآفرینیروستاییاساساًباکارآفرینیشهریتفاوتیندارد؛جزاینکهبایدآنرادرفضایروستاتصورکرد.تنها روستایی کارآفرینی مفهوم ،)1999( کوالوزک3 بهعقیدهبهکشاورزیوفعالیتهایمرتبط،مانندصنایعغذاییمحدودنمیشود؛بلکهتوسعهصنعتیرانیزپوششمیدهد.اینمفهومتنهابهروستاهامحدودنمیشودوشهرهایکوچکونواحی
مجاوررانیزدربرمیگیرد.
مؤسسههایتوسعه،کارآفرینیروستاییراقابلیتیبرایایجادفرصتهایشغلیتلقیمیکنند،سیاستمدارانآنرابهعنوانمیشناسند، روستا آشفتگی از پیشگیری برای مهم راهحلیکشاورزانکارآفرینیراابزاریبرایبهبوددرآمدهایکشاورزیامکانکاردرمجاورت بهعنوان را زنانآن و درنظرمیگیرندمنازلشانتلقیمیکنند.البتهبرایتمامیاینگروهها،کارآفرینیواشتغالوسیلهایبرایبهبودکیفیتزندگیافرادوخانوادههاواجتماعهابهشمارمیرودکهنتیجهتعاملآن،ایجادمحیطو
.(Passeban, 2004)اقتصادسالماست
داس4)2014(نقشکارآفرینیروستاییدرتوسعهاقتصادیرادرعواملیمانندتوسعهمتوازنمنطقهای،اشتغالعمومی،سرانه،خوداتکایی درآمد افزایش زندگی، استانداردهای بهبودملیوتوزیعمتناسبقدرتاقتصادیبرشمردهومعتقداستدربردارد: را مهم منافع و مزایا این روستایی، کارآفرینی کهفراهمآوریفرصتهایشغلی،جلوگیریازمهاجرتروستاییان،رشدمتوازنمنطقهای،ارتقایفعالیتهایهنری،جلوگیریاز
1. Petrin & Gannon 2. Levitas3. Kulawczuk4. Das
آسیبهایاجتماعیوهوشیارسازیجوانان.
کارآفرینیروستایی،برکارآفرینِیدرحالظهوردرمناطقروستاییناظراست.امروزه،نیازروبهرشدیبهکارآفرینانروستاییبرایایجادواحدهایصنعتیبافرصتهایشغلیفراوانبرایاهالیروستاهاتوسعه، نهادهای و برهمیناساسصاحبنظران احساسمیشود.ارتقای برای راهبردی مداخلهای بهعنوان را روستایی کارآفرینی
.(Saxena, 2012)توسعهروستاییوتسریعدرروندآنمیدانند
توسعه مسائل و موانع ،)2013( چاودا5 و پاتل دیدگاه ازاز:1(مسائلمالی؛همچون کارآفرینیروستاییعبارتاستکمبودتأسیساتوتسهیالتزیرساختی،سرمایهگذاریاندک،عنصرخطرو...؛2(مسائلبازار؛مانندرقابت،واسطههاو...؛3(مسائلمدیریتی؛ازجملهکمبوددانشفناوریاطالعات،تشریفاتقانونیوکاغذبازیهایگسترده،تهیهموادخام،کاستیهایدانشفنی،کیفیتپایینتولیدو...؛و4(مسائلمنابعانسانی؛مانند
کمبودکارکنانماهر،نگرشمنفیو....
عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی
میدهد نشان کارآفرینی زمینه در سوابقنظری بررسیکهمحققانبسیاریسعیکردهاندعواملمؤثربرکارآفرینیراباتوجهبهدیدگاهوزمینه اینمحققان از تعیینکنند.هریکتخصصیخود،تعریفهاوالگوهاونظریههایگوناگونیدرباره.(Ezami, 2011)پدیدهکارآفرینیومفهومکارآفرینارائهکردهاند
باوجوداین،هنوزاجماعیبیننظریههابهوجودنیامدهاست.
منابع که میدهد نشان حاضر موضوع پیشینه واکاویتخصصیموضوعتحقیق،بهشدتمحدوداستوعمدتاًباعبورازمحورتخصصیکارآفرینیروستایی،»کارآفرینی«رابهصورتمطالعه، کیفیت بهبود برای بااینحال کردهاند. مطالعه عامتاجایممکنمنابعمرتبطومهمنیزمرورشدکهچکیدهایازآن
درجدولشماره1آمدهاست.
روش شناسی تحقیق
تحقیقحاضر،پژوهشیکیفیمبتنیبررهیافتنظریهمبناییاستکهضمنپیشینهکاویمبانینظریموضوع،بابهرهگیریازسهابزارمصاحبه)عمیقونیمهساختاریافته(ومشاهدههایمیدانیومروراسنادومدارکآرشیوی،دادههارادرسطحمنطقهمنتخبگردآوریکردهاست.باتوجهبهحجموگستردگیموضوعتحقیقوتجارباجراییمحققدرتوسعهاشتغالوکارآفرینیروستاییدرسطحشهرستانمنوجان،مناطقروستاییاینشهرستانبهعنوان
قلمروپژوهشانتخابشدهاست)تصویرشماره1(.
نظری نمونهگیری روش با تحقیق در مشارکتکنندگان
5. Patel & Chavda
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
27
بهار 1396. دوره 8. شماره 1فصلنامه پژو هش های روستایی
جدول 1.چکیدهمهمترینمبانینظریعواملمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستایی
عوامل تأکیدشدهسالمحققردیف
1Carree & Thurik2010عوامل اقتصادی، اجتماعی ، روان شناختی و ترکیب عوامل تولید
2 D. F. Kuratko2012عوامل سازمانی و ویژگی های فردی و تسریعگران
3D. Gnynawali & D. Fogel1994 رویکردها و سیاست های دولتی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، مهارت های شغلی وکارآفرینی و حمایت های مالی و غیرمالی
4A. Morrison1998متغیرهای روان شناختی و توانایی ها )مهارت های تجاری و مدیریتی کارآفرینان و تأمین سرمایه اولیه( و فرصت ها )موقعیت بازار، دسترسی به سرمایه و وام، قوانین
عمومی و نیروی کار ماهر(
5M. D. Markley2002دسترسی به اطالعات موثق و مطمئن، فرهنگ حمایت از کارآفرینی، فاصله با بازار و خدمات، دسترسی به سرمایه، فرصت های شبکه ای و ارتباطی و خوشه های صنعتی
تسریع کننده نوآوری
6 J. A. Timmons1999
ویژگی های شخصیتی کارآفرین، محیط )فرصت ها و نبوِدقطعیت و ابهام(، رفتار یا عملکرد )ابتکار، قبول مسئولیت شخصی، نظارت بر عملکرد، تحمل ابهام، استفاده از
پول به عنوان معیار و اولویت به کار(، هدف )خلق نوآوری و ابتکار و رشد کاری( و نتایج )موفقیت و شکست(
7B. Dabson et al.2003 مؤسسات حامی )دانشگاه ها و گروه های مشارکت کننده در فعالیت های کارآفرینیروستایی( و فضای کسب وکار مناسب
8Technische Zusammenarbeit (GTZ)
GmbH et al.2003
عناصر نهادی و سازمانی )سازوکارها و ساختارها و فرایندهای مناسب و مدیریت مناسب(، عناصر مربوط به زیرساخت ها و خدمات و تسهیالت )زیرساخت های
مناسب، دسترسی به بازار، دسترسی به خدمات و تسهیالت و محیط پویا به منظور سرمایه گذاری و کارآفرینی(، عناصر مربوط به مشارکت و ارتباطات و یادگیری )آموزش
و یادگیری، حمایت بخش خصوصی، مشارکت و تعامل، سازمان دهی گروه ها و سازمان های محلی(
9 L. Maia2002تحقیق و توسعه، سیاست های تجاری، سیاست های کالن، امنیت عمومی،
زیرساخت های فیزیکی، حمایت های تجاری بازار، نیروی کار، سرمایه، خدمات حرفه ای، فرهنگ، آموزش و کیفیت زندگی
10 A. C. Cooper1998ژنتیک، خانواده، آموزش و تجربه ها، مکان جغرافیایی، مهارت ها و دانش های
کسب شده، ارتباط با افراد کارآفرین، تجربه فعالیت در کارهای کوچک، وضعیت اقتصادی، دسترسی به سرمایه های موجود، خدمات حمایتی و مشاوره ای و مشتریان
11 A. C. Cooper & Gimeno-Gascón1994ویژگی های جمعیت شناختی، سرمایه انسانی، سرمایه مالی و سرمایه اجتماعی
12M. Roberts, H. Stevenson, W. Sahl-
man, P. Marshall , & R. Hamermesh.1989
مؤلفه های کسب وکار )گرایش راهبردی، پایبندی به فرصت، تخصیص منابع، تسلط بر منابع و ساختار مدیریت( و عناصر فرایند کارآفرینی )ارزیابی فرصت، پرورش
مفهوم کسب وکار، ارزیابی منابع الزم، دستیابی به منابع الزم و مدیریت فعالیت های اقتصادی(
13 J. Tropman & G .Morningstar1989ویژگی های فردی و شخصیتی و روان شناختی
14W. Gartner1985
افراد )ویژگی های شخصیتی و رضایت شغلی و تحصیالت(، سازمان )توانایی مدیریت، بهره گیری از منابِع بدون استفاده، برنامه ریزی، سرمایه گذاری، استفاده از فرصت ها، تعدیل و سازگاری با قوانین و مقررات(، فرایند )تعیین فرصت ها، جمع آوری منابع،
بازاریابی محصوالت، تشکیل و سازمان دهی گرو ه ها(، محیط )دسترسی به منابع مالی و تسهیالت، مشتریان، عرضه کنندگان، خدمات حمایتی، دولت، دانشگاه و...(
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
28
فصلنامه پژو هش های روستاییبهار 1396. دوره 8. شماره 1
و مسئوالن گروه سه از هدفمند، و غیراحتمالی بهصورت وکارشناسانمحلیوکارآفرینانوتولیدکنندگانمحلیوخبرگانوصاحبنظرانفرامحلی،شناساییوانتخابوبهمصاحبهدعوت
شدهاند)جدولشماره2(.
دادههایتحقیقطیسهمرحلهکدگذاریوتجزیهوتحلیلشدهاست:
1.کدگذاریباز:تجزیهدادههاوپدیدههابهگزارههایمفهومیاولیه کدبندی مرحله دو در مقولهها و مفهومها استخراج و)استخراجگزارههایمفهومیازمتنمصاحبهها(وثانویه)تخلیص
وطبقهبندیکدهایمفهومی(؛
در مصاحبهها تحلیل نتایج تجمیع محوری: کدگذاری .2جدولیواحد)جدولشماره3(،تطبیقنتایجبادادههایواقعی
حاصلازمطالعاتمیدانیوکتابخانهایودرنهایت،تشخیصواصلیتر مقولههای با فرعی مقولههای میان ارتباط بازشناسی
ازطریقفرایندپرسشومقایسه؛
3.کدگذاریگزینشی:پیوندمقولههایاصلیوتدویننظریهنهایی.
پساز و تنظیم تحقیق یافتههای اولیه الگوی بدینترتیببازنگریواصالحات،بهعنواننتیجهپایانیتحقیقدرقالبتصویر
شماره2ارائهشدهاست.
یافته ها
براساسکدگذاریمصاحبههایپانزدهگانهتحقیقودرمرحلهابتداطبقهبندی)جدول یافتههایتحقیق انتخابی، کدگذاریشماره3(وپسازبازنگریخبرگاندرجلسههایبحثمتمرکز،
عوامل تأکیدشدهسالمحققردیف
15 A .Ezami2011عوامل اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و روان شناختی
16A. Eftekhari, R. Taherkhani, & H. Saj-
jasi Gheidari2010
ابعاد اقتصادی )دسترسی به منابع سرمایه، دانش فنی و فناوری تولید، کارآمدی شبکه های بانکی، تنوع محصوالت روستایی، قوانین و مقررات اقتصادی، حمایت ها و یارانه های دولتی، نرخ بیکاری روستایی، مدیریت الگوی کشت، بیمه محصوالت
کشاورزی، هزینه های فرصت سرمایه گذاری و...(، ابعاد اجتماعی )ویژگی های شخصیتی، تجربه، آموزش و ترویج، شرایط زندگی در دوران کودکی و نوجوانی،
وضعیت اجتماعی و اقتصادی خانواده، ارتباط و شبکه اجتماعی، روحیه گروه گرایی، سواد و آگاهی، قوانین، آداب و رسوم اجتماعی، قدرت یادگیری، مشوق های درونی و بیرونی، طرزتفکر مردم محلی، عالقه به آبادانی محل سکونت، محیط و فضای
آرام، دانش رسمی درکنار دانش بومی، مشاوره و خدمات حمایتی، دوستان و آشنایان، محیط مناسب روستا و همکاری و روابط اجتماعی(، ابعاد محیطی )کیفیت زمین های کشاورزی و یکپارچگی اراضی، زیرساخت مناسب مانند برق، جاده و...، حمل ونقل و ارتباطات فیزیکی ، فاصله از شهر، خدمات عمومی همچون آب، برق، تلفن و...،
شکاف های توسعه ای میان شهروروستا و مدیریت الگوی کشت( و ابعاد نهادی )ایجاد مراکز آموزشی و ترویجی ازطریق نهادهای مرتبط، حمایت نهادهای مسئول و متولّی، تشریفات اداری، هماهنگی میان نهادها و سازمان های متولّی، حمایت سازمان های
دولتی و غیردولتی و گروه های محلی، ارائه فناوری های نو و اطالعات جدید، نگرش های مدیریتی مناسب، قوانین رسمی و اداری و قوانین غیررسمی مناسب(.
17 GH. Zamani2008شرایط فرهنگی پویا، ویژگی های فردی کشاورز، آموزش و مشاوره، دسترسی به بازار و مهارت های بازاریابی، محیط کشاورزی و زیست بوم طبیعی، دسترسی به منابع و
امکانات، حمایت سازمانی و محیط اقتصادی
18 M. Ahmadpour Daryani2002
عوامل فردی و انسانی )قابلیت علمی، خطرپذیری، توان روحی و روانی، انگیزه، عالقه مندی به یادگیری، مدیریت و خالقیت(، عوامل آموزشی )آموزشگران، محتوای برنامه های آموزشی، امکانات آموزشی و مدیریت آموزشی(، عوامل محیطی )وضعیت
اقتصادی، وضعیت اجتماعی، وضعیت فرهنگی و وضعیت سیاسی منطقه(، سیاست ها و خدمات حمایتی )روش های حمایتی، سیستم های مشاوره ای، اعتبارات بانکی و قوانین
حمایتی و تجاری(
19 M. R. Mirza Amini2004
سطح درآمد و وضعیت اقتصادی )زیرساخت های مناسب اشتغال، بازاریابی محصوالت تولیدی در روستا، آموزش و ترویج، بهره وری عوامل تولید، بیکاری فصلی یا دوره ای، سطح سرمایه گذاری در مناطق روستایی، سازمان های حامِی بخش روستایی، نرخ رشد
جمعیت روستایی و دسترسی به سرمایه و امکانات( و امکانات زیرساختی
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
29
بهار 1396. دوره 8. شماره 1فصلنامه پژو هش های روستایی
بهصورتتصویرشماره2ارائهشدهاست.
بحث و نتیجه گیری
براساسیافتههایپژوهش،عواملکانونییامحوریمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستایی،»عواملفردی«است.عواملفردی،افزونبرویژگیهایشخصیتیوروانشناختیمشهوردرنظریههایکارآفرینی،دانشوآگاهیوتوانمندیهایفنیومدیریتیرانیزشاملمیشود.ایندستهازعوامل،بهشدتازعواملمحیطیوزیرساختیوشرایطفرهنگیاجتماعیمتأثراستودرفرایندتوسعهکارآفرینیروستایی،بهعنوانهستهاصلیوحلقهاتصالدیگرعاملهاومؤلفههانقشایفامیکند.دراینباره،یافتههایتحقیقبامطالعاتمشابه،مانندمطالعاتکریوتوریک6)2013(
وکوراتکووهدگتس7)2012(مطابقتدارد.
شرایطعلّی،عواملیزیرساختیوزیربناییاستکهوجهتمایزمحیطروستاییازمحیطشهریمحسوبمیشودوبهصورتبنیادینبرعواملمحوریمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستاییتأثیرمیگذارد.یکیازمؤلفههایعلّیمهمتوسعهکارآفرینیروستایی
6. Carree & Thurik7. Kuratko & Hodgetts
جدول 2.مشارکتکنندگاندرتحقیق
سوابق شغلی و اجراییردیف
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی1
فرماندار شهرستان منوجان2
مشاور عالی سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور3
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان منوجان4
رئیس اداره کارآفرینی دفتر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد کشاورزی5
کارشناس آموزش دفتر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد کشاورزی6
کارشناس روابط بین الملل دفتر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد کشاورزی7
کارآفرین محلی در بخش معدن و کشاورزی8
مدیرعامل واحد پرورش ماهی نخلستان )سه سال(9
کارشناس واگذاری پروانه ها و نماینده سازمان نظام مهندسی در مدیریت جهاد کشاورزی10
پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس )دانشیار(11
رئیس مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی12
مؤسس و مدیرعامل مجتمع کشت وصنعت کیخا13
رئیس کمیته امداد شهرستان منوجان و مالک کشت وصنعت در شهرستان قلعه گنج14
مدیر اداره تعاون و کار و رفاه اجتماعی شهرستان منوجان15
*ناظربرحصولاشباعنظری،تعدادمشارکتکنندگانبه51نفرمحدودشدهاست.
تصویر 1.نقشهشهرستانمنوجان
ضریب با و کیلومترمربع هفتهزار درحدود وسعتی با منوجان شهرستانمحرومیتهشت،درفاصله430کیلومتریجنوب غربیشهرکرمانواقعشدهاست.اینشهرستانازجنوبوغرببه ترتیبباشهرستان هایمیناب ورودانباشهرستان ازشرق باشهرستانکهنوجو ازشمال دراستانهرمزگانوقلعه گنجهمسایهاست.جمعیتشهرستانمنوجان64هزارو528نفراست:19هزارو570نفرشهرنشینو44هزارو958نفرروستانشین.اینشهرستانو اقتصادی و محیطی مسائل بهواسطه که است آبادی پارچه 295 شامل
اجتماعی،درحالحاضر148پارچهآبادیآنخالیازسکنهاست.
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
30
فصلنامه پژو هش های روستاییبهار 1396. دوره 8. شماره 1
درشهرستانمنوجان،»عواملزیرساختی«استکهبسترالزمفناورانهای، دانشی، انسانی، مالی، منابع به دسترسی برای راساختاری/مدیریتیو...تأمینمیکند.همچنین،یکیازمسائلاساسیمناطقروستاییکشوردربخشتوسعهوبهدنبالآنتوسعهاشتغال،کمبودامکاناتزیرساختیاستکهشاملاینزیرمقولههاست:زیرساختهایترویجیوآموزشی،اطالعاتیو
ارتباطاتی،مالیواقتصادی،عمرانیوتأسیساتیواداریوقانونی.
جنوب محروم مناطق در بهویژه کشور، روستایی فضای دراستانکرمان،فقرشدیدوآماربیکاریفراواِنناشیازتهدیدهایمحیطیونیزنبوِدزیرساختهایمناسبکسبوکار،باعثشدهکهدسترسیروستاییانبهمنابعبهمراتبمحدودشود.باوجوداین،محدودیتهایزیرساختیتأثیریبهمراتبمنفیبرابعادانگیزشی
جدول 3.کدگذاریانتخابییافتههایتحقیق
مفاهیم استنتاجیزیرمقولهمقولهمؤلفه نظریعوامل محوری/کانونی
عوامل فردی)سرمایه انسانی(
عوامل روان شناختی
ویژگی های شخصیتی کارآفرینانه
بینش و نگرش
احساس نیاز به اشتغال و کارآفرینی
قصد کارآفرینانه )اراده(
دانش و آگاهیسواد و تحصیالت )دانش رسمی(
تجربه و دانش بومی
توانمندی های فنی و مدیریتی
دانش فنی کسب وکار
تشخیص و بهره برداری از منابع و فرصت ها
قدرت مذاکره و تعامل با محیط
شرایط علّی
عوامل زیرساختی
زیرساخت های عمرانی و تأسیساتی
وضعیت مالکیت اراضی و دسترسی به اسناد ملکی
دسترسی به آب، برق، گاز، تلفن و انرژی
دسترسی به جاده و راه های ارتباطاتی
زیرساخت های اطالعاتی و ارتباطاتی
زیرساخت های حمل ونقل
دسترسی به فناوری اطالعات و ارتباطات روستایی
دسترسی به رسانه های ارتباط جمعی
زیرساخت های مالی و اقتصادی
سیستم بانکی کارآ و کارآمد
دسترسی به نهادهای مالی
پوشش خدمات بیمه ای
صندوق های ضمانت سرمایه گذاری
زیرساخت های ترویجی و آموزشی
دسترسی به خدمات مشاوره ای )شرکت های مشاور(
دسترسی به مراکز آموزشی و دوره های ترویجی
هزینه خدمات مشاوره ای
زیرساخت های اداری و قانونی
فاصله سیاست گذار از بهره بردار
میزان تناسب ضوابط با مقتضیات محلی
نظارت بر حسن اجرای قوانین
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
31
بهار 1396. دوره 8. شماره 1فصلنامه پژو هش های روستایی
وآموزشیکارآفرینیدارد؛امادربسیاریازمواقع،محدودیتهاومحرومیتهاعاملرشدخالقیتونوآوریوشکوفاییفردیاست.دراینزمینه،یافتههایتحقیقبایافتههایپژوهشهایمشابه،همچونپژوهشهایمیرزاامینی)2004a(،لردکیپانیدز8)2002(،داس)2014(وپاتلوچاودا)2013(مطابقتدارد.بدیهیاستکهاینرویکردفرصتیابیوفرصتسازیدرفرد،مستلزمتربیت
خانوادگیو»شرایطفرهنگیواجتماعی«اطرافاوست.
جامعهباایجادوتوسعهفرهنگکارآفرینیوپذیرشکارآفرینان،بسترالزمرابرایرشدوشکوفاییفردکارآفرینفراهممیکند.برخیازصاحبنظرانباتوجهبهتأثیردرخورتوجهشرایطفرهنگیاین شخصیتی، ویژگیهای رشد و نیرویانسانی تربیت برمهمرابهعنوانعاملیعلّیدرنظرمیگیرند.همچنین،برخیباتوجهبهتأثیروضعیشرایطفرهنگیدرطولفرایندکارآفرینی،آنرابهعنوانعاملیزمینهایبرشمردهاند.مهمترینمؤلفههایاجتماعیکهزمینهرابرایتوسعهکارآفرینیروستاییفراهماز:عواملخانوادگیوجمعیتشناختی، میکند،عبارتاستسرمایهاجتماعیجامعهروستایی،نخبگانوگروههایمرجعمحلی،فرهنگوآدابورسومجوامعمحلی،ارتباطاتاجتماعی
محلیوفرامحلیوامنیتاجتماعی.
باتوجهبهتسلطبخشدولتیبرفضایکسبوکارکشور،عواملوزیرساختهایقانونینیزبهعنوانمؤلفهایعلّیدرفرایندتوسعهکارآفرینیروستاییشناختهمیشود.اینعواملدرسهزیرگروهقوانینومقرراتاقتصادیوضوابطوابستهبهکاغذبازیبانکیوآییننامههاوبخشنامههایاداری،باهدایتسیاستهایدولتیوایجادومدیریتساختارهایحاکمیتی،فرایندکارآفرینیروستاییرادرسطوحمختلففردیومحلیوفرامحلیراهبریمیکند.دراینبخشیکیازمهمترینمسائلشهرستانمنوجان،فاصلهبخشسیاستگذار/قانونگذارازرکنبهرهبردار)کارآفرینروستایی(است.ایننقیصه،تناسبنداشتنسیاستهایابالغیبامقتصیاتمحلیودرنتیجهناکارآمدیدراجرایقوانینومقرراترابههمراهدارد.
»شرایطزمینهای«،مجموعهایازشرایطوویژگیهایخاصوغالباًمهارنشدنیمحیطبرفرایندتوسعهکارآفرینیروستاییاستوعموماًباتأثیرگذاریغیرمستقیمبردیگرمؤلفهها،زمینهکلیفرایندوراهبردتوسعهکارآفرینیروستاییراتعریفیاتعدیلمیکند.روستایی،»شرایط کارآفرینی توسعه زمینهای مهمترینشرایططبیعیوبومشناختی«است.موقعیتجغرافیاییوتوپولوژیکیروستا،طبیعتاًفرصتهاوتهدیدهاییرامتوجهفضایکسبوکارآنمیکند.دراینباره،یافتههایمطالعهحاضربامطالعاتمشابه،داریانی احمدپور ،)1988( همکاران9 و کوپر مطالعات ازجمله
)2002(وافتخاریوهمکاران)2009(مطابقتدارد.
8. Lordkipanidze9. Cooper et al.,
درشهرستانمنوجان،پراکندگیجغرافیاییروستاهادسترسیبهمراکزتجاریوجمعیتیرامحدودکردهاستوضمنافزایشتوجیهپذیری از روستایی، تولیدات تمامشده قیمت و هزینهبرخی افزونبراین میکاهد. بخش این در سرمایهگذاریتهدیدهایمحیطی،ازجملهنوسانهایشدیددماییوآبوهوایی،گیاهی و دامی بیماریهای و آفتها خشکسالیهجدهساله،وبالیایطبیعی،هریکبهنوعیعرصهرابرتوسعهکارآفرینیفرصتهای میکند. تنگ شهرستان این سطح در روستاییاقتصادیواجتماعیوظرفیتهایمحیطیشهرستانمنوجاندربخشهایمختلفنیزازدیربازتناقضیرادرزمینهمحرومیتاینشهرستانایجابکردهاست.موقعیتراهبردیشهرستانودسترسیبهجادهحملونقلبینالمللیبندرعباس،نزدیکیبهمراکزتجاریجنوبکشور،ظرفیتهایاقتصادیمنطقهدربخشهایمختلفاقتصادیو...،نمونههاییازظرفیتهایاین
شهرستانبهشمارمیآید.
»شرایطمیانجی«،مجموعهایازشرایطساختاریاستکهبهعنوانعناصریپیشبرندهیابازدارندهبامداخلهمستقیمدرتأثیرگذاریشرایطعلّی،برراهبردهایتوسعهکارآفرینیروستاییتأثیرمیگذاردوآنراتعدیلمیکند.»عواملآموزشی«،یکیازمهمترینعواملمداخلهگردرتوسعهکارآفرینیروستاییاست.اینعواملضمنتأثیرپذیریمستقیماززیرساختهایآموزشیوترویجی،دردوبُعدآموزشهایرسمیوغیررسمی،افزایشسطحسوادودانشوآگاهیفنیوعمومیجوامعمحلیرادرپیدارد.دراینبخش،خدماتآموزشیومشاورهایوترویجوتسهیلگری،اجتماعی، یادگیری و بومی دانش و تجربه بهموازات همگی
توانمندسازیفردیواجتماعیرابههمراهخواهدداشت.
توسعهکارآفرینی فرایند در مداخلهگر مؤلفههای دیگر ازروستایی،میتوانبه»عواملنهادی«اشارهکرد.دربسیاریازبرنامههایتوسعهمنطقهای،طبیعتاًدولتدرمقاماجراامکانپوششدادنبهتمامامورراندارد؛ازاینرو،دراینبخشنیازبهحضورومشارکتتمامینهادهایدولتیوغیردولتیاحساسمیشود.اینمهمدرمناطقدورافتادهایچونشهرستانمنوجانبهواسطهمحرومیتهاینسبیحاکمبرمنطقه،جلوهبهمراتببیشتروگستردهتریخواهدداشت.حضورومشارکتسمنها،نهادهای و خیریه مؤسسات داوطلب، و جهادی تشکلهایحمایتیملیوبینالمللیدرمناطقروستاییومحرومجنوباستانکرمانوشهرستانمنوجان،بهموازاتفعالیتنهادهایمردمیومدنیمحلیودرونروستایی،ضمنتوسعهزیرساختهاوتقویتدسترسیجوامعمحلیبهمنابع،تأثیربسزاییدرتوسعه
کارآفرینیروستاییخواهدداشت.
کسبوکار فضای مدیریت در دولتی بخش غلبه باتوجهبهکشور،سومینعاملمداخلهگرتوسعهکارآفرینیروستاییدرعوامل میشود. محسوب سیاسی/سازمانی« »عوامل الگو، این
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
32
فصلنامه پژو هش های روستاییبهار 1396. دوره 8. شماره 1
سیاسیبهطورمستقیمازعواملقانونیوزیرساختهایاداریتأثیرمیپذیردودرسهبُعدسیاستهاوحمایتهایدولتیوحاکمیتیوسالمتوپویایینظاماداریوعواملساختاریوسازمانیبخشدولتی،برتوسعهکارآفرینیروستاییاثرمیگذارد.
»عواملاقتصادی«،ازدیگرشرایطمیانجیمؤثربرموضوعاز وقتی روستایی، تسهیلگری نشستهای در است. پژوهشبرشمردنمشکالتسخنبهمیانمیآید،معموالًاولینمشکلیکهازآنیادمیشود،کمبودسطحدرآمدومسائلاقتصادیاست.برخیازاینمسائلوموانع،درمؤلفههایاقتصادیکالنوملی،همچونتورم،نرخبیکاری،نرخارزو...ریشهداردوبرخیدیگربهتوزیعنامتوازنمنابعدرسطوحملیومحلیمربوطمیشود.نارساییدرسیاستگذاریومدیریتبهینهفضایکسبوکار،اقتصادیواجتماعیبینجوامعشهریو باگسترششکافرا روستایی مناطق در فرصتسرمایهگذاری هزینه روستایی،بهمراتبافزایشمیدهدوبهموازاتمحدودیتهایزیرساختی،ضمنتحدیددسترسیبهمنابعسرمایهایوفناورانهای،راهاندازیتغییرات میکند. مواجه مشکل با را روستایی کسبوکارهایفناوری درمقابلضعف فرامحلی عرصههای در فناوری سریعبنگاههایروستایی،سیاستهایحمایتیدولتیمبتنیبرتوسعه
شهرکهایصنعتیو...ازجملهایننارساییهاست.
ازدیگرمصادیقعواملاقتصادیمؤثربرکارآفرینیروستایی،میتوانبه»تقویمکارروستا«اشارهکردکهمتأثرازمزیتهایاقلیمیواقتصادیروستا،پایداریکسبوکارهاوتداومدرآمدکارآفرینانروستاییراتهدیدمیکند.اینمهمباتوجهبهضوابطبانکیودولتی،بازپرداختتسهیالتوبهدنبالآنبهرهبرداریاز
منابعبانکیوتسهیالتیرابامشکلمواجهمیکند.
مؤلفههایچهارگانهذکرشدهدرتعاملیچندبُعدیوچندجانبه،ضمنبههمرسانیمنابع،اعمازسرمایهانسانی،سرمایهاجتماعی،محلی جوامع توانمندسازی و...، فیزیکی سرمایه مالی، سرمایهفضای در تسهیل و مدیریتی و فنی اجتماعی، فردی، ابعاد درکسبوکارروستاییرادرپیداردوبهدنبالآنراهاندازیوادارهبنگاههایاقتصادیرادرمناطقروستاییتسهیلوتسریعخواهدکرد.دراینمیانمنظوراز»سهولتراهاندازیکسبوکار«،تعدیلوبهنیهسازیسهمؤلفه»مدتراهاندازیکسبوکار«و»هزینهکسبوکار« راهاندازی مراحل »تعداد و کسبوکار« راهاندازیاست.البتهبدیهیاستکهتعددمراحلپیشازراهاندازی،مدتواحتماالًهزینهراهاندازیکسبوکارراافزایشخواهدداد.درمجموع،راهاندازی سهولت و محلی جامعه اجتماعی و فردی توانمندیکسبوکار،پیامدالگووهدفاصلیپژوهشرابهدستخواهدداد
کهدرحقیقت،توسعهاشتغالوکارآفرینیروستاییاست.
جدول ۴.چکیدهطبقهبندیپیشینهنظری
عوامل و مقوله ها )مبتنی بر پیشینه نظری(مؤلفه نظری
شرایط علّیعوامل فرهنگی و اجتماعی و جمعیت شناختی، ویژگی های شخصیتی کارآفرین، تجربه شخصی و یادگیری اجتماعی، عوامل و آموزش حاکمیت، و دولت حمایتی خدمات و سیاست ها رویکردها، نهادی/سازمانی، عوامل اقتصادی، عوامل زیرساختی،
فرهنگ سازی، تحقیقات روستایی و ساختار مدیریت
شرایط زمینه ایسیاست ها و حمایت ها و خدمات دولتی، عوامل طبیعی و بوم شناختی، عوامل قانونی، شرایط و عوامل اقتصادی، عوامل زیرساختی، دانش فنی و فناوری تولید، عوامل مدیریتی و ساختاری و محیطی، نظم و آرامش )ثبات و امنیت(، مشارکت، ارتباطات و یادگیری، حمایت بخش خصوصی، سازمان دهی گروه ها و سازمان های محلی، دسترسی به اطالعات موثق و مطمئن، فاصله از شهر و بازار
و خدمات و دسترسی به منابع و سرمایه و امکانات
عوامل میانجینظام و عوامل آموزشی، عوامل نهادی، عوامل سازمانی و ساختاری و مدیریتی، مشوق های درونی و بیرونی، حمایت نهادهای و فناورانه و قانونی اقتصادی، مالی، زیرساخت های اجتماعی، یادگیری و شخصی تجربه غیردولتی، و شبه دولتی و دولتی
هزینه های فرصت سرمایه گذاری
عوامل محوری/کانونی
ابتکار، سازمان دهی ویژگی های فردی و شخصیتی و روان شناختی، دانش بومی، تحصیالت، آگاهی و دانش فنی، فرصت ها، منابع، مدیریت اجرایی، استقالل نسبی، مخاطره پذیری، رفتار/عملکرد، مهارت های شغلی و کارآفرینی، طرح کسب وکار، آموزش،
نیروی کار و سرمایه
راهبردهایکنش و واکنش
تأمین و تخصیص و مدیریت منابع، خلق نوآوری و ابتکار، توسعه و شکوفایی فرصت، رشد کاری و راهبرد و ترکیب عوامل تولید، فرایند کارآفرینی، توسعه فرهنگ کارآفرینی، آموزش کارآفرینی و توسعه زیرساخت های کارآفرینی
تأسیس و راه اندازی کسب وکار و بهره برداری از فعالیت های اقتصادی پیامدها
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
33
بهار 1396. دوره 8. شماره 1فصلنامه پژو هش های روستایی
مقایسهتطبیقییافتههایمیدانیوپیشینهنظری،یافتههایپژوهشحاضرراتاحدمقبولیتأییدمیکند.تفاوتوتعارضکتابخانهای، و میدانی مطالعاتی بُعد دو بین موجود اندکازیکسودراختالففضایکسبوکارمللمختلفریشهداردوازسویدیگر،ناشیازمفهوموماهیتپویاوچندوجهیفرایندتوسعهکارآفرینیاست.درعرصهکارآفرینیروستاییبهواسطهتعارضهای و ابهامها پژوهشی، زیرساختهای محدودیتتنوع دارد. وجود مختلف نظریههای بین بسیاری رویکردِیموضوع درباره مختلف صاحبنظران رویکردهای و دیدگاههابا را مؤلفهها نظاممند طبقهبندی و نظریهها تجزیه پژوهش،مشکلروبهرومیکند.درجدولشماره4،چکیدهطبقهبندیالگوی ششگانه مؤلفههای مبتنیبر تحقیق نظری پیشینه
ساختارگراینظریهدادهبنیانارائهشدهاست.
پیشینه و میدانی یافتههای تطبیقی مقایسه در مهم نکتهتعریف مبنیبر مطالعاتی بُعد دو هر اشتراک تحقیق، نظریو ویژگیهایشخصیتی و فردی عوامل و انسانی سرمایهروانشناختی،بهعنوانعواملمحوریمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستاییاست.افزونبراین،نقشوجایگاهدیگرعواملمندرجدرالگویاستخراجیتحقیقنیزبراساسمبانینظریذکرشده،بهصورتاجمالیتأییدوتصدیقمیشود.هدفاینپژوهش،منوجان درسطحشهرستان تحقیق موضوع پیگیری و رصدبودهاست؛بنابراین،بهترینابزاربرایاعتبارسنجییافتهها،رصدمیدانیالگویاستخراجیدرچهارچوبمقتضیاتمحلیمنطقهمطالعهشدهونیزمناظرهتطبیقیدادههایگردآوریشدهاست.شایانذکراستکهاعتباروکارآمدییافتههارااستفادهازمنابعبا دادهچندگانه،بهموازاتبرگزارینشستهایبحثمتمرکز
حضورخبرگانوشرکتکنندگانتأییدمیکند.
درپژوهشحاضرسعیشدتابامطالعهایمیدانیوعملیاتی
ودرتعاملباارکانواقشارمختلفمرتبطباموضوعکارآفرینیروستایی،تصویریواقعیازفضایکسبوکارشهرستانمنوجانارائهشود.همچنینبراساسمقتضیاتوواقعیاتموجود،ضمنتبیینوتشریحمؤلفههایمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستاییدراینشهرستان،دربرابرمقتضیاتمحلی،زمینهایبرایتقریبهرچهبیشترسیاستهایدولتیوغیردولتیمرتبطباموضوعفراهمآید.
کارآفرینی توسعه بر مؤثر عوامل پژوهش، این یافتههایروستاییدرسطحشهرستانمنوجانرادرقالبنُهمقولهاصلیومنطبقبرالگویساختارگراینظریهمبنایی،ذیلششمؤلفهمشتملبر فردی عوامل میکند: منعکس بدینشرح نظریویژگیهایروانشناختیودانشوآگاهیوتوانمندیهایفنیومدیریتی،بهعنوانعواملمحوریمؤثربرتوسعهکارآفرینیروستاییدربسترشرایططبیعیوبومشناختیمحیطبرروستا)شرایطزمینهای(ومتأثرازسهدستهازعواملزیرساختیوفرهنگیاجتماعیوقانونی)شرایطعلّی(،بهعنوانجمعکنندهدیگرعوامل،بیشترینومهمترینتأثیررابرفرایندتوسعهکارآفرینیروستاییدرسطحشهرستانمنوجاندارد.بهموازاتاینمهم،عواملیهمچونعواملآموزشی،نهادی،سیاسیواقتصادینیزمتأثرازشرایطعلّیبهعنوانعواملمیانجیومداخلهگر،فرایندگفتهشدهراتعدیلمیکند.درنهایت،تمامیمؤلفههایمزبوردرتعاملیچندجانبهازطریقارتقایتوانمندیهایفردیواجتماعیوتسهیلدرراهاندازیکسبوکار)راهبردهایکنشوواکنش(،زمینههایتوسعهاشتغالوکارآفرینیروستایی)پیامد(رادر
سطحشهرستانمنوجانبههمراهخواهدداشت.
مراجع از منوجان شهرستان جغرافیایی فاصله باتوجهبهسیاستگذاری،تعیینمتولّیومرجعرسمیواحدومحلیبرایامورتصمیمگیریوبرنامهریزیدربخشکارآفرینیروستاییباهدفومأموریتهماهنگیوهمافزاییبینخشیوبیندستگاهی
عوامل زیرساختی
عوامل قانونی
عوامل فرهنگی، اجتماعی
عوامل فردي
عوامل اقتصادي
عوامل آموزشی
عوامل نهادي
عوامل سیاسی
عوامل طبیعی و بوم شناختی
راه اندازي کسب و کار سهولت
توانمندي فردي و اجتماعی
توسعه اشتغال و کارآفرینی روستایی
تصویر 2.الگوینهایییافته هایتحقیق
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
3۴
فصلنامه پژو هش های روستاییبهار 1396. دوره 8. شماره 1
درسطحشهرستان،ازبخشعمدهایازمسائلتوسعهکارآفرینیروستاییدرسطحاینمنطقهخواهدکاست.افزونبراینتوسعهزیرساختها،مستندسازیامالکومستغالتروستایی،توسعهوترویجفرهنگکارآفرینی،ساماندهیوبهینهسازیخدمات،یارانههایدولتیوغیردولتیدربخشسیاستهایحمایتیو...،ازجملهسیاستهایبایستهانجامبرایتوسعهکارآفرینیروستاییدرسطحشهرستانمنوجانخواهدبود.درپایان،گفتنیاستکهباتوجهبهماهیتکیفیپژوهشحاضر،تثبیتوتعمیمپذیرییافتههامستلزمراستیآزماییکّمیدرسطحجوامعروستایی
شهرستانمنوجاناست.
تشکر و قدردانی
مقالهحاضرازپایاننامهکارشناسیارشدآقایهادیفالحیدرگروهکارآفرینیدانشگاهعالمهطباطباییگرفتهشدهاست.درپایانازتمامیعزیزانیکهمارادرانجاماینمطالعهیاریکردند
قدردانیمیکنیم.
»غالم حسین حسینی نیا و همکاران. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی )نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان(«
Spring 2017. Vol 8. Num 1
35
References
Ahmadpour Daryani, M. (2002). [Entrepreneurship: Definitions, theories and models (Persian)]. Tehran: Pardis Publishers.
Carree, M. A., & Thurik, A. R. (2010). The impact of entrepre-neurship on economic growth. In J. Zoltan, D. B. Audretsch, (Eds.), Handbook of Entrepreneurship Research; An Interdis-ciplinary Survey and Introduction (pp. 437-71). New York: Springer.
Cooper, A. C., Dunkelberg, W. C., & Woo, C. Y. (1988). Sur-vival and failure: A longitudinal study. In B. A. Kirchoff, W. A. Long, W. E. McMullen, K. H. Vesper, & W. E. Wetzel Jr (Eds.), Frontiers of entrepreneurship research (pp. 225-37). Wellesley: Babson College.
Cooper, A. C., Gimeno-Gascon, F. J., & Woo, C. Y. (1994). Initial human and financial capital as predictors of new venture performance. Journal of Business Venturing, 9(5), 371–395. doi: 10.1016/0883-9026(94)90013-2
Dabson, B., Malkin, J., Matthews, A., Pate, K., & Stickle, S. (2003). Mapping rural entrepreneurship. Washington, D. C.: Corp for Enterprise Development.
Das, D. C. (2014). Prospects and challenges of rural entrepre-neurship development in NER-A study. International Jour-nal Of Humanities & Social Science Studies, 1(3), 178-182.
Eftekhari, R., & Sajasi Gheidari, H. (2010). [Rural development with emphasis on entrepreneurship (Definitions, viewpoints and experiences) (Persian)]. Tehran: Samt.
Eftekhari, R., Taherkhani, M., & Sajasi Gheidari, H. (2009). [An analysis of the factors affecting agricultural entrepre-neur ship development in rural areas: A case study of rural Khodabandeh (Persian)]. Village and Development Quarterly, 12(2), 43-72.
Ezami, A. (2011). [Factors affecting the success of rural coop-eratives (Persian)] (MD thesis). Tehran :Allameh Tabatabai University.
Gartner, W. B. (1985). A conceptual framework for describ-ing the phenomenon of new venture creation. Acad-emy of Management Review, 10(4), 696–706. doi: 10.5465/amr.1985.4279094
Gnyawali, D. & Fogel, D. (1994). Environments for entrepre-neurship development: Key dimensions and research im-plications. Entrepreneurship Theory and Practice, 18(4), 43-62.
Kerman Provincial Government. (2011). [Strategic paper for the development of Manoojan City (Persian)]. Kerman: Kerman Provincial Government.
Khaki, Gh. (2013). [Research methodology through grounded theory approach in thesis writing (Persian)]. Tehran: Fouzhan Publisher.
Khatoonabadi, A., Andadeh, Gh. (2008). [Assessing the success of rural entrepreneurs in Isfahan Province using AHP and fac-tor analysis method (Persian)]. Paper presented at The Na-tional Conference on Entrepreneurship Development in Scientific-Applicational Education, Mashhad, Iran, 23-24 December 2008.
Kulawczuk, P. (1999). The development of entrepreneurship in rural areas. In J. D. Kimball (Ed.), The transfer of power:
Decentralization in central and eastern Europe (pp. 97–109). Bu-dapest: The Local Government and Service Form Initiative.
Kuratko, D. F., & Hodgetts, R. M. (1992). Entrepreneurship: A contemporary approach. Fort Worth: Dryden Press.
Levitas, R. (2000). Community, utopia and new labour. Local Economy, 15(3), 188-97. doi: 10.1080/02690940050174193
Lordkipanidze, M. (2002). Enhancing entrepreneurship in rural tourism for sustainable regional development: The case of Sodrs-latt Region Swden. Swden: The International Institute for In-dustrial Environmental Economics.
Maia, L. (2002) Enhancing entrepreneurship in rural tourism for sustainable regional development: The case of sodrslatt region swden. Lund: Lund University.
Marrison, A. (1998). Entrepreneurship: An international perspec-tive. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Markley, D. M. (2002). Entrepreneurship in rural America: Pre-pared for the NCSL, rural development task force. Lincoln: Cent-er for Rural Entrepreneurship.
Mirza Amini, M. R. (2004a). [A report on the first step of the pro-ject for development, entrepreneurship and job creation in rural areas (Persian)]. Tehran: Technology Commercialization Organization and Graduates Occupation.
Mirza Amini, M. R. (2004b). [Alternative approaches to the de-velopment of rural entrepreneurship and job creation (Persian)]. Paper presented at The Congress on The Role of Informa-tion Technology in Employment, Tehran, Iran, 7-9 February 2004.
Movahedi, R., Yaqoubi Farani, A. (2012). [An introduction to rural entrepreneurship (Persian)]. Hamadan: Bu-Ali Sina Uni-versity.
Passeban, F. (2004). [The role of women entrepreneur in the ru-ral development in the developing countries (Persian)]. Paper presented at The Rural Development Conference: The Chal-lenges and Prospectives. Tehran, Iran, 22 June 2003.
Patel, B., & Chavda, K. (2013). Rural entrepreneurship in In-dia: Challenge and problems. International Journal of Ad-vance Research in Computer Science and Management Studies, 1(2), 28-37.
Petrin, T., & Gannon, A. (1997). Rural development through en-trepreneurship. Rome: REU Technical Series (FAO).
Saxena, S. (2012). Problems faced by rural entrepreneurs and remedies to solve it. IOSR Journal of Business and Manage-ment, 3(1), 23–9. doi: 10.9790/487x-0312329
Statistical Center of Iran. (2011). [Kermam province statistical year- book (Persian)]. Tehran: Statistical Center of Iran.
Statistical Center of Iran. (2011). [Population and housing census report ( Persian)]. Tehran: Statistical Center of Iran.
Strauss, A., & Courbin, J. (2008). Principles of qualitative research methodology, the grounded theory: Procedures and methods [B. Mohammadi, Persian Trans]. Tehran: Institute for Humani-ties and Cultural Studies.
Hosseininia, Gh., et al. (2017). Factors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County. JRR, 8(1), 22-37.
Spring 2017. Vol 8. Num 1
36
Roberts, M., Stevenson, H., Sahlman, W., Marshall, P., Hamermesh, R. (1989), New business ventures and the entre-preneur. New York: McGraw-Hill/Irwin
Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH, & Deutsche Ge-sellschaft fur. (2003). Guide to rural economic and enterprise development, Working paper edition 1.0. Bonn: Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH.
Timmons, J.A. (1999). New venture creation: Entrepreneur-ship for 21st century (5th ed.). New York: McGraw-Hill Edu-cation.
Tropman, J., & Morningstar, G. (1989). Entrepreneurial Systems of the 1990. New York: Green Wood Press Inc.
Zamani, Gh. (2008). [Training entrepreneurs in agriculture (Per-sian)]. Paper presented at National Conference on Entrepre-neurship Development in Scientific-Applicational Educa-tion, Mashhad, Iran, 23-24 December 2008.
Hosseininia, Gh., et al. (2017). Factors Affecting the Development of Rural Entrepreneurship: A Case Study on the Rural Areas of Manoojan County. JRR, 8(1), 22-37.