Vn

fx-500VN PLUSBaûng höôùng daãn söû duïng

Trang web giaùo duïc toaøn caàu CASIO

http://edu.casio.comDieãn ñaøn giaùo duïc CASIO

http://edu.casio.com/forum/

GY460Vn_090409.pdf 1 09.4.9 5:47:09 PM

http://edu.casio.comhttp://edu.casio.com/forum/

Muïc luïcThoâng tin quan troïng ......................................................... 2Thao taùc maãu ...................................................................... 2Khôûi ñaàu maùy tính tay ........................................................ 2Thaän troïng an toaøn ............................................................ 2Thaän troïng xöû lí .................................................................. 2Boû voû cöùng ......................................................................... 3Baät vaø taét nguoàn ................................................................. 3Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thò ................................... 3Nhaõn phím .......................................................................... 3Ñoïc hieån thò ........................................................................ 4Duøng menu ......................................................................... 5Xaùc ñònh phöông thöùc tính toaùn ....................................... 5Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay .................................. 5Ñöa vaøo bieåu thöùc vaø giaù trò ............................................... 7Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn ......................................... 9Chuyeån keát quaû tính toaùn ................................................ 13Tính toaùn cô sôû ................................................................ 14Tính haøm ........................................................................... 17Tính toaùn thoáng keâ (STAT) .............................................. 20Tính toaùn phöông trình (EQN) ......................................... 23Taïo ra baûng soá töø haøm (TABLE) ...................................... 25Tính toaùn baát phöông trình (INEQ) ................................. 26Tính tæ soá (RATIO) ............................................................. 28Mieàn tính toaùn, soá chöõ soá vaø ñoä chính xaùc .................... 30Loãi ..................................................................................... 31Tröôùc khi coi maùy tính tay laøm vieäc sai... ....................... 33Thay theá pin...................................................................... 33Ñaëc taû ................................................................................ 33Caâu hoûi thöôøng gaëp ......................................................... 34

Vn-1

GY460Vn_090409.pdf 2 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-2

Thoâng tin quan troïng• Caùc hieån thò vaø minh hoaï (nhö caùc nhaõn phím) ñöôïc neâu trong Taøi lieäu

höôùng daãn ngöôøi duøng naøy chæ ñöôïc duøng vôùi muïc ñích minh hoaï, vaø coù theå khaùc vôùi caùc khoaûn muïc thöïc teá chuùng bieåu dieãn.

• Noäi dung cuûa taøi lieäu naøy laø chuû ñeà coù theå bò thay ñoåi khoâng ñöôïc baùo tröôùc.

• CASIO Computer Co., Ltd. khoâng chòu traùch nhieän vôùi baát kì ai trong baát kì söï coá naøo veà nhöõng hö hoûng ñaëc bieät, phuï theâm, tình côø hay heä luî coù lieân quan tôùi hay phaùt sinh töø vieäc mua hay duøng saûn phaåm naøy vaø caùc khoaûn muïc ñi cuøng noù. Hôn nöõa, CASIO Computer Co., Ltd. seõ khoâng chòu traùch nhieäm veà baát kì lôøi khieáu naïi thuoäc baát kì loaïi naøo veà baát kì caùi gì bôûi baát kì beân naøo naûy sinh töø vieäc duøng saûn phaåm naøy vaø caùc khoaûn muïc ñi cuøng noù.

• Haõy chaéc chaén laø giöõ taát caûù caùc taøi lieäu ngöôøi duøng trong tay ñeå tham khaûo trong töông lai.

Thao taùc maãuThao taùc maãu trong taøi lieäu naøy ñöôïc chæ ra bôûi hình töôïng . Khi khoâng ñöôïc noùi rieâng, taát caû caùc thao taùc maãu ñeàu giaû ñònh raèng maùy tính tay ñöôïc thieát ñaët theo maëc ñònh khôûi ñaàu. Haõy duøng thuû tuïc ôû muïc "Khôûi ñaàu Maùy tính tay" ñeå ñöa maùy tính tay trôû veà vieäc thieát ñaët maëc ñònh ban ñaàu cuûa noù.Ñeå bieát thoâng tin veà caùc nhaõn , , , vaø ñöôïc chæ ra trong thao taùc maãu, xem "Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay."

Khôûi ñaàu maùy tính tayThöïc hieän thuû tuïc sau khi baïn muoán khôûi ñaàu maùy tính tay vaø trôû veà phöông thöùc tính toaùn vaø thieát ñaët caùc thieát ñaët maëc ñònh khôûi ñaàu. Löu yù raèng thao taùc naøy cuõng xoaù ñi taát caû döõ lieäu hieän thôøi trong boä nhôù maùy tính tay.

(CLR) (All) (Yes)

Thaän troïng an toaøn

Pin• Ñeå pin ngoaøi taàm vôùi cuûa treû nhoû.• Chæ duøng kieåu pin chuyeân duïng cho maùy tính tay naøy ñöôïc neâu

trong taøi lieäu naøy.

Thaän troïng xöû lí• Cho duø maùy tính tay ñang vaän haønh bình thöôøng, haõy thay pin ít

nhaát moät laàn trong voøng hai naêm. Pin heát coù theå doø ræ, gaây ra hö hoûng vaø chaïy sai cho maùy tính tay. Ñöøng

bao giôø ñeå pin heát trong maùy tính tay.• Pin ñi cuøng maùy tính coù xaû ñieän trong quaù trình giao haøng vaø caát giöõ.

Bôûi vaäy, coù theå caàn phaûi thay theá pin naøy sôùm hôn tuoåi thoï thöôøng ñöôïc troâng ñôïi cho pin.

• Khoâng duøng pin oxyride* hay baát kì kieåu pin chính coù nicken vôùi saûn phaåm naøy. Söï khoâng töông hôïp giöõa nhöõng pin ñoù vaø caùc ñaëc

GY460Vn_090409.pdf 3 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-3

taû saûn phaåm coù theå laøm giaûm tuoåi thoï cuûa pin vaø laøm saûn phaåm vaän haønh truïc traëc.

• Traùnh duøng vaø caát giöõ maùy tính tay trong khu vöïc coù nhieät ñoä cöïc ñoan, vaø moâi tröôøng aåm öôùt vaø nhieàu buïi.

• Ñöøng ñeå maùy tính tay bò va chaïm, bò eùp hay uoán cong quaù möùc.• Ñöøng bao giôø thöû thaùo rôøi maùy tính tay ra.• Duøng vaûi meàm, khoâ ñeå lau beân ngoaøi maùy tính tay.• Baát kì khi naøo vöùt boû maùy tính tay hay pin, haõy chaéc laøm vaäy tuaân

theo luaät vaø qui ñònh cuûa khu vöïc baïn ôû.* Teân coâng ti vaø saûn phaåm ñöôïc duøng trong taøi lieäu naøy coù theå laø caùc

thöông hieäu ñaõ ñaêng kí hay caùc thöông hieäu cuûa caùc chuû nhaân töông öùng cuûa chuùng.

Boû voû cöùngTröôùc khi duøng maùy tính tay, haõy tröôït voû cöùng xuoáng ñeå boû noù ra, vaø roài gaén voû cöùng vaøo ñaèng sau maùy tính tay nhö ñöôïc veõ trong minh hoaï beân caïnh.

Baät vaø taét nguoànNhaán ñeå baät maùy tính tay.Nhaán (OFF) ñeå taét maùy tính tay.

Töï ñoäng taét nguoànMaùy tính tay cuûa baïn seõ töï ñoäng taét nguoàn neáu baïn khoâng thöïc hieän thao taùc naøo trong khoaûng 10 phuùt. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, nhaán phím ñeå baät maùy tính tay trôû laïi.

Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thòHieån thò maøn hình CONTRAST baèng vieäc thöïc hieän thao taùc sau

(SETUP) ( CONT ). Tieáp ñoù duøng vaø ñeå ñieàu chænh ñoä töông phaûn, Sau khi thieát ñaët laø ñuùng ñieàu baïn muoán, nhaán

. Ñieàu quan troïng: Neáu ñieàu chænh töông phaûn hieån thò khoâng caûi thieän tính deã ñoïc hieån thò, ñieàu ñoù coù theå laø nguoàn pin bò yeáu roài. Haõy thay pin.

Nhaõn phímNhaán phím hay tieáp theo sau laø phím thöù hai seõ thöïc hieän chöùc naêng thay phieân cuûa phím thöù hai. Chöùc naêng thay phieân ñöôïc chæ ra bôûi chöõ ñöôïc in treân phím naøy.Baûng sau chæ ra caùc maàu khaùc nhau cuûa chöõ treân phím chöùc naêng thay phieân nghóa laø gì.

Neáu chöõ nhaõn cuûa phím coù maàu: Nghóa laø:

Vaøng Nhaán vaø roài nhaán phím naøy ñeå truy nhaäp vaøo haøm aùp duïng ñöôïc

sin–1 D

s

Chöùc naêng thay phieân

Chöùc naêng in treân phím

sin–1 D

s

Chöùc naêng thay phieân

Chöùc naêng in treân phím

GY460Vn_090409.pdf 4 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-4

Ñoû Nhaán vaø roài nhaán phím naøy ñeå ñöa vaøo bieán, haèng hay kí hieäu aùp duïng ñöôïc

Ñoïc hieån thòHieån thò cuûa maùy tính tay cho hieän caùc bieåu thöùc baïn ñöa vaøo, caùc keát quaû tính toaùn, vaø caùc chæ baùo ña daïng.Bieåu thöùc ñöa vaøo Chæ baùo

Keát quaû tính toaùn

• Neáu moät chæ baùo xuaát hieän ôû beân phaûi cuûa keát quaû tính toaùn, ñieàu ñoù nghóa laø keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò coøn tieáp tuïc sang beân phaûi. Haõy duøng vaø ñeå cuoän hieån thò keát quaû tính toaùn.

• Neáu chæ baùo xuaát hieän beân phaûi cuûa bieåu thöùc ñöa vaøo, ñieàu ñoù nghóa laø tính toaùn ñöôïc hieån thò coøn tieáp tuïc sang beân phaûi. Haõy duøng vaø

ñeå cuoän hieån thò bieåu thöùc ñöa vaøo. Löu yù raèng neáu baïn muoán cuoän bieåu thöùc ñöa vaøo trong khi caû chæ baùo vaø cuøng ñöôïc hieån thò, baïn seõ caàn nhaán tröôùc heát vaø roài duøng vaø ñeå cuoän.

Caùc chæ baùo hieån thò

Chæ thò naøy: Nghóa laø:

SBaøn phím soá ñaõ ñöôïc dòch chuyeån baèng vieäc nhaán phím

. Baøn phím soá seõ khoâng dòch chuyeån vaø chæ baùo naøy seõ bieán maát khi baïn nhaán moät phím.

APhöông thöùc ñöa vaøo kieåu chöõ ñaõ ñöôïc choïn baèng vieäc nhaán phím . Phöông thöùc ñöa vaøo kieåu chöõ seõ toàn taïi vaø chæ baùo naøy seõ bieán maát khi baïn nhaán moät phím.

M Coù moät giaù trò ñöôïc löu giöõ trong boä nhôù ñoäc laäp.

STOMaùy tính tay ñang ñôïi ñöa vaøo moät teân bieán ñeå gaùn moät giaù trò cho bieán naøy. Chæ baùo naøy xuaát hieän sau khi baïn nhaán (STO).

RCLMaùy tính tay ñang ñôïi ñöa vaøo moät teân bieán ñeå nhôù laïi giaù trò cuûa bieán ñoù. Chæ baùo naøy xuaát hieän sau khi baïn nhaán .

STAT Maùy tính tay ñang trong phöông thöùc STAT.

Ñôn vò goùc maëc ñònh laø ñoä.

Ñôn vò goùc maëc ñònh laø radian.

Ñôn vò goùc maëc ñònh laø grad.

FIX Soá coá ñònh caùc vò trí thaäp phaân ñang coù hieäu löïc.

SCI Soá coá ñònh caùc chöõ soá coù nghóa ñang coù hieäu löïc.

Math Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa laøm daïng thöùc hieån thò.Döõ lieäu boä nhôù veà lòch söû tính toaùn laø saün coù vaø coù theå ñöôïc duøng laïi, hoaëc coù nhieàu döõ lieäu treân/döôùi maøn hình hieän thôøi.

Math MathMath Math

GY460Vn_090409.pdf 5 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-5

Disp Hieån thò ñang hieän nhö keát quaû trung gian cuûa tính toaùn ña caâu leänh.Ñieàu quan troïng: Vôùi moät soá kieåu tính toaùn caàn thôøi gian thöïc hieän laâu, hieån thò coù theå chæ cho hieän chæ baùo treân (khoâng coù giaù trò naøo) trong khi noù ñang thöïc hieän caùc tính toaùn beân trong.

Duøng menuMoät soá thao taùc cuûa maùy tính tay ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc duøng menu. Nhaán hay chaúng haïn, seõ hieån thò menu caùc haøm aùp duïng ñöôïc.Sau ñaây laø caùc thao taùc baïn neân duøng ñeå daãn laùi giöõa caùc menu:• Baïn coù theå löïa moät khoaûn muïc menu baèng vieäc nhaán phím soá töông

öùng vôùi soá ôû beân traùi cuûa noù treân maøn hình menu.• Chæ baùo ôû goùc treân beân phaûi cuûa menu nghóa laø coù menu khaùc phía

döôùi menu hieän thôøi. Chæ baùo nghóa laø coù menu khaùc phía treân. Haõy duøng ñeå chuyeån qua caùc menu.

• Ñeå ñoùng menu maø khoâng löïa caùi gì, nhaán .

Xaùc ñònh phöông thöùc tính toaùnKhi baïn muoán thöïc hieän kieåu thao taùc naøy:

Haõy thöïc hieän thao taùc phím:

Tính toaùn chung (COMP)

Tính toaùn thoáng keâ vaø hoài qui (STAT)

Giaûi phöông trình (EQN)

Sinh ra baûng soá döïa treân bieåu thöùc (TABLE)

Giaûi baát phöông trình (INEQ)

Tính tæ leä (RATIO)

Löu yù: Phöông thöùc tính toaùn maëc ñònh laø phöông thöùc COMP.

Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tayTröôùc heát thöïc hieän thao taùc phím sau ñeå hieån thò menu thieát laäp: (SETUP). Tieáp ñoù, duøng vaø vaø phím soá ñeå laäp caáu hình thieát ñaët baïn muoán.Thieát ñaët coù gaïch döôùi (__) laø maëc ñònh khôûi ñaàu.

MthIO LineIO Xaùc ñònh daïng thöùc hieån thò.Hieån thò Töï nhieân (MthIO) laøm cho phaân soá, soá voâ tæ vaø caùc bieåu thöùc khaùc ñöôïc hieån thò nhö chuùng ñöôïc vieát treân giaáy.MthIO: Löïa MathO hay LineO. MathO hieån thò caùi vaøo keát quaû tính toaùn baèng vieäc duøng cuøng daïng thöùc nhö chuùng ñöôïc vieát treân giaáy. LineO hieån thò caùi vaøo theo cuøng caùch nhö MathO, nhöng keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò theo daïng thöùc tuyeán tính.

Hieån thò Tuyeán tính (LineIO) laøm cho phaân soá, soá voâ tæ vaø caùc bieåu thöùc khaùc ñöôïc hieån thò treân moät haøng.

GY460Vn_090409.pdf 6 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-6

Löu yù: • Maùy tính tay töï ñoäng chuyeån sang Hieån thò tuyeán tính baát kì khi naøo baïn vaøo phöông thöùc STAT. • Trong taøi lieäu naøy, kí hieäu beân caïnh thao taùc maãu chæ ra Hieån thò töï nhieân (MathO), trong khi kí hieäu chæ ra Hieån thò tuyeán tính.

Deg Rad Gra Xaùc ñònh ñoä, radian hay grad laø ñôn vò goùc cho vieäc ñöa vaøo giaù trò vaø hieån thò keát quaû tính toaùn.Löu yù: Trong taøi lieäu naøy, kí hieäu ñöùng caïnh thao taùc maãu chæ ra ñoä, trong khi kí hieäu chæ ra radian.

Fix Sci Norm Xaùc ñònh soá chöõ soá ñeå hieån thò keát quaû tính toaùn.Fix: Giaù trò baïn xaùc ñònh (töø 0 tôùi 9) kieåm soaùt soá caùc vò trí thaäp phaân cho keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò. Keát quaû tính toaùn ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh tröôùc khi ñöôïc hieån thò.Ví duï: 100 ÷ 7 = 14,286 (Fix 3) 14,29 (Fix 2)Sci: Giaù trò baïn xaùc ñònh (töø 1 tôùi 10) kieåm soaùt soá caùc chöõ soá coù nghóa cho keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò. Keát quaû tính toaùn ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh tröôùc khi ñöôïc hieån thò.Ví duï: 1 ÷ 7 = 1,4286 × 10–1 (Sci 5) 1,429 × 10–1 (Sci 4)Norm: Löïa choïn moät trong hai caùch thieát ñaët saün coù (Norm 1, Norm 2) xaùc ñònh ra mieàn maø keát quaû seõ ñöôïc hieån thò theo daïng thöùc khoâng luyõ thöøa. Beân ngoaøi mieàn ñaõ xaùc ñònh, caùc keát quaû ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng daïng thöùc luyõ thöøa.Norm 1: 10–2 > |x|, |x| 1010 Norm 2: 10–9 > |x|, |x| 1010Ví duï: 1 ÷ 200 = 5 × 10–3 (Norm 1) 0,005 (Norm 2)

ab/c d/c Xaùc ñònh hoaëc hoãn soá (ab/c) hoaëc phaân soá chöa toái giaûn (d/c) duøng ñeå hieån thò phaân soá trong keát quaû tính toaùn.

CMPLX a+bi ; r Xaùc ñònh hoaëc toaï ñoä chöõ nhaät (a+bi) hoaëc toaï ñoä cöïc (r ) cho giaûi phöông thöùc EQN.

STAT ON ; OFF Xaùc ñònh coù hay khoâng ñeå hieån thò coät FREQ trong chöông trình bieân soaïn stat phöông thöùc STAT.

Rdec ON ; OFF Xaùc ñònh lieäu coù hieån thò keát quaû tính toaùn duøng daïng thöùc thaäp phaân tuaàn hoaøn hay khoâng.

Disp Dot ; Comma Xaùc ñònh lieäu coù hieån thò daáu chaám hay daáu phaûy vaøo vò trí daáu chaám thaäp phaân. Daáu chaám bao giôø cuõng ñöôïc hieån thò trong khi ñöa vaøo.Löu yù: Khi daáu chaám ñöôïc löïa laøm daáu chaám thaäp phaân, daáu phaân caùch cho ña keát quaû laø daáu phaåy (,). Khi daáu phaûy ñöôïc löïa, daáu ngaên caùch laø chaám phaûy (;).

CONT Ñieàu chænh töông phaûn hieån thò. Xem "Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thò" ñeå bieát chi tieát.

Khôûi ñaàu thieát ñaët maùy tính tayThöïc hieän thuû tuïc sau ñeå khôûi ñaàu maùy tính tay, seõ chuyeån phöông thöùc tính toaùn sang COMP vaø chuyeån taát caû caùc thieát ñaët khaùc, keå caû thieát ñaët menu thieát ñaët, veà maëc ñònh khôûi ñaàu cuûa chuùng.

(CLR) (Setup) (Yes)

GY460Vn_090409.pdf 7 09.4.9 5:47:09 PM

Vn-7

Ñöa vaøo bieåu thöùc vaø giaù tròQui taéc ñöa vaøo cô baûnCaùc tính toaùn coù theå ñöa vaøo theo cuøng daïng nhö chuùng ñöôïc vieát. Khi baïn nhaán trình töï öu tieân cuûa vieäc ñöa vaøo tính toaùn seõ ñöôïc töï ñoäng tính vaø keát quaû seõ xuaát hieän treân hieån thò.

4 × sin30 × (30 + 10 × 3) = 120

4 30 30 10 3

*1 *2 *3

*1 Phaûi ñöa vaøo daáu ngoaëc troøn ñoùng cho sin, sinh vaø caùc haøm khaùc coù chöùa daáu ngoaëc troøn.

*2 Nhöõng kí hieäu nhaân (×) coù theå ñöôïc boû ñi. Kí hieäu nhaân coù theå ñöôïc boû ñi khi noù xuaát hieän ngay tröôùc moät daáu ngoaëc troøn môû, ngay tröôùc sin hay haøm khaùc coù chöùa daáu ngoaëc troøn, ngay tröôùc haøm Ran# (soá ngaãu nhieân), hay ngay tröôùc bieán (A, B, C, D, E, F, M, X, Y), hay e.

*3 Daáu ngoaëc troøn ñoùng ngay tröôùc pheùp toaùn coù theå ñöôïc boû ñi

Ví duï ñöa vaøo vaø boû caùc pheùp toaùn *2 vaø *3 trong ví duï treân

4 30 30 10 3

Löu yù: • Neáu tính toaùn trôû neân daøi hôn chieàu roäng maøn hình trong khi ñöa vaøo, maøn hình seõ töï ñoäng cuoän sang beân phaûi vaø chæ baùo seõ xuaát hieän treân hieån thò. Khi ñieàu naøy xaûy ra, baïn coù theå cuoän laïi sang beân traùi baèng vieäc duøng vaø ñeå di chuyeån con chaïy. • Khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa, nhaán seõ laøm cho con chaïy nhaûy leân choã baét ñaàu cuûa tính toaùn, coøn nhaán seõ laøm cho con chaïy nhaûy veà cuoái. • Khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, nhaán trong khi con chaïy ôû cuoái cuûa tính toaùn ñöa vaøo seõ laøm cho noù nhaûy veà choã baét ñaàu, trong khi nhaán khi con chaïy ôû choã baét ñaàu seõ laøm cho noù nhaûy veà cuoái. • Baïn coù theå ñöa vaøo tôùi 99 bytes cho moät tính toaùn. Töøng con soá, kí hieäu, hay haøm thöôøng duøng moät byte. Moät soá haøm ñoøi hoûi tôùi 13 byte. • Con chaïy seõ thay ñoåi hình daïng sang khi coù 10 byte hay ít hôn cuûa phaàn coøn laïi ñöôïc pheùp ñöa vaøo. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy keát thuùc vieäc ñöa vaøo tính toaùn roài nhaán .

Trình töï öu tieân tính toaùnTrình töï öu tieân cuûa tính toaùn ñöa vaøo ñöôïc tính theo qui taéc döôùi ñaây. Khi öu tieân cuûa hai bieåu thöùc laø nhö nhau, tính toaùn ñöôïc thöïc hieän töø traùi sang phaûi.Thöù nhaát Bieåu thöùc trong daáu ngoaëc troøn

Thöù hai

Caùc haøm yeâu caàu ñoái ôû beân phaûi vaø daáu ngoaëc troøn ñoùng ")" theo sau ñoái

Thöù ba

Caùc haøm coù ñi theo sau giaù trò ñöa vaøo (x2, x3, x–1, x!, °’ ”, °, r, g, %), luyõ thöøa (x ), caên ( )

GY460Vn_090409.pdf 8 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-8

Thöù tö Phaân soá

Thöù naêm

Daáu aâm (–)Löu yù: Khi bình phöông moät giaù trò aâm (nhö –2), giaù trò ñöôïc bình phöông phaûi ñöôïc bao trong ngoaëc troøn ( 2

). Vì x2 coù öu tieân cao hôn daáu aâm, vieäc ñöa vaøo 2 seõ gaây ra vieäc bình phöông 2 vaø do ñoù gaén theâm daáu aâm

vaøo keát quaû. Bao giôø cuõng haõy löu taâm tôùi trình töï öu tieân, vaø bao caùc giaù trò aâm trong ngoaëc troøn khi ñöôïc yeâu caàu.

Thöù saùu Caùc giaù trò ñöôïc öôùc löôïng theo phöông thöùc STAT ( , , 1, 2)

Thöù baåy Pheùp nhaân ôû choã daáu pheùp nhaân bò boû ñi

Thöù taùm Pheùp hoaùn vò (nPr), pheùp toå hôïp (nCr)

Thöù chín Pheùp nhaân, pheùp chia (×, ÷)

Thöù möôøi Pheùp coäng, pheùp tröø (+, –)

Ñöa vaøo baèng hieån thò töï nhieânLöïa choïn Hieån thò töï nhieân laøm cho coù khaû naêng ñöa vaøo vaø hieån thò caùc phaân soá vaø nhöõng haøm naøo ñoù (log, x2, x3, x , , , , x–1, 10 , e , Abs) nhö chuùng ñöôïc vieát trong saùch giaùo khoa cuûa baïn.

2 + '21 + '2

2 2 1 2

Ñieàu quan troïng: • Moät soá kieåu bieåu thöùc coù theå laøm cho chieàu cao cuûa coâng thöùc tính toaùn lôùn hôn moät doøng hieån thò. Chieàu cao cho pheùp toái ña cuûa moät coâng thöùc tính toaùn laø hai maøn hình hieån thò (31 chaám × 2). Ñöa vaøo theâm nöõa seõ trôû thaønh khoâng theå ñöôïc neáu chieàu cao cuûa tính toaùn baïn ñöa vaøo vöôït quaù giôùi haïn ñöôïc pheùp. • Vieäc loàng caùc haøm vaø caùc daáu ngoaëc laø ñöôïc pheùp. Vieäc ñöa vaøo theâm nöõa seõ trôû thaønh khoâng theå ñöôïc neáu baïn loàng quaù nhieàu haøm vaø/hoaëc caùc daáu ngoaëc. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy chia tính toaùn thaønh nhieàu phaàn vaø tính töøng phaàn moät caùch taùch bieät.Löu yù: Khi baïn nhaán vaø thu ñöôïc keát quaû tính toaùn baèng vieäc duøng Hieån thò töï nhieân, moät phaàn cuûa bieåu thöùc baïn ñöa vaøo coù theå bò caét maát. Neáu baïn caàn xem laïi toaøn boä bieåu thöùc ñöa vaøo, nhaán vaø roài duøng

vaø ñeå cuoän bieåu thöùc ñöa vaøo.

Duøng giaù trò vaø bieåu thöùc laøm ñoái (chæ Hieån thò töï nhieân)Giaù trò hay bieåu thöùc baïn ñaõ ñöa vaøo coù theå ñöôïc duøng nhö ñoái cuûa moät haøm. Sau khi baïn ñaõ ñöa vaøo chaúng haïn 76 , baïn coù theå laøm noù thaønh ñoái cuûa , taïo thaønh 7

6' .

GY460Vn_090409.pdf 9 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-9

Ñöa vaøo 1 + 76 vaø roài ñoåi noù thaønh 1+76'

1 7 6

(INS)

Nhö chæ ra ôû treân, giaù trò hay bieåu thöùc ôû beân phaûi cuûa con chaïy sau khi (INS) ñöôïc nhaán trôû thaønh ñoái cuûa haøm ñöôïc xaùc ñònh tieáp ñoù.

Mieàn ñöôïc bao quanh nhö ñoái laø moïi thöù cho tôùi daáu môû ngoaëc ñaàu tieân ôû beân phaûi, neáu nhö coù, hay moïi thöù cho tôùi haøm ñaàu tieân ôû beân phaûi (sin(30), log2(4), v.v.).Khaû naêng naøy coù theå ñöôïc duøng cuøng vôùi caùc haøm sau: , ,

( ), ( ), ( ), , , ( ), .

Phöông thöùc ñöa vaøo ghi ñeø (chæ Hieån thò tuyeán tính)Baïn coù theå löïa hoaëc phöông thöùc ñöa vaøo cheøn theâm hoaëc ghi ñeø, nhöng chæ khi cheá ñoä Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa. Trong phöông thöùc ghi ñeø, vaên baûn baïn ñöa vaøo thay theá cho vaên baûn ôû vò trí con chaïy. Baïn coù theå chuyeån qua laïi giöõa caùc phöông thöùc cheøn theâm vaø ghi ñeø baèng vieäc thöïc hieän thao taùc: (INS). Con chaïy xuaát hieän nhö “I” trong phöông thöùc cheøn theâm vaø nhö “ ” trong phöông thöùc ghi ñeø.Löu yù: Hieån thò töï nhieân bao giôø cuõng duøng phöông thöùc cheøn theâm, cho neân thay ñoåi daïng thöùc hieån thò töø Hieån thò tuyeán tính sang Hieån thò töï nhieân seõ töï ñoäng chuyeån vaøo phöông thöùc cheøn theâm.

Söûa chöõa vaø xoaù bieåu thöùcXoaù moät kí töï hay haøm: Chuyeån con chaïy ñeå noù naèm tröïc tieáp ngay beân phaûi cuûa kí töï hay haøm baïn muoán xoaù, vaø roài nhaán . Trong phöông thöùc ghi ñeø, chuyeån con chaïy ñeå cho noù naèm tröïc tieáp döôùi kí töï hay haøm baïn muoán xoaù, vaø roài nhaán .Ñeå cheøn moät kí töï hay haøm vaøo tính toaùn: Duøng vaø ñeå chuyeån con chaïy tôùi vò trí baïn muoán cheøn kí töï hay haøm naøy vaø roài ñöa noù vaøo. Bao giôø cuõng haõy chaéc chaén duøng phöông thöùc cheøn neáu Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.Xoaù taát caû tính toaùn baïn ñang ñöa vaøo: Nhaán .

Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn Maùy tính tay cuûa baïn duøng soá thaäp phaân tuaàn hoaøn khi baïn ñöa vaøo giaù trò. Keát quaû tính toaùn cuõng coù theå ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng daïng thöùc thaäp phaân tuaàn hoaøn baát kì khi naøo aùp duïng ñöôïc.

Ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaønKhi ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn, nhaán (( )) tröôùc khi ñöa vaøo daáu chaám cuûa noù vaø roài ñöa vaøo daáu chaám cho giaù trò keát thuùc. Ñeå ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn 0.909090...(0.(90)), thöïc hieän thao taùc sau: "0 (( )) 90".

GY460Vn_090409.pdf 10 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-10

Ñieàu quan troïng: • Neáu giaù trò baét ñaàu baèng phaàn nguyeân (nhö: 12,3123123...), ñöøng ñöa phaàn nguyeân vaøo khi ñöa vaøo chu kì (12,(312)). • Ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn laø coù theå chæ khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa.

Ñeå ñöa vaøo 0.33333... (0.(3))

0

(( ))

3

Ñeå ñöa vaøo 1.428571428571... (1.(428571))

1 (( ))

428571

Ñeå tính 1,(021) + 2,(312)

1 (( )) 021

2 (( )) 312

Keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn:

Löu yù: • Baïn coù theå xaùc ñònh tôùi 14 vò trí thaäp phaân cho chu kì thaäp phaân tuaàn hoaøn. Neáu baïn ñöa vaøo nhieàu hôn 14 vò trí thaäp phaân, giaù trò naøy seõ bò xöû lí nhö soá thaäp phaân keát thuùc vaø khoâng phaûi laø phaàn soá thaäp phaân tuaàn hoaøn. • Ñöa vaøo giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn coù theå ñöôïc thöïc hieän baát keå thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët.

Hieån thò keát quaû tính toaùn nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaønKeát quaû tính toaùn coù theå ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn seõ ñöôïc hieån thò nhö vaäy khi ON ñöôïc löïa cho thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët. Nhaán phím seõ quay voøng giöõa caùc daïng thöùc keát quaû tính toaùn nhö ñöôïc neâu döôùi ñaây.

GY460Vn_090409.pdf 11 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-11

Phaân soá Soá thaäp phaân tuaàn hoaøn Giaù trò thaäp phaân töông öùng cho thieát ñaët hieån thò (Norm, Fix, Sci)

hay

Giaù trò thaäp phaân töông öùng cho thieát ñaët hieån thò (Norm, Fix, Sci)

Soá thaäp phaân tuaàn hoaøn Phaân soá

71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1)

1 7

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn:

Giaù trò thaäp phaân töông öùng vôùi thieát ñaët Norm 1:

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (phaân soá):

1 ÷ 7 = 71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1)

1 7

Hieån thò nhö phaân soá:

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn:

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (Norm 1):

GY460Vn_090409.pdf 12 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-12

71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1)

1 7

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn:

Giaù trò thaäp phaân töông öùng vôùi thieát ñaët Norm 1:

Cho laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (phaân soá):

1 ÷ 7 = 0,1428571429 (Norm 1) = 0,(142857) = 71

1 7

Hieån thò nhö phaân soá:

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn:

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (Norm 1)

Ñieàu kieän hieån thò keát quaû tính toaùn nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaønNeáu keát quaû tính toaùn thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau, nhaán seõ hieån thò noù nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn.• Toång soá chöõ soá ñöôïc duøng trong phaân soá coù hoãn soá (keå caû soá nguyeân,

töû soá, maãu soá, vaø kí hieäu phaân taùch) phaûi khoâng quaù 10.• Kích côõ döõ lieäu cuûa giaù trò ñöôïc hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn phaûi

khoâng lôùn hôn 99 bytes. Töøng giaù trò vaø daáu chaám thaäp phaân yeâu caàu moät byte, vaø töøng chöõ soá cuûa phaàn tuaàn hoaøn yeâu caàu moät byte. Chaúng haïn soá sau ñaây seõ yeâu caàu toaøn boä 8 byte (4 byte cho giaù trò, 1 byte cho daáu chaám thaäp phaân, 3 byte cho phaàn tuaàn hoaøn): 0,(123)

GY460Vn_090409.pdf 13 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-13

Löu yù: Ñeå bieát thoâng tin veà vieäc chuyeån daïng thöùc hieån thò cuûa keát quaû tính toaùn khi OFF ñöôïc löïa cho thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët, xem "Chuyeån keát quaû tính toaùn".

Ví duï veà soá thaäp phaân tuaàn hoaøn

0,(3) + 0,(45) = 0,(78)

0 (( )) 3

0 (( )) 45

1,(6) + 2,(8) = 4,(5)

1 (( )) 6

2 (( )) 8

Ñeå xaùc nhaän ñieàu sau: 0,(123) = 999123 , 0,(1234) =

99991234 ,

0,(12345) = 9999912345

123 999

1234 9999

12345 99999

Chuyeån keát quaû tính toaùnKhi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, moãi laàn nhaán seõ chuyeån keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò hieän taïi sang daïng thöùc phaân soá vaø daïng thöùc thaäp phaân cuûa noù, daïng thöùc caên vaø daïng thöùc thaäp phaân cuûa noù, hay daïng thöùc vaø daïng thaäp phaân cuûa noù.

GY460Vn_090409.pdf 14 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-14

÷ 6 = 16

= 0,5235987756

( ) 6 16

f

0.5235987756

('2 + 2) × '3 = '6 + 2'3 = 5,913591358

2 2 3 '6 + 2'3 f

5.913591358

Khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa, töøng vieäc nhaán seõ chuyeån keát quaû tính toaùn hieän thôøi sang caùc daïng thaäp phaân vaø daïng phaân soá cuûa noù.

1 ÷ 5 = 0,2 = 15

1 5 0.2 f

1 5

1 – 45

= 15

= 0,2

1 4 5 1 5 f

0.2

Ñieàu quan troïng: • Tuyø theo kieåu tính toaùn ñang treân maøn hieån thò khi baïn nhaán phím , quaù trình chuyeån ñoåi coù theå maát moät chuùt thôøi gian ñeå thöïc hieän. • Vôùi moät soá keát quaû tính toaùn, nhaán phím seõ khoâng chuyeån ñoåi giaù trò ñaõ hieån thò. • Khi ON ñöôïc löïa cho Rdec treân menu thieát laäp, nhaán seõ chuyeån keát quaû tính toaùn sang daïng thaäp phaân tuaàn hoaøn. Ñeå bieát chi tieát, xem "Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn". • Baïn khoâng theå chuyeån töø daïng thaäp phaân sang daïng hoãn soá neáu toång caùc chöõ soá trong hoãn soá (goàm caû soá nguyeân, töû soá, maãu soá vaø caùc kí hieäu phaân taùch) laø lôùn hôn 10. Löu yù: Vôùi Hieån thò töï nhieân (MathO), nhaán thay vì sau khi ñöa vaøo moät tính toaùn seõ hieån thò keát quaû tính toaùn döôùi daïng thaäp phaân. Nhaán sau ñoù seõ chuyeån keát quaû tính toaùn sang daïng thaäp phaân tuaàn hoaøn, daïng phaân soá hay daïng . Daïng cuûa keát quaû seõ khoâng xuaát hieän trong tröôøng hôïp naøy.

Tính toaùn cô sôûTính toaùn phaân soáLöu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau, tuyø theo lieäu baïn ñang duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính.

2 + 1 = 73 2 6

2 3 1 2 76

hay 2 3 1 2 76

2 3 1 2 7 6

1 = 12 2

4 − 3 4 ( ) 3 1 2 12

4 3 1 2 1 2

GY460Vn_090409.pdf 15 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-15

Löu yù: • Phaân soá coù hoãn soá vaø giaù trò thaäp phaân trong moät tính toaùn khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa seõ gaây ra keát quaû ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân. • Phaân soá trong keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò sau khi ñöôïc ruùt goïn veà daïng nhoû nhaát cuûa chuùng.Ñeå chuyeån keát quaû tính toaùn giöõa phaân soá khoâng toái giaûn vaø daïng phaân soá hoãn soá: Thöïc hieän thao taùc chuû choát sau ( )Ñeå chuyeån keát quaû tính toaùn giöõa phaân soá vaø daïng thaäp phaân: Nhaán .

Tính phaàn traêmÑöa vaøo moät giaù trò vaø nhaán (%) laøm cho giaù trò ñöa vaøo trôû thaønh soá phaàn traêm.

150 × 20% = 30 150 20 (%) 30

Tính phaàn traêm naøo cuûa 880 laø 660. (75%) 660 880 (%) 75

Taêng 2500 leân 15%. (2875) 2500 2500 15 (%) 2875

Giaûm 3500 ñi 25%. (2625) 3500 3500 25 (%) 2625

Tính toaùn ñoä, phuùt, giaây (heä saùu möôi) Thöïc hieän pheùp coäng hay tröø giöõa caùc giaù trò heä saùu möôi, hay pheùp nhaân vaø chia giöõa caùc giaù trò heä saùu möôi vaø giaù trò thaäp phaân seõ laøm cho keát quaû ñöôïc hieån thò theo giaù trò heä saùu möôi. Baïn cuõng coù theå chuyeån ñoåi giöõa heä saùu möôi vaø thaäp phaân. Sau ñaây laø daïng thöùc ñöa vaøo cho giaù trò heä saùu möôi: {ñoä} {phuùt} {giaây} .Löu yù: Baïn bao giôø cuõng phaûi ñöa vaøo caùi gì ñoù cho ñoä vaø phuùt, cho duø noù laø khoâng.

2°20´30˝ + 39´30˝ = 3°00´00˝ 2 20 30 0 39 30 3°0´0˝

Chuyeån 2°15´18˝ sang daïng töông ñöông thaäp phaân. 2 15 18 2°15´18˝ (Chuyeån ñoåi heä saùu möôi sang thaäp phaân.) 2.255 (Chuyeån ñoåi heä thaäp phaân sang heä saùu möôi.) 2°15´18˝

Ña caâu leänhBaïn coù theå duøng kí töï hai chaám (:) ñeå noái hai hay nhieàu bieåu thöùc vaø thöïc hieän chuùng töø traùi sang phaûi khi baïn nhaá .

3 + 3 : 3 × 3 3 3 (:) 3 3 6 9

Duøng kí phaùp kó ngheäMoät thao taùc phím ñôn giaûn bieán ñoåi giaù trò ñöôïc hieån thò sang kí phaùp kó ngheä.

GY460Vn_090409.pdf 16 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-16

Bieán ñoåi giaù trò 1234 sang kí phaùp kó ngheä, dòch chuyeån daáu chaám thaäp phaân sang phaûi. 1234 1234 1.234×103

1234×100

Bieán ñoåi giaù trò 123 sang kí phaùp kó ngheä, dòch chuyeån daáu chaám thaäp phaân sang traùi. 123 123 ( ) 0.123×103

( ) 0.000123×106

Lòch söû tính toaùnTrong Phöông thöùc COMP, maùy tính tay nhôù xaáp xæ 200 byte döõ lieäu cho tính toaùn môùi nhaát. Baïn coù theå cuoän qua noäi dung lòch söû tính toaùn baèng vieäc duøng vaø .

1 + 1 = 2 1 1 2 2 + 2 = 4 2 2 4 3 + 3 = 6 3 3 6 (Cuoän ngöôïc laïi.) 4 (Cuoän ngöôïc laïi nöõa.) 2

Löu yù: Döõ lieäu lòch söû tính toaùn taát caû ñeàu bò xoaù khi baïn nhaán , khi baïn thay ñoåi phöông thöùc tính toaùn khaùc, khi baïn thay ñoåi daïng thöùc hieån thò, hay baát kì khi naøo baïn thöïc hieän thao taùc ñaët laïi reset.

Chaïy laïiKhi keát quaû tính toaùn ñang treân maøn hieån thò, baïn coù theå nhaán vaø ñeå söûa ñoåi bieåu thöùc baïn ñaõ duøng cho tính toaùn tröôùc.

4 × 3 + 2,5 = 14,5 4 3 2.5 14.5 4 × 3 − 7,1 = 4,9 (Tieáp tuïc) 7.1 4.9

Löu yù: Neáu baïn muoán söûa moät tính toaùn khi chæ baùo ñang ôû beân phaûi cuûa hieån thò keát quaû tính toaùn (xem "Ñoïc hieån thò"), nhaán vaø roài duøng

vaø ñeå cuoän tính toaùn.

Boä nhôù traû lôøi (Ans)Keát quaû tính toaùn cuoái cuøng thu ñöôïc laø ñöôïc löu trong boä nhôù Ans (traû lôøi). Noäi dung boä nhôù Ans ñöôïc caäp nhaät baát kì khi naøo keát quaû tính toaùn môùi ñöôïc hieån thò.

Ñeå chia keát quaû cuûa 3 × 4 cho 30

3 4

(Tieáp tuïc) 30

GY460Vn_090409.pdf 17 09.4.9 5:47:10 PM

Vn-17

123 + 456 = 579 123 456

789 – 579 = 210 (Tieáp tuïc) 789

Caùc bieán (A, B, C, D, E, F, X, Y)Maùy tính tay cuûa baïn coù taùm bieán ñaët saün coù teân laø A, B, C, D, E, F, X vaø Y. Baïn coù theå gaùn giaù trò cho caùc bieán vaø cuõng coù theå duøng caùc bieán naøy trong tính toaùn.

Ñeå gaùn keát quaû cuûa 3 + 5 cho bieán A 3 5 (STO) (A) 8

Ñeå nhaân noäi dung cuûa bieán A vôùi 10 (Tieáp tuïc) (A) 10 80

Ñeå nhôù laïi noäi dung cuûa bieán A (Tieáp tuïc) (A) 8

Ñeå xoaù noäi dung cuûa bieán A 0 (STO) (A) 0

Boä nhôù ñoäc laäp (M)Baïn coù theå coäng keát quaû tính toaùn hay tröø keát quaû töø boä nhôù ñoäc laäp. Chöõ "M" xuaát hieän treân maøn hieån thò khi coù giaù trò khaùc khoâng ñöôïc löu trong boä nhôù ñoäc laäp.

Ñeå xoaù noäi dung cuûa M 0 (STO) (M) 0

Ñeå coäng keát quaû cuûa 10 × 5 vaøo M (Tieáp tuïc) 10 5 50

Ñeå tröø keát quaû cuûa 10 + 5 töø M (Tieáp tuïc) 10 5 (M–) 15

Ñeå nhôù noäi dung cuûa M (Tieáp tuïc) (M) 35

Löu yù: Bieán M ñöôïc duøng cho boä nhôù ñoäc laäp.

Xoaù noäi dung cuûa moïi boä nhôùBoä nhôù Ans, boä nhôù ñoäc laäp, vaø noäi dung bieán ñöôïc duy trì cho duø baïn nhaán , thay ñoåi phöông thöùc tính toaùn, hay taét maùy tính. Haõy thöïc hieän thuû tuïc sau khi baïn muoán xoaù noäi dung cuûa taát caû caùc boä nhôù.

(CLR) (Memory) (Yes)

Tính haømVôùi caùc thao taùc thöïc taïi duøng töøng haøm, xem muïc "Ví duï" theo sau danh saùch döôùi ñaây.

: ñöôïc hieån thò laø 3,141592654, nhöng = 3,14159265358980 ñöôïc duøng cho tính toaùn noäi boä.

GY460Vn_090409.pdf 18 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-18

e : e ñöôïc hieån thò laø 2,718281828, nhöng e = 2,71828182845904 ñöôïc duøng cho tính toaùn noäi boä.sin, cos, tan, sin−1, cos−1, tan−1 : Caùc haøm löôïng giaùc. Xaùc ñònh ñôn vò goùc tröôùc khi thöïc hieän tính toaùn. Xem 1. sinh, cosh, tanh, sinh−1, cosh−1, tanh−1 : Caùc haøm hyperbolic. Ñöa vaøo haøm töø menu xuaát hieän khi baïn nhaán . Thieát ñaët ñôn vò goùc khoâng aûnh höôûng tôùi tính toaùn. Xem 2.°, r, g : Caùc haøm naøy xaùc ñònh ñôn vò goùc. ° xaùc ñònh ñoä, r radian, vaø g grad. Ñöa vaøo moät haøm töø menu xuaát hieän khi baïn thöïc hieän thao taùc phím sau: (DRG ). Xem 3.

, : Haøm luyõ thöøa. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau tuyø thep lieäu baïn ñang duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 4. log : Haøm loâ ga rit. Duøng phím ñeå ñöa vaøo logab nhö log(a, b). Cô soá 10 laø thieát ñaët maëc ñònh neáu baïn khoâng ñöa vaøo caùi gì cho a. Phím

cuõng coù theå ñöôïc duøng cho ñöa vaøo, nhöng chæ khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa. Trong tröôøng hôïp naøy, baïn phaûi ñöa vaøo moät giaù trò cho cô soá. Xem 5. ln : Loâ ga rit töï nhieân cô soá e. Xem 6. x2, x3, x , , , , x−1 : Luyõ thöøa, caên, vaø laáy nghòch ñaûo. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo cho x , , , vaø laø khaùc nhau tuyø theo lieäu baïn duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 7. Löu yù: Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo theo trình töï keá tieáp: x2, x3, x , x−1. Neáu baïn ñöa vaøo 2 chaúng haïn, cuoái cuøng seõ bò boû qua. Ñeå ñöa vaøo 2 2

2, ñöa vaøo 2 , nhaán phím vaø roài nhaán ( ).Pol, Rec : Pol chuyeån ñoåi toaï ñoä chöõ nhaät sang toaï ñoä cöïc, trong khi Rec chuyeån ñoåi toaï ñoä cöïc sang toaï ñoä chöõ nhaät. Xem 8 .Pol(x, y) = (r, ) Rec(r, ) = (x, y)

Toaï ñoä chöõ nhaät Toaï ñoä cöïc (Pol) (Rec)

Xaùc ñònh ñôn vò goùc tröôùc khi thöïc hieän tính toaùn.Keát quaû tính toaùn cho r vaø vaø cho x vaø y töøng phaàn töû ñöôïc gaùn töông öùng cho caùc bieán X vaø Y. Keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò trong phaïm vi –180° < 180°

x ! : Haøm giai thöøa. Xem 9 . Abs : Haøm giaù trò tuyeät ñoái. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau tuyø theo lieäu baïn duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 10 . Ran# : Sinh ra soá giaû ngaãu nhieân 3 chöõ soá beù hôn 1. Keát quaû ñöôïc hieån thò nhö phaân soá khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa. Xem 11 .RanInt# : Laøm caùi vaøo cuûa haøm coù daïng RanInt#(a, b), haøm sinh ra soá nguyeân ngaãu nhieân beân trong phaïm vi a tôùi b. Xem 12 . nPr, nCr : Haøm hoaùn vò (nPr) vaø haøm toå hôïp (nCr). Xem 13 .

GY460Vn_090409.pdf 19 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-19

Rnd : Ñoái cuûa haøm naøy ñöôïc taïo neân töø giaù trò thaäp phaân vaø roài ñöôïc laøm troøn töông öùng vôùi soá hieän thôøi cuûa thieát ñaët caùc chöõ soá hieån thò (Norm, Fix, hay Sci). Vôùi Norm 1 hay Norm 2, ñoái ñöôïc laøm troøn tôùi 10 chöõ soá. Vôùi Fix vaø Sci, ñoái ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh. Khi Fix 3 laø thieát ñaët chöõ soá hieån thò chaúng haïn, keát quaû cuûa 10 ÷ 3 ñöôïc hieån thò laø 3,333, trong khi maùy tính tay vaãn giöõ giaù trò 3,33333333333333 (15 chöõ soá) beân trong cho tính toaùn. Trong tröôøng hôïp cuûa Rnd(10 ÷ 3) = 3,333 (vôùi Fix 3), caû hai giaù trò ñöôïc hieån thò vaø giaù trò beân trong cuûa maùy tính tay ñeàu trôû thaønh 3,333. Bôûi vì ñieàu naøy moät chuoãi caùc tính toaùn seõ taïo ra caùc keát quaû khaùc nhau tuyø theo lieäu Rnd ñöôïc duøng (Rnd(10 ÷ 3) × 3 = 9,999) hay khoâng ñöôïc duøng (10 ÷ 3 × 3 = 10,000). Xem 14 . Löu yù: Duøng caùc haøm coù theå laøm chaäm vieäc tính toaùn, ñieàu coù theå laøm treã hieån thò keát quaû. Ñöøng thöïc hieän thao taùc keá tieáp naøo trong khi chôø ñôïi keát quaû tính toaùn xuaát hieän. Ñeå ngaét tính toaùn ñang dieãn ra tröôùc khi keát quaû xuaát hieän, nhaán .

Ví duï

sin 30°= 0,5 30 0.5 sin−10,5 = 30° (sin−1) 0.5 30

sinh 1 = 1,175201194 (sinh) 1 1.175201194 cosh–1 1 = 0 (cosh−1) 1 0

/2 radians = 90°, 50 grads = 45°

( ) 2 (DRG ) (r) 90 50 (DRG ) (g) 45

Ñeå tính toaùn e5 × 2 tôùi ba chöõ soá coù nghóa (Sci 3)(SETUP) (Sci)

( ) 5 2 2.97×102

( ) 5 2 2.97×102

log101000 = log 1000 = 3 1000 3 log216 = 4 2 (,) 16 4 2 16 4

Ñeå tính ln 90 (= loge 90) tôùi ba chöõ soá coù nghóa (Sci 3)(SETUP) (Sci) 90 4.50×100

1,2 × 103 = 1200 1.2 10 3 1200 (1+1)2+2 = 16 1 1 2 2 16 (52)3 = 15625 5 15625 32

5 = 2 ( ) 5 32 2 5 ( ) 32 2 Ñeå tính '2 × 3 (= 3'2 = 4,242640687...) tôùi ba vò trí thaäp phaân (Fix 3)

11

22

33

44

55

66

77

GY460Vn_090409.pdf 20 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-20

(SETUP) (Fix) 2 3 3'2 4.243 2 3 4.243

Ñeå chuyeån ñoåi toaï ñoä chöõ nhaät ('2 , '2 ) sang toaï ñoä cöïc (Pol) 2 (,) 2 r=2, =45 (Pol) 2 (,) 2 r= 2 = 45 Ñeå chuyeån ñoåi toaï ñoä cöïc ('2 , 45°) sang toaï ñoä chöõ nhaät

(Rec) 2 (,) 45 X=1, Y=1

(5 + 3) ! = 40320 5 3 (x!) 40320

|2 – 7| × 2 = 10 2 7 2 10 2 7 2 10

Ñeå thu ñöôïc soá nguyeân ba chöõ soá ngaãu nhieân 1000 (Ran#) 459 48 117

(Keát quaû ñöôïc neâu ôû ñaây chæ vôùi muïc ñích minh hoaï. Keát quaû thöïc seõ khaùc.)

Ñeå sinh ra soá nguyeân ngaãu nhieân trong phaïm vi 1 tôùi 6 (RanInt) 1 (,) 6 2 6 1

(Keát quaû ñöôïc neâu ôû ñaây chæ vôùi muïc ñích minh hoaï. Keát quaû thöïc seõ khaùc.)

Ñeå xaùc ñònh soá caùc hoaùn vò vaø toå hôïp coù theå khi löïa boán ngöôøi töø moät nhoùm 10 ngöôøi Hoaùn vò: 10 (nPr) 4 5040 Toå hôïp: 10 (nCr) 4 210

Ñeå thöïc hieän caùc tính toaùn sau ñaây khi Fix 3 ñöôïc löïa cho soá caùc chöõ soá hieån thò: 10 ÷ 3 × 3 vaø Rnd(10 ÷ 3) × 3

(SETUP) (Fix) 10 3 3 10.000 (Rnd) 10 3 3 9.999

Tính toaùn thoáng keâ (STAT)Ñeå baét ñaàu tính toaùn thoáng keâ, haõy thöïc hieän thao taùc phím (STAT) ñeå ñöa vaøo phöông thöùc STAT vaø roài duøng maøn hình xuaát hieän ñeå löïa kieåu tính toaùn baïn muoán thöïc hieän.

88

99

1010

1111

1212

1313

1414

GY460Vn_090409.pdf 21 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-21

Ñeå löïa kieåu tính toaùn thoáng keâ:(Coâng thöùc hoài qui ñöôïc neâu trong ngoaëc) Nhaán phím naøy:

Bieán ñôn (X) (1-VAR)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui tuyeán tính (y = A + Bx) (A+BX)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui baäc hai (y = A + Bx + Cx2) ( _+CX2)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui loâgarit ( y = A + Blnx) (ln X)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm muõ e (( y = AeB x ) (e^X)Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm muõ ab (( y = ABx) (A•B^X)Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm luyõ thöøa (( y = AxB) (A•X^B)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui nghòch ñaûo (( y = A + B/x) (1/X)

Nhaán baát kì phím treân ( tôùi ) cho hieån thò Boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat.Löu yù: Khi baïn muoán thay ñoåi kieåu tính toaùn sau khi vaøo phöông thöùc STAT, haõy thöïc hieän thao taùc phím (STAT) (Type) ñeå hieån thò maøn hình löïa kieåu tính toaùn.

Ñöa döõ lieäu vaøoDuøng boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat ñeå ñöa döõ lieäu vaøo. Thöïc hieän thao taùc phím sau ñeå hieån thò boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat: (STAT) (Data).Boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat cung caáp 80 doøng cho vaøo döõ lieäu khi coù moät coät X, 40 doøng khi coù coät X vaø FREQ hay coät X vaø Y, hay 26 doøng khi coù coät X, Y vaø FREQ.Löu yù: Duøng coät FREQ (taàn xuaát) ñeå ñöa vaøo soá löôïng (taàn xuaát) cuûa caùc khoaûn muïc döõ lieäu ñoàng nhaát. Hieån thò coät FREQ coù theå ñöôïc baät leân (ñöôïc hieån thò) hay taét ñi (khoâng ñöôïc hieån thò) baèng vieäc duøng thieát ñaët daïng thöùc Stat treân menu thieát ñaët.

Ñeå löïa hoài qui tuyeán tính vaø ñöa vaøo döõ lieäu sau: (170, 66), (173, 68), (179, 75)

(STAT) (A+BX)

170 173 179

66 68 75

Ñieàu quan troïng: • Taát caû döõ lieäu hieän ñöa vaøo trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat ñeàu bò xoaù ñi baát kì khi naøo baïn ra khoûi phöông thöùc STAT, chuyeån giöõa kieåu tính toaùn thoáng keâ bieán ñôn vaø bieán ñoâi, hay thay ñoåi thieát ñaët daïng thöùc Stat treân menu thieát ñaët. • Thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat: , (M–), (STO). Pol, Rec, vaø ña caâu leänh cuõng khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo vôùi boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat.

11

STATSTAT

STATSTAT

STATSTAT

GY460Vn_090409.pdf 22 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-22

Ñeå thay ñoåi döõ lieäu trong moät oâ: Trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat, chuyeån con chaïy tôùi oâ coù chöùa döõ lieäu baïn muoán thay ñoåi, ñöa vaøo döõ lieäu môùi, vaø theá roài nhaán .Ñeå xoaù moät doøng: Trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat, chuyeån con chaïy tôùi doøng baïn muoán xoaù vaø roài nhaán .Ñeå cheøn theâm moät doøng: Trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat, chuyeån con chaïy tôùi vò trí baïn muoán cheøn doøng vaø roài thöïc hieän thao taùc phím sau: (STAT) (Edit) (Ins).Ñeå xoaù taát caû noäi dung cuûa boä soaïn thaûo Stat: Trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat, thöïc hieän thao taùc phím sau: (STAT) (Edit)(Del-A).

Thu laáy giaù trò thoáng keâ töø döõ lieäu vaøoÑeå thu laáy giaù trò thoáng keâ, nhaán khi trong boä soaïn thaûo thoáng keâ Stat vaø theá roài nhôù bieán thoáng keâ ( x, x2 v.v.) baïn muoán. Caùc bieán thoáng keâ ñöôïc hoã trôï vaø caùc phím baïn phaûi nhaán ñeå nhôù chuùng ñöôïc neâu döôùi ñaây. Vôùi caùc tính toaùn thoáng keâ bieán ñôn, caùc bieán ñöôïc ñaùnh daáu baèng daáu sao (*) laø coù saün.

Sum: x2*, x*, y2, y, xy, x3, x2y, x4(STAT) (Sum) tôùi

Soá caùc khoaûn muïc: n*, Trung bình: *, , Ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu: x*, y, Ñoä leäch chuaån maãu: sx*, sy

(STAT) (Var) tôùi Giaù trò toái thieåu: minX*, minY, Giaù trò toái ña: maxX*, maxY

(STAT) (MinMax) tôùi (Khi tính toaùn thoáng keâ bieán ñôn ñöôïc löïa)

(STAT) (MinMax) tôùi (Khi tính toaùn thoáng keâ bieán ñoâi ñöôïc löïa) Heä soá hoài qui: A, B, Heä soá töông quan: r, Giaù trò öôùc löôïng: ,

(STAT) (Reg) tôùi Heä soá hoài qui cho Hoài qui baäc hai: A, B, C, giaù trò öôùc löôïng: 1, 2,

(STAT) (Reg) tôùi • Xem baûng ôû choã baét ñaàu cuûa muïc naøy cuûa taøi lieäu naøy veà caùc coâng thöùc

hoài qui.• , 1, 2 vaø khoâng phaûi laø bieán. Chuùng laø caùc chæ leänh coù kieåu nhaän

moät ñoái ngay tröôùc chuùng. Xem "Tính giaù trò öôùc löôïng" ñeå bieát theâm thoâng tin.

Ñeå ñöa vaøo döõ lieäu bieán ñôn x = {1, 2, 2, 3, 3, 3, 4, 4, 5}, duøng coät FREQ ñeå xaùc ñònh soá laëp cho töøng khoaûn muïc {xn; freqn} = {1;1, 2;2, 3;3, 4;2, 5;1}, vaø tính giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu.

(SETUP) (STAT) (ON)

(STAT) (1-VAR)

1 2 3 4 5

1 2 3 2

(STAT) (Var) ( )

(STAT) (Var) ( x)

Keát quaû: Trung bình: 3 Ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu: 1,154700538

22

STATSTAT

GY460Vn_090409.pdf 23 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-23

Ñeå tính toaùn caùc heä soá töông quan hoài qui tuyeán tính vaø hoài qui loâgarit cho döõ lieäu bieán ñoåâi sau vaø xaùc ñònh coâng thöùc hoài qui cho töông quan maïnh nhaát: (x, y) = (20, 3150), (110, 7310), (200, 8800), (290, 9310). Xaùc ñònh Fix 3 (ba vò trí thaäp phaân) cho keát quaû.

(SETUP) (STAT) (OFF)

(SETUP) (Fix)

(STAT) (A+BX)

20 110 200 290

3150 7310 8800 9310

(STAT) (Reg) (r)

(STAT) (Type) (In X)

(STAT) (Reg) (r)

(STAT) (Reg) (A)

(STAT) (Reg) (B)

Keát qua: Heä soá töông quan hoài qui tuyeán tính: 0,923 Heä soá töông quan hoài qui loâgarit: 0,998 Coâng thöùc hoài qui loâgarit: y = –3857,984 + 2357,532lnx

Tính giaù trò öôùc löôïngDöïa treân coâng thöùc hoài qui thu ñöôïc baèng tính toaùn thoáng keâ bieán ñoâi, giaù trò öôùc löôïng cuûa y coù theå ñöôïc tính toaùn theo giaù trò x ñaõ cho. Giaù trò x töông öùng (hai giaù trò, x1 vaø x2, trong tröôøng hôïp hoài qui baäc hai) cuõng coù theå ñöôïc tính toaùn cho giaù trò cuûa y trong coâng thöùc hoài qui.

Ñeå xaùc ñònh giaù trò öôùc löôïng cho y khi x = 160 trong coâng thöùc hoài qui ñöôïc taïo ra bôûi hoài qui loâgarit cuûa döõ lieäu trong 3, xaùc ñònh Fix 3 cho keát quaû. (Thöïc hieän thao taùc sau ñaây sau khi hoaøn thaønh thao taùc trong 3). 160 (STAT) (Reg) ( )

Keát qua: 8106.898

Ñieàu quan troïng: Tính toaùn heä soá hoài qui, heä soá töông quan, vaø giaù trò öôùc löôïng coù theå toán thôøi gian ñaùng keå khi coù soá lôùn caùc khoaûn muïc döõ lieäu.

Tính toaùn phöông trình (EQN)Baïn coù theå duøng thuû tuïc sau trong phöông thöùc EQN ñeå giaûi phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi hai hay ba aån, phöông trình baäc hai, vaø phöông trình baäc ba.1. Nhaán (EQN) ñeå vaøo phöông thöùc EQN.

33

STAT FIXSTAT FIX

44

GY460Vn_090409.pdf 24 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-24

2. Treân menu xuaát hieän, löïa kieåu phöông trình.

Ñeå löïa kieåu tính toaùn naøy: Nhaán phím naøy:Phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi hai aån

(anX + bnY = cn)

Phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi ba aån

(anX + bnY + cnZ = dn)

Phöông trình baäc hai (aX2 + bX + c = 0)

Phöông trình baäc ba (aX3 + bX2 + cX + d = 0)

3. Duøng boä soaïn thaûo heä soá Coefficient xuaát hieän ñeå ñöa vaøo caùc giaù trò heä soá.• Ñeå giaûi 2x2 + x – 3 = 0, chaúng haïn, nhaán ôû böôùc 2, vaø roài ñöa vaøo

ñieàu sau cho caùc heä soá (a = 2, b = 1, c = –3): 2 1 3 .• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn ñaõ ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích

hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán .• Nhaán seõ xoaù taát caû caùc heä soá thaønh khoâng.Ñieàu quan troïng: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi boä soaïn thaûo heä soá Coefficient: , (M–), (STO). Pol, Rec vaø ña caâu leänh cuõng khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo baèng boä soaïn thaûo heä soá Coefficient.

4. Sau khi taát caû caùc giaù trò baïn muoán ñaõ ñöôïc ñöa vaøo, nhaán .• Ñieàu naøy seõ hieån thò nghieäm. Moãi laàn nhaán seõ cho hieån thò moät

nghieäm khaùc. Nhaán khi nghieäm cuoái cuøng ñöôïc hieån thò seõ trôû laïi boä soaïn thaûo heä soá Coefficient.

• Baïn coù theå cuoän giöõa caùc nghieäm baèng vieäc duøng caùc phím vaø .

• Ñeå trôû veà boä soaïn thaûo heä soá Coefficient trong khi baát kì nghieäm naøo ñöôïc hieån thò, nhaán .

Löu yù: • Cho duø Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, nghieäm cuûa phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi khoâng ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng baát kì daïng naøo coù chöùa . • Caùc giaù trò khoâng theå ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh kí phaùp kó ngheä treân maøn hình nghieäm.

Thay ñoåi thieát ñaët kieåu phöông trình hieän thôøi Nhaán (EQN) vaø roài löïa moät kieåu phöông trình töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu phöông trình laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá boä soaïn thaûo heä soá Coefficient bò ñoåi thaønh khoâng.

Ví duï tính toaùn phöông thöùc EQN

x + 2y = 3, 2x + 3y = 4 (EQN) (anX + bnY = cn)

1 2 3

2 3 4

(X=) –1 (Y=) 2

MathMath

GY460Vn_090409.pdf 25 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-25

x – y + z = 2, x + y – z = 0, –x + y + z = 4 (EQN) (anX + bnY + cnZ = dn)

1 1 1 2

1 1 1 0

1 1 1 4

(X=) 1 (Y=) 2 (Z=) 3

x2 + x + 43 = 0

(EQN) (aX2 + bX + c = 0)

1 1 3 4 (X1=) 12

+– '22 i

(X2=) 12–– '2

2 i

x2 – 2'2x + 2 = 0 (EQN) (aX2 + bX + c = 0)

1 2 2 2 (X=) '2

x3 – 2x2 – x + 2 = 0 (EQN) (aX3 + bX2 + cX + d = 0)

1 2 1 2 (X1=) –1 (X2=) 2 (X3=) 1

Taïo ra baûng soá töø haøm (TABLE)TABLE sinh ra baûng soá cho x vaø f(x) baèng vieäc duøng haøm ñöa vaøo f(x). Thöïc hieän caùc böôùc sau ñeå sinh ra baûng soá.1. Nhaán (TABLE) ñeå vaøo phöông thöùc TABLE.2. Ñöa vaøo haøm döôùi daïng f(x), baèng vieäc duøng bieán X.

• Haõy chaéc ñöa vaøo bieán X ( (X)) khi sinh ra baûng soá. Baát kì bieán naøo khaùc hôn X cuõng ñeàu bò xöû trí nhö haèng.

• Ñieàu sau ñaây khoâng theå ñöôïc duøng trong haøm naøy: Pol, Rec.3. Ñaùp laïi lôøi nhaéc xuaát hieän, haõy ñöa vaøo caùc giaù trò baïn muoán duøng,

nhaán sau moãi giaù trò.

Vôùi lôøi nhaéc: Ñöa vaøo:

Start? Döa vaøo giôùi haïn döôùi cuûa X (maëc ñinh = 1).

End? Döa vaøo giôùi haïn treân cuûa X (maëc ñònh = 5).Löu yù: Haõy chaéc chaén raèng trò End luoân luoân lôùn hôn trò Start.

MathMath

GY460Vn_090409.pdf 26 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-26

Step?

Ñöa vaøo böôùc taêng (maëc ñònh = 1).Löu yù: Step xaùc ñònh caùch giaù trò Start phaûi tuaàn töï taêng leân khi baûng soá ñöôïc sinh ra. Neáu baïn xaùc ñònh Start = 1 vaø Step = 1, X seõ tuaàn töï ñöôïc gaùn caùc giaù trò 1, 2, 3, 4 vaân vaân ñeå sinh ra baûng soá cho tôùi khi giaù trò End ñöôïc ñaït tôùi.

• Ñöa vaøo giaù trò Step roài nhaán sinh ra vaø hieån thò baûng soá töông öùng vôùi caùc tham bieán baïn xaùc ñònh.

• Nhaán khi maøn hình baûng soá ñöôïc hieån thò seõ trôû laïi maøn hình ñöa vaøo haøm ôû böôùc 2.

Ñeå sinh ra baûng soá cho haøm f(x) = x2 + 21 vôùi mieàn –1 x 1,

ñöôïc taêng theo böôùc 0,5

(TABLE)

(X) 1 2

1 1 0.5

Löu yù: • Baïn coù theå duøng maøn hình baûng soá chæ ñeå xem caùc giaù trò. Noäi dung baûng khoâng theå ñöôïc söûa ñoåi. • Thao taùc sinh baûng soá laøm cho noäi dung cuûa bieán X bò thay ñoåi.Ñieàu quan troïng: Haøm baïn ñöa vaøo cho vieäc sinh baûng soá bò xoaù ñi baát kì khi naøo baïn hieån thò menu thieát laäp trong phöông thöùc TABLE vaø chuyeån giöõa Hieån thò töï nhieân vaø Hieån thò tuyeán tính.

Tính toaùn baát phöông trình (INEQ)Baïn coù theå duøng thuû tuïc sau ñeå giaûi baát phöông trình baäc hai hay baát phöông trình baäc ba.1. Nhaán (INEQ) ñeå vaøo phöông thöùc INEQ.2. Treân menu xuaát hieän, löïa kieåu baát phöông trình.

Ñeå löïa kieåu baát phöông trình naøy: Haõy nhaán phím naøy:

Baát phöông trình baäc hai (aX2 + bX + c )

Baát phöông trình baäc ba (aX3 + bX2 + cX + d )

3. Treân menu xuaát hieän, duøng caùc phím tôùi ñeå löïa kieåu kí hieäu baát phöông trình vaø höôùng.

4. Duøng boä soaïn thaûo heä soá Coefficient xuaát hieän ra ñeå ñöa vaøo caùc giaù trò heä soá.• Ñeå giaûi x2 + 2x – 3 < 0 chaúng haïn, ñöa vaøo caùc heä soá a = 1, b = 2, c

= –3 baèng vieäc nhaán 1 2 3 .• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn vöøa ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích

hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán .

GY460Vn_090409.pdf 27 09.4.9 5:47:11 PM

Vn-27

• Nhaán seõ xoaù taát caû caùc heä soá veà khoâng.Löu yù: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi boä soaïn thaûo heä soá Coefficient: , (M–), (STO). Pol, Rec vaø ña caâu leänh cuõng khoâng ñöôïc ñöa vaøo baèng boä soaïn thaûo heä soá Coefficient.

5. Sau khi taát caû caùc giaù trò ñaõ laø nhö baïn mong muoán, nhaán . • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò nghieäm.• Ñeå trôû veà boä soaïn thaûo heä soá Coefficient trong khi nghieäm ñang ñöôïc

hieån thò, nhaán . Löu yù: Caùc giaù trò khoâng theå ñöôïc chuyeån ñoåi sang kí phaùp kó ngheä treân maøn hình nghieäm.

Thay ñoåi kieåu baát phöông trìnhNhaán (INEQ) vaø theá roài löïa choïn kieåu baát phöông trình töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu baát phöông trình laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá trong boä soaïn thaûo heä soá Coefficient ñoåi thaønh khoâng.

Ví duï tính toaùn theo phöông thöùc INEQ

x2 + 2 x – 3 < 0 (INEQ) (aX2 + bX + c)

(aX2 + bX + c < 0)

1 2 3

x2 + 2 x – 3 0 (INEQ) (aX2 + bX + c)

(aX2 + bX + c 0)

1 2 3

Löu yù: Nghieäm ñöôïc hieån thò nhö ñöôïc neâu ôû ñaây khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

GY460Vn_090409.pdf 28 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-28

2x3 − 3 x2 0 (INEQ) (aX3 + bX2 + cX + d)

(aX3 + bX2 + cX + d 0)

2 3

3x3 + 3 x2 – x 0 (INEQ) (aX3 + bX2 + cX + d)

(aX3 + bX2 + cX + d 0)

3 3 1

Löu yù: Caùc nghieäm ñöôïc hieån thò nhö neâu ôû ñaây khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.

Hieån thò nghieäm ñaëc bieät• "All" xuaát hieän treân maøn hình nghieäm khi nghieäm cuûa baát phöông trình

taát caû ñeàu laø soá.

x2 0 (INEQ) (aX2 + bX + c) (aX2 + bX + c 0)

1 0 0

• "NOT FOUND" xuaát hieän treân maøn hình nghieäm khi khoâng coù nghieäm cho baát phöông trình (nhö X2 < 0).

Tính tæ soá (RATIO)Phöông thöùc RATIO cho pheùp baïn xaùc ñònh giaù trò cuûa X trong bieåu thöùc tæ soá a : b = X : d (hay a : b = c : X) khi caùc giaù trò a, b, c vaø d ñaõ ñöôïc bieát. Ñieàu sau ñaây chæ ra thuû tuïc chung ñeå duøng RATIO.1. Nhaán (RATIO) ñeå vaøo phöông thöùc RATIO.2. Treân menu xuaát hieän, löïa (a : b=X : d) hay (a : b=c : X). 3. Treâb maøn hình boä soaïn thaûo heä soá Coefficient xuaát hieän, ñöa vaøo cho

tôùi 10 chöõ soá cho töøng giaù trò ñöôïc yeâu caàu (a, b, c, d).• Ñeå giaûi 3 : 8 = X : 12 cho X, chaúng haïn, nhaán ôû böôùc 1, vaø roài ñöa

vaøo ñieàu sau cho caùc heä soá (a = 3, b = 8, d = 12): 3 8 12 .

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

GY460Vn_090409.pdf 29 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-29

• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn vöøa ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán .

• Nhaán seõ xoaù taát caû caùc heä soá thaønh khoâng.Löu yù: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi boä soaïn thaûo heä soá Coefficient: , (M–), (STO). Pol, Rec vaø ña caâu leänh cuõng khoâng ñöôïc ñöa vaøo baèng boä soaïn thaûo heä soá Coefficient.

4. Sau khi taát caû caùc giaù trò ñaõ laø nhö baïn mong muoán, nhaán . • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò nghieäm (giaù trò cuûa X). Nhaán laàn nöõa seõ

trôû laïi boä soaïn thaûo heä soá Coefficient.Ñieàu quan troïng: Loãi Math ERROR seõ xuaát hieän neáu baïn thöïc hieän tính toaùn trong khi 0 laø caùi vaøo cho moät heä soá.

Thay ñoåi kieåu bieáu thöùc tæ soáVaøo laïi phöông thöùc RATIO vaø löïa kieåu bieåu thöùc tæ soá baïn muoán coù töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu bieáu thöùc tæ soá laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá cuûa boä soaïn thaûo heä soá Coefficient ñoåi thaønh khoâng.

Ví duï tính toaùn phöông thöùc RATIO

Ñeå tính X trong tæ soá 1 : 2 = X : 10

(RATIO)

(a : b=X : d) 1 2 10

Ñeå tính X trong tæ soá 1 : 2 = 10 : X

(RATIO)

(a : b=c : X) 1 2 10

MathMath

MathMath

MathMath

MathMath

GY460Vn_090409.pdf 30 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-30

Mieàn tính toaùn, soá chöõ soá vaø ñoä chính xaùcMieàn tính toaùn, soá chöõ soá ñöôïc duøng cho tính toaùn beân trong, vaø ñoä chính xaùc phuï thuoäc vaøo kieåu tính toaùn baïn thöïc hieän.

Mieàn tính toaùn vaø ñoä chính xaùcMieàn tính toaùn 1 × 10–99 tôùi 9,999999999 × 1099 hay 0 Soá chöõ soá cho tính toaùn beân trong 15 chöõ soá

Ñoä chính xaùc Noùi chung, 1 taïi chöõ soá thöù 10 cho tính toaùn ñôn. Ñoä chính xaùc cho hieån thò muõ laø 1 taïi chöõ soá ít yù nghóa nhaát. Sai soá bò tích luyõ trong tröôøng hôïp tính toaùn lieân tieáp.

Mieàn ñöa vaøo tính toaùn haøm vaø ñoä chính xaùcHaøm Mieàn ñöa vaøo

sinxDEG 0 x 9 × 109

RAD 0 x 157079632,7GRA 0 x 1 × 1010

cosxDEG 0 x 9 × 109

RAD 0 x 157079632,7GRA 0 x 1 × 1010

tanxDEG Nhö sinx, ngoaïi tröø khi x = (2n–1) × 90.RAD Nhö sinx, ngoaïi tröø khi x = (2n–1) × /2.GRA Nhö sinx, ngoaïi tröø khi x = (2n–1) × 100.

sin–1x0 x 1

cos–1x

tan–1x 0 x 9,999999999 × 1099

sinhx0 x 230,2585092

coshx

sinh–1x 0 x 4,999999999 × 1099

cosh–1x 1 x 4,999999999 × 1099

tanhx 0 x 9,999999999 × 1099

tanh–1x 0 x 9,999999999 × 10–1

logx/lnx 0 x 9,999999999 × 1099

10x –9,999999999 × 1099 x 99,99999999

ex –9,999999999 × 1099 x 230,2585092

'x 0 x 1 × 10100

x2 x 1 × 1050

GY460Vn_090409.pdf 31 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-31

x –1 x 1 × 10100 ; x 03 x x 1 × 10100

x! 0 x 69 (x laø soá nguyeân)

nPr 0 n 1 × 1010, 0 r n (n, r laø soá nguyeân)

1 {n!/(n–r)!} 1 × 10100

nCr 0 n 1 × 1010, 0 r n (n, r laø soá nguyeân)

1 n!/r! 1 × 10100 hay 1 n!/(n–r)! 1 × 10100

Pol(x, y)x , y 9,999999999 × 1099x2 + y2 9,999999999 × 1099

Rec(r, ) 0 r 9,999999999 × 1099

: nhö sinx

°’ ”a , b, c 1 × 10100 ; 0 b, cHieån thò giaù trò giaây laø chuû ñeà sai soá 1 taïi vò trí thaäp phaân thöù hai.x 1 × 10100Chuyeån ñoåi thaâp phaân heä saùu möôi0°0´0˝ x 9999999°59´59˝

xyx 0: –1 × 10100 ylogx 100x = 0: y 0x 0: y = n, m2n+1 (m, n laø soá nguyeân)Tuy nhieân: –1 × 10100 ylog x 100

x y

y 0: x 0, –1 × 10100 1/x logy 100y = 0: x 0y 0: x = 2n+1, 2n+1

m (m 0; m, n laø soá nguyeân)

Tuy nhieân: –1 × 10100 1/x log y 100

a b/cToaøn boä soá nguyeân, töû soá vaø maãu soá phaûi laø 10 chöõ soá hay ít hôn (keå caû daáu chia)

RanInt#(a, b) a b; a , b 1 × 1010; b – a 1 × 1010

• Ñoä chính xaùc veà caên baûn laø nhö ñaõ moâ taû taïi "Mieàn tính toaùn vaø ñoä chính xaùc" ôû treân.

• Caùc haøm kieåu xy, x'y, 3 , x!, nPr, nCr ñoøi hoûi tính toaùn beân trong lieân tieáp, ñieàu coù theå gaây ra tích luyõ sai soá thöôøng xuaát hieän cho töøng tính toaùn.

• Sai soá ñöôïc tích luyõ coù xu höôùng lôùn leân trong laân caän cuûa ñieåm kì dò vaø ñieån buøng phaùt cuûa haøm.

• Mieàn keát quaû tính toaùn coù theå ñöôïc hieån thò döôùi daïng khi duøng Hieån thò Töï nhieân laø x < 106. Tuy nhieân, löu yù raèng sai soá tính toaùn beân trong coù theå gaây ra khoâng hieån thò ñöôïc moät soá keát quaû tính toaùn döôùi daïng . Noù cuõng coù theå laøm cho keát quaû tính toaùn ñaùng phaûi ôû daïng thaäp phaân laïi xuaát hieän döôùi daïng .

LoãiMaùy tính tay seõ hieån thò thoâng baùo loãi baát kì khi naøo loãi xuaát hieän bôûi baát kì lí do naøo trong quaù trình tính toaùn. Coù hai caùch ñeå ra khoûi hieån thò thoâng baùo loãi: Nhaán vaø ñeå hieån thò vò trí cuûa loãi, hay nhaán ñeå xoaù thoâng baùo vaø tính toaùn.

GY460Vn_090409.pdf 32 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-32

Hieån thò vò trí loãiTrong khi thoâng baùo loãi ñang ñöôïc hieån thò, nhaán vaø ñeå trôû veà maøn hình tính toaùn. Con chaïy seõ ñöôïc ñònh vò taïi vò trí nôi loãi xuaát hieän, saün saøng cho vieäc ñöa vaøo. Haõy laøm nhöõng söûa chöõa caàn thieát cho tính toaùn vaø thöïc hieän laïi noù.

Khi baïn ñöa nhaàm vaøo 14 ÷ 0 × 2 = thay vì 14 ÷ 10 × 2 =

14 0 2

(hay )

1

Xoaù thoâng baùo loãiKhi thoâng baùo loãi ñöôïc hieån thò, nhaán ñeå trôû veà maøn hình tính toaùn. Löu yù raèng ñieàu naøy cuõng xoaù tính toaùn coù chöùa loãi.

Thoâng baùo loãiMath ERRORNguyeân nhaân: • Keát quaû trung gian hay cuoái cuøng cuûa tính toaùn baïn ñang thöïc hieän vöôït quaù mieàn tính toaùn cho pheùp. • Caùi vaøo cuûa baïn vöôït quaù mieàn caùi vaøo cho pheùp (ñaëc bieät khi duøng caùc haøm). • Tính toaùn baïn ñang thöïc hieän chöùa pheùp toaùn toaùn hoïc khoâng hôïp thöùc (nhö chia cho khoâng). Haønh ñoäng: • Kieåm tra caùc giaù trò vaøo, giaûm bôùt soá chöõ soá, vaø thöû laïi. • Khi duøng boä nhôù ñoäc laäp hay bieán laøm ñoái cho haøm, haõy chaéc chaén raèng boä nhôù hay giaù trò bieán ôû beân trong mieàn cho pheùp ñoái vôùi haøm ñoù.

Stack ERRORNguyeân nhaân: Tính toaùn baïn ñang thöïc hieän ñaõ gaây ra khaû naêng choàng soá hay choàng leänh bò vöôït quaù.Haønh ñoäng: • Ñôn giaûn hoaù bieåu thöùc tính toaùn ñeå cho noù khoâng vöôït quaù khaû naêng cuûa choàng. • Thöû chia tính toaùn thaønh hai hay nhieàu phaàn.

Syntax ERRORNguyeân nhaân: Coù vaán ñeà vôùi daïng thöùc cuûa tính toaùn baïn ñang thöïc hieän.Haønh ñoäng: Laøm söûa chöõa caàn thieát.Loãi Insufficient MEMNguyeân nhaân: Caáu hình cuûa tham bieán phöông thöùc TABLE laøm phaùt sinh hôn 30 giaù trò-X caàn ñöôïc sinh ra cho baûng. Haønh ñoäng: Thu heïp mieàn tính toaùn cuûa baûng baèng caùch thay ñoåi Start, End vaø nhöõng giaù trò Step, roài thöû laïi laàn nöõa.

Argument ERRORNguyeân nhaân: Ñoái soá khoâng nguyeân laø caùi vaøo cho haøm sinh soá ngaãu nhieân (RanInt#). Haønh ñoäng: Chæ ñöa soá nguyeân vaøo ñoái soá.

GY460Vn_090409.pdf 33 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-33

Tröôùc khi coi maùy tính tay laøm vieäc sai...Haõy thöïc hieän caùc böôùc sau baát kì khi naøo loãi xuaát hieän trong tính toaùn hay khi keát quaû tính toaùn khoâng phaûi laø ñieàu baïn troâng ñôïi. Neáu moät böôùc khoâng söûa ñöôïc vaán ñeà, haõy chuyeån sang böôùc tieáp.Löu yù raèng baïn phaûi laøm caùc baûn sao taùch rieâng cuûa döõ lieäu quan troïng tröôùc khi thöïc hieän caùc böôùc naøy.1. Kieåm tra bieåu thöùc tính toaùn ñeå ñaûm baûo raèng noù khoâng chöùa loãi naøo.2. Ñaûm baûo raèng baïn ñang duøng ñuùng phöông thöùc cho kieåu tính toaùn

baïn ñang thöû thöïc hieän.3. Neáu caùc böôùc treân khoâng söûa ñöôïc vaán ñeà cuûa baïn, nhaán phím .

Ñieàu naøy seõ laøm cho maùy tính tay thöïc hieän moät trình kieåm tra lieäu haøm tính toaùn coù vaän haønh ñuùng khoâng. Neáu maùy tính tay phaùt hieän ra baát kì baát thöôøng naøo, noù töï ñoäng khôûi ñaàu laïi phöông thöùc tính toaùn vaø xoaù noäi dung boä nhôù. Chi tieát veà thieát ñaët ñöôïc khôûi ñaàu, xem trong "Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay".

4. Khôûi ñaàu taát caû caùc phöông thöùc vaø thieát ñaët baèng vieäc thöïc hieän thao taùc sau: (CLR) (Setup) (Yes).

Thay theá pinPin yeáu ñöôïc chæ ra bôûi hieån thò môø, cho duø ñaõ ñieàu chænh ñoä töông phaûn, hay ñöôïc chæ ra bôûi vieäc khoâng hieän hình treân maøn hieån thò ngay sau khi baïn baät maùy tính tay. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy thay pin baèng pin môùi.Ñieàu quan troïng: Vieäc thaùo pin ra seõ laøm cho taát caû noäi dung boä nhôù cuûa maùy tính tay bò xoaù heát. 1. Nhaán (OFF) ñeå taét maùy tính tay.2. Thaùo voû boïc nhö ñöôïc veõ trong minh hoaï vaø

thay pin, caån thaân laép ñuùng cöïc döông (+) vaø cöïc aâm (–).

Ñinh vít Ñinh vít

3. Laép laïi voû.4. Khôûi ñaàu maùy tính tay:

(CLR) (All) (Yes)• Ñöøng boû qua böôùc treân!

Ñaëc taûYeâu caàu nguoàn: pin côõ AAA R03 (UM-4) × 1Tuoåi thoï pin xaáp xæ: 17 000 giôø (hieån thò lieân tuïc vôùi con chaïy nhaáp nhaùy)Tieâu thuï nguoàn: 0,0002 W Nhieät ñoä vaän haønh: 0°C cho tôùi 40°C Kích thöôùc: 13,8 (C) × 80 (R) × 162 (D) mmTroïng löôïng xaáp xæ: 100 g keå caû pin

GY460Vn_090409.pdf 34 09.4.9 5:47:12 PM

Vn-34

Caâu hoûi thöôøng gaëp Laøm sao toâi coù theå thöïc hieän ñöa vaøo vaø hieån thò keát quaû theo cuøng caùch toâi ñaõ laøm treân moâ ñen khoâng coù Hieån thò saùch töï nhieân?

Haõy thöïc hieän thao taùc phím sau (SETUP) (LineIO). Xem "Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay" ôû trang Vn-5 ñeå bieát theâm thoâng tin. Laøm sao toâi coù theå thay ñoåi ñöôïc daïng thöùc phaân soá sang daïng thöùc thaäp phaân? Laøm sao toâi coù theå thay ñoåi keát quaû daïng thöùc phaân soá ñöôïc taïo ra bôûi pheùp chia cho daïng thöùc thaäp phaân?

Xem "Chuyeån keát quaû tính toaùn" ôû trang Vn-13 veà thuû tuïc naøy. Khaùc bieät laø theá naøo giöõa boä nhôù Ans, boä nhôù ñoäc laäp vaø bieán boä nhôù?

Moãi moät trong caùc kieåu boä nhôù ñeàu haønh ñoäng nhö "bình chöùa" cho vieäc löu giöõ taïm thôøi moät giaù trò.

Boä nhôù Ans: Löu giöõ keát quaû cuûa tính toaùn cuoái cuøng ñöôïc thöïc hieän. Duøng boä nhôù naøy ñeå mang keát quaû cuûa tính toaùn naøy sang tính toaùn khaùc.

Boä nhôù ñoäc laäp: Duøng boä nhôù naøy ñeå coù toång caùc keát quaû cuûa nhieàu tính toaùn.

Bieán: Boä nhôù naøy coù ích khi baïn caàn duøng cuøng moät giaù trò nhieàu laàn trong moät hay nhieàu tính toaùn. Thao taùc phím naøo ñöa toâi töø phöông thöùc STAT hay TABLE sang phöông thöùc toâi coù theå thöïc hieän tính toaùn soá hoïc?

Nhaán (COMP). Laøm sao toâi coù theå ñöa maùy tính tay trôû veà thieát ñaët maëc ñònh khôûi ñaàu cuûa noù?

Haõy thöïc hieän caùc thao taùc sau: (CLR) (Setup) (Yes) Khi toâi thöïc hieän moät tính toaùn haøm, taïi sao toâi thu ñöôïc keát quaû tính toaùn hoaøn toaøn khaùc vôùi caùc moâ ñen maùy tính tay CASIO cuõ hôn?

Vôùi moâ ñen Hieån thò saùch töï nhieân, ñoái cuûa haøm duøng caùc daáu ngoaëc troøn phaûi coù theo sau moät daáu ngoaëc ñoùng. Khoâng nhaán sau ñoái ñeå ñoùng daáu ngoaëc laïi coù theå taïo ra nhöõng giaù trò khoâng mong muoán ñöôïc ñöa vaøo nhö moät phaàn cuûa ñoái.

Ví du: (sin 30) + 15 Moâ ñen S-VPAM cuõ: 30 15 15.5 Moâ ñen Hieån thò saùch töï nhieân: 30 15 15.5 Khoâng nhaán ôû ñaây nhö ñöôïc neâu döôùi ñaây seõ taïo ra tính toaùn cuûa sin 45. 30 15 0.7071067812

GY460Vn_090409.pdf 35 09.4.9 5:47:12 PM

Manufacturer:CASIO COMPUTER CO., LTD.6-2, Hon-machi 1-chome Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

Responsible within the European Union:CASIO EUROPE GmbHCasio-Platz 1 22848 Norderstedt, Germany

Daáu hieäu naøy chæ aùp duïng ôû caùc quoác gia khoái AÂu Chaâu.

GY460Vn_090409.pdf 36 09.4.9 5:47:12 PM

CASIO COMPUTER CO., LTD.

6-2, Hon-machi 1-chomeShibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

SA0904-B

GY460Vn_090409.pdf 37 09.4.9 5:47:12 PM