iec60065 ( audio, video and similar electronic apparatus...

32
အိမ္သံုးလွပ္စစ္ပစၥည္းႏွင့္လွပ္စစ္အႏၱရာယ္ Aye Thwin 1 အိမ္သံုးလွပ္စစ္ပစၥည္းႏွင့္လွပ္စစ္အႏၱရာယ အိမ္သံုးလွပ္စစ္ပစၥည္းႏွင့္လွပ္စစ္အႏၱရာယ အိမ္သံုးလွပ္စစ္ပစၥည္းႏွင့္လွပ္စစ္အႏၱရာယ အိမ္သံုးလွပ္စစ္ပစၥည္းႏွင့္လွပ္စစ္အႏၱရာယ္ Prepared by Aye Thwin Date 31 Jan 2015 နိဒါန္း နိဒါန္း နိဒါန္း နိဒါန္း အိမ္သံုး electronic ပစၥည္းေတြျဖစ္ေသာ Television, Computer, DVD , ေတြ မွတစ္ဆင့္ လွပ္စစ္ အႏၱရာယ္ ဘယ္လို ႐ွိတတ္သလ ကိုသိေစဖိ႔ ရည္ရယ္ပါ သည္။ Part 1 Safety Insulation System Part 2 Leakage Current Part 3 Measurement Part 4 Case Studies Consumer product designer မား ႏွင္product safety engineer မားအတြ က္ basic knowledge ရေစရန္လည္း ရည္ရြယ္ပါ သည္ ။ IEC60065 (Audio, video and similar electronic apparatus -Safety requirements ) ကိုအေျခခံ၍ ေရးသားထားေသာ္လည္း safety လိုအပ္ခက္ အေျခခံမား အားလံုးေသာ ေနရာမား၌ တူညီမႈ႐ွိႏိုင္ပါသည္။ Part 1 Part 1 Part 1 Part 1 Safety Safety Safety Safety Insulation System Insulation System Insulation System Insulation System Product တစ္ခုမွာ function ေတြမည္မွ ႐ႈပ္ေထြ းေနေစကာမူ insulation system တစ္ခုကိသတ္မွတ္ၿပီးတည္ေဆာက္ရပါ သည္။ Insulation ၂ မိး႐ွိ သည္။ functional insulation န ႔ safety insulation ပါ။ Functional insulation က အလုပ္ လုပ္႐ု ံအတက္သာရည္ရယ္၍ တည္ေဆာက္ထားၿပီး safety insulation ကေတာ့ electric shock မျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ ရပါ သည္။ အႏၱရာယ္႐ွိတ လွပ္စစ္ ဧရိယာမား ( mains, primary of transformer, primary ဖက္ ရွိ control circuit မား) န လူ ထိႏိုင္ေသာေနရာမား (ပစၥည္းကိုယ္ထည္၊ ခလုတ္၊ terminal စသျဖင့္ and including output stage / control circuit, ) ၊ ၾကားတြင္ insulation တစ္ခုကို safety လိုအပ္ခက္ အရ design လုပ္ၿပီး တည္ေဆာက္ရပါ သည္။ ထို insulation တည္႐ွိေသာေနရာကို safety zone ဟုသတ္မွတ္ၿပီး Warning sign မား ေဖာ္ျပေလ့႐ွိပါ သည္။

Upload: others

Post on 28-Jun-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

1

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယအမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယအမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယအမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ

Prepared by Aye Thwin Date 31 Jan 2015

နဒါနးနဒါနးနဒါနးနဒါနး

အမသး electronic ပစၥညးေတြျဖစေသာ Television, Computer, DVD , ေတြမတစဆင လပစစ

အႏရာယ ဘယလ ႐တတသလ ကသေစဖ႔ ရညရြယပါ သည။

Part 1 Safety Insulation System

Part 2 Leakage Current

Part 3 Measurement

Part 4 Case Studies

Consumer product designer မား ႏင product safety engineer မားအတြက basic knowledge

ရေစရနလညး ရညရြယပါ သည ။ IEC60065 (Audio, video and similar electronic

apparatus -Safety requirements ) ကအေျခခ၍ ေရးသားထားေသာလညး safety လအပခက အေျခခမား အားလးေသာ ေနရာမား၌ တညမႈ႐ႏငပါသည။

Part 1 Part 1 Part 1 Part 1 Safety Safety Safety Safety Insulation System Insulation System Insulation System Insulation System

Product တစခမာ function ေတြမညမ ႐ႈပေထြးေနေစကာမ insulation system တစခက

သတမတၿပးတညေဆာကရပါ သည။ Insulation ၂ မး႐ သည။ functional insulation န႔ safety

insulation ပါ။ Functional insulation က အလပ လပ႐ အတြကသာရညရြယ၍ တညေဆာကထားၿပး

safety insulation ကေတာ electric shock မျဖစေအာင တညေဆာက ရပါ သည။ အႏရာယ႐တ

လပစစ ဧရယာမား ( mains, primary of transformer, primary ဖက ရ control circuit မား) န႔ လ

ထႏငေသာေနရာမား (ပစၥညးကယထည၊ ခလတ၊ terminal စသျဖင and including output stage /

control circuit, ) ၊ ၾကားတြင insulation တစခက safety လအပခက အရ design လပၿပး

တညေဆာကရပါ သည။ ထ insulation တည႐ေသာေနရာက safety zone ဟသတမတၿပး Warning

sign မား ေဖာျပေလ႐ပါ သည။

Page 2: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

2

Safety insulation တစခကသတမတရာတြငအကြာအေဝး distance (Clearance, creeage), အထအပါး

(thickness), အလႊာ (thin layer) တ႔ျဖငသတမတရပါ သည။

Safety insulation ေတြက ၂ မ းသတမတထားပါ သည။

(၁) Basic insulation

(၂) Reinforce insulation ျဖစပါ သည။

ေယဘယ အားျဖင Reinforce က Basic ထက တညေဆာကပ ႏစဆ ႐ၿပး test လပရာမာလညး

spec က ႏစ ဆ ေလာက႐ပါ သည။ အထကပါ insulation အျပင supplementary insulation န႔ double

insulation ဆတ႔တညေဆာကပမးကြ ႏစခလညး႐ပါသည။ Supplementary က Basic န႔ တညဆာကပ

တ၍ insulation အဆငလညးတပါ သည။ Basic insulation ပကသြားလင supplementary က ဆက၍

insulation တာဝနကယပါ သည။ Double insulation ကေတာ အထကပါ basic န႔ supplementary

ႏစခတြ႐ေနေသာ insulation ကေခၚၿပး reinforce insulation န႔ အဆငတပါ သည။

အမသးပစၥညး ေတြမာ insulation system လအပခက ေပၚမတညျပး တညဆာကထားပ

၃ မ း႐ပါ သည။

Class 1,Class 2, Class 3.....တ႔ျဖစပါသည။

Class 1Class 1Class 1Class 1

Insulation system အေနျဖင Basic insulation သာ ကသးထားပါ သည။ အကယ၍ Basic က

ပကသြားလင တနညးအားျဖင အႏရာယ႐ေသာ voltage တစခ product ရ႕ body ကထလင current

မား ေျမႀကးထစးသြားႏငရန body မာ earth ခထားပါ သည။ Earth ႀကးက power ႀကးန႔အတ plug

မာ တြထားပါ သည။ Basic insulation plus Earthing လ႔ေျပာလ႔ရ သည။

Eg-3 pins plug သး ပစၥညးမား။

Note: 3 pins ပါတငး Class 1 product မဟတပါ။တစခ ႕ မာ earth pin ပါေသာလညး body

ကဆကမထားပါ။ သမဟတ earth pin မာ conductor မဟတပါ။

Class 2Class 2Class 2Class 2

Insulation system က Reinforce / Double insulation သးထားပါ သည။ Earth မခထားပါ။

Eg-2 pins plug သးပစၥညးမား။

Page 3: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

3

Class 3Class 3Class 3Class 3

Class 1 န႔ Class 2 ကေတာ အႏရာယ႐ေသာ voltage မားမတစဆင ပါဝါယရသျဖငInsulation

သးရပါ သည။ Class 3 ပစၥညးကေတာ ပါဝါ က အႏရာယမ႐ေသာ voltage မယရန ရညရြယပါ သည။

အႏရာယ႐ျခငး မ႐ျခငးက SELV န႔သတမတပါ သည။

SELV ရ႕ အထကက အႏရာယ႐သညဟသတမတၿပး ေအာကဆလင မ႐ ဟသတမတပါ သည။

SELV ဆတာက Safety Extra Low Voltage ျဖစၿပး AC Voltage 35V သ႔မဟတ DC Voltage 60V လ႔

ေယဘယ သတမတပါ သည။

အထကပါ classs မား အျပင ထတလပမႈနညးေသာ လမားလကမခၾကေသာ classႏစခ႐ေသး သည။

Class 0 န႔ Class 01 ျဖစပါ သည။

Class 0 & Class 01Class 0 & Class 01Class 0 & Class 01Class 0 & Class 01

Basic insulation သးထားေသာလညး Class 0 က earth ခဖ႔ အတြက စမထားျခငးမရပါ။

Class 01 ကေတာ earth ခဖ႔ အတြက စမထားျခငး ႐ေသာလညး power ႀကးမာတြမထါးပ earth

ၾကးသးသန႔ တစခထားပါ သည။ Basic insulation တစခ သာ စနစတကစမထါးျပး စတမခရ

ေသာေၾကာင မသးေတာပါ။

Page 4: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

4

Safety tests Safety tests Safety tests Safety tests

လပစစပစၥညး တစခ၏ class အမးအစားေပၚမၿပး insulation system ေတြ တည ေဆာကၿပးတေနာက

ထ insulation design က စမးသပရပါ သည။ လပစစပစၥညးတစခ electric shock မျဖစေစဖ႔ / ကါ

ကြယဖ႕ စမးသပ ရန အဓကထား ရမယ safety test မား႐ပါ သည။

၁) Humidity test

၂) Dielectric strength test (hi-pot test)

၃) Surge test (Thunder strike simulation)

၄) IR test (insulation resistance test or megger test)

၅) Leakage current test (touch current measurement)

လပစစပစၥညးတခသည သာမနအခနတြင ပမနအလပလပၿပး ဓာတလကျခငး မ႐ႏငေသာလညး

၁) ပတဝနးကငရာသဥတေၾကာင လညး ေကာငး

၂) ျပငပမ ခဏတာ ဝငေရာက လာတတေသာ Overvoltage မားေၾကာင လညး ေကာငး

၃) မးႀကးပစခရျခငးမားေၾကာင လညး ေကာငး

Insulation system မား ပကစးတတႁပး လပစစအႏ ရာယ ေပးႏင သည။

Page 5: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

5

PART(PART(PART(PART(2222) Leakage Current) Leakage Current) Leakage Current) Leakage Current

အမသးပစၥညးမား TV, DVD, Computer ေတြက အသးျပ ေသာ အခါ user သည ထပစၥညးမား၏

ခလတ, body, terminal မားျဖစ ေသာ audio input output, video input output, ear phone , mic ,

HDMI, USB, LAN, ေတြ ႏင ထေတြ႔ ေလ႐ပါသည ။

ထေတြ႔ ႏငတ ေနရာသည လပစစျဖတစးႏငေသာ conductor ျဖစပါက ထေနရာက ထတငး leakage

current (touch current) တစခ အျမတမး လ၏ ကယထသ႔ စးႏငပါ သည။ ထ leakage current

အနညးအမား သည electric shock ျဖစျခငး မျဖစျခငး က ဆးျဖတႏငပါ သည။ ထ leakage current

မား သည AC source မ လာၿပး တခ႕ေသာ component မားမတစဆငျဖတေကာ ကာ လာျခငးျဖစပါ

သည။ အဆပါ component မားသည power supply တြင႐ၿပး အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင

ပကဆးႏငၿပး leakage current မား မလထကမားျပားလာၿပး လက အႏရာယျပႏငေသာ

အေျခအေနထေရာကလာပါ သည။ ထ leakage current မား ၏ စးဆငးပ က Figure-1 ႏင Figure-2

တြင ႐ငးလငးထားပါ သည ။

Page 6: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

6

FigureFigureFigureFigure----1111

SMPS = switching mode power supply

Power transistor မား switching frequency တစချဖင ထနးခပျပးလအပေသာ output voltage.

ရေစရန စမထားေသာ power supply တစမးျဖစသည။ Electronic product မားတြငအသးမားသည။

ပတြင SMPS ၏ block diagram တစခ၏ ကေဖာျပထားသည။

ဝငလာေသာ AC input က bridge rectifier ျဖင DC ေျပာငးေပးသည။ ရလာေသာ DC voltage က

power transistor , diode ႏင transformer သး၍ တစျခားတစဖက၌ လအပေသာ DC output က

ထတေပးသည။

အထကပါ SMPS တညေဆာကရာတြင လထေတြ႕ႏငေသာ ေနရာမားျဖစသည႕ body, terminal,

output stage မားက insulation system တစချဖင isolated လပထားရသည။ ထသ႔ isolated

လပထားေသာ ေနရာမားက safety zone ဟေခၚၿပးထ safety zone တြင input ႏင output

ဆကသြယေပးေသာ component မား မျဖစမေန႐ရသည။

၎တ႔မာ...transformer (T), opto coupler ( O1 ႏင O2) ျဖစသည။ (Safety zone က အနေရာင

dash line ျဖငေဖာျပထားသည။) Transformer သည power က transfer လပေပးၿပး၊ Opto coupler

မာ feedback signal ႏင တစျခားလအပေသာsignal မားက transfer လပေပးသည။

အထကပါ component မားနညးတ, Y1 capacitor မားကလညး EMC အတြက ထ safety zone

တြငထားေပးရေသးသည။ ပတြင C1,C2,C3,C4 တ႕သည Y1 capacitor မားျဖစသည။

Page 7: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

7

ထ Y1 cap မားသည switching frequency ေၾကာငျဖစေပၚလာေသာ noise မားက နညးေစရန

ရညရြယေသာလညး ထ Y1 cap မားမတစဆင leakage current မား ျဖစေပၚလာတတသည။

EMC = Electro Magnetic Compatibility

Electronic product မားသည အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင တစခ႕ေသာ noise / interference

မားသည ျပငပသ႔ထြကကာ တစျခား ပစၥညးမားက အေႏာကအယကျပတတသည။ ထအတ ျပငပမ

အေႏာကအယကမားကလညး ထပစၥညးထသ႔ ဝငလာႏငတယ။ထသ႔ ေသာ ျပနာမား နညးေစရန

EMC design လပရ သည ။ ထသ႕ EMC design လပရာတြင capacitor မားက AC mains အဝင

တြင၎ ( ဤ Figure တြင မျပ ထားပါ)၊ AC အဝင မ chassis ground ဘကသ႕ ၎ (ဤ Figure

တြငC1,C2,C3,C4) ဆကသြယထားရ သည ။ထ capacitor မားမတစဆင leakage current

မားျဖစေပၚလာၿပး မားလာပါက electric shock ကျဖစေပၚေစပါ သည ။

Page 8: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

8

FigureFigureFigureFigure----2222

Leakage current မား စးဆငး မႈက အလြယျမငေစရန ျပျပငထားေသာ ပျဖစသည။ ပတြင Line(L) ႏင

Neutral (N) တ႔မလာေသာ leakage current က ျမငေစရန C1 ႏင C4 ကသာ ျပထားသည။ လသည

body , ခလတ , terminal တစခခက ထေသာ အခါ leakage current သည dash (---) line

မားအတငး စးဆငသြားသည။

Path1Path1Path1Path1::::L=>C1=> ( chassis ground, application circuit, terminal)=> L=>C1=> ( chassis ground, application circuit, terminal)=> L=>C1=> ( chassis ground, application circuit, terminal)=> L=>C1=> ( chassis ground, application circuit, terminal)=> လကယလကယလကယလကယ=> PE=> PE=> PE=> PE

Path2Path2Path2Path2: : : : L=>C1=>C2=>N L=>C1=>C2=>N L=>C1=>C2=>N L=>C1=>C2=>N

NoteNoteNoteNote....PE...protective earth . N သည source ( transformer/generator) ဘကတြင PE

ႏငဆကထားသည။ Arrow direction မားသည AC source ျဖစသျဖင alternative တစလညစ

မတယႏငသည။ leakage current လမးေၾကာငးသည Transformer, optocoupler ႏငsafety zone

တြင ရ၊ေသာ တစျခား insulation မားမ တစဆင ျဖတစးႏငေသာလညး Y1 cap မားမတစဆင

စးဆငးမႈသည အမားဆးျဖစသည။ Capacitor တစခတြငျဖတစးေသာ ac current ကေအာကပါ

formula ျဖင တြကႏငပါသည။

Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CVCurrent= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac frequency, C=capacitance value ,

V=ac voltage cross capacitor

……………………..

Page 9: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

9

PART(3PART(3PART(3PART(3) Measurements) Measurements) Measurements) Measurements

လသည လပစစပစၥညး၏ body မထခင leakage current မားသည ပစၥညးအတြငး၌သာ စးဆငးေနၿပး

လက ထေသာ အခါမ leakage current တစ ခ႕သည အျပငသ႔ထြကလာ၍ လကျဖတစးသြားပါ သည။

လထမည ေနရာႏင earth အၾကား႐ voltage မားသည မထခငႏင ထၿပး ေသာ တနဖးမား

မတညသညက ေတြ႔႐ႏင သည။ လထကစးသြားေသာ leakage current က တငးတာရန လကယက

ကယစားျပေသာ network တစခ႐သည။ ထ network ပါေသာ မတာျဖင လကယထ စးႏငေသာ

leakage current ကတြကယႏင ပါသည။ Network အတြငး႐ component တစခစ တြင႐ေသာ

waveform မားက ေဖာျပထားပါ သည။ ထ waveform မားသည ကယတငတငးတာထားေသာ

measurement မားျဖစပါ သည။ထ waveform မားမ တစဆင ac mains frequency ႐ေသာ current

၏ အႏရာယက သသာႏငပါ သည။

Figure-3 မ Figure-13 တြင႐ငးထားပါသည။

Page 10: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

10

FigureFigureFigureFigure----3333

ပတြင SMPS power supply သးထားေသာ TV တ လးျဖင leakage current လမးေၾကာငးက

ေဖာျပထားသည။ Classc II product 2 pins plug ျဖစ ေသာ ေၾကာင body က earth မခထားပါ။

Leakage current လမးေၾကာငးသည product အတြငး၌သာ စးဆငးေနသည။ X အမတသည

လထႏငေသာ ေနရာ မား ျဖစေသာ body , terninal က ကယစားျပသည။ PE protective earth

သသည လ၏ ေျခေထာကထေသာ ေနရာ earth က ကယစားျပသည။ လသည product က မထခင

earth ႏင X ၾကား႐ Voltage (V)မညမ႐ႏငမလ။ Figure-6 တြင ေလလာႏငသည။

……………………..

Page 11: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

11

FigureFigureFigureFigure---- 4444

လထေသာ အခါ leakage current မားသည C1 ကျဖတစးၿပးေနာက C4 ႏင human လ႕ကယ ထသ႕

ခြစးသြားသည။ လသည product က ထၿပးသြားေသာအခါ earth ႏင X ၾကား႐ Voltage (V) မညမ

ျဖစသြားႏငမလ။ Figure-7 တြင ေလလာႏငပါသည။

Page 12: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

12

FigureFigureFigureFigure----5555

Classc I product 3 pins plug ျဖစ ေသာ ေၾကာင body က earth ခထားပါသည။Leakage current

လမးေၾကာငးသည C1 ကျဖတစးၿပး ေနာက earth ထသ႔ တက႐ကစးဝငပါသည။လထသညျဖစေစ

မထသညျဖစေစ လမးေၾကာငးမေျပာငးပါ။ ထအတ X ႏင earth ၾကား႐ voltage သညလညး အျမတမး

zero ျဖစေနပါသည။

Page 13: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

13

FigureFigureFigureFigure----6666

Figure-3 ႐ Class II product အတြက X ႏင earth အၾကား ႐ လမထခင႐ေသာ voltage ျဖစသည။

AC input 230 V က အေျခခ၍ တငးတာထားသည။ AC voltage တနဖး 123 V

႐သညကေတြ႔ႏငသည။C1 ႏင C4 သည သာမနအားျဖင တနဖးတေလ႐ၿပး ထအခကက အေျခခ၍ ထ

voltage တနဖးက မနးဆတြကယႏငသည။ ထ voltage မာ လက အႏရာယျပႏငေသာ

အေနအထား႐သည။ သ႕ေသာ လထလကေသာ အခါ Electric shock မျဖစေပ။ အဘယေၾကာငနညး။

Figure-7 ကဆကၾကညပါ။

Page 14: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

14

FigureFigureFigureFigure----7777

လထေသာ အခါ႐မည voltage ျဖစသည။ တနဖးသသာစြာ နညးသြားသညက ေတြ႕ႏငသည။ လ၏

impedance ႏင C1, C4 impedance အေျခခ၍ C1 သည voltage drop ႀကးမားျခငးျဖစေစကာ

နညးသြားျခငးျဖစသည။

Page 15: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

15

FigureFigureFigureFigure----8888

ပတြင Human body တစခက ကယစားျပေသာ network တစခ ေဖာျပထားသည။ Rs ႏင Cs မာ

လကယထေနေသာ ေနရာမားက ကယစားျပသည။ Ro မာ လကယ၏ resistance က ကယစားျပသည။

10k ohm ႏင 0.022uF မာ လကယ (Ro) ထ ျဖတစးသြားေသာ leakage current မားထမ လက

အႏရာယ ပျဖစေစေသာ low frequency ႐ current မားက ခြထတ ၍တငးႏငရနျပလပထားေသာ low-

pass filter တစချဖစသည။ အဆပါ human body network က လကယေနရာ၌ အစားထး၍

တငးတာမႈမား ျပလပႏငသည။

ေနာက Figure မားတြင component တစခခငးစ၌ ႐ေသာ waveform မားက ေလလာႏငသည။

Page 16: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

16

FigureFigureFigureFigure----9999

FigureFigureFigureFigure----10101010

Page 17: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

17

FigureFigureFigureFigure----11111111

ပတြင Ro တြင ႐ေသာ waveform တစခကျပထားသည။ voltage U1 သည တနဖးက

လညးအတအကေတြ႔ႏငသည။ထ U1 က resistance တနဖး 500 ohm ျဖငစားပါက လကယထ

ျဖတစးသြားေသာ current ကသႏငသည။

Leakage current=U1/500

သ႔ေသာ အဆပါ U1 waveform တြင low freq ,High freq current မားေရာေနကာ လက

အႏရာယပျဖစေစေသာ low freq current တနဖးကမသႏငေပ။ ထေၾကာင low-pass filter circuit

တစချဖင ေနာကထပ low freq voltage U2 ကခြထတသည။

Figure-13 က ဆကၾကညပါ။

Page 18: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

18

FigureFigureFigureFigure----12121212

Page 19: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

19

FigureFigureFigureFigure----13131313

Figure-11 တြငျပထားေသာ U1 waveform မ low freq U2 voltage ကခြထတ၍ တငးထားေသာ

ပျဖစသည။ U2 voltage ၏ freq သည mains ac ၏ freq (50Hz) အတငးျဖစေနသညက

ေတြ႕ႏငသည။ ထ U2 က 500 ohm ျဖငစားပါက လကယထ စးသြားေသာ low freq current တနဖးက

ရႏငပါသည။

Leakage current=U2/500

Electric shock က ကါကြယတားဆးရာတြင

U1 limit ႏင U2 limit မားက အေျခခကာ သတမတသည။ U1 limit သည မားၿပး 100kHz ေကာေသာ

current မားအတြကသာျဖစသည။ ထေၾကာင U2 limit ကသာ အဓကထား၍ Electric shock ျဖစႏငျခငး

အေျခအေနက ဆးျဖတေလ႐သည။ Standard ေပၚမတည၍ U2 voltage က peak တနဖး သ႔မဟတ

RMS တနဖး ကယသည။ အကယ၍ rms ျဖင သတမတပါက U2=59.8mV

Leakage current= 59.8mV/500ohm=0.119mA

U2 current limit မာ 0.5mA ျဖစေသာေၾကာင ထ တနဖးမာ လကခႏငေသာ တနဖးျဖစပါသည။

အထကပါ တြကခကမႈမားမာ Class II product 2 pins plug မားအတြကျဖစၿပး Class I product

3 pins plug အတြကဆပါမ Earth ႀကးက ျဖတ၍ တငးတာပါသည။ U2 ကပ အဓကတငးတာၿပး

Current limit က ေတာ 3.5mArms ျဖစသည။

Page 20: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

20

PART (4PART (4PART (4PART (4) Case Study) Case Study) Case Study) Case Study

အမသး electronic ပစၥညး ေတြမာေတြ႔ရတတတ လပစစအႏရာယ မားက case study

လပၿပးတငျပထားပါ သည။ SMPS power supply သး ပစၥညးမား က အဓကထားၿပး ေရးထားပါ သည။

Figure-14 မစ၍ တငျပထားပါ သည။

FigureFigureFigureFigure----14141414

ယခငတငျပခေသာ Figure-1 မ SMPS power supply block diagram က ျပနျပျပငထားပါသည။

၁/ ေနာကထပ EMC capacitor Cx က L န႔ N ၾကားမာ ထပျဖညထားပါသည။

၂/ Class I product အတြက equip body က earth ခထားပက ျဖညစြကထားပါသည။

အကဥးျပနေျပာရေသာ...EMC design အတြကရညရြယၿပး တပဆငထား ေသာ capacitor မားျဖစသည

C1,C2,C3,C4 ႏင Cx တ႔မတစဆင leakage current မား အဓက စးဆငးေနပက ေဖာျပခငတာပါ။

Page 21: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

21

FigureFigureFigureFigure----15 ( Case study 1)15 ( Case study 1)15 ( Case study 1)15 ( Case study 1)

Class II product တြင စးဆငးေနေသာ leakage current လမးေၾကာငးမားျဖစသညလကယထ စးေသာ

leakage current မား နညးေအာင၊အႏရာယမ႐ေစရန capacitor တနဖးမားက ကန႔သတ၍ design

လပထားသည။

Page 22: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

22

FigureFigureFigureFigure----16 ( Case study 1 16 ( Case study 1 16 ( Case study 1 16 ( Case study 1 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

အကယ၍ Live ဖကတြင႐ေသာ point တစခက equip body က ထေနခေသာ သ႔မဟတ Live ဖကမ

chassis ground အၾကားဆကထားေသာ cap C1 ပကစးၿပး Short ျဖစခေသာ live မ တက ရက

ေရာကလာေသာ high current မား လကယထသ႔ စးဆငးျပး electric shock ျဖစပါမည။

Page 23: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

23

FigureFigureFigureFigure----17 ( Case study 1 17 ( Case study 1 17 ( Case study 1 17 ( Case study 1 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

အထကပါ အေျခအေနမ း၌ live ႏင neutral က ေျပာငးျပနတပလကပါက ပပါအတငး leakage current

လမးေၾကာငးေျပာငးသြားၿပးသာမန အႏရာယ မ႐ေသာ အေျခအေန တစခအျဖစ ေတြ႔ရပါမည။

Page 24: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

24

FigureFigureFigureFigure----18 ( Case study 2)18 ( Case study 2)18 ( Case study 2)18 ( Case study 2)

Class 2 product (2 pins plug) ေတြမာ တစခါတရ ဓာတအနညးငယ

လကတတပါသည။ထျပနာသည earth ခလကလငေပာကသြားတတပါသည။ သ႔ေသာ earth

ကလညး earth pin မရႏငေသာ အေျခအေနတစခ၌ Neutral သည earth ႏင

ဆကထားသညအတတပဟ သာမနသထားရေလးျဖင equip body က neutral ဘကသ႔ ပပါအတငး

ဆကလကပါသည။ Class I product အတငးျဖစသြားၿပး leakage current မား လကယထ

မစးဆငးႏငေတာပါ။ သ႔ေသာ....ျဖစႏငေသာ issue မားက ဆက၍ ေဖာျပထားပါသည။

Page 25: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

25

FigureFigureFigureFigure----19 ( Case study 2 19 ( Case study 2 19 ( Case study 2 19 ( Case study 2 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

2 pins plug ကေျပာငးျပန တပဆငမပါကLive သည equip body က တက႐ကထ၍ လကယထသ႔

high currrent မားစးဆငးခါ Electric shock ျဖစေစပါသည။

Page 26: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

26

FigureFigureFigureFigure----20 ( Case study 2 20 ( Case study 2 20 ( Case study 2 20 ( Case study 2 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

ပပါအတငး Neutral တစေနရာ၌ open ျဖစပါက Cx ကျဖတစးေသာ Leakage current

လမးေၾကာငးအသစ ေပၚလာခါ ထ Cx တနဖးေပၚမတည၍ current မား ပလာႏငပါသည။

မတခက၊ neutral open အျခအေနမားမာ

(၁) power ယေသာေနရာ connection ျပတျခငး (၂) plug တြင loose ျဖစျခငး (၃) equipment ဘက၌

connection loose ျဖစျခငး.....အထကပါ leakage current လမးေၾကာငး အပမားေၾကာင အျပင

တျခားအေၾကာငးေၾကာငလညး Electric shock ျဖစႏငေသးသည။

Page 27: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

27

FigureFigureFigureFigure----21 ( Case study 2 21 ( Case study 2 21 ( Case study 2 21 ( Case study 2 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

Neutral open ျဖစေသာ ေနရာတြင လကယက ဆကေပးလကသလ ျဖစၿပး equipment ႏင series

သေဘာမးျဖစခါ input current အနညးအမား အလက အႏရာယ ေပးႏငပါသည။

Page 28: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

28

FigureFigureFigureFigure----22 ( Case study 3)22 ( Case study 3)22 ( Case study 3)22 ( Case study 3)

Class I product 3 pins plug တြငစးဆငးေသာ leakage current လမးေၾကာငးမားက ျပထားသည။

သာမနအားျဖင လကယထသ႔ leakage current မစးဆငးပါ။

Page 29: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

29

FigureFigureFigureFigure----23 ( Case study 3 23 ( Case study 3 23 ( Case study 3 23 ( Case study 3 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

အကယ၍ earth pin တြင ႀကးစ လြတေနပါက Leakage current လမးေၾကာငးသည class II product

ႏင တသြားသည။ သ႔ေသာ earth ၾကးလြတနေေသာ အေျခအေနတြင ဓာတအနညးငယ လကသညက

ေတြ႔ရတတသည။ အေၾကာငးမာ...class I product အတြက သတမတထားေသာ leakage current limit

မာ မားေသာေၾကာငျဖစသည။

ဥပမာ....Class II 2 pins => 0.5mA ; Class I , 3 pins without earth=> 3.5mA

Design စလပစဥက class I အတြကျဖစေသာေၾကာင earth မမပါက leakage current သည class II

ထကမားေနၿပး အနညးငယ ဓာတလကတတပါသည။

Page 30: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

30

FigureFigureFigureFigure----24 ( Case study 3 24 ( Case study 3 24 ( Case study 3 24 ( Case study 3 အဆကအဆကအဆကအဆက))))

Class I product , 3 pins plug က 2 pins plug ျဖငၾကားခ၍ သးေသာအခါ earth pin ေပာကသြားၿပး

Figure-23 တြငေဖာျပထားေသာ အေျခအေနအတငးျဖစသြားပါသည။

Page 31: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

31

FigureFigureFigureFigure----25 ( Case study 4)25 ( Case study 4)25 ( Case study 4)25 ( Case study 4)

Figure-24 case study 3 အေျခအေနကအေျခခ၍ ျဖစတတေသာ issue တစခကေဖာျပထားသည။

3 pins plug အတြငး earth pin သည equip body ႏင ဆကထားေသာလညး power လငး ႐ earth က

မမေသာ အေန အထားျဖစသည။ထ အေနအထားတြင 3 pins plug အတြငး ႐ေသာ resistor ႏင

မးလးကေလး သည မေတာတစ live pin ႏင earth pin က ေစခေသာ equip body မတစဆင high

current မား လကယထသ႔ စးခါ electric shock ျဖစေစႏငပါသည။

Page 32: IEC60065 ( Audio, video and similar electronic apparatus ...iqytechnicalcollege.com/Product_Safety_by_AyeThwin.pdf · Current= 2PI f CVCurrent= 2PI f CV, PI=3.14....., f= mains ac

အမသးလပစစပစၥညးႏငလပစစအႏရာယ Aye Thwin

32

FigureFigureFigureFigure----26 ( Case study 5)26 ( Case study 5)26 ( Case study 5)26 ( Case study 5)

Class II product မား အခငးခငး output/input ႀကးမား ဆကသြယထားမႈေၾကာင ပစၥညးတစခခငးစမ

leakage current မားစေပါငးခါ လကယထ မားျပားစြာ စးဆငးသြားသည။Cap မား

အၿပငဆကထားသကသျဖစၿပး capacitance တနဖးမားလာခါ leakage current

တနဖးမားလညးႀကးမားလာေလသည။ မားစြာေသာ ပစၥညးမားဆကသြယထားမႈေၾကာင

အႏရာယ႐ေသာ leakage current မား အထ ျဖစ ေပၚလာႏင ပါသည။