Beleidsadvies Rendementsproblematiek Hogeschool Rotterdam

Opleidingen Engels en Geschiedenisivl - lero

Claire Ohlenschlager0035021Hogeschool RotterdamMaster Leren en InnoverenLA4 De maatschappelijke context3 april 2013

1

"People know that if you've been trained as a teacher you must really be something special."

Pasi Sahlberg(als geciteerd door Auguste, Kihn, & Miller, 2010 p. 19)

2

InhoudsopgaveInhoudsopgave.......................................................................................................3

Management Samenvatting....................................................................................4

Inleiding - doel & leeswijzer....................................................................................5

1 Probleemanalyse...............................................................................................61.1 Het vraagstuk............................................................................................................................................61.2 Het krachtenveld.....................................................................................................................................71.3 Conclusies t.a.v. het vraagstuk...........................................................................................................8

2 Beleid................................................................................................................92.1 Mogelijke oplossingen...........................................................................................................................9

2.1.a Een juiste studiekeuze....................................................................................................................... 92.1.b Helder beeld van de opleiding..................................................................................................... 102.1.c Begeleiding tijdens de opleiding................................................................................................102.1.d Kwaliteit van de (beginnende) docent....................................................................................11

2.2 Mogelijke dilemma's............................................................................................................................112.3 Adviezen................................................................................................................................................... 12

3 Reflectie..........................................................................................................13

Literatuurlijst........................................................................................................14

Bijlagen.................................................................................................................16bijlage 1 mindmap LA4.......................................................................................................................... 17bijlage 2 mindmap systeemanalyse...............................................................................................18bijlage 3 Concrete opdracht vanuit de opleidingen Engels en Geschiedenis........19bijlage 4 Projectvoorstel mbo route................................................................................................20

3

Management Samenvatting

4

Inleiding - doel & leeswijzerDe Hogeschool Rotterdam leidt binnen het Instituut voor Lerarenopleidingen voortgezet onderwijs/beroepsvoorbereidende educatie studenten op die docent willen worden in het tweede graads vakgebied. Daaronder horen ook de opleidingen Engels en Geschiedenis. Beide opleidingen zijn groot. Zij kennen een hoge instroom, lage rendement en lage uitstroom.

Op dit moment zijn er geen zichtbare knelpunten met betrekking tot vacatures in het Rotterdamse onderwijs. Wel zijn er - volgens onderzoek van ResearchNed (2012) - verborgen tekorten, waarbij er veel onbevoegde docenten voor de klas staan. ook is er een grote groep vijftigplussers, die de komende jaren met pensioen zullen gaan.Naast vergrijzing en beperkte financiën wordt volgens van Casteren, Vrielink, van der Hoek, Thomassen & Kurver (2012, p. 27) het geringe aanbod vanuit de lerarenopleidingen genoemd als voornaamste oorzaak voor de verwachte vacature problematiek in het Rotterdamse onderwijs. Onderzoek van ResearchNed toont aan dat er in de Rotterdamse onderwijsmarkt de komende jaren een ernstig tekort aan leraren dreigt, onder andere voor Engels. "De instroom vanuit de lerarenopleidingen is zoals het zich nu laat aanzien, niet voldoende om in deze vervangingsvraag te voorzien." (p. 24)

De Hogeschool Rotterdam kenmerkt zich volgens de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur, Bormans (#HBOdiscourse 27 maart 2013), als "een hogeschool die breed toegankelijk is voor jonge studenten. Het is onze taak of plicht deze jongeren naar een diploma te begeleiden." Het is een maatschappelijke verantwoordelijkheid om te zorgen dat een student goed weet waar hij voor kiest en na een keuze de juiste begeleiding krijgt om te voorkomen dat hij vroegtijdig uitvalt of een langstudeerder wordt.

Hierbij is het wezenlijk om de houding/vertrouwen/professionaliteit van docenten mee te nemen - "Research shows that of all the controllable factors influencing student achievement, the most important by far is the effectiveness of the classroom teacher." (Auguste, Kihn, & Miller, 2010 p. 9).

Dit beleidsadvies zal gaan over hoe de juiste studenten op de juiste plek terechtkomen. Uitgangspunten zijn werving, voorbereiding van aanstaande studenten en behouden van studenten wanneer ze eenmaal in de hoofdfase binnenstromen. Vanuit verschillende invalshoeken zal ik mogelijke oplossingen onderzoeken. Daarvoor heb ik met alle stakeholders in gesprek geweest. De uitkomsten van deze gesprekken en de geraadpleegde literatuur zijn uitgangspunten voor de aanbevelingen richting het Management Team en de docententeams van de beide opleidingen.

Het eerste hoofdstuk beschrijft het vraagstuk vanuit verschillende perspectieven binnen het krachtenveld. De conclusies hieruit worden in hoofdstuk 2 gebruikt als uitgangspunt voor adviezen. Het probleem zal in (inter)nationale context geplaatst worden. Mogelijke oplossingen zijn gezocht in de literatuur en bij de verschillende stakeholders. Deze mogelijkheden zullen, na afweging van verschillende dilemma's, worden uitgewerkt naar adviezen. De paper wordt afgesloten met een reflectie, waarin ik terugkijk naar dit proces. Tenslotte is er een literatuurlijst en zijn er bijlagen. In de bijlagen worden via mindmaps mijn overwegingen zichtbaar. Daarnaast is er een plan van aanpak betreffende de invoer van selectiecriteria, alsmede een voorstel ter overweging voor een intensieve samenwerking tussen de HR en ROC's in de regio, voor actieve werving en begeleiding van potentiële studenten vanuit het MBO.

5

1 Probleemanalyse

1.1 Het vraagstuk

Dit vraagstuk draait om de kwalificatie functie van het onderwijs. De opleidingen Engels en geschiedenis aan de Hogeschool Rotterdam, Instituut voor Lerarenopleidingen hebben al jaren een hoge instroom & hoge uitval en een laag rendement. Figuur 1 laat zien dat dat de instroom hoog is voor beide opleidingen. Bij Engels valt in het eerste jaar gemiddeld 73,4% van de studenten uit. Bij Geschiedenis is dat 64,3%. Van de overgebleven studenten vallen er nog veel uit in de hoofdfase. Vervolgens blijven er weinig studenten over die hun diploma halen, meestal ruim na vier jaar. Het rendement van deze opleiding is dus zeer laag.

Figure 1 Rendement Hogeschool Rotterdam, ivl/lero (01-04-2013)

Fig. 2 Zittende VT studenten Engels

Figuren 2 en 3 laten zien hoeveel studenten er op dit moment (1 april 2013) ingeschreven staan bij de beide opleidingen. Zichtbaar is hoe het aantal studenten per jaar afneemt en hoeveel studenten na vier jaar nog geen diploma hebben ('<2009' betreft het aantal studenten dat langer dan 4 jaar studeert).

Fig. 3 Zittende VT studenten Geschiedenis

6

Grote klassen in jaar 1 levert problemen voor het regelen van voldoende stageplekken. Voor beide opleidingen is het zorgen voor voldoende stageplaatsen altijd weer een uitdaging. De organisatie vergt veel creativiteit en flexibiliteit en ieder jaar blijft een groep zonder stageplaats. Dit is voor deze studenten heel lastig voor de motivatie. Bovendien moet een student de opleiding zien in alle facetten, om te kunnen bepalen of de keuze een juiste was.

Wat betreft de arbeidsmarkt wordt het volgende geconstateerd. Nelissen, Adriaens & Fontein (2012) concluderen in hun onderzoek naar de onderwijsmarkt in de regio Rotterdam/Rijnmond dat er een 40% instroom gecreëerd moet worden om de tekorten die gaan ontstaan op te kunnen vangen. Daarbij is gekeken naar de gemiddelde uitstroom van de lerarenopleidingen Engels (27) en Geschiedenis (18) per jaar. Als je dit afzet tegen de verwachtte vraag, dan zou voor Engels een uitstroom van 29 studenten volgens het rapport verwezenlijkt moeten worden. Geschiedenis, echter levert een overschot af. Daar is gemiddeld per jaar een verwachtte vraag van 15 docenten in de regio. De opleiding geschiedenis levert dus feitelijk te veel mankracht af. Studenten van deze opleiding moeten dus goed doordrongen worden van baanperspectief.

Tenslotte staat de kwaliteit van docenten zowel nationaal als internationaal ter discussie. De Onderwijsraad geeft in zijn advies Kiezen voor kwalitatief sterke leraren (2013) als eerste advies "maak meer gebruik van selectie rond de lerarenopleiding" (p. 25). Selectie komt volgens hen "ten goede aan de kwaliteit van leraren en de status van het beroep". Het kabinet heeft de maatregel "de juiste student op de juiste plek" vastgelegd in het wetsvoorstel kwaliteit in verscheidenheid hoger onderwijs (2013). Hierbij moeten hogescholen en universiteiten beter inspelen op de behoeften van studenten en de arbeidsmarkt en staat een juiste studiekeuze van de student centraal. Hierbij is een selectie procedure mogelijk.Ron Bormans (vz CvB) heeft hierop ingespeeld in zijn plannen voor de komende jaren. In zijn FOCUS (2012, P.4) geeft hij de volgende mogelijkheid: "Uiterlijk per 1 september 2014 wordt een instroombeperking toegepast bij een aantal grote opleidingen met een laag studiesucces en een lage studenttevredenheidsscore."

1.2 Het krachtenveld

De studento Weet deze wel waar hij voor kiest wanneer hij zich aanmeldt? De opleidingen verzorgen

naast het vak een heel groot deel onderwijs ter voorbereiding van het beroep. Veel studenten van beide opleidingen kiezen deze als opstap richting het wetenschappelijk onderwijs. Daarbij vinden zij de beroepsvoorbereiding dan van secundair belang. Aanval op uitval (2011), het beleidsstuk van de Gemeente Rotterdam omtrent vroegtijdig uitval, stelt: "Veel jongeren die voortijdig uitvallen hebben de verkeerde opleiding gekozen".

o Grote klassen aan het begin van jaar 1 is voor het wennen aan de werkwijze op een HBO en de begeleiding daarvan niet optimaal.

o Grote uitval werkt niet motiverend voor achterblijvers. Voor uitvallers heeft uitval ook gevolgen (wat anders? financieel; motivatie).

o MBO-ers (EN: 84,2%) vallen beduidend meer uit in p-fase dan Havisten (EN: 75%)o Voor Geschiedenis studenten komt hierbij het beroepsperspectief dat laag is.

De docent o Hoge uitval & laag rendement roept vragen op over het niveau van de aangeboden stof en

gekozen werkvormen. Dit werkt ook voor docenten niet motiverend.o Grote klassen maakt differentiëren en wisselen van werkvormen lastig. o Docenten hebben het gevoel steeds meer keuzes te moeten verantwoorden op basis van

rendementsproblematiek. Management en College van Bestuuro Stageorganisatie problemen en lage rendement leveren slechte scores bij beoordelingen

en rankings. Is niet goed voor de naam van de HR. Verantwoording richting NVAO.

7

o FOCUS (2012) richt zich met name op het feit dat stappen die voor verbetering van het rendement gezet moeten worden binnen het onderwijs zelf worden gezet. Rendement wordt door Bormans (#HBOdiscourse, 27 maart 2013) gezien als "onderdeel van professionaliteit". Kwaliteit moet gehaald worden uit de kwaliteit van het onderwijs in het team in verbinding met het werkveld.

Het werkveld (toeleverend en afnemend) o Hebben 'last' van grote groepen eerste jaars, doordat de opleidingen blijven vragen om

meer stageplekken.o Hebben 'last' van de lage uitstroom. Bij Engels omdat er te weinig gekwalificeerde

docenten uitstromen, waardoor er onbevoegde docenten voor de klas staan. Bij geschiedenis is het probleem juist dat er onvoldoende baanperspectief is.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap o Schept kaders en voorwaarden voor kwalitatief goede docenten.

Nederland & daarbuiten o Niet alleen in Nederland wordt gekeken naar de kwaliteit van docenten. Onlangs is de

Teachersummit 2013 georganiseerd in Amsterdam. Daar vond de internationale discussie plaats over wat een 'goede' docent kenmerkt en hoe de kwaliteit van docenten te bewaken.

o Finland, Singapore en Zuid Korea scoren wat de kwaliteit van hun onderwijs betreft hoog. Wat maakt hun onderwijs zo effectief?

Maatschappelijke contexto 'De juiste student de juiste plek'. Het is een maatschappelijke verantwoordelijkheid om te

zorgen dat een student goed weet waar hij voor kiest om te voorkomen dat hij vroegtijdig uitvalt of een langstudeerder wordt.

o Hugo de Jonge (geciteerd in Aanval op uitval, 2011, p.5) stelt: "Jongeren in Rotterdam moeten alle kansen krijgen hun talenten maximaal te ontplooien en een diploma te halen dat past bij hun capaciteiten. Dat vraagt om een gezamenlijke inzet die talenten tot ontwikkeling brengt, leerlingen uitdaagt het beste uit zichzelf te halen en een goede basis legt voor een succesvolle loopbaan."

1.3 Conclusies t.a.v. het vraagstuk

In de oplossing van dit vraagstuk moet dus aandacht zijn voor:a. Een juiste studiekeuze - zit elke student in de juiste studie? b. Helder beeld van de opleiding geven aan aankomende studenten. c. Begeleiding tijdens opleiding. d. Kwaliteit van de (beginnende) docent.

8

2 BeleidOm te komen tot de adviezen is er gekeken naar mogelijke effecten die bepaalde oplossingen op elkaar kunnen hebben (zie bijlagen 1 en 2). Startpunt was de selectiemogelijkheid dat FOCUS (2012) geeft. Al snel werd duidelijk dat dat niet de enige oplossing is. Om te kunnen selecteren moet vaststaan hoeveel en wat voor studenten je binnen wil halen en houden. Voorlichting is dan essentieel. Begeleiding ook.Je moet weten op grond waarvan zittende studenten hebben gekozen voor de opleiding en waarom zij uitvallen. Tenslotte is het essentieel om het werkveld te betrekken bij dit vraagstuk. Wat voor nieuwe collega's willen zij en hoe kunnen wij samen actief nieuwe studenten werven?Alle lagen van stakeholders zijn geraadpleegd. Studenten is gevraagd wat zij belangrijk vinden in het selecteren van kwalitatief goede studenten. Verrassend genoeg noemden zij het vak niet. Zij vinden pedagogische kwaliteiten wezenlijker, het vak komt dan wel.Docenten daarentegen noemen over het algemeen het vak als eerst. Het landelijke project 10 voor de leraar1, dat een kennisbasis voor de vakken heeft ontwikkeld en waarvoor nu landelijke eindtoetsen worden gemaakt versterkt deze kennisgerichte benadering.De collega's die ik heb gesproken uit het veld geven de balans weer. Intaketoetsen voor het vak (eventueel in combinatie met een Taal- en rekentoets) en bewaking van het beroepscomponent zijn daarin van belang.

Het literatuur onderzoek heeft zich gericht op oplossingen binnen en buiten Nederland, met Finland als belangrijk uitgangspunt.

2.1 Mogelijke oplossingen

2.1.a Een juiste studiekeuze

(actieve) selectie

De OECD (2011) beschrijft hoe in Finland door het instellen van hoge ingangseisen voor de lerarenopleiding en een hoge mate van autonomie van de docent het leraarschap een baan is met status. Veel jongeren willen graag docent worden. Auguste, Kihn & Miller (2010) beschrijven in hun rapport Closing the Talent Gap hoe in Finland, Singapore en Zuid Korea geselecteerd wordt voor de lerarenopleiding. Alle drie de landen hebben een selectie op grond van cijferlijsten. Zij selecteren uit de top. Na de selectie vindt in Finland nog een screening naar andere kwaliteiten, zoals motivatie en sociale vaardigheden.

Het Wetsvoorstel kwaliteit in verscheidenheid hoger onderwijs (2013) biedt de mogelijkheid van een toelatingsbeperking tot hoger onderwijs op grond van capaciteit. Dit zou voor de lerarenopleidingen Engels en Geschiedenis een optie kunnen zijn. De grond zou zijn de hoge instroom, afgezet tegen baanperspectief (Gs), capaciteit (En) en het niet kunnen voldoen aan stageplaatsen.De Onderwijsraad (2013) geeft selectie ook als advies mee, waarbij geadviseerd wordt niet alleen op kennis te selecteren, maar ook op sociaal communicatieve vaardigheden, studiebereidheid en motivatie.

"Een betere selectie zorgt ervoor dat alleen mensen voor de klas komen, die beschikken over uitstekende pedagogische en vakinhoudelijke kwaliteiten. Selectie leidt niet alleen tot verhoging van kwaliteit, maar zal naar verwachting op (middel)lange termijn ook resulteren in vergroting van het aantal leraren." (p.27)

In Finland wordt, volgens SCOPE (2010, p. 2) van de voorgeselecteerde aspirant studenten gevraagd een motivatiebrief te schrijven. Daarnaast nemen zij deel aan

1 http://10voordeleraar.nl/

9

activiteiten die lijken op schoolsituaties. Daarbij wordt gelet op sociale vaardigheden. De top kandidaten worden dan uitgenodigd voor een interview, waarin de motivatie om docent te worden een centrale thema is.

Bij navraag onder de verschillende stakeholders blijkt prominent naar voren te komen dat er goed gekeken wordt naar motivatie, sociale vaardigheden en affiniteit met jongeren. Auguste, Kihn, & Miller (2010, p. 9) noemen doorzettingsvermogen, het anderen kunnen motiveren, passie voor kinderen en communicatie vaardigheden als indicatoren waar in een selectie aandacht moet zijn.Tenslotte is het begin niveau van het vak een waardevolle indicator voor een effectieve studie.

Jan Vermeulen, juridisch medewerker van de HR, wijst op de wettelijke regel, dat een selectie móet plaatsvinden op grond van minimaal twee criteria. In dit geval zou een selectie kunnen uitgaan van

1. ingangstoets (vakkennis)Voor Engels is de meest voordehandliggende keuze een vaardigheden toets. Deze zal op B2 (Europese Referentiekader) niveau moeten zijn, aangezien de propedeuse fase wordt afgesloten op C1 (het volgende niveau) en de hoofdfase op C2 (het hoogste niveau). Deze niveaus zijn landelijk vastgelegd.Voor Geschiedenis zou gedacht kunnen wordn aan een bronnenonderzoek, een samenvatting of een combinatie van de twee.

2. motivatiebrief , gevolgd door een interview. Als toevoeging aan de brief zouden twee referenties kunnen worden bijgevoegd. Hiermee kan een aankomende student aantonen al 'iets' te hebben gedaan met jingeren. Te denken valt aan een aanbeveling vanuit de school, de sportclub, scouting of kindernevendienst bijvoorbeeld.Bij Engels zou het interview in het Engels gevoerd kunnen worden.

2.1.b Helder beeld van de opleiding

Voorlichting Wordt in de voorlichting een helder beeld van de opleiding gegeven? Studenten die in het eerste half jaar uitvallen geven als reden van uitval aan dat de keuze tegenvalt. Bij de opleiding Engels valt gemiddeld een klas (van de vijf) af voor 1 februari. Vaak is het één van de pijlers - het vak of het beroep - dat tegen is gevallen. Het is dus essentieel dat een student weet waar hij voor kiest. Aanval op uitval (2011) geeft aan: "Veel jongeren die voortijdig uitvallen hebben de verkeerde opleiding gekozen. Switchgedrag heeft te maken met de 'last-minute' keuzes van jongeren". (p. 6)Tijdig voorlichten is dus wenselijk. Betrek hier zo veel mogelijk zittende studenten bij. Zij kunnen heel goed benoemen wat je moet kunnen en kennen om te slagen op de opleiding.

(Actieve) werving Betrek het werkveld bij de werving. Scholen kennen hun leerlingen en kunnen hen aanbevelen. Spreek met leerlingen in hun eigen setting. Laat leerlingen daar nadenken over wat het betekent om aan een HBO te studeren en leraar te worden.niet de juiste was.

2.1.c Begeleiding tijdens de opleiding

Docenten In de bevindingen naar aanleiding van de Innovative teachers forum (2008), evenals in werken van Merrill (2007) en Hattie (2012) wordt het geven van regelmatige feedback als belangrijke succesfactor voor studiesucces genoemd. deze moet positief zijn en meerdere vormen hebben (kan ook van peers komen). Vreugdenhil (z.j.) noemt juist de belangrijke kenmerken hiervan (reflectie vermogen, zelf reguleren, zelf motivatie en zelf sturing) als

10

‘problemen’ binnen het vermogen van pubers. Hier moet dus aandacht aan besteed worden. Wellicht wordt er nu te veel van uitgegaan dat studenten aan een HBO dat al moeten kunnen.

Merrill (2007) beschrijft de First Principles of Instructions – Problem/Task centeredness, Activation, Demonstration, Application en Integration. Deze principes draaien om de student, zijn ervaringen en de context van zijn (toekomstige) leven. Het draait hier om betekenisgeving, boeien, voordoen, (bij)sturen en feedback gekoppeld aan regelmatige formatieve toetsmomenten. Gardner (2011) voegt hier nog docentkenmerken toe (aan de hand van zijn onderzoek naar de toepassing van deze Principles in de praktijk en opmerkingen die ondervraagde studenten aangaven) als effectieve kenmerken. Deze zijn Enthusiasm, Knowledgeability (hoewel Hattie (2012) zegt dat het niet de diepte van de kennis van de docent is dat succes garandeert, maar het genoeg weten om een betekenisvolle en uitdagende omgeving te scheppen), Organisation (structuur, heldere doelen), Humor (voor rapport met de studenten), Compassion (de individuele student (h)erkennen) en Challenging (werken in de zone van naaste ontwikkeling en de student daardoor uitdagen).

De docent moet vertrouwen hebben in de student en dit uitstralen, de student regelmatig een spiegel voorhouden en feedback geven en een goede band opbouwen met de student, om deze te blijven monitoren en motiveren.

2.1.d Kwaliteit van de (beginnende) docent

Lessen uit het buitenland Auguste, Kihn & Miller (2010) hebben onderzoek gedaan naar hoe de kwaliteit van docenten in Finland, Singapore en Zuid-Korea wordt. Naast de eerderbeschreven selectiecriteria speelt In Azië geld een rol. Daar zijn de salarissen hoog en worden er bonussen uitgekeerd aan goed presterende docenten.Leraren hebben in alle gevallen een Master opleiding. Tenslotte daagt in finland de hoge mate van autonomie bij aan de kwaliteit van de docenten. Docenten worden hier verwacht hun eigen ontwikkeling aan te sturen (p. 19) , er is veel ruimte voor overleg en gezamenlijk plannen en beslissingen worden genomen op grond van onderzoeksresultaten.

2.2 Mogelijke dilemma's

Formatie Dit omvat twee aspecten. Ten eerste is een selectieproces arbeidsintensief. Is er ruimte in de formatie om te voldoen aan de criteria? Er zal formatie vrijgemaakt moeten worden voor het nakijken van de toetsen en het voeren van de gesprekken.

Hoe weet je dat je de juiste mensen selecteert? Studenten spraken de zorg uit, dat een strenge selectie wellicht studenten met potentie uitsluit. Hoe monitor je dit proces en bewaak je een juiste selectie?

Het Rotterdams Onderwijs Model (ROM) Het ROM schrijft een verdeling van leerlijnen voor, de kennis gestuurde lijn (kg), de praktijk gestuurde lijn (pg) en de student gestuurde lijn (sg). In het onderwijsprogramma is een opbouw hierin van veel kg en weinig pg in het eerste jaar naar minder kg en meer pg in jaar 4. Dit belemmert een duidelijk beeld van het beroep in de propedeuse. Welke keuzes hebben de opleidingen hierin? Is een andere verdeling nodig, als je de balans tussen vak en beroep zichtbaar wilt maken?

Maatschappelijke context Is het in deze tijd van economische crisis maatschappelijk verantwoord om te selecteren? Moeten jongeren niet juist langer in een leerproces gehouden worden, omdat ze moeilijker aan werk komen?

11

Bewaken Leiden deze maatregelen tot verhoging student tevredenheid?Wanneer goede selectie, hogere kwaliteit docenten?Hoe verhoudt selectie zich tot een wenselijke uitstroom?

MBO studenten De uitval onder MBO instromers is hoog. Bij een selectieprocedure waar het niveau van theoretische kennis ontstaat het gevaar dat MBO-ers de toegang tot de opleiding misloopt. De ambitie van de vijf schoolbesturen in vmbo en mbo in Rotterdam, met een relatief jonge bevolking (Aanval op uitval, 2011) en hoog voortijdig schooluitval, ligt de ambitie hoog. De besturen hebben, met de gemeente Rotterdam als partner, Het Cooperatie Rotterdams Offensief2 opgericht, met als doel jongeren het maximale uit zichzelf te leren halen.

2.3 Adviezen

1. Stel met ingang van studiejaar 2015-2016 een numerus fixus in i.v.m. capaciteitsproblemen en arbeidsmarkt perspectief. Voor Engels zou dat komen op 100 studenten in jaar 1 (drie groepen - uitgaan van een mogelijke uitval van een aantal studenten die hun diploma alsnog niet hebben behaald), met een toelaatbare uitval van 30% (20% in de p-fase) en een potentiële afstudeerpercentage van 30% aan het eind van jaar 4. Voor Geschiedenis zou dat komen op 60 studenten in jaar 1 (twee groepen - uitgaan van een mogelijke uitval van een aantal studenten die hun diploma alsnog niet hebben behaald), met een toelaatbare uitval van 30% (20% in de p-fase) en een potentiële afstudeerpercentage van 30% aan het eind van jaar 4.

2. Selecteer op basis van een ingangstoets, motivatiebrief en een interview. Zie bijlage 3 voor een plan van aanpak en tijdpad van deze procedure.

3. Onderzoek in studiejaar 2013-2014 bij beide opleidingen welke criteria het best selecteert. Laat klassen aan het begin van het jaar een toets doen. Bij Geschiedenis kan één groep een bronnenonderzoek doen, een andere een samenvatting maken en een volgende de combinatie van de twee. Monitor dan van de groepen de resultaten en het uitval. Welke toetsvorm had de beste voorspellende waarde? Voer in 2014-2015 een pilot uit.

4. Schep binnen werving en selectie een helder beeld van de opleiding in al zijn facetten. Betrek het veld hier actief bij. Ga in gesprek over leerlingen met ambitie en kwaliteiten om de lerarenopleiding te doen en pas actieve selectie toe.

5. Zorg dat docenten zich betrokken en verantwoordelijk voelen voor de hele opleiding van de student (zowel vak als beroep).

6. Geef meer ruimte voor de praktijk gestuurde leerlijn in de propedeuse fase. Hierdoor komt de student snel in contact met het beroep en is het balans tussen de beide pijlers van de opleiding stevig. Dit voorkomt dat de student in de hoofdfase tegen problemen in de praktijk oploopt

7. Sluit aan bij het Rotterdams Offensief, waarbij niet alleen het bewaken van hoge uitval in het HBO centraal staat. Minstens even belangrijk is een bewaking van de doorlopende lijn van MBO naar HBO.Onderzoek een actieve samenwerking met het MBO, waarbij - samen met de kenniskring Talentontwikkeling - in het laatste jaar van MBO niveau 4 actief gekeken wordt naar leerlingen met ambitie en kwaliteiten om in het HBO in te stromen. Bereid deze studenten voor op de vaardigheden die een HBO studie vergt en succesvol maakt. Zie bijlage 4 voor een projectvoorstel.

2 http://www.rotterdamsoffensief.nl/

12

3 Reflectie

13

LiteratuurlijstAuguste, B., Kihn, P. & Miller, M. (2010). Closing the Talent Gap: attracting and retaining top-

third graduates to careers in teaching. Verkregen op 14 maart 2013 van http://mckinseyonsociety.com/closing-the-talent-gap/.

Biesta, G. (2012). Goed onderwijs en de cultuur van het meten. Ethiek, politiek en democratie. Den Haag: Boom/Lemma.

Bormans, R. (2012). FOCUS - heroriëntatie nieuwe bestuursvoorzitter HR. Verkregen op 14 december 2012 via mail.

Bryan, B., Goodman, M. & Schaveling, J. (2006). Systeemdenken. Ontdekken van organisatiepatronen. Den Haag: Academic Service.

Cachia, R., Ferrari, A., Ala-Mutka, K. & Punie, Y. (2010). Creative Learning and Innovative Teaching. Final Report on the Study of Creativity and Innovation in Education in the EU Member States. Verkregen op 24 maat 2013 van http://ftp.jrc.es/EURdoc/JRC62370.pdf.

Casteren, W. van, Vrielink, S., Hoek, R. van der, Thomassen, M. & Kurver, B. (2012). De Rotterdamse onderwijsmarkt in beeld. Publicatie van ResearchNed. Verkregen op 14 december 2012 via mail.

Fullan, M. (2004). Leading in a Culture of Change. San Francisco: Jossey-Bass.

Hanushek, E. (2010). The Economic value of higher teacher quality. Verkregen op 9 maart 2013 van http://www.urban.org/uploadedpdf/1001507-Higher-Teacher-Quality.pdf.

Hattie, J. (2009), Visible learning: A synthesis of over 800 Meta-analysis relating to achievement. Milton Park, Oxon: Routledge.

Hattie, J. (2012). Visible Learning for Teachers. Maximising impact on Learning. London: Routledge.

Gardner, J. L. (2011). How Award-Winning Professors in Higher Education use Merrill’s First Principles of Instruction. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning. 8(5), p. 3-15. Verkregen op 24 maart 2013 van http://joelleegardner.blogspot.com/2011/10/article-how-award-winning-professors-in.html

Gemeente Rotterdam. (2011). Aanval op uitval. Verkregen op 28 maart 2013 van http://www.onderwijsbeleid010.nl/sites/onderwijsbeleid010.nl/files/1/files/Aanval_op_Uitval_juni_2011_web.pdf

Kappe, R. (2011). Determinants of success: a longitudinal study in higher professional education.Verkregen op 24 maart 2013 van http://rutgerkappe.dyndns.info/wp-content/uploads/2011/10/Proefschrift_Rutger.pdf.

Merrill, M. D. (2007). First Principles of Instruction: A synthesis. Verkregen op 24 maart 2013 van http://id2.usu.edu/Papers/5FirstPrinciples.PDF.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2011). Actieplan Leraar 2020 - Een krachtig beroep. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2013). Wetsvoorstel kwaliteit in verscheidenheid hoger onderwijs. Verkregen op 16 maart 2013 van http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/01/18/wetsvoorstel-kwaliteit-in-verscheidenheid-hoger-onderwijs.html.

Nelissen, J., Adriaens, H. & Fontein, P. (2012). Vraag naar en aanbod van leraren vo in de risicoregio Rotterdam / Rijnmond. CentERdata. Verkregen op 29 maart 2013 van http://www.voion.nl/downloads/85e96255-7798-4d9e-bc32-ed3b7fae7de8.

Onderwijsraad (2013). Kiezen voor kwalitatief sterke leraren. Den Haag: DeltaHage.

14

Organisation for Economic Cooperation and Development. (2011). Building a high-quality teaching profession. Verkregen op 9 maart 2013 van http://www.oecd.org/education/school/programmeforinternationalstudentassessmentpisa/47506177.pdf.

Ruiter, V. de (2010). De Finse benadering. Tijdschrift voor Lerarenopleiders. 31(1), 50-52.

Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt. (z. j.). Leraren in Finland. Verkregen op 16 maart 2013 van http://www.onderwijsarbeidsmarkt.nl/fileadmin/user_upload/leraren_in_finland.pdf.

Stanford Center for Opportunity Policy in Education. (2010). The secret to Finland's success. Verkregen op 10 maart 2013 van http://edpolicy.stanford.edu/sites/default/files/publications/secret-finland%E2%80%99s-success-educating-teachers.pdf.

Vanthournout, G., Donche, V., Speltincx, G., Gijbels, D. & Van Petegem, P. (2012). One size fits all? Tijdschrift voor Lerarenopleiders. 33(4), 35-43.

Vreugdenhil, K. (z.j.). Het puberbrein. Verkregen op 24 maart 2013 van http://www.breinbewust-onderwijs.nl/files/File/Het%20puberbrein%20en%20consequenties%20voor%20het%20onderwijs.pdf.

15

Bijlagen

bijlage 1 mindmap LA4bijlage 2 mindmap systeemanalysebijlage 3 Projectvoorstel mbo routebijlage 4 Concrete opdracht vanuit de opleidingen Engels en Geschiedenis - Selectie

procedure pva/tijdpad met deadlines

16

bijlage 1 mindmap LA4

17

bijlage 2 mindmap systeemanalyse

18

bijlage 3 Concrete opdracht vanuit de opleidingen Engels en GeschiedenisSelectie procedure pva/tijdpad met deadlines

19

bijlage 4 Projectvoorstel mbo route

20