inspire 2013

kreativitet • engasjement • fellesskap • pågangsmot





























• glede • forståing • lærdom • suksess • verk-




semder •

entrepenørskap

semder •

entrepenørskap

INSPIRE l EFYLKESMESSA FOR UNGT ENTREPENØRSKAP 2013

2013INSPIRE

REDAKTØR • Oline Birgitte Nave GRAFISK ANSVARLEG • Tilde Sofi e Garmager GRAFISKE ASSISTENTAR • Margunn Brendehaug • Mariann Gytri • Emmy afGeijerstam SALSANSVARLEGE • Linn Solheim • Åsmund Eikenæs • EmilieColliander • Martin Reed JOURNALISTAR OG FOTOGRAFAR • Fride Mardal• Åshild Nordstrand • Inger Nesbakk • Amalie Louise Mundal • Hege Kandal

Kvalitet over kvantitet, blir det ofte sagt. I år har ungdoms- og elevbedriftene klart å få til begge deler. Med heile 75 bedrifter spreidd på skular i kvar ein krik og krok av fylket, er det no rekordman-ge unge entreprenørar i sving. Gratule-rer Sogn og Fjordane, som i år fyller 250 år, det har aldri sett betre ut!

Denne gongen er det vi i Mediarørsle UB frå Firda vidaregåande skule som står for messeavisa til Ungt Entreprenør-skap si fylkesmesse. 14 fyrsteklassingar som for ikkje lenge sidan var ukjende for kvarandre, har i løpet av tida med

bedriftsarbeid lært utrulig mykje. Fel-les for vår eiga bedrift og bedriftene vi har besøkt rundt om i fylket, er det stort engasjement og heftige diskusjonar, noko vi har fått erfare at må til for å få gode resultat.

I avisa får du blant anna møte design-spirane Jonatan og Benjamin frå Eid vi-daregåande skule i bedrifta Bona Fide. Dei satsar stort og har ein draum om å bli dei nye Moods Of Norway, som også starta som ei ungdomsbedrift, og som no har butikkar i inn- og utland. På an-dre sida av fylket, i Luster, får vi gjensyn

med skaparane av Puella-magasinet, som i fjor blei kåra til Sogn og Fjordane si beste ungdomsbedrift.

Det er mange kreative ungdommar som har klart å få idé om til produkt, med rettleiing av fl inke lærarar. Gjen-nom å drive ei bedrift lærer ein mykje om samarbeid, sjølvstendigheit og det å ha ansvar. Og ikkje minst – tenkje kreativt, utvikle nye idear og sjå resultat av hardt arbeid.

REDAKTØR | OLINE BIRGITTE NAVE

REDAKSJONEN

VELKOMEN TIL FYLKESMESSA 2013

INNHALD2 • Leiar

4 • Rekordmange ungdomsbedrifter

6 • Fiksar din iPhone

8 • Frå drops til vektløfting

10 • Godt «samansveisa»

14 • Syr klede til Uganda

16 • Reisande festivalkokker

20 • Eit billig alternativ

20 • Bursdagsfeiring

21 • Event for Nairobi

22 • Tilbyr unike matrettar

25 • Puella magasin - eitt år seinare

26 • Med god tru

28 • Opplyser ungdommen

30 • Eitt år med fi lm

32 • Sørger for god mat til elevane

10 10 • Godt «samansveisa»10 10 • Godt «samansveisa»

14 14 • Syr klede til Uganda14 14 • Syr klede til Uganda

8Frå drops til vektløfting8Frå drops til vektløfting

6 6 • Fiksar din iPhone6 6 • Fiksar din iPhone

22 • Leiar22 • Leiar

4 4 • Rekordmange ungdomsbedrifter4 4 • Rekordmange ungdomsbedrifter

1616 • Reisande festivalkokker1616 • Reisande festivalkokker

20 20 • Eit billig alternativ20 20 • Eit billig alternativ

2020 • Bursdagsfeiring2020 • Bursdagsfeiring

21 21 • Event for Nairobi21 21 • Event for Nairobi

14

26 26 • Med god tru26 26 • Med god tru32

4

6

21

22

28 28 • Opplyser ungdommen28 28 • Opplyser ungdommen

2525 • Puella magasin - eitt år seinare2525 • Puella magasin - eitt år seinare

32 32 • Sørger for god mat til elevane32 32 • Sørger for god mat til elevane

22 22 • Tilbyr unike matrettar22 22 • Tilbyr unike matrettar

30 30 • Eitt år med fi lm30 30 • Eitt år med fi lm

44FOTO • Inger Nesbakk

REKORDMANGE

UNGDOMSBEDRIFTERI år er det 75 oppførte ung-domsbedrifter i Sogn og Fjordane Dette viser ei svært positiv utvikling i fylket. Eid vidaregåande skule er skulen med fl est registrerte ung-dombedrifter.

I år er det mange som har starta si eiga bedrift, men som mange veit er det er ingen dans på roser å starte ei ungdomsbedrift, det krev hardt arbeid og masse tolmod. På Eid vidaregåande, i det nye anlegget òg kalla operaen i Nordfjordeid, går det dagleg 370 unge studentar og 87 tilsette i dei opne og lyse gongane. Elevane arbei-der hardt med lekser når dei sit i kantina og snakkar høgt og blidt med kvarandre. Nokre diskuterer ungdomsbedriftene sine og kva dei skal gjere på fylkesmessa som nærmar seg med stormskritt. Andre har ikkje ung-domsbedrift. Men på Eid er mesteparten av skulen med i ei ungdomsbedrift, med tanke på at mange går yrkesfag og at det er ein del av skulegongen. Det er ein ganske stor

sjanse for å gå bort til ein elev og at dei fortel at dei er medlem i ei ungdomsbedrift. Nokre er til og med med i fl eire ungdomsbedrifter.

Sånn som mange andre elevar, har elevane på Eid Vidaregåande skule fått erfare at det er vanskeleg å starte ei ungdomsbedrift. Der dei var oppført med rekordmange elevbedrifter, med elleve, har nokre måtte bli lagt ned for det viste seg at ikkje alle var med hundre prosent. Men all erfaring er god erfaring seiast det. Dette er òg god erfaring for ungdommane, som viser at ein må jobbe hardt for å få ting til å fungere, og kanskje klarar dei det betre neste år. Det er i alle fall mange som skal prøve neste år òg.

Men sjølv om nokre ungdomsbedrift-er er lagt ned, gjev ikkje dei andre ung-domsbedriftene opp av den grunn. Mange er komme godt i gong, medan andre fram-leis er i startfasen. Ei bedrift som er godt i gong er bedrifta som er til for å gjere andre menneske glade, nemleg UB Happy. I førjul-stida valde dei å selje juletre, noko som var

ein suksess. Lokalbefolkninga strauma til for å støtte ungdommane si bedrift. – Eg vel alltid å støtte ungdomsbedrifter viss dei har eit godt alternativ, og det er det som regel, seier Gunn Guddal, som var svært fornøgd med juletreet for jula 2012.

Ungdomsbedrifter i samarbeid På Eid vidaregåande skule har ung-domsbedriftene eit tett samarbeid mellom klassane. Med det fl otte operahuset, som fungerer som Eid si storstove, samarbeider dei om å lage musikalen «Hairspray». Dette er ein fi n måte å få teorien inn i praksis der servicelinja får jobba med marknadsføring. Elektrolinjene får ansvar for lyseffektar, og bygg og anlegg står for rekvisittar saman med design og handverk som pyntar rekvis-ittane.

Elevane har store planar for fylkesmessa som blir heldt på heimebane i år og dei gleder seg til å helde fram med å arbeide med ungdomsbedriftene.

JOURNALIST • Inger Nesbakk

55

FOTO • Mariann Gytri

66

FOTO • Fride Mardal

JOURNALIST • Åshild Nordstrand

77

JOURNALIST • Åshild Nordstrand

FIKSAR DIN IPHONERett før haustferien var dei siste pa-pira ordna, og iVitrum UB var klare til å starte opp. Her jobbar ti elevar frå tredje klasse dataelektronikk ved Sogndal vidaregåande med repe-rasjon av data, iPhone og produk-sjon av websider.

Det var ikkje før fredagen før haustferien at bedrifta fekk sendt frå seg dei siste pa-pira, men no er dei komt godt i gang med arbeid. Jobbinga blir stort sett på skulen, utanom torsdag og fredag, då elevane er på utplassering i bedrift.

For stramt budsjettSjølv om ungdomsbedrifta jobbar fl ittig kan penga likevel vere eit problem. iVitrum had-de eit mål om å få pengar nok til å besøke ei teknologimesse i enten Barcelona, men prisane var høgare enn dei hadde tenkt.

iPhoneiPhone er mobilen for både unge og også gamle, og vert stadig meir populær. Det er òg den mobilen ungdomsbedrifta har satsa på i forhold til reperasjon. Medan store og kjende bedrifter tar høge prisar for å fi kse iPhone satsar iVitrum på å halde det billeg. Prisane startar på 200kr og går ikkje høgare enn 800kr, medan det fort vert dobbelt så dyrt i profesjonelle bedrifter. – Vi tek jo ikkje timesbetaling, og det har hel-ler ikkje leige av lokale å betale, seier dag-leg leiar, Borgar Grande.

SjølvlærdInternettet har vert til stor hjelp, der har dei har funne guidar til korleis reparere iPhone, det er nemlig ikkje noko dei har lært på sku-len. – Vi hadde heldigvis eit par telefonar å øve oss på i byrjinga, ler Borgar med kamerata-ne.

ReklameringRundt om på Sogndal vgs fi nn ein fl eire skjermar som viser diverse reklamer, blant desse reklamane fi nn ein iVitrum. - Vi tenkte eigentleg på å reklamere på Sogndal kino, men budsjettet strakk ikkje til, seier Borgar.

Eiga nettsideUngdomsbedrifta har òg ei nettside, ivitrum.net. Her kan ein både få det ein treng av informasjon og bestille tenester. Det er ikkje berre reperasjon og websider ein kan bestil-le her, men òg tilbehør til iPhone. Opp i mot 20 forskjellige deksel er å fi nne i iVitrum sin nettbutikk, der er det berre å bestille og få heim i posten.

Andre klasseTil hausten vil bedrifta bli avslutta når eleva-ne då er ferdig på skulen, det treng likevel ikkje å vere slutten på bedrifta. iVitrum luftar ideèn om at andre klassingane kan kjøpe delane til reperasjon med bedrifta, og der-med kan dei fortsette bedrifta til neste år.

88FOTO • Tilde Sofi e Garmager

Even Lien og Steffen Skjærli dreiv i byrjinga ei elevbedrift der dei pro-duserte og selde drops. Før jul gav dei seg, og byrja å lære bort vek-tløfting istadenfor.

Steffen og Even går i åttande klasse ved Naustdal barne- og ungdomskule. Dei byrja i haust med ei elevbedrift som heitte Sweet Candy. Den gjekk ut på å både produsere og selje drops og kjærlighetar på pinne. På dette området hadde dei null erfaringar frå før, men med utstyret til Steffen si mor, og med god hjelp frå naboen til Even, fekk dei etter ei stund kome seg i gang med drop-skokinga.

Tidkrevande– Vi laga ti rører der ei røre tok ein og ein halv time å lage, og så tok det ein time til med å pakke inn alt, seier Steffen. Alt i alt gjekk det med til saman om lag tjuefem timar til koking og pakking av drops. Dette byrja dei med rett etter haustferien og avslutta rett før jul. Dessverre hadde dei feilberekna budsjettet og til tross for at alt vart utseldt, så tapte dei til slutt pengar.

Vidarefører tradisjonenEtter nyttår fekk gutane ein ny idé til elevbedrift. No ville dei lære bort vektløft-ing, ikkje ein heilt ukjend sport i Naustdal. Kommunen har nemlig lenge vore kjent for idrettslaget sitt Tambarskjelvar, som er det mest kjente idrettslaget i Noreg når det gjeld vektløfting, og har også nasjonale ut-merkelsar i volleyball. Interessen for vektløft-ing er stor også hos Even og Steffen.

Stor interesseDen nye elevbedrifta går ut på å lære bort vektløfting til barn som går i første til fjerde klasse.– Vi gjorde ei undersøking på skulen, og då var 25% av heile skulen interessert i å ta imot tilbodet om å lære vektløfting, seier Steff-en. Dei er sjølve veldig glade i å drive med vektløfting. Even har heldt på med det i litt over eitt år, medan Steffen har drive med vektløfting i snart to år.

Ulike erfaringarGutane er ivrige etter å byrje. Dei håper på å sitte igjen med mange gode erfaringar. Dei vil gjerne lære å kunne samarbeide bra med yngre barn. I tillegg vil dei lære å kunne organisere ulike ting, og å passe på budsjett og rekneskap andre ting innanfor

økonomi.Passer på økonomienDenne gongen passer gutane på buds-jettet skikkelig, og er sikre på å tjene ein god del pengar. Dei tek 250 kroner per person for treninga. Då vil dei, etter dei har betalt inn leie av vektløftingsrommet og betalt inn til skulen, sitje att med eit par tusen kroner kvar.

ForberedelsarDet er ikkje berre å gå igong med å lære bort kanskje farlige øvelsar til førsteklassing-ar. Først må begge to bli lært opp av ein erfaren vektløftar i kva øvelsar dei kan lære bort. Og så må dei lære å kunne utføre dei riktig, å gjere ein øvelse feil kan føre til al-vorlege idrettsskader. Det hadde vore veld-ig synd om ein førsteklassing hadde blitt al-vorleg skada i ryggen.

TambarskjelvarTambarskjelvar er idrettslaget i Naustdal, som er kjend for sine nasjonale utmerkelsar i vektløfting og volleyball. Klubben vart starta opp i 1905 og er framleis aktiv. Tambarksjel-var har vært arrangør for fl eire NM og lag-NM i vektløfting. I dag er det om lag 850 medlemmer i klubben.

FRÅ DROPS TIL VEKTLØFTINGJOURNALIST • Tilde Sofi e Garmager

99

FOTO • Tilde Sofi e Garmager

JOURNALIST • Mariann Gytri

1010

GODT«SAMANSVEISA»

FOTO • Emmy M. V. af Geijerstam

1111

Pro.mekk er den einaste ung-domsbedrifta i Høyanger. Dei er 12 glade elevar i andre klasse på industri teknologi som kan tilby enkle sveisejobbar, produksjonsar-beid og bytting av bildekk.

Dei driv for tida med å lage nye skinner og boltar til ei tråkkemaskin for Siplo Skisenter. Dette er ein stor jobb der dei tener 20.000 kr, som kjem godt med når dei har tenkt seg på klassetur. Elles held dei også på med å

lage hengarfeste til ein traktor som skal tole heile 5 tonn.

Brukar av og til fritidaNår det kjem til å jobbe med bedrifta, tyk-kjer dei at det er ganske greit. Dei brukar verkstadtimane på skulen, og alle gjer det dei skal gjere og prøver å få mest mogleg arbeid ferdig. Elles brukar dei også noko av fritida på å jobbe med bedrifta. Annan kvar fredag har dei fri, og då går dagen som oftast med til å ta seg ein tur på verkstaden om det er noko som skal gjerast.

– Vi er ein godt samansveisa gjeng. Alle blir liksom like mykje «mobba», fortel dagleg-leiar av bedrifta, Bjørn M. Gillow, medan han ler.

Ei bedrift i åretBedriftene som blir oppretta på linja, brukar å bli lagt ned kvart år, slik at dei kan starte på ei ny neste år. Bedriftene er liksom berre oppe og går eit år om gongen. Tommy Sværen Ese fortel at han uansett har tenkt og fortsette vidare med noko innanfor det dei gjer i bedrifta, medan Bjørn har tenkt seg til Måløy neste semester.

LES MEIR OM PAKKANE PÅ VOLVOCARS.NO/KAMPANJER * Pris levert forhandlar i Sogn og Fjordane. Gj.snittleg forbruk 5,3–10,6 l/100 km, CO2-utslepp 139–248 g/km (XC60 D3 2WD – XC60 T6 AWD).Tilbodet gjeld ved bestilling av ny bil – ut modellår 2013 eller så langt lageret rekk. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre.

VOLVO XC60

NO ALLE TRE PAKKANE FOR KR 14 900,-

UTSTYRSNIVÅ SUMMUMNyt høgste utstyrsnivå m/m.a. skinninteriør, el. førarsete, Aktive Dual Xenon hovudlys.Kr 30 000,-Rettl. kr 57 500,-

DRIVER SUPPORT PAKKEVolvo sitt høyteknologiske komfort-og sikkerheitssystem. AdaptivCruise Control, Auto.brems m.m.Kr 17 900,-Rettl. kr 31 900,-

PLUSSPAKKE M/ VOLVO ON CALLVarm bil og isfrie vindauge om morgonen. Kople deg til bilen med smarttelefon. Auto-matisk redningsteneste, tjuverivarsling m.m.Kr 8 400,-Rettl. kr 9 800,-1. 2. 3.

UANSETT KVAR DU SKAL VIL DU NYTE DETTE PAKKETILBODET

VOLVO XC60 OG XC70

VOLVO XC60 D3 2WD 136 hk, man FRÅ KR 462 900,-*VOLVO XC60 D4 AWD 163 hk, man FRÅ KR 532 900,-*VOLVO XC70 D4 AWD 163 hk, man FRÅ KR 537 900,-*

FOR PRØVEKØYRINGSEND SMS ”XC60” ELLER

”XC70” TIL 2330

LAST NED VOLVO APP

KAMPANJETILBOD

VOLVO XC70 FRYDENBØ EDITION

KR 609 900,-*RETTL. PRIS KR 657.800,-For meir informasjon gå inn på www.frydenbo.no

www.frydenbo.no

MAGI. SUGGESJON. GASSMASKE.Norges største band i den største innandørs

arenakonserten i fylket nokon gong.MAESTRO. HJERTEKNUSER. DRØM VIDERE VIOLETA.

BILLETTAR: billettservice.no | 815 33 133 | Narvesen | Posten

KULTURKORT FOR UNGDOM 16-20 ÅR: kr 275,– + avg. (i samarbeid med Sogn og Fjordane fylkeskommune)

OVER 20 OG UNDER 16: 420,– + avg.

Innslepp frå kl. 20.30.

Kaizers Orchestra Florø 2013

KAIZERSArenakonsert i Florø Idrettssenter, laurdag 13. april

ORCHESTRA

Ingen alders- grense.Ungdom under 18 år i følgje med edru vaksen. SUPPORTDJ RALPH

MYERZ!Vi gir deg Kaizers:

• Trykk av aviser og avismagasin i ulike format, sidetall og papirkvalitetar.

• Effektive pakke- og distribusjonsløysingar tilpassa dine behov.

• Avistrykk i følgjande format: Magasin (beskore format), tabloid og fullformat.

• Mottak av sider via internett, eller eigen WebCourier-løysing.

Sogn og Fjordane Avistrykk tilbyr:

www.sofatrykk.no tlf.: 57 83 34 34 / mob.: 951 98 508

Sogn og Fjordane Avistrykk pb 160, 6801 Førde

Sogn og Fjordane Avistrykk AS er fylkets største trykkeri og trykkjer fast avisene Firda, Firdaposten, Sogn Avis, Ytre Sogn Avis og Nordhordland. I tillegg tilbyr vi trykk av eksterne aviser.

TRYKKi Sogn og Fjordane

Ta kontakt for meir informasjon!

FOTO • GRAFISK DESIGN • JOURNALISTIKK

Mediarørsle UB er skaparane av årets avis for fylkesmessa for ungt entrepenørskap.

Telefon • 902 78 571E-post • [email protected]

vi tilbyr

1313

LES MEIR OM PAKKANE PÅ VOLVOCARS.NO/KAMPANJER * Pris levert forhandlar i Sogn og Fjordane. Gj.snittleg forbruk 5,3–10,6 l/100 km, CO2-utslepp 139–248 g/km (XC60 D3 2WD – XC60 T6 AWD).Tilbodet gjeld ved bestilling av ny bil – ut modellår 2013 eller så langt lageret rekk. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre.

VOLVO XC60

NO ALLE TRE PAKKANE FOR KR 14 900,-

UTSTYRSNIVÅ SUMMUMNyt høgste utstyrsnivå m/m.a. skinninteriør, el. førarsete, Aktive Dual Xenon hovudlys.Kr 30 000,-Rettl. kr 57 500,-

DRIVER SUPPORT PAKKEVolvo sitt høyteknologiske komfort-og sikkerheitssystem. AdaptivCruise Control, Auto.brems m.m.Kr 17 900,-Rettl. kr 31 900,-

PLUSSPAKKE M/ VOLVO ON CALLVarm bil og isfrie vindauge om morgonen. Kople deg til bilen med smarttelefon. Auto-matisk redningsteneste, tjuverivarsling m.m.Kr 8 400,-Rettl. kr 9 800,-1. 2. 3.

UANSETT KVAR DU SKAL VIL DU NYTE DETTE PAKKETILBODET

VOLVO XC60 OG XC70

VOLVO XC60 D3 2WD 136 hk, man FRÅ KR 462 900,-*VOLVO XC60 D4 AWD 163 hk, man FRÅ KR 532 900,-*VOLVO XC70 D4 AWD 163 hk, man FRÅ KR 537 900,-*

FOR PRØVEKØYRINGSEND SMS ”XC60” ELLER

”XC70” TIL 2330

LAST NED VOLVO APP

KAMPANJETILBOD

VOLVO XC70 FRYDENBØ EDITION

KR 609 900,-*RETTL. PRIS KR 657.800,-For meir informasjon gå inn på www.frydenbo.no

www.frydenbo.no

• Trykk av aviser og avismagasin i ulike format, sidetall og papirkvalitetar.

• Effektive pakke- og distribusjonsløysingar tilpassa dine behov.

• Avistrykk i følgjande format: Magasin (beskore format), tabloid og fullformat.

• Mottak av sider via internett, eller eigen WebCourier-løysing.

Sogn og Fjordane Avistrykk tilbyr:

www.sofatrykk.no tlf.: 57 83 34 34 / mob.: 951 98 508

Sogn og Fjordane Avistrykk pb 160, 6801 Førde

Sogn og Fjordane Avistrykk AS er fylkets største trykkeri og trykkjer fast avisene Firda, Firdaposten, Sogn Avis, Ytre Sogn Avis og Nordhordland. I tillegg tilbyr vi trykk av eksterne aviser.

TRYKKi Sogn og Fjordane

Ta kontakt for meir informasjon!

14


Sketch UB ved Jølster vidaregåan-de skule driv i utgangspunktet med utsmykking av bygningar. Dei har blant anna mala ein yttervegg for ein barneskule. No har dei fått opp-drag frå Uganda.

Tredje klasse i studiespesialiserande med formgjeving er elevane bak Sketch UB. Dei er seksten elevar, der Carla Behmeer dagleg leiar og Oda Eriksen er økonomisk ansvarleg. – I utgangspunktet skulle vi drive med ut-smykking av bygningar, men etterkvart fekk vi andre kreative oppdrag, seier Carla.

Designa ytterveggSunde skule bestilte ein yttervegg designa til å ha på skulebygget sitt. Dei ba Sketch UB om å designe denne veggen. – Først designa vi ein vegg saman i photoshop, deretter malte vi den på treplater som skulen sjølv hadde skore til, seier Carla. Dette er eit av dei oppdraga dei har tent pengar på.

No har dei fått eit nytt oppdrag frå den

samme skulen som går ut på å lage eitstigespill som skal vere på skuleplassen. Den spennande vrien for denne versjonen, er at det skal vere så stort at ein sjølv kan vere brikka, og kunne gå rundt på «brettet».

MoteoppdragDet mest aktuelle oppdraget dei held på med, er for Uganda, eit u-land midt i Afrika. Det går ut på å sy klede til ein skule der nede. Ungdoms-bedrifta har fått tilsendt stoff med batikk som skulen sjølv har laga, og Sketch skal sy klede ut av det. I midten av februar reiste Carla, Oda og to andre elevar ned til Uganda. Der skul-le dei vise fram kleda dei hadde laga, og ha eit lite moteshow.

Ikkje berre gøyNoko dei synes er vanskelig med å ha eiungdomsbedrift er å klare samarbeidet. – Alle har så mange ulike meiningar og idéar, så det kan bli vanskeleg å la alle få med sin idé, seier Oda. Dei for-tel også at det å klare å fullføre eit

oppdrag til riktig tid óg er ei utfordring.– Det er mykje som er gøy, men det er også mykje jobb og mykje styr, som gjer det stres-sande, seier Carla.

God hjelp frå lærararSidan ungdomsbedrifta ikkje får

noko veiledning frå nokon som er pro-fesjonelle innanfor det dei driv med,

må dei ha hjelp frå lærarane som er på skulen. Carla skryt av læraren i grafi sk design, Mona Fossedal, som sjølv er utdanna grafi sk designer. Ellers får dei mykje god hjelp frå dei andre lærarane til andre ting, som for

eksempel det å sy klede.

UKMSketch UB har komme ganske godt i gang, og har mykje å vise fram. Derfor har dei fått tilbodet om å stille ut det dei har gjort på i skuleåret 12/13 på UKM (Ungdommens kulturmønstring).

SYR KLEDE TILUGANDA

«Det er

vanskeleg å

gje alle sjansen

til å få fram

sin idé»

JOURNALIST • Tilde Sofi e Garmager

15

– Det er veldig mykje sjølvstendig læring, der vi får erfare korleis det verkeleg er å jobbe i bransjen og handtere kundar, seier dagleg leiar i Kyst UB, Simon Rundereim, om det å ha ei ungdomsbedrift som rei-sande festivalkokkar.

Dei 12 elevane i 2. klasse restaurant og mat-linja på Måløy vidaregåande skule er i full gong med dagens kjøkkenøkt, der dei skal lage torsk med hasselbakt potet, grønsak-er og sitronsmørsaus og marengskake. Tre gongar i veka har dei timar på kjøkkenet der dei lagar mat, som ofte går med til å lage til bestillingar frå kundar.– Vi produserer mat som vi kan selje på stand, men også på bestilling, for å rette merksemd mot fi sk og sjømat vi har langs kysten vår. Ein typisk Kyst UB-kunde er alt frå lokalbefolkning til næringsliv, seier Simon Rundereim, og legg til at jamt høgt trykk på bestillingane.

Matlaging og serveringSå langt har Kyst ub delteke på Havfi skef-estivalen og Skaldyrfestivalen i Måløy, og hatt gourmet-aften på restau-rant to gongar, der dei hadde heile 7 rettar på menyen. På skulen lærer elevane både å lage mat, men også å servere og dekke bord. Steph-anie Hamann, som i desse matlagingsti-mane har rolla som servitør, er kledd i ein eigen servitør-uni-form som dei brukar kvar gong dei lagar mat på skulen eller når dei er ute på oppdrag.- Vi jobbar heile økta i strekk, heilt til vi set oss ned og et maten vi har laga. Det er veld-ig sosialt og koseleg, seier ho medan ho dekkjer opp bordet. Dagens økt går ikkje

med til bestillingar, men for å øve seg til ek-samen på slutten av året.

PangstartKort tid etter skulestart var al-

lereie dei unge kokkane i Kyst ub godt i gong med

arbeidet. Heile 35.000 kroner fekk dei inn då dei hadde stand på Havfiskefestivalen, noko som gjorde at bedrifta fekk ein pangstart inn i det nye skuleåret. Al-

lereie i sommarferien deltok dei både på

fi skerimesse i Trondheim og på Malakoff, der dei

serverte lokal kystmat til ar-tistane backstage.

- Eg ser korleis dei blomstrar når dei får vere ute i det verkelige arbeidslivet. Ein får ikkje det same verkelegheitsperspektivet

REISANDE FESTIVALKOKKARJOURNALIST • Oline Birgitte Nave

1616

FOTO • Oline Birgitte Nave

når ein berre står på skulen og lagar mat, meiner l ansvarleg lærar for Kyst UB, Bente Vonheim.

Stadig i utviklingMed lange tradisjonar med vellukka un-gdomsbedrifter på linja på Måløy vidar-egåande skule, som alle har laga og pro-dusert mat, klarer likevel bedriftene å utvikle eigne signaturrettar og for kvart år. – I fjor byrja vi å utvikle varm røykelaks, noko som ikkje har blitt selt av tidlegare ung-domsbedrifter på linja. Men det er Måløy-burgaren, som er ein hamburgar med laks, smakstilsett med ramsløk, det vi sel mest av. Den blei utvikla av tidlegare bedrifter på lin-ja, fortel Simon.Alle klassene på restaurant og matlinja på skulen driv separerte ungdomsbedrifter, noko som verkar positivt på elevane.– Elevane får meir erfaring, jobbar i feriar, på ettermiddagar og blir fl inkare og fl inkare, noko eg som lærar sjølvsagt synest er veldig kjekt å sjå, seier lærar Bente Vonheim.

REISANDE FESTIVALKOKKAR

1717

1818

Lotteri- og stiftelsestilsynet kontrollerer norske lotteri, pengespel og stiftelsar. Vi forvaltar også momskompensasjon til frivillige organisasjonar.

Vi har jobbar for juristar, revisorar og økonomar, så vel som statsvitarar og sivilingeniørar/ingeniørar. I tillegg har vi folk som jobbar med IT-drift og programmering, og med informasjon og kommunikasjon.

Spennande arbeidsplass i Førde

1919

Lotteri- og stiftelsestilsynet kontrollerer norske lotteri, pengespel og stiftelsar. Vi forvaltar også momskompensasjon til frivillige organisasjonar.

Vi har jobbar for juristar, revisorar og økonomar, så vel som statsvitarar og sivilingeniørar/ingeniørar. I tillegg har vi folk som jobbar med IT-drift og programmering, og med informasjon og kommunikasjon.

Spennande arbeidsplass i Førde

2020

Fyrste klasse ved Hafstad vgs er ivrige! Dei har to ungdomsbedrifter i klassen og Mobile accessories er ein av dei. Dei sel tilbehør til ip-hone 4 og iphone 4s, for ein billig pris.

Solgt for fl eire tusen. Hanna Seggewiss, dagleg leiar fortel at folk i Førde er veldig positive til det billige alternativet dei tilbyr. Det er dyrt med Iphonedeksel i Førde og generelt resten av Norge. Men Mobile accessories har mange Iphonedeksel, i

forskjellig form, størrelse og farge, i tillegg sel dei ladarar og øreproppar. Dei sel alt for ein pris mellom 30 kr og 150 kr. Produkta dei sel får dei frå ein ukjent leverandør og har allereie solgt produkt for fl eire tusen.

Ingen problemSå langt har dei ikkje møtt på nokre problem. Dei har eit bra samarbeid og skal holde på med salet ut skuleåret. For til hausten skal mange av dei bytte skule og dermed blir bedrifta oppløyst. Dei har planlagt å bruke inntektene til ein klasse-tur til enten Danmark eller syden. Det er

kanskje det einaste problemet dei har…? og bestemme seg for kvar dei skal på klassetur.

PromoteringMediet Facebook har bitt infi ltrert av reklame den siste tida og det tok elevane frå Mobile accessories seg nytte av. Dei lagde seg fort ei Facebook-side, der dei har bileter av diverse produkt dei har på lager.Elevane har også spreidd ryktet om ung-domsbedrifta til venner, skulekameratar, bekjente og familie.

Prinsessetema, biltema og van-lig bursdag er berre noko av det elevane frå fyrste sal og service ved Hafstad vgs, også kjent som UB Bursdagsfi x, kan tilby.

Konseptet til UB Bursdagsfi x er å arrangere bursdagsselskap for barn mellom seks og tolv år. Dei ordnar med mat, pynting, opp-rydding, underhaldning og eventuelt loka-le, for ein fast pris. Slik får foreldra eit meir avslappa forhold til bursdagsfeiringa. Pen-gane skal gå til klassetur, men det er ikkje avklart om dei reiser til Syden eller Danmark.

EinstemmigDå elevane frå fyrste Sal og service skulle fi nne ut kva ungdomsbedrifta deira skulle gå ut på, satt dei seg i grupper for å ha ei idémyldring. Då hadde så og sei, alle grup-pene komme fram til at dei kunne ta betalt for å arrangere diverse arrangement.Det var derfor ikkje noko tvil om at dette måtte bli ei av dei to ungdomsbedriftene klassen skulle satse på.

Litt treigt i byrjinga Foreløpig har UB Bursdagsfi x berre arran-gert ‹‹Julenissefest››. Då møtte ungane etter skulen på Rampen i Naustdal, der det vart

ein god del leiking, eting av graut og møte med nissen. Det var ein suksess! For augneblinken held dei på med å få oppmerksomhet til barn, forel-dre, besteforeldre, og folk med barn generelt, som kan vere interessert i å få barnebursdagen arrangert for dei.– Det einaste vi slit med so langt, er tid, for-tel Sunniva Haugsbø (dagleg leiar) Dei skal nemlig berre holde på til sommaren, for når hausten kjem igjen byrjar dei på forskjellige skular.

EIT BILLIG ALTERNATIV

FIXER BURSDAG

JOURNALIST • Emilie Colliander



JOURNALIST • Åsmund Eikenæs

2121

Dalsbotten Events arrangerer for-skjellige arrangement for ungdom, for å samle inn pengar til veldedig-heit. – Etter og ha høyrt på eit fore-drag, bestemte vi oss for å samle inn pengar til mathareslummen i Nairobi, fortel Elise Solvåg.

Elise Cathrin Dalsbotten Solvåg og Tiffany Roxanne Huston er søskenbarn og grunn-leggarane av Dalsbotten Events.– Vi bestemte oss for og starte bedrifta etter at vi høyrte på eit foredrag om Operasjons Dagsverk. Dei fortalde om slummen i Nairo-bi som ligg i Kenya. Vi bestemte oss for og samle inn pengar på ein kreativ måte. Da-gen etter gjekk vi til ho som er sjef for ung-domsbedrifter på skulen og snart var bedrif-ta eit faktum, fortel Elise.

Konsert med Jungeltema– Vi ville ha ein konsert med eit jungeltema og vi hadde eit tett samarbeid med dei an-dre linjene på skulen. Design og handtverk laga trefi gurar av tigerar, elefantar og fl eire dyr, medan vi fekk hjelp frå almen med me-diefag til å spreie bodskapen om konserten. Namnet på bedrifta kom ganske spontant. Vi hadde diskutert namnet lenge, men kom fram til at det var enklast og ta i bruk eit et-

ternamn, seier Eli-se. Dei to jentene jobba knallhardt for å fi nne gode sponsorar for eventen. Det var mange som kun-ne tenkje seg og støtte konserten deira.

Stor suksessKonserten som dei to jentene sto bak, vart hal-den i gymsalen på Eid vidare-gåande skule.Det var mange fl otte artistar på scena og det var fl eire lokale band som spelte. Nokre lokale jenter sang, men det var Staysmen & Lazz som var det store tiltrekkingsplasteret. Konserten blei ein stor suksess og eventen gjekk fl eire tusen kroner i pluss.– Vi fekk inn pengar på inngangsbillettar og kiosksal. Heile overskotet frå konserten blei sendt rett til Nairobi. Vi fekk inn mykje pen-gar denne kvelden og det er vi svært nøg-de med, fortel Elise smilande.

Håpar på nye eventarSidan eventen vart ein så stor suksess, er jen-tene freista til og halde nye eventsfor solidariske formål.

– Det hadde vore kjekt å lage nye eventar snart, men vi er begge veldig opptek-ne akkurat no. Vi er med i hair-spraymusikalen

som går av sta-belen den 1. mars

i Operahuset på Nordfjordeid, og den

tek veldig mykje tid. Vi håpar på og få til ein ny

event før sommaren, men det er ikkje bestemt endå, seier

Elise.

Stor motivasjonSidan jentene går studiespesiallisering, så er ikkje UB bedrift ein del av den faglege opp-læringa. Men jentene er likevel motiverte til å halde på med ungdomsbedrifta. – Vi syns det er kjekt å lære om korleis vi må organisere og fi nne løysingar. Vi lærer også om budsjett og liknande ting. Sidan eg er økonomisk ansvarleg så har eg hovudansvar for budsjettet. Tiffany er kon-taktperson, så ho tar seg av telefonsnak-kinga og liknande. Det blir fort mykje hard jobbing, men det lønner seg når det blir eit bra resultat, slår Elise fast.

EVENT FOR NAIROBIFOTO • Tommy Bredesen

2222

FOTO • Amalie Louise Eikeset Mundal

UNIKEFyrste klasse resturant og matfag i Førde er klassa bak ungdomsbedrif-ta Ein Bit Av Verda UB. Dei har tilbud innanfor blant anna catering og takeaway.

Etter ein krokete og vanskeleg veg til kjøk-kenet, klarte elevane å smette seg inn ei lita dør som opnar rommet der 1RMB ved Øyrande vgs oppheld seg. Servitørane spring rundt for å dekke på bordet, medan kokkane på kjøkenet held på med sitt. Ein kan sjå klassa er samansveisa. Dette bekref-tar dagleg leiar Silje Kristin Moldestad.

Noko ein ikkje har i frå før avDei fortel at Ein Bit Av Verda UB vil tilby folk mat frå heile verda, men som kort reist vare. Slik kan kundane bestille noko som dei ikkje har frå før av, og kan samtidig prøve ulik mat fra utlandet som dei ikkje har smakt før. Det bedrifta hovedsaklig baserer seg på er catering, som for eksempel bursdagar, kom-fi rasjonar, bryllaup og så vidare. Dei tilbyr også takeaway.

Seriøse når det gjeldeSå langt har Ein Bit Av Verda UB hatt fi re store oppdrag. Dei har hatt eit oppdrag der

dei lagde til tapas. Det første oppdraget dei hadde var i ein restaurant i Førde med 18 gjestar. Forretten var gresk salat, hovudret-ten var kyllingwok med mokkafromasj til dessert. Alt til ei lav pris. Kundane sa at folk kunne vere villige til å betale ein høgare pris for så god mat. Difor har dei planar om å auke prisen litt for å få meir «cash» på kon-toen. Ungdomsbedrifta har valgt å gjere prisane sine lågare enn konkurrentane. Då kan dei få fl eire oppdrag, og likevel tene på at folk valgte dei i staden for andre dyrare bedrifter.

Tilsaman er dei elleve personane i bedrif-ta, men samarbeida gjerne med andre bedrifter som tilbyr catering. Dei samarbei-da òg med ei anna ungdomsbedrift på skulen, Matglede UB. Det kjem til nytte å kunne arbeide med andre når dei har store oppdrag. Neste punkt på planen er eit op-pdrag der dei skal grille, og då er dei glade for å ha så gode samarbeidspartnarar. Dei er også så heldige at dei får bruke skuletida si til å få utført oppdraga sine, sjølv om det likevel går mykje av fritida for å bli ferdig.

Til no har ikkje Ein Bit Av Verda UB satt seg skikkelig inn i bedrifta si og tatt det litt rol-ig, sjølv om dei har hatt ein del oppdrag

allereie. Dei er tydeleg seriøse med bedrif-ta, og måtte le litt når vi tok det opp. Men dei sa at når det først gjaldt måtte dei hol-de maska og ta det seriøst, men det var litt vanskeleg når dei var ei så samansveisa klasse som likte å ha det kjekt og tulle rundt. Men er dei i knipe så har dei ein mentor som er utdanna både kokk og servitør som hjelp dei når det trengs.

Bedre markedsføringPengane bedrifta får inn skal gå til ein klas-setur for heile klassa. Dei seie at der har vert masse ueinighetar når det kjem til kvar dei skal reise. Nokon synest at ein utlandstur hørest fl ott ut medan nokon tenkjer meir re-alistisk og har lyst å reise til Oslo og besøke ein store restaurant og få eit lite innblikk på korleis det er å jobbe i ein restaurant. Betre med ein god innlandstur enn ein dårleg ut-landstur som dei sa. Men dei hadde masse arbeid igjen før dei hadde nok pengar til å reise. Dei hadde nok så vel til at tre personar til Oslo. Så dei måtte bli mykje fl inkare på å markedsføre seg betre. Dei hadde hatt nokon timar på skulen der dei lærte om å marknadsfør, så dei har fått gode idèar på korleis dei skal komme seg litt meir opp og sette i gang for fullt.

JOURNALIST • Hege Kandal

2323

TILBYR

MATRETTAR

2424

MEDLEMS- FORDELERINKLUDERT I KONTINGENTEN:» Fri juridisk rådgivning i arbeidsrett» Verktøy for arbeidsgiver» Bransjetilhørighet» Ditt regionkontor» Slagkraft til din nytte» Faglige nettverk» Team offentlige anskaffelser» Min side

RABATTERTE FORDELER HOS VÅRE SAMARBEIDSPARTNERE:» Eurojuris – advokatavtale» Storebrand – pensjon og forsikring» Kopinor – kopiavtale» Sjømannskirken – kriseberedskap i utlandet

NHO–fellesskapet er den største interesseorganisasjonen for bedrifter i Norge. Dette gir slagkraft som kommer deg til gode. NHO sentralt og regionalt har nær dialog med politiske myndigheter, og jobber for stabile og konkurranse dyktige rammebetingelser. I NHO har medlemmene et komplett tilbud med nærhet både til bransje og i geografi, og ikke minst en sterk hovedorganisasjon i ryggen. Som medlem hos oss, har du tilgang på mengder av kompetanse, ekspertise og fordeler. Meld deg inn og bli en del av felleskapet! nho.no/innmelding

NHO Sogn og Fjordane er NHO sitt lokale servicekontor i Sogn og Fjordane. Vi har 4 tilsette og har kontor i Florø. Vår hovedoppgåve er å drive lokalt opinionsskapande arbeid, påverke lokale og regionale myndig heiter og gi råd til våre medlemmer i nærområdet.

2525

Puella magasin vart kåra til årets beste ungdoms bedrift på fyl-kesmessa for ungdomsbedrifter i 2012. Magasinet består av 4 jenter frå design og handverk i Luster. Kv-ifor dei valgte å ha eit moteblad på nynorsk, var for den enklaste grun-nen å få spre nynorsken. No er det berre to jenter som driv magasinet, som snart skal lanserast på nett.

Mykje arbeidDet siste året har våre heilt fantastisk. Sjølv om det har vore mykje arbeid, blir det gløymt når ein ser tilbake på alle dei fi ne øyeblikka vi har hatt. Etter eit år var det to som takka for seg, så no er det Anja Helen Kandal og Monica Flatland som driv ma-gasinet. Dei har møtt mange spennande mennesker, og fått mange kontaktar i ulike yrker. Seinare kjem dei til å legge mykje fok-us på yrke og utdanning, for å hjelpe un-gdom med å fi nne den rette utdanninga. Det er noko dei synst manglar i magasinet og håpar det kjem til å slå ann.Første nynorsk magasinetNamnet Puella Magasin kjem fra det latin-ske ordet puella som tyder jente, så Puella Magsin var eit naturleg namn når det var

eit jentemagasin vi skulle lage sa redaktør og gründer Anja Helen Kandal. Dei valgte namnet også fordi det var litt utanom det vanlege og det skapar merksemd når det er så uvanleg namn. Dei har ikkje tal på kor mange som har komt til dei og spurt kva Puella betyr. Magasinet skriv dei på nynorsk sidan dei for det fyrste skriv nynorsk til van-leg, og for å spre nynorsken. Det å spre nynorsken var og den første bodskapen Puella Magasin hadde.– Det blir enklare for dei som brukar bok-mål til vanleg til å lære den på ein kjekk og naturleg måte i staden for gamle og tunge skulebøker sa Anja Helen Kandal. Puella Magasin er det første magasinet i historia som er skreve på nynorsk. Magasinet er blandt anna lest av kunnskapsmenisteren Kristin Halvorsen.

Fleire prisarIkkje berre kom dei heim til Sogn med årets beste ungdoms bedrift, men beste produk-tdesign og med andre plass på beste inno-vative produkt. Dei jobba hardt med å kon-takte annosøra, ringe å spørje om dei kunne bruke ulike bilde til ulike artiklar. Dei intervjua og skriv artiklane, fotografere og satt saman magasinet. Dei hadde null erfaring med programma, så det vart mykje eigenlæring med mykje prøving og feiling.

– Det er ikkje så nøye at det blir masse ar-beid, så lenge ein likar det ein driv med, kan Anja Helen Kandal fortelje.

Utvide til gutebladI magasinet har dei om alt fra mote til rei-ser. Det intereserer mange unge no desse dager. Dei har og hatt ein del om sport og trening og fått gode treningstips av fri-idrettsutøvar og trenar Yngvar Andersen. Magasinet basert på ting som jenter in-treserer seg for, men det kjem til å komme litt forskjellig til gutar etterkvart. Og om ma-gasinet kjem langt, kjem dei til å utvide til både jente-og gutemagasin.

http://puellamagasin.com

PUELLA MAGASINEITT ÅR SEINARE

FOTO • Eivind Husabø

JOURNALIST • Emmy M. V, af Geijerstam

GOD TRUMED

JOURNALIST • Åsmund Eikenæs

FOTO • Åsmund Eikenæs

2626

– Vi håpar sjølvsagt på å bli dei nye «Moods of Norway» seier brørne Jonatan og Benjamin An-dresen. Dei er grunnleggjarane av ungdomsbedrifta Bona Fide.

17 år gamle Jonatan Andresen og 19 år gamle Benjamin Andresen er to brør frå Ån-dalsnes. Dei går begge på Service og Sam-ferdsle ved Eid Vidaregåande skule. Der har dei i fellesskap starta ungdomsbedrifta Bona Fide. – Bona Fide betyr «god tru» på latinsk, og vi føler at namnet beskriv oss ganske godt. Det er viktig at vi trur på det vi driv med, og vi har veldig god tru på bedrifta vår, fortel Jonatan.

Med Moods som førebileteUngdomsbedrifta Bona Fide er eit merkevareprodukt som kan tilby kundar T-skjorter med eit unikt design.– Vi prøver og fi nne gode leverandørar som kan levere gode t-skjorter med eit bra trykk. Vi set kvalitet svært høgt, seier Benjamin. Bona Fide vil gjerne spele på eit unikt design, der dei vil prøve å få inn det typisk norske i produkta sine.– Vi vil tøyse litt med stereotypar av Norge, for amerikanarane trur jo at det er isbjørnar i Oslo, og at nordmenn går på ski bak eit reinsdyr, og så vi vil spele litt på det. Føre-bileta våre er sjølvsagt gjengen bak Moods

of Norway. Dei kom opp med ein genial ide der dei satsar på norsk design, men vi vil altså dra det eit hakk lenger, fortel Jonatan.

– Service har mykje å seieGutane er einige om at det har mykje og seie for ungdomsbedrifta at dei går på Service og Samferdsel.– På skulen lærer vi mykje om det å starte og vidare drive ei bedrift. Vi lærer ikkje berre om ungdomsbedrift når vi har om faget, men også i dei andre timane rundt. Vi har også fl inke lærarar og mentorar som kan hjelpe oss om vi har problem.– Vi lærer også om marknadsføring og produktutvikling. Vi håpar at vi snart kan få avtalar med butikkar, så dei kan ta inn pro-dukta våre. Eg jobbar også med å få opp ei nettside for Bona Fide, fortel Benjamin.

Mykje ansvarDet er ein del ansvar som kviler på berre to personar. Veslebror Jonatan er dagleg leiar og økonomisjef, medan storebror Benjamin er marknads, produkt og salsansvarleg. – Vi er jo brør, så vi hjelper kvarandre med oppgåvene. Men den klare fordelinga er økonomi og produktansvarleg. Ein kan og seie at eg har ansvar for papirarbeid og kaffi kokning medan Benjamin tar seg av den kreative biten, Smiler Jonatan.Benjamin har hatt tett dialog med ein de-

signer i Mexico. – Vi spurde om ei skisse med noko super-norsk på, so då ville vi ha ein viking som rei på ein elg. Men på skissa vi fekk tilbake var det ei stor mus med ein liten viking ridande oppå. Så det er nok ein liten språkbarriere vi må ta stilling til, ler Benjamin.

Kjem godt overeinsDet er ikkje ofte det blir ueinigheiter mellom dei to brørne.– Dei gongane det har blitt litt ampert, så skal det ikkje så mykje meir enn ei kanne kaffi og ein roleg prat som skal til for å løyse opp i problemet, seier Benjamin medan han kastar eit blikk på Jonatan. – Noko av det mest praktiske med å vere brør i ein bedrift er at vi alltid er tilgjenge-lege for kvarandre. Om eg brått kjem på ein ny ide, så spring eg bort og hamrar eg på døra til Benjamin for og fortelje han om den, legg Jonatan til.

Store ambisjonar– Om ti år så er Bona Fide eit ganske kjent merke, spår Jonatan smilande.– Vi kjem antakeleg til og halde på med dette her når vi er ferdig med skuleåra. Det er verkeleg noko som opptek oss og som vi har brukt mykje tid og energi på. Om vi ikkje kjem til å fortsette med dette for all framtid, så er det uansett noko veldig bra og ha på CVèn, slår Benjamin fast.

FOTO • Åsmund Eikenæs

2727

2828

Norsk Country Treff, Breim 11.-14.juli 2013www.norskcountrytre�.no

Ved Stryn vidaregåande skule har sju elevar starta ei bedrift der dei vil fokusere på å skape merk-semd rundt næringslivet og aktiv-itetar i Stryn og omegn. Dette vil dei gjere gjennom inspirerande, kritiske og informative artiklar via nettsida deira.

Tanken bak å starte med bedrifta var å få til eit nærare samarbeid mellom næring-slivet i Stryn og ungdomen, både dei som bur der per i dag, og dei som for tida er ute og studerar. Dei vil ganske enkelt engasjere samfunnet og sørge for at dei som reiser vekk, ein dag kjem tilbake til heimbygda, ved å opplyse dei om kva kompetan-sar næringslivet har behov for, og kva tilbud Stryn har av aktivitetar og arrange-ment.

Ulike interesser og kunnskaparUngdomsbedrifta består av Maria Aaland, Cecilie Grodås, Andrine Nygård, Mathias

Bøe, Rikard Bøe, Martine Hjelmeland og Karoline Dragsund. - Vi har alle ulike inter-esser, kvalitetar og kunnskapar som gjer at vi kan hjelpe kvarandre og ta på oss ulike oppgåver i bedrifta, fortel Andrine Nygård.

Annonser og informasjon for ungeStrynenews kan tilby eventuelle kundar redaksjonelle annonser og informasjon som er retta mot dei unge i samfunnet, og som når ei yngre gruppe enn det andre aviser/artiklar på nett gjer. På sikt vil dette bidra til å sikre desse kundane/bedriftene den rette kompetansen og arbeidskrafta, samt gjere den yngre generasjon betre kjend med dei ulike bedriftene i nærmiljøet og kva dei driv med.- Når det kjem til det å nå fram til kundar/mottakarar, tar vi ganske enkelt berre kontakt, samt at vi via skulen har enkelte samarbeidsbedrifter som gjer det lettare å kome i kontakt med andre bedrifter. Når sida vert lansert, vil vi publisere stort sett alt via sosiale medium, som Facebook, diverse nettsider og Instagram.

Jobbar med å få lansert nettsidaAkkurat no held Strynenews på med litt forskjellege prosjekt i samband med nettsi-da. Elles har dei vore på utplassering hos ei bedrift og prøvd ut mange forskjellige yrke. Dette vil dei ikkje seie for mykje om då det vil bli lagt ut på sida deira ganske snart.

God respons på arbeidetNæringslivet i Stryn har til no vore positive til det dei skal til med, og ser viktigheita og fordelen av det. Særleg no som skulesaka har kome i fokus, og samarbeidet mellom skulen og næringslivet er blitt endå meir styrka.- Arbeidet har teke litt meir tid enn vi såg føre oss. Vi har alle saman nokså travle liv med skule, jobb og trening, men det går fi nt. Elles brukar vi av og til fritida om det er personar vi må kontakte, redigere fi lmar/bilete, ta opptak eller teste ut noko som tek litt tid, skrive tekstar og mail, og ha møter.

UNGDOMMENOPPLYSER

JOURNALIST • Mariann Gytri

2929

3030

FOTO • Amalie Louise Eikeset Mundal

JOURNALIST • Amalie Louise Eikeset Mundal

Splæsj Media UB ved Firda vidar-egåande skule, er godt i gang med arbeidet sitt med bedrifta. Dei driv for tida med fleirkameraproduksjon, men kan og tilby foto, webdesign og grafisk produksjon.

PRDå dei starta opp i andre klasse, var dei ganske usikre på korleis dei skulle klare å for-midle bodskapen sin. Det som har fått dei i gang var eit førespurnad frå NRK, om eit gratisprosjekt med fleirkameraproduksjon. Der fekk dei vist kompetansen sin, og satt i gang, samstundes som dei fekk øve seg på det dei seinare skulle tilby i ungdomsbedrif-ta. Dei har og fått ein del frå mediesenteret, og det er jo veldig bra PR.– Det starta eigentleg som eit skuleprosjekt, som lærarane kom til oss med, men et-terkvart som vi kom i gang, tok vi meir og meir ansvar for prosjekta våre sjølve, seier Fredrik

– Fyrst på året var det kundane som kom til oss og spurte om vi kunne filme, men no som vi satsar på å filme litt større arrangement, er det som regel vi som tilbyr dei å filme, sei-er marknadsansvarleg Bjørnar Os. I tillegg til fleirkameraproduksjon, kan vi tilby alle mog-lege produkt innen media.

OppdragNo for tida får vi faktisk inn så masse op-pdrag at vi må takke nei til ein del. Det er veldig kjekt, men og ganske vanskelig. Vi går ut ifrå kor mykje vi kan få for det, i forhold til kor mykje arbeid det er, og kor vanskeleg det er, seier Fredrik. Pengane dei får inn går til ein klassetur dei skal ha i tredje klasse. Dei tenkje seg å sette eit mål om å reise til Lon-don, men viss dei ikkje får inn nok peng, tar dei seg ein tur til Oslo. - Begge deler kjem jo til å bli kjekt. Det vi skal gjere på klassetur er jo skulerelatert. Der blir det aktivitetar som vi kan lære noko av. Det kan vere alt frå kino til filmfestivalar, seier dei.

Om bedriftaDei vil representere glade ungdommar, som lika drive med det dei jobba med. Dei prø-va å legge lista for prisar litt lågare enn den prisen dei meir profesjonelle firma har. Då er det lettare å få oppdrag, meiner Bjørnar.

Dei vil og vise at dei har lyst til å gjere det dei driv med. No for tida driv dei med etterarbeidet til ei danseførestilling som dei har filma tidlegare. Samstundes driv dei med ein logo som skal vere til ein MC- klubb.

FramtidDet Splæsj Media UB vil gjere framover for å få fleire interesserte i det dei driv med, er å sette opp eit stand som skal vere på skulen, og kanskje nede i Sandane sentrum. – Vi skal jo sjølvsagt vere med på fylkesmessa på Eid, smila Fredrik og Bjør-nar. Der planlegge dei å stille ut nokre av dei bilda dei har teke, og kanskje vise noko av det dei har filma.– Vi går jo på medium og kommunikasjon fordi vi likar å drive med foto, film, grafisk produksjon og eigentleg alt innen media, og dermed er det lettare for oss å drive med denne type ungdomsbedrift.

OvertidDet blir ein del jobbing etter skuletid på gjengen i Splæsj Media UB.– Det er mest på torsdagar og søndagar vi er på skulen uten om sku-letida. Men vi tykkjer det er kjekt. Det er ikkje slik at vi kvir oss til å sitte på skulen til ut på kvelden. Det kjem bare an på oss sjølve, og kor godt vi jobbar, fortel Fredrik. – Vi tenkjer å fortsette med den same un-gdomsbedrifta i tredje klasse. Men vi kan ikkje fortsette å tilby fleirkameraproduksjon, ettersom det er andreklassepensum. Men mediaprodukt vil vi jo selfølgeleg tilby, seier Fredrik og Bjørnar.

EITT

ÅR

FILMMED

På Sande barne og ungdomsskule er åtte jenter som bruker fritida si på å lage mat til sine medelever. Pen-gane dei får inn går til klasseturen i tiande klasse. Medelevane synest det er utruleg kjekt at dei har fått kantine på skulen der dei kan kjøpe variert mat.

På Sande barne og ungdomsskule er det åtte jenter i niende klasse som driv kanti-ne på tirsdagar. Kvar mandag etter skulen handlar dei inn og lagar maten dei skal sel-ge på tysdagen. Noko av det dei tilby er skillingsbollar og tacosalat. – Ein gong bakte vi 94 skillingsbollar, og fekk ikkje solgt halvparten ein gong. Så resten av

veka spiste vi skillingsbollar ; kunne Anna Bir-keland fortelje.

Aldri i minusSjølv om det er berre femte til tiande klasse som kan handle i kantina har jentene sanka inn mellom 600-1200 kr på kantina på tysda-gane. Dei har aldri gått i minus og det tak-kar dei sine svoltne medlevar for. Kvar gong kjem dei nærmare dei 250 000 kr dei treng til klasseturen til Polen i tiande klasse.Der alle dei 36 elevane og lærarane og foreldre skal vere med.

Takka vere medelevaneKatrine Alværen synst det er kjekt at det er nokon som har kantine med litt variert og sunn mat.

– Det einaste eg synest er dårleg er at dei ikkje lagar glutenfri mat til oss med cøliaki, seier Alværen. Hadde det ikkje vore for at femte til tiande klasse kjøpte mat hadde dei ikkje nådd sitt mål med å få inn 250 000 kr. Før jul var det åtte andre jenter som hadde kantina på Sande barne og ungdomsskule. Fram til påske er det Anna Kamilla Larsen og resten som skal ha kantina. På torsdagar er det gutane som er i kantina, også dei har blitt bytta på. – Det er jo veldig sosialt og alle samarbeidar godt, kan dagleg leirar Anna Kamilla Larsen fortelle. Sjølv om dei blir kasta ut når vaske-damene kjem for å vaske rundt klokka seks, får dei baka og laga til alt, men når det kjem til å vaske opp, er det mykje stress og dei spring rundt på kjøkkenet for å sjekke at dei har tatt alt.

SØRGER FOR GOD MAT TIL ELEVANEJOURNALIST • Emmy M. V. af Geijerstam


NORDFJORD

NORDFJORD VEKSTRegionalt næringsselskap for Vågsøy, Selje og Eid

Dine idear er vår felles framtid,vi hjelper ideane fram!

Du finn oss på www. nordfjordvekst.noog «join» oss på facebook

inspire 2013

Documents