integrated value engineering and risk management in projects

International Conference on Civil Engineering Architecture and urban infrastructure

29-30 July 2015, Tabriz, Iran

1

های عمرانیتلفیق مهندسی ارزش و مدیریت ریسک در پروژه

3، مصطفی خانزادی2علیرضا چاله کایی، *1میثم صادقی

بابل عالی علوم و فناوری آریان، موسسه آموزش دانشجوی کارشناسی ارشد رشته عمران گرایش مهندسی و مدیریت ساخت -1

[email protected]

دانشجوی دکترای رشته عمران گرایش مهندسی و مدیریت ساخت، دانشگاه علم و صنعت ایران -2

[email protected]

[email protected] دکترای مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایراناستادیار، -3

چکیده :

ای از فرآیندهاست که هدف آنها رساندن موفقیت آمیز پروژه در طول چرخه حیات آن است.مجموعه مدیریت پروژه

ها و های الزم در جهت اجرای فعالیتمهارت، ابزار و تکنیک مدیریت پروژه بکارگیری دانش، ،PMBOKد طبق استاندار

فن مدیریت است به نحوی که طول عمر یک پروژه با استفاده ازهماهنگ نمودن و هدایت منابع انسانی و مصالح در

مدیریت گانه 9مندی به اهداف از قبل تعیین شده در محدوده پروژه ایجاد شود. مدیریت ریسک یکی از فرآیندهای رضایت

روژه اگوار بر اهداف پباشد که به منظور بیشینه نمودن نتایج مثبت و کمینه نمودن احتمال وقوع یا اثر پیامدهای نپروژه می

سازی شاخص ارزش پروژه است. مهندسی که اهداف آن بهینهاست. مهندسی ارزش به یک روش سیستماتیک اطالق می شود

تنی سسباشد. این دو تکنیک پیوند ناگهای عمرانی مییرقابل انکار در اجرای پروژهارزش و مدیریت ریسک دو مقوله مهم و غ

نظور کسب موفقیت پروژه به کار به مبایست به طور صریح و شفاف در یک برنامه هماهنگ ینسبت به یکدیگر دارند و م

ها باالتر ها، ریسکاهش هزینهست و با کا هادسی ارزش اغلب به سوی کاهش هزینهروند و از آنجایی که رویکرد مهنمی

ک امری الزم االجرا و سودمند است.ستماتیهای عمرانی به صورت صحیح و سیه کارگیری این دو تکنیک در پروژهروند بمی

ردند گمیگردد و سپس دو تکنیک با هم مقایسه ندسی ارزش و مدیریت ریسک بیان میدر این مقاله ابتدا مفهوم کلی از مه

ق آن طب توان روند مدیریت پروژه را در هر مرحله مشخص، قابل ارزیابی و کنترل قرار داد که برو با استفاده از این رویکرد می

های عمرانی بیان فیق آنها در پروژهدر نهایت مزایای تل در پروژه را به اهداف با هزینه کمتر و کیفیت بهتر دست سوق داد.

خواهد شد.

کلیدی: مهندسی ارزش، مدیریت ریسک، مدیریت پروژه، تلفیق. هایواژه



2

مقدمه -1رود. ه در طول چرخه حیات آن به کار میموفقیت آمیز پروژست که با هدف انجام ا مجموعه از فرآیندها 1مدیریت پروژه

ها الزم در جهت اجرای تمامی فعالیت هایگیری دانش، مهارت، ابزار و تکنیک، مدیریت پروژه به کار2PMBOKطبق استاندارد

].1[کنترلی و اختتامی استی، اجرایی، برای دستیابی به نیازهای پروژه از مسیر به کارگیری فرآیندهای آغازین، برنامه ریز

گانه مدیریت پروژه است که با هدف شناسایی، تحلیل و واکنش به ریسک در جهت کاستن 9مدیریت ریسک یکی از ارکان

رود. مدیریت ریسک تضمین کننده بیشینه نمودن احتمال و پیامدهای ها به کار میاحتمالی و وقایع ناگوار در پروژهوقایع

یکرد هرچند مقصود رو کمینه نمودن احتمال و پیامدهای رویدادهای نامطلوب در راستای اهداف پروژه است.رویدادهای مثبت و

ن در سیستم است که در کنار آست ولی در عمل بیشتر افزایش ایمنی و ضریب اطمینان ا ها سازی پروژهمدیریت ریسک بهینه

باشد.زا مییابد اما در عمل رویکردی هزینه های پروژه کاهش میریسک

های غیر ضروری است که با استفاده از این ته خالق با هدف تشخیص موثر هزینهمهندسی ارزش یک رهیافت سازمان یاف

ها با حداقل صرف منابع صورت پذیرد. ها، تجهیزات و پروژهگروهی در جهت تحلیل کارکرد سیستمرویکرد سازمان یافته و

تفصیلی به کسب نتایج ها بخصوص در فاز طراحی مفهومی و طراحی ها و پروژهطرح ری این تکنیک در مراحل اولیهبکارگی

ی ه بر رویکردهای مدیریت ریسک و مهندسی ارزش عالوبنابراین تلفیق تکنیک ها دست یافت.نمودن پروژهارزشمند در اقتصادی

جود ه وکرد کاهشی مهندسی ارزش باعث بروی ها به جای رویکرد افزایش مدیریت ریسک وسازی هزینهحقیقی به سوی بهینه

].2[شودی به موفقیت پروژه به کارفرما میهای مهم در دستیابریسک و ارزش و همچنین معرفی عاملآمدن تعادل بین

مدیریت ریسک -2

اشد. ب، ارزیابی، اجرا و تحلیل ریسک میای نوین از علم مدیریت است که چارچوبی برای شناساییمدیریت ریسک شاخه

های غیر ضروری، بهینه نمودن استفاده از منابع ها و نیز به جهت اجتناب از هزینهریسک به منظور بهینه نمودن تصمیممدیریت

باشد که در واقعیت هیچ پروژه شود. الزم به ذکر میهای پاسخ به ریسک ایجاد میدر پروژه و ایجاد موثرترین شیوه محدود

توان آن را مدیریت، کاهش، انتقال و یا پذیرفت باید آن را نادیده گرفت، بلکه میوجود ندارد و هرگز ناجرایی عمرانی بدون ریسک

یدات ریسک پروژه شامل تهد ].3[رندها مد نظر قرار گیها در پروژهبایست ریسکنیز به اشتراک گذاشت. پس میو در مواقعی

ه رآیندی به منظور بیشینباشند و به همین دلیل مدیریت ریسک را فمیهایی برای ارتقای اهداف برای اهداف پروژه و هم فرصت

1 Project management 2 Project Management Body of Knowledge



3

منشاء ریسک در ].1[دانندامدهای ناگوار بر اهداف پروژه میج وقایع مثبت و کمینه نمودن احتمال وقوع یا اثر پییانمودن نت

قادر خواهیم اند وو تحلیل گشته ی هستند که شناساییهای معلوم آنهایقطعیتی است که وجود دارد. ریسکها در عدم پروژه

ریزی نمائیم.بود آنها را برنامه

]: 1[اندیریت ریسک به صورت زیر معرفی شدهبر اساس استاندارد مدیریت پروژه امریکا مراحل اساسی مد

ریزی مدیریت ریسکبرنامه 2-1

بایست سطح و نوع مدیریت مرحله میی اجرای آن است. در این هاتدوین برنامه مدیریت ریسک و روش اتخاذ تصمیم و

ریسک، متناسب با ریسک پروژه و اهمیت پروژه برای سازمان تعیین گردد.

شناسایی ریسک 2-2

توان از آنها در جهت شناسایی ریسک اعم از تهدید یا فرصت هایی که میها و مهمترین روشدر این مرحله، دستورالعمل

یز سازی نهای هر یک از آنها و مستندهای موثر بر پروژه، تعیین مشخصهتعیین ریسکگردند. همچنین استفاده شود ارائه می

پذیرد.صورت می

تحلیل کیفی ریسک 3-2

در حقیقت هدف اصلی این مرحله انجام تجزیه و تحلیل کیفی ریسک و تبیین اهداف آنها بر اهداف پروژه است و همچنین

های بعدی است.تر برای اعمال مدیریت در زمانمهم های پروژه و شناختن مسائلسکمرتب کردن ری

تحلیل کمی ریسک 4-2

گیری احتمال وقوع پیامدهای انواع ریسک و برآورد تاثیر آنها بر اهداف پروژه است.هدف از این مرحله اندازه

برنامه ریزی پاسخ به ریسک 5-2

ها و کاهشهای الزم در افزایش فرصتو تدوین تکنیک های پاسخ به ریسک، تهیه دستورالعملدر واقع هدف از برنامه ریز

تهدیدها در نیل به اهداف پروژه می باشد.

نظارت و کنترل ریسک 6-2

های باقیمانده، شناسایی و تعیین ریسک جدید، اجرای برنامه کاهش ریسک و ارزیابی اثربخشی پیگیری و نظارت بر ریسک

ها، انجام از جمله دالیل بکارگیری مدیریت ریسک، به حداقل رساندن بحران پذیرد.طول پروژه در این مرحله صورت می آنها در

ها ایش میزان موفقیت و یا کاهش شکستو نیز افزهای صورت گرفته و پیش بینیها و برنامه زمانی کار مطابق برآوردها هزینه

].4[ است



4

مهندسی ارزش -3

ه محصول و یا پروژه بکار گرفت رویکردی گروهی و سیستماتیک است که برای ارزیابی و بهبود ارزش در یکمهندسی ارزش

]5[اند:گونه تعریف نمودهمهندسی ارزش را این ،3SAVEانجمن بین المللی مهندسان ارزش شود.می

غیر هایآنها شناسایی و حذف هزینههدف از های مشخص و خالقانه و بر پایه کار تیمی، که بکارگیری سیستماتیک روش

ضروری و افزایش کیفیت و کارایی یک محصول یا خدمت در طول عمر آن است.

طور همزمان بهبود عملکرد و ها و بهی است برای حل مسائل، کاهش هزینههمچنین مهندسی ارزش متدولوژی قدرتمند

ه افزاید. بدهد و به ارزش سرمایه گذاری میرا افزایش میارزش، رضایت مشتری هایفیت که با شناسایی و ارتقای شاخصکی

های ارائه شده منطبق بر معیارهای کیفی، ایمنی و زیست محیطی مصوب باشد. به بیان دیگر مهندسی ارزش حلطوری که راه

یک روش خالقانه حل مسئله است که بر محور تحلیل کارکردهای پروژه مورد نظر استوار است.

مرحله اساسی انجام می گیرد: 3مهندسی ارزش در اساسا فرآیند

عملیات مقدماتی 3-1

های پروژه، تعیین موارد کلیدی، اهداف عات و دادهاین مرحله شامل توسعه اهداف برای مطالعه ارزش، به دست آوردن اطال

ریزی و سازماندهی مطالعه ارزش است.ه، توسعه برنامه مطالعه و برنامهمسئل

نیعملیات ضم 3-2

از:اندعبارتپذیرند که فاز اصلی انجام می 6ین مرحله در ا

فاز اطالعات 3-2-1

آوری دار جمعالعات مربوط، به طور دقیق و معنیشوند و تمامی اطعات مسئله به اشکال خاص تجزیه میدر این فاز اطال

گردند.میها تعیین آوری و هزینهگیری کمک نمایند. حقایق جمعشوند تا در تصمیممی

فاز تجزیه و تحلیل کارکرد 3-2-2

اصلی و فرعی تعریف پذیرد. در این مرحله کارکرد هایی است که برای ارزش صورت میاین فاز مشتمل بر همه تالش

گردند.می

فاز خالقیت 3-2-3

.شودهای جدید بکار گرفته میدر فاز خالقیت، روش خلق ایده

3 SOCIETY OF AMERICAN VALUE ENGINEERING



5

ای عملکردهای تعریف ها برردن قوه قضاوت، آرایه ای از ایدهکبا مهاراست: خلق و قضاوت.این روش شامل دو فرآیند ذهنی

شود.شده ایجاد می

فاز ارزیابی 3-2-4

تا هدف مورد شوند اند مطرح میدر فاز خالقیت ایجاد گردیده شده هایی کهدارد. ایدهگرا را به فعالیت وا میذهن قضاوت

و هها مقایسها برای تحلیل هزینهشوند و همچنین این گزینهوط به عملکرد توسعه داده میی مربهانظر حاصل شود. گزینه

گردند.خاب میها انتتخمین زده شده و بهترین ایده

فاز توسعه 3-2-5

ل مکردن بهترین گزینه برای بهبود ارزش ایده انتخاب شده در فاز قبل است. در این فاز به ارزیابی کاهدف ازاین فاز مهیا

های پروژه مورد بررسی قرار امکان اجرا و اثر آن بر دیگر بخشراهکارهای باقی مانده پرداخته و جزئیات همچون کارفرمایی،

گیرد.می

فاز ارائه 3-2-6

وبی ارش مکتهدف فاز ارائه دستیابی به توافق و ایجاد تعهد برای اقدام به اجرای پیشنهاد است. در خالل فاز ارائه، تیم گز

کند.یی گزینه انتخاب شده را ارائه مینماید و طرح عملیاتی برای ضمانت اجراها مهیا میمورد بهترین گزینه در

اییعملیات نه 3-3

های اجرایی برای راهکارهای پیشنهادی پذیرفته شده، فعالیتهای شامل بازنگری گزارش اولیه، قراردادن برنامه این مرحله

های وجه به اینکه چگونه تجربه، ظرفیتعات و ثبت موضوعاتی که فرا گرفته شدند و نیز تپیگیری مطالعه ارزش، سبک اطال

].6[دهد جدید را توسعه می

تلفیق مدیریت ریسک و مهندسی ارزش -4

پوشانی هندسی ارزش بصورت همزمان و با همبایست مدیریت ریسک و منگرد که میرویکرد با این نگرش به موضوع می این

بلکه با شناسایی و تعریف ب کاهش زمان اجرای پروژه می گردد،در مدیریت پروژه پیاده گردد. این دیدگاه نه تنها موجمناسب

های سازی صحیح اهداف و خط مشیگردیده و در نهایت منجر به پیادهها و مسائل پروژه موجب کاهش بار مالی نیز صحیح ریسک

].3[شود پروژه می



6

ضرورت تلفیق 4-1

های آنها در قبال حوزه تحت اختیار به همراه ریسک ل تحت فشار قرار گرفتن و مسئولیتاغلب مدیران و مهندسان به دلی

با توجه به پیچیدگی روند اجرای پروژه بکارگیری مدیریت ریسک و گیرند.پیشنهادی در وضعیت دشوار قرار میهای زینهگ

یند که موجب تحمیل هزینه های ابزاری بی بدیل جهت شناسایی و یا حذف هر فرآتواند به مهندسی ارزش در مدیریت پروژه می

].6[کارکردهای اساسی پروژه وارد گردد آنکه آسیبی به دد بیشود تبدیل گرضروری و اتالف زمان میغیر

مانی در عمل تاخر زتقدم و های عمرانی بصورت مجزا و باش و مدیریت ریسک در مدیریت پروژهبهره برداری از مهندسی ارز

ذیل می باشد:باشد. عمده دالیل این امر به شرح های عمرانی نمیوری مناسب جهت مدیریت پروژهدارای کارایی و بهره

ارزش الف( هنگامی که در آغاز مطالعات پروژه، مدیریت ریسک انجام گیرد و بعد از آن مهندسی ارزش صورت پذیرد، مهندسی

خود سبب بروز مخاطرات ها و رویکردهای آغازین پروژه را با تغییرات اساسی مواجه کند که این مشیمکلف است بسیاری از خط

.گردد و بالعکسناشناخته در پروژه میهای جدی و ریسک

اطمینان و ایمنی پروژه ها و ضریب های پروژه است، زیرا حاشیهیت ریسک یک نگرش افزایش به هزینهب( اغلب اوقات مدیر

یشی های پروژه از دو دیدگاه کاهشی و افزاارزش تا حدی یک نگرش کاهش هزینه و از سویی دیگر مهندسییابد افزایش می

].3[گردد رش سبب کاهش کارایی در مدیریت میباشد که در عمل این دو نحوه نگمی

شود.خود سبب افزایش یا کاهش ریسک می دالیل متعدد نیزج( بکارگیری و استفاده از مهندسی ارزش بصورت مجزا به

ی که تلفیق ریسک و ارزش الزم استپروژه های 4-2

ر های زیتوان به نمونهژه بکار گرفت که از جمله آنها میتوان در تمام ابعاد پروا میادغام مهندسی ارزش و مدیریت ریسک ر

] 7[اشاره کرد:

سنگین های نیازمند سرمایه گذاریپروژه

های دارای فناوری جدید و مدرنپروژه

های اجرای سریعپروژه

های دارای مشخصات خاص و دقیقپروژه

دهند.به شدت تحت تاثیر قرار می هایی که جریان نقدینگی سازمان راپروژه

قراردادهای غیر معمول

های حساس به تغییر شرایط پروژه



7

،اجتماعیپروژه های دارای اهمیت سیاسی، اقتصادی

ه از مدیریت ریسک در مهندسی ارزشهای استفادمزایا و معایب و نیز محدودیت 4-3

محدودیت تلفیق دو روش مدیریت ریسک و مهندسی ارزش، عدم امکان کمّی و دقیق نمودن ریسک در زمان کوتاه مطالعات

ید.نماتحلیل ریسک را محدود و نادقیق میهای پیش نیاز تحلیل ریسک نیز ابزارهای کمبود اطالعات و نیز داده ارزش است.

نامه از پیش و سپس مطالعات ارزش را در یک بر توان برای جبران این نقص اطالعات را جمع آوری و آنها را تحلیل کردمی

].8[تعیین شده انجام داد

اند. مزایای اصلی این تلفیق عبارت اند از:کارایی خود را به اثبات رسانیده در دهه اخیر تلفیق این دو رویکرد،

نماید که با در اختیار قرار دادن تصویری کامل پذیر میارزش را در پروژه امکان تلفیق این دو رویکرد مطالعه همزمان ریسک و

دو رویکرد تلفیق این م قطعیت خواهند داشت.ها و عدگیران درک بهتری از فرصترح در مراحل ابتدایی پروژه تصمیماز ط

یابد و در عین حال نیاز به جلسات و کارگاه کمتری است.یرا کیفیت و عمق مطالعه بهبود میشود زموجب ارتقای کارایی می

هد، دمورد مطالعه بهبود میاستفاده از رویکرد تلفیق موجب کاهش ابهام در مذاکرات شده و درک مشترک تیم را از موضوع

نماید.با سهولت بیشتری تیم را هدایت میکند و رهبر گروه ی بیشتر برای تحقق اهداف تالش میدر نتیجه تیم با هماهنگ

ی توان صورت پذیرد. تمامی ابزارهایساده میاستفاده از تلفیق ریسک و ارزش با توجه به شرایط و محیط در دو سطح پیشرفته و

توان در مقاطع زمانی مناسب بکار گرفت.گیرند بسته به نیاز میسک مورد استفاده قرار میدیریت ریکه در مهندسی ارزش، م

فرآیند تلفیق مدیریت ریسک و مهندسی ارزش 4-4

] 9[دو مقوله اصلی که مدیریت ریسک و مهندسی ارزش را با هم سازگار می کند این است که:

.کنندویکرد ساختار یافته قوی پیروی می: هر دو از یک ر1

.نمایندهای بهینه تولید میهر دو راه حل: 2

و همچنین هر دو دارای یک عامل سوم مشترک هستند و آن عامل این است که هر دو کیفیت، میزان قابل پذیرش بودن طرح

باشد.می "هزینه صرف شده حاصله /کیفیت "و آسانی اجرا را در نظر دارند و تمرکز آنها بسوی بیشتر شدن نسبت

دهند به همزمان این دو سوق میستفاده ها الزم و ضروری است اما دالیلی که ما را به اها در پروژهاستفاده از هر دو این رویکرد

]11[باشند:شرح ذیل می

کاهش دهد و همچنینهای پروژه را تواند ریسککه مهندسی ارزش می: فرآیند ریسک و ارزش مکمل یکدیگر هستند به طوری1

هت افزایشهایی جتواند فرصتنگردد، ضمن آنکه مدیریت ریسک می ها شناسایی و کنترل گردند تا ارزش تباهبایست ریسکمی



8

ارزش در پروژه خلق نماید.

نماید، ضمن آنکه گیری کمک میاین درک به تیم پروژ جهت تصمیماز پروژه دارند که : هر دو فرآیند نیاز به درک عمیقی 2

نماید.به درک عمیق تر از پروژه کمک می بهبود روابط هم

ی هاحلتر به راهنماید تا سریعم پروژه با ذینفعان خارجی کمک می: چارچوب ایجاد شده توسط این دو رویکرد به روابط تی3

نهایی دست یابند.

کنند و ریسک را کاهش یفه ماهایی که ارزش را اضکند تا فعالیتک و ارزش یک رویه ممیزی ایجاد می: ثبت مطالعات ریس4

دهند مدیریت گردند.می

ای را برای فراگیری بهتر از تجربیات گذشته و بهبود فرآیندهایی که ریسک و ارزش در کنار یکدیگر پایه: وقایع ثبت شده 5

کند.م میاکنون در حال اجرا هستند فراه

از: استفاده از تحلیل ریسکانداند که عبارتیت ریسک و مهندسی ارزش تعریف شدههای مختلفی برای تلفیق مدیرروش

قبل از شروع کارگاه مهندسی ارزش، مدیریت ریسک در فاز تحلیل کارکرد، کاهش ریسک در فاز خالقیت، در نظر گرفتن ریسک

شنهادات یبه صورت یک معیار وزنی در فاز ارزیابی، انجام تحلیل ریسک در فاز بسط و توسعه، تصمیم گیری در مورد پذیرش کلی پ

].11[ک و ارزش در طول چرخه حیات پروژه کارگاه مهندسی ارزش و تلفیق فرآیندهای مدیریت ریس

های مختلف جهت تلفیق فرآیند های مدیریت ریسک و ارزشمدل -5

های کارا جهت بکارگیری و استفاده از دو رویکرد مهندسی ارزش و مدیریت ارائه مدل هایی برایهای اخیر تالشدر دهه

نیک ها در جهت استفاده در این دو تکراستا به بررسی کوتاه از این مدلریسک و تلفیق آنها تاکنون صورت پذیرفته است. در این

می پردازیم:

له فاز اطالعاتاستفاده از تحلیل ریسک قبل از شروع کارگاه مهندسی ارزش و مرح 5-1

ا ـآنهی رااجی ه با توجه به میزان ریسک بالقوه موجود براوژپری المانهاو اجزا ، کیفی ریسکو کمی ی هابعد از انجام تحلیل

سازد. بدین صورت که با استفاده از کارگاه مهندسی ارزش را مشخص میی جهت کار، . این کارشوندی لیست میـلوصورت نزـب

مواجه رند. بطور معمول قسمتهایی که با ریسک باالیی وآه را بوجود میوژات اجرایی در پرمخاطر %81هوژپراجزا %21اصل پارتو

].12[ افزایش ارزش دارندو ها اهش هزینهـکی راـد پتانسیل کمی بهستن



9

مدیریت ریسک در فاز خالقیت 5-2

ساخته SMARTارزش ی یا درختها FASTی نمودارهاو ثانویه شناسایی شده و لیه وای کارکردها، در فاز تحلیل کارکرد

ی شناسایی شده را با کارکردهای توان ریسکهایا برنامه مدیریت آماده باشد می ثبت شدهی وند. در این مرحله اگر ریسکهاـشمی

ی توان در هر یک از کارکردهاامه مدیریت ریسکی آماده نباشد میشده یا برناگر ریسک ثبت و وط ساخت ـده مربـشناسایی ش

درجه و قوع وموجود را شناسایی کرد. این ریسکها باید با ارزیابی احتمالی ی ریسکها، جزیی موجود در نمودارها کارکردها

].13[ ایمنی همراه باشدو کیفیت ، هزینه، بر زمانی تاثیرگذار

خالقیت کاهش ریسک در فاز 5-3

ا ـیو ر ـه کمتـا هزینـایی بـه کارکردهـتیابی بـال دسـشوند ما عموما به دنبکه گزینه ها به طوفان گذاشته می در هنگامی

مخاطرات و تواند با به طوفان افکار گذاشته شدن ریسکها ه میباشیم. این کار میوژموجود در پری ود کارکردهاـبهبو عه ـتوس

].13[ ها همراه باشدل رساندن یا از بین بردن این ریسکبه حداقی موجود برای کلید

نظر گرفتن ریسک به صورت یک معیار دارای وزن در فاز ارزیابی در 5-4

ان یک توانند ریسک را به عنومی، شهاوچه از سایر رو ه نمایند زن دهی استفادی ومجریان کارگاه ارزش چه از ماتریسها

توانند در یک ماتریس موجود میی تاثیرات ریسکها .بهتر به کار گیرندی هاانتخاب گزینهی و زن در تصمیمگیری وار داراـمعی

جداگانه در کنار ماتریس ی رگیم میتوانند بصورت ماتریس تصمیمویا در صورت لزو جانده شوند ارزش گنی رـگیصمیمـت

].14[ ارزش مورد ارزیابی قرار گیرندی گیرتصمیم

ت ـکیفی، سکـریی هاهزینه ی،سرمایهای هزینهها، ایمنی، قابلیت اطمینان، کمانند ریستوان مفاهیمی در این فرایند می

رد وموجود مانند برآی نهادهاکمی در ارزیابی هزینه پیشی هاشده است که با دخالت دادن تکنیک دیده .ت دادـرا دخالو...

با و هزینه پری تبدیل به گزینها، در ابتدا داشته را که کمترین هزینهی پیشنهاد، مونت کارلوی هاام تحلیلـا انجـهمراه بی بازها

].15[ مطلوبیت کمتر گردیده است

نیز در این خصوص پیشنهاد اضافه کردن تکنیک های شناسایی ریسک و آنالیز ریسک را ارائه می دهد. وی 4یوهیوئی

چگونگی تلفیق و 1شکل تاکید خاصی بر استفاده از روش آنالیز کیفی و کمی نمی کند و استفاده هر دو را پیشنهاد می دهد.

راحل مختلف فاز ارزیابی از مهندسی ارزش نشان می دهد.نحوه استفاده از مدل یوهیوئی و تکنیک های ریسک را در م

4 Yuh-Huei



11

تلفیق مهندسی ارزش با ریسک در فاز ارزیابی -1شکل

شناسایی ریسک

آنالیز

ریسک

آنالیز

کمی

ریسک

کیفی آنالیز

ریسک

ایده ها قبل از

نمایش

دسته بندی

ایده ها

سناریوها /

مجموعه گزینه ها

وزنارزیابی

معیارها

ساختار سلسله مراتبی

معیارها

وزن

معیارها

ارزیابی عملکرد

گزینه ها

آنالیز تصمیم گیری

آماری

آنالیز معیار

چندگانه

انتخاب گزینه

برتر

آنالیز

هزینه -سود

فاز ارزیابی

اطالعاتفاز خالقیتفاز

دسته بندی

ریسک

مطالعات ارزش مطالعات ریسک

معیاراصالح

فاز توسعه



11

انجام تحلیل ریسک در فاز بسط و توسعه 5-5

را ی موجود در گزینه پیشنهادی ریسکها، توان با ارزیابی دقیق گزینه انتخاب شده در فاز ارزیابیتوسعه میو در فاز بسط

اطراتی ـود مخـجوورت ـدر صو خود اطمینان حاصل کنیم ی مختلف طرح پیشنهادی هاا از کارکرد درست جنبهـسی نمود تبرر

].14[ پاسخ مناسب به این مخاطرات را انجام دهیمی دامات پیشگیرانه الزم براـاقو وق ـرح فـطی راـب

تصمیم گیری در مورد پذیرش کلی پیشنهادات کارگاه مهندسی ارزش 5-6

و میزان قابلیت اطمینان ی، ه با تحلیل مقایسه اوژگاه مهندسی ارزش با مدل کردن کل پرمی توان بعد از ارائه نتایج کار

جود تجربیات بد ناشی از شکست واز کارفرمایان به علت ی لیه مقایسه نمود. بسیارونتایج حاصله را با طراحی ا، ریسک موجود

انی در پذیرش نتایج کارگاه مهندسی وفرای تردیدها، لیمهندسی ارزش شده قبی ه هاوژپری نگهداری یا افزایش هزینه هاو ه وژپر

یرش نتایج کارگاه ارزش را امکان پذ، لیهودر برابر طراحی ای ضعیت مقایسه ریسک مالی گزینه پیشنهادودر این و ارزش دارند

ش انجام داد :ورو زیابی را می توان با دار ].16[ بردباال می

کارکرد سیستم بری تاثیر تغییرات پیشنهادی گیراندازه .1

بر چرخه حیات هزینهی تاثیر تغییرات پیشنهادی گیراندازه .2

تلفیق فرآیندهای مدیریت ریسک و مدیریت ارزش در طول چرخه حیات پروژه 5-7

و این دی مدیریت ریسک در مهندسی ارزش به همپوشانی فعالیتهای تمرکز براستفاده تکنیکهای یکرد به جاودر این ر

موضوع در کنار یکدیگربه توازنی معقول و ه توجه شد تا به نگاه به این دوژره عمر پرودر دو این دی رگاههاکای برگزارو تکنیک

به ی ه ( برقرار شود. آنها بر حسب تجربه کاروژتیم پرو ارزش مطلوب ) مورد جستجو توسط کارفرما و ه وژیک پری بین ریسکها

ارزش در و ریسک ی کارگاههای بایستی در نحوه برگزارآنالیز ارزش میی توجه به ریسکها یاین موضوع پی برده بودند که برا

دنبال کردند. از ک مشتری ارزش را توسط یک تیم کارو ریسک ی همزمان کارگاههای برگزارو ه تغییراتی صورت گیرد. وژپر

و هر دی کارگاههای بود که در صورت برگزار می نمود این موضوعی یکردواز چنین روی عمده دالیلی که آنها را تشویق به پیر

ده ومحد، هوژشناسایی عوامل تاثیر گذار بر پر، هوژتکنیک نظیر تعریف اهداف پرو هر دک مشتری از فعالیتهای از انجام بسیار

توسط کارگاهها ی ش به دلیل برگزارواجتناب خواهد شد. در این رو... مشخصات فنی و اطالعات کلی ، اطالعات هزینه، هوژپر

مستقیم در برنامه مدیریت ی دتر کارگاه مهندسی ارزش ریسکهاوزی با برگزارو ه وژاشراف آنها بر پرو یک تیم به دلیل تسلط

ریسک قرار خواهند گرفت.



12

نتیجه گیری -6

د برای های جدینیز باالتر رفته است و در نتیجه نیاز به متدهای آنها ها، ریسکتر شدن پروژهبا توسعه روز افزون و پیچیده

مفیدی در شناسایی و ارزیابی های بسیار دو رویکرد مهندسی ارزش و مدیریت ریسک روش کنترل آنها نیز احساس می شود.

سی یریت ریسک و مهندهای مدهایی که از تکنیکباشند. پروژهکارایی حداکثر و کمترین هزینه میها با در نظر گرفتن ریسک

طول چرخه حیات های اخیر که بکارگیری تکنیک ریسک و ارزش را در راستای هم و دره از مدلجویند استفادارزش بهره می

ک ریت ریسک صرفا توجه به ریسشود. اکنون هدف از تلفیق مهندسی ارزش و مدیدهد به طور اکید توصیه میپروژه پیشنهاد می

نه در هر پروژه برای سالهای متوالی استفاده شده اند ولی باشد. این دو تکنیک به طور جداگاهای کارگاه مهندسی ارزش نمیایده

برای رسیدن به هدف بهتر است ترکیبی از دو رویکرد فوق استفاده شود. منطق فرآیند تلفیق ریسک و ارزش حداکثر نمودن

ده ارائه شارزش، کاهش شدت و احتمال وقایع ریسکی و حداکثر نمودن بازگشت سرمایه است. مدلهای مختلفی برای تلفیق

های کارگاه مهندسی ارزش و مدیریت ف اصلی آنها توجه همزمان به ایدهاست که هرکدام داری معایب و مزایایی است که هد

].17[های عمرانی استت موفقیت و افزایش ارزش در پروژهریسک و برقراری تعادل بین آنها جه

مراجع

of Body Management Project the to Guide A Committee: Standard Institute Management Project PMBOK ]1[

Fifth Editio; 2013 Guide) (PMBOK® Knowledge

Ranesh, A. Zillante, G., and Chileshe, N. (2012) ‘Towards the integration of risk and value management’, [2]

Australasian Journal of Construction Economics and Building, Conference Series, 1 (2) 43-51.

واحدی، خ، ارباب شیوانی، ب، رفیعی،ع. ضرورت تلفی مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در مدیریت پروژه های بزرگ عمرانی، سومین ] 3[

.1389کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه، تهران، گروه پژوهشی آریانا،

مهدی خانی، ح، رضوی، ، عرب، د. ارتقای اثربخشی مطالعات مهندسی ارزش با استفاده از مدیریت ریسک، دومین کنفرانس ملی ]4[

.1384مهندسی ارزش، تهران، دانشگاه علم و صنعت، مهندسی صنایع، MCGROW -A SYSTEMATIC APPROACH"-"VALUE ENGINEERING-ARTHURE E. MUDGE [5]

.HILL-1971

احدی، خ، محمد خانی، ح. تلفی فرایندهای مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در چرخ عمرپروژه، چهارمین همایش ملی مهندسی و] 6[

.1389، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایرانارزش،

ی زـبرنامه ریو سازمان مدیریت "ه وژجایگاه مهندسی ارزش در مدیریت پر"ک عبایی مزد، قوامی فر کامران ، جبل عاملی محمد سعید] 7[

.1381کشور

ز، پایدار، بندرگ های مهندسی عمران با رویکرد توسع همدیریت ریسک، اولین همایش منطقبود . نقش مهندسی ارزش در بهسعظیمی، ] 8[

.1391اد اسالمی واحد بندرگز،دانشگاه آز

"راهکارهاو رت ها ومهندسی ارزش ضرو تلفیق مدیریت ریسک "میرمحمدصادقی علیرضا ، صبحیه محمدحسین ، مستوفی بهزاد ] 9[

.1384تیر ماه -لین همایش مهندسی ارزش در حمل نقل کشوروا.[10] Michael dallas " Value and Risk Management :A guide to best practice "- Blackwell publishing 2006



13

مدل تلفیقی مهندسی ارزش و مدیریت ریسک در پروژه های بزرگ هل عاملی، م، توکلی دارانی، م. ارائبمیرمحمدصادقی، ع، ج ] 11[

.1388یر، بعمرانی، اولین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت ساخت، تهران، دانشگاه صنعتی امیرک[12] Dejmark, Mark W., Kimberly A.Ford, " Integrating Value Engineering and Probabilistic Risk Assessment

A Synergistic Approach to Value Engineering " , SAVE International Confrance proceeding 1997

[13] Mootanah , Devads p., Russull Poynter – Brown, Mike jefferyes, " A Strategy for Management

Project Risk in Value Management Studies", SAVE International Confrance proceeding 1998

میر محمد صادقی، ع، توکلی دارانی، م. تحلیل ضرورت و بررسی تکامل مدل های تلفیقی مدیریت ریسک و مدیریت ارزش ) سومین ]14[

( 1387ه تهران کنفرانس ملی مهندسی ارزش، تهران، دانشگاFeili, H.R, Sina N., Navid A., 2012. Integrating Risk Management and Value Engineering in the [15]

Development of Renewable Energy Project, 6 th SASTech 2012, Malaysia, Kuala Lumpur. 24-25 March, 2012.

Organized by Khavaran Institute of Higher Education.

های عمرانی ) پانزدهمین کنفرانس باغالنی، م، کریمی تبار، ح، منصوری، ع. ارزیابی تلفیق مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در پروژه ]16[

( 1393دانشجویان عمران سراسر کشور، ارومیه، دانشگاه ارومیه

THE INTEGRATED VALUE ENGINEERING AND RISK Pedju M J, Mawu E., 2013. CONSIDERING ]17[

MANAGEMENT TECHNIQUES DURING THE DESIGN PHASE IN CONSTRUCTION PROJECTS – ITS

IMPLICATIONS TO PROJECT OBJECTIVES, Jurnal Ilmiah Media Engineering Vol.3 No.3, September 2013

(214-226).

integrated value engineering and risk management in projects

Documents