tnajokull.

; and excur­lition of the

~0. 45. 1998

Joklabreytingar 1930-1960, 1960-1990 og 1993-1994

Oddur Sigurosson

Orkustofnun Grensasvegi 9, 108 Reykjavik

YFIRLIT

Joklarmelingamenn vitjuou 42 staoa via jokul­sporoa haustio 1994. Unnt reyndist ao mcela a 34 stooum og hafOi jaoarinn hopao a 27 pessara staoa, gengio fram a 6. en staoio f stao a einum. A 6 stooum var omce1anlegt vegna vatnagangs, aurs eoa snjo­skafla. A 2 stooum vantaoi viomioun fyrri ara.

Sumario 1994 var mun hlyrra en sumario a undan og ncerri meoaltali aranna 1930-1960 nema jtinf sem var allkaldur.

Af peim joklum sem ekki eru jJekktir framhlaups­joklar skriou 4 fram en 15 hopuou.

Framhlaup Sioujokuls vakti mikla athygli, jafnvel tit fyrir 1andssteinana, enda storkostlegt sjonarspil sem seint !four tir minni jJeirra sem jJao sau. Stutt lys­ing era jJessum natttiruhamforum f 43. argangi Jokuls (Oddur Sigurosson, 1995). Jokullinn sprakk sundur alveg fra jaori og upp undir isaskil a Haubungu og var pvi ncer allur a hreyfingu fyrri h1uta ars 1994.

Pjorsarjokull gengur breiour tit fra Hofsjokli til austurs. Syosti priojungur jaoars hans gekk fram faein hundruo metra 1992. Siosumars 1994 lagoi svo mio­hluti jokulsins land undir fot og fceroist jaoar hans fram um 200-300 m. Pao er athyglisvert ao einungis kom gangur i neosta hluta jokulsins, jJao er 1eysingar­svceoi hans. Par fyrir ofan taka via brekkur sem viro­ast vera of brattar eoa jokullinn of jJLmnur til pess ao samskonar gangur komi i hann par. Sam a rmlli gegndi um Skeioararjokul 1991, en gangur f honum ]xi virtist ekki na upp i hlioar Grimsfjalls.

f lok ars 1994 var greinilega kominn gangur i Tungnarjokul sem sagt er litillega fra i 44. argangi Jokuls (Oddur Sigurosson, 1996). Pegar mcelt var atti framhlaupsaldan rtimlega viku fero eftir fram a jokul­jaoarinn jJannig ao mcelingin syndi hop.

Loks er ao geta ]Jess sem Solberg Jonsson og

JOKULL, No. 45. 1998

Indrioi Aoalsteinsson lysa fra Drangajokli. en greini-1eg merki eru um gang i peim joklum. Ekki er kunn­ugt um annao eins oroatimabil i islenskum joklum.

AFKOMUMJELINGAR

Her fylgja i tbf!u tblur um afkomu nokkurra jokla samkv<emt mcelingum Orkustofnunar og Raunvis­indastofnunar Haskola Islands (tafla 1) (Helgi Bjorns­son og fl., 1993 og 1995 og Oddur Sigurosson, 1989, 1991 og 1993). Til samanburoar eru einnig i tbflunni samsvarandi tblur fyrri ara. Af pessum mcelingum er lj6st ao arin 1992-1994 voru joklum til mikils vaxtar en ncestu tvo ar ]Jar a undan ryrnuou peir talsvert. Pao er pvi tir vondu ao raoa fyrir joklana, !wort peir eigi ao hopa eoa ganga fram ViO SVO breytiJegt arferoi.

ATHUGASEMDIR OG VIDAUKAR

BREYTINGAR A TOFLU f tbf!um um joklabreytingar i siOustu heftum af

.Tokli hafa verio birtar tblur um hve mikio hver jokul­sporour fceroist, annars vegar a arabilinu 1930-1960 og hins vegar 1960-1990. Pao var ao mestu byggt a samantekt .Tons Ey]Jorssonar i .Tokli (1963) og pistlum Sigmjons Rist um joklabreytingar eftir ao harm tok via rmelingunum. f tbf!u 2 her a eftir eru birtar endur­skooaoar tb1ur yfir ofannefnd timabil i samrcemi via samantektargrein um joklabreytingar fra 1930-1995 sem birtist i jJessu hefti (Oddur Sigurosson, 1998). Vfkja pessar tblur allvioa nokkuo fra hinum fyrri, einkum vegna ]Jess ao .T6n Ey]Jorsson reiknaoi i morg­um tilvikum tit meoaltal mcelinga a nokk:rum stboum via sam a jokulsporo, en her er hver mcelistaour talinn fyrir sig.

f annan stao er rett ao geta pess ao a faeinum mceli­stooum hefur mcelingaroo slitnao og er pa samanlbgo

89

breyting ekki ao fullu talin. Ma sja f st6ru taflunni og lfnuritum f samantektargreininni hvar rooin hefur slitnao og hversu morg ar vantar a f hveijU tilviki.

Heitum staoanna er lftillega vikio vio i nokkrum tilvikum og pa til samnemis vio ofannefnda saman­tektargrein.

DRANGAJOKULL f Kaldal6ni- Indrioi a SkjaldfOnn ritar eftirfarandi

a mcelingaskyrslu sina: , Par sem mcelt er f jokul er hann mjog brattur og pvf ekki mikio hop f metrum talio en samt mikil ryrnun og pynning f rondina. fsa­fjarommegin , aour L6nseyrarmegin, er mikil breyting upp a siokastio og hrikalegur sprungujokull hangir par nanast fram yfir sig ofan f kverkina. Par hefur foss komio i lj6s a sfOustu arum, vafalaust einhver sa hcesti a Vestfjoroum .... Sumario mjog gott, metheyfengur og dilkar aldrei vcenni. Skjaldfonn er meo allra mesta m6ti og stafar pao af paskahrfoinni.

Leirujjaromjokull- f brefi S6lbergs J6nssonar 18. september 1994 er petta: ,Jokullinn er meo meira m6ti auour nu , og miklar breytingar par ao veroa. Uppi a miojum jokli kom fram strax f vor mikio sprungubelti og ao sja likist pao myndum fra seinasta vetri af Sioujokli.

Snj6r var meo almesta m6ti pegar eg kom f Leiru­fjoro i vor. Pao fennti svo 6skaplega f paskahretinu og vorio var svo kalt og ekkert leysti. Julf var g6our og agust og pao sem af er september hafa verio serstak­lega mildir manuoir og mikio leyst af snj6. Fannir i fjollum eru samt meo meira m6ti nu."

Reykjarjjaromjokull- GuOfinnur Jakobsson segir jokuljaoarinn mjog brattan en frekar litio sprunginn.

NORDURLANDSJOKLAR Glj{ifur{njokull- Kristjan b6ndi Hjartarson a Tjorn

i Svarfaoardal hefur tekio vio mcelingum her. Vio fyrstu athugun fundust ekki merki sem aour hafa verio notuo (sfoast 1985) og gcetu pau verio g!Otuo enda er pama snj6fl60abceli og hliOar brattar. f milli­tiOinni hafa studentar og kennarar vio hask6lann i Exeter f Englandi mcelt parna nokkrum sinnum og kemur pao ao g6oum notum.

Bcrgis{njokull- Jonas Helgason menntask6lakenn­ari a Akureyri hefur pao fyrir haustverkefni nemenda

90

Tafla 1. AFKOMA NOKKURRA JOKLA 1987-1994

MASS BALANCE 1987-1994

fu· Yetur Sumar Ario Jafnvregislina Year Winter Summer Net Equi1ibr. line

m m m m y.s.(m a.s.l.)

Satujokull

1987-1988 1,31 -2 ,27 -0,96 1330 1988- 1989 1,74 -1 ,24 0,50 1190 1989-1990 1,45 -2,05 -0,60 1340 1990-1991 1,94 -3 ,35 -1 ,41 1490 1991-1992 1,87 -0 ,8 1 1,06 1160 1992-1993 I ,69 -0 ,94 0,75 11 80 1993-1994 1 56 -149 0 07 1280 samt. '87 -'94 -0,59

J:>j6rsaijiikull

1988-1989 2 ,22 -1 ,22 1,00 1010 1989-1990 1,75 -1 ,64 0,11 1160 1990-1991 2,09 -3 ,08 -0,99 1230 1991-1992 2,59 -0 ,98 1,61 1000 1992- 1993 2,21 -1 ,44 0,77 1050 1993- 1994 1,63 -I ,83 -0,20 11 50 samt. '88-'94 2,30

B1agmpujokull

1988- 1989 1,73 -1 ,28 0,45 1160 1989-1990 1,35 -2 ,02 -0,68 1300 1990-1991 1,73 -3,21 -1 ,49 1340 1991-1992 1,96 -1 ,28 0,68 11 80 1992-1993 1,80 -1,73 O,D7 1200 1993-1994 126 -2,14 -0,88 13 10 samt. '88-'94 - 1,85

J:>nindmJiikull

1990-1991 2,25 -3,24 -0 ,99 >1240 1991-1992 2,27 -1,88 0,39 950 1992-1993 2,14 -1 ,43 0,72 985 1993-1994 2 24 -1 84 0 40 1020 samt. '90-'94 0,52

Eypbakkajiikull

1990-1991 2,28 -3, 19 -0 ,90 1150 1991-1992 2 ,11 -2 ,07 0,04 1070 1992-1993 2,07 -1,33 0,74 1010 1993-1994 2,30 -1 ,83 0,46 1045 samt. '90-'94 0,34

Tungna:iljiikull

1991-1992 1,75 -1 ,5 1 0,24 11 20 1992-1993 1,87 -1,74 0,13 11 30 1993-1994 I 70 -1 84 -0 14 1160 samt. '9 1- '94 0,23

1992-1993 1100 1993-1994 1250 samt. '92-'94

1992-1993 1070 1993- 1994 1140 samt. '92-'94

JOKULL, No. 45 , 1998

'- 1994

1vregislfna Jilibr. line s.(m a.s.l.)

1330 1190 1340 1490 1160 I I80 1280

1010 1160 I230 1000 1050 I ISO

1160 1300 I340 1180 I200 1310

>1240 950 985 1020

1150 1070 IOIO 1045

1120 1130 I 160

1100 I250

1070 II40

. 45, 1998

sinna ao nuela sporoinn a B::egisarjokli og yrnislegt fleira par. Hefur pao apreifanlega vakio ahuga ung­rnenna a joklafr::eourn auk pess sern lJao kernur pekk­ingu a joklabreytingurn a landinu til g6oa.

Grfmslandsjokull- A Flateyjardalsheioi er eyoibyli sern heitir Grfrnsland og var kotbuskapur par frarn yfir sfoustu aldarn6t. Par uppi f fjallinu eru Grfrnslands­botnar og sunnan peirra er rnyndarlegasti jokullinn par urn sl60ir. Sporour hans er f urn 550 rn h::eo yfir sj6. Ao raoi Tryggva Stefanssonar gangnaforingja a Aust­urheioi verour jokullinn nefndur Grfrnslandsjokull. Ekki hefur svo vitao se verio rn::eldur neinn jokull par urn sl6oir aour, en nu hefur Sigurour Bjarklind rnenntask6lakennari a Akureyri tekio pennan jokul f f6stur og rn::elir harm arlega. Er pao rnikilsvero viob6t f skrar urn joklabreytingar.

HOFSJOKULL Satujokull- Enn er erfitt ao akvaroa jokuljaoarinn

her nakv::ernlega enda er hann pakinn aur. Lj6st er p6 ao jaoarinn er ao hopa.

Mzllajokull- Leifur Jonsson segir jokulinn enn rnjog sprunginn en sprungurnar farnar ao veorast. Svo er ao sja sern frarnskrio jokulsins hafi h::ett urn pao leyti sern rn::elt var f fyna.

Urn Nauthagajokul- segir Leifur ao vestanvert se hann svipaour fra ari til ars og viroist lftt haggast. Austurhlutinn hefur aoeins hopao, er hann nu rnjog brattur og barufaldur, rnjog sprunginn, sern er a ao giska 600-800 rn uppi a jokli vestast er korninn frarn a brun austast.

1. mynd. Jaoar Sfoujokuls f lok framhlaups 20. april 1994. Lj6sm. Oddur Sigurosson. -The terminus of Sfoujoku/1 at the end of a surge .

JOKULL, No. 45, 1998 91

Talb 2. Jok labrcytingar 1930-1960, 1960-1990 og 1993-1994. - Glacier varimions /930-1960 , 1960-1990 and 1993-1994.

Jokull 1930-1960 1960-1990 1993-1994 Dags. 2 sf5. mrel. Mrelingamallur Glacier Date of2 last obs. Observer

Smefellsjokull Hyrningsjokull ]I -935 +107 +16 93.09.14- 94.09.13 Hall steinn Haraldsson. GrOf Joku lhals -~ -753 " sn sn 93.09. 14 - 94.09.1 3 Hallsteinn Haraldsson, GrOf

Drangajokull Kaldalonsjokull» ]I -500 -986 " -3 93. 10.09 - 94.09.1 7 Jndrilli Allalsteinsson, SkjaldfOnn Reykjarfjarllarjokull>> ] I -408 -1489 " -25 92.08.02 - 94.08. 13 Guofinnur Jakobsson, Bol ungarvik Leirufj aromjokull>> ')] +35 ., -~7 -697 -32 93.09.17-94.09.09 Solberg Jonsson, Bolungarvlk

Norilurlandsjoklar GljUfunhjokull '39 -1 89 '59 ., -70 " 89.07.23 -94.09.22 Kristjan Hjartarson, Tjorn Halsjokull '" -44 ... 93.09. 18- l>orir Haraldsson, Akureyri Bregisarjokull 39 -10 1 " '" -100 "' -94.09.28 Jonas Helgason, Akureyri Grlmslandsjokull -32 93.09. 13 -94.09.14 Sigurilur Bjarklind, Akureyri

Langjokull Hagafellsjokull vestari» '" -1256 '6l '6l +33 93.10. 10- Theodor Theodorsson, Reykjavik Hagafellsjokull eystri» " -2200 +779 93. 10.10 - Theodor Theodorsson, Reykjavik Jokulkroku r 'll -42 91 91.09.08 - Theodor Theodorsson, Reykjavik

Hofsjokull Satujokull a Lambahraun i 'lO -210 59 ., -207 81 sn 93.09. 12 - 94.09.10 Bragi Skulason, SauMrkroki Satujokull vill Eyfirllingahola >J -1 31 sn 93.09. 12- 94.09. I 0 Bragi Sk ulason, Saullarkrok i Nauthagajokull '" -4 18 -151 -9 93.09.25-94.10.08 Lei fur Jonsson, Reykjavik Mulajokull , vestur» 11 -175 -29 -47 93.09.25-94.10.08 Lei fur Jonsson, Reykjavik Mulajokull , sullur» ll -57 1 +26 -15 93.09.25 - 94. I 0.08 Lei fur Jonsson, Reykjavik

Eyjafjalla- og Myrdalsjokull Glgjokull -631 ., '" +231 +22 93. 10.30 - 94. 12. 11 Theodor Theodorsson, Reykjavik Solheimajok ull , vesturtunga -823 +304 -3 93.09.05 - 94.10.08 Yal ur Johannesson, Reykjavik Solheimajokull, Jokulhaus -419 +243 -8 93.09.05 - 94. 10.08 Yalu r Johannesson, Reykjavfk Solheimajokull, austurtunga -729 +273 -12 93.09.05-94. 10.08 Yalur Johannessen, Reykjavik Oldufellsjokull» '" -141 " 93.08.24 - Gissur Johannesson, Herj olfsstooum

Vatnajokull Tungnaarjoku ll» ., -200 -2626 -17 93.09.25- 94.10.08 Haflioi Barour Haroarson, Reykjavik SfOujokull , stallur I» 61 -1093 +111 7 93. I 0.02 - 94.09.24 Bjorn Jndrioason, Reykjavik Sioujokull , sraour 2» '"' -1202 +11 60 93.10.02-94.09.24 Bjorn lndrioason, Reykjavik Skeillararjokull, vestur» " -2268 -1 90 93. II .07 - 94. 10.10 Eyjolfur Hannesson, Ntrpsstall Skeioan\rjokull, austur I, sre luhus » lO -335 +82 -33 93.10.08 - 94.09.29 Bragi l>orarinsson, Reykjav ik Skeioan\rjokull, austur Ill ''' -928 +58 -II 93. I 0.08-94.09.29 Bragi l>orarinsson, Reykjavik Skeillararjokull, austur IV, farvegur ]l -594 -110 -4 93.10.08-94.09.29 Bragi l>orarinsson, Reykjavik Morsarjokull , staour I '31 - 11 37 -50 0 93.10.09-94.09.30 Bragi l>orarinsson, Reykjavik Skaftafellsjokull, staoir 2 og 3 '" -1 064 -167 -46 93. 10. 16-94.10.05 Guolaugur Gunnarsson, Svinafelli

Orrefajokull Svinafellsjokull, staour 2 '" -420 +15 -7 93. 10. 16 - 94. I 0.05 Guill augur Gunnarsson, Sv inafelli Yirkisjokull '" -344 -91 S9 " -22 93. 1 0. 16- 94.10.05 Guolaugur Gunnarsson, Svinafelli Falljokull " -27 +1 14 -14 93. 10. 16 - 94. I 0.05 Gulllaugur Gunnarsson, Svinafelli Kviarjokull '" -530 +39 - II 9110.13-94.09.08 Helgi Bjornsson, Kviskerjum Hrutarjok ull '41 -1 50 -24 -28 91.1 0. II - 94.09.29 Helgi B jornsson, K viskerjum Fjallsjokull, Gamlasel !) -949 -201 sn 93.09.07 - 94. I 0.21 Helgi Bjornsson, Kviskerj um Fjall sjokull , Fitjar " -529 -123 +10 93.09.07-94.09. 15 Helgi Bjomsson, Kviskerjum Fjall sjokull , vio Breioamerkurfjall

., -13 -58 91 -20 93.09.08- 94.09. 17 Helgi B jornsson, K viskerj um

Brei5amerkurjokull, vi5 Brei5amerkurfjall 'll -976 -819 -1 8 93.09.08-94.09.17 Helgi Bjornsson, Kviskerjum

Vatnajokull Brei5amerkurjokull, upp af BreiMrskala ll -130 '"' -1164 8J sn 83.09. 12 - 94.09.17 Helgi B jornsson, K viskerjum Brei5amerkurjokull, upp af N)•grre5um '32 -1195 -1432 -20 93.09. 10 - 94.09.16 Helgi Bjornsson, Kviskerj um Brei5amerkurjokull, vi5 Stenunu '31 -1554 -736 93. 11.20- Steirm l>orhallsson, Breillabo lstao Brei5amerkurjokull, vi5 Fellsfj all J6 -869 '" -697 93.11.20- Steinn l>orhallsson, Breioabolstao Brokarjoku ll ., -655 +268 +II 93.10.16 - 94. I 0.23 Eyjo lfur Gullmundsson, Hornafirll i Skalafellsjtikull -799 -27 1 93.12 04- Eyjolfur Guomundsson, Hornafiroi Heinabergsjokull, vio Hafrafell -1 197 -773 -55 93. 11.07 - 94. 11.05 Eyjo lfur Guomunclsson, Hornafiroi

92 JOKULL, No. 45 , 1998

1\ur

;son. Gri:if ;son. Grof

1. Sk ja1dfi:inn Boiungarvik

olungarvfk

m. Tjorn Akureyri -\kureyri . Akureyri

11. Reykjavik 11. Reykjavik 11. Reykjavik

llloarkr6ki 1uoarkr6ki eykjavik eykjavik eykjavik

1. Reykjavik Reykjavik Reykjavik Reykjavik erj6lfsstooum

on. Reykjavik Reykjavik Reykjavik '· Nupsstao Reykjavik Reykjavik Reykjavik Reykjavik m, Svinafelli

Hl. Svfnafelli m. Svinafelli Hl. Svinafelli viskerjum viskerjum viske1jum viskerjum viskerjum viskerjum

viskerjum vfskerjum reioab6lstao reioab6lsta5 n. Hornafiroi n. Homafiroi n. Hornafiroi

0. 45, 1998

Jokull Glacier

1930-1960 1960-1990 1993-1994 Dags. 2 sio. mtel. Mcelingamaour Qb_\~en·er

Heinabergsjokull. via Geitakinn H\aji:ikull. via H6lmsargaro Fh\aji:ikull, austur 1. merki J 148 Svfi{afellsjokull. staour 3. Homafiroi Hoffellsjokull. staour 2 Eyjabakkaji:ikull>> Brumjokull» Kverkjokull

+ merkir framras.

-1113 ''-620 -1182 -1804 -170

sn merkir ao eitthvao hindri mtelingu (snj6r. !6n eoa p.u.l.). > > taknar framhlaupsjokul

EYJAFJALLA- OG MYRDALSJOKULL

-366 °' -95

-195 ., -817

-193 -. -, +1863 ,. ''+6-102"

r.' -87 "

Tiu punktar voru mceldir a jaari Gfgjokuls yfir l6nia mea landmcelingatcekjum. Jaaarinn er skorMtt­ur eins og sest af meOfylgjandi korti Theod6rs Theo­d6rssonar. Her ma sja aa l6nia hefur minnkaa f priaj­ung af lwi sem l)aa var 1957. Talan f toflunni her a eftir er miaua via punkt 1 ncest Iandi aa austanverau.

S6lheimajokull- Vesturtunga jokulsins skreia fram 9 m lengra en mcelingin gefur til kynna eins og sast af ruaningi framan via sporainn. Hopsvipur er a joklin­um. ,Harm er allur lcegri og pynnri aa framan, vatns­sleiktur og slettur og gongufcert langt inn a jokul. Utfallia hefur fcerst enn vestar en i fyrra. Hlaup hefur komia f vestustu kvfslina pvf mikia ishrongl er a eyr­unum fyrir framan jokulinn og ain 6venju aurborin." segir Valur J6hannesson. Af Jokulhaus sest aa jokull­inn er ,minna sprunginn, sandorpinn og lcegri aa framan en Mr innaf. Jokullinn viraist mjog slettur yfir aa lita fra fossinum via Hvitmogu og niaur Austur­tungu, jafnvel kominn slakki i hann fyrir ofan par sem Austurtungan fer yfir klettahrygginn. Par er hann sprunginn." Austurtungan er slett og punn f brunina.

VATNAJOKULL Tungnarjokull- J:>6tt her mcelist enn hop leynir ser

ekki aa framhlaup jokulsins er yfirvofandi a ncestu vikum (sja Jokul 44. arg.).

SfOujokull- Bjorn Indriaason segir a mcelinga­skyrslu: ,Jokulstalia er um 35-40 m hatt og ncer pver­hnfpt par sem vik eru inni. fsinn er ... aa veraa heil­steyptur fremst, en mjog Ufia hia efra, sem vcenta ma eftir svo faa manuai fra framhlaupi. Sumarbraonun vart merkjanleg. Via vestari mcelillnuna kemur lcekur

JOKULL, No. 45, 1998

-53 2

-5

Dare o(2 last o!Js.

93.11.07 - 9-1.11.05 93.10.12-94.11.05 93.10.12-94.10.20 921009-90.10.19-85.09.22-88.11.09-93.09.26-

- merkir hop. - merkir ekki mcelt

Eyj61fur Guomundsson. Hornafiroi Eyj61fur Guomundsson. Hornafiroi Eyj6lfur Guomundsson. Hornafiroi

Oddur Sigurosson, Reykjavik Prliomar Sigurosson. !vliOfelli

Gunnsteinn Stefansson. EgilsstiiOum Asgeir Gunnarsson. Egilsstooum

Oddur Sigurosson. Reykjavik

lit ur ishelli og fellur hann i Brunna. Annar lcekur rennur milli linanna til Djupar."

Gigjokull

0 100 200m

1. Jokuljaoar 23.09.1990 2. Jokuljaoar 30.1 o .1993 3. Jokuljaoar 11.12.1994

2. mynd. Ji:ikull6n vio Gfgji:ikul. Teiknao eftir loftmynd Landmrelinga Islands 6.9.1957. - Prog/acial lake at Gfgjokull has shmnk to I 13 of the si:e in 1957.

93

111 ltiil)'lll' ( lttttnarsson scg ir umjuklana vestur ur (')m:/ilj iikli :ti'l l)c ir hal'i minnkao meira a pessu ari en i nokk ur unclanl'arin ar og eru mjog slettir og punnir i brunina.

Kvfclljokull-, segir Helgi B jornsson a K visketjum i brefi 17. november, , he fur helclur fa:rst i aukana, pvi hann er talsvert Ufinn og sprunginn v!Oast hvar ao unclanskildum fremsta hlutanum, po sest ao jaoarinn hefur sumstaoar ha:kkao litilshattar. Stori gijotjokul­haugurinn sem hefur verio ao fa:rast fram jokulinn er na:stum kominn a encla, a mots vio ma:lingastaoinn. Og i sumar hefur sanclur og mol hreinsast af honum a StOru SV<eOi, SVO ao sest I hvftan fsinn.

Hrutarjokull- synist vera i jafnva:gi eoa jafnvel hafa la:kkao.

Fjallsjokull- er ao pvi er seo verour vioast hvar slettur og vio Breioamerkmfjall hefur hann greinilega hopao og la:kkao f sumar. Sama hefur gerst vio JE1fjall, pvi par hefur hann la:kkao og hopao meira en sest hefur s!Oari ar. Vio ma:lingastaoinn upp af Fitjum, syndist hann vera slettur og jafnvel hafa la:kkao par, pvf ao lonio sem er par vio jaoarinn i somu ha:o og aour -fla:ddi upp i sprungur og la:goir, alit ao 200 m inneftir fra jaorinum. Mer kom pvi a ovart ao par hefur hann skrioio fram. Eg kom pangao aftur 11. p .m. Pa virtist framskrioio vera ha:tt, pvi ao pa hafOi jokullinn hopao urn 2m fra pvi i september .... Pao er reyndar serkenni­legt ao sja hvemig punn joku1brunin skr!Our sumstaoar upp a sandoldur og sveigist uppavio a oldubruninni, SVO undir hana sest f alit ao 5 m ha:o. A ma:lingastaon­um upp af Gamlaseli er jokulsporominn svo sokkinn ofan f lonio sem hefur verio ao myndast par undan­fario, ao ekki er ha:gt ao nota hann framvegis .

Breioamerkwjokull- synist enn fara la:kkandi, svo langt uppeftir sem seo verour fra higlendinu. Vio Breioamerkurfjall er hann enn ao la:kka, eftir pvi sem smalamenn, sem arlega eiga par leio um, hafa lyst fyrir mer."

HEIMILDALISTI

Helgi Bji:irnsson, Finnur Palsson og Magnus T. Guomunds­son. 1993. Afkoma og hreyfing a vestanveroum Vatna­jokli jokulario 1991-1992. Raunvfsindastofnun Hask61-ans, RH-93-14.

94

Helgi Bjornsson, Finnur Palsson og Magnus T. Gul'imunds­son. 1995. Afkoma og hreyfing a vestan- og noroan­veroum Vatnajokli joku/cirin 1992-1993 og 1993-1994. Raunvisindastofnun Hask6lans, RH-95-2.

J6n Eyp6rsson. 1963. Variations of Icelandic glaciers 1931-1960. Jokull , 13,3 1-33.

Oddur Sigurl'isson. 1989. Afkoma Hofsji:ikuls 1987-1988. Orkustofnun, OS-91005NOD-02 B.

Oddur Sigurl'isson. 1991. Afkoma Hofsji:ikuls 1988- 1989. Orkustofnun , OS-91052NOD-08 B.

Oddur Sigurosson. 1993. Afkoma nokkuna jokla a fslandi 1989-1992. Orkustofnun , OS-93032NOD-02.

Oddur Sigurl'isson. 1995. Sfl'iujokull a flugferl'i. Joku /1 , 43, 72.

Oddur Sigurl'isson. 1996. Tungnaarjokull veltur fram. I okull, 44, 1.

Oddur Sigurl'isson. 1998. Glacier variations in Iceland 1930-1995. From the database of the Iceland Glacio­logical Society. Jokull, 45, 3-25.

Abstract

Glacier variations 1930-1960, 1960-1990 and 1993-1994

In 1994, glacier variations were recorded at 42 locations , 7 tongues showed advance, one was sta­tionary and 26 retreated. Measurements could not be made at 8 of the visited stations because of snow, debris , rivers , lagoons or lack of reference points .

The summer temperature of 1994 was near the 1931-1960 average, except for June which was cold.

A one km surge of the Sioujokull outlet glacier from Vatnajokull started at the terminus in January 1994 and was practially over in April. The maximum advance rate was about 100 m/day. A surge of the Tungnarjokull outlet glacier from western Vatnajokull started in the fall of 1994. Surges have started in two outlet glaciers from the Drangajokull ice cap on the Northwest Peninsula , Kaldalonsjokull and Leiru­fjaroarjokull.

Results of mass balance measurements that are canied out by the National Energy Authority and the Science Institute of the University of Iceland are reported in Table 1.

JOKULL, No. 45 , 1998