konnun og skraning veourfrceoilegra gagna a handritadeild … · 2009. 2. 27. · konnun og...
TRANSCRIPT
VeOurstofa ,Islands
GreinargerO/Report
SvavarHavarOsson
VeOurhandrit Konnun og skraning veOurfrceOilegra gagna a Handritadeild Landsb6kasafns
,
og ~j60skjalasafniIslands Weather observations in Iceland before 1872
Trausti Jonsson
A short summary of early Icelandic instrumental meteorological observations
Vi~97039-UR30 Reykjavik N6vember 1997
EFNISYFIRLIT I CONTENTS
Weather observations in Iceland before 1872 bls. i-iii
A short summary of early Icelandic instrumental
meteorological observations bls. iv-vi
1. Inngangur bls. 2
2. Sogulegt yfirlit veourathugana a Islandi 1749-1891.. bls. 3-8
3. Skyringar via Heildarskra.. bls. 10
4. Heildarskra bls.l 0-24
A. Minnisbcekur bls.14-16
B. Almanok bls.17-18
C. Dagbcekur. bls. 19-22
D. Handrit a I>j60skjalasafni Islands bls. 23
E. Oskrao handrit.. bls. 24
5. Skyringar via Aoalskra bls. 25-26
6. Heimildaskra bls. 27-28
Tafla 1 bls. 9
Ilakkir: HOfundar pakka serstaklega aostoo Sjafnar Kristjansd6ttur serfrceoings a Handritadeild Landsb6kasafns, ooru starfsf6lki a deildinni og starfsf6lki I>j6oskjalasafns islands. ADVICE er sam-evr6pskt veourfarssoguranns6knaverkefni sem styrkt er af fj6rou rammaacetlun Evr6pusambandsins. Visindalegur framkvcemdastj6ri verksins er dr. Trevor Davies stj6mandi Veourranns6knastofnunar Hask6lans i East Anglia a Bretlandseyjum (Climatic Research Unit). Meginmarkmio verkefninsins er ao gera veourathuganir timabilanna 1670-1715 og 1780-1860 aogengilegar visindamonnum a svioi veourfarsranns6kna auk pess ao rannsaka veourlag timabilanna og bera pao saman via veourlag a 20.Old.
.' t;
Weather observations in Iceland before 1872 An inventory of meteorological manuscripts in the National Library and the National Archives of Iceland. (Funded by the EU-contract: ENV4-CT95-0129 (ADVICE), project coordinator: dr. Trevor D. Davies, Climatic Research Unit, University of East Anglia, U.K.). We gratefully acknowledge the assistance of SjOfn Kristjansd6ttir documentary historian at the Icelandic National Library Manuscript Collection and her colleagues at the Library as well as the staff of the National Archives.
An English summary. The present work is a first attempt towards an inventory of meteorological diaries and measurements in Iceland before 1872. That year is a natural break-point as the routine observations were then taken over by the newly established Danish Meteorological Institute.
An extensive search was made in the manuscript collection of the National Library (Landsb6kasafn) as well as in the National Archives (I>j6oskjalasafn). The manuscripts are classified both according to the origin and the nature of the observations. The search covered all manuscripts that were considered likely to contain some (preferably daily) meteorological observations or measurements. A number of the manuscripts surveyed did NOT turn out to contain observations, but are listed as well for the information to future further searches (so it is not necessary to look at them again in a quest for similar information).
The manuscripts can be classified as weather diaries (journals of daily observations, with or without instrumental measurements), general diaries, note-books and (printed), notated almanacs. The bulk of the material was written near the middle of the 19th century. the youngest extend into the early years of the 20th century. There is also some material from the 18th century.
The result of the search is documented in chapter 4 in this report (p.11 to 26). Information on the weather diaries proper are listed in detail on a diskette that is available on request from the Icelandic Meteorological Office. The information is stored in Microsoft EXCEL® format ("eip_manu.xls"). Information on the file structure is found below and in the "readme.txt" file on the diskette.
.
..,aIIJlilllll_Hlllillllj'"
"'II
"''''lIllI'
l: ,,ti
~ r ~.
Ik
.~'
•
IF
,,
• ~
~
:>
,
l' r
~
~.
Table and appendix overview:
Table 1 (p.11). Mcelingastaoir B6kmenntafelagsins og tfmabil jJekktra mcelinga.
The observations sites of the "Society of Letters initiative" and surviving journals (see
the short history section below). The table is a list of the "stations" and an overview of
surviving journals. All locations are parish church farms. These are in this list grouped
according to the administrative unit "Amt". Suouramt being the "Southern
administrative unit" (A), the Vesturamt, the "Western Amt" (C) and similarly the
Northern and Eastern Amt (B).
Chapter 4 (p. 11-26)
Heildarskrd
List of surveyed manuscripts. Markings: "* " = manuscript containing some
meteorological information on a regular basis, ". " = manuscript NOT containing
systematic meteorological information.
Skrd yfir veourhandrit. Handritasafn Landsb6kasafns.
List of weather diaries Uournals). The manuscript collection of the National Library
(p. 11-15).
(A) A list of note-books (minnisbrekur). The manuscript collection of the National
Library (p. 15-17).
(B) A list of almanacs (these are printed tables of astronomical and practical
information, filled with additional notes by hand, sometimes daily, sometimes
containing weather information). The manuscript collection of the National Library (p.
18-20).
(C) Dagbrekur (diaries) These do in most cases (except marked "*") not include
systematic meteorological information. The manuscript collection of the National
Library (p.21-24)
(D) Handrit al>j6oskjalasafni Islands (Weather journals at the National Archives). The
collection of the National Archives.
(E). Oskrao handrit (unclassified manuscripts, marked as "Oskrao veourgogn" (= un
registered meteorological journals).
11
L
• f"
• t
"
l! ,
\
r: ~
IJr
,.
l'
Notes on the material on the diskette.
The diskette includes detailed information on the manuscripts marked with an asterix
(*) in the "main list". As customary in EXCEL®-format the information is split up
into several "worksheets". The first 5 consist of lists over the manuscripts split
according to type and bibliographical location, as in the "main list" above. Sheet 1:
Weather diaries, journals, Sheet 2: Note-books, Sheet 3: Almanacs, Sheet 4:
General diaries and Sheet 5: Other, "unlisted". Note that the diskette sheets only
contain information on manuscripts marked with an asterix (*) in the "main list". The
information (on sheets 1 to 5) is arranged in columns as follows:
• A. Bibliographical reference number of the manuscript.
• B. Observer
• C. Site of observation
• D. The period included (please note that this does not necessarily mean that the
information is in any sense complete during the whole period listed).
• E. Time of the day.
• F. Period of temperature measurements (see also note to D above).
• G. Period of pressure measurements (see also note to D above).
• H. Wind (direction and force) observations
• I. Cloud information
• J. Precipitation type (weather).
• K. Phenological observations and agricultural practices related to weather.
• L. Information on fisheries related to weather
• M. Remarks. The "quality" of the manuscript, other remarks.
• N. Other, e.g. information on sea-ice.
Worksheet 6 includes an overview of the geographical location of the observations,
mainly in which administrative units ("hreppar") the observations were made (there
are many farms with the same name in different parts of the country).
Worksheet 7 is a name index.
1II
I
b
• ~
• ~
t ... ...
..
r * ... .. t
It
l'
J
,t I.
Trausti Jonsson: A short summary of early Icelandic instrumental
meteorological observations.
The first known series of observations is the Horrebow 1749-1751 observations at
Bessastaoir in SW-Iceland. The observations are published in (Horrebow, N.,1752 (in
Danish), Niels Horrebow, 1966 (an Icelandic translation» as an addendum to a report on
Icelandic economical conditions. It seems that the instruments were left in Iceland and there
were probably some observations during the 1750s and the 1760s (these are mentioned in
contemporary correspondence), but nothing seems to have survived, except a year (1763) of
a series of pressure and daily weather description, probably made by the Icelandic naturalist
and reformer Eggert Olafsson.
In the mid 1770s the bishop of Skalholt in southern Iceland (Hannes Finnsson) made
observations for several years. These are still surviving, but have never been published.
A major effort was initiated by the Danish Scientific Society in 1779. A meteorological and
astronomical observatory was established at Lambhus close to Bessastaoir in SW-Iceland. A
full-time observer (Rasmus Lievog) was stationed there until 1805 it seems, but only a small
part of his observations has survived to modem times. The years surviving are August 1779
to June 1785 and the whole year of 1789. There are summaries of sorts from 1787 and 1792.
There is still some hope that copies of the lost observations will be found in some European
archive.
The sheriff of Dalasysla W-Iceland, Magnus Ketilsson kept a weather diary during the period
1779-1802. During a part of this time he measured pressure almost daily.
The diaries of Sveinn Palsson, who was a district physician in southern Iceland, present a
wealth of general meteorological observations as well as some measurements of pressure and
temperature. Sveinn Palsson wrote at least three sorts of journals, i.e. an "ordinary" diary,
weather diary and a travel journal. The weather diaries proper are readily accessible from
1798 onwards to 1840. There are almost no instrumental observations after 1812. During
considerable parts of the 1808 - 1812 period there are also no instrument readings. The
pressure observations stop in late 1809. Monthly summaries of his visual weather and wind
observations are accessible for parts of the period 1791-1797. These summaries have been
published along his traveljournal (Palsson, 1983, (in Icelandic».
iv
~
..
• . ~
Ir:
~
h
•
•
•
t
• ~
.. e
The Icelandic coast was surveyed and mapped during the years 1807 to 1814 by the Danish
navy. The surveying team was stationed in Akureyri in Northern Iceland and made daily
observations during the whole period.
Country physicus Jon Thorsteinsson began his weather observations in Reykjavik in 1820
with instruments supplied by the Danish Scientific Society. Thorsteinsson made daily
observations for over 30 years, to the end of February 1854. These observations have almost
all survived in manuscript. A part of the observations (1823-1837) was published in
Copenhagen in 1859 (Holmsted, 1859 (in Latin)).
A few enthusiastic individuals made instrumental observations (mainly temperature) in the
1820s and onwards. Usually these series are short but in spite of this very valuable.
In 1840 Jonas Hallgrfmsson urged the Icelandic Society of Letters to launch a general survey
of the Icelandic nature, with the cooperation of local ministers and the members of the
society. Jonas Hallgrfmsson was a poet of major stature and one of Iceland's earliest
academics specializing in the natural sciences. The Society actually did initiate this major
undertaking and sent thermometers and detailed instructions on meteorological observations
to 49 ministers all over Iceland. The majority of these did commence the observations and
thus a large set of temperature measurements exists from Iceland during the early part of the
1840s. A few of the ministers kept the effort going for almost 40 years.
The observations of Ami Thorlacius in Stykkish6lmur started in 1845 possibly as a "spin-off'
from the initiative of Jonas Hallgrfmsson, who died the same year. Thorlacius' s observations
were continued under the auspices of the Danish Meteorological Institute after 1872. II
v
l
• •
, ~
~.
II.
~ ~
.t.." , t
• J
References and previously published material on early Icelandic instrumental observations (see also the list on p.29-30).
Bergporsson, P. (1957): Loftin blci (Fair skies). Heimskringla, Reykjavik.
Eyporsson, J. (1956): Elztu veourathuganir mea m<elit<ekjum ci Islandi (The earliest instrumental meteorological observations in Iceland). Veorio 1, p.27.
Eyporsson, J. (1962): Stjornuturninn ci Lambhusum og Rasmus Lievog (The astronomical observatory at Lambhus and Rasmus Lievog). Veorio 7, p.39.
Eyporsson, J. (1963): Rasmus Lievog og veourathuganir hans. (Rasmus Lievog and his meteorological observations).VeoriO 8, p.3.
Eyporsson, J. (1964): Jon I>orsteinsson landl<eknir og veourathuganir hans, (Jon Thorsteinsson country physicus and his meteorological observations). Veorio 9, p.43.
Holmsted, S. (ed) (1859): Observationes Meteorologicae A l.jan 1823 ad 1 Aug 1837 in Islandia factae a Thorstensenio medico. Kpbenhavn.
Horrebow, N. (1752): Tilforladelige Efterretninger om Island, Kpbenhavn.
Jones, P., T. Jonsson and D. Wheeler (1997): Extension using early instrumental pressure observations from Gibraltar and SW Iceland to the North Atlantic Oscillation. International Journal of Climatology (in press) .
Pcilsson, S., (1983) Feroabok Sveins Palssonar (2nd edition), vol. I - II, (The Travel Journal of Sveinn Pcilsson). Om and Orlygur, Reykjavik.
Sigfusdottir, A B. (1969) Hitabreytingar a Islandi 1846 - 1968 (Temperature conditions in Iceland 1846-1968). In: Einarsson, M. A(ed): Hafisinn, Almenna bokafelagid, ReykjavIk, pp 70-79
The authors: Svavar Havarosson is a graduate student of history at the University of Iceland in ReykjavIk. Trausti Jonsson is the head of the Department of Research and Processing at the Icelandic Meteorological Office.
Correspondence should be addressed to: Trausti Jonsson, Icelandic Meteorological Office, Bustaoavegur 9, IS-150 ReykjavIk, Iceland e-mail: [email protected]
VI
••
II
J
~
It
~
~
II
t
~
~
t
•~
,
.. ~
.. ~
t
It
it
n wr __m,,""""""'"~
-
l.INNGANGUR
I pessari skyrslu er gero grein fyrir konnun og skniningu handrita sem talio var ao
inniheldu veourfrreoilegar upplysingar. Handritin sem skoouo vom em geymd a Handritadeild
Landsb6kasafns/Hask6lasafns, pj60skjalasafni Islands og a Veourstofu Islands. VerkefniO
f6lst f athugun peirra handrita sem skrM em mea einum eoa oomm hretti tengt veourfari en
auk pess pers6nuleg gogn sem f eOli sfnu vom talin lfkleg til ao koma inn a veourfrreoilega
pretti, en pau em dagbrekur, minnisbrekur og almanok. Handritin em ao megninu til fra 19.
old en p6 er nokkuo urn eldri rit. Yngstu handritin na inn a pessa old en pao er f
undantekningartilfellum. Markmio ranns6knarinnar var ao upplysingar urn pau handrit sem
hafa ao geyma veourtengdar upplysingar vrem aogengilegar a einum stao og ekki sfOur
utilokun peirra handrita sem innihalda engar eoa litlar upplysingar af peim toga. pau rit sem
fellu undir skilgreininguna veourb6k purftu ao innihalda beinar mrelingar eoa g60ar
veourlysingar og em skrM fAoalskralsem frero var f Microsoft Excel 5,0 og er a
meOfylgjandi pessari skyrslu a disklingi. bnnur rit sem ekki uppfylltu pessi skilyroi vom
skrM f Heildarskra2 sem fer her ao aftan en par em upplysingar urn all pau gogn sem
rannsokuo Yom. Notagildi skrar eins og pessarar er auglj6st peim sem hafa ahuga a
veourfrreoi serstaklega, en vonandi er pao einnig nokkurt a oomm svioum, t.d. fyrir pa sem
fjalla urn kjor f6lks a fyrri tfmum sem vom bundin veourlagi 6rofa bondum.
Til ao gera lesandanum grein fyrir megindrattum f veourathugunum her a landi a pvf
tfmabili sem handritin vom skrifuo og ur hvaoa jarovegi pau em sprottin var tekio saman stutt
yfirlit sem greinir fra helstu tfmabilum peirrar sogu. Oftast morkuoust pessi tfmabil af otulu
starfi einstakra veourathugunarmanna, sem oftar en ekki stOrfuou undir merkjum danskra
frreoafelaga.
Verk petta er unnio mea styrk fra fj6rou rammaaretlun EB urn umhverfismal og er
hluti af fjOlpj6oaverkefninu "ADVICE" [ENV4 - CT95 - 0129].
I Nanari upplysingar urn skrana em her ao aftan i kafla 5. 2 Nanari upplysingar urn skrana em her ao aftan i kafla 4.
2
~
, r
•
l:
J rot
2. SOGULEGT A.GRIP VEDURATHUGANA A. iSLANDI 1749-1891
Su stefna sem nefnd hefur verio upplysing eoa fneoslustefna t6k ao ryoja ser til rums 1
Evr6pu pegar leio ao aldam6tunum 1700. l>essi hugmyndastefna var vioameiri en svo ao
henni veroi afmarkao tfmabil eoa upphaf hennar rakio til eins hOfundar, upplysingin var ekki
samstreo pVl hun "t6k mio af sogulegum og felagslegum aostreoum pj6oanna, og f6r pao eftir
16ndum og eftir pVl sem tfmar liou fram.,,3
Til Islands bamst pessir straumar fra Danmorku urn mioja 18. old, og pa mea peim
aherslum sem par vom helstar. Natturan naut serstakrar athygli par sem hun var uppspretta
auos, og pao f6r ekki fram hja strekkandi borgarastett ao betri skilningur a ymsum pattum
hennar vreri mikilvregur. Skraning upplysinga urn landsins gagn og nauosynjar var pvf
eolilegt fyrsta skref og stuttu eftir ao danska vfsindafelagio (Det Kongelige Danske
Videnskabernes Selskab) var stofnao ario 1742 barst Joachim H. Lafrentz amtmanni a
BessastOoum kansellffyrirmreli urn ao fa hrefa menn til ao gera rrekilega lysingu Islands.4
Leioangur Nielsar Horrebow 1749-1751
Af sarna meioi er sprottinn leioangur Nielsar Horrebow (1712-1760) sem dvaldi ao
BessastOoum urn tveggja ara skeiC fra 1749 til 1751. Mrelingar Nielsar Horrebow em fyrstu
gagnlegu veourranns6knirnar sem stundaoar vom mea mrelitrekjum her a landi og vom prer
prentaoar aftan via ftarlega Islandslysingu hans sem kom ut f Danmorku 1752.5 B6k hans var
prentuo a fleiri tungumal og atti patt f ao breyta hugmyndum urn landio sem komu fram f
oomm ritum fra pessum tfma, meoal annars ao sanna ao landio var hvergi nrerri eins
6byggilegt vegna kulda og latio var f veori vaka, en pao mun hafa verio meginmarkmio
veourrnrelinga hans. Veourmrelingamar spanna tfmabilio fra 1. agust 1749 til 30. julf 1751 en
par er tiltekio veourlag, vindatt, loftvog f fronskum pumlungum og hitastig a Reamur-mreli.
Mrelingar hans em gallaoar af ymsum astreoum, en einna heIst vantar ao hann tilfreri hvenrer
hann las af hitamreli sem ekki var heldur alltaf hafOur a sarna stao. Hitamrelirinn var ymist
innan dyra eoa uti viC og oftast frerour pegar hiti sveiflaoist 6venju mikio. l>etta rna p6 telja
3 Haraldur Sigurosson: "NatturuYlsindi og landafrreoi.", bls. 269. 4 Sarna heirnild, bls. 272-273. 5 Niels Horrebow, Frdsagnir urn Island, bls. 17-19.
3
l
~'
t
ealilegt pegar markmia Nielsar Horrebow er haft f huga.6 Dvol Nielsar Horrebow vara styttri
en efni st6au til. Urn petta leyti hofOu peir Eggert Olafsson og Bjami PaJsson vakia athygli f
Danmorku fyrir ranns6knir sfnar og voru gerair ut til frekari ranns6kna a Islandi a vegum
Vfsindafelagsins, en Horrebow var kallaaur heim til Danmerkur. peir Eggert og Bjami heldu
jafnan veaurbrekur a feraum sfnum, og par sem peir hofOu vetursetu en Vfsindafelagia danska
taldi p6 aa nauasynlegt vreri aa koma upp fOstum veaurathugunum a Islandi og margt bendir
til aa Niels Horrebow hafi ytt par undir. 7
Landsnefndinfyrri og Eyjolfur Jonsson 1770-1775
Aria 1770 var skipua nefnd, sem annast skyldi uttekt a hag Islendinga og hvaa gera
mretti pjoainni til viareisnar.8 Meaal nefndarmanna var Eyjolfur Jonsson fra Haafelli f
HvftarsfOu, kallaaur Johnsonfus, sem for mea ritarastOrf nefndarinnar. I erindisbrefi hans
kemur fram aa honum vorn einnig retlua onnur stOrr pvf f 6. lia erindisbrefsins kemur fram aa
hann skuli hafa meaferais tillandsins loftvogir og hitamrela til aa fylgjast mea daglegu
astandi loftsins, skyldi hann fa aastoaarmann til pess aa rrekja petta hlutverk sitt sem best.9
Engar veaurmrelingar ern varaveittar fra hendi Eyjolfs Jonssonar en Uno von Trail segir f
feraasogu sinni fra arinu 1772 aa hann hafi stundaa veaurmrelingar a Arnarholi via Reykjavik
og hafi par tekia via starfi Horrebow og GuOlaugs pr6fasts porgrfmssonar:
Ekkert veraur urn paa sagt mea vissu, hvort arferai hefur versnaa eaa faria batnandi hin sfOari arin, pvf aa engar veaurathuganir vorn geraar fyrr en Horrebow hof prer aria 1749. Veaurathugunum var haldiO afram af herra pr6fasti GuOlaugi porgrfmssyni, og slOan 1769 af herra Eyjolfi Jonssyni, sem var aour aastoaarstjornuskoaari f Sfvalaturni f KaupmannahOfn, en nytur nu launa fra stjorninni sem fyrsti sjornufrreaingur a Islandi. AthugunarstOa hans var a Arnarholi via Reykjavik, 10
Margt f frasogn Uno von Troil gefur til kynna aa frasogn hans se nothref heimild, t.d.
hafOi Landsnefndin brekistOavar f hegningarhusinu og pvf liklegt aa Eyjolfur hafi stundaa
mrelingar sfnar par. Aftur a moti er profastsins GuOlaugs porgrfmssonar hvergi getia f
heimildum en paa er vel hugsanlegt aa hinn erlendi gestur hafi faria rangt mea nafn hans en
eftir situr spurningin urn hvort pessar mrelingar forn fram.
Eyjolfi Jonssyni var retlaa aa halda afram stOrfum via stjornu- og veaurathuganir eftir
aa Landsnefndin hvarf af landi brott. Aria 1773 vorn uppi hugmyndir aa veita honum
6 Jon Eyporsson, "Elztu veourathuganir mea mrelitrekjum a Islandi.", bls. 27. 7 Jon Eyporsson, "Stjornuturninn a Lambhusum og Rasmus Lievog.", bls. 40. 8 Nefndin er jafnan kol1uo Landsnefndin fyrri til aogreiningar fra annari nefnd sem starfaoi sfoar a 18. oldinni. 9 Jon Eyporsson, "Stjornuturninn a Lambhusum og Rasmus Lievog.", bls. 40-4l. 10 Uno von Trail, Bre//ra fslandi, bls. 55.
4
•IF
~
r
~
t
"
k
r
~
I"
prestsembretti ao Staoastao og ao hann myndi gera ranns6knir sfnar par. Atti ao reisa til pess
aostOou og skyldi stiftamtmaour hafa yfirumsj6n meo pvf verki, ennfremur atti athugari ao
senda Vfsindaf6laginu afrit af athugunum sfnum ar hvert. II Aldrei varo neitt ur
framkvremdum a Staoastao en akveoio ao aostOou yroi komia upp a BessastOoum f tengslum
via aretlanir urn uppbyggingu kirkjunnar par, auk pess sem kotio Lambhus sem st60 f
Bessastaoatlini yroi bustaour athugara. Ario 1775 andaoist Eyj6lfur J6nsson og var pvf ekkert
aohafst urn sinn.
Rasmus Lievog og stjornuturninn d Lambhusum 1779-1805
Malio komst f biostOou vegna frafalls Eyj6lfs J6nssonar, vegna pess ao enginn var til
ao taka via hlutverki hans. AriD 1778 st60 til ao pjalfa stlidentinn Eyj6lf J6nsson Moe til
starfans en hann stundaoi nam sitt illa og f hans stao fengu stj6rnvold augastao a oorum
student ao nafni Rasmus Lievog sem hafOi allt til ao bera til ao rrekja skyldur stjornuskooara,
auk pess sem hann var tilbuinn ao setjast ao a Islandi. 12
Rinn 21. april 1779 var Rasmus Lievog skipaour stjornuskooari a Islandi. Fyrir hann
var lagt ao gera stjarnfrreoilegar athuganir til ao staofesta legu landsins, en auk pess skyldi
hann athuga daglega loftvog, mrela hita og lysa veori og vindum. I fyrstu voru mrelingarnar
stundaoar a BessastOoum eoa til j6la ario 1779 en eftir endurbretur a Lambhusum, par sem
byggo hafOi verio aostaoa til ranns6kna, fluttist Lievog pangao. Embrettisskyldur Rasmusar
Lievogs vorn fyrst og fremst stjornumrelingar en pratt fyrir pao ern varoveittar athuganir hans
flestar veourfarslegs eOlis. pessar athuganir hans voru unnar af vandvirkni, pnitt fyrir ao
honum hafi verio bunar frumstreoar aostreour til vlsindalegra ranns6kna. pao sem heIst gefur
mrelingum hans gildi eru varoveittar upplysingar fra m6ouharoindaarunum 1783 til 1784 en f
heild ern varoveittar mrelingar aranna 1779-1785 og ario 1789. Rann dvaldist a landinu til
arsins 1805 og ekkert sem bendir til annars en ao hann hafi haldio mrelingum sfnum afram allt
pao tfmabil sem hann dvaldist her. Gognin gretu hafa brunnio f einhverjum af peim
st6rbrunum sem urou f KaupmannahOfn f kringum aldam6tin 1800.13
Sveinn Pdlsson og mcelingar hans 1798-1840
Sveinn Palsson utskrifaOist sem natturufrreoingur fra KaupmannahOfn ario 1791 og
feroaoist urn Island a vegum natturufrreOif6lags Dana a arunum 1791-1795. A feroum sfnum
llJon Eyp6rsson, "Stjornuturninn:i Lambhusum og Rasmus Lievog.", bls. 40-41. 12Sama heimild, bls. 42. 13Trausti Jonsson: Veour afslandi i 100 :ir, bls. 211-212.
5
•• ,r
~
~
vann hann ao fjolbreyttum athugunum en pa strax eoa 1792 var honum hugao urn ao haldnar
vreru veourmrelingar herlendis. Petta rna marka af drogum ao kennslub6k sem hann skildi
eftir sig og er varoveitt a handritadeild Landsb6kasafns. 14 Hann varo einn merkasti
natturufrreoingur landsins en naut ekki avaxtanna af fjolmorgum frabrerlega unnum
ranns6knum sem voru gefnar ut eftir hans dag. 15 Sveinn Palsson bj6 ao Kornmula f Flj6tshlio
fra 1797 til 1809 er hann fluttist til Vikur f Myrdal en par bj6 hann til dauoadags 1840. Hann
helt veourbrekur fni arinu 1798 til dauoadags en par af eru veourathuganir hans gagnlegastar
fra byrjun mrelinganna 1798 til arsins 1812.
A peim tfma sem Sveinn freroi sfna veourb6k a Suourlandi og Lievog a Vesturlandi
voru einnig stundaoar veourmrelingar noroanlands. f byrjun 19. aldar st60u Danir fyrir
vfOtrekum landmrelingum herlendis og MIt hluti mrelingaflokksins til a Akureyri arin 1807
1814 og geroi allan pann tfma prjar veourathuganir a dag. 16 Her eru f fyrsta skifti haldnar
reglulegar mrelingar svo vfOa a landinu en sfoan fellu ao kalla allar mrelinga niour fram til
arsins 1820 par sem mrelingar Sveins Palssonar a tfmabilinu 1813 til 1840 eru litt gagnlegar.
J6n landlceknir Porsteinsson og velJurathuganir hans 1820-1854
f arsbyrjun 1820 h6f J6n veourathuganir f Reykjavik, en sfOar f Nesi via Seltjorn fyrir
Vfsindafelagio danska og helt peim afram af mikilli elju fram a efstu ar. Hann fluttist fra Nesi
ario 1833 en helt mrelingum sfnum afram f "Doktorhusi", ao Ranargotu 13 f Reykjavfk alIt til
arsins 1854. Vfsindafelagio lagoi honum til mrelitreki og hann sendi, svo vitae se, skyrslur til
Danmerkur fra byrjun mrelinga sinna. Ario 1839 let Vfsindafelagio prenta f einni b6k
veourathuganir J6ns fra pessu tfmabili eoa fra 1. januar 1823 til 31. juli 1837. Einnig voru
prentuo meoalWI ur ollu efninu: loftprysting, hita, urkomu, vindatt og veourhreo. Einnig
birtust niOurstoour mrelinga hans f innlendum blOoum a tfmabilinu 1847-1851. 17 Hann
stundaoi rakamrelingar (psycrometer) sarnhlioa oorum veourmrelingum ao minnsta kosti fra
182918 til arsins 1853.
B6kmenntajelagsatakilJ 1841-1880
Ario 1840 skrifaoi J6nas Hallgrfmsson bref til B6kmenntafelagsins sem hann kallaoi
"frumvarp urn veourbrekur." f brefinu fjallar hann urn nauosyn pess ao fslendingar taki upp
14 Lbs. 306, 4to. 15 Haraldur Sigurosson: "Nattt'iruvfsindi og landafrreoi.", bls. 283. 16Trausti J6nsson, Veour aIslandi { 100 <if, bls. 212. 17J6n Eyp6rsson, "J6n porsteinsson landlreknir og veourathuganir hans.", bls. 43. 18 Sarna heirnild, bls. 45.
6
~
.. r
~
l,'
;
skniningu veourfars a landinu a skipulegan hatt og reifar hugmyndir sfnar f pvf efni. 19
Hugmyndir hans fellu f gooan jaroveg og sarna ar var skipuo nefnd til ao utfrera hugmyndir
hans betur og hrinda verkefninu f framkvremd. t nefndinni satu Jonas, Jon l>orsteinsson
landlreknir sem var ahugamaour a pessu svioi og starfaoi ao rannsoknum a vegum
Vfsindafelagsins danska (sja her ao ofan) , og Bjorn Gunnlaugsson landmrelingamaour.
Nefndin fy1gdi upphaflegum hugmyndum Jonasar ao mestu leyti par sem prestsetrin voru talin
hentugustu staoirnir til ao halda pessar mrelingar, aoallega vegna pess ao par satu aUtaf
menntaoir menn sem an vandkvreoa garu framfylgt "hinni vfsindalegu kvoo", eins og Jonas
kaUaoi pao f brefi sfnu?O
Nefndin valdi 49 prestsetur auk pess sem mrelingar yrou geroar a Akureyri og I
Reykjavik (mrelingar Jons l>orsteinssonar attu ao gilda I Reykjavik). Bref dagsett 20. mars
1841 sem var prentao f Vioey var slOan sent peim prestum sem satu a peim prestsetrum sem
hOfou verio valin. ViotOkurnar voru vfOast gooar, pratt fyrir ao einstaka presti hafi pott ao
framtakio mretti vfkja fyrir ooru parflegra t.d. innlends tfmarits21 , og strax ario 1841 h6fst
skraning veours a meirihluta peirra prestsetra sem hOfou verio valin og morg brettust vio ario
eftir. Treki til veourmre1inganna komu fra Vfsindafelaginu eins og kemur fram I ooru
dreifibrefi til prestanna dagsett 20. agust 1841 par sem notkunarleiobeiningar hitamrelanna og
fleira var tfundao?2
l>ratt fyrir ao "Bokmenntafelagsatakio" hafi fario vel af stao, pa leio ekki a lOngu par
til ao margir af peim sem hofu ao halda veourdagbrekurnar heltust ur lestinni. Margir heldu
mrelingum afram I aoeins 1-2 ar og fair lengur en til 1850. Eftir standa po tOluvert miklar
upplysingar og serstaklega I peim tilfeUum sem mrelingum var haldio afram urn langt skeio.
Dremi urn petta er Hvammur I Hvammsveit, Ofanleiti I Vestmannaeyjum, Valpjofsstaour og
Gaulverjabrer I Floa. (Sja Toflu 1.)
Veourathuganir lima Thorlacius [Stykkilh6lmi 1845-1891
l>attaskil urou f Islenskri veourfarssogu I november 1845, en pa h6fust fyrstu
reglubundnu veourathuganir herlendis, sem staoio hafa nrer oslitio allt til pessa dags. Voru
pao veourathuganir I Stykkisholmi, sem Ami Thorlacius annaoist fra upphafi til arsins 1889,
19 iB. 73, fol., "Frumvarp urn veourbrekur". Brei J6nasar Hallgrfmssonar til B6kmenntafelagsins, dagsett 9. april 1840. 20 iE. 73, fol., "Frumvarp urn veourbrekur." Brei J6nasar Hallgrfmssonar til B6kmenntafelagsins, dagsett 9. aprfl 1840. 21 Pi. E. 104, 2., Brei fn! Halfdan Einarssyni a Brjanslrek til B6kmenntafelagsins, dagsett 6. januar 1842. 22 pi E. 104, 2., Dreifibrei B6kmenntafelagsins, dagsett 20. agust 1841. Her er vitnao til eintaks Sr. J6ns J6nssonar a Steinnesi.
7
er sonur hans t6k via. Stykkish6lmur er af pessum sokum tal in vera elsta veourathugunarst6o
landsins. Athuganir hafa verio geroar a ymsum stooum innan porpsins og staosetning tcekja
hefur einnig ekki alltaf verio mea besta m6ti. Danska veourstofan t6k via umsj6n pessara
mcelinga ario 1873.23
Veourathuganir dhugasamra einstaklinga og hugsanlegt notagildi peirra
Aollum tfmum hafa Islendingar pUrft ao gefa veourfari gaum vegna pess hversu
pj60in er hao veori og vindum. l>vf var skraning veorabrigoa f einni eoa annari mynd utbreidd
urn alIt land a pvf tfmabili sem her urn rceoir og fyrr. l>ar voru a feroinni ahugasamir
einstaklingar og pratt fyrir ao f meirihluta tilvika hafi aoeins verio urn t6mstundagaman, en
ekki skipulagoa veourskraningu, ao rceoa pa em dcemi urn ao sIlk skrif hafi nyst f frceoilegum
tilgangi. i brefi sfnu til B6kmenntafelagsins skrifaoi J6nas Hallgrfmsson 9. aprfl 1840: " mer
er kunnugt ao einstakir merkismenn hafa haldio sIfkar veourbcekur ao undanfornu (La.m. sera
J6n J6nsson, nu prestur til Moomvallaklausturs, er nu mun hafa haldio peirri ion urn 60 ar) og
er pao athugunarvert hvurt felagio cetti ekki ao grennslast eftir pessu betur og reyna til ao
utvega ser af peim merkustu".24 Her vfsar Jonas til J6ns Jonssonar prests a Grundarpingum
sem helt dagb6k f urn 60 ar ogjafnan mea g60um veourlysingum, en sonur hans J6n prestur
ao Moorufelli og sloar Dunhaga geroi sllkt hio sarna og spanna dagbcekur peirra feoga yfir
100 ar. 25 Auovitao eru pessar dagbcekur serstakar a margan hatt, bceoi hvao varoar lengd
peirra og ekki sfOur eljuna via skraningu veours. Fj61morg handrit hafa ao geyma upplysingar
urn veour og ekki sfour hvernig veour hafOi ahrif a daglegt Iff f6lks. pao rna pvf hugsa ser ao
not af skra sem pessari geti nyst bceoi peim sem horfa til llCltturunnar fra sj6narh6li
veourfrceoinnar en einnig peirra sem hafa ahuga a samspili veours og mannlegra patta.
23 Markus A. Einarsson, VeiJurjar aislandi, bis. 11. 24 iE. 73, fol., "Frurnvarp urn veourbrekur." Bref 16nasar Hallgrfrnssonar til B6krnenntaf6lagsins, dagsett 9. april 1840. 25 Sjofn Kristjansd6ttir b6kavorour og fslenskufneoingur vinnur ao ranns6knurn a handriturn peirra feoga.
8
Tafla 1.26
Mcelingastaoir (Prestsetur) "B6kmenntajelagsdtaksins ", og tfmabil jJekktra mcelinga27
A. Suouramt Melar i Melasveit 1841-1858 Hruni f Ytrihrepp: Engar mcelingar. Lundur f Lundareykjadal: Engar mcelingar Oddi a Rangarvallum: 1841-1853 Reynivellir i Kj6s: 1841-1845 Holt undir Eyjafjallum: 1842-1843 Staaur i Grindavik: 1841-1849 Heidi i Myrdal: 1841-1843,1846 Gaulverjab<er i F16a: 1842-1879 Sandfell i Onefum: 1841-1843 pingvellir i pingvallasveit: 1841-1842 Ofanleiti i Vestm.eyjum: 1841-1880
B. Norour- og Austuramt Berunes via Berufjara: 1845-1858 panglabakki i Fjaraum: 1841-1842 H6lmar i Reyaarfirai: 1842-1848 Miagaraar i Grimsey: 1841-1842 Desjarmyri: 1841-1843 Saurb<er f Eyjafirai: 1841-1846 Vallanes a ValIum: 1841-1846,1849-1850 Vellir i Svarfaaardal: 1841-1844, 1846 Val\:>j6fsstaaur: 1841-1875 (6reglulegt) Hvanneyri i Siglufirai: 1841-1842, Hoj f Vopnajiroi: Engar mcelingar. 1845-1866 Sauaanes a Langanesi: 1842-1846 Glaumb<er i Skagafirai: 1841-1848 Garaur f Kelduhverfi: 1841-1848 Bara f Flj6tum: 1841-1847 M:vvatnsjJing: Engar mcelingar. Hof a Skagastrand: 1841-1850 Eyjadalsa f Baraardal: 1841-1844,1846 Steinnes f pingi: 1841-1861 Nes i Aaalreykjadal: 1842-1846 Staaur f Hnltafirai: 1847-1848
c. Vesturamt Staour f Steingrfmsjiroi: Engar mcelingar Garpsdalur via Gilsfjara: 1841 Arnes a Strandum: 1841-1842 Hvammur f Hvammssveit: 1841-1880 Staaur i Aaalvfk: 1841-1842 Helgajell: Engar mcelingar Eyri via Skutulsfjara: 1841-1847 Staoastaour: Engar mcelingar Holt f Onundarfiroi: Engar mcelingar Hitardalur: 1841-1851, 1852 Hrafnseyri i Arnarfirai: 1841-1849 Stajholt: Engar mcelingar Brjansl<ekur aBaraastrand: 1842-1843 Gilsbakki i HvftarsiOu: 1841-1842 SauOlauksdalur via Patreksfjoro: Engar mcelingar.
26 pi Melar 11., Dreifibref B6kmenntafelagsins, dagsett 20. mars 1841. Eintakio sem pessi tafla er unnin upp ur var f eigu lakobs Finnbogasonar a Melum og la mea veourb6kum hans. 27 Allar pessar mrelingar em ao finna f aoalsknlnni. Ekki er astreoa til ao halda ao margar veourbrekur seu 6fundnar og byggi eg pa skooun mfna a nakvremum samanburoi vio upplysingar sem komu fram f Sk{rni a amnum 1842-1854. Par em allar veourbrekur sem sendar vom til Danmerkur taldar upp og em prer upplysingar f fullu samrremi vio prer sem em f t6flunni. l>egar Skfrni var breytt f alhlioa frettablao 1855 hrettu frasagnir af skyrslum sem sendar vom utan en fyrir pann tfma h6fOu langflestir hrett ao halda veourbrekur. Peir sem st6rfuou lengur vom einir nefndir a nafn f lokaskyrslunni f Skfrni ario 1854. Eina spurningamerkio sem hregt er ao setja er vio prer mrelingar sem vantar inn f, 1'6 hef eg ekki fundio 6samrremi milli pekktra gagna og upplysinganna sem Skfrnir gefur a tfmabilinu.
9
t ~
Jt ~ to-;..
~
s ~ )
I •
3. SKYRINGAR VID HEILDARSKRA
f peirri skni sern her fer a eftir eru tilf<ero 011 pau handrit sern skoouo voru.
Upplysingar ern urn raonurner handrits f handritaskrarn, geyrnslunurner pess auk stuttrar
IYsingar. Vio konnun handritanna voru ymsir p<ettir athugaoir sern akvorouou hvort frekari
skraning viokornandi heimildar v<eri nauosynleg. f peim tilfellurn sern heimildin hafOi ekki ao
geyrna neinar veourfr<eoilegar upplysingar, eoa svo litlar ao ekki var talio ao frekari skraning
v<eri nauosynleg, er slfkt gefio til kynna mea takninu· . pau handrit sem inniheldu
veourfr<eoilegar upplysingar og gafu tilefni til frekari skniningar eru rnerkt takninu *, og
upplysingar urn pau er ao finna f Aoalskra.
Taka verour frarn ao oft ern handritin sern her er fjallao urn skyld. Minnisb6k, dagb6k
eoa alrnanak liggja stundurn saman undir sarna geyrnslunurneri og jafnframt getur sarna
handrit verio allt f senn. f Heildarskranni eru pvf einstaka handrit skrao a oorurn stao en
eolilegt g<eti talist f fyrstu.
f eoli sfnu er skra pessi heirnildaskra yfir pier 6prentuou heirnildir sem hafa verio
notaoar. Heirnildaskra f kafla firnrn n<er eingongu til prentaora rita og peirra 6prentuou
heimilda sern nyttust f kafla tva: Sogulegt agrip veourathugana a fslandi 1749-1891
4. HEILDARSKRA
Skra yfir veourhandrit. Handritasafn Landsb6kasafns28
42. Lbs. 46, fol. * Brot af veourb6k Hannesar Finnssonar biskups 1777-1781. Bis. 190-211.
185. Lbs. 206-218, fol. * Veourb<ekur Arna Thorlacius fra Stykkish6lrni 1845-1891. I-XIII. bindi.
222. Lbs. 243, fol.* Veourfarsb6k sera Frioriks Eggertz a arunurn 1835-40.
306. Lbs. 326, fol. * "Loptvogsb6k" sera Bjoms Halld6rssonar. Haldin f Laufasi vio Eyjafjoro 16. n6v. 1854 til 18. des. 1882.5. hefti.
649. Lbs. 306,4to.* "Vedrattu-toflur" Sveins Palssonar fra 1792. Bls. 48-56.
28 Pail Eggert Olason. Skra urn Handritasofn Landsb6kasafnsins, I-III (Reykjavik, 1918-1937.)
10
•
,
r
!"
2685. Lbs. 311,8vo.* "Veouratt i hverjum manuoi fra 1783, eptir Torfa sal. a KlUkum til 1819, slOan eptir Olaf sal. Eyj61fsson a Laugalandi til 1830, paoan og til arsloka 1875" eftir Bjorn J6nsson ritstj6ra a Akureyri.
2706. Lbs. 332,8vo.* Handrit J6ns J6nssonar a Grundarpingum og sonar hans J6ns J6nssonar a Dunhaga.
3683. Lbs. 1301,8vo.* Veourbrekur skraoar frei 1783-1872. 1. 1783-1815, 1817-1819. 2. 1800-1812, 1845-1849. 3. Dagb6k Bjarna J6hannessonar a Sellandi.
3843-9.Lb~ 1461-1467,8vo.* Veourbrekur skraoar i Vestmanneyjum 1877-1905 af I>orsteini lrekni J6nssyni. 7 bindi.
3972. Lbs. 1590,8vo.* "Vedrar vedratta 1600-1867". Skrao 1860-1876, asamt dagb6kum holdnum noroanmegin Eyjafjaroar 1860-1861,63-4,66-7,76.
4230. Lbs. 1848,8vo.* "Heyfaung i I>ingeyrarklaustri fra 1807-1862" asamt veonittulysingum ogj61askra. Skrao 1807-1862 af peim feogum Birni Olsen umboosmanni og R.M. Olsen. 2 hefti.
4420. Lbs. 2038, 8vo.* "Veourb6k" mea hendi J6hannesar syslumanns Olafssonar 1886-96.
4856. JS. 134, fol. * Veourb6karbrot fra 1858 sem sera Magnus Grimsson MIt a Mosfelli f Kj6sarsyslu.
6068. IB. 5, fol. * Veourbrekur Eggerts Olafssonar 1763 (8 bls.) og Sveins Palssonar 1798-1811.
6112. IB. 57, fol. * Veourb6kasafn fra arunum 1841-1867 fra ymsum prestum (nema aftasta skYrslan). Aoallega veourbrekur tengdar "B6kmenntafelagsatakinu".
6125. IB. 73, fol. * Veourb6kasafn fra arunum 1847-1877 fra ymsum prestum. Sbr. 1.B. 57, fol. Aoallega veourbrekur tengdar "B6kmenntafelagsatakinu".
6183-4. IB. 22-23, 4to.* "Meterologiske Optegnelser", p.e. veourbrekur Sveins Palssonar f Vfk i Myrdal 1812-1840.
6295.IB.140,4to.* Veorattub6k fra Suour-Mulasyslu skrao 1811-1830.
11
Inl\\\''''''''.iIIlllIlIllIlI11ll1111
6388-9.1B. 234 a-b, 4to. * Veourbrekur: "Veyrligets Forandringer" 1779-1780, "optegnede paa Skalholt Bispegaard", mea hendi Helga konrektors Sigurossonar. Einnig "Astronomiske" og "mete[o]rologiske observationer fra Island", veourdagbrekur Rasmusar Lievogs 1779-93. 2 bindi.
6673. lB. 5, 8vo. * Dagakver sera Jons Hjaltalfns sem fjallar aoallega urn veour.
6761. lB. 94,8vo.* Veourdagbrekur eftir sera Petur Jonsson a Kalfatjorn 1829-1863, 16 hefti.
6851. lB. 186,8vo.* Mea hendi Jons Peturssonar f Breioavfkurhjaleigu f Reyoarfiroi. Veourfrerslur fra arinu 1839.
7088. lB. 422,8vo.* Veourdagbrekur Bjoms Bjornssonar a BreioabolssWoum 1859-1870.
7191. lB. 526,8vo.* Fra Magnusi Grfmssyni a Lomatjorn. Almanok skrM 1812-1834, 14 hefti.
7312. lB. 647,8vo.* Veourathuganir sera Jons Jonssonar a Moorufelli.
7487. lB. 817, 8vo. * Veourbrekur Bjoms Gfslasonar f Bulandsnesi 1838 -1841, 1843-76.
7511. lB. 841,8vo.* "Veorattu Far Fra 1800 til 1853", mea hendi Gunnlaugs Jonssonar a Skuggabjorgum.
, 8yo.7815. IBR. 36, * Veorabok 1814-50 mea hendi Olafs Eyjolfssonar a Uppsolum.
8407. Lbs. 2417, 4to.* Veourathuganir mea hendi Arna landfogeta Thorsteinssons. SlaM a 19. old.
Skra yfir ve()urhandrit Handritasafn Landsb6kasafns29
44-51. Lbs. 488-494, fol. * Lbs. 488 a hefur ao geyma veourathuganir mea hendi I>oroar domstjora Jonassonar 1865-7 og sarna efni 1880-1 mea hendi sonar hans Siguroar cando phil. Jonassonar. Einnig eru dagbrekur Jonasar landlreknirs Jonassens 1873-1909 en a pau 011 er slaM "Veourbok". 7. bindi.
955. Lbs. 2849,8vo.* Veourbrekur ur Stykkisholmi 1892-1902. Mea hendi Hjartar lreknis Jonssonar.
29 PaIl Eggert Olason, Handritasafn Landsb6kasafns, 1. aukabindi. (Reykjavik, 1947.)
12
1111".
Skni yfir veourhandrit Handritasafn Landsb6kasafns30
699. Lbs. 2858,8vo.* Veourb6k skrifuo 1853-1899 af Siguroi Ingimundarsyni f I>ykkvabre og Ytri-vfk.
Skra yfir veourhandrit Handritadeild Landsb6kasafns31
34. Lbs. 668, fol. * Veourb6k Siguroar I>6r6lfssonar sk6lastj6ra sem var haldin f Raoageroi a Seltjarnarnesi 1921-1925.
431-4. Lbs. 3881-3884, 4to. * Sigtryggur Sigtryggsson f Arholti f Husavfk. Dagbrekur (veourbrekur) haldnar fra 1887 til 1910.
Skra yfir veourhandrit Handritadeild Landsb6kasafns32
893. Lbs. 3835,8vo.* Brat ur veourb6k sem fylgir kvreoasafni Benedikts Arnasonar a Gautstooum.
1231. Lbs. 4172-4173, 8vo.* Veourb6k sera Hallgrfms J6nssonar a H6lmum liggur her mea vioskiptab6kum hans.
1353. Lbs. 4295, 8vo.* Dag- og veourbrekur T6masar Jonassonar a HroarsstOoum f Fnjoskadal fra 1851-1868, ennfremur brot 1877 og ovissu ari.
30 Larus H. BlOndal, Handritasafn Landsb6kasafns, II. aukabindi. (Reykjavik, 1959.) 31 Grfmur M. Helgason - Larus H. BlOndal, Handritasafn Landsb6kasafns, III. aukabindi. (Reykjavik, 1970.) 32 Grfmur M. Helgason - bgmundur Helgason, Handritasafn Landsb6kasafns, IV. aukabindi. (Reykjavik, 1996.)
13
L
...
A. MINNISBlEKUR Skni yfir minnisbrekur Handritasafn Landsb6kasafns33
159. Lbs. 180, fol.* Minnisbok Porvaldar Sigurossonar i Hrappsey fni 1818-1820.
932-3. Lbs. 601-602, 4to.* Minnisbok Porvalds Sigurossonar i Hrappsey fni 1821-1860, i tveim bindum.
5706-36. JS. 163-193, 8vo. Minnisb<ekur Finns Magnussonar prof. Par a meoal dagbok fyrir aria 1819.
3126.Lb~ 752,8vo.-Minniskver sira Frioriks Eggertz arin 1842-75.
3075. Lbs. 701,8vo.Minnisb6k Halld6rs syslumanns Einarssonar 1827-45.
3268. Lbs. 892,8vo.Minnisb6k og bokaskra Hannesar biskups Finnssonar.
3304. Lbs. 928,8vo.-Almanok 1800-45 mea hendi Barosprestanna sera 16ns J6nssonar og sera Jons yngra. Minnisb6k og dagb6k sera Ions yngra 1837 - 1843.
3070. Lbs. 696,8vo.Minnisb6k Ions Syslumanns Esp6lins 1797-1836.
2839. Lbs. 466,8vo.Minnisb6k Olafs G. Briem a Grund urn buskap 1838-58.
4355. Lbs. 1973, 8vo.* Minnisbrekur Siguroar Lynge urn arin 1836-81. 46 hefti.
6851. iB. 186, 8vo.* "Litio agrip urn ymislegt" mea hond 16ns Peturssonar i Breioavikurhjaleigu I Reyoarfiroi. Par a meoal dagb6k urn veorattu aria 1839.
6919.iB.254,8vo.Minnisb6k sera Eiriks SOlvasonar I pingmula 1663-1729.
7362.iB.692,8vo.-Ymislegur samtlningur. Her liggur meoal annars: Minniskver Halld6rs konrektors Hjalmarssonar 1797-1803 og almanak 1856 sera Benedikts Vigfussonar a H6lum.
7510.iB.840,8vo.Minnisgreinab6k Porsteins Porsteinssonar aUpsum.
33 Pall Eggert 01ason, Skra um Handritasofn Landsb6kasafnsins, III (Reykjavik, 1937.)
14
l
Skra yfir minnisbrekur Handritasafn Landsb6kasafns34
835. Lbs. 2729, 8vo.* Minnisb6k sera Ha1fdans Einarssonar a Eyri f Skutu1sfiroi 1824-65.
922. Lbs. 2816,8vo.· Minnisb6k Johns Th. Veums (Wiums).
917. Lbs. 2811, 8vo.· Minnisb6k P6roar Brynj61fssonar ao Va1sharnri.
584-5. Lbs. 2478-79. 8vo.* Minnisbrekur Guomundar Magnussonar ao Villingavatni f Grafningi, 2 bindi.
389-400. Lbs. 2800-2819, 4to. • Minnisbrekur Matthfasar Jochumssonar. Morg bindi.
Skra yfir minnisbrekur Handritasafn Landsb6kasafs35
56. Lbs. 580, fol. • Minnisb6k Sigurbjoms Guomundssonar fra H61i a H61sfjollum.
207. Lbs. 3076, 4to. • A1manak urn arin 1866 og 1876. Minnisb6k fra 1853-58.
286. Lbs. 3155, 4to. • Sundurlaus samtfningur. Par er minniskver og fleira.
813. Lbs. 2972, 8vo. • Minnisb6k Gfsla Sigurossonar hins auoga f Bre a Se1strond urn arin 1821-1861.
1003-5. Lbs. 3162-3164, 8vo. • Vasa- og minnisbrekur sera Magnusar He1gasonar. Margvfs1eg brat. 21. hefti.
Skra yfir minnisbrekur Handritasafn Landsb6kasafns36
12. Lbs. 646, fol. • Minnisb6k eftir dr.Va1tyr Guomundsson fra arunum 1886-1906.
232-5. Lbs. 3682-3685,4to. • Minnisbrekur dr. Bjoms Magnussonar Olsen pr6fessors.
34 Pall Eggert Olason, Handritasafn Landsb6kasafns, I. aukabindi. (Reykjavik, 1947.) 35 Lams H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns, II. aukabindi. (Reykjavik, 1959.) 36 Grimur M. Helgason - Lams H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns, III. aukabindi. (Reykjavik, 1970.)
15
~'~'R'R"""'"~~~'\i'
l,.
7 R 1IIIIIIIIIilllllllllWi~ili';''''I'''''RRR
i Mill'::' ....-..
731-2. Lbs. 4181.4182, 4to.· Minniskver l>orsteins Erlingssonar skalds.
968. Lbs. 3440,8vo.· Minnisbcekur dr. Bjorns Magnussonar Olsen.
1282. Lbs. 3754,8vo.· Minniskver Guomundar DavfOssonar hreppstj6ra ao Hraunum f Flj6tum.
Skra yfir minnisbrekur Handritasafn Landsb6kasafns37
124. Lbs. 874, fol. • Nr. 18. Tvcer minnisbcekur sera J6nasar Peturs Hallgrfmssonar a Kolfreyjustao f Faskruosfiroi.
577. Lbs. 4704, 4to. • Fj6rar minnisbcekur sera Brynj6lfs Magnussonar a Stao f Grindavfk.
728. Lbs. 4855, 4to.* Dagb6karbrot sera Matthfasar Eggertssonar f Grfmsey.
1080-83. Lbs. 4022·4025, 8vo. • Dag- og minnisbcekur Kristjans Kristjanssonar sj6manns a Sandi og f Keflavfk arin 18701918.
1187. Lbs. 4129, 8vo. • Almanok mea hendi Einars J6nssonar a Meiribakka f Skalavfk f Bolungarvfk.
37 Grfmur M. Helgason - Ogmundur Helgason, Handritasafn Landsb6kasafns, IV. aukabindi. (Reykjavik, 1996.)
16
B.ALMANOK Skni yfir almanok Handritasafn Landsb6kasafns38
28. Lbs. 32, fol. • Almanak fni 1781 mea athugasemdum I>orkels stiftamtmanns Fjeldsted. V. bIs. 77.
1947. Lbs. 1616, 4to.* "Almanaks dagbok II. hefti" eftir sera I>orleif Jonsson f Hvammi 1837-1845. Auk !Jess prentua almanok I>orleifs.
2721. Lbs. 347,8vo.· Almanok sera Jons I>orleifssonar fni 1837-1845,1847,1849,1851-60.
2715. Lbs. 341, 8vo.* Almanok frei 1790-96 mea minnisgreinum Steingrfms Jonssonar.
2716-20. Lbs. 342-346, 8vo.* Almanok 1820-56 mea minnisgreinum Pals students palssonar.
3021-8. Lbs. 647-654, 8vo.*(Veaurbrekur aaeins undir Lbs. 648, 8vo.) Almanok 1792-3,1811,1818,1822,1824-86, f 8 bindum.
3328-31. Lbs. 951, 8vo.* Almanok Gfsla Konniassonar 1810-1867 mea veaurathugunum og minnisgreinum, 4 bindi.
3210. Lbs. 836, 8vo.* Almanok og dagbrekur Magnusar hreppstjora Asmundssonar a Halldorsstooum f Laxardal. Skniaar a tfmabilinu 1827-1843.
3549. Lbs. 1169,8vo.· Nfu almanok fra 18. og 19. old. Skrao af Brynjolfi Sigurassyni f Reykjavfk og a Utskalum.
3737-8. Lbs. 1355-1356, 8vo. • Almanok fra 1800-1845 skrao f Fnjoskadal. 2. bindi.
3811. Lbs. 1428, 8vo. • Almanok fra 19. old mea hond Kristjans Gfslasonar.
4384-4386. Lbs. 2002-2004, 8vo.*(I>.e. Lbs. 2004 a-b, 8vo.) Almanok Grfms amtmanns Jonssonar 1816-1844.· Almanok Pals sagnfrreaings Melstea 1835-1879. • Almanok sera Jons Jonssonar a Grenjaaarstaa 1838-1860.*
4483. Lbs. 2101,8vo.· Almanok Benedikts Sveinbjarnarsonar Granda! 1864-1907.
38 Pail Eggert 6lason, Skra urn Handritasofn Landsb6kasafnsins, I-III (Reykjavik, 1918-1937.)
17
l"
l<
io
• • , ~
4487. Lbs. 2105a-b, 8vo.* Almanok J6ns ritstj6ra Guamundssonar fni 19. Old. 18. hefti.
4488. Lbs. 2106 a-d, 8vo.* Almanok mea minnisgreinum og dagb6kum Helga P<ilssonar f Eyjafirai og Reykjavfk 18631915.39. hefti.
4634. Lbs. 2252, 8vo.* Almanok 1864-5, 1870, 1875-92 mea veaurathugunum Hermanns E. Johnsons syslumanns <i Velli.
6670-2. iB. 2-4, 8vo. * Almanok Sveins Palssonar.
7074-85. iB. 408-419. • Almanok mea dagb6kum Uraamanna arin 1774-1860. 12. bindi. Mest mea hendi J6ns Sigurassonar.
7359-61. iB. 689-691, 8vo. • Safn af almanokum fra tfmabilinu 1758-1846. Ymsar hendur.
7399.iB.729,8vo.* Almanok skrifua a tfmabilinu 1799-1842. Inn a milli er dagb6k sera J6ns Konraossonar a Mxlifelli.
7400.iB.730,8vo.· Almanok skrao 1796-1805. Ein hand.
7512. iB. 842, 8vo.* Margvfsleg brat skrao 1861-1867. 7 hefti. Almanok 1861-7 mea minnisgreinum :Porsteins :Porsteinssonar a Upsum.
Skni yfir almanok Handritasafn Landsb6kasafns39
677. Lbs. 2571, 8vo.· Nokkur almanok ur Eyjafirai fni 1805- 1852. Sum mea hendi Olafs Eyj6lfssonar a Upsum. 13. hefti.
Skra yfir almanok Handritasafn Landsb6kasafn40
767. Lbs. 2926,8vo.· Almanok skr. 1861 og sfOar. Ymislegur samtfningur og eitthvaa urn veaurfarslysingar.
39 Pall Eggert Olason, Handritasafn Landsb6kasafns, 1. aukabindi. (Reykjavik, 1947.) 40 Lams H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns, II. aukabindi. (Reykjavik, 1959.)
18
1~11111II1i111,
~ C. DAGBlEKUR
Skni yfir dagbrekur Handritasafn Landsb6kasafns
223. Lbs. 244, fol. _ 41
Dagb6k sera Frioriks Eggertz 1847-1854.
907. Lbs. 573, 4to.* Dagb6k Magnusar Ketilssonar fni1779-1802.
1895. Lbs. 1565, 4to.Ur dagb6k Magnusar Ketilssonar 1787-1802. X. Bls. 176-216.
1929. Lbs. 1598,4to* Dagb6k sera Geirs Bachmann 1865-6 og 1878-86.
1948. Lbs. 1617, 4to.Dagb6k og almanok sera J6ns Gfslasonar a Hvammi og a Breioab61stao 1841-1853.
2211. Lbs. 1875,4to.Dagb6k Guomundar Eyj61fssonar a GrfmssWoum og Skurob<e f Meoallandi a arunum 18561858,1887-1900.
2635. Lbs. 262, 8vo.Dagb6k sera J6nasar J6nssonar f HofOa 1834-1835.
4115. Lbs. 1733, 8vo. Dagb6k sera J6nasar J6nssonar f HofOa 1812-1815.
2686-9. Lbs. 312-315, 8vo.* Dagb<ekur Bjorns J6nssonar ritstj6ra a Akureyri 1865-86.
3043. Lbs. 669,8vo. Dagb6k Halfdans rektors Einarssonar arin 1768-83.
3300-3. Lbs. 924-927,8vo.* Dagb<ekur sera DavfOs Guomundssonar 1858-1905.
3515. Lbs. 1135,8vo. Dagb6k Gunnars Gunnarssonar 1809, sem varo seinna prestur f Laufasi.
3725-9. Lbs. 1343-1347,8vo.* Dagb<ekur 01afs Eyj61fssonar a Laugalandi 1812-58. 5 bindi.
3959-64. Lbs. 1577-1582,8vo. Dagb<ekur J6ns J6nssonar f Siglunesi 1842-1888.6 bindi.
41 Pessi dagb6k hefur ao geyma stuttar frerslur urn veour, oftast eitt til tva oro f senn. Petta viroist regIa frekar undantekning ( pessari tegund heimilda og jwf kemur skraning ekki til, nema veourlysing s6 nokkuo nakvrem eoa pegar urn reglulegar mrelingar er ao rreoa.
19
.......'
_.~-""" _.__ m.~.
4028. Lbs. 1646,8vo.Dagb<ekur sera lons lonssonar a Myrka 1818-1819.
4130-1. Lbs. 1748-9, 8vo.-Dagbok Steingrfms biskups lonssonar. Skraoar 1801-1803.
4209. Lbs. 1827,8vo.Dagb<ekur Nikulasar hreppstjora Magnussonar 1835-1847.
4714-15. Lbs. 2332-2333, 8vo.Dagb<ekur Guomundar Guomundssonar f N<efranesi og Skalara f Dyrafiroi.
5768.JS.225,8vo.-Sigurour Gunnarsson sfOar prestur a Hallormsstao. Dagbok 1830-1.
6410-11. iE. 257-58, 4to. * Dagb<ekur sera Stefans Porsteinssonar a Vallum 1808-1830.
6519-20. iB. 372a-b, 4to. Dagb<ekur sera lons eldra Reykj alfns 1819-1851.
6623.iB.475,4to.-Dagbok mea hendi Bjarns lonssonar a Upsum 1853-1859.
7207. iB. 542, 8vo.* Dagbokarbrot Bjarns Bjarnssonar a BreioabolstOoum a Alftanesi 1857-1876.
7292.iB.627,8vo.Dagb<ekur Steingrfms biskups lonssonarl804-5 og 1824-5.
7345-50. iB. 680 a-f, 8vo. Dagb<ekur Sveins amtskrifaraI>orarinssonar 1841-3 og 1846-69.
7495-98.iB.825-828,8vo.Dagb<ekur sera Siguroar Tomassonar f Grfmsey 1832-1865.
7529. iB. 859, 8vo.-Dagbok Sveins Porarinssonar 1836-1840.
7647.iB. 977, 8vo.Dagb<ekur lons Borgfiroings 1860-1907.
7860-6. iBR. 81-87, 8vo. Dagb<ekur sera lons lonssonar eldra f Grundarpingum 1747-1772. Sr. lons lonssonar a Maorufelli 1785 -1846.
8364-7. Lbs. 2374-2377, 4to.* Dagb<ekur Sighvats Grfmssonar Borgfiroings 1863-1930.
20
L
~
~
4704. Lbs. 2322, 8vo. (Sja a6 ofan Lbs. 2374-2377, 4to.) Dagbcekur Sighvats Grfmssonar Borgfiroings 1863-1893.
4523-4. Lbs. 2141-2142, 8vo.* Dagbok Sigmundar Matthfassonar Long 1861- 1924.
Skra yfir dagbrekur Handritasafn Landsb6kasafns42
176. Lbs. 2595, 4to.* Almanok og dagbcekur Jons Ivarssonar fni1824 og 1849-1852.
312. Lbs. 2731, 4to. • Dagbcekur Tomasar Jonassonar a HroastOoum f Fnjoskadal fra 1869-1882.
545-7. Lbs. 2964-2966, 4to.* Dagbcekur sera l>orsteins l>orarinssonar f Heydolum 1856-1915. 3 bindi.
651. Lbs. 2545, 8vo. • Dagbok sera Bjorns Halldorssonar ao Laufasi. Skrao 1854-1874.
777. Lbs. 2671, 8vo.* Donsk almanok prentuo asamt dagbokum sera Jons Asgeirssonar pa f Dyrafjaroarpingum, sfOar f Holti f Onundarfiroi. Slaao 1774-1780.
836. Lbs. 2730, 8vo. • Dagbokarbrot Helga lektors Halfdanarsonar. Skrao 1848-1853.
839-42. Lbs. 2733-2736, 8vo.* Dagbcekur Jons Arnasonar f Haga f AoaldaI1805-1855. 4 bindi.
Skra yfir dagbrekur Handritasafn Landsb6kasafns43
735. Lbs. 2894, 8vo.* Dagbcekur Siguroar DavfOssonar f Kollugeroi f Eyjafiroi fra 1843 ti11873. Einnig fylgja almanok fra 1840 og afram.
842. Lbs. 3001,8vo.· Dagbok Jons Borgfiroings 1826-1910.
985-89. Lbs. 3144-3148, 8vo.* Dagbok Bjorns Halldorssonar a Ulfstaoum f Loomundarfiroi. Slaao 1860-80.
42 Pall Eggert Olason, Handritasafn Landsb6kasafns, I. aukabindi. (Reykjavik, 1947.) 43 Larus H. B1andal, Handritasafn Landsb6kasafns, II. aukabindi. (Reykjavik, 1959.)
21
Skni yfir dagbrekur Handritasafn Landsb6kasafns44
1030. Lbs. 3502,8vo.· Dagb6k Gfsla konreiossonar sagnaritara frei 1867-1876.
Skni yfir dagbrekur Handritasafn Landsb6kasafns45
330-339. Lbs. 4457-4466, 4to. • Sumarlioi Sumarlioason. Dagb6karbrot hans frei lEoey. Skrao 1851-1914.
762. Lbs. 4889, 4to. • J6n J6nsson frei Mj6adal f Baroardal. Dagbok 1853-1901. Frumrit erf Lbs. 4258-4259, 8vo.
1144. Lbs. 4086, 8vo. • Dagbok porsteins Bjarnasonar a Bakka f Bakkafiroi fra 1842-1855.
1228. Lbs. 4170,8vo.· Dagb6karbrot sera Jons Porsteinssonar f Reykj ahlfo i Myvatnssvei t fra 1859-1861.
1316-1317. Lbs. 4258-4259, 8vo. Frumrit. • Jon Jonsson fra Mj6adal f Baroardal. Dagbok hans fra 1853-1901. Velrituo uppskrift er f Lbs. 4889,4to.
44 Grimur M. Helgason - Uirus H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns, III. aukabindi. (Reykjavik, 1970.) 45 Grimur M. Helgason - Ogmundur Helgason, Handritasafn Landsb6kasafns, IV. aukabindi. (Reykjavik, 1996.)
22
D. HANDRIT AI>JODSKJALASAFNI ISLANDS Skra yfir veaurhandrit I>j6askjalasafn Islands46
pi. Oddi I 1. * Veourbrekur sera Markusar J6nssonar. Skraoar 1847-1853.
pi. Gaulverjabrer I 1. * Veourbrekur sera Pals Ingimundarsonar. Skraoar 1842-1879.
pi. Melar I 1. * Veourbrekur sera Jakobs Finnbogasonar. Skraoar 1841-1858.
pi. Hvammur i Dolum 11-2. * Veourbrekur sera I>orleifs J6nssonar. Skraoar 1841-1880.
pi. I>ingeyrarklaustur 11-2-3. * Veourbrekur sera J6ns J6nssonar. Skraoar 1841-1861.
46 "Skjalasafn presta."Velrituo skni al>j6oskjalasafni Islands.
23
E. OSKAAD HANDRIT Skra yfir 6skra() handrit Handritasafn Landsb6kasafns
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi I. * Hluti veourboka Jons Porsteinssonar landlceknis fni tfmabilinu 1825-1853.
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi II. * Ymsar veourbcekur fni t.d. Grfmi Jonssyni amtmanni, Pali Melsteo sagnfrceoingi og fni ymsum prestum, auk ]Jess em veourgogn fni Rasmus Lievog.
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi III. * Veourbcekur fni ymsum prestum fni tfmabilinu 1841 - 1851. Pessar bcekur tengjast "Bokmenntafelagsatakinu".
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi IV. * Veourbcekur fra ymsum prestum fra tfmabilinu 1841-1880. Pessar bcekur tengjast "Bokmenntafelagsatakinu".
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi V. * Mcelingar fra Akureyri og Eyjafjaroarsvceoinu fni 1807-1814,1847-1854.
Lbs. Oskra() ve()urgogn, kassi VI. * Her em veourmcelingar Jons Porsteinssonar fra 1820-1854, einnig meoaltOl og hreinskriftir af mcelingunum fra Akureyri og Eyjafjaroarsvceoinu sem liggja f kassa V.
Skra yfir 6skni() handrit Handritasafn Landsb6kasafns (I>essi gogn voru lengi vel geymd a Ve()urstofu islands).
Lbs. OSkra() ve()urgogn. * Veourbcekur sera Jons Jakobssonar fni FlOgu f pistilfiroi. SkrM a tfmabilinu 1868-1872.
Lbs. Oskra() ve()urgogn. * Veourbcekur sera Magnusar Jonssonar a Grenjaoarstao fra amnum 1871 og 1872.
Lbs. Oskra() ve()urgogn. * Veourbok sera Markusar Jonssonar f Odda ario 1851.
Lbs. Oskni() ve()urgogn, umslOg merkt 196. * Veourbcekur sera porleifs Jonssonar f Hvammi f DOlum. SkrM a tfmabilinu 1847-1878.
Lbs. Oskra() ve()urgogn, umslOg merkt 401. * Veourbcekur sera Jons Sveinssonar a Hvanneyri. SkrM a tfmabilinu 1845-1866.
24
!IIIIIIIIIII
5. SKYRINGAR VID ADALSKRA.
Skrain hefur ao geyma upplysingar urn pau rit sem geta talist veourbrekur og ern merkt
mea takninu * f Heildarskra. Handritio purfti ao uppfylla viss skilyroi til skraningar f
AlJalskra, t.d. ao innihalda beinar veourmrelingar eoa gaoar veourlysingar.
Ao uppbyggingu er skrain einfOld. Allar upplysingar urn hvert sknio handrit er ao
finna f somu lfnu, en hen,ni er aftur skift niour f dalka par sem staolaoar upplysingar urn
viokomandi handrit koma fram. Skrain er sjo sfOur en tvrer prer sfOustu ern leitarsfOur.
Upplysingar a fyrstu fimm sfOunum ern eftirfarandi:
A. Handritsnumer. B-C. Athugandi og athugunarstaour. D. Tfmabil veourmrelingana. E.Daglegur athugunartfmi. F. Mrelingar mea hitamreli: Hvort/hvernig prer mrelingar ern. G. Mrelingar a loftvog: Hvort/hvernig prer mrelingar ern H. Lysing vinda: Hvernig koma upplysingar fram. I. Lysing skyja: Hvernig koma upplysingar fram. J. Lysing urkomu: Hvernig koma upplysingar fram. K.Upplysingar urn buskap tengt veourhandritinu. L. Upplysingar urn sjasakn tengt veourhandritinu. M. Athugasemdir: Astand handrits og eoli pess. :Pegar tilgreina parf nakvremar ymsar upplysingar sem koma fram f lioum A-M pa ern prer skraoar her. N. Annao: Til dremis upplysingar urn haffs.
Tvrer prer sfOustu ern leitarsfOur sem auovelda yfirsyn peirra rita sem ern skraoar a
sfOur 1-5 auk pess ao innihalda serstakar upplysingar. SfOunum er skift a eftirfarandi hatt:
SieJa 6 Svre6askra:
A. SYsla. B. Hreppur. C. Staour mrelinga D. SfOallfnunumer: :Parna vfsast til peirrar sfOu og lfnunumers sem upplysingar urn hvert handrit er ao finna. E. AthugasemdirlBreytingar a hreppaskipan: Miklar breytingar hafa oroio a hreppaskipan a tfmabilinu, og her er hregt ao atta sig a peim breytingum. :Petta var talio nauosynlegt til pess ao sa sem leitar f skranni fari ekki a mis vio upplysingar vegna pess ao nafn svreois er honum framandi. F. Lengd mrelingatfmabila/Hitamrelingar: Her ern teknar saman allar hitamrelingar a hverjum bre a tfmabilinu. G. Lengd mrelingatfmabilaILoftvogamrelingar: Her em teknar saman allar loftvogarmrelingar a hverjum bre a tfmabilinu.
25
sma 7 Nafnaskra:
A. Nafn sknisetjara. B. Skrasetningarstaour. c. SfOa/lfnumlmer: I>arna vfsast til peirrar sfOu og Ifnumlmers sem upplysingar
urn hvert handrit er ao finna.
sma 1 Veaurhandrit: Handrit sem skrao vorn veourhandrit f skram a Handritadeild Landsb6kasafns er ao finna a fyrstu sfOu.
sma 2 Minnisbrekur: Upplysingar urn minnisb(ekur sem hOfou ao geyma athuganir veourfr(eoilegs eOlis.
sma 3 Almanok: Upplysingar urn almanok sem hofOu ao geyma athuganir veourfr(eoilegs eOlis.
sma 4 Dagbrekur: Upplysingar urn dagb(ekur sem hofOu ao geyma athuganir veourfr(eoilegs eolis.
sma 5 Onnur veaurhandrit: Upplysingar urn veourhandrit sem ekki ern skrao a hefObundinn hatt.
sma 6 Svreaaskra: LeitarsfOa sem hefur pao ao markmioi ao auovelda leit upplysinga fra sersWkum stao eoa sV(eoi, t.d. eftir syslum. Her er auk pess ao finna upplysingar urn lengd m(elingatfmabila a hverjum b(e/sv(eoi.
sma 7 Nafnaskra: LeitarsfOa par sem nOfn allra peirra sem heldu handritin ern tfunduo.
SKRA.IN ER UNNIN t MICROSOFT EXCEL 5.0 OG HANA ER AD FINNA A. MEDFYLGJANDI DISKETTU.
26
6. HEIMILDASKRA
OprentalJar heimildir
Pi. E. 104.2., Bref Halfdans Einarssonar a Brjanslcek til Bokmenntafelagsins, dagsett 6.
januar 1842.
iB. 73, fo1., "Frumvarp urn veourbcekur", Bref Jonasar Hallgrfmssonar til
Bokmenntafelagsins, dagsett 9. april 1840.
PrentalJar heimildir
Bcejatal a islandi, asamt p6stnumeraskra. Post- og simamalastofnunin. (Reykjavik, 1976.)
Bcejatal a islandi, asamt p6stnumeraskra. Post- og simamalastofnunin. (Reykjavik, 1993.)
Grimur M. Helgason - Larus H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns. III. aukabindi.
(Reykjavik, 1970.)
Grfmur M. Helgason - Ogmundur Helgason, Handritasafn Landsb6kasafns. IV. aukabindi.
(Reykjavik, 1996.)
Haraldur Sigurosson: "Natturuvisindi og landafrceoi." Upplysingin a fslandi, till ritgeroir. Ingi
Sigurosson ritstyroi. (Reykjavik, 1990.), bls. 269-293.
Jon Eyporsson, "Elztu veourathuganir meo mcelitcekjum a Islandi." Veorio. 1. argo 1. hefti.
(1956.), bls. 27-28.
Jon Eyporsson, "Stjarnuturninn a Lambhusum og Rasmus Lievog." VeoriO. 7. argo 2. hefti.
(1962.), bls. 39-49.
Jon Eyporsson, "Jon I>orsteinsson landlceknir og veourathuganir hans." Veorio. 9. argo 2. hefti.
(1964.), bls. 43-44.
Jon Eyporsson, "Rasmus Lievog og veourathuganir hans." Veorio. 8. argo 1. hefti. (1963.),
bls.3-7.
Larus H. Blandal, Handritasafn Landsb6kasafns. II. aukabindi. (Reykjavik, 1959.)
Markus A. Einarsson, Veourfar a fslandi. (Reykjavik, 1987.)
Martin Schuler, BusetujJr6un a islandi 1880-1990. (Reykjavik, 1990.)
Niels Horrebow, Frasagnir um island. Steindor Steindorsson pYddi. (Reykjavik, 1966.)
Pall Eggert Olason, fslenzkar ceviskrar, fra landnamstimum til arsloka 1940, I-V. (Reykjavik,
1948-1952.)
Pall Eggert Olason, Skra um Handritasofn Landsb6kasafnsins. I-III (Reykjavik, 1918-1937.)
Pall Eggert Olason, Handritasafn Landsb6kasafns. (Reykjavik, 1947.)
Skirnir, ny tioindi Hins islenzka B6kmentafelags. 16-28 (1842-1854),
Sveinn Nielsson, Prestatal og pr6fasta a fslandi. (Reykjavik, 1950.)
27
Trausti J6nssson, Veaur a islandi i 100 ar. (Reykjavik, 1993.)
Uno von Trail, BTl?ffra islandi. Haraldur Sigurosson pYddi. (Reykjavik, 1961.)
Vilhjalrnur H. Finssen, islenzkt bcejatal er einkum rna nota sem p6stsendingab6k, mea litlum
uppdrcetti islands. (Kauprnannahofn, 1885.)
Pi. Melar I 1., Dreifibref B6krnenntaf6lagsins, dagsett 20. mars 1841. Prentao i Vioey sarna
af. Pi. E. 104, 2., Dreifibref B6krnenntafelagsins, dagsett 20. agust 1841. Prentao i Vioey sarna ar
28