kristian tlangau 1 pathian biak dân leh pentikos32 7. bullying – mihring rilru tipiangsual theitu...

52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Upload: ngokhanh

Post on 17-Mar-2018

239 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Page 2: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. H. LalrinmawiaSecretaries : Upa H. Ronghâka (Sr.)

Rev. Lianhmingthanga Sailo (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Rev. R. LalchanglianaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 105-na May 2016 Bu 1,244-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE

1. Editorial 12. Mizoram Synod 23. Lâwrkhâwm 104. Zawhna leh Chhânna 145. Sermon: (1) Pentikos – Thlarau Thianghlim 23

(2) Inpumkhatna 286. Kohhran Pathian biak dân leh Pentikos 32

7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36

8. Sûnna 41

Page 3: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Editorial

RINAWMNA

Eng kawng pawh zawh dâwn ila, eng pawh ti dâwnila, khawi hmunah pawh awm ila, mihring nuna

thil pawimawh ber chu Rinawmna hi a ni ti ila kan sawi uar lutuk lovang chu maw. Mi rinawm chu a thutiamah a ding nghet tlat \hîn.Kan thutiam chu mihring lakah a ni emaw, Pathian lakah a ni emawkan din nghehpui tlat tûr a ni. Kan Pathian thu bu (Bible)-in minzirtîr dânah pawh, “Pathian hmaa thutiam dâwn chuan ngun takainngaihtuah tûr, thutiam tawh zeta, tihhlawhtlin leh si loh ai chuantiam loh law law a \ha zâwk,” tih min hrilh.

Eng mi pawh ni ila, kan thutiama kan din ngheh leh nghehlohvah eng mi nge ka nih tih miin min hre thei \hîn. Rinawm lohnachuan mihring min tithangtlâwm a, min timualpho hle \hîn. OliverCromwell -a chuan, “Mi satliah tam tak ai chuan mi rinawm tlêm têan hlu zâwk,” a ti a, a dik ngawt mai. Zoram pawh hian mi satliahkêl-êk tam dul ai chuan mi rinawm tlêm deuh pawh kan mamawhzâwk. Mi rinawm chuan mi dang a ringhlel ngawt ngai lo. Chu vângchu a ni mai thei, “Mi rinawm chu bum an awlsam,” an lo tih ni.Nupa kârah a ni emaw, nula tlangvâl inhmangaih kârah a ni emaw,mi rinawm chu a thutiamah a ding nghet chaih mai a, a kawppui/ngaihzâwng pawh amah anga rinawm tûrin a ring hmiah mai a, aringhlel ve ngawt ngai lo. Inrin ngamna leh inrin tâwkna hianinlaichînna a vawng nung \hîn. Mi rinawm chu a thusawiah leh athiltihah a dik a, huaisen takin ke a pên \hîn. Joseph Addison-achuan, “Mi rinawm, rilru harhfîm tak si chuan eng mah hlauh a neilo,” a ti hial a ni. Mi tam tak kan huaisen theih lohna chhan hi chukan rinawm loh vâng a ni châwk. Pathian leh mihring lakah rinawmila, nun a nuam ang, kan hnathawhah te, kan mawhphurhnaah te,kan thiltih rêng rêngah rinawm ila, tu tân pawh a \ha. Rinawmna hihring nun timawitu leh tizahawmtu a ni e.

Page 4: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Synod-in chhawmdâwlnape

Tûn hnaia harsatna hranghrang neite hnênah Synod ReliefFund a\angin chhawmdâwlnahetiang hian pêk a ni.

Damlo rei chhûngkawpakhat hnênah ̀ 4,000; damlorethei chhûngkaw pathumhnênah ̀ 12,000; in kâng ral vekchhûngkaw pakhat hnênah`10,000; K|P Pandal \hiahnaavânduaina tâwk chhûngkawpakhat hnênah ̀ 20,000; Pu T.Lalrambeiseia, Synod Diver(Daily basis) râlna `1,000. Avaiin 47,000.

2. Kum 2016-2018 CentralK|P Office Bearer tharte

LeaderRev. Zothansânga(Synod Ruat)

Asst. LeaderPu NgûrhminglianaKhatla Bial

General SecretaryUpa Zonunmawia(Synod ruat)

Asst. SecretaryPu P.C. BiakmuanpuiaMission Vêngthlang Bial

TreasurerPu Zonunsânga RâlteMission Vêng Bial

Finance SecretaryPu VânlalpêkaChanmari Bial

3. Kristian |halai Pâwl

w K|P Gen. ConferencePandal chim chungchâng:March 11, 2016 khân K|PGeneral Conference vawi 56-na, Champhaia pandal \hiah laiaa ruangâm (structure) a tlûkavângin hnatlâng zînga mi Tv.Vânmawia (kum 48) chuan anunna a chân a, hliam paruk anawm bawk. He thu an hriat velehCentral K|P hotute leh Synodhotute inrâwnin, Central K|PCommittee a\angin GeneralSecretary hovin mi pasarihChamphaiah an kal nghâl a.

Page 5: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hetah hian Synod-in a râlna`20,000 leh Central K|P-in arâlna ̀ 10,000 leh hmun hranghrang a\anga râlna an dawn tlingkhâwm, a vaiin `55,000 chuCK|P Asst. Leader Pu SamuelLaldingliana’n mitthi chhûngtehnênah a hlân nghâl a ni.

Mitthi vui zawhah hianCK|P hruaitute chuan hliamtuarte an tlawh nghâl a, damlokanna leh thlahualna `1,000\heuh mi paruk hnênah hlan a ni.

w Champhai pandal chimavânga vânduaina tâwk Tv.Vânmawia râlna leh hliam tuarte\anpuina CK|P Office-a March23, 2016 thlenga dawn tawh chu`85,760 a ni.

w CK|P Charge inhlan:March 22, 2016 khân CentralKristian |halai Pâwl OfficeBearer-te chuan OB thlan thartehnênah mawhphurhna an hlân.

CKTP charge inhlannaahhian Leader kal chhuak Rev. J.Lalremsiama leh Leader tharRev. Zothansânga-ten thu tawian sawi ve ve a, charge inhlanzawhah hruaitu kal chhuak leh atharten chawhlui an kil ho va.Zanriah an kîl ho hnuah hruaitu

tharte meeting vawi 687-an an\hu zui nghâl a ni.w April 1-3, 2016 khânVairêngte Chhim Vêng BialahLeadership Training buatsaih ani a, hemi hmanpui hian Pu PCBiakmuanpuia leh T.Upa RickyLalrammawia Râlte-te an kal.

w April 2, 2016 khân SihphîrVênghlun Branch-ah LeadershipTraining buatsaih a ni a, hemihmanpui hian Upa Rosânglianaleh Pu Lalchhuanliana-te an kal.

4. Kohhran Hmeichhia

w March 11-13, 2016 khânMission Vêngthlang KohhranBiak Inah Mizoram PresbyterianKohhran Hmeichhe RorêlInkhâwm vawi riatna tluang takahman a ni. Kum 2015-ahMizoram chhûng leh pâwna mi,Mizoram Synod hnuaia awmKristian chhûngkaw dinhmuntehnaa tel Bial 187 an awm a,Bial pahnih a\angin report a lûtlo va, Bial 185 a\anga report-aa lan dânin ni tin chhûnginkhâwm nei theiah kum hmasaaiin 1.55%-in a pung a,Buhfai\hamah 0.15%-in a pungbawk. Kristian Chhûngkawdinhmun tehnaah N.E.

Page 6: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Khawdungsei Bial an sâng ber a.Tûn \um hi a zâwna a sâng bernihna \um 14 an hauhna a ni a,certificate leh trophy hlan an ni.

w April 2, 2016 khânChawnpui Bialah LeadershipTraining & Kristian ChhûngkawCampaign buatsaih a ni a, hemihmanpui hian Pi Lalfeli leh PiLalmuanzuali -te an kal.

w April 2&3, 2016 khânThênzâwl Field VêngahLeadership Training & KristianChhûngkaw Campaign buatsaiha ni a. Hemi hmanpui hian PiRâllianthangi, Pi C. Than\huamileh Pi Lalbiakhluni-te an kal.

w April 2&3, 2016 khân N.Vanlaiphai Bialah LeadershipTraining & Kristian ChhûngkawCampaign buatsaih a ni a. Hemihmanpui hian Pi MariaLalchhanhimi, Pi R. Vânlalruati, PiB. Zomawithangi-te an kal.

5. Worship Dept.w March 11, 2016 khân

Thingsûlthliah KohhranahConductor Training buatsaih a nia, hemi hmanpui hian Tv. H.Lal\hazuala, Instructor leh Tv.Manuna, Edenthar-te an kal.

w March 22 & 23, 2016khân Chawngte P-ah musictraining buatsaih a ni a. Hemihmanpui hian Pu Lalromawia,Senior Instructor leh UpaLalramliana-te an kal.

6. Trust Dept.w March 8, 2016 khân

Kâwnpuiah Kâwnpui ChhimVêng Pastor Quarters ram tehinPu K. Lalremruata, O/A lehFrancis Hmangaihzuala,Surveyor-te an kal.

w March 14–16, 2016 khânChamphaia K|P GeneralConference neihna pandal chimbuaipui leh enpuiin T.UpaThangliankhûma, AssisstantEngineer leh Pu Lalremruata,OA-te an kal.

7. Zinw March 9–15, 2016 khân

Arunachal North Field hawnginRev. B. Sângthanga, ExecutiveSecretary leh Dr. Robert S.Halliday, Coordinator, SMB-tean kal.

w March 11–13, 2016chhûnga Biateram SynodInkhâwmpuiah palaiin Rev. H.Remthanga, Finance Officer lehUpa Laldika, Kâwlkulhte an kal.

Page 7: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

w March 11–13, 2016chhûnga CHT SynodInkhâwmpuiah Synod palaiinRev. Lianhmingthanga Sailo,Synod Secretary (Jr) leh Upa H.Khâwlmawia, ChamphaiZotlângte an kal.

w March 11, 2016 khânAibâwk Presbyterian School,school farewell hmanpui lehschool tlawhin Upa D.P.Biakkhûma, Supervisor ofSchools a kal.

w March 17–21, 2016chhûnga KJP Synod MihngiInkhâwmpuiah Synod palaiin Rev.B. Sângthanga, Exe. Secy. lehUpa Hmingthantluanga-te an kal.

w March 17–21, 2016chhûnga Ri-bhoi SynodInkhâwmpuiah palaiin Upa H.Ronghâka, Synod Secretary(Sr) leh Rev. Râlthansânga Râltete an kal.

w March 19, 2016 khânOdhisa Mission Field thar chuRev. H. Lalrinmawia, SynodModerator-in a hawng a, Fieldhawnnaah hian Dr. Robert S.Halliday, Coordinator, SMB lehRev. T.C. Laltlanzova, BECmember-te an kal bawk.

w March 22–April 5, 2016khân Mission Field hrang hrangCommittee neihpuiin Rev. B.Sângthanga, Exe. Secretary;Upa V. Neihkûnga, BEC lehRev. K. Lalthangmawia, BEC-te an kal.w March 30–April 1, 2016

khân PCI Committee on TrustCommittee, Shillong-a neihahRev. Lalramliana Pachuau, Sr.Exe. Secretary a kal a, ChristianCommunication Comt.-ah Rev.Dr. C. Chawnghmingliana,Editor, Rev. Dr. Lâwmsânga,Asst. Professor, ATC leh PuLalhruaitluanga Râlte, Manager,Synod Press-te an kal bawk.w March 30–April 6, 2016

chhûnga Arunachal, Laklahmuna JES Silver Jubileehmanpuiin Upa DP Biakkhûma,Supervisor of Schools a kal.8. MSSUw March 12, 2016 khân

Vaivakâwn VêngthlangKohhranah Sunday Schoolzirtîrtu training buatsaih a ni a,hemi hmanpui hian Pu JohnLalhruaitluanga, MSSU Asst.Coordinator; Upa K.Vânlalnghâka, Ramhlun East(MSSU trainer) leh Pu R.Lalhmingthanga, Republic

Page 8: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Vêngthlang (MSSU trainer)-tean kal.

w March 11–14, 2016 khânLungpho Bialah Sunday SchoolTraining buatsaih a ni a. Hemihmanpui hian Upa F. Zakhûma,Selesih (MSSU trainer), T.Upa F.Lalênghluna, Ramhlun Vêngthar(MSSU trainer) leh T.Upa H.Lalvulliana, Ramhlun Vênglai(MSSU trainer)-te an kal.

w March 19, 2016 khânSaitual North Kohhran lehSaitual Chhim Vêng KohhranahSunday Zirtîrtu Training buatsaiha ni a. Hemi hmanpui hian UpaLalhmachhuana (MSSUTrainer), T.Upa F. Lalênghluna(MSSU Trainer), Upa K.Vânlalnghâka (MSSU Trainer)leh Upa C. Lalbiaksânga(MSSU trainer)-te an kal.

w March 19 & 20, 2016 khânN.E. Khawdungsei KohhranahSunday Zirtîrtu Training buatsaiha ni a. Hemi hmanpui hian Rev.Zoramsânga, Upa K.Zoremsânga (MSSU trainer) lehUpa S. Kâpzathanga (MSSUtrainer)-te an kal.

w April 1, 2016 khân ChâltlângSouth Kohhranah Sunday

Zirtîrtu Training buatsaih a ni a.Hemi hmanpui hian Pu JohnLalhruaitluanga, MSSU Asst.Coordinator leh Upa B.Lalhmunliana, Bethlehem Vênglai(MSSU Trainer)-te an kal.

w April 2, 2016 khânZemabâwk Vêngthar Koh-hranah Sunday Zirtîrtu Trainingbuatsaih a ni a. Hemi hmanpuihian Upa Lal\hahluna Râlte,MSSU Asst. Coordinator; Rev.Zoramsânga; T.Upa LalrosângaKawlni, O/A leh Upa Hrilthan-sânga, Mission Vêngthlang(MSSU trainer)-te an kal.

9. Campus Ministryw March 10, 2016 khân

Administrative Training Institute(ATI), New Capital Complex-ah Tobacco Society MizoramChapter staff training-naah‘Meizuk chungchâng – Biblethlîrna’ tih hmangin hun anhmang.

w March 13, 2016 khânPachhûnga University College-ah Hosteller Joint Fellowship-ahhun an hmang.

w March 22, 2016 khânGovt. Zirtîri Residential ScienceCollege -ah ‘Drinking of Liquor:

Page 9: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

A medical, economical andphilosophical analysis’ tih thupuihmangin seminar buatsaih a nia. Resource person atân Dr.Laldinliana Vârte, Asst.Professor, MZU leh Dr. C.Lalhrekima, Psychiatrist, CivilHospital-te hman an ni.Seminar-ah hian Rev. Lalchung-nunga, Director, CampusMinistry-in inlawmna hunhmangin an rawngbâwl dântlângpui a sawi a, resourceperson-ten hun an hmang zui ani.

w March 29, 2016 khânMizoram University-ah‘Illuminating the Mind’ tih thupuihmangin ‘Christianity Amongother world views’ tih zir honahun an hmang.

10. Synod Hospital

w March 14, 16 leh 17, 2016khân Synod Hospital, Durtlângchuan thawktu pual retreat anbuatsaih a; speaker-ah Rev.Lalrinmawia, Electric Vêng BialPastor hman a ni a, thupui atân‘Thlarau thara rawngbâwl’ tihhman a ni. Thawktu pual retreathi thawktute hmun thuma in\heninni thum chhûng hman a ni.

w March 22, 2016 khânSynod Hospital Nursing SchoolInternship Year te pualin Retreat,Hospital Chaplain-ah buatsaih ani a, March 24, 2016 khânstudent retreat buatsaih a nibawk. Speaker atân Rev. H.Biakthansânga, Chaplain hmana ni.

11. RevivalMarch 16–19, 2016 khân

Synod Revival Speaker-tepualin Synod Revival CampingCentre, Neihbâwihah campingbuatsaih a ni a, speaker atân Rev.Vânlalbêla, Bâwngkâwn hman ani a, Rev. Dr. L.H. Rawsea,ATC-in Bible Study a neihpui.

12. FinanceMarch 17, 2016 khân New

Capital Complex KohhranahSynod sum vawn dân trainingbuatsaih a ni a, hemi hmanpuihian Tv. Zaihmingthanga Fanai,Accountant a kal.

13. Social FrontMarch 19 & 20, 2016 khân

Sangau Bialah PoliticalEducation Seminar buatsaih a nia, hemi hmanpui hian Rev. Dr.Lâwmsânga, Upa C. Lalâwnaleh Pu C. Ramsânga-te an kal.

Page 10: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

14. Lay Leaders Trainingvawi 189-na

Synod Multipurpose TrainingCentre (SMTC) buatsaih LayLeaders Training vawi 189-nachu March 21–23, 2016 chhûngkhân Synod ConferenceCentre-ah buatsaih a ni a,Presbytery pariat a\anginKohhran Upa 38 an tel thei.Training khârna inkhâwmah Rev.H. Lalrinmawia, SynodModerator-in thuchah sawiintraining chhuakte hnênahcertificate a hlân a ni.

Kohhran Upaten kohhranenkawlna leh inrêlbâwlna lamathil \ûl chi hrang hrang an zirtheihna tûrin SMTC hian LayLeader training hi kum 1996a\ang khân a lo kalpui tawh a,Kohhran Upa 5,965 lai antraining tawh a ni.

15. Damdep (Home MissionSouth) Quarters, thlipui lehruahpuiin a nuai

March 19, 2016 khânDamdep (Home Mission South)Quarters \henkhat chu thlipui lehruahpuiin a nuai a. Quarters\henkhat in chung rângva te chuhe thlipui hian a chhêm chhe nual

a ni. Hemi hi a hmuna en chiangtûrin Administrative SecretaryRev. R.C. Lalnghâkliana, ChhimBial; Pu Lalhmingmawia, Asst.Area Promoter, Synod Office,Lunglei; Rev. C. Lalduhawma,Chhim Working Comt. Memberte an kal a. He khaw chhehvêlaMission hmuna mi tlâwmngai\henkhat leh tualchhûng khawmite nên hnatlângin, thlipuiin achhêm chhiat hi siam \hat hnathawh nghâl a ni. He thilah hianvânneihthlâk takin thi leh hliaman awm lo.

16. Tripura Synod siamchungchâng

PCI-in Tripura Synod siamchungchânga Commissioner asiam member pathum – Rev.David L. Lhouvum, Sr. A/S te;Rev. Laldawngliana leh Rev.S.S. Majaw-te chu Mizoramahlo kalin, March 29, 2016 khânMizoram Synod OM-te nênTripura Synod siam dân tûrchungchâng sawi hovin an \hukhâwm a. Heta an thu sawi hohi kumin 2016 PCI GeneralAssembly lo awm tûrahngaihtuah a ni ang.

Page 11: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

17. Mission Boardw March 31–April 12, 2016

khân Arunchal East, West,North leh Assam Field-ahteField Committee hmangin Rev.K. Lalrinmawia, Secretary,SMB; Rev. Lalremruata Ralteleh Upa Dênghmingthanga, BECmember-te an kal.

w April 1–3, 2016 khânDamparêngpui Kohhran BiakIna Home Mission North BruConvention-ah Dr. Robert SHalliday, Coordinator, SMB; PuH. Vânlalchhuanga, Supervisorof Schools leh Pu K. Ronghâka,Mission Promoter; Pu C.Kâpthanga, O/A leh Pu J.K.Lalêngzauva, Duftry-te an kal.

18. Moderator ProgrammeSynod Moderator Rev. H.

Lalrinmawia chuan hetiang hianhun a hmang –

w March 11–13, 2016:Kohhran Hmeichhe RorêlInkhâwm, Mision Vêngthlangw March 19, 2016 (Inrinni):

Odhisa Mission Field thar hawnw March 24, 2016 (Ningani)Zân: Khawbung Kohhranw March 25, 2016(Good Friday)

Chawhma: Khuangthing Koh.Chawhnu: Khuangthing HmârVêng KohhranZân: Zâwlsei Kohhranw March 26, 2016 (Inrinni):

Samthang Kohhran Biak In hawnKhawbung Bialw March 27, 2016(Pathianni)

Chawhma: Khawbung Koh.Chawhnu: Khawbung VêngpuiKohhranZân: Khawbung Vêngpui Koh.w March 29, 2016

(Thawhlehni): LungkawlhCentenary hmanpuiw March 29, 2016

(Thawhlehni)Zân: Bangla Vêng Kohhran,N. Vanlaiphaiw April 2, 2016(Inrinni):

Dârlâwn Chhim Vêng Biak Inhawnw April 2, 2016 (Inrinni)

Zân: Sailutâr Kohhranw April 3, 2016 (Pathianni)

Chawhma: N. Sêrzâwl Koh.Chawhnu: Karmel KohhranZân: Vênghlun Kohhranw April 6, 2016(Nilaini):Lawngtlai Branch Bookroomhawn

Page 12: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Archaeologist-ten LalDavida hun lai puan lai

chhuakIsrael thil hlui zir mite chuan

kum 3,000 chuang \ha takavawn (remarkably preserved)puan, savun leh thil chî them tean lai chhuak a. Hêng an thil laihchhuahte hi Bible-a Lal Davidaleh Solomona-te hun laia mi ningeiin an ring.

Kum BC zabi 10-na hun laipuan leh incheina lampang chi anlaih chhuah hmasak ber a nihavângin Erez Ben-Yosef, TelAviv University-a anarchaeology hotupa chuan,“Heng hun laia Ram Thianghlimaan inthuamna kan hriat theihphah dâwn a ni,” a ti.

An thil laihna hmun hi Israelchhim lam Timna khuaa hmânlaidâr (copper) khur hmun, mi tamtakin Lal Solomona ro khurawmna hmuna an ngaih a ni. Anthil laih chhuahte rei tak \ha taka

a awm theihna chhan hi Timnahmun vêl khaw ro tak vâng niinan sawi bawk a, hei mai bâkahhian Edom mite chanchin thar lehpawimawh tak tak hriat belhtheih an inring bawk. VanessaWorkman, a lai chhuaktute zîngapakhat chuan he an thilhmuhchhuah thar hi Bible thunem nghehna niin, khâng hun laithlalêr nun leh awm dân rawntinung thar lehtu a ni tih a sawibawk.

– CHRISTIANCENTURY

Kristiana inleh vânginthat

Hossain Ali, kum 68 mi chuKristiana a inleh avânginBangladesh hmâr lam Kurigram-ah mi sual, motorbike-a chuangtu tih hriat lohten an sawisahlum. He thil thleng hi tûn hnaiIslamist-ten hnam tlêm zâwktechunga an chêtna râpthlâk taktak zînga pakhat a ni. HossainAli-a hi zalênna sualtu, familyplanning inspector hlui a ni a.Kurigram SP chuan Ali-ahrawkah hian chemtêa zai niin asawi a, bike-a chuang mipathumin zîng dâr sarih vêlah anthat a, an tlanchhe nghâl a ni.

Page 13: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Bangladesh-ah hian thla rukkal ta a\ang khân awmze neitaka tualthahna hi hnam tlêmzâwkte, blogger (internet-a thilziak \hîn)-te leh foreigner (mipakua lai thah an ni tawh)-techungah a thleng \hin a, mi zachuangin hliam an tuar tawhbawk a ni.

– CHRISTIANMESSENGER

Good Friday leh Easterchibai bûk vângin

Muslim pa thah a niGlasgow, Scotland rama

dâwrkai pakhat chu ‘sakhuavânga thîkthu chhiatna’ avânginthah a ni. Asad Shah-a (40) hiPakistan mi a ni a, March ni 25(Good Friday) khân social media(facebook)-ah, “Good Friday lehEaster hlimawm tak chibai, a bîkinka hmangaih Kristian ram. Mithianghlim Lal Isua Kristahniakhnung dik tak zuiin, kankhawvêlah i hlawhtling \heuh angu,” tiin Glasgow-a Kristiante chibaia bûk a. Hetia facebook kaltlangathu a chhuah hnu dârkâr li vêlahMinard Road, Shawlands,Glasgow-a dâwr a khâr fel, zândar 9:00 vêlah a Muslim-puiin adâwr kawtah a sawisa hlum a ni.

Asad Shah-a hi Muslim ruhtak leh khawvêla remna lehmuanna awm duh mi a ni. MrShah-a thah thubuaiah hianGlasgow Sheriff Court chuan mipakhat kum 32 mi vêl an mantawh a. Glasgow-ah mipui 500rual vêl zet pung khâwmin, Mr.Shah-a an uizia leh zahna lantîrnân a dâwr kawtah sûnna hunan hmang a, pangpâr leh amahuina thuziakte an dah bawk a ni.

Scottish First MinisterNicola Sturgeon pawhinpangpâr leh thuziak dahin, socialmedia (Twitter)-ah, “Shawlandsmipuite hian Asad Shah-a hi kansûn a, a chhûngte tân kan awmreng dâwn a ni,” tiin a târ langbawk. – JPOST

Islam firfiaktenPakistani Kristian 70

thatMarch ni 27 (Easter

Sunday) khân thihchilh bombavângin Lahore, Pakistan-ah mi70 vêlin nunna an chân. Nunnachân tate hi Pakistani Kristianleh naupang deuh vek an ni a.Jamaat-ul-Ahrar hel pâwltechuan anmahni tih a nih thu lehKristiante an bitum thu an puang

Page 14: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

bawk. Bomb tihpuahna hmun hiLahore-a park pakhatah a ni a,naupang infiamna hmun bullawka awm a ni. Mi 300chuangin hliam an tuar a, hemini hian Kristianten EasterSunday an lawm avângin ni dangaiin mipui an tam nia sawi a ni.

Kristian hruaitu khawvêlhmun hrang hranga mite chuanhe bomb puak hi an dem thu lehnunna chân ta chhûngte antawrhpui thu an sawi. Pakistanram hruaitute chuan EasterMonday khân Jamaat-Ul-Ahrarmi leh sa, he bomb puakainhnamhnawihte an zawn mêkthu an puang a. Hêng mite hiTaliban a\anga pâwl chhuak,Islamic State tâna rinawm tûraintiamte nia sawi a ni. Jamaat-Ul-Ahrar thupuangtu chuanKristiante beih an nih chhan hian ram sawrkâr chona a nih thua sawi bâkah, Prime MinisterNawaz Sharif-a hnênah Lahorean lo thlen hriattîrna a nih thu asawi bawk.

– CHRISTIANPOST

Regional Minister atânKristian pathum ruat

March ni 28 khân Buddhisttamna ram Myanmar President

elect U Htin Kyaw-a’n an ramRegional Chief Minister tûr mi14 a ruat thu puan chhuah a nia, hêng an mi ruatte hi NationalLeague for Democracy Party mileh sate an ni a. Hêng an ruatchhuah mi 14 zînga pathum chuKristian an ni. Chûng zînga miMahn Johnny chu CatholicKohhran, Kyonepyawconstituency, Irrawaddy Deltahmuna regional lawmaker a ni a.Kum 2012 a\anga 2015 chhûngkhân Lower House Member loni tawh leh League’s CentralExecutive Committee Memberni bawk a ni.

Salai Lian Luai hi Chin hnamleh Baptist Kohhran mi a ni a,Chin State Regional ChiefMinister tûra ruat a ni. FalamConstituency, Chin State-aRegional Member of Parliamentni tawh bawk a ni.

Khat Aung hi Kachin Hnamleh Baptist Kohhran a ni a,Kachin State Regional ChiefMinister tûra ruat a ni. MyitkyinaConstituency, Kachin state-aRegional Member of Parliamentni tawh bawk a ni. Ram buaiin atlâkbuakna hmun Kachin Statehi Kristian tamna hmun a ni a,

Page 15: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kum 2011-a sipaite leh KachinIndependence Army-te indoavâng khân tûnah hian mi1,00,000 vêl camp siamchawpah an la chêng mêk.

– UCANINDIA

Taiwan-ah PheikhawkBiak In (Shoe Church)

sak a niTaiwan-a Budai khua

Ocena View Park-ah biak inlian tak, dârthlalang in,hmeichhe pheikhawk sâng anginsak a ni. He pheikhawk biak inhi dârthlalang pâwla sak a ni a,feet 56-a sâng leh feet 36-a zaua ni. Thla hnih chhûng sak a nia, a sak nân hian dollar6,86,000 (`4,54,51,924.70)hman a ni. Zheng Rongfeng,Southwest Coast NationalScenic Area thupuangtu chuanhe an biak in hian hmeichheinkhâwm tûrte a hîp a rin thu asawi a, chu bâkah inhmangaihtetâna \hutna hran bîk siam te,biscuit te leh cake te hianinkhâwmah hian mi chi hranghrang a hîp lehzual a beisei thu

a sawi bawk. Pan Tsuei-ping,Administration RecreationSection Manager chuan, “Kanruahman dânah chuan a nuamthei ang ber leh romantic takabuatsaih a ni a, hmeichhe tânbîka siam ni lovin a nuam theiang ber tûra duan a ni,” a ti.

He Pheikhawk Biak In ansak chhan hi an khawtualthawnthuin a cho chhuah a ni a.A satute sawi dân chuan, kum1960 vêl khân nula kum 24 miWang-i a awm a, natna chi khatblackfoot disease an tih chu avei a. A ke pahnih chu tan a ngaihtâk avângin a pasal neih tûr pawh\hulh a nih phah ta a. A damchhûngin pasal nei lovin biak inahhun a hmang ta a ni. Chuvângin,he pheikhawk sâng lem biak inhi amah hriat reng nân sak a nita a ni. He Pheikhawk Biak Inhi Chinese Kum Thar ni,February ni 8 khân hawn a ni a,inkhâwmna tak tak anga hmanai mahin, inneih nân leh inneihzawha thlalâk nântea hman tûraduan deuh bîk a ni.

– CHRISTIANMESSENGER

Mi â chuan thihna hi a hlau va, mi fing chuan thawh rimna atachawlhna leh sual laka zalênna a nih avângin a duh \hîn.

– St. Ambrose

Page 16: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

T.Upa Lalbiakngaia,Khuanglêng zawhna

Z. Sacrament Deparment-aawm tûrte hi kaihhruainaahchuan kum 14 hmang mêktean ni a. Amaherawhchu,kohhranin hmun hranghranga kum 14 hmang kanpawm dân a inang lo deuh niina lang a, \henkhat Mizo kumchhiar (Jan-Dec) hmang anawm a, \henkhat pian ni lehthla (date of birth) a\angahmang an awm bawk a, a engzâwk nge hman tûr ni ta ang?Date of birth-a hman tûr ni tase, eng thla chin nge pawmtûr ni ta ang?Ch. I zawhna hi MSSUINKAIHHRUAINA Bung1:6(ii)-ah khân chiang takin ziaha ni a, hetiangin: “Kum chhiardân: Sunday School kum hi nileh thla bikim kher ni lovin, Mizokum chhiar dâna (pian kumchhiar telin) chhiar tûr a ni....”MSSU Inkaihhruaina dânin asawi ang hian chhiar ila, kan tihdân a inang tlâng mai ang.

Upa Lalpianthanga,Mualphêng zawhnate

Z.1. 2016 Puitling SS zirlai 8-na, phêk 41-na, para 3-na, tlar6-naa, “Lal leh Pathian ruata ni tih lanna tûrin Thlaraulam hriak thihin a zui nghâla,” tih thua Lal leh Pathianruat tih lai hi lal tûra ruattuchu Pathian chauh a ni lo’mni? Nge, ziak sual palh? Entîrnân, ‘Lal tûra Pathian ruat ani tih lanna tûrin thlarau lamhriak thihin a zui nghâl a’ tihtûr a ni zâwk lo maw? Nge, aziak ang hian a dika pawmtûr?Ch. I rawtna ang hian ti ila atluang \ha zâwk mah âwm e. Aziaktu pawhin sawi a tum tak nialang chu ‘lal tâna hlân kai a nihnakha a dik a ni tih leh lal atânaPathian mi ruat ngei a nihziatihlan chian kha’ a ni.

Z.2. Phêk 14-na para 1-naaThlarau Thianghlim sawinaThuthlung Hluiah vawi thumchauh a lan thu leh ThlarauThianghlim sawina Pathianthlarau, Lalpa thlarau,Thlarau, hmun tam taka langthung tih te, phêk 15-naahLalpa thlarau tih Thuthlung

Page 17: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hluiah vawi 27 a lang a,Pathian thlarau tih hi vawi 16a lan thu te leh phêk 22-napara 1-naah mihring siam thubîkah ‘kan’ tih te, ‘keimahni’tih te, ‘ila’ tih te leh ‘ang u’ tihte hian Pathian pakhata minung pathum (trinity) a kâwka ni tih hi hrilhfiahnatlânglâwn tak a nih thu te kanhmu a. Chutih laiin 1998kuma Puitling SS zirlai Gen-esis hrilhfiahna phêk 41-na,para 2-naah ‘Tuipui thûkpuimai awptu Pathian thlarauchu Kristian thurina Pathianpakhata mi nung pathumzînga Thlarau Thianghlim nênngaih fin loh tûr a ti ve thunga. Lalpa thlarau, Pathianthlarau \heuh \heuh eng ngengaih fin loh tûr a nihnachhan ni ang?

Ch. He lai thu hi sawi dân chihnih a awm a, chu chu Trinity thukâwka sawina, leh Pathian ropuinasatzia, a lalna leh thuneihnachungchuanzia (majestic plural-ity) sawina kâwkin hman a nibawk. Chutiang hrilhfiah dân chihnih awmah chuan kuminzirlaibu buatsaihtu hian Trinitykâwkin a hmang a, 1993 kuma

Puitling SS zirlai buatsaihtu hianPathian ropui nasatzia te, a lalnaleh thuneihna chungnunziasawina kâwkin a hmang ve thungni mai âwm tak a ni.

Thanglûra, Hualngohmunzawhnate

Z.1. Kumin Puitling SS zirlai8-na, phêk 43-ah hian Saulalal atâna hnâwl a nih chhan asawi zîngah hian Samuelthlarau a koh chhuah vâng tihhi tihsual a ni thei ang em? 1Samuela 13 lamah khân hâlral thilhlan a lo hlan veavângin Samuelan hnâwl anih thu a sawi a, bung 15-ahkhân thupêk awih lova râllâka rawn hawn avânginSamuela vêkin lal atânahnâwl a nih thu a sawi bawka. Samuela thlarau a kohchhuah hi chuan Samuelapawh a thih daih tawhavângin Samuela thlarau akoh chhuah hi chu a chhanaha tel thei dâwn em ni?Ch. A Bible thu ang ngau ngauvakan kalpui dâwn chuan, i rawnsawi ang hian lal atâna Saulahnâwl a nihna chhan chu –Philistia mite nêna an indo \umaa mangang lutukin ama thua

Page 18: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

inthawina a lo hlan ve ringawtavâng leh Amalek-ho nêna aninbeih \uma Amalek mite leh anran rual zawng zawng that chimitvek tûra Pathian thu lo thlenganga tichimit vek lova an lalAgaga a nung chunga a man lehan ran rual thau \ha \ha tihlumlova a hawn vâng kha a ni a.Hêng bâka Saulan thil sual liantak, Thuthlung Hlui dânin a khaptlat a tih chu aienthiam a râwnkha a ni. Aienthiam râwn chutihhlum tûr a nih thu ThuthlungHlui hmun tam takah kan hmu.Kan Bible chuan Saula thihchhan chu hetiang hian a sawi,“Saula chu Lalpa thu pawm duhlova, Lalpa chunga a bawhchhiatavâng leh, Lalpa chu râwn lovaramhuaizâwl aienthiam aientîra arâwn avângin a thi a ni. Chu vângchuan a ni a tihhluma, ram pawhchu Jesaia fapa Davida chu apêk tâk ni” (1 Chro 10:13-14).Chutianga thihna khawp suallian tak a ti kha Pathianin Saulalalna a hnâwlna chhan tlingahngaiin kan zirlaibu ziaktu hian arawn târ lang ve mai a ni ang e.

Z.2. Bible-ah hian aien hi thil\ha lo nia a zirtîr laiinTirhkohte Thiltih 1:26-a Juda

thlâktu tûr an thlan hian ai anen tih kan hmu si a, eng nge aawmzia ni ang?

Ch. Bible hmun hrang hrangahhian aien, dawithiamna hman hia khap na hle mai a. Dawi hmanleh aien hi Pathian rin lohnathinlung a\anga chhuak a ni a,intihpathian chawpna zia a kengbawk. Dawi hian eng tin tinemaw han chhamphual vêlathlarau nêna inbia angindawithiam chu a awmtîr \hîn a;tin, aien hian thil lo thleng tûrmaksak taka hriat tumna a kâwkbawk. Israel-te leh an chhehvêlhnamten an uar hle a, hêng lakahhian Pathian mi Israel-te chuinthiarfihlîm hmak tûrin Pathianina duh a, chutiang tih chu a khapa ni. Aien leh \hum vâwr hi thliarhran a ngai a. Bible-a a khap hiaien leh dawi lam thil a ni a, \humvâwr erawh hi chu khap a ni lêmlo a nih hmêl a. Tirhkohte Thiltih1:26-a mi hi chu Bibleletlingtuten aien tiin an lo dah maipawh a. He laia aien tia Mizo\awnga dah hi a \awng bul Greek\awngah chuan kleros tih a ni a,chu chu English Version lamahchuan lot tiin an dah tlângpui a,chu chu Mizo \awnga ‘\hum

Page 19: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

vâwr’ kan tih hi a ni ber zâwk a.|hum vâwr chu thil ni tûr emaw,ni lo tûr emaw hriat theihna tûraeng emaw tih hi a ni. |henkhatchuan pawisa vawrhin emaw,thil dang vawrhin emaw leia atlâk huna a awm dân chu pawmtlân tûrin. Lal Isua silhfên/\hui lohkawr an insem dâwn pawh khân\hum an vâwr a: “Kawr chu\hui loh kawr a ni a, anghâwng ata a pumin tah veka ni; chuvângin, anni chuan,“I pawt thlêr suh ang u, tu taber tûr nge \hum i vâwr zâwkang u,” an inti a (Jn 19:24; Lk23:34). Johana 19:24 leh Luka23:34-a ‘\hum vâwr ’ tih te lehTirhkohte 1:26-a ‘aien’ tihte hiEnglish Bible-ah chuan lot tiadah a ni a, chu vâng chuanTirhkohte 1:26-a aien tih pawhhi \hum vâwr tiin lo dah ta zâwkse chuan hriat thiam a awlsamzâwk ngeiin a rinawm. Judathlâktu tûr an thlan lai vêla an\hum vâwr dân chu ‘lungteahhming an ziak a, bêlah an dahkhâwm a; tichuan, an thing tavak a, bêl a\anga lo per chhuakhmasa chu a tlûkna a ni mai \hîn.’Tûnlai hun ang ni se chu secretballot-a kan inthlang ang hi a nih

mai hmêl e.

J. Zoliana, Ratu MissionVêng zawhnate

Z.1. Kolossa 1:15f (New KingJames Version - Col 1:15)-ah‘Ani chu hmuh theih lohPathian thil siam zawngzawnga piang hmasa ber,’ tiaziak hi Isua Krista pian thuniah ka ngai a. ‘Thil siam thil’a han ti hi, thil chuan a huamzau hle a, ‘thil hlu, thil mawi,thil chhia, thil dik lo’ a huamvek a. Isua tlâwm taka a lopianna lam a hawi tehchiamina lang si lo. Pa leh Fapa chuRopuina thiltihtheihna intluk,Pa Fapa Thlarau, Pathianchu thlarau tih a ni bawk si a.Mihring chu thil siamah minsawi pawh ni se lei chu thil ani a, a âwm tho va. Pathianthlarau thil han tih hi apâwnlâng deuhvin materialslam pawh a kâwk mah mahlo maw?Ch. I zawhna hi han chhiar hanchhiar pawhin hriat thiam a harsadeuh va, chhân thiam pawh a harang reng hle mai. Paula hian hemithu a ziak lai hian a rilrua awm nibera lang chu Isua Kristabulpuizia sawi lan hi niin a lang.

Page 20: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Isua chu material lam ni lovin,mihring hmasa ber Adama siama nih lai pawh khân PathianFapa niin a lo awm daih tawh ani tih hi târ lan a tum a ni ang e.

Z.2. Matthaia 27:8 ‘Chumi laichuan Zâwlnei Jeremian’ tiaziak hi Zakaria 11:12,13 enhian ‘Zâwlnei Zakarian’ tiaziak a inhmeh zâwk lo’m ni?Ch. I sawi ang hian inhmeh zâwke. Bible ziaktute hi mihring vemai, tisual ve thei an nih avânghian an lo tisual ve pawh a ni maithei. Mahse, Bible hi a zahawmêm avâng hian Zakarian tia hanthlâk mai ngam chi-ah an ngai loa ni ang.

Z.3. 1 Samuela 13:17 leh 14:6‘lamthamhote’ tia ziak hi upa\awng ‘lam’ chu ‘kawng’ a ni a,kawng zawngtute (surveyor)tihna nge, pâwl hming nge,khaw hming nge, hnam hming?Tute sawina ber nge ni le?Ch. Hmêlma beih dâwn lehmipuiin thiltih dâwntea lo en fiahhmasatu emaw, thil lo thlithlaihmasa tûra mi tlêm deuh an tirh\hinte hi lamtham an ti. 1Samuela 13:17 leh 14:15-alamtham tih pawh hi Israel-tePhilistia miten an beih dâwna, thil

awm dân lo va thlithlai hmasatûra Philistia-hovin an tirhte khalamthamhote chu an ni e.

F. Khamliana, SêrchhîpP&E Vêng zawhnate

Z.1. Kan kohhran hiankohhran puitling leh puitlinglo kan nei a. Kohhran mem-ber puitling chuan rawng-bâwlna kawng hrang hrangahchanvo a nei theiin sakramena chang thei a. Kohhran dânthianghlimin nupui pasal a neithei \hîn kha a ni a. Kum 14-aPastor-in a inneihtîr pawh anawm. Mahse, tûnah chuan In-dia sawrkârin kum 18 chinpuitling vote nei thei a tih hnuhian kohhran hian ama dânsiam aiin a pawm ta zâwk niina lang a. Tûn hma chuan votenei thei kha kum 21 a ni a,khatih lai khân kohhran dânkan pawm zâwk niin a lang a.Khawvêl dân hi kan zawm vevek kher a ngai em ni?Ch. Nupui pasal inneih hikohhran dân, hnam dân leh ramdânte nêna inkaihhnawih vek ani a. Chu vâng chuan kohhraninfîmkhur takin, ram dân leh hnamdânte palzût lovin dân a siam a,a \ûl ang a en nawn zêl bawk a.

Page 21: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Tûna kan Nupa ChungchângDânin kohhran dâna innei theitea sawi chu baptisma chang tawh,mipa kum 21 chin/hmeichhiakum 18 chin tih a ni a. Hei hikan kohhran mite chuan zawmvek tûr a ni. Ram dânin min phûtang tihhlawhtlin hi khua leh tui\ha nihna leh mawhphurhna a nia, kan rinna phatsanna tûrkhawp a nih loh chuan zawm vemai hi kohhran chuan \ha berina hria a ni. Kan Lal Isua meuhpawh khân, “Felna zawngzawng hlen chhuah hi kan tân amawi a ni,” a tih ve bawk khamaw le.

Z.2. Kan Thurin No. V-naahkan Lalpa Isua hi ‘Chatuanfapa’ tih a ni a. Bible-ah chuan‘Chatuan pa’ an ti dâwn si a,tih a ni bawk si a. Engtia sawirem tûr nge?Ch. Lal Isua hi mi nung pakhat,mize pahnih nei a ni a. Pathiantak leh mihring tak a ni kumkhuata a ni. A Pathianna ziaah chuan‘Chatuan Pa’ tih hi a dik a, amihrinna ziaah erawh chuan‘Chatuan fapa’ tih hi a dik thobawk.

J. Lârchhuakmawia,

College Veng zawhnaZ. 1 Korinth 7:14-ah Pasalringlomi chu a nupui zârahtihthianghlimin a awm a,nupui ringlomi pawh a pasalzârah tihthianghlimin a awmbawk si a. Chuti ni suh sela infate chu an thianghlim lovang; nimahsela, an thiang-hlim rêng e, tih a ni a. He Biblechâng hian eng nge a kawhber? Rinnaah a inrin kêp/zârzo theih tihna nge, nupaapianthar kher hi a ngai lo emni? Tin, pakhat zâwkthianghlim avângin fate pawhan thianghlim vekah ngaih tûrem ni?Ch. He thu hi hriat thiam harsatak a ni âwm e. 1 Korinth bung7 thuah hian Paulan mi chi hranghrang hnênah inneih thuathurâwn a sawi a. Inneihnaanupa inpumkhatna a nghehziathu a sawi uar hle a, “Nupuichuan a pasal \hen suh se,” a titawp mai a ni. Nupaah, akhingpui chu ringtu ni lo mah se\hen mai a phal lo a ni. Mi pahnihpumkhata an inzawmnaahKristian ni lo zâwkin a Kristianzâwk chu a tihbawlhhlawh aimahin, Kristian ni lo zâwk kha

Page 22: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kristian zâwkin a tithianghlim ati a ni. Heta tihthianghlim hichhandam nihna nên erawh ngaihfin loh tûr a ni ang. Chuti a nihchuan tihthianghlim hian eng chenchiah nge a entîr tih zawhna a lopiang leh ta. Pumkhat nihnaahkhân ringlomi avâng khân ringtukha a bawlhhlawh lo ve tihna ani mai âwm e. Ringtu avâng khânserh leh sâng thuah pawh ringlozâwk kha bawlhhlawh a ni tawhlo va; chuvângin, ringtu kha abawlhhlawh lo a ti a ni ang.Rinnaah inrin kêp/zâr zo theihtihna emaw, nupaa pianthar khera ngai lo tihna lam chu niin a langlo ve.

Lalneihkima,Kawrtethawveng zawhnateZ.1. Kan Mizo Kristian HlaThar Buah hian a hrana hmanngei chi nia lang, hman pawlh,‘Thlafam’ tih leh ‘Fam ngai’tih hi a awm a. Thlafam chumitthi sawina niin, fam ngaichu mitthi ngaitu a ni si a. Hlasiamtu pakhat pawhin“Thlafam ngaih a na e, katuar thiam ve hlei dâwn nêmmaw!” a ti a. Chutih laiin HlaThar Bu no. 289-na tlar tâwpberah, “Thlafam min hnêm la,

khua vârtîr ang che,” a lo tileh tlat mai a. Hei hi chhut \hatchi a ni lo maw?Ch. I zawhna hi zawh âwm taka ni a, chîk taka thil ngaihtuahmi i ni tih pawh a hriat a, alâwmawm hle mai. A \awngbungrua hrim hrimah hi chuan irawn sawi ang hian Thlafammin hnêm la.... tih hi Fam ngaimin hnêm la.... tih tûr ni âwmtak a ni a. Mahse, hla phuahtutehian zalênna an nei zau hle niinmi thiamten an sawi \hîn a. Tin,hla thu hi Pathian thu sawi fiahnân leh innghah tak tak nânchuan hman tlâk a ni vek lêm lova. Kalphung hran hi an nei tlatmai a. Kan Kristian Hla Bua hlathu tam tak hi chu kan thurinnêna inkalh ngial ngial a awmnual mai. Hetiang chi hi han siam\hat mai âwm a nih lai hian hlaphuahtu/siamtute zalênna hizahsakin tûn thleng hian siam \hatlohvin a la awm nual a ni. Izawhna tak pawh hi siam \hat maiâwm a nih laiin, a phuahtu thu lochuan siam \hat/ tihdanglam maian ngam lo a ni ang e.

Z.2. Sam 30-na châng 11-ahchuan, “Ka mitthi ngaihnachu ka tân lâmnaah i chantîr

Page 23: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a,” a ti a. Lehlin tharah vethung chuan, “Ka \ah hilâwmah chantîr la, hlimna minsintîr zâwk ang che,” tih a nia. A hnuhnung hi chu dîlna ani a, engtia sawi rem tûr ngeni ta ang?Ch. Lehlin hlui zâwk hi a \awngbul phawk chhuak thei ber tûralehlin a ni a. Lehlin thar erawh hichu tûnlaia mite tâna hriat thiamawlsam thei ber tûra lehlin a nithung a. Rinrâwl ber leh innghahnân bera kan hman tûr chu lehlinhlui zâwk hi a ni ang a. Chuta ala fiah/chiang zo lo a nih chuanlehlin thar hi a tifiahtu atân hmantûr a nih hmêl e.

Tv. Vanlalhuma, Lungphozawhnate

Z.1. Trinity ringho \heuh \heuhhi han titi nikhua hian kanngaih dân hi a inang lo lek lek\hîn a. Hrilhfiah zawh vek sênni lo mah se, a tlângpui talakan inkhai rualna tûr minhrilh thei em?Ch. Trinity thu hi thu har tak maia ni a. Mihring \awngkam hian asawi fiah zo lo a ni ber mai a. Isawi ang hian, Trinity ring \heuh\heuh hi kan rin dân leh pawmdân pawh a inang diak diak thei

lo va, hei hian thurin sawi fiahhar tak a nihzia pawh a târ langâwm e. Kan thurinin tawi tea asawi, “Pathianah chuan minung pathum – Pa leh Fapaleh Thlarau Thianghlim anawm a, an pathum hianPathian Pakhat an ni a, nihnathuhmun, thiltihtheihna lehropuinaa intluk an ni,” a tih hipawm tawp mai ila kan rual berang. Kan rual loh fona chhan chusawi fiah kher kan tum vâng hiniin a lang. Sawi fiah lehzual tumchuan a buai tawlh tawlh thei a.Sawi fiah tum apiangin an sawibuai zâwk mah \hîn. Chu vângchuan kan thurinin a sawi angapawm tawp mai hi kan rualberna tûr chu ni maiin a lang e.

Z.2. Kohhran hian zu zawrhhi a duh lo hle mai a. Chutihrualin \henkhatin zu sawimawi nân, “Isua pawhinKana khuaa inneihnaah uaina sem alâwm,” an ti a. Zuzawrh chungchâng AssemblyHouse-a sawi a nih dâwn khâna pu lûttu minister khân,“Kan thiltih tûr hi a \hat lohchuan house-a pu lût thei lotûrin min siam ang che,” tiinPathian hnêna \awng\aia

Page 24: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

inhlân khân a insawi a. A pulût a, pass a ni ta bawk si a,Pathian hian kan sawrkârinzu a zawrh hi a pawmpui tihnaem ni ang? Kohhran hian engangin nge kan ngaih le?Ch. Minister pakhatin, “Kanthiltih tûr hi a \hat loh chuanhouse-a pu lût thei lo tûrinmin siam ang che,” tia Pathianhnêna \awng\aia insawia, a putluh theih avâng leh sawrkârin apass tâk avâng khân a\awng\aina chu chhânin a awmta a, zu zawrh pawh hi Pathianina pawmpui ta tihna a ni lo. Hunina la hril zêl ang chu. Anni chuanPathian phalna thlapa zuarah aninngai a ni mahna! Kohhranerawh chuan a din tirh a\anginzu phalrai hi a la sawimawi ngailo hrim hrim a ni. Kan hriatreng tûr erawh chu – kanBible-a ZÛ lo lanna tam ber hichu a \ha lo lam leh a khap lamhawi deuh vek a ni. Chu vângchuan Krista taksa, kohhranhohian Bible-in \ha lo a tih chukeinin thianghlim leh \ha ti theiainngai lovin tûn thleng hian zulaka fihlîm tûrin kan la inzirtîrreng a, kan kohhran chuan zu

zawrh hi eng tik lai mahin \hatiin kan la pawm ngai lo chu anih hi.

Z.3. Kristiana Vânram KawngZawh bu kha kan kohhranhian eng zirlai bu berah emawhmang ta ila, a \ha viau lomaw? Ringtu nun kaihruaituatân \ha riauvin ka hria a.Ch. Ringtu nun kaihruaitu atâna\ha tak tak lehkhabu ziak hi atam khawp mai a, thil lâwmawmtak a ni. Kristian Vânram KawngZawh bu pawh hi chutiang chilehkhabu chu a ni a. Mahse, kankohhran hian fîmkhur leh uluktakin kohhranho zir tûr leh aziaktu tûr hi kum thum hma lama\ang daihin a thlang lâwk \hîna. Kan han zir meuh chuan a huntak zêl a lo ni \hîn. Amaherawh-chu, mi mal lehkhabu ziak loawm tawh sa chu kan la zir ngaihauh lo va; thlan chawp, ziakchawp zêl kan la zir hi kan latisual lovin a lang. Pathianhruaina zêla kal kan nih avângin,i rawtna pawh khi Pathian minhruai dân kawng a nih chuan kanla zir lo vang tih a sawi theih loh.Pathian thu thu a ni e.

Page 25: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

PENTIKOS – THLARAUTHIANGHLIM

(Tirh 2:1-41; Jn 16:14)

– Upa Lal ThlenglianaMission Vêng

Krista taksa kohhranhote hnêna ThlarauThianghlim lo thlen ni champha, Pentikos Ni chu

kan lo thleng leh ta. He hun ropui tak min hruai thlengtu LALPA chufakin awm sela, Pathian kohhranhote hnênah Thlarau Thianghlimaharh tharna nasa lehzualin lo thleng zêl rawh se.

Thuthlung Hlui kan chhiarchuan Juda-te pawhin Pentikosan nei a, an serh \hîn tih kan hria(Lev. 23:15,16). An thlai rah tharhmasa Pathian hnêna an hlannaniah an hmang a, a hmingahChawlhkâr Kût emaw, PâwlKût emaw an ti. Mahse, hun kalzêlah AD 70 hnu vêl a\ang chuanchu ni chu Mosia hnênaPathianin Sinai Tlânga dânsâwm a pêk hriat reng nân anserh \hîn niin mi thiam \henkhatchuan an ngai. Chutiang a nihchuan Juda-te Pentikos-ahchuan Pathianin a mi Israel-tezawm tûr dân lung phêkah aziaksak a. Kristiante Pentikos-ah erawh chuan dân chu anthinlung phêkah a ziaksak thung.A hmasa chu pâwn lam thil a nia, a hnuhnung erawh chu chhûng

lam thil a ni. A hmasa chu pâwnlam dân a ni a, a hnuhnungerawh chu thlarau lam dân a ni.

Pentikos Nia PathianThlarau Thianghlim lo thleng,Thuthlung Thar Kohhran \iak tîrtâna pawimawh êm êm kha, tûnthleng pawh hian a pawimawhnaa la ngai reng a ni. Kan Biblechâng târ lan behchhah khianPentikos Thlarau Thianghlim kantâna a pawimawhna i lo zir hodawn teh ang. ThlarauThianghlim chu –

1. Thiltihtheihna Thlarau ani: Pentikos nia ThlarauThianghlim lo thlen dân chu, “…rithlipui tleh angin a lo thleng,” tiha ni (v. 2). Thlipui chu chaknaleh thiltihtheihna entîrna a niangin, Thlarau Thianghlim chu

Page 26: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

thiltihtheihna thlarau a ni tih heihian a lantîr a ni. Hei hi a dik a nitih chu Pentikos Niah khan atakin kan hmu. Juda-te hlauvabiru \hîn zirtîrte chu huai taka loding chhuakin, mipui anhmachhawn a. Peteran thu asawi a, a thusawi ngaithlatumipuite thinlung chu chhun angina na ta a, simin mi 3,000 laiinbaptisma an chang ta tih kan hriatkha. Kha kha thiltihtheihnaThlarau hnathawh a ni.

Thlarau Thianghlimchênchilh apiangte hnênahthiltihtheihna pêk hi tiam sa a ni.Lal Isuan, “Thlarau Thianghlima lo thlen hunah chuanthiltihtheihna in la nei ang,” a ti a(Tirh. 1:18). Pentikos Niahzirtîrte chungah a takin a thlenga; tûn thleng pawhin Pathiankohhranhote zîngah a la thlengdik zêl a ni. Chuvângin, ringtuthlarau mit vâr nei, “ThlarauThianghlim a lo lût a, Pathian taka lo ni,” ti theitu zawng zawngtechuan kan ‘thiltihtheihna’ kawl hihriain thim lal kulh i tâwn zêl angu. Tirhkoh Paulan, “Mitichaktuah chuan engkim ka tithei a ni,” (Phil. 4:13) a tih angkhân, keimahnia awm Thlarau

zârah kan hmaa thil lo thlengapiang hmachhawna hneh theitûrin chakna leh thiltihtheihnakan nei a ni tih i hria ang u.Zâwlnei Joelan, “…mi chak lopawhin ka chak a ni ti rawh se,”(Joel. 3:10) a tih te kha thlaraumite awm dân tûr sawina a ni e.Keimahnia awma hi khawvêlaawma aia ropui zâwk daih a ni(1 Jn. 4:4). Chuvângin, ithiltihtheihna kawl kha hmangrawh, i hman chuan a pung zêlang a, i hman loh erawh chuan apil bo tial tial ang.

2. Tithianghlimtu Thlaraua ni: Pentikos Nia ThlarauThianghlim lo thleng chu,‘…mei angin an hnênah a loinlâr a…an chungah a chuang\heuh’ tih a ni leh a (v. 3). Meichu bawlhhlawh kâng fai theitu,tihthianghlimna hmanrua entîrnâna hman a ni \hîn.Rangkachak tihthianghlim nânmei an hmang \hîn ang lehberaw rimtuina tichhuak tûrameia rawh a nih ang hian. Hmuibawlhhlawh pu Isaia kâ pawhseraf pakhatin meilinga a dehavângin a khawlohna lâk boniin, a sual pawh tlen fai a nihkha (Isa. 6:6,7).

Page 27: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Ringtu chu thianghlim tûrathiam chantîr a ni. Amaha awmThlarau Thianghlim avâng chuana taksa pawh ThlarauThianghlim in (tempul) a ni tihBible-ah kan hmu (1 Kor 3:16;6:19,20). Baptistu Johanapawhin Lal Isua lo kal huna athawh dân tûr a lo hrilh lâwknaahpawh, “Ani chuan ThlarauThianghlim leh meiin a baptis angche u,” a ti a ni (Mt 3:11). Fakhla siamtuin Thlarau Thianghlimchu, “Thinlung tithianghlimtu,thlarau pianthartu,” a tih kha adik a ni.

Ringtu nun min tichak lovamin tihmêlhemtu, Pathian minhlattîrtu sual keimahnia bet hiThlarau Thianghlim meia kan faikan phal dâwn lawm ni?Keimahnia sual bet kan fai hiThlarau Thianghlim tihchak bera ni asin. Kan fai theih lohkhawpa sual buru a awm lo, kanfai kan phal lo a nih ngawt lohchuan. Kâng faitu ThlarauThianghlim hi keimahniah lehkeimahni hmanga hna thawk theilova kan siam hian, minhmangaihtu a nih avângin kantilungngaiin kan tivui \hîn a ni.Tin, chu bâkah Pathian ta kan

nih min chhinchhiahna a nih tlatavâng hian Tirhkoh pawhin,“…tilungngai suh u,” (Eph 4:30)a tih kha. Chuvângin, mintithianghlim tûrin ni tin amah chui pan \hîn ang u.3. Tikhattu Thlarau a ni:Pentikos Niah chuan ‘an zainThlarau Thianghlimin an khat tavek a’ (v. 4) tih kan hmu leh a.Ringtu chu Pathian duh zâwnghriaa zâwm thei tûr leh Lal Isuachu Lal leh Chhandamtuapawma chawimawi tûr lehhuaisen taka a tâna nung theitûra chhûng khattu chu ThlarauThianghlim a ni.

Thlarau Thianghlima khahchu ringtu zawng zawngtechanpual (birthright) a ni.Thlarauva piang lo tân erawhkhah theih a ni lo va, beiseingaihna pawh a awm lo. Duh lehduh lohva khah leh khah loh chipawh a ni lo, ringtu chu khat tûrathupêk a ni zâwk – “Thlarauvakhatin awm zâwk rawh u,” (Eph5:18) Pathian thuin a ti a ni. Chupawh chu vawi khat khahaduhtâwk mai tûr ni lovin khat zêlnun (be being filled) tûr a ni.

Thlarau Thianghlim chuanruak a tikhat \hîn. A \hing (stale

Page 28: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

manna) awm sa hi chhûn belhachhûn khah a tum lêm lo.Thuneihna pumhlûm a chantheihna nun hi a chhûng khat \hîn.Thlarauva khata awm tûr hianeng emaw ti taka awm leh chêtvêl leh thâwm neih vak lam pawha ni lo. Thlarauva khat nun chuThlarauvin a chan tam nun hi ani. Paikawngah hian tui chhûnkhah tumin tui \în eng zâta tampawh leih lût ila a khat lo vang.Tui kan chhûn luh rualin êmâwngah a pût chhuak leh nghâl\hîn. Paikawng tuia khahtîr kanduh chuan paikawng kha tuiahhnim pil ila a khat mai zâwk dâwna ni. Thlarauva khah pawhchutiang chu a ni. Thlarauva khatnun chuan Isua a chawimawi a,miten a nunah ei tûr an hmu \hîn.Chhûn khah atân min nghâk e.Kan inphal dâwn em?

4. Puan chhuahtîrtuThlarau a ni: Pentikos Niazirtîrte chunga thil thlengdanglam tak kan hmuh leh chu,‘Thlarauvin a \awngtîr ang zêlin\awng dangin an \awng’ (v. 4)tih hi a ni. Zirtîrte \awng chu heminia hnam hrang leh ram hranghrang a\anga Pentikos Kûthmang tûra mipui lo kal

khâwmte chuan an pianpui\awng ang \heuhvin an hria a ni.Hei hian a entîr nia lang chuChanchin |ha chu mi tin ta tûr anihzia leh, chu chu amamawhtute hnêna hrilh tûr a nitih hi.

Thlarauva piang inti si,Chanchin |ha hril veina nei si lochu a piangthar chiah lo a nih êmloh pawhin thla kim lova piangang vêl a ni ang a, a sawngnawikhawp ang. Chanchin |ha hrilaia thil dang buaipui bera neikohhran pawh kohhran nung taka ni ngai lo vang. Chuvângin,ringtu mi mal leh kohhran hianeng nge a tiha, eng nge a thlentawh tih lam buaipui aiin khawilam nge a hawi tih hriat chian hia pawimawh. Pentikos Nia lothleng Thlarau Thianghlim chuanChanchin |ha puang chhuaktûrin ringtuteah a thawk ngei ngei\hîn. Chu thlarau chu i chang em?I chang lo a nih chuan ingaihtuahawm khawp ang. Hlimleh lâwmte hi a \ha e; mahse, hlimchhan hriat chian erawh apawimawh zâwk fo.

Thlarau Thianghlimin mi tinhnêna puang chhuak tûra min tihChanchin |ha hi Pathian hnên

Page 29: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a\anga kan dawn, ama chanchina ni a, zahpui chi a ni lo ve.Pathian thiltihtheihna a ni zâwk.Kan chan hi neih hlen kan duhchuan mi dangte chantîr ve tûr ani. Pêk chhuah hi neih belh zêlnaleh neih hlenna a ni. Chutichuan,Thlarau Thianghlim chu kanchakna, kan thianghlim zêltheihna leh Chanchin |hanunpuia puang darh zêl thei tûra

min chhûng khattu a ni tih hriain,a hnênah i intulût thar zêl ang u.

(Pentikos Issue pual atânasermon ziak tûra kan sâwmUpa Lal Thlengliana, MissionVêngin a hun chêp tak kârakan sâwmna tihlawhtlinga,sermon \ha tak a rawn ziahtheih avângin a chungah kanlâwm hle. – Ed.)

CIRCULAR NO. 3 OF 2016(Missionary-te chhuahna kohhran tihchian chungchâng)

Synod Mission Board Meeting chuan Synod Mission Boardhnuaia thawk missionary, nupui pasal neih avâng leh chhûngkuapêm avânga an kal chhuahna kohhrana awm ta lote hi khawikohhran chhuaka chhiar tûr nge tih ngun takin a ngaihtuah a. Ahnuaia târ lan hi committee rêl dân a ni a, zâwm \heuh tûrinkohhranhote kan ngênin kan hriattîr che u a ni e (RTB 153:26 of22&23.10.2016).

1. Hmeichhia pasal nei chu a pasalte lawina kohhranah chhiartûr a ni.

2. Pêm rêng rêng chu an pêmna kohhranah chhiar zêl tûr a ni.

3. Rawngbâwla an chhuah hnua kohhran indang chu an lawinakohhranah chhiar tûr a ni.

4. Kohhran inchhiarnaah pawh an awm mêkna kohhranahchhiar ngei tûr a ni.

Sd/-(REV. K. LALRINMAWIA)

SecretarySynod Mission Board

Page 30: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

INPUMKHATNA(Johana 17:20-23)

– Rev. Dr. HmingthansângaGeneral Secretary, AISSA, Nagpur

Thuhmahruai“Ui leh zawhte hi bâwm khatah an khung dûn a, hun eng

emaw chen hnuah an va en leh chuan inngeih deuhvin an lo awmdûn mai a. Sava, vawk leh kêl an dah luh belh leh a, insiam remngai ang te insiam remin an awm ho leh thei mai a. Presbyterian,Baptist leh Catholic an han dah ho ve a, rei lo deuh hnua an va enleh chuan mi nung rêng an lo awm tawh lo,” tiin Mark Twain-achuan fiamthu a thawh. Philip Yancey chuan inpumkhatna asawinaah, “Kohhran (Denomination) hrang kan inngeih lo hi chua mak vak lo, kohhran thuhmun (entîr nân – Presbyterian ve ve) kaninngeih thei lo erawh hi chu a mak hle a ni,” a ti a, a dik chiah mai.Kohhran hrang hi chu kan lo inngeih lo deuh a nih pawhin kohhrankhat pawh ni mai lo, biak in khata lawi pawh kan inngeih hlei thei lohi thil mak tak a ni.

Leslie Flyn-a chuan alehkhabu, Great Church Fights-ah “Pa pakhat hian a fatekhawlaia an infiam lai chu angaithla ru reng a, an inhnial buainia a hriat tâkah chuan va kalchhuakin, ‘Mami, inhau buai suhu,’ tiin a va hau va. A fanu chuan,‘Ka pa, kan inhau rêng rêng lo,kohhran lem changin kaninkhualtelem a nih kha,’ a lo ti,”tiin a ziak. Kan fate hian kankohhran lem emaw chang ve tasela, ‘Khatianga inhauh buai lohtûr’ tiin emaw, ‘Khatianga inrêl lohtûr’ tiin emaw kan hau ve mai angem?

Inpumkhatna dâltuRingtute kan inpumkhat

theihna tûra Lal Isua a\awng\ai hian, amah zuituteinpumkhat a \ûlzia leh LalIsuan inpumkhatna a ngaihpawimawhzia a târ lang a. Hethupui hi ringtute tâna thupuipawimawh a nihzia pawh kanhmu thiam mai âwm e.

John Calvin-a pawhin,“Kohhran beih nâna Setanahmanraw \angkai ber chuinpumkhatna tihchhiat leh \hendarh hi a ni,” tiin he thupuipawimawhzia hi a lo târ lang

Page 31: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hial a ni. Tûn \umah hian kohhranhrang hrangte inpumkhatna lehthawh hona hi sawi \ûl hle mahse kan sawi hman lo vang a,kohhran khata lawite tal kaninpumkhat theihna tûra hriat tûrpawimawh \henkhat chauh kansawi dâwn a ni. Inpumkhatnasawi dâwn chuan inpumkhatnatichhetu hi sawi hmasak ngeia \ûl \hîn.

Chapona: A hmasa berahchuan chapona hianinpumkhatna a tichhe \hîn.‘Chapona hi Civil War(Tualchhûng Indona) a ni’ tiinStanley Jones-a chuan a losawi. Chapona hian mi dangen hniamna te, hmuhsitna te, entleuna te, sâng bîk nia inhriatnate, hre bik leh fing bîk niainhriatna te, chang sâng bîk niainhriatna te min neihtîr avânginkohhranah inpumkhatna nasatakin a tichhe \hîn. John New-ton-a pawhin, “Chapona hikohhran hmêlma lian ber a ni,”a lo ti hial a ni. Chapo tamnakohhran a inpumkhat theih ngailoh. Lal Isua hnung zuia,tlâwmna a\anga rawngbâwltuleh tlâwm taka a hnung zuitukan tam poh leh kohhran kaninpumkhat \hîn. Lal Isua chuanPathian anga awma, Pathian

tluka awm chu thil thlâkhlelh hleihtheihah a ruat lo va, mihringteanga lo piangin, bawih angah ainsiam a, amah leh amah aintitlâwm ta zâwk a nih kha (cf.Phil 2:6-7). A hniak hnung zuiintlâwmna nên Lalpa rawng bâwlve ila, chapona avânga kaninpumkhatna chhe \hîn hi a rehphah ngei ang.

Mahni ngaih dân dahpawimawh tlatna: Kohhraninpumkhata kan awmna dâltulian tak pakhat leh chu ‘Mahningaih dân dah pawimawhna’hi a ni. Reid Stedman-a chuan,“Mi \henkhat, mahni ngaih dânsawh sawn duh lovinkohhranah inpumkhatna antichhia,” a ti. A dik thui viauâwm e. Kohhranah hian mahningaih dân dik ti tlat, mi dangngaih dân leh thlîr dân engahmah ngai lotu, mahni thlîr dândik tia kal tlangpui tlat tumtehian kohhran inpumkhatna antichhe \hin tih hriat apawimawh hle.

Elrelna/Itsîkna: Lalparawng bâwl hlei thei lo, Lalpalam pawh thlîr hlei thei lo lehLalpa fak hlei thei lova minsiamtu, mi dang min pumkhattîrthei lotu lian tak pakhat dangleh chu elrelna/îtsîkna hi a ni.

Page 32: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Mi dang tuarna tuarpui hi chu alo awlsam khawp mai; mahse,mi dang hlawhtlinna lawmpuierawh a lo har viau mai.Hlawhchhamna kan tawhchânga thinlung leh tihtakzetamin tuarpuitute hian hlawhtlinnakan chanah thinlung takin minlawmpui lêm lo fo. Harsatnaavânga biak in thleng thei lovaawm chângte hian thinlung takatuarpuitu ngah a awl viau laiin,Pathianin kan rawngbâwlna mala sâwm châng chuan minlawmpuitu aiin kan rawngbâwlnasawisêltu leh Pathian hnathawha nih an rin loh thu hial sawi \hînan awm duh khawp asin.Rawngbâwltute ngei pawh hianrawngbâwlpui dangte aia ti\hanih kan duhnaah kan rawng-bâwlpuiten ti \ha vak lo mah sepawi tih lohna rilru hial a put theih\hîn. Kohhrana kan rawngbâwl-puite tih\hat aia an tlin lohna lamsawi nuam kan la ti zâwk a nihchuan kan thinlungah elrelna alian hle tih hriat a \ha. Elrelnatamna hmunah kohhraninpumkhatna a chhia a, inelreltean inpumkhat thei ngai lo.

Kan sawi sêng lo vang a;mahse, hêng kan han sawi tâkpathum chauh pawh hi kohhrantinah hian han bo ta se,

inpumkhatna kawngah hma kansâwn viau a rinawm.Inpumkhatna atâna thilpawimawhte

Engtin nge hêng kan hansawi tâkte hi kohhranah a bo vanga, kan lo inpumkhat theih ang?

|awng\aina: Kan chângthlanah hian Lal Isuan amahzuitute kan inpumkhat loh ahlau êm êm a. A zirtîrte tânchauh a ni lo tih chiang takin, ‘anthu avânga kei mi la ring tûrte’tiin amah ringtu zawng zawngtekan inpumkhat theih nân a dîl ani. Inpumkhatna hi keini pawhinLalpa hnênah i dîl ve ang u.Indopui Pahnihna lai khânHitler-a chuan a thuhnuaia a duhanga a dah theihna tûrinkohhranhote chu ho khatah awmkhâwmtîr a tum a. Chu a thiltumhretu mi tam takin an zawm duhloh laiin \henkhat chuan an lozâwm tlat mai. A zâwm duhlotute chuan tihduhdahna nasatak an tuar phah ta a ni. Indo alo reh hnu khân kha thil thlengavâng khân kohhranah inepnanasa tak a thlen phah a, indo hmaangin inpumkhatna a awm hleithei ta lo. Mahse, kohhranhruaituten nasa takin hma an laa, Pathian hnathawh avânginkohhranhote an inpumkhat leh

Page 33: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

thei ta. An lo inpumkhat leh dânsawiin Francis Schaeffer-achuan, “An \awng\ai a, ThlarauThianghlim a lo thleng a,inpumkhatna a siam a,hmangaihnain an thinlung a luaha, huatna a chiah zawp ral ta ani. Ringtu nunah Kristahmangaihna a fiah a, an nunpuitawh chuan inrem lohna a lenpoh leh Isua Krista hnung zuituan nihna a lang fiah \hîn,’ tiina sawi. Kohhranhote kaninpumkhatna atâna pawimawhtak chu \awng\aia, hna thawktûra Thlarau Thianghlim ngen hia ni.

Mi dang en lova, Lalpaen tlat: A dawt lehapawimawh êm êm mai chu,rawngbâwlpuite leh mi dangen lova kan rawngbâwlsakLalpa lam en hi a ni. Pathianthil siam zînga mak danglamtak mai chu nihawi pangpâr hi ani. Nihawi pâr hi in en chuan, anhawi lam a danglam ve ngai rêngrêng lo tih in hmu ang. Lungrualtakin hawi lam thuhmunin anhawi tlâng \hap \hîn. Eng vângnge? An vaiin thil dang en lovanî an en \heuh vâng a ni. An hawi

lam kaihruaitu atân nî an hmanga, lungrual takin hawi lamthuhmunin an hawi \hîn a lo ni.Keini ringtute pawh hian Lal Isuahi en vek ila, hawi lam thuhmunahawiin lungrual tak leh inpumkhattakin kan che tlâng thei ang.Chapova inelrel hman kan ni lo,lungrual takin Lalpa tân i thawktlâng ang u.Tlângkawmna

A.W. Tozer-a’n, “Piano hiza pawh ni sela, hla key zawnna(Tuning Fork) pakhat mila herha nih tawh chuan an vaiin an inmilnghâl vek \hîn. Anmahni lehanmahni an inherh mil chawpavânga ki inmil an ni lo va, a keyzawnna pakhat mila herh rem annih avâng zâwka inmil an ni,” atih hi a dik hle mai. Lal Isuahnung zuitute pawh hi eng angatam pawh ni ila, kan zui Lal Isuamila herh kan nih tawh chuan,kan rawngbâwlpuite lam enainsiam rem a ngai tawh lo va, LalIsua avângin chumi mila herhzawng zawngte chu inremin kaninpumkhat \hîn. Mi mal maltenuna her rem ngai lai Lal Isuamila her rem hi kan inpumkhatnatûr pawimawh tak chu a lo ni.

Page 34: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KOHHRAN PATHIAN BIAK DÂN LEH PENTIKOS– Upa C. Sângzuala

Châltlâng SouthInkhâwm dâr an nawn a, hruaitu a lo ding a, thu dang eng mah

nei lovin, “Pathian chibai i bûk ang u,” tia Pathian thuchâng, ThuthlungHluia mi leh Thuthlung Thara mi a han chhiar hian mipui rilru chuPathian be tûra hruai khâwm a ni a. Hruaituin thu nawi a neih duahchuan biakna rilru pawh a \ai darh nge nge âwm e.

Gerizim tlâng khera Pathian biak theih nia ngai Samari hmeichhehnêna, “He tlângah kher lo pawh, Jerusalem khuaah kher lo pawhPa chibai in bûk (in biak) hun a thleng dâwn ta,” (Jn 4:21) LalIsuan a tih khân, biakna hmun thua ngaih dân zim tak Samari miteleh Juda-te kha Pathian chu khawi kipa biak theih a nihzia a hrilh ani. Pathian biaknaa an rilru put dân tûr kawhhmuh nghâlin, “Pathianchu Thlarau a ni; a chibai bûktuten (betuten) thlarau leh tihtakzetinchibai an bûk tûr a ni,” tiin a sawi zui a (Jn 4:24). Babulon-a an tânhma te khân he thu hi Juda-te khân lo hre tawh ni se an hlâwkpuingawt ang. Kan thupui sawi tûr erawh hi chu biak ina kan biak dânchungchâng a ni.1. Pentikos leh ringtutePathian biakna: Pentikos chuGrik \awnga ‘sawmngana’(pentecoste) tihna mai a ni âwme. Juda-te Kalhlên Kût zawhSabbath ni a\anga chhiara nisawmngana (chawlhkâr sarihna)a ni a, ‘Chawlhkâr Kût’‘Buhseng Kût’ leh ‘Thar HmasaKût’ tih hmingte an puttîr a,Juda-ten an hlut hle. Lal Isua ankhen beh kum pawh hian hekûtpui hmang tûr hian Jerusa-lem-ah an fuan khâwm nasa hlea. Isua thawhleh ni (Easter Sun-

day) a\anga ni sawmngana chuPentikos Ni tûr a ni. Chu ni a lothlen chuan a thlenna ina awmkhâwmho chungah chuan thildanglam tak a lo awm ta a,anmahni ngei pawhin mak an ti.Eng dang ni lovin, he niah kherhian Isua sawi lâwk ThlarauThianghlim chu thâwm nasa takneiin, ze thar puin a lo thleng taa ni (Tirh 2:1-12; Jn 14:26;15:26,27).

Ringtute chu tihharh lehtihhuaisen an lo ni ta, Isuathawhleh ni champhaphâk,

Page 35: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pentikos Ni chu a huhovaPathian biak inkhâwmna niah anlo hmang ta a, vawiin thlenginkan hmang ta zêl a ni. Kohhranhmasaten he ni hi an ngaipawimawh hle a, kum AD zabihnihna tâwp lam a\ang pheichuan ropui takin an hmang a, ahmingah pawh Whit Sunday anti a, baptisma chang thar tûrtebaptisma chantîrna hunah anhmang \hîn a, baptisma changtûrte chu kawr vâr an hâktîr \hînan ti. Kan Lalpa thawhleh niEaster Sunday hi Kristianten ahuhova Pathian an biak ni lochhuahna a ni a, biak ho nânaan hman tak takna thlentu erawhPentikos Ni hi a ni.

Ringtute rilruah chuanPentikos awmzia leh Juda-ten anlo hman \hin dân kha a reh daiha, ropui taka Thlarau Thianghlima lo thlenna chu a langsâr tazâwk a. Keini hunah pawhPentikos chu Thlarau Thianghlimsawina ang hialah kan ngai ta anih hi.2. Kohhran Pathian biakdân: Kohhran \iak tîrte biak dânchu a la mâwlmang ve hle âwme. |awng\ai leh hla sakte chu telsa tûrah ngai ila, thuhril erawhan uar hle a ni ang. KorinthKohhran inkhâwm hi han mitthla

ta ila, kaihhruaina fel leh mumalan la nei hman lo ni ngeiin angaihruat theih. Kalhmang fel lehmumal, zahawm zâwk, Pathianbe hmêl pua kalpui tûrin Paulana hrilh a ni (1 Kor 14:26-33).Chutiang dinhmun a\ang chuankohhran Pathian biak dân hiana fel leh zahawm zâwng, sâwttlânpui tûr siin hma a sâwn zêl ani.

Kan kohhran Pathian BiakInkhâwm Hruaina Bu chuanPathian biak awmzia heti hian asawi:

‘Pathian ropuizia hriatchian avânga zah leh \ih lehngaina chunga amahchawimawi tûra a rawngbâwl’tiin. He sawi fiahna hi Lal Isuan,“Pathian chu Thlarau a ni; achibai bûktuten thlarau lehtihtakzetin chibai an bûk (an be)tûr a ni,” tia a lo sawi nên a inhmurem hle a ni.

Kohhran Pathian biaknahian Pathian thu chhiar te,\awng\ai te, hla sak te, sakramenchan ho te, thuhril te a fûnkhâwm vek a. Hêng bâkah hiankohhran rorêl puan chhuah lehzaipâwl lam chi te pawh huamtîrvek a ni. Kohhran mite hi ze chihrang hrang, hrisêl dân inchen lotak tak, \ûl dân inang lo tak tak

Page 36: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kan nih avângin inkhâwma tih tûrchi hrang hrangte hi thiam takarem khâwma, hun rei lutuk lochhûnga khung len tum a ni a.Hun danglam bîkah lo chuandârkâr khat chhûnga len hrâmtum a ni deuh \hîn.

Pathian biak dânchungchânga Lal Isua zirtîr dânleh Inkhâwm Hruaina Buin asawi dân en hian, biaknaahchuan takna leh urhsûnna lehupna zia a langsâr a; chumi rualchuan betuin tlângnêl taka abiak theih dân tûr pawh hmaihloh chi a ni.3. Lal Isua leh Pentikos:Kan Lalpa chuan ThlarauThianghlim a lo thlen tûr a losawi lâwk a, hei hi Pentikoschungchânga bel ngei tûr niin alang. A thawhleh hnuah pawh azirtîrte chu Jerusalem-a lo nghâktûrin a hrilh bawk a (Tirh 1:4,5).Thlarau Thianghlim chuThlamuantu a ni a ti a, Thlaraudik tak a ti bawk a (Jn14:16,17). An hnêna a thusawiterawn hriat chhuahtîr lehtu tûr,engkim zirtîrtu tûr (Jn 14:26),sual thuah te, fel thuah te, rorêlthuah te, khawvêl an thiam lohthu rawn hrilhtu tûr a ni a (Jn16:8-11); Thlarau Thianghlimchuan thutak zawng zawngah a

hruai lût ang a, amah Isua a rawnchawimawi dâwn a ni (Jn16:13,14). Lal Isua sawi dânchuan Thlarau Thianghlim chu azia a dahlau lo va, a tak a, a nubulh bulh lo va, maksak zâwngina che lo va, Isua chawimawi lehtiropui zâwngin a che a, a zia afîm êm êm zâwk a ni. Pathiankan biaknaah hian hêng ThlarauThianghlim ziate hi kantheihnghilh loh a pawimawhngawt ang.4. Pentikos ze langsârzualte: Pentikos Nia ThlarauThianghlim a lo thlen khân hanrîk deuh hlutna kha a awm a, meiang maia lei inlâr te, \awng dangathu sawi theihna te a awm a, zuan rui ta em maw tih mai tûrin athlenna hmuna mite kha an awma. Mak tih pawh a hlawh (Tirh2:1-3).

Mahse, kha ze maksak bîkkha chu a lang zui ta lo va. Thillangsâr zui ta zêl zâwk chu – sualhuatna leh sim duhna te, ringtulo pung zêl te, ringtute zîngainngaihsak tawnna te, kohhranlo ding ta leh inkhâwm \ûl tihnate leh Chanchin |ha hril darhngaih pawimawhna te, huaisennate kha a ni. Hêng thil pawi-mawhte hi Tirhkohte Thiltih buahkan hmu chiang hle.

Page 37: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pentikos Niah leh ThlarauThianghlim chungchâng kanngaihtuah hian, a nu bulh leh rîkmup mup lam kan rilruah alangsâr fo a ang hle. PentikosThlarau rawn ken thilpawimawh tak tak hi hlamchhiahlohva ngaih pawimawh hi kan\han lenna tûr a nih hmêl hle mai.Harhna chan kan tum dân lehthlentîr kan tum dân te pawh hibih chian \ûlin a lang. Hlaphuahtu pakhat, F.A. Breck-ichuan, ‘Harha, hlimin sual achat e’ a ti. Kan hlimna te hiankeimahniah sual a tichat em?5. Kan biak dân hi bih chiana \ûl lo maw?: Mizo Kristiantehian Pathian thu hi kan duhkhawp a, hnaa \ûl êm êm anawm laiin hman êm êm tâwkpawh \hahnem fe kan awm rengbawk. Biak ina biakna tawngkhawp lova a hranpaa loinrêlbâwl tâwk pawh kan nei fo.Biak in pâwn lamah Pathianbiakna hming chhâl ve thovin kanduh ang tâwkin kan intihlim a,chu chu ‘fellowship’ an tih anghi a ni âwm e. Chu zia leh tihdân chu Pathian biak inachhawm luh tum mai pawh a awla ni mai thei. Dik taka sawichuan, mahni nuam tih zâwng

leh duh ang anga biakna kankalpui chuan Pathian aiin kanduh dân kan bia tihna a ni ang a,‘Sakhuain a ngêk a hlawh’ tihbâk kan thleng lo vang. Biaknaleh fellowship hriat hran phal a\ûl hle.

Pathian biakna takah chuana pawimawh ber changtu tûr chuPathian ropui leh zahawm chu ani. Betu nuam tih zâwng aiin abiak Pathian duh zâwng apawimawh zawk. Lal IsuanPathian biak dân tûr a sawi te,Thlarau Thianghlim zia lehhnathawh a sawi dân te, kohhranlehkhabuin biakna a sawi fiahdân te hi kan biak dân en fiahnâna hman \hin ni thei se. Biakina biaknaah hian inkhâwmhruaitu an pawimawh hle a. Ankaihhruai dân leh an chêt dânazirin biakna hi a kal fuhin a kalfuh hlel thei niin a lang. Biaknakan kalpui dân hi bih chian fo a\ûl a ni lo’m ni?{Pentikos Issue atâna articleziak tûra kan sâwm Upa C.Sângzuala, Châltlang South(Former Editor, KristianTlângau)-in article \ha tak arawn ziah avângin a chungahkan lâwm hle. – Ed.}

Page 38: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

BULLYING – MIHRING RILRUTIPIANGSUAL THEITU

– Rev. Lalhleia, FG&CC, Champhai

1. Eng nge Bullying chu?: Ngam zâwng tihduhdah, tih\haih,theihna leh chakna hman sual, mi dang tina zâwnga \awngkamleh tha thawha chhaih, mi an hmêlchhiat avâng te, an retheihavâng te, taksa chawrchê leh thau lutuk avâng tea an nihnanên hmehbela chhaih nawmnah leh tihduhdah an tawh ang chihi a ni.

Bullying hrim hrim hi chu hmânlai kan pi leh pute a\angtawhin a awm \hîn ngei ang. Kan \awngkam hman fo – hmeithai famai mai, mi chhe daikil kâra mi, sâwn lehnghâl, hmeichhia tê tê si,mi rethei leh mi hausa kâr, tlângchîl, khua a\anga hnawh chhuah leha dangte pawh. Hêngte hi Bullying kaihhnawih chu a ni vek mai.

2. Intihduhdahna - AntiBullying movement: Bullyingchungchânga inzirtîrna leh ainvênna kawnga khawvêl a\han harhna a la rei bîk lo.Canada khuan, ‘NationalBullying Prevention Week’ hikum 2000 khân Social Activistlâr tak Bill Belsey kaihhruainainan hmang \an a. UnitedKingdom chuan ‘The CharityAct against Bullying’ Dân hi2003 khân an siam a. USA-inkum 2006-ah ‘NationalBullying Prevention Month’ anhmang \an chauh bawk.Zaithiam lâr tak leh inchei

maksak tak Lady Gaga pawh hiHarvard University hnuaia‘Berkman Centre for Internet& Society’ tih kum 2011-a andin nên Bullying tireh tûr zâwngathawk tûrin an thawk tlâng mêkbawk. He centre-in seminar abuatsaiha an paper-a a lan dânchuan USA-a state 48 hian ‘AnOverview of State AntiBullying Legislation & otherrelated Laws’ hi an pass tawha. State 38 hian khawvêlthiamna leh social mediahmanga mi tihduhdahna hremnatûr dân ‘Anti-Cyber BullyingLaw’ hi an siam tawh nghe nghe.

Page 39: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

3. I n t i h d u h d a h n a(Bullying) chi hrang hrangte:Mihringin a rilru ngaihtuahnaa\anga lo chhuak hmanga midang a tihduhdah dân chi lihetiang hian an thliar hrang a –(1) Rilru put hmangin(Emotional Bullying), (b)|awngka hmangin (VerbalBullying), (c) Taksa thawhhmangin (Physical Bullying),(d) Thu theh darhna khâwlhmanrua hmangin (CyberBullying). A mal tê têin hetianghian han sawi leh ila.

(a) Rilru put hmang:Rilru hliam thei zâwnga kanrilru put hmang lantîr,hrehawm taka mi siam, engmah sawi lo mah se hmêl hmaitidanglama kan ei lohna lantîrang te hi a ni. Kan mihringpuikan huat zâwng takte bulahrilru ngaihngam takin kan awmthei ngai lo. Chutiang mitehmaah chuan hmêl hlim kanhmuh hlei thei lo fo. Hmêl hlimkan inhmu theih loh nên chuankan inkâr boruak chu a chhe hle\hîn a, nun inzawmna thûk(secure attachment) a awmthei \hîn lo. Kan rilru put hmangsawi chhuak lo mah ila, kan hmêl

lan dân a\anga kan tihlan a lodawngsawngtu thinlung chunuam lo takin kan siam thei \hîn.Eng mah sawi chhuak chuang lomah ila, tûm reng hmêl lehmitmeng rum tak chu rantepawhin an thliar hrang thei vek,mihring phei chuan kan hrelehzual. Thinlung kha tak, midang hmangaihna rêng rêng neilo kan nih chuan kanmihringpuite tân chuantawrhhlelhawm tak kan ni thei.Nun honaah hian hmêl hliminhmuh tawn hi a va pawimawhêm!

(b) |awngka hmangin:United Nations-in ‘A globalschool based student healthsurvey’ a neih, India rama sikul20 an zir chiannaah naupang65% chuan an sikul kal tirh ni30 chhûngin \awngka leh thathawha intihduhdahna an tawngtih hmuhchhuah a ni. Maha-rashtra state-a thingtlânga sikulnaupang 500 te, kum 8-12 inkâran interview-naah 31.4% chuan\awngkaa inchhaih nawmnah anlo tuar nasa hle tih hmuhchhuaha ni (Readers Digest, Feb.2014, p. 63). |awngkaaintihduhdahnaah hian \awngkam

Page 40: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

dêngkhâwng taka inchhaih te,intih\haih te, dâwta inpuh te,inkawm serh te, taksapiansualna hmanga inchhaih teleh thil dang pawh a awm, hênghi a lâr zual a ni. Mi an dinhmundenchhena ‘Tûnlai chu i vachhe ve!’ tih ai chuan ‘Tûnlaichu i hmêl a va nalh ve! I hlima niang’ han tihte hian chhe vehle pawh kha \ha tak angin ainngai a, hlim takin a khawvêlkan siamsak thei nia.

Kum 2011-a UN hianresearch a neihnaah thillungchhiatthlâk tak lo lang chunaupang 500 an zir chiannaah60.4% chuan intihduhdahnainang an dawn thu an sawi a;mahse, chûng zînga naupang nuleh pa 39% chauh hian chuharsatna chu an ngaihven tihhmuhchhuah a ni hian, nu leh pahriat lohva kan faten thinlung naan lo tawrh theihzia leh nu lehpa tam takin kan fate kanngaihven lohzia a tilang hi a ni.Kum 2013 April khân Mumbai-a Parents Teachers Association-in survey a neihnaah khawpuichhûnga sikul 150-ah naupang70% hian intihduhdahna hi an lotuar nasa hle a; mahse, 20-40%

chauh hi report a ni tih an târlang. India rama sikul hranghrang hian intihduhdahna avângahremna dân hi an siam tawh nghenghe a ni (Readers Digest, Feb.2014). He report-a a lan dâna\ang hian kan ram nu leh pa,zirtîrtu leh mi tin hian tih tûr kanngah khawp ang tih a lang. Kanfaten sikul nuam an tih loh hianeng nge a chhan tih ngaihtuah angai a, naupangin a zirlai a thiamtheih loh viau chuan eng nge achhan tih zawn a ngai ang.Zirtîrtu pawhin naupang chungatihduhdahna a lantîr chuannaupang khawvêl a siam chhethei tih hriat a pawimawh.

(c) Taksa thawh: Mihringhian zia chi hrang hrang kan nei:luhlul deuh te, ngawichawi lehthu âwih thei deuh te, mi thu akawi a ngîla zâwm thei mi te,inkiltawih chi leh mahnia ngaihdân nei thiam rêng rêng lo mitekan ni. Kut thawha kanintihduhdah hian mihring miziaazirin kan intipiangsual thei tihhriat a pawimawh khawp mai.Mihring thinlungah hliam na taka siam hian a tuam dam leh a hartawh \hîn. Kan intihnat dân azirinkumkhaw chawr loh phah nân

Page 41: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

miin a hman chuan nunna hlu takPathian siam chu a damchhûngin kan tichhe thei tih hriata va pawimawh êm!

(d) Thu theh darhnahmangin: Hei hian tûnlaithiamna computer leh cellphone-a internet hmanga sms,email, chat rooms, web pagesleh digital images, etc. hmangami dang thinlung natna tûra kantihlan ang chi hi a ni. Tûnlaikhawvêlah thiamna a sâng tawh,a hmei a pain khawvêl hi kanhûm fur a ni ber mai, lemchangduh tân lemchanna hmanrua \hatak a ni. Miin kut ding lama zuno dawm reng chungin a veilamin zu haw ber niin a inlantîrthei tawh a. Hming lem vuahintu emaw ang takin mi a inlantîrthiam tawh bawk. Social mediakan hman dân azirin mi thinlungkan hliam nasa thei a ni tih hriata \ha. Mi thil post kan commentdân te, thil kan sawi chhuah duhdân te hian kan mizia leh kan losei lenna khawvêl a hril duhkhawp mai. Kan Bible-in, “Mitin engtia chhân \heuh tûr ngetih in hriat theih nân in\awngka chhuak chu chia al,khawngaihna tel ni fo rawh

se,” (Kol 4:6) a tih kha i hrereng ang u.

4. I n t i h d u h d a h n a i nnghawng \ha lo a neih dân:Hêng intihduhdahna chi li kansawite hi a enga mah \ha a awmlo. Mihringah nghawng \ha lo tak,inen dân a tidanglam thei a,mihringah zahzumna leh mahniinngaihnêpna a siam thei a, zirlaitân a zirlai tih \hat lohna a thlenthei a, mi dangten an hmu sirhêthei a, mihring a nih tûr ang anihtîr lo thei a, eng emaw hleka\ah fo te, tih tûr tih dâwna natnasawi fo te, school kal hreh lehinthlahdah tlat te, thawmhnawhâk tûr sawisêl fo leh thil neihtihbo fo te, pum \ha lo neih te,na sawi reng mai te, nunphunginthlâk thut thut te, mut mumaltheih lohna leh mumang buaifo te, mi zînga inthlahrunna tea thlen thei. Tûnlai kan buaipuiêm êm rilru dam lohnadepression leh anxiety a hringchhuak thei bawk. Bullying\hat lohna êm êm chu – hetiangatihduhdahna tâwk rêng rêng hiantihduhdah an nih laiin eng mahan sawi ngam lo va; mahse, anngam zâwng takte an hmuh fuhchuan tihduhdah an tawh ang

Page 42: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chiah khân mi dang chunga tihve châkna a hring \hîn hi a ni.

Khawvêl thiamna hmanruacomputer leh mobile phonechangkângte neiin internet nênkan thlun zawm a ni thei a, engtinnge ka hman a, engtin nge kanfaten an hman tih hi ngaihtuah angai ta khawp mai. Hêngkhawvêl thiamna hmanraw tharhmanga mi pawi sawi theihna tûrthu theh darhte hremna dân leh,supreme court-in a pâwng a puiamiin zalênna an puan chhuahavânga lo hrem ngawt a phaltawh bawk si lo. Kan khawvêldanglam zêl kârah hian kan fatesikul kalna boruak hrisêl siamsakte, zirtîrtuten naupang rilru hrisêlsiamsak te, an \hian inkawm dânhrisêl neih dân kawng zawn te,chhûngkuaa fa mo kan enkawl

dân te, nuhrawn leh pahrawntenêna kan inlaichînna te,chhûngkaw nun hona hrisêl neihdân te, kan fate tualzâl nun ahrisêl leh hrisêl loh enpui te himihring \hanna tûrah hian mi tininkan mawh a ni tih i ngaihtuah tharang u. Hêng thil tih chîn hi Biblezirtîrna nên a inmil thei ngai lo,“Mi rethei hmusit chuan asiamtu a ngainêp a ni a, mivânduai diriamtu chu hremlohvin a chhuak lo vang,”(Thuf 17:5) a ti tlat alâwm. “Tupawh a kâ leh a lei vêng \hachuan manganna lakah a nuna vêng \ha a ni” (Thuf. 21:23).Mi dang tân malsâwmna thlentukan ni thei lo a nih pawhin midangte rilru tinatu leh hliamtu nihi tum lo hrâm ang u.

w Hêng a\ang hian i nihna a lang: i \hiante, i \awng\ai dân,hun âwl i neih dân, i sum hman dân, i inthuam dân, i nuihzatzâwng, harsatna i hmachhawn dân, i ei dân, i lehkha chhiarduh zâwng, i chanchin i sawi duh dân a\angte hian.

Page 43: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA C. LALTHANTLUANGABÎLKHAWTHLÎR

Upa C. Lalthantluanga (68),Pu Chawngpianga (L) leh PiRokhâwmi (L)-te fapa hi May17, 1947 khân Noagongkhuaah a piang a. Kum 1980-ah Bîlkhawthlîrah a pêm a,January 10, 1986-ah Lalzui-mawii nên an innei a, fa palian nei.

Kum 1989-1992 chhûngTual Upa a ni a, kum 1992-ahHmârthlang PresbyteryInkhâwmpuiin BîlkhawthlîrKohhran Upa atân a nemngheta, Kohhran ziaktu, Fin. Secre-tary, Treasurer, Ramthar Com-mittee Chairman, BuildingCommittee Treasurer, SS Supdt.te a ni tawh a, Bible Society

Patron member a ni a, KristianTlângau agent-ah kum 19 lai athawk tawh bawk. Bialah Chair-man, Treasurer, SS Secretary,Standing Committee, Nomina-tion Committee leh SS Commit-tee-ahte a tel tawh. PresbyteryStanding Committee a ni tawhbawk.

Kum 2013 a\ang khânthawhah a nei \an a, kum 2014April thlaah a thawhah a zuala, lung natna a nei tihhmuhchhuah a ni a. |ha takindamdawi in a\angin a lochhuak a, kum 2014 tâwplamah a natna a lo lang leh a,heta \ang hian a natna chu azual zêl a. March 20, 2015 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu PastorLalremlianan a hmang a, BiakInah Hmârthlang PresbyteryModerator Upa B. Vânram-mawian a vui leh a, Bial Zaipâwl,Kohhran Zaipâwl lehPresbytery huam chhûng Upateleh kohhranhoten ui takin kanthlah liam ta a ni.

– SecretaryBilkhawthlîr Kohhran

Page 44: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA H. LALÊNGVÂRAHMUN|HA KOHHRAN

Upa H. Lalêngvâra (62),Pu Lianngova (L) leh PiHmingliani (L)-te fapa hi ni20.12.1953 khân Hmun\hakhuaah a piang a. Kum 1979-ah Lalhmachhuani nên an inneia, fa pathum an nei.

Tual Upaah kum 1984 leh1987-ah thlan a ni a, kum1988-ah Upa atân thlan a ni leha, hemi kum vêk hian |awiPresbytery InkhâwmpuiinHmun\ha Kohhran Upa atân anemnghet a ni.

Rawngbâwlnaah Synod,Presbytery leh Bialah chanvopawimawh tak a chelh tawh a,kohhranah chanvo hrang hranga chelh tawh bawk.

Kum 2014 a\angin ainsawisêl \an a, doctor te ainentîr a, a \hat theih mai lohavângin damdawi inah enkawla ni a, hetah hian phîng cancera ni tih hmuhchhuah a ni a.Theihtâwp chhuaha enkawl ani a; mahse, a natna chuan zuallam a pan zêl avângin July ni 29,2015 khân Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor H. Lalbiakhlunan ahmang a, Biak Inah |awiPresbytery Moderator Rev.Lalrinsângan a vui leh a,kohhran zaipâwl te, PresbyteryUpate leh kohhran mipui\hahnem takin ui takin kan thlahliam ta a ni.

– T.Upa C. LianzêlaHmun\ha Kohhran ZiaktuUPA LALCHAWIA

MAMIT

Upa Lalchawia (93), PuKâpchhûnga (L) leh PiVawmkûngi (L)-te fapa hi ni2.2.1923 khân Muallungthukhuaah a piang a, kum 1949October thlaah Thansiami nênan innei a, fa 10 an nei. Kum1952-ah Mamit khuaah a pêma, rawngbâwlna ngai pawimawhmi a nih avângin a phâk tâwkahkohhranah a inhmang nghâl a,Mamit Branch K|P dintutezîngah a tel a ni.

Page 45: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 1958-ah MamitKohhran Upa atân nemngheh ani a, Kohhran Chairman lehcommittee hrang hrangahhruaitu a ni tawh a, BialahChairman, SS Committee lehStanding Committee-ah a teltawh a, Presbytery StandingCommittee leh committeepêng dangah member a ni tawhbawk.

SS rawngbâwlna lamahvawi eng emaw zât Supdt. a nitawh a, SS zirtîrtu kum 50thawk chawimawina JubileeAward a dawng tawh bawk.

Kum hnih kal ta vêl a\angkhân a taksa a chak lo \an a, ari hriatna te a lo \ha lo ta a, theihang anga enkawl a nih laiin ni2.8.2015 khân Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Pastor V.Lalkiman a hmang a, Biak InahTlawng Presbytery Moderator,Upa H. Lalrinthangan a vui leha, Kohhran Zaipâwl te, BialZaipâwl leh kohhran mipuiten uitakin kan thlah liam ta a ni.

– Upa H. VânlalhruaiaMamit Kohhran Ziaktu

UPA R. LALRAMZAUVALUNGLEI FARM VÊNG

Upa R. Lalramzauva (53),Pu Lalrosânga (L) leh PiNukûngi (L)-te fapa hi July 17,1962-ah Tlângpui khuaah apiang a. Ram buai avânginKhawlailungah sawi khâwm anni a, chuta \ang chuan Aizâwlleh Lungleiah a awm a, LungleiFarm Vêngah a inbêngbel ta ani. Ni 2.11.1991-ah Hmingthan-vêli nên an innei a, fa pathum annei.

Kum 2002-ah Tual Upaatân thlan a ni a, term hnih thlana nih hnuah kum 2002 khânKohhran Upa atân thlan a ni leha, kum 2007-ah Lunglei EastPresbytery InkhâwmpuiinLunglei Farm Vêng KohhranUpa atân a nemnghet.Kohhranah chanvo hrang hrang– Chairman, Secretary, SSSupdt., Ramthar Committee lehNepali Christian FellowshipChairman te a ni tawh a, BialahSecretary leh Presbytery-ah

Page 46: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

committee pêng hrang hrangahmember a ni tawh. A thih lai hianKohhran Chairman \ang lai a ni.

Kum 2014 February thlavêl a\angin a insawisêl \an a,pumpui cancer a ni tihhmuhchhuah a ni a, \ha chhuakleh mai tûra beisei a nih laiin Au-gust ni 6, 2015 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Rev. K. Lalrinmawia,Bialtu Pastor-in a hmang a,Biak Inah Lunglei EastPresbytery Moderator Upa S.Lalzâman a vui a, ui takin kanthlah liam ta a ni.

– Upa K. ThanzualaLunglei Farm Vêng

Kohhran Ziaktu

UPA F. LALRÛMATUIPÂNG

Upa F. Lalrûma (63), PuF. Saikhâwma leh PiZaneihhawihi-te fapa hi kum1952 khân Khuangthingkhuaah a piang a. R. Liankîlinên inneiin fa pathum an nei.A nupui hian kum 2011 khân athihsan tawh a ni.

Kum 1972 a\ang khânTuipângah a sumdâwnna

avângin in leh lo dinin ainbêngbel a. Tuipanga a awmtirhin IKK Bualpui (NG)Kohhranah lawiin rawng-bâwltu \angkai tak a ni a. Kum1994-ah Kohhran Upa atânthlan a ni a, kum 2001-ahLIKBK-ah lûtin Kohhran Upaa ni chhunzawm a. Kum 2011-ah Presbyterian Kohhran a lodin khân a bul \antute zîngah atel a, kum 2012 ChhimtuipuiPresbytery Inkhâwmpui chuanActive Upa atân a pawm zui a.Kohhranah Secretary leh Asst.Secretary hna a chelh tawh a,Bialah Secretary a ni tawhbawk.

Kum 2015 May thlachawhnu lam a\angin a pumnâin a tibuai \hîn a, doctor arâwn hnuah pumpui cancer ani tih hriat chhuah a ni a.Theihtâwpa enkawl a nichungin ni 7.8.2015 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Pro. Pastor Lalrin-sângan a hmang a, Biak InahBialtu Pastor LaldinpuiaHrânlehin a vui leh a,kohhranhoten ui takin kan thlahliam ta a ni.

– SecretaryTuipâng Kohhran

Page 47: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA LALNGHÂKLIANABÎLKHAWTHLÎR

HMÂR VÊNG

Upa Lalnghâkliana (89),Upa P.C. Rokûnga leh PiLalsabuti Sailote fapa hi kum1926 khân Zâwngin khuaah apiang a. Kum 1956 June ni 26-ah Lalhlîri nên an innei a, fapakua an nei. Kum 1937-ahZâwngin a\angin Hmâr Chal-tlângah a pêm a, kum 1947-ahChemphaiah leilet neiin anpêm leh a, kum 1951 a\anginBîlkhawthlîrah a awm a, aawm hlen ta a ni.

Kum 1971-ah Bîlkhaw-thlîr Kohhran Upa atân thlan ani a, hemi kum vêk hianHmârthlang PresbyteryInkhâwmpuiin a nemnghet a.Kum 1986 leh 1995-ah BialChairman a ni a, kum 1979-ahBîlkhawthlîr Kohhran a\angaBîlkhawthlîr Hmâr Vêng a loindan khân indanpuitu a ni a,mawhphurhna hrang hrang –

Kohhran Chairman, BuildingCommittee Chairman, Trea-surer, SS Supdt. te a ni tawh a,SS zirtîrtu chawimawina di-ploma a dawng tawh bawk. BialCommittee hrang hrang hrangaha tel tawh a, kum 1974 khânAijal Theological School-ahLayman a training nghe nghe.

Kum 2012 kum tâwp lama\ang khân a taksa a chak lo\an a, kum 2014 kum tâwplamah phei chuan a chak lo zuala, kum 2015 July thla tîra\angin a zakhnuai chu na tiindoctor panpui a ni a, chuap \halo a ni tih hmuhchhuah a ni a, athaw te a lo buai ta deuh va, achak lohna chu a zual zêl a, ni7.8.2015-ah Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

Amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor MichaelLalchhuanawman a hmang a,Biak Inah Upa B. Vânram-mawia, Hmârthlang Presby-tery Moderator-in a vui leh a,kohhranhoten ui takin kan thlahliam ta a ni.

Upa Lalthanmawia PachuauBîlkhawthlîr Hmâr Vêng

Kohhran Ziaktu

Page 48: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA H. THANHNÛNAKHAWLIAN

Upa H. Thanhnûna (56),Sâpngailova (L) leh Dâr\huami(L)-te fapa hi kum 1949 khânKhawlianah a piang a. Kum1972 August ni 25-ahLalnuntluangi nên an innei a, fapasarih an nei.

Kum 1959-ah IBP MissionKohhranah a awm a, IBPMission School-ah hun rei tak athawk a. Tualchhûng Upa niinInkhâwmpui Secretary-ah kumeng emaw zât a awm bawk.

Kum 1988-ah PresbyterianKohhranah a lo lût a, kum 1990-ah Tualchhûng Upa atân thlan ani a, kum 1992-ah TuivaiPresbytery InkhâwmpuiinKhawlian Kohhran Upa atân anemnghet a. TualchhûngKohhranah mawhphurhna hranghrang – Kohhran Chairman,Secretary, Treasurer, Inneihnakawltu (2015-2017) leh SSSupdt. te a ni tawh a. Bialah

Secretary, Treasurer, Statisticianleh SS Secretary a ni tawh a.Presbytery Secretary hna achelh tawh bawk. Kum 2008-ah Presbytery Inkhâwmpuikum 15 kal zâwn chawimawinahlan a ni.

Kum 2014 October thlaa\ang khân a insawisêl \an a,Aizâwlah inentîrin a kal a. A \hachhawm zêla inhriain arawngbâwlna te pawh achhunzawm leh a. Mahse, ainsawisêl leh avângin kum 2015khân a inentîr leh a, chuapcancer a ni tih hmuhchhuah a nia. Theih ang anga enkawl ni mahse \hat lam a pan thei lo va,August ni 10, 2015 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Pro. Pastor C.Lalchhuanlianan a hmang a, BiakInah Pastor T. Rosânglianan avui a, Kohhran Zaipâwl leh BialZaipâwlin thlahna hla an sa a,Bial chhûng Upa te, Presbyteryhuam chhûng Pastor, Pro.Pastor leh Upa \hahnem tak nênkohhranhoten ui takin kan thlahliam ta a ni.

– Upa S. LaldinsângaKhawlian Kohhran Ziaktu

Page 49: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

REV. CHAWNGHMINGLIANAREPUBLIC VÊNGTHLANG

Rev. Chawnghmingliana(33), Upa K. Dârthanga lehLalnunziri-te fapa hi October 26,1982-ah Aizâwl Civil Hospital-ah a piang a. Kum 2012 May ni22-ah Vârthanpuii Vârte nên aninnei a, fa pakhat an nei.

Kum 2009-ah AizâwlTheological College a\angin BDa zo va, kum 2009 SynodInkhâwmpuiin Pro. Pastor atâna la a, Bûngtlâng ‘S’-a awmtûra tih a ni a, kum 2012-ahSêrchhîp Vêngchung Bialah aawm leh a. Kum 2012 SynodInkhâwmpuiin Pastor atân anemnghet a, Zamuang Bialvawng tûra tih a nih angin avawng a, a hrisêlna a \hat tâwkloh avângin kum 2015 SynodInkhâwmpui chuan kum 2016a\anga Synod Office-a awmtûrin a rêl ta a ni.

December ni 27, 2014chhûna Zamuang Kohhran

Committee an neih laiin a thisena pût a, tlai lamah Kawrthahdamdawi inah a inentîr a,nikhaw hre lovin a awm zui a.Ni 29.12.2015-ah SynodHospital, Durtlângah dah luh ani a, Rectum Cancer a ni tih hriatchhuah a ni a; CMC, Vellore-ahenkawl tûra tih a ni. Theihtâwpchhuaha enkawl dân chi hranghranga enkawl a ni a, ziaawmdeuh châng nei mah se, \hatchhuah tak tak a awm thei lo va,Aizâwl lamah hawpui a ni ta a ni.

Grace Hospital leh SynodHospital, Durtlângah dah luh ani leh a, a dinhmun a hniam zêla, ni 24.12.2015 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni. Arawngbâwl chhûngin nupa tuak29 a inneihtîr a, mi 185 baptismaa chantîr bawk.

Rev. Chawnghmingliana hia natna tawrhah a vui ngai lo va,a chhûngte pawh vui lo tûrin ahrilh \hîn a ni.

A tûkah Republic Vêng-thlang Kohhran Biak InahSynod Moderator Rev. H.Lalrinmawian a vui a; Upa H.Ronghâka, Synod Secretary(Sr)-in a chanchin a sawi a,

Page 50: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Republic Vêng Bial leh RepublicVêngthlang Kohhran Zaipâwlinthlahna hla an sa a; Rev.Lalzuithanga, Sr. ExecutiveSecretary-in \awng\aisakna huna hmang a; Rev. H. Remthanga,Finance Officer-in malsâwmna

sawiin Biak Ina vuina hun a khâra ni. Thlânmualah Rev. C.Lalbiakhluna, Bialtu Pastor-inhun a hmang leh a, ui takin kanthlah liam ta a ni.

– Upa H. RonghâkaSynod Secretary (Sr)

KOHHRAN HMING ZIAK DÂN CHUNGCHÂNGACIRCULAR

Kum 2015 Synod thurêl, General 16-naah khân kan kohhranhming ziah dân siam \hat tûra rêl a ni a; siam \hat dân tûr chipchiarchu Synod Executive Committee (SEC) leh Synod Officers’ Meet-ing (OM)-in a bawh zui a. A hmaa Kohhran Letterhead inang tlângakalpui dân tûra lo rêl tawhte thlîr telin Kohhran, Bial, Presbytery,Synod leh Synod hnuaia department hrang hranga Official Let-terhead kalphung tûr tlângpui pawh a siam nghâl a (SEC 262:12;OM 5:42/2016), kan han inhriattîr a ni e. Kalhmang fel zâwk neihzêl duhna avânga inkhâwmpui rorêl hi a zahawm a, zawm tlân\heuh i tum ang u. Hetiang hian –

PRESBYTERIAN CHURCH OF INDIAMIZORAM SYNOD

KOHHRAN/BIAL/PRESBYTERY/DEPARTMENT HMING

_____________ ____________Chairman Secretary

Phone:................ Phone:..............

(UPA H. RONGHAKA)Secretary

Mizoram Synod

Page 51: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR8 Bible-a mipate: ‘Bible-a hmeichhiate’ tih lehkhabu lo chhuahtawh P.C. Laltlani chuan Bible-a mipa, rinna kawnga entawn tlâkleh mi ropui 30 thlang chhuakin an chanchin ngaihnawm takin arawn tichhuak leh ta. Character Study lam tuipuite tân puitu \hatak a ni nghâl thei bawk. A man ` 200.8 |ha takin ni i hman theih nân: Joyce Meyer lehkhabu ziahngaihnawm taka letling \hîntu Zothanmawia Khiangte chuan JoyceMeyer lehkhabu rau rau zînga mite ngainat hlawh ber pâwl arawn letling zo leh ta. Ni tin hi Pathian thil thlâwn pêk hlu tak ani tih awmze neia i lo hriat thar theih nân lo chhiar ve ngei teh.A man ` 200.8 Chhûngkaw hlimna bul: Miin a chhûngkua nuam a tihtawh loh chuan khawvêl hmun dang pawh hi nuam a ti tak tak theitawh lo. Chhûngkaw hlim neih dân thurûk, Lalsânga Fanai ziah hilo chhiar la, i khawvêl nunah hlimna i chhar chhuak thei ang. Aman `200.8 Aigupta ramah chhûngkaw thianghlim: Bible-ah nausênIsua, Mari leh Josefa-te Aigupta rama an râltlân thu kan hmu a.Aigupta ramah khân engtia rei nge an châm? Hmun khatah chauhan châm nge an vâk kual \hîn? Engtin nge Aigupta mipuiten anmikhual ropui kha an lo dawnsawn? Hêng zawhnate chhâng tûraa hmuna kala zir chiangtu Dr. Rosy Lalmalsâwmi Khûma’n athlalâk nêna a târ lanna hi lehkhabu ro tling a ni. A man ` 500.8 Keimah Mizo: Kum 2015 chhûnga Mizo lehkhabu chhuakthar zînga a \ha zual, MAL-in a thlan chhuah 10 zînga lang pha,Lalrammawia Ngênte ziah hi lehkhabu \ha ngainatute tân hmaihloh tûrte zînga mi a ni. Ram hmangaih chungchâng leh Mizo\awng leh Mizo ro hlu humhalhna lam hawi a ni e. A man ` 200.8 Laisuih 2: Hnam ropui apiangin an literature chîk taka faksêlnathlîr zau an chîng. Chutiang lehkhabu tûn hnaia a chhuah zauh zauhlaiin, chîk zâwk leh awmze nei zâwka Mizo literature thlîrna lehkhabuF. Lalzuithanga buatsaih kan nei ve ta. A man ` 150.

Page 52: Kristian Tlangau 1 Pathian biak dân leh Pentikos32 7. Bullying – Mihring rilru tipiangsual theitu 36 8.Sûnna41 Kristian Tlangau 3 Editorial RINAWMNA Eng kawng pawh zawh dâwn ila,

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org