luan ngu 12 august 2010

8/3/2019 Luan Ngu 12 August 2010

1/24

Lun ng

PHN bin dch 1

I HC AN GIANG

Phng Hoi Ngc

Nghin cu- bin dch

Lun ng Khng t

(Vn hc Trung Quc)

AN GIANG 2010


2/24

Lun ng

PHN bin dch 2

LUN NG- MC LC

Bi m u - trang 2

Thin Trang

1. Hc nhi (hc th) 16 bi2. Vi chnh (cm quyn) 24 bi

3. Bt dt (v l, ngha) 26 bi

4. L nhn (v ch Nhn) 26 bi

5. Cng D Trng (con r Khng t) 28 bi

6. Ung d (Nhim Ung tr gii ca Khng t) 30 bi

7. Thut nhi (thut li) 38 bi

8. Thi B (ch rut vua Chu Vn vng) 21 bi

9. T hn (Khng t t khi) 31 bi

10. Hng ng (qu nh) 27 bi

11. Tin tin (trc y) 26 bi

12. Nhan Uyn (hc tr gii nht ca Khng t) 24 bi

13. T L (hc tr ca Khng t) 30 bi

14. Hin vn (Nguyn Hin hi) 44 bi

15. V Linh cng (vua nc V) 42 bi

16. Qu th (dng h Qu, i thn nc L) 14 bi

17. Dng Ha (quan nc L) 26 bi

18. Vi T (quan chc nh n xa) 11 bi

19. T Trng (hc tr ca Khng t) 25 bi

20. Nghiu vit (vua Nghiu ni) 03 bi.

Ti liu tham kho

812

18

25

30

38

46

55

60

68

75

83

90

99

111

120

126

134

139

146

149


3/24

Lun ng

PHN bin dch 3

BI M U

Vn hc Trung Quc c i cn gi Vn hc tin Tn, c 4 thnh tu chnh: 1/ Thn thoi, 2/Ca dao dn ca (Kinh Thi), 3/ Khut Nguyn v Ly Tao, 4/ Bch gia ch t.

Trong Bch gia ch t, quan trng nht l Khng t v Nho hc, trong Lun ng cn mangtnh hin i nht.

Lun ngc nghin cu trong hai mn: Vn hc Trung Quc v Hn c vn.

Khng t- Nho hc

Khng t tn l Khu, t l Trng Ni, sinh ngy 27 thng 8 nm 551 trc CN, mt thng 4nm 479 tr.CN, th 73 tui.

Nho hc l khoa hc gio dc do Khng t sng lp, Mnh t i sau ni tip v hon chnhv c bn.

Gii thch ni dung ch Nho. Nh Ty Chu c mt v quan c phn cng coi vic l-nhc gi l Nhoquan (). i sau nhn thy hc thuyt Khng t rt coi trng l nhc(nho) nn tm gi tn l Nho hc. (Xin xem bi 1 thin 11 Tin tin, Lun ng trang 74)

Hn hai th k sau khi Khng t qua i, Nho hc mi c chnh thc p dng (t thi nhHn 206 tr.CN n 220 sau CN) ko di n nh Thanh. Qua mi triu i, li c cc nh nhobin son gia gim, ch gii, bn lun Tt c nhng tc gia y c gi chung l bc thnhhin, trong Khng t l i thnh, Mnh T l thnh (hai v ng u Nho gia).

Vit Nam, hc thuyt Khng- Mnh c hc t thi L-Trn khi nh nc i Vit t ch,m u k nguyn mi ca lch s dn tc v ln nh cao thi nh L. V sau, nh Nguynli ly Nho hc thi Tng (Tng nho) lm nn tng gio dc (bi nh Tng t n trnh cao nht thi phong kin Trung Hoa).

Khi c ng o dn chng hm m, coi trng th Nho hc c gi l Nho gio (hocKhng gio) xem nh mt tn gio.

Nho hc gm hai b sch c bn T th(4 quyn) v Ng kinh (5 quyn).

T thgm:i hc, Trung dung, Lun ngvMnh t,Ng kinh gm:Kinh Thi, Kinh Xun thu,Kinh Th, KinhDch v Kinh L

Nu Ng kinh l phn cng cn hc thuc th T th l phn mm nhm vn dng linhhot vo thc tin. y l mt b sch c tnh khoa hc v tnh s phm rt cao.

Ng kinhc hai tc phm quan trng l KinhDch v Kinh Thi (Kinh Thi c hc trongchng trnh i hc Ng vn ri). Trong T th,Lun ngc coi l then cht bi sch nymiu t c nhng hng s ca con ngi v x hi mt cch c o, sinh ng v cn hahn sc sng mi v sau.


4/24

Lun ng

PHN bin dch 4

Cc danh nhn vn ha Nguyn Tri, Nguyn Bnh Khim, Phng Khc Khoan, B HuynThanh Quan, Nguyn Du, Nguyn Khuyn v nho sinh ngt nghn nm u l hc tr nhohc. Di tch 82 tm bia ghi tn 1304 tin s ch tnh ring hai triu L v Mc (cha k nhTrn nh Nguyn) t ti Vn Miu H Ni. 82 tm bia cng va c UNESCO cng nhn ldi tch vn ho th gii vo nm 2010. Vn Miu Hu lu gi 32 tm bia ghi tn hn 293 tin

s thi Nguyn.Nm 1919 k thi Hn hc cui cng din ra Vit Nam. Nhng ch Hn vn cn c dynh mn hc bnh thng bc trung hc.Nm 1940 chnh quyn thc dn Php xo hn mytit ch Nho cui cng trong chng trnh trung hc. Nhng ngay nm 1942, di p lc cagii tr thc tin b v tranh ginh h vi Nht, ngi Php cho lp ra chuyn ban Chc ng, hc 6 nm vi 5 tit ch Hn /tun bc trung hc theo chng trnh do tin sNguyn Vn Huyn v nh Hn hc Trn Vn Gip bin son. Sau Cch mng thng 8, trongvng khng chin, bc trung hc cp II nhiu ni vn hc ch Hn, mi tun 3 tit, nhng sau th b. c bit n nm 1950, khi c ci cch gio dcth ch Hn b hon ton.

C nhng gia nh nho phong tic r vn lng l dy con tr cc bi hc c bn rt trongLunngv h coi l ci gc r ca con ngi phng ng.

Ngy nay trong vic xy dng mt nn vn ho tin tin gi vng bn sc dn tc, chng tacn i ct tm vng, xc nh nhng tinh hoa qu kh lm hnh trang cho th h tr i vohin i. Trong hnh trang , c truyn thng qu bu ca Nho hc - b phn quan trng cann vn ha dn tc Vit Nam.

Gio vin dy Vn nc ta i khi cn thit vn nhc n Khng t hay nh Nho trong biging cho hc tr. Tuy nhin nhiu ngi ch c sch ca cc nh nghin cu bnh lun nhgi u im, nhc im ca Nho hc m cha c dp c trc tc ca thy Khng t. Nuc trc tip li vn Khng t th s thy nhiu th v sng ng. Khng kh c quynLun ngch dy hn mt trm trang.

Lun ng- cun sch tiu biu ca Nho hc

Lun ng(Li ni bn lun)l sch do hc tr v hu th ghi chp li nhng li ni, hnhvi ca Khng t, hc tr ca ng v ngi ng thi.

Lun ng gm 20 thin (tng ng vi 20 chng), mi thin gm nhiu bi. Cch t tnthin rt l: ly ngay hai ch xut hin u thin lm tn thin. Bi tht kh t mt ci tn baoqut ni dung phong ph ca thin. Mi thin c nhiu bi (mi bi ch l mt cu ni hoc

mt i thoi, mt cu chuyn rt ngn).Ton b Lun ng c 511 bi, tc l 511 cu ni hoc i thoi, mu chuyn cc ngn. Nidung bao trm hu ht nhng quan nim v nhn, c, trung, ngha, l, tr, tn, dng, limcho n m nhc, gii tr, n ung v nhng tnh hung i nhn x th phong ph trong cucsng. Qua nhng cu chuyn ngn, hnh nh ngi qun t v tiu nhn hin ln tng phn rnt, trong tm gng vua hin, quan cai tr mu mc v k schn chnh c t v trtrung tm ca cun sch.


5/24

Lun ng

PHN bin dch 5

c qua Lun ng, ta thy ni dung cc thin dng nh ri rc, khng c lin h vi nhau.Thc ra, ngi qun tchnh l si ch kt ni, xuyn sut tp sch. Ch nhn (hai chnhn:,) l phm cht ca qun t, l khi nim mra t hp ti rng, n v cng.

Ni dung chnh ca Lun ng l Qun t. Ch Hiu l iu kin tin quyt ca qun t.

Khng t coi ch Hiu l tin quyt th cc vua cha i sau nh Hn, ng, Tng, Nguyn,Minh, Thanh y n xung hng th 2 v t ch Trung (trung qun: trung thnh vi nh vua)ln hng u (1)

c sch ny, ngi ta hiu c phm cht t cch ca thy tr Khng t v nhng ngikhc. V phng php gio dc, Khng t thu hiu tm l ca tng hc tr, kho em liging dy thch hp vi tng trnh , tng hon cnh ca mi ngi. C khi cng mt cu him ng tr li cho mi ngi mt cch khc nhau.

Lun Ng trnh by o qun tqua li ni, cu chuyn sinh ng, khng ging gii l thuytdi dng nhng rt n tng, d hiu. Nhn vt chnh l thy Khng t vi bao vui, bun, lo

u, lc quan, tht vng. Thy Khng cng mc khuyt im m khng giu dim.

Lun ng c 5 mc tiu r rt:Hc lm ngiHc lm cng dnHc lm quanHc lm vuav hc lm thy gio.

Lun ng l mt trong nhng gi tr qu bu c o ca cc nn vn ha khu vc ng vn(Trung Quc, Vit Nam, Triu Tin, Nht Bn).

c Lun ng, chng ta c th tng tng ngn ng v t duy ca mt x hi cch y 2500nm. Lun ng gi l c vn, v n khc xa vi ngn ng hin i (kim vn, tn vn).

Th h sau c Lun ng tuy bit pht m nhng kh hiu ngha l, y l bi t ng c, ngphp c th s. Vy nn cnphi c thy ngi trn ging sch. Thy s ging bng kim vn,ting ni ng thi th hc tr mi hiu c. Ni cch khc, ging bi tc l thy angphin dch c vn thnh kim vn vy. Li vn ca Lun ngrt ngn gn, nu ta gii thchr rng bng ting ngy nay th phi di dng hn. Li Khng t c dn gian coi nh thnhng, tc ng khi truyn b trong cuc sng Sau khi phin dch c vn thnh kim vn,thy lin h vi thc t (ty theo vn sng ca thy) v cho hc tr tho lun, t lin h thc

t. Phng php dy hc nh vy tr thnh truyn thng dy hc xa nay.

(1) Thi ho Nguyn Du vit c mt truyn th v ch Hiu (t bn ch tnh hn l ch trung)ta on trng tn thanh, tc gi Truyn Kiu. Chiu vit Trai thi trung hiu lmu (trung trc- hiu sau). Sinh thi, H Ch Minh vit li dn chin s trn l qun kTrung vi nc, hiu vi dn, nhim v no cng hon thnh, kh khn no cng vt qua,k th no cng nh thng...


6/24


7/24

Lun ng

PHN bin dch 7

Khng t m khng bit xut x, tng thng Obama gi cu y l Mt nguyn tc trng tmca mi tn gio. Cn trong nguyn tc Lun ngcu y vn l K sbtdc, vt thi vunhn:iu g mnh khng mun th ng lm cho ngi khc c lp li hai ln (trong thin12 Nhan Uyn v thin 15 V Linh Cng).

Chng ti bin dch ton b quyn Lun ng, phin m Hn Vit, in song ng, a vo t schin t ca trng i hc An Giang vi tm nim rng Lun ngl ca mi ngi, mi thii.

i hc An Giang ma h nm 2010Bin gi


8/24

Lun ng

PHN bin dch 8

Hc nhi (Hc th)tin 116 bi

1.1

: ,,? , ?

T vit: Hc nhi thi tp chi, bt dic duyt h ?Hu bng t vin phng lai, bt dic lc h ?Nhn bt tri nhi bt un, bt dic qun t h ?

Khng tni: Hc th phi luyn tp, chng mng lm sao ?C bn hu ni xa n thm, chng vui lm sao?

Ngi chng hiu ta m ta khng bun gin h, nhth chng phi l ngi qun t ?1.2:,,,,

Hu T vit: K vi nhn d hiu , nhi hiu phm thng gi, tin h; bt hiu phm thng,nhi hiu tc lon gi, v chi hu d. Qun t v bn, bn lp nhi o sinh. Hiu d gi, k vinhn chi bn d !

Hu T ni: Ngi bit hiu thun vi cha m, knh trng ngi ln tui hn m li

thch ci c xung t mo phm cp trn l him c. Qun tchuyn tm lo ci gc tuthn th o lp thn tnhin pht sinh. Hiu v l ci gc ca o Nhn.

(Hu T l ngi cng thi Khng t. Hiu:hiu tho vi cha m, : tn trng anh, ch)

1.3,

T vit: Xo ngn, lnh sc, tin h nhn.

Khng tni: Dng li ni hay, lm ra v mt hin lnh, nh vy chng phi ngi clng nhn.

1.4: ,?Tng T vit: Ng nht tam tnh ng thn. Vi nhn mu nhi bt trung h ? D bng hu giaonhi bt tn h ? Truyn, bt tp h ?


9/24

Lun ng

PHN bin dch 9

Tng Tni: Ti mi ngy xt mnh ba iu. Mu vic cho ngi khc thnh tm cha ?Kt giao bn b gich tn cha ? Kin thc thy dy luyn tp cha ?

(Ch thch : Tng T tc Tng Sm, hc tr ca Khng t)

1.

5 : , , , T vit: o thin tha chi quc, knh s nhi tn, tit dng nhi, i nhn, s dn d thi.

Khng t ni: Lnh o quc gia c nghn c xe, phi gi iu tn mi vic, tit kim chitiu, yu mn dn, sdng sc dn theo thi gian thch hp(trnh sai khin ty tin).

1.6 : , , T vit: t, nhp tc hiu, xut tc , cn nhi tn, phim i chng nhi thn nhn, hnh hud lc, tc d hc vn.

Khng t ni: Ny tr, nh phi hiu thun vi cha m, ra ngoi tn knh ngi hntui, cn thn gi iu tn, yu thng mi ngi nh ngi thn, c nh vy m cndsc th hc tp tri thc na.

1.7: ,,,

.

T H vit: Hin hin dch sc; s ph mu nng kit k lc; s qun, nng tr k thn; dbng hu giao ngn nhi hu tn. Tuy vit v hc, ng tt v chi hc h.

T H ni: Tn trng hin ti hn nsc; i i vi cha m tn lc; thvua liu cht qun thn,giao lu bn hu ni li tin cy. Ngi nh vy tuy khng i hc, ta coi l ngi c hc.

1.8: T vit: Qun t, bt trng tc bt thnh, hc tc bt c. Ch trung tn. V hu bt nh k gi;Qu tc vt n ci.

Khng t ni: Qun tthiu thi trang trng th khng thnh cng; hc cng khngcng c c kt qu. Qun t ly ch tn v trung lm ch. Khng kt bn vi ngi

khng ging mnh. C sai lm khng ngi sa cha.

1.9 Tng T vit: Thn chung truy vin, dn cm quy hu h.


10/24

Lun ng

PHN bin dch 10

Tng Tni: Cn thn lo tang l cha m, dn chng cm ng m theo v.

(Li bn: y l li dy vua cha, quan chc)

1.10

, :,, ,,, ?

T Cm vn vu T Cng vit: Phu t ch vu th bang d; tt vn k chnh, cu chi d, c dchi d ?T Cng vit: Phu t n, lng, cung, kim, nhng d c chi. Phu t chi cu chi d, k chd h nhn chi cu chi d ?

TCm hi TCng rng: Thy Khng i qua cc nc u c tham d chnh s cc nc y. L do thy cu xin hay do ngi ta yu cu ?

T Cng p: Thy Khng c c tnh n, lng, cung, kim, nhng nhn nn cnh vy. Cch cu vic ca thy khc vi li xin vic cu ngi khc.

(Ch thch:n= n ha, lng= hin du, cung= cung knh, kim= tit kim, nhng: nhng nhn)

1.11:,,, T vit: Ph ti, quan k ch;ph mt, quan k hnh; Tam nin v ci vu chi o, kh v hiuh.

Khng tni Khi cha cn sng, quan st ch ngi con; Khi cha cht xem hnh vi cacon; Nu ba nm sau khi cha mt, ngi con khng thay i li dy ca cha th gi l chiu.

1.12:,,,,

,

Hu T vit: L chi dng, ha vi qu. Tin vng chi o, t vi m, tiu i do chi, hu sbthnh. Tri ha nhi ha, bt d l tit chi, dic bt kh hnh d.

Hu T ni: Gil m t c shi ha l qu. o tr nc ca vua cha thi trcvic ln nh u tun theo shi ha. Nhng nu ch bit hi ha, khng ly ch l

rng buc th vic no cng khng xong.

1.13:,,,Hu T vit: Tn cn vu ngha, tn kh phc d; cung cn vu l, vin s nhc d; Nhn bt thtk thn, dic kh tng d.


11/24

Lun ng

PHN bin dch 11

Hu T ni: Gi c chtn l gn vi ngha, li ha c th thc hin c. Cung knhl gn vi chL, vy trnh xa c iu s nhc; Ngi khng sai li th coi nh ngi

thnthch.

1.14

:,,,,. Qun t thc v cu bo, c v cu an, mn vu s nhi thn vu ngn, tu hu o nhi chnhyn, kh vi hiu hc d d.

Qun t n khng cu no, khng cn thoi mi rng ri, lm vic minh mn, li nithn trng l k c o chnh ng vy, c th gi l ngi hiu hc.

1.15: ,

: ,.

:,

T Cng vit Bn nhi v sim, ph nhi v kiu, h nh ? .T vit Kh d. V nhc bn nhi lc, ph nhi hiu l nhc d.T Cng vit Thi vn, nh thit nh tha !Nh trc nh ma, k t chi vi d ?.T vit T d ! Th kh d ngn Thi d h, co ch vng nhi tri lai gi.

TCng hi Ngho kh m khng nnh b, giu c m khng kiu ngo, nh vy ccha ?. Khng t p Nh vy l c, nhng khng bng ngho m lc quan, gium chung hc l ngha.

TCng hi Kinh Thi vit: nh ct nh gt (xng, sng), nhmi nh gia ( ngc) to ra vt qu, vy phi khng ?.Khng t ni ng khen thay ! Ngi c th bn lun Kinh Thi c, bi v ni chongi vic qu kh, ngi hiu vic tng lai ri.

(Li bn: Ngho m lc quan ngha l vn c m, phn u lm giu).

1.16:.

T vit: Bt hon nhn chi bt dtri, hon bt tri nhn d.

Khng tni: Khng sngi khng hiu ta, ch s(ta) khng hiu ngi.

Ht thin 1


12/24

Lun ng

PHN bin dch 12

Vi chnh (cm quyn) thin 224 bi

2.1, T vit:Vi chnh d c, th nh bc thn, c k snhi chng tinh cng chi

Khng tni: Cm quyn phi gich c, ging nh sao bc u ni c nh cho ccngi sao vy quanh.

2.2 T vit: Thi tam bch, nht ngn d t chi, vit: T v t.

Khng tni: Kinh Thi c 300 bi, mt cu khi qut l: ch c c nhn m khng ct xu trong.

2.3, ,

T vit: o chi d chnh, t chi d hnh, o chi d c, t chi d l, hu s th cch.

Khng tni: Lnh o dn bng php lut u dng hnh pht. Lnh o dn bng c

v l khin ngi ta bit xu h m tcm ha.

2.4,,,,,

.

T vit:Ta thp ng nhi ch vu hc,tam thp nhi lp,t thp nhi bt hoc,ng thp nhi tri thin mnh,lc thp nhi nh thun,tht thp nhi tng tm sdc bt du c.

Khng t ni:Lc 15 tui ta ch n lc hc tp.Ba mi tui xc nh c ch hng.Bn mi tui hiu c l s, khng cn b lm ln.Nm mi tui hiu c mnh tri.


13/24

Lun ng

PHN bin dch 13

Su mi tui nghe ngi khc ni u thun tai c.By mi tui c th theo lng mong mun m khng vt ra ngoi gii hn.

Li bn ca ngi dch15 tui m cha c ch hc hnh th nn chn con ng lao ng chn tay.

Di 30 tui m cha n nh ngh nghip th vn cha ng lo, ng st rut40 tui: hiu r mi s, khng nhm ln na.50 tui: nhn r qung i cn li, ung dung i ti tng lai (tri thin mnh)60 tui: hiu v ng tnh vi li ni ng, bit m khng bc bi vi li ni sai.70 tui: nhu cu c nhn c thc hin, t hi lng, m khng qu trn, hon ton ph hpkhch quan.

Khng t phn chia 6 giai on cuc i ca mt ngi bnh thng.Nu ngi c nng lc (li gp hon cnh thun li) th 6 ct mc s n sm hn.Tri li, ngi yu km hoc t may mn th mi ct mc n mun hn.

2.5,:, ,:,

. ,

Mnh t vn hiu, T vit V vi,Phn Tr ng, T co chi vit: Mnh Tn vn hiu vu ng, ng i vit v vi. Phn Tr vit:

H v d ?. T vit Sinh, s chi d l; t, tng chi d l, t chi d l.

Mnh t hi v o Hiu. Khng t ni Khng c lm tri (l).Phn Tr nh xe cho Khng t, Khng t k li rng Mnh tc hi ta v o hiu, tatr li l khng c vi phm l. Phn Tr hi li Nh th l g ?.

Khng t ni Cha m lc cn sng, ta phi theo l m phng s. Cha m cht, phi theol m an tng, theo l m cng t.

2.6,.Mnh V B vn hiu, T vit: Ph mu duy k tt chi u

Mnh V B hi v o Hiu.Khng t p: Cha m ch lo s con mang bnh tt m thi.

(Li bn: conphi gi thn th khe mnh mi l c Hiu)

2.7,: ,,,,

T Du vn hiu, T vit: Kim chi hiu gi, th v nng dng. Ch vu khuyn m, giai nnghu dng, bt knh, h dbit h ?.


14/24

Lun ng

PHN bin dch 14

T Du hi v o Hiu. Khng t p: Thng thng nhng ngi c th nui dngc cha m th c gi l c hiu. n c ging ch nga th ngi ta vn nui c,nu khng knh trng cha m trong khi nui dng, th nui cha m c khc chi nui chnga. !.

2.8,,, T H vn hiu, T vit: Sc nan. Hu s, t phc k lao; tin sinh son, tng th dvi hiu h ?

T H hi v o Hiu. Khng t ni: Kh nht l con ci c gi c v ha vuithng xuyn hay khng. Con ci c g ngon mang cho cha m n nh th cha chc l c hiu .

2.9: ,,,,

T vit: Ng d Hi ngn, chung nht bt vi, nh ngu. Thoi nhi tnh k t, dic tc d pht,Hi d bt ngu.

Khng t ni: Ta dy Nhan Hi hc. Sut ngy n khng lm tri, nh k ngu n.Nhng khi ngm k thy Hi pht huy thc hnh y , nh th Hi khng phi kngu.(ch thch: Nhan Hi l hc tr qu nht ca c Khng)

2.10,

T vit: Th k s d, quan k sdo, st k s an, nhn yn su tai ? Nhn yn su tai ?

Khng t ni: Nhn k cch ngi lm, xt xem ngi lm v ci g, xem k ngi lm cvui v khng, nh th ngi ta c g m giu c ? C g m giu c ?

2.11,

T vit: n c nhi tri tn, kh d vi s h

Khng t ni: n tp ci c hiu ci mi, c th lm thy c ri.

2.12T vit: Qun t bt kh.

Khng t ni: qun tchng phi nh cng c (ch c mt tc dng).

( ni qun t phi lm c vic khc khi cn thit)


15/24

Lun ng

PHN bin dch 15

2.13

T Cng vn qun t. T vit: Tin hnh k ngn nhi hu tng chi.

TCng hi v qun t. Khng t p: Trc ht, thc hnh li mnh ni, sau mi nira (TCng l hc tr gii ca Khng t).

2.14T vit: Qun t chu nhi bt b, tiu nhn b nhi bt chu.

Khng t ni: Qun t on kt rng ri mi ngi ch khng ko b cnh. Tiu nhnko b kt cnh m khng on kt.

2.15

T vit: Hc nhi bt t tc vng, t nhi bt hc tc i.

Khng t ni: Hc m khng suy ngh s chng c thu hoch g, ch suy ngh m khnghc s rt nguy him.

2.16

T vit: Cng h d oan, t hi d d.

Khng t ni: Ph b ci m tn d oan & thi xu, ci hi s tiu tan.

2.17: ,,,,T vit: Tr Do, hi nh, tri chi h ? Tri chi vi tri chi, bt tri vi bt tri, th tri d .

Khng t ni: Ny tr Do, ta dy ngi, c hiu bi khng ? Bit th ni l bit, khngbit th ni khng bit. l bit vy.

2.18

, ,,,,

T Trng hc vu lc, T vit: a vn khuyt nghi, thn ngn k d, tc qu vu; a kinkhuyt i, thn hnh k d, tc qu hi. Ngn qu vu, hnh qu hi, lc ti k trung h.


16/24

Lun ng

PHN bin dch 16

T Trng hi cch hc v bng lc, Khng t ni: Cn nghe nhiu, iu nghi nggi li,iu g hiu r th ni ra, nh th t phi hi hn. Phi quan st nhiu, gi li iu nghing ng lm, ch lm ci iu chc chn, nh vy t hi hn. Ni nng t sai, lm t hihn th bng lc nm trong y ri.

2.19:?. :,;,

L Ai Cng vn vit: H vi tc dnphc?. Khng t i vit: C trc th ch ung, tc dnphc; C ung th ch trc, tc dn btphc..

L Ai Cng (vua nc L, qu Khng t) hi: Lm sao cho dn phc ?Khng t p: B nhim ngi ngay thng trn k c, t dn phc. Xp k c trn ngingay thng th dn khng phc.

2.20

.,,,

Qu Khang t vn: S dn knh, trung dkhuyn, nh chi h ?.Khng t vit: Lm chi dtrang, tc knh; Hiu t, tc trung; C thin nhi gio bt nng, tckhuyn.

Qu Khang t hi: Lm th no cho dn knh trng, trung thnh vi ta v tkhuyn bonhau ?

Khng t p: i x mi vic trang trng, dn s knh trng; Hiu tho vi cha m,hin tvi mi ngi th dn s trung thnh. S dng ngi tt v gio dc ngi km,dn chng s tkhuyn bo nhau.

2.21: ?, ::,

Hoc vi Khng t vit: T h bt vi chnh ?T vit: Th vn Hiu h duy hiu, hu vu huynh . Thi vu hu chnh, th dic vi chnh, hk vi vi chnh ?

C ngi hi Khng t: Sao Thy khng ra lm chnh tr ?Khng t p: Kinh Thng Th vit rng Ta ch thc hin o hiu, sng vi anh em.Ph bin o ra khp chnh trng, cng l lm chnh tr ri, c g phi ra lm chnh tr?.

(Li bn: c Khng t tin mnh khuyn dy cc nh chnh tr, nh vy cng l lm chnh tr)


17/24

Lun ng

PHN bin dch 17

2.22: ,,,T vit: Nhn nhi v tn, bt tri k h d. i tha v ngh, tiu tha v ngh, k h d hnhv tai.

Khng t ni: Ngi khng c chtn, chng bit s lm c vic g. C xe ln khng ccht (hm), c xe nh cng khng c cht th lm sao chy c ?!.

2.23:,,

,,.

T Trng vn: Thp th kh tri d ?.T vit: n nhn vu H l, stn ch kh tri d; Chu nhn vu n l, stn ch kh tri d. Khoc Chu gi, tuy bch th, kh tri d.

T Trng hi: C th bit c (v l) 10 i sau khng ?Khng t p: Nh n da theo l nh H, bt hay thm c th hiu c. Nh Chu theol nh n, thm bt c th hiu c. Tng lai nh Chu hoc trm i sau cng c thhiu c.

2.24,.

T vit: Phi ki qu nhi t chi, sim d. Kin ngha bt vi, v dng d.

Khng t niKhng phi t tin ca mnh m li cng t, l sim nnh.Thy vic chnh nghi m khng lm, chng phi k dng.

Ht thin 2


18/24

Lun ng

PHN bin dch 18

Bt dtthin 3

26 bi3.1: ,

Khng t v Qu Th: Bt Dt v vu nh, th kh nhn, thc bt kh nhn d!

Khng t ni v Qu Th: Ma iu Bt Dt sn nh, sy chp nhn c th vic gch lm c !

Ch thch: Qui nh l nhc nh Chu, hong c dng 8 i bt dt, mi i 8 ngi (8 x 8= 64 v cng), vua ch hu c dng 6 i, quan i phu dng 4 i, quan s dng 2 i. H

Qu l i phu m dm dng 8 i, vy l khi qun phm thng.

Khng t sng vo thi Xun thu, thi ny c hai bc vua. Thin t (hong nh Chu) l vualn nht bao trm Trung Hoa, mi nc ch hu c mt vua (hu), di vua ch hu l quani phu, di quan i phu l quan s, di na l gia thn. Kinh L ca nh Chu qui nh mith quyn li, nghi l k c trangphc, li gii trvn ngh gn lin vi cp bc. Khng tcho rng nu viphm mt l, d nh (nhy ma) th sau c th viphm ln hn, thm ch lmphn. Ngi ph phn Qu Th lc ny mi gi chc i phu nc L m dm cho nhy matheo nghi thc thin t nh Chu !... Thc t giai on ny (ng Chu t 778 n 256 trCN) ny sinh mt bc vua th 2 chen vo gia v hu, gi l vng(hoc b). B vng chmun chinh phc cc ch hu m ngoi ln ngi Do vng cha c danh chnh ngn

thun nn cha c l qui nh. Khng t ch tha nhn c hai cp l v hu. Nhiu thiphong kin v sau, cc vua cha vn t ra tc vng nhng khng phong t, lm ynlng cng thn v hong tc).

3.2:,, Tam gia gi dung trit. T vit: Tng duy tch cng, thin t mc mc, h th vu tam giachi ng ?

Ba i gia tu bi nhc Ung nghe sau khi cng t tin xong. Khng t ni: Trt lvua ch hu hoc thin t ch t uy nghim su xa (mi c nghe bi Ung), by giba

nh lm th l c g ?

(Ch thch: Khng t cnh bo vic lm ca ba i thn bc di vua ch hu m dm tu nhcUng l phm thng, c phn nghch)

3.3 ?

T vit: Nhn nhi bt nhn, nh l h ? Nhn nhi bt nhn, nh nhc h ?


19/24

Lun ng

PHN bin dch 19

Khng t ni: Mt ngi bt nhn, sao c th hnh l ? Mt ngi khng c lng nhnsao c th tu nhc?

(Li bn: theo Khng t, nhn l ct li chi phi tt c, l v nhc l hnh thc bn ngoi,thiu nhn th l v nhc ch l ph trng gi di, s khng c tc dng g tt. Quan im

m hc ca Khng t bn vng mun i v rt hin iChng ta ngh n phn ln mnhc tr u th k 21, game onlines tht nh nhng, ch gii tr git thi gian. Li ngh nquan h bin chng gia ni dung v hnh thc. Hnh thc nh nhng (nhc, game) c th tcng xu vo ni dung nhn- Ngi dch)

3.4,,,,

Lm Phng vn l chi bn. T vit: i tai vn ! L, d k xa, ninh kim; Tang, d k d d,ninh thch.

Lm Phng (ngi nc L) hi v bn cht ca l. Khng t ni: Vn ny qu ln! Lni chung m i km vi xa hoa, khng bng tit kim. m tang m cu k ph trng,chng bng au bun trong lng.

3.5

T vit: Di ch chi hu qun, bt nh ch H chi vong d.

Khng t ni: Cc dn tc mi r cn c vua, chng nhcc dn tc Hoa H c nh thkhng c vua vy.

(Ch thch: thi Chu lon lc, vua ch hu ln t quyn thin t, i phu ln lt vua ch hu,chng c k cngKhng t bun b nhn xt)

3.6,::.:

Qu Th l vu Thi Sn, T v Nhim Hu vit: N pht nng cu d ?. i vit Bt nng.T vit: h ! Tng v Thi Sn bt nh Lm Phng h ?.

QuTh i l ni Thi Sn, Khng t ni vi Nhim Hu rng: Ngi khng can thipvic ?. Nhim Hu p: Khng th c!. Khng t ni: Than i, nh thnni Thi Sn li khng bng Lm Phng ?.

(Ch thch: Ni Thi Sn nc L rt linh thing, thin t y nhim vua L i cng t, vy mQu Th i phu nc L dm vt l i cng. Khng t trch thn ni Thi Sn vn nhn l caQu Th tc l khng bng Lm Phng mt ngi dn L hiu bit l (xem li cu 4 trn).


20/24

Lun ng

PHN bin dch 20

3.7,, .

T vit: Qun t v stranh, tt d x h ! p nhng nhi thng, h nhi m, k tranh d qunt.

Khng t ni: Qun tkhng cn tranh ua, c th tranh ua khi bn cung thi. Vicho khi bc ln bn, xong ngi ung ru nng chn mng nhau - mi chnh l litranh ua ca qun t.

(Li bn: Tranh ua nh bn cung th cn tr ti ht sc, nhng vnphi gi l vi nhau)

3.8:,,

:

:.

: .T H vn vit: Xo tiu thin h, m mc phn h. T dvi huyn h. H vi d ?.T vit: Hi s hu t.T H vit: L hu h?.T vit Khi d gi thng d, th kh d ngn thi d h.

T H hi: Ci kho ti p lm sao, i mt tht c duyn. Nn trng vbc tranh rcr. Kinh Thi ni th ngha l g ?Khng t p: Phi c nn trng p trc, sau mi v tranh.T H tip: Vy l nhc cng n sau nhn ?Khng t ni: Nh th l tr hiu bit y, ngi c th cng ta tho lun Kinh Thi c

ri. (Li bn: Nhn c l nn tng ca ngh thut v l)

3.9,,

.

T vit: H l ng nng ngn chi, K bt tc trng d; n l ng nng ngn chi, Tng bt tctrng d. Tc, tc ng nng trng chi h.

Khng t ni: L ngha i H ta c th ni ra c, nhng nc K i sau ta khng cn cnu ra, nn khng chinh phc c lng ngi. L triu n ta cng c th ni rac, nhng nc Tng sau khng gi vn hin y , nn ni ra khng c c schng minh. Ni chung cc nc khng theo vn hin y , ta khng chng minhm cm ha con ngi.

3.10, .T vit: t k qun nhi vng gi, ng bt dc quan chi h.


21/24

Lun ng

PHN bin dch 21

Khng t ni: L t , ta xem xong t chc ru thnht th khng mun xemri.(Ch thch: Khng t xem l t ca vua ch hu nc L, thy h lm quyn thin t nn phphn)

3.11 , , Hoc vn chi thuyt, T vit: Bt tri d. Tri k thuyt gi chi vu thin h d, k nh k chh ! Ch k chng.

C ngi hi v chuyn t (hong cng t t tin v tri), Khng t p: Takhng bit. Ngi bit vic y th cai tr thin h cng d nh a vt vo ch ny,Khng t ch vo bn tay.

3.12 .

T nh ti, t thn nh thn ti. T vit: Ng bt d t, nh bt t.

Khng tt thn (cha m qua i) nh cha m ang trc mt.Thy ni: Ta khng ng ra t th cng nh khng cng l vy.

(Li bn: T mnh ng ra cng t, khng nn nh ngi khc, v khi t phi coi nh c thn trc mt)

3.13,, .

.

Vng Tn Gi vn vit: D k m vu o, ninh m vu To, h v d?.T vit: Bt nhin. Hoch ti vu thin, v s o d.

Vng Tn Gi hi: Nnh thn o, th nnh thn To ngha l sao ?Khng t p: Khng ng. nh ti do Tri, cn ni no cu xin!

(Ch thch: Thn o th nh trn, thn To th di bp. Thn To lo vic n no mc m nnngi dn ngho coi trng hn thn o Khng t bo khng nn phn bit i x cc thn,Tri cao s phn xt tt c).

3.14

.T vit: Chu gim vu nh i, c c h vn tai, ng tng Chu.

Khng t ni: L nh Chu theo hai triu i (H, n), phong ph rc rthay, ta theonh Chu.

3.15


22/24

Lun ng

PHN bin dch 22

,:,. ,:

.T nhp thi miu, mi s vn. Hoc vit: Thc v Tru nhn chi T tri l h? Nhp thimiu, mi s vn. T vn chi, vit: Th l d.

Khng t i vo thi miu (nc L), gp mi vic u hi k. C ngi ni: Ai bo contrai p Tru (ch Khng t) bit l ? Anh ta n thi miu m ci g cng khng bit, phihi. Khng t ni: Th l bit l vy.

3.16 .T vit: X bt ch b, dic lc bt ng khoa. C chi o d.

Khng t ni: Thi bn cung khng nht thit phi xuyn qua tm da (lm bia), v sc lckhng ging nhau. l qui tc bn cung thi c.

(Li bn: Bn cung min l ton tm ton bn trng ch, xuyn qua hay khng l ty theosc ngi).

3.17.

T Cng dc kh co sc chi hdng. T vit: T d !Nh i k dng, ng i k l.

TCng mun lm l sc bt mt con d. Khng t ni Kh khen thay ! Ngi yu dca ngi, ta tic l ca ta.

(Ch gii: l Sc l ngy mng mt u thng, theo L l qui nh cng mt con d. Vua L bkhng cng d nhng vn bt dn np d. T Cng bn ib lun tc cng d. Khng t btng, kin tr gi l, nn ni rng cng con d l nhc ta gi l)

3.18,.

T vit: S qun tn l, nhn dvi sim d.

Khng t ni: Phng s vua cho ng l, vy m c ngi bo ta sim nnh.

3.19

:,.inh Cng vn: Qun s thn, thn s qun, nh chi h? Khng t i vit: Qun s thn dl, thn s qun dtrung.

Vua L nh Cng hi: Vua sai khin b ti, b ti phng svua, th no l tt ?Khng t tha: Vua s dng b ti theo l, b ti thvua phi trung thnh.


23/24

Lun ng

PHN bin dch 23

3.20.

T vit: Quan th, lc nhi bt dm, ai nhi bt thng.Khng t ni: Bi Quan th vui m khng dm, bun m khng bi thng.

(Ch gii: Bi Quan th m u tp Kinh Thi, c chng Yu iu thc n. Qun t ho cu.Cu chi bt c, Trin chuyn phn tc: C gi xinh ti kia, C chng tigii mun gp c,khng gp c, nm canh trntrc tr mnh. Bi th vui v mc va phi. Qun t mong nhbun bng khung, cha n ni su mun qu mc. Khng t khen l vui v bun hi ha).

3.21,:,,.

:, .Ai Cng vn x vu T Ng, T Ng i vit: H hu th d tng, n nhn d bch, Chu nhn dlt, vit: S dn chin lt. T vn chi, vit: Thnh s bt thuyt, toi s bt gin, k vng btcu.

L Ai Cng hi T Ng v vic lp n x, T Ng tr li: i H dng cy tng, i ndng cy bch, i Chu dng cy lt l c khin cho dn nhn thy cy lt m s hi.Khng tnghe bit, trch T Ng rng Vic thnh, khng nn ni li. Vic nht nhxy ra, khng nn can ngn. Vic qua, khng nn trch.

(Ch gii: X l ni th thn t, triu i no thch cy g trng cy hoc ty theo cht t. Citn cy khng c ngha g. T Ng thuyt minh v 3 loi cy l c xui vua dng n x sao chodn s. Khng t khng hi lng,c trch T Ng.X thn t v tc thn La. Nh vua mi nm c nhim v thay mt dn chng t l bnth X tc).

3.22:. :, :,

?. ,:

, T vit: Qun Trng chi kh tiu tai ! Hoc vit: Qun Trng kim h ?Vit: Qun th hu tam quy, quan s bt nhip, yn c kim ?Nhin tc Qun Trng tri l ?.Vit: Bang qun th tc mn, Qun th dic th tc mn; Bang qun vi lng qun chi ho huphn im, Qun th dic huphn im. Qun th nhi tri l, thc bt tri l ?

Khng t ni: Qun Trng bng d hp hi.C ngi hi: Hay l Qun Trng tit kim ?Khng t ni: Qun Trng qui ra ba li, thu nhiu thu m ca dn th thnh, trong nhnui nhiu y t, mi ngi ch lm mt vic khng kim nhim, th sao gi l tit kim? Ngi kia hi tip: Qun Trng c bit l khng ? Khng t p: Vua ch hu dngbnh phong trc nh, Qun Trng cng dng bnh phong trc nh. Vua ch hu mtic tip vua khc c dng gi p chn, Qun Trng i khch cng dng gi p chn.


24/24

Lun ng

i Qun Trng m bit l, th cn ai khng bit l !

3.23,: ,,,,T ng L i s nhc, vit:Nhc k kh tri d: th tc, hp nh d; Tng chi, n nh d,

kiu nh d, d thnh.

Khng t ni vi quan nhc nc L: Ta cng c bit v nhc: khi u phi tng hp,(nhc khp li ca), tip tc khai trin qun qut hi ha, r rng trong sng, lin tc, nhth l thnh cng.

3.24,:.

, .

Nghi phong nhn thnh kin, vit: Qun t chi chvu t d, ng v thng bt c kin d.Tng gi kin chi. Xut vit: Nh tam t h hon vu tang h ? Thin h chi v o d cu h,thin thng dphu t vi mc c.

Quan trn th p Nghi xin gp (Khng t), ni: Qun t cc ni n y, cha c ai ticha c tip kin. Hc tr dn vo gp Khng t. Khi trra, v quan ni vi hctr ca thy Khng: Cc v ng lo bun vic Khng tmt chc. Thin h v o lu, tri sai Khng t lm ci m cy (g m cnh bo ngi i).

(Ch thch: Khng t t b chc tng quc nc L, i chu du sang nc V, y gp quanp tn Nghi. ng Nghi sng bi, nh gi cao vai tr thy Khng cn hn mi chc quan)

3.25:, :,

T v Thiu: Tn m h, hu tn thin; v V: Tn m h, v tn thin d.

Khng t ni v bn nhc Thiu: p tuyt vi, ni dung li hay, tt, v nhn xt vbn nhc V: Rt hay, nhng ni dung km hn mt cht.

(Ch gii: Thiu l bi ht hay dng trong triu nh nh Chu, sau ny gi l quc thiu /quc ca)

3.26 ?

T vit: C thng bt khoan, vi l bt knh, lm tang bt ai, ng h dquan chi tai?.Khng t ni: Cp trn thiu khoan dung k di, hnh l khng knh cn, th tangkhng au bun, lm sao ta chu c ?

Ht thin 3

luan ngu 12 august 2010

Documents