những bài học cuộc sống - sachvui.com · tôi không biết phải định nghĩa thành...
TRANSCRIPT
MụcLụcGiớiThiệu
Chương1
Chương2
Chương3
Chương4
Chương5
Chương6
Chương7
Chương8
Chương9
Chương10
Chương11
Chương12
Chương13
Chương14
Chương15
Chương16
Chương17
Chương18
Chương19
Chương20
GiớiThiệu
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
Nhữngbàihọccuộcsốngcógiátrịnhưmộtngườithầythôngtháivềkinhnghiệmsốngđốivớihàngtriệubạnđọckhắpthếgiới.Cuốnsáchthểhiện20bàihọcsâusắc,đúngđắnvàcógiátrịvĩnhhằngđượcđúckếttừnhữngtrảinghiệmthựctiễncủamộtđờingườiluônsuytư,trăntrởvềcuộcsống.Cuốnsáchsẽgiúpchúngtanhậnrađượcnhữngđiềuquantrọngnhấtđểtạonênmộtcuộcsốngcóýnghĩathựcsự.
Cuốnsáchnhiềunămliềnluônđứngđầucácbảngxếphạngcủanhữngcuốnsáchbánchạyvàđượcbạnđọcyêuthíchnhấtvàđãđượcdịchranhiềungônngữtrênthếgiới.Chúngtahãycùngkhámphávàchiêmnghiệmnhữngbàihọccủacuộcsốngquýgiánàyđểcuộcsốngcủamìnhđượchạnhphúcvàthànhcônghơn.
Nhậnđịnh
"Tôi sẽ luôn nâng niu quyển sách này như một cuốn cẩm nang gối đầugiườngđểgiúpchomìnhsốngmộtcuộcđờihoànhảo....Cuốnsáchđãgiúptôithậtsựnhậnranhữnggiátrịvàphẩmchấtquantrọngđểcóđượcthànhcôngvàhạnhphúc.Hyvọngrằngnhữngngườikháccũngcảmnhậnđượcnhữngđiềunhưvậykhiđọccuốnsáchnày.
Xin cảmơn tác giả!Cảmơn những trải nghiệmquý giá và tấm lòng tâmhuyếtvớicuộcsốngkhichiasẻvớibạnđọcnhữngkinhnghiệmvôgiánày."
(RachelLundrigan)
"Vớinhữngbàihọcvàkinhnghiệmsốngquýbáuvàcógiá trịvĩnhhằng,cuốnsáchxứngđángtrởthànhmộtcẩmnangsốngchotấtcảmọingười...."
(TiếnsĩKenBlanchard)
Chương1Thànhcôngkhôngchỉlàkiếmđượcnhiềutiền“ThànhCôngcónghĩalàđạtđượckếtquảtốtnhấtvớinhữnggìtađang
có”.-WynnDavisKhámpháýnghĩacủacuộcsốngCóthểbạncholàtrễnhưnglầnđầutiêntôihiểuđượcýnghĩathựcsựcủa
haitừThànhCônglàkhitôibamươichíntuổi.Lúcđótôichẳngcầnphảilàgiámđốcđiềuhànhcủamộttrong500côngtylớnnhấtthếgiới,haylàvừamuađượcchiếcMercedesđờimớinhất,cũngkhôngtrúngsốđộcđắc.Chỉlàtìmđượcđiềumàtôiđãtừngmãikiếmtìm,đólàsựbìnhyêntrongtâmhồnvàcảmnhậnđượcgiátrịcủabảnthân.Vàtừđó,cuộcsốngcủatôiđãhoàntoànthayđổi.
Theotôi,ThànhCôngcũngcónhữngquyluậtcủanóchỉlàchúngtachưađượcnghenóiđếntrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúngmàthôi.Nhữngquyluậtđócũngchẳngcógìlàmớimerhaybíẩncả.Nóbìnhdị,gầngũivàtồntạitừlâu,nhưngnórấtđúng.
Saunhiềunămxoaysởvàtìmtòinghiêncứu,tôiđãnhậnrarằngcuộcsốngđượchìnhthànhtừnhữngquyluậtđãtồntạihàngngànnămnay.Saukhilầntheonhữngconđườngkhácnhaumongtìmđược“mộtcuộcsốngtốthơn”,cuốicùngtôiđãtrởlạinơimàtôibắtđầucùngvớinhữnghứngthúmàcólúcchúngtacholàlỗithời.NhưEdwardAlbeeviếttrongvởkịchCâuchuyệnsởthú,“…khicầnthiết,chúngtacũngnênđimộtđoạnđườngdàiđểsauđó,quaytrởlạivànhậnrađâulàconđườngngắnhơnmàmìnhđangtìm”.
CómộtcâuthànhngữThụyĐiểnnóirằng“Chúngtabịgiàđiquánhanh,trongkhisựtrảinghiệmlạiđếnvớichúngtaquáchậm”.Cóthểđiềuđólàkhôngđúngvàcũngcóthểcuốnsáchnàysẽgiúpbạncóđượcnhữngsựtrảinghiệmsớmhơntôingàytrước.Thậmchí,dùbạnđãlớntuổinhữnghãyhiểukhôngbaogiờlàquámuộn!Từnhữngđiềuđãqua,tôirútrađượcrằng:Ngườihiểubiếtkhôngphảilàngườitìmcáchhơnngườikhácmàlàngườibiếtcáchsốngthếnàođểhạnhphúc.
MốiliênhệgiữathànhcôngvàtiềnbạcAisốngtrênđờicũngcầncótiền.Việckiếmtiềnđầutiêncóthểlàmục
đíchnhưngsauđóđồngtiềnsẽlàphươngtiệnchứkhôngphảilàmụcđíchsaucùng.Chúngtakhôngthểnóitựthântiềnlàtốthayxấu.Tiềngiúpngườitasống,họctậpđểđạtđượcướcmơcủamìnhvàgiúpđỡnhữngngườikhác.Mỗinămnhữngngườigiàucóđónggóphàngtỉđôlavàonhữngcôngtrìnhphúclợixãhội,nhữngchươngtrìnhnhânđạo,giúpnhữngngườinghèovàbệnhtật…Vậytiềntốtchứ!Nhưngchẳngphảitiềnbạccũnglànguồngốc
củanhiềuđiềuxấuxađósao?Bờichúngtađangsốngtrongmộtxãhộithườngđánhđồngthànhcôngvề
tiềnbạcvớithànhcôngcuộcsốngnêncóđôiđiềutôimuốnchiasẻcùngcácbạn:
1.Tựthânđồngtiềnkhôngphảilàxấu.Bảnthânđồngtiềnkhôngphảilàcộirễcủatấtcảmọisựxấuxamàthậtra,chínhsựhammuốncótiền,ngaycảkhibạnđangcóthậtnhiềutiền.Vấnđềlàchúngtakiếmtiềnbằngnhữngcáchchânchínhvàchúngtatiêutiềnvàonhữngmụcđíchchínhđángthìkhiđó,đồngtiềnsẽsảnsinhranhữngđiềutốt.
2.Tiềnbạckhôngphảilàđiềukiệnđủđểthànhcông.Trướcđây,tôithườngđọcnhiềusáchviếtvềconđườngthànhcôngcủanhữngnhàtriệuphú,tỉphú…Trongsốđócóvàingườiđãphảivàotùvìchínhconđườngdẫnđếnthànhcôngcủamình.IvanBoesky,mộtnhàtàiphiệtnổitiếngđãnóihơiquárằng“Thamlamđôikhicũngtốt”–vàchỉvàithángsau,ôngbịtruytố.Boeskyđãtuyênbốmộtđiềumànhiềungườithườngnghĩnhưngkhôngphảibaogiờcũngđúng,đólà:Thànhcôngđồngnghĩavớigiàucó.
Cònnhớnhữngnăm90,khiphongtràogiaodịchtrênmạngvàthamgiavàothịtrườngchứngkhoánnổilênnhưcồn,ngàynàocũngcónhữngngườibỗngchốctrởthànhtỉphú.Thếlàmộtsốgiátrịvềmặtđạođứcvàtinhthầnđànhphảinhườngchỗchosựgiàucóvàkiểusốngcủanhữngngười“mớiphất”đó.
NguyênnhâncủavôsốnhữngvụtaitiếngvàbêbốitậpthểliêntụcxảyratạiEnron,AuthurAndersen,Tyco,Xerox,WorldCom,v.v.làbởivìhọchưacócáinhìnđúngđắnvềđồngtiền.Nhữngkẻvàotùtrongnhữngnăm80hoặcnhữngngườibịphásảnvàonhữngnăm90lànhữngkẻtựđánhmấtchínhmìnhtrướcmãnhlựccủađồngtiền.Khiđượcphỏngvấn,córấtnhiềunhàquảnlýđãnóirằng,mặcdùbỏrấtnhiềuthờigianđểcốsứcđạtnhữngmụctiêutàichính,nhưngdườngnhưcuộcsốngđốivớihọvẫn“trốngrỗngvàvônghĩa”.Cóđến60%nhữngnhàđiềuhànhcấpcaotiếtlộrằnghọthựcsựhốitiếckhiđãđánhđổicuộcsốnggiađìnhđểcóthểtheođuổinhữngmụctiêunghềnghiệp.
Tạisaonhữngngườiđãcóđầyđủtiềnbạc,quyềnlựcvàcảđịavịvẫnkhôngcảmthấyhạnhphúc?Câutrảlờithậtđơngiản,đólàbởivìsởhữunhữngthứđókhônghẳncónghĩalàđạtđượcthànhcông.Họchưanhậnrađiềugìlàchínhyếuchocuộcsốngcủamình.Họtrởthànhnôlệcủađồngtiềnvànhữngthứdođồngtiềnmanglại.Khiđóhọđãvôtìnhgâytổnhạichocuộcsốngcủabảnthâncũngnhưcủanhữngngườikhác.Khiphóngđạiquámứctầmquantrọngcủađồngtiềnchínhlàbạnđangđánhlừachínhmình,gạtmìnhrakhỏinhữngđiềutuybìnhdịnhưnglạicóýnghĩalớn,nhữngđiềucóthểlàmchocuộcsốngthúvịhơn,sâusắcvàđángyêuhơn.
Thếnàođượcgọilàthànhcông?
“Hãyđểmỗingườitựhoànthiệnmìnhbằngchínhnhữngkhảnăngtiềmẩnmàhọvốncó.”–HalUrban
Tôikhôngbiếtphảiđịnhnghĩathànhcônglànhưthếnàonhưngtôibiếtrằngcuộcsốngluônđặtranhữngthửtháchđểchúngtacócơhộihoànthiệnkhảnăngcủamình.Vàchúngtađãthànhcôngkhiđạtđếngiátrịcaonhấtvàchođinhữngđiềutốtnhấttronggiớihạncủanhữngkhảnăngvàtrảinghiệmmàtađangcó.Cuộcsốngkhôngđòihỏichúngtaphảiđứnghàngđầu,màchỉyêucầuchúngtacốgắnglàmtốttốiđatrongtừngviệcchúngtađanglàm.
Đâylàphẩmchấtthườngthấyởngườithànhcông:•Chấpnhậnrằngcuộcsốngluôntồntạinhữngkhókhănvàthửthách.Họ
hộinhậpvớicuộcsốngvàvươnlênkhắcphụchơnlàchỉbiếtphànnàn,thanvãn.Họdámchịutráchnhiệmvềcuộcđờicủamìnhthayvìđổlỗihoặcbàochữađểtìmđếnsựthanhthảnchobảnthân.
•Luôngiữtháiđộsốngtíchcực.Họtìmkiếm,khámphánhữngđiềutốtđẹpởngườikhácvàthếgiớixungquanh.Đốivớihọ,khókhănvàthửtháchchínhlànhữngcơhộiđểhọthửsứcvàtrảinghiệm.
•Tạonhữngquanhệtốt.Họnhạycảmvớinhữngnhucầuvàcảmnhậncủangườikhác.Họluônquantâm,tôntrọngvàbiếtcáchkhơidậynhữngđiềutốtđẹpởngườikhác.
•Luôncóphươnghướngvàmụcđích.Họluônhìnhdungvàbiếttrướcnơimìnhsẽđến.Họhoànthànhnhữngmụctiêuđãđịnhrồilạiđặtramụctiêumới.Vuivẻchấpnhậnthửtháchlàmộtđứctínhthườngthấyởnhữngngườinày.
•Cónhucầuhọchỏimạnhmẽ.Đốivớinhữngngườinày,họchỏilàmộtthúvuichứkhôngphảilàmộtnhiệmvụ.Nhữngkiếnthứcmớisẽlàmphongphúhơnchocuộcsốngcủahọvàtừđógiúphọtrưởngthànhhơn.
•Hànhđộngtheođịnhhướng.Khôngsavàothóiquenxấuhoặctỏrabuồnchánvìnhữngngườinàyluôn“tranhthủ”tíchlũynhữngkinhnghiệmmới.
•Chútrọngphẩmchấtđạođứccánhân.Họhiểurằng,trungthựclàmộttrongnhữnggiátrịcơbảncủaconngườivàquyếttâmthểhiệnphẩmchấtnàycảtrongcôngviệcvàđờisống.
•Hiểuđượcsựkhácbiệtgiữa“sống”và“tồntại”.Họ“sống”thậtsựvớitấtcảnhiệthuyếtchứkhôngđểcuộcsống“cuốntrôi”mình.Họyêuquýcuộcsốngvớitấtcảcácgiátrịcủanócùngnhữngthànhquảmàhọđãnỗlựcđạtđược.
Khởiđầuchothànhcôngthựcsự“Córấtnhiềungườikhôngbaogiờsửdụnghếtnănglựccủachínhbản
thânhọ.Cóthểdohọchưagặpđượcmộtmôitrườngphùhợphoặccóthểnóđãthựcsựcằncỗi”.
-JohnGardnerTrongcuộcsốngngàynay,mỗichúngtathườngbịvâybọcbởiquánhiều
thôngtin.Nóthúcgiụcchúngtatìmkiếmnhữnggìthíchhợpnhấtthờichomìnhởbênngoàihơnlàkhaithácnộilựccủachúngta.Vàthếlà,khảnăngcủachúngtavẫnbịchônvùi.Mãimãichúngtasẽkhôngbaogiờnắmbắtđượcnhữngcơhộiđangđếnvớimình.
“Khámphánănglựcbảnthân”chínhlàmộttrongnhữngthôngđiệpchínhcủacuốnsáchnày.Dùcòntrẻhayđãcótuổi,dùmớilớp9hoặcđãlàtiếnsĩ,chúngtavẫnnêntìmhiểuvàpháthuynhữngtiềmnăngcủamìnhđểsốngtốthơn.Trongmỗiconngườichúngtađềuẩnchứanhữngphẩmchấttốtđẹpcóthểđưatađếnthànhcôngthựcsự.
“Bấtkểhoàncảnhhiệntạilànhưthếnàothìnhữngđiềutốtđẹpnhấtvẫnđangcònởphíatrước,bởi90%nănglựcđểlàmnênđiểuđóvẫnchưađượcbạnpháthiệnvàsửdụngđến.”
-TimHansel
Chương2Cuộcsốngvốnkhókhăn…vàkhôngphảilúcnàocũngcôngbằng“Cuộcsốngvốnđượchìnhthànhtừmộtchuỗinhữngkhókhăn.Bạnchỉngồiđâymàthanvãnhaymạnhdạnđitìmgiảiphápvượtqua
nhữngkhókhănấy?”-M.ScottPeckHạnhphúckhôngbỗngdưngmàcóKhôngphảilúcnàocuộcsốngcũngdiễnbiếnnhưchúngtamongđợi.Có
nhữngthựctếmàchúngtaphảivượtquađểrồirútranhữngbàihọcchomình,dùcóthểmuộnmàng.MộttrongnhữngbàihọcđólàHạnhphúckhôngbỗngdưngmàcó.
Đólàmộtsựthậthiểnnhiênmặcchochúngtacómuốnhaykhông.Vậychúngtacứmãingồiđómàcathánvềnhữngđiềutráiýnghịchlòng,mãiướcmơcuộcsốngsẽdiễnranhưýnguyện,haychấpnhậncuộcsốngnhưbảnchấtcủanóvàhiểurằnghạnhphúclàdochínhchúngtatạonên?
Cuộcsốngvốnkhắcnghiệt…Khoảng2.500nămtrước,ĐứcPhậtđãthuyếtphápKinhTứdiệuđế(Bốn
điềuchủchốt)rấtsâusắcvàđúngvớithựctế.Điềuđầutiên:“Đờilàbểkhổ”.Cóthểnghĩrằngônglàngườiđầutiênnóilênđiềuđó,nhưngtôichorằngnhiềungườiđãnhậnrađiềuđótrướckhiĐứcPhậtđềcậpđếnvìthậtkhómàtinrằngcuộcsốngcủanhữngcưdânđầutiêntrêntráiđấtchẳngcóchútkhókhănnáo.Bảnchấtcuộcsốngvốnkhắcnghiệt,nóluônnhưthếvàsẽmãimãinhưthế.Khihiểuvàchấpnhậnđiềuấythìchúngtasẽcảmthấynhẹnhànghơnkhiđứngtrướcnhữngđiềukhókhăn,bấtlợikhôngmongđợi.
Mộttrongnhữngkhácbiệtgiữangườithànhcôngvàngườithấtbạilàởtháiđộtiếpnhậnkhácnhauđốivớinhữngkhókhăncủacuộcsống.Ngườithấtbạithườngnétránh,hoặccamchịucáctrởngạicònngườithànhcôngluônđitìmgiảipháp,ngaycảkhiphảichịuđựngkhổảibởihọtinrằngsẽvượtqua.
Rấtnhiềungườicứmãithanvãnvềnhữngkhókhăncủamìnhnhưthểtrườnghợpcủamìnhlàduynhất,vàhọluôncảmthấycuộcsốngcủangườikhácdễdànghơncuộcsốngcủahọ.Trongsuynghĩcủahọ,cóvẻnhưviệcphànnànđótưởngsẽtrútbớttrởngạicủamìnhlênngườikhác,vàchínhđiềuđócũngthểhiệnrằnghọchưachấpnhậnkhókhănlàđiềuvốncócủacuộcsống.Thựcrasựthanvãnđóchỉlàmhọyếulònghơnvàmuốntránhthựctế.
Ngaykhichúngtachấpnhậnsựthực:Cuộcsốngvốnkhắcnghiệt,thìchúngtacũngbắtđầuhiểurằng,khimỗitrởngạiđếncũngchínhlàmộtcơhộiđangđến.Thayvìđểkhókhănđánhbại,chúngtahãyđónnhậnchúng
nhưmộtcơhộiđểrènluyệnbảnlĩnhcủachínhmình.Nềncôngnghệhiệnđạiđặtchúngtavàomộtlốisống“ấnnút”–nấuăn,rửachén,xemchươngtrìnhti-viưathích,thậmchítậpthểdụccũngchỉbằngmộtcáiấnnút.Thêmvàođó,mỗingàychúngtaphảitiếpxúcvớihàngloạtnhữngthôngtinquảngcàorằng“Bạnsẽchẳngmấtnhiềuthờigianđểcóđượcmộtthânhìnhmongmuốn”,“Chỉtrongmộtthờigianngắn,bạncóthểhọcthôngthạomộtngoạingữ”,“Chẳngmấychốcbạnsẽtrởthànhmộtngườinổitiếngvàgiàucó”…
Cácchuyêngiaquảngcáovàtiếpthịđã,đangvàsẽtiếptụcdùngnhữnghìnhthứcgiớithiệunhưthếbởihọhiểurấtrõbảntínhconngười.Họbiếtrằnghầunhưchúngtakhôngchấpnhậnthựctếkhókhăn,luôntìmcáchnétránhhoặcmuốngiảiquyếtvấnđềmộtcáchnhanhchóngvàdễdàng.Nhưngthậtramọithứđềucócáigiácủanó,phảicósựđầutưvềthờigian,côngsức,đôikhicócảsựhisinhvàchấpnhậnnhữngmấtmát.
…Vàkhôngphảilúcnàocuộcsốngcũngcôngbằng!Năm1981,từnhữngtrảinghiệmcủamình,HaroldKushnerđãviếtcuốn
Khiđiềukhôngmayxảyđếnvớingườitốt,dànhchonhữngngườitừngbịcuộcsốnglàmtổnthương,rằngnếucuộcsốngcôngbằngthìđánglẽrahọphảiđượcnhậnlạiphầnnàonhữnggìmàhọđãchođi.Đólàmộttrongnhữngcuốnđượcnhiềungườiđọcnhấtvàonhữngnăm1980.Nóthuộcloạikinhđiểnvìgắnliềnvớimộttrongnhữngcâuhỏiphổbiếnxưanaylà“Tạisaomọichuyệnlạixảyđếnvớitôi?”.KushnercómộtcậucontraitênlàAaron,lẽragiađìnhhọcóthểsốngvuivẻvàhạnhphúcbênnhau.ThếnhưngvàonămAaronđược3tuổi,cácbácsĩchẩnđoáncậubémắcbệnh“progeria”,mộtloạidịchlâylanrấtnhanhvàchưacóthuốcchữatrị.Cậubéphảichịunhữngđauđớnvềthểxácsuốt11nămvàmấtnăm14tuổi,cònchamẹcậukhôngbaogiờquênđượcnhữngmấtmáttinhthầnđó.Dườngnhưchúngta,nhấtlànhữngngườitốt,thườnggặpnhữngđiềukhôngmayhơnnhữngđiềulànhvàtrướcnhữngtìnhcảnhnhưvậy,mọingườithườngchorằng“Cuộcsốngkhôngphảilúcnàocũngcôngbằng!”.
Khôngaitrongchúngtacóthểtránhnéđượckhókhănnhưngchúngtacóthểhọccáchkiểmsoátnó.Chúngtacóthểlựachọnkhôngđểchokhókhănhạgục,nhấnchìmtatrongbiểnkhổbằngcáchchấpnhậnnónhưmộtthựcthểcuộcsốngvàtrưởngthànhtừnó.
Chúngtasốngtrongmộtthếgiớikhônghoànhảovớinhữngconngườikhônghoànhảo.Trongthếgiớikhônghoànhảođó,chúngtakhônghềđơnđộc.Mọingườicùngchiasẻnhữngtổnthương,nỗiđauvàmấtmátcủariêngmình.Quantrọngkhôngphảingườitacóbaonhiêukhókhănmàchínhlàngườiđóđãvượtquanhữngkhókhănđónhưthếnào.Khibịtổnthương,dùlàthểchấthaytinhthần,điềucầnthiếtlàtìmraýnghĩatừnỗiđauđó.NhưBenjaminFranklinđãtừngviết“Chínhnhữngđiềugâytổnthươngtasẽdạyta”.Theoông,bấtcứnỗiđaunàocũngmangđếnchochúngtamộtsựtrải
nghiệmnàođó,chỉlàchúngtacósẵnlòngđónnhận,họchỏitừnóhaykhôngmàthôi.Thànhcôngđíchthựcđượcxácđịnhquacáchchúngtađươngđầuvớinghịchcảnh:trốnchạyhayđốiđầu,chấpnhậnđầuhànghayquyếttâmchiếnthắngnó.
RấtcầnởbạnmộtlòngcanđảmMộtsốngườiluônbịlệthuộcvàonhữngyếutốbênngoài.Họdễdàng
thànhcôngkhitấtcảnhữngđiềuthuậnlợi.Nhưnghọnhanhchóngmấttinhthầnvàngãquỵngaykhibịnghịchcảnhcảnlối.Họdườngnhưkhônghiểurằngđứngtrướckhókhăn,chúngtaphảitựmìnhquyếtđịnhsẽđểkhókhănnhấnchìmhayvượtlênnó.
Đểcóthểđứngvữngtrướcthựctếkhắcnghiệtđòihỏiởchúngtamộtnghịlực.WinstonChurchillchorằng:“Canđảmlàphẩmchấtđầutiênmàmộtngườicầncóbởivìđóchínhlànềntảngchosựhìnhthànhnhữngphẩmchấtkhác”.Ởđâyôngkhôngcóýđềcậpđếnsựcanđảmcủanhữngconngườiphithườngmàchínhlàsựcanđảmdámđưaranhữngquyếtđịnhcầnthiếttrướcsựkhắcnghiệtcủacuộcsốngđờithường.
PaulTillich,nhàthầnhọcnổitiếng,tácgiảcuốnHiệnthâncủasựcanđảm,khiđượcyêucầugiảithíchcụthểhơnvềýnghĩacủasựcanđảmnày,đãnói“Canđảmlàdámnói“vâng”vớicuộcsốngchodùnókhắcnghiệtđếnmứcnào.Canđảmlàbiếtmỉmcườidùsốphậntrớtrêuthếnàođinữa”.Cuộcsốngkhắcnghiệt…vàvốnkhôngcôngbằng,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàcuộcsốngkhôngcónhữngnéttươiđẹp,thúvịvàđángyêunếubạnbiếtcáchtìmvànhậnranó.
“Hãyđónnhậnnhữngkhókhăn,bấthạnhnhưlàmộtphầntấtyếucủacuộcsống,hãyngẩngcaođầu,nhìnthẳngvàonó,vànói:Tasẽmạnhhơnngươi.Ngươikhôngthểthắngđượcta.”
-AnnLanders
Chương3Cuộcsốngluôncónhữngniềmvuivànhữngthúvịbấtngờ“TrongtấtcảnhữngtặngvậtmàTạoHóabantặngchoconngườithìnụ
cườiđượcxếpởvịtríđầutiên.”-NormanCousinsKhámpháýnghĩasựcânbằngcuộcsốngMộtbuổisángnọ,tôiđangngồichỉnhsửanhữngcâutừlầncuốitrướckhi
đưabảnthảochonhàxuấtbảnthìchuôngđiệnthoạireo.Giọngmộtphụnữtrẻởđầudâybênkiavanglên:
-CôJannettecónhàkhôngạ?-Thưakhông,Jannettekhôngcònsốngởđâynữa–Tôitrảlời.-Thếcôấychuyểnđitừkhinào?-À,côkhôngbiếtsao?JannetteđiBoliviarồi.Côấyđếnđóđểnghiên
cứutậptụckếtđôicủangườidađỏInca.-Chắclàônglạiđùarồi–Côtađổigiọngngờvực.-Cólẽlàtôiđùađấyvàtôinghĩlàcôđãgọinhầmsốrồi.-Ồ,ônglạquáđấy!–Vàtiếnggácmáynhẹnhàng.Gácmáyxuống,tôicócảmgiácrằngcólẽcôtacũngphảibậtcườivì
cuộcđốithoạinày.Vàtôichắcchắnrằng,saunàykhicóbắtđượcliênlạcđượcvàkểchoJannettevềanhchàng“thíchđùa”nàythìcảhaisẽcùnglănracười.Nghĩtớiđó,tôicũngcười.TôitựhỏiliệucôtacógọilạichotôichỉđểnóirằngngườiIncasốngởPeruchứkhôngphảiởBolivia.Nhưngtôikhôngtinlàcôtalạirảnhrỗiđếnthế.
Tôiđãphảimấtmộtthờigiandàimớihiểuđượcrằnghàihướcchínhlàmộttrongnhữngyếutốquantrọngnhấtđểgiữvữngsựcânbằngchocuộcsống.Vàcólẽchínhsựhàihướclàphươngcáchhữuhiệunhấtgiúpchúngtagiữchotinhthầnkhôngbịnghiềnnátdướiáplựccủacuộcsốngkhắcnghiệt.Hãybiếtvuisốngbằngcáchchođivànhặtnhạnhvềthậtnhiềutiếngcười.
CâuchuyệnvềEdisonvàEinsteinThomasEdisonvàAlbertEinsteinkhôngphảilàhaiconngườiđầutiên
hiệnlêntrongtâmtríkhitôinghĩvềtínhhàihước,vuiđùasẽlàmgiảmbớthayphávỡsựcăngthẳng.
NhữngcâuchuyệnkểvềkhảnănglàmviệcliêntụcnhiềugiờvàgánhchịuhàngngànthấtbạicủaEdisonđãđượcnhắclạinhiềulần.Nhưngđiềuítđượcbiếtđếnchínhlànhữngphươngphápgiúpôngduytrìđượccânbằngchobảnthânkhilàmviệcvớinhữngkhámphákhoahọcnổitiếng.Edisonđặtmộtchiếcgiườngnhỏtrongphòngthínghiệmđểnghỉngơilúccần,vìôngbiếtrằngchỉkhiđầuócđượcthưgiãnhoàntoànthìnómớihoạtđộngsángtạonhất.Edisoncũngcoitrọngsựhàihước.Tronghàngtrămcuốnsổtaychứađầynhữngphươngtrình,côngthứckhoahọc,ôngthêmvàođó
khônggìngoàinhữngcâuchuyệncười.Ôngnóirằng,cùngcườivớinhausẽgiúplàmviệcvớinhaulâubềnhơn,cầnmẫnhơnvàhiệuquảhơn.
VớiEinstein,chìakhóachohạnhphúccuộcsốngchínhlàsựđơngiản,trítưởngtượngvàóckhôihài.Ôngnói,“Mọichuyệncàngnênđơngiảncàngtốt”.Nhữngaitừngtìmhiểucuộcsốngcủaôngđềurấtngạcnhiênkhithấyônglàconngườihếtsứcvuitính.Ôngđùavớicảnhữngýtưởngvànhữngconsố.Einsteinđểlạimộtphátminhcógiátrịnhấtchochúngta,đólà:“Vuiđùalàmộttrongnhữngcáchhiệuquảnhấtđểđơngiảnhóanhữngkhókhănvàcóđượcniềmvuitrongcuộcsống”.
TiếngcườilàphươngthuốccóthểchữalànhmọivếtthươngHàngngànnămtrước,nhàhiềntriếtSolomonđãcócâucáchngônnổi
tiếngrằng:“Mộttráitimhoanhỉcótácdụngnhưmộtliềuthuốcthầnký,nhưngmộttinhthầntannátsẽlàmkhôkiệtđếntậnxươngcốtcủamộtconngười”.Vàchođếntậnthờinay,mộttrongnhữngtạpchíphổthôngnhất,Reader’sDigest,luôncómụcthườngkỳdànhchotấtcảmọilứatuổi,đólàTiếngcười,liềuthuốchữuhiệunhất.
Vâycóbằngchứngkhoahọcnàochứngminhchokếtluậnrằng,tiếngcườicósứcmạnhchữabệnhkhông?Thưarằngcó.Nhữngnămgầnđây,yhọcđãpháthiệnrasứcmạnhchữabệnhkỳdiệucủatiếngcười.Vàngườikhámphárađiềuấykhôngphảilàmộtnhànghiêncứuvậtlýhayyhọcmàlạilàmộtbệnhnhân,mộtngườikhôngchấpnhậnchẩnđoánykhoachorằngôngtachỉcònsốngđượcíttháng.BệnhnhânấychínhlàNormanCousins,mộtcộngtácviênkìcựucủatờSaturdayReview.
Năm1964,Cousinsđượcchẩnđoánđangmắcphảimộtcănbệnhliênquanđếnmôliênkếtvàcácbácsĩchobiếtcơhộisốngcòncủaôngchỉcònlàmộtphầnnămtrămvàôngchỉcònsốngthêmítlâunữathôi.NhưngCousinsvẫnquyếtđịnhtựchữabệnhchomình.Vớimộtquyếttâmmãnhliệt,ôngvậndụngtấtcảnhữngcảmxúctíchcựcbaogồmcáchnhìnlạcquanvàniềmtinvàocuộcsống.Ôngthườngxuyênxemnhữngchươngtrìnhhàihướctrênti-vinhưcácphimhài,kịchhài,truyệncười…
Saunày,khiviếtlạinhữngkinhnghiệmchữabệnhcủamình,Cousinsnói“Tôikhámphárarằngchỉmườiphútcườithậtthoảimái,vôtưlàđãcótácdụnggâytêcácvếtthươngvàchotôiítnhấthaigiờngủyênkhôngđauđớn.”
Sausựhồiphụcphithườngấy,Cousinstiếptụcnghiêncứuhiệuquảcủanhữngcảmxúctíchcựcđốivớicơthểconngười.ÔngkếthợpvớitrườngĐạihọcYkhoathuộcViệnđạihọcLosAngeles,đưaranhữnglýgiảiđầyđủvàxácthựcvềlợiíchsinhlýcủatiếngcười,trongđóphântíchrõ:Cườicóthểgiốngnhưmoóc-phingọilàendorphins,làmtănglượngkhángthểmiễnnhiễm,giảmcăngthẳng,giảmđau,kíchthíchcáccơquannộitạng,cảithiệntuầnhoànmáu…
Cuộcsống‘saubilàhài’–cườilàmộtgiảipháptốiưuThậtratiếngcườivànhữngcảmxúctíchcựckháccótácdụngtrịliệurất
hiệuquảnhưlàmtăngcườnghệthốngmiễnnhiễm,bồibổvàhồiphụcsứcsống,làmdịusựkíchđộngthầnkinh,giảmsựcăngthẳng,kíchthíchsựsángtạo,làmchúngtacảmthấyphấnchấnvàmạnhmẽ,làmộtchấtbôitrơnhiệuquả-giảiquyếtêmthắmnhữngviệcgaygotrongcuộcsốnghằngngàyvàcuốicùng,tiếngcườicònlàmđượcnhữngđiềukìdiệutrongviệckếtnốicácmốiquanhệ.Aiđóđãtừngnóihoàntoànđúngrằng,tiếngcườicóthểrútngắnkhoảngcáchgiữahaingười.
Nhữngkhiđốidiệnvớithựctếkhắcnghiệtcủacuộcsống,aitrongchúngtacũngcónhucầuđượcthưgiãn.Vậythìtrongnhữnglúckhókhăn,hãycườimộtcáchhồnnhiên,thoảimái,cườilớntiếnghaycườikhúckhíchđềutốt,đềucóthểtạotrạngtháitíchcựcchotinhthầnvàthểchấtcủabạn.
“Bạnhãycườilên–Cảthểgiớisẽmỉmcườivớibạn!”–MathewGreen
Chương4Cuộcsốngkhôngphảilàdomaymắnmàdochúngtalựachọn“Khôngcóđiềugìlàtựnhiênxảyđến.Tấtcảchỉxảyramộtkhibạnhiểu
đượcrằngchínhbạnphảitácđộngđểmọiviệcdiễnratheocáchmàbạnmuốn.”
-BenSteinQuyềnđượclựachọn–KhảnăngkỳdiệucủaconngườiCórấtnhiềungườiđinhninhrằnghiệntạicủamìnhđãđượcsốmệnh
địnhsẵn,nhưngthựcrakhôngphảinhưvậy.Khảnăngkỳdiệunhấtcủaconngườiđólàcóđượcquyềntựdochọnlựa,chọnlựamộttháiđộ,chọnlựamộtcáchsống,mộtcáchnhìn….Chúngtavẫnquenđổlỗichonhữngngườikhác.Cónhữnglúctôicũngcholàmìnhkémmaymắn,nhưngrồitôihiểurarằngkhôngaicóthểkiểmsoátđượcnhữngbiếncốxảyđến,nhưngmỗingườiluôncóquyềnchọnlựacáchđốiphóvớichúng.
Nhữngngườisuysụptinhthầnhaythấtbại,thườngđưaranhữnglýdonhưlà:dokhôngcótiền,khôngcóthờigian,dokémmaymắn,doquámệtmỏihaytâmtrạngchánnản…đểbiệnminhchoviệcbỏquanhữngcơhộithuậnlợitrongcuộcsống.Nhưngsựthựcchỉlàdohọkhôngbiếtsửdụngquyềnđượclựachọncủamình.Chínhvìthế,họchỉlàđangtồntạichứkhôngphảiđangsốngthựcsự.Điềuđócũnggiốngnhưviệcbạnmuốnmởkhóađểthoátkhỏinơigiamcầm,nhưnglạikhôngbiếtrằngchiếcchìakhóađangởngaytrongchínhbảnthânmình,trongcáchsuynghĩcủamình.Cuộcsốnglàdochúngtalựachọnchứkhôngphảidomayrủi.Bảnchấtcủasựviệcxảyđếnkhôngquantrọngbằngcáchchúngtađốiphóvớinó.Chínhđiềuchúngtachọnđểnghĩvàchọnđểlàmmớilàquantrọnghơncả.
CuộcsốnglàmộtchuỗinhữngsựlựachọnMộttrongnhữngkhuyếtđiểmlớnnhấtcủaconngườilàsuynghĩrằnghọ
phảilàmviệc,phảiđihọc,phảiđếncửahàngvàphảilàmrấtnhiềuviệckhácnữa.Thựcrakhôngaiphảilàmgìcả-màvớimộtcáchnhìntíchcực,làđượclàm.
Điềulàmtôingạcnhiênlàmọingườithườngtranhcãiquyếtliệtkhicóaiđóchorằngchúngtacóthểlựachọnnhữngviệcmìnhlàm.Gầnđây,khitôinóichuyệnvề“việcđếnlớpvàomỗingày”vớicáchọcsinhtrunghọc,mộttrongnhữnghọcsinhnóirằng:“Khôngcócáchnàokháchơn,thầyơi!Emphảiđihọc”.Sauđórồicậutaliêntụcđưaratấtcảnhữngsựviệctồitệsẽxảyrachomìnhnếucậukhôngđếnlớpnhư:nhàtrườngsẽgửigiấythôngbáovềnhà,rồithìchamẹlamắng,bịbạnbècoithường,bảnthânphảitrìnhdiệnthầyhiệuphó,bịxuốnghạng,v.v.Khicậuhọcsinhấyvừadứtlời,tôinói:“Vậylàemđãchọnviệcđếnlớpthaychonhữnghậuquảcủaviệckhôngđếnlớp.Vàemvẫncóthểthayđổisựlựachọncủamình.Emthử
nghĩxem,hômnaycómộtsốbạnkhôngđihọc.Cóthểcácbạnấychọnviệcngủthêmmộtchúthayviệcđimuasắmthaychoviệcđếnlớpsángnay.Cònem,emđãchọnviệcđếnlớp.Tấtcảtùythuộcvàocáchchúngtanhìnnhậnvấnđề,hãythấyrằngchúngtaluônđượcchọnlựathayvìbắtbuộcphải.Trongbấtcứtìnhhuốngnào,chúngtađềucóquyềnlựachọnlàmgìvànghĩgì.”
NhữnglựachọnquantrọngnhấtĐượcsinhrađờivàmộtngàynàođóphảilìađờiđềukhôngthuộcvềsự
lựachọncủachúngta.Tuynhiên,khoảngthờigianrấtdàigiữahaisựkiệnđómàchúngtathườnggọilàcuộcsốngmangđếnchochúngtavôsốnhữnglựachọn.Cónhữngchọnlựađượcxemlàmặcnhiên,vídụnhưchọnbạnbè,nghềnghiệp,chọncáchsống,chọnhướngđi,chọnniềmtin,chọnnơicưtrú…Nhưngcũngcónhữngsựlựachọnmàchúngtaítnhậnrahoặckhôngnghĩnhiềuđếnchúngnhưnglạirấtquantrọng,đólà:
*Chọnchomìnhmộttínhcách–từđóhìnhthànhnênconngườimàchúngtamongmuốn:Chúngtacóthểchọnlựagiữaviệcchophépbảnthânmìnhbịnhàonặnbởinhữngsuynghĩ,mongmuốncủangườikhác,củamôitrườngchungquanhvàviệctrởthànhmộtngườinhưchínhchúngtamongđợi.Chúngtacóthểtrởnêntốthơnhoặckémcỏihơnmộtngườinhưchúngtavốnsẽtrởthành–Tấtcảtùythuộcvàochínhchúngta.
*Chọnchomìnhnhữngnguyêntắc,chuẩnmựcsống:Chúngtacóthểbịảnhhưởngbởicácphươngtiệntruyềnthôngthườngmáchbảorằngnhưthếnàolàtốt,hoặcchúngtasẽtựmìnhquyếtđịnhđiềuđó.Chúngtacóthểđặttiêuchuẩnchomìnhdựavàonhữnggìngườikhácnóivàlàmhoặcdựavàonhữngđiềuchúngtabiếtrõlàđúngvàtốt.
*Chọncáchcưxửvớingườikhác:Khôngaicóthểbắtbuộcchúngtaphảixemthườngngườinàyhayđềcaongườikhác,màđiềuđóhoàntoàntùythuộcvàochúngta.Chúngtacóthểtrởthànhmộtngườitựkiêu,khôngquantâmđếnai,hoặclàmộtngườitửtế,tốtbụngvàluôntôntrọngngườikhác.
*Chọncáchthíchứngvớinghịchcảnh:Chúngtacóthểchophépmìnhbịnghiềnnát,chấpnhậnđầuhàng,mãichìmđắmtrongtâmtrạngdằnvặt,nuốitiếchoặctìmranguồnsứcmạnhnộitạiđểvượtlên,kiêntrìtạonhữngđiềumàcuộcsốngtrướcgiờkhôngbantặngchomình.
*Chọnviệcmìnhsẽtrưởngthànhhơnnhưthếnào:Chúngtacóthểxemviệchọchỏi,tíchlũythêmnhữngkinhngiệmnhưlàmộtnhiệmvụchẳngthíchthúgì,hoặcxemđâynhưlàmộtcơhộituyệtvờigiúpbảnthântrưởngthànhhơn.Chúngtacóthểchọnkhépchặtnhữnghiểubiết,suynghĩcủamìnhtrongmộtkhônggianchậthẹphayluônkhámphá,tiếpthunhữngđiềumới.
*Chọnnhữnggìchúngtasẽthựchiện,sẽhoànthành:Chúngtacóthểđể
chohoàncảnhvànhữngngườikhácquyếtđịnhthaychochúngta,hoặcchínhchúngtasẽđitìmýnghĩađíchthựccủacuộcsốngvàsốnghếtmìnhvìmụcđíchấy.
*Chọnniềmtintrongcuộcsống:Chúngtacóthểphớtlờtrạngtháitinhthầncủamìnhhoặcxemtinhthầnchínhlàmộttrongnhữngyếutốquantrọnghìnhthànhnêncuộcsốngcủachínhmình.
*Chọnmộttháiđộsống:Đâylàchọnlựaquantrọngnhấtbởinóảnhhưởngđếnmọiviệcchúngtasẽlàmvàảnhhưởngđếntâmtrạngcủachúngtavàngườikhác.Chúngtakhôngthểlựachọnnhữngbiếncốxảyđếnvớichúngtanhưngchúngtahoàntoàncóthểchọnlựacáchđốiphóvớinhữngbiếncốđó:canđảmđươngđầuđểvượtquahaybịnhấnchìm,tấtcảđềutùythuộcởtháiđộccủachúngta.
Chương5Lựachọnquantrọngnhấtcuộcđờichínhlàlựachọnmộttháiđộ“Khámphávĩđạinhấtcủaconngườichínhlàviệcchúngtacóthểthay
đổicuộcsốngcủamìnhchỉbằngcáchthayđổitháiđộsống.”-WilliamJamesChúngtatrởnênnhưthếnàotùythuộcvàosuynghĩcủachínhmìnhCuộcsốngcủatôibịđảolộnnămtôimớibamươihaituổi,khiấycuộc
hônnhâncủatôibịtanvỡ.Trongkhitôivẫncònmangtronglòngnỗiđaukhổđóthìngườitabảovớitôirằngmộtngườiđànôngkhôngthểchămsócbađứatrẻvàthếlàcáccontôiđượcđưađếnsốngởmộtnơicáchxabốntrămdặm.Mọilờinóicủatôilúcnàyđềukhôngcóýnghĩagì.Tôiđãđauđớnđếnđộcảmthấyrằngcuộcsốngnàydườngnhưmuốnxôtôixuốngtậncùngcủasựđaukhổ.
Mộtthờigiansau,khibắtđầuchậmrãigắnlạinhữngmảnhvỡcuộcđờithìtìnhcờtôiđượcđọcmộtcuốnsáchcótựalàÝnghĩacuộcsốngcủaconngười,tácgiảVictorFrankl.Nhữngđiềuđượcnóiđếntrongquyểnsáchkhôngthểhàngắncuộchônnhânđãtanvỡhoặcgiúpgiađìnhtôisumhọp,nhưngnóđãgiúptôicómộtcáchnhìnkhácvềhoàncảnhcủamình.Mộttrongnhữngđiềugiátrịnhấtmàtôihọcđượclà:Ngườitanghĩvànhìnthếnàovềnhữngbiếncốxảyđếnquantrọnghơnchínhbảnthânnhữngbiêncốđó.
HoàncảnhcủaFranklcòntệhơntôinhiều.Nhưngbằngsứcmạnhcủaýchí,ôngđãvượtquatấtcả.FrankllàmộttronghàngtriệungườiDoTháibịnhốttrongtrạitậptrungĐứcquốcxãtrongThếchiếnthứ2.ChếđộHitlerđãtướcđicủaôngmộtgiađìnhhạnhphúc,mộtngôinhàxinhxắn,mộtcôngviệcđầyhứahẹn.Ôngbịnémvàotrạitù,nơiôngbịbuộcphảitrởthànhmộttrongnhữngconngườihènkémnhất.Frankltậnmắtchứngkiếnngườibạncủamìnhbịgiết,nhiềungườiđãphảitựtử,trongkhinhữngngườikhácđangmấtdầnýchísốngcòn.Saunày,Franklviếtrằng:giữasựtànbạovàđauđớn,điềulàmchoôngbựcbộivàthấtvọngnhấtlànhìnthấynhữngngườibạntùchorằngmìnhchẳngcònlýdovàcơhộinàođểđượctồntạinữa,vàrồihọnhụtdầnýchívàchấpnhậntừbỏcuộcsốngnhưmộtsinhvậtsắpvàolòsátsinh.
Ôngnhậnrarằngcómộtđiềumàtrạitậptrungkhôngthểnàotướcđiđược–đólàviệclựachọnchomìnhmộttháiđộsống,mộtýchí–đâycũngchínhlàđiềucóthểgiữvữngkhátvọngsốngcủaông,bấtkểhoàncảnhxấuđếnthếnào.VictorFranklkhôngchỉđãsốngsaukhitrảiquasựtànbạocủatrạitậptrungvàcủacảcuộcchiến,màsaunàyôngcòntrởthànhmộttrongnhữngnhàtâmlýhọcđượckínhtrọngnhấtthếgiới.Ôngđãgiúphồisinhkhátvọngsốngcủahàngngànngườiđangchựctrờtừbỏcuộcsốngnày,
bằngcáchchỉchohọthấyrằnghọvẫncòncónhữnglựachọn,vàgiữanhữnglựachọnấyhọcóthểtìmraýnghĩamớichocuộcsốngcủamình.Ôngnói:“Chúngtacóthểtừbỏtựdovàphẩmcáchcủamìnhđểmặcchohoàncảnhnhàonặn,épbuộcchúngtahoặcchúngtasẽvượtlêntrênhoàncảnhbằngchínhtháiđộcủamình.Điềucốtlõilàphảihiểurằng,chúngtasẽtrởnênnhưthếnàolàtùyvàoquyếtđịnhcủachínhchúngta”.
Kểtừđó,tôiquyếtđịnhsẽsốngcùngvớicáccontôi.Tôiđãlàmmọithứđểchứngminhrằngmộtngườiđànôngcóthểnuôinấngtốtbađứatrẻ.Kếtquảlà,hainămsaungàylyhôn,cảbađứatrẻđượctrởlạisốngvớitôi.Vàtôithấyvuivìđãlàmtốtnhấttronghoàncảnhcủamình.
Tạisaotháiđộlạiquantrọngđếnnhưvậy?“Điểmkhởiđầuchomọithànhcônglàbiếthìnhthànhmộttháiđộsống
tichcực.”-KhuyếtdanhTháiđộsốnglàchiếckhungđịnhhướngchonhữngsuynghĩcủachúng
ta,làcáchnhìn–baogồmcảnhữngýtưởngvàcảmnhậncủachúngtavềchínhbảnthânmình,vềnhữngngườichungquanh,vềhoàncảnhvàvềcuộcsốngnóichung.Mộtcáchtổngquát,ngườicótháiđộtíchcựcluônmongđợinhữngđiềutốt,cònkẻcótháiđộtiêucựcchỉhướngđếnnhữngđiềubiquanmàthôi.
Tháiđộsốngcủachúngtacótácđộnggiốngnhưthỏinamchâm.Nhữngsuynghĩcủachúngta,dùtíchcựchaytiêucựcsẽđịnhhướnghànhđộngcủachúngta.Hiệntạimàchúngtađangcóhômnaylàkếtquảcủanhữngtháiđộứngxửmàchúngtađãchọntrướcđây.Dođó,nếumuốnthayđổihiệntạicủamìnhthìđiềuđầutiênchúngtacầnthiếtphảilàmngaylàtìmcáchthayđổicáchnhìncủamìnhởnhữngvấnđểđangrắcrốinhấtvàđangkhôngtìmđượclờigiải.
Đểcómộtcuộcsốnghạnhphúc1.HÃYSUYNGHĨBẰNGMỘTTƯDUYRỘNGMỞ“Mộttưduyrộngmởlàkhởiđầucủasựtựkhámphávàtrưởngthành.Chúngtakhôngthểhọcthêmbấtcứđiềugìmớichođếnkhichúngta
dámthừanhậnvớichínhmìnhrằngchúngtachưabiếthếtmọithứvàcólúcđãsailầm.”
-ErwingG.HallTôitừngđượchọcchuyênsâumôntriếtởtrườngđạihọc.Tấtcảcácbuổi
họcđềubắtđầuvớimộtbàihọcvềlogiclàgiúpchúngtasuynghĩmộtcáchđúngđắnkhixemxéttấtcảcácmặtcủavấnđềđãđiđếnmộtkếtluậnhợplý.Thầyluôndạychúngtôirằngkhôngbaogiờnghĩrằngmìnhđãbiếthếtmọithứ.Đólàkhuyếtđiểmmàgiớitrẻngàynaythườnghaygặpphảibởihọthườngnghĩrằngmìnhđãlàgiỏi,đãbiếthếttrongkhithựcsựmớichỉbiếtđượcđôichút.
Ônggiảithíchvớichúngtôirằngmộttưduyrộngmởchứađựngmộttháiđộcầutiến,luônhọchỏivàkhámphánhữngđiềumớimẻ.Cảnghọchỏi,càngtrảinghiệm,chúngtacàngthấymìnhcònnhiềuđiềuchưabiết.Giátrịcủamộttưduyrộngmởchínhlàgiúpchúngtahiểubiếthơn,vànhậnbiếtđượcsựhạnhẹpcủamình.
2.HÃYLÀMCHỦNHỮNGSUYNGHĨCỦAMÌNH“Đừngđểthếgiớichungquanhépbạnvàokhuônkhổcủanó.”-KhuyếtdanhNhữngphươngtiệntruyềnthôngtrongcácchươngtrìnhquảngcáocố
gắngápđặtsuynghĩcủachúngta.Nếuchúngtathựcsựquantâmtớinhữnggìđangxảyrachungquanhthìchúngtahoàntoàncóthểkiểmsoátnhữngsuynghĩcũngnhưniềmtinvàkhảnăngnhậnbiếtnhữnggiátrịthựcsựtrongcuộcsống.Chúngtacóthểlàmnhữngviệcmàchúngtamongmuốnhaytựsuynghĩrathayvìlàmtheonhữngviệcmàngườikhácđanglàm.
3.HÃYSUYNGHĨTÍCHCỰC“Suynghĩtíchcựcgiúpchúngtanhậnbiếtvịtríhiệntạicủamìnhvàđịnh
hướngmộttươnglaimàchúngtahằngmongđợi.”-WilferdArlanPetersonNgaytrongnhữnggiờphút“mâymùbaophủ”hay“tốitămkhôngcó
hướngđi”,chỉcầnmộtsuynghĩtíchcựcsẽcótácdụngxuatanmọiuám,mangđếnchobạnnhữngđiềutươisángngaylậptức,báohiệuchomộtngàymaitốtđẹp,bạnhãytinvàođiềuđóvàgiữvữngsuynghĩđó,đừngđểnhữngsuynghĩtiêucựcchenvào,dùđốivớihầuhếtmọingườinódườngnhưlàmộtđiềuxavới.Họtrôngchờvànghĩlàphảicómộtphépmàunàođóhaymộtaiđómớimanglạichohọđượcđiềutốtlành,chứhọnghĩbảnthânhọthìkhôngthểlàmgìđược.Cónhữngngườichỉmớinghĩrằnghọcóthểlàmđượcnhưnghọvẫnchưathậtsựtinvàođiềuđó,nênnhữngsuynghĩđóchợtđếnlạichợtđi.Sựtựtinkhôngphảilàkếtquảtừnhữngtácđộngđơnlẻngẫunhiêncủasuynghĩlạcquanmàlòngtựtinđượchìnhthànhquaquyếttânrènluyện,đượccủngcốvàcuốicùngtrởthànhmộtlốisống.Nhữngngườicósuynghĩtíchcựcnhậnbiếtsựđốikhángcủanhữngýtưởngtiêucựcđểđềphòngvàkhôngđểbịchúnglôikéo.Hơnnữa,họcònbiếtcáchchọnlọcnhữngthôngtinđểhìnhthànhnhữngsuynghĩvàcáchnhìnlạcquantrongcuộcsốngtrongmọihoàncảnh.
Tấtcảnhữngđiềutôimuốnnhắnnhủvớibạnlàhãysuynghĩbằngmộttưduyrộngmở,hãylàmchủnhữngduynghĩcủamìnhvàhãysuynghĩmộtcáchtíchcực.
“Nhữnggìxảyđếnvớibạntrongcuộcsốngkhôngquantrọngbằngcáchbạnứngxử,đốidiệnvớichúng.”
-JohnHomerMiller
Chương6Tạothóiquentốt–chìakhóadẫnđếnthànhcông“Điểmkhácbiệtlớnnhấtgiữangườithànhđạtvàkẻthấtbạinằmởsự
khácbiệttrongthóiquencủahọ”-OgMandinoSứcmạnhcủathóiquenĐãtừlâu,tôithườngnghemọingườinóirằngchúngtalệthuộcvàothói
quencủachínhmìnhnhưngchẳngbaogiờthấyaiphảnđối.Cólẽdonóquáđúng.Thóiquenthườngbắtđầuvớinhữnghànhđộngkhôngcóchủđịnhvàđượclặpđilặplạinhiềulần.Banđầuchúngtalặplạihànhđộngđólàthêmmộtlầnchúngtabổsung,làmchosợidâyđóthêmvữngchắc.Kếtquảlàchúngtatrởthànhnôlệchonhữngthóiquencủamình.NhưnhàthơngườiAnhJohnDrydenđãnóihơnbatrămnămtrước:“Đầutiên,chúngtatạonênthóiquenvàsauđóchínhthóiquenthốngtrịvàđiềukhiểnchúngta”.
Tínhcáchcủachúngtathựcralàsựtổnghợpcủatháiđộsống,thóiquenvàsuynghĩcủachúngta.Trongmỗichúngta,thóiquenchiếmmộtvịtríquantrọng.Khisinhra,chúngtachưacóbấtkỳmộtthóiquennàomàthóiquenđượchìnhthànhvàpháttriểnthôngquasựlặpđilặplạicủasuynghĩvàhànhđộngtheothờigian.Vìthóiquenlàmộtphầnkhôngthểthiếutrongtínhcáchconngười,chínhvìvậytôikhôngkhuyênmọingườinêntránhnhữngthóiquennóichung,màchúngtanênlưuýtránhnhữngthóiquenxấu.Dùmuốnhaykhôngchúngtacũngbịảnhhưởngbởithóiquen:thóiquentốtsẽphụcvụ,đẩychúngtahướngvềphíatrước,cònthóiquenxấusẽchốnglạita,kéochúngtalùilại.
CáchthayđổimộtthóiquenxấuTôiluôntinrằngmộttháiđộchưađúng,mộtthóiquenxấuluôncóthể
thayđổiđược.Vấnđềduynhấtlàchúngtacóquyếttâmhaykhông.Tôikhôngcóýnóirằngtấtcảnhữngthóiquenxấubằngsứcmạnhcủaýchícùngvớimộttháiđộtíchcựchơnđãđượcchứngminhlàhoàntoàncóthể,nhưtrườnghợpcủaBenjaminFranklin.Trongcuốntựtruyệnnổitiếngcủamình,Franklinđãthuậtlạiphươngphápgiúpônggiảmhiểunhữngtậtxấucủamìnhvàthaythếchúngbằngnhữngthóiquentốthơn.Trướctiên,ônglậpmộtdanhsáchgồmmườibađứctínhmàôngmuốncó,sắpxếpthứtựtheosựquantrọngvàviếtmỗiđứctínhlênmộttrangriêngtrongcuốnsổtaynhỏ.Ôngtậptrungrènluyệnmỗiđứctínhtrongmộttuần.Nếukếtquảchưatốt,ôngđánhnhữngdấuđennhỏbêncạnh.Ôngliêntụcthựchiệnđềuđặnnhưvậychođếnkhiôngkhôngcầnđánhdấuđennữa.Bằngcáchnày,nhữngthóiquenmới,tốtđẹpđãlầnlượtthaythếnhữngthóiquenxấucủaFranklin.
“Thóiquentốtsẽtạonênsựkhácbiệttrongmọiviệcchúngtalàm.”
-PhilWoolpert
Chương7Biếtquýtrọngnhữngđiềuđangcó“Đừngthanphiềnvềnhữngđiềubạnchưacó…Hãyvuivớinhữnggìbạnđangcó.”-H.StanleyJuddBạnthựcsựquantâmđếnđiềugì?NhàtriếthọcAuthurSchopenhauertừngcócâunóithậtchílý:“Chúngta
ítkhinghĩđếnnhữngđiềuchúngtađãvàđangcó,màchúngtaluôntựđaukhổ,dằnvặtvềnhữngđiềuchúngtachưacóvàmuốncó”.Chínhvìthếmàxãhộichúngtalúcnàocũngnảysinhbiếtbaonhiêuphiềntoái.Mộtlầntôithửyêucầucácsinhviêncốgắngkhôngphànnànvềbấtkỳđiềugìtrongsuốthaimươibốngiờtới.Ngaylậptức,tôinhậnđượclờiphànnànvềđiềumìnhvừađưarabởivìhầunhưcácsinhviênđềunghĩrằnghọkhôngthểvượtquađược“thửthách”đó.Vìthế,tôiđềnghịhọviếtragiấynhữngphànnàncủamìnhmỗilầnmuốnphànnànvềđiềugìđóhayaiđó.
Sauhaimươibốngiờ,tôicùngvớicácemthảoluậncáchvềmụcđíchcủacuộcthửnghiệm.Rõràngkhinhìnnhậnlạidanhsáchnhữngđiềumìnhđãliệtkêra,chúngtacóthểthấyrõmộtngàymìnhphànnànrấtnhiềulầnvàhầuhếtlàphànnànvềnhữngchuyệnvụnvặt,khôngđáng,khôngđâuvàođâu.
Trongphầntiếptheocủacuộcthửnghiệm,tôiyêucầumỗisinhviênliệtkênhữngsựvật,nhữngngườihaynhữngđiềugìkhácmàhọcảmthấyhàilònghoặcđánhgiácao.Trongvònghaimươibốngiờkếtiếp,mỗingườiphảiđọcnhữngđiềumìnhvừaliệtkêbốnlần:saubữatrưa,saubữatối,trướckhiđingủ,vàbuổisánghômsautrướckhiđihọchoặcđilàm.Trongbuổihọcđầutiênsaukhiápdụngphầnthửnghiệmnày,tôihỏihọcảmthấynhưthếnàosovớinhữngngàytrướcđây,saukhicốgắngkhôngphànnànvềnhữngđiềukhôngcầnthiếtphảilàmnhưvậy.Thậtra,biểuhiệnvàngônngữcơthểcủahọđãtrảlờithaychotấtcả.Mọingườinăngđộnghơnvớinhữngđôimắtsángmởto,cườinhiềuhơnvàtươihơn.
Sauhơnbamươinămthựchiệnthửnghiệmnày,tôicóthểkhẳngđịnhrằngcảmgiáchàilòngvềxungquanhsẽgiúpconngườiýthứcvềnhữngđiềuhọđangcóvàcủngcốcũngnhưhìnhthànhthóiquenhàilòngtrongtínhcáchcủahọ.Tôinghĩbạncũngthửlậpmộtdanhsáchcủanhữngđiềumìnhcảmthấyhàilòngvàmỗingàydànhítphútđểđọchếtmộtlượtđểnhắcnhởvềnhữngđiềutốtđẹpmàmìnhđangcó.Đólàbướckhởiđầuchomộtcáchnhìnlạcquan,điềurấtcầnchothànhcôngcủabạn.
Biếtquýtrọngnhữnggìđangcó“Chúngtakhôngbaogiờđánhgiáđúnggiátrịcủaloạinướcchúngta
đanguốngchođếnkhigiếngnướcbịcạnkhô.”
-BenjaminFranklinEddieRickenbacker,phicôngnổitiếngtrongchiếntranhthếgiớithứ
nhất,mộtlầnbịtrôidạttrênmộtphaocứusinh,đóikháttrongsuốthaimươimốtngàycùngcựcvàvôvọnggiữabiểnTháiBìnhDươngmênhmônggiálạnh.Anhđãphảiđấutranhgiànhgiậtgiữasựsốngvàcáichếttừnggiờmộtvàanhđãsốngsótquathửtháchkinhkhủngđó.Anhđãrútratrảinghiệmquýbáuđểđộngviênmìnhvàbạnbè:“Nếubạncóđủnướcngọtđểuốngvàđủthứcănđểăntrongmộtngàythìbạnđừngbaogiờphànnànđiềugìkhácnữa”.
Eddienhậnratrongthờigianhaimươimốtngàyđó,khicáichếtcậnkề,anhmớihiểurằnganhđãmaymắnđếndườngnào!Thếnhưngmộtsốngườilạirấtthườnghayphànnànvềnhữngchuyệnlặtvặttrongkhingườikháclạicảmơncuộcsốngđãchohọchínhđiềuđó.Vậycóphảilàhọthựcsựchẳngvuigìvớicuộcsốngchungquanhhayđóchỉlàdothóiquenmàthôi?
TrongnhiềunhàthờcủangườixứCromwellởnướcAnh,cóhaitừđãđượckhắclênnhữngváchtườngđá,đólà:ThinkandThank(Hãysuynghĩvàcảmơn).Tôimongướchaitừđóđượctreokhắpnơi:trongnhà,trênxe,trongtrườnghọc,vànơilàmviệc.Chúngsẽnhắctasuynghĩvềnhữngđiềumàchúngtađangcó.
Đâuđótrongkýứccủamình,chúngtavẫnthầmcảmơnnhữngngườiđãtừngnângđỡtinhthầncủachúngta,chỉbảovàgiúptanhìnthấyđiềutốtđẹpcủachínhmình.Nhờhọ,chúngtalàmviệcchămchỉhơn,hoànthànhnhiệmvụtốthơn,vàcảmnhậncuộcsốngtrọnvẹnhơn.Thếnhưngchúngtacónóilờicảmơnvớihọchưa?
Chúngtathườngdễthốtranhữnglờithanvãn,dễbộclộsựgiậndữcủamìnhnhưnglạihayấpúngmỗikhimuốnnóilờicảmơnmộtngườinàođó.Đólàdochúngtađãquenphànnànvàkhôngvừalòngvềtấtcảnhữngđiềumàchúngtagặpphải.Nếuchúngtavượtquađượcthóiquensuynghĩđó,thìchỉmộtlờinóicũnglàmchochúngtavàngườimàtađangcảmơnđềucảmthấyvuivàthoảimái.Hãynhớrằng,chỉtrongmộtkhoảnhkhắc,chúngtacóthểlàmnênmộtngàythậtđặcbiệtchongườikhácvàchochínhmìnhđơngiảnchỉbằngcáchthểhiệnlòngbiếtơncủachúngta.
“Vấnđềkhôngphảilàtacóbaonhiêu,màlàchúngtacảmnhậnvềnhữngđiềuchúngtađangcónhưthếnào…”
-CharlesSpurgeon
Chương8Trântrọngnhữnggiátrịcủacuộcsống“Hãyđốixửvớingườikhácđúngtheocáchmàbạnmongmuốnhọđối
xửvớimình…”-MatthewÝnghĩacủaviệctrântrọngcuộcsốngAlbertSchweitzer,mộtngườiđãtừngđoạtgiảiNobelHòaBìnhvềnhững
hoạtđộngnhânđạo,mộttrongnhữngnhânvậtvĩđạinhấttừtrướctớinay,mộtngườiđượcxếpvàocùnghàngvớiSocrates,Lincoln,GandhivàMẹTeresa–đãđấutranhtrongnhiềunămliềnchoviệchìnhthànhmộttriếtlýcơbản,đólà“Ýnghĩacủaviệcthểhiệnsựtrântrọngnhữnggiátrịcủacuộcsống”.Điềuđócónghĩalàcuộcsốngtựbảnthânnólàthiêngliêng,vànhiệmvụcủachúngtalàyêumếnnó.Schweitzernhậnthấyrằngcóquánhiềungườiđãsốngđếncuốiđờimìnhmàchưamộtlầnbiếtđếnýnghĩavàgiátrịcủacuộcsống.
TheoSchweitzer,cuộcsốngluônmangđếnnhữngmónquàtuyệtvờimàchúngtanêntrântrọngvàgiữgìn,điềuđóđượcthểhiệnquatìnhyêuthươngđốivớicuộcsốngvàcảsựbiếtơnđốivớinhữngđiềusau:
*Chínhbảnthâncuộcsốngchúngta.*Nhữngngườixungquanhta.*Nhữngnétđẹptựnhiêncủatạohóa,thiênnhiên.*Nhữngbímậtcuộcsốngmàchúngtasẽtừngbướckhámphá,cảmnhận
vàthấuhiểu.*Sựtrungthựcvàchínhtrựccủabảnthânchúngtatrongmọiviệc.TriếtlýcủaSchweitzerchínhlànềntảngmànhữngngườithựcsựmong
muốncóđượcmộtcuộcsốnghạnhphúctintưởngvàhướngđến.Họchấpnhậnnhữnggìmàcuộcsốngmangđến,họtrântrọngvàxemchúngnhưmónquàmàcuộcsốngbantặngchohọ.
BốnyếutốhìnhthànhnênsựtôntrọngNhưtôiđãnói,nhữngquyluậtmàtôichiasẻvớicácbạnkhôngcógìlà
mớimẻhaybíẩncả.Chúngtôiđãtồntạitừrấtlâu,rấtgầngũi,quenthuộcvàgiátrịcũngnhưýnghĩacủachúngđốivớichúngtalàrấtlớn,khônghềcũvớithờigian.Chỉcóđiềulàđôilúcchúngtađãquênđihayvôtìnhkhôngđểý,khôngnhậnra.
Ngàynay,chúngtachỉnghĩđếnbảnthânmình,chỉlochonhữngvấnđềcủariêngmìnhmàquênmấtviệcthểhiệnsựquantâm,chiasẻđénnhữngngườixungquanh–điểumàtrướcnayvẫnđượcxemlàbìnhthường.Dùthếnàođinữa,thểhiệnsựquantâmlẫnnhauvàbiếttrântrọngcuộcsốngvẫnluônlàyếutốđầutiênđemlạimộtcuộcsốngtốtđẹp.
1.CÁCHCƯXỬ
“Nếuchúngtakhôngtìmrađượccáchcưxửnhưthếnàochođúngthìcuộcsốngcủachúngtasẽtrởnênkhôcứngvàthiếutìnhngười.”
-GeorgeBernardShawChúngtacóthểcưxửvớinhauthậtnhãnhặn,quantâmvàtôntrọnglẫn
nhau…nhưngdùvớitêngọinàothìcáchcưxửcủachúngtasẽchobiếtchúngtalàai.Vàcáchchúngtacưxửvớingườikhácsẽlàyếutốchínhmangđếnthànhcôngchochúngta.Rấtlâurồi,EdmundBurke,mộtchínhkháchngườiAnhđãnói:“Cáchchúngtacưxửvớinhaucònquantrọnghơncáchchúngtacưxửnhữngđiềuluậtmàchúngtađặtra”.Nóicáchkhác,nếutấtcảchúngtabiếtthểhiệnsựtôntrọngđốivớingườikhác,thìđâucầnđếnluậtlệđểchỉnhsửatưcáchđạođứcchúngta.Cuộcsốngtốtđẹphơnkhichúngtabiếtcưxửvớinhaubằngsựtôntrọng.ChuyêngiavềquanhệquầnchúngHenryC.Rogers,trongbàibìnhluậnvềcáchcưxử,năm1984,đãnói:“Nếucáchxửsựlàmộtconvật,thìnósẽlàloàivậtnguyhiểm”.
LờibìnhcủaRogerslàtiếngchuôngcảnhbáovềthựctrạngđángbuồnhiệnnay.Ôngnói:“Tôikhôngthểhiểulàmthếnàomàmọingườikhôngnhậnthấyrằng,cáchxửsựtốtlàmộttrongnhữngchìakhóaquantrọngnhấtđểthànhcông…”.Điềunàyhoàntoànkhácvớisựlãnhđạm.Mộtsốngườicốtìnhgâyấntượngvớinhữngngườikhácbằngcáchlàmravẻlãnhđạmlàhoàntoànsailầm.Điềuđơngiảnmànhiềungườikhôngnhậnralà:Cáchtốtnhấtcóthểgieoấntượngchongườikháclàhãyđốixửvớihọtheocáchmàchúngtamongmuốnhọđốixửvớichúngta,đólàsựtôntrọng.Thếgiớitốtđẹphơn,chúngtalàngườitốthơnvàcảmthấythanhthảnhơnkhichúngtacónhữngcáchcưxửtốt.
2.NGÔNNGỮ“Lờinóicủamộtngườiluônluônthểhiệnnhữnggìđượctrântrọngtrong
tráitimngườiấy.”-Luke6:45Quảlàkhôngthểchegiấuđượcchúngtalàai.Lờinóicủachúngtarốt
cụcsẽtiếtlộnhữnggìchấtchứatrongcontimvàsuynghĩthậtsựcủachúngta.Mỗikhimởmiệnglàchúngtanóiđếnđiềugìđóvềchínhmình,nhưngtakhôngluônnhậnrađiềuấy.NhàthôngtháiSolomonhàngngànnămtrướcđâyđãviếtrằng:ngườikhônngoanchỉphátranhữnglờilịchsự,thôngminhvànhữngkẻnguđầnbịtổnhạibởichínhlờinóicủahọ.Tấtcảchúngtanênkhônngoanthẩmxétlờinóicủachúngtavìchínhlờinóisẽphảnánh,tiếtlộvớingườikhácnhữngđiềubêntrongchúngta.
Khitôidạynhữngkhóavềgiaotiếp,cảởtrunghọclẫnđạihọc,tôiđãtiếnhànhmộthoạtđộngrấtđơngiảnnhưnglạirấtcótácdụng.Tôiyêucầutừngnhómsinhviênnêuranhữngcáchmàchúngtôicóthểgiaotiếpbằnglờinói,vàchianhữngcáchấythànhloạitíchcựcvàtiêucực.Họthườngsắpxếpnhưdướiđây:
TÍCHCỰCTIÊUCỰCCangợi,tándươngHạnhụcKhenngợichânthànhChỉtrích,chửirủacaycúKhuyếnkhích,độngviênMỉamai,châmchọcCámơnThôlỗThànhthực,chânthànhDốitrá,chếnhạoTintưởng,cólòngtinPhànnàn,nghingờCảmthôngNhiềuchuyệnHàihước,cườivuiCụccằn,lamắng,tứcgiậnTưvấn,hướngdẫnKẻcả,tângbốc,xunịnhChiasẻtintốtlànhPhânbiệtđốixửChàohỏi,chúcmừngKhôngtôntrọng,íchkỷGiúpđỡnhauMoimóc,đổlỗiSauđótôihỏi:“Loạinàocácbạnthườngnghethấynhiềunhất”?Đáng
tiếclàcâutrảlờiluôngiốngnhau.Họnghethấynhữngđiềutiêucựcnhiềuhơnđiềutíchcực.Hầuhếthọcũngnhậnrằng,chínhmiệngmìnhphátrađiềutiêucựcnhiềuhơnđiềutíchcực.Tạisaovậy?Chỉcùngmộtlýdo:Chúngtacóthóiquenchỉthườngnhìnvàomặttráicủamọisựviệccuộcsống.
Tôiđãmấtmộtthờigiandàiđểhiểuđượctầmquantrọngcủangôntừlịchsự,đúngmực.Khikhởisựviệctraudồibảnthântôi,tôibắtđầughinhậnrằng,ngườimàtôingưỡngmộnhấttừtrướctớinayluôndùngnhữngngôntừtíchcựcvàdễnghe.Nhữngngườitốtvàcóhiểubiếtđủnhạycảmđểchọnlựacẩnthậnnhữnglờinóicủamình.
3.TÔNTRỌNGNHỮNGĐIỀULUẬT“Khimỗicánhânchúngtatuânthủnhữngcamkết,quyđịnhluậtphápthì
điềuấyhướngchúngtađếntháiđộcưxửvìhạnhphúccủabảnthânvànhữngngườixungquanh;vớinghĩarộnghơn,chúngtađanggiántiếpgiúp
đỡxúctiếnviệcmưucầuhạnhphúcchoxãhội.”-AristoteHãythửtưởngtượng,chỉtrongmộtphút,mộttrậnbóngđáchuyênnghiệp
sẽrasaonếukhôngcócácđiềuluật.Hỗnloạn?Bạolực?Hoặccóluậtchơimàchỉmộttronghaiđộichấphành.Bạnsẽcảmthấythếnàonếuđộicủabạntuânthủluậtcònđốithủthìkhông?Chơixấu?Thôbạo?Gianlận?Chúngtacónhữngđiềuluậtvàluậtđểthiếtlậpýthứcvềsựcôngbằng.Giáotrìnhtôidùnggiảngdạytrướcđâyđịnhnghĩađiềuluậtvàluậtnhư“nhữngđiềuchỉnhvềquanhệconngười”.Lýdothựcsựduynhấtcầnphảicóluậtlệlàđểgiúpchúngtaquantâmđếnnhauhơn.
Saumộtbuổithuyếttrìnhtôithựchiệncáchđâyvàinăm,mộtphụnữnóivớitôi:“Tôithíchmọiđiềuôngnóingoạitrừphầnnóivềtuânthủcácđiềuluật”.Tôihỏiđiềugìlàmbàkhôngthíchtuânthủluật.Bànói:chúngtacóquánhiềuquyđịnh;chínhchúnglàđiềuhạnchế.Bàtanóithêmrằngchúngchẳngcógìliênquanđếnthànhcông.Tôihỏibàrằng,nếuchúngtachơiquầnvợtvớinhau,bàcómuốntôitôntrọngluậtchơikhông;nếubàgửitiềnvàongânhàng,bàcómuốnnhânviênngânhàngtuânthủluậtpháp,giữvàchitrảchobàđúngthờigianvàyêucầukhông;nếubàđangláixe,bàcómuốnnhữngtàixếkhácchấphànhluậtlệgiaothôngkhông…Quanđiểmcủatôilà,chấphànhluậtlệxãhộiđồngnghĩavớithểhiệnsựquantâmvàtôntrọngquyềncủanhữngngườikhác.Đóchínhlàmộthìnhthứccụthểcủasựlươngthiện.Chúngtagọinhữngngườikhôngtuânthủluậtlệlàgì?Kẻdốitrá,kẻlườnggạt,kẻtrộm,têntộiphạm.
Tôithườngnghe:“luậtlệđượclàmralàđểviphạm”và“mọingườivẫnđangviphạmluậtđấythôi”.Đóchẳngqualàphátbiểucủamộtngườithiếusuynghĩ,đangbiệnhộchochủnghĩatựdo,íchkỷ.Tôntrọngluậtphápkhôngphảilàđiềucầnphảitínhtoán,trốntránh.Nóchothấychúngtaquantâmđếnngườikhácđếnmứcnào.Tuânthủluậtlệcónghĩalàchúngtamuốnhànhxửđẹp,sòngphẳng,cótìnhcólý.Điềuđócũngcónghĩalàcuộcsốngchúngtasẽthanhthảnvàyênbìnhhơn.Vàsaucùngchắcchắncóliênquantớithànhcông.Ngườithànhđạttrongcuộcsốngthườngluônlànhữngngườithểhiệnsựtôntrọngvớinhữngngườixungquanh,vớinhữngquyđịnhxãhội.
4.BIẾTĐÁNHGIÁCAONHỮNGKHÁCBIỆT“Bạnsẽchẳngbaogiờhiểuđượctrọnvẹnýnghĩacuộcsốngnếuchúngta
vẫnchorằngmỗicánhânchúngtalàquantrọngnhất,làtrungtâmcủavũtrụ.”
-ThomasMertonTạisaohầuhếtmọingườithườnghayxétđoánkẻkhác?Câutrảlờiđơn
giảnnhưngkhôngđượcdễdàngchấpnhận.Vìtấtcảchúngtachỉhướngvềmình.Chúngtaquálưutâmđếnbảnthânmìnhvàrấtthườngbịlẫnlộngiữa
trigiáchạnchếcủachúngtavàthựctế.Hầuhếtnhữnglầnchúngtachỉtríchngườikhácchỉvìhọlàmnhữngviệckhácvớichúngta.Thựcrachúngtađangnóilà:“Anhkhôngđượctánthànhbởivìanhkhônggiốngtôi”.Tôiđãnghengườitalăngmạnhauthẳngthừngkhibàncãinhữngđiềuchẳngcógìlàquantrọngvềnhữngbannhạcrockhoặcnhữngvấnđềkhác.“Nghĩthếnàomàanhlạithíchnhómđó”?Đólàđiềumàcảhaiđangnghĩkhihọtranhcãi.Nóicáchkhác,“Chỉcáitôithíchlàtốt”.
Vượtquađượctínhtựcaovàcáchnhìncuộcsốnghẹphòilàdấuhiệucủasựtrưởngthànhvàchínchắnthựcsự.Khiđó,chúngtabắtđầuđánhgiángườikháctoàndiệnhơn.Bấtchấpsựkhácbiệtvềtínngưỡng,quanđiểm,tuổitác,nòigiống,vănhóa,sởthích,phongcáchsống,chúngtacầnnhậnrarằngtấtcảchúngtathườngcóhaiđiểmchung.Cuộcsốngchúngtalàkếtquảcủaditruyền,giáodụcvànhữngkinhnghiệmsốngcủachúngta.Khôngaicócuộcsốnglàhoànthiệnvà“đúng”hếtcả.Chúngtahọcđượccácchấpnhậnvàđánhgiáđúngnhữngkhácbiệtvàtínhlạthườngcủanhữngngườikhácnhiềubaonhiêu,thìchúngtacàngcảmthấyyêuquýcuộcsốngbấynhiêu.
HiêuquảcủalòngkínhtrọngKhichúngtacònnhỏ,ngườilớnđãdạychúngtalàhãycưxửtốt,hãy
thẳngthắntrungthực,vàhãythểhiệnsựtôntrọngngườikhác,đặcbiệtlànhữngngườicótuổi.
Nếukhônglàmthế,cóthểchúngtasẽbịđònhaybịlamắng.Thểhiệnsựtôntrọnglàđiềugìđóchúngta“phải”làm.
Điềumàtôimuốnnhấnmạnhởđâykhôngphảilànhữngđiềukhủngkhiếpsẽxảyđếnchobạnnếubạnkhôngđượclịchsự,màlànhữngphầnthưởnggiátrịdànhcholòngtônkínhmàbạnthểhiện:
*Chúngtapháttriểnnhữngkỹnăngvàtậpquánxãhộimộtcáchhiệuquả.
*Chúngtalàmchongườikháccảmthấyhàilòng.*Chúngtagiànhđượccảmtìnhvàsựkínhtrọngcủanhữngngườikhác.*Chúngtathiếtlậpđượcnhữngquanhệhữuhảo.*Chúngtađượcngườikhácxửsựtốthơn.*Chúngtacảithiệnđượcnhữngcảmnhậnvềgiátrịbảnthân.*Chúngtaxâydựngđượcmộtthanhdanhvữngchắc.“Gieonhânnào,gặtquảnấy”.Hơnbấtkỳđiềugìkhác,sựtôntrọngluôn
gặtnhữngvụmùabộithutrongcuộcsống.Nhữnggìchúngtachođi,chắcchắnsẽtìmđườngquaytrởlại.Nguyêntắcvàng–đốixửvớingườikhácnhưcáchchúngtamongmuốnhọđốixửvớimình–vẫnlàlờikhuyênhaynhấtchochúngtavềquanhệconngười.
“Thànhcôngtrongcuộcsốngluônluôntỉlệthuậnvớimứcđộquantâmmàchúngtathểhiệnđốivớinhữngngườikhác.”
-EarlNightingale
Chương9Trungthựclàcáchtốtnhất“Sựtrungthựclànềntảngcơbảngiữchonhữngmốiquanhệđượcbền
vững.”-RamseyClarkTrungthực-ứngxửcaonhấtcủasựtôntrọngMộttháiđộứngxửtíchcực,nhữngthóiquentốt,cáchnhìnlạcquan,khát
khaotheođuổinhữngmụctiêu,v.vmớichỉlàđiềukiệncầnnhưngvẫnchưađủđểđưabạnđếnthànhcôngnếuvẫncònthiếusựtrungthựcvàchínhtrực.Bạnsẽchẳngbaogiờcảmnhậntrọnvẹnnhữnggiátrịcủabảnthânkhichưatìmthấysựbìnhantrongtâmhồnmình.Viênđáđầutiênvàcầnthiếtnhấtcủanềntảngđólàsựtrungthực.
Vìsaotôilạixemtrongtínhtrungthựcđếnthế?Đólàbởivìtôiđãphảimấtmộtthờigianrấtdàimớicóthểnhậnrarằngsựtrungthựcchínhlàphầncònthiếusóttrongnỗlựctìmkiếmsựthànhcôngvàhoànthiệnbảnthântôi.Tôikhôngphảilàmộtkẻhaynóidối,mộtkẻthamlam,mộttêntrộmmàtôichỉlàthiếutínhtrungthựcmàthôi.Giốngnhưnhiềungườikhác,tôicũngquanniệm“aicũngthếcảmà”,mộtchútkhôngtrungthựckhôngcógìlàxấucả.Tôiđãtựlừadốimình.Dùmuộnmàng,nhưngrồitôicũngkhámphárarằngkhôngtrungthựclàmộtđiềurấttệhạivàđểlạimộthậuquảkhônglường.Ngaysauđó,tôiquyếtđịnhsẽngaythẳng,chínhtrựctrongtấtcảmọiviệc.Đólàmộtlựachọnquantrọnglàmthayđổicuộcđờitôi.
HãydũngcảmđấutranhchốnglạisựkhôngtrungthựcMỗingày,tôiphảitựđấutranhvớichínhmìnhđểgiữtínhtrungthực
trongtrậnchiếnvôhạngiữacáiđúngvàcáisai,cáitốtvàcáixấuvốncótrongcuộcsốngnày.Đángbuồnlàmọihìnhtháicủasựkhôngtrungthựcvẫncứngàyngàyvâyquanhchúngta.Thếgiớiquảngcáobủavâychúngtabằngnhữngthôngđiệpmậpmờcủasựkhôngtrungthực.Đểtạoấntượngtốtđốivớingườikhác,chúngtacókhuynhhướngxâydựngmộthìnhảnhkhácvớiconngườithựccủamình.
Mộtlýdonữakhiếntấtcảchúngtaphảiđấutranhchốnglạisựkhôngtrungthựclàchúngtathườngkhôngmuốnphảilàmviệcvấtvảnhưnglạimuốnhưởngthụnhiều.Nhữngthànhcôngthựcsựđềuđòihỏiphảicósựnỗlựcbềnbỉvàsựquyếttâm,trongkhiđó,nhữngthôngđiệpquảngcáođếnvớichúngtathườngnóirằngvớisựpháttriểncủaxãhộingàynaythìchúngtahoàntoànxứngđángđượctậnhưởngmàkhôngnhấtthiếtphảimấtnhiềucôngsức.
Nhữngcâuhỏichẳnghạnnhư:Tạisaochúngtalạikhôngsaochépnhữnggìngườikhácđãlàmđểcôngviệcđượcmauchóngvàdễdànghơn?Tạisaolạiphảituântheonhữngnguyêntắcgiaodịchtrongkinhdoanh,trongkhi
chỉmộtchútgianlậnlàcóthểgiúptiếnnhanhđếnthỏathuậnhơnvàmanglạinhiềulợinhuậnhơn?Nhữngđiềuđókhiếnchúngtadễdàngsalầyvàosuynghĩ“aicũngthếcảmà”,vàtừđóchophépmìnhtrượtdàitrongnhữngthóiquenxấu.
Nhữnglợiíchcủasựtrungthực*CóđượcsựbìnhyêntrongtâmhồnNếuaiđóhỏitôisẽlàmgìkhibắtđầucuộcsốngvớimộtlầnnữa,tôisẽ
trảlờirằng:Tôisẽtrungthựcvớichínhmình,vớinhữngđiềutôisẽlàm,khôngvìđiềugì,màvìchínhtôi.Thỉnhthoảngkhinhìnlạicuộcđờimình,tôicảmthấyxấuhổvềnhữngđiềukhôngtrungthựccủamình.Phảimấtmộtthờigiandàitôimớinhậnrarằngsựkhôngtrungthựclàtâmđiểmcủamọisựxấuxavàtôiphảitrảgiávềtinhthầnnhiềunhất.Từkhithựchiệnlờicamkếtđó,tôicảmnhậnđượcmộtsựbìnhyêntrongtâmhồnmàtôitừngnghĩlàkhôngthểnàocóđược.
*DuytrìvàpháttriểnnhữngmốiquanhệtốtBấtkìmộtthóiquentốtnàocũngrấtcầnthiếtchosựthànhcôngcủabạn
vàđócũnglànềntảnghìnhthànhnêntínhcáchcủabạn.Tínhcáchcủabạncùngvớisựtrungthựcgiúpgắnkếtnhữngmốiquanhệ.Yếutốcơbảnnhấtcủamộtmốiquanhệtốtlàlòngtin,bấtkểđólàquanhệbạnbè,hônnhân,giađình,kinhdoanh,giáodục,hoặcbấtcứmộtlĩnhvựcnàokhác.Sựtrungthựcvàlòngtintạonênmộtmôitrườngthuậnlợichonhữngmốiquanhệtốtđẹppháttriểnmộtcáchbềnvững.
*HạnchếảnhhưởngđếntinhthầnvàthểchấtNếukhôngtrungthựclàcănnguyêncủanhiềuvấnđềrắcrốitâmlý,suy
sụptinhthần,thìtrungthựcchínhlànguồngốccủasứcmạnhtinhthần.Khôngtrungthựcsẽlàmsuyyếuhệthầnkinhcủachúngtatrongkhitrungthựclạilàmtăngđượcsứcmạnhcủachúng.Mộtngườichínhtrựcluôncảmthấythoảimáivàtựtin,họchẳngphảitoantínhlừadốitộilỗi,chẳngphảilolắngtranhgiành,chẳngphảiânhận,phiềnmuộnvìnhữngđiềuđãqua,nhữnghammuốnthấphèn…
*Trởthànhngườiđángtincậy”Điềutrungthựccaohơntấtcả-làhãytrungthựcvớichínhmình.”-ShakespeareNếuShakespearekhôngchọnnghềviếtvăn,ôngđãcóthểtrởthànhmột
trongnhữngtriếtgiatâmlýhọcnổitiếngnhấtcủalịchsử.Chínhsựthấuhiểusâusắcvềtháiđộứngxửcủaconngườiđãtạonênsứcmạnhtrườngtồnchonhữngtácphẩmcủaông.Câuthơnổitiếngtrênkhuyênchúngtahãylàngườiđángtincậy,làconngườitrungthực.Sốngtrungthựclàmộttrongnhữngquyềntựdolựachọncủachúngta.Khichúngtathựchiệnsựchọnlựaấy,chúngtatrởthànhngườichúngtamuốn.Chúngtacảmthấyhàilòngvàtựtinhơnbấtcứlúcnàotrướcđây.Đóchínhlàýnghĩacủaviệctrung
thựcvớichínhmình.”Sựbìnhantrongtâmhồnnằmtrongbảnthâncủamỗingười…Những
vũkhíbảovệnókhôngphảilàgươmgiáohaymộcđỡ,màlàmộtsựtrungthựckhôngmộtvếtnhơ,trungthựcngaycảvớilỗilầmcủamình.
Đólàcuộcchiếnđấukhôngkémphầndũngcảmsovớibấtkỳcuộcchiếnđấunào.”
-J.J.Rousseau
Chương10Sứcmạnhcủalờinói“Trênđờinàyítcóđiềugìcótácdụngmạnhmẽhơnmộtsựkhíchlệtích
cực.Đócóthểlàmộtnụcười,mộtlờinóiđộngviênchântìnhlạcquan,haymộtsựchiasẻđúnglúc.”
-RichardM.DeVosCâuchuyệnvềhaingườibạnNăm25tuổi,tôibắtđầucôngviệcdạyhọc.Mộtngườibạnđồngnghiệp
hơntôikhoảng8tuổiđãtậntìnhchỉdẫnchotôilúctôicònrấtngỡngàngvớinghề.Tôicảmthấythậtvinhhạnhvìanhấylàmộtnhàgiáoxuấtchúng,vàtôibiếtmìnhcóthểhọcđượcnhiềuđiềutừanhấy.Tôiluônbiếtơnnhữngđiềuphêbìnhcủaanhkhianhchỉchotôithấytôiđãlàmsaiđiềugìvàgiảithíchlýdotạisaomộtsốsinhviênkhôngthíchtôi.Khiđãlàbạnbè,nhữnglờikhuyêncủaanhđãđộngviênrấtnhiềuchocuộcsốngcủatôi.Tôicảmthấycầnphảihoànthiệnmìnhhơnnữa,vừavềchuyênmônvừavềphongcáchsống.Nhưngtôivẫnthấymìnhkhôngtựtinlắmvàkhôngbiếtmìnhcònphảicốgắngthếnàonữavàđếnbaogiờmớitrởthànhmộtngườihoànthiệnthậtsự.
Mộtngườibạnkhácchuyểnđếnkhitôidạyđãđược6năm.AnhấytênlàTimHansel.Điểmnổibậtởanhlàanhluônthuhútsựchúýcủacácsinhviêntrongnhữnggiờhọccủamình.Tôirấtthắcmắcvàmuốntìmhiểuxemsứclôicuốncủaanhnằmởđâumàanhđãlàmđượcđiềutuyệtvớiđó.Dochúngtôidạycùngmộtbộmônvàcùngmộtnhómchuyênmônnênchúngtôigặpnhauhàngngày.Tôikhôngmấtnhiềuthờigianđểtìmralờigiảiđápchomình.
Quatròchuyện,tôinhậnthấyanhcómộttàinăngđặcbiệtkhơidậynhữngđiềutốtđẹpởngườikhác.Thayvìnóivềlỗilầmvàkhuyếtđiểmcủacácsinhviên,anhrấtthườngnhấnmạnhvàothànhquảhoặcvàokhảnăngcóthểpháttriểnđượccủahọ.Đốivớitôicũngvậy,Timnóirằnganhngưỡngmộvềnhữngtâmhuyếtcủatôiđốivớinghề,rằngnhữngnỗlựccủatôichắcchắnsẽđượcđềnđápxứngđáng.Anhthườngtándươngviệcsinhviênquýmếntôinhưthếnào,rằngchúngđượchọcbiếtbaođiềuhữuíchtừnhữnggiờlênlớpcủatôingoàinhữngkiếnthứctrongsáchgiáovở.Nhữnglúctròchuyệnvềcácvấnđềtrongcuộcsống,anhgiúptôinhìnranhữngđiềumàtôichưatừngchúýđến:Tôiđãvàđanglàmtốtvaitròcủamộtngườithầylẫntưcáchcủamộtconngườichânchính.
Vậychúngtacóthểthấyđiểmkhácbiệtnàotronghaingườibạntrên?Vớingườibạnhayphêbình,mộtngườimàtôitừngngưỡngmộsâusắc,tôiđãhọcđượcrấtnhiềutừanh,hầuhếtnhữnglờiphêbìnhcủaanhdànhchotôiđềurấtđúngvàtôicảmơnanhvềđiềuđó.Nhưngđiềukhiếntôicảm
thấybuồnchínhlàtôikhôngtìmthấylờikhenngợinàođểcânbằngvớinhữnglờiphêbìnhcủaanh.Vàtôicảmthấynảnlòngtừđó.
CònbêncạnhTim,tôicảmthấytựtinhơn,mạnhmẽhơntrongtừnglờinói,trongtừnghànhđộngcủamình.Anhvẫnluônnhắcnhởtôivềnhữngđiềutốtlànhtrongcuộcsốngvàvềconngườitôi.Dùchúngtôibâygiờđãgiàhơnrấtnhiều,anhvẫnlàmộtconngườinhưthế:luôngiúpngườikhácnhìnthấynhữngđiềutốtđẹpcủamìnhvàtrênhếtlàgiúpcủngcốniềmtintronghọ
BàihọctừLincolnvàFranklinDotheochuyênngànhlịchsử,tôicódịpđọctiểusửcủanhiềunhânvật
nổitiếngvàcũngchínhviệcđọcnhữngsáchđóđãđưatôiđếnviệcnghiêncứungànhtâmlýhọc.Khônggìcóthểlàmchochúngtahiểuvềthànhcôngrõhơnlàđọcsáchviếtvềnhữngngườithànhcôngnhấttronglịchsử.
HaitrongsốnhữngngườinổitiếngđólàAbrahamLincolnvàBenjaminFranklin.MộtngườiđượcbiếtđếnnhiềunhấttrongcươngvịmộttổngthốngđầutiênđãxóabỏchếđộnôlệtạiHoaKỳ;ngườikialàmộthọcgiảuyênbác,mộtnhàsángchế,vàlàmộtchínhkháchnổitiếng.Nhưngkhôngphảinhữngthànhcôngvềmặtsựnghiệpcủahọkhiếntôichúý,màchínhcáchhọchinhphụcngườikhácmớilàmchotôiquantâm.Tínhcáchvĩđạinhấtởhọlàkhảnănggiaothiệpvớitấtcảcácdạngngườitrongxãhộivàvàbiếtkhơigợinhữngđiềutốtđẹpnhấtởngườikhác.Cảhaiđềugiốngnhauởtàinăngxuấtchúngvàmộtcáitôibiếthòahợp.
ThầydạymônsửcủatôirấtyêuthíchAbrahamLincolnvàdườngnhưbiếtmọiđiềuvềông.TêncủathầylàAshbrookLincoln,vàdĩnhiên,thầykítênmìnhlà“A.Lincoln”đểbàytỏlòngngưỡngmộcủamìnhđốivớiAbrahamLincoln.TôicònnhớnhưinnhữngbàigiảngcủathầyvềtổngthốngLincoln.TôibịcuốnhútbởisựmôtảtínhcáchkhácnhaucủanhữngconngườilàmviệcxungquanhtổngthốngtrongNhàTrắng.AitrongsốhọcũngnghĩrằngmìnhgiỏihơnTổngthống.Nhưngthauvìtạorasựcáchbiệtđốivớihọ,Lincolnlạitônvinhhọ.Ôngkhenngợikhảnăngcủahọ,xinhọýkiến,vàkhuyếnkhíchhọđemtàitrívànănglựcraphụcvụđấtnước.Vìthếaicũnglàngườichiếnthắng.
Franklinthườngđượcmôtảnhưmộtnhàngoạigiaobẩmsinhluônbiếtlàmvừalòngngườikhác.NóinhưthếlàhơiquálờibởitheothừanhậncủaFranklin,ôngcũngcónhữngkhuyếtđiểmvềcátính.Trongquyểntựtruyệncủamình,Franklinkểrằngôngđãrấtkhókhăntrongviệcchiếnthắngđượckhuynhhướngtựnhiêntrongônglàhayxétnétvàphêbìnhngườikhác.Ôngđãnỗlựchếtsứcđểtựhoànthiệnmình,luônnhắcnhởmìnhlàphảinhìnvàonhữngkhíacạnhtíchcựccủangườikhácvàmộtmựcnóivề“nhữngưuđiểmmàtôibiếtvềmọingười”.Điềunàycuốicùngdẫnđếnnhữngthànhcôngtolớncủaôngtrongcôngtácngoạigiao.
LincolnvàFranklinđềukhámpháramộttrongnhữngchìakhóadẫnđếnthànhcông,đóchínhlàkhẳngđịnhgiátrịcủangườikhác.Họhiểusứcmạnhtolớncủanguyêntắc“chiếnthắngkép”–rằngkhitỏratrântrọngngườikhác,thìtacũngmặcnhiêntựnângmìnhlênngangtầmvớihọ
KhảnăngtuyệtvờinhấttrongmọikhảnăngKhidạynhữngkhóahọctâmlý,tôithườngđềranhữnghoạtđộngđơn
giản,tuythếlạilàmộttrongnhữngkỹnănggiảngdạyhiệuquảnhất.Tôixếpbànghếthànhhìnhbánnguyệtvàđặtmộtchiếcghếđốidiệnhìnhvòngcungđó,đặttênlà“ghếchủ”,nơimỗisinhviênphảithayphiênngồivào.Đầutiên,ngườisinhviênngồiở“ghếchủ”sẽtựbộcbạchvớimọingườirằng“tôicóđiềugìtốtđẹp”.Rõrànglàđiềunàykhôngdễdàng,nhưngnólạilàmộtphầnrấtquantrọngtrongbàihọcvềkhẳngđịnhgiátrịcủangườikhác.Tôicũngmuốnsinhviêncủatôihọccáchtựkhẳngđịnhmìnhđểcókhảnăngnhìnranhữngđặctínhvàthóiquentíchcựccủamình.Thườngthìhọphảimấtkhoảng2phútđểthựchiệnphầnđầutiênnày.Họcũngkhókhănlắmmớithựchànhtốtkĩnăngnóichongườikhácngheđiềumàhọthíchởchínhmình.
Trongphầnthứhai,nhữngsinhviênngồiởdãybànghếhìnhbánnguyệtchỉrachongườingồiở“ghếchủ”thấyđiềumàngườiấythiếusótkhôngđềcậpđến.Quytắcduynhấtlànhữnglờinhậnxétkhôngnhắmđếnvẻđẹpbềngoàivàtrangphụcquầnáo.Ngườingồiở“ghếchủ”lúcđósẽlắngnghenhữnglờikhenngợicủangườikhácvềmình.
Saubuổihọchômđó,vẻmặtcủacácsinhviênvẫncònnétrạngrỡ.Họkểhọđãcảmthấymìnhvĩđạirasao;họkhôngchỉđượcnghenhữngđiềuhay,điềutốtvềmìnhmàcòncóthểhọcnhiềuhơnnữavềnhữngđiềunênlàm.Nhìnthấyđượcnhữngđiềutốtcủabảnthânđãkhíchlệhọsốngtốthơn,củngcốvàgiatăngsựtựtincũngnhưlòngtựtrọng.Cácsinhviênnhậnthấyrằng:
*Chúngtacầntậpthóiquentìmranhữngđiềuhay,điềutốtởngườikhác.
*Gópýxâydựngcóhiệuquảhơnlàđánhđổlòngtựtincủaconngười.*Khônggìhạnhphúclàđượcnghengườikhácthậtlòngkhenmình.*Tấtcảchúngtađềucầnsựnhìnnhậnvàkhíchlệcủangườikhác.*Tôicảmthấysungsướngkhilàmngườikhácvuivàhạnhphúc.“Chúngtakhônghềmấtgìkhisửdụngnhữngngôntừtốtđẹp,màngược
lại,cònnhậnđượcrấtnhiềuđiềuđángquýkhác.”-BlaisePascal
Chương11Độnglựcthựcsựluônbắtnguồntừbêntrong“Dùbạnlàaihoặcbạnbaonhiêutuổi,nếumuốnthànhđạt,thìđộnglực
chosựthànhđạtđónhấtthiếtphảixuấtpháttừchínhbêntrongconngườibạn.”
-PaulJ.MeyerĐộnglựclàgìvàxuấtpháttừđâu?Độnglựclàmộtkháiniệmcụthểnhưngdễdẫnđếnhiểulầm.Nhiều
người,khinghenóitừnàythườngliênhệđếnnhữngcâunhư“HãychiếnđấuvàchiếnthắngvìmàucờsắcáocủaGipper”,câunóicủahuấnluyệnviênbóngđábầudụchuyềnthoạiKnuteRocknekhinóivớicáchọctròcủamình;hoặcVinceLombardilêntinhthầnchocáccầuthủđộiGreenBayPackersrằng“Ýchíchiếnthắnglàtrênhết”.Nhưngđókhôngphảilàđộnglực;đóchỉlàsựkíchthíchnhấtthời.Trongthểthaothườngđòihỏisửdụngnănglượngthểchấtcaođộtrongmộtquãngthờigianngắn,sựkíchthíchlàcựckỳcầnthiết,nhưngtrongcuộcsốnghàngngày,sựkíchthíchnhưthếsẽkhôngđiđếnđâu.Dĩnhiênlàtrừkhiluôncóaiđóbênbạnvàcổvũ:“Cốlên,cốlên!Chiếnthắng!Phảichiếnthắng!Chiếnthắng!”.
Cólẽtôikhônglàtuýpngườihétto“Cốlên!Cốlên”đểkhíchlệngườikhác.Làmnhưthếthoạtđầunghecóvẻphấnchấnsongkhikhôngcònhôvangnhữnglờikhíchlệthìđộnglựcấycũngkhôngcònhiệulựcnữa.Vìthế,thayvìcốgắngtạođộnglựcởhọ,tôigiúphọhiểuđộnglựclàgì,xuấtpháttừđâu,làmthếnàođểtựtạođộnglựcchomình.Vàchínhmỗingườiphảiduytrìđộnglựcchobảnthânbằngnhữnglờikhíchlệcầnthiết.
Cácnhàtâmlývẫnchưathốngnhấtvềlýdotạisaomộtsốngườitìmthấyđộnglựctrongcuộcsốngtrongkhimộtsốkhácthìkhông.Theotôi,khinhìnlạinhữnggìlịchsửđãviếtvềnhữngngườithànhđạt,họluôntựtạorađộnglựcchobảnthânmàkhôngcầndựavàonhữngyếutốbênngoài.Bêncạnhđó,chúngtacũngnênhiểurằng“độnglực”làcáiđếntừbêntrongmỗicánhân,hơnlàdotácđộngtừbênngoài,thúcđẩychúngtahànhđộng.Nóicáchkhác,mọihànhđộngcủachúngtađềucóđộngcơ,cólýdo.Chúngxuấtpháttừnhữngnhucầusâuxabêntrong.Chúngtacầnphảinghĩvềchínhchúngta.Độnglựcnằmtrongchínhnhữngsuytưấy.Khilàmộtđộnglựcthựcsự,nócóthểthúcđẩychúngtađiđếnthànhcôngngoàisứctưởngtượng.
BayếutốđểtạođộnglựcHãysuynghĩvềmụctiêuquantrọngmàbạnmuốnđạttới–mộtmụctiêu
màbạnmongmuốnđạtđượctrongtươnglaivàthửtrảlời3câuhỏisau:*Bạncóđủkhátvọngđểvươnđếnđíchkhông?*Bạncóthựcsựtinlàbạncóthểđạtđượcmụctiêuđókhông?
*Bạncóhìnhdungrõvềmụctiêumàbạnmongmuốnđạtđượckhông?Nếucáccâutrảlờilà“Có”thìđóchínhlànhữngchìakhóagiúpbạntự
tạođộngcơchochínhmình.1.KHÁTVỌNG“Độnglựcxuấtpháttừnhữngkhátvọngthựcsự…”-DenisWaitleyKhátvọnglàhạtgiốngmàtừđómọisựthànhcôngnẩynởvàpháttriển.
Nóxácđịnhbạnsẽtrởthànhmộtconngườibìnhthườnghaythànhđạttrongcuộcsống.Khátvọngkhácvớikhảnăng,làđiểmkhácbiệtgiữangườibìnhthườngvớingườithànhcông.Chínhkhátvọngtạonênđiềukiệnđểngườibìnhthườngđạtđượcnhữngđiềuphithường.Tôithíchnhómtừmàngườixưahaydùnglà“khátvọngcháybỏng”vìnóquáquásúctích.Ngườicókhátvọnghầunhưkhôngthểdừnglại,cảtrongsuynghĩlẫnhànhđộng.Ngọnlửakhátvọngcháycàngmạnh,lòngquyếttâmcànglớnthìcàngdễđạtđếnthànhcông.
MộtthídụvềđiềunàylàcâuchuyệnvềBarbara,mộtphụnữtheohọclớpcủatôiởtrườngđạihọc.Ởtuổi45,côtrởlạitrườngsaumộtthờigiandàinghỉhọc.Dễhiểulàcôhơilúngtúngmộtchútlúcbanđầu.Cônóichỉmuốnlấybằngcửnhân,loạitrungbìnhcũngđãhạnhphúclắmrồi.Nhưngsauđó,côbắtđầuấpủmộtkhátvọngmạnhmẽlàkhôngchỉđượchọc,đượctốtnghiệp,màphảihọcthậtgiỏi.Nhữngkiểmtrađầutiêncủacôđượcxếploạixuấtsắc.Tôigợiýcônênđặtmụctiêuchomìnhcaohơnmộtchútnữa.Côcườithậtrạngrỡ!Barbarađãtốtnghiệploạixuấtsắcvànhậnđượchọcbổngtiếptụchọclêntrìnhđộthạcsĩ.
Mộtkhíacạnhquantrọngcủakhátvọnglàsựcamkếtthựchiệnlờihứavớichínhmình.Điềunàygiúpchúngtakhôngnảnchíkhitheođuổiconđườngđãchọnchodùgặpphảinhữngtrởngạitưởngchừngkhôngthểvượtqua.
2.NIỀMTIN“Cơhộidẫnđếnthànhcôngluônđượcđobởiniềmtincủachínhbạn.”-RobertCollierCáchnayvàinăm,tôinhậnthấyphầnlớnsinhviêncủamìnhbịtêliệtvì
mộtchứngbệnh,khiếnhọkhôngsinhhoạtđượcnhưnhữngngườibìnhthường.Đúnglàmộtchứngbệnhđángsợvàdễlâylan.Điềunàylạnhấtlàhầunhưchẳngcósinhviênnàoýthứcmìnhđangbịmắcbệnh.Thậmchítôicũngkhôngbiếtgọitênnólàgì,chỉbiếttạmgọilà“luônbàochữachonhữngviệclàmkhôngđược”.Họđáplạibằngnhữngcáinhìnngạcnhiênvàđồngthanhthốtlên“Thếà?”.
Tôimởmộttậpgiấyvànói:“Trongngàyhômnay,hễaicócâubàochữanào,hoặcnghengườikhácbàochữa,thìhãyviếtnhữngcâubàochữađóvàomộttờgiấy.Ngàymai,khiđếntrường,hãychéptấtcảcáccâubàochữađó
vàotậpgiấynày”.Sánghômsau,tậpgiấycủatôiđầykínchữ,thậmchítôicònphảidùng
thêmmộttậpgiấykhác.Toànbộnộidungtrongđólànhữnglờibàochữacholýdotạisaongườitanghĩlàmìnhkhôngthểlàmđượcđiềunàyviệckia.Tôihỏicácsinhviênrằngaicóthểgiảithíchtạisaotôilạixếpthóiquen“hayđưaralờibàochữa”làmộtchứngbệnh.Cậusinhviênkíntiếngnhấtlớp,lầnđầutiêngiơtay,nóinhữnglờichílý:“Nếuchúngtaluôntìmkiếmlýdođểbàochữachoviệctakhônglàmđượcthìchúngtacũngsẽkhôngbaogiờtìmrabiệnphápđểthựchiệnnhữngviệcđó”.
Thậtra,chúngtacónhiềukhảnănghơnchúngtatưởngvàítkhichúngtasửdụngđếnnguồnnănglựcnộitạinày.Bướcđầutiênđểđánhthứcnhữngtiềmnăngđólàgiatăngniềmtinvàochínhchúngta,ítnhấtđủđểcốgắng,thậmchíđểchấpnhậnthấtbại.Niềmtinbanđầuđósẽmangđếnnhữngthànhtựunhonhỏvàdầnvunđắpsựtựtincủabạn.
3.BIẾTTƯỞNGTƯỢNG,HÌNHDUNGRATRƯỚCKẾTQUẢ“Bạncầnhìnhdungrõkếtquảmìnhsẽđạtđượctrướckhibắttayvào
thựchiện.”-AlexMorrisonĐầunhữngnăm1930,mộtkỹsưtênJosephStraussthườngđicôngtác
đếnmộtcôngtrườngởSanFrancisco,nơiôngcóthểngắmcảnhtừmộtphíacủavịnhSanFranciscohoangvu.Trongtríóc,ôngluônhìnhdungbứctranhvềmộtchiếccầunốiliềnhaiphía.Càngnghĩ,bứctranhvềchiếccầucànghiệnrõtrongông.Vàôngđãbắtđầuthựchiệnviệcxâydựngchiếccầutrongmơđótrongnhữngđiềukiệnđịalývàthờitiếtcùngbiếtbaokhókhănkhác.Vàđếnnăm2005,ngườiMỹkỉniệmlầnthứ68ngàykhánhthànhchiếccầunổitiếngGoldenGate–niềmtựhàocủangườiMỹ.
Năm1961,TổngthốngJohnKennedynóirằng,ngườiMỹnênhướngtớimụctiêuđưaconngườilênmặttrăngvàtrởvềtráiđấtantoàntrướckhithậpniênchấmdứt.Hàngtriệungườichorằngđiềuđólàkhôngthểđược,nhưngtạiNASAcómộtnhómnhânviênđãhìnhdungtrướcviễncảnhđóvàquyếttâmthựchiệnchobằngđược.KhichúngtachứngkiếnNeilAmstrongđibộtrênmặttrăngvàtrởvềtráiđấtvàonăm1969,thìnhómngườilàmviệctạiNASAđãtừng“xem”nhữngthướcphimđóhàngngànlầntrongtrítưởngtượngcủahọrồi.
KhiBillGatesđanghọctạitrườngHavard,chiếcmáyvitínhcánhânhãycònởgiaiđoạnđầucủasựpháttriển.Nhiềungườixemchiếcmáyvitínhnhưlàmộtchiếcmáydùngđểlưutrữdữliệuvàđểxửlívănbản.ThếnhưngGatesđãnhậnranhữngkhảnăngkhácnữa:Ôngthườngnghĩvềchúngkhingồinghegiảngnhữngmônhọcmàôngkhôngmấythíchthú.Ôngcònhìnhdungranhữngphầnmềmmàsaunàylàmnêncuộccáchmạngtrongcuộcsốngcủachúngta.Bứctranhtrongsựtưởngtượngđóđượcchuyểnthành
nhữngbảnthiếtkếgiấy,vàaitrongchúngtacũngđềubiếtrõphầnsaucủacâuchuyện.
Tôigọitấtcảnhữnghànhđộngtrênlàhìnhdungsựviệctrongtrínão.Khihìnhdunghànhđộngcủachúngtacàngrõràngvàcàngthườngxuyênbaonhiêuthìkhảnăngthựchiệncàngnhiềubấynhiêu.Hìnhảnhtrongtríóccủatalàđộnglựcthúcđẩychúngtahànhđộngđểđiđếnthànhcông.Nếubạnấpủmộtkhátvọngcháybỏng,mộtniềmtinsắtđá,vàhìnhdungtrongtâmtrírõràngvềcôngviệcmìnhsẽthựchiệnthìbạnđãcóđượcđộnglựcdẫnđếnthànhcông.
“Mộtkhibạncómộtđammê,mộtkhátvọngcháybỏng–Bạnsẽthànhcông.”
-Khuyếtdanh
Chương12Mụctiêulànhữngướcmơcóthờihạn“Nhữngngườicómụctiêusốngchắcchắnsẽthànhcôngvìhọbiếtrõcon
đườngmàhọđanghướngđến.”-EarlNightingaleĐộnglựcvàmụctiêu:sứcmạnhchiếnthắngKếthợpcủađộnglựcvàmụctiêukhôngchỉlànguồnlựcmạnhmẽnhất
củaconngườimàcònlàhạtgiốngchomọithànhcông.Tấtcảmọithànhđạt,dùlớnhaynhỏ,đềuđượckíchhoạtdomụctiêuvàcungcấpnănglượngnhờđộnglực,ngoàiviệcnóiđếntầmquantrọngcủasựtựkhíchlệ,giảithíchvaitròcủakhátvọng,niềmtin,vàlợiíchcủaviệchìnhdungracôngviệctrướckhithựcsựbắttayvàothựchiện,tôilạinóivềmụctiêu.
Vìsaomụctiêulạiquantrọngđếnthế?Córấtnhiềucáchđịnhnghĩathànhcông.Địnhnghĩahaynhấttôiđãtừng
nghelà:Thànhcônglàsựhoànthànhliêntụcnhữngmụctiêuýnghĩavàcógiátrị.NhàtâmlýhọcCharlesGarfieldđãtừnglàmviệcvớicácnhàduhànhvũtrụ,cácnhàphátminh,cáclãnhđạodoanhnghiệp,cácvậnđộngviêntầmcỡthếgiớivàcácnhânvậtthànhđạtcótiếngkhác,tinrằngbấtcứthànhcôngnàocũngkhởiđầubằngmộtmụctiêucụthểcùngmộtkhátvọngthựcsự.
Sốngmàkhôngcómụctiêunhưthểđiduhànhmàkhôngcóđíchđến.Tavẫnthấyvôsốngườicứtrôidạtkhôngphươnghướng,khôngđiểmdừngnhưngdườngnhưhọkhônghiểuđượctạisaolạinhưvậy.Đángbuồnthay,nhiềubạntrẻcũngđanglâmvàotìnhtrạngấy.Tuynhiên,cómộtcáchtươngđốiđơngiảnđểthayđồitiếntrìnhcuộcsống,bấtkểtuổitáchayhoàncảnh,đóchínhlàđặtrachomìnhnhữngmụctiêucụthểrõràng.
LợiíchcủaviệcthiếtlậpmụctiêuNhờcómụctiêu,cuộcsốngcủachúngtacóthểtrởnênphongphútheo
nhiềucách:*Độngcơ–Mụctiêubắtnguồntừnhiềuđộngcơ.Chúngchochúngtalý
lẽđểhànhđộngvàkhởiđầunhữngđiềutốtđẹp.*Sựđộclập–Mụctiêugiúpchúngtadámchịutráchnhiệmvớicuộc
sốngcủachínhmình.Thayvìchạytheođámđônghoặctrôilangthangtrongcuộcđời,chúngtachọnconđườngriêngchochúngta,conđườnggiúphoànthànhnhữngướcvọngcủamình.
*Địnhhướng–Mụctiêuchochúngtamộtđíchđến.Biếtđượcđíchđến,chúngtacóthểsẽthấyrõviễncảnhtươnglai.
*Ýnghĩa–Cuộcsốngcónhiềuýnghĩahơnkhichúngtanhậnrõđiềuchúngtamongmuốn.Thayvìchỉtồntạingàynàyquangàykhác,mụctiêutrongcuộcsốnggiúpchúngtacóđượcnhữnglýdođểbắtđầucuộcsống
thựcsự.*Sựhứngkhởi,vuitươi–Sốngcómụcđíchlàthuốcgiảiđộcchocăn
bệnhđángsợnhấtmàxãhộihiệncó:sựnhàmchán.Làmsaomàbạncóthểchánchườngđượckhibạncónhữngđiềuhàohứngđểthựchiện?Mụctiêutrongcuộcsốnglàmchocuộcsốngbạnvuithúhơn,hấpdẫnhơn,vàthêmnhiềutháchthứcmới.
*Sựthỏamãn–Mụctiêu,hơnbấtkỳđiềugìkhác,giúpchúngtapháttriểntiềmnăng.Thiếtlậpmụctiêugiúpchúngtanhậnrađiềugìtrongtầmtay.Mỗibướcthànhcôngđềuxâydựngnênlòngtựtin.Mỗimụctiêuđượchoànthànhgiúpchúngtathấyđượcnhiềuhơnvềđiềuchúngtacóthểthựchiện,dẫndắtđếnnhữngmụctiêumớivànhiềuthànhcônghơnnữa.
KhiướcmơtrởthànhmụctiêuTôitừnggiảngmộtkhóahọcvềthiếtlậpkếhoạchvàthayđổicơcấutổ
chứctạimộttrườngcaođẳng,trongđócũngbaogồmviệcthiếtlậpmụctiêuchođơnvị.Tôichosinhviênlàmbàitậpnhưsau:Hãyviếtmườimụctiêuchocuộcsốngcủamình.Trongnhữnggiờhọcsautôiyêucầusinhviêncùngthảoluậnvềmộttrongsốmườimụctiêuđó.Diane,mộtnữsinhviêntrên40tuổi,hăngháivàhamhọc,trìnhbàytrướctiên.Cônói,“TôiluônmơướcmộtngàynàođóđượcsốngởchâuÂu”.Tôinói,“Thậttuyệt,nhưngđómớigầnnhưlàmộtmụctiêu.Chúngtacóthểbiếnnóthànhmộtmụctiêuchocuộcsốngbằngcáchchỉthựchiệnhaiđiềuđơngiản”.Tôinhậnđượccáinhìnbốirốivàcâuhỏitiếptheolà:“Tạisaođókhôngphảilàmộtmụctiêu?”
“Mụctiêulàướcmơcóthờihạn”.Tôigiảithíchrằng,khitađặtthờihạnchomộtướcmơ,thìđólàbướcđầutiêntrongviệcbiếnnóthànhmụctiêu.Câuhỏitiếptheolà:“Cầnphảicóđiềugìnữađểbiếnnóthànhmụctiêu”?Câutrảlời:“ChâuÂulàmộtchâulục.Saotakhônggiớihạntrongmộtkhônggianhẹphơnnữachẳnghạnnhưmộtquốcgiacụthểnàođó,hoặctốthơnnữa,mộtvùng,mộtthànhphố?”Tôitiếptụcgiảithíchrằng“ướcmơđượcsốngởchâuÂumộtngàynàođó”làmộtvídụtốtvềmột“mụctiêugần”.Cónhữngướcmơchẳngthểthànhhiệnthựcvìchúngtakhôngđủrõràng.Bộnãoconngườikhônghướngtớicáitổngquátmàhướngvềcáiđíchcụthể.CâuchuyệnvềcầuGoldenGatelàmộtthídụđiểnhình.JosephStrausshìnhdungvềcôngtrìnhcàngsinhđộng,chitiếtchừngnàothìôngcàngdễhướngtớiviệcbiếnnóthànhhiệnthựcchừngnấy.
Khoảng3nămsau,tôinhậnđượcmộtbứcthưcódấubưuđiệnởVienne,nướcÁo.Trênđầutrangthưlàhàngchữ:“MụcTiêuLàƯớcMơCóThờiHạn”.ĐólàthưDiane.Côgiảithíchrằngcôđãđổi“mộtngàynàođó”bằngmộtnưmcụthểvàthuhẹptừ“châuÂu”lạicònmộtnướcÁo,rồithủđôVienne.CôđãcóđượcmộtviệclàmrấttuyệtởLiênHiệpQuốcvàhiệntạiđangrấtthíchthúvớicôngviệc.Ướcmơcủacôđãthànhhiệnthực!
Khởiđộngmụctiêu1.HÃYHIỂURÕSỰKHÁCBIỆTGIỮAMỤCTIÊUVÀMONG
ƯỚCKhihỏimọingườirằngmụctiêucủahọlàgì,thìcâutrảlờimàbạn
thườngđượcnghenhấtlà:đượchạnhphúc,đượcgiàucóvàđượcnổitiếng.Đókhôngphảilàmụctiêu,đólàmongước.Mongướclàướcmơkhôngrõràngmàtamongnósẽxảyđếnvớita.Mụctiêulàbứctranhrõnétcủamongướcbởitrongđócòncócảquyếttâmcủachúngtalàmchonótrởthànhhiệnthực.
2.HÃYVIẾTRACÁCMỤCTIÊUCỤTHỂCỦABẠNViếtracácmụctiêulàhànhđộngcamkếtđầutiênvớichínhmình.Nhìn
thấynhữngmụctiêuđótrêngiấylàbướckhởiđầuchoviệcbiếnướcmơđóthànhhiệnthực.
Hãyviếtcàngcụthểcàngtốtvàxácđịnhthờihạnhoànthànhchotừngmụctiêu.Càngtỉmỉchừngnào,suynghĩvàhànhđộngcủabạncàngbịlôicuốntheobứctranhđóchừngnấy.Sauđâylàmộtsốđiềucầnquantâmkhácnữakhibạnlậpkếhoạchchocuộcsống:Nhữngbướcđinàocầnthiếtđểbạnhoànthànhnhữngmụctiêulớn?Nhữngtrởngạigìbạnsẽphảivượtqua?Bạncầnsựgiúpđỡcủanhữngai?Bạncầnphảihọchỏinhữnggì?
3.KIỂMTRAVÀĐIỀUCHỈNHCÁCMỤCTIÊUMỘTCÁCHTHƯỜNGXUYÊN
Vớidanhsách“nhữngđiềucầnlàm”đãlậpra,chúngtanênthườngxuyênnhìnlạinhữngđiềumìnhmongmuốnđạtđược,ítnhấtmộtlầntrongmộttuần,đểthấyrằngbạnđãthayđổirasao.Tôicũngthườngthêmvàodanhsáchcủamìnhnhữngmụctiêumớivàđôilúcthayđổicáclĩnhvựcmàtôiquantâm.Điềuđógiúptôicảmthấyphấnchấnhơnvìmìnhđãtiếnmộtbướcdàitrênconđườnghướngđếnmụctiêumongmuốn.
“Biếthướngtớimụcđíchthìngườichậmchạmnhấtcũngtiếnnhanhhơnbấtcứkẻnàonhanhnhẹnmàlangthangkhôngmụcđích.”
-G.Lessing
Chương13Khônggìcóthểthaycholàmviệcchămchỉ“Mónquàquýgiánhấtmàcuộcsốngbanchochúngtalàcơhộiđểlàm
nhữngviệcđánglàm,vàcáchmàchúngtađượclựachọnlàlàmmộtcáchchămchỉ.”
-TheodoreRooseveltPhầnthưởngcholàmviệcchămchỉDùđộnglựccómạnhmẽvàmụctiêucórõràngbaonhiêuthìướcmơ
củabạncũngkhótrởthànhhiệnthựcnếukhôngcósựnỗlựchếtmình,khôngđầutưthờigian,côngsức,hisinh,vàthậmchícảnhữnglầnthấtbại.Kếtquảcuốicùngrấtcầnđếnsựphấnđấubềnbỉvàchỉdànhchonhữngaikhôngsợtháchthức.Sựnhiệttìnhtrongbấtkìcôngviệcnàocũnggiúpchúngta:
1.Nhậnratiềmnăngcủamình.Nhữngkếtquảnhonhỏbanđầusẽđộngviênvàthúcđẩychúngtanỗlựchơnnữa.Khipháthiệnranhữngkhảnăngcòntiềmẩncủamình,chúngtasẽcảmthấytựtinhơn–mộttrongnhữngtháiđộkhôngthểthiếucủanhữngngườithànhcông.Thànhcôngmanglạisựtựtin,vàsựtựtinmanglạinhiềuthànhcôngkhácnữa.
2.Đươngđầuvớicuộcsống.Cuộcsốngluônbuộctaphảichọnlựagiữachấpnhậnhènyếuhaycanđảmđốidiệnkhókhăn.Luônđặtmìnhtrongtrạngtháisẵnsànggiúpchúngtacótháiđộtíchcựctrongcáchnhìncủamìnhtrướcbấtkìhoàncảnhnào.Dùcóthànhcônghaykhông,chúngtavẫnluôncảmthấyvuikhiđãcốgắnghếtsứcmình.
3.Tăngthêmýnghĩachocuộcđời.Khôngcógìsungsướnghơncảmgiáchoàntấtmộtmụctiêuvàbiếtrằngtađãlàmbằngtấtcảsựnhiệthuyết.Chúngtahạnhphúcvìtíchlũythêmmộttrảinghiệmcóýnghĩachocuộcsốngcủamình.
MẫusốchungcủathànhcôngGeorge,AlecGallupcùngvớinhàbáoWilliamProctorđãthựchiện
nhữngnghiêncứuquymônhấtvềđềtàithànhcông.Cáccâuhỏiphỏngvấnnhữngngườithànhđạtxoayquanhnhữngvấnđềvềhạnhphúcgiađình,nănglựclàmviệc,quanđiểmsống,niềmtin…Cáccâutrảlờiđềucómộtýchungxuyênsuốtrằng,thànhcôngđếnvớihọkhôngdomaymắnhoặctàinănggìđặcbiệtcả.Họthànhcôngvìhọmuốnnhưvậyvàhọthựchiệnýmuốnđóthôngquasựkiêntrìnỗlựctốiđavàquyếttâmkhônggìlaychuyểnđược.Saukhitậphợp,nghiêncứucácdữliệu,cácchuyêngiađiđếnkếtluận:“AiCũngCóThểThànhCôngĐượcCả!”.
Cácchuyêngiachobiết,họchẳngtìmthấyđượcđiềugìlạlùngtrongsuốtquátrìnhnghiêncứu,ngoàimộtchânlýthậtđơngiản:Cóquánhiềungườitựđặtmìnhvàovịthếbìnhthườngởcuộcđờinàytrongkhihọvốnsở
hữurấtnhiềutiềmnăngđểvươnlêntầmcaohơnhẳn.Hầuhếtmọingườiđềucóthểthựchiệnbabướcquantrọngnhấtlàtạođộnglực,thiếtlậpmụctiêu,vàlàmviệcchămchỉđểđạtđếnthànhcông.
LàmviệcvàvuiđùaluônsonghànhDùbiếtrằngsựnhiệttìnhtrongcôngviệclàrấtcầnthiếtchosựthành
côngnhưngchúngtacũngkhôngnênbỏquayếutốvuiđùa,mụcđíchnhằmgiảmnhẹáplựcvàduytrìsựcânbằng–đượcxemlàkháquantrọngtrongcuộcsống.ArmandHammer,mộtnhàtưbảnnổitiếng,mấtởtuổi92,cólầnđượchỏibằngcáchnàomàmộtngườicótuổinhưthếlạicóđủsứcliêntụcđikhắpnơitrênthếgiớiđểđiềuhànhcôngviệcvàgặpgỡcácquanchứclãnhđạochínhphủcủanhiềunước.Ôngtrảlời:“Tôiyêucôngviệccủatôi.Tôikhôngthểchờthêmmộtngàymớibắtđầu.Tôikhôngbaogiờthứcdậymàkhôngcóýtưởngnàotrongđầu.Mọithứđốivớitôiđềulàtháchthức”.GeorgeBernardShaw,mộttrongnhữngkịchtácgiathànhcôngnhấttrongmọithờiđại,cũngcósuynghĩgiốngnhưvậykhiviết,“Tôimuốntậndụngmọikhảnăngsứclựctrongmọilúcvàluôntìmniềmvuitrongđó,vìlàmviệcchămchỉchừngnào,tôilạicàngvuivàsốnglâuchừngấy”.
“Khinóivềtấtcảnhữngngườibấthạnhtrênthếgiớinày,bấthạnhnhấtlànhữngkẻkhôngtìmrađượcmộtviệcgìmìnhmuốnlàm.”
-LinYu-T’ang
Chương14Cólúccầntừbỏmộtđiềuđểcóđượcmộtđiềukhác“Cuộcsốngkhôngluôndànhchochúngtamọithứ,đểđạtđượcnhững
điềucaohơnnhưướcmơvàmụcđíchhằngmongmuốn,đôilúcchúngtacầnphảihisinhnhữngđiềukhác.”
-KhuyếtdanhMộtchìakhóanữađểmởcánhcửathànhcôngTạođộngcơ,thiếtlậpmụctiêu,vàlàmviệcchămchỉsẽđưabạntiếnxa.
Hãythêmvàođótínhkỉluật,bạnsẽcàngtiếnxahơnnữa.Mỗingườithànhcôngmàtôitừngbiếtđềunóirằng,kỉluậtlàchiếcchìakhóavạnnănggiúpmọiviệcđượchoàntất.Khôngcónó,bạnsẽchỉthànhđạttrongmộtchừngmựcnàođó.
Cónhiềungườichorằngngườicótínhkỉluậtluôncứngnhắcvàthiếulinhhoạt.Thếnhưngthậtra,kỉluậtlàmộttrongnhữngthuộctínhtíchcựcnhấtmàconngườicóthểcóđược.TôithíchđịnhnghĩacủaWebster:“Kỷluậtlàsựrènluyệngiúpchúngtatựsửachữa,tạokhuônnếp,tạosựmạnhmẽ,hoặcgiúpchúngtatrởnênhoànhảohơn”.Khitựgiácápdụngkỉluậtvớibảnthân,bạnsẽnhậnrarằngmìnhđangkiểmsoátnhữnghànhđộngvàcảsuynghĩcủachínhmình.Chínhbạncóthểquyếtđịnhmìnhsẽlàmgì,làmnhưthếnàovàkhinàosẽhoànthànhnhữngmụctiêuđãđặtra.
TriếtgiaErichFrommtừngnóirằng,khôngcótínhkỉluật,cuộcsốngcủatasẽtrởnênchaođảovàthiếutậptrung.Nếuhànhđộngcủachúngtatùytheotâmtrạngvàýthíchcủachúngtathìtấtcảnhữngđiềuđókhônghơngìmộtthútiêukhiển.Ôngcònnóirằng,chúngtasẽchẳngbaogiờtrởnênxuấtsắcnếutakhôngthựchiệnđiềuđóvớitinhthầnkỉluậttựgiáccao.
Bạnsẵnlòngtừbỏđiềugì?“MỗikhibạnnóiVÂNGvớimộtmụctiêu,cónghĩabạncũngđangnói
KHÔNGvớinhiềuđiềukhác.”-SybilStantonBathídụvềviệctừbỏnhữngýmuốnnhấtthời:1.Cácsinhviênđạihọccủatôihầuhếtlàngườiđãtrưởngthành.Ngoài
chuyệnphảilàmviệc40giờmộttuần,họcòntheohọc4giờmỗituần,vàlạiphảibỏrahàngchụcgiờnữađểlàmbàitậpvàđọctàiliệu.Đólàsựlựachọncủahọbởihọmuốnthànhcông.Họchấpnhậnphảitừbỏnhữngtròchơigiảitrí,từbỏnhữnggiờphútnhànrỗimỗikìnghỉcuốituầnđểtíchlũythêmkiếnthức,thêmkinhnghiệm.Chínhkhátvọngđượchọchỏi,tìmđếnnhữngcơhộithăngtiếntrongnghềnghiệpđãgiúphọlàmđượcnhữngđiềuđó.
2.Khitôicòndạymôntâmlýhọc,khiđếnphầnnóivềtínhkỉluật,tôilấyviệctiếtkiệmtiềnlàmvídụminhhọa.Saugiờhọc,mộtnữsinhxinnói
chuyệnvớitôi.Côkểrằngcôcómộtcôngviệclàmbánthờigianrấttốt,kiếmđượchơn100đôlamỗituầnnhưngcôxàihếttấtcả.Côhỏitôilàmthếnàođểcóthểápdụngtínhkỉluậtvàoviệctiếtkiệm.Tôihỏicôtiêutiềnrasao.Côđáp:“Tấtcảsốtiềnemdùngvàoviệcmuasắm…vàvuichơi”.Tôikhẳngđịnhrằngcôcóthểtiếtkiệm40đôlàmỗituầnbằngcáchgiảmbớtmuasắmvàvuichơi,rằngcônêngiảmbớtviệcđixemphimvàcácbuổibiểudiễnnhạcrock,hạnchếmuacácloạihànghiệu,vàkhôngnênănnhiềuquàvặt.Mộtvàingàytrướcbuổilễtốtnghiệp,côđưachotôixemcuốnsổtiếtkiệm.Dòngcuốighiconsố4.851đôlaMỹ,mộtsốtiềnkhálớnđốivớimộthọcsinhtrunghọcthờibấygiờ,sốtiềncóđượcnhờcôthườnggửi40đôlavàotàikhoảncủamìnhmỗituần.Cônóikinhnghiệmnàycũnggiúpcôhiểurằng,nhữngđiềutốtđẹpnhấttrongđờikhôngbắttatrảgiálàbao.
3.Nhiềunămtrướcđây,tôivẫncònlàmộtđứatrẻluônmangtrongmìnhmộtướcmơđượcchơibóngrổtrongmộtđộituyểnnổitiếng.Tôicóchiềucaokhátốt,cókỹthuật,năngkhiếuchơithểthaovàmộtkhátvọngcháybỏng.Từtrunghọcđếncaođẳng,tôitậpđểpháttriểnthểchấtcùngcáckỹnăngcầnthiết,vàchơibóngrổmỗikhicódịp.Dùtôichưađượcchọnvàođộituyểnmàmìnhhằngmơướcnhưngnhữngnỗlựcmàtôibỏrađềukhôngvôích.Nhữngđiềutôinhậnđượcchỉhơikhácmộtchútsovớiđiềutôimongmuốn.Nhữngthờigiannhànrỗi,nhữngchuyếnđichơitrượttuyếtmùađông,nhữngbữalễtiệcđãđượcđánhđổithậtxứngđángbằngniềmvuiđượcchơithểthao,bằngnhữngchiếchuychươngvàbằngmộthọcbổngtoànphầnvàomộttrườngđạihọcdanhtiếng.Tấtcảnhờvàothóiquenkỉluậtcaovàđammêcóđượcthểchấttốt.
Tínhkỉluậtlàmộtthóiquentốt“Thànhcônglàtổngcủanhữngnỗlựcnhỏbé,đượclặpđilặplạingày
quangàymànên…”-RobertCollierBatrườnghợpnêutrênliênquanđếnviệcchọnlựa,cũngliênquanđến
việchìnhthànhthóiquen.Đóchínhlàcốtlõicủatínhkỉluật:thựchiệnnhữngchọnlựađúngvàhìnhthànhnhữngthóiquentốt.Chúngtahoànthànhđượcnhữngviệclớnbằngcáchlàmnhữngđiềunhỏbéngàynàyquangàykhác.
Hầuhếtmọingườihoặclàtheodõinhữnggìxảyrahoặcsauđótựvấnđiềugìđãxảyra.Tínhkỉluậtgiúpchúngtahoànthànhnhữngviệckhichúngcầnphảiđượchoànthành,chứkhôngphảikhichúngtacảmthấythíchhoànthànhchúng.Đâylàchìakhóađểthànhcôngvàcảhạnhphúcbởichúngtacảmthấyhàilòngthậtsựkhigặtháikếtquảtừcôngsứclaođộngchămchỉvàbềnbỉcủachínhmình.
“Kỉluậtđúngnghĩakhôngthúcépsaulưngbạn;nóởbêncạnhkhíchlệbạn.
Khibạnhiểurằngkỉluậtlatựchămsócmìnhchứkhôngphảitựtrừngtrịmình,bạnsẽkhôngedèkhinhắcđếnnó,màngượclạisẽvunđắpchonó.”
-SybilStanton
Chương15Ngườithànhcôngtựtạothờigianchomình“Ngườithànhcôngchẳngbaogiờdừnglạidùchỉđểtựhỏiliệuviệc
chúngtađanglàmcóthựcsựquantrọngnhấtkhông.”-StephenCoveySựkhácnhautrongviệcsửdụngthờigiancủangườithànhcôngvàngười
thấtbạiHơn200nămtrước,BenjaminFranklinđãtừngviếtrằng:“Thờigian
chínhlàcơhộiđểmỗingườithựchiệnnhữngdựđịnhvàướcmơcủamình.Cònviệccónắmbắtđượcnhữngcơhộiđóhaykhôngcòntùyvàomỗingười”.Đãcórấtnhiềuquyểnsáchviếtvềđềtàinày,trongsốđótôirấttâmđắcnhữngýtưởngcủaStephenCoveytrongcuốnBảythóiquencủangườithànhđạtvìôngluônnhấnmạnhviệcsửdụngthờigianhiệuquả.Ôngnói“…chúngtalúcnàocũngbậnrộn,chúngtacàngbậnrộnhơnkhimuốnhoàntấtcôngviệcmộtcách‘tốt’nhấtvàchúngtachẳngbaogiờdừnglạidùchỉđểtựhỏiliệuviệcchúngtađanglàmcóthựcsựquantrọngnhấtkhông”.
Thờigiancũnggiốngnhưmộtnguồnlực,nhưngkhôngnhưnhữngnguồnlựckhác,chúngtakhôngthểlấylạithờigianđãmất,cũngkhôngthểthêmbớt,lưutrữ,hoặctắtmở,thaythếnó.Nếuchúngtakhôngbiếtcáchsửdụngthờigiansaochothậthiệuquảthìtừnggiờtừngphúttrôiquasẽtrởnênlãngphí.
Cómộtsốkhácbiệtrõrệttrongnhậnthứccủangườithànhcôngvàngườithấtbạitrongcáchsửdụngthờigian,chẳnghạnnhư:
KẺTHẤTBẠINGƯỜITHÀNHCÔNGĐểthờigiantrôiquamộtcáchlãngphí.Trântrọngquỹthờigianđangcó.Chỉbiếtphungphíthờigian,khôngcókếhoạch.Biếtcáchsắpxếpthờigianhợplý.Khôngtìmđượcthờigianchomình.Tạorathờigianchochínhmình.Tôikhônghàmýnóirằngbấtkỳaitừngphungphíthờigianđềulànhững
kẻthấtbại.Tấtcảchúngta,aicũngcólúclãngphíthờigian.Tấtnhiên,tôixũngkhôngcóýnóivuiđùahoặcthưgiãnlàuổngphíthờigian–bởiđóchínhlàchìakhóachosựcânbằngtrongcuộcsống.Chỉlàchúngtakhôngnênbỏphíthờigianquánhiềuđếnmứclàmuổngphívàđểvuộtmấtnhữngcơhộiđểcảmnhậncuộcsốngtheođúngbảnchấtcủanó.
ChúngtacóđủthờigianđểlàmviệccầnthiếtCáchđâykhônglâu,ViệnGallupđãcôngbốkếtquảthămdò,80%người
đượchỏiýkiếnởHoaKỳcảmthấythờigiantrôiđiquánhanhvàhọcảm
thấyhọkhôngcóđủthờigianđểthựchiệnnhữngđiềumìnhmongmuốn.Nhữngngườiđóđãsaiởhaiđiểmcơbản.Trướchết,thờigiankhônghề
trôinhanhhơnlúcchiếcđồnghồđầutiênđượcchếtạora.Ngàynay,mộtgiờvẫncó60phút,mộtphútvẫncó60giây.Khôngcógìthayđổicả.Thứhai,cómộtlýdođơngiảnkhiếnngườitakhôngthựchiệnđượctấtcảmọiđiềulàvìhọmuốnquánhiềuthứcùngmộtlúc.Chúngtabiếtrằngnênsắpxếpthứtựưutiênchonhữngđiềumìnhmongmuốn.Bấtkỳainghĩrằng,mìnhsẽcóđượctấtcảvàlàmđượcmọithứthìsẽchẳngbaogiờcóđủthờigiancả.
Bốncáchlàmchủthờigian1.LẬPKẾHOẠCHCHOMỘTNGÀYCỦABẠNCácnhàthầuluôncóbảnthiếtkếxâydựng,cácnhàđiềuhànhluônvạch
trướckếhoạchkinhdoanh,cáchuấnluyệnviênluôncósơđồchiếnthuật,thầygiáocógiáoán…thếthìtạisaochúngtalạikhôngcómộtkếhoạchchomộtngàycủamình?Đóchẳngphảilàmộtđiềugìđóquávấtvả,cũngchẳngmấtnhiềuthờigiannhưngsẽmanglạinăngsuấtvàhiệuquảrõrệtchobạn.
Đánhdấunhữngviệcbạnđãhoàntấttrongngày.Việchoànthànhmụctiêuchobạncảmgiáctuyệtvờinhất,làphầnthưởngcủabạn.Nócũngchothấysựtiếnbộcủabạn.
2.LÊNLỊCHHẸNVỚICHÍNHMÌNHGiảsửbạncómộtcôngviệcđòihỏimấtkhoảng2giờđồnghồđểlàmvà
cầnphảihoàntấttrướcthứNămtới.Hầuhếtmọingườiđềunóivớichínhmình:“Mìnhquyếttâmlàmxongviệcđóvàotrướctuầntới”.Hãychúýsựkhácbiệtkhinóinhưsau:“TôisẽlàmviệcđóvàongàythứBatrongkhoảng4đến6giờchiều”.Hãynhớrằngtríóctaluônhướngđếnđiềucụthể.Nếubạnnóivớimộtngườibạncủamình,“Mìnhsẽgặplạinhaunhé”,thìsẽkhógặplạinhauhơnlàkhibạnhẹnvàomộtngàygiờcụthể.
Nếubạncóviệcgìđócầnphảilàmngay,nhưngbạnlạicókhuynhhướngtrìhoãnchođếnphútcuối,thìcómộtgiảiphápđơngiảnchođiềunày:Hãylênmộtcuộchẹnvớichínhmình.Trướckhilàmmộtviệcgìkhác,hãytỏrõquyếttâmlàmchokìđượcviệcphảilàm.Rồisauđóbạncầnquyếtđịnhkhinàobạnbắttayvàoviệclàmđó,vàtựcamkếtvớimìnhvềmộtthờigianbiểucụthể.Chỉđơngiảnnhưthếnhưngnócóthểđemlạinhiềulợiíchchobạnnhư:pháttriểntínhkỉluật,hỗtrợthiếtlậpmụctiêu,giúpchiếnthắngsựtrìhoãn,vàhướngdẫnbạnsửdụngthờigianhiệuquảhơn.
3.DÙNGPHƯƠNGPHÁPMỖI-LÚC-MỘT-CHÚTMộttrongnhữngphươngpháphiệuquảnhấttrongviệchoàntấtnhững
côngviệcquantrọnglàmỗilúclàmmộtít.Thayvìchờchođếnlúccócảmhứnghoặccóđủthờigianmớitiếnhành,thìhãydànhramộtchútthờigianđặcbiệttronglịchlàmviệchàngngàycủabạn.Tốtnhấtthờigianđặcbiệtnàyđượcấnđịnhvàocùngmộtthờiđiểmmỗingày.Điềumấuchốtlàphải
duytrìliêntục,đềuđặn.Hãylàmchonótrởthànhmộtthóiquen.Lấyviệcviếtramộtcuốnsáchđểlàmvídụ.Dườngnhưđólàmộtcông
việcquákhókhănphứctạpnếunhìnmộtcáchtổngthể.Nhưngnếubạnviếtchỉmộttrangmỗingày,thậmchítrừrahaingàynghỉthứBảyvàChủNhật,thìbạncóthểhoàntấtmộtcuốnsáchdày260trangvàocuốinăm.
Phươngcáchnàycũngcóthểsosánhvớiviệcxâydựngmộtcănnhàgạch.Mỗiviêngạchthậtlànhỏbé,vàviệcmỗilúcmộtviêngạchxemracóvẻchậmchạpkinhkhủng.Nhưngkhimỗiviênđượcđặtđềuđặnlênmộtviênkhác,lạihìnhthànhnêncáigìđóvĩđạihơnnhiềusovớinhữngđốngvậtliệuchưaxây.Bạncóthểsửdụngnhữngkhoảnhkhắcthờigianngắnngủitheocùngmộtcáchnhưthế.Thànhcônglàkếtquảcủacôngviệckhókhănvấtvảđượcthựchiệnmỗingàymộtít.
4.HÃYBIẾTVÀOLÚCNÀOBẠNLÀMVIỆCHIỆUQUẢNHẤTMỗingườicómộtchiếc“đồnghồsinhhọc”riêng.Vàolúcnàođó,người
nàylàmviệccónăngsuấtnhất,nhưngngườikhácthìngượclại,kémhiệuquảnhất.Mộtsốlàmviệchiệuquảnhấtvàobuổisáng,nhữngngườikháclạicónăngsuấtvàobanđêm.Mộtsốngườiđuốisứcvàogiữabuổichiều,trongkhinhiềungườikháclạivừađượcnạpđầynănglượng.Vìvậy,quantrọnglànhậnbiếtđượcgiờsinhhọccủabạn–khinàobạncóthểhoạtđộngtốtnhất.Nếucóthể,nênlênlịchlàmnhữngviệcquantrọngnhấtcủabạntrongnhữnggiờkhắcnày.Đóchínhlàsửdụngthờigianmộtcáchtốiưu.
Thờigianlàvốnquýnhất–bạnđừngnêntrìhoãnnữaĐãbànvềthờigiantấtphảiđềcậpđếnsựtrìhoãn.Hầuhếtmọingười
chorằngđólàtrởngạilớnnhất.Nhưngtôilạikhôngnghĩtrìhoãnluônluônlàđiềutệhại.Mọingườiđềulàmnhưthếởmộtchừngmựcnàođó.Cóngườicònđạthiệuquảcaohơnkhihoàntấtcôngviệcdướiáplựcvàolúchếthạnvàkhôngthểtrìhoãnđượcnữa–vàonhữngphútcuối.Nhưngđóchỉlànhữngtrườnghợpngoạilệ.Hầuhếtmọingườicảmthấyvừakémhiệuquả,vừacólỗivàkhôngtựhàilòngvớichínhmìnhkhitrìhoãncôngviệc.
Nhưngnếubạncóđượckĩnăngsửdụngthờigianhiệuquả,bạnsẽnhậnthứcđượcrằngthờigiờlàcuộcsốngcủabạnvàbạnsẽtìmranhiềuphươngcáchđểtậndụngnó.Sựthànhcôngtùythuộcvàoviệcbạnsửdụngthờigiannhưthếnào.Ngườithànhcôngkhôngtìmkiếmthờigian,họtạorathờigian.
“Hãybiếttậndụngthờigiancủabạn,dùcuộcsốngluôncónhữngkhókhăn.”
Ephesians5:16
Chương16Luôngìngiữlòngtựtrọng“Lòngtựtrọngchínhlàtìnhcảmsâuthấmtrongtâmhồnmàbạncóđược
từsựđánhgiáchínhmình.”-DenisWaitleyLòngtựtrọngvàsựgiảtạoTrongmộtcuộchộithảonóivềlòngtựtrọngtôithựcsựấntượngtrước
bàiphátbiểucủaBillHonig,mộttrongnhữngthuyếttrìnhviênchính.Ôngchânthànhchiasẻvớihàngngàngiáoviêncómặttạibuổihộithảovềmốiquantâmcủaôngđốivớivịtrícủalòngtựtrọngtrongnhàtrường.Ôngnóirằngôngluônhếtlòngủnghộviệcgiúpchocáchọcsinhnângcaolòngtựtrọngcủabảnthânnhưngôngvẫnlongạitrướctìnhtrạngrấtphổbiếnhiệnnay,đólàtạonên“lòngtựáigiảtạo”.Mộtđứatrẻsẽcảmthấyrằngmìnhlàmộtđứatrẻngoannếunhưbạncứsuốtngàynóivớinórằngnóthậtgiỏivàngoanchodùcóthậtnhưvậyhaykhông.Nhưngsauđó,nếuđiềubạnkhenlàkhôngđúngvớisựthật,đứatrẻsẽcảmthấyhụthẫngvàthấtvọng.ÔngHonignhấnmạnhrằng,cáchtốtnhấtđểxâydựnglòngtựtrọngchocácemlàtraochocácemnhữngcôngcụcóthểlàmchocuộcsốngcógiátrịhơn,khiđólòngtựtrọngsẽtựthănghoa.
Vậytựtrọnglàgì?Theotôi,tựtrọngchínhlàsựtựcảmnhậnvềmình,bấtkểđiềungườikhácnói.Vàcáchchúngtacảmnhậnvềchínhmìnhliênquanđếnviệchìnhthànhtínhcáchriêngcủamỗichúngta.Chúngtachỉcóthểcảmnhậntốtvềmìnhkhicótháiđộtíchcựcvàdámchịutráchnhiệmchonhữngviệcchúngtađã,đangvàsẽlàm.
TừlệthuộcđếnđộclậptrongsuynghĩKhichúngtacònbé,cuộcsốngchúngtadongườilớntuổihơnchiphối.
Chúngtathấyhìnhảnhcủamìnhqualờinhậnxétcủahọ.Chúngtasuynghĩvàcưxửthôngquasuynghĩvàmongmuốncủangườikhác.Chínhvìvậy,chúngtacókhuynhhướngtrởnênnhưnhữnggìngườikhácnóivềchúngta.
Nhưngkhilớnlên,chúngtacầnphảihọccáchsuynghĩchobảnthânmình.Chúngtacầnnhậnthứcrằng,chúngtacóquyềntựdochọnlựacáchphảnứngcủamìnhtrướcnhữngnhậnxétcủangườikhácnhưEleanorRooseveltcólầnđãnói,“Khôngaicóthểlàmbạncảmthấymìnhthấpkémkhikhôngcósựchấpnhậncủabạn”.
Tôikhôngnóirằngchúngtanhấtđịnhphảiquantâmđếnnhậnxétcủangườikhácvàrằngchúngtakhôngnênđểcảmxúccủamìnhbịảnhhưởng.Đôikhichúngtacũngrấtcầnđượcnghenhữnglờikhenngợi,sựtánthưởng…Chúngtacũngcầnđếnnhữngcáiômhônthânthiếtnữa.Điềuđókhôngchỉcầnthiếtmàcònrấtquantrọng.Nhưngchúngtakhôngthểcứngồichờngườikhácvỗtaykhenngợithìchúngtamớicảmnhậnđượcgiá
trịcủamình.Trướckhicóaiđókhenngợichúngta,thìchúngtaphảibiếttựcảmnhậnvềmình.Sauđóchínhnhữnglờitándươngsẽkhẳngđịnhmộtlầnnữanhữngđiềuchúngtacảmnhậnvềmìnhlàđúng.
Nhữngđiềungườikhácnóivềchúngtaphầnnàoảnhhưởngđếncảmnhậncủachúngtavềbảnthânmình,chỉcónhữngsựviệcchúngtalàmvàđiềuchúngtanghĩmớithậtsựđemlạilòngtựtrọngchochúngta.Lòngtựtrọngđíchthựclàsựtôntrọngmàtaphảimưucầuchochínhmình.Lòngtựtrọngđíchthựclàmộtkếtquả-kếtquảtựnhiêncủabốntháiđộsauđây:
1.Hãytửtế-Chúngtakhôngthểcảmnhậntốtvềmìnhkhiíchkỉhoặcvôcảmtrướcniềmvuihaynỗibuồncủangườikhác.Cáchchúngtacưxửvớingườikhácnhưmộttấmgươngsoirọichínhta.Càngcưxửtốtvớingườikhác,chúngtacàngcócảmnhậntốtđẹpvềmình.
2.Hãyvìdanhdự-Tôiđãtừngđượcđọcnhữngcôngtrìnhnghiêncứuvềsựkếthợpgiữasựtrungthựcvàlòngtựtrọng.Bạncóthểhiểurấtrõnhưthếnàothìđượcxemlàtựtrọng,nhưngnếubạnkhôngtrungthựcthìchắcchắnbạnkhôngthểcảmnhậntốtvềmình.Sựtrungthựccủabạnsẽkhẳngđịnhniềmtincủamọingườiđốivớibạnvàsựtôntrọngcũngdầnđượchìnhthành.
3.Hãylàmviệc–Mộttrong“bảytộilỗiđángchếtởthờiTrungCổlàsựlườibiếng.Ngườitathườnggọinhữngngườingồilêđôimáchvàchẳngchịulàmviệclànhững“kẻvôtíchsự”.Thậtkhótìmthấycảmgiáchàilòngvềmìnhkhibạnlàkẻlườinhác,trốntránhcôngviệc.Luôntìmtòi,họchỏivàkhôngngừngtíchlũykinhnghiệmchobảnthânchínhlàconđườngngắnnhấtgiúpchúngtaxâydựnglòngtựtrọngchomình.
4.Hãytíchcực–Chúngtakhôngthểcảmnhậntốtvềmìnhnếusuynghĩcủachúngtachỉhướngđếnnhữngđiềubiquan,tiêucực.Chúngtakhôngchỉthểhiệnsựtôntrọngvàtrungthựccủamìnhtrongkhiứngxửvớingườikhácmàcònphảibiếttựhàovềchínhmình.Khiđó,chúngtasẽthấytựtinhơntrongtừngsuynghĩ,hànhđộng,cửchỉ-mộtnấcthangcầnthiếtchochặngđườngtiếnđếnthànhcôngcủabạn.
Chương17Tinhthầncũngluôncầnđượcchămsóc“Sựhàihòagiữathểchấtvàtinhthầnsẽđemlạinguồnsứckhỏevà
nhữngýtưởngmới.”-CarlThoresenSốnglàcânbằngHàngngànnămtrước,nhữngtriếtgiaTrungQuốcvàHyLạpcổđạiđã
nghiêncứucuộcsốngởhaimặt:thểchấtvàtinhthần.Tuycáchdiễngiảikhácnhau,nhưnghọlạirấtthốngnhấtvềsựtồntạicủahaiyếutốnàyvàkhẳngđịnhchúngđềuquantrọngnhưnhau.Họcũngđồngýlàkhibiếtcânbằnghaiyếutốnày,chúngtasẽtrởthànhconngườihoànhảo,vàsốngtrọnvẹnhơn.Vấnđềcủangàynaylàcóquánhiềungườithuộcđủmọilứatuổi,đãkhôngquantâmđầyđủđếnhaiyếutốcănbảnnàycủacuộcsống.
Đólàvìconđườngvàothếkỷthứ21vớitấtcảnhữngkỳtíchcôngnghệcủanóđãkhiếnrấtnhiềungườicónhữngquanniệmlệchlạc.Thếgiớikỹthuậtcaogiúpngườitacóthểđiđâyđiđó,thuthậpkiếnthức,vàtiếpnhậnthôngtinvớimộttốcđộchóngmặt.Chúngtacàngbịcuốnvàonhịpđộpháttriểnnhanhchóngvượtbậcvànhữngtiệnnghihiệnđạichừngnào,thìchúngtacàngítchịubỏthờigianđểsuynghĩchừngấy.Ngàynay,nhữngnhàtưtưởnghiệnđạiđangcốlàmsốnglạinhữngbàihọcđơngiảnnhưnghếtsứccógiátrịtừquákhứ.Cuộcsốngcânbằnggiữathểchấtvàtinhthầnđangmanglạichotanhiềuýnghĩahơnbaogiờhết.
ChămsóccơthểChưabaogiờchúngtaýthứcnhiềuvềlợiíchcủaviệcchămsócthânthể
nhưhiệnnay.Chúngtacókiếnthứcvềdinhdưỡngvàtậpluyệnthểdục–điềuchưađượcđềcaonhiềucáchnaymườinămvàchúngtađangtrảiquamộtsựbùngnổvềviệcchămsócvàrènluyệnchocơthểcườngtráng.Đâylàmộttrongsốítnhữngphongtràolànhmạnhvàchắcchắnsẽcókếtquảtốt,nhưngphảitrongmộtthờigiandàichứkhôngchỉlànhấtthời.Cóvôsốthôngtintốtvàgiátrịvềvấnđềnày,vìthếtôithấykhôngcầnthiếtphảilặplại.
Chỉcóhaiđiềutôimuốnnóivềsưrènluyệnchocơthểcườngtráng.Đầutiên,nógiúptạoratháiđộđúngđắnvềvaitròcơthể.Thứhai,giữgìncơthểđượckhỏemạnhkhôngnhấtthiếtphảisosánhvớinhữngcơthểkháchaycầnphảitheotiêuchuẩncủacácngườimẫuhoặcvậnđộngviênthểthao,thểhình.Mỗingườicómộtthểchấtkhácnhaucũngnhưnhữnggươngmặtkhácnhauvậy.Chỉcầnmỗingườichămsóctốtbảnthânphùhợpvớithểchấtcủamìnhlàđủđểcảithiệnchấtlượngcuộcsốngcủachúngta.
Chămsóctinhthần“Tinhthầnchúngtatươngtựnhưmộtkhuvườn.Nếunókhôngđược
chămsóchoặcvuntrồng,cỏdạisẽmọclantràn.”-ErwinG.HallCơthểbạnsẽhoạtđộngrasaonếubạnchỉănkem,kẹo,bánhrán,khoai
tâychiên,bánhquyvàchỉdùngthứcuốngnhẹ?Đừnghiểunhầmlàtôiphảnđốitấtcảnhữngthứđó.Thựcra,chínhtôicũngthíchmộtsốmónkểtrên.Nhưngmộtchếđộănchỉgồmnhữngthứđósẽkhiếncơthểthiếumộtsốchấtdinhdưỡngcầnthiết,vàsứckhỏecủabạnchắcchắnsẽsuygiảmngay.
Tinhthầncủabạnsẽrasaonếutấtcảnhữnggìbạnđọcchỉlàsáchbáolácải,rẻtiền;bạnchỉxemnhữngvởkịchủymị,nhữngtrậnđấuđôvậtbạolựchạngnặng;hoặcnếubạnchỉthíchnghemộtloạinhạcrap;bạnchỉxemphimkinhdị?Tôikhôngchêtráchgìnhữngthứđó,nhưngđiềugìsẽxảyranếuđólàtấtcảnhữnggìbạnđưavàođầuócmình?Trínãobạnsẽtrởnênđặcquánhlạithôi.Tinhthầnbạncũngcầnchấtdinhdưỡngvậy!
Bạnhẳnbiếtrằng,cáccơbắptrongcơthểchúngtanếukhôngđượcdùngsẽbịteotópđi.Trínãocũngvậy,nếubạnđểnó“ởkhông”trongphầnlớnthờigiancủamình;nếubạnnghĩhọchànhlàđiềuvớvẩn,vàchẳngcầnthiếtphảikíchthíchtrínãolàmviệc,suynghĩ…thìkhảnăngtinhthầncủabạnrồicũngsẽteomònđi.
Ngàynay,côngnghiệpquảngcáoồạttấncôngchúngta;cácphươngtiệntruyềnthôngchochúngtanhiềuđiềukhôngđúngvềthếgiới;kinhdoanhgiảitríđưađếnchochúngtanhiềuđiềuphảngiátrị;chungquanhchúngtalànhữngngườiluônthốtlờithanphiền.Đóchắcchắnkhôngphảilànhữngmónăntinhthầnlànhmạnh.Nhưnghãynhớlàchúngtacóquyềnlựachọn.Chúngtacầnphảibiếtchọnlọcnhữngthứcănchotinhthầncũngnhưchocơthể.
Tacũngcóthểtậpthóiquenchỉchophépnhữngđiềulànhmạnhthâmnhậpvàotríócchúngta.Mộtngườibạnlớntuổivàkhônngoanhơnbảotôicáchđâynhiềunămrằng,ôngbắtđầumộtngàydựatrênmộtbảnghichúnhữngđiềutíchcực.Mỗisáng,ôngdànhmộtítthờigianđểđọcmộtđiềugìđócóthểnângđỡtinhthầnvàcổvũsuynghĩ.Ôngnóinókhôngchỉgiúpôngtậptrungvàonhữngđiềutốtlànhtrongcuộcsốngmàcòngiúpsànglọcloạibỏnhiềuđiềutiêucực.Mộtthờigianngắnsau,tôibắtchướcnhưthế.Tácdụngcủanóthậttolớn.Vàcólẽđâylàthóiquentốtnhấtcủatôi.
Chúngtacầnlưuýhaiđiềuquantrọngkhitiếpnhậnthôngtin:1.Chúngtachấpnhậnchođiềugìvàođầuócchúngta?2.Chúngtasửdụngthôngtinđónhưthếnào?Tacóthểđểđiềuhay,điềutốtđivàotríóctabằngcáchchọnlọcnhững
gìchúngtađãđọcvànghethấytừthếgiớixungquanh.Aiđócólầnnóirằngthậtkinhkhủngnếuphíphạmtrítuệ.Tạisaolạicóthểphíphạmmộtbộmáytuyệtvờiđếnthế?Khiđượcnuôidưỡngvàđượcsửdụngmộtcáchhữuích,trítuệgiúptađánhgiávàkhámpháđúngcuộcsống,chotamột
cuộcđờitrọnvẹnvàýnghĩahơn.Nóichung,chúngtacàngtrởnênhoànthiệnbaonhiêu,chúngtacàng
cảmnhậncuộcsốngvàcảmnhậnvềbảnthânmìnhtốthơnbấynhiêu.“Nhữngngườipháttriểnđờisốngtinhthầnnhiềunhấtsẽlànhữngngười
nhậnđượcnhiềuniềmvuinhấttrongcuộcsống.”-M.ScottPeck
Chương18ThấtbạilàchuyệnbìnhthườngNếubạndámchấpnhậnthấtbạivàrútkinhnghiệmtừđó,nếubạnxem
thấtbạinhưlàmộtcơhộitrưởngthànhchomình,thìbạnhãytinlàmìnhđangbướcđitrênconđườngđếnvớithànhcông.”
-JosephSugarmanAicũngđãtừngnếmmùithấtbạiHãyhỏibấtkìngườithànhđạtnàoxemhọđãtừnggặpthấtbạivềchuyện
gìhaychưa,vàbạnbèsẽcóđượchaicâutrảlời.Câuđầutiênsẽlàmộtnụcườitrầmngâmhoặcsẽlàmộttiếngcườilớn.Câutrảlờithứhaisẽlàmộtcâuhỏiđạikháinhưlà:“Bạnmuốnnghevềthấtbạinàocủatôi?”.Thấtbạilàmộtphầntấtyếutrongcuộcsốngmàkhôngaitránhkhỏi.Vấnđềquantrọngkhôngphảilàchúngtacóthấtbạihaykhông,màchínhlàchúngtađãthấtbạinhưthếnào.Sựkhácbiệtgiữangườithànhcôngvàngườikhôngthànhcôngđượcxácđịnhkhôngphảibởisốlầnthấtbạicủacủahọmàbởiviệchọđãlàmgìsaunhữnglầnthấtbạiđó.
HaikinhnghiệmthấtbạinổitiếngTôibắtđầuđọctiểusửcủacácdanhnhânnămmườihaituổi.Nhờđó,tôi
khámphárarằng,đólànhữngcuốnhaynhấtvềđềtàithànhcông.Điềulàmtôiấntượngnhấtlàngườitakhôngchỉviếtvềthànhcôngmàviếtcảvềnhữngthấtbạivìkhôngaithànhcôngmàtrướcđóchưatừngnếmmùicayđắngcủathấtbại.
Vềkinhnghiệmthấtbại,tôinghĩngayđếnhaingườinổitiếnglàAlbertEinsteinvàThomasEdison.Mộtngườilànhàtoánhọcvĩđạinhấtvàngườikialànhàphátminhvĩđạinhấtcủamọithờiđại.Họsẽkhôngthànhcôngnếukhôngsẵnlòngrútranhữngbàihọctừthấtbạivàvẫnbềnchívàonhữngthờiđiểmđenđủinhất.Tuykhôngcónhiềungườibiếtđến,nhưngnhữngthấtbạicủahọđãgópphầnkhôngnhỏmangđếnsựthànhcôngtrongnhữngphátminhcủahọ.
KhiEdisontìmcáchkéodàiđờisốngcủachiếcbóngđèntròn,ôngđãthửhơnmườingànlầncáckiểukếthợpkhácnhaucủacácvậtliệumàvẫnthấtbại.Khiđượchỏirằng,bằngcáchnàocóthểtiếptụcthínghiệmsaungànlầnthấtbại,ôngtrảlờiôngkhôngcoiđólàthấtbại,mỗilầnthửnghiệmđốivớiônglàmỗilầnôngtiếntớigầnthànhcônghơn.CònEinstein,ngườinổitiếnglàthôngthái,nói:“Tôikhôngngừngsuynghĩvàsuynghĩ.Chínmươichínlầnchokếtquảsai.Nhưnglầnthứmộttrămthìtôiđúng”.
Vớinhữngngườinày,thấtbạilàđiềubìnhthường.Vàhọbiếtrằngthànhcônghiếmkhiđếntronglầnthửnghiệmđầutiên.Vớisuynghĩnhưthế,chúngtasẽnhanhchónghồiphụcsaunhữnglầnthấtbạivàcốgắnglầnnữa.Thànhcônglàkếtquảcủathờigian,quyếttâm,vànỗlựcbềnbỉ.CảEdison
vàEinsteinđềuđượcxemlànhữngthiêntài,nhưngkhôngaithíchdanhhiệuđó.ChínhEdisonđãđịnhnghĩa:“Thiêntàilàkếtquảcủamộtphầntrămcảmhứngthiêntàivàchínmươichínphầntrămmồhôi,nướcmắt”.
Điềutacóthểhọcđượctừthấtbại“Ngườikhôngchịuhọchôiluônlặplạinhữngsailầm.Ngườichịuhọchỏiluôntíchlũykinhnghiệmsaunhữngthấtbạixảyđến.Vấnđềởđâykhôngphảilàliệubạncóchịuhọchaykhông.”-BenjaminBarberThấtbạilàmộtngườithầyvĩđạicủacuộcsống.Sauđâylànhữngbàihọc
haynhấttừsựthấtbại:•Thấtbạidạychúngtabiếtkhiêmtốn.Nóbuộcchúngtaphảiđươngđầu
bằngtấtcảkhảnăngcủamìnhđểvượtqua.•Thấtbạidạychúngtabiếtđiềuchỉnhsuynghĩvàhànhđộngcủamình.
Nóthúcđẩychúngtaphảinhìnvàođiềuchúngtađanglàmvàchochúngtacơhộiđểthửnghiệmtheomộthướngmới.
•Thấtbạidạyrằngkhôngphảilúcnàochúngtacũngcóđượcnhữnggìmìnhmuốn.Thỉnhthoảng,ngaycảkhitalàmtoànnhữngđiềuđúngđắncả,nhưngvẫnkhôngđiđếnmộtkếtquảmongmuốnnào.
•Thấtbạidạychúngtavềsứcmạnhcủacátính.Nótháchthứcchúngtađàosâuhơnnguồnlựcnộitạikhigặpphảithấtbại.
•Thấtbạidạychúngtavềlòngkiêntrì.Nóbuộcchúngtahoặcsẽphảitừbỏhoặcphảiquyếttâmhơnnữavànỗlựckhôngngừng.
•Thấtbạidạyrằngchúngtacóthểvượtquathấtbại,khônggụcngã,khôngbỏcuộc.Khônghềcósựxấuhổkhithấtbại,chỉxấuhổkhisợphảigượngđứngdậyvàtiếptụccốgắng.
Vàcònmộtbàihọcquýbáunhất,đólà:Thấtbạisẽgiúptamạnhmẽhơn.Khiphỏngvấnhơnhaitrămngười,phầnđônglànhữngngườinổitiếngvàcũngđãtừngtrảiquanhiềulầnthấtbạiđểxemhọđươngđầuvớithấtbạibằngcáchnào,nhữngcâutrảlờicủahọgiúptôinhậnthứcrằng,tôiđãsaikhikhôngngừngtựdằnvặtvềnhữnglỗilầmcủamìnhtrongquákhứ;thayvìthế,tôicầnphảitậptrungrúttỉanhữngkinhnghiệmtừnhữnglỗilầmấy.
Vớihọ,thấtbạikhôngcógìđángphảixấuhổ.Sứcmạnhthựcsựxuấtpháttừsựnhậnthứcrằngchúngtasẽvữngvàngvàtrưởngthànhhơnsaumỗilầnthấtbại.MộttrongnhữngngườiđượcphỏngvấnlàBácsĩKeithReemstma.Ônglàmộtbácsĩphẫuthuật,đãnhiềunămcócôngtìmkiếmphươngphápchữabệnhtiểuđường.Nhưngôngvẫnchưathànhcông.Điềugìkhiếnôngvẫntiếptụctìmkiếm?“Tôichẳngbaogiờnghĩđiềutôiđanglàmlàthấtbại.”–Ôngnói–“Đóchỉlànhữngkếtquảchưahoànhảomàthôi.Tôiluônhìnhdungrấtrõđiềutôiđangtìmtòivàhướngđến,mỗithínghiệmđềumáchbảochotôibiếtthêmmộtítvềđiềutôiđãlàmsai”.Thậtlàmộttháiđộtuyệtvới!Nóthắptrongchúngtamộtniềmtinrằngchúngta
khôngbaogiờthấtbại.ThấtbạisẽmangđếnchochúngtacâutrảlờiKhinhìnlạinhữngthấtbạicủamình,câuhỏi“Liệutacócòngặpthấtbại
nữahaykhông?”khôngcònýnghĩanữavìchắcchắntấtcảchúngtađềucólúcsẽthấtbại.Khinhìnvấnđềbằngcâuhỏi“Tathấtbạinhưthếnào?”,chúngtasẽcóhaisựchọnlựa:
1.Vìđâubạnđãthấtbại:Cóhaisailầmthôngthườngđưachúngtađếnthấtbại.Thứnhấtlàsợhãi
nó,cốgắngquámứcđểtránhnó.Vìquálosợthấtbạinênchúngtacốgắngđặtmìnhtrongtrạngtháiquáantoànđếnnỗitachẳngbaogiờchấpnhậnbấtkìrủironào.Nhưngtrênthựctế,rủiro,mạohiểmvừalàmộtphầnquantrọngcủathànhcôngvừalàmộtđiềukiệncầnchosựtrưởngthành.MarvaCollins,mộtthầygiáonổitiếngởChicago,ngườiđãgiúphàngngàntrẻemvượtlênnỗisợhãi,cómộtcâunóirằng:“Nếubạnchưatừngmắclỗilầmthìbạnchưathểlàmđượcđiềugìcóýnghĩa”.Hãydámmạohiểmvàcanđảmmộtchút.Khôngdámchấpnhậnnguycơthấtbạilàthấtbạitệhạinhấttrongmọithấtbại.
Lỗilầmthứhaichúngtathườngmắcphảilàchophépthấtbạihạgụcchúngta.Chúngtanổinóng,suysụp,thấtvọng,chánnản,thườngchịuthuavàbỏcuộc.Tôikhôngnóinhữngxúccảmvừakểlàvôlýhoặcthiếuthựctế.Khôngcógìsaitráikhicónhữngcảmxúcđósaumộtthấtbạitolớn.Nhữngchúngtakhôngnênđểnhữngcảmxúcđóhủyhoạichúngtamàhãyđểnógiúpchúngtakiểmtramứcđộquyếttâmcủamình.Hàngngànnămtrước,KhổngTửcónói:“Vinhquangvĩđạinhấtcủachúngtakhôngphảilàchẳngbaogiờthấtbạimàởchỗchúngtadámđứngdậysaumỗilầnthấtbại”.
2.Khắcphụcthấtbạinhưthếnào?Trướchết,hãytìmđếnvớingườinàomàbạntintưởng.Nhữnglờitâmsự
sẽgiúpbạncảmthấydễchịuhơn;thấymìnhkhôngcòncôđơnkhiphảiđốimặtvớisựthấtbạivànhữnglờiđộngviênsẽtiếpthêmsứcmạnhchobạnđểđứnglên.
Thứhai,hãyviết.Viếtvềnhữngđiềubạnđãlàm,vềcảmgiáchiệntạicủabạn,vềmụctiêuvàvềđiềubạnsẽlàmsắptới.Bạnsẽngạcnhiênvềnhữnggìxảyrasauđó.
Thứba,hãyđọcsáchviếtvềnhữngconngườiđãvượtquathấtbạicủachínhhọđểđiđếnthànhcôngnhưLincoln,Edison,Gandhi,MartinLutherKing.Nhữngcâuchuyệncủahọsẽthắplêntrongchúngtanhữngtiahivọng,nhữngsuynghĩvàcáchnhìnlạcquanhơn.
BạnsẽmạnhmẽhơnsaukhivượtquathấtbạiTrongtácphẩmnổitiếngGiãtừvũkhí,khinóivềđạichiếnthếgiớilần
thứ1,ErnestHemingwayđãviết:“Thếgiớilàmtannátmọingườivànhiềungườitrởnênmạnhmẽtạichínhnơibịđổnátđó”.Cuộcsốngcũngthế,quả
thậtcuộcsốngđãvàđangthửtháchconngười,vàthườngkhôngchỉmộtlần.Nhưng,chấpnhậnthuacuộchaytrởnênmạnhmẽhơn,tấtcảtùythuộcvàotháiđộvàchọnlựacủachúngta.Chúngtacóthểtrởnênmạnhmẽtạichínhnơibịđổnátđónếuchúngtachọncáchrútrabàihọckinhnghiệmtừnhữngsailầm,tiếptụcnỗlực.Nhữngthấtbạiđauđớntrongcuộcsốngcóthểlànhữngbàihọckinhnghiệmquýgiánhấtvàlànguồnđộngviênmạnhmẽnhấtgiúptáitạosứcmạnhcủachúngta.NhưTướngGeorgeS.Pattonđãtừngnói,“Thànhcônglàđộcaochúngtanhảybậtlênsaukhitiếpđáy”.
“Đừngsợthấtbại.Hãyrútkinhnghiệmtừthấtbạivàtiếptụcđươngđầuvớitháchthứcmới.Nếukhôngthấtbại,bạnsẽkhôngthểtrưởngthành.”
-H.StanleyJudd
Chương19Cuộcsốngsẽđơngiảnhơnkhitabiếtđiềugìlàcầnthiết“Đâylàbímậtcủatôi,mộtbímậtvôcùngđơngiản:Chỉconmớicóthể
nhậnthấyđiềugìlàđúng.”-AntoinedeSaint-ExupéryMộtsốquytắcđơngiảnCáchđâyhàngngànnăm,KhổngTửtừngnóirằng,cuộcsốngthậtrarất
đơngiản,chỉlàchúngtacứkhăngkhăngđòilàmchonóphứctạphơnmàthôi.NhàbáchọcthiêntàiEinsteincũngnói:“Tôiluônthựchiệnnhữngnghiêncứucủamìnhtheocáchđơngiảnnhất.Chúngtađangsốngtrongmộtthếgiớiphứctạp,điềuđókhôngcónghĩalàchúngtaphảisốngtheomộtlốisốngphứctạp”.Thếnhưngchúngtalạithưởngbỏraquánhiềuthờigianđểđấutranhvớicáiphứctạpcủacuộcsốngtrongkhilạiphớtlờđibảnchấtđơngiảncủanó.
Vàonămđầutiêntạitrườngcaođẳng,tôicógặpHalDeJulio,mộtngườiđãtìmracáchđơngiảnđểcómộtcuộcsốnghạnhphúcchomình.Ônglàmộtcựusinhviênthànhđạtthườngquayvềtrườngthămhỏisinhviên.Ôngrấthaycườivàluôncótháiđộtíchcựctrongcáchnhìncủamình.Ôngluônđặttinhthầnlàmviệccủamìnhlêntrên,lạcquanyêuđờivànóichuyệnthậthómhỉnh,duyêndáng.Rồichúngtôikếtbạn.Tôingàycàngkhámphásựthúvịởông.
Tôihỏi:“Điềugìđãkhiếnôngcóthểsốngvuivẻđếnthế?”.Ôngtrảlờirằngôngthànhđạttừrấtsớm,nhưngôngnhậnrarằngkiếmtiềnkhôngphảilàtấtcả,vàôngcảmthấymìnhcầnphảilàmgìđóđểduytrìtrậttựcuộcsốngcủamình.Vìthếôngdànhítthờigianviếtramộtdanhsáchcácviệcquantrọngđốivớiông.Danhsáchbanđầucónhiềuthứ,nhưngcàngxemxétkĩ,ôngcàngrútngắnnólại.Cuốicùngchỉcònsáuđiều–nhữngđiềucầnthiếtnhất,chỉcóthểnhìnthấyvàcảmnhậnbằngcontim.Nóiđoạnôngrútchiếcvíravàđưachotôixemmộttấmthiếpnhỏnằmbêntrongđó.Ôngnói,“Khitôirútgondanhsáchấyxuốngcònsáuđiều,tôiviếtchúngrađâyvàtạmgọilànhữngquytắcđơngiảncủacuộcsống.Tôitựhứasẽmởnóraxemmỗingàyvàsốngtheonhữngquytắcnày”.Giờđâyđãgầnđếntuổitámmươi,ôngvẫnlàmtheonhữngquytắcbấtdibấtdịchđó,vàôngvẫncònhammêcuộcsốngnày.
Nhữngquytắcđơngiảncủacuộcsống1.Hãycótháiđộsốngtíchcựctrongbấtcứtrườnghợpnào.Hãycócái
nhìnlạcquanvàluônbiếtơncuộcsống.2.Hãyxâydựngcuộcsốngcủabạndựatrênnềntảngcủalòngtôntrọng.
Hãyyêuquýngườithân,bèbạnvàtửtếvớimọingười.Hãynhìnvàonhữngđiềutốtđẹpnhấtởmọingười,trongđócóbảnthânmình.
3.Hãylấychínhtrựclàmnềntảngcuộcsống.Hãysốngvớinhữngquytắccôngbằngtrungthựctrongmọihoàncảnh.
4.Hãychấpnhậnkhókhănvàtháchthứccủacuộcsống.Hãylàmviệcchămchỉmỗikhibắttayvàobấtcứcôngviệcgì.Nếuthấtbại,hãydũngcảmbắttaylàmlại.
5.Hãysaymêhọctập.Bạncàngkhámphánhiềuvềcuộcsốngvàthếgiớichừngnào,càngtốtchobạnchừngấy.Hãycoiđólàmộtquytrìnhchosựtrảinghiệmcủachínhbạn.
6.Hãysốngvuivẻ.Bạnhãynhớrằngmộtcuộcsốnghạnhphúckhôngthểthiếuvắngniềmtinvànụcười.
“Conngườisẽkhótìmthấymộthạnhphúcđíchthựcnếuhọvẫnchưahiểuđượcmộtsốquytắcđơngiảncủacuộcsống.”
-OgMandino
Chương20Trướctiênhãytrởthànhngườitốt“Hãychođinhữngđiềutốtđẹpbằngmọicáchmàbạncóthể.”-JohnWesleyMộtlýdođơngiảnđểtrởthànhngườitốtKhicònlàmộtđứatrẻ,ngườilớnthườngbảovớichúngtôirằngônggià
Noelsẽđếnthămnhữngđứatrẻbiếtvânglời,vìthếnếuchúngtôimuốnđượctặngnhiềuquàvàobuổisánglễGiángsinhthìphảingoanngoãn.
ThậtrakhôngphảichỉcóvàolễGiángsinhmàlúcnàochúngtôicũnglànhữngđứatrẻbiếtvânglờivìcòncónhữnglýdokhácnữa.Mộtlàsợbịphạt.Nếuchúngtôiquậyphá,chúngtôisẽbịđánhđòn,hoặcbịcấmkhôngđượcchơitròchơimìnhyêuthích.Lýdothứhaiđơngiảnlàvìchúngtôiđượcrăndạynhưthế.Chúngtôiđượcbảobanlàphảilễphép,kínhtrọngngườilớn.Chúngtôikhôngđượcchọnlựa,vàthậmchíkhôngbànthảochicả.Chúngtôinhấtthiếtphảingoanngoãn.
Vậyđếnbâygiờ,nhữnglýdođócócònảnhhưởngvàchiphốicáchcưxửcủachúngtahaykhông?CóthểchúngtasẽđượcthưởngnhữngmónquànhonhỏkhilàmmộtđiềutốtchodùđócóphảilàtrongmùaGiángsinhhaykhông;chúngtacóthểsẽbịphạtkhilàmđiềuxấu,vàcũngcórấtnhiềuchuẩnmựckhácnhắcnhởchúngtacónhiệmvụphảisốngtốt.Vìthế,nhữngphầnthưởng,nỗisợbịphạt,vàýthứcvềtráchnhiệmvàbổnphậnvẫncònlànhữnglýdocógiátrịđểchúngtatrởthànhngườitốt.Nhưngđókhôngphảilànhữnglýdoduynhất.Cómộtlýdokhácnữaxemracòncănbảnvàquantrọnghơnnhiều.
Khibạnlàngườitốt,hạnhphúcthậtsựsẽđếnvớibạnChúngtalớnlên,đượcdạybảonhữngchuẩnmựcđạođứcvàtừtrong
tiềmthức,chúngtaluônmongmuốnmìnhtrởthànhmộtngườitốt.Điềuđódườngnhưquáhiểnnhiênđếnnỗibạnkhôngnhậnramộttrongnhữngchânlýđơngiảnnhấtlà:Cómốiquanhệmậtthiếtgiữalòngtốtđúngnghĩavớisứckhỏevàniềmhạnhphúccủachúngta.Đángbuồnthay,quánhiềungườikhôngnhậnrađiềunày.Tôihivọngcuốnsáchnàyhữuích,vàlòngtốtđúngnghĩalàcốtlõicủamỗichúngta.
Tôihàmýgìkhinóiđếnlòngtốtđúngnghĩa?Ýrằngchúngtanênsốngtheonhữnggiátrịđạođứcvĩnhhằngcùngtồntạivớichúngtatừbuổibìnhminhcủathếgiớinày.Nhữnggiátrịvĩnhcửunàylànhữngnguyêntắcmangđếnýnghĩachocuộcsốngcủachúngta.Chúnggiúpchúngtatrởthànhkiểungườichúngtamongmuốn.Sốngđúngtheolươngtâm,đạolílàcáchtốtnhấtgiúpchúngtacóthểsốngtốtđẹpvớimọingườivàchínhmình.
“Chỉcólòngtốtvàtrungthựcmớichochúngtacuộcsốnglànhmạnhvàđầytìnhngười.”
-HaroldKushner“Cảmđảmlàdámnói“vâng”vớicuộcsốngchodùnókhắcnghiệtđến
mứcnào.Canđảmlàbiếtmỉmcườidùsốphậntrớtrêuthếnàođinữa.”