1

2

Contents

WELKOM & REDAKSIONEEL .............................................................................................................................................. 4

Points to Ponder: Proverbs ........................................................................................................................................... 4

DEVOTION: BOB SMITH..................................................................................................................................................... 4

AT ANYTIME OF THE YEAR .....NEVER FORGET THE EASTER MESSAGE! ........................................................................... 5

PERSONALIA ...................................................................................................................................................................... 5

Afsterwe ........................................................................................................................................................................ 5

PERSONALIA VANAF 1 MAART 2015 TOT 31 MAART 2015 : OPGESTEL DEUR PATRICK COETZEE .................................. 8

Afsterwe ........................................................................................................................................................................ 8

Siekbed ........................................................................................................................................................................ 10

GENL MCW “MIKE” GELDENHUYS .................................................................................................................................. 10

Verjaarsdag: Genl MCW Geldenhuys: genl JV van der Merwe ................................................................................... 10

Facebook: Verjaarsdag: Genl MCW Geldenhuys: Hennie Heymans ........................................................................... 10

DIE HOOFOORSAKE VAN DIE PROBLEME IN DIE POLISIEDIENS VAN VANDAG: FANIE BOUWER ................................... 17

ISS TODAY: WRECKING POLICE MORALE AND PUBLIC TRUST SINCE 2012: DR J BURGER .............................................. 19

27 ARPRIL 1994: 21-JAAR LATER: FANIE BOUWER ......................................................................................................... 20

BSAP: DEATH OF FORMER COMMISSIONER: PETER ALLUM: TERRY SCHWARTZ ........................................................... 22

BSAP: DEATH OF FORMER COMMISSIONER: PETER ALLUM: DAVE HOLMES ................................................................. 22

POLICE MINE-PROTECTED & ARMOURED PERSONEL CARRIERS: JOHANNES BOTHA .................................................... 24

Boerbok ....................................................................................................................................................................... 24

Albatros ....................................................................................................................................................................... 24

Gemsbok ..................................................................................................................................................................... 25

Inewe waterkanon: ..................................................................................................................................................... 25

Kraanvoël , Niesmasjien & Onlustebus ....................................................................................................................... 26

CROSSLEY: 1939: SAP WINDHOEK (HBH) ........................................................................................................................ 27

Crossley: War Museum Johannesburg ........................................................................................................................ 27

ONS WEBTUISTE: KOMMENTAAR ONTVANG ................................................................................................................. 27

42 JAAR DIENS: KAPT JUDY HORN (COETZER) ................................................................................................................. 29

MAJOOR J. VAN ROOYEN & KAPTEIN J. VAN ROOYEN: JJ VAN ROOYEN ........................................................................ 36

My Oupa: Maj J van Rooyen ....................................................................................................................................... 37

My Vader: Kaptein J. van Rooyen ............................................................................................................................... 38

OUTYDSE BBP-BEVEILIGING: V.TAK PRETORIA: TOFFIE RISK & ROYCE MERTON ........................................................... 40

Adv BJ Vorster ............................................................................................................................................................. 41

TJ Kruger ...................................................................................................................................................................... 42

1978: LANDSVEILIGHEID: BEELD (via PAUL GREYLING) .................................................................................................. 43

Kuba: Weste gooi wal ................................................................................................................................................. 43

Genl Mike Geldenhuys: Nuwe Kommissaris ............................................................................................................... 44

3

Landsveiligheid onder beheer: Min Kruger ................................................................................................................. 45

SERSANT FLIP SCHMAHL: RIA MEYER ............................................................................................................................. 45

SPESIALE TAAKMAG: MARIUS VAN ZYL: UZBEKISTAN .................................................................................................... 47

BRIEF HISTORY OF THE SOUTH AFRICAN NAVY: CAPTAIN (SAN) (RET) CHARLES ROSS .................................................. 48

SOUTH AFRICAN NAVY RANKS AND INSIGNIA: PART ONE JUNIOR AND SENIOR RATINGS:

CAPTAIN (SAN) (RETD) CHARLES ROSS ............................................................................................................ 53

ROOIDAM MILITARY CEMETERY: BLOEMFONTEIN:CAPT (SAN) (RET) C ROSS ..................................... 56

THE MARKET PLACE: SILVER SAXOPHONE YAS-82Z ........................................................................................................ 57

GESOEK: MEDALJE LINTE: SAP-KRUIS VIR DAPPERHEID ................................................................................................. 60

WYLE NO 43224 SERS JPJ ‘KOOS’ WESSELS: PROF WG (HEINRICH) SCHULZE ................................................................ 60

EENHEID 7: MERAAI DE WET .......................................................................................................................................... 67

HOOFSTUK 5: MILITÊRE-MEDIESE VERVOLGVERHAAL: LT-KOL AC PRETORIUS (SAMMD - AFGT) ................................. 68

O BRANDEWYN LAAT MY STAAN: KOL MJJ VAN RENSBURG (SALM - AFGETR) ............................................................. 73

PRESS CUTTINGS: MASTER W/O CRAIG STUART BROWN .............................................................................................. 74

Kirkwood Killings: Det/Const J “Hansie de Beer ......................................................................................................... 74

Det/Sgt Ian Richardson & Const Hendrik Bessinger ................................................................................................... 75

INDEMNITY CLAUSE: VRYWARINGSKLOUSULE ............................................................................................................... 75

4

WELKOM & REDAKSIONEEL Your Mind is a Garden,

Your Thoughts Are The Seeds, You can Grow Flowers... Or you can grow Weeds.

Op ʼn treurige noot, baie welkom by hierdie “laaste” uitgawe van die Nongqai. Dis nou seker sowat ses jaar

wat ons die tydskrif uitgegee het? Daar is ʼn tyd om te kom en ʼn tyd om stadiger te beweeg. Ons wil nie

heel te maal weggaan nie – ons sal seker so nou en dan iets onder die naam “Nongqai” publiseer. Intussen

is ek amper 70 jaar oud en gaan ʼn groot avontuurstog mbt die SAP-geskiedenis aanpak. Voorts is ek ook

belas met duisende argiefstukke en foto’s wat ek moet liasseer. Inligting beteken ook ‘niks’ indien dit nie

netjies georden is nie. Ek haat liassering maar my leggers in die kuberruimte is in wanorde. Dit is ook

nodig dat ek polisie-geskiedenis moet versamel en meer tyd aan navorsing en leeswerk wy. So baie boeke

verskyn en daar is nie tyd om alles te lees nie.

Points to Ponder: Proverbs

Old Italian proverb... After the game, the King and the pawn go into the same box.

John Glenn... As I hurtled through space, one thought kept crossing my mind - every part of this rocket was supplied by the lowest bidder.

David Letterman... America is the only country where a significant proportion of the population believes that professional wrestling is real but the moon landing was faked.

Prince Philip... When a man opens a car door for his wife, it's either a new car or a new wife.

Robin Hall... Lawyers believe a person is innocent until proven broke.

WH Auden... We are here on earth to do good unto others. What the others are here for, I have no idea.

Jimmy Durante... Home cooking. Where many a man thinks his wife is.

DEVOTION: BOB SMITH

Dear Brigadier Hennie, Devotional Article for the S.A. Police Journal: May, 2015. I trust that you are keeping well? Herewith the next devotional article as promised. I trust that you may be able to use it in your Police Journal and that it may be an encouragement to the readers. Less than 30 lines this time, which you may adapt if necessary. Please confirm receipt. God Bless! Kind Regards, Bob Smith. Cell: 082 858 6616.

5

AT ANYTIME OF THE YEAR .....NEVER FORGET THE EASTER MESSAGE! Reading from: Matthew. 28; 5, 6 & 7. The Angel said to the women, "Fear Not: for I know that you are

seeking Jesus, who was crucified.

He is not here: for He is Risen, as He said He would. Come and see the place where He lay. And go

quickly, and tell the disciples that He is Risen from the Dead!"

The Good News for all Believers is that for the first time-ever, the Message of Hope came from an open

grave! All of us have, at some time, visited a cemetery. The headstones bear witness to the sad ending of

someone's life. All ages are affected by death. Death is not a respector of persons, and it can knock on the

door of any person, at any time, sooner or later.

The Message of Easter ignites our hope of Eternal Life. The Angel declared without any hesitation, that

Jesus Christ has Risen from the Dead. There is no counter argument against this Fact. The most important

Fact of Life!

How can we know that the death of Jesus Christ took care of the sin that separates the souls of mankind

from the Eternal and Righteous God? The Resurrection of Jesus Christ from the Dead is the Answer! The

Bible records at least eleven appearances of the Living Christ to His disciples. The Apostles each

experienced His Living Presence, and were prepared to be tortured and even die a martyrs death, rather

than deny their faith, and their living relationship with the Lord Jesus Christ. Although in some countries,

even during these modern times, Christians are still tortured and often die a martyr’s death.

We are called to "Live" the New Life found in the Living Presence of Jesus within us every day. Before the

Easter message, there was the message of Calvary. Jesus Christ, the Son of God, pure and innocent, and

without sin, took upon Himself the Sins of the Whole World, so that whoever believes in His sacrificial death

FOR THEM, may know the peace and the assurance of their sins forgiven. The empty tomb is witness, that

Jesus with His precious blood, has paid the full price for the penalty of our sins. He has risen to return to

His heavenly Father in heaven. At the Right-Hand of the Father, He fulfils the High Priestly ministry of

making intercession for us and supporting us during our daily life and earthly struggles. He cared for us at

Calvary. He cared for us when He rose from the dead, and He cares for us on a daily basis, when we put

our trust in Him!

PRAYER: Lord Jesus, thank you for always caring for me, no matter what. Please keep the Message of

Easter always fresh in my heart ....everyday ...and every year, until I meet you Face to Face as my Lord

and Saviour. Thank you Jesus! Amen.

PERSONALIA Personalia vanaf 1 Maart 2015 tot 31 Maart 2015 : Opgestel deur Patrick Coetzee

Afsterwe

Dit is met innige leedwese dat ons die afsterwe van die volgende oudlede van die Mag of die van ons vriende moet aankondig: We deeply regret to announce the deaths of the following former members of the force or those of our fiends:

6

Paul Van Niekerk South African Police - Hall of Fame / Suid-Afrikaanse Polisie Heldesaal

2015/03/08 Kol "Bees" Marais, vroeër van die Lugvleuel is vanmiddag oorlede tydens ʼn noodlanding waar hy gehelp het met die brande in die Kaap. Rus in vrede oom Bees!! Familie in ons gebede in die tyd!

Paula Roeland March 10 at 6:42pm · Villieria Vir die wat Leon Lotz (was in Koevoet) geken het. Hy is gister in ʼn ambush in Nigeria doodgeskiet.

Craig Maartens March 15 at 11:15am · Singapore, Daan Malan, Durban M&R Commander late 90s early 2000's died this morning. RIP.

2015/03/27

Michael Mathey: South African Police - Hall of Fame / Suid-Afrikaanse Polisie Heldesaal

It is with much sadness, my best friend at Highshool, and in the SAP, we started January 1978.Captain Piet Heyneke of Hoedspruit..passed away on Jamuary 7th, due to a long bout with prostate cancer, rest in peace my friend...Salute

2015/03/28

7

Sandra Beukman Dit is met leedwese om die mense wat hom geken het in kennis te stel dat

A/O Koos Van Der Merwe van Bedfordview FCS (voorheen van Germiston) vanoggend oorlede is.

RIP ou Koos.

Siekbed

Patrick Coetzee

March 9 at 12:08pm · Kimberley

Ignatius Matthys Johannes de Beer

Naas kry vanoggend n omlynings operasie by Entabeni Hospitaal in Durban. Ons vra dat almal saam ons bid dat hy veilig deur die operasie kom asb en heeltemal gesond word. Dankie Charmaine. Sterkte Kolonel!

Sarie Van Niekerk

March 16 at 7:01am

Ek wil hier aan my swaer, Gertjie Kloppers, self ʼn oudpolisieman wat onder meer jare lank op Pafuri gestasioneer was, se sterkte ou swaer met die operasie vanoggend. Ek weet julle sal nie die boodskap sien nie, maar julle kinders en kleinkinders sal. Hy is so pas in die Unitas-hospitaal in Pretoria opgeneem vir ʼn angiogram deurdat daar verlede week vasgestel is dat sy hart in ʼn baie swak toestand is, dit funksioneer net 30%. Gertjie en my ou sus, ek sal in gedagte die heeldag elke oomblik saam met jullewees. Sterkte en vertrou op die een groot geneesheer, die een wat julle al deur baie krisisse gedra het, Hy verlaat julle nooit nie. Ons bid dat alles wel sal verloop. Gertjie is oor ʼn paar maande 73 en ou swaer daai verjaardag wil ons nog vier hoor.

Christo Giani

March 21 at 1:43pm

Billy le Roux weer opgeneem in die Eugene Marais hospitaal met sy niere wat lol.

8

PERSONALIA VANAF 1 MAART 2015 TOT 31 MAART 2015 : OPGESTEL DEUR

PATRICK COETZEE

Afsterwe

Dit is met innige leedwese dat ons die afsterwe van die volgende oudlede van die Mag of die van ons vriende moet aankondig: We deeply regret to announce the deaths of the following former members of the force or those of our fiends:

2015/04/04 Paula Roeland Suid-Afrikaanse Polisie - Afgetrede Lede RIV .... Louis (Essie) Esterhuizen. Gisteraand in hospitaal oorlede na maag operasie. Gaan jou mis Es.

2015/04/19 Albert Pieters Vir my vriende wie hom geken het, Brigadier Ronnie Beyl, het vanaand die einde van sy lewensreis op aarde, bereik. Hy was sekerlik die ideaal van die Polisiemag. Ek het die volgende op ons amptelike blad geplaas: “ʼn Groot seder het geval en nie net die Mag nie maar ook Suid-Afrika het een van sy 'seuns' verloor. ʼn Man van inbors en integriteit. ʼn Mens by wie ek belangrike lewenslesse geleer het. Wees gegroet my ou Vriend. Ek weet jy is op ʼn veilige plek. God sy met u ...”

9

2015/04/20 Albertus Grobbelaar Joubert It is with great sadness to report the passing on of one of Potchefstroom LCRC's old Fingerprint Experts, Spyker, Stefan Van Zyl. Spyker was working at SITA since he left the LCRC environment. RIP ou Spyker.

2014/04/30 Wietsche Fourie Snr SPOORIES (SAS & H Polisie) Martin Marx laat weet nou vanuit Mosselbaai dat Brig. Morris Gilbert vanoggend oorlede is. Die slegte nuus hou net nie op nie.

2015/04/26 Patrick Coetzee

10

Mike Appelgryn wat in beheer was van Ladysmith en omliggende veediefstal eenhede is oorlede. RIV Mike. Dankie Gert Labuschagne dat jy ons in kennis gestel het.

Siekbed

2015/04/11 Annette Maritz

Ag julle almal nou net verneem dat Tinus Nel van Tzaneen in Unitas opgeneem is vir sy hart en longe sal julle asb vir hom bid

GENL MCW “MIKE” GELDENHUYS

Verjaarsdag: Genl MCW Geldenhuys: genl JV van der Merwe Generaal Mike Geldenhuys het op 7 April 90 jaar oud geword en kan met reg as die doyen van die Suid-

Afrikaanse Polisiemag bestempel word. Al die oudlede dra kennis van sy roemryke loopbaan en na sy

aftrede het genl. Geldenhuys hom met hart en siel daarop toegelê om die belange van oudlede te beskerm

en te bevorder en die bande van kameraadskap wat oor baie dekades gevestig is te verstewig. Sy vrou

Annatjie staan hom met raad en daad by en saam het hulle ʼn geliefde egpaar geword wat diep in die harte

van oudlede ingekruip het. In sy rype ouderdom is genl. Geldenhuys nog net so dinamies en dit is telkens ʼn

voorreg om die warmte en hartlikheid te ervaar wat hy uitstraal. Dit is ons innige bede dat ons Hemelse

Vader genl. Geldenhuys en Annatjie baie ryk sal seën en Sy vreugde en blydskap elke dag aan hulle sal

wat ouderdom en pyn oorskadu.

Facebook: Verjaarsdag: Genl MCW Geldenhuys: Hennie Heymans Op, DV, Dinsdag 7 April 2015 sal genl Mike 90 jaar oud wees. Jannie Otto en ek het vanoggend die ou generaal en sy gade gaan groet. Op eg boerewyse is ons op heerlike koffie en kaaskoekies trakteer. Die generaal was op sy stukke en ons het dele van sy roemryke loopbaan saam met hom herleef. As mens oud word bestaan jou lewe uit herinneringe! Wel ons was dan in die gedagte saam te Utrecht waar hy SB en aanklaer was, in Durban, Keetmanshoop waar hy DK was. Ons was in die Oos-Kaap en by die "Withuis" waar hy hoof van die Republikeinse Intelligensiediens was - ons was in Amerika en die Glazer-saak, die Volkskas en Foxstraat drama's saam met hom oordink. Hy het ons staaltjies van Oom Fred van Niekerk en van adv BJ Vorster vertel. Hy het baie SAP-vriende se name genoem - die staaltjies het uitgeborrel - self die "WP" rugby is genoem. Hy is trots oor die gelukwense wat oor die radio gekom het vanoggend en het trots sy "Klub 90" sertifikaat soos uitgereik deur die SAP se BSF getoon. Met ons vertrek het Jannie ʼn gebed gedoen - dit was ʼn aandoenlike gebed en ʼn gebed wat die trane laat rol het ... Ek wil ons pelle hier: "Plaas u boodskap van gelukwense hier onder asb. Ek sal dit vir die generaal uitdruk en vir hom pos. Hy sal u boodskap waardeer". Dankie

11

Hein Kilian Baie geluk generaal mag u nog baie jare gespaar bly met goeie gesondheid

Hennie le Roux Baie Geluk Generaal.

Len Els Salute. Bart Pieterse Saluut Generaal !!!!

Neelsie Borea. Die jare loop aan. Mooi loop op jou werf ... liefde en groete tuis.

Louis Louw Veels geluk Generaal. Het anderdag vir brig Heymans ʼn foto gestuur waar u en

my oorlede Pa Kowie Louw saam rugby gespeel het. Seënwense vir u verjaarsdag en

lewensvreugde vorentoe met gesondheid.

Herman Van Deventer Saluut Generaal! Goeie goue jare.

Jan Homann Van my kant af ook Baie Geluk met u Verjaardag. mag dit ook ʼn Geseënde dag

en nuwe Lewensjaar vir u wees. Gesondheid en krag wens ek u ook toe op u toekoms.

Deon Huysamen Baie geluk Generaal.

Paul Greyling Baie geluk Generaal. Mag u nog vele jare geniet.

Lukas Johannes de Wet BAIE GELUK GENERAAL MAG DAAR NOG BAIE WEES

Beverly Lancaster Olivier Baie gelukwense vir die Generaal vir Dinsdag.

Abrie Grobler Baie geluk met U verjaarsdag Generaal

PW van Zyl

Creswell Venter Baie geluk Saluut

12

Gert Krige Geluk Generaal U en my Pa, Brig J D Krige (93jr) het saam gewerk onder andere

in die oud SWA. Ek verjaar saam met U en word 66jr Nogmaals geluk en dankie wat U vir ons

gedoen het

Kobus Botha Generale saluut..!!! Baie geluk en net die beste vir U!!

Martin Grimsell Ek sekondeer dis statig en gepas Saluut

Andre Koorts Baie geluk met Genl se verjaarsdag. Mag dit ʼn geseënde en vreugdevolle

nuwe lewensjaar vir u wees.

Johnny Verhoef Baie geluk Genl, mag jy ʼn geseënde nuwe lewensjaar beleef. Wens ons kon

die jare terug draai, want dinge lyk maar deurmekaar in die Polisie vir wie ons so lief was.

Tubby Myburg Baie geluk Generaal, ek glo die ander mense wat saam op Meintjieskop was

sal ook graag vir u `ʼn handdruk wou gee.

Paul J Murphy Baie geluk Generaal en ʼn geseënde jaar vir u en u eggenote!!!!!

Nico Frylinck Baie geluk genl. Gesondheid , vreugde en liefde word jou toegewens.

Hansie Grobler “I like”

Daniel Joubert Siebrits Geluk Generaal.

Robert Pegram Baie Geluk Generaal

Johan Venter Baie geluk Genl

Casper Rossouw Baie geluk Genl

Schalk Vorster Baie geluk Genl gesondheid en veiligheid word u toegebid.

Vick McPherson Genl, geluk met u verjaarsdag Dinsdag, mag die Here u en u gade vir vele

jare spaar. vic

Eiras Vermaak Baie Geluk met u Verjaardag Genl. Dit is ʼn Mylpaal. Geseënde en gesonde

jaar word u toegewens vol vrede en geluk. Ook vir u gade, Annetjie - kyk mooi na mekaar.

13

Kobie Kidson Baie geluk Generaal en word net die beste u toegewens.

Wickus Deysel Baie geluk Genl!!!

Hercu Krüger Geluk Generaal, hope Jesus liefde en tonne blessings:)

Hendrik Johannes van Staden Geluk Generaal met u geboortedag herdenking, seën vir u vir

komende jaar en mag u gesondheid geniet.

Daniel Joubert Siebrits Geluk Generaal!!!

Deon Huysamen Ek het Genl Mike persoonlik leer ken toe ek op Brooklyn gestasioneer was.

Hy het so dan en wan vanaf die Kommissaris woning oorgestap na die polisiestasie en bietjie met

die lede kom gesels. Daar was ʼn hek in die heining tussen sy woning en die polisiestasie en ons

was verantwoordelik om na die tuine daar om te sien. Ou Sers. Wilson Makgoka was in beheer

van 6 bandiete vir die taak en hy was persoonlik deur die Generaal bevorder tot Adjudant-Offisier

as waardering vir sy getroue diens.

Anthony Muller Baie geluk Generaal.

John Phillip Lambert Baie geluk Generaal Mike. Dit is my wens dat u nog baie seëninge sal

ontvang in die komende lewensjaar.

Koot Swanepoel Generaal Grldenhuys, wat ʼn voorreg om u geluk toe te wens met u

geboortedag. Baie, baie geluk met u geboortedag herdenking mag u gesondheid geniet na gees

siel en liggaam al die dae van u lewe. Mag u HOM ervaar en beleef soos nog nooit tevore nie en

mag die jare wat HY vir u nog beplan op hierdie planeet aarde, volheidsjare in Christus wees.

Seen, vrede, blydskap en geluk word u toegebid van al ons ou manne en manninne in blou.

Boela Snyman Baie geluk met die mylpaal oormore Generaal. Voorspoed en sterkte en

genade van Bo word u en u gade toegewens.

George P Kellerman Baie geluk Generaal. ʼn Mooi dag en jaar word ʼn besondere mens

toegewens seënwense vir u en mevrou.

Gielie Meyer baie geluk Generaal, mag u lewe nog vol lag en vreugde en baie gesels wees.

Mag God u seën met gesonde jare en jou sterk hou tot u einde.

Roland Frost Geluk Generaal. Mag u net die mooi ervaar deur u nuwe lewens jaar!

14

Paul Bester Geluk Generaal!

Roderick Winter Baie geluk Generaal. Dit was ;n wonderlike voorreg om onder u bevel te

dien

Frik Bruwer Veelsgeluk Genl hoop die jaar wat voorlê sal baie geluk en voorspoed vir u

inhou.

Lynette Spies Baie geluk!

Swannie Swanepoel Baie geluk met u verjaarsdag Gen. Die HERE sal u seën en nog baie

jare spaar.

Willie du Plessis Hiermee wens ek en Marietjie die Genl, more ʼn gelukkige verjaarsdag toe,

mag dit net ʼn wonderlike dag wees met al die herinneringe van so merkwaardige persoon wie ek

ook persoonlik ken en kon ontmoet het, Ons gedagtes is saam met u Generaal en al u staaltjies

wat ek ook na geluister het, mag daar nog sommer ʼn klomp verjaarsdae wees, Willie en Marietjie

Standerton

Jap Burger Generaal Mike, baie geluk met hierdie mylpaal, min van ons manne het dit al

bereik. Mag ons Skepper u in die holte van sy hand bewaar en u seën met goeie gesondheid,

vreugde en geluk.

Chris Smith Baie geluk ons groot Generaal. Seëninge word u toe gebid.

Ziska Botha Happy Birthday !

Jan Coetzee Wat ʼn leier!

Hannes van der Walt Veels geluk Generaal en mag u ʼn geseënde nuwe lewensjaar ervaar.

Marietjie Weitsz: Baie geluk met die wonderlike mylpaal in u lewe Generaal. Ek lig ʼn glasie

op die volgende 90 jaar... My oorlede pa, Genl Attie (AAJ) Coetzee was deel van u Generale Staf .

U was een van die draers tydens die laaste militêre eerbewys aan hom op Oudtshoorn.

Eddie Celliers Saluut ʼn groot leier, veels geluk.

Jimmy Alberts Geluk Generaal. Sal jou altyd onthou as die Kommissaris wat gestreef het na

netheid en dissipline.

15

Izak Boshoff Veelsgeluk generaal. Sterkte vir die pad vorentoe.

Brad Bennetts Baie, baie Geluk Generaal Salute....

Brad Bennetts My oorlede ouma het my altyd van Die Generaal vertel My Ouma was Nancy

Bennetts ha nooiens van was Labuschagne !

Glenn Elsden Baie geluk met die verjaarsdag Generaal! Mag die jare wat voorlê (hoop daar’s

nog baie) vir u net Geluk, Voorspoed en Goeie Gesondheid inhou.

Belinda Nel Dis ʼn wonderlike voorreg om vir ʼn generaal in ʼn nie amptelike hoedanigheid

gelukkige verjaarsdag toe te wens. Generaal verjaar lekker en maak hierdie dag die begin van al

die wonderlike dae vorentoe. Generaal u lyk soooo goed. Baie liefde en sterkte mwha xx

Francois Beirowski Veels geluk Genl. Geniet die dag

Pottie Potgieter Hennie hiermee die wense van die lede van die Veterans blad wie nie

toegang tot hierdie blad het nie. Meraai Dewet Baie geluk aan Generaal Mike se 90ste

verjaarsdag. Ons is dankbaar dat die Here...See More

Christia Allen Saluut. Baie geluk Generaal. God seën vir baie meer.

Johan Deyzel Saluut Generaal....u was ʼn yster

John Ross Geluk Generaal. Geniet die dag.

Kobus van den Berg Baie geluk met u verjaardag Generaal Geldenhuys, Mag die jare

vorentoe voorspoedig verloop en mag u die Liefde van God ervaar

Glenn Elsden

7 April at 00:08

As Admin lid wil ek namens alle lede van hierdie groep - ons voormalige Polisie Kommissaris, Generaal MCW (Mike) Geldenhuys, hartlik geluk wens met sy 90ste verjaarsdag. Ons wense vir jou is dat onse Heer jou sal vashou wanneer stormwaters begin woed, dat ʼn reënboog vreugdeskleure jou na elke storm sal begroet en dat Sy liefde vir jou nooit sal kwyn.

16

Beverly Lancaster Olivier, Fanie Bouwer, Eiras Vermaak and 28 others like this.

Glenn Elsden http://www.enongqaipublications.com/gen-mcw-geldenhuys.html

General MCW Geldenhuys (1978 - 1983) General MCW Geldenhuys - Former Commissioner of the South African Police Force (1978 - 1983) ENONGQAIPUBLICATIONS.COM 7 April at 00:09 · Unlike · 2 · Remove Preview

Meraai Dewet Happy B-Day aan een van ons strydosse. Saluut

Eiras Vermaak Saluut. 7 April at 06:59 · Unlike · 1

Amara Muller Baie geluk generaal. Veral omdat u ʼn groot rol in my loopbaan gespeel het. Saluut. Afgetrede kapt. H.L.A Muller.

Blackie Swart God's vrede met u. Generaal! Saluut!

Amara Muller Ten opsigte van die olifante in die Chirundu aria lewer ek graag kommentaar. Ek het daar diens gedoen 1970/1971. Wie kan nog Jambo by Mana Pools, onthou. my dogter is tydens daardie tydperk gebore. sy was maar 2mde en2 weke oud toe ek haar die eerste keer sien. Wat ʼn joy. dink maar net met heimwee terug.

17

Nico du Plooy Saluut Generaal.... Mag jy nog vele geniet.

DIE HOOFOORSAKE VAN DIE PROBLEME IN DIE POLISIEDIENS VAN VANDAG:

FANIE BOUWER

Ter inleiding Ek wil van meet af sê dat soos hier regs bo aangedui word (die doel van die blad), is daar by my nie ʼn eenogige veroordeling van die SAPD nie. Ons wíl almal ʼn goeie polisiediens hê. Ek was immers selfs ʼn paar jaar deel van hierdie organisasie gewees. Ek is terdeë bewus daarvan dat hier en daar baie goeie dinge gedoen word. Soos bv. baie goeie ondersoeke wat deur die Valke en ander speurders van die polisie gedoen word; sekere polisiestasies wat nog goed deur bekwame bevelvoerder in partykeer moeilike omstandighede met bekwaamheid en integriteit bestuur word. Die Engelssprekendes verwys daarna as die sg. “pockets of excellence”. Die kaperjolle wat hier bykans elke dag gerapporteer word, is egter die ‘gevolge’ van iets wat verkeerd is met die bestuur van hierdie groot organisasie, juis ook a.g.v. die huidige strukture. Dit manifesteer dan tot op stasievlak, daar waar die tekkie die teerblad slaan. En dit raak ons almal dan. Die vraag is nou: gaan dit mettertyd soos die jare aanstap die res aansteek, totdat hulle ook almal gekontamineer is? Dit is nie meer net geïsoleerde insidente nie, maar duidelike waarneembare gedragspatrone. Soos ons almal weet, is dit só aanhoudend en wydverspreid, dermate so dat ek, jy en die Suid-Afrikaanse gemeenskappe alreeds geruime tyd besig om vertroue in die polisie te verloor en lede van die gemeenskap selfs deesdae bang is vir hulle. Daar is heelwat dinge wat mens hier kan lys; van die totale verlies aan institusionele geheue; regstellend aksie; gebrekkige of onvoldoende opleiding; keuring wat oorboord gegooi is; die feit dat die polisie deur JZ en sy trawante gekaap is om hulle eie agterente te red; aanstellings soos Jacki Selebi, Bheki Cele en die huidige Naskom en dies meer. ʼn Kardinale vraag is: hoe het dit dan gebeur het dat kriminele aktiwiteite nie net op plaaslike vlak plaasvind nie, maar reg bo tot by die hoogste hiërargie? Dit is dalk ʼn storie vir ʼn ander dag. Hoofoorsake Ek wil egter skryf oor enkele hoofoorsake van swak diens en polisiëring op plaaslike vlak. Natuurlik moet die swak gedrag van lede wat oraloor kop uitsteek, in die dieselfde asem genoem word. Een hoofoorsaak is die herstrukturering van die polisie na sy huidige formaat. Na my mening het die nuwe polisiewet te veel magte aan die provinsiale polisiekommissarisse toegesê, soveel so dat hulle bykans onafhanklik van Hoofkantoor begin optree het. Hulle het as’t ware ‘konings van hulle eie empires’ geword.

18

Dít was voorspelbaar indien jy iemand in daardie posisie plaas wat nie genoegsame integriteit, of selfs bewese bestuurskennis het nie, dat dit probleme gaan veroorsaak. En die praktyk het dit reeds bewys. Dit het tot allerlei negatiewe gevolge aanleiding gegee. Die provinsiale kommissarisse van die Wes-Kaap en KZN se beweerde kriminele aktiwiteite soos onlangs in die media gerapporteer, is sprekende voorbeelde daarvan. Watter negatiewe impak dit op lede se gedragspatrone ondertoe het, kan mens dus net raai. As gevolg van die magte wat aan die provinsiale kommissarisse by wet gee is, weet ons nou ook dat nepotistiese aanstellings aan die orde van die dag is. Ook word totale onkundige lede en selfs siviele personeellede, deur hulle tot hoë offisiersrange bevorder word. Die gevolge hiervan is natuurlik katastrofies en hoef ek nie die detail uit te spel nie. In die nuwe SA was die refrein dat die stasiekommissarisse bemagtig (‘empower’ was die modewoord) moes word. Met ander woorde, dat hulle ook ietwat onafhanklik kon bevel en beheer uitoefen, met meer magte. Dit is alles goed en wel, maar sonder behoorlike toesig en beheer oor hulle, was dit voorspelbaar dat daar probleme daaruit sou voortspruit – veral as daar swak aanstellings gedoen word, waarvan daar baie is. Dit is duidelik dat nasionale standaarde nie meer tot sy reg kom nie. En as daar nasionale standaarde is om van te praat, wil dit dan so al vir my blyk asof daar nie eintlik ʼn definitiewe poging is om dit deurentyd tot op grondvlak te ondersoek om toe te sien dat daaraan voldoen word nie. Ons het al heelwat oor ‘toesig en beheer’ geskryf. Dit is nié, let wel, ou of afgesaagde begrippe nie. Die gebrek daaraan, is na my mening die kern oorsaak van al die probleme en kaperjolle waarvan ons elke dag van die SAPD lees. Dit is ʼn bewese feit, selfs in die private sektor, dat niemand sommerso op sy eie alleen gelaat kan word nie. Dit is moeilikheid soek. Ek wil net so ʼn oomblik teruggaan in die jare. Onthou julle die onverwagte inspeksies deur die afdelingsinspekteure (uniform en speurtak); die inspeksies deur die distrikskommandante en distrikspeuroffisiere en inspeksies deur die Inspektoraat uit Hoofkantoor? Voeg daarby die verpligte nauurse besoeke aan stasies en eenhede deur offisiere of stasiebevelvoerders. Hoekom was dit gedoen? Daar is verskeie redes daarvoor gewees. Ek noem drie. Een was om toe sien dat nasionale standaarde nagekom of toegepas word. Die ander was om toesig en beheer te verseker. En laaste, maar nie die minste nie, dat dissipline deurgaans gehandhaaf word. Hierdie dinge is nie net nodig vir so ʼn groot organisasies nie, maar logika verwag dit. Dit was ook ʼn wenresep. Word hierdie dinge in die huidige strukture van die SAPD gedoen of toegepas? Ek hoor nie daarvan nie en dit blyk ook nie so te wees nie. Of dalk word dit nie met die nodige ywer gedoen nie. Die gevolge van gebrekkige toesig en beheer, is die voortspruitende wangedrag en swak dienslewering van offisiere en lede landwyd. Dit het nou ontaard in ʼn soort van reaktiewe kultuur of modus operandi in die SAPD, waar die Valke en ander ondersoekeenhede dan al om nou die ander dag die wandade en erge pligsversuim wat weens ʼn gebrek aan toesig en beheer plaasvind, moet ondersoek. As gevolg van die verlies van die institusionele geheue, is daar tans nie iemand, so lyk dit my, om juis dít te besef nie. Of daar iemand binne die polisie se hoër hiërargie is, of selfs iemand van buite, wat hierdie dinge – en vele ander wat nie hier genoem is nie – uiteindelik vorentoe wel sal kan snap en die polisie in al sy fasette kan

19

laat herstruktureer om dit behoorlik kragtens die begrippe ‘toesig en beheer’ te kan bestuur in die toekoms, is dan ook die miljoen-dollar vraag?

ISS TODAY: WRECKING POLICE MORALE AND PUBLIC TRUST SINCE 2012: DR J

BURGER 22 April 2015

In his book Leading Quietly, Harvard professor Joseph L Badarocco says ‘There can be no great leadership … without a deep substantive knowledge of the technological and bureaucratic characteristics of the specific setting in which leadership is expected.’

This may seem like an obvious statement, but it is pertinent given that the Parliamentary Portfolio Committee on Police refused to approve the R79 billion budget last week, which has a lot to do with the profound crises of top management facing the South African Police Service (SAPS).

For most of the past decade, the individuals appointed to the most senior and powerful posts in the SAPS, a 198 000-strong police agency, have had no policing experience.

Another challenge that continues to loom large has been the general lack of integrity among SAPS national commissioners. The previous commissioner, Bheki Cele, was fired after a board of inquiry found him unfit for the position, partly due to unlawful conduct. Jackie Selebi, the commissioner before him, was convicted on corruption charges and sentenced to 15 years' imprisonment.

There were many other examples of dishonesty, evasiveness and poor decision-making

In welcoming Riah Phiyega as the new national commissioner in 2012, Minister of Police, Nathi Mthethwa, assured the South African public that Phiyega ‘brings a wealth of experience on strategic leadership and sound management.’ Indeed, apart from a lack of policing or direct public sector management experience, her résumé is impressive.

In her maiden press conference as national commissioner on 14 June 2012, Phiyega said that she subscribes to ‘the school of thought in support of “ISE,” meaning “integrity, service … and excellence.”’ However, her conduct in close to three years in office has been anything but in line with these principles.

Following the announcement of Phiyega’s appointment, the Institute for Security Studies questioned the sensibility of again appointing a civilian to this position, given that there are many highly experienced police officers who are arguably far better qualified. In this regard, it is useful to look at the individual characteristics of effective police leadership as identified in a study by Mitch Pearson-Goff and Victoria Herrington. In an analysis of 57 empirical articles published internationally, the study, titled Police leaders and leadership development: a systematic literature review identified seven characteristics of a good police leader. Three of these relate to the integrity of a police leader, namely that she or he must be ethical, trustworthy and legitimate.

Only persons with expert knowledge should be appointed to senior policing positions

The study found that being ethical was stressed as an important quality throughout the literature, and was generally defined as ‘exhibiting a sense of integrity and honesty, and being able to demonstrate and generate a sense of trustworthiness amongst one’s subordinates.’

On the issue of legitimacy, the study concluded that police leaders need to be seen as legitimate not only by the public, but also internally; that is, by other police officers. This is most frequently described as ‘the need for leaders to be seen as good coppers.’

20

Phiyega’s testimony before the Marikana Commission of Inquiry remains the most damning of many instances of alleged dishonesty and incompetence as police commissioner. The Marikana Commission was created to probe the deaths and injuries that took place at Marikana during August 2012, when in approximately 30 minutes, police officers shot 112 striking mineworkers, killing 34 of them. An additional 10 people lost their lives in the run-up to this tragic event.

In their heads of argument to the Commission, dated 27 October 2014, the independent advocates who had acted as the evidence leaders summed up their assessment of Phiyega’s testimony as follows ‘Her own evidence in relation to the meeting of 15 August 2012 was not candid. She also gave false evidence to the Commission … Her evidence before the Commission was generally characterised by a lack of candour … Her immediate response to the shootings [of 16 August 2012] was incompatible with the office of the head of a police service in a constitutional state.’

This will have to start with a transparent process of appointing the national commissioner

This was a foreseeable outcome considering that four days after the massacre and before an independent investigation had been completed, Phiyega defined what had happened as ‘the best of responsible policing.’ Later, under cross-examination, and despite having seen video footage of police officers opening fire on miners, she testified under oath that ‘I cannot say those 34 people were killed by the police.’

There were many other examples of dishonesty, evasiveness and poor decision-making on her part in the massacre. Consequently, the evidence leaders have recommended that a board of inquiry be appointed to consider her fitness to hold the office of national commissioner, as per section 8(1) of the SAPS Act. They further recommend that ‘only persons with expert knowledge should be appointed to senior policing positions in which they may have any role at all in operational decisions.’

Indeed, dishonesty appears to have been an ongoing problem with Phiyega, even while giving evidence under oath. Following the disciplinary hearing of Johan Booysen, Provincial Head of the Hawks in KwaZulu-Natal, on a charge of misconduct, similar concerns about Phiyega were noted by Advocate Nazeer Cassim, who chaired the inquiry. In his report, Cassim noted ‘Her evidence was evasive and unsatisfactory in material respects … She was sadly unable to deal with the state of play of senior officers … other than to say that the concerns regarding them will be dealt with “in due course” … I find this wholly unsatisfactory and [it] supports, if not augments, the contention that the charges against Booysen were contrived to get rid of him.’

Phiyega’s lack of integrity has been destructive both in terms of police officer morale and public trust in the SAPS. South Africans can only hope that the president will not delay any longer in implementing the recommendations of the National Development Plan with regards to professionalising the police.

This will have to start with a transparent and competitive process of appointing the national commissioner and deputy national commissioners of the SAPS so that the best possible man or woman, whose integrity is beyond reproach, can take the reins of this important crime-fighting institution.

Johan Burger, Senior Researcher, Governance, Crime and Justice Division, ISS Pretoria

http://www.issafrica.org/iss-today/wrecking-police-morale-and-public-trust-since-2012

27 ARPRIL 1994: 21-JAAR LATER: FANIE BOUWER Date: 4/27/2015 8:58:48 AM

Goeiemore almal. En geluk met julle demokrasie se mondigwording vandag.

21

Die realiteite van wat aan die kom was destyds, het stadig maar seker vir my begin deurskemer so met die aanloop van 1994.

Op ʼn stadium het generaals uit Pretoria ons senior offisiere in die Terry Terblanche-ontspanningsaal in Pinelands kom toespreek. Tydens hierdie toesprake het ek die gevoel gekry dat ons sielkundige bearbei moes word om die verandering van regering wat ongetwyfeld op pad was, te aanvaar.

Vandag wonder ek hoeveel van hulle werklik uit die hart gepraat het?

Een van hulle het, onder andere, verwys na die veranderinge van regering wat in daardie eeu in die SA plaas gevind het en dat die amptenary bloot net voort gegaan het met hulle werk. Selfs ék het dit geweet, maar dit was oorgange van een wit na ʼn ander wit regering. Hierdie keer was dit ʼn oorgang na ʼn swart regering - ʼn hengse verskil.

Ek was dus nie veel gerus gestel nie. Daar was ʼn diep gevoel van ongemak hier binne-in my. Talle vrae maal deur jou kop - vrae waarop jy op daardie oomblik geen antwoorde op het nie. Jy kan dinge dink, maar die feit is jy kan nie die toekoms in sien nie.

En juis oor hierdie onsekerhede het mense oraloor blikkies kos, beskuit, ammunisie en wat ook al voor die tyd begin opgaar. Wat het hulle gedink en wat het hulle verwag? Ek het begrip daarvoor gehad. Ons is van Afrika.

Dit is nou 27 April 2015, maar ek sal die aanbreek van 1994 en daardie dag se verkiesing nie maklik vergeet nie. Dit was lotsbepalend vir my, in die sin dat dit my loopbaan nie lank daarna nie tot ʼn einde gekom het so in my laat 40’s.

So het ek in my herinneringe geskryf destyds:

“Op 27 April 1994 was ek in my kantoor langs die Ops-kamer. Ek het al van baie vroeg af kort-kort tussen dié twee kantore beweeg daar op die 6de vloer van die Thomas Boydell gebou in Kaapstad.

Lede van die Vredeskomitees, monitors, oorsese polisie-offisiere, lede van NRO’s en andere het ook in die operasionele kamer van Afdeling Binnelandse Stabiliteit (ABS) gesit en luister na die situasieverslae (SITRAPS) wat kort-kort van oral in die Wes-Kaap oor die telefone, radio’s en faksmasjiene ingekom het. Hierdie waarnemers was bloot hier omdat niemand ons vertrou het nie.

ʼn Duidelike gevoel van opgewondenheid het by almal geheers. Party van hierdie ouens het skootrekenaars by hulle gehad en energiek sekere inligting oor die verloop van die dag se gebeure daarop ingetik.

Ek het op ʼn stadium die operasionele kamer vir ʼn wyle verlaat en ʼn paar vinnige draaie in die townships gaan ry en hier en daar met enkele kiesers gepraat. Die mense het oral oor geduldig in baie lang toue gestaan vir ʼn geleentheid om hulle kruisies vir die eerste maal in hulle lewens te trek.

En oral elders sien jy vir baas, miesies, tuinjong, baba-oppaster, geletterdes, ongeletterdes, kapitaliste, kommuniste, die bourgeois (middelstand), die ploteriaat (werkers) - swart, wit, bruin en geel - in lang, kronkelende toue en al geselsende, hulle beurt afwag om daardie geskiedkundige kruise te maak.

Waar daar nog die vorige dag onderlinge spanninge was, het ek die gevoel gekry dat daar ʼn algemene kalmte oor alles en almal gekom het. Die sielkundige impak wat die aanbreek van hierdie geskiedkundige dag op die mense gehad het, was eenvoudig ongelooflik.

Dit was skielik asof die onmiddellike verlede heeltemal vergeet is en almal mekaar vergewe het. Die impak

22

wat dit op almal gehad het, was nogtans interessant om te aanskou en te ervaar. Die lang rye kiesers wat rustig daar hulle beurt afgewag het terwyl hulle vriendelik met mekaar gesels het, was miskien inderdaad ʼn verbasende ding as ek dink aan die geweld wat ons nog kort vantevore moes hanteer”.

BSAP: DEATH OF FORMER COMMISSIONER: PETER ALLUM: TERRY SCHWARTZ

http://www.bsap.org/newsapr.html#sthash.jN5Ujilu.dpbs

Welcome to the BSAP Web Site

Terry Terry Schwartz [29 April 2015]

to me

Barry Henson reports, with regret, the death of former Commissioner of Police, Peter Allum on 17 April 2015 at Carltonville, South Africa. He was 88 years of age. Peter served in the Fleet Air Arm during World War II before attesting into the BSA Police as a trooper in April 1946. His first posting was to Rusape. He served almost all of his career within the Criminal Investigation Department (CID) with postings to Beitbridge (Immigration), Umtali, Salisbury, Bulawayo and Gwelo stations. Peter enjoyed rapid promotion and was a sergeant before his third anniversary in the force and was elevated to D/Inspector earlier than his peers. He was commissioned in 1960 and shortly thereafter appointed provincial commander (PCIO) CID Midlands Province in 1963 and then Salisbury and Mashonaland Province in 1967. In October 1970 Peter took up the reins as Officer Commanding CID. He became Deputy Commission (Crime and Security) in February 1974 and later, in February 1978, succeeded Peter Sherren as Commissioner of Police at the height of the Rhodesian conflict and political turmoil of the time. He was to endure with great dignity the difficult transition between Rhodesia and Zimbabwe, becoming the first Commissioner of the successor force, the Zimbabwe Republic Police (ZRP) under the new Mugabe majority rule government. The new police service was to become his biggest challenge and he set running the wheels of motion to train new ZRP officers and administrators in the wake of post independence resignations of former BSA Police senior personnel. Peter saw the Zimbabwe Republic Police as "the State's most effective and necessary social service", something that, regrettably, his successors failed to uphold as policing tumbled into political patronage trap of the new regime. Peter was awarded the PCD 1973; OLM 1976; CLM 1978; CPM; and PLSM. He retired from the ZRP in February 1982. His last official function of his BSA Police career was the Last Parade and the unveiling of a memorial to the BSA Police at the National Memorial Arboretum, United Kingdom on 23 July 2010. Our thoughts and condolences go out to Peter's family and friends, to whom we extend our deepest sympathy.

BSAP: DEATH OF FORMER COMMISSIONER: PETER ALLUM: DAVE HOLMES

Dear Hennie I wrote this letter to Mr PK Allum’s brother and sisters, after attending his funeral service. I will forward to you in the next few minutes, the short note which I placed in the BSAP facebook page. I hope you and Petro are well. I am so sorry that my job prevents me from contact with you, but we must make a plan soon. Love to see you guys again! Regards Dave Holmes

23

Subject: Commissioner Mr PK Allum

Dear Peter, Cathy and Frances

I am writing to you to express my admiration for your father, Mr PK Allum.

At the service, I mentioned to you that I had met him only once, being at one of our functions, and at which

he was found to be a charming and entertaining personality.

You will know that his tenure in the position of Commissioner of the British South Africa Police was fraught

with controversy, not anything of his doing, but in fact a dynamic of the changing world in which he found

himself.

Mr PK Allum saw his role as being the bridge between the old British South Africa Police order, and the

new Zimbabwe Republic Police.

In this role, he did invaluable and incalculable good – instilling in ZRP many of the tenets of the ideals in

which he had always believed, and wanting the new order to take up the same values. The fact that this

was ultimately to fail, was in no way a reflection on him. If there was any good resident within the hierarchy

of the ZRP, it was entirely because of Mr PK Allum.

There was some bitterness amongst a section of former members of the British South Africa Police

membership, because of the way they felt they had been let down by the British Government and the world

as a whole. This now becomes the backdrop of what then transpired, and I suppose it was inevitable that

anyone ‘carrying on’ in the ZRP would have been seen to be in a negative light. As I said, and it has to be

remembered, this is the inevitable outcome of this environment of bitterness. This section cannot be

consoled, and I believe they have now relegated themselves to obscurity, and I hope and pray that you

will know and accept this.

But I also wish to assure you, that there are legions of former BSAP members, who know that Mr PK

Allum’s role was a vital one, one which could only be carried out with a man who had and showed great

courage, even at the risk of sacrificing his own place in history, but the latter only in the eyes of those who

have not been able to overcome their bitterness. The rest of us honour and respect his incalculable

contribution. His place is assured!

I was greatly touched by reading an account of Mr PK Allum, in which he was reported to have been

severely traumatised by the ongoing reports of the deaths in the war, of British South Africa Police

members, both black and white. So this, for me, was the man.

He was a man who took on an unpalatable role, striving vainly to stem the rolling tide of Black Nationalism,

and in fact trying to save Zimbabweans from themselves.

That he rose to the position of Commissioner of the British South Africa Police was enough for me to

honour the man and the uniform. That he went on to manfully handle an impossible role in such an

exemplary and gentlemanly manner, was really the measure of the man, and I greatly value and respect his

memory.

With love and respect!

David Holmes

Chairman British South Africa Police Regimental Association of the Transvaal

24

POLICE MINE-PROTECTED & ARMOURED PERSONEL CARRIERS: JOHANNES

BOTHA

Boerbok

ʼn Boerbok - die foto is met komplimente van ʼn vriend in Port Elizabeth – Johannes Botha

Albatros

25

Gemsbok

Inewe waterkanon:

26

Kraanvoël , Niesmasjien & Onlustebus

27

CROSSLEY: 1939: SAP WINDHOEK (HBH)

Kol Frank Verster (links) BO van die 1939 SAP Kontingent na SWA

Crossley: War Museum Johannesburg

Richard Henry van die Johannesburg se oorlogsmuseum by hierdie Crossley pantserkar wat in 1939 deur die SAP in Windhoek gebruik is.

ONS WEBTUISTE: KOMMENTAAR ONTVANG http://www.enongqaipublications.com Deon Huysamen Congratulations. Looks fantastic so far and I am looking forward to many more visits.

28

Koos Kotze Long overdue and brilliant design. Thank you for keeping the spirit of the old SAP alive. Regards, K Paul J Murphy Uitstekende website -"Long Overdue". Keep up the good work!!!!! Bertus Congratulations. Good old memories in life. Renier Tredoux Doen so voort, Mag die voortreflike diens wat die Spesiale Wageenheid se lede gelewer het nooit vergeet word nie. Hulle was nooit in die kalklig gestel nie, maar het uiters waardevolle diens aan die land gelewer. Paul Du Preez Beautiful site with great design. Your efforts astound me. Hennie van Staden Baie voortreflik, beïndruk my en sien uit na wat nog gaan kom. Eugene van Wyk n Publikasie soos die laat my weer trots voel op die ou polisie mag. Voorwaar n eer gewees om in die polisie te dien. Daan Nell Uiteindelik kry hulle ʼn ereplek om hulle nagedagtenis te vereer. Roep ou herinneringe terug. Brig Genl Daan Nell SA Leer Ben Kruger Obviously a lot of hard work is put in here, by an intrepid band of dedicated folk. Highly appreciated and thoroughly enjoyed! Fanie Bouwer Lekker gelees aan die stukke eietydse geskiedenis rondom die dienste om die Grootwiel – veral omdat in my tyd as DK daar ons in 1992 die reünie vir daardie ouens gereël het saam met die opening van die polisiekantoor daar. Felix Muller I served from 1968 to 1973. My number was 99142E. Great website! The SAP taught me so much! Ben Kruger Die lees van die eNonqai is iets waarna\ ek elke week uitsien Hennie jy en jou span doen uitstekende werk! John Allen Dankie Baie, lekker om te lees en baie interessant, Terry Smith As a former member of the BSA Police Rhodesia I am privileged to be able to participate in this excellent site, recommended by former Col Terry Schwartz also a former BSAP colleague and good friend of mine Dirk Blignaut Ons is en bly trots op die Mag wat was en waarvan ons bevoorreg was om deel te kon hê. Sien werklik uit na wat op hierdie webblad te lese gaan kry. Sterkte aan almal in beheer. Groete Andrè Vollgraaff Uitstekende publikasie. Trots om te sê ek deel van die Mag was en deel was van al hierdie voertuie se gebruik.

29

Tubby Myburg Trots op manne en vroue van die SAP. Felix Muller Thanks for all the updates. The SAP was the best experience of my life! Louis Labuschagne Great look and feel. Well done! George Bester Uitstekend Hennie lank gewag gaan die stories geniet dankie! Lenie du Plessis Baie geluk met die eerste publikasie, ons sien baie uit na die volgende. Dankie vir die harde werk agter die skerms en dankie dat ons weer kan voel of ons ook ʼn klein deeltjie kon bydra tot die glorie van die verlede, die kameraadskap en die gebondenheid wat daar eens op ʼn tyd was. Ek is nog steeds trots daarop dat ek kan se ek was ook een van hulle. Gert Krige Werklik iets besonders Geluk

Gerhard Dekker Baie dankie vir al die tyd en liefde wat aan die publikasie afgestaan word.

42 JAAR DIENS: KAPT JUDY HORN (COETZER)

Judy Horn 29 April at 20:55

More kom ʼn leeftyd van 42jaar diens tot ʼn einde. Foto geneem Junie 1973 by uitpassering. Judy Horn nee

Coetzer.

Mark Newham, Dana Kruger, Tiny Nortje and 238 others like this.

30

Callie Calitz Baie geluk Judy! goue, ontvergeetlike jare! Jy gaan dit mis. Genhet jou aftrede.

Ricardo Furbs A lifetime spent in serving others . We salute you.

Johan Ronel van Jaarsveld Geniet die pensioen en rustigheid. Onthou jy bly deel van die polisie

familie

Henry Smata Saleer.

Maggie Rossouw Baie geluk dit wil gedoen wees. Geniet die pensioen en leef voluit

Sanet Els Dis ʼn groot prestasie! Baie geluk! Ek hoop d jare wat voorlê gaan vir jou geseënd wees.

Dankie dat jy vir ons "gewone mense" dinge veiliger gemaak het.

Nico Smit Baie geluk jy verdien die rus

Jules Park Good luck my friend! Enjoy it

Nico Smit Plaas net jou aftree foto ook

Herman Coetzee En afgetree as watse rang?

Judy Horn rang kaptein Port Shepstone SAPS

Herman Coetzee Baie Geluk Kaptein lekker rus!

Pierre Bekker Saluut!

Johan Vd Berg Tante, jy verdien my respek. Ons sal voortgaan waar jy ophou. Geniet die nuwe

uitdaging. Ons gaan jou mis by pluimbal. Saluut

31

Hendrik Johannes van Staden Ek glo meer byvoeg as die huidige Naskom, het deur die

loopgrawe gegaan. Geluk en geniet jou pensioen ten volle.

Eunice de Kock een van ons heldinne

Gwendoline Pullen Aunty Judy was great spending time with you at Badminton, we surely will

miss you. Enjoy your retirement.

Eugene Andre van Wyk Geluk, ek was troep 5, 1973

Willem van Zyl Pns het saam uitpasseer. Ek die neste student beker gekry. Whitey van Zyl

Johan Bezuidenhout My Sus, Anita Grobler was 1970 daar, uitpasseer as Sersant.

Grozelle Stoltz Snr Geluk met soveel jare geniet nou jou aftrede! Ek is seker ons het saam gewerk

op radio beheer Marabastad in die '70 ;s

Yolande Van Eyk Prinsloo Baie geluk met die puik prestasie! Geniet die aftrede!

Maureen Kayster Hi Judy! Gewonder wat maak jy. Alle voorspoed met jou aftrede.

Anneke Pienaar Baie geluk met die 42 jaar, dit wil gedoen wees.. toewyding, lojaliteit, baie harde

werk.. Baie seën met die volgende hoofstuk...

Sonja Delport Botha Sjoe, dis n leeftyd van getroue diens! Dankie vir die goeie voorbeeld. Hoop in

jou voetspore te volg. Geniet die aftrede. Wel gedaan e baie geluk! ☆

Liezle Voigt Coetzee Geniet dit....ek nog baie ver van dit af maar ek byt vas. Nog so 20 jaar.

32

Rick Zaayman Kaptein, dit was ʼn voorreg om jou te kon leer ken en saam met jou te kon werk van

2004 tot 2007. Mag die Here jou en jou gesin ryklik seën, en mag jou pad vorentoe vol geluk en voorspoed

wees. Jy verdien die rus. sterkte vorentoe

R Le Roux "SALUTE Judy" Lekker gewerk saam met jou in Pongola. Geniet die aftrede baie seën

vir jou. Groete vir Joe. xox

Meraai Dewet Jy lyk op die foto soos ek jou onthou het.

Boet Meintjes Geniet.

Deon Botes jo dankie en geniet jou aftrede!

Jannie Kotze Saluut

Wilma Laido-Newbery Baie dankie vir jou lojaliteit en harde diens aan ons land! Dit is net hartseer

dat die mag ʼn goeie, eerlike en toegewyde polisie lid nou minder is, maar ek gun dit vir jou! Gods’ rykste

seën met jou toekoms, Kaptein...Saluut!!!!

Judy Horn Grozelle Stoltz Snr ja jy’s reg ons het saam gewerk. Oom Doepie wat so gegril het vir

die watte in sy pet en die suiker op die vloer as julle daarop getrap het!! So goed om ou kollegas raak te

loop.

Roelf Maritz Geniet jou aftrede.

Sebastion Slater Amazing Captain...Congrats....what an achievement. ....have a good rest.....my

hate off to you...I Salute you madam....

Gerda Grobler Hi Judy, trots op jou, geniet die aftrede

Tom Louw Saluut! geniet die aftrede, u verdien dit.

33

Kobus Botha Respek! Jy trek die uniform uit maar die Polisie bly in jou! Geniet die aftrede, jy

verdien elke oomblik. Dankie vir jou diens!!

Sarel Ainslie Saluut.

Deon Oosthuizen Sterkte vir die toekoms Judy en dankie vir jou diens !!

Joe Coetzer Geniet jou aftrede Judy en sterkte vorentoe.

André L du Toit Baie geluk geniet die rus.

Tom Korff Geniet jou aftrede dit is baie jare diens ek was in 73 in peloton 1 alles van die beste vir

die teokoms

Baily Schoeman enjoy

Hilton En Mara Drury Geniet elke oomblik.

Elize Knoetze Geniet die aftrede

Dirk Van Zyl Baie geluk en seënwense met jou aftrede, Gods rykste seëninge.

Hennie Heymans Baie geluk! My hart swel van trots as ek jou foto beskou! So bitter jonk en

dapper! 42 jar is ʼn lang tyd! Ons dank aan die Voorsienigheid wat u deur die jare behoed en bewaar het.

Rolf Gevers Judy, welgedaan!!! Ek het die grootste respek vir jou!! Saluut!!!

Robert van Onselen Baie geluk en ʼn vreugdevolle aftrede. Trots op jou

Annette Maritz Trots jy het uithou vermoë

34

Grozelle Stoltz Snr

Melville Lotter Saluut Judy.

Oom Jaap Marais sou na na verwys het as die een met die gees van n Bittereinder.

Amara Muller Baie geluk. My man kapt Muller is na 44 jaar diens met pensioen af, hy het egter vir

ongeveer 2 jaar deur n staat van depressie gegaan omdat hy sy werk gemis het. Sterk wees en geniet die

aftrede. Saluut.

Marina Van Tonder Saluut

Daan van der Watt Ek was in Troep 9 gedurende 1973. Het saam gesweet. Alle voorspoed

vorentoe.

Basil Sandy Enjoy the rest. Welkom to civvy land Capt.

Hans Du Plessis Geniet die aftrede. Saluut

Jeffrey Johnstone WELGEDAAN LIEWE LID

Marie Snyman Ek was in peloton 36 tweede vloer Rosehof. Voorspoed vir jou.

Bob Edwards Ek en jy was saam op kollege. Geniet jou aftrede

Gerald Harrison Dis n leeftyd

Karen Harmse enjoy your pension. i have 2yrs left in SAPS. Can’t wait for 2017

30 April at 14:54 · Like · 1

Mossie Mostert Geluk. Bitter min het dit behaal. Saluut en onthou nou begin die lewe eers. Geniet

en gaan groot.

35

Hester Smith Baie geluk!

John Phillip Lambert Baie geluk met die prestasie! Geniet die pensioen.

Mike van Aardt Wow. Salute

Sharon Hood dis nou ʼn mylpaal baie, baie geluk en ek hoop al jou verwagtinge kom met trots en

geniet dit

Ansie Van Der Merwe Geluk Judy, geniet dit

Corrie En Joey Botha Dankie vir al die jare se diens geniet die aftrede.

Dave Jacobs well done, the last 20 years couldn’t have been enjoyable as the first 22. have a

happy retirement.

Catherine Bishop Congratulations and Thank you for your dedication and service. You make us

proud.

Robert Pegram Dankie vir jou jare se diens, geniet nou die rus!!

Danie Putter Wel gedaan. Geniet die rus.

Johann Grobler Baie geluk !!!! Geniet die aftrede!!

Patrick Coetzee Mooi prestasie. Geniet die pensioen.

Pierre Daniel Strydom Saluut

36

Neelsie Borea Hey hallo Judy! Het ons nie ʼn woonstel gedeel in 1975 nie? Nuweveldw/s 51, h/v

Rissik en Troyestraat Sunnyside, Pretoria. Jinne man, dit lyk mos nou soos jy.

Judy Horn Neelsie Borea jaja het da gebly. OMW kan ni glo ek sien wat ek sien ni. Regtig? waar is

jy nou?

Neelsie Borea Jy sien! Die wêreld het klein geword met tegnologie. Ek woon in Pretoria. Het met

vervroegde pensioen (polisie) uitgegaan op 30 November 2008. Daarna versekerings bedrog .... die

afgelope 2 jaar dit en dat ...

Ken du Preez Judy geniet die aftrede onthou jou nog van Marabastad se dae groete

Judy Horn Ken du Preez hoe kan ek vergeet. my 1st stasie na uitpassering. rou en onervare maar

het met di mees ongelooflike mense gewerk. Het n hele album met foto’s van radio beheer Marabastad. Dit

was my grondlegging.

Karel Vorster Saluut kollega! Ek twyfel vir geen oomblik dat die komende rus welverdiend is!

Geniet jouself gate uit! Shalom!

Deon van der Westhuizen Nooit daar gewees net van gehoor vd ou manne Ek was by Silverton se

radio- beheer Pta. Ma geniet jou aftrede en mag jy en die gesin dit werklik geniet

David Obie Oberholzer Was daar gewees in 1973 troep 3 het 2 jaar 4 maande gelede af getree na

41jaar diens, geniet elke dag meer, glo jy sal dieselfde doen geniet.

MAJOOR J. VAN ROOYEN & KAPTEIN J. VAN ROOYEN: JJ VAN ROOYEN

JJ van Rooyen: South African Police - Hall of Fame / Suid-Afrikaanse Polisie Heldesaal

29 April at 13:15 ·

Trots op my oupa majoor J. van Rooyen. Hy was deel van die Durban se polisie vir 30 jaar en hoof van die

speurtak by Wentworth stasie. Hy was deel van die 2de SA Divisie in Noord Afrika. Hy was POW in Tobruk en het die 2de wêreldoorlog oorleef. Hy is oorlede in 1967. My pa Kaptein J. van Rooyen het in sy spore

gevolg en was deel van die Durban polisie van 1973 - 1989. Hy was ook by Wentworth stasie en deel van moord en roof. Hy het 3 keer grens toe gegaan en diens gedoen tussen Grootfontein, Piet Retief en Diepgezet. Ek het honderde stories en foto's wat hulle loopbane lewendig hou.

37

My Oupa: Maj J van Rooyen

38

My Vader: Kaptein J. van Rooyen

39

You, Francois Gunter, Marius Morland, Patrick Coetzee and 81 others like this.

Kobus Botha Trotse Polisie familie geskiedenis! Saluut aan hierdie ysters!!

Jannie Kotze Trotse tradisie. Manne in blou.

Bart Pieterse Saluut !!!

Johan Geldenhuys Gellie Geluk, waar is Koos nou? Het saam rugby gespeel in Durban?

JJ van Rooyen Hy woon in melkbosstrand

Deon Botes wat my opval, hoe "hoog" op oupa was in die sestigs, kan amper vergelyk vandag met ʼn Genl Deon Botes in watse jaar was die boonste foto geneem met die manne in camou /Casspir - is daar dalk ʼn paar name, dalk PE boytjies?

40

Alta Shafaian Fard Ek onthou hom van Durban!!

Robert van Onselen Pragtige foto’s en trotse verbintenis Saluut

JJ van Rooyen Deon Botes ek is nie seker nie maar ek glo 1988.

Tony Breytenbach Sê vir Koos ek het nou ook op medies afgetree met pensioen en bly nou in Pringlebaai. Het saam met hom rugby gespeel en gewerk in Durban. Ek was in die reaksie eenheid in bevel toe die "Magoose Bar" bom destyds in Dbn afgesit is. Hy moet by Deon Sloane my nr. kry en my bel.

OUTYDSE BBP-BEVEILIGING: V.TAK PRETORIA: TOFFIE RISK & ROYCE MERTON

Toffie Risk (met snor) reg agter Cyrus Vance en die lang man heel agter is Royce Merton.

Nou die dag het ek vir kol Royce Merton gekuier en na al sy al memorabilia gekyk. Hy het 100de foto’s waarop hy saam met BBP’s verskyn. Hy het talle geraamde foto’s van BBP’s ontvang met mooi inskripsies daarop en dit is onderteken. Voorwaar ʼn wonderlike versameling Africana & polisie memorabilia. Hy was ʼn offisier waarop ons almal trots was!

Uit die versameling Van Toffie Risk:

41

Adv BJ Vorster

Geteken: 27 September 1978

42

TJ Kruger

Geteken: TJ Kruger - “Met beste wense”

43

1978: LANDSVEILIGHEID: BEELD (via PAUL GREYLING)

Kuba: Weste gooi wal

44

Genl Mike Geldenhuys: Nuwe Kommissaris

45

Landsveiligheid onder beheer: Min Kruger

SERSANT FLIP SCHMAHL: RIA MEYER Hallo Hennie

46

Ek het nog twee dokumente gekry wat aan my pa gestuur is na die Tweede Wêreldoorlog. Dit is sy ontslagkaart as krygsgevangene en ʼn brief van dank van die Minister van Verdediging (lyk soos Smuts)1 gedateer 21 September 1945. Die keersy is in Afrikaans geskryf maar is ongelukkig bederf deur ʼn kind wat daarop geskryf het. Die Afrikaanse woorde is vir my verskriklik mooi en aandoenlik en lees as volg: “Noudat u op die punt staan om tot die burgerlike lewe terug te keer, wens ek die innige dank van u land aan u te betuig vir die deel wat u in hierdie groot wêreldstryd bygedra het. U het u vrywillig vir militêre diens aangebied: U het u opgeoffer vir Suid-Afrika en in groter omvang, vir die vryheid van die wêreld. U en u medestryders het die eer en belange van Suid-Afrika gehandhaaf. Vir dit alles wil ek my innige dankbaarheid aan u betuig. Die nasleep van die oorlog sowel as die wyse waarop alles weer gereël en in orde gebring moet word sal waarskynlik baie moeilikhede en probleme oplewer. Geduld enverdraagsaamheid sal nodig wees en die vereistes vir moed en geesdrif vir verdere diens sal so groot as ooit tevore bly. Ek is oortuig dat u bereid sal wees om in die taak wat voorlê u land en medeburgers dieselfde onselfsugtige diens te bewys. Met beste wense vir die toekoms.” As almal in hierdie pragtige land maar net die omvang van hierdie woorde sou verstaan en toepas dan sou ons miskien nie vandag soveel moeilikhede en probleme ondervind het nie. Vriendelike groete

1 Korrek - HBH

47

SPESIALE TAAKMAG: MARIUS VAN ZYL: UZBEKISTAN Hallo Brigadier Vanaf Qatar in verlede jaar is ek nou aan't skoolgee in Tashkent, Uzbekistan. Hoe gaan dit met U? Hoop en bid dat dinge goed en voorspoedig gaan met die Heymans. ʼn Finse vriend van my stel daarin belang om met oud- en huidige dienende SAP/SAPD Spesiale Taakmag-lede te korrespondeer met die oog daarop om ʼn artikel te skryf. Ek sal dit hoog op prys stel indien u hierdie versoek met die volgende epos-adres in die volgende eNongqai te publiseer: Marius van Zyl ctgbuff@yahoo.com Laat dit voorspoedig met u en u gesin gaan. Groete

48

BRIEF HISTORY OF THE SOUTH AFRICAN NAVY: CAPTAIN (SAN) (RET) CHARLES

ROSS The earliest beginning of the Navy can be traced to the establishment of a part time volunteer corps, Natal

Naval Volunteers, in April 1885 in Durban while a similar unit, Cape Naval Volunteers, was formed in Cape

Town in 1905. The Natal Naval Volunteers, as part of the British Naval Brigade, were in action during the

Siege of Ladysmith as well as at Colenso, Chievely, Mount Alice and a number of other, during the South

African War (Anglo Boer War) 1899 - 1902.

49

With the establishment of the Union of South Africa on 31 May 1910 and the promulgation of the South

African Defence Act of 1912 these two units amalgamated in 1913 to from the South African Division of the

Royal Navy Volunteer Reserve {(RNVR (SA)}. Attempts to establish an own Naval Force continued but

was shelved at the start of the First World War in August 1914. South Africa entered the war without any

warships of her own.

The German South West African campaign in 1914 as part of the First World War was the RNVR (SA)’s

first assignment as a large number of the Union Defence Force’s personnel had to be transported by sea

and landed at Port Nolloth, Luderitzbücht, Swakopmund and Walvis Bay. For this a number of British

liners, merchantmen and local coasters, tugs and whalers were chartered, requisitioned or pressed into

service by the Union Government. Some 24 local coasters, whalers and small craft participated in the

German South West African campaign.

During World War 1 more than 400 members of the RNVR (SA) served with the Royal Navy in every

theatre of the war. Two more bases, East London and Port Elizabeth, were established after the war. In

every theatre of war.

In 1921 the South African Naval Service was established comprising 3 minesweeping vessels that were

transferred from the Royal Navy. At the same time the four RNVR (SA) bases continued to operate.

Hardship and a shortage of funds during the 1920’s forced the Union Government to dispose of the three

ships and the South African Naval Service was virtually disbanded in 1934.

The South African Seaward Defence Force was established in January 1940 with Rear Admiral Guy Halifax

CMG as its first commander while the responsibility for operating the Minesweepers, Anti-Submarine

Vessels, examination and signal duties was taken over from the Royal Navy.

01 August 1942 saw the amalgamation of the Seaward Defence Force with the RNVR (SA) to from the

South African Naval Forces (SANF) who at the peak of the war consisted of 78 vessels. This unit was

renowned for the exploits of its “little ships” which ran the gauntlet transporting supplies between Alexander

and Tobruk. The crews of the “little ships” were awarded the greatest number of decorations won by the

South African Naval personnel during the war.

Almost 3 000 officers and ratings were seconded to the Royal Navy ensuring that South African sailors saw

service in every major Naval operation during World War 2 which includes the Russian convoys, D-Day

50

landings and serving in the Fleet Air Arm. In addition 78 South Africans was transferred to the Royal

Marines.

In 1943 the South African Woman’s Auxiliary Naval Service (SWANS) was established and almost 300

served in various administration and communication posts. The name “SWANS” remain with the South

African Navy to today when referring to the female members of the Navy.

Above “HMSAS Kimberley” & below “SAS President Kruger”

329 South African sailors were killed while 225 received awards for gallantry and distinguished service

during the Second World War. 225 South African sailors are commemorated on the Naval Memorial in

Plymouth.

At the end of World War 2 the Union Government decided to establish a permanent Naval service and on

01 May 1946 the South African Navy (PF) was established with 60 officers and 806 other ranks. Its fleet

consisted of three Loch Class Frigates (HMSAS GOOD HOPE, HMSAS TRANSVAAL, and HMSAS

NATAL) two Boom defence vessels (HMSAS BARCROSS, which later became HMSAS SOMERSET, and

HMSAS BARBRAKE, which later became HMSAS FLEUR) one Minelayer and twelve harbour defence

motor launches.

During 1947 the Algerine Class Ocean Minesweepers HMSAS BLOEMFONTEIN and HMSAS

PIETERMARITZBURG were added to the fleet.

51

By 1951 the South African Navy (PF) had grown to 132 officers and 1 499 other ranks with the addition of

two Destroyers (HMSAS JAN VAN RIEBEECK and HMSAS SIMON VAN DER STEL), a survey ship

(HMSAS PROTEA). In the same year the South African Corps of Marines was established comprising

coastal artillery and anti-aircraft artillery regiments. The Marines was disbanded in 1955.

The Simon’s Town agreement was signed in 1955 in terms of which the South African Navy would expand

and the Simon’s Town Naval base and the Naval Dockyard handed over to South Africa on 01 April 1957.

Simon’s Town naval Base became the Navy’s primary Naval Base. Naval Headquarters was also re-

located from Pretoria to Simon’s Town.

In terms of the agreement the South African Navy a number of ships would be added to the Fleet. These

included 3 Type 12 Anti-Submarine Frigates, SAS PRESIDENT KRUGER, SAS PRESIDENT STEYN AND

SAS PRESIDENT PRETORIUS, 10 Ton-Class Minesweepers and 5 Ford-Class Seaward Defence Boats

(SDB).

In 1961 the Tug De Noorde was added to the Fleet, 1967 the the Fleet Replenishing vessel SAS

TAFELBERG was commissioned, 1969 saw the addition of another Tug De Neys and later the Torpedo

Recovery vessel SAS FLEUR (the first Warship to be designed and built in South Africa), 1970 saw the

establishment of the Submarine branch with the arrival of SAS MARIA VAN RIEBEECK who was soon

followed by SAS EMILY HOBHOUSE and SAS JOHANNA VAN DER MERWE. The Hydrographic Survey

ship, SAS PROTEA, joined the Fleet in 1972. Due to the arms embargo the order for additional

Submarines and Corvettes were cancelled in 1977. In 1981 the River Class Mine Counter Measurers

Vessels joined the Fleet.

On 04 July 1976 the South African Navy was represented by its Flagship, SAS PRESIDENT KRUGER, in

the International Naval review in New York commemorating the bicentenary of the Independence of the

United States of America. She was one of 53 ships from 22 countries.

To protect South Africa’s harbours against threats the South African Marines was established in 1979. The

Marines were deployed to South West Africa (Namibia) during the Border War where they manned boats

on the Zambezi River operating out of Katima Mulilo. On their return the Marines was also deployed

internally in support of the South African Army.

During 1980 the Strike Craft Flotilla was commissioned in Durban and the 6 Strike Craft, equipped with

missiles, two 76mm guns and smaller close range weapons, were based there and made up the bulk of the

Navy’s strike capability.

18 February 1982 is one of the darkest days in the history of the South African Navy. The ships SAS

TAFELBERG, SAS PRESIDENT KRUGER, SAS PRESIDENT PRETORIUS and SAS EMEILY

HOBHOUSE conducted exercises when the SAS TAFELBERG AND SAS PRESIDENT KRUGER collided

resulting the sinking of the SAS PRESIDENT KRUGER with the loss of 16 lives.

52

In 1984 the largest and most sophisticated vessel ever designed and built in South Africa, SAS

DRAKENSBERG, was launched in Durban. SAS DRAKENSBERG was the new Fleet Replenishing vessel.

During 1987 and early 1988 the Fleet Replenishing Vessel SAS TAFELBERG underwent a major refit

during which she was converted to a “Amphibious Landing Ship” able to land Marines by Delta boats while

the flight deck was also enlarged. This capability was tested during the largest peacetime exercise,

Exercise MAGERSFONTEIN, near Walvis Bay during September/October 1988.

During 1989 the Border War came to an end and defence spending came under severe pressure which the

Navy did not escape. With the need for new ships now critical, the Marines was disbanded, some shore

establishments closed and 23% of its personnel retrenched.

1993 saw the arrival of the Ukrainian built Icebreaker, Juvent, and soon to be renamed SAS OUTENIQUA

replacing the decommissioned SAS TAFELBERG.

53

27 April 1994 saw the establishment of the South African National Defence Force (SANDF) and once again

the pressure was on defence spending and improving the effectiveness of the SANDF. In 1999 the SAN

was once again restructured with the former Chief of Naval Operations shifting his flag from Pretoria to

Simon’s Town. And all flotillas placed under his command. A newly established General Support Base took

over the Administration and Logistics function.

Today the South African Navy is a force to reckoned with and operates Valour Class Frigates each carrying

a Westland Super Lynx helicopter, Type 209 Submarines, Fleet Replenishment Vessel, Hydrographic

Survey Vessel, Warrior Class Fast Attack Craft, River Class Coastal Mine Hunters, T-Craft Inshore Patrol

Vessels, Namacura Class Harbour Patrol Boats and a number of Tugs.

Since 2001 the South African Navy has been deployed in support of the Peace Mission in Burundi.

SOUTH AFRICAN NAVY RANKS AND INSIGNIA: PART ONE JUNIOR AND SENIOR RATINGS:

CAPTAIN (SAN) (RETD) CHARLES ROSS

In our previous article we learnt that the South African Navy have its origin in the Royal Navy. It is therefore

not surprising that the South African Navy, like many other Navies, adopted the Royal Navy rank structure.

Over the years there have been minor changes to the rank insignia of South African Navy, but it has largely

remained in line with that of the Royal Navy.

54

The South African Navy have more uniforms than the other Arms of Service of the South African National

Defence Force (SANDF) and rank insignia are therefore adapted to each of the these uniforms. Add to this

that the South African Navy also have various branches for which each have a unique insignia worn by

Junior Rates while there are also Warfare Type Affiliation badges for the various Flotillas, Submarines,

Mine Warfare, Surface Warfare and Combat Support Ships.

Qualification badges (commonly referred to as “Water Wings”) are worn by members that are Bridge Watch

Keeping qualified in Silver and in Gold for having or had command at sea. There is also a Marine Officers

badge. Medals are worn differently to the other Arms of Service. All these will be addressed in a later

articles.

JUNIOR RATES RANK INSIGNIA

The lowest rank in the South African Navy is that of a “Seaman” (Afrikaans “Seeman”). He or she is sometimes also referred to as “Sailors”. The Rank Insignia shown on the left is that worn on the service dress (non-seasonal). When wearing summer uniform, ie white, the words “SOUTH AFRICA” in blue will be worn on both arms 3 mm from the shoulder seam. On the winter uniform, ie black, it will also be worn on the sleeves 3 mm below the shoulder seam, but now the letters will be in gold. This ranks with Airman in the South African Air Force, Private or Rifleman in the South African Army.

The next rank is that of “Able Seaman” (Afrikaans “Bevare Seeman”). They are commonly referred to as “AB’s”. The Rank Insignia shown on the left is that worn on the service dress (non-seasonal). When wearing summer uniform, ie white, the rank insignia in blue is worn on the left arm with the bottom of the badge 125 mm from the shoulder seam. The words “SOUTH AFRICA” in blue on both arms 3 mm below the shoulder seam. The same configuration is applicable to the winter, ie black, uniform, except that the badge and letters will be in gold. This ranks with Lance Corporal in the South African Army.

The next rank is that of “Leading Seaman” (Afrikaans “Baas Seeman”). They are commonly referred to as a “Killick”. The Rank Insignia shown on the left is that worn on the service dress (non-seasonal). When wearing summer uniform, ie white, the rank insignia in blue is worn on the left arm with the bottom of the badge 125 mm from the shoulder seam. The words “SOUTH AFRICA” in blue on both arms 3 mm below the shoulder seam. The same configuration is applicable to the winter, ie black, uniform, except that the badge and letters will be in gold. This ranks with a Corporal in the South African Army.

The next rank is that of a “Petty Officer” (Afrikaans “Bootsman”). They are commonly referred to as “PO”. The Rank Insignia shown on the left is that worn on the service dress (non-seasonal). When wearing summer uniform, ie white, the rank insignia in blue is worn on the left arm with the bottom of the badge 125 mm from the shoulder seam. The words “SOUTH AFRICA” in blue on both arms 3 mm below the shoulder seam. The same configuration is applicable to the winter, ie black, uniform, except that the badge and letters will be in gold. This ranks with a Sergeant in the South African Army.

55

JUNIOR RATES CAPE BADGE

This badge is worn by all Seaman, Able Seaman, Leading Seaman and Petty Officer’s on all headgear, ie cap. Service cap and baseball cap

SENIOR RATES RANK INSIGNIA.

The next Rank is that of a “Chief Petty Officer) (Afrikaans “Eerste Bootsman”). They are commonly referred to as a “Chief”. The Rank Insignia shown on the left is that worn on the service dress (non-seasonal). On both the summer and winter uniform the rank insignia is worn in black and gold on the lower sleeve 100 mm from the end of the sleeve. The words “SOUTH AFRICA” in blue are worn on both arms 3 mm below the shoulder seam on the summer, ie white, and in gold on the winter uniform, ie black. This ranks with a Staff Sergeant in the South African Army.

SENIOR RATES CAP BADGE

This badge is worn by all Chief Petty Officers on all headgear, ie cap, service cap and baseball cap.

UNIFORMS

56

This is a Chief Petty Officer (Left) and a Leading Seaman wearing ceremonial Winter uniform.

These two Able Seamen are wearing the ceremonial summer uniform. Note that all Seaman, Able Seaman and Leading Seaman wear black shoes with summer unifom.

ROOIDAM MILITARY CEMETERY: BLOEMFONTEIN:CAPT (SAN) (RET) C ROSS

The Rooidam Military Cemetery is located in the Groenvlei Small Holdings area near the Tempe Military

Base in Bloemfontein and is no longer in use.

There are 77 Commonwealth graves and 49 graves from the Garrison Force stationed in Bloemfontein after

the South African War (Anglo Boer War 1899 – 1902). In addition many of the family of the Garrison troops

who died while deployed in South Africa are also buried in the cemetery. This includes wives and children.

The Commonwealth graves, most of them from the Tempe Military Hospital, are all from the First World

War and includes amongst other 59 South African casualties, 7 from the United Kingdom (which includes 1

each from the Royal Navy and the Royal Navy Volunteer Reserves), 5 from East Africa and 1 each from

Australia, Canada and Uganda.

57

18 of the South African casualties are from the South African Infantry, 6 from the South African Mounted

Rifles, 4 from the South African Medical Corps, 3 each from the South African Horse, South African Service

Corps and Military Labour Corps, 2 each from the returned Soldiers Battalion, South African Engineer

Corps, South African Artillery, South African Military Constabulary, South African Native Labour Corps and

the South African Railway Service. The rest are made up of single graves of various South African units.

Within the cemetery is also the Rooidam African Cemetery memorial commemorating the 21 casualties

from the South African Native Labour Corps who buried in the African Cemetery about 1 kilometer away

and who’s grave could not be located.

The 48 of the Garrison graves covers the period 1907 to 1914 and include 11 casualties from the Dragoon

Guards, 4 from the Royal Engineers, 4 from the Scottish Rifles and 3 from the Duke of Cornwall’s Light

Infantry. There is also a member of the Cape Mounted Rifles buried.

The cemetery is maintained by the South African Agency of the Commonwealth War Graves Commission.

The Mangaung/ Bloemfontein Municipality recently erected a new name board in the cemetery.

THE MARKET PLACE: SILVER SAXOPHONE YAS-82Z Dear Mr Heymans Kind greetings from my office. Thank you for the kind conversation and information of the Police History and coffee. Herewith the requested information. Ms Joymery B. van de Merwe

Ms Van de Merwe – the first person with the surname VAN DE MERWE I have ever met – came to see me about a saxophone. I saw it and it is brand new. She thought that somebody in the Police or Military would be interested to buy it. Here are the specifications:

Custom Eb Alto Silver Saxophone YAS-82Z On the 10th Anniversary of their introduction, the Custom Z saxophones have been reexamined from neck to bell. They now offer the ultimate combination of expressiveness, response and control while staying true to their free-spirited origins. Since the Custom Z was developed in 2003, the technology, craftsmanship and specifications of the Custom Z series have continued to improve to fulfill the needs of the highest level musicians

In the tradition of those coveted vintage saxophones, the 82Z now comes equipped with a one-piece bell! This feature drastically improves low end response and offers the player a wider palette of tonal color. More elaborate with finer detail, the new e...

This one can really take you there...

58

This has to be one of the most exciting things to happen to the sax world in modern times. Finally a modern sax that actually captures the sound and feel of those treasured classic saxes of the past - while adding state-of-the-art intonation and mechanism. Based on the scale of the classic '62' models, the new Custom Z saxes have bodies that are made of a special brass alloy for lighter weight, a great playing 'feel', and the kind of tonal flexibility you've always dreamed of. The Z plays evenly in all ranges, and gives you a huge dynamic range for as much - or as little - sound as you want. The Custom G1 neck helps produce a quick and agile response, while key action and placement feel just right. You can create whatever style tone you're after, from vintage to contemporary, and there's no need to sacriface comfort for sound. These horns literally 'have it all'.

Specs

Control Interface

Key Auxiliary Keys

High F#, Front F

Key buttons material

Mother of pearl

Design/Architecture Detail

Bell Bell Decoration

Hand engraved

Thumb hook Adjustable

Voices

Key Eb

Accessories

Included Accessories

Mouthpiece AS4CM

Case ASC-820

59

60

GESOEK: MEDALJE LINTE: SAP-KRUIS VIR DAPPERHEID Geagte Hennie Vinnige vraag asb: Waar kan ek lint aantree vir die volgende 3 Medaljes asb? Ek het 2 van die 3 medaljes aangetree (Die goud is nog soek) maar hulle het sonder lint aangekom en dit smaak my hierdie linte is so skaars soos hoendertande!

Kontak: Roos, Paul paul.roos@sap.com

Paul F. Roos Managing Principal, APJ Insurance Practice Field Services - ANZ SAP Australia, Level 13, 484 St. Kilda Road, Melbourne, VIC. 3004, Australia

WYLE NO 43224 SERS JPJ ‘KOOS’ WESSELS: PROF WG (HEINRICH) SCHULZE Beste Hennie, Terwyl ek verlede naweek besig was om iets anders op die internet te soek, het ek op ʼn elektroniese uitgawe van jou “Nongqai“ afgekom. Daarin was ʼn lys van Februarie-sterftes van oud SAP-lede. My oog het dadelik op Sers JPJ Wessels se naam geval wat op 5 Januarie 1972 oorlede is. Dit was Koos Wessels van Fouriesburg, later Bethlehem, wat ek as rugbyspeler geken het. Hy was `n bo-gemiddelde provinsiale rugbyspeler en het in 1968 sy debuut vir die destydse Oos-Vrystaat in die Paul

61

Roos-kompetisie gemaak. Hy het tussen 1968 en 1971 in 18 wedstryde vir Oos-Vrystaat gespeel en 6 driee gedruk. Ten tyde van sy afsterwe was hy die kaptein van Bethlehem Oud-Skoliere rugbyklub. Ek het reeds sy begrafnisbrief vir jou aangestuur; asook die spanfoto van die 1971 Oos-Vrystaat rugbyspan wat daardie jaar die Paul Roos-trofee verower het. Dit is deur Dr Danie Craven oorhandig op `n geleentheid op Lindley in die Oos-Vrystaat, Dr Craven se tuisdorp. Ek stuur later vanoggend ook vir jou skanderings van die koerantberigte rondom sy dood en begrafnis. Koos is, sover ek weet, die eerste provinsiale rugbyspeler wat destyds in die Grensoorlog oorlede is. Jy sal merk dat hy binne drie ure nadat hy in die operasionele gebied gearriveer het, oorlede is. Terloops, die spanfoto van Oos-Vrystaat kom uit my en Eddie Grieb se boek `Oos-Vrystaat rugby 1968-1997‘ wat in 2006 verskyn het. Jy is welkom, sou jy wou, om enige van die dokumente wat ek vir jou stuur, in `n volgende uitgawe van Nongqai te gebruik. Daar is dalk van Koos se oud-kollegas wat dit sal raaksien en dalk `n gedagte of twee oor hom wil bydrae. Dit sal wonderlik wees as daar van hulle is wat op so manier sy lewe in herinnering wil roep. Vriendelike groete Heinrich Schulze Prof WG Schulze Department of Mercantile Law

62

63

64

65

66

67

EENHEID 7: MERAAI DE WET Eenheid 7 was gestig en was in Middelburg, in die ou “Oos-Transvaal” gesetel. Afdeling Onlusbeheer was gestig om alle onluste in die gebied te beheer en stabiliteit te handhaaf. Toe ek in die laat 80’s na Eenheid 7 verplaas was, was ons oor die 100-lede sterk. Ons het deur die hele Oos-Transvaal gewerk, sowel as die Kruger Wildtuin. Eenheid 7 was ook betrokke met die beveiliging van die persone met die onderhandelinge vir die onafhanklikheid van die ou Suidwes-Afrika – Namibië. Dit het plaasgevind by ʼn plek in Hazyview en alhoewel ons nie ons verpligtinge ligtelik opgeneem het nie, kan ek ook terugkyk na ʼn tydperk met baie staaltjies. Deur die plek waar die onderhandelinge plaasgevind het, het ʼn rivier deurgevloei. Nou in die rivier was daar ʼn seekoei. Soos wat ons in die aand, voetpatrollie gedoen het, met nagsig-apparaat, was ons altyd op ons hoede vir die seekoei. Een aand het ons vir die seekoei gesit en kyk met die nagsig-apparaat. Baie mooi en duidelik. Saggies het ons met mekaar gepraat en die volgende oomblik toe ons weer na die rivier kyk, is die seekoei weg. Het jy al gesien hoe hardloop ʼn klomp lede vir ʼn seekoei sonder om ʼn woord te sê? Ek was saam met AO Corrie Pretorius op voetpatrollie en het die lede by die hoofhek besoek. Die volgende oomblik kom twee lede, die een is wyle Pottie op ʼn drafstap aan. Die seekoei het tussen die chalets gewei en het Pottie-hulle tussen haar en die rivier gekom. Nou Pottie was nie die kleinste man wat ek nog gesien het nie, maar met daardie groot liggaam het hy soos ʼn ballerina beweeg. Ons was ook verantwoordelik om die Bethalhof te beskerm tydens ʼn terroriste verhoor. Elke oggend is ʼn paar seksies uit. Dit is my 1ste keer dat ek fisies met ʼn “terroris” in aanraking gekom het. Dit het my bang gemaak, maar ek het dit nie gewys nie. Veiligheid was in beheer van die veiligheid van die “askaris”. Een seksie het die regter en sy gevolg wat in ʼn trein gewoon het, tydens die verhoor, die trein en regter opgepas. Ons het ook die regter, sy gevolg, die beskuldigdes, die aanklaers en die beskuldigdes se advokate uitgeneem vir ondersoek ter plaatse. Dit was altyd ʼn beplanning omrede ons in afgeleë gebiede gery het, waar die beskuldigdes die landmyne geplant het. Die lede het ook elke Dinsdag gery Komatipoort toe en die trein gevisenteer wat van Mosambiek afkom. Ek het seuns sien manne word by Eenheid 7. Ons was soos ʼn groot familie bymekaar. Daar was ook hartseer gewees. Lede wat selfmoord gepleeg het, wat in motorongelukke oorlede is. Behalwe vir die “normale” werk – was Eenheid 7 ook betrokke by die SAP se 75ste verjaarsdag se fakkelloop. Ons was die voorreg gegun om 4 fakkels wat in Middelburg aangekom het, deur te neem Pretoria toe vir die skouspel daar. Ons het die 1ste dag tot in Bronkhorstspruit gehardloop en die volgende dag tot in Pretoria. Vier lede op ʼn slag en elke 3 kilometer ʼn vars span. Met die oorgang in 1994 het alles verander en het die meeste lede uitmekaar gespat. Toe daar in 2014 besluit is om ʼn re-unie te hou, was ons almal in ons noppies. Op 21 Februarie 2015 het ons saamgetrek by “Klub 1 uit 7”. Dit is die kantien van die plaaslike nuwe, maar ou Eenheid 7. Die naam van die kantien het ook sy naam gekry, nadat die kantien geopen is op die ou perseel, ʼn verskaffer ʼn rekening uitgemaak het aan “1 uit 7”. Toe is daar besluit om die kantien ook so te doop.

68

Meraai skryf: “Punchie, Boertjie en Bloues. Ek ken niemand se name nie. Ons het mos net gewerk op byname.”

Bo alle verwagtinge het lede van heinde en verre gekom om die Saterdag die reünie by te woon. Toe ons

die groepfoto geneem het, was dit nogal ʼn gesukkel om almal in die foto te kry en om almal te kry vir die

foto.

Ek het na die tyd gaan tel. Daar was meer as 60 oud-lede van Eenheid 7 by die reünie. Dit was met groot

blydskap om almal te sien. Stories is vertel. Die stoutigheid wat die manne aangevang het, het uitgekom.

Ons was ook bevoorreg om van die stigterslede van Eenheid 7 by die reünie te gehad het, sowel as oud-

bevelvoerders. Verder het ons net gekuier. Die sukses van die reünie kan nie in woorde beskryf word nie.

Dit was ʼn belewenis.

HOOFSTUK 5: MILITÊRE-MEDIESE VERVOLGVERHAAL: LT-KOL AC PRETORIUS

(SAMMD - AFGT) Hoofstuk 5. Die Mediese Ordonnans wat Risanne se eerste kontak van behandeling was, het die SAP gekontak, wat aanbeveel het dat sy na 2 Militêre-hospitaal afgevoer moes word. So begin haar pad met ʼn verlies van geheue. Aangesien Risanne se geheue verlies, psigogenies is, was haar herstel periode relatief kort.

69

Haar paaie kruis weer met die van Nelis, die militêredokter, majoor Roveck. Risanne het nooit haar masker in Adamantia-hospitaal afgehaal nie en Nelis het dus net die strydlustige oë gesien.

Hoofstuk 5 ʼn Maand later. Risanne staar voor haar na die pragtige tuin van die Militêre Hospitaal. Sy het ʼn paar gesig operasies-en-veloorplantings gehad. Ingedagte vat sy aan die verbande om haar gesig, terwyl sy na die rank malvablomme buite in die helder sonlig kyk. Die verbande word binnekort afgehaal. Haar oë gaan oor die blombeddings wat in alle kleure oor die tuin versprei lê. Stadig bring sy haar hand op en kyk na die naambandjie om haar arm. Nietschka Zwingly. Waar kom sy aan die van? Sy dink aan die weermaglede wat haar na ʼn siekeboeg geneem het. Hulle is die enigste mense wat moontlik inligting rondom haar ongeluk kan hê. Die mediese-ordonnans by die siekeboeg het die polisie gebel wat aanbeveel het dat sy liewer na die naaste militêrehospitaal afgevoer moet word. Risanne is dankbaar vir die mediese diens wat sy tot dusver gratis in die weermag ontvang het. Die mediese span het goeie interaksie met mekaar en die maatskaplike offisier het alles in haar vermoë gedoen om die twee lede wat na Zimbai ontplooi is, in die hande te kry. Die proses word gekompliseer omdat die lede vir drie maande ontplooi was. Die feit dat hulle na ʼn hoogsgeheime operasie ontplooi was met ʼn hoogsgeheime sekerheidsklaring, bemoeilik die opsporing. Hier sit sy met die kwelvrae. So baie vrae en geen antwoorde. Haar gees voel afgestomp. Haar name klink vreemd. Sy weet nie waar sy vandaan kom nie en wie haar familie is nie. Dit voel vir Risanne asof sy in stormwaters beland het en nou word sy onwillig meegesleur. Met die militêre-uniform aan, loop Nelis digby Risanne verby. Daar is ʼn stilheid, amper strakheid op sy gesig toe sy donker oë net vir ʼn sekonde op haar verband toegedraaide gesig rus. Risanne is skielik doodstil, want iets onverklaarbaar het binne-in haar saamgetrek in gespanne afwagting. Haar naam klink vreemd. Sy weet nie waar vandaan sy kom nie en ook nie wie haar familie is nie. Dit voel vir Risanne asof sy in stormwaters beland het en nou word sy onwillig meegesleur. Die dae het mekaar snel opgevolg. Die verbande aan Risanne se gesig is afgehaal. In haar eie klein wêreld van stormagtige gedagtes, het sy haarself terug getrek. Verskillende emosies het mekaar voortdurend afgewissel. Sy herken nie haar eie gesig in die spieël nie. Risanne kyk met hoop na die suster wat haar inlig dat sy die maatskaplike werker moet gaan sien. Haar groen oë lyk soos twee vlamme agter die verbande. Net vir ʼn oomblik slaan haar hart wild teen haar borskas vas. Krampagtig knel sy die stoelleuning styf vas totdat haar kneukels wit vertoon. Wie is hierdie man? Ken sy hom? Sy wil opgewonde raak by die wete dat sy diè dokter ken. Natuurlik ken sy die dokter, want sy is al vir weke in die hospitaal. Met ʼn wilde gemoed wat rondtas, soek haar onderbewuste na antwoorde. ʼn Militêreverpleegster kom nadergestap en sê vrolik “Die lente is in die lug en dit is ʼn heerlike dag, maar nou is dit etenstyd!” “Ek is nie honger nie!” sê Risanne vinnig. “Nee Nietschka, kyk hoe maer is jy! Jy sal uitteer as jy nie eet nie! Kom!” sê sy beslis. Risanne staan op. Sy voel al baie sterk, maar in die gestreepte hospitaal japon vertoon sy klein. Hulle loop verby Nelis en dan vries haar kristalgroen oë as sy onbewus in die donkerdieptes van Nelis se oë kyk. Vir ʼn paar minute te lank hou hulle mekaar se oë weer gevange. Die verpleegster praat aanmekaar terwyl hulle aanloop. Risanne is onbewus dat die dokter vir ʼn fraksie van ʼn sekonde te lank na haar maer gestalte gekyk het. Ook hy het vrae rondom daardie oë. Waar het hy dit gesien? Onderweg na majoor Lize du Plooy, die maatskaplike werkster, se kantoor, wonder Risanne wat nóg op haar wag. Met afwagting in haar oë kyk sy haar aan toe sy haar kantoor binnegaan. “Môre Nietschka, hoe gaan dit vanoggend met jou?” Lize kyk vriendelik na die verwese mens hier voor haar. “Het julle nog niks gehoor nie?”

70

“Nee Nietschka, behalwe die papiertjie met die naam Nietschka Zwingly wat hulle in jou verskeurde witjas se sak gevind het, weet ons niks van jou af nie! Die feit dat jy ʼn witjas aan gehad het, beteken dat jy dalk in ʼn hospitaal of dalk in ʼn kombuis, of laboratorium kon gewerk het. Hulle probeer egter nog steeds om die twee manne op te spoor wat jou na die militêre-siekeboeg geneem het. Hulle was vir drie maande ontplooi. Hulle hoogsgeheime klaring bemoeilik alles. Nietschka Zwingly is nie noodwendig jou naam nie, maar ons moes jou iets noem.” Lize kug en gaan dan voort “Jy is deur vele toetse. Jy het aanvanklik erge konkussie gehad, maar die MR-toetse toon dat daar geen skade aan die brein is nie. Jy het ʼn psigogeniese verlies van geheue.” Dit is waar die impulse van die brein weier om kontak te maak met dit wat vir jou so stresvol was. Soos dokter aan my verduidelik het is dit ʼn tipiese retrospektiewelike reaksie. ʼn kliniese sindroom van die brein om homself te probeer beskerm. Die brein kan nie persoonlike informasie onthou nie en wil dit ook nie onthou nie. Psigogeniese-amnesie word onderskei van organiese-amnesie. Daar is geen strukturele skade aan die brein nie.” Risanne luister aandagtig. Hierdie inligting is vir haar belangrik. Daar is afwagting in haar oe as sy se. “My brein makeer dus niks, ek sal wel weer iewers onthou wie ek is.” Lize glimlag aanmoedigend. Daar is groot begrip vir die soeke na die mens hier voor haar se identiteit. Met simpatie in haar stem se sy “Jy het vir dood hier in 2 Militêre-hospitaal aangekom.” “Hoe lank gaan ek nog in die hospitaal wees?” Lize praat rustig terwyl sy aanmoedigend glimlag. “Dit is hoekom ek jou hiernatoe laat kom het. Ek het met matrone gepraat en sy voel dat hulle jou dalk in die hospitaal kan gebruik.” Risanne kyk haar nou met intense belangstelling aan “Jy is al maande in die hospitaal en iewers moet jou lewe aangaan. In die weermag kan jy vir jou ʼn inkomste genereer.” Lize se mooi oë is sag terwyl sy glimlaggend sê “Jy sê niks?” “Nee, ek luister.” “Nietemin die matrone het met die bevelvoerder gaan praat. Hulle stem saam dat jy maar moet inval met alles wat die verpleegpersoneel doen. Wanneer jy jou geheue herwin, kan jy ʼn loopbaan in die weermag maak, of teruggaan na waar jy vandaan kom.” Risanne luister aandagtig. Steeds sê sy nie ʼn woord nie. “Sien jy kans om die steriele pakke in die teater te gaan pak?” Sy sien die huiwering op Risanne se gesig en sê dan aanmoedigend “Ons moet iewers begin en as ons jou in die teater kan aanwend, dan is jy ook nog onder dokter Roux se waarneming. Dokter Roux is die sjirurg onder wie se behandeling jy nog al die tyd is. Hy is interaktief met die ander spesialiteite onder wie se behandeling jy ook nog is.” Risanne se hand gaan na haar kort geknipte hare en Lize glimlag. “Dit het vinnig gegroei, maar jy lyk goed. Onwillekeurig vat Risanne aan die letsel op haar gesig. Sy klink neerslagtig as sy sê “Daar is nie veel ander opsies nie. Ek waardeer wat julle vir my doen.” Lize staan nou op terwyl sy haar sysagte ligte hare agtertoe druk. Dan merk sy aanmoedigend op. “Die letsel op jou gesig lyk goed.” Risanne probeer dapper glimlag. “Die velprodukte wat ek nodig het is al genoeg motivering om ʼn geldjie te verdien.” Dan sê sy spottend “Ongelukkig kan die weermag nie daarvoor betaal nie.” Ongestoord gaan Lize voort “Matrone het reeds vir jou ʼn kamer in die verpleegsterstehuis laat regkry!” Risanne lyk opgewonde. “Dit sal lekker wees om net weer bietjie privaatheid te hê.” Dit is dag een na ontslag uit die hospitaal. Risanne kyk in haar kamer rond en voel meteens opgewonde. Sy kyk na die klere in haar kas. Hoe wonderlik is dit om net weer na al die maande privaatheid te hê. Terwyl sy in die hospitaal was, was sy voortdurend besig om te werk. Week na week en maand in en maand uit. Sy het die verpleegsters gehelp om tafels te dek en beddens op te maak. Sy het koffie aangedra en die verbandkamer skoongemaak. Nou gaan sy pakkies pak. Haar lewe is nie regtig interessant nie. Vyf wit uniforms is aan haar uit gereik. Sy vou die wit papierkappie soos hulle vir haar gewys het en steek dit dan met ʼn knopie vas. So begin haar dae as verpleegster in die teater. Sy mag nie met mense werk nie, maar sy mag pakkies pak. Haar eerste dag in die teater was ʼn goeie afwisseling. Sy was geleer hoe om die verskillende pakke te pak. Daar is aan haar verduidelik dat die verskillende operasies verskillende instrumente nodig het. Klein operasies het minder gaas- en watte deppers nodig as die van groot operasies. Ortopediese operasies verskil weer van sjirurgiese en obstetriese operasies. So is sy geleer om die verskillende instrumente vir die verskillende pakke te onderskei. Wanneer die pakke klaar gepak is, word dit in die sterilisator gesit om gesteriliseer te word. So is sy uiteindelik geleer hoe om die teaters se voorraad ook aan te vul. Voortdurend was die dokter met sy swart oë daar. Dit het vir haar gevoel asof hy haar oral dophou. As sy baie lank in sy omgewing was, kon sy sy gramskap aanvoel. Sy het lelik gevoel in die wye teaterrok. Sy weet nie hoekom die dokter nie van haar hou nie. Hy laat haar soos ongewenste, bitter bossies voel. Soos

71

onkruid wat op plekke groei waar dit nie moet groei nie. Die weke het maande geword. Mettertyd het die gevoel van verveeldheid haar opstandig gemaak. Elke dag was dieselfde as die vorige dag. Soms ervaar sy vrees dat sy nooit haar geheue gaan herwin nie. Daar is tye wat sy voel of die donker sluiers van haar geheue gelig word. Dit is egter van korte duur, dan sak die totale donkerte weer toe. So het Risanne een dag na die afhandeling van al die roetine take ʼn mediese tydskrif nader getrek en op die asdrommetjie gaan sit om dit tydsaam deur te blaai. Daar is nog hope tyd tot die pakke klaar gesteriliseer is. Met gesteurde oë kyk Risanne op toe die suster die pakkieskamer inbars en begin skreeu. Sy kan nie verstaan dat die mense altyd op mekaar skreeu nie. Sou hulle onseker wees? Waarom skreeu hulle gedurig op mekaar? Die mense in die sale het nooit so tekere gegaan nie. “Gaan help die verpleegster wat in teater een vloer, om die voorraad reg aan te gee. Sy het nie ʼn idee van chroom of sy nie.” Gelukkig weet Risanne darem wat vloer is. Dit is die verpleegster wat die suster moet bystaan gedurende die operasie. Die narkose verpleegster moet die narkotiseur help. Dankie tog vir die kennis! Hoe moeilik is dit nou om die chroom hegtingsmateriaal van die sy te onderskei. Sy is oortuig die suster oordryf. Die arme verpleegster! Risanne mors nie baie tyd nie en haas haar na die teater om die verpleegster te gaan help. Sy voel egter onwillig en onseker om haar ruimte met die van die ongeskikte dokter te deel. Sonder om na hom te kyk stap sy deur na die kamer langs die teater. ʼn Glas afskorting skei die voorraadkamer van die teater. Onwillekeurig loer sy in sy rigting en sien dan dat hy ook van oor sy masker vir haar loer. Met ʼn frons kyk sy na die verpleegster wat vloer. Sy sien hoe die suster haar met ʼn bebloede depper gooi. Risanne is verstom en kan nie die suster se onetiese optrede glo nie. “Tel die deppers reg nurse”, skreeu sy sonder skaamte. Verslae kyk Hes, die verpleegster, na die bloedkol op haar oorjas. Sy het nie gesien dat die dokter wat assisteer die depper laat val het nie. Hoe moes die arme verpleegster nou weet die dokter het dit laat val? Met ʼn frons loop Risanne om die glas afskorting en voel vies vir die suster. Dan sien sy die metaal houer met die klemtang, wat hulle ʼn cheatel noem. Sy haal dit uit die ontsmettings middel en loop dan na die dokter wat assisteer se voete. Daar tel sy dit op. Toe sy regop kom, staan sy regoor Nelis en dan ontmoet hulle oë vir die hoeveelste keer. Nelis voel die gramskap weer binne in hom opstoot. Daardie oë ken hy. Sy draai vies weg met die depper veilig vasgeklem in die sjirurgiese skoon klemtang. Dan gee sy dit vir die verpleegster terwyl sy hardop en helder praat “Jy soek hierna.” Daar is verligting in Hes se oë as Risanne vir haar van agter die masker glimlag. Petro, ʼn vierde jaar, lig Risanne in dat sy saam met hulle die lesing van die dokter moet gaan bywoon. “Die suster sê jy kan gaan. Dit sal ʼn lekker wegbreek wees.” Risanne trek haar linker wenkbrou skepties op en vra “Vanwaar die skielike vriendelikheid?” “Kom Nietsch, moenie vrae vra nie. Ons dokter is natuurlik so aantreklik, ek weet nie of ons iets van die lesing gaan hoor nie.” “Wie is die dokter?” “Kom ons hou dit as ʼn verassing.” “As dit Dokter Roveck is, dan wil ek nie gaan nie.” “Ons is laat Nietsch, kom ons gaan trek uit.” ʼn Strook sonlig val op Petro se hare terwyl ʼn glimlag haar gesig ophelder. Daar is diep kuiltjies op haar wange as sy met oë wat glinster die dokter dophou terwyl hy die lesingkamer binnekom. “Hier kom hy!” Nelis kom die lesingkamer binne. Hy kyk op sy horlosie en vra “Is almal hier?” Risanne sit voor in die klas en met ʼn frons kyk sy terug na die gesigte agter haar. Kan hulle hulself nou wraggies so verlekker met die man! Martie kyk met onskuldige ogies na hom en haal al haar jeugdige sjarme uit om die dokter hier voor hulle te beïndruk. Risanne sien hoe Nelis haar aankyk. Nelis is onbewus dat die skaduwees in haar oë verdiep. Dan kyk hy vererg weg en die bedekte vyandigheid is terug. Risanne se blik is in haarself gekeer. Dit is koud en leeg binne-in haar. Voortdurend is sy besig om na haarself te soek. Met ʼn maskeragtige gesig het Nelis na ʼn lang stilswye die lesing begin. Hier het sy die geleentheid om na elke trek op sy gesig te kyk, maar al wat sy doen is om stil voor haar op die tafel te kyk. Sy skrik toe Nelis hard op die tafel klap. “Ons weet almal jy hoort nie hier nie, maar jy kan ten minste net maak asof jy luister!” Sy bly onbeweeglik sit terwyl sy haar gesig stadig na hom wend. Sy sien die meerderwaardige glimlag. “Ek...” begin sy, maar Nelis werp haar ʼn moordende blik toe, dat sy nie durf waag om verder iets te sê nie. Nelis gaan dan opstandig voort. “Ag, moontlik dink jy, jy ken al die antwoorde!” Sy stem is spottend en hy kyk na die klas. “Sal ons vir Juffrou Zwingly vra om vir ons die lesing te herhaal?” ʼn Groot gelag weerklink in die klas. Die oë wat skielik na hom kyk is oë wat seer het. Risanne voel die opstand in haar opstoot. Hoe durf hy haar so verneder? Dan staan sy stadig op en sonder ʼn woord staan sy vir ʼn rukkie asof sy gevries is. Nelis het ʼn hewige frons op sy voorkop. Sy gesig

72

is stil en onleesbaar. In sy geestesoog sien hy die oë agter die masker, maar die oë voor hom is yskoud soos kristalle.

Haar kyk is vernietigend en haar stem is afgemete as sy sê “Omdat ek af gekyk het, beteken dit nie dat ek nie geluister het nie!” Sy draai na die klas en sien hoe hulle haar vraend aankyk. “U het gepraat van die ernstigheidsgraad van lewersiektes in portale hipertensie by die kind.” Nou kyk Nelis haar intens aan “Graad A is die minder ernstige graad. Die serum bilirubien is normaal as dit 35 gram per liter is. In die geval is dit nie ʼn aanduiding van askitis, of enkefalopatie nie. Sterftes is hier 2%. Graad B is meer ernstig en daar is ʼn geringe mate van askitis, die mortaliteit hier is 10%. Verder het u genoem dat askitis vryvog in die buikholte is. U wou nou met Graad C aangegaan het toe ek oënskynlik nie geluister het nie.” Hy staar haar verstom en aankyk. Sy koue veroordelende oë is nou ontnugterd terwyl die koue groen kristalle met trane gevul word. Dan sê sy saggies “Verskoon my asseblief dokter, soos u gesê het, ek hoort nie hier nie”. Nelis is sonder woorde. As hy ʼn rede gesoek het om nie van die vrou te hou nie, het hy nou ʼn baie goeie rede. Met die lig van die son wat deur die venster val, verdiep die stram lyne op sy gesig. Hy is steeds ontnugterd. Stil kyk hy haar agterna toe sy uitstap. Die mistigheid in Risanne se oë het oorgegaan in trane. Sy voel magteloos en moedeloos. Die trane val nou ongesteurd en loop oor haar wange as sy stadig in die rigting van die verpleegsterstehuis loop. Onbewustelik het daar ʼn onsigbare, ontoeganklike muur tussen hulle geskuif.

Hoofstuk 6 Risanne se herstel was relatief kort, maar haar hospitalisasie was lank. Sy het verskeie veloorplantings gehad. Ook bestraling om die keloide wat die littekens op haar gesig gemaak het te verklein. Nelis was besig om reëlings te tref vir die ontplooiing na Zimbai. Tydens haar werk in die teater het Risanne gou verveeld geraak en het die name van die instrumente vinnig geleer. Op ʼn dag het ʼn ongewone insident in die teater afgespeel tydens ʼn keisersnit wat dokter Nelis Roveck gedoen het. Die pasiënt was gediagnoseer met plasenta abraptio. Die vyf-en-dertig-weke premature baba, het asemnood en verstadigde pols gehad. So het Risanne ingegryp toe die suster versteen het met die blou baba op die Meco. Risanne het vining kompressies op die klein borskas van die baba uitgevoer dat hy weer ʼn polsspoed moet kry en dit behou bo 100 slae per minuut. Sy het verder die dokter gehelp om die baba te intubeer. Almal was verstom oor haar kundigheid en het bespiegel dat sy moontlik ʼn ICU suster moet wees. Risanne is na die insident dadelik uit die teater. Terwyl die nagskaduwees lank rek, het sy besluit om nooit weer terug te gaan teater toe nie. Van daar af het sy Nelis nie weer gesien nie.

73

O BRANDEWYN LAAT MY STAAN: KOL MJJ VAN RENSBURG (SALM - AFGETR) Toe ek `ʼn seuntjie was

het die wêreld aan my behoort. Ek het hom sonder saal bloots gery. Dit was op my hoop, drome en reëls.

Alles het `n begin en `n eerste keer.

Die skole en die universiteite het my alles geleer. Ek dien in die kerk met weleer

en ek bereik hoë hoogtes met lof en eer.

In die dieptes van my wese groei `n kanker saad. Hy skiet sy klein worteltjie uit die goue druppel

brandewyn. Hier bemes die satan `n muggie van sonde.. Dit is `n begin, `n lewe soos `n taai kakiebos.

Dis `n stippeltjie Adams saad van sonde.

Die liefde het vir my mooi paaie geloop en spoedig het ons die kinders gedoop. Rykdom in al sy glorie het alles gekoop, mooi karre, mooi huise en baie vriende.

O WEE ! Die kroeg het my gewillige losies huis geword.

Ek en brandewyn het unieke sosiale status geniet.. Hy het vir my siel borg gestaan

want hy het my beter as my vrou verstaan.

Brandewyn! Dit is jou naam en van. Ek het jou gesoek want jy is net plesier

Ek ken jou familie, hulle is whisky, rum en bier maar eish! Hulle maak my soms so suur.

Die gety het ver terug getrek,

brandewyn het sy son en goud verloor. My maan se kragstasie het afgeskakel.

My brandewyn liggaam was met kakiebos deurtrek

Die verrotting is in my beendere. Brandewyn! laat my neerlê in jou velde

Ek kyk op, ek kyk rond en ek sien net my verlede. Wat het met my mooi lewe gebeure ?

Met jou is ek eensaam en sonder jou is ek eensaam.

Ek is verknog aan jou brandewyn, ek kan jou nie laat staan.

Jy stry nie met my nie, jy skel nie op my nie. Jy veroordeel my nie,

Jy laat my net vrolik wees.

As dit koud is maak jy my warm. Getrou verdoof jy my skuldige gewete.

Die bloed deur ons are is alkohol, mynskagte in my lewe uit gehol.

Hoe lank kan ek jou onderhou?, ek was so lank aan jou getrou.

Jou rykdom is gewaarborg tot in die hel. As ons skei vind jy `n ander vennoot.

Brandewyn! Ek het my kinders en my vrou

My alles en my bankstaat in jou belê. Hoeveel rente gaan jy my betaal?.

My beginsels en die kerk het ek verbrou, my gewildheid is besig om bene te kou.

Ek is binne in jou bottel

en jy is binne in my liggaam. Wie gaan vir wie laat staan?

By die kruispad van die dood.

Die heuning glans in jou stokery en die wyn prag , is bedrog.

Ek is voedsel vir die aasvoëls. Die klein saadjie van drank het my gekry.

Brandewyn! Waarom is jy ryk en ek `n boemelaar?

Vanaand slaap jy in die hotel en ek op straat. Jou trofees versier die begraafplase.

Toe ek jonk was het jy my graf bespreek O brandewyn laat my staan.

MJJ van Rensburg Januarie 2015.

74

PRESS CUTTINGS: MASTER W/O CRAIG STUART BROWN

Kirkwood Killings: Det/Const J “Hansie de Beer According to my records

No 29921 Det/Const JJF de Beer was killed on the 11th of February 1967 – HBH

No 8789-1 D/Sgt TI Richardson was killed on 22-04-1993 - HBH

Craig tells us that he found the above piece of newspaper on a ceiling of a house.

75

Det/Sgt Ian Richardson & Const Hendrik Bessinger

Craig tells us that Ian Richardson was his friend and a very good policeman.

INDEMNITY CLAUSE: VRYWARINGSKLOUSULE

Die e-Nongqai bevat die uiteenlopende en diverse persoonlike menings van verskillende korrespondente en die

opsteller van e-Nongqai kan nie vir enige deel van die inhoud daarvan in sy persoonlike hoedanigheid

verantwoordelik gehou word nie.

76

The e-Nongqai contains various and sundry personal opinions of different correspondents and the compiler of e-

Nongqai cannot be held responsible for any of their comments.

Enige advertensies of enige sake voortspruitend is tussen u en die ander party.

May our friendship never come apart, Especially when it's straight from the heart!

Greetings – Groete

Salute! Saluut!

Hennie Heymans No 43630 © 2015