nutricion ii aparello circulatorio

Profesor: Adán Gonçalves

INTRODUCIÓN

O aparello circulatorio encárgase do transporte de O2, CO2, nutrientes e

substancias de refugallo. Tamén se ocupa do transporte de hormonas, da

regulación da temperatura corporal, ten función homeostática (estabilidade do

medio) e participa na defensa do organismo.

O aparello excretor ocúpase do filtrado das substancias de refugallo e

participa tamén na homeostase ao regular a composición de auga, ións e sales

disoltos do medio interno.

1. TRANSPORTE DE SUBSTANCIAS

Nos animais máis sinxelos (poríferos, cnidarios e a maioría dos

platelhelmintos) o transporte sucede directamente dende o plasma

intersticial cara ás células, e non hai, polo tanto, aparello circulatorio.

En animais máis complexos esto non é eficaz e precísase un sistema de

condutos e unha bomba propulsora, é dicir, un aparello circulatorio.

Nos vertebrados, o aparello circulatorio está formado polo sistema

circulatorio e o linfático como xa comentamos noutros temas.

Os compoñentes do circulatorio na maioría dos animais son: un líquido

circulatorio (sangue e linfa, hemolinfa...), uns vasos, e o corazón ( a bomba

propulsora).

1.1. Líquidos circulantes

Formados por auga, sales minerais, proteínas, células e pigmentos

respiratorios.

Tipos: hidrolinfa, hemolinfa, linfa e sangue.

INVERTEBRADOS VERTEBRADOS

Hemolinfa Hidrolinfa Sangue Sangue Linfa

Grupo animal Anélidos, moluscos e artrópodos

Equinodermos

Anélidos

Compoñentes Parecida á auga do mar

Células e plasma

Células e plasma

Plasma e linfocitos

Pigmento respiratorio

Hemocianina

Sen pigmentos Clorocruorina e hemoeritrina

Hemoglobina Sen pigmentos respiratorios

Cor Azul Verde e vermello violeta

Vermello

• Os pigmentos respiratorios son heteroproteínas que conteñen un metal ferro ou cobre que se une de xeito reversible co osíxeno.

• Precísanse porque o osíxeno disólvese moi mal nos líquidos. • Tenden a concentrarse en células transportadoras (glóbulos vermellos).

OS PIGMENTOS RESPIRATORIOS

A sangue humana é vermella polo seu contido en ferro, á dos cangrexos é azul polo seu contido en cobre, e a das sambesugas verde pola clorocruorina.

1.2. Vasos circulantes

Sanguíneos: nos animais con aparellos circulatorios pechados hai: arterias,

veas e capilares.

- Arterias: saen do corazón e levan o sangue a todo o corpo. Son grosas e

elásticas (abundantes fibras elásticas) para resistir a presión sanguínea

responsable da súa circulación. Ramifícanse en arteriolas que rematan nos

capilares.

- Capilares: son unha extensa rede microscópica de vasos formados por un

endotelio que permite o intercambio de substancias.

- Veas: retornan a sangue de todo o corpo ao corazón. A unión dos capilares

orixina vénulas que a súa vez se unen para orixinar as veas que regresan ao

corazón. Son máis finas que as arterias e posúen no seu interior as válvulas

semilunares ou venosas que impiden o retroceso sanguíneo. A súa circulación

débese a presión residual e a acción da musculatura lisa.

1.2. Vasos circulantes

Linfáticos: os vasos linfáticos son condutos de paredes delgadas repartidos

por todo o corpo e que rematan en capilares cegos.

No interior destes vasos hai válvulas internas que impiden o retroceso e a linfa

avanza grazas ás contraccións musculares das paredes.

Ao longo dos vasos linfáticos hai agrupacións celulares que denominados

ganglios linfáticos cun importante papel defensivo (almacén de linfocitos e

macrófagos) como xa comentamos noutros temas.

O sistema linfático recolle e drena o exceso de plasma intersticial mediante

filtrado dende o plasma sanguíneo para posteriormente levalo de volta ao

sistema circulatorio. Ademais a través dos vasos quilíferos transporta as

graxas procedentes das pilosidades intestinais.

Os vasos linfáticos desembocan no torrente sanguíneo a nivel das veas

subclavias a través do conduto torácico e do conduto linfático dereito.

2. TIPOS DE CIRCULATORIO

Segundo o tipo de conexión entre os vasos podemos diferenciar dúas

variedades de aparello circulatorio: aberto e pechado.

Aberto: tamén chamado lagunar, no que os vasos verten a lagoas ou espazos

intercelulares, o hemocele, onde se realiza o intercambio de nutrientes coas

células. O líquido retorna ao circuito dende estas lagoas ao ser recollido por

outros vasos cara un corazón con ostiolos.

Precisa de grandes volumes e presións baixas.É característico de Artrópodos e

Moluscos (non cefalópodos).


Pechado: o líquido circula sempre polo interior de vasos.

O paso de nutrientes realízase por difusión dende os capilares.

Característico de anélidos, cefalópodos e vertebrados.

Hai dous tipos de circuitos: simple e dobre.

- Simple: o sangue pasa unha soa vez polo corazón. É menos eficaz (un

ventrículo bombea para todo o corpo). Típico de peixes e anélidos.


- Dobre: o sangue pasa dúas veces polo corazón orixinando dous circuítos:

menor ou pulmonar e maior, xeral ou sistémico.

Circuíto pulmonar: o sangue sae do corazón cara aos pulmóns, onde se

osixena, e retorna ao corazón.

Circuíto xeral: o sangue con osíxeno sae do corazón cara o resto do corpo

cedendo o osíxeno ás células e recollendo o dióxido de carbono. Despois

retorna ao corazón para iniciar a circulación menor.

A circulación dobre é completa cando non se mestura o sangue con osíxeno co

sangue sen osíxeno (na maioría dos vertebrados).

Falamos de circulación dobre incompleta cando hai mezcla (un só ventrículo),

como sucede nos anfibios e nos réptiles (excepción cocodrilianos).

3. APARELLOS CIRCULATORIOS ABERTOS

ARTRÓPODOS

Posúen un corazón tubular en posición dorsal

rodeado dunha cavidade pericárdica. A hemolinfa

entra na cavidade e posteriormente, por succión

no corazón a través dos ostíolos (con válvulas que

impiden o retorno). A contracción do corazón

envía a hemolinfa a través das arterias cara ao o

hemocele onde se produce o intercambio.

En crustáceos con respiración branquial a

hemolinfa pasa polas branquias antes de acceder

ao corazón.

Nos insectos hai unha única aorta dorsal que sae

do corazón e a hemolinfa non transporta gases

(as tráqueas os difunden xa polos tecidos).

3. APARELLOS CIRCULATORIOS ABERTOS

MOLUSCOS NON CEFALÓPODOS

Posúen un corazón tabicado (tres cámaras-acuáticos/ dúas cámaras-

terrestres) nunha cavidade pericárdica.

A hemolinfa circula dende o ventrículo cara o hemocele. Aquí recóllese

e lévase cara as branquias ou pulmóns (osixenación) e retorna ao

corazón.

Nalgúns casos hai corazóns auxiliares (corazóns branquiais), xa que hai

moi pouca presión e a hemolinfa vai moi lenta.

4. APARELLOS CIRCULATORIOS PECHADOS EN INVERTEBRADOS

CEFALÓPODOS

Debido ao seu maior tamaño os

moluscos cefalópodos posúen un

sistema pechado simple.

Teñen un corazón tabicado (2-4

aurículas- 1 ventrículo) do que sae o

sangue cara o resto do corpo e ás

branquias onde se osixena.

Debido a pouca presión do sistema,

posúen corazóns branquiais que a

aumentan para que o sangue chegue

o corazón principal.

4. APARELLOS CIRCULATORIOS PECHADOS EN INVERTEBRADOS

ANÉLIDOS

Posúen dous vasos:

- Un vaso dorsal que impulsa o líquido car o extremo anterior.

- Un vaso ventral que impulsao cara o resto do corpo.

Ambolos dous vasos están conectados por cinco pares de arcos aórticos

contrátiles que fan de corazón.

5. APARELLOS CIRCULATORIOS PECHADOS EN VERTEBRADOS

PEIXES

Teñen circulación pechada simple e un

corazón cunha aurícula (reciben o sangue) e

un ventrículo (expulsan o sangue).

O ventrículo impulsa o sangue cara as

branquias onde se osixena e retorna ao

corazón polas veas que dan ao seo venoso

xusto antes de entrar na aurícula.


ANFIBIOS

Posúen unha circulación pechada dobre

incompleta, xa que o sangue mestúrase no

único ventrículo.

O corazón ten dúas aurículas e un

ventrículo. A aurícula dereita recibe o

sangue procedente do resto do corpo (sen

osíxeno) e a esquerda a que ven dos

pulmóns.(con osíxeno). As dúas aurículas

verten o seu contido a un único ventrículo.

Teñen respiración cutánea polo que posúen

vasos pulmonares que se aproximan a pel.


RÉPTILES

Todos os réptiles, excepto os cocodrilianos, teñen unha circulación pechada

dobre e incompleta, aínda que neste caso o ventrículo esta lixeiramente

tabicado.

Teñen, por tanto, un corazón con dúas aurículas e un ventrículo.

Nos cocodrilianos aparece xa un corazón tetracamaral permitindo a separación

do sangue e orixinando unha circulación completa máis eficaz.

CIRCULACIÓN DOBLE INCOMPLETA

Nos anfibios hai dos aurículas e un ventrículo.

En reptiles (excepto cocodrilos) hai dúas aurículas e un ventrículo parcialmente tabicado.

Evolución


AVES E MAMÍFEROS

Teñen unha circulación pechada dobre e completa.

Posúen un corazón tetracamaral (2 aurículas e 2 ventrículos). A parte

dereita recibe a sangue con dióxido de carbono e a esquerda a rica en

osíxeno.

O circuito ten alta presión sanguínea en todo o percorrido grazas a maior

independencia dos dous lados do corazón.

A principal diferenza entre aves e mamíferos e que a aorta diríxese ao lado

esquerdo do corpo nas aves e nos mamíferos vai cara o dereito.

6. O CORAZÓN DOS MAMÍFEROS

É un órgano oco situado na cavidade torácica entre os pulmóns.

Atópase recuberto dun saco de tecido conxuntivo chamado pericardio e as súas

paredes son fundamentalmente tecido muscular cardíaco que constitúe o

miocardio.

As veas coronarias irrigan os tecidos do corazón.

É tetracamaral: 2 aurículas na parte superior e 2 ventrículos na parte inferior.

Entre as aurículas e os ventrículos hai tabiques de separación.

A aurícula e ventrículo de cada lado están conectadas por válvulas.

No lado dereito temos a válvula tricúspide e no esquerdo a válvula mitral.

AURÍCULAS VENTRÍCULOS

Máis pequenas Máis grandes

Paredes finas Paredes grosas

Bombea sangue só cara os

ventrículos

Bombea sangue fóra do

corazón

FUNCIONAMENTO DO CORAZÓN

O latexo cardíaco consta de dous

movementos: a contracción ou sístole e a

relaxación ou diástole.

Estos movementos están coordinados de

xeito que cando as aurículas están en

diástole os ventrículos están en sístole e o

revés.

Cando unha destas cámaras está en

diástole (relaxación) penetra o sangue nela

e cando se contrae (sístole) o sangue sae.

O ciclo cardíaco

EL LATIDO CARDIACO

7. DIFERENCIA EXCRECIÓN-DEFECACIÓN

INXESTA DE ALIMENTO

Dixestión extracelular dos alimentos

Absorción

Metabolismo

Produción de refugallos

Alimentos non

asimilados

Feces

EXCRECIÓN

EXESTIÓN

8. EXCRECIÓN EN ANIMAIS

Consiste básicamente na expulsión dos refugallos do metabolismo.

Na maioría dos animais as substancias non gasosas son expulsadas por órganos

do aparello excretor.

Algunhas das substancias que son excretadas poden ser moi tóxicas, por

exemplo os derivados nitroxenados.

Outras non o son, pero poden representar igualmente un problema para o

animal, como o exceso de sales en animais acuáticos.

Os refugallos poden expulsarse pola pel, tanto en invertebrados como en

vertebrados; sen embargo, o aumento da complexidade conlevou a aparición de

órganos e estruturas específicas na excreción.

Os produtos de refugallo máis importantes son: a auga, as sales, o dióxido de

carbono e os derivados nitroxenados.


A auga é eliminada:

- Nos animais acuáticos polos ouriños.

- Nos terrestres polos ouriños, na respiración, e a través do suor.

O CO2 elimínase polas superficies respiratorias: a pel, as traqueas, as

branquias e os pulmóns.

As sales son eliminadas polos ouriños e o suor.

Os produtos nitroxenados son orixinados no metabolismo proteico e dos

ácidos nucleicos. Deben ser expulsados do organismo porque son tóxicos. A

expulsión pode realizarse en forma de amoníaco, ácido úrico ou urea..

Atendendo a esto podemos falar de animais amoniotélicos, ureotélicos e

uricotélicos.

Animais amoniotélicos

Son os animais que expulsan os produtos

nitroxenados en forma de amoníaco. Como

éste, é un produto moi tóxico debe ser

expulsado moi diluido, por iso, este tipo de

excreción é típica de animais acuáticos como

os peixes óseos e os invertebrados acuáticos.

Animais ureotélicos

Neste caso os produtos nitroxenados

convírtense en urea que é menos tóxica e

require menos cantidade de auga na súa

expulsión. É característico de peixes

cartilaxinosos, anfibios e mamíferos.

Animais uricotélicos

Convirten os produtos nitroxenados

en ácido úrico que é unha substancia

menos tóxica que a urea.

Por esta razón é expulsada con un

gran aforro de auga en forma dunha

pasta branca semisólida.

É típica de animais adaptados a

ambientes secos como algúns

insectos, e réptiles ou nos que non

sería práctico acumular auga polo seu

modo de vida, as aves.


• Nos animais máis sinxelos, como poríferos ou cnidarios, a excreción

supón unha simple difusión de substancias cara o medio externo.

• A medida que aumentou a complexidade estrutural, este sistema deixou de ser

eficaz, pois non todas as células están preto do medio externo e por iso xurdiron

estruturas especializadas: os órganos excretores.


Nefrostoma Nefridiopor

o Metanefridi

o

9. ÓRGANOS EXCRETORES EN INVERTEBRADOS

• Protonefridios:

Característico de animais sen celoma como os platelhelmintos.

O sistema excretor está formado por un conxunto de túbulos que nun

extremo, dependendo do animal, teñen células con cilios (célula flamíxera) ou

con flaxelos (solenocitos) e noutro extremo conectan con poros excretores

de saída.

Os refugallos pasan aos túbulos por filtración e o movemento dos cilios ou

flaxelos mobilizan os líquidos cara os poros de saída.


• Metanefridios:

Son órganos excretores característicos de anélidos e moluscos.

Son estruturas abertas polos dous extremos unha abre a cavidade celómica

do anel anterior e está rodeada de cilios (nefrostoma) e a outra cara o

exterior (nefridioporo).

Os refugos son recollidos polos cilios do nefrostoma e pasan ao túbulo que os

levará ao exterior a través do nefridioporo.

O metanefridio está rodeado de capilares porque ao longo dos túbulos

prodúcese reabsorción de substancias.

Metanefridios

Nefrostoma

Celoma

Red de capilares

Componentes del metanefridio

nefridioporo

nefrostoma

Túbulo colector

vejiga


• Glándulas antenales, maxilares ou

verdes:

Son características de crustáceos.

Rematan na base das antenas ou nas

maxilas e nos decápodos (gamba,

lubrigante...) son verdes.

Son pares e están vascularizadas

constan dun saco cego ou cámara

glandular que recolle o filtrado, un

túbulo excretor e unha vexiga de

almacenamento que conecta co

exterior a través dun poro.

• Túbulos de Malpighi: É típico de insectos.

Son uns tubos pechados por un dos

extremos e que comunican co aparello

dixestivo polo outro.

Os refugallos fíltranse á luz do tubo e

desembocan no dixestivo onde son

expulsados cos restos non asimilados da

dixestión.

A auga e algunhas sales reabsórbense no

intestino.


10. ÓRGANOS EXCRETORES EN VERTEBRADOS

A excreción nos vertebrados lévase a cabo dende diversos órganos dos

que os máis importantes son os riles que xunto con outras estruturas

conforma o sistema renal ou urinario.

Os riles están formados por unha unidade básica denominada nefrona ou

nefróns onde se producen os ouriños.

Ademais dos riles, pódense expulsar refugos a través da pel, das

branquias, dos pulmóns, na bile e a través de glándulas da sal.


O sistema urinario:

Está formado polos órganos e condutos que recollen,

almacenan e expulsan a urina.

Riles: órgano que contén as nefronas.

Uréteres: condutos que levan a urina a vexiga

urinaria.

Vexiga urinaria: órgano que recolle e almacena os

ouriños.

Urétra: conduto que comunica co exterior.


Os riles:

Nun ril podemos diferenciar:

Cápsula renal: é a cuberta externa.

Codia renal: de cor vermello claro e formada por conxuntivo, é o lugar onde

se atopan os glomérulos e as cápsulas de Bowman.

Médula renal: de cor vermello escuro, presenta estruturas piramidais

(cálices) formadas por tubos colectores unidos por conxuntivo que desembocan

na pelve renal.

Pelve renal: estrutura a modo de embudo onde desembocan os tubos

colectores, e que conecta co uréter.

Funcionamento dos riles: no ril atopamos dous grandes vasos a arteria renal e a

vea renal. A arteria leva o sangue con substancias tóxicas ao ril que son

retiradas da circulación no glomérulo. A vea recolle a sangue limpa e retornaá

ao corazón.


Nefronas ou nefróns:

Son a unidade funcional dos riles. Varian en complexidade nos distintos grupos

de vertebrados (pronefros, mesomefros e metanefros), pero nos réptiles, aves

e mamíferos responde a seguinte estrutura:

Cápsula de Bowman: é o extremo do nefrón, ten forma de copa e rodea unha

rede de capilares denominada glomérulo conectados cunha arteriola aferente

(de entrada) e unha eferente (de saída).

Túbulo contorneado proximal: de aspecto sinuoso.

Asa de Henle: estreitamento do tubo proximal con forma de “U”. Posúe unha

rama descendente, que chega a médula, e unha ascendente que regresa a codia.

Túbulo contorneado distal: comunica a asa de Henle co tubo colector a onde

desembocan varios túbulos distais.


Formación dos ouriños:

Consta de varias fases:

Filtrado glomerular: consiste no paso do sangue dende os capilares á

cápsula de Bowman. Non pasan células, nin a maioría das proteínas

plasmáticas. Fíltrase glicosa, aa, vitaminas, auga e sales minerais e

refugallos como a urea e o ácido úrico.

Reabsorción tubular: consiste en recoller nos capilares de arredor parte

do líquido filtrado para reaproveitar determinadas substancias:

- Túbulo proximal: auga, aa, glicosa, ións Na, K e Cl, urea e vit.

- Asa de Henle: descendente: auga/ ascendente:Na e Cl

- Túbulo distal: auga e Na.

Secrección tubular: certa cantidade de subtancias son secretadas dende

os capilares cara os túbulos da nefrona como K, creatina e algún fármaco...

O líquido producido pasa aos tubos colectores- pelve renal-uréter-vexiga

urinaria (almacén 0,5 l). Diariamente producidos 1,5 l de urina.


Regulación da concentración da urina:

Os ouriños serán máis ou menos concentrados dependendo da reabsorción

de auga na nefrona.

A reabsorción ten un control hormonal pola hormona antidiurética (ADH)

segregada pola hipófise.

Se se produce un aumento da concentración de sales no medio interno,

segrégase ADH aumentando a reabsorción de auga nos riles e dando lugar a

unha urina máis concentrada e facilitando unha maior dilución do medio

interno.

Este proceso contribúe a homeostase do medio interno.

GRAZAS POR ATENDERME

Bibliografía e webgrafía:

- Castillo de la Torre, Aurelio; Meléndez Hevia, Ignacio; Madrid Rangel, Miguel

Ángel; Blanco Kroeger, Marcos. 2008.“Bioloxía e Xeoloxía 1º Bacharelato”.

Proxecto A Casa do Saber. Obradoiro-Santillana. Santiago de Compostela.

España.

http://informaciona.com/el-aparato-excretor/videos

http://salud.facilisimo.com/foros/enfermedades/anemia_525006.html

http://www.slideshare.net/adaneco/nutricion-28774400

http://www.slideshare.net/EDU3364/tema-10-2-aparato-circulatorio

http://www.slideshare.net/laprofedenaturales/tema-9-nutricion-en-animales-ii

nutricion ii aparello circulatorio

Education