ISSN: 1138-9664

2001,4:25-32

O MEU ROMPENTE

ALBERTO AVENDAÑOJohnsHopkins University EE.UU.

Hai vinte anoseramosmáisnovesetiñá-

mo-la lúa nas mans e decidimosqueRompenteseriaunha boa maneira defraccionala.

Eu enrrei en Rompente.como en casetodo namiña vida, por casualidade.Escribía poesía, iso sí,

desdeos doceanos,candea miña aveamerreuenGuadalajara:«Yo de penamuero/Y no encuentreconsuelo/Conque esta pena aliviar/Mas busco ybusco/Ycuantomásbusco/Másyerro en mi buscar».

Escribíadesdeo quinto pise do primeiro edifi-cio quese construirana antigaPrazada IndustriaenVigo. Eraun desesedificios queno desarrellis-

mo franquistachamaban«casasindical».Os pisoseranamples,frescos no verán,pero fríese húmi-des noslonges invernose os folios recibíanmal econtactoceatinta do bolígrafo. Neseedificio, noqueeu nacín,eran osmeusvecinose xornalisradoFaro de Vigo SaenzlJriendo,o poetae fotógrafoVictor Vaqueiro,Alberto Cemesaña-futuraestre-la musicalde SemenUp e Amistadespeligrosas-,exornalistaPedro Puyalto, Lalo VázquezGil -quenlogo se convertiríaen cronistaoficial da cidadedeVigo-, e tantosourreshabitantesdun Vigo pro-vincranoe asfixiante.

A casualidadefixe que me enviasena estudiarCOU a Los Maristas.Erao primeiro COU, candea seiecrividadee as foigase as mebilizaciónsestu—dianrís.Mi ceñecina Antón Patiño e a MenchuLamas.Antón era xa un consumadodebuxanre,Menehudaquelaagachabaas súasintenciónspen-sandosó na deliñacióne a arquitecrura.Creamosunha revista e Antón ilustrou es meus poemas.Erantextosquelidabanceareoloxia da liberacióne cerroeretismoa mediaspropio da adolescencia.

A casualidadefixo queme matriculaseno recéncreado Colexio Universitario de Vigo. Eu queríaestudiarxornalismo,perodaquelaiso quedabaenMadrid euBarcelona,e a clasemediabaixanon se

podepermitir certasviaxes. Oprei logo por «Filo-sofía y Letras» queme parecíaabstractoahondopara sentirme a salvo. Axiña seubenque a talcarrerradeixarade existir, déronmecomo opciónFileloxiaXermánicae eu aeepteí.

No Celexio Universitario tamén fedellei napublicación dunha revista e ramén publiqueilamentablespoemas; peto desta vez cun efectoinquietante:e decanoenvioumeá casaun policíadachamadabrigadapolítico-social.O funcionarioquería saber quen estabadetrásdaquel desacatocon forma literaria,eu dixen que es que suscribí-an,el dixo queaqueles,agáse meu,eranseudóni-mos, eu encollín de ombres,el pregunreumesecoñecíaa fulano e a mengano,eu díxenile que asclasesestabanmasificadas,quehablamoitaxente,que ignorabaqueexerce-laculturafoseun actoiíe-gal, un crime. O funcionario marchcu.A revistadeixeude existir.

Un día coflecín a Antón Reixa.A saídadeclasefemesó Bar Los Sauces, ó pé mesmoda antigaPrazada Industria,e ah falamesdeliteratura,espe-cialmentedepoesía,e de cansanciodas ceusas,dainsatisfaccióne de como nosaburríao que seescri-bía en galege. Eu daquela levaba uns tres anosescribindo exclusivamenteen galego, pero nonriven reparoen espetarílea Reixa queiso de falaren gaJegome parecíaunU obsesiónpequenebur-guesa,unha teima desatinadade “niños bien” dacidadeque utilizaban a lingua comaquen recibeun xoguetenove do que axiña cansarían.Reixaencaíxoudeportivamenteo golpe ecentinuounoring cemige.Foi e comezodunhalonga amistade.

No Colexio Universitariode Vigo coñecíntaména Manolo Remónquesabiaalemán,enguliafiloso-fía e manriñaunhaactitudeespartanae de picaxelesperantea vida. Un tipo entrañablee perigoso.

¡Un día Reixa chegeuacompañadodun señor:Alfonso Pexeguciroera daquelaxa un poetafeito

ALBERTOA VENDAÑO O MEUROMPENTE

tanto por obra, comepor anosen comparacióncon nós (eu aíndanon cumprira os dezanove).Reixa e Pexegucirotraían novas dunhareunión,que se celebraraen Santiago,á que asístiran ospoetasdeGalicia, osqueerane esquequeríansenA ideaera crearun grupoquedefendeseós poetasdo silencio editorial no que se encontrabane pro-xectasea súavoznunhaGalicia en transformacióne transiciónpolítica. A idea da vuntanzade San-tiago nuncasematerializouen nadaconcreto;peronasnosasmans,en Vigo, significou e cemezodeRompente.Comezabao ano 1976.

Prerexerse,proxeetarse,rompe-Las formas dedifusiónó usedc quecomezamesa denominarnon«poesía’>, senón«comunicaciónpoética», ese foi ocombustibleprímeireque impulsouRompente.

Cemezeudaquelaun curtoperointensoproce-so, peucomenosque«darwiniano»,de evolución,selecciónnaturale sebrevivenciade máis forte nonicho poéticorompentiano.

Nun principio eramosseis escritores: Remón,Reixa, Avendalio, Pexeguciroe deus poetas enFerrol queaxiñase desprenderíando ritmo frené-tico e da cruel festapoéticaqueestabamosarman-do en Vigo.

O nosoprimeireactode reacciónfrenteaunUmmnundustriaeditorial que só publicabaós poetas«de sempre»foi tirar un feixe des nesostextosenciclostil. A golpe de «vietnamita»publicamosunhaselecciónde textospoéticosce título CrebarAs Liras(un verso de Curros Enriquez) e queseicadeixababen ás clarasa nosaintención,a nesaactitude.

Axiña comezarnosa ofrecerreciraismajormenreen casasde culturacontroladaspolo nacionalismopolítico e institutosde ensinemedio. Decontadocreámo-lo selo editorial Rompentee publicamosSeraognado que era autor Alfonso Pexeguciro.Borámoneslogo ás estradasparafacerrecitaisportodaGalicia e promociena-lenesoprimeiro pro-duetoeditorial.Sen embargo,a estética,a pirotec-ma,a actirudecemunicacionale poéticaRompenteaíndanon nacera.O proceso de seleccióndebíacontinuar.

PexegueiroabandonouRompentedespoisdunhadurareuniónmu cafeteríaGoya de Vigo. Reixaame-azoucon esmagaloe Pexegueireaguanreu,impasi-Me, o temporal. Ce seuwhiskey a medio rematar,Reixa ineerporeuse,con violencia, e marchou.Apenasun minuto despeis,Pexegueirocarraspeou,retirou a súasilla con puleritude,e despediuse.Caraa carae en silencio,Romóne máiseu comprende-

mes que Rompenteeramostres e que noles deusdebíamospagarpelascensumicións.

O certoé que resultabamel difícil aguantarnos.Tantopoíonesocarácter(tressignoszediacaisdelume), como polo nosoritme de vida persealeliterario. Pexegueire,e Camilo Valdeorrasdespois,foreravíctimasdeseritmo.

Reixa, Romón e máiseu viviamos un compro-miso poéticoquee era taménpolitice. Pelasneitesmantiñamosreunións políticas clandestinasconestudiantesnacionalistas,¡ego¡amesrega-lacidadecon panfletose a facerpintadasnasparedescontraaemigración,contrao paro, contrao mundo..,des-pois, semprees tres,xunrabámoncsno apartamen-te de Reixaparafalar deliteratura,parale-los nosospropios textos, para qucima-los poemasque nonnos gustasen,parabeber.Axifia observamoscomoes nacionalistastratabande nos insultar chamán-dones«cosmopolitas»;mentresos «cosmopolitas»da Galicia urbanaqueescribíanen castelánJimitá-bansea chamamos«cretinos». Se cadra,ámbolosgrupossocie-culturaisriñan razon.

Líamo-los textossobreartee literatura de MaoTseTung,do dúo dinámicoMarx-Engels,deLenín,de Trotsky. Devorabámo-lafilosofía e a literaturadeentreguerrasen Europa.Sentíamosfascinaciónporautores tan diversos como Pessoa, Hikmet enPound.Cessurrealistasestabamosna casa,Liamosdirectamenteen inglés, en portugués,en francés,encatalán,en italiano...

Reixa estabaobsesionadopeíaépicadacomuni-caciónpoéticae pasabamoslongasneirestratandode defini-la nesapropia¿pica e de forma-lanesapropiacabaleiria. Romón semprebusceuo mím-malismo,o concepto,a parquedadeparadinami-ra-lo silencio.Eu semprefun un poetadc imaxesque quería entregaríleó Jecter-oínreunha lentabombade tempopara que Ile esteupasenas manseu nas erellas,con paciencia.A miña cutra teimaeraa «performance»,a postaen escena,Porisosem-pre me sobrabanas palabras.Por iso Reixabatíaenmm chamándomeStanislavsky.Por iso eu nuncacontradicíaos seuslongosmonólogosna cafeteríaReca2de Vigo: paraevitar quedeixarande sele.

Rompentelase definindo. Faciamos presenta-cións-recitaiscadavez máis cusadas.Eramostresetres compañeiras:Emma qtíe agora toca o piano,María que anos máis tardemorrenapara deixarniáissósesnosospoemas,eunhaperruquciraentra-da en anosque medesvirgarae quenuncase mes-

SrL200i, 4:25-32

26

ALBERTOAVENDANO O MEUROMPENTE

rrou física en literariamentena miñaobra—afortu-nadamente—.

Eran es tempesda transiciónpolítica española.Comezabana soare a da-lacaraes líderespolíticosquechegaríanó poderou merodearían6 seuredornadécadados80. Sucedíanseasmanifestaciónsnasrúasreivindicandoa transformacióndasestructuraspolí-ticas da dictadurafranquista.Eranremposraméndaorganizacióndegrandesactosculturaisparareivindi-car unhanova España.

Rompeneerecibiu unha invitación para asistir aun macre-actocultural en Alicante: A HemenaxedesPobosde Españaa Miguel Hernández.Romóne máiseu subimosó Cirroen-deus-cabalosde Reixaunha madrugadae aquelamesmatardeestabamosno Mediterráneo.No maleteirolevabamestódolosnosospoemase unhabandeiraazul e branca.E asíchegamosa esarerrade «moresy cristianos»,en azule diagonal.Demosun par de recitais e pasámo-loresto do tempo escapandode lugaresantesde quechegasea policía a suspende-Joacto.

De volta en Galicia, e compromisoda comuni-cación poéticaRompenteesrireuseata o punto deutiliza-lo soporte do pasquín, do panfleto —tanpopularno ambientepolíticodaépoca—paradifun-di-los riesestextos.Así naceronasFollas deResisten-cia Poética. Tirabamoscincocenrospanfletos cnnparde textoscon centidonon necesariamentepoli-tice, pero acompañadosde consignaspolíticaseseclais impresasposteriormenteen cada folía,manualmente,a xeire de maraselos.Acudiajnoslogo a manifesraciónspúblicas (polo 25 de xullo,pelas libertadesdemocráticas,etc.) e repartiame-lasFollas. Os líderespolíticosnacionalistas,galeguistas,comunistas,socialistaseu socialdemócratasellabanpara nós con sospeita,es manifestantesparecíannon comprenderqué pintabanos poemasnaquelamovida. Nesta mesma liña reivindicativa, peroraménceaintenciónde que nosservisecomepro-moción des nesosfuturos libros, creamosos Role-tínsdeRompente.Por desgracia,non femescapacesmáisquede tirar un:

Foi ce gallo de «Día dasLetrasGalegas»dedi-cadoa ManuelAntonio. Ocorréusenosfacerunhaportada con esta consigna: ¡FORA AS VOSASSUCIAS MANS DE MANUEL ANTONIO!Tratábasedunhapublicaciónestile fanzinena queficcionalizabáme-lafigurade M-A. Manipulamosun carnetde identidadeces seusdates,recupera-mossupostos-falsostextosdo poetarianxeiro,fixe-mes a M-A protagonistadunhahistoriade ficción

eaproveitamosparalanzarunhapreclamaa xeitede«nós,poetasgalegos,pensamosque...»,etc. Seicaaocorrencíanon senreunadabenen círculosgale-guisras e instirucienais.Paranós, M-A, era unhareferenciaimprescindible:a únicaacritudeliterariaceaque nospodiamosidentificar dentrode terri-tono literario galegode calqueraépoca.

Silabario da Turbina foi o libre que marerializona estéticaRompentee lanzouó grupoá areapúblicaen Galicia e partede España.Silabario foi e neseprimeirotraballodecolaboraciónconAntón Paniñoe MenchuLamas.Un libro depoemasqueretabaólectoraesquece-lenemedo poeta-autorparaengue-dellalo nunha rede de suxerenciasmultiesrécicas:literarias e plásticas.Silabario era raménunhaefer-ta do libro como producto: traramenrovisual destextos e agasallodun posrercea comprado Ubre.Sílahario foi ramén o pistoletazode saida para osrecitaisde Roropenteconcebidoscomeespectáculo.

Repartíme-lolibre por todaGalicia, sempreabor-do do Ciúroen-dous-caba]es.Ofrecemosrecirais-pro-moción nos pnincipais institutos e centrosculturaisdascatreprovinciasdo país.Chegamosmesmoavía-xara Madrid paradar un recital na GaleríaSargade-los e sair no programacultural quedirixía epresenta-ba ManuelMartín Ferránen TVE, daquelaa únicatelevisióndeEspaña.

Levabamesadiantea nesa«agir-prop»poéticacon entusiasmee sen pensalodúasveces.E sem-pre, como no be sexodearrabalde:pagando.Gas-rabamosdiñeiro que non riñamospara facemosescoitar,parafalar deoutramaneiranunhaGaliciana que nonestabae forne paraes riesesbolos. E,sen embargo,heuboquenrecelleno nosoruido.

Alvaro Cunqueiroreseñouo Silabario no «Suple-menteCultural»deFaro de Vigoe deumeunhapal-madiñaverbal que nunca esquecerei(a tradicióngaleguistasemprefol comprensivae cariñosacesnoves—baste lembra—lascartasde Risco a ManuelAntonio-), Carlos Casaressaudeua saidade librodesdeLa Voz de Galicia, GustavoLuca de Tenadediceunesa última páxinada desaparecidaHojadel Lunesde Vigo, XeséAntonio Perezoe MariaXosé Porreiro farían seguirnenroixornalístico dofenómenoRompente,e profesorHenriqueMonte-agudo reseñaríaliterariamentea nosa presencia,mesmoo xornalconservadormadrileñoABCfíxo-se eco da actirudepoéticaque representabaRam-pentee MargaritaLedo Andión escribiusobrenóse fíxeno-la última entrevista.Nada mal para untrío que se autopremecienabae autofinanciaba,a

272001,4:25-32

ALBERTOAVENDAÑO O MEU ROMPEN/E

cabalo dun productoen principio tan invendiblecomea poesía.

Víctor E Freixanesfoi a perseaa quen máis líeinreresoue, secadra,entusiasmoua nosaactitudeeasnosasmaneiras.Freixanesnon sónosentrevisrouen numerosasocasíóns,senón que, ce consentí-mentedo seudirector,nosabriu asportasde RadioPopular de Vigo. Nesraemisoranaceu«RempenteRadio Esquimal», un programa de variedadesdunhahorade duración,os sábados,quegezoudegranaudienciae éxito entrees taxistase, segundomfha nal, entreasseñorasquerexentabanpestesdevendanunhaprazade abastosenVigo. Con «Rem-penteRadieEsquimal»demostramosque a comu-nicaciónpoética,paranós, non tiña límites, que onososerpoético era político e cabareteiroe rockei-re e sentimental.E que todo, absolutamentetodo,erafactible e comunicableen linguagalega.

«RempenteRadioEsquimal»serviunosparale-lanosa poesía e materializar moitos textos, comoaquel no que se repetíanun monótonofungar oaviso: «esteé o comunicadodo comandoarmadoque hoxecontrolaesta emisora».Todo recreadocesgolpes e a histeriapropia de asalto revolucionario.Tiñamos tamén unha sección de cinco minutossobre remediosnaturais nos que Abreu, o noseacordeonistanosespectáculos,explicaba,por exem-píe, corno remedia-laflatulencia.Habíaunhasec-ción de músicadodecafónicae taménmeite LouReede LeonardCohen.Había,claro, un informati-vo sobrenoticias reaisda xornada.Aqueleseran ostempes nos que o Presidente norteamericanoJimmy Cartertiña que lidar ceacrisedaembaixadade EEUU en Teherán. Os islámicos do AiarolaKhomeini enIrán mamiñancomo refénsósfuncio-narios norteamericanosno que daquelaera a posi-ción máis agresivadun país árabecara a potenciaestadounidense.«RempenteRadioEsquimal»con-tou así a noticia: «Esta mañáo PresidenteCarterergueu cedo, almerzeu,ellou para a súa esposaRosalin e dixo: Irán, non volverán. ¡RompenreRadioEsquimalInforma!: O PresidenteTiro aíndanon merreu».(Estanoticia repetíaseconstantemen-te dada a longa agoníado presidenteiugoslavo).Pero,sen dúbida,a secciónde máis éxito do pro-gramaradiofónicoera «O ConsultorioSentimentalde MadameJanis Joplin». Escribían,fundamental-mente, a.s nosas anis contandoos seus segredosinconfesablese assúasmágoasmáisprofundas.5cm-pre Jembrareia respostade Reixa a unha cartada

mfha nai: «Querida Rosa:A vida é unU estradacheadecurvas,vive sempreno cambiede rasante».

«RompenteRadioEsquimal»esriveno airemenesde que dura a primavera.Seicaunha chamadadeBispadofineue queestabadestinadoa serunhafruc-tífera carreiranasondas.

Nas entrevistasadeitabamosdefinirnos comeun matrimonio de tres e de contadomergullaba-mesnunhabrevedisquisiciónsobree feito de queos tres eramos signos de lume: Reixa, Aries,l{omón, Saxirarioe tu, Leo. Os tresde lume, perotres fogucirasdistintas.

Tres cacharelasque ardíanó seu aire, pero quese necesitabancon intensidadeparaalumarun tanIntimo como indefinido campamentocomún.Ostres erámo-lanosapoesía,as nesaspintadasnec-ttírnasnasparedesdeVigo, as nesaslongasdisqui-sícíons culturais, e frenético rock’n’roLL queRomóne máiseu bailabamosna pistada discote-ca «LinternaRoja», no arrabaldevigués, mentresReixa,desdea barra,cItabaparanóse preguntaba«¿Quehostiadin os rumorosos?».

Pelasnoites, Xosé Luis Méndez Ferrín visiteoenvariasocasióris—poucas—asnosasreuniónspoé-ticas. Esceirabámo-lassúas historiascun silenciode cegnac. Ferrín nunca fci Rompente,pero síunhareferencialiterariacontemporáneaquerespee-tabamose mesmoadmirabames.Por iso, candeesrablecémo-loseíoeditorial Rompeine,decidimospublicarun libro clave na lírica des últimos anos70: ConPólvora e Magnolias. Despoisdesrapubli-cación,a relaciónliteraria entreRonzpentee Ferrínrematou.

Esrabamescansosda Galicia literaria ce senmonótonofungar e a súa voz cheromicas.Tan sóManuel Antonio insuflabaen nósenerxiagalaica:sermosnoves,provocadorese responsablesúnicose orgullososdesnesosproductos.ManuelAntonioaxudeunesa ollar paraatráscon ira e paraos riesesladoscon recelo.

Lembreo día queRomóntreuxoó compositorEnriqueMacíasa un des nososencentres.Macíaslevabagabardinae paraugasnegroe gafasde pul-cra inrelixencia e falaba de música revirandoesdedosno aire, describindoun flamencoperpetuo,proxectandounhaansiedadesen límites na crea-ción das súas pezas sonorasimposibles.Por isolego utilizariámo-la súa música en espectáculoscomoMoisése a Mona1 e Moisése a Mona 11 e endúas curramerraxesque dirixiría Romón. Mohosanosdespois,candeeu xa vivía en EstadosUnidos,

~rL200i 4 “SS’

28

ALBERTOAVENDAÑO O MEUROMPENTE

Macias decidíu morrer ou marcharcea música aentraparte.

PorqueresultaqueRompensefei imán queatra-eu metais moi diversos. A nosa obsesión peíaintertextualidade,peía comunicaciónmultidisci-plinar, facianossermultimedia antesda aparicióndesree eurrosconceptoscibernérices.Necesitaba-mesda plástica,da música,des nosespropiosrui-des para sentirnos satisfeitos nos nosos recitaispoéticos.

Un desespectáculosmáisemblemáticosde Rom-pentefoi A Dama QueFala que,nas súasdiferentesversións,circulou por toda Galiciaparaconvertirseen libro sópeucoantesda disolucióndo grupo.ADamaera e caixóndexastredasnosasobsesióris:asoidade,a patriafanada, o sexo limitado, a reali-dadeinestable,o desexeinconclusoe as cintasdevideo ou as motesquepasane despistane lirismo.Na primeirapostaen escenacolaboraronartistasplásticos come Anxel Huete, Antón Patifie euMenchu Lamas.Reixa la vestidocon funda azulde obreiro meralúrxico,Romón parecíaun tele-grafistade Oestee eu lucía chaquetade abelories—propiedadeda nai de Reixa—, medias-panrisnegrase betasde mentar.Habíaunhaescenanuntriciclo sobreun texto de graveseriedade,outrasobre unha escaleirade man, habíacancións edisparos: «¿Quéresmemoite? -¿E ti a mm? —

Mateuna—>. Abreu tocaba e acordeón desdeunhaesquinado escenario,ó pé da súainsepara-ble bandeiravermella, e existía tal incertidumesobre o que pedía acontecerna lectura de cadatexto, que a estreade A Dama no auditorio daCaixa de Aferres de Vigo, durou dúas horas emedia,candea lecturadestextosnon pasabadesvinte minutes.

E os reciraisde Rompenteenchianos auditorios,as casasde cultura,as aulasuniversitariase ospara-ninfos desinstitutos.As veces,e público idenrificá-basecea nosahistoria con tal fruición que se arro-gabaun papelno espectáculo,como candeun desestudiantesque asistíaá nesapresentaciónna Uni-versidadede Santiagodecidiuentrar~4aulaencara-puchadee permanecerasí durantetodo o espectá-culo. Permaneceuentreo público, estático,sen unruido, a xente penseuque formabapartede shew.Nós nuncaseubemesquen fei e nuncaIle vímo-lacaraó individuo. Neutraocasión,duranteo recitalqueofrecemosReixa e máiseu, acompañadospoíoteclado de Alberto Torrado, no «Dado-Dada»de

Compostela(o que seriao último recital de Rom-pente),a pintora Maria Coira achegeusea mm e órematedunpoemamandeumeunhalabazadaque apeucomáisme fai bica-lochanó pé do micrófono.

Un puntode referencia,seno que non se pode-rla comprenderRompente,Foi e desaparecidopubSatchmona rúaLorigadeVigo. Era un local paraosamantesdejazze paraascopastranquilasno queencadamesaparecíaestarxogándoseun póquersenti-mental.AIf Rompentepresentoues seustres librosde autor, un feixe de poemasen inglés que escribi-ramos Remóne máis eu e outrestextos-coartadaparaa celebraciónpoéticaces nesosamigosmási-cos. Aígúnsdeles,peucesanosdespois,seríanpartedegruposcomeSiniestro Tora¿ GolpesBajoseu OsResentidos.

O certoé que es recirais de Rompentenos pubsde todaGalicia a finais dos70 e inicios dos80 erancelebradisimospor un público que nadatiña quever cegaleguistaó useque,secadra,debíaacudira«actosde culturagalega».O nosepúblicodespubsestabacempostomaiermenrepor punkis tardíos,pestmodernosadiantados,galeguistasrecicladoseprofesoresrecén chegadosá profesión. O idiomaqueseesceitabafalar entrea maieriado públicoerao castelán.Falabanen casteláncon tantainrensida-de,comeceaquecelebrabanes nosestextos.Lem-bro nunhaocasión,naCoruña,que o único galegoque seesceirabano barerae desnosostextosa tra-vés des micrófonosmentresun públicode cabelosazafranados,pendentesnas orellas, no narize noslabiosdisfrutabae aplaudía,berrandoadxectivesencasreláncun acento de difícil localización. Olleipara Reixa e sentinmecomaun musiconegroenAlabamatocandoparaunhaaudienciade brancos.Nuncafun máisfeliz na miñavida.

En Rompentedecidimoscontinua-lanosa guerraeditorial ea nosavisión do libro depoesíacomopro-ducto atractivoe de referenciasmultimediáticas.Asínaceua colección«Tres TristesTigres» en Ro¡npenteEdicións. Reixa publicou As Ladillas do Travesti, eufixenFacerPulgarcitos 7ies e RemónGalletasKokosh-ka non. Os libros distribuiunosa Editorial Galaxia.Comonasanterioresocasións,Antón PariñoeMen-chu Lamastraballarencenxuntamentecon nós namaterializaciónestética de cada libro. Porque oslibros de Rompentenonsen«aspoesías»,senónostex-ros e esseuscontextos,é dicir, a comunicaciónpoéticaecomoseconcretizaencadafolía. Por iso serásempreun actoincompletofacerunhaantolexiadestextosde

29SrL2001,4:25.32

ALBERTOAVENDAÑO O MEVROMPENTE

Rompentesen repreduci-lotexto e a súailustracióneue seucontextográfico sirtiultaneamente.

Omatrimoniodetres: Reixa,RomóneAvendaño—Rompente—pódesedicir que se rompe,paradurmirpor sempreen camasseparadas,no ano82. Esaé aépocacandeve a luz un compendiodes textos queconformabanA DamaQue[ala nun libro do mesmotítulo que Edicións Xerais decide publicar. Curiosacoincidenciaque candeRompenteestá deixandedeexistir, despois de cinco anos de vivir á marxe daindustriaeditorial, fei precisamenteunhaimportan-te empresadesamesmaindustriaaque seencargadeespalla-lanosaúltima comunicaciónpoética.

O 10 de ourubrode 1986 cenvidáronmea ofre-cer un recital nun bardeVigo que se chamabaLaEsquinadeljazz. No programade man liase: <¿finCollage»con Alberto Avendaño.

«Tin Collage>’ foi un grupomontadoe ensaiadoparaa ocasióne formadoporJavierEscaned—sayoe percusión—,IldefonsoRodriguez—sayo,clarinetee percusión—,CarlosCastro—vibráfono,sintetiza-dor e ráboas—, Alfonso Morán —contrabaixo— eFernandoLlorca —batería—.

O cencerte-recitalrematabacon estepoema,omeuúltimo poemada mfha épocaRompente:

Este é un poemasobrea soldar/e. Sobreacompañíada soidade.Sobreo eternoretorno 4unidadeseguidade ceros. ¿A quenuncapensachesna multitudede cerosqueacompañaó un na súasoidade?Esteé un poemasobre ela, non enribadra, senónela. Ela é e/a, pero ela só ée/acundoestá cont¡Éo. Entretantonon é máiscaunha idea, unha idea quealgúnsconfundencodegarodunhafemia que levar 4 boca,

Imaxinaipor un momentoquemeapetecetomarun/ja, dúas, varias copas,vala. Peroquemeapetece,non por gusto,senónpordesespero.Cousaquefacemosalgúnsmoitoaquíen Galicia, e queseaprendedaspelículasnorteamericanas,serca.

A cousasería ast:

Eaquíestoueu,paradaUnha estatua,unhamesa, unpouco

descifrableedificio de brazos,pernas,pelesecolgallos.

30

Eaquíestoneu,paradaC’oma un acto intermedio,un medolírico

á acción quemeimpedea vida. Comaunhapedra,pero non unhapedra, un lugar quieto.

Eaquíestouíeu, parado.Unhafundarípadaparaarriba en clave

literana.Unhaparvada, un xogo, unha necesidade.Cotusapropia dun ensaio.Dunhaparvada,dunxogo, clunha necesidade.

~Equenuncasesentíuvostedeparado?¿Qué¿ o quepodehaber uestemundoparado

para dicilo?~Equenunca sesentiuvostedecomoauga

col/ida con mausde impermeable?Aspalabras,por outra banda, tampotuco

emocionanmo#oa unparadaSeguindoa máxima:a porteiroparadogol

seguro.E se, asíe rodo, o balón di en ti,fiuráo enforunadefiurón, barrenón,cacheuron.

Eficarásconvertidona rompentedundesexo,

Edes/arastecomaun aludeda cabezaóspés.

Ecopularásco chan demáisabaixo comaunha rendición ou un montedeescombro.

E aquíestoueu, parado.Porprimeira vezcomaun obreiro, e

pánico.E canelose di «pánico»é que se bebe.E bébesecon desespero,conanomalía,con

desaxusre.Coa necesidadedo desespero,da anomalía,

do desaxuste.Coa urxenciada necesidade,da anomalía,

do desaxusre.Etcétera.

Afin de contasvivimosnunpaísque ten¡un idioma e zoolóxicos.Unpaíscheode/erase outrosanimaisenreixados.Un paísda colordo chumbo,pesadoe menocomao chumboe sensol.

Unha vezescribir,:

Solé un can e está deitado,comoadoizandeita-los canscandorepousan.Non é un lugar,

~rL2001,4:25-32

ALBERTOAVENDANO OMEUROMPENTE

¿ unhaa/fombra, algo íntimo que o inundodescoñece,comao sono.

Vivimosnunpaísque ten un idiomaeconselleiros.

Cheo deoficinase caféscortados,un paísdeneónatekadcdenewyorkspequeniños esen negros.

Oucon negroscontratados.

P.D.T

.

Esteera un poemasobrea soidide.

Eu queunha vezcrin queun só verso dunpoema

chinéspoderíacambiarparasempreamaneiraen

quecaenasflores

Non metomesen conta, rabánamecos tetiso líos

investigamispestanasdasbotellas,esfrégame

ascostasatafacermeauga, ata quehabexen¿is

pernas,ata quemeconvirtaen algo remotocoma un home.

Resultacuriosoobservarcomo os tres rompen-tes acabamosenguedellados,nas nosas carreirasindividuais, ces medios de comunicación demasas.Reixa no rock, no videe e naTV; Romónna TV; e eu na radio, na TV, na prensaescritaenesaúltima fronreirada actuaciónque¿o ensinouniversitario.

O metí presenteliterario é americanoe ciber-nétice.Gúsramelembrarqueno actualRianxodeManuel Antonioexistentrescaféscibernéticos.Omeu presenteé cibernético porqueestáa piquesde sair o meu primeiro libro electrónico (e enpapelramén)feito en colaboracióncepoetacuba-no Mario G. Beruvides, enxeñeiroe profesornaUniversidadede Texas Tech. O meu presenteéamericano, non só porquevivo e escribodesdeEstadosUnidos, senónporquea miña textualida-de está intimamenterelacionadace meuambien-te actual.O meuúltimo libro (aíndasenpublicar,pero de que existe unha traducción ó inglés, óportuguése ó castelán)titúlase Texase, se cadra,

nassúastexturas¿e meupoemariomáis«galego».E come este texto sobre «O Meu Rempente»

penseusea xeito deconfesión,resultaebrigadoque,en penirencia, transeribaun des textosde Texas;escritoe pensadocomabomenaxeó galegoRubiaBarcia,amigo e colaboradorde Luis Buñuel,quenfaleceua Ibais des anos90 de séculeXX en LesÁngeles:

Sentadono seutronoinestablesobre o espellode xelatina do deserto,Xosé Rubia Barcia.

Se conduzomanejepor esta estradaondulantesebeboremedunhabotella depapelse co/lo agarre,ándele, unhapea, fo/e,antesque

[comienselabalasera.Detectivesprivados da noitearmadostatuadosde balasavestrucesencurraladas.O seuchoquede manséun xeroglzficoosseusolIos naceronna oficinade obxectosperdidos.Nuncareclamados.Secomo loncheosevivo sonnice, basotdispara ou

[morre.A.falto e ramales,ostrónse tacos todo estáperdido,

[disparaoumorre.Sevivoalive La Llorona lamberáas miñasferidas.Gomereitostitos no seu ventve.GuadalupeC’hurch ¿VistoRey C’hurch cemento

[imposibledeEl Barrioondeos chamacosesnífanmofetaen conserva,eadolescentesembarazadasalimentanosseasfetosco

[froiro dapacanaque recoVenmi beirarrsia conprecisiónde

[piscadorastUn gñero%mborrachaa sáaeternidadenunha

¡esquina.Se cochecarro quepasareparrindo a morte,dispara

[e corre.La LomadeAustin, Wesivsidede SanAntonio,

[SegundodeEl Paso,Eastsidede Lubbock,QuintodeHouston.La ganga nomás.Queixadasfamentasde carnee barrio desencaixan

[05 seusrostrospor Diosito queasílo quiere, ol/ada india. Rap.Comereitostitosno reu ventrenoiva da medianoite.

SrL2001,4:25-32

31

ALBERTOAVENLJAÑO O MEV ROk/PENIT

*hato: heme,rapaz,nache,jicho.*piscadoras. colleitadoras.As querecoltenos

productosagrícolas.

*guero. loire.tganga:do inglés “gang”, cuadrilla. Grupoxuvenil violento.

~rL200i 4 25 32

32