...sundan ha paypay 3

An bu tad nga mga aten tar ni ya nga aga won an po der ngan pa hi la wi gon an iya pag pa bi lin ha po der amo an na pu ‐kaw ha mas da mo nga tu min dog ngan gu mi os. An pag-ab re han Kong re so ha Lu nes usa nga hi ga yon agud ipa ki ta ha iya an hi lu ag nga pag-a to han ka taw ‐han.

Aa da ha una han hi ni nga ka giu san an mga tra ba ha dor, ba ga-tra ba ha dor ngan pa rag-u ma, kau pod an na syu nal mi no ri ya -- an mga kla se nga apek ta do gud han ka la mi dad nga du rot han iya mga is ke ma. Aa da ha ga pil ni ra an ka ‐ba tan-u nan, mga pro pe syu nal, ta wo-ha-sing ba han, gud ti nga ne go sya nte, mga had to anay upi syal han gub yer no ngan mid ya -- mga sek tor nga di ru di ‐ret so nga gin-aa ta ke ngan gin-aa ten tar

nga hi ka wan han ira mga ka tu ngod. Han ha di, da yag nga uma pi hi ni nga

ka giu san an mga ka ri bal ni ya nga pu li ‐ti ko. Na nga ngan dam hi ra nga aya ton an iya po der, ti pa han an iya mga is ke ‐ma, ngan ma kig-a way ha pu li ti ka ngan elek syon tub tub ha ma su nod nga tuig.

Ha sa kob la han du ha ka tu ig, ura-u ra na nga gin ka si na han han ka taw han hi Du ter te ngan hul-os na nga na hi hi ‐mu lag an iya re hi men. Igin pa tu man ni ‐ya an pi na ka mag ra ut nga neo li be ral nga is ke ma nga nag pag ra be ha ira ka ‐mu ta ngan ngan pa ngi na bu hi. Nag du rot han wa ray ka pa re has nga destro so an igin lan sar ni ya nga trip le nga ger ra han pan wa kay ngan pan ma tay. Su mu ngaw li wat an ba ho han ku rap syon nga kri mi ‐na li dad han iya pa mil ya ngan pi na ka ‐

Pa pin ta son an pag-a to ha re hi men US-Duterte

Ma sing gan ngan 3 nga HPR, na ‐kum pis ka han BHB-ICR TULO NGA TAKTIKAL NGA open si ba ha Moun ‐tain Province ngan Abra an sus ru nod nga igin lan ‐sar han mga yu nit han Ba ‐gong Huk bong Ba ‐yan-Ilocos-Cor dil le ra Re ‐gi on (Chad li Mo lin tas Com mand o BHB-CMC) kontra ha mga tro pa han mi li tar ngan pu lis had ton Hul yo 14 ngan 15. Na ‐kum pis ka han BHB an usa nga K3 Squad Au to ma tic Wea pon, usa nga M203 gre na de launcher, du ha nga M4 as sa ult rifle ngan mga ba la. Pag ta po ini nga mga open si ba ha Sta te of the Na ti on Address (SONA) ni Du ter te.

Had ton Hul yo 15, gin-am bus han BHB-Anto nio Lica wen Front Ope ra ti ons Com mand an gin tig-ob nga pwer sa han 81st IB ngan Re gio nal Mo bi le Force (RMF) han pu lis ha

Pas pas nga na hi lu ag an nag ka kau ru sa nga pren te nga mag ta ta pos ha niyu ti yo, pa sis ta ngan pa ku ri nga re hi men ni Rod ri go Du ter te. Tu ngod ha wa ray wan tas ni ya nga pa nga ta ke, ha ros nga ta nan na nga de mok ra ti ko nga sek tor an na gi os

kontra ha iya pag ha ha di.

Bolyum XLIX Ihap 14Hulyo 21, 2018

www.philippinerevolution.info

di ru di la in nga kla se, sek tor ngan gru po nga nau lang ha iya pa sis ta nga am bi syo n. Na hul ga nga ga mi ‐ton ni ya an pag ta wag nga “te ro ris ‐ta” ha Par ti do Ko mu nis ta ng Pi li pi ‐nas ngan Ba gong Huk bong Ba yan (BHB) agud ig-im po ner an ba la ud mi li tar ha bug-os nga na sud.

Atu ba ngan hi ni, du gang nga mas na hu got an res pon sa bi li dad han re bo lu syu nar yo nga ka giu san nga bug-u son ngan pa giu son an pi ‐na ka hi lu ag nga ka taw han agud pa ‐tal si kon hi Du ter te ha po der. Agha ‐ton an pag gi os ngan pag-a to han nga ta nan nga kla se ngan sek tor nga gin ta ta ma kan ni Du ter te. Abu ton ngan pa giu son an ka taw han Mo ro. Pa par ti si pa ron an mga na de de ha do nga mga pu li ti ko ngan upi syal nga na kontra ha pa sis ta nga am bi syon ni Du ter te nga so lo hon an po der. Abu ton bi san an mga ele men to ngan upi syal han Armed Forces of the Phi lip pi nes (AFP) ngan Phi lip ‐pine Na tio nal Po lice nga na di dis ‐gus to ha kri mi nal nga pag ha ha di ni Du ter te.

Wa ray ka su mo nga ibu yag yag ngan atu han an pa sis mo, pag ka-ni ‐yu ti yo, ka du nu tan, ku rap syon ngan kri mi na li dad han re hi men Du ter te. Pa hi tas-on an ka mai sog han bug-os nga ka taw han nga naa to. Naek sis ‐ter na an da yag nga pag ha ha di han te ror ni Du ter te, la bina ha ka bar ‐yu han. Ki na hang lan ibuk sas ngan atu han an iya Oplan Ka pa ya pa an sam tang du gang nga gin pa pa ku sog an pag-a to ha ba la ud mi li tar ha Min da nao.

Pa kus gon ngan pa hi lua gon an pag gi os han mga ba ta kan ngan de ‐mok ra ti ko nga kla se. Hi ra an pi na ‐ka de ter mi na do nga ta pu son an re ‐hi men nga wa ray iba nga gin hi mo kun di pa ku ri an, ti yu pi on ngan raug dau gon hi ra. Du gang nga pa hi ‐lua gon ha bug-os nga na sud an mga wel ga ngan gios-pro tes ta han mga tra ba ha dor su gad han na su long na ha Na tio nal Ca pi tal Re gi on, Southern Ta ga log, Central Luzon ngan Sout hern Min da nao. Ti ru kon an hi lu ag nga ka nga las han mga kab las nga bik ti ma han “ger ra kontra-dru ga” ngan ma pan-a bu so nga kam pan ya nga “kontra-tam ‐bay.” Pag-u sa hon an ma sa nga anak bal has ha ka syu da ran kontra ha kontraktwa li sa syo n, pa ra ha du ‐gang nga su hol, lib re nga pan ka ti ‐ling ban nga ser bi syo ngan ba ra to nga pa ba lay.

su ok nga ali pu res ha pu li sya ngan mi li tar. Pau ru-ut ro ni ya nga igin pa ‐ki ta an iya pag lu hod ha im per ya lis ‐mo nga US, sam tang bu ta ray an pag ba lig ya ha te ri tor yo han na sud ha Chi na ka bal yo han ma ku ku ra kot nga pon do nga pau tang.

Na ga was ha ba ba ni ya mis mo an iya pag ka si na ha mga kab las ngan ka ba ba yin-an. Usa na la nga na ti ka wa ra nga ani ngal an iya mga saad han pag-us wag ngan pag ba ‐bag-o.

Ila rum han pag ha ha di ni Du ter ‐te, du gang nga nag ra be an kri sis ha pu li ti ka han nag ha ha di nga sis te ma. Du gang nga na ti ka hi la rum an mga bu tak ha rang go han nag ha ha di nga mga kla se tu ngod han pau ru-ut ro nga pag-a ten tar ni ya nga mag tu kod han pa sis ta nga dik ta du ra nga so lo ‐hon an po der han es ta do. Ha lu yo han iya pos tu ra ngan pag wa si was han ka ma da ra hug, di ri ni ya na hi hi ‐mo nga ida yon an mga li gal o ekstra-li gal nga aten tar. Na pak yas an sya han ni ya nga gin-am bi syon had ton ka ta pu san han 2017 nga ig ‐dek la ra an "re bo lu syu nar yo nga gub yer no" ngan pa ling ku ron an ka ‐lu ga ri ngon ko mo sup re mo. Had to na man nga Ene ro, na pak yas li wat an aten tar ni ya nga ipa na wa gan an consti tu ent as sembly o con-ass agud

bag-u hon an konsti tu syon ngan tu ‐ku ron an pe de ral nga gub yer no.

Ha pag-ab re han Kong re so ya na nga Hul yo, ut ro ni ya nga ina ma sang nga ig du du so an iya buaw nga pe ‐de ra lis mo pi naa gi han con-ass. Ya ‐na pa la, ma yo ri ya han mga se na ‐dor an nag pa ha yag na han hu got nga pag ti pa ha iya is ke ma. Du gang nga mas da mo an na ti pa ha ka sum ‐pay nga se nar yo nga “no-el” (no electi on o wa ray elek syon ha 2019) nga gin pa pa lu taw mis mo han ni yu ‐ti yo nga pi nu no ha Kong re so. Pi rit ni ya nga gin pa pa kal ma an ka nga las han ka taw han ha pau ru-ut ro ni ya nga pa ha yag nga ma lu sad hi ya ha pwes to ha tak na nga ma ra ti pi ka han an bag-o nga konsti tu syo n. Wa ray na na tu od hi ni nga bu la das.

Ha ma su nod nga mga se ma na ngan bu lan, se gu ra do nga du gang nga mag ra be an mga ti pa-ti pa giu ‐tan ni Du ter te ngan kontra-Du ter te nga nag ka kau ru sa nga pren te. Ma ‐ti ka pin tas an pa kig lan tu gi ha rang ‐go han reak syo n. Du gang nga mag ‐ku ku sog ngan ma hi lu ag an mga pag-a to han ka taw han. Uuk-u kon han mga ba ngi ngan hi ni nga ag way an daan na nga ma ru ya ni ya nga kontrol ha es ta do. Sam tang na lu ya an iya po der, se gu ra do li wat nga mag ti ka pin tas an iya mga ata ke ha

Editoryal: Papintason an pag-ato ha rehimen US-Duterte 1

Mga opensiba han BHB 1

Cha-cha ngadto diktadura 4

Kurapsyon, liberalisasyon ngan pasismo 5

"Malapsaw" nga BBL, ginsukna 5

Lokal nga mga erestorya, ginsalikway 6

Buwa han 19th IB 6

Mga protesta 7

Kamutangan han mga parag-uma 8

State of "No Address" 9

Kababayin-an kontra ha rehimen 10

Utro nga pag-ebakwet han mga Lumad 11

Atake ha mga eskoylahan nga Lumad 12

Pa kig ger ra han US ha ne go syu hay 13

Gin-uunod

Bolyum XLIX Ihap 14 | Hulyo 21, 2018

Igin-gagawas an Ang Bayan ha

yinaknan nga Pilipino, Bisaya, Iloko,

Hiligaynon, Waray ngan Ingles.

Nakarawat an Ang Bayan han

mga kontribusyon ha porma han

mga artikulo ngan balita. Gin-aaghat

liwat an mga mambarasa nga

magpaabot han mga suson ngan

rekomendasyon ha ikauuswag han

aton mantalaan.

An Ang Bayan igin-gagawas duha kabeses kada bulan

han Komite Sentral han Partido Komunista ng Pilipinas

...sundan ha paypay 4

6 nga ak syon mi li tar, igin lan sar ha NCMR UNOM NGA AKSYON mi li tar an igin lan sar han mga yu nit han BHB-North Central Min da nao Re gi on ti kang Hun yo 16-27. Di ri ma me nos ha 13 an na pa ‐tay ha kaa way.

Ha Bu kid non, nag ka-eng kwentro an BHB-Bu kid non ngan 8th IB ha Sit yo Ula ya non, Ca la bu gao, Impa sug-ong had ton Hun yo 27, alas-3 han kau lop. Had ton Hul yo 19, gin-am bus han usa nga yu nit han BHB an mga sun da lo sam tang nga na sa kay ha usa nga siksbay ha Na ba wang, Bus di ha Ma lay ba ‐

21 nga open si ba, igin lan sar ha NEMR NAGLANSAR HAN 21 nga ak syon mi li tar an mga yu nit han Ba gong Huk bong Ba yan ha Northe as tern Min da nao Re gi on (BHB-NEMR) had ton Hul yo 5-12.

Tu ngod hi ni, ma sob ra 27 nga sun da lo an na pa tay ngan da mo an na sa ‐ma ran ha mga pwer sa han 3rd Special Forces Bat ta li on (SFB), 29th IB, 36th IB, Ci tizen Armed Forces Geog rap hical Unit (CAFGU) ngan iba pa nga pa ra ‐mi li tar.

Se gun kan Ka Ari el Mon te ro, ta ga pag ya kan han Re gio nal Ope ra ti ons Com mand han BHB-NEMR, ka dam-an ha mga kas wal ti han kaa way an nai go ha mga at ri ti bo nga ak syon ga mit an com mand-de to na ted nga eksplo si bo, is nayp nga ope ra syon ngan ha ras ment.

Gin pak yas han mga Pu la nga mnga ra way han BHB-Front 8 pi naa gi han mga tig da nga ata ke an ma sob ra 300 nga tro pa han 3rd SFB ngan 401st Bri ‐ga de ila rum han ku mand ni Brig. Gen. Andres Cen ti no ha ka bub ki ran han Ba ra ngay Mount Car mel, Ba yu gan City, Agu san del Sur ti kang ika-5 tub tub ika-11 han Hul yo.

Ha na se ring nga pa na hon, nag ka may da upat nga ag way kun diin 16 an na pa tay ngan upat an sa ma ran ha pwer sa han AFP.

An ma su nod an mga de tal ye han mga ag way: Hul yo 5. Usa an kas wal ti ha rang go han 3rd SFB ha pa nga ta ke hi ni ha

pu si syon han BHB ha Mt. Car mel. Ko mo bu los, wa lo ka be ses nga nag pa bu to han mor tar an mga sun da lo ngan nag pa lu pad han mga MG520 he li kop ter ngan gu ma mit li wat han dro ne.

Hul yo 6. Gin-am bus han usa nga yu nit han BHB-Front 8 an naa ta ke nga mga sun da lo. Di ri mau bos ha 16 nga sun da lo an na pa tay ngan pi ra an na sa ‐ma ran ngan na wa wa ra ka hu man hi ra pa but han han mga Pu la nga ma nga ra ‐way. Ko mo bu los, nag pa bu to an mga sun da lo han upat nga ba la han mor tar nga gin su por ta han han mga ed ro nga nag hu log han 16 nga bom ba ha ka ‐bub ki ran ngan um ha nan han New Sa lem, Vil la Unda yon ngan Mount Car ‐mel.

Hul yo 7. Nag pa bu to han si yam nga ba la han mor tar an mi li tar ha mga lu gar han mi na han ha Hu ma los, Ba hay ngan Da ku lang ha Ba ra ngay La Pu ri ‐si ma, Pros pe ri dad. Gin sun dan ini han pag hu log han wa lo nga bom ba ngan pag ma sing gan han he li kop ter. Gu ma mit li wat han mga dro ne an AFP. Nag ‐pa da yon ini tub tub Hul yo 8.

Hul yo 11. Nag lan sar han ope ra syon ha ras an usa nga yu nit han BHB ha Ba ra ngay La Pu ri si ma. Usa nga kas wal ti ha rang go han kaa way an na hi su ‐mat.

Ba ra ngay Tam bo an, Be sao, Moun ta in Province. Upat an pa tay ha kaa way ngan di ri mai hap an sa ma ran.

Usa kaad law an tes hi ni, nag-oo pe ra syon an mga tro pa han 81st IB ha Sit yo Dan da nac han pa re ho nga ba ra ngay hin am bu son hi ra han usa nga yu ‐nit han Leo nar do Pacsi Com mand (LPC) han BHB-Moun ta in Province. Na pa ‐tay ha am bus an du ha nga sun da lo ngan da mo an sa ma ran.

Han ku lop ha pa re ho nga ad law, nag lan sar han da lik yat nga open si ba an usa nga yu nit han BHB-Abra (Agus tin Beg na len Com mand) kontra ha na bu ‐lag nga pla tun han Alpha Coy han 24th IB nga nag hi hi mo han kom bat nga ope ra syon ha Sit yo Gam bang, Ba ra ngay Bazar, bung to han Sal la pa dan, Abra. Gin pa ga was han 24th IB nga usa la an na sa ma ran nga sun da lo, kun di ha su mat han tag hi mar yo tu lo an pa tay ngan usa an sa ma ran ha kaa way nga sek re to nga igin-a gi ha ta li ku ran han away.

"Masinggan...," tikang ha paypay 1Pa kus gon an du ru yog nga pag gi os han mga pa rag-u ma pa ra ha ti nu od nga re por ma ha tu na ngan han mga na syu nal mi no ri ya agud de pen sa han an ira an sestral nga ka tu na an. Di ru di ret so nga ibuk sas ngan atu han an mag ba ‐ngis nga pa sis ta nga ata ke kontra ha ira, la bi na ha mga bar yo nga gin sa sa kop han mga pa sis ta nga tro pa han AFP. Kun de na ron an pa nga ta ke ha ira mga es koy la han ngan pwer sa hay nga “pag pa su ‐ren der” ha ira ko mo mga kom ba ‐tant han BHB. Ig-in sis ter an pag ‐pa la yas ha gi la yon han mga yu ‐nit-mi li tar ha ira mga lu gar. Pak ‐ya son an pag ga mit ha ira han re ‐hi men ha is ke ma hi ni nga lo ka li ‐sa do nga eres tor ya pan ka mu ra ‐ya wan.

Pa hi lua gon ngan du gang nga pa kus gon an Ba gong Huk bong Ba yan. Ilan sar an so li do nga mga ba ta kan nga tak ti kal nga open si ‐ba ngan hi lu ag nga mga ak syon mi li tar agud bi ra hon an kaa way ngan pa du gu on ini ha bug-os nga la was. Una ton an pwer sa han AFP pi naa gi han hi lu ag nga ar ma do nga mga open si ba han BHB ha bug-os nga na sud ngan pag ha um han mga gi ne ril ya nga tak ti ka ha pa kig-a way.

Tar ge ton an pi na ka ma ba ngis nga pa sis ta nga yu nit han AFP, la bi na an mga “peace and deve ‐lop ment team” (PDT) o mga na ‐ka dis pers nga gru po han AFP ngan nag pa pa ku ri ha ka taw han ha nga ran han “ka mu ra ya wan.” Bi ra hon an ma pan wa kay nga mga ope ra syon han dag ko nga lang ya ‐wa non ngan lo kal nga kom pa ni ya ha mi na ngan ko mer syal nga plan ta syon nga ka la kip ha na ngu ‐ngu na nga na pon do ha pa sis ta nga kam pan ya han re hi men.

Ha ka bar yu han ngan ka syu ‐da ran, pa rig-u non an nga ta nan nga ko mi te, sek syon ngan sa nga han Par ti do ha di ru di la in nga le ‐bel ngan ha nga ta nan nga as pe to han pag bu bug-os ngan pag pa dig-on. Ki na hang lan nga se gu ru hon nga ma dig-on, hi lu ag ngan hi la ‐rum nga na ka ga mot ha ma sa an Par ti do agud epek ti bo hi ni nga ma pa mu nu an an mga pa kig bi sog han ma sa agud ta pu son an re hi ‐men US-Du ter te ngan du gang nga ipa su long an de mok ra ti ko nga re ‐bo lu syon han ka taw han.

lay City. Usa an pa tay ngan du ha an sa ma ran ha rang go han AFP. Du ha ka be ses na man nga gin ha ras han mga Pu la nga ma nga ra way an usa ka ko lum han 8th IB ha Sit ‐yo Ma han-aw, Bu lo nay had ton Hul yo 14, alas-11 han aga ngan Hul yo 15, alas-2 han ku lop.

Ha Agu san del Nor te, gin ha ras han BHB-Agu san del Nor te an nag-oo pe ra syon nga tro pa han 23rd IB ha Sit ‐yo Tag pa ngi, Sim ba lan, Bue navis ta had ton Hul yo 11, alas-11 han aga. Tu lo nga sun da lo ngan upat nga

elemen to han CAFGU an na pa tay ngan tu lo an sa ma ran. Had ton Hul yo 14, alas 5:40 han ku lop, gin-am bus han BHB an upi syal ngan li ma nga tro pa han CAFGU ha Min ‐ba han di, Na si pit, Agu san del Nor te. Tu lo nga ele men to han CAFGU an na pa tay.

Ha Mi sa mis Ori en tal, gin ha ras han BHB-MisOr an 23rd IB CAFGU De tachment Ba ra ngay Ti bon-ti bon, Mag say say had ton Hul yo 13, alas-11:00 han gab-i. Du ha an na pa tay ngan upat an na sa ma ran ha kaa way.

"NCMR...," tikang ha paypay 3

...sundan ha paypay 5

men Ra mos tub tub ha re hi men ni Be nig no Aqui no.

Pi ra na nga dag ko nga por ma ‐syon an na bug-os kontra cha-cha, ka la kip an “No To Cha-cha Coa li ti ‐on” diin kaa pi an mga prog re si bo nga gru po ngan bi san mga ki la la do nga per so na he su gad ni ra had to anay Chief Jus tice Hi la rio Davi de ngan Atty. Chris ti an Mon sod. An du ha pa re ho nga membro han la ‐was nga nag bug-os han pre sen te nga konsti tu syo n.

Se gun na man ha Move ment Aga inst Tyranny, an cha-cha ni Du ‐ter te pla no pra ha pag pa hi la wig han pa nga tung da nan, pag pa ri ko ngan dik ta du ra. Di ru di la in nga pro ‐tes ta li wat an na hi ta bo kontra ha cha-cha.

Maa bot ha ma sob ra 300 nga aka de mi ko, pro pe sor ngan mga pre si den te han uni ber si dad an nag ‐pir ma ha usa nga pa ha yag nga na ‐kontra ha pla no nga con-ass nga ig ‐la lan sar han Kong re so agud am ‐yen da ran an konsti tu syo n.

Se gun ha ira pa ha yag, mas da ‐mo nga is yu an gin ka kaa tu bang han na sud nga ki na hang lan ma ta gad han gub yer no, ka la kip an pa lu yo-lu yo ngan pan ma tay du rot han kam pan ya kontra-dru ga ngan mga lan tu gi ha pu li ti ka, ngan an pag hi ‐ta as ha pre syo han mga pap li ton. Kontra li wat hi ra ha pro po si syon nga isus pen der o ikan se lar an elek ‐syon 2019 agud mag ha tag-da lan ha pag-am yen dar ha konsti tu syo n.

Ka la kip ha mga nag pir ma ha pa ha yag han gru po nga Profes sors for Peace an pre si den te han ka da usa ha li ma nga kam pus han Ate neo kau pod hi ra Fr. Jo se Ra mon Vil la rin han Ate neo de Ma ni la, Fr. Ro ber to

Ma ka pi ra ka be ses na ni ya nga gin-a ten ta ran nga ipa tu kar an pla ‐ka han cha-cha ha Kong re so ti kang han ma bu tang hi ya ha po der kun di ma ka pi ra li wat hiya nga na pak yas. Ha pi na ka bag-o nga aten tar, gin-ga mit ni Du ter te hi ra anay Chief Jus tice Rey na to Pu bo ngan anay Se na te Pre si dent Aqui li no “Ne ne” Pi men tel Jr. nga na mu no ha con sul ‐ta tive com mit tee (ConCom) nga gin ‐ta ha san nga mag su rat han bo ra dor han gin pop ro po ner nga konsti tu ‐syon ha aten tar nga ma ka ku ha han hi lu ag nga su por ta an iya “cha-cha.”

Sa yaw han dik ta du ra Gin pa ga was han re hi men Du ‐

ter te nga pe de ra lis mo an prin si pal nga tu yo han iya aten tar nga cha-cha. Se gun hi ni, ila rum han pe de ra ‐lis mo, ma bu bung kag an sob ra nga sentra li sa syon han po der ha na syu ‐nal nga gub yer no, ngan mag du du ‐rot ini ha du gang nga wa da pag-a ‐bot ha pag du ma ra han ira lo kal nga in te res. Kun di kun ana li sa ron an bo ra dor han “Pe de ral na Konsti tu ‐syo n” han ConCom ni Du ter te, ma ‐ki kit-an nga pu ros bu la das la an gi ‐se se ring nga de sentra li sa syon han po der. (Ki ta on an ka sum pay nga ar ‐ti ku lo ha pay pay 5.)

Na ta go an ti nu od nga tu yo ni Du ter te ha cha-cha ha lu yo han Arti ku lo 22 o sa mga pro bi syon pa ra ha tran si syon (mga pi tad ha pag ‐bal hin ti kang ha pre sen te ngad to ha

bag-o nga konsti tu syo n). Ginplas tar din hi an pagbug-os han usa nga Ko ‐mi syon ha Tran si syon nga ha ros hul-os an po der nga mag pa tu man han mga pa li si ya, re gu la syo n, man ‐do, prok la ma syo n, ngan iba pa nga pag su run don ha pa na hon han “tran si syo n.” Ha sya han nga bo ra ‐dor han ConCom, iginplas tar nga hi Du ter te as ya an ma mu no hi ni nga ko mi syo n. Atu ba ngan han pag suk na ha wa ray-a wod nga pag-a gaw han po der, gin bag-o ini han ConCom ngan im bes hi ni, iginplas tar nga ki ‐na hang lan mag-e le her han pre si ‐den te ngan bi se-pre si den te pa ra ha tran si syo n.

Igin se ring li wat nga di ri na poy de du ma la gan hi Du ter te ha 2022. Kun di wa ray li wat hi ya gin ‐did-an ha ginpro po ner nga konsti ‐tu syon nga du ma la gan ko mo pre si ‐den te han ko mi syon pa ra ha tran si ‐syo n. Sang lit kun ma ra ti pi ka an gin pop ro po ner nga konsti tu syon ha 2019, ngan pre si den te la gi ha pon hi Du ter te, ma ha ha ta gan hi ya han di ri ma me nos ha tu lo ka tu ig agud ma gin pre si den te nga ha ros wa ray li mi ta ‐syon an ga hum—dik ta dor kun ha lak tud.

Rit mo han pag kontra Ti kang ha ti ni ka ngan, hi lu ag na

an pag kontra ha anu man nga pag ‐ba bag-o ha Konsti tu syon 1987. Pau ru-ut ro na ini nga gin-a ten tar ngan gin pak yas han ka taw han ti ‐kang pa had ton pa na hon han re hi ‐

Pi rit nga gin pa pa sa yaw ni Du ter te ha tu kar han iya ina ma sang nga char ter cha nge (“cha-cha”) o pag-am yen da ha Konsti tu ‐

syon 1987 di ri la an mag ba ra la ud ha Kong re so, kun di pa ti an ka ‐taw han Pi li pi no. Gin ta ta li ngu ha ni ya nga ita go ha ta hub han pag-am yen da ha konsti tu syon ngan ha pag ba bag-o han por ma han gub yer no an hing yap ni ya nga ma gin dik ta dor nga may da wa ‐ray tub tu ban nga ga hum.

Cha-cha ni Du ter te, sa yaw ngad to dik ta du ra

PALUYO-LUYO NGA PROTESTA an nag ta po ha pag mi ting han bica me ral confe rence com mit tee (bicam) nga bubug-os han mga ti nag la was han Ma ba bang Ka pu lu ngan ngan han Se na do agud itig-ob an ira mga ber syon han Bang ‐sa mo ro Ba sic Law hi ni nga nag la bay nga mga ad law.

Por mal nga igin pa sar han bicam an na se ring nga ba ‐la ud, nga gin ta wag nga “Bang sa mo ro Orga nic Law” hi ni nga Hul yo 18, ka hu man han unom kaad law nga pag pa ‐ma ti. Gin la lau man han mga mag ba ra la ud nga pi pir ma ‐han ni Rod ri go Du ter te an ba la ud ha Hul yo 23 an tes hi ya mag ha tag han iya ika tu lo nga Sta te of the Na ti on Address.

Gin-u ran han pag kun de nar han mga gru po nga Mo ro an pag pa ma ti han bicam ha na se ring nga pro po si syo n.

Pi ra nga gru po an su mu long ha mis mo nga lu gar han mi ‐ting han bicam, sam tang yu kot-yu kot na man an nag ti rok ha pi ra nga syu dad ha Min da nao agud ig pa na wa gan nga ipa sar an ori hi nal nga ber syon han Bang sa mo ro Tran si ‐ti on Council. Pi na ka da ko din hi an gin hi mo nga ra li ha Co ta ba to City had ton Hul yo 6 nga gin par ti si pa ran han ma sob ra 10,000 nga Mo ro.

Gin ka ka ba rak-an ni ra an “gin pa lap saw” nga ber syon nga ig pa sar han Kong re so tu ngod kay po sib le iba nan an mag ba ra la ud han te ri tor yo nga sa kop han Bang sa mo ro, pa ti an ga hum han gub yer no han Bang sa mo ro hiu nong ha mga sa kop hi ni nga ka tu bi gan, ka la kip an La nao La ke ngan ga hum hi ni ha pag du ma ra ha pag hi mo han ener hi ‐ya.

‘Ma lap saw’ nga ber syon han BBL, gin suk na

Hi ni nga pro po si syo n, ba ba hi ‐non an Pi li pi nas ha 18 nga re hi yon (ka la kip an Bang sa mo ro ngan Cor ‐dil le ra). An ka da re hi yon mag ka ka ‐may da han ka lu ga ri ngon nga “re ‐gio nal as sembly” (o an pan re hi yon nga kong re so), pan re hi yon nga kor ‐te ngan pan re hi yon nga gu ber na ‐dor. Ura-u ra nga ma hi lu ag an bu ‐ruk ra sya: ha pro po si syo n, mag ka ‐ka may da han 400 nga mag ba ra la ud ha Pe de ral na Ma ba bang Ka pu lu ‐ngan, di ri ma me nos ha 36 nga se ‐na dor, ngan upat nga pu nong ma ‐histra do. Ura-u ra li wat nga ma lo bo an ihap han mga lo kal nga kong re ‐so, hus ga do, ngan ehe ku ti bo nga upi si na.

An su gad nga pag pa lo bo han bu ruk ra sya mag pa pa da mo la han bu ruk ra ti ko nga pri bi le hi yo nga pag ba bab hi non han mga pu li ti ko han nag ha ha di nga mga kla se nga ma bu bu tang ha pu si syo n. Kun di, ba sar ha ar ti ku lo ka ba hin ha bab hi ‐nay han po der giu tan sentral nga gub yer no ngan mga fe de ra ted re ‐gion, mag pa pa bi lin an ti nu od nga ga hum ha sentral nga gub yer no, sam tang gu ti la an ga hum nga gin ‐ha ha tag ha mga re hi yon.

La bot ha du gang nga po der nga ma ka su kot han bu his su gad han real pro perty tax ngan es ta te tax (nga pre sen te nga ga hum han sentral nga gub yer no), wa ray na du gang nga po der ha mga lo kal nga gub yer no. Ha ka ma tuo ran, ka dak-an han po der ha bo ra dor nga konsti tu syon nga gin pop ro po ner

nga iha tag ha mga fe de ra ted re gi on gin ka ka ti nan na lu god han mga lo ‐kal nga gub yer no.

Ila rum han pro po si syon nga konsti tu syo n, du gang nga ma ha ru ‐kal an mga pag hu got nga had to pa ginplas tar ha pre sen te nga Sa li ‐gang Ba tas hiu nong ha pa na nag-i ya han mga na tu ral nga ka ri ku han nga pam pub li ko nga ser bi syo.

Nag pa pa bi lin pa gi ha pon an restrik syon nga di ri ma me nos ha 60% an pa na nag-i ya nga Pi li pi no ha mga empre sa ha na sud. Su gad man, nag su lod ini han mga pro bi syon nga na ha tag-po der ha Kong re so nga bag-u hon o tang ga lon an na se ring nga mga pag hu got. Tu yo hi ni nga ta gan-da lan an hul-os nga li be ra li ‐sa syon han eko no mi ya ngan hul-os nga pa nag-i ya hon han lang ya wa ‐non nga ne go syo an na tu ral nga ka ri ku han ngan pam pub li ko nga ser bi syo ha na sud.

May da pi ra nga pro bi syon li wat ha po der han es ta do ha pan muy ‐poy. Gin pa ha ru kal han pro po si syon an mga re ki si to pa ra ha pagkadek ‐la ra han ba la ud mi li tar. Igin du gang ha ba sa ra nan han pag-im po ner hi ni an gin ta ta wag nga law less vio lence. Gin ta ta laa nan han li mi ta syon an ka tu ngod ha pa ma ma ha yag ngan pag-or ga ni sa ha pag se ring nga an pan ma sa nga ka ti ti rok hi hi mu on la ha mga gi tud lok nga free dom park nga poy de du mur ho ha pag di ri ha mga pro tes ta. Di rek ta li wat nga gin ta ta gan han po der an mi li tar ngan pu lis pa ra ha “pa nik tik.”

Ha ta hub han pe de ra lis mo DUGANG NGA BURUKRATA-KAPITALISTA NGA KURAPSYON, li be ra li sa syon han eko no mi ya ngan pa sis ta nga pan muy poy an da ra han pro po si syon han con sul ta tive com mit tee (Concom) ni Du ter te.

Yap han Xavier Univer sity-Ate ‐neo de Ca ga yan, Fr. Ro ber to Rive ra han Ate neo de Na ga, Fr. Ka rel San Juan han Ate neo de Zamboa nga ngan Fr. Joel Ta bo ra han Ate neo de Davao. Ka la kip li ‐wat ha nag pir ma hi ra Pre si dent Armin Luistro han De La Sal le Univer sity, Chancel lor Micha el Tan han Univer sity of the Phi lip ‐pi nes-Di li man, ngan Pre si dent Dio ni sio Mi ran da han Univer sity of San Car los ha Ce bu.

Ka dam-an li wat ha mga se ‐na dor an da yag na nga ku montra ha cha-cha, du rot han pro po si ‐syon ni Spea ker Pan ta le on Alva ‐rez, Jr. han ha di nga an dam na an Ma ba bang Ka pu lu ngan nga ti ka ngan an consti tu ent as ‐sembly.

Bi san ha sa kob mis mo han kam po ni Du ter te, may da di ri na pa bor ha pro po si syon nga konsti tu syo n. Han ha di, gin se ‐ring ni Secre tary Ernes to Per nia han NEDA (Na tio nal Eco no mic Deve lop ment Aut ho rity) nga ma ‐hi ta as an gas tos han gub yer no tungod han pe de ra lis mo. Se gun ha iya, po sib le nga ma du dug ‐ngan han P55 bil yo an ga ras tu ‐son ngan uu ta ngon han es ta do tu ngod ha ka da mo han upi si na nga tu tu ku ron ngan mga upi syal nga sus wel du han ila rum han pe ‐de ral nga gub yer no.

Ha ut ro nga pag bu tang ni Du ter te han “si rang pla ka” han cha-cha ngan kla ro nga pag pi rit ni ya nga sa ya won ini han ka taw ‐han, se gu ra do nga ma pa dag mit pa an pag su ka ha iya han ka taw ‐han ngan ma pa dag mit an pag ‐bag sak ni ya ti kang ha po der.

"Cha-cha...," tikang ha paypay 4

Bu wa han 19th IB, gin suk na

MAHUGOT NGA GINSUKNA han BHB­Far South Min da nao (Va len ‐tin Pa la mi ne Ope ra ti ons Com mand o VPOC) an bu wa nga pa ha yag ni Lt. Col. Frick Pa ra so, com man ding officer han 19th IB, nga pa pa ta yon ku no han BHB ha North Co ta ba to an hin­o man nga kaa pi hi ni nga nap ‐la no nga su mu ren der ha kaa way. 

Se gun kan Ka Dencio Mag da ngal han VPOC kla ro nga nag bi bi nu wa an pa sis ta nga mi li tar agud ta hu ban an is yu han bu wa ngan pwer sa hay nga pag pa su ren der ha mga si bil yan nga pa ta ka na la nga gin­aa ku sa ran nga mga kaa pi o tag su por ta han BHB. 

Vi sa yas, ngan Ti mog Min da nao. Gin la lau man nga ma pa ga was li ‐

wat han bu lag nga mga pa ha yag han pag sa lik way ngan pag kun de nar an iba pa nga ku mand ngan re bo lu ‐syu nar yo nga por ma syon ha mga ma su nod nga ad law.

Du ma mo an mga pa ha yag ka ‐hu man ig-a nun syo han Ma lacañang nga na ka ta la an ini nga mag pa ga ‐was han execu tive or der pa ra ku no ha lo kal nga mga eres tor ya giu tan han Government of the Re pub lic of the Phi lip pi nes (GRP) ngan NDFP nga tu yo nga gin sa bo ta he han re hi ‐men.

Se gun ha PKP, di ri lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan an de ‐man da han ka taw han kun di an hul-os ngan ka dag mi tan nga pag hu nong ha to do nga ger ra han re hi men kontra ha mga si bil yan, an pan ‐mom ba, pag-en sir ku lo han mi li tar ha mga ko mu ni dad, kam pan ya nga pwer sa hay nga pag pa lis ta ha mga si bil yan ko mo kun ta loy mga su mu ‐ren der nga kaa pi han BHB, hi lua gan nga pan ma tay, ngan iba pa nga mga abu so.

Se gu ra do nga ma pa pak yas an is ke ma nga lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan tu ngod kay bug-os, ma dig-on, ngan pur si gi do an nga ta nan nga re bo lu syu nar yo nga pwer sa ngan an ka taw han Pi li pi no ha pag pa bag sak ha re hi men Du ter ‐te.

man ka mu ra ya ‐wan an ka ru yag han re hi men, kun di an hul-os nga pag su ren ‐der han mga pwer sa han BHB. Di ri gud ki ta ma pau wat hi ni nga is ke ‐ma,” se ring ni Ka Oris.

Gin dun-an han mga lo kal nga re bo lu syu nar yo nga pwer sa nga an nau na nga pu si syon han PKP nga an gin se se ring nga lo kal nga eres ‐tor ya pan ka mu ra ya wan ta hub la agud ma ta go han re hi men an nag ‐pa pa da yon nga ger ra kontra-ka ‐taw han ngan hi lu ag nga abu so mi ‐li tar ila rum han ba la ud mi li tar ha Min da nao ngan Oplan Ka pa ya pa an. Se ring ni ra, se gu ra do nga ma pa ‐pak yas an bu wa nga lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra wa yan ha mga er ya nga ira gin-gi giu san.

Mag ka bu rub lag nga nag paa bot han pa ha yag han pag di ri ngan pag ‐su ka ha is ke ma nga lo kal nga eres ‐tor ya pan ka mu ra ya wan an mga ku ‐mand han BHB ha Hi la gang Luzon (Ve ne ran do Vil lacil lo Com mand han Ca ga yan Val ley; ngan Chad li Mo lin tas Com mand ha Ilocos-Cor ‐dil le ra), Ti mog Ka ta ga lu gan (Me li to Glor Com mand, Ce sar Bat ra lo Com mand ha La gu na, Edu ar do Dag li Com mand ha Ba ta ngas, Narci so Antazo Ara mil Com mand ha Rizal ngan Bienve ni do Val lever Com mand ha Pa la wan), Bicol (Cel ‐so Mi nguez Com mand ha Sor so ‐gon), ngan mga lo kal nga por ma ‐syon han NDFP ha Cor dil le ra (Cor ‐dil le ra Peop le’s De mocra tic Front), Min do ro, Neg ros, Pa nay, Central

Ha mag ka bu rub lag nga mga pa ‐ha yag, gin pan hi mu wa han mga ku ‐mand han BHB ngan ta ga pag ya kan han Na tio nal De mocra tic Front (NDF) ha mga re hi yon an gin se se ‐ring han mga upi syal han re hi men Du ter te su gad ni ra Defen se Secre ‐tary Delfin Lo renza na ngan Pre si ‐den ti al Spo kes per son Harry Roque. Gin pa pa ga was han mga ta wu han ni Du ter te nga an nau na nga pag di ri ngan pag sa lik way han Par ti do Ko ‐mu nis ta ng Pi li pi nas ha “lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan” di ri ti ‐kang ha mga pwer sa nga aa da ha mga pren te kun di ti kang la ha mga na ki kig ne go sa syon nga kaa pi han Na tio nal De mocra tic Front of the Phi lip pi nes (NDFP) nga na ka ba se ha The Net her lands.

“An iya la ka lu ga ri ngon an ees ‐tor ya hon ni Du ter te ila rum han iya is ke ma nga lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan ha BHB. Usa la ini nga ma pan-u wat nga tak ti ka nga say war nga ka ru yag ta hu ban an pag ta mas-ta mas han rehimen ha eres tor ya pan ka mu ra ya wan ngan itu tok an mas gin pa pa bu ran ni ra nga ka dag mi tan nga so lu syon mi li ‐tar ha ar ma do nga pa kig-a way pi ‐naa gi han kusog. An is ke ma nga eres tor ya usa nga kontra-in sur hen ‐si ya nga ope ra syon nga nag pa pa ku ‐no-ku no nga pa ra ha ka mu ra ya ‐wan,” pa ha yag ni Ka Oris, ta ga pag ‐ya kan han Na syu nal nga Ku mand ha Ope ra syon han BHB.

Pag-ekspli kar ni Ka Alex, gin-ga ga mit la ni Du ter te an igin hi hi ‐nam bog nga lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan agud may da hi ya mai su mat hiu nong ha ka mu ra ya wan ha iya ika tu lo nga Sta te of the Na -ti on Address. Ha ka ma tuo ran, ga ‐ga mi ton la han re hi men ini nga mga eres tor ya agud mag ta num han ka ‐wa ray pag ta pod, pag ka bu hag, ngan ka sa mu kan ha rang go han mga re ‐bo lu syu nar yo nga pwer sa pi naa gi han pag bung go han mga lo kal nga pwer sa kontra ha na syu nal nga pa ‐mu nu an, usa nga ku mand kontra ha usa pa nga ku mand, ngan pag bung ‐go han ma sa ha re bo lu syu nar yo nga ka giu san. “Ha ka ma tuo ran, di ri na ‐

Ti ka da mo an mga ku mand han Ba gong Huk bong Ba yan (BHB) ngan mga lo kal nga re bo lu syu nar yo nga por ‐

ma syon nga nag pa ha yag han ma hu got nga pag sa lik way ha is ke ma nga “lo kal nga eres tor ya pan ka mu ra ya wan” han re hi men Du ter te.

Lo kal nga mga eres tor ya, gin sa lik way han BHB

Kam pu han kontra ha ENDO Ma sob ra 1,500 nga kontraktwal nga ta ba ha dor nga gin tang gal han PLDT

an nag ra li ha Mendiola had ton Hul yo 12 agud ig-in sis ter an ira re gu la ri sa ‐syon. Antes hi ni, nag ra li hi ra ha atu ba ngan han upi si na han kom pa ni ya ha España Ave nue, Ma ni la had ton Hul yo 9 ngan nag tu kod han kam pu han ki na ‐bu wa san did to. Nag ra li li wat hi ra ha atu ba ngan han PLDT ha Man da lu yong City agud in-in sis ter an ka dag mi tan nga pag pop ro se so han ira re gu la ri sa ‐syon.

Had ton Hul yo 6-20, mag ka sus ru nod an pro tes ta han mga tra ba ha dor ha NCR, Sout hern Ta ga log ngan Sout hern Min da nao pa ra ha ma ka ta du ngan nga su hol ngan ka tu ngod ha tra ba ho: an Uni ted Emplo ye es of Alo rica ha Ma ka ti nga bik ti ma han tang ga lan; an ma sob ra 100 nga kontraktwal nga tra ba ha dor han Mag no lia Inc. ha Ge ne ral Tri as, Cavi te nga na su hol la han P373/ad law, an mga tra ba ha dor han San Mi gu el Ya ma mu ra ha Imus, Cavi te nga an pi ra du ha ka de ka da na nga kontraktwal; ngan an mga tra ba ha dor ha uma han Fa ‐bi an Farm ha Ka pa long, Davao del Nor te nga naa tu bang ha tar hug han pag ‐bung kag han ira un yon.

Pi na ka ur hi ha mga pag gi os an du ru yog nga kam pu han han mga tra ba ha ‐dor ha Jol li bee Foods Corp., PLDT, Uni pak, Ma ni la Har bo ur Centre ngan iba pa ha Men dio la had ton Hul yo 20 agud suk ton hi Du ter te ha iya saad nga ta ‐pu son an kontraktwa li sa syo n.

Uni ted Peop le's SONA Iginplas tar han mga prog re si bo nga or ga ni sa syon an ira ti nu od nga ka ‐

mu ta ngan ha mga kum pe ren sya ko mo pa ngan dam ha SONA ni Du ter te. Ka la kip din hi an ma su nod: Sta te of the Youth Address ha Ca ga yan de Oro

City had ton Hul yo 21, ha Assumpti on Col le ge of Davao ngan Ange les City had ton Hul yo 20, ha Polytechnic Univer sity of the Phi lip pi nes had ton Hul yo 14, ngan ha Univer sity of the Phi lip pi nes Los Ba nos had ton Hul yo 7-8; Sta te of the Wo men Address had ton Hul yo 20, ngan an Anti-mysogynist Activists ha SONA had ton Hul yo 13 ha Quezon City; Church-Peop le's So li da rity Fo rum had ton Hul yo 20 ha Bacla ran Church; Fo rum on Agra ri an Reform and Peace had ton Hul yo 19 ha Quezon City; Sta te of the Wor kers Address had ton Hul yo 18 ha Arko ng Men dio la; ngan SUMADA: Sta te of Unrest in Min da nao Aga inst Du ter te's Tyranny had ton Hul yo 18 ha UP Di li man.

Had ton Hul yo 9, nag ra li an mga pa ru pa ngis da ti kang ha La Uni on ha De ‐partment of Agricul tu re agud suk ton hi Sec. Piñol ha iya saad nga man ha tag han mga ba lo to ngan iba pa nga hi ga mit ha pa ngis da.

Nag ti pon an ma sob ra 150 nga dray ber, ope rey tor ngan ira mga tag su por ta ha atu ba ngan han Ka li ‐nga Provincial Hos pi tal ngan nag ‐martsa ngad to ha Ta buk City Hall agud ti pa han an prog ra ma nga jeep ney pha se-out han re hi men Du ‐ter te nga tu yo nga sa liw nan an ira mga jeep han ma ra ha lon nga mga so lar-po we red, electro nic, o Eu ro IV-e ngi ne jeep.

Se ring ni ra, pa pa ta yon han na ‐se ring nga prog ra ma an pa ka bu hi han mga dray ber ngan ope rey tor ha

pru bin sya tu ngod kay di ri ni ra akos pa li ton an ma hal kau pay nga jeep nga nag ba ba lor han P800,000-P1.6 mil yon. Se gun ha ira pag-a ram, di ri haum an na se ring nga mga kla se han dyip ha bub ki ron nga tu na han pru bin sya. Du gang pa ni ra, an phaseout usa la nga estra te hi ya han mga ka pi ta lis ta nga kor po ra syon agud mo no po li sa hon ngan kor po ra ‐ti sa hon an pam pub li ko nga sis te ma han transpor ta syon ngan hut hu ton an su per tu bo ti kang hi ni.

Gin lan sar had ton Hul yo 9 an pi na ka sya han nga ukoy-bi ya he han mga dray ber ha Ka li nga. Gin pa ngu na han ini han Ka li nga

Fe de ra ti on of Jeep ney Ope ra tors and Drivers Associa ti ons (KafeJODA), usa nga bag-o nga tu kod nga pe de ra syon han gud ti nga aso sa syon han mga dray ber ngan ope rey tor ha pam pub li ko nga transpor ta syo n.

Mga dray ber ha Ka li nga, nag-u koy-bi ya he

Ka giu san kontra ha ti ra ni ya

Nag ra li had ton Hul yo 6 an Tong to ngan Ti Umi li, Cor dil le ra Peop le’s Alli ance ngan iba pa nga or ga ni sa syon ma sa ha Ba guio City pa ra ha ka tu ngod ha ka lu ga ‐ri ngon pag de si syon ngan ira tu na han kaa puy-a pu yan, ngan kontra ha ka ma da ra hug ha mga ka tu tu ‐bo.

Umis tam bay na man ha mga kal sa da han Ba guio City had ton Hul yo 13 an mga ka ba tan-u nan ha pa ngu ngu na han Alli ance of Concer ned Stu dents ka tin an mga pla kard kun diin na ka su rat an ira mga pa na wa gan ko mo pro ‐tes ta kontra ha kam pan ya nga “kontra-tam bay” nga Oplan Rody.

Gin pa ngu na han han Kat ri bu ngan BAI Indi ge no us Wo men’s Net work an pag sa la wad ha upi si ‐na han Joint Mo ni to ring Com mit ‐tee ha Quezon City had ton Hul yo 3 han 60 nga rek la mo han pa na ‐la pas han mga ar ma do nga ta wu ‐han han es ta do ha ka tu ngod han mga ka tu tu bo.

Pa ra ha ka li bu ngan Nag bug-os han al yan sa an

mga mo lup yo ha mag ka la in-la in nga ba ra ngay ha To le do City, Ce ‐bu had ton ika du ha nga se ma na han Hul yo kontra ha coal-fi red po wer plant han mga Aboi tiz nga nag du du rot han mag ka la in-la in nga sa kit ha mga re si den te ha syu dad ngan ka sa pit nga mga bung to. Kontra li wat hi ra ha pla ‐no han mga Aboi tiz nga mag tu ‐kod han usa pa nga plan ta ya na nga tuig

Nagpro tes ta an Pa ma la ka ya ngan Agham had ton Hul yo 9 ha atu ba ngan han De partment of Envi ron ment and Na tu ral Re ‐sources ha Quezon City agud kun de na ron an ka wa ray han kla ‐ro ngan kumpre hen si bo nga pla ‐no pa ra ha re ha bi li ta syon han Bo racay ngan ha yu kot-yu kot nga tra ba ha dor nga na wa ra yan han tra ba ho ka hu man ig ser ra an is la.

Had ton Hun yo 26, nag ti rok an 300 nga mo lup yo ha pa ngu ‐ngu na han Tim pu yog Ti Umi li iti Ka ra yan Bua ya ha atu ba ngan han Qui ri no Sta di um ha Ban tay, Ilocos Sur agud ipa ha yag an ira pag kontra ha gin pop ro po ner nga P3.83 bil yon nga pro yek to nga Gre go rio del Pi lar Wa ter Impoun ding Project ha Salce do, Ilocos Sur.

wat han mga aga ron may tu na ngan mga lo kal nga ko mer sya nte ha bar ‐yo. Gin la lau man nga ma lo bo pa tub tub P1,500/bu lan an mga ga ‐ras tu son, la bi na atu ba ngan han di ‐ru di ret so nga pag hi ta as han pre syo han la na ngan bag-o nga gin-im po ‐ner nga bu his ila rum han ba la ud han TRAIN.

Gin si si nga bot han mga aga ron may tu na an ka wa ray tu na ha na se ‐ring nga pru bin sya, sang lit na sam ‐wa k an sis te ma nga por sye ntu han nga du gang nga nag hi hi kaw ha ka ‐tu ngod han mga pa rag-u ma ha tu ‐na nga ira gin pa pa ri ko. Hi ni nga sis te ma, 10% la an na hi nga ngad to ha mga pa rag-u ma ka bal yo han mga tra ba ho nga ka tug bang han usa nga saop nga may da ka tu ngod ha tu na.

GINHIHIMO LIWAT nga pa la ‐bi ga san han re hi men an ti ni yu pi nga ka mu ta ngan han mga pa rag-u ‐ma. An ba la ud ku no ha lib re nga iri ga syon mag-aa lu ta ga han P2.6 bil yon pa ra ha De partment of Agricul tu re (DA), sam tang may da na bu lag nga pon do nga P41.6 bil ‐yon an Na tio nal Irri ga ti on Admi ‐nistra ti on (NIA) pa ra ha tuig 2018. Mas hi ta as ini ha P38.4 bil yon nga pon do nga na kaa lu ta ga had ton 2017. Ha lu yo hi ni, wa ray pa ikau ‐pat nga par te han mga um ha nan nga may da iri ga syon un ta an na se ‐ser bi syu han han NIA, ngan du not an imprastrak tu ra pa ra hi ni. Ha Central Luzon pa la, maa bot ha 67,000 ek tar ya an wa ray iri ga syo n. Ha ku rap syon li wat na hi nga ngad to an gin ra ra ku da ko han DA nga P3.7 bil yon nga ig pa pau tang ku no ha mga pa rag-u ma ko mo pu hu nan.

Ha na se ring nga de si syo n, igin ‐ba su ra an igin de de man da han mga pa rag-u ma nga P1.33 bil yon nga na ku ha han HLI ti kang ha pag ba lig ‐ya hi ni han 580 ek tar ya nga par te han as yen da nga un ta igin pan ‐distrib wer ila rum han Compre hen ‐sive Agra ri an Reform Prog ram (CARP). Gin-gas tos ku no an pon do ha li gal nga mga pa maa gi.

Igin pa ki ta hi ni nga de si syon an pa da yon nga ka wa ray hus ti sya pa ra ha mga pa rag-u ma ila rum han re hi ‐men Du ter te. Ha ma sob ra du ha ka ‐tu ig ha po der, gin pag ra be hi ni an ira ka wa ra yan han tu na pa bor ha dag ko nga aga ron may tu na ngan ko mer syal nga mga plan ta syo n. Su ‐gad man, ha nga ran han mga pa rag-u ma, gin pu no ni ya an mga bur sa han mga kau rup dan ngan tag su por ‐ta ha sa kob han bu ruk ra sya.

Imbes nga pa ma ti an an ara ba han mga pa rag-u ma, ma da ra hug nga pag-a ta ke an ba ton han re hi ‐men Du ter te ha ira. Yu kot-yu kot nga ba ra ngay an gin-een sir ku lu han ya na han AFP. Gin ta ta po han pan-gi gi pit, pa nga res to ngan pan ma tay an ko lek ti bo nga pag gi os han mga or ga ni sa syon han pa rag-u ma agud hu la ron an ira tu na ngan ipa kig bi ‐sog an ka tu ngod din hi. Ila rum ni Du ter te, ma sob ra 140 na nga pa ‐rag-u ma an gin pa tay.

Ga tus-ga tos ka yu kot nga ek tar ‐ya nga ag ri kul tu ral nga ka tu na an an kontro la do pa gi ha pon han mga aga ron may tu na ngan ko mer syal nga mga plan ta syo n. Ka la kip din hi an pi ra ka ga tos ka yu kot nga ek tar ‐ya nga sa kop han mga Con sunji ngan mga kom pa ni ya nga Do le ngan del Mon te ha mag ka la in-la in nga par te han Min da nao. Pa hi hi lua gon pa ini ila rum ni Du ter te. Pa ra ha ekspan syon pa la ha oil palm, 1.7 mil yon ek tar ya na an gin-a lu ta ga.

Ha sya han nga mga bu lan ni Du ter te, igin dek la ra ni ya an pag-a ‐lu ta ga han 5.67 mil yon ek tar ya pa ‐ra ha mga ag ri bu si ness ven tu re ag ‐ree ment (AVA) ngan di rek ta nga lang ya wa non nga pa mu mu hu nan. An mga AVA amo an so syo han giu ‐

tan han mga ag ra ri an reform com mu nity ngan mga ka pi ta lis ta nga na ‐ha tag ha ka pi ta lis ta han kontrol ha tu na.

Unom ka mil yon kaek ‐tar ya nga ag ri kul tu ral nga ka tu na an an na pak ‐yas nga ig distrib wer ila rum han CARP. Dag mit ini ya na nga gin sa sa ‐liw nan han ga mit agud hul-os na nga di ri mai distrib wer.

Tu ngod han ka wa ray han su ‐por ta han gub yer no ha mga pa rag-u ma, ha di ri mai ha ut ro nga na ba ‐ba wi ha ira an tu na ila rum han CARP. La bot ha mga AVA, sam wak li wat an mag ti yu pi on nga kaa yu san su gad han sis te ma nga ar yen do. Ha Hacien da Lui si ta, 83% han mga be ‐ne pi sya ryo an nau wat nga ipap le te la han P7,000 ka da tuig an ko mun nga su kol nga .66 ek tar ya. Na ngu ‐ngu na ha mga nag-aar yen do din hi an pa mil ya Lo renzo, usa ha mga ka ‐so syo han HLI nga ku nek ta do ha mga Du ter te.

HA NUEVA ECIJA, gin-ees pi ho an hi lua gan nga ka wa ray tu na ha nai lis ta nga da ko nga ihap han mga tra ba ha dor ha uma ha hu ma yan. Ha bung to han Guim ba, gin-aan tos ni ra nga P200-P300 nga inad law nga ba yad. Di ri ka da ad law may da tra ‐ba ho. Kun pa na hon han ani han, an na pu lo nga tra ba ha dor ha uma nga nat ra ba ho ha usa kaek tar ya nga naa ni han 100 ka ban mag ba ba rab ‐hin ha ira par te nga 7 nga ka ban la. Kaag su ban hi ra na lu lu bong ha mga usu re ro ngan microfi nancing nga may da in te res nga 20%.

Da ko nga par te na man (30%) han gin-uu tang nga pu hu nan han mga kab las nga pa rag-u ma na hi ‐nga ngad to ha pagple te han ka ga mi ‐tan, 27% ha mga ga ras tu son ha pagtra ba ho, 20% ha abo no ngan mga ke mi kal, nga 11% ha la na.

Ha su gad nga naek sis ter, an ka ‐sa ga ran nga na gi gin ki ta han mga pa rag-u ma ha ma tag-ad law amo an P250. An mga ka ga mi tan ha pa ngu ‐ma ka sa ga ran nga pa na nag-i ya li ‐

Gin ka ngal san gud han mga pa rag-u ma ha Hacien da Lui si ta an igin pa ga was nga de si syon han Kor te Sup re ma hi ni nga

sya han nga se ma na han Hul yo nga na pa bor ha Hacien da Lui ‐si ta Incor po ra ted (HLI) nga kontro la do han pa mil ya nga Cojuangco-Aqui no.

An ti ni yu pi nga ka mu ta ngan han mga pa rag-u ma

mit ngan wa ray nag pu pu los. Ini an nag du so han gru po han

mga kab las nga ilan sar an kam pan ‐ya nga “Occupy Pa ba hay” o pag-o ‐ku par ha wa ray na ga mit nga pa ba ‐lay ha Bu lacan ngan Rizal had ton Hun yo 2017.

Pag ka la bay han usa nga tuig, di ri pa gi ha pon hul-os nga gin ha ha ‐tag ha ira an pa ba lay. Di ri igin-ga ‐ga was han Na tio nal Hou sing Aut ho ‐rity an Imple men ting Ru les and Re ‐gu la ti ons han Joint Re so lu ti on No. 2 nga gin pir ma han ni Du ter te, mga se na dor ngan kong re sis ta had ton Ma yo 9 nga nag man do nga ipan ‐distrib wer na an wa ray na ga mit nga pa ba lay ngan an mga entry pass nga gin ki ki na hang lan agud ma sum ‐pa yan han lin ya han kur yen te ngan tu big an re lo ka syo n.

Du gang pa han gru po, pau ru-ut ro li wat ni ra nga gin-a ten tar nga ma kig-da ya lo go ha NHA pa ra ha pag pa tu man han Joint Re so lu ti on No. 2 kun di pa da yon hi ni nga gin pa ‐pai was an mga kab las.

Inu til ngan pa da yon nga nag bi ‐bi nu ngol-bu ngol an gub yer no ha ara ba han mga kab las pa ra ha di ‐sen te ngan akos-bay dan nga pa ba ‐lay. Sen sil yo an igin-a lu ta ga hi ni ha pre sen te nga bad yet pa ra ha pag tu ‐kod han mga pa ba lay. Ha P460 bil ‐yon nga gin ki ki na hang lan, P2.2 bil ‐yon la an igin-a lu ta ga ni Du ter te pa ra ha re lo ka syon sam tang bil yun-bil yon ka pi sos na man an igin-a lu ta ‐ga hi ni pa ra ha iya to do-nga-ger ra kontra ha ka taw han.

ki lo met ro kwad ra do. Din hi nag su ‐su ru ot an ga tus-ga tos ka yu kot nga pa mil ya nga tra ba ha dor ngan ba ga-tra ba ha dor nga di ri sa dang an su ‐hol ngan ki ta agud mag ba yad ha di ‐sen te nga pa ba lay. Ini li wat an pi ‐na ka hi ra ni ha ira pa ngi na bu hi.

Gin ka ka ba rak-an han mga kab ‐las an hi lua gan nga de mo li syon ila ‐rum han prog ra ma nga imprastruk ‐tu ra han re hi men. Ha lis ta han Ka ‐da may, may da 200,000 nga pa mil ya an gin-aan tum nga ma de de mo lis sam tang 104,229 nga pa mil ya an igin dek la ra nga nau koy ha de li ka do nga mga lu gar nga na nga nga hu lu ‐gan li wat han pwer sa hay nga pag ‐pa la yas.

Kun may da man re lo ka syo n, ka ‐sa ga ran ma hal ngan hig ra yo an mga ba lay ha ira pa ngi na bu hi. Ha da tos han Ka da may, an 22 met ro kwad ra do nga mga ba lay nag ba ba ‐lor han P305,000-P600,000. Kun ha sa kob han syu dad an re lo ka syo n, di ri ma me nos ha P2,000 ka da bu lan an ira amor ti sa syon ngan gin pa pa ‐la yas ha ira mga pa ni ma la y kun di ri ma ka ba yad.

Ha re lo ka syon nga Northvil le ngan Southvil le pa la ha Pam pa nga ngan Bu lacan, may da 600,000 nga mo lup yo nga di ri na ka ka ba yad han amor ti sa syo n.

Du gang nga pa ‐ku ri an kumpli ka do nga pa maa gi, gas tos ngan hi nay han pro ‐se so ha ap li ka syon pa ra ha pa ba lay, ka ‐la kip an pag-a ro han di ru di la in nga mga pa pe les. Igin su mat han Ka da may nga tu ‐ngod ha ka ku ri han pro se so ngan ka wa ‐ray han ka pas nga mag ba yad, may da 55,000 nga ka bab la ‐yan nga di ri na ga ga ‐

Ma ka la bay an du ha ka tu ig, wa ‐ray na na sa lin ha bu wa nga mga saad ni Du ter te. Lu god, lan daw na an iya pa gin unob nga ma ta may ngan nu me ro uno nga kaa way han mga kab las.

Gin bu hi an ni ya an ser ye han bru tal ngan ma ba ngis nga ger ra nga prin si pal nga na tar get ha mga kab las. Du gang ha Oplan Tok hang han iya buaw nga ger ra kontra-dru ga, nan la sur bo an iya Oplan Rody o Rid the Stre ets of Drun kards and Youth ngan Oplan Tang gal-Tam bay. Ha sa kob han usa ka bu lan ti kang han igin man do ni ya an ili gal nga kam pan ya, maa bot na ha 50,000 an gin-a res to ngan gin kil ki ‐lan, ga tus-ga tos an gin-a bu so ngan du ha na an na pa tay sam tang ada ha kus to di ya han PNP.

Wa ray hi ya gin hi mo agud iba ‐nan an ira ka ku ri an. Lu god, du gang pa ni ya nga gin pag ra be an ira ka ‐mu ta ngan ha pag-im po ner han du ‐gang nga mga bu his, pag de mo lis han ira uruk yan ngan pag di ri nga hi mu on nga re gu lar an da mo ha ira nga nat ra ba ho ko mo mga kontraktwal.

Kri sis ha es ta ran Usa ha mga ya we nga ka ru ka ‐

yak non ha mga kab las an di sen te ngan ba ra to nga pa ba lay. Da mo ha ira gin ta ta wag nga “tam bay” amo an mga kab las ha mga ba lay-ba lay nga wa ray har din o sa la nga poy de pa hu wa yan. Ka dam-an ha ira an nag su ru ot ha uu sa nga kwar to sang lit eksten syon han ira pa ni ma ‐lay an kal sa da.

An Na tio nal Ca pi tal Re gi on (NCR) an may da pi na ka da mo nga po pu la syon ha ihap nga 12 mil yon ka ta wo. Tu lo ka mil yon din hi an ada ha mga kab las nga ko mu ni dad. Ha pre sen te, an NCR an pi na ka pi gu ot nga re hi yon ha bug-os nga ka li bu ‐tan nga may da 19,988 ka ta wo ka da

Kum por tab le nga ki na bu hi an saad ni Du ter te ha ka taw han ha sya han nga ad law ni ya ko mo pre si den te. Nag sa ad li wat hi ya

han kaa yu san ngan ka mu ra ya wan ha mga ko mu ni dad, su gad man an tra ba ho ngan pa ba lay ha mga kab las. Kla ro nga nga pag pa ra ‐yaw ni ya ini ha ka taw han, la bi na kay ma yo ri ya ha mga bu mo tos ngan nag la um ha iya ad mi nistra syon amo an mga kab las.

Sta te of “No Address” 2018

Ka wa ray han pa ba lay pa ra ha kab las

nat ra ba ho ko mo mga ka bu lig ngan na ka ra wat han hi mu bo ura-u ra nga su hol. Ma yo ri ya hi ra han na kom po ‐ner han 1.9 mil yon nga wa ray ba ‐yad ha mga ka lu ga ri ngon nga ne go ‐syo han pa mil ya ngan han 4.4 mil ‐yon nga may da gud ti nga ne go syo su gad han pa gi gin ma ni ku ris ta ngan iba pa. Maa bot na man ha

373,974 an mga bag-o nga ba ‐ba yi nga OFW hi ni nga tuig.

May da 10 mil yon na ‐man an di ri la kip ha ku sog pagtra ba ho, sam tang 877,000 an upi syal nga gin ku kun si de ra nga wa ray tra ba ‐

ho ha gin pa gu ti nga es ta dis ti ka han es ta ‐

do. Ha pag pa tu man ni Du ‐

ter te han bag-o nga ba la ud ha pag bu his, may da ka bug-u san

nga 16 mil yon nga ka ba ba yin-an an du gang pa nga gin lu bong ha ka kab ‐la san du rot han pag si rit han mga pre syo han pap li ton. Amo ini sam ‐tang ada la ha P179.04 tub tub P365.88 ka da ad law an na da da ra nga su hol han mga tra ba ha dor nga ka ba ba yin-an. Ha sek tor han ag ri ‐kul tu ra, kun diin hi mu bo na an ka ‐bug-u san nga su hol, mas hi mu bo pa an na ka ka ra wat han ka ba ba yin-an. Se gun ha da tos han es ta do had ton 2016, mas hi mu bo hin P17.45 an na ka ka ra wat nga su hol han ka ba ‐ba yin-an nga tra ba ha dor ha uma tan ding ha ka la la kin-an.

Ka tu nga han mga pa rag-u ma nga wa ray tu na an ka ba ba yin-an. Su gad han ka la la kin-an, gin-aag ‐wan ta ni ra an pan lu pot han tu na, hi ta as nga in te res ha pau tang ngan mga ga hi, ngan pag sa li wan han ga ‐mit ha mga ag ri kul tu ral nga tu na. Ka du ngan hi ni an pyu dal nga pa ni ‐ni yu pi ngan pa ngu ngu ri pon ha ira ko mo ba ba yi.

Atu ba ngan hi ni nga ta nan, wa ‐ray iba nga pag pi li an an ka ba ba yin-an kun di an uma to agud hul-os nga ibag sak an macho-pa sis ta nga re hi ‐men ni Du ter te. Su gad han ka la la ‐kin-an, ab yer to ha ira an mag ka la ‐in-la in nga na tad han pa kig bi sog, upod an ar ma do nga re bo lu syon ha ka bar yu han.

Gin pa mu nu an ini han mga na ‐ngu na ha kam pan ya nga #Ba baeAko nga ma di nau gon nga na ka ku ha han su por ta ha bug-os nga ka li bu tan kontra ha pag ta mak ngan pag me nos ni Du ter te ngan iya mga ali pu res ha ka ba ba yin-an.

Ti kang han ma ka ling kod ha pwes to, pa lu yo-lu yo an di ri ma ka ‐ta ra wa nga intre mis han pan lu gos ngan pan bas tos ngan mga pa ha yag ni Du ter te nga nag ba ba le wa ray ha ka ba ba yin-an. Ha paggra be han ata ke nga gin hi hi mo han re hi men ha ka ba ba yin-an, ka du ngan han iya mga pa li si ya han pag pa tay ngan pag pa ku ri nga na la sur bo la bi na ha ka ba ba yin-an nga anak bal has, mas du gang nga gin su sung han han re hi ‐men an ira ka nga las ngan gin du du ‐so an pag-a to. Kla ro nga an pre sen ‐te nga re hi men an na wong han ma ‐ti yu pi on nga ka ti ling ban nga pyu dal ngan pat ri ar kal.

Pi ra ka be ses nga gin sul su lan ni Du ter te an mga pu lis ngan sun da lo nga ta la pa son an mga taw ha non nga ka tu ngod han ka ba ba yin-an. Had ton Ma yo 2017, ka hu man gin ‐dek la ra an ba la ud mi li tar ha Min da ‐nao, gin-ag hat hi ni an mga sun da lo nga man lu gos. Se gun ha pag-a ram han Cen ter for Wo men’s Re so urces (CWR), may da 13 nga ka so han pan lu gos nga gin da da bi han han mga pwer sa han es ta do ka la kip an pi to nga may ka la bu tan ha ger ra “kontra-dru ga.” Apil hi ni nga mga ka so an 33 nga pu lis nga da bi ha mag ka la in-la in nga kri men nga kontra-ka ba bai han upod na an pan ‐lu gos ha du ha nga ba ba yi nga pri so ha Olo nga po City ngan Ha go noy, Bu lacan.

Sam wak na man an mga ka so han pan bas tos ngan pa nar hug han mga sun da lo han pan lu gos ha ka ba ‐ba yin-an ha mga bar yo ngan ko mu ‐ni dad nga gin sa kop ni ra ha nga ran han mga ope ra syon nga “ka mu ra ‐ya wan.”

Pu ros bu wa an gin ‐pa pa ga was han mga ta wu han ni Du ter te nga nag lu ros an ka so han pan lu gos ha na sud ti kang han ipa tu man an Oplan Tok hang. Ha ka ma tuo ran, mis ‐mo mga pu lis an da bi ha mag ka la in-la in nga ka so han pa na ‐la pas ha taw ha non nga ka tu ngod han mga ka ba ba yin-an. Ha da tos han Phi lip pi ne Na tio nal Po lice-Wo ‐men and Children Pro tecti on Cen ‐ter, maa bot ha ma sob ra 50,000 pa gi ha pon an na hi su su mat nga ka ‐so han pan lu gos ngan pa nga bu so ha ka ba ba yin-an ngan ka ba ta an. Na ‐bu yag yag han ha di an pag pa hu bo ngan pag paa wod han mga pu lis ha mga ba ba yi nga ili gal ni ra nga gin-a res to ha kam pan ya hi ni nga kontra-tam bay.

Du gang ha na hia gum nga pan ‐bas tos ngan pag bu ya yaw ni Du ter te mis mo, du gang pa nga gin pa pan hi ‐mul san an ka ba ba yin-an ha wa la-tuo nga kontra-ka taw han nga pa li ‐si ya. Ha mga ger ra ngan pan wa wa ‐kay nga gin hi hi mo han re hi men ha mga ko mu ni dad ha syu dad man o ha ka bar yu han, yu kot-yu kot nga mga iroy, asa wa, bug to, ngan anak an iya gin hi mo nga mga ilo.

Ka dam-an han mga tra ba ho nga poy de sud lan han mga ka ba ba yin-an hi mu bo an su hol ngan pu ros kontraktwal an sis te ma han pag-emple yo. Ka sa ga ran hi ra maa gi an ha mga tra ba hu an han dug nit, pagpro se so han pag ka on ngan in ‐dustri ya han elektro niks. Hi ra li wat an na bug-os han ma yo ri ya han na-tra ba ho ha mga mall ko mo mga sales lady ngan ka he ra. Maa bot ha 1.7 mil yon nga ka ba ba yin-an an

Ka la kip an yu kot-yu kot nga ka ba ba yin-an ha ma par ti si par ha mga gios-pro tes ta kontra ha re hi men Du ter te ha iya ika tu lo

nga Sta te of the Na ti on Address (SONA) ha Hul yo 23. Mag bu bu ‐run yog an mag ka la in-la in nga gru po han ka ba ba yin-an ha gin ta ‐wag nga #AmaSONA (Anti-Mi sogynist Activists sa SONA) nga na ‐tin dog kontra ha nga ta nan nga por ma han pa ni ni yu pi ni Du ter te ha ka ba ba yin-an.

Ka ba ba yin-an kontra ha macho-pa sis ta nga re hi men

DUHA KABESES NGA NAGPROTESTA ha Quezon City Hall an yu kot-yu kot nga mag tu rut do nga kaa pi han Quezon City Pub lic Scho ol Teachers Associa ti on (QCPSTA) agud ig-in sis ter an du gang nga swel do ngan iba lik an ira ala wans nga gin tang gal ila rum han Joint Circu lar No. 1 had ton 2017. Tu lo ka yu kot nga mag tu rut ‐do an nag ra li had ton Hul yo 6 ngan had ton Hul yo 16, ut ‐ro nga nag ra li an 1,000 ni ra nga kaa pi. Na kab-ot ni ra an ini syal nga ka dau gan han ma hi in sis ter ni ra an ka dag mi ‐tan nga pag ha tag han ira P1,000 nga ala wans.

Ha bug-os nga na sud, may da 687,229 an mga pam ‐pub li ko nga mag tu rut do nga na bi do ha di ri pag tu man ni Du ter te ha saad ni ya nga du gang nga swel do. Na ka ray ‐sang ha P20,179 an swel do han Teacher I, sam tang maa bot P22,000-25,000 na man ha Teacher II ngan III.

Da ko na man an pa ngi na hang lan han mga mag tu rut ‐do la bi na kay hi ra an na gas tos pa ra ha nga ta nan nga pa ngi na hang lan ha pag tut do ngan bi san ha pag-a yad

han ira mga klas rum. Ku lang gud an P2,500 nga chalk al lo wance ngan P1,000-p1,500 nga ala wans.

La bot ha hi mu bo nga su hol, na hi hia gum han ura-u ra nga pagtra ba ho an mga mag tu rut do. Gas ga say hi ra ha pag tut do han 50-100 nga es tud yan te ha sa kob han usa nga kla se. May da ka so ha Ba gong Si la ngan Ele men tary Scho ol ha Quezon City nga du ha nga kla se an gin pa pai go ha usa nga klas rum nga may da 45 nga es tud yan te ha ka ‐da sek syo n. Ha usa nga klas rum na man ha Ca bu yao, La ‐gu na, maa bot 80-100 an es tud yan te.

Tu ngod ha ka ku lang han mga ka wa ni, nag pa pa tu ‐man li wat an mga mag tu rut do han mga tra ba ho nga pan-nars, gui dance coun se lor, lib ra ri an ngan iba pa. Ha bug-os nga na sud, may da la 38,284 (o pag tu tu pong nga 1 ha 18 nga mag tu rut do) an su por ta nga ka wa ni ha mga pam pub li ko nga es koy la han. Du gang nga pa ku ri an pag ‐pai la rum ha ira ha ebal wa syon agud la ma ka ku ha han mga be ne pi syo.

Sob ra nga pag pat ra ba ho, mai mot nga swel do han mga mag tu rut do

...sundan ha paypay 12

nga ran ngan pag lis ta ha ira ko mo mga rek rut han CAFGU. Gin ka ka ‐wat an ira mga ha yu pan ngan gin ‐ka ka on an ira mga pa na num. Gin ‐su su lod an ira es koy la han ngan ili ‐gal nga gin ha ha lik wat an mga pa ‐yag han bo lun tir nga mga mag tu ‐rut do hi ni; ber bal ngan sekswal nga gin-a bu so an ka ba ba yin-an ngan ka ba tan-u nan; ngan gin-aa ku sa ran ko mo mga kaa pi han Ba gong Huk ‐bong Ba yan an mga mo lup yo nga ak ti bo nga na kontra ha pag sa kob han ma pan dam bong nga mga pro ‐

Ka la kip ha mga nag-e bak ‐wet an 568 nga es tud yan te ngan 48 nga mag tu rut do ti kang ha mga eskoylahan nga Lu mad nga Tri bal Fi li pi no Prog ram for Su ri gao del Sur (TRIFPSS) ngan Alter na tive Lear ning Cen ter for Agricul tu re and Live li ho od Deve lop ‐ment (Alca dev). Da ra an pi ra la ha ira mga pa na nag-i ya, lu ma kat an mga Lu mad hin ha ros 10 kao ras ngad to ha Dia to gon Gym kun diin tem po rar yo hi ra nga umu koy.

An Ba ra ngay Dia ta gon na lu lup ‐gop han Andap Val ley, usa ha may ‐da pi na ka da ko nga re ser ba han kar ‐bon ha na sud, nga igin sa ad nga ig ‐ha ha tag han re hi men Du ter te ha mga ma mu ru hu nan ha pag mi mi na. Gin ta gan pa han per mi so nga mag ‐mi na din hi an Be ngu et Cor po ra ti on, Gre at Wall Mi ning and Po wer Cor ‐po ra ti on ngan Abacus Coal Explo ra ‐

ti on ngan Deve lop ment. Tu ngod kay ini nag ti kang na nga mag mi na, nag ‐tu kod had ton Hun yo 14 an 75th IB han de tatsment nga may da 100 nga sun da lo agud mag ser be nga gwardya han mga kom pa ni ya. Gin ‐du rot han ira pre sen sya an gra be nga ka ring gal ha 23 nga sit yo han ba ra ngay.

Ha sa kob han 33 kaad law, na ‐kag lis ta han mga ka so han ka ma da ‐ra hug, pa nar hug, ngnan pan-gi gi pit han mga sun da lo ha mga mo lup yo. Ka la kip ha mga igin rek la mo han mga re si den te an pwer sa hay nga pag sa kob han mga sun da lo ha ira mga ba lay, pag ku ha han ira mga

Tu lo ka tu ig ka hu man han bru tal nga ma sa ker han ira mga li ‐der, ut ro nga na du so nga mag-e bak wet had ton Hul yo 16 an

maa bot 328 ka pa mil ya nga Ma no bo, o 1,607 nga mo lup yo han Ba ra ngay Dia ta gon, Lia nga, Su ri gao del Sur tu ngod ha ser ye han pa nar hug ngan pa ‐nga bu so han mga tro pa han 75th IB ha ira mga ko mu ni dad.

Mga Lu mad ha Lia nga, ut ro nga nag-e bak wet

...sundan ha paypay 13

a res to han mga ele men to han PNP hi ra Jes sica ngan Allan Pajo ha Gi ‐ngo og, Mi sa mis Ori en tal ngan gin ‐sa law dan han hi ni mu-hi mo nga ka ‐so nga pag pa tay ngan pakyas nga pag pa tay.

Had ton Hun yo 27, gin-a res to ngan igin de ti ner han mga ele men to han 3rd IB hi ra Jerry Liao, Ruel Li ‐naw, Ko ko Ba yok ngan Ta ta Atig, mga pa rag-u ma nga mo lup yo han Ba ra ngay Ta wan-ta wan, Ba guio District, Davao City ka hu man ni ra maengkwentro an BHB ha Ba ra ngay Car men hi ton li wat nga ad law. Had ton su mu nod nga ad law, pwer ‐sa hay na man nga gin pa su ren der han mga sun da lo an unom nga si bil ‐yan han Ba ra ngay Mag say say, Ma ‐ri log District ko mo mga kaa pi han BHB.

De mo li syon Had ton Hul yo 6, gin ru ba han

oto ri dad ga mit an backhoe an mga uruk yan han mga re si den te ha Real, Ca lam ba, La gu na. Nag dep loy an pu li sya han mga ar ma do nga pwer ‐sa hi ni agud pug ngan an pag-a to han mga mo lup yo. Usa ha mga pu lis an nag ka sa han iya pu sil sam tang usa na man an na nar hug nga da ‐

men to han Phi lip pi ne Na tio nal Po ‐lice sam tang nag hi hi mo han usa nga “an ti-il le gal drug ope ra ti on” ha Sit yo Ba to, Ba ra ngay Ermi ta, Ce bu City.

Had ton Hun yo 24 han alas-7 han aga, gin sik mit han mga ele ‐men to han 76th IB hi ra Tifon Pi niw ngan iya 10-an yos nga umang kon sam tang ti pau li hi ra ha Sit yo Bus ‐wak, Ba ra ngay Li sap, Bo nga bong, Ori en tal Min do ro. Wa ray pa hi ra ma tad-i ti kang had to.

Ili gal nga pa nga res to Had ton Hul yo 11, ut ro nga gin-

a res to han mga ta wu han han Phi ‐lip pi ne Na tio nal Po lice (PNP) hi Kris ti ne Ca bar do, ta ga pa ngu lo han Lea gue of Fi li pi no Stu dents-Northern Min da nao, kau pod an tu lo pa nga membro han iya pa mil ya ha Li na mon, La nao del Nor te. Igin de ‐ti ner ngan gin pi rit nga gin paa min hi May Ann Ca bar do, iroy ni Kris ti ne, nga ha iya an mga pa ke te han sha ‐bu nga igin ta num han mga pu lis ha ira mo tor sik lo. Di ri pa na ka ka ga was hi Mary Ann tub tub nga da ya na. Ka la kip hi Kris ti ne ha 13 nga gin-a ‐res to nga li der ak ti bis ta had ton Hul yo 4 ha Ge ne ral San tos City.

Had ton Hul yo 19, ili gal nga gin-

Ata ke ha mga ko mu ni dad ngan es koy la han nga Lu mad ha Sul tan Ku da rat

HADTON Hul yo 16, nag hi mo han usa nga prog ra ma an mga es tu da yan te han Min da nao Interfaith Services Foun da ti on Inc. (MISFI) axa demy ngan Cen ter for Lu mad Advocacy and Net wor king, Inc. (CLANS) ha ira kam pu ‐han ha atu ba ngan han upi si na han De partment of Educa ti on Re gi on 12 agud ta pu on an sya han nga ad law han bag-o nga di rek tor hi ni nga hi Allan G. Far nazo. Kau pod an ira mga mag tu rut do ngan kag-a nak, gin-a yat ni ra hi Far nazo nga ha ta gan han per mit to ope ra te an mga es koy la han nga Lau ‐mad ngan pa la ya son an mga mi li tar nga na ka kam po ha pre sen te ha ira mga ko mu ni dad ha Ba ra ngay Ba sak, Le bak, Sul tan Ku da rat.

Nag pa da ngat hi ra han su rat kan Far nazo nga nag-uu nod han ira mga pa na wa gan ngan mga da tos han pa na la pas han mi li tar ha ka tu ngod han mga Lu mad ha mga es koy la han ngan ko mu ni dad, ngu nit wa ray bi san usa ti kang ha upi si na an ku ma ra wat hi ni. Ka la kip ha mga na do ku men to nga 225 nga ka so an wa lo nga ka so han ili gal nga pa nga res to, wa lo nga pag-e ‐bak wet, 67 nga pa nar hug, pan ra ug da ug ngan pan-gi gi pit, upat nga pag wa ‐sak ha mga ka ga mi tan han mga es koy la han nga Lu mad nga 11 nga pag ta la ‐pas ha ka tu ngod ha uruk yan.

Re sul ta ini nga mga da tos ha igin hi mo nga Na tio nal Fact Fin ding Mis si ‐on han Save Our Scho ols Net work had ton Hun yo 27-30 agud im bes ti ga ran an mga in si den te han pan ra ug da ug han Ma ri ne Bat ta li on Lan ding Team Team 2 ha na se ring nga ba ra ngay ti kang han su ma kob ngan nag kam po hi ra din hi had ton Ma yo 10.

Had ton Hul yo 9, igin lan sar han mga Lu mad an gin pa tempra no nga T’na lak Fes tival agud kun de na ron an nag bu bu ngol-bu ngo lan ngan pag di ri nga ma kig da ya lo go ha ira an had to anay di rek tor hi ni nga Artu ro Ba yucot.

yek to ha ira mga ka tu na an. Tu ngod din hi, di ri na ma ka kad ‐

to ha ira mga um ha nan an mga mo ‐lup yo agud ma ka ku ha han ma ka ka ‐on. Umun dang li wat an kla se ha TRIFPSS ngan Alca dev.

Had ton Hulyo 9, nag lan sar han usa nga gios pro tes ta an ma sob ra 150 nga mo lup yo ngan ira mga tag ‐su por ta ha atu ba ngan han ka pi tol ‐yo han pru bin sya agud ma na wa gan nga ta pu son ab mi li ta ri sa syon ha ira mga ko mu ni dad. Ha lu yo hi ni, igin-in sis ter han lo kal nga mga upi ‐syal nga wa ray hi ra ma hi hi mo tu ‐ngod ha ba la ud mi li tar.

Had ton Hul yo 11, nag ka may da han usa nga da ya lo go giu tan han mga li der han Ma la hu ta yong Pa kig ‐bi sog alang sa Su mu su nod (MAPASU), lo kal nga mga upi syal ngan ti nag la was han 401st Bri ga de, 36th IB ngan 75th IB. Ka hu man ipa ha yag han mga li der Lu mad nga ki na hang lan na gu mi kan an mga mo lup yo, igin-in sis ter ni Brig. Gen. Andres Cen ti no nga ta la pas daw ha ba la ud an pag-or ga ni sa han pag-e ‐bak wet ngan ma ka ka su han an mga li der Lu mad kun ipa pa gi kan ni ra an ira ig ka si tag hi mar yo.

Had ton Hul yo 16, gin-u lang han AFP an ru ta han mga ebak wet ga ‐mit an du ha nga siksbay sam tang lima nga or ga ni sa syon han mid ya an gin did-an ha mga tsek poynt nga mag su mat hiu nong ha pan hi ta bo.

Bi san ha sentro han ebak wa ‐syon pa da yon an pan-gi gi pit han mga sun da lo ha mga Lu mad. Had ‐ton Hul yo 18, nag kam po ngan gin ‐pa li bu tan han mga pu lis ngan sun ‐da lo an gym ha Dia ta gon. Da pit alas-11:30 han aga, gin-u lang ni ra an pa da ra nga mga sa ko han bu gas ngan pag ka on nga pa ra un ta ha ka ‐dag mi tan nga pa ngi na hang lan han mga ebak wet.

Had ton Hul yo 20, pwer sa hay nga gin su lod han mga sun da lo an gym agud man distrib wer ku no han pag ka on ha mga ebak wet.

Ika du ha nga pag-e bak wet na ini han mga mo lup yo ya na nga tuig ngan ikau pat ti kang han ig-im po ner an ba la ud mi li tar ha Min da nao.

Pa nar hug ngan pa nik mit Had ton Hul yo 10, nai go han si ‐

mang nga ba la ngan na pa tay an upat ka tu ig nga ba ta nga hi Bla den Skyler Aba ta yo tu ngod ha wa ray-hu nong nga pan mu sil han mga ele ‐

"Mga Lumad...," tikang ha paypay 11

dak pon an usa nga bo lun tir han Ba gong Alyan sang Ma ‐ka ba yan- Southern Ta ga log.

Pan-gi gi pit, pa nar hug ngan pa nik tik Had ton Hul yo 18 ha Ge ne ral San tos City, gin ha ras

han usa nga ahen te han AFP nga gin ki la la nga hi Jer son Gal le go hi April Ro se Avi la, membro han Di sas ter Res ‐pon se Cen ter SOCCSKSARGEN (DIRECT). Ginkwestyon ni Gal le go hi Avi la hiu nong ha ku nek syon han DIRECT ha mga prog re si bo nga or ga ni sa syo n. Gin sid ngan ni ya hi Avi la nga mai ha na nga gin su sur bey lans han mi li tar an iya pa mil ya ngan or ga ni sa syo n.

Had ton Hul yo 9, du ha nga kaa pi han gru po nga mid ‐ya nga Eas tern Vis ta an gin sur bey lans han upat nga ahen te han PNP ha ira upi si na ha Taclo ban City. Had to na man nga Hun yo 18, usa pa nga kaa pi han Eas tern Vis ‐ta an gin ha ras ha Mag say say Bou levard ngan ginkwestyon kun ti nu od ba hi ya nga kaa pi han mid ya.

Had ton kaa ga hon han Hul yo 3, gin pa li bu tan han mga ele men to han 78th IB nga ar ma do han mga rip le an ba lay ni Alber to Li gu tan, ika du ha nga ta ga pa ngu lo han Mu nici pal Far mers Associa ti on of Ca ri ga ra (MUFAC) ha Ba ra ngay Kag ha lo, Ca ri ga ra, Ley te ngan gin pi pi rit nga su mu ren der hi ya ko mo kaa pi han BHB. Gin tar hug li wat hi ya han mga sun da lo nga pa pa ta yon.

Had ton Hul yo 3, alas-4 han ku lop, gin tar hug han mga upi syal han 3rd Ma neuver Pla to on han PNP hi Romy Por tu gal, membro han Ka da may-Met ro Taclo ban. Sam ‐tang ti pau li ha ira, gin ta wag hi ya han mga pu lis ngan gin tar hug nga aa res tu hon kun ma kit-an pa hi ya ku no nga na par ti si par ha mga ak ti bi dad han iya or ga ni sa ‐syon.

Had ton Hun yo 27, ili gal nga gin-im bes ti ga ran, gin ‐ha ras ngan gin tar hug han mga sun da lo hi ra Ongbak Ilem ngan But soy Puy poy ha Ba ra ngay Li sap, Bo nga bong, O-ri en tal Min do ro. Gin su lod han mga nag-oo pe ra syon nga mi li tar an ba ra ngay hin alas-4 han aga ngan sya han nga gin kad to an ba lay ni Ongbak.

Gin pa ha pa ni ra hi Ongbak, gin ta ga an han kut sil yo ngan gin pi rit nga uma min nga kaa pi han BHB. Wa ray pa ma kun ten to, gin da ra li wat hi ya ha atu ba ngan han bas ‐ket ball court, ut ro nga gin pa ha pa, ngan pwer sa hay nga gin ku ha ha iya an mga kaa pi han ira koo pe ra ti ba ngan ginkwestyon an pag ka tu kod hi ni. Sam tang gin-iin te ro gar hi Ongbak, gin kad to na man han iba nga sun da lo an ba lay ni ra But soy Puy poy ngan pwer sa hay ini nga gin su lod.

Had ton Hul yo 16, usa ga gin ta ta ha pan nga ahen te han es ta do an na kit-an nga na sur bey lans ha upi si na han Anak pa wis ha Pu lo, Ca bu yao, La gu na.

"Mga Lumad...," tikang ha paypay 12

...sundan ha paypay 14

han $50 bil yon. Nag kae pek to had ‐ton Hul yo 6 an bag-o nga ta ri pa ha 818 nga pro duk to ti kang ha Chi na nga nag ba ba lor han $34 bil yon, ngan ig su su nod an na sa sa lin nga $16 bil yon kun mag ri wa an Chi na.

Ko mo bu los, gin-im po ner han Chi na an ta ri pa ha 659 nga pro duk ‐to ti kang ha US ka la kip an soy be ans (ba la tong), flat scre en TV, sa rak yan nga de kur yen te ngan whis key nga nag ba ba lor li wat han $50 bil yon. (An mga sa rak yan nga SUV su gad han BMW, ha par ti ku lar, gin-im po ‐

Ada ha sentro hi ni nga ger ra an ura-u ra nga sob ra nga pro duk syon ngan sup lay han ase ro ha bug-os nga ka li bu tan. Ka la kip an Chi na ha pi na ka da ko nga prod yu ser han put ‐haw (831 mil yon to ne la da had ton 2017) o ha ros ka tu nga han ka bug-u san nga 1,691 mil yon to ne la da nga pan ka li bu tan nga pro duk syo n). Na ‐di ri an Chi na ha pi ra ka tu ig na nga pa na wa gan han iba pa nga na sud nga prod yu ser han put haw ka la kip an Eu ro pe an Uni on (EU), Ca na da, Ja pan, Ko rea, Uni ted Sta tes, Switzer land nga Tur key nga iba nan an pro duk syon hi ni agud pug ngan an pag lap rak han pre syo hi ni. Gu ‐mu ti an mer ka do han put haw tu-

ngod ha ka bug-u san nga pag lu ya han pro duk syon ha bug-os nga ka li bu tan.

US kontra Chi na Su bay ha iya dek la ra syon nga

“Ame rica First,” igin pa tu man ni Pre si dent Do nald Trump han US an mga pi tad agud pa na lip dan ku no an mga kom pa ni ya nga Ame ri ka no kontra ha di ri pa tas nga ne go syu ‐hay. Had ton Peb re ro, gin ti ka ngan ni Trump an pag-im po ner han mas hi ‐ta as nga ta ri pa ha gin-iim port nga put haw ngan alu mi num ha US. Prin ‐si pal nga tar get hi ni an Chi na, nga gin ti ka ngan nga gin-im po ne ran han US han mga ta ri pa nga nag ba ba lor

Pa ni gam nan han di ri gud na so sol bar nga pan ka ‐li bu tan nga kri sis, du gang nga nag pa so an

mga sum pa ki ay han mga ka pi ta lis ta nga na sud. Gin pa pa tu man na ha pre sen te han US an pag-im ‐po ner han mga ta ri pa ha mga pro duk to han Chi na nga gin-iim port hi ni ka hu man an hi la ba nga pa na ‐hon han bal yu ay han pa nar hug. Da yag na li wat an pa kig lan tu gi han US ngan Eu ro pe an Uni on ngan iba pa nga na sud ha Eu ro pe. Di ri tal was bi san an Ca na da ha pa nga ta ke han US.

Pa kig ger ra han US ha ne go syu hay, bu muy lo

pek to na an ta ri pa han Ca na da ha mga pro duk to nga Ame ri ka no, ka ‐la kip an pag-im po ner han 10-25 nga bu his ha mga pro duk to su gad han ketchup, lawnmo wer (ma ki na ha pag ha wan han ban wa) ngan mo ‐tor bo at nga nag ba ba lor han $12 bil yon. Par ti ku lar ha ke seo ngan iba pa nga pro duk to nga dairy, gin-u ‐men tu han ini han ta ri pa tub tub 270%, la bot pa ha da mo nga restrik syo n.

Uma pi li wat ha na ti ka hi la ba nga lis ta han han mga gin-ge ger ra han US an Tur key ngan India. Nag-im po ner an Tur key han $266.5 mil ‐yon nga ba lor ti kang ha US. Se ring han ministro han Tur key, ba ton ni ‐ra ini ha du gang nga ta ri pa nga igin-im po ner han US ha put haw ngan alu mi num. Ka la kip ha maaa ‐pek ta ran nga pro duk to han US an mga aw to, uring, wal nut, al mond, si ga ril yo ngan ta ba ko, bu gas, whis ‐key, kos me ti ko, mga ma ki nar ya ngan mga pro duk to nga pet ro ke mi ‐kal. An US an ika li ma ha pi na ka da ‐ko nga mer ka do han mga eksport han Tur key ngan an bol yum han ne go syu hay hi ni nag ba ba lor han $20.6 bil yon had ton 2017.

La bot ha Tur key, nag-a nun syo li wat an India nga mag-iim po ner ini han $240 mil yon nga ba lor han bu ‐his ha mga pro duk to nga pag ka on han US. Gin-aan tum nga mag ka ‐kae pek to ini ha Agos to 4.

Had ton Hun yo, nag-im po ner li ‐wat an Mexico han tub tub 15% nga ta ri pa ha ke seo ngan iba pa nga pro duk to nga dairy ngan hi ni nga Hul yo 5, gin-u men tu han pa ini han tub tub 25%. An Mexico as ya an pi ‐na ka da ko nga mer ka do han US ha iya mga pro duk to nga dairy.

Mga eko no mis ta nga ne go sya nte ha US, na ba ba ra ka

Nag su sum pa ki ay bi san an nag ‐ha ha di nga kla se ha US ha mga pi ‐tad nga pro tek syu nis ta ni Trump. Ha usa nga ba hin, gin da da yaw ini han De mocra tic Party, nga nag se ‐ring nga mag de de pen sa ha in te res han mga kom pa ni ya nga Ame ri ka no ngan mag pa pa lu taw han mil yun-mil yon nga tra ba ha dor. Na kontra na man din hi an pi ra nga kau ru sa mis mo ni Trump ha Re pub lican

Party tu ngod kay suk wa hi ku no ini ha “lib re nga ne go syu hay.” Ha su ‐mat han usa nga man ta la an ha US, ha 30 nga distri to nga kong re syu ‐nal nga nag su por ta had to kan Trump agud ma gin pre si den te han US, 25 an gra be nga nai go ya na han bu los nga ta ri pa han Chi na.

Gin ka ka ba rak-an na man han mga upi syal ha pi nan sya ngan mga eko no mis ta nga pa hi hi tas-on hi ni an ka de li ka du han han usa nga hul-os nga pan ka li bu tan nga ger ra ha ne go syu hay. Se ring ni ra, se gu ra do nga ma la la kip an mga sek tor nga gin se se ring nga gin pop ro te hi ran han ad mi nistra syon Trump, nga na de pen de ha mga gin-iim port nga pye sa ti kang ha Chi na. Ka la kip ha maii go an mga nag ma ma nu pak tu ra han mga sa rak yan, nga mag re re ‐sul ta ha pag ka wa ra han tra ba ho han da mo nga mag ka su rum pay nga in dustri ya.

Nag rek la mo li wat an mga na hi ‐mo han bar ko ngan iba pa nga sa ‐rak yan nga pan da gat tu ngod ha ta ‐ri pa ha put haw ngan alu mi num. Naii go han ta ri pa an ha ros 300 nga hi ga mit, se gun ha Na tio nal Ma ri nes Ma nufactu rers Associa ti on.

Gra be li wat an epek to han trade war ha mga pa rag-u ma nga Ame ri ka no, nga gin se se ring nga ma yo ri ya nga tag su por ta han re hi ‐men Trump, tu ngod kay ma wa wa ‐ra yan han mer ka do an ira ki la la do nga ke seo su gad han Sar to ri Cheese ngan iba pa nga pro duk to nga dairy, ba la tong, uring, sal mon, ta ba ko ngan whis key. Se gun ha US Cham ber of Com merce an ta ri pa han Mexico ma ka kaa pek to ha $578 mil yon nga pro duk to nga dairy ngan an Chi na na man ma ka kai go han $408 mil yon ha ke seo, whey ngan iba pa nga pro duk to.

Aa ba ton na man han Har ley-David son, an nag hi hi mo han mga mo tor sik lo, an epek to han mga ta ‐ri pa nga igin-im po ner han EU ha mga pro duk to nga Ame ri ka no. Nag ‐de si syon ini nga ibal hin ha iba nga na sud an pag hi mo han pi ra nga hi ‐ga mit nga pan-mo tor sik lo. Ha sa ‐kob la han usa ka tu ig, ma lu lu gi hi ra han $100 mil yon tu ngod ha ta ri pa han EU.

ne ran han Chi na han 40% nga ta ri ‐pa. An BMW han Ger many gin hi hi ‐mo ha Spar tan burg, South Ca lifor ‐nia ngan gin-eeksport han US ha 140 nga na sud.)

Bu mi rik na li wat an Chi na ha iba pa nga tag sup lay han ag ri kul tu ‐ral nga pro duk to su gad han Brazil, Austra lia ngan iba pa nga na sud ha Eas tern Eu ro pe.

Du gang nga na si na hi Trump ha pi tad han Chi na han “pag de pen sa” ha iya eko no mi ya. Ko mo kontra-bu ‐los, pla no han US nga mag-im po ner han du gang nga ta ri pa nga 10% ha mga pro duk to han Chi na nga nag ‐ba ba lor han $200 bil yon. Na nar hug li wat ini nga mag-im po ner han du ‐gang pa nga ta ri pa kun bu mu los pa an Chi na.

US kontra EU Di ri la Chi na an nai go han mga

ta ri pa han US ha mga pro duk to nga put haw ngan alu mi num. Naii go li ‐wat hi ni bi san an mai ha na nga al ‐ya do nga EU. Ti kang had ton Hun yo, nag-im po ner na an US han 20% nga ta ri pa ha mga sa rak yan ti kang ha EU. Se gun kan Trump, “po sib le nga pa re ho ka ma ra ut han Chi na” an EU ha ka ru ka yak non han ne go syu hay.

Gin ba ton ini han pag-im po ner han EU han ta ri pa ha mga ki la la do nga pro duk to nga Ame ri ka no ka la ‐kip an ha mo tor sik lo nga Har ley-David son, sar wal nga maong ngan irim non nga bour bon. Gin ta wag han EU nga usa nga “de li ka do nga uyag” an gin hi hi mo ni Trump. Kun di ri maat ras hi Trump, na nar hug an Ger many nga mag-im po ner han bu ‐his ha mga “ser bi syo nga di gi tal” su gad han ha Goog le, Face bo ok, Amazon ngan iba pa.

US kontra Ca na da, Tur key ngan India

La bot ha Chi na ngan EU, naii go li wat han mga pi tad ni Trump an mga al ya do nga na sud han US su ‐gad han Ca na da, Mexico ngan Tur ‐key. Na si na hi ra ha uni la te ral nga de si syon ni Trump sang lit na pi ri tan hi ra nga mag hi mo han kontra-pi tad agud pro te hi ran an ka da ira eko no ‐mi ya.

Ti kang had ton Hul yo 1, nag kae ‐

"...US," tikang ha paypay 13