periodicals - ju kawih ve lai paw’n, kan ramah hian mi mangang au thawm a ring tial tial a, a ni...

36
June, 2018 1 www.mizoramsynod.org

Upload: dodieu

Post on 27-Mar-2019

227 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

June, 2018 1

www.mizoramsynod.org

June, 2018 2

www.mizoramsynod.org

June, 2018 3

www.mizoramsynod.org

Kristian |halai Pawl chanchinbu thla tin chhuak

1970-a chhuah \an n Kum 41-naa vawi 6-na n Chhuah tawh zat : 476

KRISTIAN |HALAI PAWL

T h u p u iRawngbawl tùra chhandam

Thupui innghahnaEphesi 2:10. Thil \ha ti atán

Krista Isuaah chuan siama awmin,ama kutchhuak kan ni si a, chu thil\ha tih chu kan awmna tùrinPathianin a buatsaih lâwk a ni.

Thiltumte1. Isua Krista rinna leh amah anna

kawnga \halaite hruai.2. Kohhran kutke ni tura \halaite

buatsaih.3. Kohhran hnathawh tihpuitlin.4. Krista Chanchin |ha puan

darh.

Editor :Robert Lalduhzuala

Joint Editors :C. MalsawmtluangaLalsiammawia PachuauLalrinchhana RalteK.Lalchhanhima

Manager :Lalmuanpuia

A lak man :Kum khatah - Rs. 80.00Copy khat - Rs. 7.00

Thu chhuah tùr nei chuan Editor,Kristian |halai, Synod Office-ah thawntùr a ni a; a la duh chuan K|P Office-ah aman pêk lâwk a ngai.

Office Phone : 9436142398

E-Mail :[email protected]

[email protected]

A CHHUNGA THU AWM1. Editorial 22. An tan damna a awm mial lo maw? 33. Hriselna : Chaw \ha leh hriselna 64. Pathian Aw! Manny Pacquiao 95. Bible Study 116. Hmaikawr 147. Hruaitute Chanchin : Upa Rosangliana 168. Work Camp report 189. 57th K|P General Conference chu kal ve ngei e 2010. Sunna 2411. Rimawi : Above All 2512. Hringlang tlang 2713. Kantu 2814. Keimahni 30-32

June, 2018 4

www.mizoramsynod.org

Tel ve mai hi...Rilru lam zir mite chuan mi tu pawh

hian kan tel vena, chanvo leh chanpualkan neiha, tha kan thawh vena hmun

apiangah neitu nihna kan nei a, chumi kan tel vena atanahmasawn duhna rilru kan pu \hin, an lo ti a. A dik awm hle mai.

Kan Kohhran Thurin IX-na chuan ringtute hi Akohhranho inpawl khawmnaa tel tur kan nih thu a tar lang a,Isua ngei pawh khan Amaha awm reng turin min duh a ni. Chumiavang ringawt pawh chuan keini Kristian |halai Pawl member-te pawh hian kan tih tur chu Lal Isua leh a kohhranho zinga telve hi a ni tih a chiang hle.

Chumi nun chuan ral a\anga sawichhetu ni ringawt lovin,neitu nihna chanvo min chantir zawk a, hmasawn duhnathinlung leh rilru, ngaihtuahna leh ruahmanna \ha zawk neihduhna min pein, min neihtir bawk a, chu chuan rawngbawlnakawngah rah \ha a chhuah ngei ngei \hin. Chu chu \halaite hiankan mamawh hle.

Kristian |halai chanchinbu hian neitu nihna a\angahmangaihtu leh, hma a sawn theihna tura tha thawh duh membertam tak a neihte hi a nghak reng a, rawngbawlpuiah min sawma ni. Tha kan thawha, a huang chhunga tel kan tam poh leh hechanchinbu hian neitu a ngah ang a, hma a sawn bawk ang.Philippi 3:16-in min beisei anga ‘thlen chin a\anga hmasawn’tur chuan kan phak tawk leh kan thiam tawkte sit hauh lova, hekan rawngbawl honaa kan tel ve mai hi a tawk reng a ni.

June, 2018 5

www.mizoramsynod.org

M ahni lam han inbihchuan pen ngaihna a

awm der lo, rilrua awm angpawh chet chhuahpui vedawn ila a ngaihna hi a awmngang si lo. |hahnemngaihna erawh a luang liamve nguai mai si! "Ka pi, in thilzawrh hi man lovin eng zatman nge?" tiawm tawkchauh ka ni a.Chuti chungchung chuan,\henkhat tan\angkaina a loawm mial mai thei asin, tichungin ka rawn tlarchhuak ve tho teh ang.

Hei, tum vang leh duhvang, chak vang ni chuangmiah lovin ka mi malharsatna pawh ka thawk puikawih kawih ve lai paw’n,kan ramah hian mi mangangau thawm a ring tial tial a, a

ni telin an pung mek.Inngaihzawnna, nupa nunzirna, eizawnna, retheihna,chhungkaw nun kehchhiaavanga tho chhuak hlei theitawh lo, sawi mai chuan "thochhuak thei mai awm" tiangaih mai theih, mahse,chhungril nun manganthlak,

thawpikin a uaibeh tlattec h h u a h n akawng hi directdeuhva "ISUA"tih mai chi a niem?

Rilru thawpik takin anawm a, an tawt up up a, anhriat thiam danin counsellor,mi hlim, home, psychiatrist,camping centre an pan a.Eng emaw chu an paw hawve ngei a. Nawr chiai deuhchungin mi dang ngaihadanglam deuh anga lanchhuah an tum a. In chhung

AN TAN DAMNA

A AWM MIAL LO MAW?— Rev. T. Lalthantluanga

Sesawng

Chhungril nun mangan-thlak, thawpikin a uai

beh tlatte chhuahnakawng hi direct deuhva"ISUA" tih mai chi a ni

em?

June, 2018 6

www.mizoramsynod.org

an han pen lut a, mi dang anlo danglam ve si lo. A va hanhrilhhaithlak \hin em!Vawilehkhatah inlet leh butlo mah se, a nunah thil danga khawl khawm leh a. Atawpah a tlin leh ta lo ngenge \hin.

Hre thiamtu, ngaihsaktuan mamawh ngawih ngawiha. |awngkam \ha satliaha lodawnsawn ngawt chi an nimiah lo. Lei khek nei chungai kawm pawh an man thiamvek si. An rilru a harh a, anfim em em a, an nun erawhtal chhuak turin chakna annei si lo. A chang chuanngeiawm, ninawm, \hat tumlo, harh tum lo angin an lang\hin. In chhung an ning a,an leng chhuak peih lawi silo. Puitu an mamawh a,\anpui an har em em lawi si.Luka ziak kawhhmuh ngawtchi an ni hauh lo a nia.

Khawlaiah an hanchhuak ngawt a, mi danghmuhin an han \hen ve saka. An chhungril erawh akhur a, an \ap tlawk tlawksi. Mizo society-a a awm

chuan inkhawm ngaihsakturin kan duh a.Hahchawlhna a hmuh chuansi loh chuan phurrit a zualting mai a ni. Mi dang inahleng se, kan lo hriat chian siloh chuan khawngaih lehlainattu aiin mak tihna lehdiriam zawk mahin kan lothlir thin. Khawvel dangahan cheng thei ngang lo va,anmahni chauh lennakhawvel an siam chawpahan cheng tih hriatthiampuitu an awm lohchuan beidawnnain a mannghet zual sauh \hin.

ENGE AN DAMNA NITA ANG?

Rilru thawvenna anmamawh

Hei hi a ni kan ramin atlakchham chu. Khawiahnge an hmuh ang? Ram-hnuai pilrilah an va \aphawm hawm dawn em niang? Hmun chep takah kaninek beng a, hawina lamapiangah an ri luih luih maisi. Chhungkaw boruakhrehawm an tlansan aia

June, 2018 7

www.mizoramsynod.org

hahthlak zawk an hma chhawnleh tho si a. Hetiang hun hi ani rilru thawven an mamawhhun chu.

Kan titina a\angangaihtuahna \ha deuh chu,hmun zau tak, thawveng tak,nupa nun hrehawm hantlanchhiatsanna tur, chhung-kaw nun hahthlak bihruk-sanna tur, tute nen emawboruak \ha lo neiha, rilru nubut tihrehna tur hi awm se.Picnic spot lam a ni lo, picnicrilru an pu lo. Nun hah-chawlhna an mamawh a ni.

In chhawng sang deuhdeuh, khir iaih uaih ringawtdream lovin chutiang mitehahchawlhna tur te hi awmse, hmun zau, fai thawveng,a duh tan hna han thawhbawrh bawrh theih tur, a\hen tan pangpar huan hanfan vel tur, rilru thlamuangtaka awm chunga an rilruhahna share-na tur counsel-lor awm se, an dinhmunhriat thiampuitu, hlawhavang chauhva thawk ni loni thei se.

Inbun ruahna an mamawhThinrimna, huatna,

phuba lak chakna, mi tihnatchakna nei pawha awmtheih, sawi chhuah tur anneih, sawina tur neih si lohvanga rilru buai ang maiaawmte tan inbun ruahna, \ahhawm hawm chak tan pawhinthlahrunna awm lo turhmun an mamawh a ni.

Hre thiamtu an mamawhEng ang harsatna nge an

hmachhawn, eng dinhmunah nge a din, a nunhrehawmna eng nge tih hriatthiampuitu an mamawh a ni.‘Aw/E’ liamsan mai mai chi ani lo.

Ngaihthlaksak peihtuan mamawh

A harsatna ngaithlahman reng reng lovathurawn lo pe nghal zungzung tu tluka ninawm an tana awm lo. Chuvangin, midang bula tlangau ang maiasawi chhuah ching counsel-lor an mamawh lo.

June, 2018 8

www.mizoramsynod.org

Chaw’ kan tih hian kan rilru a lo lut hmasa ber chu ‘buh’ a niawm e. Amaherawh chu Sap \awnga ‘food’ tih leh Mizo \awnga

‘chaw’ tih hrilhfiahna chu “thil tuiril emaw, sakhat emaw kan ei/ina, kan taksain \hatna atan a hman theihte” hi ani. Chaw \hakan tih mai hi awlsam taka kan chhehvela kan hmuh mai theihtam tak a awm a, kan hriat loh avanga kan ei lem loh a tamzawk. Chuvangin, chaw \ha tlakchhamna (malnutrition) kanlo nei reng thei a ni.

CHAW THA&

HRISELNA- Lalremruati (Nutritionist)

Malnutrition hi chi hnihina \hen theih a, chaw \hatlakchhamna (Undernutrition)leh chaw \ha thenkhat eiluattuk vanga taksa mamawhtlachham si (Overnutrition) te anni. Chaw \ha tlakchham avanganatna thleng thei tam tak a awma, inven dan \ha tak, awlsam sia awm bawk. A hnuaia kanhmuh angte hi chaw \ha chihrang hranga \hente, a tamnachaw leh chawhmehte,tlakchham natna thleng theiteleh a lan chhuah dante a ni.

Chaw \ha \hen hrante leh a\angkainate

Chaw \ha hi hlawm hranghrang pangaah a \hen theih a, atangkainate hi hlawm hrangpathumah a \hen theih bawk.Chungte chu:Protein : Taksa siam \hatu leh\han lentirtu.

Carbohydrate & Fats : Chaknathahrui petu.Minerals &Vitamins : Natnalaka taksa venghimtu.

Hengte hi ni tina kanmamawh reng mai a ni a, kanmamawh tawk phuhru zo turakan thil eia a tel lo fo a nih chuantlakchham natna (deficiencydisease) chi hrang hrang a lothleng thei dawn a ni.Chuvangin, kan hriselnavenhim nan chaw \ha kan lomamawh ta em em a ni.

UNDERNUTRITIONMacro Nutrients

Protein : Taksa siam \hatu leh\han lentirtu a ni a, nausenatanga puitling thlengin kanmamawh em em a ni.A tamna – Be chi hrang hrang,dal chi hrang hrang, chana,

June, 2018 9

www.mizoramsynod.org

bawnghnute leh bawnghnutea\anga siamte, artui, badam lehsa chi hrang hrang. Ni tin chi 2tal vawi 2 vel kan mamawh.Carbohydrate : Chakna thahruipetu a ni a, kan ni tin chaw eileh thil eiah a tam ber tur a ni.A tamna –Buh leh atta lam, bulnei chi – alu, bal, bahra, mawm,hriak leh thlum lam.Fats : Chakna thahrui pe vetu ani a, taksa khawl khalhtu lehlumna min petu a ni.A tamna – Mawm, hriak, thau,butter, ghee (giu), sa leh a thau.Mi hrisel pangngaiin ni tin fiante2-3 vel bak kan mamawh lo.Tlakchham natna : Protein,carbohydrate leh fats tlakchhamhian PEM (Protein EnergyMalnutrition) a lo thleng thei.Naupangah chuan marusmusleh kwashiorkar hi a lan chhuahdan natna a ni.

Kwashiorkor – Proteintlakchham zual vangin a lothleng thei, naupang \hang theilo, kaw\halo reng, sam rawnginthlak, dul kiar em em si, banleh ke ruhrel lang \hiak tho sitein an awm thin.

Marasmus – Hei hi chuprotein, carbohydrate leh fats-tetlakchham kawp vek avangin athleng thei. Naupangin thil engmah an ei \ha peih lo va, vunrau, sam tla leh vung an nei a,an vun a lo chuar bawk thin.

OVERNUTRITIONTaksa hian mamawh chi

hrang hrang nei mah se, a in-balance tawk lohva, a \hen eitam lutuk hian overnutrition athlen \hin a, taksa san zawngphu lova rit lutuk, ‘thau’ kan tiha lo thleng \hin a ni.Thau chhan awm theitlangpuite1. Hypothyroidism : Thyroidhniam vangin taksa thauna apung thei, ei in leh exercise nenacontrol a ngai thin.2. Environmental factors :Chhehvela ei leh in hrisel lo,thauna tam chi ei tur tam lutukvangin a thau theih. Chuvangin,ei leh in hrisel tak ei apawimawh.3. Poly Cystic OvarianDisease/Syndrome : PCOD/PCOS hmeichhiain a lo neihchuan thauna a tichak a, an thauduh hle a, exercise leh diethmanga control ve a ngai bawk\hin.4. Diet & Lifestyle : Ei inmawm leh thau tam ei nasatvang leh nunphung hahdamlutuk leh exercise lak loh vangina thleng \hin.5. Genetic : Inthlah chhawnnaa\anga thau theih a ni.

Thau dan inhriatna1. Ideal Body Weight : Entir nan,san zawng cm. 100 a nih chuan,cm. 167–100=67 kg. tur tihna(Hei aia a rih chuan a thau tihna)

June, 2018 10

www.mizoramsynod.org

2. Body Mass Index (BMI):

BMI = Rih zawng kg/(San zawng metre)2

e.g. 67 kg/(1.5x1.5)= 29.7 (29.7= Overweight)

APPLE SHAPE vrs. PEARSHAPE

Apple shape anga dulkiarhian Pear shape aiin zunthlum, bpsang, stroke, etc. an nei sam bikhle.

BALANCED DIET : Chaw \henhran chi hrang hrangte a inbuktawk chiaha kan taksaa kan lakluha, heng – Calories, Proteins,Minerals, Vitamins-te lehnutrient dangte a mamawh angtawk a lo hmuh theiha, taksahriselna atana a hman theih hi ani.

ICMR, 2011-a chaw\hen hrante

Group 1 :Buh leh be lamGroup 2 :Thlai leh thei teGroup 3 :Bawnghnute leh sa/

artui lamGroup 4 :Mawm leh thlum lam,

badam te nen.Food pyramid, a hnuaia mi hi

kan ni tin thil ei tam lam tehnachhuar angah ngaih a ni. Achhuar zau ber hi kan nileng thileiah a tam ber tur tihna a ni a,chutiang zelin chhuar te bera mihi a tlem em em tur a ni thung.

June, 2018 11

www.mizoramsynod.org

Emmanuel “Manny”Pacquiao hi a hming hre lo kanvâng viau awm e. Philippines-ah chhungkaw rethei tak a\angalo sei lian a ni a. Chutih kârah anu leh pa an han in\hen leh râwlnen. An retheih êm avangin sikulpawh rei kal lovin a nu chawmturin naupang tê a nih lai a\anginhna a thawk a ni. Kum 12 a nihinboxing a khel \an a, a hawi kirtawh lo. World title sawm,weight \hen hrang pariatah a lathei ta hial a ni. Hetiang mirothap leh insual mi tlawmtu chuinsualna ring chhunga mi a ni lova, Lal Isua a ni zawk.

“Pathian chuan a hming a loropuina tur leh, mi chak lo berpawh mi chak berah a awmtirthei a ni tih mite’n an hriat theihnan ama hnenah min hruai hawleh a ni. Roman Catholic chhung-kuaa sei lian ka ni a; mahse, kalo lâr tak hnu chuan biak in lamka ngaihsak ta lo. Chawlhniinbiak inah ka inkhawm \hin a;mahse, ni dang zawng chu zu innan te, pawisa khelh nan te lehhmeichhiat mipatna lam atan tehun ka hmang \hin a, pawi tihnapakhat mah ka nei ngai lo.

“Mahse, ni khat chu ka nulehkhathawn ka dawng a. Alehkhaah chuan pawisa kathawn tawh loh avanga kafarnuin sikul a chawlhsan thuhi a lo inziak a. Chu chuan kathinlung hi a tikehsawm chianghle. Boxing ka khelhna a\anga kapawisa hmuh zawng zawngtechu zu in nan ka hmang vek zela, thawn tur ka nei tlat lo a ni.Ka va han sual tehreng em!

“Ka nu lehkhathawn kadawn zan chu ka la hre chiangkher mai. Kum 2011 kum kha ani a, Juan Manuel Marquez-anen kan inbeih hnu lawk a ninghe nghe. Khami zan khanalawm Pathian aw chu ka hriattak ni. Ka mumangah Pathianchuan chiang tak leh ring tak,khawpui ri nasa tak ai pawharing zawk hian min au va, ‘Ka

Pathian ÂwManny Pacquiao

June, 2018 12

www.mizoramsynod.org

fapa, ka fapa, eng vangin ngesual lam kawng i zawh tak maile?’ tiin. Pathian aw ka hriatveleh chuan thi ang mai hian kaawm a, ramngaw zau tak, laitakah hian ka lo awm a, leiah\hing\hiin ka lo \awng\ai a, thileng vâr tak mai ka hmu a, chuta\ang chuan aw chu a lo chhuaka ni. Vantirhkoh, a vâr vekainthuam, thla lian tak leh sei taknei ka hmu a, Pathian chuantawpna hun tur min hrilh a ni.

“Pathian aw ka hriat chuanka tui ral vekin ka hria. Hei hika nun inthlâk danglam \annachu a ni. Pathian chuan minrawn bia a, tih tur min hrilh a,ka zui mai tur a ni.

“A tirah chuan ‘Mumangmai mai a nih hi’ tiin kangaihsak \ha duh lo va. Katheihnghilh zui mai reng bawk.Mahse, ni khat chu Bible chhiarchâkna ka nei tlat mai a. Bibleka’n chhiar a, Pathian chumumangah a mite hnenah ainlar \hin a ni tih thu ka chhiara, chu chuan ka mumanga kahmuh leh ka hriat chu Pathianaw ngei a ni tih chiang takinmin hriattir ta a, a hnena inhlanlo thei ka ni ta lo a ni.

“Kawng dik ka zawh takavang hian ka lawm êm êm a,

Lal Isua’n ‘Keimaha kal lo chutu mah Pa hnen an thleng lovang’ a ti a; chuvangin, vanramchang tur chuan Lal Isuahniakhnung kan zui tlat a ngaia ni. Lal Isua Lal lehChhandamtua i pawm phawtchuan chatuan nunna i nei ngeidawn a ni. Amah lo chu kawngdang a awm lo. Ka tân chuankhawvel thilte hian pawi-mawhna an nei tawh lo. Apawimawh ber chu ka thin-lunga Lal Isua ka nei ta hi a ni.

“Pathianin malsawmna tamtakin min vûr a, ram hruaituahmin dah a, a rawngbawl minphalsak a, boxing khawvelahsang takah min hûng bawk.Pathian hian keimahah hiantum a neih hi ka ring tlat a, kabeisei phâk loh leh kangaihtuah phâk lohvin minchawimawi tawh a, tunahchuan ka chawimawi ve hi a huntawh a ni. Ka dam chhunga katih tur chu a chanchin \ha hril hia ni ta.”

Freddie Roach-a, Pacquiao-a trainer chuan heti hian a sawi:“Manny-a hian a nun dan a thlaknasa êm êm a: nightclub a neihchu a hralh a, zu a in ngai tawhlo va, hmeichhe dang a mutpuingai tawh hek lo. A nupui nenpawh an hlim dun tawh êm êma, mi fel tak a lo ni ta,” tiin.

June, 2018 13

www.mizoramsynod.org

“Tin, Davida chu a mangang hle mai a; an fapate leh an fanute avânga mizawng zawng an thin a nat êm êma, amah chu lunga den thu an sawiavângin. Nimahsela, Davida chu a Pathian LALPA-ah chuan a intichak a.”

1 Samuela 30:6 (Harsatna tâwkte tan)

– Upa C. LalsangluraShillong

1. Davida ropui em emna chuharsatna hnuaiah a awm laiinmihring lamah thlamuannazawng lova, a Pathian hnena atlu lût tlat mai hi a ni.

2. Harsatna kan chunga a lothlenin, chu harsatna a\angazirlai \ha tak hmu thiam theitura kan inbuatsaih a ngai.

3. Mite’n min sawisela, minbeih laiin thiam thu sawi zuahzuah \hin rawngbawltu nih hithil inhmeh lo tak a ni.

4. Nunnain a tawrh theih lehharsatna hnuaiah, a dik leh diklo pawh ngaihtuah lova, himnatur a nih phawt chuan dâwtsawi hreh lo leh bawh huamhuam ringtu nih hi a dik thei lo.

5. Harsatna kan chunga a thlenlaiin mihring lama thlamuanna/himna zawng lovin, Lalpaa kanintihchak hun lo ni zel teh se.

Davida pawh dinhmun khirhtak, a chhungte hmelmain anhruai bo lai, ama mite ngeiinmawhchhiata, lunga den hluman tum laiin, keini chu ni ila, thiam

thu sawi leh insawi mam tuminkan phe nasa ngawt ang. Davidaerawh chu Lalpaah a intichak a. Aropui takzet a ni.

Sam 127:1(Kristian Chhungkua)

“LALPAN in a sak loh chuan, Asatute chuan an thawk rim thlawnmai a ni: LALPAN khawpui avawn \hat loh chuan, A vengtu chua meng thlawn mai a ni....”

1. Lalpa in sak lohva chêng hikan tam hle ang em le?

2. Khawvel thilah ropui takinawm mah ila, engkim hniang-hnar tak nen, Lalpa mamawhnatur kan nei ang em? Lalpa awmlohna chu a râpthlakin, thla-muang taka awm a harsa ngawtang.

3. Lalpa khawpui vawn \hatloh chu a him chuang lo!Khawvel thilah hausa hle mahila, kan fate nunah pawp aawm thei asin!

4. Lalpa vênna lo chuankhawiah mah himna a awm lo!

June, 2018 14

www.mizoramsynod.org

5. Sum leh paite chu kan vawnghim thei mai. Fanau ro chanteerawh hi chu Lalpa tel lo chuankan vawng him hauh lo vang!

6. Mahni \hahnemngaihnahmanga chhungkaw din, Lalpahriatpui lohva inla mi liantedinhmun chu – in ropui takahawm mah se, a chhungahchhungkua a awm lo. Khawhartakin an awm vawng vawngmai a ni.

Luka 14:18-20(Nun tichak lotu chhuanlam)

Lal Isua’n tehkhin thuin –mi tu emawin zanah ruai a \heha, ruai kil tura a sâwm zingahmi pathumin an theih loh thu,an chhuanlam kan hmu. Hengmite a\ang hian inen fiahna turkan nei ngei ang.

1. “Lo ka lei ta a, a enin ka kal a\ul a ni; mi khawngaihla mi hanphatsak ang che.”

He chhuanlam hi ‘thil neih(property)’ ngaih pawimawhnaa ni. Tu pawh lo/ram lei se, enturin zanah an kal ngai lo. Rama lei chuan a man a pêk felhmain a \hat leh \hat loh a enhmasa ngei tur a ni ang.Chhuanlam dawrawm tak a ni;thlarau lam puarna aia khawvelthila puarna zawngtu a ni ngeiang. A kal peih loh vang leh ruaikilpui tura sâwmtu a ngaihpawimawh loh vang a ni.

2. “Sebawng tuak nga ka lei ta a,a chhia a \ha fiahin ka kal dawn a,mi khawngaih la, mi han phatsakang che.”

He chhuanlam hi sum-dawnna, hnathawhna, sum lehpai ngaih pawimawhna a ni. Alei hma khan lei tlâk a nih lehnih loh chu a en hmasa ve ngeitur a ni. Lalpa rawngbawl hnathawh leh Lalpa duh zawng aiamahni hlâwkna ngai pawi-mawh zawk a ni ngei ang.Krismas laia nausên Isua chibaibûk lam aia sum leh pai lamainhmang zawk, inkhâwm hmanlo khawpa buai \hin a ni ngeiang. En zui ngat ta ila, asebawng lei thar en turin a kallo tawp ang?

3. “Nupui ka nei ta a; chuvang-in, ka kal thei lo.”

He chhuanlam hi mi tamtakin kan hmang \hin, chhung-kaw lam ngaih pawi mawhna ani. Chhungkua hi ngaih pawi-mawh tur a ni a, rawngbawlnahlamchhiah phah nan erawhchhuanlam atan hman loh a vaduhawm em! Nupui neih hmaainhmang tak, nupui neih hnuapil bo ta daih lah sawi tur kanawm ve zel bawk nen, nupuizawn nan kan lo inhmang maimai em maw ni? En zui chiahila – in chhûng, sofa chungah muchungin TV a en ang a, Koreanfilm/inkhêl a thlir ngeiin arinawm tlat.

June, 2018 15

www.mizoramsynod.org

Kan inkhawm loh chhuan-lam te, rawngbawlnaa kanmawhphurhna tihlawhtling peihlova kan chhuanlam te hi bihchiang ila, keimahni ngei pawhinkan pawm loh tur te an ni tlatasin! Engtin nge kan Lalpa hian apawm tehlul ang ni? Rawng-bawlna lama kan chhuanlam tehi en ila, âwm kan tihah innghatmai lovin, Lalpa’n âwm mintihpui ve ang em le? Ani chuanchhuanlam siam miah lovin Afapa Isua Krista kha a rawn hlanhmiah a nih kha!

2 Chro. 20:12Lalpa lam hawi hun a ni e

Israel lal Jehosaphata mangangchuan, “Aw kan Pathian, an chungahro i rêl dâwn lâwm ni? Mi chu zozai, mirawn bei tûra lo thawkte chu lo han beithei ziazang kan ni si lo va; a tih ngaihnarêng rêng kan hre bawk hek lo, i lam kanlo hawi mai zâwk a ni e,” a ti a.

Lal Jehosaphata kha hnam 3,Amona thlah, Moaba thlah lehMeun \henkhatin an do rawndawn a. Do let thei niin a inhrelo va, a mangang hle mai. Amangang lutuk chu Lalpahnenah a tlu lût chawt mai;Lalpa indonaah changin, an dove ngai miah lovin, Lalpahnathawh ropui tak a lo lang a.Lalpa fakna hla an sak veleh, anhmelmate chu anmahni inbeiin,an inthat fai ta vek mai a ni.Israel-hovin an tih ve chu rallakthil va lak khawm mai kha a ni.

1. Rinna mitin han hawi vel ila,kan ram/chhungkua hi sualintiam rualin min va beih rawnnasa tak em!

2. Mahni mai chuan kan hnehthei dawn lo tih a chiang!Mihring lam a\angin theihtawpchhuah ve \hin mah ila, a sawtmawh hle mai. Lalpa hnena tlûkluh hun a ni e.

3. Sualin min beihna hi a hringa hranin kan hmu thei lo, a rahchhuak erawh chu hnaivaitakah kan hmu \hin. Ramah,khawtlangah, chhungkua lehmi malah kan hmu tam hle mai.

4. Sual min beihna hre lek lohian, Lalpa hnena tlûk luhnachang hre bawk si lo hian kantuar tlawk tlawk mai a nih hi!Kan dinhmun en hian kan hnehloh hmelmain a nghaisak mek,\anpuitu mamawh ngawihngawih kan ni. Lal Jehosaphataang hian ENGKIMTITHEILALPA hnena tluk luh hun a ni e.

Ram tiam lam panin chak lo takchungin,

Ni tin ka kal a,Mahse, aw Lalpa, chim buaitu an

tam ngei;Ka kal thiam lo.

Setanan nitin min bei,Nangmah kal bosan turin;

Mahse chakloh lai ber pawn kapeng ngam lo.

Lalpa nangin min chelh tlatrawh. I ta ka ni e....

June, 2018 16

www.mizoramsynod.org

Hmaikáwr vuah pawisa lutuk suh, hmai tak a balh miauva, mi dang mit a tihkham dáwn si chuan hmaikáwr phènahi máwi zâwk thei asin!

HmaikáwrChris M.S. Dawngkima,

Ramhlun North

Ka \hianpa chuan, “Midangte hriat chian lutuk hi a\ha lo, an puan hnuai thil lehpindan chhúngril kanhriatpui vek chinah chuanngaihsànna a tlahniam,” a tihkhân dikna chin a nei! Isuangei pawh khân zàwlnei chuhmun dangah chawimawiinawm mah se, amakhaw lamah chuanchàwimàwiin a awmngai lo a tih kha (Joh.4:44). Zàwlneitemeuh pawh famkimbîk hek suh!

Tu ma hriatpui lëm lohthurûk, thlàna kan zàlpuitùrte hi thawhlehna niahchuan thup hlen theih beiseilo mah ila, leiah tal phùm bohlen a ni tùr hi a hlu danglamngawt asin!

Vincent Van Gogh, khaw-vêl history-a lemziaktu ropuiberte zínga chhiar tel

kumkhua tawh tùr kha kum37 mi lek niin a thi a. Mahniintihlum a ni! A lehkhathawnpakhatah chuan, “I wish theywould only take me as Iam,” tiin a lemziak dangdaileh mi dangte aia adanglamna chu khawvêl hianhriat thiampui se a duh thu a

tár lang. Americanzaithiam DonMcLean-a chuanVincent-a pual hianhla lungkuai êm êmmai ‘Vincent (starrystarry night)’ tih a

phuah a. Tu mahin Vincent-a suang-tuahna ram an thlenphâk ve loh thu te, a finnachu a tuarna thlentu a nihzâwk thu te, he khawvêl hiani ang mihring, máwidanglam taka thuam tánchuan chènna tlâk a nih lohthu leh, chumi avàngamahni a intihhlum tâk thute a ziak tel!

June, 2018 17

www.mizoramsynod.org

“Ka nih ang ang hian minpawm mai rawh u,” tih thuhi tunlai thalai tam zâwktenun phung leh rilru puthmang a lo ni ta. Mi dangtenèna chèn ho thiam rëng rënglo, kal khat lutuk, miin annun tâwmpui se an duhviau laia mi dangte nuntâwmpui ve thiam hauh lokan pung tual tual mai a nihhi! Vincent-a ang maiakhawvêl hi chènna tlâkangai lo, nun ning thalai kanpung zël dáwn niin a lang.

Insùmtheihna leh dawh-theihnate hian min thuammáwiin, kan hmai bàl thupnán a tangkai hle. Tu mitmeimah véng lo, nih ang angalang chhuak thìnte hiinsúmtheiah kan chhiar ngailo va, hmélmaah kan chhiarzaw mah thìn. Chuvàngin,kan hmai tha zâwk nèn ngeiami dangte hmachhawn hiremna thlen tùra hmanrawhriam ber a ni!

Titanic lawng lian kha millionaire special an ti a. Block liantak tak palia \hen a ni a, chhawng sawm pakhata sang a ni. Atikaltu atan pawh propeller pathum lai an hmang a, a himna thu-ah pawh a tunlai thei ang bera thuam a ni. Nuam leh mawi kengkim thei awm chhun niin an ngai hial a, khawvel mak tih leh ngaihsana ni.

A zin vawi khatna atan April ni 10, 1912 khan Southamptona\angin New York a pan a. A chhuah a\anga ni nganaah chuan vurtlang lian zet mai a su a, a hnuai lam chu a kaw ta huau mai a; vurtui vawt takah tuifinriat mawng feet 12,000 zeta thukah a pil ta ani. A dik tak chuan Titanic kha an ngaih danah chuan lawnglian ani satliah lo va, mihring thiltihtheihna ropuizia entirnaah an ngaideuh ber zawk. ‘Ropui, zahawm, mak! Pil thei lo!’ tih a ni. Mahse,chu ‘pil thei lo’ chuan a pil rual khan eng emaw a pilpui tlat. Khata\ang khan tu mahin mihring thiltihtheihna hi innghahna tlak taktakah an ngai thei tawh lo.

Mihring nunphung hrilhfiahna atan hei aia \ha hi a awm theitawh awm lo ve; mihring chapona te, finna leh thiamna te avanghian Isua Krista kan ngainep a, a thiltihtheihna a taka a lo thlenhunah chuan Titanic chhiatna ang hi kan chungah a la rawn thlengngei dawn a ni.

June, 2018 18

www.mizoramsynod.org

Upa RosanglianaCKTP Assistant Leader

Upa Rosangliana, CK|PAsst. Leader \ang lai mek hiOctober 2, 1979 khan Pu H.Lalthlengliana (L) leh PiZothansangi (L)-te fa hmingkoh ni turin Synod Hospital,Durtlangah a lo piang a.Unau mipa 3 leh hmeichhia 1niin, vanduai-thlak takin anau mipa naupang ber hianchatuan ram a lo pan tawh a,tunah hian Electric Veng,Aizawlah an cheng mek a ni.

Zirna lamZirna lamah Savidge

Lorrain English Schoolatanga bul tanin St. Paul’satangin High School a zo va,B.A. a zawh hnuah eizawnnalam a buaipui chhunzawm tathung a ni.

Rawngbawlna lamA naupan tet atanga

kohhran bel tlat mi a ni a,khawngaih rawngbawl hnamahni kuta awmte hlenchhuah tum tlat \hin mi a ni.

K|P rawngbawlna lamahpawh tleirawl chhuah tirha\anga inhmangin ElectricVeng Branch-ah Grouphruaitu te lo niin, ElectricVengthlang Branch din tirhkum 1999 khan O.B. hmasa berzingah telin Asst. Secretarymawhphurhna a chelh a,Branch Leader, Asst. Leader,Secretary, Asst. Secretary lehFinance Secretary rawngbawlhnate a chelh chhunzawmbawk a; Bialah Leader, Asst.Leader leh Finance Secretaryhnate a lo chelh tawh bawk.

Zai ngaina tak niin zaiarawngbawlna lamah pawh kethui tak a lo pen ve tawh \hina, mal zai leh group zai lamahsulhnu eng emaw zat a lo neive tawh a ni. Zaipawl rawng-bawlna lamah KohhranZaipawl Conductor vawi engemaw zat a lo ni tawh a, BialZaipawlah term li chhungawmin term khat Conductora lo ni tawh a, Synod Choir-

HRUAITUTE CHANCHIN

June, 2018 19

www.mizoramsynod.org

ah term hnih chhung (2004–2006, 2006–2008) tenor partsain member a lo ni tawhbawk.

Kum 2015 khan ElectricVengthlang Kohhran Upaatan thlan niin, AizawlCentral Presbytery vawi 9-naah nemngheh a ni. Tunahhian Electric VengthlangKohhran Committee memberniin, Kristian |halai Pawl,Electric Veng Bial Committeeah Ex-officio a ni a, ElectricVengthlang Branch-ah Ex-officio member a ni bawk.Electric Vengthlang SundaySchool Asst. Superintendent(Naupang lam) a ni mek bawk.

Infiamna lamah hianteirawl laiin football, volleyballte a lo khel ve tawh \hin a,Tunah erawh badminton lama tuipui hle thung.

Bible thu ngainatEphesi 2:8-9, ‘Rinna

avanga khawngaihnaa chhan-dam in ni si a; nangmahni thawhchhuah a ni lo va, Pathian thilpeka ni; thiltih avang a ni lo ve;chuti lo chuan, miin an chhuangdah ang e’ tih leh, 1 Korinth1:26-29, ‘Pathian atna chu

mihring aiin a fing zawk a,Pathian chak lohna pawh chumihring aiin a chak zawk bawksi a. Unaute u, a kohna che u hingaihtuah teh u, tisa lama mifing tam tak te, mi chak tam takte, mi \ha tam tak te koh an nihlohzia hi; nimahsela, Pathianinkhawvel thil ate chu a thlang tazawk a, mi fingte chu a tihmual-pho theihna turin; tin, Pathianinkhawvel thil chak lote chu athlang a, thil chakte chu atihmualpho theihna turin,’ tihtehi a Bible chang duh a ni.

Hla duh zawng‘Khawngaihna mak,

mawi leh duhawm’ tih hlaKristian Hla Bu no. 432-na hia hla ngainat ber a ni.

Thuchah duhMahni inzahpui lova kan

tlin loh leh fel loh ang angaPathian rawngbawl mai hi alo fuh ber zel a, huaisen takakan rawngbawlna kan hlenchhuah hian keimahni tantisa leh thlarau malsawmna anih mai bakah mi dangte tanmalsawmna kan ni zawk \hintih te hi K|P member zawngzawngte hian i hre nawn fo\hin ang u.

June, 2018 20

www.mizoramsynod.org

Kristian |halai Pawl, Suangpuilawn Branch chuan hunrei tak a\anga kum tina sum dah khawla Work Camp neihkan lo tum tawh chu kuminah kan tihlawhtling ve thei ta a,kan lawm em em a ni.

Kan Work camp neihnatur Tripura Field-a Tuidu Bialahhian kan kohhran a\angachhuak Pastor R.C. Lal-chhuanthanga leh missionaryNl. Laldinchhungi an awmmek a, biak in sa turinTWIBAGLAI kohhranah workcamp hi kan nei a ni.

February 20-26, 2018(Thawhlehni) zing dar 8:30khan Upa R.C. Lalthlanga’n\awng\aiin min thlah a;tichuan, kan Kohhran Upa(Mistiri) pakhat leh RamtharCommittee Secretary (Mistiri)hovin, Sumo pahnih hmanginmi 20 (Mipa 17 leh hmeichhia 3)kalin Silchar kan pan ta a.Tluang takin zan dar 11 velahSilchar Mission Compound kanthleng a ni.

Feb. ni 21 (Nilaini) zingdar 8-ah Silchar a\angin relinTripura lam kan pan leh a, tlaidar 4:10-ah Teliamura RailStation kan thleng a, Tuidu

Mission Compound lam pannghalin tlai dar 5:25-ah TuiduMission Compound kanthleng. Chaw kan ei hnuinkan hnathawhna tur hmunTwibaglai lam panin, kal-kawngah biak in saknahmanrua tur tile leh rangvatephur phei nghalin, tluangtakin Twibaglai chu zan dar9:00 velah kan thleng a ni.Twibaglai-ah hian kankohhran mi danzawhkim 24leh naupang 4, an vaiin mi 28an awm a, thawktu missionarypakhat, Lalrinawma Molsom-in a enkawl mek a ni.

Feb. ni 22 (Ningani) zingkhawvar \an tirhah thovinkan biak in sak tur, Assamtype, a dung ft. 21 leh a vangft. 15-a zau chu kan rel \annghal a, tlai thim \hak thleng,phone light te nena thawkina ni khatna chu kan hmangzo va. A ni 2-naah zing dar

LalduhawmaLeader, K|P

Suangpuilawn Branch

June, 2018 21

www.mizoramsynod.org

4:00-ah tho lehin, zawh ngeitumin khaw thim dawnthleng kan thawk leh a. Ahmanruain a daih loh deuhavangin a tuk zing dar 6:00velah thawk \an lehin dar9:30-ah Bialtu Pastor lehkohhran mite nen hlim takleh hnukulh \euh chunginbiak in hawnna leh Pathianhnena \awng\aia hlanna hunkan hmang ta a, biak inchhunga tar tur sana lianBranch K|P hmingin kan pebawk a ni.

Inrinniah Twibaglaichhuahsanin Tuidu MissionCompound-ah kan insawnphei a, Pathianni chaminkohhran hrang hrangahrawngbawlna hun kan hmangleh bawk. Pathianni zanah kanmember-pui missionary-aawm, Nl. Lal-dinchhungienkawl Robindra Kohhrantlawhin, ringthar in lamahBialtu Pastor hovin BaptismaInkhawm te kan hmang a.

Work Camp neih chhunghian kan \ang tlang hle a,kohhran hrang hrang hmelleh kan missionary-te rawng-bawlna kan zuk hmuhpui

theih avangin kan lawm hlea, a kalte pawhin hlawk kaninti hle a ni. Chu mai ni lovin,kum eng emaw zat kan intuakhnua, hmun hla taka harsatnatawk lova, biakbuk la nei lotetana biakbuk sa theia kanawm hi kan lawmna tizualtuber a ni.

Feb. ni 26 (Thawh\anni)chawhma dar 11:15-ahAgartala a\angin relin Silcharkan pan leh a, zanah MissionCompound-ah riakin a tukzing khawvarah kan Sumoken hmangin Suangpuilawnlam panin kan tlan leh vangvang a, dam takin zan dar 7:30velah kan kohhran biak inkan thleng a, kan Pastor hovinkohhran mipuite’n min lohmuak a, report te leh lawmthu sawi \awng\aina hun tehmangin kan \in darh ta a ni.

Min hruaitu Pathianchungah leh, Tuidu Bialathawktu zawng zawngte lehWork Camp kan neihnaa minbuaipuitute zawng zawngchungah lawm thu kan sawia. Pathianin a malsawmnatam takin vur let \heuh che urawh se.

June, 2018 22

www.mizoramsynod.org

K um 2004 kha Mizoramchhunga K|P-a ka hun hmanhnuhnung a ni a, Pathiankhawngaihna avang chauh-vin 57th KTP General Confe-rence 2018, W. Phailengah kaK|P chhunzawm thei a, anuamin, a hlawkpuiawm hlemai (Hei, inkhawmna ipte ahJeep leather bag a lar fal tih tenen lam kan ngaihtuah let vezut zut mai...).

Kal turin ka inbuatsaih

Kum 2018 atanga bung \anturin Bhairabkunda, AssamMission Field a\angin Marpara,Home Mission North lamahtransfer kan ni a. Order achhuah rual rual hian \hian\henkhat chuan, “K|P GeneralConference i hmang thei bikdawn a nih chu,” an ti a, kabengkhawn lutuk lem lo.Marpara kan thlen hliminBranch Leader-in, “I rawninhman regular peih lohpawhin Faith Promise tal aw?”a rawn ti fiamthu a, kan

Secretary lahin ka kum zat minzawt thul, committee memberdangte’n kan inkhawmna turhmun min rawn hrilh deuhreng bawk a. Chuti khawpakeini putar, K|P kaltlangaPathianin min la hmang veduh a nih chuan tiin ka activeve \an a, Conference chuMarpara Ramthar Branchhmingin ka kal theih phah tahlauh.

Kal hma hian Whatsapplamah thlenna hla, pandalchhunga \hutna hma lamchang duh site tan pandal bulahcatering an buatsaih thu kachhiar fuh a. ‘Zo khaw lamakan member-pui, Conferencekalna tur pawh harsa taka sumtuakte hi an catering thei awmsi lo va, pandal hnaih lamahthleng se, thlenna a hlat palhpawha two wheeler lek chhuakmai thei tur khawpui lama kanunau duhawm tak takte hitlawmngaih chhuahin a hlalamah thleng ta se aw!’ tiinduhthu ka lo sam ve a.

57th KTPGeneral Conference

chu kal ve ngei eR. Vanlalruata

Evangelist Teacher, Marpara

June, 2018 23

www.mizoramsynod.org

Kan kal ta e, tisa thilah kahlawk phawt

Branch-in motor hmannangawr ngawr chauh a neihavangin tuk\huan ei khamahkan chhuak a, branch dangaiin thlen pawh kan thleng tlaideuh bik. Ka fanu naupangzawk Nursery pass hlimin zingthawh hlim leh chhûna tuinena a ei \hin ‘MarieBiscuit’chu kar eng emaw zatngheiin a ngen a ngen mai a.Ka chhuahna Branch K|P(Zemabawk North)-te’nMarpara khaw luma hman turLG refrigerator nen biscuit chumin rawn phurhsak hlauh maia, tisa thilah pawh ka hlawknghal phawt. An thlennacounter-a kan han lam khaaw... Traffic Duty kan va tibuaiem! Mahse, kan mamawhnamin hriat thiampui a, andawhtheihna kha a entawntlak hle mai.

Programme-ah ka tel \hakhawp mai

Serchhip lam chu kan erphak tawh dawn loh avanginkeini branch tan chuan heConference hi a hlu zual hle.Programme chhunga hunhmangtute Pathianin aawmpui a ni ang, ka tuipui

vek thei tlat. Inkhawm darhmasa rik hma a\anga \hu \hinkha programme zawng zawngka tel tluan thei vek bawk,inkhawm bana zunram kathiar tih mai loh kha chu kachhuak phal meuh lo, mawngleh kawng erawh a kham veduh deuh. Kan Speakerthuchah a ropuiin, inen letnatur tam tak ka nei a, akhamawm loh hle. Kan nau,kan branch member Jonom-a(chakma) chuan, “Synod ChoirBial Zaipawl kha thiam ka ti,” ati ve tlat. Nia, an zai \hainPandal chhung leh pawn,khawlaia an discipline \ha takpawh hmuh a nuam e. Kantlangvala bawk hian, “Zaninfellowship-a kan thuchah sawituchuan a sawi \ha hle mai,” a tia, kan leader thar tur a nih khatiin an lo hrilhfiah a, “Kan bialleader ni lai chu a ban a ngaidawn a ni maw?” tiin kan bialleader thar tur emaw a lo ti lehbawk a. Kan hlimna hi minrawn hriatpui ve lo naa, kanenjoy ve viau a nia!

|hutna hran kan nei ve

Kan hruaitute’n Pro.Pastor leh Missionary-te\hutna hran min lo siamsak a,a inthlahrunawm duh viau

June, 2018 24

www.mizoramsynod.org

naa, a lawmawm duh khawpmai. Kan thlenna a hlat deuhavangin dar hmasa rik hmahretin lut \hin mah ila, \halaiPathian fak chak an lo \huhmur tawh \hin a. Rawng-bawlna hmun (post) avangaK|P General Conference kal fothei lo tan chuan a hma lamhan pan vang vang theih khaa hlu riau. Chhhunzawm zelchi a ni. |um khat erawh kanPro. Pastor rual 6/7 vel chu \huve lo tur eng emaw zat an lo\hut avanga zah hmel taka letleh ka hmu a, an tan \hutnabik siam lo se chuan hma laman rawn pan ngawt bik lovang maw le, tiin ka lo khaw-ngaih ru hle a, Conferencelehah chuan \halaite gentle-man tak zelin aw...

Ka lam ve a nia aw

K|P General Conference hika lo kal ve fo tawh \hin a;mahse, ka lam ngai lo.Ruatsaka, Synfo-in, “Hla ithiam lo ropui si,” a lo ti vesek lehnghal a, a sawi dik furoh si! Ka K|P lohna a lo reive ta deuh bawk a ni. Mahse,ka chak miau si a, zan khatnaa\angin hla bu kenga en zauhzauh chungin \hut hmunahka ding chhuak a. Lamtual

lam ka va hawi phei fo \hin,ka fanu te an lam chak dawnlutuk tlat, chumi avang chuanhla tharho kha thiam em emnei lo mah ila, a tawp zanahka fanute pahnih pualin/aiawhin lamtual chu ka pan tange nge a, vawi khat kualchhung a rei si a, fit erawh angai khawp mai. Hla thum velbak ka round peih ta lo.Lamtuala ka awm laia ka rilruaawm chu, “ A va nuam ve le!Vanramah chuan AC hnuaiahkan lam tawh ang a, kal hleihtheih loh khawpa tawt a nitawh lo vang a, free takin kanintheh kual \heuh thei tawhang. Chhung kimin kan inzuikual lo ang tih erawh ahlauhawm dawn a nih hi, anuam ropui si a,” tih hi.

Kan zo. A ropui e

A tawp zan Fellowship \anhmain Airtel Sim card kawallet-ah a awm tih ka hmu-chhuak a, fellowship banah,haw kawngah pack te chu kasiam chawp ve hnuhnawh a.Pathian remruat a ni ang e,thlen hlimah khan lohmuchhuak ila chuan kanthlennaah a H+ vah mai si a,Setanan ka hun lehngaihtuahna ruk \henna

June, 2018 25

www.mizoramsynod.org

hmanrua atan a hmang duhngei ang. BSNL net muangfahrana a ka update ve zeuhzeuh kha a lo tawk chauh ani, Conference programmelamah ka ngaihtuahna ka sawrbing theih phah a.

Thalai rual khati zat,tihtakzeta Pathian fak duh kanla nei kha a hmuhnawm a, aropui ngawt mai. Chung lamakhawsaho paw’n hmuhnawman ti ve ngei ang. Nakina kanchunga roreltu tur hre renginkan \hat lai hun i chen ang uhmiang. Thil \ha tih tur a tam,kan \hat lai hian kan thawk

seng dawn lo, kan \hat lai huna rei si lo. Keini \halaite hianPathian leh kan ram tan thilropui tak kan ti thei, thil \hati tura siam kan ni miau si a.Kan \halaipui, sual bawihatang chhuah zalen turin \an ila thar bik lehzual ang u.

Thlarau Thianghlim zalentaka a telna Conference min telvetir a, a thlarau malsawmnamin chantir vetu Pathianchungah ka lawm takmeuh ani. Khawtlang mipui inpeknaleh \an rualna kha a ropui a,Pathianin a let tam takin a rulngei ang.

KRISTIAN THALAIFacebook Group & Whatsapp

Central K|P Committee remtihnain KRISTIAN |HALAIchanchinbu Editorial Board (2018-2020) chuan ‘KRISTIAN|HALAI’ chanchinbu pualin Facebook group Kristian |halaitih a siam thar a, Editorial Board enkawlna hnuaiah \angkaitaka hman tum a ni. Facebook group hi chanchinbua thuchhuahtur thawhna atan te, kan chanchinbua thuchhuah hrang hrangcomment pekna hmun tura siam a ni. Heng kan comment lehchhiartute thukhawchangte hi Kristian |halai chanchinbuah a\ul anga tihchhuah \hin a ni ang. K|P member zawng zawngtelo join \heuh turin kan insawm e.

Kristian |halai chanchinbu Whatsapp number9774196355-ah hian chanchinbua thuchhuak leh zawhna nei tanpawh eng tik lai pawhin thu a thawn theih reng e. Heng kanthuthawnte leh kan zawhnate hi a remchan dan angin Kristian|halai chanchinbuah chhangin tihchhuah \hin a ni ang.

June, 2018 26

www.mizoramsynod.org

LALNUNSANGA( 1990–2018 )

Tv. Lalnunsanga hi Pu Lal\analeh Pi Zosangpuii-te fa hming kohni turin December ni 13, 1990-ahSynod Hospital, Durtlangah a lopiang a, unau pathum niin mipaawm chhun a ni.

A chanchin tlangpuiTv. Lalnunsanga hi naupang

te a nih lai a\angin naupang fel taka ni a, nu leh pa thu awih thei tak ani. In chhung chet leh hnathawh-na kawng hrang hrangah pawh rinngam khawpa naupang fel a ni.Amah hi mi nelawm tak leh \hiankawm pawh thiam tak a ni a, a\hiante pawhin an ngaina thei emem a ni. Unau zinga mipa awmchhun a nih angin a thih nithlengin chhungkaw chawmtuber a ni .

Rawngbawlna lamRawngbawlna kawngah

pawh a phak tawkah chuan miinhmang tak a ni a. Pathian fakazai nuam ti mi a ni a, BSI AreaZaipawlah te pawh lo tel tawhin,Bial Zaipawl (2016–2018 )-ah mem-ber a ni bawk.

Kohhranah leh K|P-ah pawhrawngbawltu \angkai tak a ni.Sunday School-ah, Junior Depart-

ment zirtirtu a ni a, Nilai zaninkhawm \antu leh khuangpu ani bawk. Tin, K|P, Leitan RamtharBranch Committee member a ni a,Group-ah Asst. Secretary hna achelh bawk. Tin, ProgrammeCommittee Secretary a ni a, K|Pchanchinbu news editor hna achelh bawk a ni. Rawng-bawlnakawnga mi inpe tak leh mi \angkaitak a ni.

Hnathawhna lamSeptember ni 15, 2016 a\angin

Govt. Hermon Primary School,Durtlangah Asst. Education Instruc-tor-in a thawk \an a, a thih nithlengin he sikulah hian\hahnemngai takin a thawk a ni.

A hun hnuhnungFebruary ni 13, 2018 (Thawh-

lehni) khan an \hian hovin, chawei khawm turin an chhuak a. Hunhlimawm tak an hman mek laiin,Scooty-a an chaw ei khawmna lampan tura a tlan chu, tlai lam dar4:30 velah motor dang nen insupalhin a chesual hlauh mai a, achetsualna hmunah theihtawpchhuaha buaipui nghal niin, hos-pital panpui nghal a ni a. A \ul danang zelin hospital dang pawhpanpui a ni a. Amaherawhchu, ahliam chu a lo nat em avangin zuallam pan zelin, February ni 13, 2018(Thawhlehni) zan dar 10:00 khan,a nu leh pa leh unaute, a \hianteleh a rawngbawlpuite kalsanin,rawng a bawlsak \hin Lalpahnenah a lo chawl ta a ni. “Tunah nangmah ngaiin \ap rihmah ila, nakinah van nuamah intawhleh ngei kan beisei.”

June, 2018 27

www.mizoramsynod.org

Thawhlehni zing boruakthiang nuam tak chuanPathian hmangaihna leh kantâna a inpekna ropuizia apuang chiang ngei mai. Biakinah mahni chauhvin ka \hua, piano ka hmet a, Pathianfaka zai mai loh chu tih theihka nei lo. Lal Isua inpêknaropui leh nasa tak chuan kathinlung chu a hneh tulhtulh a, thil dang zawngzawng aia ropui zawk a nitih chu ka thinlung chuanchiang takin a hria a ni.

Above all powers, above all kingsAbove all nature and all created

thingsAbove all wisdom and all the ways of

manYou were here before the world began

Above all kingdoms, above allthrones

Above all wonders the world has everknown

Above all wealth and treasures of theearth

There's no way to measure whatYou're worth

CrucifiedLaid behind the stone

You lived to die, rejected and aloneLike a rose trampled on the groundYou took the fall and thought of me

Above all

Above All

Lenn

y LeB

lanc

Paul

Baloc

he

Khawvel thiltihtheihna te,lârna te, hausakna te, finnazawng zawng te aiin a ropuizawk. Ka zai zel a, ka ngaih-tuah lawk miah lohvin hethu hi ka kâ a\ang chuan arawn chhuak ta ringawtmai a ni. “….Lord, you areabove all kingdoms, aboveall thrones, above al lwonders the world hasever known....” Ni e, Lalpa,nang chu thil dang zawngzawng aia ropui i ni chiange.

June, 2018 28

www.mizoramsynod.org

A thunawn ziah tuminkum khat chuang hun kahmang, ka puitlin thei hauhlo nia! Ka \hianpa LennyLeBlanc-a chuan heti hi ni selaeng angin nge i ngaih –“....Crucified, laid behind astone....like a rose trampledon the ground....’’ Hei ngei hia thunawn tur chu a ni. LalIsua, thil dang zawng zawngaia ropui, chatuan thlengaropui zual zel tur chuan minhmangaih êm avangintihduhdah tuara, nasa takanghaisaka, diriama, krawsakhen beh turin kan tan a rawninhlan tlat. A dik chiah. Rosepar mawi tak chu leiahthlauhthlakin a awm a, rahbehin a awm miau a ni.

“You took the fall andthought of me....above all.”Patling pahnih, inla rorum vetak, zam chhe mai mai ngai loni chuan kan inhre ve alawm!Eng emaw vang mai mai hiankan mittui hi kan titla mai maibik lo asin! Mahse, duh duhnei thei, min hmangaihavangin ama thihna ngei turkraws a pu a, sawisakna nasatak a tawrh avangin a taksaahchuan pem lo lai pawh a awmtawh lo. A tui a hal a, a ril a\âm a; mahse, keimah minngaihtuah em avang chauh

chuan tluk leh din fawmin athihna tur lam panin a kalalawm. Patling inti hi kanpatling thei tawh lo va, zahnapaw’n hmun a chang theitawh lo a nih hi. Ka \ap zeldawn, ka \ap zual zel ang! Atawrhna chuan ka thinlung atitui ral zo va, ka tân a ropuizialeh fak phu a nihna chu achiang ngei mai.

He hla hi kan tan chuanhla special ber a ni kumkhuatawh ang. Hla phuah tumhrim hrim vanga he hla hi lopiang a ni lo va, kan Pathian,a ropui êm avanga fak kanduhna thinlung avanga he hlahi lo piang a ni. Keimahnia ainpuanna a ni tlat.

Khami Thawhlehni zîng,biak ina piano chhuanawmloh tak tum chunga Pathianfakna a\anga Pathian ropuinarawn inpuang chhuak khanPresident Bush-a \awng\aiinkhawm a thleng chho hiala, Michael W. Smith-a’n thiamtakin a sa a nih kha. He hlathu mawl te hian mite hnenahchakna pe deuh deuh sela. Hehla hmang hian Lal Isua chuchawimawiin a la awm zel angtih chiang taka ka hriatavangin ka thinlung hi alawm a ni.

June, 2018 29

www.mizoramsynod.org

An inneih kum 60-na (DiamondJubilee) hial an lawm tawh a. Nupakawpchawi, inngeih tak mai niin, luakelsam \o bam tawha khawlaia an lainzui hnak hnak mai te, kawta niluman ai dun rial mai te chu mitehmuhnawm tih leh hrilfak a tling a."He mite nupa zet hi zawng, hring nunhi an va timawi em!" an ti \hin.

Inneih thil chhawm zingah anupui hian thingrem te pakhat hi achhawm tel ve a. A nupui chuan, "Hethingrem hi ka nuin, kan inneih reitheih min duhsak entir nana minchhawmtir a ni a. Keimah lo chuankhawih a rem dawn lo va; chu vangchuan inrin tawnna talaa kan kalh angai ang," a ti a. An nupa chuanthuruk awm lovin thil engkim hi aninhrilh dun \hin a. Mahse, chuthingrem chungchang erawh chu ansawi ngai lo va, a pasal pawh chuan achhunga awm hriat tumin a khawihngai hek lo.

Ni khat chu a nupui chu nikhawhre lovin a tlu thut mai a. Damdawiinah rang takin an hruai a. Doctor-te chuan natna rang chi a nih thu lehrei a dam dawn tawh loh thu an lohrilh ta mai a. An nu chuan thih chua hrehin a lungngai hauh lo va;mahse, a tel lova a pasal khawhar dantur a ngaihtuah chuan hrehawm a tiem em a, a thil ei a tui lo va, a hlimthei mawlh lo.

A pasal chuan a nupui hlimtheihna a nih beiseiin, a thingrem techu damdawi inah chuan a rawn keng

a. A nupui bulah chuan, "Duh tak, thilei tawh rawh. Hei, i thuruk bawmpawh ka rawn ken che hi," a ti a. Anupui chuan, "Duh tak, thingremchhungah khan eng nge awm tih i hriaem?" a ti a. A pasal chuan, "Hria e,inneih rei theihna thuruk!" a lo ti a."A dik chiah. Tunah chuan a chhungaawmte kha i hriat a \ha e. I ta vek tura nih kha!" a ti a.

A pasal chuan a nupui duh angchuan thingrem te chu a hawng ta a.A chhungah chuan lukhum phiarpakhat leh pawisa tam tham tak hi alo awm a. An nu chuan thingremchhunga awm chu hetiang hian ahrilhfiah ta a: "Kan inneih dawn khan,ka nu khan hlim tak leh rei tak kaninneih theihna tur thuruk hi min hrilha. Chu chu thinrim loh hi a ni a. Kanu chuan, 'Thinrim chang te chu i neingei ang; mahse, ngawih chuh la, ithinrim lak pen nan la phiar \hin la, ithinrimna tam tak chu hunin aliampui mai ang,' tih min hrilh a," ati a.

A nupui thusawi a hriat chuana pasal chu a lawm em em a. Hei lehchen an inneih tawh a, lukhum phiarpakhat chiah lo awm chu a nupuichuan a lo hmangaih hle tih a hria a,a chhungril chu a lawm veng vengmai a.

"Duh tak, lukhum phiar pakhatchauh awm chu a mak zawk hle mai.A nih leh pawisa heti zozaia tam hi?"a ti a. A nupui chuan, "Ka lukhumphiar hralhna pawisa tling khawm anih kha," a ti a, a nui sen sen a.

Inneihna Thuruk

June, 2018 30

www.mizoramsynod.org

KANTU

Bualpui Branch

Kristian |halai PawlBualpui Branch hi KawnpuiBial chhunga awm a ni a, kum1980-a din kha a ni. Kuminahhian member 134 (Mipa 97 lehhmeichhia 37) an awm.

Branch committee memberhi 17 (OB 6 – Kohhran com-mittee aiawh 1) an awm a ni.Thla tin Pathianni hnuhnungber hma chiah Zirtawp zanahBranch committee a \hu thin.K|P Day an ngai pawimawhhle a, member hlate hnuhhnaihna atan Sports-a inelnahrang hrang neiin zan lamahVariety Programme leh hna-tlang an nei \hin a ni. Branchtha tichak turin BranchCommittee hnuaiah Grouppahnih – Upa Vanlalbela (L)Group leh Upa LalremaChawngthu (L) Group-te dina ni. Group Budget atan Rs.10,000/- ve ve tuk an ni. Grouphruaitute hian member-tetlawh chhuakin kohhran leh

K|P inkhawm, hnatlang, hlazir turin an sawm \hin a, anhlawkpui hle. Branch Commit-tee hnuaiah Sub-Committee 7din a ni: (1) Programme Sub-Committee, (2) Evangelical Sub-Committee, (3) Finance Sub-Committee, (4) Chanchinbu SubCommittee, (5) Refreshment SubCommittee, (6) Music Sub-Committee, (7) EntertainmentSub-Committee-te din a ni.Evangelical sub-committeehmalaknain kohhraninkhawm – Nilai zan lehPathianni zan inkhawm banapiangin, \awngtai thupuinghet neih bakah missionaryleh member hlate pualin\awng\ai rualna an hmang\hin.

Kumin chhung Projectatan kohhran sound systemtihchangtlun te, BualpuiMasihi Sangati Biak Intichangtlun nana sum dah te,Printer Cartridge lei te a ni.

June, 2018 31

www.mizoramsynod.org

Inkhawm hman dan tlangpuihi Sermon Inkhawm te, CK|PKumpuan Thupui zir lehCK|P leh Bial K|P a\angazirtur lehkha lo thleng te zirnan an hmang \hin. Inkhawmapiangin Holy Bible leh KristianHla Bu keng te, kar khatchhunga Bible bung khat talchhiar te Group inel nan aninchhiar \hin a ni. Kohhraninkhawm kan \hat zawk theihnan Nilai zan leh Inrin zaninkhawm lo Branch CommitteMember-te an indintir \hin.Pathianni tlai apiangin Fellowshipan nei thin a, Sharing leh zai ho,Bible Quiz, Short Sermon, SpecialItem, hla zir nan an hmang thin.

Sum hmuhna tlangpui hiFaith Promise, InkhawmThawhlawm, Group Budget,Slab chhun, Huan sam, Sanghazawrh. Heng bakah hianinhlawhna remchang apiangan thawk thin. Kohhran Zai-pawl dingin bial Programmeleh kohhran hun pawimawhah an zai thin. Synod MissionBoard hnuaiah missionary 1 athawk mek a, BD zir 1 a awmmek bawk. Synod Mission Boardhnuaiah Missionary kohhrankaltlangin 2 an chawm mek a ni.

K|P leh kohhran activityhrang hrangah hma an sawntheih nan kohhran leh K|Pinkhawm \ha leh hnatlang\ha, committee kal \hatehnenah kum tawpahlawmman \ha tak pek \hin anni. Kohhran chanchinbuPRESBYTERIAN tih chuK|P-te’n enkawlin Pathianniapiangin tihchhuah \hin a nia, CK|P chanchinbu copy 60an la mek bawk. Chhiatni\hatni inkaihhruaina dansiamin, K|P member thi anawmin ralna Rs. 500 man huan pek bakah ralnainkhawmah thawhlawmkeng khawmin khawharchhungte hlan \hin an ni a,kohhran mi thi an awminralna inkhawmah thawh-lawm keng khawmin hlan\hin an ni bawk.

Biak in hawnga nupuipasal nei an awminLawmpuina Thuziak lehHoly Bible an hlan \hin. Biakin hawnga nupui/pasal neian pun zel theih nanchawimawina leh ngaih-sanna thu biak in kawtahbanner tar thin a ni a, biakin leh in lamah KTP Flag antar \hin bawk.

June, 2018 32

www.mizoramsynod.org

Keimahni

q Phulbial Branch K|P Silver Jubilee lawmnaMarch 31–April 2, 2018 chhung khan Phulbial Branch K|P

Silver Jubilee lawm a ni a. March 31 (Inrinni) zan inkhawmahCK|P aiawhin Pu Malsawmtluanga, committee member-inSilver Jubilee chibai bûkna a sawi a, Zan inkhawm banah Ju-bilee meichher dêt a ni. April 1 (Pathianni) zingkarah CK|Paiawhin Pu Malsawmtluanga'n Jubilee dar a vua a. Pathiannichawhma inkhawmah Dr. Lalrotluanga, Treasurer-in Jubi-lee thupui 'Nang malsawmna ni ang che’ (Gen. 12:2) tih asawi. April 2 (Thawh\anni) tlaiah Jubilee ruai \heh a ni.

q Serchhip Vengchung Bial K|P Leadership TrainingApril 14 & 15, 2018 khan Upa Rosangliana, Asst. Leader

leh Pu Lalrinchhana Ralte, Comt. Member-te chuan SerchhipVengchung Bial K|P Leadership Training neihpuiin SerchhipVengchung Kohhranah hun an hmang a. Upa Rosanglianahian chawhma lamah hun a hmang a, chawhnu lamah PuLalrinchhana Ralte chuan hun a hmang thung. Inrinni zanleh Pathianni zan inkhawmah Upa Rosangliana’n thuchah asawi a, Pathianni chawhnu inkhawmah Pu LalrinchhanaRaltein thuchah a sawi bawk. Training-ah hian Bial chhungaBranch Committee member mi 80 an tel.

q Phulpui Field Veng Branch Silver JubileeApril 14, 2018 (Inrinni) khan Phulpui Field Veng Branch

chuan Silver Jubilee an lawm a, jubilee hmanpui hian PuLalmuanawma, Finance Secretary leh Tv. BenjaminLalnunpuia, Comt. Member-te an kal. Inrinni zing dar 9:45-ah Pu Lalmuanawma’n Jubilee Lungphun a hawng a, Jubileedar vuak chhunzawm nghal a ni. Pu Lalmuanawma’n thuchaha sawi. Chawhnu lamah Fellowship Programme hman a ni a,

June, 2018 33

www.mizoramsynod.org

Tv. Benjamin Lalnunpuia’n thilpek hlanin thuchah tawi a sawia. Tlai dar 3:30-ah Jubilee ruai \heh a ni.

q MTC Graduation DayApril 18, 2018 (Nilaini) khan Missionary Training College,

Mission Vengthlang chuan B.Miss. zir chhuakte thlahna,Graduation Day a hmang a. Hetah hian CK|P aiawhin PuRochungnunga, General Secretary leh Tv. Robert Lalduhzuala,Committee Member-te an kal.

q Dawrpui Vengthar Branch Diamond JubileeApril 23, 2018 (Thawh\anni) zan khan Kristian |halai Pawl,

Dawrpui Vengthar Branch chuan an Branch kum 50 tlin, Dia-mond Jubilee an lawm a, CK|P min sawm angin Rev. Dr. K.Lallawmzuala, Leader leh T.Upa Ricky Lalrammawia Ralte,Asst. Secretary-ten hun an hmanpui a; Rev. Dr. K.Lallawmzualan thuchah a sawi. Leader leh Asst. Secretary hiDawrpui Vengthar Bial a\anga CK|P Committee Member, PuR. Lalbiakmawia’n a \awiawm bawk.

q YRC tlawh thuYouth Recreation Centre-a hnathawh mek a nih dan hriat

nan April 11, 2018 (Nilaini) tlai dar 3 khan CK|P OB-ten YRChmun an tlawh a. Hetah hian Rev. Dr. K. Lallawmzuala,Leader; Upa Rosangliana, Asst. Leader; Pu Rochungnunga,General Secretary; T.Upa Ricky Lalrammawia Ralte, Asst. Sec-retary leh Dr. Lalrotluanga, Treasurer-te an kal.

q NEICCYA Silver Jubilee lawm reportApril 20–22, 2018 chhung khan Umpling Presbyterian

Church, Shillong-ah North East India Christian CouncilYouth Assembly chuan Silver Jubilee a lawm a. Hetah hianCK|P chu member kan nih angin palai 46 kan intir. Palaizingah hian Synod Choir member, CK|P Committeemember leh Bial a\anga palai mi paruk an kal. Bial K|Paiawh tir tur hian Shillong Bial , Madanrting Bial ,Zemabawk North Bial, Chanmari West Bial, RamhlunVengthar Bial, Bethlehem Bial leh Bungkawn Bialte ruatan ni a. Bungkawn Bial tih loh, Bial dang zawng hian palaipakhat \heuh an tir thei a, a lawmawm hle.

June, 2018 34

www.mizoramsynod.org

NEICCYA Silver Jubilee lawmnaah hian CK|P hruaitu hlui,Pu Vanlalsawma chuan April 20 zan inkhawmah Inlawmnathuchah (Inaugural message) a sawi a, April 21 (Inrinni)chawhma inkhawmah CK|P aiawha hruaitua tel, Pu PCBiakmuanpuia, NEICCYA-a Silver Jubilee Organizing Commit-tee Secretary chuan hruaitu hlui chawimawina hun a hmanga; he inkhawmah hian NEICCYA Silver Jubilee lawmpuina atanaCK|P hminga memento kan siamtir chu Pu Lalmuanawma,Finance Secretary chuan NEICCYA hnenah hian a hlan. April22, 2018 (Pathianni) zan inkhawmah kan hruaitu, Synod ChoirDirector ni mek, Dr. David C. Lalfakawma, NEICCYA-a FinanceSecretary ni bawk chuan \anna hun a hmang (Bible readingand prayer). NEICCYA Silver Jubilee lawmpuina atana CK|Phminga memento kan siamtir chu April 21, 2018 (Inrinni)chawhma inkhawmah Pu Lalmuanawma, Finance Secretary-in NEICCYA hnenah hian a hlan.

April 21, 2018 (Inrinni) chawhnua Cultural Programme-ah Central K|P aiawhin Shillong Bial K|P chuan cheraw anentir a, a lawmawm hle. Inrinni zanah hian Musical Eveningneih a ni a, hetah hian Synod Choir an zai a, Tv. Lalremsanga,Synod Choir Member a solo bawk.

q Branch ding thar reportBungkawn Bial K|P-in an Bial chhungah April 9, 2018 khan

Bungkawn High School Veng Branch a din thar thu an rawnreport a. Branch registration pawh Rs. 50 pein an ti nghal.

q YRC lei laihna sum pekApril 20, 2018 (Zirtawpni) khan Youth Recreation Centre

hmun laihna senso atan Pu Biaksanga, Chanmari hnenah Rs.10,00,000/- (nuai 10) chu cheque hmangin pêk a ni.

NGENNA : Kristian |halai chanchinbu la thar duh taneng tik lai pawhin lak thar theih reng a ni a, la thar duhtenmahni Branch Agent-te kaltlangin Central K|P Office-ahhriattir mai tur a ni e.

Chanchinbu man la pe lote, a hma lama pe fel turinkan inngen thar leh bawk e.

June, 2018 35

www.mizoramsynod.org

June, 2018 36

www.mizoramsynod.org