prose, poetry, applied - university of · pdf fileprose, poetry, applied grammar and...
TRANSCRIPT
PROSE, POETRY, APPLIED
GRAMMAR AND TRANSLATION
B.A.MALAYALAM
I SEMESTER
COMPLEMENTARY COURSE - SANSKRIT
(2011 Admission)
UNIVERSITY OF CALICUT
SCHOOL OF DISTANCE EDUCATION CALICUT UNIVERSITY P.O., MALAPPURAM, KERALA,INDIA-673 635
393
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 2
UNIVERSITY OF CALICUT SCHOOL OF DISTANCE EDUCATION
B.A.MALAYALAM I SEMESTER
COMPLEMENTARY COURSE - SANSKRIT
PROSE, POETRY, APPLIED GRAMMAR AND TRANSLATION
Prepared by :
Dr.A.R.ANILKUMAR Assistant Professor, Department of Sanskrit, Sree Vivekananda College, Kizhoor, Kunnamkulam. Edited and Scrutinised by :
Sri.K. JAYANARAYANAN, Associate Professor, Department of Sanskrit, Sree Kerala Varma College, Thrissur. Lay out :
Computer Section, SDE. ©
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 3
Reserved 0SK2 2 C01(02) BA DEGREE PROGRAMME MALAYALAM
SEMESTER II
COMPLEMENTARY COURSE I
PROSE, POETRY, APPLIED GRAMMAR AND TRANSLATION
Texts : 1. Balaramayana by P.S. Ananthanarayana Sastry (Balakanda only) 2. Raghuvamsa of Kalidasa Canto V
Credits. 4 Insructional Hours 108 Aim of the course
The course aims at introduction of Kavya literature in general and its appreciation. Basic principles of grammar and translation skills are also aimed at Objectives of the course -
To make the student aware of Sanskrit literature. Identification of Vibhaktis of words and saudhis.
Compare similar verses and prose literature from Malayalam literature. To enable the students to translate Sanskrit passages to Malayalam. Course outline Module I .
Prose literature – Divisions and characteristics. Essential reading
Balaramayana by P.S. Ananthanarayana Sastri (Bala kanda only) published by R.S. Vadhyar & Sons, Kalpathi, Palakkad.
Additional reading 1. Kuttikalate Ramayanam – Mathrubhumi publications 2. Adhytma Ramayana – by Thunchath Ezhuthacchan
Module II Poetry in Sanskrit – Divisions and characteristics
Essential Reading :- Raghuvamsa of Kalidasa Canta V
Module III Basic Grammar. Declensions of Vrksha, lata, vanam, pitr and kavi. Congugations of Bhu Dhatu in Lat, Lang, Lrt, Lit and Lot. Sandhi – Svara, Vyanjana and Visarga.
Essential Reading :- Sidharupa
Additional reading Sabdamanjari, Dhatumanjari, Balabodhanam by Rajarshi Ramavarma Thampuran.
Published by Govt. Sanskrit College, Thrippunithura. Laghasamskartam – by Dr.K.G. Poulose, Current Books, Kottayam.
Module IV Translation of known Sanskrit prose passage and verses to Malayalam.
Additional reading:- Exercises in Sanskrit Translation – by T.K. Ramachandran Iyer, published by R.S. Vadhyar & Sons, Kalpathy, Palakkad.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 4
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 5
MODULE I
PROSE LITERATURE – DIVISIONS AND CHARACTERISTICS
Essential reading
Balaramayana by P.S. Ananthanarayana Sastri (Balakanda only) published by R.S. Vadhyar &
Sons, Kalpathi, Palakkad.
Additional reading
1. Kuttikalate Ramayanam – Mathrubhumi publications
2. Adhytma Ramayana – by Thunchath Ezhuthacchan
BALARAMAYANA (BALAKANDA ONLY)
¤ÉɱɮúɨÉɪÉhɨÉ (¤ÉɱÉEòÉhb÷¨ÉÂ)
Eò±ªÉÉhÉÉxÉÉÆ ÊxÉvÉÉxÉÆ EòʱɨɱɨÉlÉxÉÆ {ÉÉ´ÉxÉÆ {ÉÉ´ÉxÉÉxÉÉÆ {ÉÉlÉäªÉÆ ªÉx¨ÉÖ¨ÉÖIÉÉä& ºÉ{ÉÊnù {É®ú{Énù|ÉÉ{iɪÉä |ÉκlÉiɺªÉ* ʴɸÉɨɺlÉÉxɨÉäEÆò EòÊ´É´É®ú´ÉSɺÉÉÆ VÉÒ´ÉxÉÆ ºÉVVÉxÉÉxÉÉÆ ¤ÉÒVÉÆ vɨÉÇpÖù¨ÉºªÉ |ɦɴÉiÉÖ ¦É´ÉiÉÉÆ ¦ÉÚiɪÉä ®úɨÉxÉɨÉ**
IeymWm\mw \n[m\w IenaeaY\w ]mh\w ]mh\m\mw
]mtYbw b·papt£mx k]Zn ]c]Z{]m]vXtb {]ØnXky
hn{imaØm\taIw IhnhchNkmw Poh\w kÖ\m\mw
_oPw [Àa{Zpaky {]`hXp `hXmw `qXtb cma\ma.
awKf§fpsSsbÃmw Ccn¸nShpw IenbpKtZmj§sf CÃmbvasN¿phm³ {]m]vXhpw ]mh\·mÀ¡v
]cnip²hpw {ZpXKXnbn ]ca]Zamb tam£w e`n¡p¶Xn\p th−n ]pds¸« apap£p¡Ä¡v ]mtYb
(bm{Xbn tbmKy) ambncn-¡p¶Xpw Htcsbmcp hn{iaØm\ambncn-¡p¶Xpw t{ijvT·mcpw kÖ\§fpw
Bb IhnhNÊpIÄ¡ v Poh\hpw [À½amIp¶ hr£¯n¶v hn¯pamb {iocmatZhsâ \matYbw
`hm·mÀ¡v sFizcy¯n\mbn `hn¡s«.
`mcXob]mc¼cya\pkcn¨v GsXmcp Imcyw sN¿pt¼mgpw awKfw A\p-jvTn-¡pI Fs¶mcp ]Xnhp-
−v. Imhy¯nsâ {]tbmP\§Ä hnebncp-¯nb Imhy{]ImiImc\mb a½S`«³ {]hNn¨
]camÀ°§fn inthXc£Xtb F¶ \nÀt±i¯n\v kIeZmÀi\nI·mÀ¡pw kmlnXymkzmZI·mÀ¡pw
{_Òm\µnIÄ¡pw {_Òm\µktlmZc·mÀ¡pw kackamb A`n{]mbw Xs¶bmWpÅXv.
_p²nip²n¡pw AawKf\nhr¯n¡pw awKfw sN¿Wsa¶v imkv{Xw \nÀt±in¡p¶p. BbXn\mÂ
CÆn[apÅ ]mc¼cys¯ ]cnKWn¨pt]mcp¶ ]n. Fkv. A\´\mcmbWimkv{XnIfpw kz´w
_mecmambW¯n awKfw sNbvXncn-¡p¶Xv DNnXw Xs¶. BioÀ\akv{InbmhkvXp\nÀt±tim hm]n
X·pJw F¶ Ihnsamgnb\pkcn¨ v Bin-tÊm, \akvImctam hkvXphnsâ \nÀt±itam ImhyapJamImw.
ChnsSbmIs« cma\maw `hm·mÀ¡v sFizcy¯n\mbn `hn¡s« F¶p ]dªncn-¡p¶Xn\m BinÊmWv
ImhyapJw.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 6
_meImWvU¯nse IYmkmcw
¶ ¼¶ ¯   À½ ² ² ¶
« − ¶ ¯ ¶ Iukey, ssItIbn, kpan{X F¶o aq¶p
`mcy·mcp−mbncp-¶n«pw Ahcnsem¶pw ]p{X·msc e`n¨n-Ã. ]p{Xe_v[n¡pth−n ]ptcm-lnX\mb
hknjvTs\s¡m− v EjyirwKs\ ap³\nÀ¯n ]p{XImtajvSn \S¯pIbpw bÚIpWvU¯n \n¶v
Znhy]mbkhpsaSp¯v DbÀ¶ph¶ {_Òmhnsâ ZqX³ ]mbkw ZicYs\ G¸n-¨v `mcyamÀ¡v sImSp-
¡phm³ \nÀt±in¨p. ]¦psh¨ v `mcyamÀ¡v ]mbkw \evIpIbpw ZnhyKÀ`w [cn¨ v Iukey ssItIbn
kpan{X F¶nhÀ bYm{Iaw cma³, `cX³, e£ vaWi{XpLv\·mÀ F¶nhÀ¡v P·w \evIpIbpw sNbvXp.
Ip«n¡mew Ignª cmP]p{X·mÀ kakvXthZ§fnepw imkv{X§fnepw ]mWvUnXyw t\SpIbpw B
cmP]p{X·msc e`n¨Xn ZicY³ hfscb[nIw k´pjvS\mIpIbpw sNbvXp. a¡fpsS
hnhmls¯¡pdn¨ v Nn´n¡p¶ Ahkc¯n¦Â hnizman{XalÀjn Atbm²ybnte-¡v sNÃpIbpw Xm³
\S¯p¶ bÚ¯nsâ c£¡mbn cmas\ hn«pXcphm³ bmNn¡pIbpw sNbvXp. hfsc {]bmks¸«v
cmas\ hn«p-sIm-Sp-¡pIbpw cmas\ A\pKan¨ e£t\bpw kzoIcn¨v t]mIp¶ hgnbnÂsh¨v hni¸pw
Zmlhpw AS§phm³ _e AXn_e F¶o a{´§Ä D]tZin-¡pIbpw sNbvXp. bm{X¡nSbnÂ
BĸmÀ¸nÃm¯ Hcp tLmch\w I−n«v h\s¯¡pdn¨mcmbpIbpw sNbvXp. B kab¯v Bbncw
B\IfpsS Icp¯pÅ XmSI F¶ cm£kn B h\¯n Xmakn¡p¶Xmbn tI«p. hnizman{Xsâ
BÚb\pkcn¨v cma³ XmSIsb h[n¡pIbpw sNbvXp. AXn-\ptijw bÚimemkwc£W¯nÂ
hy{K Bbncn-¡p¶ cmas\ bÚw ]n¶n-«v Bdmw Znhkw kp_m-lpamcoN·mÀ B{Ian¡pIbpw Ahsc
th[n¨ v tbmP\IÄ¡Ise FdnbpIbpw sNbvXp. A\´cw k´pjvS\mb hnizman{X³ anYnebn³
\S¡p¶ bÚs¯¡pdn¨v cmat\mSp ]dbpIbpw Ahn-Sps¯ ssihNm]¯nsâ amlmßyw shfns -
Sp¯pIbpw ssihNm]s¯ `RvPn¨m anYnem[n]sâ ]p{Xnbmb ssaYnensb e`n¡p-sa-¶v
Acpfns¨¿pIbpw sNbvXp. koXmkzbw hc¯n\mbn cma³ ssihNm]w `RvPn¨v kz´w Ignhp
sXfnbn¡pIbpw sNbvXp. Cu Ignhnsâ ^eambn e`n¨ koXtbbpw aäp ktlmZc·mÀ hnhmlw sNbvX
DuÀ½n-f, anYnem[n]sâ ktlmZc\mb Ipi[zPsâ ]p{Xn-amcmb amWvUhn {ipXIoÀ¯n F¶nhcpambn
kt´mjw ]¦nSpIbpw ssihNm]w HSn¨Xdnª v ]cipcma \v hcnIbpw Xsâ Kpcp-hnsâ hnsÃm-Sn¨XnÄ
a\w s\m´v cma\pambn bp²¯nteÀs¸SpIbpw cma³ AXns\ Ifnsb¶ emLh¯n FSp-¡pIbpw
]cipcmasâ AlwImcmZnIÄ¡v ia\w D−m¡pIbpw sNbvXp. X]ÊpsIm−mÀÖn¨ FÃm hocyhpw
{iocma³ \in¸n-¡pIbpw B Iàn hos−Sp¡phm³ ho−pw atl{µ]ÀÆX¯nte-¡v t]mbn.
a¡sfÃmhtcmSpw IqsS `mcyamcpsam- v Zic³ hfsc kpJambn¡gnªp.
_meImWvU¯nse IY IhnbpsS hm¡pIfneqsS \aps¡m-¶v ]cnNbs¸Smw.
EòÉäºÉ±ÉxÉÉΨxÉ ºÉ¨ÉÞÊrù¨ÉÊiÉ VÉxÉ{Énäù ±ÉÉäEòʴɸÉÖiÉÉ ¨ÉxÉÖxÉÉ º´ÉªÉÆ ÊxĘ́ÉiÉÉ +ªÉÉävªÉÉ xÉÉ¨É xÉMÉ®úÒ +ɺÉÒiÉÂ* iɺªÉÉÆ vɨÉÇ{É®úÉä Ê´ÉÊVÉiÉäÎxpùªÉÉä ´Éè¸É´ÉhÉÉä{ɨÉÉä ±ÉÉäEòºªÉ {ÉÊ®ú®úÊIÉiÉÉ nù¶É®úlÉÉä xÉÉ¨É ®úÉVÉ̹ɮú´ÉiÉÇiÉ* iɺªÉ SÉ EòÉèºÉ±ªÉÉ EèòEäòªÉÒ ºÉÖʨÉjÉäÊiÉ ÊiÉ»ÉÉä ¦ÉɪÉÉÇ& +¦É´ÉxÉÂ* ¨É½þÉi¨ÉxɺiɺªÉ ®úÉVɹÉæ& ºÉÖiÉÉlÉÈ iÉ{ªÉ¨ÉÉxɺªÉÉÊ{É ºÉÖiÉÉä xÉÉVÉɪÉiÉ* iÉiÉ& ºÉ ®úÉVÉÉ {ÉÖ®úÉävɺÉÉ ´Éʺɹ`äöxÉ @ñ¹ªÉ¶ÉÞRÂóMÉÆ {ÉÖ®úºEÞòiªÉ {ÉÖjÉÉlÉÈ ªÉYÉEò¨ÉÇ EòÉ®úªÉɨÉɺÉ* iÉκ¨ÉxÉ ªÉYÉEò¨ÉÇÊhÉ ½ÖþiɴɽþÉiÉ |ÉÉnÖù¦ÉÚÇiÉÉä Ênù´ªÉ{Éɪɺɺɨ{ÉÚhÉÈ {ÉÉjÉÆ nùÉ䦪ÉÉÈ vÉÉ®úªÉxÉ |ÉÉVÉÉ{ÉiªÉ& {ÉÖ¯û¹É& ®úÉVÉÉxɨÉä´É¨É¥É´ÉÒiÉÂ- ‘xÉÞ{ɶÉÉnÚÇù±É! |ÉVÉÉEò®úʨÉnÆù näù´ÉÊxĘ́ÉiÉÆ {ÉɪɺÉÆ MÉÞ½þÉhÉ, |ɪÉSUô SÉÉxÉÖ°ü{ÉɦªÉÉä ¨Éʽþ¹ÉÒ¦ªÉ&, iÉɺÉÖ i´ÉÆ ±É{ºªÉºÉä {ÉÖjÉÉxÉÂ’ <ÊiÉ* xÉÞ{ÉÊiÉ& iÉlÉäÊiÉ iÉi|ÉÊiÉMÉÞÁ iÉÆ {ÉÖ¯û¹É¨ÉʦɴÉÉt {É®ú¨ÉªÉÉ ¨ÉÖnùÉ ºÉ¨É{ÉÚVɪÉiÉÂ* {É®ú¨É¦Éɺ´É®úÉä Ênù´ªÉ{ÉÖ û¹É& iÉjÉè ÉÉxiÉnÇùvÉä* |ɾþ¹]õÉä xÉ®ú{ÉÊiÉ®úxiÉ&{ÉÖ®Æú |ÉʴɶªÉ EòÉèºÉ±ªÉɪÉè {ÉɪɺÉÉvÉÈ |ÉlɨÉÆ |ÉnùnùÉè* ÊuùiÉÒªÉÉnùvÉÉÇnùvÉÈ ºÉÖʨÉjÉɪÉè nùnùÉè* iÉiÉÉä%´Éʶɹ]õºªÉÉvÉÈ EèòEäòªªÉè nùi´ÉÉ {ÉÖxÉ®ú´Éʶɹ]Æõ ºÉÖʨÉjÉɪÉè |ÉnùnùÉè* iÉÉ& ¨É½þÒ{ÉiÉä¯ûkɨÉκjɪÉ& {ÉɪɺÉÆ iÉi|ÉɶªÉ xÉÉÊSÉ®äúhÉè É iÉäVÉκ´ÉxÉÉä MɦÉÉÇxÉvÉÉ®úªÉxÉÂ* iÉiɶSÉ uùÉnù¶Éä ¨ÉÉ漃 xɴɨªÉÉÆ ÊiÉlÉÉè {ÉÖxÉ´ÉǺÉÖxÉIÉjÉä {É\SɺÉÖ Oɽäþ¹ÉÖ º´ÉÉäSSɺlÉÉxÉÆ MÉiÉä¹ÉÖ EòÉèºÉ±ªÉÉ Ênù´ªÉ±ÉIÉhɺÉƪÉÖiÉÆ ®úɨɨÉVÉxɪÉiÉÂ, EèòEäòªªÉÉÆ ºÉiªÉ{É®úÉGò¨ÉÉä ¦É®úiÉ& VÉYÉä, ºÉÖʨÉjÉɪÉÉÆ ´ÉÒ®úÉè ±ÉI¨ÉhɶÉjÉÖPxÉÉè SÉ VÉYÉÉiÉä*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 7
tImke\mav\n kar²naXn P\]tZ temIhn{ipXm a\p\m kzbw \nÀanXm Atbm[ym \ma \Kco
BkoXv. Xkymw [Àa]tcm hnPntX{µntbm ssh{ihtWm]tam temIky ]cnc£nXm ZictYm \ma
cmPÀjnchÀXX. Xky N Iukeym ssItIbo kpan-t{XXn Xnt{km `mcymx A`h³. almß\kvXky
cmPÀtjx kpXmÀYw X]yam\kym]n kptXm \mPmbX. XXx k cmPm ]ptcm[km hknjvtT\
EjyirwKw ]pckvIrXy ]p{XmÀYw bÚIÀa Imcbmamk. Xkvan³ bÚIÀaWn lpXhlmXv
{]mZpÀ`qtXm Znhy]mbk k¼qÀ®w ]m{Xw tZmÀ`ymw [mcb³ {]mPm]Xyx ]pcptjm cmPm\taha{_hoXv
þ \r]imÀZqe, {]PmIcanZw tZh\nÀanXw ]mbkw KrlmW, {]bÑ Nm\pcq]mt`ym alnjo- yx, Xmkp Xzw
e]vkytk ]p{Xm³ CXn. \r]Xnx XtYXn XXv{]XnKrly Xw ]pcpja`nhmZy ]cabm apZm ka]qPbXv.
]ca`mkztcm Znhy]pcpjx Xss{Xhm´ÀZt[. {]lrjvtSm \c]Xnc´x]pcw {]hniy Iukeymssb
]mbkmÀ[w {]Yaw {]ZZu. ZznXobmZÀ[mZÀ[w kpan{Xmssb ZZu; XtXmhinjvSkymÀ[w ssItIss¿
ZXzm ]p\chinjvSw kpan{Xmssb {]ZZu. Xmx alo]tXcp¯akv{Xnbx ]mbkw XXv{]miy \mNn-tc-
ssWh tXPkznt\m KÀ`m\[mcb³. XXÝ ZzmZti amkn \haymw XnYu ]p\Àhkp\£t{X ]©kp
{Ktljp tkzm¨Øm\w KtXjp Iukeym Znhye£WkwbpXw cmaaP\bXv, ssItI¿mw
kXy]cm{Itam `ctXm PtÚ, kpan{Xmbmw hocu e£vaWi{XpLv\u N PÚmtX.
tImkew F¶p t]cpÅ k¼¶amb cmPy¯n IoÀ¯ntI« a\phn-\m kzbw \nÀ½n¡s¸«
Atbm²y F¶pt]cmb \Kcw D−mbncp-¶p. AhnsS [À½XXv]c\pw C{µnb \n{Klw sNbvXh\pw
Ipt_cXpey\pw temIs¯ kwc£n¡p¶h\pw Bb ZicY³ F¶p t]cmb cmPÀjnbp−mbncp-¶p.
At±l¯n\v Iukey, ssItIbn, kpan{X F¶o aq¶p `mcyamcpw D−mbncp-¶p. almßmhmb B
cmPÀjn¡v ]p{X\pth−n X]Êp sNbvsX¦nepw ]p{Xs\m¶pw P\n¨n-Ã. AXp-sIm-− v B cmPmhv ]ptcm-
lnX\mb hknjvTs\s¡m−v EjyirwKsâ t\XrXz¯n ]p{X\pth−nbpÅ bÚIÀ½w sN¿n¨p.
B bÚ¯n Aán-bnÂ\n¶pw DbÀ¶ph¶ Znhyamb ]mbkw \nd¨ ]m{Xw
CcpssIIfpwsIms−Sp¯ {]Pm]XnbpsS ZqX\mb ]pcpj³ cmPmhnt\m-Sv C{]Imcw ]dªpþAÃtbm
cmPt{ijvT, {]PIsf D−m¡phm³ {]m]vXamb tZh\m \nÀ½n¡s¸« ]mbkw kzoIcn¨p-sIm-Åq,
A\p-cq]cmb `mcyamÀ¡v CXv \evInbm-epw, Ahcn At§¡v ]p{X·msc e`n¡pw F¶v. cmPmhv
A{]Imcw Xs¶ F¶ v ZqXsâ hm¡pIsf incÊm hln¨ v B ]pcpjs\ A`nhmZyw sNbvXv henb
kt´mjt¯msS At±ls¯ ]qPn-¨p. At§bäw tXPkznbmb B Znhy]pcpj³ AhnsS¯s¶
A´À[m\w sNbvXp. k´pjvS\mb cmPmhv A´x]pc¯nte-¡v {]thin¨n«v ]mbk¯nsâ ]IpXn
BZyta Iukey¡v \evIn. c−mas¯ ]IpXn-bpsS ]IpXn kpan{X¡pw sImSp-¯p. _m¡nbpÅXnsâ
]IpXn ssItIbn-¡ v \evIpIbpw Ahtijn¨Xv Iukey¡v sImSp-¡pIbpw sNbvXp. cmPmhnsâ
D¯akv{XoIfmb AhÀ B Znhy]mbkw Ign¨v hfsc sshImsX Xs¶ tXPÊpä KÀ`§Ä [cn¨p.
A\´cw ]{´−mas¯ amk¯n \han XnYn-bn- ]pWÀXw \£{X¯n A©p {Kl§Ä
D¨Øm\¯p \nev¡p-t¼mÄ Iukey Znhye£Wt¯mSp IqSnb cma\p P·w \evIn, IutIbn-bnÂ
kXy]cm{Ia\mb `cX³ P\n¨p. kpan{Xbn hoc·mcmb e£vaW\pw i{XpLv\\pw P\n¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ®úÉVÉ̹ɮú´ÉiÉÇiÉ - ®úÉVÉ̹É& +´ÉiÉÇiÉ* ºÉÖʨÉjÉäÊiÉ - ºÉÖʨÉjÉÉ <ÊiÉ* ¨É½þÉi¨ÉxɺiɺªÉ - ¨É½þÉi¨ÉxÉ& iɺªÉ*
iÉ{ªÉ¨ÉÉxɺªÉÉÊ{É – iÉ{ªÉ¨ÉÉxɺªÉ +Ê{É* ºÉÖiÉÉä xÉÉVÉɪÉiÉ - ºÉÖiÉ& xÉ +VÉɪÉiÉ* ®úÉVÉÉxɨÉä´É¨É¥É´ÉÒiÉ - ®úÉVÉÉxɨÉ B´É¨ÉÂ
+¥É´ÉÒiÉÂ* SÉÉxÉÖ°ü{ÉɦªÉ& - SÉ +xÉÖ°ü{ÉɦªÉ&* iÉlÉäÊiÉ – iÉlÉÉ <ÊiÉ* iÉi|ÉÊiÉMÉÞÁ – iÉiÉ |ÉÊiÉMÉÞÁ* {ÉÖ¯û¹É¨ÉʦɴÉÉt
– {ÉÖ¯û¹É¨É +ʦɴÉÉt* iÉjÉè´ÉÉxiÉnÇùvÉä – iÉjÉ B´É +xiÉnÇùvÉä* xÉ®ú{ÉÊiÉ®úxiÉ&{ÉÖ®Æú – xÉ®ú{ÉÊiÉ& +xiÉ&{ÉÖ®ú¨ÉÂ*
ÊuùiÉÒªÉÉnùvÉÉÇnùvÉÈ – ÊuùiÉÒªÉÉiÉ +vÉÉÇiÉ +vÉǨÉÂ* iÉiÉÉä%´Éʶɹ]õºªÉÉvÉÈ-iÉiÉ& +´Éʶɹ]õºªÉ +vÉǨÉÂ* {ÉÖxÉ®ú´Éʶɹ]Æõ-{ÉÖxÉ&
+´Éʶɹ]õ¨ÉÂ* ¨É½þÒ{ÉiÉä¯ûkɨÉκjɪÉ&-¨É½þÒ{ÉiÉä& =kɨÉκjɪÉ&* iÉi|ÉɶªÉ-iÉiÉ |ÉɶªÉ* xÉÉÊSÉ®äúhÉè´É –xÉ +ÊSÉ®äúhÉ B´É*
MɦÉÉÇxÉvÉÉ®úªÉxÉ – MɦÉÉÇxÉ +vÉÉ®úªÉxÉÂ* iÉiɶSÉ – iÉiÉ& SÉ* ®úɨɨÉVÉxɪÉiÉ - ®úɨɨÉ +VÉxɪÉiÉÂ*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 8
iÉä SÉ ®úÉVÉ{ÉÖjÉÉ& ¶Éè¶É´É¨ÉiÉÒiªÉ ºÉÉRÂóMÉä¹ÉÖ ´Éänäù¹ÉÖ SÉ ºÉ´Éæ¹ÉÖ ¶ÉɺjÉä¹ÉÖ xÉè{ÉÖhªÉÆ |ÉiªÉ{ÉtxiÉ* {É®úº{É®ú¨ÉÊiɨÉÉjɨÉxÉÖ®úHòÉxÉÉÆ iÉä¹ÉÉÆ ¨ÉvªÉä ±ÉI¨ÉhɺªÉ VªÉä¹`äö ®úɨÉä ¶ÉjÉÖPxɺªÉ SÉ ¦É®úiÉä EòÉ{ªÉºÉÉvÉÉ®úhÉÒ |ÉÒÊiÉ®ú¦É´ÉiÉÂ* ®úÉVÉÉ nù¶É®úlɶSÉiÉÖ̦ɨÉǽþɦÉÉMÉè& {ÉÖjÉè& {É®ú¨É|ÉÒiÉÉä ¤É¦ÉÚ´É* Ê´É´ÉɽþɽÈþ ´ÉªÉ& |ÉÉ{iÉÉxÉÉÆ iÉä¹ÉÉÆ nùÉ®úÊGòªÉÉÆ |ÉÊiÉ ÊSÉxiɪÉÊiÉ nù¶É®úlÉä Ê´É·ÉÉʨÉjÉÉä ¨É½þɨÉÖÊxÉ®úªÉÉävªÉÉÆ |É{Éänäù*
tX N cmP]p{Xmx ssiihaXoXy kmwtKjp thtZjp N kÀthjp imkvt{Xjp ss\]pWyw
{]Xy]Zy´. ]ckv]caXnam{Xa\pcàm\mw tXjmw at[y e£vaWky tPyjvtT cmta i{XpLv\ky N
`ctX Im]ykm[mcWo {]oXnc`hXv. cmPm ZicYÝXpÀ`nÀalm`mssKx ]pss{Xx ]ca{]otXm _`qh.
hnhmlmÀlw hbx{]m]vXm\mw tXjmw Zmc{Inbmw {]Xn Nn´bXn ZictY hnizmant{Xm
almap\nctbm[ymw {]t]tZ.
B cmP]p{X\mÀ _meyImew Ignªn-«v AwK§tfmSp IqSnb (in-£, Iev]w, tPymXn-jw,
hymIcWw, OµÊ v, \ncp-àw) thZ§fnepw (EtKzZw, bPpÀthZw, kmathZw, AYÀhthZw) FÃm
imkv{X§fnepw kmaÀYyw k¼mZn¨p. ]ckv]cw XnI¨pw kvt\lapÅ AhcpsS CSbn e£vaW\v
tPyjvT\mb cma\nepw i{XpLv\\v `cX\nepw AeuInIamb HcSp¸w D−mbncp-¶p. cmPmhmb ZicY³
almßm¡fmb \mep]p{X·mcm hfsc k´pjvS\mbn-cp-¶p. hnhml¯n\v tbmKyamb {]mbapÅ
AhcpsS hnhmls¯¡pdn¨ v ZicY³ Nn´n¨psIm−n-cn¡pt¼mÄ almap\nbmb hnizman{X³
Atbm[ybnte-¡v h¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù&
¶Éè¶É´É¨ÉiÉÒiªÉ - ¶Éè¶É´É¨É +iÉÒiªÉ* {É®úº{É®ú¨ÉÊiɨÉÉjɨÉxÉÖ®úHòÉxÉÉÆ – {É®úº{É®ú¨É +ÊiɨÉÉjɨÉ +xÉÖ®úHòÉxÉɨÉÂ*
EòÉ{ªÉºÉÉvÉÉ®úhÉÒ – EòÉ +Ê{É +ºÉÉvÉÉ®úhÉÒ* |ÉÒÊiÉ®ú¦É´ÉiÉ – |ÉÒÊiÉ& +¦É´ÉiÉÂ* nù¶É®úlɶSÉiÉÖ̦ɨÉǽþɦÉÉMÉè& - nù¶É®úlÉ& SÉiÉÖ̦É& ¨É½þɦÉÉMÉè&* ¨É½þɨÉÖÊxÉ®úªÉÉävªÉÉÆ - ¨É½þɨÉÖÊxÉ& +ªÉÉävªÉɨÉÂ* nù¶É®úlɺiɨÉÊiÉËlÉ |ÉiªÉÖnÂùMɨªÉ ªÉlÉÉÊ´ÉÊvÉ ºÉ¨É{ÉÚVɪÉiÉÂ* ¨ÉÖÊxÉ®úÊ{É |ÉÊiÉMÉÞÁ iÉÉÆ {ÉÚVÉÉÆ, {ÉÖ®äú EòÉä¶Éä ®úɹ]Åäõ
VÉxÉ{Énäù ¤ÉÉxvÉ´Éä¹ÉÖ ºÉÖ¾þiºÉÖ SÉ ®úÉYÉ& EÖò¶É±ÉÆ {ɪÉÇ{ÉÞSUôiÉÂ* +lÉ ¾þ¹]õ¨ÉxÉÉ ®úÉVÉÉ Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉÖ´ÉÉSÉ-‘¦ÉMÉ´ÉxÉÂ! º´ÉÉMÉiÉÆ iÉä, +{ÉÖjɺªÉä´É {ÉÖjÉVÉx¨É, iÉ´Éänù¨ÉÉMɨÉxÉÆ ¨ÉxªÉä* EÆò ´ÉÉ ¦É´ÉiÉ& EòɨÉÆ Eò®ú´ÉÉÊhÉ’ <ÊiÉ*
ZicYkvXaXnYnw {]XypZvKay bYmhn[n ka]qPbXv. ap\nc]n {]XnKrly Xmw ]qPmw ]ptc
tImti cmjvt{S P\]tZ _mÔthjp kplrÕp N cmÚx Ipiew ]cy]rÑXv. AY lrjvSa\m cmPm
hnizman{XaphmNþ`Kh³ kzmKXw tX, A]p{Xtkyh ]p{XP· XthZamKa\w at\y. Iw hm `hXx Imaw
IchmWn CXn.
ZicY³ B AXn-Ynsb kao]n- v hn[n-t]mse ]qPn- p. ap\nbpw B ]qPsb th−t]mse
kzoIcn¨n-« v ]pc¯nepw tImi¯nepw (JP\mhv) cmjv{S¯nepw {Kma¯nepw _Ôp¡fnepw
kplr¯p¡fnepw cmPmhnsâ t£as¯ Xnc¡n. A\´cw k´pjvS\mb cmPmhv hnizman{Xt\mSp
]dªpþ-AÃtbm `Khmt\! At§¡v kzmKXw. ]p{X\nÃm¯h\v ]p{Xs\ e`n¨Xpt]mse A§bpsS
Cu hchns\ Rm³ IW¡m¡p¶p. A§bpsS F´v B{Kls¯bmWv Rm³ \ndthtä−Xv F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& nù¶É®úlɺiɨÉÊiÉËlÉ-nù¶É®úlÉ& iɨÉÊiÉÊlɨÉÂ* ¨ÉÖÊxÉ®úÊ{É-¨ÉÖÊxÉ& +Ê{É* Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉÖ´ÉÉSÉ-Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉ =´ÉÉSÉ* +{ÉÖjɺªÉä´É-+{ÉÖjɺªÉ <´É* iÉ´Éänù¨ÉÉMɨÉxÉÆ-iÉ´É <nù¨É +ÉMɨÉxɨÉÂ*
¨É½þÉiÉäVÉÉ Ê´É·ÉÉʨÉjÉ& |ÉiªÉ¦ÉɹÉiÉ-‘®úÉVÉxÉÂ! ºÉ´ÉǨÉäiÉnÖù{É{ÉzÉÆ ¨É½þÉ´ÉƶÉ|ɺÉÚiÉä ´Éʺɹ`öʶɹªÉä SÉ ¦É´ÉÊiÉ* +½Æþ ªÉnùlÉǨÉÉMÉiÉÉä%κ¨É iÉnùÉEòhªÉÇiÉɨÉÂ* ʺÉvªÉlÉÈ ÊxɪɨɨÉÉÊiɹ`öiÉÉä ¨Éä ºÉÖ¤ÉɽÖþ ÉÉ®úÒSÉÉè ®úÉIɺÉÉè Ê´ÉPxÉEò®úÉè ´ÉiÉæiÉä*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 9
xÉ SÉ ¨Éä µÉiɨÉvªÉä GòÉävÉÉ´Éä¶ÉÉä ªÉÖVªÉiÉ <ÊiÉ ¶ÉÉ{ÉäxÉ iɪÉÉäÌxÉ´ÉÉ®úhɨɶÉCªÉ¨ÉÂ* iɪÉÉäÌ´ÉxÉɶÉÉªÉ VªÉä¹`Æö {ÉÖjÉÆ ®úɨÉÆ ¨Éä
nùÉiÉÖ É½Çþʺɒ <ÊiÉ* almtXPm hnizman{Xx {]Xy`mjXþ -cmP³, kÀhtaXZp]]¶w almhwi{]kqtX hknjvTintjy
N `hXn. Alw bZÀYamKtXmkvan XZmIÀWyXmw. kn[yÀ°w \nbaamXnjvTtXm ta kp_m-lpamcoNu
cm£ku hnLv\Icu hÀtXtX. \ N ta {hXat[y t{Im[mthtim bpPyX CXn imt]\
XtbmÀ\nhmcWaiIyw. XtbmÀhn\mimb tPyjvTw ]p{Xw cmaw ta ZmXpaÀlkn CXn.
almtXPkznbmb hnizman{X³ adp]Sn ]dªpþcmPmth! CsXÃmw almhwi¯n P\n¨h\pw
hknjvTsâ injy\pamb At§¡v tbmPn¨Xp Xs¶. Rm³ F´n\mbn«mtWm ChntS¡v h¶ncn-
¡p¶Xv, AXv tI«mepw. kn²n¡p (A`ypZbw) th−n bmKa\pjvTn-¡p¶ F\n-¡v kp_mlp amcoN³
F¶o cm£k·mÀ XSÊ¡mcmbn \nesImÅp-¶p. Fsâ {hX¯n\nS¡v t{Im[tam Bthitam ]mSnÃ
F¶XpsIm-−v Ahsc im]w \evIn CÃmbva sN¿phm³ km[yaÃ. AhcpsS \mi¯n\mbn-s¡m-−v
aq¯ ]p{X\mb cmas\ F\n¡p \evIWw F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ´ÉǨÉäiÉnÖù{É{ÉzÉÆ-ºÉ´ÉǨÉ BiÉiÉ ={É{ÉzɨÉÂ* ªÉnùlÉǨÉÉMÉiÉÉä%κ¨É-ªÉnùlÉǨÉ +ÉMÉiÉ& +κ¨É* iÉnùÉEòhªÉÇiÉɨÉÂ-iÉnÂù +ÉEòhªÉÇiÉɨÉÂ* ÊxɪɨɨÉÉÊiɹ`öiÉ&-ÊxɪɨɨÉ +ÉÊiɹ`öiÉ&* iɪÉÉäÌxÉ´ÉÉ®úhɨɶÉCªÉ¨ÉÂ-iɪÉÉä& ÊxÉ´ÉÉ®úhɨÉ +¶ÉCªÉ¨ÉÂ* iɪÉÉäÌ´ÉxÉɶÉɪÉ-iɪÉÉä& Ê´ÉxÉɶÉɪÉ* nùÉiÉ֨ɽÇþʺÉ-nùÉiÉ֨ɠ+½ÇþʺÉ*
nù¶É®úlÉÉä Ê´É·ÉÉʨÉjɺªÉ ¦ÉÉʹÉiÉÆ ¸ÉÖi´ÉÉ ¨ÉÖ½ÚþiÉÈ ÊxÉ&ºÉÆYÉÉä ¤É¦ÉÚ´É* iÉiÉ& ºÉÆYÉÉÆ |ÉÊiÉ{Étè´É¨É¦ÉɹÉiÉ-
‘>ðxɹÉÉäb÷¶É´É¹ÉÇ& ºÉÖEÖò¨ÉÉ®úÉRÂóMÉÉä ®úɨÉ& EòlÉÆ ´ÉÉ ®úÉIɺÉèªÉÉæiºªÉiÉä* +½þ Éä´É vÉxÉÖ¹{ÉÉÊhɦÉÇ´ÉnùÒªÉÉÆ µÉiÉSɪÉÉÈ
MÉÉä{iÉÉκ¨É* ªÉÉ´Éi|ÉÉhÉÉxÉ vÉÊ®ú¹ªÉÉ欃 iÉÉ´ÉÊzɶÉÉSÉ®èúªÉÉæiºªÉä SÉ* iÉiEÞò{ɪÉÉ xÉ ®úɨÉÆ xÉäiÉ֨ɽÇþʺɒ <ÊiÉ* ZictYm hnizman{Xky `mjnXw {ipXzm aplqÀXw \nÊwtÚm _`qh. XXx kwÚmw
{]Xn]ssZyha`mjXþ -Du\tjmUihÀjx kpIpamcmwtKm cmax IYw hm cm£sskÀtbmÕytX.
Altah [\pjv]m-WnÀ`hZobmw {hXNcymw tKm]vXmkvan. bmhXv{]mWm³ [cnjyman
Xmh¶nimNsscÀtbmtÕy N. XXvIr]bm \ cmaw t\XpaÀlkn CXn.
ZicY³ hnizman{Xsâ kw`mjWw tI«n-«v Aev]kabw tNX\bäh\mbn. ]n¶o-Sv Dds¨m¶v
Nn´n¨v C{]Imcw samgnªp-þ]Xn\mdphbÊp XnIbm¯ kpµc\mb cma³ F§s\ cm£k·mtcmSv
bp²w sN¿pw. Rm³ Xs¶ Bbp[(hnsÃSp v) saSp¯v A§bpsS {hX\njvTsb kwc£n¡mw.
F{Xt¯mfw Imew {]mWs\ Rm³ [cn¡p¶pthm A{Xbpw Imew cm£k·mtcmSv bp²w sN¿mw.
AXn\m Zbhp sNbvXv cmas\ A§p sIm−p t]mIcpXv F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& |ÉÊiÉ{Étè´É¨É¦ÉɹÉiÉ-|ÉÊiÉ{Ét B´É¨É +¦ÉɹÉiÉ* ®úÉIɺÉèªÉÉæiºªÉiÉä-®úÉIɺÉè& ªÉÉäiºªÉiÉä* +½þ¨Éä´É-+½þ¨É B´É* vÉxÉÖ¹{ÉÉÊhɦÉÇ´ÉnùÒªÉÆ-vÉxÉÖ¹{ÉÉÊhÉ& ¦É´ÉnùҪɨÉÂ* ªÉÉ´Éi|ÉÉhÉÉxÉÂ-ªÉÉ´ÉiÉ |ÉÉhÉÉxÉÂ* iÉÉ´ÉÊzɶÉÉSÉ®èúªÉÉæiºªÉä-iÉÉ´ÉiÉ ÊxɶÉÉSÉ®èú& ªÉÉäiºªÉä* xÉäiÉ֨ɽÇþʺÉ-xÉäiÉ֨ɠ+½ÇþʺÉ*ù
{ÉÖjÉʴɶ±Éä¹ÉEòÉiÉ®úºªÉ nù¶É®úlɺªÉ ´ÉSÉxÉÆ ÊxɶɨªÉ Ê´É·ÉÉʨÉjÉ& EÖòÊ{ÉiÉÉä ¤É¦ÉɹÉä-‘|ÉlɨÉÆ ªÉÆ Eò¨ÉÊ{É EòɨÉÆ EòÊ®ú¹ªÉɨÉÒÊiÉ |ÉÊiÉYÉÉªÉ ºÉ¨|ÉÊiÉ |ÉÊiÉYÉÉÆ ½þÉiÉÖʨÉSUôʺÉ* ÊEòʨÉnÆù ºÉɨ|ÉiÉʨÉI´ÉÉEÖò´ÉƶÉä VÉÉiɺªÉ ¦É´ÉiÉ&? ªÉnùÒnÆù
iÉä IɨÉÆ iÉ̽þ iÉlÉÉ EÖò¯û¹´É* +½Æþ ªÉlÉÉMÉiÉÆ MÉʨɹªÉÉʨÉ* ʨÉlªÉÉ|ÉÊiÉYɺi´ÉÆ ÊSÉ®úÉªÉ ºÉÖJÉÒ ¦É´É’ <ÊiÉ* ]p{XhntÇjImXcky ZicYky hN\w \niay hnizman{Xx Ip]ntXm _`mtj-þ{]Yaw bw Ia]n
Imaw IcnjymaoXn {]XnÚmb kw{]Xn {]XnÚmw lmXp-anÑkn. InanZw kmw{]Xan£zmIphwti
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 10
PmXky `hXx? bZoZw tX £aw XÀln XYm Ipcp-jz. Alw bYmKXw Kanjyman. anYym{]XnÚkvXzw
Nncmb kpJo `h CXn.
]p{Xs\ thÀs]Sp¶Xn hnjaapÅ ZicYsâ hm¡pIÄ tI«n-«v hnizman{X³ Ip]nX\mbn
]dªpþ-BZyw GXm{Klhpw km[n¨p Xcmsa¶v {]XnÚ sNbvXn«v Ct¸mÄ AXp-t]-£n¡phm³
B{Kln¡p¶p-thm. C£zmIphnsâ hwi¯n P\n¨ At§¡v CXp tbmPn¨XmtWm? CXmtWm
At§¡v tbmPn¨sX¶ v tXm¶p¶Xv F¦n AXpXs¶ sNbvXpsImÅp-I. Rm³ h¶Xp t]mse
s]mbvs¡mÅmw. {]XnÚ sXän¨ A§ v hfsc¡mew kpJambncn¡s« F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& Eò¨ÉÊ{É-Eò¨É +Ê{É* EòÊ®ú¹ªÉɨÉÒÊiÉ-EòÊ®ú¹ªÉÉ欃 <ÊiÉ* ½þÉiÉÖʨÉSUôʺÉ-½þÉiÉ֨ɠ<SUôʺÉ* ÊEòʨÉnÆù-ÊEò¨É <nù¨ÉÂ* ºÉɨ|ÉiÉʨÉI´ÉÉEÖò´ÉƶÉä-ºÉɨ|ÉiɨÉ <I´ÉÉEÖò´ÉƶÉä* ªÉnùÒnÆù-ªÉÊnù <nù¨ÉÂ* ʨÉlªÉÉ|ÉÊiÉYɺi´ÉÆ-ʨÉlªÉÉ|ÉÊiÉYÉ& i´É¨ÉÂ* EÖòÊ{ÉiÉä EòÉèʶÉEäò EÞòiºxÉÉ ´ÉºÉÖvÉÉ ¦ÉªÉäxÉ SÉSÉɱÉ* näù´ÉÉxÉɨÉÊ{É ¨É½þnÂù¦ÉªÉÆ ¤É¦ÉÚ´É* <ilÉƦÉÚiÉä ´ªÉÊiÉEò®äú
¦ÉMÉ´ÉÉxÉ ´Éʺɹ`öÉä ®úÉVÉÉxɨÉɤɦÉɹÉä-‘+½Æþ ´ÉäÎnÂù¨É ¨É½þÉi¨ÉxÉÉä ®úɨɺªÉÉxÉÖ{ɨÉÆ {É®úÉGò¨É¨ÉÂ* ´ÉÞlÉÉ Ê´É¶ÉRÂóCªÉ
<I´ÉÉEÚòhÉÉÆ EÖò±Éä VÉÉiÉÉä vɨÉÉÇi¨ÉÉ SÉ ¦É´ÉÉzÉ vɨÉÈ ½þÉiÉ֨ɽÇþÊiÉ* Ê´É·ÉÉʨÉjÉähÉ MÉÖ{iɺªÉ ®úɨɦÉpùºªÉ EÖòiÉÉä ¦ÉäiÉ´ªÉ¨ÉÂ’ <ÊiÉ* Ip]ntX IuintI IrÕv\m hkp[m `tb\ NNme. tZhm\ma]n alZv`bw _`qh. C°w`qtX
hyXnItc `Khm³ hknjvtTm cmPm\am_`mtj-þ -Alw thZvan almßt\m cmakym\p]aw ]cm{Iaw.
hrYm hniwIy C£zmIqWmw Ipte PmtXm [Àamßm N `hm¶ [Àaw lmXpaÀlXn. hnizmant{XW
Kp]vXky cma`{Zky IptXm t`Xhyw CXn.
IuinI³ (hnizman{X³) tIm]n¨t¸mÄ `qan apgph³ `bwsIm−v hnd¨p. tZh·mÀ¡pw henb
`bap−mbn. C{]ImcapÅ amä¯n `Khm\mb hknjvT³ cmPm-hn-t\m-Sv ]dªpþalmßmhmb cmasâ
AXpeyamb ]cm{Ias¯ Rm\dnbp-¶p. shdpsX kwibn¨v C£zmIphnsâ Ipe¯n P\n¨
[Àamßmhmb A§ v [À½s¯ shSnbm³ ]mSn-Ã. hnizman{X\m kwc£n¡s¸Sp¶ cma`{Z\v
FhnsS\n¶mWv `bap−mIpI F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& näù´ÉÉxÉɨÉÊ{É-näù´ÉÉxÉɨÉ +Ê{É* ®úÉVÉÉxɨÉɤɦÉɹÉä-®úÉVÉÉxɨÉ +ɤɦÉɹÉä* ®úɨɺªÉÉxÉÖ{ɨÉÆ-®úɨɺªÉ +xÉÖ{ɨɨÉÂ* ¦É´ÉÉzÉ-¦É´ÉÉxÉ xÉ* ½þÉiÉ֨ɽÇþÊiÉ-½þÉiÉ֨ɠ+½ÇþÊiÉ*
iÉlÉÉ ´ÉnùÊiÉ ´Éʺɹ`äö xÉÞ{ÉÊiÉ& |ɾþ¹]õÉä ®úɨɨÉÉVÉÖ½þÉ´É* EÞòiɺ´ÉºiªÉªÉxÉÆ ºÉ±ÉI¨ÉhÉÆ iÉÆ EòÉèʶÉEòÉªÉ |ÉnùÉªÉ MɨÉxÉɪÉÉxÉÖ ÉäxÉä* |ÉÊiɹ`ö¨ÉÉxÉä SÉ EòÉèʶÉEòÉxÉÖªÉÉʪÉÊxÉ ®úɨɦÉpäù ¨É½þiÉÒ {ÉÖ¹{É´ÉÞι]õ®úɺÉÒiÉÂ* EòÉèʶÉEòÉä ®úÉPÉ´ÉɦªÉÉÆ
ºÉʽþiÉ& ºÉ®úªÉÚÆ iÉÒi´ÉÉÇ nùÊIÉhÉÆ iÉÒ®ú¨ÉɺɺÉÉnù* iÉiÉÉä ®úɨÉäÊiÉ ¨ÉvÉÖ®ú¨ÉɨÉxjªÉ ‘¨ÉkÉÉä ¤É±ÉɨÉÊiɤɱÉÉÆ SÉ Ê´Étä ºÉÉxÉÖVÉÉä
MÉÞ½þÉhÉäÊiÉ’ iɨÉÉÊnùnäù¶É* ®úɨÉ& |ɾþ¹]õÉä ¦ÉÉÊ´ÉiÉÉi¨ÉxÉÉä ¨É½þ¹Éæ& ºÉEòɶÉÉkÉä Ê´Étä ºÉÉxÉÖVÉÉä VÉMÉÞ½äþ*
¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉÊ´É|ɽþiÉÆ ÊEò¨ÉÊ{É PÉÉä®Æú EòÉxÉxÉÆ où¹]Âõ´ÉÉ ‘ËEò Îx´ÉnÆù nùɯûhÉÆ ´ÉxɨÉÂ’ <ÊiÉ ®úɨÉ& EòÉèʶÉEÆò {É|ÉSUô* XYm hZXn hknjvtT \r]Xnx {]lrjvtSm cmaamPp-lm-h. IrXkzkvXyb\w ke£vaWw Xw
IuinImb {]Zmb Ka\mbm\p-ta-t\. {]XnjvTamt\ N IuinIm\pbm-bn\n cma`t{Z alXo
]pjv]hrjvSncmkoXv. IuintIm cmLhm`ymw klnXx kcbqw XoÀXzm Z£nWw XocamkkmZ. XtXm
cmtaXn a[pcama{´y at¯m _emaXn_emw N hntZy km\ptPm KrlmtWXn XamZntZi. cmax
{]lrjvtSm `mhnXmßt\m alÀtjx kImimt¯ hntZy km\ptPm PKrtl. at[yamÀKahn{]lXw
Ina]n tLmcw Im\\w ZrjvSzm Inw \znZw ZmcpWw h\w CXn cmax IuinIw ]{]Ñ.
hknjvT³ C{]Imcw ]dªt¸mÄ cmPmhv kt´mjt¯msS cmas\ hnfn- p. bm{XmawKf§Ä
t\À¶psIm−v e£vaWt\msSm¸w cmas\ hnizman{X\v \evInbn-« v bm{X¡\paXn \evIn. hnizman{Xsâ
A\pbmbnbmbn cma`{Zs\ {]XnjvTn¨t¸mÄ henb ]pjv]hrjvSn D−mbn. hnizman{X³
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 11
cmae£vaW·mtcmsSm-¯v kcbq\Znsb XcWw sNbvXv Z£nWXocs¯ {]m]n¨p. A\´cw cmam F¶v
a[pcambn hnfn- n-«v F¶n-Â\n¶pw _e AXn_e F¶o c−p hnZyIsf A\pPt\msSm¸w
{Kln¨psImÅpI F¶mÚm]n¨p. cma³ hfsc kt´mjt¯msS ip²a\kvI\mb alÀjnbn -\n¶pw
B c−p hnZyIsf A\pPt\msSm¸w {Kln¨p. bm{Xma²y¯n hnP\amb Hcp tLmch\w I−n«v
FXmWo `oIcamb h\w F¶v cma³ hnizman{Xt\mSv tNmZn- p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ®úɨɨÉÉVÉÖ½þÉ´É-®úɨɨÉ +ÉVÉÖ½þÉ´É* MɨÉxÉɪÉÉxÉÖ¨ÉäxÉä-MɨÉxÉÉªÉ +xÉÖ¨ÉäxÉä* {ÉÖ¹{É´ÉÞι]õ®úɺÉÒiÉÂ-{ÉÖ¹{É´É-ι]õ& +ɺÉÒiÉÂ* iÉÒ®ú¨ÉɺɺÉÉnù-iÉÒ®ú¨É +ɺɺÉÉnù* ®úɨÉäÊiÉ-®úÉ¨É <ÊiÉ* ¨ÉvÉÖ®ú¨ÉɨÉxjªÉ-¨ÉvÉÖ®ú¨É +ɨÉxjªÉ* ¤É±ÉɨÉÊiɤɱÉÉÆ-¤É±ÉɨÉ +ÊiɤɱÉɨÉÂ* MÉÞ½þÉhÉäÊiÉ-MÉÞ½þÉhÉ <ÊiÉ* iɨÉÉÊnùnäù¶É-iɨÉ +ÉÊnùnäù¶É* ¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉÊ´É|ɽþiɨÉÂ-¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉ +Ê´É|ɽþiɨÉÂ* ÊEò¨ÉÊ{É-ÊEò¨É +Ê{É* Îx´ÉnÆù-xÉÖ <nù¨ÉÂ*
¨É½þÉiÉäVÉÉ Ê´É·ÉÉʨÉjɺiɨÉÖ´ÉÉSÉ-‘´ÉiºÉ! ¸ÉÚªÉiÉɨɺªÉ nùɯûhɺªÉ ´ÉxɺªÉ ´ÉÞkÉÉxiÉ&* {ÉÖ®úÉ ÊEò±ÉÉjÉ ¨É±ÉnùEò°ü¹ÉÉʦÉvÉÉxÉÆ º¡òÒiÉÆ VÉxÉ{ÉnùuùªÉ¨É´ÉiÉÇiÉ* ºÉÖxnùºªÉ ¦ÉɪÉÉÇ ¨ÉÉ®úÒSɺªÉ ®úIɺÉÉä VÉxÉxÉÒ iÉÉ]õEòÉ xÉÉMɺɽþ»É¤É±ÉÉ iÉÊnùnÆù Ê´ÉxÉɶªÉ EòÉxÉxÉiÉÉÆ ÊxÉxÉɪÉ* ºÉäªÉÆ {ÉÊlÉEòÉxÉÉÆ |ÉÉhɽþÉÊ®úhÉÒ <iÉÉä%vªÉvÉǪÉÉäVÉxÉä ´ÉºÉÊiÉ*
iÉɨÉäxÉÉÆ ÊxɽþiªÉ näù¶ÉʨɨÉÆ ÊxɹEòh]õEÆò EòiÉÖǨɽÇþʺɒ <ÊiÉ* almtXPm hnizman{XkvXaphmNþhÕ, {iqbXmaky ZmcpWky h\ky hr¯m´x. ]pcm
Inem{X aeZIcqjm`n[m\w kv^oXw P\]ZZzbahÀXX. kpµky `mcym amcoNky c£tkm P\\o
XmSIm \mKkl{k_em XZnZw hn\miy Im\\Xmw \n\mb. tkbw ]YnIm\mw {]mWlmcnWo
CtXm]y[yÀ[tbmPt\ hkXn. Xmta\mw \nlXy tZianaw \njvI−Iw IÀXpaÀlkn CXn.
almtXPkznbmb hnizman{X³ At±lt¯mSp ]dªpþ-Ip-tª, `oIcamb Cu h\s¯
Ipdn¨pÅ IY tI«mepw. ]−mIs« ChnsS aeZ Icqj F¶o t]tcm-Sp-Iq-Snb c−p k¼Õar²amb
{Kma§fp−mbncp-¶p. kpµsâ `mcybpw cm£k\mb amcoNsâ A½bpw Bbncw B\IfpsS
Icp¯pÅhfpamb XmSI Cu {Kma§sf \in¸n¨ v h\am¡n-¯o-À¯p. hgnbm{X¡mcpsS {]mWs\ FSp-
¡p¶ ChfmIs« ChnsS\n¶pw H¶c tbmP\ Zqsc hkn¡p-¶p. C{]ImcapÅ Chsf \in¸n¨ v Cu
tZis¯ i{Xp¡fnÃmsXbm¡Ww F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& Ê´É·ÉÉʨÉjɺiɨÉÖ´ÉÉSÉ-Ê´É·ÉÉʨÉjÉ& iɨÉ =´ÉÉSÉ* ¸ÉÚªÉiÉɨɺªÉ-¸ÉÚªÉiÉɨÉ +ºªÉ* ÊEò±ÉÉjÉ-ÊEò±É +jÉ* VÉxÉ{ÉnùuùªÉ¨É´ÉiÉÇiÉ-VÉxÉ{ÉnùuùªÉ¨É +´ÉiÉÇiÉ* iÉÊnùnÆ-iÉiÉ <nù¨ÉÂ* ºÉäªÉÆ-ºÉÉ <ªÉ¨ÉÂ* <iÉÉä%vªÉvÉǪÉÉäVÉxÉä-<iÉ& +vªÉvÉǪÉÉäVÉxÉä* iÉɨÉäxÉÉÆ-iÉɨÉ BxÉɨÉÂ* näù¶ÉʨɨÉÆ-näù¶É¨É <¨É¨ÉÂ* EòiÉÖǨɽÇþʺÉ-EòiÉÖǨÉ +½ÇþʺÉ*ù ¨É½þ¹Éæ®úÉnäù¶ÉÆ Ê¶É®úºÉÉ vÉÉ®úªÉxÉ nùɶɮúÊlÉnæù¶ÉʽþiÉÉªÉ iɨÉlÉÈ |ÉÊiÉYÉÉªÉ iÉÒµÉÆ VªÉɶɤnù¨ÉEò®úÉäiÉÂ* iÉÆ ¶É¤nù¨ÉºÉ½þ¨ÉÉxÉÉ Ê¶É±ÉÉVÉɱÉÆ ´É¹ÉÇxiÉÒ ®úÉIɺÉÒ ®úɨɨɦªÉpù´ÉiÉÂ* +ʦɨÉÖJɨÉÉ{ÉiÉxiÉÓ iÉÉÆ ®úɨÉ& ¶É®äúhÉÉä®úÊºÉ Ê´É´ªÉÉvÉ* ºÉÉ ºÉtÉä vÉ®úhÉÒiɱÉä {É{ÉÉiÉ ¨É¨ÉÉ®ú SÉ* iÉÉ]õEòÉ´ÉvÉäxÉ iÉÉäʹÉiɺªÉ ¨ÉÖÊxÉ´É®úºªÉÉnäù¶ÉäxÉ iÉÉè iÉÉÆ ®úVÉxÉÓ iÉjÉ ºÉÖJɨÉÚ¹ÉiÉÖ&* ¨ÉÖÊxÉnùkÉäxÉ ¨ÉxjÉOÉɨÉähÉ ºÉ¨ÉäÊvÉiÉ|ɦÉÉ´ÉÉè ®úÉPÉ´ÉÉè ¨ÉÖÊxɨÉxÉÖMÉSUôxiÉÉè +ɸɨÉ{Énù¨É´ÉÉ{ÉiÉɨÉÂ* ¨É½þɨÉÖxÉäºiÉɺiÉÉ& EòÉèiÉÖEòɴɽþÉ& EòlÉÉ& ¶ÉÞh´ÉxiÉÉè iÉÉè ®úÉVÉ{ÉÖjÉÉè xÉ EònùÉÊ{É ¨ÉÉMÉÇJÉänù¨É¤ÉÖvªÉäiÉɨÉÂ* À ³ À À Ú
À ´ £ ´
¯ ´
Ñ´ ´
À
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 12
À Ú ¨ − ³ ¯ â ·¡ − Ú
ä ¶ Ú − ¦ ¡ ¯ ¡ ¿
¡ « ¯ À ¨ − £ ¡ § À¡ ª ¡ ¶
³ − ¯  À¶ Ä «¶  ¡
− ´ â Ú ¨ À −
¯ ¶ ¨  ¸« ´ ¯ Â Â à ¨
£ · À ¨ − ¯ ¨
¸ ¡ ¶ Ä « − À − ¡ Å ² « ª Ã
ºÉÎxvÉSUäônù& ¨É½þ¹Éæ®úÉnäù¶ÉÆ-¨É½þ¹Éæ& +Énäù¶É¨ÉÂ* nùɶɮúÊlÉnæù¶ÉʽþiÉɪÉ-nùɶɮúÊlÉ& näù¶ÉʽþiÉɪÉ* iɨÉlÉÈ-iɨÉ +lÉǨÉÂ* VªÉɶɤnù¨ÉEò®úÉäiÉÂ-VªÉɶɤnù¨É +Eò®úÉäiÉÂ* ¶É¤nù¨ÉºÉ½þ¨ÉÉxÉÉ-¶É¤nù¨É +ºÉ½þ¨ÉÉxÉÉ* ®úɨɨɦªÉpù´ÉiÉÂ-®úɨɨÉ +¦ªÉpù´ÉiÉÂ* +ʦɨÉÖJɨÉÉ{ÉiÉxiÉÓ-+ʦɨÉÖJɨÉ +É{ÉiÉxiÉÒ¨ÉÂ* ¶É®äúhÉÉä®úʺÉ-¶É®äúhÉ =®úʺÉ* ¨ÉÖÊxÉ´É®úºªÉÉnäù¶ÉäxÉ-¨ÉÖÊxÉ´É®úºªÉ +Énäù¶ÉäxÉ* ºÉÖJɨÉÚ¹ÉiÉÖ&-ºÉÖJɨÉ >ð¹ÉiÉÖ&* ¨ÉÖÊxɨÉxÉÖMÉSUôxiÉÉè-¨ÉÖÊxɨÉ +xÉÖMÉSUôxiÉÉè* +ɸɨÉ{Énù¨É´ÉÉ{ÉiÉɨÉÂ-+ɸɨÉ{Énù¨É +´ÉÉ{ÉiÉɨÉÂ* ¨É½þɨÉÖxÉäºiÉɺiÉÉ&-¨É½þɨÉÖxÉä& iÉÉ& iÉÉ&* EònùÉÊ{É-EònùÉ +Ê{É* ¨ÉÉMÉÇJÉänù¨É¤ÉÖvªÉäiÉɨÉÂ-¨ÉÉMÉÇJÉänù É +¤ÉÖvªÉäiÉɨÉÂ*ù iÉiÉÉä ÊxɪÉiÉäÎxpùªÉÉä ¨ÉÖÊxÉ´É®úÉä nùÒIÉÉÆ |ÉÊ´É´Éä¶É* ®úÉPÉ´ÉÉè SÉ ÊxÉÌxÉpùÉè ¨É½þiªÉÉ ¸ÉrùªÉÉ iÉ{ÉÉä´ÉxɺªÉ ®úIÉhÉä VÉÉMÉ°üEòÉ´É´ÉiÉæiÉɨÉÂ* ¹É¹`äö%½þÊxÉ ºÉ¨ÉÉMÉiÉä ºÉÉxÉÖSÉ®úÉè ºÉÖ¤ÉɽÖþ ÉÉ®úÒSÉÉè ªÉYɶÉɱÉɨÉÖ{ÉMɨªÉ ¯ûÊvÉ®úÉèPɨɴɹÉÇiÉɨÉÂ* iÉÉ´Énäù´É ®úÉVÉҴɱÉÉäSÉxÉÉä ®úÉPÉ´ÉÉä ¨ÉÉ®úÒSÉÉä®ú漃 ¶É®äúhÉ |ɾþiªÉ iÉÆ ªÉÉäVÉxɶÉiÉÆ ªÉÉ´ÉiºÉ¨ÉÖpäù ÊSÉIÉä{É* ºÉÖ¤ÉɽÖþ¨ÉÉMxÉäªÉɺjÉähÉ MÉiÉɺÉÖÆ {ÉÉiÉʪÉi´ÉÉ iÉnùxÉÖSÉ®úÉÊhÉ ®úIÉÉÆ漃 SÉ ´ÉɪɴªÉɺjÉähÉ nÚù®Æú Ê´ÉpùɴɪÉɨÉɺÉ* iÉäxÉÉnÂù¦ÉÖiÉäxÉ Eò¨ÉÇhÉÉ ºÉ´Éæ%Ê{É iÉ{ÉÉä´ÉxɺlÉÉ& ÊxÉiÉÉxiÉ|ɨÉÖÊnùiÉÉ& ®úÉPÉ´ÉÆ ¤É½ÖþvÉÉ |ɶɶÉƺÉÖ&* µ £ À ²
£ À
Ú À
Õ £ á
£ À À
Ø ´
´ µ § ¨ ³ ¯ ¡ ¶ £ · À §
² ¯ â £ ¯  ² ¡ À¯ ¨ Ä ¶
À¶ ¸ Ä · ¯ Ú ¯ ¶
¿ ¨ ¸ Ä ¶ ¡® ³ â ¯ Â ¿
Å ¯ ¡ á −
¨ « â · £ · − ¡ ¨
À½ − ¯ Å Ã § ä ´ ¨ «
¡
ºÉÎxvÉSUäônù& VÉÉMÉ°üEòÉ´É´ÉiÉæiÉɨÉÂ-VÉÉMÉ°üEòÉè +´ÉiÉæiÉɨÉÂ* ¹É¹`äö%½þÊxÉ-¹É¹`äö +½þÊxÉ* ªÉYɶÉɱÉɨÉÖ{ÉMɨªÉ-ªÉYɶÉɱÉɨÉ ={ÉMɨªÉ* ¯ûÊPÉ®úÉèPɨɴɹÉÇiÉɨÉÂ-¯ûÊvÉ®úÉèPɨÉ +´É¹ÉÇiÉɨÉÂ* iÉÉ´Énäù´É-iÉÉ´ÉiÉ B´É* ªÉÉ´ÉiºÉ¨ÉÖpäù-ªÉÉ´ÉiÉ ºÉ¨ÉÖpäù* iÉäxÉÉnÂù¦ÉÖiÉäxÉ-iÉäxÉ +nÂù¦ÉÖiÉäxÉ* ºÉ´Éæ%Ê{É-ºÉ´Éæ +Ê{É*
+lÉ ªÉYÉä ºÉ¨ÉÉ{iÉä |ɺÉzɾþnùªÉÉä Ê´É·ÉÉʨÉjÉÉä ®úɨɨÉɤɦÉɹÉä-‘xÉ®ú¸Éä¹`ö! ʨÉÊlɱÉÉ{ÉiÉäVÉÇxÉEòºªÉ {É®ú¨É{ÉÉ´ÉxÉÉä ªÉYÉ <nùÉxÉÓ |É´ÉiÉÇiÉä* iÉjÉ ºÉ´Éæ ´ÉªÉÆ ªÉɺªÉɨÉ&* i´É¨É{ªÉº¨ÉÉʦÉ& ºÉ½þ ʨÉÊlɱÉÉÆ MÉxiÉ֨ɽÇþʺÉ*
iÉjÉiªÉ¨É|ɨÉäªÉ|ɦÉÉ´ÉÆ ¶Éɨ¦É´ÉÆ vÉxÉÚ®úixÉÆ SÉ pù¹]Öõ¨É½Çþʺɒ <ÊiÉ* ¨ÉÖxÉä®úÉYɪÉÉ ®úÉPÉ´ÉÉ´ÉÊ{É |ÉÊiɹ`ö¨ÉÉxÉÆ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 13
¨ÉÖÊxɨÉx´ÉMÉSUôiÉɨÉÂ* ʨÉÊlɱÉÉä{É´ÉxÉÆ |ÉÉ{iÉÉä nùɶɮúÊlÉ& EòÉèʶÉEòÉiÉ ʴÉÊnùiÉ´ÉÞkÉÉxiÉÉä MÉÉèiɨÉɸɨÉÆ |ÉʴɶªÉ MÉÉèiɨɶÉÉ{ÉäxÉÉoù¶ªÉiÉÉÆ MÉiÉÉÆ iÉi{ÉixÉҨɽþ±ªÉÉÆ ¶ÉÉ{ÉÉxiÉäxÉÉxÉÖVÉOÉɽþ* +½þ±ªÉɺÉʽþiÉäxÉ MÉÉèiɨÉäxÉ Ê´ÉÊvÉ´ÉiEÞòiÉÉÆ ºÉ{ɪÉÉÈ SÉ |ÉÊiÉVÉOÉɽþ* AY btÚ kam]vtX {]k¶lrZtbm hnizmant{Xm cmaam_`mtj-þ\ct{ijvT,
anYnem]tXÀP\Iky ]ca]mht\m bÚ CZm\ow {]hÀXtX. X{X kÀth hbw bmkymax.
Xza]ykvam`nx kl anYnemw K´paÀlkn. X{XXya{]tab{]`mhw imw`hw [\qcXv\w N
{ZjvSpaÀlkn CXn. apt\cmÚbm cmLhmh]n {]XnjvTam\w ap\na\zKÑXmw. anYn-tem]h\w
{]m]vtXm ZmicYnx IuinImXv hnZnXhr¯mt´m KuXam{iaw {]hniy KuXaimt]\mZriyXmw
KXmw XXv]Xv\oaleymw im]mt´\m\pP{Kml. AleymklntX\ KuXta\ hn[nhXvIrXmw
k]cymw N {]XnP{Kml.
´ ¨ ¸ Ä ´ ³ mSp ]dªpþ\ct{ijvT,
anYnebpsS cmPmhmb P\Isâ ]ca]hn{Xamb bmKw Ct¸mÄ \S¡p¶p. AhntS¡v
R§sfÃmhcpw t]mIp-¶p. \obpw R§fpsS IqsS anYnebnte¡p hcWw. AhnsSbpÅ
AhÀ®\obiànbpÅ ]cainhsâ hnÃpw ImWWw F¶v. ap\n-bpsS BÚbmÂ
cmae£vaW·mcpw bm{X¡mbn ]pds¸« ap\nsb ]n´pSÀ¶p. anYnebpsS DZym\¯nte¡ v
{]thin¨ ZicY]p{X³ hnizman{X\nÂ\n-¶v FÃm hmÀ¯bpadnªv KuXasâ B{ia¯nte¡v
{]thin¨n«v KuXasâ im]¯m adªpt]mb At±l¯nsâ `mcybmb Aleysb
im]¯nÂ\n¶pw hnapàbm¡n A\p{Kln¨p. AleytbmsSm¸apÅ KuXasâ hn[nt]msebpÅ
kXvImcs¯bpw kzoIcn¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ®úɨɨÉɤɦÉɹÉä-®úɨɨÉ +ɤɦÉɹÉä* ʨÉÊlɱÉÉ{ÉiÉäVÉÇxÉEòºªÉ-ʨÉÊlɱÉÉ{ÉiÉä& VÉxÉEòºªÉ* i´É¨É{ªÉº¨ÉÉʦÉ&-i´É¨É +Ê{É +º¨ÉÉʦÉ&* MÉxiÉ֨ɽÇþʺÉ-MÉxiÉ֨ɠ+½ÇþʺÉ* iÉjÉiªÉ¨É|ɨÉäªÉ|ɦÉÉ´ÉÆ-iÉjÉiªÉ¨É +|ɨÉäªÉ|ɦÉɴɨÉÂ* pù¹]Öõ¨É½ÇþʺÉ-pù¹]Öõ¨É +½ÇþʺÉ* ¨ÉÖxÉä®úÉYɪÉÉ-¨ÉÖxÉä& +ÉYɪÉÉ* ®úÉPÉ´ÉÉ´ÉÊ{É-®úÉPÉ´ÉÉè +Ê{É* ¨ÉÖÊxɨÉx´ÉMÉSUôiÉɨÉÂ-¨ÉÖÊxɨÉ +x´ÉMÉSUôiÉɨÉÂ* MÉÉèiɨɶÉÉ{ÉäxÉÉoù¶ªÉiÉÉÆ-MÉÉèiɨɶÉÉ{ÉäxÉ +où¶ªÉiÉɨÉÂ* iÉi{ÉixÉҨɽþ±ªÉÉÆ-iÉi{ÉixÉҨɠ+½þ±ªÉɨÉÂ* ¶ÉÉ{ÉÉxiÉäxÉÉxÉÖVÉOÉɽþ-¶ÉÉ{ÉÉxiÉäxÉ +xÉÖVÉOÉɽþ* VÉxÉEòÉä Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉxÉÖ|ÉÉ{iÉÆ ¸ÉÖi´ÉÉ {ÉÖ®úÉäʽþiÉÆ ¶ÉiÉÉxÉxnÆù {ÉÖ®úºEÖò´ÉÇxÉ ºÉ½þºÉÉ |ÉiªÉÖnÂùMɨªÉ Ê´ÉÊvÉ´Énù¦ªÉ̽þiÉ´ÉÉxÉÂ* ÊxÉ´ÉÞkÉä ʨÉlÉ& EÖò¶É±É|ɶxÉä ºÉ ®úÉVÉÉ ºÉEÖòiÉÖEÆò näù´ÉiÉÖ±ªÉ{É®úÉGò¨ÉÉè EòÉʴɨÉÉè EÖò¨ÉÉ®úÉÊ´ÉÊiÉ EòÉèʶÉEÆò {É|ÉSUô* ¨ÉÖÊxÉ®úÊ{É ®úÉPÉ´ÉÉxÉÖMÉiÉÆ ºÉ´ÉǨÉÊ{É ´ÉÞkÉÉxiÉÆ ªÉlÉÉ´ÉuùhÉǪÉɨÉɺÉ* ÊxÉ´ÉänùªÉɨÉÉºÉ SÉ iɪÉÉä¨ÉǽþÉvÉxÉÖ¹ÉÉä nù¶ÉÇxÉEòÉèiÉÖEò¨ÉÂ* P\tIm hnizman{Xa\p{]m]vXw {ipXzm ]ptcm-lnXw iXm\µw ]pckvIpÀh³ klkm {]XypZvKay
hn[nhZ`yÀlnXhm³. \nhrt¯ anYx Ipie{]ivt\ k cmPm kIpXpIw tZhXpey]cm{Iau Imhnau
IpamcmhnXn IuinIw ]{]Ñ. ap\nc]n cmLhm\pKXw hr¯m´w bYmhZzÀWbmamk. \nthZbmamk N
XtbmÀalm[\ptjm ZÀi\IuXpIw.
P\I³ hnizman{X³ h¶Xmbn tI«n«v ]ptcm-lnX\mb iXm\µs\ ap³\nÀ¯n s]«¶p Xs¶
sN¶ v hn[n-t]mse kXvIcn¨p. ]ckv]capÅ Ipie{]iv\§Ä Ignªt¸mÄ cmPmhv IuXpIt¯msS
tZh\p Xpeyw ]cm{IaimenIfmb Ipamc·mÀ Bsc¶v hnizman{Xt\mSv tNmZn- p. ap\nbpw
cmas\¡pdn¨pÅ FÃm hr¯m´§fpw th−t]mse hÀ®n¨p. AhÀ¡v B alm[\pÊns\ ImWm\pÅ
tamlhpw Adnbn-¨p.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 14
ºÉÎxvÉSUäônù& Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉxÉÖ|ÉÉ{iÉÆ-Ê´É·ÉÉʨÉjɨÉ +xÉÖ|ÉÉ{iɨÉÂ* Ê´ÉÊvÉ´Énù¦ªÉ̽þiÉ´ÉÉxÉÂ-Ê´ÉÊvÉ´ÉnÂù +¦ªÉ̽þiÉ´ÉÉxÉÂ* EòÉʴɨÉÉè-EòÉè <¨ÉÉè* EÖò¨ÉÉ®úÉÊ´ÉÊiÉ-EÖò¨ÉÉ®úÉè <ÊiÉ* ¨ÉÖÊxÉ®úÊ{É-¨ÉÖÊxÉ& +Ê{É* ºÉ´ÉǨÉÊ{É-ºÉ´ÉǨÉ +Ê{É* ªÉlÉÉ´ÉuùhÉǪÉɨÉɺÉ-ªÉlÉÉ´ÉnÂù ´ÉhÉǪÉɨÉɺÉ* iɪÉÉä¨ÉǽþÉvÉxÉÖ¹É&-iɪÉÉä& ¨É½þÉvÉxÉÖ¹É&*
VÉxÉEòÉä ¨ÉÖÊxɨÉä ÉÆ ´ªÉÊVÉYÉ{ÉiÉÂ-‘<nÆù ÊEò±É vÉxÉÚ®úixÉÆ näù É®úÉiɺªÉ ®úÉYÉÉä ½þºiÉä xªÉɺÉÒEÞòiɨÉÂ* +ºªÉ SÉÉ®úÉä{ÉhÉÉªÉ näù ÉÉ nùÉxÉ´ÉÉ MÉÉxvÉ´ÉÉÇ ®úIÉÉÆ漃 ´ÉÉ xÉ |ɦɴÉÎxiÉ* +jÉ ªÉÉä ¦ÉÖVÉ´ÉÒªÉÈ |ÉEòɶɪÉÊiÉ iɺ¨Éè ¨ÉiºÉÖiÉÉ ºÉÒiÉÉ näùªÉäÊiÉ SÉ |ÉÊiÉYÉÉ ¨ÉªÉÉ EÞòiÉÉ* ¤É½þ ÉÉä ®úÉVÉÉxÉ& ºÉÒiÉɨÉjÉÉMÉiªÉ ´É®úªÉɨÉɺÉÖ&* iÉlÉÉÊ{É vÉxÉÖ¹ÉÉä%ºªÉ OɽþhÉä%{ªÉ¶ÉHòÉ& ¦ÉMxÉɶÉÉ&
ÊxÉ´É´ÉÞÊiÉ®äú* ®úɨÉÉä ªÉtºªÉ vÉxÉÖ¹É +É®úÉä{ÉhÉÆ EÖòªÉÉÇkÉ̽þ ºÉÒiÉɨɴɶªÉÆ iɺ¨Éè nùtɨÉÂ’ <ÊiÉ* P\tIm ap\n-tahw hyPnÚ]Xvþ-CZw Ine [\qcXv\w tZhcmXky cmtÚm lkvtX \ymkoIrXw.
Aky Nmtcm]Wmb tZhm Zm\hm KÔÀhm c£mwkn hm \ {]`h´n. A{X tbm `pPhocyw {]ImibXn
Xkvssa aÕpXm koXm tZtbXn N {]XnÚm abm IrXm. _lthm cmPm\x koXma{XmKXy hcbmamkpx.
XYm]n [\ptjmky {KltW]yiàmx `ámimx \nhhrXntc. cmtam bZyky [\pj Btcm]Ww
Ipcym¯Àln koXmahiyw Xkvssa ZZymw CXn.
P\I³ ap\n-tbm-Sv C§s\ Adnbn¨p-þCu t{ijvTamb hnÃmIs« cmPmhmb tZhcmXsâ I¿nÂ
kq£n-¡phm³ \evInbn-cp¶p. CXn Rm¬ sI«phm³ tZh·mÀt¡m Akpc·mÀt¡m KÔch·mÀt¡m
cm£k·mÀt¡m Ignªn-Ã. AhnsS Bcv ssI¡cp¯p ImWn¡p¶pthm Abm-Ä¡v Fsâ ]p{Xnbmb
koXsb \evImsa¶v {]XnÚbpw sNbvXn«p-− v. [mcmfw cmPm¡·mÀ ChnsS h¶ v koXsb hcn¡m³
{ian¨n-cp-¶p. F¦nepw Cu hnÃv FSp-¡phm³t]mepw iàcÃmsX \ncmicmbn aS§n. cma³ Cu hnsà -Sp-
v Rm¬ sI«pIbmsW¦n koXsb XoÀ¨bmbpw At±l¯n\v sImSp¡mw F¶v.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¨ÉÖÊxɨÉä´ÉÆ-¨ÉÖÊxɨÉ B´É¨ÉÂ* SÉÉ®úÉä{ÉhÉɪÉ-SÉ +É®úÉä{ÉhÉɪÉ* näùªÉäÊiÉ-näùªÉÉ <Ê´É* ºÉÒiÉɨÉjÉÉMÉiªÉ-ºÉÒiÉɨÉ +jÉ +ÉMÉiªÉ* iÉlÉÉÊ{É-iÉlÉÉ +Ê{É* vÉxÉÖ¹ÉÉä%ºªÉ-vÉxÉÖ¹É& +ºªÉ* OɽþhÉä%{ªÉ¶ÉHòÉ&-OɽþhÉä +Ê{É +¶ÉHòÉ&* ªÉtºªÉ-ªÉÊnù +ºªÉ* EÖòªÉÉÇkÉ̽þ-EÖòªÉÉÇiÉ iÉ̽þ* ºÉÒiÉɨɴɶªÉÆ-ºÉÒiÉɨÉ +´É¶ªÉ¨ÉÂ*
Ê´É·ÉÉʨÉjÉähÉ ‘vÉxÉÖnÇù¶ÉÇªÉ ®úɨÉɪɒ <ÊiÉ |ÉÉÌlÉiÉÉä VÉxÉEòÉä vÉxÉÖ®úÉxɪÉxÉÉªÉ ºÉÊSÉ´ÉÉxÉÉÊnùnäù¶É* ¨É½þiÉÉ
|ɪÉɺÉäxÉ ¤É½ÖþʦÉVÉÇxɺɨÉÚ½èþ& ºÉ¨ÉÉxÉÒiÉÆ iÉrùxÉÖ&¸Éä¹`Æö ‘´ÉiºÉ ®úɨÉ! vÉxÉÖ& {ɶªÉ’ <ÊiÉ Ê´É·ÉÉʨÉjÉÉä ®úɨÉÉªÉ nù¶ÉǪÉɨÉɺÉ* ®úɨÉÉä Ê´ÉxÉÒiÉ& EòɨÉÖÇEòºªÉɺªÉ OɽþhÉä {ÉÚ®úhÉä SÉ ªÉÊiɹªÉä <ÊiÉ ´ÉnùxÉ {ɶªÉiÉÉÆ xÉ޺ɽþ»ÉÉhÉÉÆ ºÉ¨ÉIÉÆ ±ÉұɪÉÉ ¨ÉvªÉä MÉÞ½þÒi´ÉÉ ªÉÉ´Éi{ÉÚ®úªÉɨÉÉºÉ iÉÉ´Énäù´É iÉx¨ÉvªÉä ¦ÉMxÉÆ ¤É¦ÉÚ´É* ÊxÉPÉÉÇiɺɨÉäxÉ SÉ iɺªÉ Êxɺ´ÉxÉäxÉ Ê´É·ÉÉʨÉjÉÆ VÉxÉEÆò ®úÉPÉ´ÉÉè SÉ ´ÉVÉÇʪÉi´ÉÉ ºÉ´ÉÉÇ%Ê{É VÉxÉiÉÉ ¨ÉÉä½Æþ |É{Éänäù* iÉiÉ& |ÉiªÉɷɺiÉä¹ÉÖ VÉxÉä¹ÉÖ VÉxÉEòÉä ®úÉVÉÉ
Ê´É·ÉÉʨÉjÉÆ ºÉ|ɨÉÉänù¨É¦ÉɹÉiÉ-‘¦ÉMÉ´ÉxÉÂ, où¹]õ´ÉÒªÉÉÇªÉ nù¶É®úlɺÉÚxÉ´Éä ®úɨÉÉªÉ ´ÉÒªÉǶÉÖ±EòÉÆ ºÉÒiÉÉÆ |ÉnùÉªÉ ºÉiªÉ|ÉÊiÉYÉÉä ¦ÉÊ´ÉiÉÖ¨ÉʦɱɹÉÉʨÉ* ¶ÉÒQɨÉä´É ¦É´ÉiÉÉä%xÉÖ¨ÉiªÉÉ ´ÉÉiÉÉǽþ®úÉ +ªÉÉävªÉÉÆ |ɪÉÉxiÉÖ, +ÉxɪÉxiÉÖ SÉ ¨É½þÉi¨ÉÉxÉÆ nù¶É®úlÉÆ
ºÉ¤ÉÉxvÉ´ÉÆ ºÉ{ÉÖ®úÉävɺÉÆ ºÉi´É®ú¨Éä´É’ <ÊiÉ* VÉxÉEäòxÉ |ÉäʹÉiÉÉ nÚùiÉÉ ¨É½þiÉÉ Ê´ÉʽþiÉMɨÉxÉÉ +ªÉÉävªÉÉÆ ºÉ¨|ÉÉ{ªÉ ®úÉYÉä nù¶É®úlÉÉªÉ ºÉxiÉÉä¹É´ÉÉiÉÉÈ ÊxÉ´ÉänùªÉɨÉɺÉÖ&* hnizmant{XW [\pÀZÀib cmamb CXn {]mÀYntXm P\tIm [\pcm\b\mb kNnhm\mZntZi.
alXm {]bmtk\ _lp`nÀP\kaqsslx kam\oXw X²\pt{ijvTw hÕ, cma, [\px ]iy CXn
hnizmant{Xm cmamb ZÀibmamk. cmtam hn\oXx ImÀapIkymky {KltW ]qctW N bXntjy CXn hZ³
]iyXmw \rkl{kmWmw ka£w eoebm at[y KrloXzm bmhXv]qcbmamk XmhtZh X·t[y `áw
_`qh. \nÀLmXkta\ N Xky \nkzt\\ hnizman{Xw P\Iw cmLhu N hÀPbnXzm kÀhm]n P\Xm
tamlw {]t]tZ. XXx {]XymizkvtXjp Pt\jp P\tIm cmPm hnizman{Xw k{]tamZa`mjXþ`Kh³
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 15
ZrjvShocymb ZicYkq\th cmamb hocyipevImw koXmw {]Zmb kXy{]XntÚm `hnXpa`nejman.
io{Ltah `htXm\paXym hmÀXmlcm Atbm[ymw {]bm´p, B\b´p N almßm\w ZicYw k_mÔhw
k]ptcm[kw kXzctah CXn. P\tI\ t{]jnXm ZqXm alXm hnlnXKa\m Atbm[ymw kw{]m]y
cmtÚ ZicYmb kt´mjhmÀXmw \nthZbmamkpx.
cma\mbns¡m-− v hnÃns\ ImWn¨psImSp¯mepw F¶v hnizman{X\m {]mÀ°n¡s¸« P\I³
hnÃp sIm−phcphm³ a{´namtcmSv \nÀt±in¨p. hfsc {]bmks¸«v [mcmfw BfpIfmÂ
sIm−phcs¸«Xmb B hnÃns\ Ip«o cmam hnÃns\ I−mepw F¶v ]dªpsIm− v hnizman{X³ cmas\
ImWn¨p-sIm-Sp-¯p. cma³ hfsc hn\bt¯msS Cu hnsÃ-Sp¡m\pw Rm¬ sI«m\pw Rm³ {]bXv\n¡mw
F¶p ]dªpsIm−v t\m¡n \nev¡p¶ Bbnc¡W¡n\v a\pjycpsS ap¼nÂsh¨ v Ifnsb¶t]mse
AXnsâ Rm¬ sI«ms\t¸mgmtWm {ian¨Xv At¸mÄXs¶ AXnsâ \Sp¡p h¨v HSnbpIbpw sNbvXp.
CSn\mZw t]mepÅ AXnsâ i_vZwsIm− v hnizman{X\pw P\I\pw cmae£ vaW·mcpw Hgn¨v FÃm
BfpIfpw tamls¯ {]m]n¨p. FÃmhcpw taml¯nÂ\n¶pw aS§n h¶t¸mÄ cmPmhmb P\I³
hnizman{Xt\mSv kkt´mjw ]dªpþ`Khmt\, hocyw {]ISn¸n¨ ZicYsâ ]p{X\mbns¡m-− v
hocy¯nsâ {]Xn^eambn koXsb \evInbn-«v {]XnÚ ]men-¡phm\m{Kln¡p-¶p. s]«¶p Xs¶
A§bpsS A\paXntbmsS hmÀ¯mlc·msc (ZqX·msc) Atbm²ybnte-¡v Ab¨mepw, almßmhmb
ZicYs\ ]ptcm-lnXt\mSpw _Ôp¡tfmSpw H¸w s]«¶ v hcp¯nbmepw F¶v. P\I\m Ab¡s¸«
ZqX·mÀ hfsc thKw Atbm[ybnte-¡v sN¶n«v cmPmhmb ZicYs\ kt´mjhmÀ¯sbÃmw Adnbn¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& vÉxÉÖnÇù¶ÉǪÉ-vÉxÉÖ& nù¶ÉǪÉ* ºÉÊSÉ´ÉÉxÉÉÊnùnäù¶É-ºÉÊSÉ´ÉÉxÉ +ÉÊnùnäù¶É* ¤É½ÖþʦÉVÉÇxɺɨÉÚ½èþ&-¤É½ÖþʦÉ& VÉxɺɨÉÚ½èþ&* EòɨÉÖÇEòºªÉɺªÉ-EòɨÉÖÇEòºªÉ +ºªÉ* ªÉÉ´Éi{ÉÚ®úªÉɨÉɺÉ-ªÉÉ´ÉiÉ {ÉÚ®úªÉɨÉɺÉ* iÉÉ´Énäù´É-iÉÉ´ÉiÉ B´É* ºÉ´ÉÉÇ%Ê{É-ºÉ´ÉÉÇ +Ê{É* ºÉ|ɨÉÉänù¨É¦ÉɹÉiÉ-ºÉ|ɨÉÉänù¨É +¦ÉɹÉiÉ* ¦ÉÊ´ÉiÉÖ¨ÉʦɱɹÉÉʨÉ-¦ÉÊ´ÉiÉ֨ɠ+ʦɱɹÉÉʨÉ* ¶ÉÒQɨÉä´É-¶ÉÒQɨÉ B´É* ¦É´ÉiÉÉä%xÉÖ ÉiªÉÉ-¦É´ÉiÉ& +xÉÖ¨ÉiªÉÉ* ºÉi´É®ú¨Éä´É-ºÉi´É®ú¨É B´É*
EòÉèʶÉEòÉxÉÖOɽþºªÉ ¡ò±ÉÉʪÉiÉÆ iɨɦªÉÖnùªÉ¨ÉʦÉxÉxt nù¶É®úlÉ& ºÉÊSÉ´Éè& ºÉƨÉxjªÉ ºÉi´É®Æú ºÉ½þ SÉiÉÖ®úRÂóMɪÉÉ ºÉäxɪÉÉ Ê¨ÉÊlɱÉÉÆ |ÉiɺlÉä* ºÉ¨ÉÉMÉiÉÆ nù¶É®úlÉÆ ºÉ{ɪÉǪÉÉ ºÉ¨¦ÉÉ´ªÉ VÉxÉEò& {É®ú¨ÉÆ |ɽþ¹ÉÈ |É{Éänäù* >ð̨ɱÉÉÆ ±ÉI¨ÉhÉÉªÉ |ÉnùɺªÉɨÉÒÊiÉ |ÉÊiÉVÉYÉä SÉ* +xÉxiÉ®Æú SÉ nÚùiÉÉxÉ ºÉ¨|Éä¹ªÉ §ÉÉiÉ®Æú EÖò¶Év´ÉVÉÆ º´É{ÉÖ®ú¨ÉÉxÉɪɪÉiÉÂ, ªÉºªÉÉÊ{É Ê´É´ÉɽþɽÈþ EòxªÉÉ®úixÉuùªÉÆ ¨ÉÉhb÷´ÉÒ¸ÉÖiÉEòÒÌiÉxÉɨÉvÉäªÉ¨É´ÉiÉÇiÉ* iÉiÉ& ºÉ´ÉÇiÉ& |É´ÉÞkÉä Ê´É´ÉɽþÉäÊSÉiÉä ¨É½þÉäiºÉ´Éä <I´ÉÉEÖòEÖò±Énèù´ÉiÉÆ ¦ÉMÉ´ÉÉxÉ ´Éʺɹ`öÉä ´ÉƶÉɴɱÉÓ EòÒiÉǪÉxÉ EòxªÉÉ& SÉiÉÖ¦ªÉÇ& ®úÉVÉEÖò¨ÉÉ®äú¦ªÉ& ´É®úªÉɨÉɺÉ* ¨ÉÖÊxɺÉƺÉÊnù V´É±ÉiÉÉä%MxÉä& ºÉ¨ÉIÉÆ ºÉ¨ÉÆ ¨ÉxjÉÉänùEèò®úÉxÉxnùɸÉÚÊhÉ ÊºÉ\SÉxÉ ¨É½þÒ{ÉÊiÉ®úÉi¨ÉxÉÉä §ÉÉiÉÖ¶SÉ iÉɶSÉiÉ»É& EòxªÉEòÉ& SÉiÉÖ¦ªÉÇ& ®úÉVÉxÉxnùxÉ䦪É& ºÉ|ɨÉÉänÆù |ÉÊiÉ{ÉÉnùªÉɨÉɺÉ* iÉä SÉ ®úÉVÉxÉxnùxÉÉ& ´Éʺɹ`öÉxÉÖ¨ÉiªÉÉ iÉÉ& |ÉÊiÉVÉMÉÞʽþ®äú* ®úɨÉ& ºÉÒiÉÉÆ, ±ÉI¨ÉhÉ& >ð̨ɱÉÉÆ, ¦É®úiÉÉä ¨ÉÉhb÷´ÉÓ, ¶ÉjÉÖPxÉ& ¸ÉÖiÉEòÒÍiÉ SÉÉi¨ÉxÉÉä%xÉÖ°ü{ÉÉÆ ´ÉvÉÚÆ |ÉÉ{ªÉ ºÉÖiÉ®úÉÆ Ê´É®ú®úÉVÉ* Ê´ÉÊvÉ´ÉÊzÉ´ÉÇÌiÉiÉÊ´É´Éɽèþ& EÖò¨ÉÉ®èú& ºÉ¨ÉÎx´ÉiÉÉä ®úÉVÉÉ nù¶É®úlÉ& ºÉ¤ÉÉxvÉ´ÉÆ VÉxÉEò¨ÉÉ{ÉÞSUÂôªÉ º´É{ÉÖ®úÓ |ÉiɺlÉä*
IuinIm\p{Klky ^embnXw Xa`ypZba`n\µy ZicYx kNnsshx kwa{´y kXzcw kl
NXpcwKbm tk\bm anYnemw {]XtØ. KamKXw ZicYw k]cybm kw`mhy P\Ix ]caw {]lÀjw
{]t]tZ. DuÀanfmw e£ vaWmb {]ZmkymaoXn {]XnPtÚ N. A\´cw N ZqXm³ kwt{]jy {`mXcw
Ipi[zPw kz]pcam\mbbXv, bkym]n hnhmlmÀlw I\ymcXv\Zzbw amWvUho{ipXIoÀXn-
\mat[bahÀXX. XXx kÀhXx {]hrt¯ hnhmtlmNntX atlmÕth C£zmIpIpessZhXw `Khm³
hknjvtTm hwimheow IoÀXb³ I\ymx NXpÀ`yx cmPIpamtc`yx hcbmamk. ap\nkwkZn PzetXmtáx
ka£w kaw at{´mZssIcm\µm{iqWn kn©³ alo]Xncmßt\m {`mXpÝ XmÝX{kx I\yImx NXpÀ`yx
cmP\µt\`yx k{]tamZw {]Xn]mZbmamk. tX N cmP\µ\mx hknjvTm\paXym Xmx {]XnPKrlntc. cmax
koXmw, e£vaW DuÀan-fmw, `ctXm amWvUhow, i{XpLv\x {ipXIoÀXnw Nmßt\m\pcq]mw h[qw {]m]y
kpXcmw hnccmP. hn[nh¶nÀhÀXnXhnhmsslx Ipamsscx ka\zntXm cmPm ZicYx k_mÔhw
P\Iam]rÑy kz]pcow {]XtØ.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 16
hnizman{Xsâ A\p{Kl¯nsâ ^eambn¯oÀ¶ B A`ypZbs¯ A`n\µn¨psIm-−v ZicY³
a{´namtcmsSm¯v Atem-Nn-¨v s]s«¶pXs¶ NXpcwKtk\tbmsSm¸w anYnebnte¡v ]pds¸«p.
h¶ptNÀ¶ ZicYs\ hn[nbmwh®w kXvIcn¨v P\I³ ]caamb B\µs¯ {]m]n¨p. DuÀanfsb
e£ vaW\v \evImsa-¶v {]XnÚ sN¿pIbpw sNbvXp. A\´cw ZqX·msc Ab¨v ktlmZc\mb
Ipi[zPs\ kz´w ]pc¯nte¡v B\bn¨p, At±l¯n\pw hnhml{]mbamb amWvUhn, {ipXIoÀ¯n
F¶p t]cmb c−p I\yIamcpw D−mbncp-¶p. ]n¶o-Sv FÃmbnS¯pw hnhml¯n\p DNnXamb
BtLmj§Ä \S¶p hcpt¼mÄ C£zmIpIpe¯nsâ ]ptcmlnX\mb `Khm³ hknjvT³ hwimhensb
]pIgv¯ns¡m−v I\yIamsc \mep cmPIpamc·mÀ¡mbns¡m-−v hcn¨p. ap\nkZÊn Pzen¡p¶
Aánsb km£n \nÀ¯n a{´Pe¯n\p Xpeyw B\µ¡®oÀ Hgp¡n cmPmhv Xtâbpw ktlmZctâbpw
B I\yIamsc \mep cmP]p{X·mÀ¡mbns¡m-−v kt´mjt¯msS \evIphm³ Xocp-am-\n-¨p. B
cmP]p{X·mÀ hknjvTsâ A\paXntbmsS B I\yIamsc kzoIcn¨p. cma³ koXtbbpw, e£vaW³
DuÀanftbbpw, `cX³ amWvUhntbbpw, i{XpLv\³ {ipXIoÀ¯n-tbbpw F¶nh®w AhchÀ¡v A\p-
cq]cmb h[phns\ e`n¨v hfsc tim`n-¨p. hn[n-t]mse hnhmlw Ignª Ipamc·mtcmsSm¸w
ZicYalmcmPmhv _Ôp¡tfmsSm¸w P\It\mSv bm{X ]dªv kz´w ]pc¯nte¡v t]mbn.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɨɦªÉÖnùªÉ¨ÉʦÉxÉxt-iɨÉ +¦ªÉÖnùªÉ¨É +ʦÉxÉxt* |ÉnùɺªÉɨÉÒÊiÉ-|ÉnùɺªÉÉ欃 <ÊiÉ* º´É{ÉÖ®ú¨ÉÉxÉɪɪÉiÉÂ-º´É{ÉÖ®ú¨É +ÉxÉɪɪÉiÉÂ* ªÉºªÉÉÊ{É-ªÉºªÉ +Ê{É* ¨ÉÉhb÷ ÉÒ¸ÉÖiÉEòÒÌiÉxÉɨÉvÉäªÉ¨É´ÉiÉÇiÉ-¨ÉÉhb÷´ÉÒ¸ÉÖiÉEòÒÌiÉxÉɨÉvÉäªÉ¨É +´ÉiÉÇiÉ* V´É±ÉiÉÉä%MxÉä&-V´É±ÉiÉ& +MxÉä&* ¨ÉxjÉÉänùEèò®úÉxÉxnùɸÉÚÊhÉ-¨ÉxjÉÉänùEèò& +ÉxÉxnùɸÉÚÊhÉ* ¨É½þÒ{ÉiÉä®úÉi¨ÉxÉ&-¨É½þÒ{ÉiÉä& +Éi¨ÉxÉ&* §ÉÉiÉÖ¶SÉ-§ÉÉiÉÖ& SÉ* iÉɶSÉiÉ»É&-iÉÉ& SÉiÉ»É&* SÉÉi¨ÉxÉÉä%xÉÖ°ü{ÉÉÆ-SÉ +Éi¨ÉxÉ& +xÉÖ°ü{ÉɨÉÂ* Ê´ÉÊvÉ´ÉÊzÉ´ÉÇÌiÉiÉÊ´É´Éɽèþ&-Ê´ÉÊvÉ´ÉiÉ ÊxÉ´ÉÇÌiÉiÉÊ´É´Éɽèþ&* VÉxÉEò¨ÉÉ{ÉÞSUÂôªÉ-VÉxÉEò¨É +É{ÉÞSUÂôªÉ* º´ÉMÉÖ®úÉä®úÒ·É®úºªÉ vÉxÉÚ ®úɨÉähÉ ¦ÉMxÉʨÉÊiÉ VÉÉiÉEòÉä{ÉÉä VÉɨÉnùMxªÉÉä ®úɨÉ& {ÉÉ´ÉEò <´É V´É±Éx¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉÉVÉMÉɨÉ* ÊjÉ&ºÉ{iÉEÞòi´ÉÉä ¨ÉäÊnùxÉÓ ÊxÉIÉÊjɪÉÉÆ EÞòiÉ´ÉiɺiɺªÉ nù¶ÉÇxɨÉÉjÉähÉ nù¶É®úlɺªÉ ¾þnùªÉÆ
SÉEò¨{Éä* ¨ÉvÉÖ®úÉÊhÉ ºÉɨɴÉSÉxÉÉÊxÉ ´ÉnùiÉÉä ¨ÉÖxÉÒxÉMÉhɪÉxÉ VÉɨÉnùMxªÉÉä ®úÉPɴɨÉxÉÖMɨªÉ ‘¨ÉªÉÉ ºÉ¨ÉÉxÉÒiÉä%κ¨ÉxÉ vÉxÉÖÊ¹É iÉä Ê´ÉGò¨É& |ÉEòɶÉiÉɨÉÂ’ <ÊiÉ ¦ÉɹɨÉÉhÉÉä ´Éè¹hÉ´ÉÆ vÉxÉÚ®úixɨÉ{ÉǪÉɨÉɺÉ* ®úÉPÉ´ÉÉä ±ÉұɪÉÉ iÉnÂùMÉÞ½þÒi´ÉÉ iÉκ¨ÉzɨÉÉäPÉÆ ¶É®Æú ºÉxnùvÉä* ÊSÉ®Æú º´ÉiÉ{ɺÉÉ%ÌVÉiÉä¹ÉÖ ±ÉÉäEäò¹ÉÖ ¶É®ú|ɦÉÉ´ÉähÉ ºÉƾþiÉä¹ÉÖ ¦ÉMxÉnù{ÉÉæ VÉɨÉnùMxªÉ& {ÉÖxÉ®úÊ{É iÉ{ɺÉä ¨É½äþxpù{É´ÉÇiÉÆ |ɪɪÉÉè* kzKptcmcoizcky [\q cmtaW `Kv\anXn PmXtImt]m PmaZtáym cmax ]mhI Ch
Pze·t[yamÀKamPKma. {Xnk]vXIrtXzm taZn\ow \n£{Xnbmw IrXhXkvXky ZÀi\amt{XW ZicYky
lrZbw NIt¼. a[pcmWn kmahN\m\n hZtXm ap\o\KWb³ PmaZtáym cmLha\pKay abm
kam\otX-kvan-³ [\pjn tX hn{Iax {]ImiXmw CXn `mjamtWm sshjvWhw [\qcXv\aÀ]bmamk.
cmLthm eoebm XZvKrloXzm Xkvan¶tamLw icw kµt[. Nncw kzX]kmÀPntXjp temtIjp
ic{]`mthW kwlrtXjp `áZÀt]m PmaZáyx ]p\c]n X]tk atl{µ]ÀhXw {]bbu.
kz´w Kpcphmb ]cainhsâ hnÃv cma³ HSn¨p F¶Xp \nan¯w tIm]mhnjvS\mb
PaZán]p{X\mb cma³ (]cipcma³) Aán-sb¶t]mse Pzen¨p-sIm-−v hgnbm{X¡nSbn h¶p.
Ccp]s¯m¶p {]mhiyw `qansb £{Xnb·mcnÃm¯hfm¡n¯oÀ¯ At±ls¯ I−am{Xbn ZicYsâ
lrZbw hnd¨p. a[pcambn \ndhmÀ¶ hm¡pIÄ ]dbp¶ ap\namsc IW¡nse-Sp¡msX ]cipcma³
cmas\ kao]n- v F¶m sIm−phcs¸«Xmb Cu hnÃn- \nsâ Icp¯v ImWn¨mepw F¶p
]dªpsIm−v sshjvWhamb t{ijvTamb hnÃp \evIn. cma³ Ifnsb¶ emLht¯msS AsX-Sp- v
AXn- k^eamb Akv{Xw sXmSp- p. hfsc¡meambn kz´w X]ÊpsIm-− v t\SnsbSp¯ temI§Ä
Akv{XiànsIm−p kwlcn¨t¸mÄ Al¦mcw \jvSs¸«h\mb ]cipcma³ ho−pw X]Ên\mbn
atl{µ]ÀÆX¯nte¡v t]mbn.
ºÉÎxvÉSUäônù& º´ÉMÉÖ®úÉä®úÒ·É®úºªÉ-º´ÉMÉÖ®úÉä& <Ç·É®úºªÉ* vÉxÉÚ ®úɨÉähÉ-vÉxÉÖ& ®úɨÉähÉ* ¦ÉMxÉʨÉÊiÉ-¦ÉMxɨÉ <ÊiÉ* {ÉÉ´ÉEò <´É-{ÉÉ´ÉEò& <´É* V´É±Éx¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉÉVÉMÉɨÉ-V´É±ÉxÉ ¨ÉvªÉä¨ÉÉMÉǨÉ +ÉVÉMÉɨÉ* EÞòiÉ´ÉiɺiɺªÉ-EÞòiÉ´ÉiÉ& iɺªÉ* ¨ÉÖxÉÒxÉMÉhɪÉxÉÂ-¨ÉÖxÉÒxÉÂ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 17
+MÉhɪÉxÉÂ* ®úÉPɴɨÉxÉÖMɨªÉ-®úÉPɴɨÉ +xÉÖMɨªÉ* ºÉ¨ÉÉxÉÒiÉä%κ¨ÉxÉÂ-ºÉ¨ÉÉxÉÒiÉä +κ¨ÉxÉÂ* vÉxÉÚ®úixɨÉ{ÉǪÉɨÉɺÉ-vÉxÉÚ®úixɨÉ +{ÉǪÉɨÉɺÉ* iÉκ¨ÉzɨÉÉäPÉÆ-iÉκ¨ÉxÉ +¨ÉÉäPɨÉÂ* º´ÉiÉ{ɺÉÉÌVÉiÉä¹ÉÖ-º´ÉiÉ{ɺÉÉ +ÉÌVÉiÉä¹ÉÖ* {ÉÖxÉ®úÊ{É-{ÉÖxÉ& +Ê{É* MÉiÉä VÉɨÉnùMxªÉä |ɨÉÖÊnùiÉÉä nù¶É®úlÉ& ºÉ½þÉxÉÖªÉÉʪÉʦɱÉÇÎRÂóPÉiÉÉv´ÉÉ ºÉÖ®äúxpùºÉnùxÉÊ¨É´É Ê´É®úÉVɨÉÉxÉÆ º´É¨ÉÎxnù®Æú ºÉ¨|ÉÉ{É* iÉä SÉ ¨É½þÉi¨ÉÉxÉÉä ®úÉVɺÉÚxÉ´É& EÞòiÉnùÉ®úEò¨ÉÉÇhÉ& {É®ú¨ÉªÉÉ ¦ÉCiªÉÉ Ê{ÉiÉ®Æú ¶ÉÖ¸ÉڹɨÉÉhÉÉ& iɺªÉ ¨É½þiÉÓ |ÉÒÊiɨÉÖi{ÉÉnùªÉɨÉɺÉÖ&* ®úÉVɨÉʽþ¹ªÉ& ºÉ´ÉÉÇ +Ê{É MÉÖhÉMÉ®úҪɺÉÒ& ºxÉÖ¹ÉÉ& |ÉÊiÉ{Ét ÊxÉiÉ®úÉÆ Vɾþ¹ÉÖ&* ®úɨÉÉä%Ê{É iɪÉÉ ºÉ´ÉÇMÉÖhɺɨ{ÉzɪÉÉ ºÉÒiɪÉÉ ºÉ¨ÉäʪɴÉÉxÉÂ, ʸɪÉä´É ¸ÉÒ{ÉÊiÉ&, ºÉÖiÉ®úÉÆ Ê´É®äúVÉä* iɪÉÉä¶SÉ iÉÉoù¶ÉÆ |Éä¨É ºÉÆVÉYÉä, ªÉlÉÉ ¾þnùªÉÆ ¾þnùªÉäxÉ ´ªÉHò¨ÉÉSÉJªÉä* §ÉÉiÉ®ú¶SÉ ®úɨÉä oùføÉxÉÖ®úHòÉ ¨ÉÉiÉÞʦɯû{ɱÉɱªÉ¨ÉÉxÉÉ +ÉxÉxnùºªÉ {É®úÉÆ ºÉÒ¨ÉɨÉvªÉMÉSUôxÉÂ* KtX PmaZtáy {]apZntXm ZicYx klm\pbmbn`nÀewLnXm[zm kptc{µkZ\anh hncmPam\w
kzaµncw kw{]m]. tX N almßmt\m cmPkq\hx IrXZmcIÀamWx ]cabm `àym ]nXcw
ip{iqjamWmx Xky alXo {]oXnapXv]mZbmamkpx. cmPalnjyx kÀhm A]n KpWKcobkox kv\pjmx
{]Xn]Zy \nXcmw Plrjpx. cmtam]n Xbm kÀhKpWk¼¶bm koXbm ktabnhm³, {intbh {io]Xnx
kpXcmw hntc-tP. XtbmÝ XmZriw t{]a kwPtÚ, bYm lrZbw lrZtb\ hyàamNtJy. {`mXcÝ
cmta ZrVm\pcàm amXr`ncp]emeyam\m B\µky ]cmw koama[yKѳ.
]cipcma³ t]mbt¸mÄ k´pjvS\mb ZicY³ Xsâ A\pbmbnItfmsSm¸w amÀ¤§Ä Xm−n
tZth{µsâ sIm«mcw IWs¡ tim`n-¡p¶ kz´w sIm«mc¯nse-¯n. hnhmlIÀ½§sfÃmw \ndthdnb
B almßm¡fmb cmPIpamc·mÀ hfsc `àntbmsS ]nXmhnsâ Imcy§fn {i²mep¡fmbn«v
At±l¯n\v henb kt´mjs¯ Dfhm¡pIbpw sNbvXp. cmPmhnsâ FÃm `mcyamcpw
t{ijvTKpWhXnIfmb acpa¡sf e`n¨Xn AXy[nIw kt´mjn-¨p. cma\pw FÃm KpWKW§tfmSpw
IqSnb koXtbmSv tNÀ¶v e£vantbm-sSm¸apÅ hnjvWphns\t¸mse AXy[nIw tim`n-¨p.
F{]ImcamtWm lrZbw lrZbt¯mSv H¶mIp¶Xv A{]Imcw AhÀ¡v ]ckv]cw kvt\lap−mbncp-¶p.
ktlmZc·mcmIs« cma\n Dd¨ kvt\lapÅhcpw A½amcm emfn¡s¸«hcpambn«v B\µ¯nsâ
]caamb koasb {]m]n¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ½þÉxÉÖªÉÉʪÉʦɱÉÇÎRÂóPÉiÉÉv´ÉÉ-ºÉ½þÉxÉÖªÉÉʪÉʦÉ& ±ÉÎRÂóPÉiÉÉv´ÉÉ* ºÉÖ®äúxpùºÉnùxÉʨɴÉ-ºÉÖ®äúxpùºÉnùxɨÉ <´É* |ÉÒÊiɨÉÖi{ÉÉnùªÉɨÉɺÉÖ&-|ÉÒÊiɨÉ =i{ÉÉnùªÉɨÉɺÉÖ&* ®úɨÉÉä%Ê{É-®úɨÉ& +Ê{É* ʸɪÉä´É-ʸɪÉÉ <´É* iɪÉÉä¶SÉ-iɪÉÉä& SÉ* ´ªÉHò¨ÉÉSÉJªÉä-´ªÉHò¨É +ÉSÉJªÉä* §ÉÉiÉ®ú·É-§ÉÉiÉ®ú& SÉ* ¨ÉÉiÉÞʦɯû{ɱÉɱªÉ¨ÉÉxÉÉ-¨ÉÉiÉÞʦÉ& ={ɱÉɱªÉ¨ÉÉxÉÉ* ºÉÒ¨ÉɨÉvªÉMÉSUôxÉÂ-ºÉÒ¨ÉɨÉ +vªÉMÉSUôxÉÂ* Ê{ÉiÉÞ¦ÉHòÉªÉ ºÉiÉiÉÆ §ÉÉiÉÞʦÉ& ºÉ½þ ºÉÒiɪÉÉ* xÉÎxnùiÉÉÊJɱɱÉÉäEòÉªÉ ®úɨɦÉpùÉªÉ ¨ÉRÂóMɱɨÉÂ** ]nXr`àmb kXXw {`mXr`nx kl koXbm
\µnXmJnetemImb cma`{Zmb awKfw.
FÃmbvt¸mgpw ktlmZ·mtcmSpw koXtbmSpw IqSnbh\pw ]nXr`à\pw temIs¯ apgph³
B\µn¸n-¡p¶h\pw Bb cma`{Z\mbns¡m-−v awKfw.
¤ÉɱÉEòÉhb÷& ºÉ¨ÉÉ{iÉ&** _meImWvUx kam]vXx
MODULE II POETRY IN SANSKRIT
Divisions and characteristics Essential Reading :-
Raghuvamsa of Kalidasa Canto V
cLphwiw A©mw kÀ¤¯nsâ IYmkmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 18
hnizPn¯v F¶p t]cmb bÚ¯nsâ km^ey¯n\mbn cLpalmcmPmhv kÀÆkzhpw Zm\w
sNbvX kab¯n¦Â NXpÀZi hnZyIÄ KpcpapJ¯p\n¶v kzmb¯am¡nb hcX´pinjy\mb IuÕ³;
Kpcp-hn\m \nÀ_ÔwsIm−v hnZyIWs¡ ]Xn\mep tImSn KpcpZ£nWbmbn BtZ-in¡s¸«t¸mÄ
cLpalmcmPmhns\ kao]n-¡pIbpw cmPm-hnsâ Zb\obX a\Ênem¡n Xsâ CwKnXs¯ sXÃpw
\nÀ_Ô]qÀÆw tNmZn¡msX aS§m³ XpS§p¶ Ahkc¯n B`n-PmXyw sIm−v [mÀ½nI\mb Xs¶
Cu Hcp bmN\bn temIÀ sXän²cn¨mtem F¶p `b¶v IuÕsâ B{Klw \ndthäm³ {ian¡pIbpw
CXdnª Ipt_csâ ImcpWy¯m cLpalmcmPmhv [\mVy\mIpIbpw th−pthmfw
kphÀWap{ZIÄ IuÕ\v \evIpIbpw sNbvXp. k´pjvS\mb IuÕ³ ]nXmhn\v A\p-cq]]p{X\mb
A§sbt¸mse At§¡pw Hcp ]p{Xs\ e`n¡s«sb¶ v A\p{Kln¡pIbpw Kpcpk¶n[nbnte-¡v
bm{XbmIpIbpw sNbvXp. cLpalmcmPmhn\v Hcp ]p{X³ P\n¡pIbpw {_mÒaplqÀ¯¯n P\n¨
At±l¯n\v AP³ F¶v \maIcWw sN¿pIbpw sNbvXp. kÀÆhnZym]mcwKX\mb AP\pambn Xsâ
ktlmZcnbmb CµpaXn¡v hnhmlw a\km B{Kln¨ v t`mPcmPmhv CµpaXnbpsS kzbwhcw hnfw_cw
sN¿pIbpw cLphnsâ kao]t¯¡v ZqXs\ Ab¡pIbpw sNbvXp. AP\\ptbmPyamWo _Ôw F¶p
Nn´n¨v APs\ kÀÆssk\yt¯msS hnZÀ`bnte¡b¡pIbpw amÀKat[y \À½Zm Xoc¯v hn{ian¡p¶
kµÀ`¯n aZPew Bthiw ]q−v IpSn¡ms\¯p¶ h−n³Iq«§fnÂ\n¶v c£t\Sm³ ap§n-
¡nS¶ncp¶ Im«m\ APsâ ssk\ys¯ B{Ian¡pIbpw AP³ Im«m\sb Akv{Xw sXmSp-¯v apdnth-
ev¸n-¡pIbpw thZ\sIm−v hnjaw ]q− Im«m\ a\pjycq]w {]m]n¨v aXwKalÀjnbpsS im]IY
hnhcn¡pIbpw sNbvXp. KÔÀÆcmPmhmb {]nZÀi\sâ ]p{X\mb {]nbwhZ\mWv Xms\¶pw KÀÆv
ImWn¨XpsIm-−v aXwKalÀjn i]n¨v Xs¶ aXwKP\m¡nsb¶pw hnjan¨v \S¡p¶ X\n¡ v
C£zmIphwi¯n P\n¨ APsâ ictaäv akvXIw ]nfcp¶sXt¸mgmtWm At¸mÄ kz´w alnamthmSv
ho−pw H¶ptNcpw F¶v At±lw im]tam£w \evIpIbpw sNbvXp. A§s\ im]tam£w e`n¨
{]nbwhZ³ {]Xyp]Imcambn kt½ml\w F¶ Akv{Xw \evIpIbpw AhnsS\n¶v t]mIpIbpw sNbvXp.
AP³ ssk\yktaXw hnZÀ`bnte-¡v bm{XbmIpIbpw hnZÀ`m[n]Xnbmb t`mPsâ k]cysbÃmw
kzoIcn¨v {]tXyIw \evInb sIm«mc¯n cm{Xn Ignªp IqSpIbpw ]ntä Znhkw cmhnse
{]`mXImeIÀ½§Ä \ndthänbXn\ptijw kzbwhcthjw Nabn¨n-«v kzbwhcaWvU]¯nte¡v
bm{XbmIpIbpw sN¿p¶p.
iɨÉv´É®äú Ê´É·ÉÊVÉÊiÉ ÊIÉiÉÒ¶ÉÆ ÊxÉ&¶Éä¹ÉʴɸÉÉÊhÉiÉEòÉä¶ÉVÉÉiɨÉÂ* ={ÉÉkÉÊ´ÉtÉä MÉÖ ûnùÊIÉhÉÉlÉÔ EòÉèiºÉ& |É{Éänäù ´É®úiÉxiÉÖʶɹªÉ&**1** Xa[ztc hnizPnXn £nXoiw
\ntÈjhn{imWnXtImiPmXw
D]m¯hntZym KpcpZ£nWmÀYo
IuÕx {]t]tZ hcX´pinjyx. 1.
+x´ÉªÉ& ={ÉÉkÉÊ´Ét& MÉÖ¯ûnùÊIÉhÉÉlÉÔ ´É®úiÉxiÉÖʶɹªÉ& EòÉèiºÉ& Ê´É·ÉÊVÉÊiÉ +v´É®äú ÊxÉ&¶Éä¹ÉʴɸÉÉÊhÉiÉEòÉä¶ÉVÉÉiÉÆ iÉÆ ÊIÉiÉÒ¶ÉÆ |É{Éänäù*
A\zbmÀ°w
hnZysbÃmw t\Snbh\pw KpcpZ£nW {]mÀ°n¡p¶h\pw hcX´phnsâ injy\pamb IuÕ³
hnizPn v F¶p t]cmb bmK n k¼mZyw H«pw Xs¶ _m¡n sh¡msX Zm\w sNbvX B cmPmhns\ {]m]n p.
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 19
ZnKznPbw \S¯nb cLpalmcmPmhv X\n¡v kzmb¯amb kzs¯Ãmw Zm\w sN¿p¶Xnte¡mbn
hnizPn¯v Fs¶mcp bmKw \S¯n. Cu thfbn kakvXhnZyIfpw (]Xn\mep hnZyIfpw) A`ykn¨v
Kpcp-hn-\pÅ Z£nW¡mbn hcX´palÀjnbpsS injy\mb IuÕ³ F¶pt]cmb {_mÒW³
cLpalmcmPmhns\ kao]n- p.
(AwKm\n thZmÝXzmtcm aoamwkm \ymbhnkvXcx
]pcmWw [Àaimkv{Xw N hnZymtlyXmÝXpÀZi
thZ§Ä, thZmwK§Ä, aoamwk, \ymbimkv{Xw, ]pcmWw, [À½imkv{Xw F¶nhbmWv ]Xn\mep
hnZyIÄ. th§ÄþEtKzZw, bPpÀthZw, kmathZw, AYÀhthZw. thZmwK§Äþ -in-£, Iev]w, tPymXn-
jw, \ncp-àw, OµÊv, hymIcWw. aoamwkþ]q-PnXamb hnNmc§Ä \S¡p¶ imkv{X§Ä. AXmbXv
D]\nj¯pIfnepw aäpambn Bßobhnjb§fn kwibw tXm¶p¶ Zn¡pIfn bpànbpàw
\S¡p¶ NÀ¨IfmWv aoamwkIÄ. \ymbhnkvXcw F¶m- bpànhnNmcw F¶p kmcw. XÀ¡imkv{Xw
XpS§nb imkv{X§Ä \ymbhnkvXcw F¶Xnem-Wv ]cnKWn¡p¶Xv. ]pcmWwþ -]pcm A]n \hw,
]pcmX\w F¶n§s\ ]pcmWs¯ ]dbmw. ]−pÅXmsW¦nepw ]pXpXmbpÅsX¶pw, ]pcmX\w F¶pw
]pcmWs¯ hnebncp-¯mw. [Àaimkv{Xwþ[mÀ½nIamb \nba§Ä ]dbp¶ kvarXn{KÙ§fmWv
[Àaimkv{X§Ä. ChsbÃmw DÄs¡m-Ån¨psIm−mWv ]Xn\mep hnZyIÄ.)
ºÉÎxvÉSUäônù& iɨÉv´É®äú-iɨÉ +v´É®äú* ={ÉÉkÉÊ´ÉtÉä MÉÖ¯ûnùÊIÉhÉÉlÉÔ-={ÉÉkÉÊ´Ét& MÉÖ¯ûnùÊIÉhÉÉlÉÔ* ºÉ ¨ÉÞh¨ÉªÉä ´ÉÒiÉʽþ®úh¨ÉªÉi´ÉÉ- i{ÉÉjÉä ÊxÉvÉɪÉÉPªÉǨÉxÉPÉǶÉÒ±É&* ¸ÉÖiÉ|ÉEòɶÉÆ ªÉ¶ÉºÉÉ |ÉEòɶÉ& |ÉiªÉÖVVÉMÉɨÉÉÊiÉÊlɨÉÉÊiÉlÉäªÉ&**2** k ar×tb hoXlnc×bXzmþ
Xv]mt{X \n[mbmÀLya\ÀLioex
{ipX{]Imiw bikm {]Imix
{]bpÖKmamXnYnamXntY-bx. 2.
+x´ÉªÉ& +xÉPÉǶÉÒ±É& ªÉ¶ÉºÉÉ |ÉEòɶÉ& +ÉÊiÉlÉäªÉ& ºÉ& ´ÉÒiÉʽþ®úh¨ÉªÉi´ÉÉiÉ ¨ÉÞh¨ÉªÉä {ÉÉjÉä +PªÉÈ ÊxÉvÉÉªÉ ¸ÉÖiÉ|ÉEòɶɨÉ +ÊiÉËlÉ |ÉiªÉÖVVÉMÉɨÉ* A\zbmÀ°w
A\p]akz`mhKpW§tfmSp-Iq-Snbh\pw biÊpsIm-−v tim`n-¡p¶h\pw BXntYb\pamb
At±lw kphÀ®k¼mZy§sfÃmw Zm\wsNbvXp XoÀ¶Xn\m- a®psIm−p−m¡nb ]m{X¯nÂ
]qPm{ZhyhpsaSp¯psIm−v hnZysIm−v tim`n-¡p¶h\mb AXnYnsb kzmKXw sN¿phms\mcp-§n.
kmcw
AXnYntZthm `h F¶ `mcXobk¦ev]w A\zÀ°am¡pw hn[¯n cLpalmcmPmhv
kakvXhnZyIfpw A`ykn¨hcpsS Iq«¯n A{KKW\ob\mb IuÕs\ Xsâ \nkzX a¬]m{Xw
sIm−v {]ZÀin¸n- v AXn ]qPm{Zhyhpw FSp¯psIm−v kzoIcn¡phm³ sN¶p. hnZy F¶Xv FÃm
[\t¯¡mfpw {][m\s¸«XmWv. hnZym[\w kÀÆ[\mXv{][m\w F¶mWtÃm kp`m-jn-Xw. B [\w
ssIapXembhcmWv cLpalmcmPmhpw IuÕ\pw. biÊpsIm−v tim`n-¡p¶h³ F¶v
cLpalmcmPmhn\pÅ hntijWw hnZysIm−mhmw [\wsIm−mhmw s]cpamäwsIm−mhmw.
BXntYb³ F¶Xn\v AXn-Ynsb kzoIcnt¡−h³ F¶À°w. A\ÀLioex F¶Xn\v ]m]§Ä
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 20
]äm¯h³ Ft¶m Akmam\y-þ -A-\p]a kz`mhKpW§tfmSp IqSnbh³ Ft¶m AÀ°w ]dbmw
c−mbmepw hntcm[anÃ.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ ¨ÉÞh¨ÉªÉä-ºÉ& ¨ÉÞh¨ÉªÉä* ´ÉÒiÉʽþ®úh¨ÉªÉi´ÉÉi{ÉÉjÉ-´ÉÒiÉʽþ®úh¨ÉªÉi´ÉÉiÉ {ÉÉjÉä* ÊxÉvÉɪÉÉPªÉǨÉxÉPÉǶÉÒ±É&-ÊxÉvÉÉªÉ +PªÉǨÉ +xÉPÉǶÉÒ±É&* |ÉiªÉÖVVÉMÉɨÉÉÊiÉÊlɨÉÉÊiÉlÉäªÉ&-|ÉiªÉÖVVÉMÉÉ¨É +ÊiÉÊlɨÉ +ÉÊiÉlÉäªÉ&*
iɨÉSÉÇʪÉi´ÉÉ Ê´ÉÊvÉ´ÉÊuùÊvÉYÉ& iÉ{ÉÉävÉxÉÆ ¨ÉÉxÉvÉxÉÉOɪÉɪÉÒ* ʴɶÉɨ{ÉÊiÉ̴ɹ]õ®ú¦ÉÉVɨÉÉ®úÉ- iEÞòiÉÉ\VÉʱÉ& EÞòiªÉÊ´ÉÊnùiªÉÖ´ÉÉSÉ**3** XaÀNbnXzm hn[nhZzn[nÚx
Xt]m[\w am\[\m{Kbmbo
hnim¼XnÀhnjvSc`mPamcmþ
XvIrXmRvPenx IrXyhnZnXyphmN. 3.
+x´ÉªÉ& Ê´ÉÊvÉYÉ& ¨ÉÉxÉvÉxÉÉOɪÉɪÉÒ Ê´É¶Éɨ{ÉÊiÉ& EÞòiªÉÊ´ÉiÉ ʴɹ]õ®ú¦ÉÉVÉÆ iÉÆ iÉ{ÉÉävÉxÉÆ Ê´ÉÊvÉ´ÉiÉ +SÉÇʪÉi´ÉÉ +É®úÉiÉ EÞòiÉÉ\VÉʱÉ& (ºÉxÉÂ) <ÊiÉ =´ÉÉSÉ* A\zbmÀ°w
hn[nIsf Adnbmhp¶h\pw am\w [\w ChbpÅhcn {]YaKW\ob\pw temIcpsS ]Xnbpw
IÀ¯hy§sf¡pdn¨ v \à Adnhpw DÅ cmPmhv Xsâ ASp¯v Ccn¸pd¸n¨ B Xt]m[\s\ hn[n-t]mse
]qPn- n-«v ssIIq¸n-s¡m-−v C{]Imcw ]dªp.
kmcw
imkv{Xhn[nIÄ bYmhn[n ]Tn¨h\pw th−t]mse {]PIsf ssIImcyw sN¿m\pw, th−hn[w
{]PIsf ]cnKWn¡m\pw, [\¯ns´ Bbhyb§Ä {]PIÄ¡ v A\p-IqeamIpw hn[w hn\n-tbm-
Kn¡m\pw IgnhpÅh\pw ImcymImcy§sf hnth-Nn- v kz´w IÀ¯hys¯ IrXyambpw
Adnbmhp¶h\pw Bb cLpalmcmPmhv Xsâ \nÀt±ia\pkcn¨v Xm³ kzoIcn¨n-cp¯n
AÀLy]mZymZnIÄ \evInb Xt]m[\\mb {_mÒWt{ijvT\mb IuÕs\ ]qPn- v \akvIcn¨psIm−v
sXmgpssItbmsS C§s\ ]dbm³ XpS§n.
hn[nÚ³ F¶XpsIm−v [À½{KÙ§Ä cmPmhn\pÅ ISasbs´¶v ]dbp¶p−v.
AXdnbp¶h³ F¶À°w. Xt]m[\w F¶Xn\v X]ÊmIp¶ [\apÅh³ F¶À°w. ImbnIhpw
hmNnIhpw am\knIhpw F¶ \nebn aq¶p hn[¯n X]Êp−v. AXnYnsb kXvIcn¡pt¼mÄ
AÀLy]mZymZnIÄ \evIWsa¶v \nbaap−v. AÀ¨bnXzm F¶XpsIm−v AXv {Kln¨psImÅWw.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɨÉSÉÇʪÉi´ÉÉ-iɨÉ +SÉÇʪÉi´ÉÉ* Ê´ÉÊvÉ´ÉÊuùÊvÉYÉ&-Ê´ÉÊvÉ´ÉiÉ ʴÉÊvÉYÉ&* ʴɶÉɨ{ÉÊiÉ̴ɹ]õ®ú¦ÉÉVɨÉÉ®úÉiEÞòiÉÉ\VÉʱÉ&-ʴɶÉÉÆ {ÉÊiÉ& ʴɹ]õ®ú¦ÉÉVɨÉ +É®úÉiÉ EÞòiÉÉ\VÉʱÉ&* EÞòiªÉÊ´ÉÊnùiªÉÖ´ÉÉSÉ-EÞòiªÉÊ´ÉiÉ <ÊiÉ =´ÉÉSÉ* +{ªÉOÉhÉÒ¨ÉÇxjÉEÞòiÉɨÉÞ¹ÉÒhÉÉÆ EÖò¶ÉÉOɤÉÖräù EÖò¶É±ÉÒ MÉÖ¯ûºiÉä* ªÉiɺi´ÉªÉÉ YÉÉxɨɶÉä¹É¨ÉÉ{iÉÆ ±ÉÉäEäòxÉ SÉèiÉxªÉʨɴÉÉä¹hÉ®ú¶¨Éä&**4**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 21
À ´
²
Ú
yanthmjvWcivtax. 4.
+x´ÉªÉ& (½äþ) EÖò¶ÉÉOɤÉÖräù, ¨ÉxjÉEÞòiÉɨÉ @ñ¹ÉÒhÉɨÉ +OÉhÉÒ& iÉä MÉÖ¯û& EÖò¶É±ÉÒ +Ê{É? ªÉiÉ& i´ÉªÉÉ +¶Éä¹ÉÆ YÉÉxÉÆ ±ÉÉäEäòxÉ =¹hÉ®ú¶¨Éä& SÉèiÉxªÉ¨É <´É +É{iɨÉÂ* A\zbmÀ°w
AÃtbm kq£va_pt², a{´s¯ sN¿p¶, a{´s¯ ZÀin¨hcn A{Kna\mb A§bpsS Kpcp
kpJhm³ Xs¶btÃ? AhnsS\n¶mWtÃm \n¶m apgph³ Adnhpw temI¯v kqcy\nÂ\n-¶v
sNX\ys¯ F¶t]mse kzoIcn¨ncn-¡p¶Xv.
kmcw
Ipi¸pÃnsâ A{Kw t]mse Xo£ vWamb _p²n-bpÅht\, kqcy\nÂ\n-¶v F{]ImcamtWm temIÀ
{]Imis¯ kzoIcn¡p¶Xv A{]Imcw kakvX AdnhpIfpw A§ v Kpcp-hnÂ\n¶mWtÃm kzoIcn¨ncn-
¡p¶Xv. B KpcphmIs« AXy[nIw hnÚ\mWv. a{´§sf ZÀin¨n«pÅ {Im´ZÀinbmWv. B Kpcphn\v
kpJw Xs¶btÃ.
Kpcp F¶ hm¡n\v AÚm\amIp¶ Ccp-«ns\ AIäm³ IgnhpÅh³ F¶mWv AÀ°w.
injy·mcpsS AdnhnÃmbvasb AIän Úm\amIp¶ {]Imiw \evIp¶h\mWv Kpcp. a{´§Ä
AXnclky§fmWv. AXns\ Is−¯nbh\pw ]cnio-en-¡p¶h\pw AXoh alm·mcmWv. DjvWamb
civanbpÅh³ F¶m kqcy³ F¶À°w.
ºÉÎxvÉSUäônù& +{ªÉOÉhÉÒ¨ÉÇxjÉEÞòiÉɨÉÞ¹ÉÒhÉÉÆ-+Ê{É +OÉhÉÒ& ¨ÉxjÉEÞòiÉɨÉ @ñ¹ÉÒhÉɨÉÂ* MÉÖ¯ûºiÉä-MÉÖ¯û& iÉä* ªÉiɺi´ÉªÉÉ-ªÉiÉ& i´ÉªÉÉ* YÉÉxɨɶÉä¹É¨ÉÉ{iÉÆ-YÉÉxɨÉ +¶Éä¹É¨É +É{iɨÉÂ* SÉèiÉxªÉʨɴÉÉä¹hÉ®ú¶¨Éä&-SÉèiÉxªÉ¨É <´É =¹hÉ®ú¶¨Éä&* EòɪÉäxÉ ´ÉÉSÉÉ ¨ÉxɺÉÉ%Ê{É ¶É·É- tiºÉ¨¦ÉÞiÉÆ ´ÉɺɴÉvÉèªÉDZÉÉäÊ{É* +É{ÉÉtiÉä xÉ ´ªÉªÉ¨ÉxiÉ®úɪÉè& EòÎSSÉx¨É½þ¹ÉæκjÉÊ´ÉvÉÆ iÉ{ɺiÉiÉÂ**5** Imtb\ hmNm a\km]n iizþ
ZyÕw`rXw hmkhss[cytem]n
B]mZytX \ hyba´cmssbx
I¨n·lÀtjkv{Xnhn[w X]kvXXv. 5.
+x´ÉªÉ& EòɪÉäxÉ ´ÉÉSÉÉ ¨ÉxɺÉÉ +Ê{É ¶É·ÉiÉ ºÉƦÉÞiÉÆ ´ÉɺɴÉvÉèªÉDZ{ÉÉäÊ{É ªÉiÉ ¨É½þ¹Éæ& ÊjÉÊ´ÉvÉÆ iÉ{É& iÉiÉ +xiÉ®úɪÉè& ´ªÉªÉÆ xÉ +É{ÉÉtiÉä EòÎSSÉiÉÂ? A\zbmÀ°w
icocw hm¡v a\Êv F¶nhsIm−v imizXambn kw`cn¨Xpw hmkhsâ ss[cys¯ CÃmbva
sN¿p¶Xpamb alÀjnbpsS bmsXmcp aq¶p hn[¯nepÅ X]Êpt−m AXv hnLv\§sfs¡m−v \in¡p-
¶nÃtÃm?
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 22
imcocnIambpw hmNnIam bpw am\knIambpw sN¿p¶ X]ÊpIfm C{µsâ t]mepw ss[cys¯
\in¸n¡pamdv hfsc¡mew sIm−v t\Sn-sb-Sp¯ alÀjnbpsS (hcX´phnsâ) Cu aq¶phn[¯nepÅ
X]ÊpIfpw aäp Xc¯nepÅ XSʧfm \in¨p t]mIp-¶nÃtÃm.
Ir{Ñw, Nm{µmbWw XpS§nbhbmWv ImbnIamb X]Êv. icocs¯ t¢in¸n¨psIm−v sN¿p¶
X]sʶÀ°w. \ÃXp kwkmcn¡pI F¶n{]ImcapÅ X]ÊmWv hmNnIw. \ÃXp Nn´n¡pI,
Imat{Im[mZnIsf AIäpI F¶nh am\knIamb X]ÊpIfmWv. X]ÊpIÄ C{µ]Zhnsb IhÀs¶Sp¡pw
F¶XmWv C{µsâ `bw. X]ÊpsIm-−v Akmam\y hocyw ssIhcpw. Cu X]ÊpIfm t\SnsbSp¡p¶
hocy¯n\p ap¼n- A´cmb§Ä shdpw \nÊmc§fmWv. F¶m {XpSnIÄ D−mbm X]Ên\p hnLv\w
kw`hnt¨ -¡mw. Cu {XpSnIfmWv hnLv\§Ä.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¨ÉxɺÉÉ%Ê{É-¨ÉxɺÉÉ +Ê{É* ¶É·ÉtiºÉƦÉÞiÉÆ-¶É·ÉiÉ ªÉiÉ ºÉƦÉÞiɨÉÂ* ´ªÉªÉ¨ÉxiÉ®úɪÉè&-´ªÉªÉ¨É +xiÉ®úɪÉè&* EòÎSSÉx¨É½þ¹ÉæκjÉÊ´ÉvÉÆ-EòÎSSÉiÉ ¨É½þ¹Éæ& ÊjÉÊ´ÉvɨÉÂ* iÉ{ɺiÉiÉÂ-iÉ{É& iÉiÉÂ* +ÉvÉÉ®ú¤ÉxvÉ|ɨÉÖJÉè& |ɪÉixÉè& ºÉÆ´ÉÌvÉiÉÉxÉÉÆ ºÉÖiÉÊxÉ̴ɶÉä¹É¨ÉÂ* EòÎSSÉzÉ ´Éɪ´ÉÉÊnù¯û{É{±É´ÉÉä ´É& ¸É¨ÉÎSUônùɨÉɸɨÉ{ÉÉnù{ÉÉxÉɨÉÂ**6** B[mc_Ô{]apssJx {]bXvss\x
kwhÀ²nXm\mw kpX\nÀhntijw
I¨n¶ hmbzmZncp]¹thm hx
{iaÑnZmam{ia]mZ]m\mw. 6.
+x´ÉªÉ& +ÉvÉÉ®ú¤ÉxvÉ|ɨÉÖJÉè& |ɪÉixÉè& ºÉÖiÉÊxÉ̴ɶÉä¹ÉÆ ºÉÆ´ÉÌvÉiÉÉxÉÉÆ ¸É¨ÉÎSUônùÉÆ ´É& +ɸɨÉ{ÉÉnù{ÉÉxÉÉÆ ´Éɪ´ÉÉÊnù& ={É{±É´É& xÉ EòÎSSÉiÉÂ? A\zbmÀ°w
XSw sI«pI XpS§nb {]apJ§fmb {]bXv\§fm ]p{Xs\sb¶ t]mse hfÀ¯ns¡m-−p-t]m¶
t¢i§sfsbÃmw CÃmbva sN¿p¶Xpamb \n§fpsS B{iahr£§fpsS \miw hmbp
apXembhsbs¡m−v kw`hn¡p-¶nÃtÃm?
kmcw
XSw sI«p-I, shÅsamgn¨ v hfanSpI XpS§nb imcocnI{]bXv\§sfs¡m− v kz´w
a¡sfsb¶t]mse ]cnt]m-jn-¸n¨p t]m¶Xpw kIecptSbpw £oWs¯ AIän ]pXp Poh³
\evIp¶hbpw Bb B{ia¯nse hr£§Ä {]IrXnbpsS hnIrXnIfmb sImSp¦mäv, t]amcn
XpS§nbhbm \in¡s¸Sp¶nÃtÃm.
ºÉÎxvÉSUäônù& EòÎSSÉzÉ-EòÎSSÉiÉ xÉ* ´Éɪ´ÉÉÊnù¯û{ɱɴÉÉä-´Éɪ´ÉÉÊnù& ={É{±É´É&* ¸É¨ÉÎSUônùɨÉɸɨÉ{ÉÉnù{ÉÉxÉɨÉÂ-¸É¨ÉÎSUônùɨÉ +ɸɨÉ{ÉÉnù{ÉÉxÉɨÉÂ* ÊGòªÉÉÊxÉʨÉkÉä¹´ÉÊ{É ´ÉiºÉ±Éi´ÉÉ- nù¦ÉMxÉEòɨÉÉ ¨ÉÖÊxÉʦÉ& EÖò¶Éä¹ÉÖ* iÉnùRÂóEò¶ÉªªÉÉSªÉÖiÉxÉÉʦÉxÉɱÉÉ EòÎSSÉx¨ÉÞMÉÒhÉɨÉxÉPÉÉ |ɺÉÚÊiÉ&**7**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 23
¯ Õ þ
á
¿
¨· Lm {]kqXnx. 7.
+x´ÉªÉ& ¨ÉÖÊxÉʦÉ& ´ÉiºÉ±Éi´ÉÉiÉ ÊGòªÉÉÊxÉʨÉkÉä¹ÉÖ +Ê{É EÖò¶Éä¹ÉÖ +¦ÉMxÉEòɨÉÉ iÉnùRÂóEò¶ÉªªÉÉSªÉÖiÉxÉÉʦÉxÉɱÉÉ ¨ÉÞMÉÒhÉÉÆ |ɺÉÚÊiÉ& +xÉPÉÉ EòÎSSÉiÉÂ? A\zbmÀ°w
ap\namcm hmÕeyw sIm−v bÚw \nan¯ambn sIm−p h¶n«pÅ Ipi§fnÂt]mepw
B{Klw AdpXn hcp¯msX AhcpsS aSnbn s]m¡nÄs¡mSn Aä -phog¯¡Xmb am³t]SIfpsS
{]khw kpJP\Iw Xs¶bÃtbm?
kmcw
bÚ\nÀÆlW¯n\mbn B{ia]cnkc§fnÂ-\n¶pw kzcq]n¡s¸« ZÀ`¸pÃpIfnÂ
taªp\S¡p¶ KÀ`nWnIfmb t]Sam\pIsf hmÕeyw \nan¯w XSbmsXbncn-¡p¶ Ahkc¯nÂ
BIkvanIambn ap\namcpsS aSnbntem atäm kw`hn¡p¶ t]Sam\pIfpsS {]khw kpJw Xs¶bÃtbm?
bÚ¯n\v AXymhiyamb Hcp hn`hamWv ZÀ`. Ch Xn¶m³ KÀ`nWnIfmb t]Sam\pIÄ
ht¶¡mw. kvt\lw \nan¯w B{iahmknIfmb ap\namÀ Ahsc ZÀ`IfnÂ\n¶v HmSn¡mdnÃ.
Nnet¸mÄ AhÀ ap\namcpsS aSnbnepw aäpw Ccpt¶¡mw. Cu kab¯n¦Â KÀ`nWnIfmb t]Sam\pIÄ
{]khnt¨ -¡mw. hmÕey¯nsâ ]mcayXbn B {]khhpw t]Sam\pIÄ¡v kpJapfhm¡p¶p
F¶mWnhnsS Ihn ]dªncn-¡p¶Xv. {]kqXn F¶Xn\v {]mWnIfpsS {]khw F¶mWÀ°w.
F¶menhnsS t]Sam\pIfpsS Ipªp§Ä F¶p thWsa¦nepw AÀ°w ]dbmw.
ºÉÎxvÉSUäônù& ÊGòªÉÉÊxÉʨÉkÉä¹´ÉÊ{É-ÊGòªÉÉÊxÉʨÉkÉä¹ÉÖ +Ê{É* ´ÉiºÉ±Éi´ÉÉnù¦ÉMxÉEòɨÉÉ-´ÉiºÉ±Éi´ÉÉiÉ +¦ÉMxÉEòɨÉÉ* EòÎSSÉx¨ÉÞMÉÒhÉɨÉxÉPÉÉ-EòÎSSÉiÉ ¨ÉÞMÉÒhÉɨÉ +xÉPÉÉ*
ÊxÉ´ÉÇiªÉÇiÉä ªÉèÌxɪɨÉÉʦɹÉäEòÉä ªÉ䦪ÉÉä ÊxÉ´ÉÉ{ÉÉ\VɱɪÉ& Ê{ÉiÉßhÉɨÉÂ* iÉÉxªÉÖ\Uô¹É¹`öÉÎRÂóEòiɺÉèEòiÉÉÊxÉ Ê¶É´ÉÉÊxÉ ´ÉºiÉÒlÉÇVɱÉÉÊxÉ EòÎSSÉiÉÂ**8**
\nÀhÀXytX ssbÀ\nbam`n-tjtIm
tbt`ym \nhm]mRvPebx ]nXrWmw
Xm\ypRvOjjvTm¦nXsskIXm\n
inhm\n hkvXoÀ°Pem\n I¨nXv. 8.
+x´ÉªÉ& ªÉè& ÊxɪɨÉÉʦɹÉäEò& ÊxÉ´ÉÇiªÉÇiÉä, ªÉ䦪É& Ê{ÉiÉßhÉÉÆ ÊxÉ´ÉÉ{ÉÉ\VɱɪÉ& (ÊxÉ´ÉÇiªÉÇxiÉä) =\Uô¹É¹`öÉÎRÂóEòiɺÉèEòiÉÉÊxÉ ´É& iÉÉÊxÉ iÉÒlÉÇVɱÉÉÊxÉ Ê¶É´ÉÉÊxÉ EòÎSSÉiÉÂ? A\zbmÀ°w
bmsXm¶p-sIm−mtWm \nba]camb A`ntjIw XpS§nbh \ndthäp¶Xv, bmsXm¶n\memtWm
]nXr¡Ä¡pÅ XÀ¸WPew \evIs¸Sp¶Xv DRvO¯nsâ Bdnsem¶v hoWpInS¡p¶ \n§fpsS
XoÀ°Pe§Ä awKf§Ä Xs¶btÃ?
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 24
{hXkv\m\w \nÀhln¡s¸Sp¶Xpw ]nXr¡Ä¡pÅ XÀ¸WmZnIÄ \ndthdp¶Xpw bmsXmcp
\Znbnse shÅw sIm−mtWm; sImbv¯pIgnªv t]mIpwhgnbn NnXdnt¸mb s\ÂaWnIÄ
s]dp¡nsbSp- v IgpIn-sb-Sp¡pt¼mÄ shůn hoW B IXnÀaWnIfm at\mlcamb B \ZnIÄ
FÃmw ip²§Ä Xs¶bmWtÃm.
\nbam`n-tjIsa¶m {hXkv\m\sa¶pw \nhm-]mRvPensb¶m ]nXrXÀ¸W¯n\m-bpÅ
Pesa¶pw DRvOsa¶m sImbvsXSp¯ IXncpIÄ sIm−p-t]mIpw hgnsb \ne¯phoWh s]dp-
¡p¶Xns\ ]dbp¶ t]cpw BIp¶p. DRvO¯nsâ Bdnsemcp`mKw IgpIpt¼mÄ Pe¯n hogp¶p.
Ipdn¸v: DRvOw F¶Xn\v s\ÃpIp-¯p¶ kabw Dcensâ kao]¯n sImgnªp InS¡p¶Xpw
DSaس Ign¨ptijn¨Xpamb AcnaWn s]dp¡nsbSp-¯v AXp-sIm−p]Pohn-¡p¶Xv DRvOw. AXn\p
`£ysa¶pw t]cp-−v. F¶m sImbv¯pIgnªv DSaس t]mbm-¸ns¶ B I−¯nÂ
sImgnªpInS¡p¶ IXncpw s\·Wnbpw s]dp¡n-sb-Sp-¯v AXp-sIm-−p]Pohn-¡p¶Xv inew. CXn\p
knew F¶pw ]dbmw. DRvOw F¶pw inesa¶pw Htc AÀ°¯n {]tbmKw ImWp-¶p-−v.
\Zohntijs¯¡pdn v ChnsS ]cmaÀin¨XpsIm-−v DRvOjjvTmwKnXsskIXm\n F¶Xn\v
DRvO¯nsâ Bdnsemcp`mKw hoWpInS¡p¶ Pew F¶À°w FSp-¡mw. AXp-t]mse Xs¶
]nXrXÀ¸Ww sN¿pt¼mÄ AhnsS hoWpInS¡p¶ [m\ymZnIfptStbm `£y¯ns´tbm Awiw F¶
AÀ°¯nepw hnebncp-¯p¶Xn sXänÃ.
ºÉÎxvÉSUäônù& ªÉèÌxɪɨÉÉʦɹÉäEòÉä-ªÉè& ÊxɪɨÉÉʦɹÉäEò&* iÉÉxªÉÖ\Uô¹É¹`öÉÎRÂóEòiɺÉèEòiÉÉÊxÉ-iÉÉÊxÉ =\Uô¹É¹`öÉÎRÂóEòiɺÉèEòiÉÉÊxÉ* ´ÉºiÉÒlÉÇVɱÉÉÊxÉ-´É& iÉÒlÉÇVɱÉÉÊxÉ*
xÉÒ´ÉÉ®ú{ÉÉEòÉÊnù Eòb÷RÂóEò®úÒªÉè- ®úɨÉÞ¶ªÉiÉä VÉÉxÉ{ÉnèùxÉÇ EòÎSSÉiÉÂ* EòɱÉÉä{É{ÉzÉÉÊiÉÊlÉEò±{ªÉ¦ÉÉMÉÆ ´ÉxªÉÆ ¶É®úÒ®úκlÉÊiɺÉÉvÉxÉÆ ´É&**9** \ohmc]mImZn IUwKcossbþ
cmariytX Pm\]ssZÀ\ I¨nXv
Imtem]]¶mXnYnIev]y`mKw
h\yw icocØnXnkm[\w hx. 9. +x´ÉªÉ& EòɱÉÉä{É{ÉzÉÉÊiÉÊlÉEò±{ªÉ¦ÉÉMÉÆ ´É& ¶É®úÒ®úκlÉÊiɺÉÉvÉxÉÆ ´ÉxªÉÆ xÉÒ´ÉÉ®ú{ÉÉEòÉÊnù VÉÉxÉ{Énèù& Eòb÷RÂóEò®úÒªÉè& xÉ +ɨÉÞ¶ªÉiÉä EòÎSSÉiÉÂ? A\zbmÀ°w
ImemIme§fn hcp¶ AXnYnIÄ¡v amänh¨ncn-¡p¶Xpw \n§fpsS icoc¯nsâ \ne\nev¸n-\v
ImcWambXpamb hcns\Ãv apXembh {Kma§fnepÅ I¶pImenIfm It¿ds¸Sp¶nÃtÃm?
kmcw
{]IrXnbn-Â\n¶v e`yamIp¶ FÃm [m\y§fpw icocs¯ \ne\nÀ¯phm\pÅXmWv. AXv
B{iahmknIfpsSbmbmepw AXn-YnIfpsSbmbmepw. CXp \in¸n¡p¶hcmWv h\¯nepÅ
I¶pImenIÄ. AhcpsS ieyw D−mIp¶nÃtÃm F¶mWv ChnsS Ihn Dt±in¡p¶Xv.
ºÉÎxvÉSUäônù& Eòb÷RÂóEò®úÒªÉè®úɨÉÞ¶ªÉiÉä-Eòb÷RÂóEò®úÒªÉè& +ɨÉÞ¶ªÉiÉä* VÉÉxÉ{ÉnèùxÉÇ-VÉÉxÉ{Énèù& xÉ*
+Ê{É |ɺÉzÉäxÉ ¨É½þ̹ÉhÉÉ i´ÉÆ ºÉ¨ªÉÎM´ÉxÉÒªÉÉxÉÖ¨ÉiÉÉä MÉÞ½þɪÉ*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 25
EòɱÉÉä ÁªÉÆ ºÉRÂóGòʨÉiÉÖÆ ÊuùiÉÒªÉÆ ºÉ´ÉÉæ{ÉEòÉ®úIɨɨÉɸɨÉÆ iÉä**10** A]n {]kt¶\ alÀjnWm Xzw
kayKzn\obm\patXm Krlmb
Imtem lybw kw{IanXpw ZznXobw
kÀthm]Imc£aam{iaw tX. 10.
+x´ÉªÉ& |ɺÉzÉäxÉ ¨É½þ̹ÉhÉÉ i´ÉÆ ºÉ¨ªÉEÂò Ê´ÉxÉÒªÉ MÉÞ½þÉªÉ +xÉÖ¨ÉiÉ& +Ê{É? iÉä ºÉ´ÉÉæ{ÉEòÉ®úIɨÉÆ ÊuùiÉҪɨÉ +ɸɨÉÆ ºÉRÂóGòʨÉiÉ֨ɠ+ªÉÆ EòɱÉ& ʽþ* A\zbmÀ°w
k´pjvS\mb alÀjnbm A§v \¶mbn ]Tn¸n¡s¸«n-«v KrlØ\mIphm\pÅ A\paX³
BIs¸«p-thm? At§¡ v FÃm B{ia§Ä¡pw D]Imc£aamb c−mas¯ B{ia¯nte¡ v {]thin-
¡phm\pÅ ImeamWnt¸mÄ.
kmcw
]Tns¸Ãmw Ignªv At§¡v hcX´p F¶ alÀjn KrlØm{ia¯nte-¡ v {]thin-¡phm\pÅ
A\phmZw \evIntbm. {_ÒNcyw, KmÀlØyw, hm\{]Øw, kw\ymkw F¶o \mem{ia§fnepw
\nesImÅp¶ P\§Ä¡v D]Imc£aamWv KmÀlØyw F¶ c−mas¯ B{iaw. Cu KmÀlØyw
F¶ B{ia¯nte-¡v {]thin¡phm\pÅ kabamWtÃm CXv.
{_ÒNcy¯n hnZym`ymkw F¶ [À½hpw, KmÀlØy¯n KrlØsâ FÃm [À½hpw,
hm\{]دn kw\ymk¯nte¡pÅ hncàn F¶ [À½hpw kw\ymk¯n BXy´nIamb hncàn
F¶ [À½hpamWv ^ew.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ¨ªÉÎM´ÉxÉÒªÉÉxÉÖ¨ÉiÉÉä MÉÞ½þɪÉ-ºÉ¨ªÉEÂò Ê´ÉxÉÒªÉ +xÉÖ¨ÉiÉ& MÉÞ½þɪÉ* EòɱÉÉä ÁªÉÆ-EòɱÉ& ʽþ +ªÉ¨ÉÂ* ºÉ´ÉÉæ{ÉEòÉ®úIɨɨÉɸɨÉÆ-ºÉ´ÉÉæ{ÉEòÉ®úIɨɨÉ +ɸɨɨÉÂ* iÉ´ÉɽÇþiÉÉä xÉÉʦÉMɨÉäxÉ iÉÞ{iÉÆ ¨ÉxÉÉä ÊxɪÉÉäMÉÊGòªÉªÉÉäiºÉÖEÆò ¨Éä* +{ªÉÉYɪÉÉ ¶ÉÉʺÉiÉÖ®úÉi¨ÉxÉÉ ´ÉÉ |ÉÉ{iÉÉä%漃 ºÉ¨¦ÉÉ´ÉʪÉiÉÖÆ ´ÉxÉÉx¨ÉɨÉÂ**11** XhmÀltXm \m`nKta\ Xr]vXw
at\m \ntbmK{InbtbmÕpIw ta
A]ymÚbm imknXpcmß\m hm
{]m]vtXmkn kw`mhbnXpw h\m·mw. 11.
+x´ÉªÉ& +½ÇþiÉ& iÉ´É +ʦÉMɨÉäxÉ ¨Éä ¨ÉxÉ& xÉ iÉÞ{iɨÉÂ* (¨Éä ¨ÉxÉ&) ÊxɪÉÉäMÉÊGòªÉªÉÉ =iºÉÖEò¨ÉÂ* ¶ÉÉʺÉiÉÖ& +ÉYɪÉÉ +Éi¨ÉxÉÉ ´ÉÉ +Ê{É ´ÉxÉÉiÉ ¨ÉÉÆ ºÉƦÉÉ´ÉʪÉiÉÖÆ (i´ÉÆ) |ÉÉ{iÉ& +ʺÉ* A\zbmÀ°w
tbmKy\mb A§bpsS hchpsIm−v Fsâ a\Êv Xr]vXaÃ. (Fsâ a\Êv) A§bpsS
\ntbmKadnbphm³ Xev]camWv. Kpcp-hnsâ BÚbmtem kzta[bmtem h\¯nÂ-\n-¶v Fs¶
A\p{Kln¡phm³ A§v ChnsS h¶ncn-¡p¶Xv.
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 26
]qPy\mb A§bpsS hchpsIm−v kwXr]vXamIm¯ Fsâ a\Êv Ahn-Sps¯
BKt\mt±iadnbphm³ hfsc hy{Kambncn-¡p-¶p. Fs¶ A\p{Kln¡Ww F¶v Kpcphmb hcX´p
\nÀt±in- n«mtWm kz´w CjvS{]ImcamtWm CubpÅhsâ kao]t¯¡v A§v h\¯nÂ\n¶pw h¶ncn-
¡p¶Xv.
ºÉÎxvÉSUäônù& iÉ´ÉɽÇþiÉÉä-iÉ´É +½ÇþiÉ&* xÉÉʦÉMɨÉäxÉ-xÉ +ʦÉMɨÉäxÉ* ¨ÉxÉÉä ÊxɪÉÉäMÉÊGòªÉªÉÉäiºÉÖEÆò-¨ÉxÉ& ÊxɪÉÉäMÉÊGòªÉªÉÉ =iºÉÖEò¨ÉÂ* +{ªÉÉYɪÉÉ-+Ê{É +ÉYɪÉÉ* ¶ÉÉʺÉiÉÖ®úÉi¨ÉxÉÉ-¶ÉÉʺÉiÉÖ& +Éi¨ÉxÉÉ* |ÉÉ{iÉÉä%ʺÉ-|ÉÉ{iÉ& +ʺÉ* ´ÉxÉÉx¨ÉÉÆ-´ÉxÉÉiÉ ¨ÉɨÉÂ* <iªÉPªÉÇ{ÉÉjÉÉxÉÖʨÉiÉ´ªÉ´ÉºªÉ ®úPÉÉä¯ûnùÉ®úɨÉÊ{É MÉÉÆ ÊxɶɨªÉ* º´ÉÉlÉÉæ{É{ÉËkÉ |ÉÊiÉ nÖù¤ÉDZÉɶÉ& iÉʨÉiªÉ´ÉÉäSÉuù®úiÉxiÉÖʶɹªÉ&**12** CXyÀLy]m{Xm\panXhybky
ctLmcpZmcma]n Kmw \niay
kzmÀtYm]]¯nw {]Xn ZpÀ_emix
XanXythmNZzcX´pinjyx. 12.
+x´ÉªÉ& +PªÉÇ{ÉÉjÉÉxÉÖʨÉiÉ´ªÉªÉºªÉ ®úPÉÉä& <ÊiÉ =nùÉ®úÉÆ MÉÉÆ ÊxɶɨªÉ +Ê{É ´É®úiÉxiÉÖʶɹªÉ& º´ÉÉlÉÉæ{É{ÉËkÉ |ÉÊiÉ nÖù¤ÉDZÉɶÉ& (ºÉxÉÂ) iɨÉ <ÊiÉ +´ÉÉäSÉiÉÂ* A\zbmÀ°w
]qPm]m{XwsIm−p Xs¶ hybs¯ A\pan¡s¸Sp¶ cLphnsâ DZmcamb hm¡pIsf tI«n-«v
hcX´pinjy³ kz´w Imcykn²n-bn \ncmi\mbn«v At±lt¯mSv C§s\ ]dªp.
kmcw
a®psIm−pÅ ]qPm]m{Xw I−n« v cmPmhnsâ CÃmbvasb A\pam\n¡s¸SpIbpw tbmKyX shfns¸ -
SpamdpÅ hnt[b]camb hm¡pIÄ tI«n-« v hcX´phnsâ injy\mb IuÕ³ kz´w B{Kls¯
]dbphm³ aSn v Bi \ndthdnà F¶p hnNmcn¨v cLpalmcmPmhnt\m-Sv C{]Imcw ]dbm³ XpS§n.
ºÉÎxvÉSUäônù& <iªÉPªÉÇ{ÉÉjÉÉxÉÖʨÉiÉ´ªÉªÉºªÉ-<ÊiÉ +PªÉÇ{ÉÉjÉÉxÉÖʨÉiÉ´ªÉªÉºªÉ* ®úPÉÉä¯ûnùÉ®úɨÉÊ{É-®úPÉÉä& =nùÉ®úɨÉ +Ê{É* iÉʨÉiªÉ´ÉÉäSÉuù®úiÉxiÉÖʶɹªÉ&-iɨÉ <ÊiÉ +´ÉÉäSÉiÉ ´É®úiÉxiÉÖʶɹªÉ&* ºÉ´ÉÇjÉ xÉÉä ´ÉÉiÉÇ É´Éäʽþ ®úÉVÉxÉ xÉÉlÉä EÖòiɺi´ÉªªÉ¶ÉÖ¦ÉÆ |ÉVÉÉxÉɨÉÂ* ºÉÚªÉæ iÉ{ÉiªÉÉ´É®úhÉÉªÉ où¹]äõ& Eò±{ÉäiÉ ±ÉÉäEòºªÉ EòlÉÆ iÉʨɻÉÉ**13** kÀh{X t\m hmÀ¯athln cmP³
\mtY IpXkvXz¿ip`w {]Pm\mw
kqtcy X]XymhcWmb ZrjvtSx
Ievt]X temIky IYw Xan{km. 13. +x´ÉªÉ& (½äþ) ®úÉVÉxÉÂ, ºÉ´ÉÇjÉ xÉ& ´ÉÉiÉǨÉ +´Éäʽþ* i´É滃 xÉÉlÉä (ºÉÊiÉ) |ÉVÉÉxÉɨÉ +¶ÉÖ¦ÉÆ EÖòiÉ&? ºÉÚªÉæ iÉ{ÉÊiÉ (ºÉÊiÉ) iÉʨɻÉÉ ±ÉÉäEòºªÉ où¹]äõ& +É´É®úhÉÉªÉ EòlÉÆ Eò±{ÉäiÉ? A\zbmÀ°w
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 27
(AÃtbm) cmPmth, FÃmbnS¯pw R§Ä¡v kpJw Xs¶sb¶v Adnªmepw. A§v \mY\mbncn-¡p-
t¼mÄ {]PIÄ¡v Aip`sahn-sS? kqcy³ X]n¡p-t¼mÄ temIcpsS ZrjvSnsb adbv¡phm³ Ccp«ns\§s\ km[n-
¡pw?
kmcw
AÃtbm cLpcmP³, R§fmb A§bpsS {]PIÄ¡v FÃmbnS¯pw t£aw Xs¶. A§ v R§fpsS
cmPmhmbncns¡ Hcp Aip`hw kw`mhyaÃ. kqcy³ Pzen¨psIm-−n-cn-¡p-t¼mÄ Ccp-«n-\v Hcphn[¯nepw I®ns\
adbv¡phm³ km[n¡m¯Xpt]mse A§v R§fpsS \mY\mbncn-¡p-t¼mÄ R§Ä Aip`§Ä kw`hn¡pItbbn-
Ã.
ºÉÎxvÉSUäônù& ´ÉÉiÉǨɴÉäʽþ-´ÉÉiÉǨÉ +´Éäʽþ* EÖòiɺi´ÉªªÉ¶ÉÖ¦ÉÆ-EÖòiÉ& i´É滃 +¶É֦ɨÉÂ* iÉ{ÉiªÉÉ´É®úhÉɪÉ-iÉ{ÉÊiÉ +É´É®úhÉɪÉ* ¦ÉÊHò& |ÉiÉÒIªÉä¹ÉÖ EÖò±ÉÉäÊSÉiÉÉ iÉä {ÉÚ ÉÉÇx¨É½þɦÉÉMÉ iɪÉÉÊiɶÉä¹Éä* ´ªÉiÉÒiÉEòɱɺi´É½þ¨É¦ªÉÖ{ÉäiÉ- ºi´ÉɨÉÌlɦÉÉ´ÉÉÊnùÊiÉ ¨Éä ʴɹÉÉnù&**14** `ànx {]Xot£yjp Iptem-NnXm tX
]qÀhm³ alm`mK XbmXntitj
hyXoXImekvXzla`ypt]Xþ
kvXzmaÀ°n`mhmZnXn ta hnjmZx. 14.
+x´ÉªÉ& (½äþ) ¨É½þɦÉÉMÉ, |ÉiÉÒIªÉä¹ÉÖ iÉä ¦ÉÊHò& EÖò±ÉÉäÊSÉiÉÉ* iɪÉÉ (i´ÉÆ) {ÉÚ ÉÉÇxÉ +ÊiɶÉä¹Éä* +½Æþ iÉÖ ´ªÉiÉÒiÉEòɱÉ& +ÌlɦÉÉ´ÉÉiÉ i´ÉɨÉ +¦ªÉÖ{ÉäiÉ& <ÊiÉ ¨Éä ʴɹÉÉnù& (+κiÉ)* A\zbmÀ°w
(AÃtbm) almßmth, hnt[bcn A§bpsS `àn Ipe¯n\v tbmPn¨Xp Xs¶. AXp-sIm-−v (A-§v)
]qÀhnI·msct¸mepw AXnibn¡p-¶p. Rm\mIs« Hcp bmN\bpambn htc−Imew IgnªtÃm F¶ hnja¯nepw
BIp¶p.
kmcw
AÃtbm almib, B{ibn¨p Pohn-¡p¶ Fs¶t¸mepÅ {]PIfn A§bpsS {]tXyIXmXv]cyw
Ipe¯n\v tbmPn¨Xp Xs¶bmIp¶p. Cu Hcp `ànsIm−v ]qÀÆnI·mcmb ]nXm¡·mtcbpw Kpcp¡·mtcbpw
A§v AXnibn¡p-¶p. ]qÀÆnIcpsS `àntb¡mÄ anI¨XmWv cLphnsâ `ànsb¶v XmXv]cyw. Hcp
A`yÀ°\bpambn htc− kabanXÃmbncp¶p Fs¶-\n¡p tXm¶p-¶p. C§s\ Nn´n¨Xv cLphnsâ \nkzX
a\ÊnembXpsIm-−mWv. ºÉÎxvÉSUäônù& {ÉÚ ÉÉÇx¨É½þɦÉÉMÉ-{ÉÚ ÉÉÇxÉ ¨É½þɦÉÉMÉ* iɪÉÉÊiɶÉä¹Éä-iɪÉÉ +ÊiɶÉä¹Éä* ´ªÉiÉÒiÉEòɱɺi´É½þ¨É¦ªÉÖ{Éäiɺi´ÉɨÉÌlɦÉÉ´ÉÉÊnùÊiÉ-´ªÉiÉÒiÉEòɱÉ& iÉÖ +½þ¨É +¦ªÉÖ{ÉäiÉ& i´ÉɨÉ +ÌlɦÉÉ´ÉÉiÉ <ÊiÉ* ¶É®úÒ®ú¨ÉÉjÉähÉ xÉ®äúxpù Êiɹ`ö- zÉɦÉÉ漃 iÉÒlÉÇ|ÉÊiÉ{ÉÉÊnùiÉÌvÉ&* +É®úhªÉEòÉä{ÉÉkÉ¡ò±É|ɺiÉÚÊiÉ& ºiɨ¤ÉäxÉ xÉÒ´ÉÉ®ú <´ÉÉ´Éʶɹ]õ&**15** icocamt{XW \tc{µ XnjvTþ
¶m`mkn XoÀ°{]Xn]mZnXÀ²nx
BcWytIm]m¯^e{]kqXnx
kvXwt_\ \ohmc ChmhinjvSx. 15.
+x´ÉªÉ& (½äþ) xÉ®äúxpù&, iÉÒlÉÇ|ÉÊiÉ{ÉÉÊnùiÉÌvÉ& (i´ÉÆ) ¶É®úÒ®ú¨ÉÉjÉähÉ Êiɹ`öxÉ +É®úhªÉEòÉä{ÉÉkÉ¡ò±É|ɺÉÚÊiÉ& º´É¨¤ÉäxÉ +´Éʶɹ]õ& xÉÒ´ÉÉ®ú& <´É +ɦÉÉʺÉ*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 28
A\zbmÀ°w
(AÃtbm) cmPt{ijvT, XoÀ°§fn k¼s¯Ãmw Zm\w sNbvX A§v icocw am{Xambn \nev¡p-t¼mÄ
BcWyI·mcm ^e§sfÃmw kzoIcn v X−v am{Xw Ahtijn¨ hcns\Ãns\t¸mse tim`n-¡p-¶p.
kmcw
tbmKyamb ]m{X§fn k¼s¯Ãmw Zm\cq]¯n \evInbXpsIm−v cLpalmcmPmhv H¶pw
kz´aÃm¯h\mbn \nesImÅp-¶p. \ndsb hcns\ÃpÅ X−nÂ\n-¶v h\¯nÂ\n-¶v h¶ BfpIÄ IXnÀaWnIÄ
DucnsbSp¯v tijn¡p¶ X−pt]mse cmPmhpw tim`n-¡p-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& Êiɹ`özÉɦÉÉʺÉ-Êiɹ`öxÉ +ɦÉÉʺÉ* <´ÉÉ´Éʶɹ]õ&-<´É +´Éʶɹ]õ&* ºlÉÉxÉä ¦É´ÉÉxÉäEòxÉ®úÉÊvÉ{ɺºÉ- zÉÊEò\SÉxÉi´ÉÆ ¨ÉPÉVÉÆ ´ªÉxÉÊHò* {ɪÉÉǪÉ{ÉÒiɺªÉ ºÉÖ®èú̽þ¨ÉÉƶÉÉä& Eò±ÉÉIɪÉ& ¶±ÉÉPªÉiÉ®úÉä ʽþ ´ÉÞräù&**16** Ømt\ `hmt\I\cm[n]Êþ
¶In©\Xzw aLPw hy\àn
]cymb]oXky kpsscÀlnamwtimx
Iem£bx ÇmLyXtcm ln hrt²x. 16.
+x´ÉªÉ& ¦É´ÉÉxÉ BEòxÉ®úÉÊvÉ{É& ºÉxÉ ¨ÉJÉVɨÉ +ÊEò\SÉxÉi´ÉÆ ºlÉÉxÉä ´ªÉxÉÊHò* ºÉÖ®èú& {ɪÉÉǪÉ{ÉÒiɺªÉ ʽþ¨ÉÉƶÉÉä& Eò±ÉÉIɪÉ& ´ÉÞräù& ¶±ÉÉPªÉiÉ®ú& ʽþ* A\zbmÀ°w
A§v Htc Hcp cmPmhmbncp¶psIm−v bmKP\yamb CÃmbvasb th−nS¯v shfns¸ -Sp-¯p-¶p. tZh·mcmÂ
ho−pw ho−pw \pIÀ¶ lnamwiphnsâ Iem£bw hr²ntb¡mÄ F{Xtbm ÇmLyXcamWv.
kmcw
cmPmhmb A§v GIO{Xm[n]Xnbmbn-cp¶psIm−v \S¯nb bmK¯nÂ\n¶pSseSp¯ \nkzXsb
bYmkvYm\¯v shfns¸ -Sp¯p¶Xv bpàw Xs¶. Cu \nkzX DÅXnt\¡mÄ F{Xtbm at\mlcamWv.
N{µsâ hr²ntb¡mÄ IeIÄ¡pÅ £bw F{Xtbm at\mlcw F¶Xpt]mse. ]qÀ®N{µt\¡mÄ
N{µ¡e¡mWv IqSpX kuµcyw.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¦É´ÉÉxÉäEòxÉ®úÉÊvÉ{ɺºÉzÉÊEò\SÉxÉi´ÉÆ-¦É´ÉÉxÉ BEòxÉ®úÉÊvÉ{É& ºÉxÉ +ÊEò\SÉxÉi´É¨ÉÂ* ºÉÖ®èú̽þ¨ÉÉƶÉÉä&-ºÉÖ®èú& ʽþ¨ÉÉƶÉÉä&* iÉnùxªÉiɺiÉÉ´ÉnùxÉxªÉEòɪÉÉæ MÉÖ´ÉÇlÉǨÉɽþiÉÖǨɽÆþ ªÉÊiɹªÉä* º´ÉºiªÉºiÉÖ iÉä ÊxÉMÉÇʱÉiÉɨ¤ÉÖMɦÉÈ ¶É®únÂùPÉxÉÆ xÉÉnÇùÊiÉ SÉÉiÉEòÉä%Ê{É**17** XZ\yXkvXmhZ\\yImtcym
KpÀhÀ°amlÀ¯palw bXntjy
kzkvXykvXp tX \nÀKfnXmw_pKÀ`w
icZvL\w \mÀZXn NmXtIm]n. 17.
+x´ÉªÉ&
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 29
iÉiÉ iÉÉ´ÉiÉ +xÉxªÉEòɪÉÇ& +½Æþ +xªÉiÉ& MÉÖ´ÉÇlÉǨÉ +ɽþiÉÖÈ ªÉÊiɹªÉä* iÉä º´ÉκiÉ +ºiÉÖ* SÉÉiÉEò& +Ê{É ÊxÉMÉÇʱÉiÉɨ¤ÉÖMɦÉÈ ¶É®únÂùPÉxÉÆ xÉ +nÇùÊiÉ* A\zbmÀ°w
AXpsIm−v BIs« asämcpImcyhpw CÃm¯Xn\m-Â Rm³ aäpÅhcnÂ\n¶pw Kpcp-hn-\pÅ
Z£nW k¼mZn¡m³ {ian¡mw. At§¡v \· am{Xw hcs«. \ntÈjw s]bvsXmgnª icXvIme¯nse
taLs¯ thgm¼Ât]mepw _lpam\n¡mdnÃtÃm.
kmcw
BbXn\m A§bnÂ\n¶pw asäm¶pw km[n¡m\nÃm¯Xn\m KpcpZ£nW¡pÅ ap{ZIÄ
asähnsS\ns¶¦nepw Rm³ k¼mZn¨psImÅmw. cmPmhmb At§¡v \ÃXp am{Xw kw`hn¡s«.
icXvIme¯nse taLw shÅw \ndbm¯XmWv. Cu taLs¯ I−n«v thgm¼en\p t]mepw
kt´mjap−mImdnÃ. taLw I−m ag e`n¡pw F¶p hnNmcn¨ v thgm¼Â kt´mjn-¡p-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iÉnùxªÉiɺiÉÉ´ÉnùxÉxªÉEòɪÉÉæ-iÉnùxªÉiÉ& iÉÉ´ÉiÉ +xÉxªÉEòɪÉÇ&* MÉÖ´ÉÇlÉǨÉɽþiÉÖǨɽÆþ-MÉÖ´ÉÇlÉǨÉ +ɽþiÉÖǨÉ +½þ¨ÉÂ* º´ÉºiªÉºiÉÖ-º´ÉκiÉ +ºiÉÖ* SÉÉiÉEòÉä%Ê{É-SÉÉiÉEò& +Ê{É*
BiÉÉ´ÉnÖùCi´ÉÉ |ÉÊiɪÉÉiÉÖEòɨÉÆ Ê¶É¹ªÉÆ ¨É½þ¹ÉæxÉÞÇ{ÉÊiÉÌxÉʹÉvªÉ* ËEò ´ÉºiÉÖ Ê´ÉuùxMÉÖ®ú´Éä |ÉnäùªÉÆ i´ÉªÉÉ ÊEòªÉuäùÊiÉ iɨÉx´ÉªÉÖRÂóHò**18** GXmhZpàzm {]XnbmXpImaw
Injyw alÀtjÀ\r]XnÀ\njn[y
Inw hkvXp hnZz³ Kpcth {]tZbw
Xzbm InbtZzXn Xa\zbpMvà. 18.
+x´ÉªÉ& BiÉÉ´ÉiÉ =Ci´ÉÉ |ÉÊiɪÉÉiÉÖEòɨÉÆ ¨É½þ¹Éæ& ʶɹªÉÆ ÊxÉʹÉvªÉ xÉÞ{ÉÊiÉ& iÉÆ (½äþ) Ê´ÉuùxÉ i´ÉªÉÉ MÉÖ®ú´Éä |ÉnäùªÉÆ ´ÉºiÉÖ ÊEò¨ÉÂ? ÊEòªÉiÉ ´ÉÉ? <ÊiÉ +x´ÉªÉÖRÂóHò*
A\zbmÀ°w C{Xbpw ]dªn«v ]pds¸Sphm\m{Kln¡p¶ alÀjnbpsS injys\ XSªn«v cmPmhv
At±lt¯mSv (AÃtbm) hnZzmt\, A§bm Kpcphn\v \evIs¸tS− hkvXp F´mWv? F{Xt¯mfamWv?
F¶v At\zjn¨p.
kmcw C§s\ ]dª v Xncn¨pt]m-Iphms\mcp§p¶ hcX´pinjy\mb IuÕt\mSv Kpcphn\v
Z£nWbmbn \evtI−sXs´¶pw F{Xt¯mfamWv th−sX¶pw cLp tNmZn-¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& BiÉÉ´ÉnÖùCi´ÉÉ-BiÉÉ´ÉiÉ =Ci´ÉÉ* ¨É½þ¹ÉæxÉÞÇ{ÉÊiÉÌxÉʹÉvªÉ-¨É½þ¹Éæ& xÉÞ{ÉÊiÉ& ÊxÉʹÉvªÉ* Ê´ÉuùxMÉÖ®ú´Éä-Ê´ÉuùxÉ MÉÖ®ú´Éä* ÊEòªÉuäùÊiÉ-ÊEòªÉiÉ ´ÉÉ <ÊiÉ* iɨÉx´ÉªÉÖRÂóHò-iɨÉ +x´ÉªÉÖRÂóHò*
iÉiÉÉä ªÉlÉÉ´ÉÊuùʽþiÉÉv´É®úɪÉ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 30
iɺ¨Éè º¨ÉªÉÉ´Éä¶ÉÊ´É´ÉÌVÉiÉɪÉ* ´ÉhÉÉǸɨÉÉhÉÉÆ MÉÖ®ú´Éä ºÉ ´ÉhÉÔ Ê´ÉSÉIÉhÉ& |ɺiÉÖiɨÉÉSÉSÉIÉä**19** XtXm bYmhZznlnXm[zcmb
Xkvssa kvabmthihnhÀPnXmb
hÀWm{iamWmw Kpcth k hÀWo
hnN£Wx {]kvXpXamNNt£. 19.
+x´ÉªÉ& iÉiÉ& ªÉlÉÉ´ÉiÉ ʴÉʽþiÉÉv´É®úÉªÉ º¨ÉªÉÉ´Éä¶ÉÊ´É´ÉÌVÉiÉÉªÉ ´ÉhÉÉÇ É¨ÉÉhÉÉÆ iɺ¨Éè MÉÖ®ú´Éä ºÉ& Ê´ÉSÉIÉhÉ& ´ÉhÉÔ |ɺiÉÖiɨÉ +ÉSÉSÉIÉä* A\zbmÀ°w F¶n-«v hn[nt]mse bÚw A\pjvTn¨h\pw hnkvabtam Bthitam CÃm¯h\pw
hÀ®m{ia§fpsS Kpcphpw Bb (cLpalmcmPmhnt\m-Sv) B hnZzm\mb {_ÒNmcn {]kvXpXamb Imcyw
]dªp XpS§n.
kmcw hn[nt]mse hnizPn¯v F¶ bmKw \S¯nbh\pw BÝcytam FSp¯pNm«tam CÃmsX hÀ®w
B{iaw F¶nhbpsS \nb´mhpw Bb cLpalmcmPmhnt\m-Sv ]WvUnX{]hc\mb B {_ÒNmcnbmb
IuÕ³ Xm³ kao]n¨sX´n\v F¶ Imcyw hÀ®n¡m³ XpS§n.
ºÉÎxvÉSUäônù& ªÉlÉÉ´ÉÊuùʽþiÉÉv´É®úɪÉ-ªÉlÉÉ´ÉiÉ ʴÉʽþiÉÉv´É®úɪÉ* |ɺiÉÖiɨÉÉSÉSÉIÉä-|ɺiÉÖiɨÉ +ÉSÉSÉIÉä* ºÉ¨ÉÉ{iÉÊ´ÉtäxÉ ¨ÉªÉÉ ¨É½þ̹É- Ì´ÉYÉÉÊ{ÉiÉÉä%¦ÉÚnÂùMÉÖ¯ûnùÊIÉhÉɪÉè* ºÉ ¨Éä ÊSÉ®úɪÉɺJÉʱÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉÆ iÉÉÆ ¦ÉÊHò¨Éä´ÉÉMÉhɪÉi{ÉÖ®úºiÉÉiÉÂ**20** kam]vXhntZy\ abm alÀjnÀþ
hnÚm]ntXm`qXv KpcpZ£nWmssb
k ta NncmbmkvJentXm]Nmcmw
Xmw `àntahmKWbXv]pckvXmXv. 20.
+x´ÉªÉ& ºÉ¨ÉÉ{iÉÊ´ÉtäxÉ ¨ÉªÉÉ ¨É½þ̹É& MÉÖ¯ûnùÊIÉhÉɪÉè Ê´ÉYÉÉÊ{ÉiÉ& +¦ÉÚiÉÂ* ºÉ& ÊSÉ®úÉªÉ +ºJÉʱÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉÆ ¨Éä iÉɨÉ ¦ÉÊHò¨É B´É {ÉÖ®úºiÉÉiÉ +MÉhɪÉiÉÂ* A\zbmÀ°w hnZysbÃmw A`ykn¨Xnsâ Ahkm\w F¶m- alÀjn KpcpZ£nWbv¡mbn Adn-bn¡s¸«p.
At±lw hfsc¡meambn \nesImÅp¶ hogvN ]äm¯ Fsâ `ànsb¯s\ BZyta KpcpZ£nWbmbn
]cnKWn¨p.
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 31
kakvXhnZyIfpw kzmb¯am¡nb IuÕ³ {]Xn^eambn KpcpZ£nW Fs´¶ v Kpcphnt\m-Sv
tNmZn-¡pIbpw At±lw injys\¶ \nebn X\n¡pÅ hogvN ]äm¯ `ànsb¯s¶ KpcpZ£nWbmbn
]cnKWn¡pIbpw sNbvXp.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¨É½þ̹ÉÌ´ÉYÉÉÊ{ÉiÉÉä%¦ÉÚnÂùMÉÖ¯ûnùÊIÉhÉɪÉè-¨É½þ̹É& Ê´ÉYÉÉÊ{ÉiÉ& +¦ÉÚiÉ MÉÖ¯ûnùÊIÉhÉɪÉè* ÊSÉ®úɪÉɺJÉʱÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉÆ-ÊSÉ®úÉªÉ +ºJÉʱÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úɨÉÂ* ¦ÉÊHò¨Éä ÉÉMÉhɪÉi{ÉÖ®úºiÉÉiÉÂ-¦ÉÊHò¨É B´É +MÉhɪÉiÉ {ÉÖ®úºiÉÉiÉÂ* ú ÊxɤÉÇxvɺÉ\VÉÉiɯû¹ÉÉlÉÇEòɶªÉÇ- ¨ÉÊSÉxiÉʪÉi´ÉÉ MÉÖ¯ûhÉɽþ¨ÉÖHò&* Ê´ÉkɺªÉ Ê´ÉtÉ{ÉÊ®úºÉÆJªÉªÉÉ ¨Éä EòÉä]õÒ¶SÉiÉ»ÉÉä nù¶É SÉɽþ®äúÊiÉ**21**
\nÀ_ÔkRvPmXcpjmÀYImÀiyþ
aNn´bnXzm KpcpWmlapàx
hn¯ky hnZym]cnkwJybm ta
tImSoÝXt{km Zi NmltcXn. 21.
+x´ÉªÉ& Ê´ÉtÉ{ÉÊ®úºÉÆJªÉªÉÉ Ê´ÉkɺªÉ SÉiÉ»É& nù¶É SÉ EòÉä]Ò& ¨Éä +ɽþ®ú <ÊiÉ ÊxɤÉÇxvɺÉ\VÉÉiÉ°ü¹ÉÉ MÉÖ¯ûhÉÉ +lÉÇEòɶªÉǨÉ +ÊSÉxiÉʪÉi´ÉÉ +½Æþ =Hò&*
A\zbmÀ°w hnZybpsS F®¯n\\pkcn¨v [\¯nsâ ]Xn\mep tImSn F\n¡p sIm−ph¶mepw F¶v
\nÀ_Ô¯nÂ\n¶pw tcmjmIpe\mb Kpcp-hn\m Fsâ Zmcn{Zys¯ Nn´n¡msX Rm³ ]dbs¸«p.
kmcw
KpcpZ£nW F{X thWsa¶v ho−pw ho−pw \nÀ_Ôn¨p Kpcphnt\m-Sv tNmZn¨t¸mÄ B
\nÀ_Ô¯n -\n-¶pfhmb tIm]w \nan¯w Fsâ [\ØnXn a\Ênem¡msX Kpcp Ft¶m-Sv hnZybpsS
F®a\pkcn¨v ]Xn\mev tImSn [\w sIm−phcWsa¶v BtZ-in-¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ÊxɤÉÇxvɺÉ\VÉÉiɯû¹ÉÉlÉÇEòɶªÉǨÉÊSÉxiÉʪÉi´ÉÉ-ÊxɤÉÇxvɺÉ\VÉÉiɯû¹ÉÉ +lÉÇEòɶªÉǨÉ +ÊSÉxiÉʪÉi´ÉÉ* MÉÖ¯ûhÉɽþ¨ÉÖHò&-MÉÖ¯ûhÉÉ +½þ¨É =Hò&* EòÉä]õÒ¶SÉiÉ»ÉÉä nù¶É-EòÉä]õÒ& SÉiÉ»É& nù¶É* SÉɽþ®äúÊiÉ-SÉ +ɽþ®ú <ÊiÉ*
ºÉÉä%½Æ ºÉ{ɪÉÉÇÊ´ÉÊvɦÉÉVÉxÉäxÉ ¨Éi´ÉÉ ¦É´ÉxiÉÆ |ɦÉֶɤnù¶Éä¹É¨ÉÂ* +¦ªÉÖiºÉ½äþ ºÉ¨|ÉÊiÉ xÉÉä{É®úÉärÖù- ¨É±{ÉäiÉ®úi´ÉÉSUØôiÉÊxɹGòªÉºªÉ**22** tkmlw k]cymhn[n`mPt\\
aXzm `h´w {]`pi_vZtijw
A`ypÕtl kw{]Xn t\m]tcm²pþ
aevt]XcXzm{ÑpX\njv{Ibky. 22.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 32
+x´ÉªÉ& ºÉ& +½Æþ ºÉ{ɪÉÉÇÊ´ÉÊvɦÉÉVÉxÉäxÉ ¦É´ÉxiÉÆ |ɦÉֶɤnù¶Éä¹ÉÆ ¨Éi´ÉÉ ¸ÉÖiÉÊxɹGòªÉºªÉ +±{ÉäiÉ®úi´ÉÉiÉ ºÉ¨|ÉÊiÉ ={É®úÉärÖÆù xÉ =iºÉ½äþ* A\zbmÀ°w A§s\bpÅ Rm³ ]qPm]m{XwsIm−p Xs¶ A§sb {]`p F¶ i_vZw am{Xw tijn¨h\mbn
a\Ênem-¡n-bn-«v Z£nWbpsS aqeyw A[nIambXn\m Ct¸mÄ _p²nap«n-¡phm³ Rm³ Hcp-§p-¶n-Ã.
kmcw C{]Imcw KpcpZ£nW hn[n¡s¸« Rm³ a®psIm−p−m¡nb ]m{X¯n ]qPm{Zhyhpambn
Fs¶ FXn-tcev¡ms\¯nb A§sb I−n«v A[n]³ F¶ i_vZ¯n\pam{Xw DSabmb A§sb Fsâ
]Xn\meptImSn kphÀ®ap{Z¡mbn Ct¸mÄ Rm³ _p²nap«n-¡phm³ X¿mdmIp¶n-Ã.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉÉä%½Æþ-ºÉ& +½þ¨ÉÂ* xÉÉä{É®úÉärÖù¨É±{ÉäiÉ®úi´ÉÉSUØôiÉÊxɹGòªÉºªÉ-xÉ ={É®úÉärÖù¨É +±{ÉäiÉ®úi´ÉÉiÉ ¸ÉÖiÉÊxɹGòªÉºªÉ* <ilÉÆ ÊuùVÉäxÉ ÊuùVÉ®úÉVÉEòÉÎxiÉ- ®úÉ´ÉäÊnùiÉÉä ´ÉänùÊ´ÉnùÉÆ ´É®äúhÉ* BxÉÉäÊxÉ´ÉÞkÉäÎxpùªÉ´ÉÞÊkÉ®äúxÉÆ VÉMÉÉnù ¦ÉÚªÉÉä VÉMÉnäùEòxÉÉlÉ&**23** C°w ZzntP\ ZznPcmPIm´nþ
cmthZntXm thZhnZmw htcW
Gt\m\nhrt¯{µnbhr¯ntc\w
PKmZ `qtbm PKtZI\mYx. 23.
+x´ÉªÉ& ´ÉänùÊ´ÉnùÉÆ ´É®äúhÉ ÊuùVÉäxÉ <ilɨÉ +É´ÉäÊnùiÉ& ÊuùVÉ®úÉVÉEòÉÎxiÉ& BxÉÉäÊxÉ´ÉÞkÉÎxpùªÉ´ÉÞÊkÉ& VÉMÉnäùEòxÉÉlÉ& BxÉÆ ¦ÉÚªÉ& VÉMÉÉnù*
A\zbmÀ°w thZw Adnbp¶hcn t{ijvT\mb {_mÒW\m Cuhn[w Adnbn¡s¸«t¸mÄ N{µs\t¸mse
tim`n-¡p¶h\pw ]m]§fnÂ\n¶pw \nhr¯amb C{µnb{]hr¯nItfmSp-Iq-Snb temssII\mY\mb cLp
At±lt¯mSv (-{_mÒWt{ijvTt\mSv) ho−pw ]dªp.
kmcw thZ§fn ]mWvUnXyapÅh\pw {_mÒWt{ijvT\pamb IuÕ\m A§sb _p²n-ap-«n-¡p-¶nÃ
F¶n{]ImcapÅ Imcyw Adnbn¡s¸«t¸mÄ N{µs\t¸mse Im´nbpÅh\pw ]m]w sN¿p¶XnÂ
hnapJamb Nn´mKXntbmSp-Iq-Snb temI¯n\p apgph³ \mY\mb cLpalmcmPmhv {_mÒWt{ijvT\mb
IuÕt\mSv ho−pw C{]Imcw ]dªp.
ºÉÎxvÉSUäônù& ÊuùVÉ®úÉVÉEòÉÎxiÉ®úÉ´ÉäÊnùiÉÉä-ÊuùVÉ®úÉVÉEòÉÎxiÉ& +É´ÉäÊnùiÉ&* BxÉÉäÊxÉ´ÉÞkÉäÎxpùªÉ´ÉÞÊkÉ®äúxÉÆ-BxÉÉäÊxÉ´ÉÞkÉäÎxpùªÉ´ÉÞÊkÉ& BxɨÉÂ* MÉÖ´ÉÇlÉǨÉlÉÔ ¸ÉÖiÉ{ÉÉ®úoù·ÉÉ ®úPÉÉä& ºÉEòɶÉÉnùxÉ´ÉÉ{ªÉ EòɨɨÉÂ* MÉiÉÉä ´ÉnùÉxªÉÉxiÉ®úʨÉiªÉªÉÆ ¨Éä ¨ÉÉ%¦ÉÚi{É®úÒ´ÉÉnùxÉ´ÉÉ´ÉiÉÉ®ú&**24** KpÀhÀ°aÀYo {ipX]mcZrizm
ctLmx kImimZ\hm]y Imaw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 33
KtXm hZm\ym´canXybw ta
am`qXv]cohmZ\hmhXmcx. 24.
+x´ÉªÉ& MÉÖ´ÉÇlÉǨÉ +lÉÔ ¸ÉÖiÉ{ÉÉ®úoù·ÉÉ ®úPÉÉä& ºÉEòɶÉÉiÉ EòɨɨÉ +xÉ´ÉÉ{ªÉ ´ÉnùÉxªÉÉxiÉ®Æú MÉiÉ <ÊiÉ +ªÉÆ {É®úÒ´ÉÉnùxÉ´ÉÉ´ÉiÉÉ®ú&
¨Éä ¨ÉÉ +¦ÉÚiÉÂ* A\zbmÀ°w Kpcphn\pÅXp bmNn¡p¶h\pw thZ§fpsS ]mcw ZÀin¨h\pw Bb Hcp {_mÒW³ cLphnsâ
]¡Â\n¶pw B{Klw k^eamImsX asämcp Zbm]csâ kao]¯p sN¶p F¶ ]pXnb Hc]hmZw F\n-
¡p−mIcptX.
kmcw kakvXthZ§fnepw ]WvUnX\mb Hcp {_mÒWt{ijvT³ Kpcphn\pÅ Z£nW¡mbn e`n¡p-sa-
¶v \nÝbapÅ Fsâ kao]¯v h¶n«v In«msX aS§n asämcp Zm\ioes\ kao]n¨p Fs¶mc]hmZw F\n-
¡p−mIcptX F¶p cLpalmcmPmhv IuÕt\mSp ]dªp. ºÉÎxvÉSUäônù& MÉÖ´ÉÇlÉǨÉlÉÔ-MÉÖ´ÉÇlÉǨÉ +lÉÔ* ºÉEòɶÉÉnùxÉ´ÉÉ{ªÉ-ºÉEòɶÉÉiÉ +xÉ´ÉÉ{ªÉ* MÉiÉÉä ´ÉnùÉxªÉÉxiÉ®úʨÉiªÉªÉÆ-MÉiÉ& ´ÉnùÉxªÉÉxiÉ®ú¨É <ÊiÉ +ªÉ¨ÉÂ* ¨ÉÉ%¦ÉÚi{É®úÒ´ÉÉnùxÉ´ÉÉ´ÉiÉÉ®ú&-¨ÉÉ +¦ÉÚiÉ {É®úÒ´ÉÉnùxÉ´ÉÉ´ÉiÉÉ®ú&* ºÉ i´ÉÆ |ɶɺiÉä ¨ÉʽþiÉÉä ¨ÉnùÒªÉä ´ÉºÉƶSÉiÉÖlÉÉæ%ÎMxÉÊ®ú´ÉÉMxªÉMÉÉ®äú* ÊuùjÉÉhªÉ½þÉxªÉ½Çþ漃 ºÉÉäfÖø¨É½Çþ- xªÉÉ´ÉtiÉä ºÉÉvÉʪÉiÉÖÆ i´ÉnùlÉǨÉÂ**25** k Xzw {]ikvtX alntXm aZotb
hkwÝXpÀt°máncnhmáyKmtc
Zzn{XmWylm\yÀlkn tkmVpaÀlþ
\ymhZytX km[bnXpw XzZÀYw. 25.
+x´ÉªÉ& (½äþ) +½ÇþxÉÂ, ºÉ& i´ÉÆ |ɶɺiÉä ¨ÉnùÒªÉä +MxªÉMÉÉ®äú SÉiÉÖlÉÇ& +ÎMxÉ& <´É ¨ÉʽþiÉ& ´ÉºÉxÉ ÊuùjÉÉÊhÉ +½þÉÊxÉ ºÉÉäfÖø¨É +½ÇþʺÉ* ªÉÉ´ÉiÉ i´ÉnùlÉÈ ºÉÉvÉʪÉiÉÖÆ (+½Æþ) ªÉiÉä* A\zbmÀ°w (AÃtbm) ]qPyt\, A§s\bpÅ A§v {]kn²amb Fsâ AánKrl¯n \memas¯
Aánsb¶ t]mse ]qPnX\mbn hkn¨psIm-−v c−paq¶p Znhkw Ignªp-IqSWw. A§bpsS
B{Kls¯ k^eam¡n¯cphm³ Rm³ Ignbp¶nSt¯mfw ]cn{ian¡mw.
kmcw AÃtbm ]qPyt\, Kpcphn\pÅ Z£nW¡mbn Fs¶ kao]n¨ A§ v bÚsaÃmw \S¯n
{]kn²amb Fsâ AánKrl¯n \memas¯ Aánsbt¸mse c−paq¶p Znhkw Ignªp-IqSWw.
Rm³ Fsâ Ignhn\\pkcn¨v A§bpsS B{Kls¯ k^eam¡phm³ ]cn{ian¡mw. Blh\obw,
Zm£nWw, KmÀl]Xyw F¶nhbmWv AánKrl¯nse aq¶ánIÄ. \memas¯ Aán F¶XpsIm-− v
A{Xbpw ]cnip²ntbmsS \nev¡p¶ A§v F¶À°am¡mw.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 34
ºÉÎxvÉSUäônù& ´ÉºÉƶSÉiÉÖlÉÉæ%ÎMxÉÊ®ú´ÉÉMxªÉMÉÉ®äú-´ÉºÉxÉ SÉiÉÖlÉÇ& +ÎMxÉ& <´É +MxªÉMÉÉ®äú* ÊuùjÉÉhªÉ½þÉxªÉ½ÇþʺÉ-ÊuùjÉÉÊhÉ +½þÉÊxÉ +½ÇþʺÉ* ºÉÉäbÖ÷¨É½ÇþxªÉÉ´ÉtiÉä-ºÉÉäfÖø¨É +½ÇþxÉ ªÉÉ´ÉiÉ ªÉiÉä* iÉlÉäÊiÉ iɺªÉÉÊ´ÉiÉlÉÆ |ÉiÉÒiÉ& |ÉiªÉOɽþÒiºÉRÂóMÉ®ú¨ÉOÉVÉx¨ÉÉ* MÉɨÉÉkɺÉÉ®úÉÆ ®úPÉÖ®ú{ªÉ´ÉäIªÉ ÊxɹGò¹]Öõ¨ÉlÉÈ SÉEò¨Éä EÖò¤Éä®úÉiÉÂ**26** XtYXn XkymhnXYw {]XoXx
{]Xy{KloÕwKca{KP·m
Kmam¯kmcmw cLpc]yth£y
\njv{IjvSpaÀYw NIta Ipt_cmXv. 26.
+x´ÉªÉ& |ÉiÉÒiÉ& +OÉVÉx¨ÉÉ iɺªÉ +Ê´ÉiÉlÉÆ ºÉRÂóMÉ®Æú iÉlÉÉ <ÊiÉ |ÉiªÉOɽþÒiÉÂ* ®úPÉÖ& +Ê{É +ÉkɺÉÉ®úÉÆ MÉɨÉ +´ÉäIªÉ EÖò¤Éä®úÉiÉ +lÉÈ ÊxɹGò¹]ÖÆõ SÉEò¨Éä* A\zbmÀ°w k´pjvS\mb {_mÒW³ At±l¯nsâ IÅanÃm¯ {]XnÚsb A{]Imcw Xs¶ F¶v kzoIcn¨p.
cLphpw kzs¯Ãmw FSp¯ `qansb¡−n«v Ipt_c\nÂ\n¶pw [\w ]nSns¨Sp¡phm³ Xocpam-\n-¨p.
kmcw cLphnsâ hm¡pIÄtI«v k´pjvS\mb {_mÒW\mb IuÕ³ k^eamIp¶ cLphnsâ
{]XnÚsb A{]Imcw Xs¶bmIs« F¶v ]dªv kzoIcn¨p. kzs¯Ãmw Zm\w sNbvX cLphmIs«
Xsâ JP\mhn kzs¯m¶panà F¶v ZÀin¨ v [\nI\mb Ipt_c\nÂ\n¶v kzs¯Ãmw ]nSn¨S¡phm³
]pds¸«p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iÉlÉäÊiÉ-iÉlÉÉ <ÊiÉ* iɺªÉÉÊ´ÉiÉlÉÆ-iɺªÉ +Ê´ÉiÉlɨÉÂ* |ÉiªÉOɽþÒiºÉRÂóMÉ®ú¨ÉOÉVÉx¨ÉÉ-|ÉiªÉOɽþÒiÉ ºÉRÂóMÉ®ú¨É +OÉVÉx¨ÉÉ* MÉɨÉÉkɺÉÉ®úÉÆ-MÉɨÉ +ÉkɺÉÉ®úɨÉÂ* ®úPÉÖ®ú{ªÉ´ÉäIªÉ-®úPÉÖ& +Ê{É +´ÉäIªÉ* ÊxɹGò¹]Øõ¨ÉlÉÈ-ÊxɹGò¹]Öõ¨É +lÉǨÉÂ* ´Éʺɹ`ö¨ÉxjÉÉäIÉhÉVÉÉi|ɦÉÉ´ÉÉ- nÖùnùx´ÉnùÉEòɶɨɽþÒvÉ®äú¹ÉÖ* ¨É¯ûiºÉJɺªÉä´É ´É±ÉɽþEòºªÉ MÉÊiÉÌ´ÉVÉPxÉä xÉ Ê½þ iÉpùlɺªÉ**27** hknjvTat{´m£WPmXv{]`mhmþ
ZpZ\zZmImialo[tcjp
acpÕJtkyh hemlIky
KXnÀhnPLvt\ \ ln X{ZYky. 27.
+x´ÉªÉ& ´Éʺɹ`ö¨ÉxjÉÉäIÉhÉVÉÉiÉ |ɦÉÉ´ÉÉiÉ =nùx´ÉnùÉEòɶɨɽþÒvÉ®äú¹ÉÖ ¨É¯ûiºÉJɺªÉ ¤É±ÉɽþEòºªÉ <´É iÉpùlɺªÉ MÉÊiÉ& xÉ Ê´ÉVÉPxÉä ʽþ* A\zbmÀ°w
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 35
hknjvTsâ at{´m]tZiw sIm−pÅ iànbm ISenepw BImi¯nepw ]ÀÆX§fnepw
Imänsâ Iq«pImc\mb taLs¯t¸mse At±l¯nsâ cY¯n\v Hcp XSÊhpw D−mbnÃ.
kmcw hknjvTalÀjnbpsS at{´m]tZiw sIm−v kn²n¨ kn²nbm Ipt_csâ kao]t¯¡v
t]mIp¶ Ahkc¯n¦Â kap{Zw, BImiw, ]ÀÆXw F¶nhnS§fnsem¶pw Xs¶ Imäp]n-Sn¨ taLs¯
F¶t]mse Imänsâ KXnb\pkcn¨ v cLpalmcmPmhnsâ cY¯n\v XSÊsam¶pw kw`hn¨n-Ã.
ºÉÎxvÉSUäônù& ´Éʺɹ`ö¨ÉxjÉÉäIÉhÉVÉÉi|ɦÉÉ´ÉÉnÖùnùx´ÉnùÉEòɶɨɽþÒvÉ®äú¹ÉÖ-´Éʺɹ`ö¨ÉxjÉÉäIÉhÉVÉÉiÉ |ɦÉÉ´ÉÉiÉ =nùx´ÉnùÉEòɶɨɽþÒvÉ®äú¹ÉÖ* ¨É¯ûiºÉJɺªÉä´É-¨É¯ûiºÉJɺªÉ <´É* MÉÊiÉÌ´ÉVÉPxÉä-MÉÊiÉ& Ê´ÉVÉPxÉä* +lÉÉÊvÉʶɶªÉä |ɪÉiÉ& |ÉnùÉä¹Éä ®úlÉÆ ®úPÉÖ& Eòα{ÉiɶɺjÉMɦÉǨÉÂ* ºÉɨÉxiɺɨ¦ÉÉ´ÉxɪÉè´É vÉÒ®ú& Eèò±ÉɺÉxÉÉlÉÆ iÉ®úºÉÉ ÊVÉMÉÒ¹ÉÖ&**28** AYm[nintiy {]bXx {]tZmtj
cYw cLpx Iev]nXikv{XKÀ`w
kma´kw`mh\ssbh [ocx
ssIemk\mYw Xckm PnKojpx. 28.
+x´ÉªÉ& +lÉ |ÉnùÉä¹Éä |ɪÉiÉ& vÉÒ®ú& ®úPÉÖ& ºÉɨÉxiɺɨ¦ÉÉ´ÉxɪÉÉ B´É Eèò±ÉɺÉxÉÉlÉÆ iÉ®úºÉÉ ÊVÉMÉÒ¹ÉÖ& Eòα{ÉiɶɺjÉMɦÉÈ ®úlɨÉ +ÊvÉʶɶªÉä* A\zbmÀ°w A\´cw kÔybmbt¸mÄ {]bXv\imenbpw [oc\pamb cLp kma´³ F¶ `mht¯msS Xs¶
ssIemk\mY\mb Ipt_cs\ s]«¶ v Pbn¡phm\m{Kln¨n«v Bbp[§sfÃmw DÅn-sem-Xp¡n
cY¯nÂXs¶ InS¶p.
kmcw {]XnÚ \ndthäp¶Xn\mbn {]bXv\imenbpw ss[cyimenbpamb cLpalmcmPmhv
ssIemk¯nsâ A[n]\mb Ipt_cs\ Pbn¡phm³ Bbp[§fpw tiJcn¨v kÔybmbt¸mÄXs¶ Hcp
kma´³ F¶ Nn´tbmsS cY¯n Xs¶ \nesIm−p.
ºÉÎxvÉSUäônù& +lÉÉÊvÉʶɶªÉä-+lÉ +ÊvÉʶɶªÉä* ºÉɨÉxiɺɨ¦ÉÉ´ÉxɪÉè´É-ºÉɨÉxiɺɨ¦ÉÉ´ÉxɪÉÉ B´É*
|ÉÉiÉ& |ɪÉÉhÉÉʦɨÉÖJÉÉªÉ iɺ¨Éè ºÉʴɺ¨ÉªÉÉ& EòÉä¶ÉMÉÞ½äþ ÊxɪÉÖHòÉ&* ʽþ®úh¨ÉªÉÓ EòÉä¶ÉMÉÞ½þºªÉ ¨ÉvªÉä ´ÉÞϹ]õ ¶É¶ÉƺÉÖ& {ÉÊiÉiÉÉÆ xɦɺiÉ&**29**
{]mXx {]bmWm`napJmb Xkvssa
khnkvabmx tImiKrtl \nbpàmx
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 36
lnc×bow tImiKrlky at[y
hrjvSnw iiwkpx ]XnXmw \`kvXx. 29.
+x´ÉªÉ& |ÉÉiÉ& |ɪÉÉhÉÉʦɨÉÖJÉÉªÉ iɺ¨Éè EòÉä¶ÉMÉÞ½äþ ÊxɪÉÖHòÉ& ºÉʴɺ¨ÉªÉÉ& (ºÉxiÉ&) EòÉä¶ÉMÉÞ½þºªÉ ¨ÉvªÉä ʽþ®úh¨ÉªÉÓ ´ÉÞϹ]õ xɦɺiÉ& {ÉÊiÉiÉÉÆ ¶É¶ÉƺÉÖ&* A\zbmÀ°w cmhnse bm{XXncn¡m³ X¿msdSp¯ At±lt¯mSv JP\mhnsâ Imh¡mÀ BÝcyt¯msS JP\mhnÂ
BImi¯p\n¶v kphÀ®ag s]bvXXmbn Adnbn¨p.
kmcw cLphnsâ IrXy\njvTXbpw HuZmcyhpw a\Ênem-¡nb Ipt_c³ ImcpWyt¯msS cLphns\
A\p{Kln¡m\mbn cLphnsâ JP\mhn kphÀ®hrjvSn \S¯nbXmbn JP\mhnsâ Imh¡mcnÂ\n-¶v
hnkvab]pcÊcw Adnªp.
iÉÆ ¦ÉÚ{ÉÊiɦÉÉǺÉÖ®ú½äþ¨É®úÉ覃 ±É¤vÉÆ EÖò¤Éä®úÉnùʦɪÉɺªÉ¨ÉÉxÉÉiÉÂ* Ênùnäù¶É EòÉèiºÉÉªÉ ºÉ¨ÉºiɨÉä É {ÉÉnÆù ºÉÖ¨Éä®úÉäÊ®ú´É ´ÉXÉʦÉzɨÉÂ**30** Xw `q]XnÀ`mkpctlacminw
E_v[w Ipt_cmZ`nbmkyam\mXv
ZntZi IuÕmb kakvXtah
]mZw kpta-tcm-cnh h{P`n¶w. 30.
+x´ÉªÉ& ¦ÉÚ{ÉÊiÉ& +ʦɪÉɺªÉ¨ÉÉxÉÉiÉ EÖò¤Éä®úÉiÉ ±É¤vÉÆ iÉÆ ¦ÉɺÉÖ®ú½äþ¨É®úÉ覃 ºÉ¨ÉºiɨÉ B´É ´ÉXÉʦÉzÉÆ ºÉÖ Éä®úÉä& {ÉÉnù¨É <´É EòÉèiºÉÉªÉ Ênùnäù¶É* A\zbmÀ°w cmPmhv ]nSn¨S¡ms\mcp-s¼« Ipt_c\nÂ\n-¶v In«nb B an¶n-¯nf§p¶ kphÀ®kaqls¯
apgph\mbpw h{PwsIm-−v apdns¨ -Sp-¯ kpta-cp-hnsâ ]mZ`mKw F¶t]mse IuÕ\p \evIn.
kmcw kphÀ®cmin ]nSn¨S¡phm³ {ian¨ Ipt_c\nÂ\n-¶v e`n¨ kzÀ®cminsb apgph\mbpw h{PwsIm−v
apdns¨ -Sp¯ kptacp]ÀÆX¯nsâ ASn`mKw F¶h®w cLp IuÕ\p sImSp- p. kphÀ®¯nsâ ImTn\yw
]dbphm\mWv kptacphnsâ ]mZw F¶ t]mse F¶p ]dªncn-¡p¶Xv.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¦ÉÚ{ÉÊiɦÉÉǺÉÖ®ú½äþ¨É®úÉ˶É-¦ÉÚ{ÉÊiÉ& ¦ÉɺÉÖ®ú½äþ¨É®úÉʶɨÉÂ* EÖò¤Éä®úÉnùʦɪÉɺªÉ¨ÉÉxÉÉiÉÂ-EÖò¤Éä®úÉiÉ +ʦɪÉɺªÉ¨ÉÉxÉÉiÉÂ* ºÉ¨ÉºiɨÉä´É-ºÉ¨ÉºiɨÉ B´É* ºÉÖ Éä®úÉäÊ®ú´É-ºÉÖ Éä®úÉä& <´É*
VÉxɺªÉ ºÉÉEäòiÉÊxÉ´ÉÉʺÉxɺiÉÉè uùÉ´É{ªÉ¦ÉÚiÉɨÉʦÉxÉxtºÉi´ÉÉè* MÉÖ û|ÉnäùªÉÉÊvÉEòÊxÉ&º{ÉÞ½þÉä%lÉÔ xÉÞ{ÉÉä%ÌlÉEòɨÉÉnùÊvÉEò|Énù¶SÉ**31** P\ky kmtIX\nhmkn\kvXu
Zzmh]y`qXma`n\µykXzu
Kpcp{]tZbm[nI\nxkv]rtlmÀYo
\rt]mÀ°nImamZ[nI{]ZÝ. 31.
+x´ÉªÉ&
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 37
MÉÖ¯û|ÉnäùªÉÉÊvÉEòÊxÉ&º{ÉÞ½þ& +lÉÔ +ÌlÉEòɨÉÉnÂù +ÊvÉEò|Énù& xÉÞ{É& SÉ iÉÉè uùÉè +Ê{É ºÉÉEäòiÉÊxÉ´ÉÉʺÉxÉ& VÉxɺªÉ +ʦÉxÉxtºÉi´ÉÉè +¦ÉÚiÉɨÉÂ* A\zbmÀ°w Kpcphn\v \evtI−Xn IqSpX B{Kln¡m¯ AÀ°nbpw AÀYn B{Kln¡p¶Xnt\¡mÄ A[nIw
\evIp¶ cmPmhpw F¶ c−pt]cpw kmtIX¯n \nhkn¡p¶ P\§Ä¡v A`n\µcobcmbn `hn¨p.
kmcw Kpcphn\v sImSpt¡− ]Xn\meptImSn kphÀ®ap{ZIfÃmsX H«pw Xs¶ B{KlanÃm¯ AÀ°nbpw
F{Xt¯mfamtWm Kpcphn\v sImSpt¡−Xmbn«v Acv°nbmb IuÕ\v B{Klapt−m AXne[nIw \evIp¶
cmPmhmb cLphpw Atbm[ymhmknIÄ¡ v A`n\µn¡m\pXIp¶hÀ BIp¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉÉEäòiÉÊxÉ´ÉÉʺÉxɺiÉÉè-ºÉÉEäòiÉÊxÉ´ÉÉʺÉxÉ& iÉÉè* uùÉ´É{ªÉ¦ÉÚiÉɨÉʦÉxÉxtºÉi´ÉÉè-uùÉè +Ê{É +¦ÉÚiÉɨÉ +ʦÉxÉxtºÉi´ÉÉè*
MÉÖ¯û|ÉnäùªÉÉÊvÉEòÊxÉ&º{ÉÞ½þÉä%lÉÔ-MÉÖ¯û|ÉnäùªÉÉÊvÉEòÊxÉ&º{ÉÞ½þ& +lÉÔ* xÉÞ{ÉÉä%ÌlÉEòɨÉÉnùÊvÉEò|Énù¶SÉ-xÉÞ{É& +ÌlÉEòɨÉÉnÂù +ÊvÉEò|Énù& SÉ* +lÉÉä¹]Åõ´ÉɨÉÒ¶ÉiÉ´ÉÉʽþiÉÉlÉÈ |ÉVÉä·É®Æú |ÉÒiɨÉxÉÉ ¨É½þ̹É&* º{ÉÞ¶Éx¨É®äúhÉÉxÉiÉ{ÉÚ´ÉÇEòɪÉÆ ºÉ¨|ÉκlÉiÉÉä ´ÉÉSɨÉÖ ÉÉSÉ EòÉèiºÉ&**32** AtYmjv{ShmaoiXhmlnXmÀYw
{]tPizcw {]oXa\m alÀjnx
kv]ri³ItcWm\X]qÀhImbw
kw{]ØntXm hmNaphmN IuÕx. 32.
+x´ÉªÉ& |ÉÒiɨÉxÉÉ& ¨É½þ̹É& EòÉèiºÉ& ºÉÆ|ÉκlÉiÉ& (ºÉxÉÂ) =¹]Åõ´ÉɨÉÒ¶ÉiÉ´ÉÉʽþiÉÉlÉǨÉ +ÉxÉiÉ{ÉÚ´ÉÇEòɪÉÆ |ÉVÉä·É®Æú Eò®äúhÉ º{ÉÞ¶ÉxÉ ´ÉÉSɨÉ =´ÉÉSÉ* A\zbmÀ°w k´pjvS\mb alÀjnbmb IuÕ³ bm{Xbvs¡mcp§pt¼mÄ \qdpIW¡n\v H«I¯nt·epw
IpXnctaepambn kphÀ®w hln¨psIm−v \{ainckvI\mbn \n¶ cmPmhnsâ IcwsIm−v kv]Àin¨psIm−v
C{]Imcw ]dªp.
kmcw KpcpZ£nW \evIm\pÅ kphÀ®¯nsâ e`yXbn AXy[nIw k´pjvS\mb {_mÒWt{ijvT\pw
almhnZzm\pamb IuÕ³ bm{X]pds¸Sphms\mcp§p¶ kµÀ`¯n AkwJyw H«I¯nt·epw IpXnctaepw
kphÀ®¯nsâ ap{ZIÄ ]Xn·S§v B\bn¨psIm−v \{ainckvI\mbn \n¶ cmPmhns\ ssIsIm−v
kv]Àin¨psIm−v C{]Imcw ]dªp.
ºÉÎxvÉSUäônù& +lÉÉä¹]Åõ´ÉɨÉÒ¶ÉiÉ´ÉÉʽþiÉÉlÉÈ-+lÉ =¹]Åõ´ÉɨÉÒ¶ÉiÉ´ÉÉʽþiÉÉlÉÇ ÉÂ* º{ÉÞ¶ÉxEò®äúhÉÉxÉiÉ{ÉÚ ÉÇEòɪÉÆ-º{ÉÞ¶ÉxÉ Eò®äúhÉ +ÉxÉiÉ{ÉÚ ÉÇEòɪɨÉÂ* ´ÉÉSɨÉÖ ÉÉSÉ-´ÉÉSɨÉ =´ÉÉSÉ* ÊEò¨ÉjÉ ÊSÉjÉÆ ªÉÊnù EòɨɺÉÚ¦ÉÚÇ- ´ÉÞÇkÉä κlÉiɺªÉÉÊvÉ{ÉiÉä& |ÉVÉÉxÉɨÉÂ* +ÊSÉxiÉxÉҪɺiÉÖ iÉ´É |ɦÉÉ´ÉÉä ¨ÉxÉÒʹÉiÉÆ tÉè®úÊ{É ªÉäxÉ nÖùMvÉÉ**33**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 38
Ina{X Nn{Xw bZn ImakqÀ`qÀþ
hrt¯ ØnXkym[n]tXx {]Pm\mw
ANn´\obkvXp Xh {]`mthm
a\ojnXw Zyuc]n tb\ ZpKv[m. 33.
+x´ÉªÉ& ´ÉÞkÉä κlÉiɺªÉ |ÉVÉÉxÉɨÉ +ÊvÉ{ÉiÉä& ªÉÊnù ¦ÉÚ& EòɨɺÉÚ& (iÉ̽þ) +jÉ ÊSÉjÉÆ ÊEò¨ÉÂ? iÉ´É |ɦÉÉ´É& iÉÖ +ÊSÉxiÉxÉÒªÉ& ªÉäxÉ tÉè& +Ê{É ¨ÉxÉÒʹÉiÉÆ nÖùMvÉÉ* A\zbmÀ°w \nbanXhr¯¯n ØnXnsN¿p¶ {]PIfpsS A[n]Xn¡ v `qan ImahÀjnWnbmsW¦n AXnse´mWv
BÝcyw? A§bpsS {]`mhamIs« ANn´\obamWv. AXpsIm−mWtÃm kzÀ¤¯n \n¶p-t]mepw B{Kln¨Xv
Ids¶Sp¯Xv.
kmcw \nba]camb hn[¯n [\mÀÖ\w, AhbpsS hÀ²\, BhiyapÅnS¯pÅ tbmKyXb\p kcn¨pÅ Zm\w
F¶o Imcy§fn IrXyXbpÅ cmPmhn\v {]IrXnbpw A\p-IqeamWv F¶Xn {]tXyIn¨v F´v BÝcyamWpÅXv.
kzÀ¤¯nÂ\n¶pt]mepw B{Klw kn²n¨ A§bpsS {]`mhw AhÀ®\obamWv.
ºÉÎxvÉSUäônù& ÊEò¨ÉjÉ-ÊEò¨É +jÉ* EòɨɺÉÚ¦ÉÚÇ´ÉÞÇkÉä-EòɨɺÉÚ ¦ÉÚ& ´ÉÞkÉä* κlÉiɺªÉÉÊvÉ{ÉiÉä&-κlÉiɺªÉ +ÊvÉ{ÉiÉä&* +ÊSÉxiÉxÉҪɺiÉÖ-+ÊSÉxiÉxÉÒªÉ& iÉÖ* tÉè®úÊ{É-tÉè& +Ê{É*
+ɶÉɺªÉ¨ÉxªÉi{ÉÖxɯûHò¦ÉÚiÉÆ ¸ÉäªÉÉÆ漃 ºÉ´ÉÉÇhªÉÊvÉVÉM¨ÉֹɺiÉä* {ÉÖjÉÆ ±É¦Éº´ÉÉi¨ÉMÉÖhÉÉxÉÖ°ü{ÉÆ ¦É´ÉxiɨÉÒb÷¬Æ ¦É´ÉiÉ& Ê{ÉiÉä´É**34** Bimkya\yXv]p\cpà`qXw
t{ibmwkn kÀhmWy[nPÜpjkvtX
]p{Xw e`kzmßKpWm\pcq]w
`h´aoUyw `hXx ]ntX-h. 34.
+x´ÉªÉ& ºÉ´ÉÉÇÊhÉ ¸ÉäªÉÉÆ漃 +ÊvÉVÉM¨ÉÖ¹É& iÉä +xªÉiÉ +ɶÉɺªÉÆ {ÉÖxɯûHò¦ÉÚiÉÆ (¦É´ÉÊiÉ)* ¦É´ÉiÉ& Ê{ÉiÉÉ <Çb÷¬Æ ¦É´ÉxiɨÉ <´É +Éi¨ÉMÉÖhÉÉxÉÖ°ü{ÉÆ {ÉÖjÉÆ ±É¦Éº´É* A\zbmÀ°w FÃm t{ibÊpIfpw ssIh¶n«pÅ At§¡v thsdmcp A\p{Klw ]p\cpàamIpw. A§bpsS
]nXmhn\v kvXpXy\mb As§¶t]mse kz´w KpW§Ä¡v A\p-cq]\mb ]p{Xs\ In«s«.
kmcw FÃm sFizcy§fpw \ndthdnb A§sb kw_Ôn¨nSt¯mfw asämcp A\p{Kl¯nsâ BhiyanÃ. A§bpsS
AÑ\v kvXpXy\mb A§v F¶t]mse At§¡pw kz´w KpW§Ä¡v A\pcq]\mb Hcp ]p{Xs\ e`n¡s«.
ºÉÎxvÉSUäônù& +ɶÉɺªÉ¨ÉxªÉi{ÉÖxɯûHò¦ÉÚiÉÆ-+ɶÉɺªÉ¨É +xªÉiÉ {ÉÖxɯûHò¦ÉÚiɨÉÂ* ºÉ´ÉÉÇhªÉÊvÉVÉM¨ÉֹɺiÉä-ºÉ´ÉÉÇÊhÉ +ÊvÉVÉM¨ÉÖ¹É& iÉä* ±É¦Éº´ÉÉi¨ÉMÉÖhÉÉxÉÖ°ü{ÉÆ-±É¦Éº´É +Éi¨ÉMÉÖhÉÉxÉÖ°ü{ɨÉÂ* ¦É´ÉxiɨÉÒb÷¬Æ-¦É´ÉxiɨÉ <Çb÷¬¨ÉÂ* Ê{ÉiÉä É-Ê{ÉiÉÉ <´É* <ilÉÆ |ɪÉÖVªÉÉʶɹɨÉOÉVÉx¨ÉÉ ®úÉYÉä |ÉiÉÒªÉÉªÉ MÉÖ®úÉä& ºÉEòɶɨÉÂ* ®úÉVÉÉ%Ê{É ±Éä¦Éä ºÉÖiɨÉɶÉÖ iɺ¨ÉÉ- nùɱÉÉäEò¨ÉEòÉÇÊnù´É VÉҴɱÉÉäEò&**35**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 39
C°w {]bpPyminja{KP·m
cmtÚ {]Xobmb Kptcmx kImiw
cmPm]n tet` kpXamip Xkvamþ
ZmtemIaÀImZnh PohtemIx. 35.
+x´ÉªÉ& +OÉVÉx¨ÉÉ <ilÉÆ ®úÉYÉä +ÉʶɹÉÆ |ɪÉÖVªÉ MÉÖ®úÉä& ºÉEòɶÉÆ |ÉiÉÒªÉɪÉ* +ɶÉÖ ®úÉVÉÉ +Ê{É VÉҴɱÉÉäEò& +EòÉÇiÉ +ɱÉÉäEò¨É <´É iɺ¨ÉÉiÉ ºÉÖiÉÆ ±Éä¦Éä* A\zbmÀ°w {_mÒW³ C{]Imcw cmPmhn\v BinÊpw \evInbn-«v Kpcp-hnsâ ASpt¯¡v t]mbn. s]«¶p Xs¶
cmPmhpw PohtemIw kqcy\nÂ\n-¶v {]Imis¯ F¶t]mse At±l¯nÂ\n-¶v ]p{Xs\ e`n¨p.
kmcw {_mÒWt{ijvT\mb IuÕ³ cLpalmcmPmhns\ A\p{Kln¨n«v Kpcphmb hcX´phnsâ kao]t¯¡ v
bm{X Xncn¨p. thKw Xs¶ cmPmhpw {_mÒWsâ A\p{Klw t]mseXs¶ temIÀ kqcy\nÂ\n-¶v {]Imis¯
{Kln¡pw t]mse At±l¯nÂ\n-¶v ]p{Xt\bpw t\Sn.
ºÉÎxvÉSUäônù& |ɪÉÖVªÉÉʶɹɨÉOÉVÉx¨ÉÉ-|ɪÉÖVªÉ +ÉʶɹɨÉ +OÉVÉx¨ÉÉ* ®úÉVÉÉ%Ê{É-®úÉVÉÉ +Ê{É* ºÉÖiɨÉɶÉÖ-ºÉÖiɨÉ +ɶÉÖ* iɺ¨ÉÉnùɱÉÉäEò¨ÉEòÉÇÊnù´É-iɺ¨ÉÉiÉ +ɱÉÉäEò¨É +EòÉÇiÉ <´É* ¥ÉÉÀä ¨ÉÖ½ÚþiÉæ ÊEò±É iɺªÉ näù´ÉÒ EÖò¨ÉÉ®úEò±{ÉÆ ºÉÖ¹ÉÖ Éä EÖò¨ÉÉ®ú¨ÉÂ* +iÉ& Ê{ÉiÉÉ ¥ÉÀhÉ B´É xÉɨxÉÉ iɨÉOªÉVÉx¨ÉÉxɨÉVÉÆ SÉEòÉ®ú**36** {_mtÒ aplqÀtX Ine Xky tZho
IpamcIev]w kpjpth Ipamcw
AXx ]nXm {_ÒW Gh \mav\m
Xa{KyP·m\aPw NImc. 36.
+x´ÉªÉ& iɺªÉ näù´ÉÒ ¥ÉÉÀä ¨ÉÖ½ÚþiÉæ EÖò¨ÉÉ®úEò±{ÉÆ EÖò¨ÉÉ®Æú ºÉÖ¹ÉÖ Éä ÊEò±É* +iÉ& Ê{ÉiÉÉ ¥ÉÀhÉ& xÉɨxÉÉ B´É +OªÉVÉx¨ÉÉxÉÆ iɨÉ +VÉÆ SÉEòÉ®ú* A\zbmÀ°w At±l¯nsâ [À½]Xv\n {_mÒaplqÀ¯¯nemWtÃm kp{_ÒWy\p Xpey\mb Ipamcs\ {]khn¨Xv. AXp-sIm-
−v ]nXmhv {_Òmhnsâ t]cn\m Xs¶ t{ijvTP\\w ssIhcn¨ Ahs\ AP\m¡n sNbvXp.
kmcw cLpalmcmPmhnsâ [À½]Xv\n {_mÒaplqÀ¯¯n kp{_ÒWys\m¯ tXPtÊmsS hnf§p¶
Ipamcs\ {]khn¡pIbpw {_mÒaplqÀ¯¯n P·w sIm− Ahs\ APs\¶ \matYb¯n hnfn-
¡pIbpw sNbvXp.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɨÉOªÉVÉx¨ÉÉxɨÉVɨÉÂ-iɨÉ +OªÉVÉx¨ÉÉxɨÉ +VɨÉÂ* °ü{ÉÆ iÉnùÉäVÉκ´É iÉnäù´É ´ÉÒªÉÈ iÉnäù´É xÉèºÉÌMÉEò¨ÉÖzÉiÉi´É¨ÉÂ* xÉ EòÉ®úhÉÉiº´ÉÉnÂùʤÉʦÉnäù EÖò¨ÉÉ®ú& |É´ÉÌiÉiÉÉä nùÒ{É <´É |ÉnùÒ{ÉÉiÉÂ**37**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 40
cq]w XtZmPkzn XtZh hocyw
XtZh ss\kÀKnIap¶XXzw
\ ImcWmÕzmZv_n`ntZ Ipamcx
{]hÀXntXm Zo] Ch {]Zo]mXv. 37.
+x´ÉªÉ& +ÉäVÉκ´É °ü{ÉÆ iÉiÉ B´É* ´ÉÒªÉÈ iÉiÉ B´É* xÉèºÉÌMÉEò¨É =zÉiÉi´ÉÆ iÉiÉ B´É* EÖò¨ÉÉ®ú& |ÉnùÒ{ÉÉiÉ |É´ÉÌiÉiÉ& nùÒ{É& <´É º´ÉÉiÉ EòÉ®úhÉÉiÉ xÉ Ê¤ÉʦÉnäù* A\zbmÀ°w tXPÊpä cq]hpw AXp Xs¶. hocyhpw AXpXs¶. kzm`mhnIamb D¶XXzhpw AXpXs¶.
Ipamc³ Zo]¯n -\n-¶v ]IÀ¶ Zo]w IWs¡ kz´w ImcW¯n -\n-¶v H«pw Xs¶ hyXnNen¨n-«n-Ã.
kmcw Xnf§p¶ cq]hpw Cu Ipamc³Xs¶. hocyhpw Ipamc³Xs¶. Hu¶Xysas´¶ v hnebncp-¯n-
bm Ipamcs\t¸mse thsd CÃXs¶. Hcp hnf¡nÂ\n-¶v asämcp hnf¡nte-¡v ]IÀ¯nb
hnfs¡¶t]mse AÑ\mb cLphnsâ KpW§sfÃmw aI\mb AP\pw In«n-bn-«p-− v. cLphnÂ\n-¶v
APsâ kz`mhmZnIÄ hyXykvX§fà F¶À°w.
ºÉÎxvÉSUäônù& iÉnùÉäVÉκ´É-iÉiÉ +ÉäVÉκ´É* iÉnäù´É-iÉiÉ B´É* xÉèºÉÌMÉEò¨ÉÖzÉiÉi´ÉÆ-xÉèºÉÌMÉEò¨É =zÉiÉi´É¨ÉÂ* EòÉ®úhÉÉiº´ÉÉÎnÂù¤ÉʦÉnäù-EòÉ®úhÉÉiÉ º´ÉÉiÉ ʤÉʦÉnäù*
={ÉÉkÉÊ´ÉtÆ Ê´ÉÊvÉ´ÉnÂùMÉÖ¯û¦ªÉ- ºiÉÆ ªÉÉè´ÉxÉÉänÂù¦ÉänùʴɶÉä¹ÉEòÉxiɨÉÂ* ¸ÉÒ& ºÉÉʦɱÉɹÉÉ%Ê{É MÉÖ®úÉä®úxÉÖYÉÉÆ vÉÒ®äú´É EòxªÉÉ Ê{ÉiÉÖ®úÉSÉEòÉRÂóIÉ**38** D]m¯hnZyw hn[nhZvKpcp-`yþ
kvXw buht\mZvt`ZhntijIm´w
{iox km`nemjm]n Kptcmc\pÚmw
[otch I\ym ]nXpcmNImw£. 38.
+x´ÉªÉ& MÉÖ¯û¦ªÉ& Ê´ÉÊvÉ´ÉnÂù ={ÉÉkÉÊ´ÉtÆ ªÉÉè´ÉxÉÉänÂù¦ÉänùʴɶÉä¹ÉEòÉxiÉÆ iÉÆ ºÉÉʦɱÉɹÉÉ +Ê{É ¸ÉÒ& MÉÖ®úÉä& +xÉÖYÉÉÆ vÉÒ®úÉ EòxªÉÉ Ê{ÉiÉÖ& +xÉÖYÉɨÉ <´É +ÉSÉEòÉÆIÉ* A\zbmÀ°w Kpcp¡·mcnÂ\n-¶v th− hn[¯n hnZy A`ykn¨h\pw buh\{]`mh¯m hntijn¨
Im´ntbm-Sp-Iq-Snbh\pw Bb At±ls¯ A`n-emjhXnsb¦nepw e£van Kpcp-hnsâ A\pÚsb
[ocbmb I\yI ]nXmhnsâ A\phmZs¯ F¶t]mse BImw£n¨n-cp-¶p.
kmcw hcX´phns\t¸mepÅ {]Kev`·mcmb Kpcp¡·mcnÂ\n-¶v hn[nt]mse hnZy A`ykn¨v Adnhp
t\Snbh\pw buh\¯nsâ {]`mh¯m hÀ²n¨ hntijIm´ntbmSp-Iq-Snbh\pamb APs\ [ocbmb
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 41
Hcp I\yI X\n¡njvSs¸« Im´s\ a\km hncns¨¦nepw ]nXmhnsâ A\phmZ¯n\mbn Im¯p
\n¡p¶Xpt]mse Kpcphnsâ A\paXn¡mbn Im¯p\n-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& Ê´ÉÊvÉ´ÉnÂùMÉÖ¯û¦ªÉºiÉÆ-Ê´ÉÊvÉ´ÉiÉ MÉÖ¯û¦ªÉ& iɨÉÂ* ºÉÉʦɱÉɹÉÉ%Ê{É-ºÉÉʦɱÉɹÉÉ +Ê{É* MÉÖ®úÉä®úxÉÖYÉÉÆ-MÉÖ®úÉä& +xÉÖYÉɨÉÂ* vÉÒ®äú´É-vÉÒ®úÉ <´É* Ê{ÉiÉÖ®úÉSÉEòÉRÂóIÉ-Ê{ÉiÉÖ& +ÉSÉEòÉRÂóIÉ*
+lÉä·É®äúhÉ GòlÉEèòʶÉEòÉxÉÉÆ º´ÉªÉÆ´É®úÉlÉÈ º´ÉºÉÖÊ®úxnÖù¨ÉiªÉÉ&* +É{iÉ& EÖò¨ÉÉ®úÉxɪÉxÉÉäiºÉÖEäòxÉ ¦ÉÉäVÉäxÉ nÚùiÉÉä ®úPÉ´Éä ʴɺÉÞ¹]õ&**39** AtYiztcW {IYssIinIm\mw kzbwhcmÀYw kzkpcnµpaXymx B]vXx Ipamcm\bt\mÕp-tI\ t`mtP\ ZqtXm cLth hnkr-jvSx. 39.
+x´ÉªÉ& +lÉ º´ÉºÉÖ& <xnÖù¨ÉiªÉÉ& º´ÉªÉÆ´É®úÉlÉÈ EÖò¨ÉÉ®úÉxɪÉxÉÉäiºÉÖEäòxÉ GòlÉEèòʶÉEòÉxÉɨÉ <Ç·É®äúhÉ ¦ÉÉäVÉäxÉ +É{iÉ& nÚùiÉ& ®úPÉ´Éä ʴɺÉÞ¹]õ&* A\zbmÀ°w ]n¶o-Sv ktlmZcnbmb CµpaXnbpsS hnhml¯n\mbns¡m-−v Ipamcs\sIm−phcphm³ DÕmlw
]q− hnZÀ`m[n]Xnbmb t`mP\m hnizkvX\mb Hcp ZqX³ cLphnsâ ASpt¯¡v Ab¡s¸«p.
kmcw A\´cw Xsâ ktlmZcnbmb CµpaXnbpsS kzbwhc¯n\mbn APIpamcs\ B\bn¨v
sIm−phcphm³th−n hnZÀ`cmPys¯ `cWm[n]\mbncp¶ Cuizc\mb t`mP³ hnizkvX\mb Hcp
ZqXs\ cLphnsâ kao]t¯¡v Ab¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& +lÉä·É®äúhÉ-+lÉ <Ç·É®äúhÉ* º´ÉºÉÖÊ®úxnÖù¨ÉiªÉÉ&-º´ÉºÉÖ& <xnÖù¨ÉiªÉÉ&* iÉÆ ¶±ÉÉPªÉºÉ¨¤ÉxvɨɺÉÉè Ê´ÉÊSÉxiªÉ nùÉ®úÊGòªÉɪÉÉäMªÉnù¶ÉÆ SÉ {ÉÖjɨÉÂ* |ɺlÉÉ{ɪÉɨÉÉºÉ ºÉºÉèxªÉ¨ÉäxÉ- ¨ÉÞrùÉÆ Ê´Énù¦ÉÉÇÊvÉ{É®úÉVÉvÉÉxÉÒ¨ÉÂ**40** Xw ÇmLykw_Ôaku hnNn´y
Zmc{InbmtbmKyZiw N ]p{Xw
{]Øm]bmamk kssk\yta\þ
ar²mw hnZÀ`m[n]cmP[m\ow. 40.
+x´ÉªÉ& +ºÉÉè iÉÆ ¶±ÉÉPɺɨ¤ÉxvÉÆ {ÉÖjÉÆ nùÉ®úÊGòªÉɪÉÉäMªÉnù¶ÉÆ SÉ Ê´ÉÊSÉxiªÉ BxÉÆ ºÉºÉèxªÉÆ @ñrùÉÆ Ê´Énù¦ÉÉÇÊvÉ{É®úÉVÉvÉÉxÉÓ |ɺlÉÉ{ɪÉɨÉɺÉ* A\zbmÀ°w At±lw C§s\sbmcp _Ôw ÇmL\obamsW¶pw hnhml{]{Inb¡v ]p{X³ tbmKy\msW¶pw
Nn´n-¨p-sIm-−v At±ls¯ ssk\yt¯mSp-IqSn kar²amb hnZÀ`m[n]sâ sIm«mc¯nte-¡v bm{Xbm¡n.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 42
kmcw hnZÀ`m[n]\mb t`mPcmPmhnsâ IpSpw_hpambpÅ _Ôw FÃmhn[¯nepw
A`n\µ\obamsW¶pw Xsâ ]p{X\mb AP³ hnhml{]mbamsb¶pw Nn´n¨psIm-− v cLpalmcmPmhv
ssk\yt¯msSm¸w APs\ k¼Õar²amb t`mPsâ sIm«mc¯nte-¡v ]dªb¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¶±ÉÉPªÉºÉ¨¦ÉxvɨɺÉÉè-¶±ÉÉPɺɨ¦ÉxvɨÉ +ºÉÉè* ºÉºÉèxªÉ¨ÉäxɨÉÞrùÉÆ-ºÉºÉèxªÉ¨É BxɨÉ @ñrùɨÉÂ*
iɺªÉÉä{ÉEòɪÉÉÇ®úÊSÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉ ´ÉxªÉäiÉ®úÉ VÉÉxÉ{ÉnùÉä{ÉnùÉʦÉ&* ¨ÉÉMÉæ ÊxÉ´ÉɺÉÉ ¨ÉxÉÖVÉäxpùºÉÚxÉÉä- ¤ÉǦÉÚ´ÉÖ¯ûtÉxÉʴɽþÉ®úEò±{ÉÉ&**41** Xtkym]ImcymcNntXm]Nmcm
ht\yXcm Pm\]tZm]Zm`nx
amÀtK \nhmkm a\ptP{µkqt\mÀþ
_`qhpcpZym\hnlmcIev]mx. 41.
+x´ÉªÉ& iɺªÉ ¨ÉxÉÖVÉäxpùºÉÚxÉÉä& VÉÉxÉ{ÉnùÉä{ÉnùÉʦÉ& ={ÉEòɪÉÉÇ®úÊSÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉ& ´ÉxªÉäiÉ®úÉ& ¨ÉÉMÉæ ÊxÉ´ÉɺÉÉ& =tÉxÉʴɽþÉ®úEò±{ÉÉ& ¤É¦ÉÚ ÉÖ&* A\zbmÀ°w B cmPIpamc³ {Kma§fnÂ\n¶pw sIm−ph¶ Xr¡mgvNIfmb ib\mZyp]Nmc§fm hn{ian¡m\mbn
amÀ¤¯n \nÀ½n¡s¸« hmkØm\§Ä DZym\¯nse hnlmc¯n\p-Xpeyw tim`n-¨p.
kmcw cmPIpamc\mb AP³ D]Icn¡p¶Xn\mbn \mKcnIamb ib\mZyp]Nmc§fm hgntbmc§fnÂ
\nÀ½n¡s¸« hnlmctI{µ§Ä cmP[m\nbnse DZym\§Ä¡v ka§fmbn tim`n¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɺªÉÉä{ÉEòɪÉÉÇ®úÊSÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉ-iɺªÉ ={ÉEòɪÉÉÇ®úÊSÉiÉÉä{ÉSÉÉ®úÉ&* ¨ÉxÉÖVÉäxpùºÉÚxÉÉä¤ÉǦÉÚ ÉÖ¯ûtÉxÉʴɽþÉ®úEò±{ÉÉ&-¨ÉxÉÖVÉäxpùºÉÚxÉÉä& ¤É¦ÉÚ´ÉÖ& =tÉxÉʴɽþÉ®úEò±{ÉÉ&*
ºÉ xɨÉÇnùÉ®úÉävÉ漃 ¶ÉÒEò®úÉpæù- ¨ÉÇ ûnÂùʦɮúÉxÉÌiÉiÉxÉHò¨ÉɱÉä* ÊxÉ´Éä¶ÉªÉɨÉÉºÉ Ê´É±ÉÎRÂóPÉiÉÉv´ÉÉ C±ÉÉxiÉÆ ®úVÉÉävÉںɮúEäòiÉÖºÉèxªÉ¨ÉÂ**42**
k \ÀaZmtcm[kn ioIcmÀt{ZÀþ
acpZv`ncm\cvXnX\àamte
\nthibmamk hnewLnXm[zm
¢m´w ctPm[qkctIXpssk\yw. 42.
+x´ÉªÉ& ʴɱÉÎRÂóPÉiÉÉv´ÉÉ ºÉ& C±ÉÉxiÉÆ ®úVÉÉävÉںɮúEäòiÉÖºÉèxªÉÆ ¶ÉÒEò®úÉnæù& ¨É¯ûnÂùʦÉ& +ÉxÉÌiÉiÉxÉHò¨ÉɱÉä xɨÉÇnùÉ®úÉävÉ漃 ÊxÉ´Éä¶ÉªÉɨÉɺÉ* A\zbmÀ°w hfscZqcw bm{XsNbvX At±lw £oWn¨Xpw s]mSntbäv sImSn¡qdIfpsS \ndw a§nbhbpamb
ssk\ys¯ ioXf¡mtää v BSn-bpebp¶ \àame hr£§fpÅ \À½ZbpsS Xoc¯v \nthin¸n- p.
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 43
hfsc Zqcw k©cn¨XpsIm-−v £oWn¨Xpw amÀ¤¯nepÅ t]mSntbäv sImSn¡qdIfpsS \ndw
a§nbhbpamb ssk\ys¯ XWp¯Imtääv Nm©mSn¡fn¡p¶ \àameac§fpÅ \À½ZmXoc¯v hn\ykn¨p.
\àamesb¶m IcPw F¶À°w. D§ v F¶v `mjbn {]tbmKap−v. {hWkwlmcn, hnjkwlmcn F¶o
Xc¯n hntijn¸n¡mhp¶ Hcp hr£hntijamWv \àame. ssk\y¯n\v bm{Xbnep−mb t¢it¯bpw
k©mc]mXbn h¶ ]cn¡pIÄ kwlcn¸m\pw th−nbmIpw \àameIÄ \ndª Xoct¯¡v bm{X Xncn¨Xv.
ºÉÎxvÉSUäônù&
ºÉ xɨÉÇnùÉ®úÉävÉʺÉ-ºÉ& xɨÉÇnùÉ®úÉävÉʺÉ* ¶ÉÒEò®úÉpæù¨ÉÇ ûÎnÂù¦É®úÉxÉÌiÉiÉxÉHò¨ÉɱÉä-¶ÉÒEò®úÉpæù& ¨É¯ûÎnÂù¦É& +ÉxÉÌiÉiÉxÉHò¨ÉɱÉä* +lÉÉä{ÉÊ®ú¹]õÉnÂù§É¨É®èú§ÉǨÉnÂùʦÉ& |ÉÉCºÉÚÊSÉiÉÉxiÉ& ºÉʱɱÉ|É´Éä¶É&* ÊxÉvÉÉêiÉnùÉxÉɨɱÉMÉhbʦÉÊkÉ- ´ÉÇxªÉ& ºÉÊ®kÉÉä MÉVÉ =x¨É¨ÉVVÉ**43** AtYm]cnjvSmZv{`asscÀ{`aZv`nx
{]mIvkq-NnXm´x kene{]thix
\nÀ[uXZm\maeKWvU`n¯nÀþ
h\yx kcnt¯m PK D·aÖ. 43.
+x´ÉªÉ& ={ÉÊ®ú¹]õÉiÉ §É¨ÉÎnÂù¦É& §É¨É®èú& |ÉÉCºÉÚÊSÉiÉÉxiÉ& ºÉʱɱÉ|É´Éä¶É& ÊxÉvÉÉêiÉnùÉxÉɨɱÉMÉhb÷ʦÉÊkÉ& ´ÉxªÉ& VÉMÉ& ºÉÊ®úiÉ& =x¨É¨ÉVVÉ* A\zbmÀ°w
]n¶o-Sv apIfn ]mdn\S¡p¶ h−pIfm kene¯n {]thin- n-«ps−¶v apt¼ kqNn-¸n¨ aZPew
hmÀ¶pt]mbXp IgpIn¡fªXn\m sXfnª IhnfpItfmSp-Iq-Snb Hcp h\KPw \ZnbnÂ\n¶v s]m§nh¶p.
kmcw A\´cw aZPew \pIcms\¯p¶ h−pIfpsS ieyw kln¡h¿msX shůn {]thin¨n«ps−¶v
BZyta kqNn-¸n¨ Hcp Im«m\ aZPew IgpIs¸«v ip²amb IhnįSt¯mSp-IqSn B \ZnbnÂ\n¶v DbÀ¶ph¶p. ºÉÎxvÉSUäônù& +lÉÉä{ÉÊ®ú¹]õÉnÂù§É¨É®èú§ÉǨÉÎnÂù¦É&-+lÉ ={ÉÊ®ú¹]õÉiÉ §É¨É®èú& §É¨ÉÎnÂù¦É&* ÊxÉvÉÉêiÉnùÉxÉɨɱÉMÉhb÷ʦÉÊkÉ´ÉÇxªÉ&-ÊxÉvÉÉêiÉnùÉxÉɨɱÉMÉhb÷ʦÉÊkÉ& ´ÉxªÉ&* ºÉÊ®úkÉÉä MÉVÉ =x¨É¨ÉVVÉ-ºÉÊ®úkÉ& MÉVÉ& =x¨É¨ÉVVÉ*
Êxɶ¶Éä¹ÉÊ´ÉIÉÉʱÉiÉvÉÉiÉÖxÉÉ%Ê{É ´É|ÉÊGòªÉɨÉÞIÉ´ÉiɺiÉ]äõ¹ÉÖ* xÉÒ±ÉÉäv´ÉÇ®äúJÉɶɤɱÉäxÉ ¶ÉƺÉ- xnùxiÉuùªÉäxÉɶ¨ÉÊ´ÉEÖòÎh`öiÉäxÉ**44** \ntÈjhn£menX[mXp\m]n
h{]{Inbmar£hXkvXtSjp
\otemÀ[ztcJmi_te\ iwkþ
µ´Zztb\mivahnIpWvTn-tX\. 44.
+x´ÉªÉ& ÊxÉ&¶Éä¹ÉÊ´ÉIÉÉʱÉiÉvÉÉiÉÖxÉÉ +Ê{É xÉÒ±ÉÉäv´ÉÇ®äúJÉɶɤɱÉäxÉ +¶¨ÉÊ´ÉEÖòÎh`öiÉäxÉ nùxiÉuùªÉäxÉ @ñIÉ´ÉiÉ& iÉ]äõ¹ÉÖ ´É|ÉÊGòªÉÉÆ ¶ÉƺÉxÉ (MÉVÉ& =x¨É¨ÉVVÉ)* A\zbmÀ°w
[mXp¡Ä H«pw tijn¡msX IgpIn¡fbs¸«psh¦nepw \oen¨p s\SpsIInS¡p¶ hctbmSpw
IÃn Ip¯n NXªXpamb ]ÃpIfm E£hXv]ÀÆX¯nsâ XS§fn sIm¼p-Ip-¯n¡fnsb shfns -
Sp¯pamdv Hcp Im«m\ s]m§nh¶p.
kmcw
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 44
]än¸nSn¨ [mXp¡Ä shům IgpIn¡fbs¸«psh¦nepw IÃn Ip¯nbXpsIm-−v A{Kw \oen-
¨v s\SpsI tim`n-¡p¶ hcItfmSpw IÃn Ip¯nbXpsIm-−v NXªXpamb ]ÃpItfmsS \nesImÅp¶
Im«m\ E£hXv]ÀÆX¯nsâ XS§fn sIm¼p-Ip-¯n¡fnsb¶ hocIrXys¯ shfn-s -Sp¯pamdv B
kcn¯n- -\n¶pw DbÀ¶ph¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& Êxɶ¶Éä¹ÉÊ´ÉIÉÉʱÉiÉvÉÉxÉÖiÉÉ%Ê{É-Êxɶ¶Éä¹ÉÊ´ÉIÉÉʱÉiÉvÉÉiÉÖxÉÉ +Ê{É* ´É|ÉÊGòªÉɨÉÞIÉ´ÉiɺiÉ]äõ¹ÉÖ-´É|ÉÊGòªÉɨÉ @ñIÉ´ÉiÉ& iÉ]äõ¹ÉÖ* ¶ÉƺÉxnùxiÉuùªÉäxÉɶ¨ÉÊ´ÉEÖòÎh`öiÉäxÉ-¶ÉƺÉxÉ nùxiÉuùªÉäxÉ +¶¨ÉÊ´ÉEÖòÎh`öiÉäxÉ*
ºÉƽþÉ®úÊ´ÉIÉä{ɱÉPÉÖÊGòªÉähÉ ½þºiÉäxÉ iÉÒ®úÉʦɨÉÖJÉ& ºÉ¶É¤nù¨ÉÂ* ¤É¦ÉÉè ºÉ Ê¦Éxnùx¤ÉÞ½þiɺiÉ®úRÂóMÉÉ- x´ÉɪÉÇMÉDZÉɦÉRÂóMÉ <´É |É´ÉÞkÉ&**45** kwlmchnt£]eLp{In-tbW
lkvtX\ Xocm`napJx ki_vZw
_`u k `nµ³_rlXkvXcMvKmþ
\zmcyÀKem`wK Ch {]hr¯x. 45.
+x´ÉªÉ& ºÉƽþÉ®úÊ´ÉIÉä{ɱÉPÉÖÊGòªÉähÉ ½þºiÉäxÉ ¤ÉÞ½þiÉ& iÉ®úRÂóMÉÉxÉ ºÉ¶É¤nÆù ʦÉxnùxÉ iÉÒ®úÉʦɨÉÖJÉ& ºÉ& ´ÉɪÉÇMÉDZÉɦÉRÂóMÉä |É´ÉÞkÉ& <´É ¤É¦ÉÉè*
A\zbmÀ°w Xp¼nss¡ Npcp«nbpw \nhÀ¯nbpw sN¿p¶ sNdnb {InbIÄsIm−v henb XcwK§sf
i_vZt¯msS apdn¨psIm−v Xoct¯¡Sp¡p¶ Ah³ B\¡qSmc¯nsâ AgnIÄ `wKn¡p¶XnÂ
GÀs¸«hs\t¸mse tim`n-¨p.
kmcw ho−pw ho−pw A\mbmkw Npcp-«nbpw \nhÀ¯nbpw sIm−n-cn-¡p¶ Xp¼nss¡sIm−v \Znbnse
henb henb Hmf§sf henb i_vZt¯msS t`Zn¡pamdv Xoct¯¡ v \S¶Sp¡p¶ B KPcmP³
B\¡qSmc¯nsâ Iqä³ AgnIÄ t`Zn¡p¶Xn iàs\¶t]mse tim`n-¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ʦÉxnùx¤ÉÞ½þiɺiÉ®úRÂóMÉÉx´ÉɪÉÇMÉDZÉɦÉRÂóMÉ <´É-ʦÉxnùxÉ ¤ÉÞ½þiÉ& iÉ®úRÂóMÉÉxÉ ´ÉɪÉÇMÉDZÉɦÉRÂóMÉ& <´É* ¶Éè±ÉÉä{ɨÉ& ¶Éè´É±É¨É\VÉ®úÒhÉÉÆ VÉɱÉÉÊxÉ Eò¹ÉÇzÉÖ®úºÉÉ ºÉ {ɶSÉÉiÉÂ* {ÉÚ´ÉÈ iÉnÖùi{ÉÒÊb÷iÉ´ÉÉÊ®ú®úÉʶÉ& ºÉÊ®úi|É´ÉɽþºiÉ]õ¨ÉÖiºÉºÉ{ÉÇ**46** ssitem]ax ssiheaRvPcoWmw
Pmem\n IÀj¶pckm k ]ÝmXv
]qÀhw XZpXv]oUnXhmcncminx
kcnXv{]hmlkvXSapÕkÀ]. 46.
+x´ÉªÉ&
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 45
¶Éè±ÉÉä{ɨÉ& ºÉ& ¶Éè´É±É¨É\VÉ®úÒhÉÉÆ VÉɱÉÉÊxÉ =®úºÉÉ Eò¹ÉÇxÉ {ɶSÉÉiÉ iÉ]õ¨É =iºÉºÉ{ÉÇ* {ÉÚ´ÉÈ iÉnÖùi{ÉÒÊb÷iÉ´ÉÉÊ®ú®úɶÉÒ& xÉnùÒ|É´Éɽþ& (iÉ]õ¨É =iºÉºÉ{ÉÇ)* A\zbmÀ°w ]ÀÆX¯n\pXpey\mb Ah³ ]mb¡q«§fpsS kaqls¯ amdnSwsIm−v hIªpamän
XS¯nte-¡v Ibdn. BZyw Ahsâ shůnepÅ ASn-sIm-−v \ZnbpsS {]hmlamWv XSs¯ {]m]n¨Xv.
kmcw
]ÀÆXkzcq]\mb B Im«m\ ]mb¡q«§fpsS kaqls¯ kz´w amdnSw sIm− v HXp¡n
\ZnbpsS Icbnte-¡v Ibdn. F¶m `oamImc\mb Cu B\bpsS `mcw sIm−pw Pe¯nepÅ Ahsâ
hocy{]IS\wsIm−pw \Znbnse Hmf§Ä BZytaXs¶ Xocs¯ {]m]n¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& Eò¹ÉÇzÉÖ®úºÉÉ-Eò¹ÉÇxÉ =®úºÉÉ* ºÉ {ɶSÉÉiÉÂ-ºÉ& {ɶSÉÉiÉÂ* ºÉÊ®úi|É´ÉɽþºiÉ]õ¨ÉÖiºÉºÉ{ÉÇ-ºÉÊ®úi|É´Éɽþ& iÉ]õ¨É =iºÉºÉ{ÉÇ* iɺªÉèEòxÉÉMɺªÉ Eò{ÉÉä±ÉʦÉiªÉÉä- ¿ÇnùÉ´ÉMÉɽþIÉhɨÉÉjɶÉÉxiÉÉ* ´ÉxªÉäiÉ®úÉxÉäEò{Énù¶ÉÇxÉäxÉ {ÉÖxÉÌnùnùÒ{Éä ¨ÉnùnÖùÌnùxɸÉÒ&**47** XsskyI\mKky It]me`ntXymÀþ
{lZmhKml£Wam{Xim´m
ht\yXcmt\I]ZÀit\\
]p\ÀZnZot] aZZpÀZn\{iox. 47.
+x´ÉªÉ& ¿nùÉ´ÉMÉɽþIÉhɨÉÉjɶÉÉxiÉÉ ¨ÉnùnÖùÌnùxɸÉÒ& iɺªÉ BEòxÉÉMɺªÉ Eò{ÉÉä±ÉʦÉiªÉÉä& ´ÉxªÉäiÉ®úÉxÉäEò{Énù¶ÉÇxÉäxÉ {ÉÖxÉ& ÊnùnùÒ{Éä* A\zbmÀ°w
\Znbnse Bg¯n ap§n-¡nS¡p¶XpsIm-− v £Wt\cw ian¨ aZPew \m«nepÅ B\IfpsS
ZÀi\am{Xbn B Häbmsâ IhnįS§fnÂ\n-¶ v ho−pw HgpIphm³ XpS§n.
kmcw
shÅ¡b¯n ap§n-¡nS¶ncp¶ B Im«m\bpsS It]me`n¯nIfneqsS HgpIn-bn-cp¶
aZPe¯n\v Aev]t\ct¯¡v ia\w D−mbn. F¶m \m«nepÅ B\Isf I− kab¯n¦Â B
aZPew ho−pw D±o-]n-¨ v HgpIphm³ XpS§n.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɺªÉèEòxÉÉMɺªÉ-iɺªÉ BEòxÉÉMɺªÉ* Eò{ÉÉä±ÉʦÉiªÉÉä¿ÇnùÉ´ÉMÉɽþIÉhɨÉÉjɶÉÉxiÉÉ- Eò{ÉÉä±ÉʦÉiªÉÉä& ¾þnùÉ´ÉMÉɽþIÉhɨÉÉjɶÉÉxiÉÉ* {ÉÖxÉÌnùnùÒ{Éä-{ÉÖxÉ& ÊnùnùÒ{Éä* ºÉ{iÉSUônùIÉÒ®úEò]Öõ|É´Éɽþ- ¨ÉºÉÁ¨ÉÉQÉÉªÉ ¨ÉnÆù iÉnùҪɨÉÂ* ʴɱÉÎRÂóPÉiÉÉPÉÉä®úhÉiÉҵɪÉixÉÉ& ºÉäxÉÉVÉxÉäxpùÉ& ʴɨÉÖJÉÉ ¤É¦ÉÚ´ÉÖ&**48** k]vXÑZ£ocISp{]hmlþ
aklyam{Lmb aZw XZobw
hnewLnXmtLmcWXo{hbXv\mx
tk\mKtP{µmx hnapJm _`qhpx. 48.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 46
+x´ÉªÉ& ºÉ{iÉSUônùIÉÒ®úEò]Öõ|É´Éɽþ¨É +ºÉÁÆ iÉnùÒªÉÆ ¨Énù¨É +ÉQÉÉªÉ ºÉäxÉÉMÉVÉäxpùÉ& ʴɱÉÎRÂóPÉiÉÉPÉÉä®úhÉiÉҵɪÉixÉÉ& ʴɨÉÖJÉÉ& ¤É¦ÉÚ´ÉÖ&* A\zbmÀ°w
Ggnew]mebnÂ\n¶qÀ¶nd§p¶ ]men\p Xpeyamb AXnsâ cq£amb KÔw izkn¨t¸mÄ
tk\bnepÅ hoc·mcmb B\IÄ A\¸m¸m·mcpsS Xo{h{]bXv\s¯ am\n¡msX hnapJcmbn¯oÀ¶p.
kmcw
Im«m\bpsS IhnįS¯neqsS HgpInsb¯p¶ aZPe¯nsâ KÔw Ggnew]mebnÂ\n-
¶qÀ¶phcp¶ ]men\p Xpeyw cq£amWv. CÆn[apÅ KÔw izkn¨ v klnsI«v tk\bnepÅ hoc·mcmb
\m«m\IÄ AhcpsS Nn«IÄ sN¿p¶ ]m¸m·mcpsS Xo{h{]bXv\s¯ hnKWn¨psIm-−v ]n´ncnªp\n¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ{iÉSUônùIÉÒ®úEò]Öõ|É´Éɽþ¨ÉºÉÁ¨ÉÉQÉɪÉ-ºÉ{iÉSUônùIÉÒ®úEò]Öõ|É´Éɽþ¨É +ºÉÁ¨É +ÉQÉɪÉ* ºÉ ÎSUôzɤÉxvÉpÖùiɪÉÖM¨É¶ÉÚxªÉÆ ¦ÉMxÉÉIÉ{ɪÉǺiÉ®úlÉÆ IÉhÉäxÉ* ®úɨÉÉ{ÉÊ®újÉÉhÉʴɽþºiɪÉÉävÉÆ ºÉäxÉÉÊxÉ´Éä¶ÉÆ iÉÖ¨ÉÖ±ÉÆ SÉEòÉ®ú**49** k Ñn¶_Ô{ZpXbpÜiq\yw
`ám£]cykvXcYw £tW\
cmam]cn{XmWhnlkvXtbm[w
tk\m\nthiw Xpapew NImc. 49.
+x´ÉªÉ& ºÉ& IÉhÉäxÉ ºÉäxÉÉÊxÉ´Éä¶ÉÆ ÊUôzɤÉxvÉpÖùiɪÉÖM¨É¶ÉÚxªÉÆ ¦ÉMxÉÉIÉ{ɪÉǺiÉ®úlÉÆ ®úɨÉÉ{ÉÊ®újÉÉhÉʴɽþºiɪÉÉävÉÆ iÉÖ ÉÖ±ÉÆ SÉEòÉ®ú* A\zbmÀ°w
Ah³ Aev]t\cwsIm−v ssk\ys¯ IpXncIÄ cY¯nÂ\n-¶v thÀs]«hbpw cY§Ä
A¨pXs−mSnªphoWhbpw kv{XoIsf c£n¸m³ bp²w sN¿p¶ tbm²m¡tfmSpw IqSnbm¡n¯o-À¯p.
kmcw
\À½Zm\Znbn-Â\n¶pw Ibdnh¶ B Im«m\ Aev]\nanjw sIm−v APsâ ssk\ys¯ IpXncIÄ
cY¯nÂ-\n-¶v thÀs]«hbpw cY§Ä A¨pXs−mSn-ªv hoWhbpw Ahn-Sps¯ kv{XoIsf c£n¡m\mbn bp²w
sN¿p¶ ]S\mbI·mtcmSpw IqSnbm¡n- oÀ¯p. Im«m\ APsâ ssk\ys¯ B{Ian¨psh¶p kmcw.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ ÎSUôzɤÉxvÉpÖùiɪÉÖM¨É¶ÉÚxªÉÆ-ºÉ& ÊUôzɤÉxvÉpÖùiɪÉÖM¨É¶ÉÚxªÉ¨ÉÂ* iɨÉÉ{ÉiÉxiÉÆ xÉÞ{ÉiÉä®ú´ÉvªÉÉä ´ÉxªÉ& Eò®úÒÊiÉ ¸ÉÖiÉ´ÉÉxÉ EÖò¨ÉÉ®ú&* ÊxÉ´ÉiÉÇʪɹªÉÎx´ÉʶÉJÉäxÉ EÖò¨¦Éä VÉPÉÉxÉ xÉÉiªÉɪÉiÉEÞò¹]õ¶ÉÉRÂóMÉÇ&**50** Xam]X´w \r]tXcht[ym
h\yx IcoXn {ipXhm³ Ipamcx
\nhÀXbnjy\znintJ\ Ipwt`
PLm\ \mXymbXIrjvSimÀMvKx. 50.
+x´ÉªÉ& ´ÉxªÉ& Eò®úÒ xÉÞ{ÉiÉä& +´ÉvªÉ& <ÊiÉ ¸ÉÖiÉ´ÉÉxÉ EÖò¨ÉÉ®ú& +É{ÉiÉxiÉÆ iÉÆ ÊxÉ´ÉiÉÇʪɹªÉxÉ xÉ +iªÉɪÉiÉEÞò¹]õ¶ÉÉRÂóMÉÇ& Ê´ÉʶÉJÉäxÉ EÖò¨¦Éä VÉPÉÉxÉ*
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 47
A\zbmÀ°w
h\¯nÂ\n¶p h¶ B\ cmPmhn\v h[y\Ã F¶v tI«dnª Ipamc³ ]mªphcp¶ Ahs\ ]n·S¡m\mbn
Xocpam\n v hnÃnt·epd¸n¨ Rm¬ A[nIsam¶pw hen¡msX As¼bvXv akvXIs¯ th[n¨p.
kmcw
h\y\mb Im«m\ cmPmhn-\m-Â h[n¡m³ ]mSpÅXÃ F¶ hn[nhnlnXw tI«dnª APIpamc³ Xsâ
ASpt¯¡v ]mªSp¡p¶ Im«m\sb ]n·S¡phm\mbn hnÃnt·epd¸n¨ Rm¬ A[nIw hen¡msX AXn Akv{Xw
sXmSp-¯v akvXIs¯ ]Xps¡sbm¶v apdnth-ev¸n-¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɨÉÉ{ÉiÉxiÉÆ-iɨÉ +É{ÉiÉxiɨÉÂ* xÉÞ{ÉiÉä®ú´ÉvªÉÉä-xÉÞ{ÉiÉä& +´ÉvªÉ&* Eò®úÒÊiÉ-Eò®úÒ <ÊiÉ* ÊxÉ´ÉiÉÇʪɹªÉÎx´ÉʶÉJÉäxÉ-ÊxÉ´ÉiÉÇʪɹªÉxÉ ʴÉʶÉJÉäxÉ* xÉÉiªÉɪÉiÉEÞò¹]õ¶ÉÉRÂóMÉÇ&- xÉ +iªÉɪÉiÉEÞò¹]õ¶ÉÉRÂóMÉÇ&* ºÉ Ê´Érù¨ÉÉjÉ& ÊEò±É xÉÉMÉ°ü{É- ¨ÉÖiºÉÞVªÉ iÉÊuùκ¨ÉiɺÉèxªÉoù¹]õ&* º¡Öò®úi|ɦÉɨÉhb÷±É¨ÉvªÉ´ÉÌiÉ EòÉxiÉÆ ´É{ÉÖ´ªÉÉæ¨ÉSÉ®Æú |É{Éänäù**51** k hn²am{Xx Ine \mKcq]þ
apÕrPy XZznkvanXssk\yZrjvSx
kv^pcXv{]`maWvUea[yhÀXn
Im´w h]pÀthymaNcw {]t]tZ. 51.
+x´ÉªÉ& ºÉ& Ê´Érù¨ÉÉjÉ& xÉÉMÉ°ü{ɨÉ =iºÉÞVªÉ iÉnÂù ʴɺ¨ÉÞiɺÉèxªÉoù¹]õ& º¡Öò®úi|ɦÉɨÉhb÷±É¨ÉvªÉ´ÉÌiÉ EòÉxiÉÆ ´ªÉÉä¨ÉSÉ®Æú ´É{ÉÖ& |É{Éänäù ÊEò±É* A\zbmÀ°w
Ah³ At¼ätXmsS B\bpsS cq]w shSnª v AXv I− v BÝcyNInXcmb ssk\y¯nse
`S·mÀ t\m¡n\nevs¡ tim`n-¨p-sIm-−n-cn-¡p¶ {]`maWvUea²y¯nembn at\mlchpw
BImiNmcnbpamb Hcp icocw {]Xy£s¸«p.
kmcw
APsâ Akv{XtaätXmsS B Im«m\ B\bpsS kzXÊn²cq]w shSnbpIbpw AXv I− v
BÝcyNInXcmbncn-¡p¶ `S·mcpsS ap¼n Hcp {]`mhebw {]Xy£s¸SpIbpw AXn\p a²y¯nembn
at\mlchpw BImiamÀt¤W k©cn¡p¶Xpamb Hcp icocw {]Xy£s¸«p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ Ê´Érù¨ÉÉjÉ&-ºÉ& Ê´Érù¨ÉÉjÉ&* xÉÉMÉ°ü{ɨÉÖiºÉÞVªÉ-xÉÉMÉ°ü{ɨÉ =iºÉÞVªÉ* iÉÊuùκ¨ÉiɺÉèxªÉoù¹]õ&-iÉiÉ ʴÉκ¨ÉiɺÉèxªÉoù¹]õ&* ´É{ÉÖ´ªÉÉæ¨ÉSÉ®Æú-´É{ÉÖ& ´ªÉÉä¨ÉSÉ®ú¨ÉÂ* +lÉ |ɦÉÉ´ÉÉä{ÉxÉiÉè& EÖò¨ÉÉ®Æú Eò±{ÉpÖù¨ÉÉäilÉè®ú´ÉEòÒªÉÇ {ÉÖ¹{Éè&* =´ÉÉSÉ ´ÉÉM¨ÉÒ nù¶ÉxÉ|ɦÉÉʦÉ& ºÉÆ´ÉÌvÉiÉÉä®úºlɱÉiÉÉ®ú½þÉ®ú&**52** AY {]`mthm]\ssXx Ipamcw
Iev]{Zptamss°chIocy ]pjvss]x
DhmN hmÜo Zi\{]`m`nx
kwhÀ[ntXmcØeXmclmcx. 52.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 48
+x´ÉªÉ& +lÉ ´ÉÉM¨ÉÒ |ɦɴÉÉä{ÉxÉiÉè& Eò±{ÉpÖù¨ÉÉäilÉè& {ÉÖ¹{Éè& EÖò¨ÉÉ®ú¨É +´ÉEòÒªÉÇ nù¶ÉxÉ|ɦÉÉʦÉ& ºÉÆ´ÉÌvÉiÉÉä®úºlɱÉiÉÉ®ú½þÉ®ú& =´ÉÉSÉ* A\zbmÀ°w
A\´cw hmÜnbmb Ah³ iànsIm−v t\Snb Iev]{Zpa§fn \n¶pw kzoIcn¨
]pjv]§sfs¡m−v Ipamcs\ ]qPn- n-«v Z´{]`bm DcØe¯n InS¡p¶ ap¯pamesb Zo]vXam¡nbn-
«v ]dªp.
kmcw
hmÜnbmb B\bpsS cq]w shSnª B Im«m\ kz´w {]`mhwsIm− v h¶p tNÀ¶
Iev]hr£§fpsS ]pjv]§sf Ipamc\mb APsâ icoc¯n ]qPsb¶t]mse hÀjn¨Xn\ptijw
Z´§fpsS {]`bm amdnS¯nse ap¯pameIfpsS {]`sb D±o]vXam¡ns¡m-−v ]dbphm³ XpS§n.
ºÉÎxvÉSUäônù& Eò±{ÉpÖù¨ÉÉäilÉè®ú´ÉEòÒªÉÇ-Eò±{ÉpÖù¨ÉÉäilÉè& +´ÉEòÒªÉÇ* ¨ÉiÉRÂóMɶÉÉ{ÉÉnù´É±Éä{ɨÉÚ±ÉÉ- nù´ÉÉ{iÉ´ÉÉxÉκ¨É ¨ÉiÉRÂóMÉVÉi´É¨ÉÂ*ù +´Éäʽþ MÉxvÉ´ÉÇ{ÉiÉäºiÉxÉÚVÉÆ Ê|ɪÉÆ´ÉnÆù ¨ÉÉÆ Ê|ɪÉnù¶ÉÇxɺªÉ**53** aXMvKim]mZhte]aqemþ
Zhm]vXhm\kvan aXMvKPXzw
Athln KÔÀh]tXkvX\qPw
{]nbwhZw amw {]nbZÀi\ky. 53.
+x´ÉªÉ& +´É±Éä{ɨÉÚ±ÉÉiÉ ¨ÉiÉRÂóMɶÉÉ{ÉÉiÉ (+½Æþ) ¨ÉiÉRÂóMÉVÉi´É¨É +´ÉÉ{iÉ´ÉÉxÉ +κ¨É* ¨ÉÉÆ Ê|ɪÉnù¶ÉÇxɺªÉ MÉxvÉ´ÉÇ{ÉiÉä& iÉxÉÚVÉÆ Ê|ɪÉÆ´ÉnÆù (i´É¨ÉÂ) +´Éäʽþ* A\zbmÀ°w
AlwImcw \nan¯w aXwKalÀjnbpsS im]wsIm− v Rm³ B\bmbn¯o-À¶p. Fs¶
{]nbZÀi\³ F¶ KÔÀh]XnbpsS ]p{X\mb {]nbwhZ\mbn A§v a\Ênem¡nbmepw.
kmcw
KÀhwaqew Rm³ aXwKalÀjnbpsS im]¯n\v ]m{Xo`qX\mIpIbpw sNbvXp. KÔÀÆcmPmhmb
{]nbwhZsâ ]p{X\mbn Ahn-Sp-¶v Fs¶ IcpXnbmepw. ºÉÎxvÉSUäônù& ¨ÉiÉRÂóMɶÉÉ{ÉÉnù´É±Éä{ɨÉÚ±ÉÉnù´ÉÉ{iÉ´ÉÉxÉκ¨É-¨ÉiÉRÂóMɶÉÉ{ÉÉiÉ +´É±Éä{ɨÉÚ±ÉÉiÉ +´ÉÉ{iÉ´ÉÉxÉ +κ¨É* MÉxvÉ´ÉÇ{ÉiÉäºiÉxÉÚVÉÆ-MÉxvÉ´ÉÇ{ÉiÉä& iÉxÉÚVɨÉÂ*
ºÉ SÉÉxÉÖxÉÒiÉ& |ÉhÉiÉäxÉ {ɶSÉÉ- x¨ÉªÉÉ ¨É½þ̹ɨÉÞÇnÖùiÉɨÉMÉSUôiÉÂ* =¹hÉi´É¨ÉMxªÉÉiÉ{ɺÉÆ|ɪÉÉäMÉÉ- SUèôiªÉÆ Ê½þ ªÉiºÉÉ |ÉEÞòÊiÉVÉDZɺªÉ**54** k Nm\p\oXx {]WtX\ ]Ýmþ
·bm alÀjnÀarZpXmaKÑXv
DjvWXzaáymX]kw{]tbmKmþ
ssÑXyw ln bÕm {]IrXnÀPeky. 54.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 49
+x´ÉªÉ& {ɶSÉÉiÉ |ÉhÉiÉäxÉ ¨ÉªÉÉ +xÉÖxÉÒiÉ& ºÉ& ¨É½þ̹É& ¨ÉÞnÖùiÉɨÉ +MÉSUôiÉ SÉ* VɱɺªÉ =¹hÉi´É¨É ʽþ +MxªÉÉiÉ{ɺºÉƪÉÉäMÉÉiÉ (ªÉlÉÉ) ªÉiÉ ¶ÉèiªÉÆ ºÉÉ VɱɺªÉ (ªÉlÉÉ ´ÉÉ) |ÉEÞòÊiÉ& (iÉuùiÉÂ)* A\zbmÀ°w
]n¶o-Sv \akvIcn¡s¸«h\mb F¶m Icfenª B alÀjn ZbbpÅh\mbn¯oÀ¶p.
Pe¯nsâ DjvWXzw Xotbm shbntem Gev¡pt¼mgmWv. bmsXmcp XWp¸p−tÃm AXmWv Pe¯nsâ
kz`mhw.
kmcw
]n¶o-Sv hfsc hn\bt¯msSbpÅ \akvImcwsIm− v bmNn¨t¸mÄ a\Êenª aXwKalÀjn
Zbm]c\mIpIbpw sNbvXp. Pe¯nepÅ NqSv hmkvXh¯n Pe¯nsâ {]IrXnbÃ. adn¨ v Aán-
bpsStbm BX]¯nsâtbm kwkÀ¤wsIm−p−mbXmWv. Pe¯nsâ ss\kÀ¤nIamb kz`mhw
ssiXyamWv. {]nbwhZsâ hnt[bXzs¯ am\n¨t¸mÄ aXwKap\n Xsâ kzXÊn²kz`mh¯nte¡v
aS§nt¸msb¶v Npcp-¡w.
ºÉÎxvÉSUäônù& ºÉ SÉÉxÉÖxÉÒiÉ&-ºÉ& SÉ +xÉÖxÉÒiÉ&* {ɶSÉÉx¨ÉªÉÉ-{ɶSÉÉiÉ ¨ÉªÉÉ* ¨É½þ̹ɨÉÞÇnÖùiÉɨÉMÉSUôiÉÂ-¨É½þ̹É& ¨ÉÞnÖùiÉɨÉ +MÉSUôiÉÂ* =¹hÉi´É¨ÉMxªÉÉiÉ{ɺɨ|ɪÉÉäMÉÉSUèôiªÉÆ-=¹hÉi´É¨É +MxªÉÉiÉ{ɺɨ|ɪÉÉäMÉÉiÉ ¶ÉèiªÉ¨ÉÂ* ªÉiºÉÉ-ªÉiÉ ºÉÉ* |ÉEÞòÊiÉVÉDZɺªÉ-|ÉEÞòÊiÉ& VɱɺªÉ* <I´ÉÉEÖò´ÉƶÉ|ɦɴÉÉä ªÉnùÉ iÉä ¦ÉäiºªÉiªÉVÉ& EÖò¨¦É¨ÉªÉÉä ÉÖJÉäxÉ* ºÉƪÉÉäIªÉºÉä º´ÉäxÉ {ÉÖxɨÉÇʽþ¨xÉÉ iÉnäùiªÉ´ÉÉäSÉiºÉ iÉ{ÉÉäÊxÉÊvɨÉÉǨÉÂ**55** C£zmIphwi{]`thm bZm tX
t`ÕyXyPx Ipw`atbmaptJ\
kwtbm£ytk tkz\ ]p\Àalnav\m
XtZXythmNÕ Xt]m\n[n-Àamw. 55.
+x´ÉªÉ& <I´ÉÉEÖò´ÉƶÉ|ɦɴÉ& +VÉ& +ªÉÉä¨ÉÖJÉäxÉ ªÉnùÉ iÉä EÖò¨¦ÉÆ ¦ÉäiºªÉÊiÉ iÉnùÉ º´ÉäxÉ ¨Éʽþ¨ÉÉ (i´ÉÆ) {ÉÖxÉ& ºÉƪÉÉäIªÉºÉä <ÊiÉ ºÉ& iÉ{ÉÉäÊxÉÊvÉ& ¨ÉɨÉ +´ÉÉäSÉiÉÂ* A\zbmÀ°w
C£zmIphnsâ hwi¯n ]nd¶ APsâ Akv{XwsIm− v Ft¸mfmtWm \nsâ akvXIw
]nfcp¶Xv At¸mÄ kz´w kzcq]t¯mSv ho−pw H¶ptNcpw F¶v B Xt]m\n[n Ft¶m-Sv ]dªp.
kmcw
C£zmIphnsâ hwi¯n P\n¨ APsâ Akv{Xtaäv Im«m\bmbn¯oÀ¶ {]nbwhZsâ akvXIw
Ft¸mfmtWm ]nfcp¶Xv B \nanj¯n kz´w kzcq]t¯mSv ho−pw {]m]n¡psa¶ v B Xt]m\n-[nbmb
aXwKalÀjn im]tam£w sImSp-¯p.
ºÉÎxvÉSUäônù& <I´ÉÉEÖò´ÉƶÉ|ɦɴÉÉä ªÉnùÉ-<I´ÉÉEÖò´ÉƶÉ|ɦɴÉ& ªÉnùÉ* ¦ÉäiºªÉiªÉVÉ&-¦ÉäiºªÉÊiÉ +VÉ&* {ÉÖxɨÉÇʽþ¨xÉÉ-{ÉÖxÉ& ¨Éʽþ¨xÉÉ* iÉnäùiªÉ´ÉÉäSÉiºÉ iÉ{ÉÉäÊxÉÊvɨÉÉǨÉÂ-iÉnùÉ <ÊiÉ +´ÉÉäSÉiÉ ºÉ& iÉ{ÉÉäÊxÉÊvÉ& ¨ÉɨÉÂ* ºÉ¨¨ÉÉäÊSÉiÉ& ºÉi´É´ÉiÉÉ i´ÉªÉÉ%½Æþ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 50
¶ÉÉ{ÉÉÎSSÉ®ú|ÉÉÌlÉiÉnù¶ÉÇxÉäxÉ* |ÉÊiÉÊ|ɪÉÆ SÉänÂù¦É´ÉiÉÉä xÉ EÖòªÉÉÈ ´ÉÞlÉÉ Ê½þ ¨Éä ºªÉÉiº´É{ÉnùÉä{ɱÉΤvÉ&**56** kt½mNnXx kXzhXm Xzbmlw
im]m¨nc{]mÀYnXZÀit\\
{]Xn{]nbw tN`htXm \ Ipcymw
hrYm ln ta kymÕz]tZm]e_v[nx. 56.
+x´ÉªÉ& ÊSÉ®ú|ÉÉÌlÉiÉnù¶ÉÇxÉäxÉ ºÉi´É´ÉiÉÉ i´ÉªÉÉ +½Æþ ¶ÉÉ{ÉÉiÉ ºÉ¨¨ÉÉäÊSÉiÉ& ¦É´ÉiÉ& |ÉÊiÉÊ|ɪÉÆ xÉ EÖòªÉÉÈ SÉäiÉ ¨Éä º´É{ÉnùÉä{ɱÉΤvÉ& ´ÉÞlÉÉ ºªÉÉiÉÂ* A\zbmÀ°w
hfsc¡mes¯ {]mÀ°\sIm− v ImWm³ Ignªh\pw _ehm\pamb A§bm Rm³
im]¯nÂ\n¶p tamNnX\mbn. Rm³ At§¡v {]Xyp]Imcw sNbvXnà F¦n Fsâ kz]Zkn²n
shdpsXbmIpw.
kmcw
NncIme{]mÀ°\bpsS ^eambn ImWphm³ km[n¨h\pw iànimenbpamb A§v Fsâ
im]¯n\v AdpXn hcp¯n Fs¶ ]gb {]nbwhZ\m¡n¯oÀ¯p. F\n¡v ssIh¶ Cu kn²n-¡v
{]Xn^eambn Rm³ Fs´¦nepw At§¡v X¶nà F¦n Fsâ im]hnapàn hrYm Bbn¯o-cpw.
ºÉÎxvÉSUäônù& i´ÉªÉÉ%½Æþ-i´ÉªÉÉ +½þ¨ÉÂ* ¶ÉÉ{ÉÉÎSSÉ®ú|ÉÉÌlÉiÉnù¶ÉÇxÉäxÉ-¶ÉÉ{ÉÉiÉ ÊSÉ®ú|ÉÉÌlÉiÉnù¶ÉÇxÉäxÉ* SÉä¦É´ÉiÉÉä xÉ-SÉäiÉ ¦É´ÉiÉ& xÉ* ºªÉÉiº´É{ÉnùÉä{ɱÉΤvÉ&-ºªÉÉiÉ º´É{ÉnùÉä{ɱÉΤvÉ&*
ºÉ¨¨ÉÉä½þxÉÆ xÉÉ¨É ºÉJÉä ¨É¨ÉɺjÉÆ |ɪÉÉäMɺÉƽþÉ®úʴɦÉHò¨ÉxjɨÉÂ* MÉÉxvÉ´ÉǨÉÉnùiº´É ªÉiÉ& |ɪÉÉäHÖò- xÉÇ SÉÉÊ®ú˽þºÉÉ Ê´ÉVɪɶSÉ ½þºiÉä**57**
kt½ml\w \ma ktJ aamkv{Xw
{]tbmKkwlmchn`àa{´w
KmÔÀhamZÕz bXx {]tbmàpÀþ
\ Nmcnlnwkm hnPbÝ lkvtX. 57.
+x´ÉªÉ& (½äþ) ºÉJÉä, ºÉ¨¨ÉÉä½þxÉÆ xÉÉ¨É |ɪÉÉäMɺÉƽþÉ®úʴɦÉHò¨ÉxjÉÆ ¨É¨É MÉÉxvÉ´ÉǨÉ +ºjɨÉ +Énùiº´É* ªÉiÉ& |ɪÉÉäHÖò& +Ê®ú˽þºÉÉ SÉ xÉ (¦É´ÉÊiÉ), Ê´ÉVɪÉ& ½þºiÉä SÉ (¦É´ÉÊiÉ)* A\zbmÀ°w
AÃtbm Iq«pImcm, kt½ml\w F¶pt]cmb {]tbmKkwlmc§Ä¡v {]tXyIw a{´§fpÅ
Fsâ KmÔÀÆmkv{Xw A§v kzoIcn¨mepw. Fs´¶m sXmSp-¡p¶h³ i{Xplnwk
sNt¿−nhcnIbnÃ. F¶m hnPbw IcKXamIpIbpw sN¿pw.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 51
kmcw
{]tbmKn¡phm\pw kwlcn¡phm\pw {]tXyIw {]tXyIw a{´§fpÅ Fsâ kt½ml\w F¶p
t]cmb KmÔÀÆamb Akv{Xw A§ v kzoIcn¨mepw. Cu Akv{Xw {]tbmKn¨m i{Xphn\v
lnwkbp−mInà F¶m sXmSp¯h\v hnPbw kp\n-ÝnXhpamWv.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¨É¨ÉɺjÉÆ-¨É¨É +ºjɨÉÂ* MÉÉxvÉ´ÉǨÉÉnùiº´É-MÉÉxvÉ´ÉǨÉ +Énùiº´É* |ɪÉÉäHÖòxÉÇ-|ɪÉÉäHÖò& xÉ* SÉÉÊ®ú˽þºÉÉ-SÉ +Ê®ú˽þºÉÉ* Ê´ÉVɪɶSÉ-Ê´ÉVɪÉ& SÉ* +±ÉÆ Ê¿ªÉÉ ¨ÉÉÆ |ÉÊiÉ ªÉx¨ÉÖ½ÚþiÉÈ nªÉÉ{É®úÉä%¦ÉÚ& |ɽþ®úzÉÊ{É i´É¨ÉÂ* iɺ¨ÉÉnÖù{ÉSUôxnùªÉÊiÉ |ɪÉÉäVªÉÆ ¨É滃 i´ÉªÉÉ xÉ |ÉÊiɹÉävÉ®úÉèIªÉ¨ÉÂ**58** Aew {lnbm amw {]Xn b·plqÀXw
Zbm]tcm`qx {]lc¶]n Xzw
XkvamZp]ѵbXn {]tbmPyw
Abn Xzbm \ {]Xntj[cu£yw. 58.
+x´ÉªÉ& Ê¿ªÉÉ +±É¨ÉÂ* ªÉiÉ& i´ÉÆ ¨ÉÉÆ |ÉÊiÉ |ɽþ®úxÉ (i´ÉÆ) ¨ÉÖ½ÚþiÉÈ nùªÉÉ{É®ú& +¦ÉÚ& +Ê{É? iɺ¨ÉÉiÉ ={ÉSUôxnùªÉÊiÉ ¨É滃 i´ÉªÉÉ |ÉÊiɹÉävÉ®úÉèIªÉÆ xÉ |ɪÉÉäVªÉ¨ÉÂ* A\zbmÀ°w
A§v eÖnt¡−XnÃ. F´m¶m A§v Fsâ t\À¡v Akv{X{]tbmKw sNbvXt¸mÄ
Aev]t\cw Zbm]c\mbn-cp¶tÃm. AXp-sIm-−v bmNn¡p¶ Fsâ t\À¡v A§ v {]Xntj[kqNIamb
tcmjs¯ {]ISn¸n¡cptX.
kmcw
A§v Fsâ Akv{Xw kzoIcn¡p¶Xn F´n\p eÖn¡p-¶p. Fsâ t\À¡v Akv{Xw
sXmSp¯t¸mÄt]mepw A§v Ft¶m-Sv Zb ImWn¨phtÃm. BbXn\m Fsâ Akv{Xw kzoIcn¨mepsa¶v
A§tbmSv bmNn¡p¶ Ft¶mSv hntcm[¯nsâ coXn-bn tcmjs¯ {]ISn¸n¡cptX.
ºÉÎxvÉSUäônù& ªÉx¨ÉÖ½ÚþiÉÈ-ªÉiÉ ¨ÉÖ½ÚþiÉǨÉÂ* nùªÉÉ{É®úÉä%¦ÉÚ&-nùªÉÉ{É®ú& +¦ÉÚ&* |ɽþ®úzÉÊ{É-|ɽþ®úxÉ +Ê{É* iɺ¨ÉÉnÖù{ÉSUôxnùªÉÊiÉ-iɺ¨ÉÉiÉ ={ÉSUôxnùªÉÊiÉ*
iÉlÉäiªÉÖ{ɺ{ÉÞ¶ªÉ {ɪÉ& {ÉÊ´ÉjÉÆ ºÉÉä¨ÉÉänÂù¦É´ÉɪÉÉ& ºÉÊ®úiÉÉä xÉÞºÉÉä¨É&* =nùRÂó¨ÉÖJÉ& ºÉÉä%ºjÉÊ´ÉnùºjɨÉxjÉÆ VÉOÉɽþ iɺ¨ÉÉÊzÉMÉÞ½þÒiɶÉÉ{ÉÉiÉÂ**59** XtYXyp]kv]riy ]bx ]hn{Xw
tkmtamZv`hmbmx kcntXm \rtkmax
DZMvapJx tkmkv{XhnZkv{Xa{´w
P{Kml Xkvam¶nKrloXim]mXv. 59.
+x´ÉªÉ&
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 52
xÉÞºÉÉä¨É& +ºjÉÊ´ÉnÂù ºÉ& iÉlÉÉ <ÊiÉ ºÉÉä¨ÉÉänÂù¦É´ÉɪÉÉ& {ÉÊ´ÉjÉÆ {ɪÉ& ={ɺ{ÉÞ¶ªÉ =nùRÂó¨ÉÖJÉ& ÊxÉMÉÞ½þÒiɶÉÉ{ÉÉiÉ +ºjɨÉxjÉÆ VÉOÉɽþ* A\zbmÀ°w
N{µs\t¸mse kpµc\pw Akv{Xhn¯pamb At±lw A§s\Xs¶bmIs« F¶p ]dªn«v
\À½Zm\ZnbpsS ]cnip²amb Pew sXm«p-sIm-− v hS¡pZn¡nte¡v t\m¡nbn«v im]tam£w
\evInbh\nÂ\n¶v Akv{Xa{´s¯ kzoIcn¨p.
kmcw
N{µ\pXpeyw kpµc\pw Akv{Ximkv{X]mcwKX\pamb AP³ A§s\Xs¶bmIs« F¶p ]dªv
{]nbwhZsâ hm¡pIsf a\km AwKoIcn¨p-sIm-− v \À½Zm\ZnbpsS Pew BNan¡pIbpw AXn sXm«p-
sIm-−v hS¡p Zn¡nte¡v t\m¡pIbpw im]tam£w e`n¡s¸« {]nbwhZ\nÂ\n-¶v kt½ml\w F¶
Akv{Xhpw AXn\pXIp¶ {]tbmKkwlmca{´hpw kzoIcn¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iÉlÉäiªÉÖ{ɺ{ÉÞ¶ªÉ-iÉlÉÉ <ÊiÉ ={ɺ{ÉÞ¶ªÉ* ºÉÊ®úiÉÉä xÉÞºÉÉä¨É&-ºÉÊ®úiÉ& xÉÞºÉÉä¨É&* ºÉÉä%ºjÉÊ´ÉnùºjɨÉxjÉÆ-ºÉ& +ºjÉÊ´ÉiÉ +ºjɨÉxjɨÉÂ* iɺ¨ÉÉÊzÉMÉÞ½þÒiɶÉÉ{ÉÉiÉÂ-iɺ¨ÉÉiÉ ÊxÉMÉÞ½þÒiɶÉÉ{ÉÉiÉÂ* B´ÉÆ iɪÉÉä®úv´ÉÊxÉ nèù´ÉªÉÉäMÉÉ- nùɺÉänÖù¹ÉÉä& ºÉJªÉ¨ÉÊSÉxiªÉ½äþiÉÖ* BEòÉä ªÉªÉÉè SÉèjÉ®úlÉ|Énäù¶ÉÉxÉ ºÉÉè®úÉVªÉ®ú¨ªÉÉxÉ{É®úÉä Ê´Énù¦ÉÉÇxÉÂ**60** Ghw Xtbmc[z\n ssZhtbmKmþ
ZmtkZptjmx kJyaNn´ytlXp
GtIm bbu ssN{XcY{]tZim³
kucmPycaym\]tcm hnZÀ`m³. 60.
+x´ÉªÉ& <ilɨÉ +v´ÉÊxÉ nèù´ÉªÉÉäMÉÉiÉ +ÊSÉxiªÉ½äþiÉÖ ºÉJªÉÆ +ɺÉänÖù¹ÉÉä& iɪÉÉä& BEò& SÉèjÉ®úlÉ|Énäù¶ÉÉxÉ ªÉªÉÉè* +{É®ú& ºÉÉè®úÉVªÉ®ú¨ªÉÉxÉ ʴÉnù¦ÉÉÇxÉ ªÉªÉÉè* A\zbmÀ°w
C{]Imcw amÀ¤¯n BIkvanIambn hn[n\ntbmKwsIm−v {]tXyIImcWsam¶panÃms¯ kJyw
ssIhcn¨ B c−pt]-cn Hcph³ ssN{XcY{]tZi§fnte-¡v t]mbn. atäbmÄ \à `cWw sIm− v
at\mlcamb hnZÀ`bnte¡pw t]mbn.
kmcw
C{]Imcw amÀ¤at[y AhnNmcnXambn ssZh\nÝbsa¶t]mse kplrZv_Ôw Øm]n¡s¸« B
c−pt]cn (AP\pw {]nbhZ\pw) Hcph\mb AP³ Ipt_csâ DZym\amb ssN{XcY¯nte¡pw
atäbmfmb AP³ \Ã imk\wsIm−v AXy[nIw at\mlcamb hnZÀ`bnte¡pw t]mbn.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɪÉÉä®úv´ÉÊxÉ-iɪÉÉä& +v´ÉÊxÉ* nèù´ÉªÉÉäMÉÉnùɺÉänÖù¹ÉÉä&-nèù´ÉªÉÉäMÉÉiÉ +ɺÉänÖù¹ÉÉä&* ºÉJɨÉÊSÉxiªÉ½äþiÉÖ-ºÉJªÉ¨É +ÊSÉxiªÉ½äþiÉÖ* BEòÉä ªÉªÉÉè-BEò& ªÉªÉÉè* ºÉÉè®úÉVªÉ®ú¨ªÉÉxÉ{É®úÉä Ê´Énù¦ÉÉÇxÉÂ-ºÉÉè®úÉVªÉ®ú¨ªÉÉxÉ +{É®ú& Ê´Énù¦ÉÉÇxÉÂ*
iÉÆ iÉκlÉ´ÉÉƺÉÆ xÉMÉ®úÉä{ÉEòh`äö iÉnùÉMɨÉÉ°üføMÉÖ¯û|ɽþ¹ÉÇ&* |ÉiªÉÖVVÉMÉÉ¨É GòlÉEèòʶÉEäòxpù- ¶SÉxpÆù |É´ÉÞrùÉą̈ÉÊ®ú´ÉÉą̈ɨÉɱÉÒ**61**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 53
Xw XØnhmwkw \Ktcm]IWvtT
XZmKamcqVKpcp{]lÀjx
{]XypÖKma {IYssIintI{µþ
Ý{µw {]hrt²mÀancnthmÀanameo. 61.
+x´ÉªÉ& xÉMÉ®úÉä{ÉEòh`äö iÉκlÉ´ÉÉƺÉÆ iÉÆ iÉnùÉMɨÉÉ°üføMÉÖ¯û|ɽþ¹ÉÇ& GòlÉEèòʶÉEäòxpù& SÉxpÆù |É´ÉÞrùÉą̈É& >ð̨ɨÉɱÉÒ <´É |ÉiªÉÖVVÉMÉɨÉ* A\zbmÀ°w
\Kc¯n\v kao]w ØnXnsN¿p¶ At±ls¯ At±l¯nsâ BKa\w sIm−v hÀ²n¨ kt´mjt¯mSp
IqSnb hnZÀ`cmPmhv s]cpInb AeItfmSpIqSnb XncIÄ N{µs\ F¶ t]mse FXntc-äp.
kmcw
hnZÀ`\Kcnbnte¡v F¯nt¨À¶ APs\, APsâ BKa\wsIm−v k´pjvS\mb
t`mPalmcmPmhv BÀ¯nc¼n BªSn¡p¶ XncIÄ N{µs\ kzoIcn¡p¶t]mse BtamZwsIm−v
ssIIÄ \nhÀ¯n FXntcäp.
ºÉÎxvÉSUäônù& GòlÉEèòʶÉEäòxpù¶SÉxpÆù-GòlÉEèòʶÉEäòxpù& SÉxpù¨ÉÂ* |É´ÉÞrùÉą̈ÉÊ®ú´ÉÉą̈ɨÉɱÉÒ-|É´ÉÞrùÉą̈É& <´É >ð̨ɨÉɱÉÒ*
|É´Éä¶ªÉ SÉèxÉÆ {ÉÖ®ú¨ÉOɪÉɪÉÒ xÉÒSÉèºiÉlÉÉä{ÉÉSÉ®únùÌ{ÉiɸÉÒ&* ¨ÉäxÉä iÉlÉÉ iÉjÉ VÉxÉ& ºÉ¨ÉäiÉÉä ´Éènù¦ÉǨÉÉMÉxiÉÖ¨ÉVÉÆ MÉÞ½äþ¶É¨ÉÂ**62** {]thiy ssN\w ]pca{Kbmbn
\ossNkvXtYm]mNcZÀ]nX{iox
tat\ XYm X{X P\x ktatXm
sshZÀ`amK´paPw Krtliw. 62.
+x´ÉªÉ& +OɪÉɪÉÒ BxÉÆ {ÉÖ®Æú |É´Éä¶ªÉ +Ì{ÉiɸÉÒ& iɺªÉÉ& xÉÒSÉè& ªÉlÉÉ ={ÉÉSÉ®úiÉ iÉlÉÉ iÉjÉ ºÉ¨ÉäiÉ& VÉxÉ& ´Éènù¦ÉǨÉ +ÉMÉxiÉ֨ɠ+VÉÆ MÉÞ½äþ¶ÉÆ SÉ ¨ÉäxÉä* A\zbmÀ°w
apt¼ Kan¡p¶ At±ls¯ kz]pc¯nte-¡v {]thin-¸n-¨n-«v FÃm k¼¯pw AÀ¸n-¨v
hnt[bXzt¯msS ]cnNcn¨p. AhnsS IqSn\n¶ P\§Ä hnZÀ`cmPmhnsâ BKX\pw APs\
Krl\mY\pw Bbn ]cnKWn¨p.
kmcw
APs\ kzoIcn¨m\bn¨ t`mPalmcmPmhv ]n¶nepw AP³ ap¶nepambn \S¶v
sIm«mc¯nse¯pIbpw IcKXamb k¼¯ns\ AP³ t`mPcmPmhn\v \evIp¶Xv AhnsS IqSn-\n¶
{]PIÄ I−t¸mÄ AP³ Krl\mY\pw t`mP³ AXnYnbpw BsW¶v hnNmcn¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& SÉèxÉÆ-SÉ BxɨÉÂ* {ÉÖ®ú¨ÉOɪÉɪÉÒ-{ÉÖ®ú¨É +OɪÉɪÉÒ* xÉÒSÉèºiÉlÉÉä{ÉÉSÉnùÌ{ÉiɸÉÒ&-xÉÒSÉè& iÉlÉÉ ={ÉÉSÉ®úiÉ +Ì{ÉiɸÉÒ&* ´Éènù¦ÉǨÉÉMÉxiÉÖ¨ÉVÉÆ-´Éènù¦ÉǨÉ +ÉMÉxiÉ֨ɠ+VɨÉÂ*
iɺªÉÉÊvÉEòÉ®ú{ÉÖ¯û¹Éè& |ÉhÉiÉè& |ÉÊnù¹]õÉÆ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 54
|ÉÉMuùÉ®ú´ÉäÊnùÊ´ÉÊxÉ´ÉäʶÉiÉ{ÉÚhÉÇEÖò¨¦ÉɨÉÂ* ®ú¨ªÉÉÆ ®úPÉÖ|ÉÊiÉÊxÉÊvÉ& ºÉ xÉ´ÉÉä{ÉEòɪÉÉÈ ¤ÉɱªÉÉi{É®úÉÊ¨É´É nù¶ÉÉÆ ¨ÉnùxÉÉä%vªÉÖ´ÉɺÉ**63** Xkym[nImc]pcpssjx {]WssXx {]ZnjvSmw
{]mKvZzmcthZnhn\nthinX]qÀWIpw`mw
caymw cLp{]Xn\n[nx k \thm]Imcymw
_meymXv]cmanh Zimw aZt\m[yphmk. 63.
+x´ÉªÉ& ®úPÉÖ|ÉÊiÉÊxÉÊvÉ& ºÉ& iɺªÉ +ÊvÉEòÉ®ú{ÉÖ¯û¹Éè& |ÉhÉiÉè& |ÉÊnù¹]õÉÆ |ÉÉMuùÉ®ú´ÉäÊnùÊ´ÉÊxÉ´ÉäʶÉiÉ{ÉÚhÉÇEÖò¨¦ÉÉÆ ®ú¨ªÉÉÆ xÉ´ÉÉä{ÉEòɪÉÉÈ ¨ÉnùxÉ& ¤ÉɱªÉÉiÉ {É®úÉÆ nù¶ÉɨÉ <´É +vªÉ´ÉɺÉ*
A\zbmÀ°w
cLphnsâ {]Xn\n[nbmb At±lw At±-l¯nsâ A[nImc]pcpj·mcm AXy[nIw \{acmbn«v
\nÀt±-in¡s¸«Xpw IhmS¯nsâ thZnbn \nth-in-¸n¨ ]qÀ®Ipw`t¯mSp-Iq-Snb caWobamb ]pXnb
cmP`h\¯n ImatZh³ _mey¯n\v tijapÅ AhØsb F¶t]mse hkn¨p.
kmcw
cLphnsâ {]Xncq]amb AP³ t`mPcmPmhnsâ A[nImc]pcpj·mcm {]Wma]qÀÆw Im«n-s¡m-
Sp¯, {][m\IhmS¯n ]qÀ®Ipw`w h¨v at\mlcamb ]pXnb cmP`h\¯n F{]ImcamtWm
ImatZh³ _mey¯n\ptijapÅ AhØbn \nhkn¨Xv A{]Imcw \nhkn¨p.
ºÉÎxvÉSUäônù& iɺªÉÉÊvÉEòÉ®ú{ɯû¹Éè&-iɺªÉ +ÊvÉEòÉ®ú{ɯû¹Éè&* ¤ÉɱªÉÉi{É®úÉʨɴÉ-¤ÉɱªÉÉiÉ {É®úɨÉ <´É* ¨ÉnùxÉÉä%vªÉÖ´ÉɺÉ-¨ÉnùxÉ& +vªÉÖ´ÉɺÉ*
iÉjÉ º´ÉªÉÆ´É®úºÉ¨ÉɾþiÉ®úÉVɱÉÉäEÆò EòxªÉɱɱÉÉ¨É Eò¨ÉxÉҪɨÉVɺªÉ ʱÉ{ºÉÉä&* ¦ÉÉ´ÉɴɤÉÉävÉEò±ÉÖ¹ÉÉ nùʪÉiÉä´É ®úÉjÉÉè ÊxÉpùÉ ÊSÉ®äúhÉ xɪÉxÉÉʦɨÉÖJÉÒ ¤É¦ÉÚ´É**64** X{X kzbwhckamlrXcmPtemIw
I\ymeema Ia\obaPky en]vtkmx
`mhmht_m[Iepjm ZbntXh cm{Xu
\n{Zm NntcW \b\m`napJo _`qh. 64.
+x´ÉªÉ& iÉjÉ º´ÉªÉÆ´É®úºÉ¨ÉɾþiÉ®úÉVɱÉÉäEÆò Eò¨ÉxÉÒªÉÆ EòxªÉɱɱÉÉ¨É Ê±É{ºÉÉä& +VɺªÉ ¦ÉÉ´ÉɴɤÉÉävÉEò±ÉÖ¹ÉÉ nùʪÉiÉÉ <´É ÊxÉpùÉ ÊSÉ®äúhÉ xɪÉxÉÉʦɨÉÖJÉÒ ¤É¦ÉÚ´É* A\zbmÀ°w
AhnsS kzbwhc¯n\mbn cmPm¡·msc H¶msI BKln¸n¨ at\mlcnbmb I\ymcXv\s¯
e`n¡phm\m{Kln¡p¶ AP³ `mhsas´¶v Adnbm³ AkaÀYbmb {]nbXa F¶t]mse Dd¡w hfsc
sshIntb I®n\`napJambn h¶pÅq.
kmcw
AhnsS kzbwhc¯n\mbn F¯nt¨À¶ cmPm¡·mÀs¡Ãmw A`ojvSbpw XcpWocXv\hpamb
CµpaXnsb kz´am¡n¯oÀ¡p¶Xns\¡pdn¨v Nn´n¨ v Nn´n¨v, {]nbXasâ `mhw a\Ênem-¡p¶Xn\v
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 55
AkaÀ°bmb \thmVsbt¸mse Ahs\ {]m]n¡phm³ sshIp¶Xpt]mse AP³ Dd¡w hcmsX
InS¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& Eò¨ÉxÉҪɨÉVɺªÉ-Eò¨ÉxÉҪɨÉ +VɺªÉ* nùʪÉiÉä´É-nùʪÉiÉÉ <´É*
iÉÆ EòhÉǦÉÚ¹ÉhÉÊxÉ{ÉÒÊb÷iÉ{ÉÒ´É®úÉƺÉÆ ¶ÉªªÉÉäkÉ®úSUônùʴɨÉnÇùEÞò¶ÉÉRÂóMÉ®úÉMɨÉÂ* ºÉÚiÉÉi¨ÉVÉÉ& ºÉ´ÉªÉºÉ& |ÉÊlÉiÉ|ɤÉÉävÉÆ |ÉɤÉÉävɪÉzÉÖ¹É漃 ´ÉÉÎM¦É¯ûnùÉ®ú´ÉÉSÉ&**65**
Xw IÀW`qjW\n]oUnX]ohcmwkw
it¿m¯cÑZhnaÀZIrimMvKcmKw
kqXmßPmx khbkx {]YnX{]t_m[w
{]mt_m[b¶pjkn hmKv`ncpZmchmNx. 65.
+x´ÉªÉ& EòhÉǦÉÚ¹ÉhÉÊxÉ{ÉÒÊb÷iÉ{ÉÒ´É®úÉƺÉÆ ¶ÉªªÉÉäkÉ®úSUônùʴɨÉnÇùEÞò¶ÉÉRÂóMÉ®úÉMÉÆ |ÉÊlÉiÉ|ɤÉÉävÉÆ iÉÆ ºÉ´ÉªÉºÉ& =nùÉ®ú´ÉÉSÉ& ºÉÚiÉÉi¨ÉVÉÉ& =¹É漃 ´ÉÉÎM¦É& |ÉɤÉÉävɪÉxÉÂ* A\zbmÀ°w
IÀ®`qjW§fm ]oUn-¸n¡s¸« XSn¨ tXmtfm-Sp-Iq-Snbh\pw i¿bpsS apIfnse
BÑmZ\¯nsâ Dckteäv AwKcmKw amªpt]mbh\pw AXy[nIw AdnhpÅh\pw Bb Ahs\
HtchbÊpÅhcpw DZmchmIvkmaÀ°yapÅh\pamb kqX]p{X·mÀ cmhnse hm¡pIsfs¡m−v DWÀ¯n.
kmcw
IÀ®m`cW§Ä X«n XSn¨ tXmtfm-Sp-Iq-Snbh\pw al¯mb Úm\t¯mSp-Iq-Snbh\pw Bb
APs\ t`mPcmPktlmZcnbmb CµpaXnsb HmÀ¯v Dd¡w hcmsX Xncnªpw adnªpw InS¶Xn\mÂ
i¿bpsS BÑmZ\¯nsâ Dckteäv AwKcmKw amªpt]mbh\pamb APs\ ka{]mb¡mcpw
hmIvkmaÀ°yapÅh\pamb sshXmfnI·mÀ cmhnse kvXpXn-KoXI§sfs¡m−v DWÀ¯n.
ºÉÎxvÉSUäônù& |ÉɤÉÉävɪÉzÉÖ¹ÉʺÉ-|ÉɤÉÉävɪÉxÉ =¹ÉʺÉ* ´ÉÉÎM¦É¯ûnùÉ®ú´ÉÉSÉ&-´ÉÉÎM¦É& =nùÉ®ú´ÉÉSÉ&* ®úÉÊjÉMÉÇiÉÉ ¨ÉÊiɨÉiÉÉÆ ´É®ú ¨ÉÖ\SÉ ¶ÉªªÉÉÆ vÉÉjÉÉ ÊuùvÉè´É xÉxÉÖ vÉÚVÉÇMÉiÉÉä ʴɦÉHòÉ* iÉɨÉäEòiɺiÉ´É Ê¤É¦ÉÌiÉ MÉÖ¯ûÌ´ÉÊxÉpù- ºiɺªÉÉ& ¦É´ÉÉxÉ{É®úvÉÖªÉÇ{Énùɴɱɨ¤ÉÒ**66** cm{XnÀKXm aXnaXmw hc ap© i¿mw
[m{Xm Zznss[h \\p [qÀPKtXm hn`àm
XmtaIXkvXh _n`ÀXn KpcpÀhn\n-{Zþ
kvXkymx `hm\]c[pcy]Zmhew_o. 66.
+x´ÉªÉ& (½äþ) ¨ÉÊiɨÉiÉÉÆ ´É®ú, ®úÉÊjÉ& MÉiÉÉ ¶ÉªªÉÉÆ ¨ÉÖ\SÉ* vÉÉjÉÉ VÉMÉiÉ& vÉÚ& ÊuùvÉÉ B´É ʴɦÉHòÉ xÉxÉÖ? iÉɨÉ BEòiÉ& jÉ´É MÉÖ¯û& Ê´ÉÊxÉpù& ʤɦÉÌiÉ* iɺªÉÉ& +{É®úvÉÖªÉÇ{Énùɴɱɨ¤ÉÒ ¦É´ÉÉxÉ (¦É´ÉÊiÉ)* A\zbmÀ°w
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 56
(AÃtbm) _p²nam·mcn t{ijvT\mbht\, cm{Xn IS¶pt]m-bn. i¿ shSnbq. {_Òmhn\m-Â
`qanbpsS `mcw c−mbn hn`Pn¡s¸«n-cn-¡pIbtÃ? AXn- H¶ns\ \nsâ Kpcp \n{Zmhnlo\\mbn Im¯p
kq£n-¡p-¶p. AXnsâ asä hiw kwc£n¡m³ D¯chmZs¸« BÄ `hm\mIp¶p.
kmcw
AÃtbm _p²nam·mcn t{ijvTt\, cm{Xn Ignªp. InS¡bnÂ\n¶v Fgpt¶ämepw. `qan-bpsS
kwc£W¯n\mbn {_Òmhv c−p t]scbmWv\ntbm-Kn- n-cn-¡p¶Xv. AXn-Â Hcmfmb \n§fpsS ]nXmhv
cLpalmcmPmhv \n{ZsbÃmw Dt]£n¨v \ndthänt¸mcp-¶p. _m¡n-bpÅh A§bpsS kwc£W¯nem-Wv.
AXp \ndthänbmepw.
ºÉÎxvÉSUäônù& ®úÉÊjÉMÉÇiÉÉ-®úÉÊjÉ& MÉiÉÉ* ÊuùvÉè´É-ÊuùvÉÉ B´É* vÉÚVÉÇMÉiÉÉä ʴɦÉHòÉ-vÉÚ& VÉMÉiÉ& ʴɦÉHòÉ* iÉɨÉäEòiɺiÉ´É-iÉɨÉ BEòiÉ& iÉ´É* MÉÖ¯ûÌ´ÉÊxÉpùºiɺªÉÉ&-MÉÖ¯û& Ê´ÉÊxÉpù& iɺªÉÉ&* ¦É´ÉÉxÉ{É®úvÉÖªÉÇ{Énùɴɱɨ¤ÉÒ-¦É´ÉÉxÉ +{É®úvÉÖªÉÇ{Énùɴɱɨ¤ÉÒ* ÊxÉpùɴɶÉäxÉ ¦É´ÉiÉÉ%{ªÉxÉ´ÉäIªÉ¨ÉÉhÉÉ {ɪÉÖÇiºÉÖEòi´É¨É¤É±ÉÉ ÊxÉ榃 JÉÎhb÷iÉä´É* ±ÉI¨ÉÒÌ´ÉxÉÉänùªÉÊiÉ ªÉäxÉ ÊnùMÉxiɱɨ¤ÉÒ ºÉÉä%Ê{É i´ÉnùÉxÉxɯûÊSÉÌ´ÉVɽþÉÊiÉ SÉxpù&**67**
\n{Zmhti\ `hXm]y\th£yamWm
]cypÕpIXza_em \nin JWvUntX\
e£ vaoÀhnt\mZbXn tb\ ZnK´ew_o
tkm]n XzZm\\cpNnÀhnPlmXn N{µx. 67.
+x´ÉªÉ& ÊxÉpùɴɶÉäxÉ ¦É´ÉiÉÉ +xÉ´ÉäIªÉ¨ÉÉhÉÉ +Ê{É ±ÉI¨ÉÒ& JÉÎhb÷iÉÉ +¤É±ÉÉ <´É ÊxÉ榃 ªÉäxÉ {ɪÉÖÇiºÉÖEòi´ÉÆ Ê´ÉxÉÉänùªÉÊiÉ ºÉ& SÉxpù& +Ê{É ÊnùMÉxiɱɨ¤ÉÒ i´ÉnùÉxÉxɯûËSÉ Ê´ÉVɽþÉÊiÉ* A\zbmÀ°w
\n{ZmhiwhZ\mb A§bm {i²n¡s¸SmXncp-¶n«pw e£van ]nW§nb s]¬Ip«nsbt¸mse
cm{Xn-bn-Â bmsXmcph\memtWm thÀ]mSv AIäp¶Xv B N{µ³ ]Snªmtd Zn¡n-s\ Ahew_n¨XpsIm−v
A§bpsS apJIm´nsb shSnbp-¶p.
kmcw
Dd¡w h¶ A§bm ]cnKWn¡mXncn¡s¸Sp¶ e£ vaotZhn AhKWn¡s¸« \mbnIsbt¸mse
bmsXmcmfmemtWm hnclthZ\ ian¸n-¨n-cp¶Xv B N{µ\pw ]Snªmtd Zn¡Iw {]m]n¨n-cn-¡p-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ¦É´ÉiÉÉ%{ªÉxÉ´ÉäIªÉ¨ÉÉhÉÉ-¦É´ÉiÉÉ +Ê{É +xÉ´ÉäIªÉ¨ÉÉhÉÉ* {ɪÉÖÇiºÉÖEòi´É¨É¤É±ÉÉ-{ɪÉÖÇiºÉÖEòi´É¨É +¤É±ÉÉ* JÉÎhb÷iÉä´É-JÉÎhb÷iÉÉ <´É* ±ÉI¨ÉÒÌ´ÉxÉÉänùªÉÊiÉ-±ÉI¨ÉÒ& Ê´ÉxÉÉänùªÉÊiÉ* ºÉÉä%Ê{É-ºÉ& +Ê{É* i´ÉnùÉxÉxɯûÊSÉÌ´ÉVɽþÉÊiÉ-i´ÉnùÉxÉxɯûÊSÉ& Ê´ÉVɽþÉÊiÉ* iÉuù±MÉÖxÉÉ ªÉÖMÉ{ÉnÖùÎx¨ÉʹÉiÉäxÉ iÉÉ´É- iºÉt& {É®úº{É®úiÉÖ±ÉɨÉÊvÉ®úÉäʽþiÉÉÆ uäù* |ɺ{Éxnù¨ÉÉxÉ{ɯû¹ÉäiÉ®úiÉÉ®ú¨ÉxiÉ- ¶SÉIÉÖºiÉ´É |ÉSÉʱÉiɧɨɮÆú SÉ {ÉnÂù¨É¨ÉÂ**68**
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 57
XZzevKp\m bpK]Zp·njntX\ Xmhþ
ÕZyx ]ckv]cXpema[ntcmlnXmw tZz
{]kv]µam\]cptjXcXmca´þ
Ý£pkvXh {]NenX{`acw N ]Zvaw. 68.
+x´ÉªÉ& iÉuù±MÉÖxÉÉ iÉÉ´ÉiÉ ªÉÖMÉ{ÉiÉ =Îx¨ÉʹÉiÉäxÉ; +xiÉ& |ɺ{Éxnù¨ÉÉxÉ{ɯû¹ÉäiÉ®úiÉÉ®Æú iÉ´É SÉIÉÖ&, +xiÉ&|ÉSÉʱÉiɧɨɮÆú {ÉnÂù¨ÉÆ SÉ; ºÉt& uäù {É®úº{É®úiÉÖ±ÉɨÉ +ÊvÉ®úÉäʽþiÉɨÉÂ* A\zbmÀ°w
Hcp-an-¨pÅ at\mlcamb hnScÂsIm−v DÅn kv]µn¡p¶ arZphmb Idp¯\ndapÅ A§bpsS
I®pw DÅn h«an«v ]d¡p¶ ht−mSp-Iq-Snb Xmac¸qhpw s]«¶ v c−pw ]ckv]ckmZriys¯
Bhln¡s«.
kmcw
at\mlcamb Hcp-an-¨pÅ hnScÂsIm− v DÅn-Â CfInbm-Sp¶ Idp¯ angn-tbmSp IqSnb A§bpsS
I®pw DÅn- h−n³Iq«§Ä ]mdn¸d¡p¶ Xmac¸qhpw £Wt\cw At\ym\ykmZriyw hln¡s«.
ºÉÎxvÉSUäônù& ªÉÖMÉ{ÉnÖùÎx¨ÉʹÉiÉäxÉ-ªÉÖMÉ{ÉiÉ =Îx¨ÉʹÉiÉäxÉ* iÉÉ´ÉiºÉt&-iÉÉ´ÉiÉ ºÉt&* {É®úº{É®úiÉÖ±ÉɨÉÊvÉ®úÉäʽþiÉÉÆ-{É®úº{É®úiÉÖ±ÉɨÉ +ÊvÉ®úÉäʽþiÉɨÉÂ* |ɺ{Éxnù¨ÉÉxÉ{ɯû¹ÉäiÉ®úiÉÉ®ú¨ÉxiɶSÉIÉÖºiÉ´É-|ɺ{Éxnù¨ÉÉxÉ{ɯû¹ÉäiÉ®úiÉÉ®ú¨É +xiÉ& SÉIÉÖ& iÉ´É*
´ÉÞxiÉÉSUÂô±ÉlÉÆ ½þ®úÊiÉ {ÉÖ¹{ɨÉxÉÉäEò½þÉxÉÉÆ ºÉƺÉÞVªÉiÉä ºÉ®úʺÉVÉè®ú¯ûhÉÉƶÉÖʦÉzÉè&* º´ÉɦÉÉÊ´ÉEÆò {É®úMÉÖhÉäxÉ Ê´É¦ÉÉiÉ´ÉɪÉÖ& ºÉÉè®ú¦ªÉ¨ÉÒ{ºÉÖÊ®ú´É iÉä ¨ÉÖJɨÉɯûiɺªÉ**69**
hr´mÑveYw lcXn ]pjv]at\mIlm\mw
kwkrPytX kcknssPccpWmwip`nss¶x
kzm`mhnIw ]cKptW\ hn`mXhmbpx
kuc`yao]vkpcnh tX apJamcpXky. 69.
+x´ÉªÉ& ʴɦÉÉiÉ´ÉɪÉÖ& iÉä ¨ÉÖJɨÉɯûiɺªÉ º´ÉɦÉÉÊ´ÉEÆò ºÉÉè®ú¦ªÉÆ {É®úMÉÖhÉäxÉ <Ç{ºÉÖ& <´É +xÉÉäEò½þÉxÉÉÆ ´ÉÞxiÉÉiÉ ¶±ÉlÉÆ {ÉÖ¹{ÉÆ ½þ®úÊiÉ, +¯ûhÉÉƶÉÖʦÉzÉè& ºÉ®úʺÉVÉè& (ºÉ½þ) ºÉƺÉÞVªÉiÉä* A\zbmÀ°w
{]`mX¯nse hmbp \nsâ \nizmkhmbphn-\v kzm`mhnIamb kuc`ys¯ ]csâ KpWwsIm− v
t\SnsbSp¡m³ B{Kln¨ns«¶t]mse ASÀ¶ ]qhns\ hr£§fpsS sR«n -\n-¶v lcn¡p-¶p.
Nph¸pcivanIfpÅ kqcyIncW§tfäv `n¶§fmb XmacItfmsSm¸w CSs]SpIbpw sN¿p¶p.
kmcw
]peÀIme¯nse hmbp APsâ \nizmkhmbphn\p-t]mepw kuc`yw e`n¡phm\mbn ]cKpWs¯
t\Sn-sb-Sp¡m\m{Kln¨ns«¶t]mse hr£§fn \nev¡p¶ ]q¡sf sR«nÂ\n¶SÀ¯nsbSp-¡pIbpw
kqcyIncW§tfäv D·nj¯mb Xmac¸q¡fpambn CSs]SpIbpw sN¿p¶p.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 58
ºÉÎxvÉSUäônù& ´ÉÞxiÉÉSUÂô±ÉlÉÆ-´ÉÞxiÉÉiÉ ¶±ÉlɨÉÂ* {ÉÖ¹{ɨÉxÉÉäEò½þÉxÉÉÆ-{ÉÖ¹{ɨÉ +xÉÉäEò½þÉxÉɨÉÂ* ºÉ®úʺÉVÉè®ú¯ûhÉɶÉÖʦÉzÉè&-ºÉ®úʺÉVÉè& +¯ûhÉÉƶÉÖʦÉzÉè&* ºÉÉè®ú¦ªÉ¨ÉÒ{ºÉÖÊ®ú´É-ºÉÉè®ú¦ªÉ¨É <Ç{ºÉÖ& <´É* iÉÉ©ÉÉänù®äú¹ÉÖ {ÉÊiÉiÉÆ iɯû{ɱ±É´Éä¹ÉÖ ÊxÉvÉÉêiɽþÉ®úMÉÖʱÉEòÉʴɶÉnÆù ʽþ¨Éɨ¦É&* +ɦÉÉÊiÉ ±É¤vÉ{É®ú¦ÉÉMÉiɪÉÉvÉ®úÉä¹`äö ±ÉÒ±ÉÉκ¨ÉiÉÆ ºÉnù¶ÉxÉÉÌSÉÊ®ú´É i´ÉnùҪɨÉÂ**70** Xmt{amZtcjp ]XnXw Xcp]Ãthjp
\nÀ[uXlmcKpenImhniZw lnamw`x
B`mXn e_v[]c`mKXbm[tcmjvtT
eoemkvanXw kZi\mÀNncnh XzZobw. 70.
+x´ÉªÉ& iÉÉ©ÉÉänù®äú¹ÉÖ iɯû{ɱ±É´Éä¹ÉÖ {ÉÊiÉiÉÆ ÊxÉvÉÉêiɽþÉ®úMÉÖʱÉEòÉʴɶÉnÆù ʽþ¨Éɨ¦É& ±É¤vÉ{É®ú¦ÉÉMÉiɪÉÉ +vÉ®úÉä¹`äö {ÉÊiÉiÉÆ ºÉnù¶ÉxÉÉÌSÉ& i´ÉnùÒªÉÆ ±ÉÒ±ÉÉκ¨ÉiɨÉ <´É +ɦÉÉÊiÉ* A\zbmÀ°w
a[y`mKw sN¼n³\ndapÅ Xcp¡fpsS XfncneIfn hoW \ntÈjw sXfnabmÀ¶ KpfnIbpsS
cq]apÅ ap¯paWnIÄt]mse hnekp¶ lnaPew Hcphenb`mKw e`n¨XpsIm-−v A[tcmjvT§fnÂ
hoW Z´¯nsâ tim`tbmSp-Iq-Snb A§bpsS ]p©ncn F¶t]mse tim`n-¡p-¶p.
kmcw
Xcp]Ãh§fpsS a[y¯nÂhoWv sXfnabmÀ¶v \nev¡p¶ ap¯paWnIÄ¡v kaapÅ lnaIW§Ä
apJIplc§fn lmc¯n\p kaw \nc¶p InS¡p¶ Z´ÑhntbmSp-Iq-Snb A§bpsS ]p©ncn F¶ a«v
tim`n-¡p-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& ±É¤vÉ{É®ú¦ÉÉMÉiɪÉÉvÉ®úÉä¹`äö-±É¤vÉ{É®ú¦ÉÉMÉiɪÉÉ +vÉ®úÉä¹`äö* ºÉnù¶ÉxÉÉÌSÉÊ®ú´É-ºÉnù¶ÉxÉÉÌSÉ& <´É* ªÉÉ´Éi|ÉiÉÉ{ÉÊxÉÊvÉ®úÉGò¨ÉiÉä xÉ ¦ÉÉxÉÖ- ®ú¼xÉÉªÉ iÉÉ´Énù¯ûhÉäxÉ iɨÉÉä ÊxÉ®úºiɨÉÂ* +ɪÉÉävÉxÉÉOɺɮúiÉÉÆ i´É滃 ´ÉÒ®ú ªÉÉiÉä ËEò ´ÉÉ Ê®ú{ÉÚƺiÉ´É MÉÖ¯û& º´ÉªÉ¨ÉÖÎSUôxÉÊkÉ**71** bmhXv{]Xm]\n[ncm{IatX \ `m\pþ
cÓmb XmhZcptW\ Xtam \nckvXw
Btbm[\m{KkcXmw Xzbn hoc bmtX
Inw hm cn]qwkvXh Kpcpx kzbapÑn\¯n. 71.
+x´ÉªÉ& ªÉÉ´ÉiÉ |ÉiÉÉ{ÉÊxÉÊvÉ& ¦ÉÉxÉÖ& xÉ +ÉGò¨ÉiÉä iÉÉ´ÉiÉ +¼xÉÉªÉ +¯ûhÉäxÉ iɨÉ& ÊxÉ®úºiɨÉÂ* (½äþ) ´ÉÒ®ú, i´É滃 +ɪÉÉävÉxÉÉOɺɮúiÉÉÆ ªÉÉiÉä iÉ´É MÉÖ¯û& Ê®ú{ÉÚxÉ º´ÉªÉ¨É =ÎSUôxÉÊkÉ ËEò ´ÉÉ? A\zbmÀ°w
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 59
{]Xm]\n[nbmb kqcy³ DZn¡pt¼mÄhsc s]«¶v AcpW\m Ccp«v AIäs¸Sp¶p. AÃtbm
hoc, A§ v bp²¯n A{Kna\mbncn-¡pt¼mÄ A§bpsS ]nXmhv i{Xp¡sf kzbw D·qe\w
sN¿mdpt−m?
kmcw
{]Xm]kzcq]nbmb kqcy³ DZn¨pbcpt¼mÄhsc kqcysâ tXcmfnbmb AcpW\mWv Ccp-«ns\
AIäp¶Xv. AXp-t]mse hoc\mb A§v bp²¯n Xev]c\pw tPXmhpambncn¡pt¼mÄ A§bpsS
]nXmhmb cLphn\v i{Xpkwlmc¯n\pÅ Ahkcw e`n¡mdpt−m? i{Xphns\ kwlcn¡mdpt−m?
ºÉÎxvÉSUäônù& ªÉÉ´Éi|ÉiÉÉ{ÉÊxÉÊvÉ®úÉGò¨ÉiÉä-ªÉÉ´ÉiÉ |ÉiÉÉ{ÉÊxÉÊvÉ& +ÉGò¨ÉiÉä* ¦ÉÉxÉÖ®ú¼xÉɪÉ-¦ÉÉxÉÖ& +¼xÉɪÉ* iÉÉ´Énù¯ûhÉäxÉ-iÉÉ´ÉiÉ +¯ûhÉäxÉ* Ê®ú{ÉÚƺiÉ´É-Ê®ú{ÉÚxÉ iÉ´É* º´ÉªÉ¨ÉÖÎSUôxÉÊkÉ-º´ÉªÉ¨É =ÎSUôxÉÊkÉ*
¶ÉªªÉÉÆ VɽþiªÉ֦ɪÉ{ÉIÉÊ´ÉxÉÒiÉÊxÉpùÉ& ºiɨ¦Éä®ú¨ÉÉ& ¨ÉÖJÉ®ú¶ÉÞRÂóJɱÉEò̹ÉhɺiÉä* ªÉä¹ÉÉÆ Ê´É¦ÉÉÎxiÉ iɯûhÉɯûhÉ®úÉMɪÉÉäMÉÉiÉ ʦÉzÉÉÊpùMÉÉèÊ®úEòiÉ]õÉ <´É nùxiÉEòÉä¶ÉÉ&**72** i¿mw PlXyp`b]£hn\oX\n{Zmx
kvXwt`camx apJcirwJeIÀjnWkvtX
tbjmw hn`m´n XcpWmcpWcmKtbmKmXv
`n¶m{ZnKucnIXSm Ch Z´tImimx. 72.
+x´ÉªÉ& =¦ÉªÉ{ÉIÉÊ´ÉxÉÒiÉÊxÉpùÉ& ¨ÉÖJÉ®ú¶ÉÞRÂóJɱÉEò̹ÉhÉ& iÉä ºiɨ¦Éä®ú¨ÉÉ& ¶ÉªªÉÉÆ VɽþÊiÉ* ªÉä¹ÉÉÆ nùxiÉEòÉä¶ÉÉ& iɯûhÉɯûhÉ®úÉMɪÉÉäMÉÉiÉ ʦÉzÉÉÊpùMÉÉèÊ®úEòiÉ]õÉ& <´É ʴɦÉÉÎxiÉ* A\zbmÀ°w
c−phihpw InS¶v Dd§pIbpw Bb¯n N§e ]nSn-¨pe¡p¶hcpw Bb A§bpsS B\IÄ
i¿sb Dt]-£n-¡p-¶p. AhbpsS Z´tImi§Ä _memcpWsâ cmKtbmKw \nan¯w ]ÀÆX¯nsâ
XS§sf `n¶am¡nb XS§sft¸mse tim`n-¡p-¶p.
kmcw
Ccphihpw Nmªpw Ncnªpw InS¶v Dd§pIbpw apJcambn N§e ]nSn-¨pe¨pw A§bpsS
B\IÄ Dd¡s¯ shSnbp-¶p. AhbpsS sIm¼n-sâ Iq¼pIÄ _mekqcysâ Acp-WnabpsS
kwtbmK¯m ]ÀÆX¯nsâ XS§sf Ip¯n-¸nfÀ¶t]mse tim`n-¡p-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& VɽþiªÉ֦ɪÉ{ÉIÉÊ´ÉxÉÒiÉÊxÉpùÉ&-VɽþÊiÉ =¦ÉªÉ{ÉIÉÊ´ÉxÉÒiÉÊxÉpùÉ&* ¨ÉÖJÉ®ú¶ÉÞRÂóJɱÉEò̹ÉhɺiÉä-¨ÉÖJÉ®ú¶ÉÞRÂóJɱÉEò̹ÉhÉ& iÉä* ʦÉzÉÉÊpùMÉÉèÊ®úEòiÉ]õÉ <´É-ʦÉzÉÉÊpùMÉÉèÊ®úEòiÉ]õÉ& <´É*
nùÒPÉ湴ɨÉÒ ÊxɪÉʨÉiÉÉ& {É]õ¨Éhb÷{Éä¹ÉÖ ÊxÉpùÉÆ Ê´É½þÉªÉ ´ÉxÉVÉÉIÉ ´ÉxÉɪÉÖnäù¶ÉÉ&* ´ÉCjÉÉ乨ÉhÉÉ ¨ÉʱÉxɪÉÎxiÉ {ÉÖ®úÉäMÉiÉÉÊxÉ ±ÉäÁÉÊxÉ ºÉèxvÉ´ÉʶɱÉɶÉEò±ÉÉÊxÉ ´ÉɽþÉ&**73**
ZoÀtLjzao \nbanXmx ]SaWvUtejp
\n{Zmw hnlmb h\Pm£ h\mbptZimx
ht{àmjvaWm aen\b´n ]ptcmKXm\n
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 60
telym\n sskÔhinemiIem\n hmlmx. 73.
+x´ÉªÉ& (½äþ) ´ÉxÉVÉÉIÉ, nùÒPÉæ¹ÉÖ {É]õ¨Éhb÷{Éä¹ÉÖ ÊxɪÉʨÉiÉÉ& ´ÉxÉɪÉÖnäù¶ªÉÉ& +¨ÉÒ ´ÉɽþÉ& ÊxÉpùÉÆ Ê´É½þÉªÉ {ÉÖ®úÉäMÉiÉÉÊxÉ ±ÉäÁÉÊxÉ ºÉèxvÉ´ÉʶɱÉÉä+ɶÉEò±ÉÉÊxÉ ´ÉCjÉÉ乨ÉhÉÉ ¨ÉʱÉxɪÉÎxiÉ* A\zbmÀ°w AÃtbm h\Pm£, ZoÀLamb hkv{X¯m \nÀ½n¡s¸« IqSmc§fn \ntbm-Kn¡s¸«n-«pÅ
h\mbptZi¯pÅ Cu IpXncIÄ Dd¡w shSn-ªv ]ptcm`mK¯v \¡n¯n¶phm\n«p-sIm-Sp¯ D¸n-
³ineIsf apJs¯ NqSpÅ \nizmk¯m aen\s¸Sp-¯p-¶p.
kmcw AÃtbm Xmac¡®m, hkv{X\nÀ½nXamb IqSmc§fn sI«n-bn-«n-cn-¡p¶ h\mbptZis¯
IpXncIÄ Dd¡apt]-£n¨Xn\ptijw \¡n¯n¶m\mbn C«p-sIm-Sp¡s¸« D¸n-³I«IÄ aW¯pt\m¡sh
NqSp \nizmktaäv aen\s¸Sp-¶p.
ºÉÎxvÉSUäônù& nùÒPÉ湴ɨÉÒ-nùÒPÉæ¹ÉÖ +¨ÉÒ* ¦É´ÉÊiÉ Ê´É®ú±É¦ÉÊHò¨±ÉÉÇxÉ{ÉÖ¹{ÉÉä{ɽþÉ®ú& º´ÉÊEò®úhÉ{ÉÊ®ú´Éä¹ÉÉänÂù¦Éänù¶ÉÚxªÉÉ& |ÉnùÒ{ÉÉ&* +ªÉ¨ÉÊ{É SÉ ÊMÉ®Æú xɺi´Éi|ɤÉÉävÉ|ɪÉÖHòÉ- ¨ÉxÉÖ´ÉnùÊiÉ ¶ÉÖEòºiÉä ¨É\VÉÖ´ÉÉC{É\VÉ®úºlÉ&**74** `hXn hnce`ànÀ¾m\]pjvt]m]lmcx
kzIncW]cnthtjmZvt`Ziq\ymx {]Zo]mx
Aba]n N Kncw \kvXzXv{]t_m[{]bpàmþ
a\phZXn ipIkvtX aRvPphmIv]RvPcØx. 74.
+x´ÉªÉ& ¨±ÉÉxÉ{ÉÖ¹ÉÉä{ɽþÉ®ú& Ê´É®ú±É¦ÉÊHò& ¦É´ÉÊiÉ, |ÉnùÒ{ÉÉ& º´ÉÊEò®úhÉ{ÉÊ®ú´Éä¹ÉÉänÂù¦ªÉänù¶ÉÚxªÉÉ& (¦É´ÉÎxiÉ); +Ê{É SÉ {É\VÉ®úºlÉ& ¨É\VÉÖ´ÉÉEÂò +ªÉÆ iÉä ¶ÉÖEò& i´Éi|ɤÉÉävÉxÉ|ɪÉÖHòÉÆ xÉ& ÊMÉ®ú¨É +xÉÖ´ÉnùÊiÉ* A\zbmÀ°w
]pjvt]m]lmc§Ä hmSn¯pS§n. {]Zo]§Ä kz´wIncW§sfs¡m-−pÅ ]cnthjw
CÃm¯XmIp¶p. am{Xhpaà Iq«n¯s¶ ØnXnsN¿p a[pc`mjnbmb A§bpsS X¯ A§bpsS
DWÀ¯n\p{]tbmKn¨ R§fpsS hm¡pIsf Gäp-]m-Sp-¶p.
kmcw
APs\ kzoIcn¡p¶Xn\mbn tImÀ¯n-cn-¡p¶ ]pjvt]m]lmc§Ä hmSnbncn-¡p-¶p. hnf¡pIÄ
kz´w IncWs¯ D±o-]n-¸n-¡p¶Xn iàcÃmXmbncn-¡p-¶p. am{Xaà A§sb DWÀ¯phm\mbn
A§bpsS hotc-Xnlmk§Ä hmgv p¶ R§fpsS hN\§sf A§bpsS X¯ Gäp-]m-Sp-¶p.
<ÊiÉ Ê´É®úÊSÉiÉ´ÉÉÎM¦É´ÉÇÎxnù{ÉÖjÉè& EÖò¨ÉÉ®ú& ºÉ{ÉÊnù Ê´ÉMÉiÉÊxÉpùºiɱ{ɨÉÖVZÉÉ\SÉEòÉ®ú* ¨Énù{É]ÖõÊxÉxÉnùnÂùʦɤÉÉæÊvÉiÉÉä ®úÉVɽÆþºÉè& ºÉÖ®úMÉVÉ <´É MÉÉRÂóMÉÆ ºÉèEòiÉÆ ºÉÖ|ÉiÉÒEò&**75** CXn hncNnXhmKv`nÀhµn]pss{Xx Ipamcx
k]Zn hnKX\n{ZkvXev]apPvQm©Imc
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 61
aZ]Sp\n\ZZv`nÀt_m[ntXm cmPlwsskx
kpcKP Ch KmwKw sskIXw kp{]XoIx. 75.
+x´ÉªÉ& <ÊiÉ Ê´É®úÊSÉiÉ´ÉÉÎM¦É& ´ÉÎxnù{ÉÖjÉè& ºÉ{ÉÊnù Ê´ÉMÉiÉÊxÉpù& EÖò¨ÉÉ®ú& ¨Énù{É]ÖõÊxÉxÉnÂùʦÉ& ®úÉVɽÆþºÉè& ¤ÉÉäÊvÉiÉ& ºÉÖ|ÉiÉÒEò& ºÉÖ®úVÉMÉ& MÉÉRÂóMÉÆ ºÉèEòiɨÉ <´É iɱ{ÉÆ =VZÉÉ\SÉEòÉ®ú* A\zbmÀ°w C{]Imcw hm¡pIsf hn\ykn¸n¨ hµn]p{X·mcm s]«¶v Dd¡¯nÂ\n-¶v DWÀ¯s¸« Ipamc³
aZwsIm− v i_vZn¡p¶ cmPlwk§fm DWÀ¯s¸« kp{]XoIs\¶ tZhKPw KwKbnse
aW¯n«bnÂ\ns¶¶t]mse Xev]¯n \ns¶gpt¶äp.
kmcw
C{]Imcw aZwsIm−v kt´mj¯m i_vZn¡p¶ cmPlwk§fm DWÀ¯s¸« kp{]XoIs\¶
Zn¤Pw KwKbnse aW¯n«bnÂ\ns¶¶t]mse hµn]p{X·mcm Hcp-¡p¶ kvXpXn-KoX§Ä tI«v
APalmcmPmhv i¿ hns«gpt¶äp.
ºÉÎxvÉSUäônù& Ê´É®úÊSÉiÉ´ÉÉÎM¦É´ÉÇÎxnù{ÉÖjÉè&-Ê´É®úÊSÉiÉ´ÉÉÎM¦É& ´ÉÎxnù{ÉÖjÉè&* Ê´ÉMÉiÉÊxÉpùºiɱ{ɨÉÖVZÉÉ\SÉEòÉ®ú-Ê´ÉMÉiÉÊxÉpù& iɱ{ɨÉ =VZÉÉ\SÉEòÉ®ú* ¨Énù{É]ÖõÊxÉxÉnùÎnÂù¦É¤ÉÉæÊvÉiÉÉä-¨Énù{É]ÖõÊxÉxÉnùÎnÂù¦É& ¤ÉÉäÊvÉiÉ&* ºÉÖ®úMÉVÉ <´É-ºÉÖ®úMÉVÉ& <´É*
+lÉ Ê´ÉÊvɨɴɺÉɪªÉ ¶ÉɺjÉoù¹]Æõ Ênù´ÉºÉ¨ÉÖJÉÉäÊSÉiɨÉÎ\SÉiÉÉÊIÉ{ÉI¨ÉÉ* EÖò¶É±ÉÊ´É®úÊSÉiÉÉxÉÖEÚò±É´Éä¹É& ÊIÉÊiÉ{ɺɨÉÉVɨÉMÉÉiº´ÉªÉÆ´É®úºlɨÉÂ**76** AY hn[nahkm¿ imkv{XZrjvSw
ZnhkaptJmNnXa©nXm£n]£vam
IpiehncNnXm\pIqethjx
£nXn]kamPaKmÕzbwhcØw. 76.
+x´ÉªÉ& +lÉ +Î\SÉiÉÉÊIÉ{ÉI¨ÉÉ (ºÉ& +VɨɽþÉ®úÉVÉ&) ¶ÉɺjÉoù¹]Æõ Ênù´ÉºÉ¨ÉÖJÉÉäÊSÉiÉÆ Ê´ÉvɨÉ +´ÉºÉɪªÉ EÖò¶É±ÉÊ´É®úÊSÉiÉÉxÉÖEÚò±É´Éä¹É& (ºÉxÉÂ) º´ÉªÉÆ´É®úºlÉÆ ÊIÉÊiÉ{ɺɨÉÉVɨÉ +MÉÉiÉÂ*õ A\zbmÀ°w ]n¶o-Sv at\mlcamb A£n]£ va§tfmSp-Iq-Snb At±lw imkv{Xa\pkcn¨v Znhtk\ sN¿p¶
{]`mXImem-\pjvTm\sams¡ sNbvXv Ipie·mcm A\p-cq]amb thjw [cn¡s¸«n-«v
kzbwhc¯ns\¯nb cmPm¡·mcpsS kZÊnte-¡v t]mbn.
kmcw A\´cw at\mlcamb A£n]£ va§fpsS DSaØ\mb APalmcmPmhv imkv{X¯nÂ
ImWmhp¶ {]`mXImeIÀ½§Ä sNbvXXn\p tijw kzbwhcthjw Na¡p¶Xn {]Kev`·mscs¡m− v
thjhpw Nabn¨n-«v kzbwhc¯n\mbn F¯nb cmPm¡·mcpsS kZÊnte-¡v Kan¨p.
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 62
ºÉÎxvÉSUäônù& Ê´ÉÊvɨɴɺÉɪªÉ-Ê´ÉÊvɨÉ +´ÉºÉɪªÉ* Ênù´ÉºÉ¨ÉÖJÉÉäÊSÉiɨÉÎ\SÉiÉÉÊIÉ{ÉI¨ÉÉ-Ênù´ÉºÉ¨ÉÖJÉÉäÊSÉiɨÉ +Î\SÉiÉÉÊIÉ{ÉI¨ÉÉ* ÊIÉÊiÉ{ɺɨÉÉVɨÉMÉÉiº´ÉªÉÆ´É®úºlɨÉÂ-ÊIÉÊiÉVɺɨÉÉVɨÉ +MÉÉiÉ º´ÉªÉÆ´É®úºlɨÉÂ*
MODULE III
BASIC GRAMMAR 1. Declensions of Vrksa, Lata, Vanam, Pitr and Kavi. 2. Conjugations of Bhu Dhatu in Lat, Lang, Lrt, Lit and Lot. 3. Sandhi - Svara, Vyanjana and Visarga.
Essential Reading:- Sidharupa
Additional reading 1. Sabdamanjari. 2. Dhatumanjari. 3. Balabodhanam by Rajarshi Ramavarma Thampuran, published by Govt. Sanskrit College,
Thrippunithura. 4. Laghusamskrtam – by Dr. K. G. Poulose, Current Books, Kottayam.
BASIC GRAMMAR DECLENSIONS OF
VRKSHA, LATA, VANAM, PITR AND KAVI
+EòÉ®úÉxiÉ& {ÉÖα±ÉRÂóMÉ& ´ÉÞIɶɤnù& (AImcm´w ]pÃnwKw hr£i_vZw)
ʴɦÉÊHò& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉ hn`àn GIhN\w ZznhN\w _lphN\w |ÉlɨÉÉ ´ÉÞIÉ& ´ÉÞIÉÉè ´ÉÞIÉÉ& {]Yam hr£x hr£u hr£mx
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 63
ºÉ¨¤ÉÉävÉxÉ|ÉlɨÉÉ ½äþ ´ÉÞIÉ ½äþ ´ÉÞIÉÉè ½äþ ´ÉÞIÉÉ& kwt_m[\ {]Yam tl hr£ tl hr£u tl hr£mx ÊuùiÉÒªÉÉ ´ÉÞIɨÉ ´ÉÞIÉÉè ´ÉÞIÉÉxÉ ZznXobm hr£w hr£u hr£m³ iÉÞiÉÒªÉÉ ´ÉÞIÉähÉ ´ÉÞIÉɦªÉÉÆ ´ÉÞIÉè& XrXobm hrt£W hr£m`ymw hrss£x SÉiÉÖlÉÔ ´ÉÞIÉÉªÉ ´ÉÞIÉɦªÉÉÆ ´ÉÞIÉ䦪É& NXpcv°o hr£mb hr£m`ymw hrt£`yx {É\SɨÉÒ ´ÉÞIÉÉiÉ ´ÉÞIÉɦªÉÉÆ ´ÉÞIÉ䦪É& ]©ao hr£mXv hr£m`ymw hrt£`yx ¹É¹`öÒ ´ÉÞIɺªÉ ´ÉÞIɪÉÉä& ´ÉÞIÉÉhÉɨÉ jjvTo hr£ky hr£tbmx hr£mWmw ºÉ{iɨÉÒ ´ÉÞIÉä ´ÉÞIɪÉÉä& ´ÉÞIÉä¹ÉÖ k]vXao hrt£ hr£tbmx hrt£jp
+ÉEòÉ®úÉxiÉ& ºjÉÒʱÉRÂóMÉ& ±ÉiÉɶɤnù&
(BImcm´w kv{XoenwKw eXmi_vZw)
ʴɦÉÊHò& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉ hn`àn GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉÉ ±ÉiÉÉ ±ÉiÉä ±ÉiÉÉ& {]Yam eXm etX eXmx
ºÉ¨¤ÉÉävÉxÉ|ÉlɨÉÉ ½äþ ±ÉiÉä ½äþ ±ÉiÉä ½äþ ±ÉiÉÉ& kwt_m[\ {]Yam tl etX tl etX tl eXmx ÊuùiÉÒªÉÉ ±ÉiÉɨÉ ±ÉiÉä ±ÉiÉÉ& ZznXobm eXmw etX eXmx iÉÞiÉÒªÉÉ ±ÉiɪÉÉ ±ÉiÉɦªÉÉÆ ±ÉiÉÉʦÉ& XrXobm eXbm eXm`ymw eXm`nx SÉiÉÖlÉÔ ±ÉiÉɪÉè ±ÉiÉɦªÉÉÆ ±ÉiÉɦªÉ& NXpcv°o eXmssb eXm`ymw eXm`yx
{É\SɨÉÒ ±ÉiÉɪÉÉ& ±ÉiÉɦªÉÉÆ ±ÉiÉɦªÉ& ]©ao eXmbmx eXm`ymw eXm`yx ¹É¹`öÒ ±ÉiÉɪÉÉ& ±ÉiɪÉÉä& ±ÉiÉÉxÉɨÉ jjvTo eXmbmx eXtbmx eXm\mw ºÉ{iɨÉÒ ±ÉiÉɪÉɨÉ ±ÉiɪÉÉä& ±ÉiÉɺÉÖ k]vXao eXmbmw eXtbmx eXmkp
+EòÉ®úÉxiÉ& xÉ{ÉÖƺÉEòʱÉRÂóMÉ& ´Éxɶɤnù&
(AImcm´w \]pwkIenwKw h\i_vZw)
ʴɦÉÊHò& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 64
hn`àn GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉÉ ´ÉxɨÉ ´ÉxÉä ´ÉxÉÉÊxÉ {]Yam h\w ht\ h\m\n
ºÉ¨¤ÉÉävÉxÉ|ÉlɨÉÉ ½äþ ´ÉxÉ ½äþ ´ÉxÉä ½äþ ´ÉxÉÉÊxÉ kwt_m[\ {]Yam tl h\ tl ht\ tl h\m\n
ÊuùiÉÒªÉÉ ´ÉxɨÉ ´ÉxÉä ´ÉxÉÉÊxÉ ZznXobm h\w ht\ h\m\n
iÉÞiÉÒªÉÉ ´ÉxÉäxÉ ´ÉxÉɦªÉÉÆ ´ÉxÉè& XrXobm ht\\ h\m`ymw hss\x
SÉiÉÖlÉÔ ´ÉxÉÉªÉ ´ÉxÉɦªÉÉÆ ´ÉxÉ䦪É& NXpcv°o h\mb h\m`ymw ht\`yx
{É\SɨÉÒ ´ÉxÉÉiÉ ´ÉxÉɦªÉÉÆ ´ÉxÉ䦪É& ]©ao h\mXv h\m`ymw ht\`yx
¹É¹`öÒ ´ÉxɺªÉ ´ÉxɪÉÉä& ´ÉxÉÉxÉɨÉ jjvTo h\ky h\tbmx h\m\mw
ºÉ{iɨÉÒ ´ÉxÉä ´ÉxɪÉÉä& ´ÉxÉä¹ÉÖ k]vXao ht\ h\tbmx ht\jp
@ñEòÉ®úÉxiÉ& {ÉÖα±ÉRÂóMÉ& Ê{ÉiÉ޶ɤnù& (EImcm´w ]pÃnwKw ]nXri_vZw)
ʴɦÉÊHò& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉ hn`àn GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉÉ Ê{ÉiÉÉ Ê{ÉiÉ®úÉè Ê{ÉiÉ®ú& {]Yam ]nXm ]nXcu ]nXcx ºÉ¨¤ÉÉävÉxÉ|ÉlɨÉÉ ½äþ Ê{ÉiÉ& ½äþ Ê{ÉiÉ®úÉè ½äþ Ê{ÉiÉ®ú& kwt_m[\ {]Yam tl ]nXx tl ]nXcu tl ]nXcx ÊuùiÉÒªÉÉ {iÉ®ú¨É Ê{ÉiÉ®úÉè Ê{ÉiÉßxÉ ZznXobm ]nXcw ]nXcu ]nXr³ iÉÞiÉÒªÉÉ Ê{ÉjÉÉ Ê{ÉiÉÞ¦ªÉÉÆ Ê{ÉiÉÞʦÉ& XrXobm ]n{Xm ]nXr`ymw ]nXr`nx SÉiÉÖlÉÔ Ê{ÉjÉä Ê{ÉiÉÞ¦ªÉÉÆ Ê{ÉiɦªÉ& NXpcv°o ]nt{X ]nXr`ymw ]nXr`yx {É\SɨÉÒ Ê{ÉiÉÖ& Ê{ÉiÉÞ¦ªÉÉÆ Ê{ÉiÉÞ¦ªÉ& ]©ao ]nXpx ]nXr`ymw ]nXr`yx ¹É¹`öÒ Ê{ÉiÉÖ& Ê{ÉjÉÉä& Ê{ÉiÉßhÉɨÉ jjvTo ]nXpx ]nt{Xmx ]nXrWmw ºÉ{iɨÉÒ Ê{ÉiÉÊ®ú Ê{ÉjÉÉä& Ê{ÉiÉÞ¹ÉÖ k]vXao ]nXcn ]nt{Xmx ]nXrjp
<EòÉ®úÉxiÉ& {ÉÖα±ÉRÂóMÉ& Eòʴɶɤnù& (CImcm´w ]pÃnwKw Ihni_vZw)
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 65
ʴɦÉÊHò& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉ hn`àn GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉÉ EòÊ´É& Eò´ÉÒ Eò´ÉªÉ& {]Yam Ihnx Iho Ihbx ºÉ¨¤ÉÉävÉxÉ|ÉlɨÉÉ ½äþ Eò´Éä ½äþ Eò´ÉÒ ½äþ Eò´ÉªÉ& kwt_m[\ {]Yam tl Ith tl Iho tl Ihbx
ÊuùiÉÒªÉÉ EòʴɨÉ Eò´ÉÒ Eò´ÉÒxÉ ZznXobm Ihnw Iho Iho³
iÉÞiÉÒªÉÉ EòÊ´ÉxÉÉ EòʴɦªÉÉÆ EòÊ´ÉʦÉ& XrXobm Ihn\m Ihn`ymw Ihn`nx SÉiÉÖlÉÔ Eò´ÉªÉä EòʴɦªÉÉÆ EòʴɦªÉ& NXpcv°o Ihtb Ihn`ymw Ihn`yx
{É\SɨÉÒ Eò´Éä& EòʴɦªÉÉÆ EòʴɦªÉ& ]©ao Ithx Ihn`ymw Ihn`yx
¹É¹`öÒ Eò´Éä& Eò´ªÉÉä& Eò´ÉÒxÉɨÉ jjvTo Ithx Ithymx Iho\mw
ºÉ{iɨÉÒ Eò´ÉÉè Eò´ªÉÉä& EòʴɹÉÖ k]vXao Ihu Ithymx Ihnjp
CONJUGATIONS OF BHU DHATU IN LAT, LANG, LRT, LIT AND LOT
¦ÉÚ vÉÉiÉÖ& ±É]Âõ ±ÉEòÉ®ú& (`q[mXp eSv eImcw)
{ÉÖ¯û¹É& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
]pcpjx GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦É´ÉÊiÉ ¦É´ÉiÉ& ¦É´ÉÎxiÉ {]Ya]pcpjx `hXn `hXx `h´n
¨ÉvªÉ¨É{ÉÖ¯û¹É& ¦É´É漃 ¦É´ÉlÉ& ¦É´ÉlÉ a²ya]pcpjx `hkn `hYx `hY =kɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦É´ÉÉ欃 ¦É´ÉÉ´É& ¦É´ÉɨÉ& D¯a]pcpjx `hman `hmhx `hmax
¦ÉÚ vÉÉiÉÖ& ±ÉRÂóõ ±ÉEòÉ®ú& (`q[mXp eMv eImcw)
{ÉÖ¯û¹É& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
]pcpjx GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉ{ÉÖ¯û¹É& +¦É´ÉiÉ +¦É´ÉiÉɨÉ +¦É´ÉxÉ {]Ya]pcpjx A`hXv A`hXmw A`h³
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 66
¨ÉvªÉ¨É{ÉÖ¯û¹É& +¦É´É& +¦É´ÉiɨÉ +¦É´ÉiÉ a²ya]pcpjx A`hx A`hXw A`hX =kɨÉ{ÉÖ¯û¹É& +¦É´É¨É +¦É´ÉÉ´É +¦É´ÉÉ¨É D¯a]pcpjx A`hw A`hmh A`hma
¦ÉÚ vÉÉiÉÖ& ±ÉÞ]Âõ ±ÉEòÉ®ú& (`q[mXp erSv eImcw)
{ÉÖ¯û¹É& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
]pcpjx GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦ÉʴɹªÉÊiÉ ¦ÉʴɹªÉiÉ& ¦ÉʴɹªÉÎxiÉ {]Ya]pcpjx `hnjyXn `hnjyXx `hnjy´n
¨ÉvªÉ¨É{ÉÖ¯û¹É& ¦ÉʴɹªÉ漃 ¦ÉʴɹªÉlÉ& ¦ÉʴɹªÉlÉ a²ya]pcpjx `hnjykn `hnjyYx `hnjyY
=kɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦ÉʺɹªÉÉ欃 ¦ÉʴɹªÉÉ´É& ¦ÉʴɹªÉɨÉ& D¯a]pcpjx `hnjyman `hnjymhx `hnjymax
¦ÉÚ vÉÉiÉÖ& ʱÉ]Âõ ±ÉEòÉ®ú& (`q[mXp enSv eImcw)
{ÉÖ¯û¹É& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
]pcpjx GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¤É¦ÉÚ´É ¤É¦ÉÚ´ÉiÉÖ& ¤É¦ÉÚ´ÉÖ& {]Ya]pcpjx _`qh _`qhXpx _`qhpx
¨ÉvªÉ¨É{ÉÖ¯û¹É& ¤É¦ÉÚÊ´ÉlÉ ¤É¦ÉÚ´ÉlÉÖ& ¤É¦ÉÚ´É a²ya]pcpjx _`qhnY _`qhYpx _`qh
=kɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¤É¦ÉÚ´É ¤É¦ÉÚÊ´É´É ¤É¦ÉÚÊ´É¨É D¯a]pcpjx _`qh _`qhnh _`qhna
¦ÉÚ vÉÉiÉÖ& ±ÉÉä]Âõ ±ÉEòÉ®ú& (`q[mXp temSv eImcw)
{ÉÖ¯û¹É& BEò´ÉSÉxɨÉ Êuù´ÉSÉxɨÉ ¤É½Öþ´ÉSÉxɨÉÂ
]pcpjx GIhN\w ZznhN\w _lphN\w
|ÉlɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦É´ÉiÉÖ, ¦É´ÉiÉÉiÉ ¦É´ÉiÉɨÉ ¦É´ÉxiÉÖ {]Ya]pcpjx `hXp, `hXmXv `hXmw `h´p
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 67
¨ÉvªÉ¨É{ÉÖ¯û¹É& ¦É´É, ¦É´ÉiÉÉiÉ ¦É´ÉiɨÉ ¦É´ÉiÉ a²ya]pcpjx `h, `hXmXv `hXw `hX =kɨÉ{ÉÖ¯û¹É& ¦É´ÉÉÊxÉ ¦É´ÉÉ´É ¦É´ÉÉ¨É D¯a]pcpjx `hm\n `hmh `hma
SANDHI SVARA, VYANJANA AND VISARGA
c−p]Z§Ä X½nepÅ tNÀ¨sbbmWv kÔn F¶p ]dbp¶Xv. BZy]Zs¯ ]qÀÆ]Zsa¶pw
c−mas¯ ]Zs¯ D¯c]Zsa¶pw ]dbp¶p. ]qÀÆ]Z¯nsâ A´na (Ahkm\s¯) hÀ®hpw
D¯c]Z¯nsâ BZna (BZys¯) hÀ®hpw X½nemWv kÔn hcp¶Xv.
kwkvIrX`mjbn ANvkÔn, lÂkÔn, hnkcv¤kÔn F¶n§s\ {][m\ambn aq¶p
kÔnIfmWv DÅXv. kzc§Ä X½nepÅ kÔnsb kzckÔnsb¶pw (ANvkÔnsb¶pw), hyRvP\§Ä
X½nepÅ kÔnsb hyRvP\kÔnsb¶pw (lÂkÔnsb-¶pw) kÔnbn- hnkÀ¤¯n\v {]m[m\yw
hcp¶Xns\ hnkÀ¤kÔnsb¶pw kwkvIrXsshbmIcWimkv{XIÀ¯mhmb ]mWn-\n-alÀjnbpsS
\nbaa\pkcn¨v a\Ênem-¡m-hp¶XmWv.
kzckÔn (ANvkÔn)
A, C, D, E, ev, F, H, sF, Hu F¶o H¼Xv kzc§fmWv kwkvIrX`mjbnepÅXv.
kPmXobhnPmXobkzc§fpsS kÔnt`Za\pkcn¨ v ZoÀL, KpW, hr²n, AbmZn, bWv F¶n§s\
kzckÔnbpw hn`Pnbv¡s¸«n-cn-¡p-¶p.
1. ZoÀLkÔn
kPmXobamb (H-tct]m-ep-Å) kzc§Ä (AXmbXv A F¶ kzc¯n\v A F¶ kzcw kPmXobw)
X½n tNcpt¼mÄ AhnsS ZoÀLamWv hcnI. A F¶ kzct¯m-sSm¸w A F¶ kzcw tNcpt¼mÄ B
F¶ ZoÀLhpw, C F¶ kzct¯m-sSm¸w C F¶ kzcw tNcpt¼mÄ Cu F¶ ZoÀLhpw, D F¶
kzct¯m-sSm¸w D F¶ kzcw tNcpt¼mÄ Du F¶ ZoÀLhpw, E F¶ kzct¯m-sSm¸w E F¶ kzcw
tNcpt¼mÄ Er F¶ ZoÀLhpw hcp¶p. ]mWn\n Xs¶ \nÀt±in¨ncn-¡p¶ DZmlcWw ]cntim[nbv¡mw.
ssZXy+Acnx þ ssZXymcnx
{io+Cuix þ {ioix
hnjvWp+DZbx þ hnjvWqZbx
tlmXr+EImcx þ tlmXrImcx
ap³]dª DZmlcW§fn ssZXy F¶ ]Z¯nse A´na AImct¯mSv Acnx F¶ ]Z¯nse
BZy AImcw tNcp-t¼mÄ BImcw (khÀ®ZoÀLw) h¶ v ssZXymcnx F¶q cq]w In«p-¶p. AXp-t]mse
C+C--þCu, D+DþDu, E+EþEr F¶n§s\ {Ia¯n h¶ v {ioix, hnjvWqZbx, tlmXrImcx F¶o cq]§fv
km²yamIp-¶p. X{XmkvXn, hr£mbm]n, h\kym{X XpS§nb cq]§fpw kam\kÔntbmSp
IqSnbXmsW¶v a\Ênem¡Ww.
2. KpWkÔn
hnPm-Xob (hn-`n¶amb) kzc§Ä X½nepÅ Hcp kÔnbmWv KpWkÔn. ]qÀÆ]Z¯nsâ
A´nakzcambn AImchpw ]c]Z¯nsâ BZnakzcambn C, D F¶o kzc§Ä bYm{Iaw h¶m F, H
F¶nh KpWambn hcpw. DZmlcWambn
D]+C{µxþDt]{µx
KwKm+DZIwþKwtKmZIw
F¶nh KWn¡mhp¶XmWv. Cu DZmlcW§fn D] F¶ ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcw A bpw C{µx
F¶ ]c]Z¯nsâ BZnakzcw D hpw X½n kÔn h¶t¸mÄ F F¶ KpWw h¶v Dt]{µx F¶ cq]w
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 68
kn²n- p. A D F¶o kzc§Ä tNÀ¶t¸mÄ H F¶ KpWw h¶ v KwtKmZIw F¶ cq]hpw kn²n-¨p.
cmtP{µx, Xt{XXn, ^etkyh, {]iv\tkym¯cw, AtcmKmtbm]hmkx XpS§nb cq]§fpw
kam\kÔntbmSp IqSnbXmsW¶v a\Ênem¡Ww.
]m£nIambn alm Ejnx F¶ Øe v AImc¯n\v ]cambncn-¡p¶ EImc¯n\v KpWwh¶v
alÀjn F¶ cq]hpw In«psa¶v ]mWn\n sshbmIcWkn²m´IuapZnbn ]dªn«p-− v.
3. hr²nkÔn
hnPm-Xobkzc§Ä X½nepÅ Hcp kÔnbmWv hr²nkÔn. ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcambn
AImchpw ]c]Z¯nsâ BZnakzcambn F, H, sF, Hu F¶o kzc§Ä bYm{Iaw h¶m sF, Hu
F¶nh hr²nbmbn hcpw. DZmlcWambn
IrjvW+GIXzwþIrjvssWIXzw
KwKm+HmLxþKwKuLx
tZh+sFizcywþ-tZsshizcyw
IrjvW+HuXvIWvTywþ -IrjvWuXvIWvTyw
F¶nh KWn¡mhp¶XmWv. Cu DZmlcW§fn IrjvW F¶ ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcw A bpw
GIXzw F¶ ]c]Z¯nsâ BZnakzcw F bpw X½n kÔn h¶t¸mÄ sF F¶ hr²n h¶v
IrjvssWIXzw F¶ cq]w kn²n- p. AXp-t]mse A+HþHu, A+sFþsF, A+HuþHu F¶n§s\
bYm{Iaw h¶v KwKuLx, tZsshizcyw, IrjvWuXvIWvTyw F¶o cq]§Ä km²yamIp-¶p. h\mssbXn,
tcmKkyuj[w XpS§nb cq]§fpw kam\kÔntbm-Sp-Iq-SnbXmsW¶p a\Ênem¡Ww.
4. bWvkÔn
hnPm-Xobkzc§Ä X½nepÅ asämcp kÔnbmWv bWvkÔn. ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcambn C,
D, E, ev F¶nh bYm{Iaw hcnIbpw ]c]Z¯nsâ BZnakzcambn C, D, E, ev F¶o kzc§fn -\n¶p
`n¶amb aäp kzc§Ä bYm{Iaw h¶m bv, hv, cv, ev F¶nh kÔnbn- hcpw. DZmlcWambn
kp[o+D]mkyxþ-kp[yp]mkyx
a[p+Acnx a[zcnx
[mXr+Awixþ[m{Xwix
ev+BIrXnxþemIrXnx
F¶nh kzoIcn¡mhp¶XmWv. Cu DZmlcW§fn kp[o F¶ ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcw C bpw
D]mkyx F¶ ]c]Z¯nsâ BZnakzcw Cbn -\n¶p `n¶amb D hpw X½n kÔn h¶t¸mÄ bv F¶
BtZiw h¶v kp[yp-]mkyx F¶ cq]w kn²n-¨p. AXp-t]mse DhnÂ\n¶v ]cambn D`n¶amb kzcw
h¶t¸mÄ hv F¶pw, E F¶ kzc¯nÂ\n-¶v E`n¶amb A h¶t¸mÄ cv F¶pw, ev F¶ kzc¯nÂ\n¶pw
ev `n¶amb A h¶t¸mÄ ev F¶p Xs¶bpw bYm{Iaw h¶v a[zcnx, [m{Xwix, emirXnx F¶o cq]§Ä
kn²n-¡p¶p. bZy]n, ]rYzwKx, ]n{Xwix XpS§nb cq]§fpw kam\kÔntbm-Sp-Iq-SnbXmsW¶p
a\Ênem¡Ww.
5. AbmZnkÔn
hnPm-Xobkzc§Ä X½nepÅ asämcp kÔnbmWv AbmZnkÔn. ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcambn
F, H, sF, Hu F¶nh bYm{Iaw hcnIbpw ]c]Z¯nsâ BZnakzcambn F, H, sF, Hu F¶o
kzc§fn -\n¶p `n¶amb aäp kzc§Ä bYm{Iaw h¶m Abv, Ahv, Bbv, Bhv F¶nh kÔnbnÂ
hcpw. DZmlcWambn
s\+A\w þ \b\w
s]m+A\x-þ]h\x
ss\+AIx-þ-\mbIx
]u+AIx-þ-]mhIx
F¶nh kzoIcn¡mhp¶XmWv. Cu DZmlcW§fn s\ F¶ ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nakzcw F bpw A\w
F¶ ]c]Z¯nsâ BZnakzcw Fbn -\n¶p `n¶amb Abpw X½n kÔn h¶t¸mÄ Abv F¶ BtZiw
h¶ v \b\w F¶ cq]w kn²n-¨p. AXp-t]mse HhnÂ\n¶ v ]cambn H `n¶amb kzcw h¶t¸mÄ Ahv
F¶pw, sF F¶ kzc¯nÂ\n-¶v sF`n¶amb A h¶t¸mÄ Bbv F¶pw, Hu F¶ kzc¯nÂ\n¶pw Hu
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 69
`n¶amb A h¶t¸mÄ Bhv F¶pw bYm{Iaw h¶v ]h\x, \mbIx, ]mhIx F¶o cq]§Ä kn²n-¡p¶p.
lcbhXp, KpchmKÑ, koXmbmbm{aw, hr£mh]n XpS§nb cq]§fpw kam\kÔntbm-Sp-Iq-SnbXmsW¶p
a\Ênem¡Ww.
kzckÔnbn-Â bImchImctem]w h¶pÅ kÔnbpw D−v. lc AhXp, Kpc BKÑ, hnjvW Cl
F¶nh DZmlcW§Ä. ]ccq]w BtZiambn hcp¶ t{]PtX, iIÔp, inth-ln, Khm{Kw, tKm A{Kw,
tKm{Kw, XpS§nbcq]§fpw {]kn²amWv.
hyRvP\kÔn (lÂkÔn)
hyRvP\m£c§Ä X½nepÅ kÔnbmbmWv hyRvP\kÔn (lÂkÔn) F¶p ]dbp¶Xv.
ChnsSbpw ]qÀÆ]Z¯nsâ A´nam£chpw ]c]Z¯nsâ BZym£chpw X½nemWv kÔn sN¿s¸Sp¶Xv.
Nne \nba§Ä Xmsg tNÀ¡p¶p.
1. iImcþNhÀ¤ (N, O, P, Q, R) §tfmSpÅ tNÀ¨bn kImcXhÀ¤ (X, Y, Z, [, \) §Ä¡v
iImcNhÀ¤§Ä BtZiambn hcpw. AXmbXv kImc¯n\v iImchpw XhÀ¤¯n\v NhÀ¤hpw BtZiw
hcpsa¶À°w. DZmlcWw:
cmax titX þ cmatÈtX.
cmax Nnt\mXn þcmaÝnt\m-Xn.
kXv NnXv þ k¨nXv .
imÀMvKn³ Pb þ imÀMvKnRvPb.
Cu DZmlcW§fn cmax titX F¶nS¯v cmakv titX F¶mIpIbpw ]qÀÆ]Zamb cmakv
F¶Xnse A´nI]Zt¯mSv titX F¶ ]c]Z¯nse ibpsS tNÀ¨bn ]qÀÆkImc¯n\v iImcw
BtZiw h¶v cmatÈtX F¶v cq]w In«p-¶p. AXpt]mse cmaÝnt\m-Xn, k¨nXv, imÀ vKnRvPb F¶nh
a\Ênem-¡p-I.
2. jImcShÀ¤§tfmSpÅ tbmK¯n kImcXhÀ¤§Ä¡v jImcShÀ¤§Ä BtZiambn hcpw.
AXmbXv kImc¯n\v jImchpw XhÀ¤¯n\v ShÀ¤hpw BtZiw hcpsa¶À°w. DZmlcWw:
cmax jjvTx cmajvjjvTx
cmax SoItXþcmajvSoItX
XXv SoIm þ X«oIm
N{In\v VuItkþN{InWvVuItk
Cu DZmlcW§fn cmax jjvTx F¶nS v cmakv jjvTx F¶mIpIbpw ]qÀÆ]Zamb cmakv
F¶Xnse A´nI]Zt¯mSv jjvTx F¶ ]c]Z¯nse jbpsS tNÀ¨bn ]qÀÆkImc¯n\v jImcw
BtZiw h¶v cmajvjjvTx F¶ v cq]w In«p-¶p. AXpt]mse cmajvSoItX, X«oIm, N{In¬VuItk
F¶nh a\Ênem-¡p-I.
CXp-t]mse At\Iw \nba§Ä hyRvP\kÔnsb kw_Ôn¨p−v.
hnkÀ¤kÔn
kÔnbn- hnkÀ¤¯n\v {]m[m\yaps−¦n AhnsS hnkÀ¤kÔnsb¶À°w. ]mWn-
\obhymIcW{]Imcw hnkÀ¤kÔnbv¡pÅ \nba§Ä Xmsg sImSp-¡p-¶p.
1. ]qÀÆ]Z¯nsâ A´naamb hnkÀ¤¯n\p tijw XImcw h¶m hnkÀ¤¯n\v kImcw hcpw.
DZm:-þhnjvWpx {XmXmþ-hnjvWpkv{XmXm. Cu DZmlcW¯n hnjvWpx F¶ ]qÀÆ]Z¯nse
A´naamb hnkÀ¤¯n\v kImcw hcp¶p {XmXm F¶Xnse XImcw ]cambXpsIm−v.
CXp-t]mse At\Iw \nba§Ä hnkÀ¤kÔnbnepw D− v.
Module IV
School of Distance Education
Complementary Course – Sanskrit‐ Prose, Poetry, Applied Grammar and Translation 70
Translation of known Sanskrit prose passage and verses to Malayalam. Additional reading:- Exercises in Sanskrit Translation – by T.K. Ramachandran Iyer, published by R.S. Vadhyar & Sons, Kalpathy, Palakkad.
Adnbmhp¶ kwkvIrXw KZytam ]Zytam BWv XÀÖa¡mbn D]tbmKn-¡p¶Xv.
]mT]pkvXI¯nepÅ KZytam ]Zytam BWv Cu AÀ°¯n ImWm³ Ignbp-I. Nne {KÙ`mK§Ä
]cntim-[n-¡mw.
¨É½þ¹Éæ®úÉnäù¶ÉÆ Ê¶É®úºÉÉ vÉÉ®úªÉxÉ nùɶɮúÊlÉnæù¶ÉʽþiÉÉªÉ iɨÉlÉÈ |ÉÊiÉYÉÉªÉ iÉÒµÉÆ VªÉɶɤnù¨ÉEò®úÉäiÉÂ* iÉÆ ¶É¤nù¨ÉºÉ½þ¨ÉÉxÉÉ Ê¶É±ÉÉVÉɱÉÆ ´É¹ÉÇxiÉÒ ®úÉIɺÉÒ ®úɨɨɦªÉpù´ÉiÉÂ* +ʦɨÉÖJɨÉÉ{ÉiÉxiÉÓ iÉÉÆ ®úɨÉ& ¶É®äúhÉÉä®úÊºÉ Ê´É´ªÉÉvÉ*
alÀjnbpsS BÚsb inckm hln¨psIm-− v cma³ tZi¯nsâ \·¡p th−n BÚ
\ndthämsa¶v {]XnÚ sNbvXp-sIm-−v `b¦camb RmsWmen apg¡n. B i_vZs¯ kln¡ h¿msX
]md¡q«s¯ hÀjn¨p-sIm-−v cm£kn cmas\ D]{Zhn¡ms\mcp§n.