r r

r

r

r ~.

r r f

~

~

i i r i i I [

~

I

K.K.T.C. Y AKIN DOGU UNiVERSiTESi

EGiTiM BiLiMLERi ENSTiTOSU EGiTiM YONETiMi, DENETiMi, EKONOMiSi VE PLANLAMASI

ANABiLiM DALI

SINIF YONETiMiNDE YARA TICI DRAMA

YUKSEK LiSANS TEZi

Hazirlayan Nazh SAHiN SARP AN

Lefkosa - 2004

[

I I

I

I i i i

i i I i

'l_,,• -.

/.

\

K.K.T.C. Y AKIN DOGU UNiVERSiTESi

EGiTiM BiLiMLERi ENSTiTUSU EGiTiM YONETIMi, DENETiMi, EKONOMiSi VE PLANLAMASI

ANABiLiM DALI

SINIF YONETiMiNDE YARA TICI DRAMA

YUKSEK LiSANS TEZi

Hazirlayan Nazli SAHiN SARPAN

Tez Damsmarn Yrd. Do~. Dr. Cem BiROL

Lefkosa - 2004

l,

r

r

~

r

[

l J

f

l I I I I I l1

I

ONSOZ

Bilginin surekli degisip bilim ve teknolojinin de heran yenilendigi gunumuz dunyasinda

egitim anlayislan da kendini degistirip yenilemektedir. Bu nedenle cagdas egitim sistemleri

ogrencileri ezberci, kendini ifade edemeyen insanlar degil; .yaratici, soru soran, kesfeden,

deney yapan, kendini anlatabilen, dilini dogru kullanan, yasantisim, deneyimlerini

cevresindekilere aktarabilen bireyler olarak yetistirmeyi benimsemektedir.

Okul oncesi egitim bu acidan onemlidir. Cunku okul oncesi egitim kurumlarmda yapilan

etkinlikler ogrencilerin tum gelisim alanlanm ozellikle de dil gelisirn alamm olumlu etkiler.

Bu egitim basamagmda yaratici drama yonterni kullamlarak yapilan anadili etkinlikleri

ogrencilerin dil gelisimini dolayisiyla sozel mesaj duzenleme yetilerini gelistirir.

Bu cahsmada okul oncesi egitim basamagmda yaranci drama yontemi kullamlarak

yapilan anadil etkinliklerinin 0-6 yas gurubu ogrencilerin sozel mesaj duzenleme yetilerinin

gelisrnesinde olumlu etkileri olabilecegi dusunulmektedir.

Arastirmanm birinci bolumunde problem ortaya konmus, genel olarak egitim, okul

oncesi egitim, iletisim, iletisim surecinin asamalan, iletisimi etkileyen faktorler, drama ve

tarihcesi, yaratici drama ve ilkeleri, yaratici dramamn asamalan, yaratici dramamn ogrencilere

kazandrrdiklan, Ti.irkiye'de okul oncesi egitim kurumlannda etkili sozel mesaj duzenlerne

yetilerini gelistirecek yaratici drama uygulamalan ornekleri, kisaltmalar aciklannus;

arasnrrnarun ikinci bolumunde, yontem belirtilmis, verilerin cozumu, ucuncu bolumde

bulgular ve yorum yapilmis, sonuc bolumu yer alrrus, son olarak da arastirmanm eklerine ve

kaynaklanna yer verilmistir,

Arastirmanm her asamasinda katkisi olan tez damsmamrn Yrd.Doc.Dr. Cem Birol'a,

tum yasantimda oldugu gibi egitim yasantimda da bana her zaman destek olup, beni yetistirip

bugunlere getiren 90k degerli annem Leyla Sahin ve 90k degerli babam Ufuk Sahine,

varhgiyla ve cahsmama katkilanyla her zaman yammda olan sevgili kiz kardesim Ash

Sahiri'e ve yuksek lisans egitimim boyunca sabirla, anlayisla bana destek veren ve bu cahsma

surecinde katkilan olan esim Cetin Sarpan'a sonsuz tesekkur ederim.

Ill

i - I

I:

I I I I,

I I I I I

Arastirmamm olusumunda ve sonuclandinlmasmda emegi gecen herkese tesekkur

ederim.

N azh ~AHiN SARP AN

lV

OZET

SINIF YONETiMiNDE YARATICI DRAMA

Sahin Sarpan.Nazli

Yuksek Lisans, Egitim Yonetimi Ve Denetimi Prograrm

Tez Damsmaru: Yrd. Dos:. Dr. Cem Birol

Haziran, 2004, sayfa

Bu cahsrnada, 0-6 yas grubundaki ogrencilerin etkili sozel mesaj duzenlerne

yetilerinin gelistirilmesinde yaratici drama cahsmalanmn etkilerinin incelenmesi

amaclanmrstir.

Arastirmarnn evrenini, Kuzey Kibns Turk Cumhuriyeti Lefkosa ilce merkezindeki

okul oncesi egitim kurumlan olusturmaktadir, Arastirmanm orneklemini ise 14 okul oncesi

egitim kurumu ile bu kurumlarda gorev yapan 57 ogretmen olusturmaktadir. Orneklern

grubuna 30 maddeden olusan ve yaratici drama cahsmalanyla yapilan anadili etkinliklerinin

0-6 yas grubu ogrencilerin etkili sozel mesaj duzenleme surecine yonelik etkileriyle ilgili

anket formu uygulanrmstir,

Anket formlanndan elde edilen sonuclar SPSS programmda cozumlenmistir.

Bu arastirmadan elde edilen bulgular yaratici dramanm 0-6 yas grubu okul oncesi

egitim donemi ogrencilerin etkili sozel mesaj duzenleme surecine anlamli etkileri oldugunu

gosterrnistir.

V

r - I

I I

l I I I I I­

I I I I I I I I I I I I

ABSTRACT

CLASS MANAGEMENT IN CREATIVE DRAMA

Sahin Sarpan, Nazli

Master Thesis, The Program of Management and Inspection of Education

Asist.Prof.Dr. Cem Birol

January, 2004, pages

In this thesis, the aim is to investigate the effects of creative drama applications

on the students who are 0-6 ages and progression effective verbal massage

organization ability.

The scope of the research is pre-school in Nicosia Turkish Republic of

Northern Cyprus. The subject of the research is fourteen pre-schools and fiftyseven

teachers who work in this pre-schools. A poll is applied to the group of examples that

inculudes thirty questions and 0-6 aged-students' effective verbal massage

organization process in own language activities of creative drama applications.

The results of the poll is analaysed in the program SPSS.

The findings of the research show that creative drama, 0-6 aged-students who

are in pre-school, makes a significant effect on verbal massage organization process.

Vl

I

I I iC::iNDEKiLER

Sayfa No

11 JUR! UYELERiNiN iMZA SA YF ASI

ONSOZ 111

11 OZET V

ABSTRACT Vl

I i <;IND EKILER vu

SEK!L LiSTES! lX

I TAB LOLAR LiSTESi X

GRAFiKLER LiSTESi XU

I BOLUMI

11 GiRiS

I 1.1. Problem 1

1.2. Amac 27

1· 1.3. Onem 27

1.4. Smirhhk 28

I 1.5. Tammlar 29

1.6. Kisaltrnalar 30

I BOLUM II

I YONTEM 31

2.1. Arastirma Modeli 31

1· 2.2. Evren ve Orneklem 31

2.3. Verilerin Toplanmasi 32

I 2.4. Verilerin Cozumu 32

I BOLUM III

Bulgular ve Y orumlar 34

I 3 .1. B ulgular ve Y orumlar 34

3 .1.1. Birinci Grup ile ilgili Bulgular ve Y orumlar 34

I 3 .1.2. Ikinci Grup ile ilgili Bulgular ve Yorumlar 36

I vii

I r --

BOLUMIV

Sonuc ve Oneriler

Sonne

Oneriler

KAYNAK<:;A

EKLER

viii

75

75

78

80

84

11

I Sekil 1 Iletisim Sureci

SEKIL LiSTESt

ix /'

7

I

I I I I I . I I I I

TABLOLAR LiSTESi

Tablo 1

Tablo 2

Tablo 3

Tablo 4

Tablo 5

Tablo 6

Tablo 7

Tablo 8

Tablo 9

Tablo 10

Tablo 11

Tablo 12

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde kendini ifade edebilme

dagilirm

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde dilini dogru kullanma dagilirm 36

35

Ogrencileriu anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi tamamlama dagihrm 3 8

Ogrenciienn anadili etkinliklerinde canlandirma dagihrm

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde tekerlemeyi dogru soyleme dagihmi

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde siiri dogru soylerne dagihrm

39

41

42

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigmi gelistirrne dagihmi 43

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde konusma becerilerini gelistirme dagilimi 45

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde hayal gucunu kullanma 46

Ogrcncilerin anadili etkinliklerinde sozel yaraticihgim gelistirme dagihmi 47

Y aratici drama cahsmalannda ogrenciierin ogretmen ile iletisim kurma 48

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin birbirleriyle iletisim kurma 49

dagihrru

Tablo 13 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin jestlerini kullanma dagihmi 50

I Tablo 14 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin mimiklerini kullanma dagihmi 52 Tablo 15 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin sebat gosterme dagrhrm 54

I Tablo 16 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin yetiskin rolu yapma dagilmu 55 Tablo 17 Y aratici drama calisrnalannda ogrenciierin karar verme yetisini gelistirme 56

I dagilmu

Tablo 18 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin cevreye bakis acilanm 57 gelistirme dagihmi

Tablo 19 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin kendilerine bakis acilanrn 59 gelistirrne dagihrrn

Tablo 20 Y aratici drama calismalannda ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu 60 etkileme dagihrm

Tablo 21 Y aratici drama calismalannda ogrencilerin arkadaslik iliskilerini gelistirrne 62 dagihmi

Tablo 22 Y aratici drama calismalannda ogrencilerin sozel iletisim becerilerini 63 gelistirrne dagihrm

r -- '

X

I

I I Tablo 23 Y aratici drama cahsmalannda i:igrencilerin degerlendirme yetisin:i arttirrna 64

dagihrm

I Tablo 24 Yaratici drama cahsmalannda i:igrencilerin problem cozebilme yetisini 65 gelistirme dagihrrn

I Tablo 25 Y aratici drama calismalannda ogrencilerin bilinmeyen yonlerini kesfetme 67 dagihmi

I Tablo 26 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin cevrelerine farkhhk katma 68 dagihmi

I Tablo 27 Yaratici drama calismalannda ogrencilere dcgaclama yetisi kazandirrna 69 dagihmi

I Tablo 28 Y aratici drama cahsmalanmn ogrencileri grup etkinligine katma dagihrru 71 Tablo 29 Y aratici drama cahsmalanmn sosyal ogrcnmc tamma dagihmi 72

I Tabla 30 Ogrcncilerin butun duyu organlanni kullanma dagihmi 74

XI

Grafik 1

Grafik 2

Grafik 3

Grafik 4

Grafik 5

Grafik 6

Grafik 7

Grafik 8

Grafik 9

Grafik 10

Grafik 11

Grafik 12

Grafik 13

Grafik 14

Grafik 15

Grafik 16

Grafik 17

Grafik 18

Grafik 19

Grafik 20

Grafik 21

r

GRAFiKLER LiSTESi

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde kendini ifade edebilme duzeyi 3 5 :

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde dilini dogru kullanma duzeyi 36

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi tamamlama duzeyi 3 8

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde canlandirma duzeyi 39

Ogrcncilerin anadili etkinliklerinde tekerlemeyi dogru soyleme duzeyi 40

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde siiri dogru soyleme duzeyi 42

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcrgmi gelistirme duzeyi 43

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde konusma becerilerini gelistirme duzeyi 44

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde hayal gucunu kullanma/gelistirrne

duzeyi

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozel yaraticiligiru gelistirme duzeyi

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin ogretmen ile iletisim kurma

duzeyi

Y aratici drama calismalannda ogrencilerin birbirleriyle iletisim kurma

duzeyi

Yaratici drama calismalannda ogrencilerinjestlerini kullanma duzeyi 50

45

47

48

49

Y aratici drama cahsmalannda ogre~cilerin mimiklerini kullanma duzeyi 51

Y aratrci drama cahsmalannda ogrencilenn sebat gosterme duzeyi 5 3

Y aranci drama cahsmalannda ogrencilerin yetiskin rolu yapma duzeyi 54

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin karar verme yetisini gelistirme 56

duzeyi

Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin yevr~ye bakis acilanm gelistirme 57

duzeyi

58 Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin kendilerine bakis a91lan111

gelistirme duzeyi

Y aratici drama 9ah~~alannda ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu

etkileme duzeyi

Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin arkadaslik iliskilerini gelistirrne 61

60

duzeyi

xii

I I I I I

Grafik 22

Grafik 23

Grafik 24

Grafik 25

Grafik 26

"' Grafik 27

I Grafik 28

Grafik 29

-- Grafik 30

I

I

I I I

I

62 Y aratici drama yah~malarmda ogrencilerin sozel iletisim becerilerini

gelistirme duzeyi Yaratici drama yah~malannda ogrencilerin degerlendirme yetisini arttirrna 64

di.izeyi Yaratici drama cahsrnalannda ogrencilerin problem cozebilme yetisini

gelistirme duzeyi

Y aratici drama yah~malannda ogrencilerin bilinmeyen yonlerini kesfetme 66

65

duzeyi Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin cevrelerine farklihk katma

duzeyi Y aratici drama calismalarmda ogrencilere dogaclama yetisi kazandirma 69

68

duzeyi Y aratici drama cahsmalanntn ogrencileri grup etkinligine katma duzeyi 70

Y aratici drama calismalanrnn sosyal ogrenme tamma duzeyi 72

Ogrencilerin butun duyu organlanm kullanma duzeyi 73

xiii r --

I

I

I

I I I I

SINIF YONETiMiNDE YARATICI DRAMA

BOLUMI

otnls

Bu bolumde, yapilan cahsmada problem, arastirmanm amaci, onerni ve sirurhhklar

yer almaktadir.

1.1.PROBLEM

Bilim ve teknolojinin durmaksizm gelistigi, her an sirnrsiz bilgilerin uretildigi,

beynimizin surekli yeniliklerle donatrldigi bir cagda yasamaktayrz. Bu nedenle ezbere

dayali, yaraticiligi ve kesfetmeyi engelleyen egitim anlayisirruzda da degisikliklere

gereksinim duyulmaktadir. Gelisen bilgi dtinyasmda nitelikli bireyler ve toplum olarak yer

alamayisirmz, belki de en onemli nedeni de budur.

Modern egitime onemli bir boyut kazandiracak degisikliklerden biri de yaranci

drama egitimi olarak karsurnza cikrnaktadir. Yaranci drama, gene! bir bakis acisiyla,

bireylerin kendilerine, yasantilanna ve cevrelerine farklihklar katmaktadir. Yarauci drama

ile bireylerin dtinyaya baktiklan cerceve genisler, kendilerinin bilinmeyen yonlerini

kesfederler, diger insanlarla etkilesimleri, iletisimleri olumlu boyutlarda degisir.

Bu calismada esas almacak olan insanm insanla sozel mesajlara dayali olan

iletisimleridir. "Her insan, kendini ifade etmede ve baskalanyla iletisim kurma surecinde

yeterli olmak ister. Insan, duygulanrn, dusuncelerini, konusarak, yazarak, cizerek,

t -

I

I I I I

I i

I

I I I I

2 devinerek, renk ve madde kullanarak, kisaca degisik yollarla anlatmak ister. Kendini

anlatrnak icin degisik araclan kullanmada yeterli olmak ister. Insanin, kendini anlatrna

gi.idiisi.i ve gereksinmesi, duygulanmaya, dusunmeye basladigindan bu yana onune

gecilernez bir bicimde suregelmistir. Insan, gerekli anlatim yoilanru ve araclanrn

kullanarak yalmz basina da kendini anlatabilir.Oz olarak anlatim, baskalanna iletebilendir.

Bu yuzden insan, duygulanru, dusuncelerini cevresinde iliski kurdugu insanlara iletmek

ister. Aynca insan, iliski kurdugu insanlann duygulanru, dusuncelerini de anlamak ister"

(Basaran, 1996: 19). Insan kendini anlatmak ve baskalanyla yasami paylasrnak, aynca bu

paylasim sonucunda baskalanru da anlamak ister. Bu nedenle insanm iletisim ihtiyacr zorunludur.

Egitim-ogretim surecinde bireylerin birbirleriyle dcgrudan, anlasihr ve etkili sozel

mesaj iletimini yaratici drama ile kazandirabiliriz. Yaratici drama, egitimde sosyal ogrenme

olanagi tarnr. Cunku sosyal ogrenme ortammda insana digerleriyle bilgiyi, eylemi paylasrna

firsati sunuldugu icin etkili sozel iletisim de gelisir. Aynca bu paylasrm ve beraberinde

iletisirn sayesinde egitim - ogretim ortaminda ogrenciler ile ogrenciler, hem de cgrenciler

ile ogretmenler birbirlerinin o ana kadar bilmedikleri yonlerini tarnyabilirler.

Asagida San'm belirttigi Bati Almanya'nm Hamburg kentinde gerceklestirilmis

"Sanatcilar Ve Ogrenciler'' isimli drama, oyun ve tiyatro alanlannda cesitli di.izeylerdeki

tum okullarda yapilan bir deneme model uygulamasmm ogrenciler acismdan sonuclan yer

alrnaktadir:

" 1. Deneme modeli okul yasarrumn gelisimi ve yasantrlarin zenginlesmesi acisindan

gercek bir katki olrnustur.

2. Calismalar gerek ayru simf icindeki ogrencilerin, gerek i:igrencilerle ogretmenlcrin

birbirini o zamana dek tamyabildiklerinden cok daha baska bicimde tamrnalarma yol acrrustir.

.. -

I

I I I I i i i i i I I

I I I I I I

3 3. Yap ti an calismalara katilan ogrencilerin sosyal davraruslan ttimden iyilesmistir,

Dislanan, katilamayan cocuklann veya asm hareketlilerin oyuna uyumu mumkun oimustur,

Ogrencilerm isbirligi yapabilme yetileri guclenmistir.

4. Konusrna guclukleri, kompleksler, okul korkusu hemen hemen silinrnistir. Estetik

deneyimler ve uygulamalar, ogrencilerin kendilerine glivenlerini arttrrrrusur.

5. Ogrenciler belli gudulenmeleri olumlu bicimde alrnislar, katihrnci, aktif, ilgili duruma

gelmislerdir.

6. Ogrenciler kendileriyle ilgili, kendilerine donuk yasanti ve deneyim kazanmanm hos, tat

verici birsey oldugunun aymmma varrmslardir.

7. Calismalar, ogrencilere ozgur ortam saglamis; ogrenciler de bireylerin disina cikma

firsan bulmuslardir; ancak bu ozgur ortamm aym zamanda ciddi calisma demek oldugunun da

bilincine varrruslardtr.

8. Drama cahsmalanrnn yapildigi ozel egitim veren okullarda da bu sonuc ve bulgulara

vanlrmstir" (Aktaran: Ad1glizel,2002).

Yukandaki kisa aciklamalarda ve ornekte gortildtigU gibi egitimde yaratrci drama

cok onernli bir yer tutmaktadir. Aynca hizla akan ve insanlann birbirlerini doyasrya

dinlemek, anlamak ve birbirlerine doyasiya bakmak firsatt bulamadiklan ycgun hayatm

icinde iletisim ama ozellikle de sozel iletisim eek onem kazanmaktadir.

Oyleyse egitim, okul oncesi egitim, iletisim, . sozel iletisim gibi kavramlan

anlamakta yarar var. Y araticr drama nedir ve hangi ozelliklere sahiptir ki uzerinde bu kadar

ozenle durulmaktadir ve yaratici dramanm sozel iletisimle birlikteliginin egitim surecindeki

onerni nedir, nasil bir etkilesim soz konusudur?

Y aratici drama son yillarda ulkemizde orgun egitimin kismen, ilkogretim

surecinde kullarulmaya baslandi. Ozellikle okul oncesi egitim surecinde etkin hale geldi.

Buradan yola cikarak su soruya yamt aramak gerekmektedir: "Yarauci dramarun okul

oncesi egitim surecinde 0-6 yas grubu ogrencilerin sozel mesaj duzenleme yetilerinin

gelismesinde etkileri nelerdir?" Bu baglamda gene! anlamiyla egitim ve okul oncesi egitim

I

I I I I i

i i I I I I

i

4 kavramlanni ele almakta fayda var. Gunumuzde, degisen dunyaya uyum saglamak, kaliteli

bir yasarn seklini olusturrnak icin uretken olmak, kendimizi daha iyi tamrnak,

yeteneklerimizi fark ederek bunlan dogru yontemlerle gelistirmek icin egitimin onerni

yadsmamaz bir gercektir.

Egitim, insanm kendi basina kazandigmda, edindiginde cok uzun yillar alacak olan

bilgiyi, beceriyi, kisa surede insana kazandirmak icin vardir. Egitim, gecrnis kusaklann

ornurlerini harcayarak edindikleri bilgi, beceri birikimini kisa si.irede insana kazandirmak

icin ugrasrr. Cagnruzda, egitirnsiz kalmak; ac kalmak, susuz kalmak kadar insan yasamim

tehlikeye suruklernektedir.

Egitim, insanm kendisini ve cevresini kesfetmesine, bilgiler ile donanarak ozguven

kazanmasma ve ozgurlesmesine, kendisini ifade etmeyi cgrenerek iletisim kurmasma,

yeteneklerini gelistirmesine, toplum kurallanru, isbirligini, paylasmayi ve yardimlasmayi

cgrenmesine, meslek edinmesine, problem cozebilme yetenegi kazanmasma yardim eder.

Nefes almak, su icmek, beslenmek kadar insan hayatmda onernli olan egitimin

cesitli tarumlannm yapilmasina karsm gene! olarak; "Bireyin, kendi yasantilan yolu ile

davraruslanm ve becerilerini gelistirmektir." diye tarumlanir.

Egitirn, yaygm egitim, orgun egitim ve hizmetici egitim olarak lie;: alandan olusur:

ORGON EGiTiM: Okul oncesi egitim, ilkogretim, ortaogretim ve yuksekogretim

basamaklanni kapsar.

I

I I. I I I

I I I

I I I I I I I I

5 YA YGIN EGiTiM: Orgun egitimin yanistra bireylerin hayatlanni

renklendirmesine, mesleklerini yenilikler ile donatmalanna, zamam daha 1y1

degerlendirmelerine yardim eden alandir. (Ornegin.Dil kurslan, dikis kurslan v.b.)

HiZMETi(:i EGiTiM: Cahsanlann i~ alanlan ile ilgili yeni gelismeler hakkmda

bilgilendirilmesi amaciyla kurslar, seminerler duzenleyerek yardimci olan alandir.

Yapilan bu cahsma, yaratici dramanm en 90k uygulandigi, orgun egitimin temel

basamagi olan okul oncesi egitimi esas aldigi icin okul oncesi egitirni tamrnak

gerekmektedir.

Okul oncesi egitim; "0-6 Yas cocuklannm bireysel ozelliklerine ve gelisim

di.izeylerine uygun, zengin uyanci cevre imkanlanru saglayan; onlann bedensel, zihinsel,

duygusal yonden gelisirnlerini, toplumun kulturel degerleri ve ozellikleri dogrultusunda en

iyi bicimde yonlendiren, bilincli ve sistemli bir egitim si.irecidir" (M.E.B., 1998:11).

"0-6 Yas cocugun gelisiminin aktif olarak ilerledigi donerndir. Bu donemde

cocugun kazandigi turn deneyimler onun butun yas donernlerini etkiler. Okul oncesi egitim,

cocuga yasrtlanyla saghkli bir ortamda birlikte olma ve boylece onlarla paylasrna, zengin

uyanci cevre ile zihinsel deneyimlerini zenginlestirrne, yeteneklerini, ilgilerini ortaya

koyma, kendi dusuncelerini, duygulanm aciklama, sevgi alis verisi, sorumluluklar alma,

baskalanna karsi olumlu, durust tavirlar gelistirrne firsatlart sunar" (M.E.B., 1998: 11 ).

Aynca cocugun psiko-motor, sosyal, duygusal, bilissel, kisilik, ozbakim ve dil

gelisimlerinin olumlu bicimlendirilmesine yardirnci olur. Sayilan gelisim alanlannm hepsi

cocugun saghkli birey olarak hayatmi surdurmesi acisindan 90k onemli ancak calismanm

basindaki soruya yamt aramak acismdan ve yine basta anlatilan sozel iletisime duyulan

ihtiyacin onerni acisindan dil gelisimi ozel bir yer tutmaktadir.

j - I

I:

i I I ii i i:

I 1:

I I

II

I I I I

6 "Dil, aslmda iletisirnin sosyal anlamidir; di!, etkilesime dayamr ve derin duygular

gerektirir" (Schmidt, 1997: 122).

Di!; "Iletisim kurmak, diger insanlann dikkatini cekmek, ihtiyac ve dileklerini ifade etmek

icin zorunlu bir aractir" (Gonen ve Dalkihc, 2002: 12).

"Dil, dcgdugumuz andan itibaren dunyayi tammak, anlamak ve bizi anlarnalan,

ihtiyaclanrmza cevap vermeleri icin sozel mesajlar ile yapugirmz iletisirnimize arac

olrnaktadir. Fakat di! sadece iletisirn kurmamiza yardim etmekle kalmaz, bunun yarusira,

cocugun bilissel gelisiminde ve kavrama yeteneginin gelisrnesinde de etkin bir rol

oynamaktadir. Dili kullanmak, dusuncelerimizi hrzh bir sekilde ifade etmemizi saglar" (Gonen

ve Dalk1h9, 2002: 12).

Okul oncesi egitim donerni cocugu, kesfetme donemini yasadigindan oturu

meraklidir. Bu nedenle devamh olarak soru sorar; aym zamanda kendisini ve gorduklerini,

duyduklanru, yasaminda olup biteni anlatmak ister. Elbetteki okul oncesi egitim

kurumlannda uygulanan etkinliklerin tumu cocugun bu gereksinimlerini karsilamaya

yoneliktir. Ancak anadili etkinlikleri (Turkce Di! Etkinlikleri) dilin en 90k uzerinde

durulmasi gereken etkinlikleri icermektedir. (Tekerlemeler, bilmeceler, parmak oyunlan,

siirler, hikaye anlatma gibi etkinlikler.) Iste, sozel mesaj iletimi ve dramanm birlikteligi bu

etkinliklerde on plana cikmaktadir. Cocuk, anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigim, hayal

gucunu dolayisiyla dilini kullanma yetisini gelistirir. Hikaye ile ilgili sorular sorarak ve

belki de kendisinden hikayeyi tamamlamasim veya hikaye anlatmasim istedigimizde

yasantisi ile ilgili sozel mesajlar ileterek bizimle iletisim kurar.

"Iletisirn, insanligin varolmasiyla birlikte ortaya cikan bir gereksinimdir. ilkel insanlann

turn gereksinimlerini karsrlamak icin kullandiklan ilkel yontemler iletisim gereksinimini

karsilamak icin kullarulmrstir. ilkel insanm magara duvarlanna cizdigi resimler, kizilderililerin

ates yakarak cikardiklan dumanlar, Afrika yerlilerinin tam tam sesleriyle yapmak istedikleri

iletisirnden baska birsey degildir" (Yuksel, 1994:9).

I I I

i

i

7 Dogurnla baslayan, cocuklukta temelleri atilan ve yetiskinlik ile birlikte ornur

boyu silren iletisirn; "Duygu, dusunce veya bilgilerin akla gelebilecek her turlu yolla

baskalarina aktanlmasi, bildirisim, haberlesrne, kominikasyon" (http:tdk.gov.tr) olarak

tarumlanmaktadir. Iletisirn kavrami dilimize Latince 'communicatio' sozcugunden gelir. Bu

sozcugun Fransizcadaki karsrligi ise 'comminication' dir. Sozcugun kokeni olan

'communis' kavrami bircok kisiye ya da nesneye ait olan, ortak yapilan anlammi icenr

(yayim.meb.gov.tr). Iletisim, duzenli asamalardan olusan bir siirectir.

Kaynak Mesaj Kana! Ahci

Geribildirim

Seki! 1 .Iletisim Sureci (Ergin ve Biro!, 2000:26)

iLETiSiM SURECiNiN ASAMALARI

KA YNAK: "Iletisim silrecinde kaynak, hedefledigi kisi ya da grupta (ahcida)

davrams degisikligi olusturmak uzere iletisim surecini baslatan kisidir" (Ergin ve Biro!,

2000:43).

Iletisim silrecinin yapilabilmesi icin kaynagin varhgi sarttir. Yani kaynak icin iletisimin

anahtandir diyebiliriz.

I

I i I I I I I I I

I

I I I

I

8 MESAJ: "Kaynak tarafmdan olusturulan sembollere mesaj denir"

(Akoguz,2002: 17). Kaynagin olusturdugu bu semboller, alicinm dikkatini cekmek,

tepkisini gormek amaciyla olusturulan herhangi bir hareket, ses veya konusma olabilir.

Buradan anlasilacagr uzere mesaj; konusma ve sesleri iceren sozlu mesaj olabilecegi gibi,

mimikleri, hareketleri iceren sozsuz mesaj seklinde de aliciya gonderilmektedir. Sozlu veya

sozsuz mesaj iletiminin ahci tarafmdan anlasilabilmesi rein mesaj m anlasilir, acik ve

ulasacagi hedefe (ahciya) gore bicimlendirilmesi gerekmektedir.

Baltas' m belirttigine gore, "Mesaj, bir vericiden cikan duygu ve dusuncelerin,

alicmm duyu organlannca algilanmasma yoneliktir. Mesaj, ahciya ait ne kadar cok duyu

organmca almirsa, anlatim o olcude basanh olur. Bu sebeple, gorrne, isitme, dokunma ve

hatta koku ile ilgili faktorlerin iletisimde yer almasi mesajm gucunu arttmr" (Aktaran:

Akoguz, 2002).

Mesaj, ozellikle sozel mesaj dtizenlemeleri yaratrci drama uygulamalanrun can

alici noktasidir. Akoguz (2002: 18) bu konuyu, kisaca soyle aciklar:

"Drama uygulamalannm gerceklestigi ortam ve sartlar birden cok duyu organma

seslenecek yapidadir. Bu yonuyle mesajlar drama ortamlannda cok daha anlasihr hale

gelmektedir."

Sozlu mesaj iletimi yani sozlu iletisim en cok kullarnlan iletisim turudur. Insanlar

asirlar boyu birbirleriyle olan iliskilerinde, dertlerini, korkulanm, sevgilerini, kaygtlanru

yani turn duygu ve dusuncelerini surekli olarak sozlu mesaj ileterek yaprmslardir. Bu

nedenle surekli birbirleriyle konusmuslar ve ayrn zamanda da birbirlerini dinlernislerdir.

Dolayisiyla sozlii iletisim konusma ile yapildigina gore sozlU mesaj turunun temeli dildir.

Dil, konusmamn aracidir, Dilacar'in belirttigine gore konusma, "Insan tarihinin herhangi

bir caginda, belli bir toplulugun veya topluluklann icinde, kamunun kullamlmasiyla evrim

gecirerek saymaca deger kazanrms ve tanmabilir duruma gelmis sistemlere gore di.izenlenip

I

I I i

I I I I I I I I

I

9 telaffuz edilen bogumlu seslerden olusmus bir anlatim ve anlasma aracidir " (Aktaran: Taser,

1995). Konusrna, insanlan diger canlilardan ayiran zorunlu ve iletisimde jest ve mimikleri de

icine alan pratik bir anlasrna bicirnidir. Diger canlilardan aymyor olrnasiru ve insanlarla

birbirini daha iyi anlayabilmede pratiklik saglamasim Ilin ve Segal su ornekle acikliyor:

"Ilk insanlar turn vucutlanyla anlasiyorlardi. Kopekle hie konustugunuz oldu mu? Kopek,

sahibine bir seyler anlatmak istedigi zaman,onun gozlerine bakar onu burnu ile iter.ayaklanru

dizlerine koyar, kuyrugunu sallar, gerilir ve esner. Kopek konusmayi beceremez, bunun icin de

duygu ve isteklerini burnundan kuyrugunun ucuna kadar butun vi.icudu ile anlatmak zorunda

kahr" (Aktaran: Taser, 1995).

Konusma ile iletisim beden hareketlerini, isaretleri, ayrn zamanda konusmada yeralan

sesleri, sozcukleri, bunlann vurgulanrna bicirnlerini de icinde barmdmr. "Bir el hareketi, bir

gulurnseme, omuz silkrne, kas catma, bir inilti, bir haykins, soylenen bir soz, bir tiimce, kisaca

bunlardan biri yahut bunlann bir birlesimini de konusma saymak gerekir" (Taser, 1995:65).

Oyleyse 0-6 yas grubu cocuklann konusma becerilerini gelistirrnek bakirmndan

okul oncesi egitim kurumlanndaki anadili etkinlikleri ve bu calismalarda yaranci drama

uygulamalannm yapilmasi buyuk onem tasir. Bu sayede cocuk dil yetenegini gelistirerek

anlamh sozel mesaj duzenleme yetisini de guclendirecektir. Anlatimm basinda konusma,

bogumlu seslerden olusrnus bir arac olarak tammlanrmsti. Bu nedenle bogumlama ve ses

kavramlanru kisaca taruyahm.

SES: "Konusma sirasinda bogumlanan (telaffuz edilen) ve isitilen ogedir" (Ergin

ve Birol, 2000:92). "Hava titresiminin kulakla duyulanma ses diyoruz" (Taser, 1995:118).

Yine Tasere (1995:118) gore sesin olusumuyla ilgili aciklamasi; "Akcigerden gelen

havanm girtlaktaki kirislere carpmasiyla onlan titretmesiyle olusur." seklindedir.

BOGUMLAMA (TELAFFUZ) : Senbay' m belirttigine gore, "Y azilrms ya da

basilrms birtakrrn simgeleri (harfleri) sese donusturrnek, ay111 zamanda konusmadaki

I

i i I I I

I I

I

I I I

10

heceleri iyice anlasilacak bicimde seslendirmek icin, konusma organlanmn bogazdan cikan

sese bicim vermeye yonelik topluca cahsmasidir" (Aktaran: Ozturk, 2001).

KANAL: "Iletisim surecinde kaynagm amaclan dogrultusunda aliciya gonderdigi

mesajlan tasiyan ortam, yontern ve tekniklerdir" (Ergin ve Biro!, 2000:79). Kanalm amaci

mesajlan ahciya ulasnrmaknr. "ileti tasiyan sinyaller kaynaktanvgonderenden hedef kisi ya

da kitleye kanal araciligmda iletilir. Geribildirimi ya da yanrti da alter durumundaki hedef­

kisi ya da kitleden gonderen-kaynaga yine bir arac, bir kanal tasir. Iletileri tasiyan bu

kanallar fiziksel (ses, hava v.b.), teknik (telefon, telgraf) ya da sosyal (okul, t.v. v.b.) arac

olabilirler" (Usluata, - :20). Kana! burada sayilan teknik araclar ve yonternler olabildigi gibi

sozlu ve sozsuz iletisim ti.irleri de olabilir. Ister sozlu ya da sozsuz iletisim olsun isterse de

teknik araclar ve yonternler olsun onemli olan kanalm mesaji aliciya dogru, anlasihr yani

saghkh bir sekilde ulastirmasidir. Gi.irgen'in belirttigi gibi, "Iletisimin etkili olabilmesinde,

kanal seciminin 90k buyuk onerni vardir. Hangi kanalm secilecegi, iletisimin arnaclan,

ahcmm ozellikleri ile zaman ve mekanm sirnrhhklanna baglr olarak degisir" (Aktaran:

Akoguz, 2002).

ALICI: "Kaynak tarafmdan bir veya birden 90k kanalla gonderilen mesajlara iliskin

kodlan acan alici mekanik bir arac olabilecigi gibi bireylerarasi yi.izyi.ize iletisim surecleri

sozkonusu oldugu zaman kaynak kisiden gelen mesajlan anlamlandiran kisi olarak da

dusunulebilir" (Biro!, 2002: 8).

Iletisim, kaynagin iletiyi (mesaji) di.izenleyerek kanal araciligi ile hedefe (alictya)

ulasnrmasiyla olusur. Iletisimin sagliklr olabilmesi icin mesajm anlasihr olmasi, kanalm

dogru secilmesi ne kadar onemli ise ahcmm ozelliklerininbilinmesi de o derece onemlidir.

"Mesaj, kaynaktan aliciya ulastmlirken ahcmm ozelliklerine uygun duzenlendigi si.irece

anlasilabilir" (Akoguz, 2002:20). Bu cumleyi okul oncesi egitim donemi cocuklari ile

iletisim acismdan soyle aciklayabiliriz:

II

I

I i I I I

I I

I

I

11 Egitim ortammda ogretmen (kaynak) cesitli teknikler (kanal-egitim teknolojileri)

ve yonternler (kanal-yaratici drama) yolu ile ogrencisinde istendik davranislar olusturmada

ilettigi mesajlanm cocugun (alicuun) cesitli ozellikleriyle uyumlu duzenledigi surece

olumlu iletisim kurabilir. Ogretmen, cocugun bireysel ozelliklerini, kavrama yetilerini, yas

doneminin gene! ozelliklerini, ilgi alanlanm iyi bilmelidir.

GERIBILDIRIM (DONUT): Biro! (2002:9) bu kavrarru, "ahctrun tepkisinin

gondericiye aktanrru" olarak tammlar. Geribildirim, iletisim surecini cift tarafli tamamlayan

asamadir. Yani kaynaktan ahnan mesaj kanal ile alicrya ulasir ve geribildirim ile alter tekrar

ayrn asamalar ile bunu kaynaga gonderir. Boylece mesajm anlasilirhgim, iletisimin niteligi

kontrol edilrnis ve kaynak ile ahci arasmdaki etki ve tepki degerlendirrnesi yapilmrs olur.

"Kaynak, mesajmi gonderdikten sonra ahcidan bekledigi donutu alabiliyorsa sorun

gorulmemektedir'' (Ergin ve Birol, 2000: 156). Bu, iletisimin saghkh yapdd1g111111 bir

gostergesidir. Oyleyse bunun icin Baltas ve Baltas'in belirttigi gibi donutun bazi niteliklere

sahip olmasi gerekir.

DONUTUN NiTELIKLERI

" a. Vericiyi tam olarak dinlemek ve anlamaya hazir olmak.

b. Sozcuklerin icerigine ve aktanlmak istenen duygulara acik olmak.

c. Sozcuklerin sozluk anlamlan disinda vericide ne anlama geldiklerini tarumayi istemek.

d. Kodu acilan mesaj ile kodlanan mesajm anlam butunlugum; kontrol etmek.

e. Ana konuyu kacirmarnak, ozetlemeler yapmak.

f. Iletisimi onyargi ve direncle kesmemek.

g. Vericinin duygulanm anlayabilmek, farkh insanlann bakis acilarindan bakmayi

basarabilrnek.

h. Uzerinde fikir birligi olmayan noktalardan once, anlasilan noktalan acikliga

kavusturrnak.

I. Uzerinde fikir birligi olmayan konularm ele ahrusinda sozcukleri ve bedeni kontrol

etmek. Duygusal gerginligin bedene ve ses tonuna yansimasim onlemek,

I i I I I I f I I I I

I

12 i. Karar arunda bile iletisirni kapatmadan dogru dinlemek ve saghkli geri

bildirimleri surdurrnek cabasmdan vazgecmemek " (Aktaran: Akcguz, 2002).

Iletisim surecinin saghkh yapilarnamasmda iletisim engellerinin rolu bulunur. "Iletisim silrecinde

engeller, bir mesajin veriimesini ve ahnmasiru olumsuz yonde etkileyen turn faktorlerdir" (Ergin ve

Biro!, 2000: 180).

ILETi~iMi ENGELLEYEN F AKTORLER

" 1. Emir vermek, yonlendirrnek. (Hicbir zaman kullarulrnamah.)

2. Uyarmak, gozdagi vermek. (Hicbir zaman kullarulmamah.)

3. Ahlak dersi vermek. (Sorun yokken kullanilabilir.)

4. Ogilt vermek, cozum ve oneri getirmek. (Sorun yokken kullanilabilir.)

5. Ogretrnek, nutuk cekmek, mantikh dusunceler onermek. (So run yokken

kullarulabilir.)

6. Yargilamak, elestirmek, suclamak, ay111 dusuncede olmamak. (Hicbir zaman

kullarulmamah.)

7. Onermek, ayni dusuncede olmak, olumlu degerlendirmeler yapmak. (Sorun yokken

kullamlabilir.)

8. Ad takmak, alay etmek. (Sorun yokken kullarnlabilir.)

9. Yorumlamak, analiz etmek, tam koymak. (Sorun yokken kullanilabilir.)

10. Girven vermek, desteklemek, avutmak, duygulanru paylasmak, (Sorun yokken

kullarulabilir.)

11. Soru sormak, sinamak, capraz sorgulamak. (Sorun yokken kullamlabilir.) Bu

maddelere Gordon'un ve bner'in belirttigi $U maddeleri de ekleyebiliriz:

12. Sozunden donmek, oyalamak, alay etmek, sakaci davranmak, konuyu saptirmak.

(Hicbir zaman kullarulmamah.)

13. Karsilasnrrna yapmak. (Hicbir zaman kullarulmamah.)" (Akoguz, 2002:48).

Iletisim engellerinin ortadan kaldmlmasi yukanda sayilan faktorlere dikkat

edilmesi etkili iletisimin olusmasiru saglar, Korkut'un belirttigine gore etkili bir iletisirnin

olusabilmesi icin gerekli olan birtakim ilkeler vardir:

t - j

I

I I I I I I I

I I I I:

I·

1·

1·

13

" a) Iliskilerde gonulluluk esastir.

b) Her birey karar verebilme gucune ve hakkina sahiptir.

c) Turn insanlar saygiya degerdir,

d) Gizlilik, kisi kendine ya da baskasina zarar vermedigi si.irece korunmahdir'' (Aktaran:

Bozdogan, 2003).

Goruluyor ki bireylerarasi iletisimin etkili olabilrnesi icin iletisimin asamalanrun,

engellerinin bilinmesi gereklidir. Engellerin bilinmesi ile birlikte bunlann ortadan

kaldinlmasi icin dogru yontemlerin ve onlann nasil kullanilacagmm da bilinmesi sartur.

Dolayisiyla egitim ve ogretim ortamlarmda ogretmen ve ogrenci arasmda etkili bir

iletisimin olusturulmasi icin yaraticihgm yanisira etkili egitim tekniklerinin ve

yontemlerinin uygulanrnasi esastir. Iste bu nedenle yaratici drama etkili iletisimin

saglanmasi amaciyla kullarulmasi son derece onernli bir egitim yontemidir.

Yaratici drama, "Cocuk oyunlarmdan ve benzer etkinliklerden yola cikarak;

gozlem yapma, dogaclama, rol oynama, dramatizasyon gibi tiyatro tekniklerinden

yararlanarak cesitli yasam durumlanndan bilgilenme ve 6,grenmeye gecme cahsmalandir"

(Karadag, 1997: 109). Bu gene! tammdan anlasildigi gibi yaratrci drama, egitim yonterni

olarak tiyatro ve aynca drama tekniklerini kapsar.

Tiyatro, dilimize italyanca 'teatro' sozcugunden gelmektedir ve $U anlamlan tasir;

"Dram, komedi, vodvil vb. edebiyat ti.irlerinin oynandigi yer. Bu tilrleri izleyiciler onunde

oynama sanati" (http://tdk.gov.tr). Stanislavsky (1993:145) tiyatroyu, "bir insanm baslica

duygulanndan biri .... guzellige .... cana can katan guzellige olan ozlemidir. "sozleriyle,

estetik yonu agir basan bir tamm yaprmstrr. Bir baska tanima gore tiyatro, "olaganustulukle

kansik, hayret verici olaylan, durumlan, temasa etmek" (Kuruc, 1987 :7) anlammi tasir.

Nutku'nun belirttigi gibi tiyatro sozctigti pekcok alan ve ogeyi icerir:

I

I I: I I I I

I

14 "l.Geni~ anlami icinde, sanatm yontem, oyuncu, tasanm sanatcilan, uygulamacilar,

uzmanlar ve seyircinin etkilesimi ile ortaklasa i.iretilmesi.

2.Dramatik gosterilerin ti.imi.i.

3.0yun oynama eylemi.

4.0yunlarm oynandigi yapi.alan ya da yer.

5.Etkinligine iliskin olarak, tiyatral gerecler ya da yonternler" (Aktaran: Ozturk, 2003).

Tiyatronun temel unsuru insandir. Insarun duslerinden, yasadiklanndan yola cikar.

Insarun icsel iletisimini, dogayla, yasadigi cevreyle etkilesirnini ve insanm insanla

iletisimini konu edinerek buyulu bir ortam sunar. Bu nedenle tiyatro teknikleri yaranci

drama yonterni icin etkilidir. "Drama sanati, birseyler yapma ve i.iretme sanatidir. ilk

insanm kendini bulmasma yardimci olan bir eylemiydi. Theatron, yani seyir yeri anlamma

gelen tiyatro sozcugu, yapilan bir eylemi seyretmeyi getirdi, Bu kavramlann her ikisi de

birbirinin icindedir. Drama olmazsa theatron olmaz, theatron oimazsa drama oimaz"

(Nutku, 1998:145). Dram, "Yunanca'da bir is yapmak, bir harekette bulunmak anlamma

gelen 'drao' kokunden turemistir. Fransizca'dan alarak 'dram' dedigimiz 'drama' kelimesi de

gene Y unanca 'is, hareket, fiil' anlamma gelmektedir" (Kuruc, 1987 :7). Stanislavsky

( 1993: 50) bu kavrami, "bir doruga yukselen eylem" olarak tarumlamaktadir.

Drama, yaraticihk gucunu iceren ve insanm yasadiklanru, dusunduklerini,

tasarladiklanm harekete donusturrnesidir. Bugune kadar yaraticihk kavrarrn ile ilgili bircok

tarnm yapilrrnsnr. San'm belirttigine gore yaraticihk "daha onceden kurulmarms iliskiler

arasmda iliskiler kurabilme, boylece yeni bir dusunce semasi icinde yapilandirma, bireyler

icin ya da kultur icin gerceklige uygun bir yenilik katma" (Aktaran: Adiguzel, 2002).

Cellek'e (2003) yaraticihk, farkli yenilik katmadir" gore

(www.stradigma.com/turkce). Yaraticihk, gecmisten gelen birikimin, deneyimin, kavram

ve olaylann yeniden uretilmesinde ya da ozgun yapitlann olusmasinda rol oynar.

Yaraticrhgm ozunde bir sorunu analiz ve sentezlemede orjinallik ve yenilik vardrr, Kisaca

bilinen dusunce, fikir ve etkilesimleri farkhlasnrmayi amaclamaktadir. Yaraticrhk, farkli

anlatim sekilleri bulrnaktir. Yaraticihk olgusu, temelde gunluk yasamda bir sorunu isleme

ya da ortaya bir sorun koyarak cozurnune yonelmedeki ayncaligr ile cahsrnayi ozgun

I

I I I I

I

I

I

15 yapabilmektir. Yaraticiligm egitimdeki onernini Karadag (1997: 109) soyle ozetler, "yaratici

bir egitimle yetisen cocuk ve gene yeniliklere acik, zihinsel yonden saghkh, hosgorulu,

sosyal hayata uyumlu, pek cok sey sayabileceginiz ozelliklere sahip bir kisilik

gelistirrnektedir. "Y aratici drama etkili bir sozel iletisirn ve egitim icin onemli yonterndir.

Dolayisiyla yaraticihk da bunun aynlmaz bir parcasrdir, Bunun yanisira ezberci egitim

anlayisindan kurtulmak ve hayata, olaylara farkli pencerelerden bakabilme yetileri

gelistirmek acisindan yarancihk ve egitirn bir bi.iti.in olarak islenrnelidir. Egitimin

tanimmdaki degistirme anlayisindan yola ciktrgirmzdan yarancihgin onernini daha iyi

anlayabiliriz. Cellek (2003), egitim ve yarauciligm birlikteligini, "egitimin degistirme

islevinin icerigi, beraberinde getirdikleri sorgulandiginda yaraticilrgm onemi on plana

cikrnaktadir. Bu tavnn geregi, di.inyanm degisiminde kendini gosterir. Bireysel

ayncahklann, cevrenin, degisirnin onem kazandigi gi.ini.imi.izde egitimdeki ezbere,

yinelemeye yonelik sorunsalm ciddi boyutlarda tartismaya acilmasi hep beraberinde

yaraticihk olayim getirecektir. Yaraticihgm ne simn, ne de tatili vs. vardir. Bu nedenle

egitimin her alani icin gecerlidir.Sanatta oldugu kadar bilimde, bilimde oldugu kadar

yasamda da.... Bunlar hep birbirleriyle ilintilidir. Egitimin ana karnmdan baslamasi

gerektigini dusunursek aslinda yaraticihk okullardan once bashyor"

(www.stradigma.com/turkce). Egitimde hatta yasamda yarancihgm onemini en iyi sekilde

aciklayan bu ci.imlelerden sonra yaratici dramanin tarihsel surecteki gelisimine bakmanm,

yaratici dramayi tanimak ve anlamak icin yaran var.

"Drama, insanlik tarihi boyunca varligini si.irdi.irmektedir. Yarauci dini temalann islendigi

oyunlann baslamasiyla eski Yunanistan'da sekillendirilmistir. Dini kutlamalarda yarismalar

duzenlenmistir, Drama sanatt gelisirken, oyunculann arasindan yeni oyun yazarlan ortaya

cikrmstir. Ortacag' da drama, din egitimi icin bir arac olarak kullamlmisnr"

(www.susancanthony.com).

Yukanda genel olarak tespit edilen dramamn tarihcesi, devammda suregelen

yaratici dramanin, ozellikle konuyla baglantili oldugundan, egitimde kullanilmasiyla ilgili

( -

I I I

I i i I

I

I I I

I

16 tarihteki olusumunu ve gelisimini ise cesitli arastrrmacilar cahsrnalannda soyle yer

verrnislerdir:

"Yaratici dramamn yasanti yoluyla egitim olmasi, duygusal egitimi onernsemesi

ve oyunu kullanmasi acisindan bakildigmda kokeninin Eflatun' a kadar dayandigi

soylenebilir. Yuzyillar oncesinden cesitli dusunce adamlan (Eflatun, Seneca, Locke,

Comenius, Rousseau, Pestalozzi, Froebe!.... vd.) egitirnin baskici yanma karsi 91km19;

egitim ve ogretimde duyulann, eglencenin onemini vurgularms; yasanti yoluyla ogrencinin

merkeze ahndigi bir egitim anlayrsmi savunmuslardir" (Bozdogan, 2003 :32). Dramanm

belirgin olarak egitimde kullanilmasi ise, "reform hareketleriyle beraber Fransa' da

baslamistir. Bu akimin onculugunu de I.I. Rousseou yapmistir. Dramayi yaygmlastirmak

amaciyla, Rousseou, acikhava festivalleri onerisinde bulunrnustur. Ona gore, seyircilerin

kendilerini eglendirmeleri, duygulann ustunlugt], oznellik, bilissellik, duygulann yasanmasi

90k onemlidir" (Aral ve Bask., 2000:33).

Ronesansla beraber Fransa'da yasanan bu gelismelerden sonra Ingilterede entustri

devrimiyle bircok alandaki degisim gibi Ingiliz egitim sisteminde de degisiklikler

yasanrmsur. "Cocugun, icine bilgilerin boca edildigi bos bir kap gibi gorulmesi,

l 870'lerden baslayarak egitimde yapilan yeniliklerle cocuk merkezli egitim kavramma

donusrnustur. Bunun icin de ilerici okullar kurulmus, bireysel duyarhligm egitilmesi

ongorulmus ve 1889-1893 yillarmda acilan okullarda cocuk merkezli egitime gecilmistir.

Egitirnde dramanm ilk uygulamalan yine bu okullarda gorulmustur. John Dewey'e gore,

cocuk merkezli egitime 1921 'lerde gecilmistir, Frank Cisec ise cocugun kendini sanatla

ifade etmesini oneren ilk kisidir. Onun okulunda (Viyana 1898) cocugu ozgur birakarak

sanat yapmasim saglayan bu gorus uygulanmrsnr. Sanat egitirnindeki ilerici gorusler ve

drama ogretmenlerinin gayretleri ile 'make belive play' yani -mis gibi yapmak' ortaya

cikrrnsnr" (Gonen ve Dalkihc, 2002:26).

17 "Bir Ingiliz olan Peter Slate, 1920'lerden itibaren cocuk gruplan ile drama cahsmalanrn

denemeye baslamistir. Peter Slate (1954), kendisine i:izgi.i bir drama yonterni gelistirrnis ve

'cocuk drarnasi' admi verdigi kitabinda yontemini tarutmrstrr. Slate, cocuk dramasiru ozel bir

sanat tliri.i olarak, tiyatroya bir alternatif gormustur. Ona gore drama, tum cocuklar icin dcgal

bir oyundur ve cocuk gelisiminde onernli katkilarda . bulunabilir. Cocuk kendisini farkh

durumlara sokarak, farkh rolleri oynamaya cahsarak kendi gelisimi icin onemli beceriler

kazarnr. Diger yandan, drama sayesinde cocuk, iyiyi ve kotuyu birbirinden aytrt etme,

toplumun ve toplumsal kurallann farkma varma ve calismanm keyfini cikarma yonunde

gelisir" (Onder, 2000:34).

Cocuk, oyunu yaratilistan bir insan etkinligi olarak ele ahp, okullarda yapilmaya deger tek

etkinlik olarak benimsernistir. Aynca okullarda drama calismalan icin mummery (maskeli

eglence) olarak adlandirdrgi ozel alanlann olmasmm gerektigini vurgulamrstir. Yazdigi iki

eseri ile cocuklara kendi esrlerini kendilerinin yazmalan gerektigi mesajim verrnistir. Boylece

derslerde, rol oynama, siir yazma, marangozluk ve bahcecilik gibi cesitli faaliyetler yapilrnrstir.

Slate'in ogrencisi Brian Way ise, 'drama araciligiyla gelisirn' isimli eserinde dramanm cocugun

kisilik gelisimini etkiledigini belirtmistir (Gonen ve Dalkihc, 2002).

"Dorothy Heathcote l 970'lerde egitirnde drama konusunda cahsmalar yaprmstir.

Heathcote'a gore egitimde drama hem bilissel, hem de duyussal iigrenmeyi amaclamalidtr.

McCaslin (1984) yaratici drama olarak tammladigi yaklasirmm, televizyon ve video oyunlan

caginm pasif cocuklanrun yasayarak, deneyerek daha aktif olabilmeleri, yasama kaniabilmeleri

icin onermistir" (Aral, Baran, Bulut ve Cimen, 2000:36)

Ttirkiye'de ise dramanm tarihi 1908 yihna kadar uzanir. Bu tarih, egitim

sistemimizde 'okul tiyatrosu' dusuncesinin ortaya cikmasi bakrmmdan onemlidir. 1915

Yilmda, 'Maarif-i Umumiye Tedrisi' isimli yonetmelik yaymlarmstir ve okullarda 'terbiye-i

tarihiye ve edebiye dersi' adiyla sahne dersinin varlrgi olusrnustur. Yonetmelik sayesinde

tiyatronun egitsel yonunun onerni resmilik kazanrmstir. Bu yonetmelik; 'Temsillerin Talim

Ve Terbiye ile Mtinasebeti (Gosterilerin Ahlak-Egitim Iliskisi)' ve 'Temsillerin usul-i

Tedrisi (Gosterilerin Egitimde Kullammi)' olmak tizere iki bolumden olusmaktadir.

Yonetmelik bu bolumleriyle, gosterilerin toplumsal torelere ve tarihe uygun olanlannrn,

I I

I fl

I I I

18

ulusal ve evrenseJ yazmm cocuklara dramatik olarak ogretiJmesindeki kolayhklan

sunmaktadir (Nutku, 1998). Cumhuriyet Donemi'nde koy ogretmeni Muammer Targacm

okullarda tiyatro yapan ilk kisi oldugunu gormekteyiz. 1950' Jerde Selahattin Coruh

'okullarda dramatizasyon' adh eserini yaymlar. Ona gore hep birlikte yapmak, oynamak,

dramatize etmek onemlidir. Ttirkiye' de 1951 'de Turkiye Cumhuriyeti Milli Egitim

Bakanhgi dramanm onemini belirtmistir, Milli Egitim Bakanhgi 'nm 1951 'de ortaokuJ

programlarmda 'Temsil Yolu ile Canlandirma' cumlelerine rastlamr, 1966'da Ilkogretim

Genel Mudurlugu'nun alti nolu yaytni olarak basilan 'okul oncesi egitirn' isimli Nimet

Erkunt'un kitabmda 'cocuk tiyatrosu' basligi ile elli sayfahk bolum yeralir. 1968' de

MEB'nm ilkokul programmda 'dramatizasyon' olarak adlandinlan bazi calismalardan

bahsedilir. Fakat bunlar yontemli cahsmalardir; uygulama durumuna ulasnnlamaz.

1980' Jerden bu yana egitimde yaratici drama, bash basma bir disipJin ve estetik olarak yer

alrrus ve bu konuda onemli calismalar yapilmaya baslanmrsnr (Bozdogan, 2003).

Gunumuzde Tiirkiye' de ilkogretimlerde secrneli ders olarak, universitelerin egitim

fakultelerinde ve okul oncesi egitim basamaginda dramaya yer verilmektedir. 'Yaratici

drama' kavrami daha cok ABD ve ingiltere' de kullamlmisnr. 1977 Y ilmm Agustos aymda

Amerika Cocuk Tiyatro Birligi'nin 'yaratict drama' tarumi hukumet tarafmdan resmen

kabul edilir:

"Yaratici drama anmda uydurulan (dogaclarna), sergisel olmayan (gosteriye acik degil),

kaulanlann hayal etmeleri, olayi yasalastirmalan ve insanm deneyimlerini yansitrnalanru

saglamak amacli bir lider tarafmdan yonlendirilen yontem merkezli bir drama bicimidir"

(Davis ve Behm,2003). Yaraticr drama kucuk yaslardan ileri yaslara kadar turn yas gruplannda

kullanabilmektedir. Fakat en cok 0-6 yas doneminde kullanildigma rastlarnaktayiz, Cimkii bu

donem cocuklan herhangi bir yonlendirme yapilmaksizin tum hayal guclerini etkinliklerine

yansrtirlar. Kavcar'tn belirttigi gibi, dramatik oyunlarda, karsrlasilan yeni durumlara uyum ve

yaraticihk sozkonusudur. Aynca cocuklar yetiskin rolu yaparak gelecekteki rollerini de tanima

firsati bulurlar. Cocuklarin insan iliskilerini olumlu yonde gelistirirken, problem cozme

becerisi de kazandinr. Bu sekilde, saghkli bir sosyallesme elistirir (Aktaran: Adigilzel, 2002).

I I I I I I I I I I I

I

19 "Yaratici drama: Dogaclamadan, ahskanhklardan, egitimden, psikolojiden ve sanattan

cikan kavram yeteneklerin sirah ve si.irekli gelisen butunlugune sahip, her claim devam eden bir

surectir" (Davis ve Behm, 2003).

"Yaratici drama ile ilgili bir nokta da sudur; yanlis cevap diye bir sey yoktur, hayvanlar

konusabilir, cocuklar rahatlikla gezinebilir, gokyuzu yesil, cimenler mavi olabilir"

(www.creativedrama.com. 2003).

Cocuklar bedenlerini, cevrelerini, duslerini, duygulanru kesfederken drama

cahsmalarinda oyunlastirma yaparlar. Oyunlastirmada sozcukleri dogru soylemeyi,

topluluk karsisinda konusmayi, jest ve mimiklerini sozlerin anlamma gore kullanmayi,

sozel ifade etmeyi ogrenirler. Pasiften aktif konuma gecerken anlatim yetenekleri guclenir.

Aynca yaratrci drama ile cocuklar butun duyu organlanm kullanabilirler. Bu da ogrenmeyi

kolaylastmr. "Ogrenme islemine kansan duyu organlan sayisi ne kadar 90k olursa ogrenme

o kadar iyi olur. Ted Cobun'a gore ogrendiklerimizin;

"% 83'linli gorme,

% 11 'ini isitme,

% 3,5'ini koklama,

% 1,5 'ini dokunma,

% I 'ini tatma duyulanrrnzla edindigimiz yasantilar yoluyla ogreniriz" (Ergin ve Biro! ,

2000:59).

Yaraticr drama etkinliklerini saghkli uygulamak ve verim elde edebilmek 19m

yaratici dramamn ilkelerini ve asamalanru bilmek durumundayiz,

YARA TICI DRAMANIN iLKELERi

Martinez' in belirttigi gibi, ilkeler soyle siralanabilir:

" I. Egitirnde drama etkinliginde odul ya da ceza yoluna basvurulrnaz.

2. Egitirnde drama calismalan asla bir oyuncu egitirni olarak dusunulernez. Dolayisiyla

bu cahsrnalar, seyircilere oynanan bir temsil olarak hazirlanamaz. Drarnarun oyunculan ay111

I

I

I

I i I I

20 zamanda izleyicileridir. Bu cahsmalarda izleyici bulundurulmaz. Bu cahsmalar strnfta, holde,

bahcede, kutuphanede, yemekhanede uygulanabilir. Calismalar sirasmda ozel bir rnekan ve

aksesuara ihtiyac yoktur.

3. Egitimde drama calismasmda ogrencinin ne soyieyecegi degil, neyi nasil soyledigi

anlam tasir. Drama bir analiz yontemi degil, bir sentez yontemidir, Ogrencinin butun ozgtirltigil

de program amaci icinde bir ozgurluktur, ondan daha fazlasi istenemez (Aktaran: Gonen ve

Dallo!t9, 2002).

YARATICI DRAMANIN A~AMALARI

ISINMA VE RAHA TLAMA ASAMASI: "Hareket ismmarun ana ogesidir.

Vucudun eklem yerlerini acar, kaslan yurnusatir, rahat bir calisma saglar. Ogretmen ismma

cahsmalanru simf icindeki tum cocuklarla yapmahdir. En fazla 10-12 dakika olmahdir.

Daha fazla isinma cahsamsi yapmak, cocuklan yorar. Verimli bir calisma yapmayi

engeller" (Durnan ve Aksiray, 2004 ).

Bu calismalarda grubu olusturan bireylerin birbirleriyle buttinlesmesine yonelik

ahstirmalara yer verilir. Katil imcilar, birbirleriyle tamsir ve etkilesim kurarlar.

Y asayacaklan yeni yasantilar icin hazirhkh ve istekli hale getirilirler. Tanisma ile baslayan

gliven kazanmaya, uyum saglamaya, bes duyuyu kullanmaya, gozlern yetisini gelistirmeye

ve bedenini ve beynini duyumsamaya yonelik cahsmalar bu asamada yer ahr. Ismma

cahsmalan muzik ya da ritm esliginde yurume, kosma, ziplama, cekrne, itme, hayvan

yuruyusleri, cesitli zemin ve zamanlarda yurume, gosterilen harekete uygun ritm tutma gibi

cahsrnalardir" (Aral ve Bask., 2000: 108).

Bayrakci'ya (2003) gore, "belirgin bir beceri uzerinde kisa sureli olarak uygulanan

sozlu uygulamalardir. Burada amac konsantrasyon, hayal etme (cagnsim, imaj olusturrna),

gozlern (duyurnsama), hareket (gevserne, rahatlama, esneklik, koordinasyon, duyarlihk),

r -

I

21 pandomim ( obj elerin ve karakter yuruyuslerinin, bicim degistirrnelerin, davrams

semalannm taklidi hareketleri) dir. .. " (Bayrakci, 2003).

ROL OYNAMA VE PANDOMiM: "Pandomirn ' genellikle bir masah' bir

oykuyu sadece bendensel devinimlerle iletme sanati yada aracidir. ' diye tarumlanir. Jest ve

hareketler konusmadan once gelir. Kucuk cocuklar istek ve duygulanni' korkulanru

sozcuklerle ifade etmeyi ogrenmeden once jestler ve hareketlerle bildirirler" (Duman ve

Aksiray, 2004).

San' m belirttigine gore, "Belirlenmis kurallar icinde ozgurce oyun kurma ve bu

oyunlan gelistirme calismalanndan olusur" (Aktaran: Bozdogan, 2003).

i DOGAC::LAMA: "En onernli cahsma tekniklerinden biridir. Cocuklar, sozel yas da

sozel olmayan, basit, kendiliginden ifade tarzlan ile bir durumu ya da olaym akrsim,

gelisimini canlandinrlar. Dogaclama yapabilmeleri icin, ozellikle okul oncesi cocuklanmn

konu ile ilgili kavramsal on bilgilere ihtiyac duyabilecekleri unutulmamahdir. Yapilacak

dogaclama basit olmah ve cogu kez olay, konu ya da roller ogretmen tarafmdan iyi

tammlanmahdir" (Onder, 2000: 140). "Dramada yaratici bir yontem olarak benimsenen

dogaclarna, degisebilirli ve anmda yaratrnayi ifade eder. Dogaclarna suresi icinde fikirler

toplarur, problemler cozulur, Boylece cocuk kendini anlatir ve grupla tartismalar yapar. Bu

cahsmada hem bireysel hem grupla yaraticihk ortaya cikar" (Duman ve Aksiray, 2004).

OLUSUM VE DEGERLENDiRME: "Olusumlarla anlatilmak istenen surecin

ozellikle onceden hie belirlenmemis bir cikis noktasmdan baslamasidir.Bu surecte

etkinliklerin nasil gelisecegi ve nereye vanlacagi onceden belirlenemez. Darama

cahsmasrrnn asamalannm herbirinin ya da birkacinm ardmdan tartisma acilmasi, "Ne

yasadiruz?", "Neler hissettiniz?", "Nerede gucluk cektiniz?" gibi sorulann sorulmasi ve

I I I I I I I I I I

22

katihmcilann yarutlamasi drama calismalanrun onemli asamalanndandir.Cahsmarun bu

asamasinda diger bir amac da katihmcilan icinde bulunduklan ortamdan gercege

dondurmektir Boylece birey yasadigi sureci daha 1y1 gozlem ve analiz imkani

bulabilecektir" (Aral ve Bask, 2000: 117).

Cocuk oyunlan ve benzer etkinlikleri temel alan ve gozlern yapma, rol oynama,

dogaclama, dramatizasyon gibi cesitli tiyatro tekniklerden faydalanan, aynca yasam

durumlanni canlandirma, bunlan irdeleme ve ogrenrncyc gecme cahsmalanm iceren

yaraticr drama etkinlikleri (San, 2003). Cocuklara pekcok fayda saglamaktadrr. Bas (2002),

bir cahsmasinda, yaratici dramanm ogrencilere kazandirdiklanru soyle siralarmstir:

"a. Kisilik gelisimini olumlu etkiler.

b. Cocukta yaraticihgi ve hayal gucunu gelistirir,

c. Bagimsiz dusunme ve karar verme yetisini gelistirir.

d. Duygulannm farkma varmasim ve duygulanm ifade etrnesini saglar,

e. Iletisim becerilerini gelistirir.

f. Kendi problemlerini cozebilme yetenegini gelistirir.

g. Arkadaslik iliskilerini olumlu etkiler.

h. Egitmenle cocuk arasmda olumlu iletisim etkisi saglar."

Bas' m bu cahsmasi okul oncesi egitim surecinin anadili etkinlikleri icin de

gecerlidir. Y azar, 11 ii etisim becerilerini gelistirir", 11 arkadashk iliskilerini olumlu etkiler",

"egitrnenle cocuk arasmda olumlu iletisim etkisi saglar" maddelerini soyle aciklamaktadir:

"iLETiSiM BECERiLERINi GELiSTiRiR"

Drama, diger insanlarla iletisim kurma konusunda ahsurma olanaklan saglar,

Iletisimde bulunmayi ogrenmek icin yasantilar sunar iletisim kurmak icin sirasrm bekleme

davramsindan, dinleme davrarusma ve acik iletisime kadar bircok iletisim unsurunu,

I

23 yasayarak, deneyerek icsellestirir. Dil, iletisimi saglar. Grup etkinliklerinde cocuk, dilini

etkili, akilci ve guzel kullanabilme yetisini kazamr. Bu beceriyi kazanan cocuklar girdikleri

ortamlarda iletisim zorlugu yasamazlar.

"ARKADASLIK iLiSKiLERiNi OLUMLU ETKiLER"

Okul oncesi ya da okul cagindaki cocuklar icin arkadashk 90k onemlidir.

Etkinlikler cogunlukla bir grup etkinligi olduguna gore, cocuk ister istemez diger kisilerle

iletisime girecektir. Bu iletisimde, birbirlerine saygi ve sevgi duymayi, hosgorulu olmayi,

karsisindakini sabirla dinlemeyi ogrenecektir. Boylece arkadashk kavrami da gelisecektir,

"EGiTMENLE (::OCUK ARASINDA OLUMLU iLETiSiM ETKiSi SAGLAR"

Cocuklara drama calismalanrn elbetteki bir egitmen sevdirebilir. Egitrnen,

cocuklara karsi icten, dcgal ve sempatiktir. Bunu hisseden ve goren cocuklar egitmeni

kendilerine yakm bulurlar. S0nu9 olarak bu etkili iletisim ogrenmeyi de kolaylastmr.

Drama yoluyla ogretmenler cocuklarin ic dunyalanm, tepkilerini, korkulanm,

beklentilerini, onlann mesajlanyla ogrenirler ve onlara bu sozel mesajlar ile yardimct

olabilirler.

0-6 Yas grubundaki cocuklann sozel mesajlanna sozel tepkiler ile yamt verilmesi

cocugun kendine olan guvenini arttmr ve aulimci olmasim tesvik eder. Cocuklann

kendiliginden gelistirdikleri ti9 tur sozel iletisimleri bulunmaktadir. Bunlar:

"l. Istek bildiren sozel iletisimler.

2. Bilgi aktaran sozel iletisimler.

3. Ogrenmeye iliskin sozel ileti~imler"(www.sosyalhizmetuzmani.com). 1

I I I I I I I I 1;

I I I I

I

24 Cocugun bu uc tur sozel iletisiminde egitim ortammda etkin ogretimin temelini

olusturan tepkisel ve yaraticr ogretim yontemleri kullanihr ve cocugun konusrnalanna

verilen tepkilerde bir seri ogretici unsur da eklenirse onun sozel mesaj becerisine de onernli

etkileri olacaknr. Bu baglamda yaratici drama, okul oncesi egitim kurumlannda

egitmenlerin uyguladiklan cesitli drama cahsmalan, cocuklann sozel mesaj yetilerini

gelistirmektedir. "Y arauci drama derslerindeki etkinliklerin tumu sozlu ve sozsuz iletisime

dayarur. Bu derslere katilan bizler iletisim surecinde once kendi dusuncelerirnizin,

duygulanrmzin ve bedenimizin farkma vannz. Bir durum, olay ya da kisi karsisinda neler

dusundugumuzt; inceleme olanagi buluruz" (Ustundag, 2002: 15). Egitimde dramanm

kullamlmasi cocugun suandaki ve gelecekteki yasantismda ustlenecegi rolleri ve bu

rollerden kaynaklanan diger bireylerle kuracagi iliskiler ve iletisimler icin onemli bir

anahtardir. "Drama ile kurulan iletisimler oyunsu sureclerde gelistigi icin, gercek

yasantilardan izler tasimakta ama gercekten yasanmamaktadir. Ancak gercek yasamda

karsrlastigmda da neler yapilacagmi ogrettigi icin, her tur soruna hazirhkh olunmasmi

saglamaktadir. Ozellikle iletisim becerilerini gelistirmelerini ve yetenek kazanrnalanm

saglar" (Akoguz, 2002:61 ). Drama sayesinde iletisim becerilerini gelistiren cocuk saghkli

iletisim kurmayi da ogrenecektir.

TURKiYEDE OKUL ONCESi EGiTiM KURUMLARINDA ETKiLi

SOZEL MESAJ DUZENLEME YETiLERINi GELi$TiRECEK

YARA TICI DRAMA UYGULAMALARI ORNEKLERi:

ORNEK 1: (<;:'.UNKU ILE ANLATMA)

Ogretmen veya bir ogrenci herhangi bir olayi tammlar (ogretmen ogrenciye evde,

okulda yasadig: bir olayi anlatmasmi da isteyebilir) Bir sonraki cocuk "cunku" diyerek o

I

I

1:

I

I

25

olaym nedeni olabilecek baska bir olay veya kisi bulup soylerneye calisir. Ornegin;

"adamm ceketi islandi."

a) Cunku, yanma semsiye almamis.

b) Cunku, cok yagmur yagiyormus,

ORNEK 2: (OYKUYU DEV AM ETTiRME)

" Ogretmen bir oykuyu baslatir. " Bir gun kuctik bir ulkedeki kral uykudan

kalkrms ve aynaya bakrms, Bir de ne gorsun ... " Ogretmenin sectigi ogrenci devam eder.

Daha sonra ogretmen o ogrenclye tesekkur ederek baska bir ogrenciye soz verir veya

ogrenciye baska bir arkadasim secmesini soyler.

NOT: Oykuye yapilacak olan katki, bir sozcukte olabilir, birkac cumle de. Burada

onemli olan oykuyu ilerletebilmektir'' (www.dramaegitimi.com).

ORNEK 3: (SOZEL YARA TICILIGI GELiSTiRME <;::ALISMALARI)

"Ogrenciler daire seklinde oturur. Lider elindeki fotograflan gosterir ve resimdeki

kisilerin tam bir sey soylerken fotograflannin cekildiginden bahseder. Daha sonra bir

ogrenci secilerek bu fotograftaki ne soyledigi, kime soyledigi, neden soyledigi sorularak

kisiyi canlandrrmasi istenir".

ORNEK 4: (KA YNASTIRMA <;::ALISNIALARI - BA$KALARIYLA iLETi$iM

KURMA)

t -- ,'

I I

I I

I I I

I I I

26 "Halka seklinde oturulur. Bir ogrenci kendi ismini soyler ve elindeki topu yerden

yuvarlayarak bir kisiye atar. Topu alan kisi de kendi ismini soyleyerek bir baskasma topu

atar. Herkes ismini soyledikten sonra ikinci asamaya gecilir.

Buradan ilk kisi ismini soyler. Topu baskasina atar, o kisi de once ilk kisinin

ismini sonra kendi ismini soyler ve topu ucunctl kisiye atar. 0 da ilk ve ikinci kisinin ismini

sonrada kendi ismini soyler., oyun bu sekilde devam eder. Oyunun sonuna dcgru

soylenecek isimler cogaldigmdan dikkat etme, ilgiyle dinleme, akilda tutma, cahsmasi

olarakta dusunulebilir" (www.dramaokulu.com).

ORNEK 5: (KASETTEN DiNLEYEREK OYKU OLUSTURMA)

"Guher-Suher Pekinel'in (Saint Seans) ' Hayvanlar Karnavah ' kaseti cahnarak

cocuklann serbest sekilde dans etmeleri istenir. Cocukllann muzigin ritmine uygun olarak

istedikleri hareketleri yapmalanna olanak tamrnr. Kaset ikinci kez cahrnr. Bu kez ogretmen

kasetteki seslerin sirasiyla hangi hayvana ait oldugunu cocuklara soyler. Bunun uzerine turn

cocuklar, o hayvamn hareketlerini ve sesini taklit etmeye cahsirlar. Kaset bitene kadar bu

etkinlik surdurulur,

Kaset ucuncu kez oyku olusturrna etkinligi icin cahrur. Ogretmen cocuklarla

beraber olusturacagi oykunun ilk ti.imcesini soyler (Ornegin; 'Bir ilkbahar gunu ormanda

yururken aniden ... 'gibi). Cocuklardan kasette duyduklan seslerin cagnstirdrg; hayvanlarla

ilgili olarak oykuyu surdurmeleri beklenir. Bu arada ~gretmen cocuklann katkilanyla

olusturulan oykuyu yazabilir ya da teybe kaydedebilir. Bu kayrt, daha sonra di! gelisirni ile

ilgili yapilacak degerlendirmelerde kullamlabilir. Kaydedilen ya da yazilan oyku daha

sonra ti.im cocuklarla birlikte dinlenir ya da ogretmen tarafmdan okunur"

(www.meb.gov.tr/programlar).

I l

I (,

I:

I! I I

27

Bu uygulamalar isigmda K.K.T.C.'de okul oncesi ogretmenligine yonelik

programlarda yaratici drama etkinliklerinin ozellikle de etkinlikler surecinde sozel mesaj

dlizenleme boyutunun mevcut durumuna yonelik arastirma gerekliligi vardir.Bu

gereklililigin bir sonucu olarak ise;

1.2. AMA(:

Bu arastirmarun amaci, 0-6 yas grubundaki cocuklann etkili sozel mesaj duzenleme

yetilerinin gelistirilmesinde yaratici drama calismalannm etkilerinin incelenmesidir.

Yukanda belirtilen gene! arnaca ulasabilmek icin asagidaki sorulara yarut aranacaktir.

* Kuzey Kibns Turk Cumhuriyeti Lefkosa ilcesindeki okul oncesi egitim ,,. konulannda,\ ogrencilerin sozel mesaj duzenleme yetilerinin gelistirilmesinde anadili

etkinliklerinde, kullanilan yaratici drama cahsrnalanmn etkisi var mrdir ?

* •. Y aratici dramanm okul oncesi egitim slirecinde 0-6 ya~ grubu ogrencilerin sozel '\ -r '< mesaj duzenleme yetilerinin, anadili etkinlikleri disinda ogrencilerin gelisim surecine etkisi

var midir?

1.3. ONEM

Gunumuzde teknoloji ve calisma yasarrunm ilerlemesi ile birlikte insanlar

kendilerine ve birbirlerine yabancilasmrslardtr. Yabancilasmanm sonucunda da kendilerinin

dismdaki insanlara dertlerini, duygulanm, dusuncelerini, hayallerini anlatamaz ve hatta

birbirleriyle anlasamaz hale gelmislerdir. Yani, konusmanm getirdigi sozel iletisimde

yetersizlikler ortaya cikrmstir. Bunun yam sira egitim sisterninin ezbercilige dayanrnasi ve

I I I I

I I I I I I

I

28 bu dayanmanm getirdigi baskici kahplar bireylerin ogrencilik cagmda yaraticihgim, sozel

iletisim yetilerini gelistirrneyi kisitlamaktadir.

Iste burada yaratrci drama devreye girmektedir. Cunku yaratici drama rahatlamayi

saglar ve bunun isigmda yaranciligi gelistirir. Y araticr drama insanlar arasmda bir iletisim

bagi kurar. Insanlara yasamlanni baskalanna aktarma ve boylece kendilerini etkili bir

bicimde anlatabilme olanagi tamr. Cagdaslasmanm ve sosyallesmenin geregi olan sozel

iletisim becerileri okul donerninde ve ozellikle cevre ile iletisime baslamanin temel si.ireci

olan okul oncesi egitim doneminde yaratici drama etkinlikleri yardrmi ile etkili hale

getirilebilir.

Y apilan bu cahsma, egitimde yaratici drama uygulamalan ile sozel mesaj iletisi

arasmdaki iliskiyi irdelemekte ve yaratici dramm egitirndeki onernini vurgulamaktadir.

1.4. SINIRLILIKLAR

Bu cahsma;

1. Kapsam acismdan, okul oncesi egitim kurumlannda siruf yonetiminde yaratici

drama yontemiyle yapilan anadili etkinliklerinin ogrencilerin etkili sozel mesaj

duzenleme yetilerinin gelistirilmesinde etkilerinin incelenmesi ile,

2. Yontem acismdan, tarama modeli ile,

3. Cahsilacagi kademe acismdan okul oncesi egitim duzeyi ile,

4. Veri kaynagi acisindan, Kuzey Kibns Turk Cumhuriyeti Milli Egitirn ve

Kultur Bakanhgi'na bagh Lefkosa ilcesi merkezinde yer alan devlete bagh

I I I I I I i i I

I

i

I

29 anaokullan, ozel anaokullan, kresler, yuvalar ve burada gorev yapan

ogretmenler ve ogrencilerle smirhdir.

1.5. TANIMLAR

DRAMA:" Yasamdaki olaylan dcgudan, anmda yaratmaktir" (Dirim, 2002:39).

DRAMA TiZASYON: "Bir konu, bir olay ya da durumun roller verilmesi yoluyla

ve hareket, mimik, jest ve sozlerle canlandmlmasidir" (Duman ve Aksiray, 2004).

iLETiSiM: "Kaynak ve ahcmin devamh surette yer degistirdigi es zaman!t ve

dinamik anlamlarda ortak olma esasma dayah bir surectir" (Birol, 2002: 13).

MESAJ: "(Mecaz) Yazi veya sozle anlatilmasi arnaclanan duygu veya dusunce"

(http://tdk.org.tr).

OKUL ONCESi EGiTiM: "0-6 Yas cocuklanrun bireysel ozelliklerine ve gelisim

duzeylerine uygun zengin uyanci cevre imkanlanni saglayan; onlarm bedensel, zihinsel,

duygusal ve sosyal yonden gelisimlerini, toplumun kulturel degerleri ve ozellikleri

dogrultusunda en iyi bicimde yonlendiren, bilincli ve sistemli bir egitim silrecidir"

(MEB,1998:11).

SINIF YONETiMi: "Ogrencilerin saghkh bir ogrenrne ortarru icerisinde

hedeflenen tum tutum, davrams ve akademik cahsmalan kazanmasi icin, ogretmenin

kullanmasi gereken stratejilerin tumudur" (http://www.gelisim.kl2.tr/egitim/).

t --

I I I I I I I I I I I

I

I

I I

30 VODViL: " (Tiyatro) Hareketli, eglenceli bir konuya dayanan, sarkilara da yer

verilen hafif gulduru" (http://tdk.org.tr).

YARATICI DRAMA: "Gozlem yapma, dogaclama, rol oynarna, dramatizasyon

gibi tiyatro etkinliklerinden yararlanarak cesitli yasam durumlanni canlandmna, onlan

yeniden yaratip irdeleme, bu yasam durumlanndan bilgilenme ve ogrenmeye gecme caltsmalan" ( MEB, 1998:11 ).

1.6. KISAL TMALAR

K.K.T.C. :Kuzey Kibns Turk Cumhuriyeti

M.E.B. : Milli Egitim Bakanhgr.

T.D.K. : Ti.irk Di! Kurumu.

I i i I I I i

i i I

i i

BOLUMII

YONTEM

Bu bolurnde, cahsmada kullanilan arastirma modeli, evren ve orneklem, verilerin

toplanmasi, verilerin cozulmu ve yorumlanrnasi, bulgular ve yorumlar aciklanrmsttr.

2.1 ARA~TIRMA MODELi

Bu arastirmada, yaratici drama yontemiyle uygulanan anadili etkinliklerinin okul

oncesi egitim donemi 0-6 ya§ grubu cocuklann etkili sozel mesaj duzenleme yetilerinin

gelistirilrnesi surecinin karsilastmlmasi analizini amaclayan tarama modeli secilmistir.

Gene! tarama modeli cercevesinde literati.ir taramasi yapilrms ve likert tipi anket

teknigi uygulanrrusur.

2.2 EVREN VE ORNEKLEM

Arastirrnanm evrenini, 2003-2004 egitim ve ogrerim yilmm 2. donerninde

K.K.T.C. Lefkosa ilce merkezinde bulunan 14 okul oncesi egitim kurumu ve bu

kurumlarmda gorev yapan 57 ogretmen olu§turmaktad1r.Ara§tirma ornekleri raslantisal

orneklem yoluyla secilmistir,

31

r -

I I I I I I I I I I I I I

I

I

32 2.3 VERiLERiN TOPLANMASI

0-6 yas okul oncesi egitim donemi ogrencilerinin etkili sozel mesaj di.izenleme

si.ireci ve yaratici dramayla ilgili literattir taramasmdan yararlarulmistrr. Literatur taramasi

sonrasmda uzman gorusu almarak ve yaratici drama, iletisim, sozel iletisim alanlannda

yapilmis diger arastirmalar incelenerek anket formu olusturulmustur. Anket formlan Kuzey

Kibns Turk Cumhuriyeti Milli Egitim ve Kultur Bakanligi'ndan izin a!marak okul oncesi

egitim kurumlannda gorev yapan ogretmenlere uygulanrrustir.

30 Maddeden olusan anket formunun ilk 16 maddesinde ogretmenler

ogrencilerinin yaratici drama cahsmalanyla yapilan anadili etkinliklerindeki

performanslanm ve davranislanm gozlemlerneye yonelik diger 14 madde ise gene! olarak

yaranci drama cahsmalannm ogrencilere kazandirdigi becerilerle ilgili okul oncesi egitim

ogretmenlerinin goruslerine yoneliktir.

2.4 VERiLERiN <;OZUMU

Bu arastirrnada anket formlan ile elde edilen verilerin istatistiksel cozumleri

bilgisayar ortammda SPSS paket program! kullanarak yapilmisur.

Verilerin cozurnunde frekans (f), ortalama (X), yuzde (%), standart sapma (S),

varyans (S2) teknikleri kullanilarak her madde icin yuzdelik pasta grafigi cizilmistir. Aynca

her madde icin frekans, yuzde, gecerli yuzde, kumulatif yi.lzde degerlerini gosteren tablolar

cizilmistir.

Anket formundaki her maddenin yorumunda ortalama puanlar ile olcek smirlan

asagidaki tabloda belirtilrnistir,

I i I

I i i I I I I

I I

33

Tablo 1

Maddelere Verilen Agirhklar Ve Srrurlar

Verilen Agirhklar Duzeyler Smirlar

1 His;bir Zaman : 1,00-1,79

2 Ortadan Az 1,80-2,59

,.., Orta Sikhkta 2,60-3,39 :)

4 Ortadan Cok 3,40-4,19

5 Her Zaman 4,20-5,00

(Uyarlama.Balci, 1993 :64)

; -

I I I I I I I I I I I I I I

BOLUMIII

BULGULAR VE YORUMLAR

3 .1.Bulgular ve Y orumlar

Bu bolumde yaratici dramada etkili sozel mesaj duzenleme surecine yonelik

karsilastirmah analiz ile ilgili olarak hazirlanan anket formlanmn sonuclanndan elde edilen

bulgular ve yorumlar yer almaktadir. Bu bulgular ve yorumlar iki gruptan olusmaktadir:

1. Birinci grup bulgular ve yorumlar: "Y aratici drama calismalanyla yapilan anadili

etkinliklerinde cgrencilerin gosterdikleri performanslann degerlendirilmesiyle ilgili bulgular

ve yorumlar",

2. Ikinci grup bulgular ve yorumlar ise: "Okul oncesi egitim ogretmenlerinin yaratici

drama calismalannm ogrencilerin sozel iletisirn becerilerine etkisine bakis acilanyla ilgili

bulgular ve yorumlar."

3 .1.1. Birinci Grup ile ilgili Bulgular ve Y orumlar:

Burada birinci grupta yeralan, yaratici drama calismalanyla yapilan anadili

etkinliklerinde ogrencilerin gosterdikleri performanslann degerlendirilmesiyle ilgili anket

formundan elde edilen bulgulara ve yorumlara yer verilmistir.

3 .1.1.1. Y aratici Drama Calismalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Kendini Ifade

Edebilir

Bu maddenin anlamlihgi 3,53 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %70,6'd1r.

Yaratici drama calismalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde kendini ifade edebilir maddesi

gene! agirhkla gerekli olarak algilanrmstir,

34

I 35

I I I

Her zarnan % 68,5

I Ortadan az % 3,5

Orta s ikhkta % 8, 8

I

Ortadan eek % 19 ,2

I

Grafik 1

I Ogrencilerin anadili etkinliklerinde kendilerini ifade duzeyi

Tablo 1

Ogrenciletin anadili etkinliklerinde kendilerini ifade dagihrm

I I

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 2 3,5 3,5 " ~ .) ,)

Orta siklikta 5 8,8 8,8 12,3

Ortadan cok 11 19,3 19,3 31,6

Her zaman 39 68,4 68,4 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

I I I

Asagidaki goruslerde bulgulara parelel olarak ve genelde benzer konular

savunulmustur.

I I

r I

I

I I I I I I I I I I

36

"Drama, cocuga kendi yasantilanm ve duygulanm baskalan ile paylasmayi ogretir"

(Onder, 2000:75).

"Egitim amach yaratici drama da iletisim sanatlanndan biridir. Cocuk, drama

calismalan icinde gozlendiginde, dil becerilerinde oldukca etkin oldugu gorulur. Cocuk bu

etkinlikler icerisindc yer ahrken dusunme, konusma, dinleme, anlatma ve birbirleriyle iletisim

kurma becerilerini de kazamr" (Gonen ve Dalkihc, 2002:35).

3 .1.1.2. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Dilini Dogru

Kullamr

Bu maddenin anlamhhgi 3,25 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %60'd1r.

Y aratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde dilini dcgru kullamr maddesi

genel agirhkla gerekli olarak algilannustir.

I Her zaman % 43,9

Orta sikhkta % 19,3

Ortadan cok % 36,8

I I I I Grafik 2

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde dilini dogru kullanma duzeyi

I 37

I I

Tablo 2

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde dilini dogru kullanma dagilum

I Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Y uzde

Orta sikhkta 11 19,3 19,3 19,3

Ortadan eek 21 36,8 36,8 56,l

Her zaman 25 43,9 43,9 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

I I

i I

Bas, dilin etkisini soyle aciklar:

"lletisimi saglayan dildir. Grup etkinliginde cocuk dilini etkili, akici ve guzel

kullanabilme becerisi kazamr. Bu beceriyi kazanan cocuklar girdikleri ortamlarda iletisim

zorlugu cekmezler" (Ba~, 2002:7).

"Egitici drama sozlu iletisimin araci olan dilin gelisimi icin, dili aktif olarak

kullanmasi konusunda, cocuga olanaklar sunar. Drama, cocuga dil ile "oynama" olanagi

sunarak, onun dil gelisimine katkida bulunabilir" (Onder, 2000:76). Onder'in bu gorusu dil

gelisiminde dramanm etkisini ortaya koymaktadir.

3 .1.1.3. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Anlatilan Hikayeyi

Tamamlar ' Bu maddenin anlamhhgi 3,39 olarak bulunmustur, Yuzde olarak ifadesi ise %67,S'dir.

Y aratici drama cahsrnalannda o grenciler anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi tamamlar

maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanmistir.

I I I I

Her zaman % 50,9

·· .. , \

··.,, ,,

'\ II

Ortadan cok % 36,8

I I I I I Grafik 3

Ogrencilenn anadili etkinliklerinde anlanlan hikayeyi tamamlama duzeyi

I I

Tabla 3

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi tamamlama dagihrm

I Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kurnulatif Y uzde

Orta siklikta 11 12,3 12,3 19,3

Ortadan eek 21 36,8 36,8 56,1

Her zaman 29 50,9 50,9 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

I I

Y aratici drama yontemiyle hikaye etkinligi ile ilgili kisaca Karadag sunu belirtir:

"Yaratici dramatizasyonda oykuyu cocuklar istedikleri gibi gelistirip

sonuc;land1rabilirler. Oykunun nasil gelisecegine veya nasil sonuclanacagina cocuklar birlikte

karar verir, boylece kendi yarattiklan yeni bir oyku olusur" (Karadag, 1997: 117).

I

I 39

I I

Oykunun gelisimine ve sonuclanmasina karar veren cocuk bir oykunun olusumunu,

gelisimini.bitisini yani bir oykunun ortaya cikanlmasim kesfeder, bu tur bir cahsma cocuga

kendine guvenin yamsira dilini kullanabilme, gelistirebilme sansi verir.

I 3 .1.1.4. Y aratici Drama Calismalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Anlatilan Hikayeyi

Canlandmr

I Bu maddenin anlamhligi 3,47 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %69,4'tiir.

Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi canlandmr

maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanrrustir. I I Orta sikhkta % 19,3

I Her zaman % 61,4

···, .. •......•. \

\ 11 Ortadan cok % 36,8

./ ' .,·'

\v·······'.,...- •...

I I I I I

Grafik 4

Ogrenciierin anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi canlandirma duzeyi

Tablo 4

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi canlandirrna dagilirm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Y uzde

Orta sikhkta 8 14,0 14,0 14,0

Ortadan 90k 14 24,6 24,6, 38,6

Her zaman 35 61,4 61,4 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

I I I I I I I I I I I

i I

40

Bu maddenin onemini Onder kisaca soyle ozetler:

"Cocuklarla oyku, olay canlandirmasi yapilirken, onlan belirli diyologlan

ezberlemekten 90k, oykudeki hareketleri, tekerlemeleri, sarkilan telaarlamaya yonlendirmek

gerekir. Once, cocuklara oyku veya olay bastan sona anlatihr. Sonra, ogrctmcn

oykunun/olayin gectigi salmeyi (yeri) sozel olarak tammlarken, cocuklara oykude

canlandiracaklan hareketleri ve cikaracaklan sesleri hatirlatir. Ogretmenin hanrlatmasiyla

cocuklar, oykunun o bolumunu oynarlar" (Onder, 2000:143).

Burada onemli olan cocugun oykunun konusunu, oykunun kahramanlanru,

kahramanlann birbirleriyle olan iletisimlerini ve bu iletisimlerinde yer alan jestleri ve

mimikleri anlamasidir.

3.1.1.5. Yaratici Drama Calismalannda Ogrcncilcr Anadili Etkinliklerinde Tekerlemeyi

Dogru Soyler

Bu maddenin anlamligi 3,12 olarak bulunmustur, Yuzde olarak ifadesi ise %62,4'tur.

Y aratici drama calismalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde tekerlemeyi dcgru soyler

maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanmisur. r-_ Ortadanaz%1,7

Orta sikhkta % 24,6

Her zaman % 40,4

Ortadan 90k % 33,3

Grafik 5

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde tekerlemeyi dcgru soyleme dtizeyi

~ - . .-

I 41

Tablo 5

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde tekerlemeyi dogru soylerne dagilmn

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 i,8 1,8 1,8 :

Orta sikhkta 14 24,6 24,6 26,3

Ortadan cok 19 61,4 33,3 59,6

Her zaman 23 40,4 40,4 100,0

Toplam 57 100,0 40,4

Bu maddeyle anlatilmak istenen, cocugun tekerlemedeki sozcukleri ve harfleri dogru

bogumlayabilmesidir. Tekerleme oyun, oyuna baslama amaci ile saymaca olarak kullamlir.

Bunun yamsira cccuga dilindeki sozcukleri dogru kullanma, guzel konusma becerisi kazanma

yetisi verir.

3 .1.1.6. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Siire Dogru Seyler

Bu maddenin anlamhhgi 3,25 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %65'tir.

Yaratici drama cahsmalannda cgrenciler anadili etkinliklerinde siire dcgru soyler maddesi

genel agirhkla gerekli olarak algilanmistrr.

I 42

Her zaman % 50,9

Ortadan az % 3,5

f Orta sikhkta % 19, 3,

Ortadan cok % 26,3

Grafik 6

bgrencilerin anadili etkinliklerinde siiri dogru soyleme di.izeyi

Tabla 6

bgrencilerin anadili etkinliklerinde siiri dogru soyleme dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 2 3,5 3,5 3,5

Orta sikhkta 11 19,3 19,3 22,8

Ortadan cok 15 26,3 26,3 49,1 I

Her zaman 29 50,9 50,9 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

II Burada anlatilmak istenen de tekerlemeyi dogru soyler maddesi ile benzer niteliktedir.

Secilen siir cocugun yas ve buna bagli olarak dil gelisim ozelliklerine uygun olmah, bunun

yamsira kisa, anlamli ve cocugun kolay ogrenebilecegi, soyleyebilecegi bicimi icermelidir.

Onemli olan, cocugun siirdeki sozcukleri dogru bogumlamasi ve vurgulamasidir.

/" -

43

3 .1.1. 7. Y aratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Sozcuk

Dagarcigim Gelistirir

Bu maddenin anlamhligi 3,44 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise

%68, 8 'dir. Y aratici drama cahsmalannda 6 grenciler anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigini

gelistirir maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanmistir.

Her zaman % 47,4

Orta sikhkta % 3,5

i I I

Ortadan cok % 49, 1

Grafik 7

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigiru gelistirme di.izeyi

Tablo 7

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigmi gelistirme dagilmu

I I

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 2 3,5 3,5 3,5

Ortadan cok 28 49,1 49,1 52,6 :

Her zaman 27 47,4 47,4 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Y aratici dramanm, sozcuk dagarcigim gelistirmeye yonelik etkisini Aral ve arkadaslan

soyle anlatirlar:

"Cocuklar iletisimleri sirasmda bircok seyi anlayabildigi halde, smirh kelime hazinesi

nedeniyle kendisini sozel olarak anlatmada gucluk ceker. Bu nedenle farkli anlatim

bicimlerini secer ve dener. Drama etkinlikleri ise dili kullanma yetenegini gelistirerek dili

I I I

i

i i

I I i I i I I

~ 44

kullanma s1khg1111 arttmr. Cocuklann kelime hazineleri, yaratici drama ya da dogaclamada

daha fazla sozcuk kullamrm.gramer bilgisi, renk, bicim, sayi gibi cesitli kavramlara ait

sozcuklerin kullanrmiyla genisler. Kelimeler dcgru ve yerinde kullamlarak sozlu anlatim

gelisir ve boylece kelime dagarcigimn zenginlesrnesi saglamr" (Aral ve Bask., 2000:84).

3 .1.1. 8. Y aratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Konusma

Becerilerini Gelistirir

Bu maddenin anlamhligi 3,58 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %71,6'd1r.

Y aratrci drama cahsmalannda o grenciler anadili etkinliklerinde konusma becerilerini gelistirir

maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanrrustir.

Her zaman % 61,4

Orta sikhkta % 3,5

Ortadan cok % 35,1

Grafik 8

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde konusma becerilerini gelistirme duzeyi

I

I

i

i i

i

Tablo 8

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde konusma becerilerini gelistirme dagilmu

45

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 2 3,5 3,5 3,5

Ortadan cok 20 35,1 35,1 38,6

Her zaman 35 61,4 61,4 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Y aratici drama calismalannda yapilan anadili etkinliklerinde cocuk hikayeyi

anlatirken, canlandinrken, siiri, tekerlemeyi soylerken, hikayeyi tamamlarken aslmda kendini

ifade edebilme olanagi bulur; bu sayede de ifade edebilme becerisi, dil yetenegi gelisir.

Dolayisiyla hem sozel mesaj ileterek duygu ve dusuncelerini aktarma firsati hem de konusma

becerisini gelistirme olanagi dogar.

3 .1.1. 9. Y aratici Drama Calismalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Hayal Gucunu

Kullamr I Gelistirir

Bu maddenin anlamhligi 3,81 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi ise %76,2'du.

Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde hayal gucunu

kullarur/gelistirir maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanrmstir.

Her zaman % 82,5

Orta s ikhkta % 1,7

Ortadan cok % 15,8

Grafik 9

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde hayal gucunu kullanma/gelistirme diizeyi

I

I

I

I

I I

46

Tabla 9

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde hayal gucunu kullanma/gehstirme dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta siklikta 1 1,8 1,8 1,8 I

Ortadan cok 9 15,8 15,8 17,5

Her zaman 47 82,5 82,5 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

Y azarlann aciklamalan yaratici dramamn hayal gucunu geli;;tirdigini dogrular

niteliktedir. "Dramatik oyun cocuga kendi dunyasuu genisletecek ve zenginlestirecek bicimde

birseyler ogretmelidir. Ancak bu ogreti kuru kuruya bir ders gibi degil, cocugun imgelemine

ve yaratisma yardimci olacak renk, cizgi, oyun ve oyuna kat1l~a ozellikleriyle getirilmelidir"

(Nutku, 1998:91). "Modern egitimciler cocugun en iyi sekilde yasayarak, oynayarak ogrendiginden

sozederler. Cocuk oynayarak ve yasayarak ogrenirken, zihinsel gelisimini de gerceklestirir.

Cocuk oynarken en gerekli malzeme hayal gucudur. Olmayan birseyi gormek, duymak,

hissetmek, dokunmak, tad1111 almak ya da koklamak seklinde gerceklestirilen hayal etme,

zihinsel islemleri gerektirir. Bunlann yapilrnasi cocugun zihinsel kapasitesini gelistirir.

Hayal gucu, bir bakrma zihinde canlandirma oldugundan bilissel gelisimin bir yonu,

zihindeki goruntudur. Zihinde canlandirma ise ayirt etmeyi saglar. Aynca cocuklar, sunulann

otesini gorrneye davet edildiklerinden yeni durumlar kesfetmeye, farkh yasantilar yasarnaya

baslarlar. Bu durum da cocugun yaraticihgnu gelistirir" (Aral ve Bask., 2000:81).

3 .1.1.10. Y aratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Anadili Etkinliklerinde Sozel Y araticiligi

Gelisir Bu maddenin anlamlihgi 3,35 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %67'dir.

Yaratici drama calismalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde sozel yaraticiligi gelisir

maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanrmstir.

r --

I 47

I Ortadan az % 1, 7

I Orta sikhkta So 7,1

Her zaman % 45,6 Ortadan cok % 45,6

I I

I I I

Grafik 10

Ogrencilerin anadili etkinliklerinde sozel yarancihgmi gelistirme diizeyi

Tablo 10

Ogrenciletin anadili etkiniiklerinde sozel yarancihgim gelistirme dagihmi

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 1,8 1,8 I 1,8

Orta siklikta 4 7,0 7,0 8,8

Ortadan 90k 26 45,6 45,6 54,4

Her zaman 26 45,6 45,6 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Cocuklar anadili etkinliklerinde ozellikle hikayeyi anlatma ve tamamlama cahsmalan

sayesinde sozcuklerini, imgelemlerini gelistirerek, sozel yaraticihklanru sekillendirirler ve

farkli anlamlar yukleyerek, farkh anlamlandirma ve anlatma becerileri kazamrlar.

I I

48

I.

I

3 .1.1.11. Y aratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Ogretmen. ile Iletisim Kurar

Bu maddenin anlamhhgi 3,74 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %74,8'dir.

Y aratici drama cahsrnalannda ogrenciler ogretmen ile iletisim kurar maddesi genel agirlikla

gerekli olarak algilanrmstir.

I i i Her zaman % 78,9

Orta sikhkta % 5,3

Ortadan cok % 15,8

I I

Grafik 11

I Yaratici drama cahsrnalannda ogrencilerin ogretmen ile iletisim kurma di.izeyi

Tabla 11

Yaratic: drama calismalannda ogrencilenn ogretmen ile iletisirn kurma dagihrm

I Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta ,., 5,3 5,3 5,3 .,

Ortadan 90k 9 15,8 15,8 21,l

Her zaman 45 78,9 78,9 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Y aratici drama cahsmalannda ve bu cahsmalarla yapilan anadili etkinliklerinde

cocuklar yasantisirn, duygulanm, dusuncelerini, hayallerini aktarma, kendini anlatabilme

olanagi bulurlar. Butun bunlan ogretmeni ile paylasma firsati dogar. Boylece cocuk

ogretmenine etkili sozel mesajlar iletebilir.

49

3 .1.1.12. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Birbirleriyle Iletisim Kurar

Bu maddenin anlamliligi 3,74 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %74,8'dir.

Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler birbirleriyle iletisim kurar maddesi genel agirhkla

gerekli olarak algilanrmstir.

Ortadan az % 1,7

Her zaman % 80,8

Orta sikhkta % 3, 7

- Ortadan cok % 14,0

Grafik 12

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin birbirleriyle iletisim kurma duzeyi

Tablo 12

Yaratict drama calismalarmda ogrencilerin birbirleriyle iletisim kurma dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 1,8 1,8 1,8

:

Orta sikhkta 2 3,5 3,5 5,3

Ortadan 90k 8 14,0 14,0 19,3

Her zaman 46 80,7 80,7 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

I I I I

I

50

Yaratici drama ve anadili etkinlikleri grup cahsmalan oldugu icin cocuklar grup

icerisindeki her birey ile iletisim ve etkilesim halindedir. Grup calismalan cocuklann

kendilerini baskalanna anlatabilme, aynca baskalannm anlattiklanm dinleme ve bu sayede

birbirini anlayabilme ve paylasma firsati bulurlar ve aynca cocuklar ortak dil kesfederler.

3 .1.1.13. Yaratici Drama Cahsrnalannda Ogrcnciler Jestlerini (Beden Hareketlerini)

Kullamrlar

Bu maddenin anlamhligi 3,51 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %70,2'dir.

Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler jestlerini (beden hareketlerini) kullamrlar maddesi

genel agirhkla gerekli olarak algilanmrsnr.

Her zaman % 70,2

Ortadan az % 1, 7

Orta sikhkta % 15,8

Ortadan cok % 12,3

Grafik 13

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin jestlerini kullanma duzeyi

Tabla 13

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin jestlerini kullanma dagihrrn

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 1,8 1,8 1,8

Orta siklikta 9 15,8 15,8 17,5

Ortadan cok 7 12,3 12,3 I 29,8

Her zaman 40 70,2 70,2 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

t -

I 51

Y aratici drama cahsmalan cocuklann vucutlanrn kesfetme ve kullanabilme firsati

tanir.Gonen ve Dalkilic "Cocuk Egitiminde Drama" isimli 'eserde bunu kisaca ozetlerler.

"Drama yoluyla egitimde kullamlan nitelikli programlar sayesinde cocuklar, ozbakirn

becerilerini direkt olarak gelistirebilme sansina sahiptirler. Genel olarak dramanm ozbakim

gelisim alamna katkilanm $U kriterlerde toplayabiliriz:

"1. Kendini ve vucudunun parcalaruu en do gal yolla tammasmt saglamak,

2. Vticut parcalannm islevlerini en dogal yolla ogrenmesmi saglamak (Bunun

gerceklesmesi icin en dogal yol pandomim ve rol yapmadir.)

3. Vucut parcalanmn baska fonksiyonlar icin de kullanabilmesine olanak saglamak.

4. Gi.inliik hayati icinde kullanacagi cesitli davrarnslan en dogru olarak kazanmasim

saglamak" (Gonen ve Dalkilic, 2002:31).

3.1.1.14. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Mimiklerini (Yuz Hareketlerini)

Kullamrlar

Bu maddenin anlamhligi 3,44 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %68,S'dir.

Yaratici drama cahsmalannda cgrenciler mimiklerini (ytiz hareketlerini) kullamrlat maddesi

genel agirhkla gerekli olarak algilanmistir.

Her zaman % 66,6

Ortadan az % 5,3

Orta sikhkta % 12,3

Ortadan cok % 15,8

Grafik 14

Yaraticr drama calismalannda ogrencilerin mimiklerini kullanma di.izeyi

r -

52

Tabla 14

Yarattci drama cahsmalannda ogrencilerin mimiklerini kullanma dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 3 5,3 5,3 5,3 I

Orta sikhkta 7 12,3 12,3 17,5

Ortadan 90k 9 15,8 15,8 ,..,,.., ,.., .J.J,.J

Her zaman 38 66,7 66,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Cocuklann bir oykuyu, olayi, durumu canlandirmada sozel ifadelerin yanmda

mimiklerini kullanmalan iletisim becerilerini gelistirmede yararlidir. Aym zamanda jestle

ilgili maddede yeralan pandomim cahsmalan mimik ile ilgili bu madde icin de gecerlidir.

"Pandomim, genellikle bir oykuyu sadece viicut hareketleriyle iletme sanati ya da

aracidir diye tammlamr. Jest ve hareket konusmadan once gelir. Kucuk cocuklar isteklerini,

ihtiyaclanm hatta korkulanm kelimelerle tam olarak ifade etmeyi ogrenmeden once jest ve

harek:etlerle bildirirler. Pandomimin en buyuk faydalanndan birisi cocugu ifade edilmesi

gereken duygu, ruh durumu, ana fikir iizerinde dusunmesini gerektirmesidir. Basit

tekerlemeleri, halk oykulerini ve gunluk faaliyetleri pandomim ile ifade etme ahstirmalan jest

ve viicut hareketleri yoluyla iletisim anlayismi gelistirrnede yararli olacaktir" (Gonen ve

Dalkihs:, 2002:54).

insanlarda mimikler ve jestler sozel iletisim acismdan onemlidir, Cunku bunlar

sayesinde sozcuklerin ve mesajlann anlamlan pekistirilir,

"Zihnimizden, gonlumuzden silinmeyen, zengin anlamlanyla icimizde derinlesen pek

90k yiiz vardir. Bir bakis, bir gulus, bir ifade hayal ettikce, dusundukce yankilamr, derinlesir,

unutulmaz. Beden dililimizin en belirgin ve en keskin anlamlan yiiziimiizdedir. Bakar, guler,

53

(Yuksel, 1994:31).

anlanz, bazen de bakmaz, gulmez, ama yine anlanz. Bir yi.izde yi.izlerce anlam gizlidir"

3 .1.1.15. Y aratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Se bat Gosterirler (Sabirh, Dayanikli

Olma, Bir lsi, Etkinligi Sonuna Kadar Surdurebilme)

Bu maddenin anlamligi 3,00 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %60'd1r.

Y aratici drama cahsmalannda ogrenciler sebat gosterirler maddesi genel agirlikla gerekli

olarak algilanmistir.

Her zaman % 66,6

Grafik 15

Yaratict drama cahsmalannda ogrencilerin sebat gosterrne duzeyi

Ortadan az % 5,3

Orta stklikta % 12,3

Ortadan cok % 15,8

I 54

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Y uzde I

Ortadan az 4 7,0 7,0 7,0

Orta siklikta 11 19,3 19,3 26,3

Ortadan cok 23 40,4 40,4 66,7

Her zaman 19 33,3 33,3 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Tablo 15

Yaratici drama yalt~malannda bgrencilerin birbirleriyle sebat gosterme dagihmi

Yaratici drama cahsmalan esnasmda sebat gosterebilen cocuklar iletisim acismdan

bakildigmda sabirla anlatabilmeyi ve aym zamanda kendisine anlatilam dinleyerek digerlerini

dinleyebilme becerisi kazamrlar.

3 .1.1.16. Yaratici Drama Cahsmalannda Ogrenciler Yetiskin Rolu Yapar

Bu maddenin anlamhligi 3,54 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %70,8'dir.

Y aratici drama i;:ah~malarmda ogrenciler yetiskin rolu yapar maddesi genel agirlikla gerekli

olarak algilanmisur.

Ortadan az % 8,8

Orta sikhkta % 1,7

Ortadan eek % 15,8

Her zaman % 73,7

Grafik 16

Yaratici drama calismalannda bgrencilerin yetiskin rolu yapma duzeyi

55

Tablo 16

Yaratici drama cahsrnalannda ogrencilerin yetiskin rolu yapma dagihmi

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 5 8,8 8,8 8,8

Orta siklikta 11 1,8 1,8 10,5

Ortadan cok 9 15,8 15,8 26,3 I

Her zaman 42 73,7 73,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Cocuklar, yasam icerisindeki rollerini yetiskinleri model alarak ogrenirler. Bu nedenle

ebeveynlerini taklit eder, onlann rollerini ustlenirler. Rol oynamamn onemini Aral ve

arkadaslanmn aciklamalan bunu dogrular niteliktedir. "Rol oynama yontemiyle sadece

ogrenme konusu olan problem durumlann cozumu degil, rol oynayanlann tum sosyal,

kulturel, dogal davramslanru anlamalanm ve insan iliskilerindeki problemleri anlamalan da

saglanrms olur. Bununla birlikte gunluk yasamm ogretim ortammda canlandinlmasi,

cocuklann ilerdeki yasammda karsilasacaklan sorunlann cozumunde etkili bir deneyim ve

yasarna hazir olmayi saglar. Bu yontern sayesinde,anne rolunu oynayan cocuk, annesinin

davramslanrn anlayabilir. Piaget, ozellikle kucuk cocuklann rol oynarken hem nesnel hem de

sosyal cevreyi canlandirarak cok iyi deneyimler kazandrgmi ileri surer" (Aral ve Bask.,

2000: 112).

3. 1.2. Ikinci Grup ile ilgili Bulgular Ve Yorumlar:

Burada ikinci grupta yer alan okul oncesi egitim ogretmenlerinin yaratici drama

calismalanmn ogrencilerin sozel iletisim becerilerine etkisine bakis acilanyla ilgili anket

formundan elde edilen bulgulara ve bunlarla ilgili yorumlara yer verilmistir.

3. 1.2. 17. Y aranci Drama Calismalan Ogrencilerin Karar Verme Y etisini Gelistirir

Bu maddenin anlamhligi 3,63 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %72,6'du.

Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin karar verme yetisini gelistirir maddesi genel agirhkla

gerekli olarak algilanrmstir,

I I I

56

Her zaman % 73,7

Ortadan az % 1, 7

Orta sikhkta % 7,0

-- Ortadan cok % 17,6

I Grafik 17

Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin karar verme yetisini gelistirme duzeyi

Tablo 17

Yaratici drama calrsmalannda ogrencilerin karar verme yetisini gelistirme dagihrni

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 1,8 1,8 1,8

Orta siklikta 4 7,0 7,0, 8,8

Ortadan cok 10 17,5 17,5 26,3

Her zaman 42 73,7 73,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Yaratici dramamn karar verme yetisine etkisini soyle ozetlemek mumkundur:

"Drama etkinlikleri sirasmda, dusuncelerinin, yargilanrnadan, elestirilmeden kabul

edildigini goren cocukta, bagimsiz dusunme ve karar venue becerisi gelisebilir. Ozellikle,

cocuga nasil canlandirma yapacagi ya da rol oynayacagi konusunda mudahale edilmeyen,

dogaclama ve yaratici turdeki egitici drama cahsmalan sirasmda, cocugun kendi basina

dusunme ve karar vermeye firsati olmaktadir" (Onder, 2000:74).

I

3.1.2.18. Yaratici Drama Calismalan Ogrencilerin Cevreye Bakis Acilanni Gelistirir

Bu maddenin anlamhhgi 3,60 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %72'dir.

Y aratici drama calismalan ogrencilerin cevreye bakis acilanm gelistirir maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilanmisnr.

Orta sikhkta'ze 7,0

Her zaman % 66, 7

Ortadan cok % 26,3

Grafik 18

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin cevreye bakis acilanni gelistirme duzeyi

Tablo 18

Yaranci drama calismalannda tigrencilerin cevreye bakis acilanru gelistirme dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 4 7,0 7 0 I 7,0 '

Ortadan cok 15 26,3 26,3 33,3

Her zaman 38 66,7 66,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

r -

57

i r-

I

58

Yaratici dramanm cocugun cevreye bakis acisim nasil gelistirdigini Onderin su

cumleleri bunu destekler niteliktedir. "Cocuk, gerek fiziksel cevreye, gerekse sosyal cevreye

iliskin yasantilanru ve bunlarla ilgili alg1lamalan111, dustmcelerini simgelestirerek

yaraticilignu ifade eder. Bu sirada tum yasantilanm sentezledigi yeni bir ogrenme duzeyine

gecer. Bu ogrenme, fiziksel ve sosyal cevrenin daha once farkmda olmadigi yonlerini

kesfettigi bir i:igrenmedir. Ancak her yeni kesfe goturen bilgiler, bir onceki durumda

i:igrenilmi$ olan, bilinenlerden olusur" (Onder, 2000:66).

3.1.2.19. Yaratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Kendilerine Bakis A<;:1lan111 Gelistirir

Bu maddenin anlamhhgi 3,61 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %72,2'dir.

Y aratici drama calismalan ogrencilerin kendilerine bakis acilanm gelistirir maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilanmistir.

Her zaman % 71,9

Ortadan 90k % 17 ,6

Orta siklikta % 10,5

Grafik 19

Yarattci drama cahsmalannda ogrencilerin kendilerine bakis acilanm gelistirme duzeyi

59 -

Tablo 19

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin kendilerine bakis acilanm gelistirme dagihmi

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 6 10,5 10,5 10,5

Ortadan 90k 10 17,5 17,5 28,1

Her zaman 41 71,9 71,9 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

Bozdogan, eserinde yaratici dramanm ogrencilerin kendilerine bakis acilanm nasil

gelistirdigini soyle aciklar:

"Drama, grup etkilesimi icerisinde bireye kendini tamma ve ifade edebilme olanagi

saglar. Birey bir taraftan bes duyusunu aktif kullanmayi ogrenirken diger taraftan gozlern

yetisini gelistirerek kendisini ve cevresini daha gercekci bir bakisla algilamayi, girdigi farkli

rollerle empati kurabilmeyi ogrenir. Drama etkinlikleri icerisinde yer alan birey bir taraftan

etkinliklerin gereklerini yerine getirirken, gizli bir surec olarak kedini gozler, guven

duygusunu tartar, iletisim yeteneklerini gozden gecirir; grup icerisindeki kendi fonksiyonunu

gruba olan katkismi, yeterli ve yetersiz yonlerini degerlendirir" (Bozdogan, 2003 :79).

3.1.2.20. Yaratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Kisilik Gelisimini Olumlu Yonde Etkiler

Bu maddenin anlamhhgi 3,84 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %76,8'dir. I

Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu etkiler maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilannustir.

I I

I

j - ;,

60

Her zaman % 86,0

Orta siklikta % 1, 7

Ortadan cok % 12,3

Grafik 20

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu etkileme duzeyi

Tablo 20

Y aratici drama cahsmalannda ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu etkileme dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 1 1,8 1,8 1,8

Ortadan cok 7 12,3 12,3 14,0

Her zaman 49 86,0 86,0 100,0

Top lam 57 100,0 100,0 I

I I

Yaratici drama kuskusuz cocugun tum gelisim alanlanna onemli yararlar

saglamaktadir. Kisiligin temellerinin atildigi 0-6 yas doneminde yaratici drama kisilik

gelisimine yaptigi katkilan Onder soyle belirtir:

"Drama cocugun kisiliginin gelismesine katkida bulunur. Cunku drama, cocugun

kisilik gelisiminde onemli bir bilesen olan kendilik kavrammm olusmasina yardimci olur.

I

61

Kendilik kavrami, insanm diger insanlarla iliskilerini belirleyen onemli bir psikolojik yapi

olarak kabul edilmektedir ve yasamm ikinci yilmda kendiligin farkma vanlmasmm

basladigina dikkat cekilmektedir.

I

Erikson da ( 1963 ), drama oyununun yo cu gun kisilik gelisimindeki rolunu

vurgulannstir. Erikson' a gore drama oyunu, engellenmelerini, hissettigi acilan ve

eksikliklerini disa vurmasim saglayarak kisilik gelisiminde olumlu etkiler yaratabilir"

(Onder, 2000:73).

I 3 .1.2.21. Y aratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Arkadashk lliskilerini Gelistirir

Bu maddenin anlamhligi 3,77 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %75,4'diir.

Y aratici drama cahsmalan ogrencilerin arkadashk iliskilerini gelistirir maddesi genel agirhkla

gerekli olarak algilanrmstir,

I I I Orta siklikta % 3,5

I Ortadan cok % 15,8

I Her zaman % 80,7

Grafik 21

Yaranci drama cahsmalannda ogrencilerin arkadashk iliskilerini gelistirme di.izeyi

r -

I

I I I i i i I i i I i

I I

I I I

62

Tablo 21

Yaratici drama cahsmalannda i:igrencilerin arkadashk iliskilerini gelistirme dagihmi

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta '"' ,, i:: 1 i:; 3,5 ,l .) '.) ..,,..,

Ortadan 90k 9 15,8 15,8 19,3

Her zaman 46 80,7 80,7 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

Yaratici drama cahsmalan cocuklann birbirleriyle kaynasmasirn saglayan grup

etkinlikleri oldugu icin grup icerisinde arkadaslanyla sozel veya sozel olmayan iletisimler

kurarak birbirlerini dinleme, anlama ve birseyleri paylasma firsati bulurlar. Bu sayede

yardimlasmayi, destek olmayi, empati becerilerini gelistirmeyi 6grenirler.

3 .1.2.22. Y aratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Sozel Iletisim Becerilerini Gelistirir

Bu maddenin anlamhligr 3,70 olarak bulunmustur Yuzde olarak ifadesi %74'tiir.

Y aratici drama cahsmalan 6grencilerin sozel iletisim becerilerini gelistirir maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilanrmstir.

Orta siklikta % 8,8

Her zaman % 78,9

Ortadan cok % 12,3

Grafik 22

Yaratici drama cahsmalannda i:igrencilerin sozel iletisim becetilerini gelistirme duzeyi

I I

63

I I

Tablo 22

Yaranci drama calismalannda ogrencilerin sozel iletisim becerilerini gelistirme dagihrm

I i

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 5 8,8 8,8 8,8 I

Ortadan cok 7 12,3 12,3 21,1

Her zaman 45 78,9 78,9 100,0

Top lam 57 100,0 100,0 i i lletisim becerisinin onemini Bas, kisaca $U cumlelerle belirtir:

"Iletisimi saglayan dildir. Grup etkinliginde cocuk dilini etkili, akici ve guzel

kullanabilme becerisi kazamr. Bu beceriyi kazanan cocuklar girdikleri ortamlarda iletisim

zorlugu cekmezler" (Bas, 2002:7).

I I i I

Akoguz, "Iletisim Becerilerinin Gelistirilmesinde Yaratici Dramanm Etkisi" isimli

arastirmasi dramanm sozel iletisime katkilanm destekler niteliktedir. "Drama bir grubun

oyunsu sureclerde bazi olaylan yasamasi ve bu olaylarm yasanmasi sirasmda bazi becerilerin

gelistilmesine katki saglar. Gelistirilen becerilerden bir tanesi de sozel iletisim becerisidir.

Drama ile kurulan iletisimler oyunsu sureclerde gelistigi icin, gercek yasantilardan izler

tasimakta ama gercekten yasanmamaktadir. Ancak gercek yasamda karsilastiginda da neler

I yapilacagmi ogrettigi icin, her tur soruna hazirhkli olunmasmi saglamaktadir. Ozellikle

iletisim becerilerini gelistirmelerini ve yetenek kazanmalanm saglar" (Akoguz, 2002:61).

3 .1.2.23. Yaratici Drama Calismalan Ogrencilerin Degerlendirme Yapabilme Yetisini Arttmr

Bu maddenin anlamhligi 3,40 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %68'dir.

Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin degerlendirme yapabilme yetisini arttmr maddesi

genel agirhkla gerekli olarak algilanrmstir.

i I I I

t - I

64

Orta sikhkta % 17,5

Her zaman % 57,9

Ortadan cok % 24,6

Grafik 23

Yaratici drama cahsrnalannda ogrencilerin degerlendirme yetisini artirrna diizeyi

Tabla 23

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin degerlendirme yetisini artirrna dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Orta siklikta 10 17,5 17,5 I 17,5

Ortadan 90k 14 24,6 24,6 42,1

Her zaman 33 57,9 57,9 100,0

Top lam 57 100,0 100,0

Y aratici drama etkinlikleri ile cocuklar muhakeme etme, olaylar arasmda neden-sonuc

iliskisi kurarak analiz etme becerilerini gelistirirler, Bunun sonucunda olaylan ve kavramlan

anlayabilirler ve zihinsel gelisimleri olumlu yonde ilerler.

65

3 .1.2.24. Yaratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Problem Cozebilme Yetisini Gelistirir

Bu maddenin anlamhhgi 3,33 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %66,6'd1r.

Yaratici drama calismalan ogrencilerin problem cozebilme yetisini gelistirir maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilanmistir.

Orta sikhkta % 19,3

Her zaman % 52,6

Ortadan cok % 28,1

Grafik 24

Yaratici drama cahsmalannda ogrencilerin problem cozebilme yetisini gelistirme duzeyi

Tabla 24

Yaratrci drama cahsmalannda ogrencilerin problem cozebilme yetisini gelistirrne dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde , Kumulatif Yuzde

Orta siklikta 11 19,3 19,3 19,3

Ortadan 90k 16 28,1 28,1 47,4

Her zaman 30 52,6 52,6 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

.. -

66

Yaratici dramamn problem cozebilme yetisini nasil gelistirdigini su aciklamayla

mi.imki.indi.ir. "Drama etkinliklerinde cocuk, karsilastiklan ya da karsilasacaklan bir dizi olay

icinde yasatihr ve bu olaylan degerlendirmeleri istenir. Bu olaylan grup icindeki diger

kisilerin nasil cozduklerini, olaylara yaklasimim irdeler ve kendi cozumunu olsturur. Ne kadar

cok grup etkinligine katihrsa bu yetenegini gelistirrnis olur" (Bas, 2002:7).

"Dramatik anlatim, 6grencilerin problem cozme becerilerini gelistirip, cozume

ulasrnalanm saglar, En belirgin olan yetenegi belirleme, seviyeli sorular sorabilme, hipotez

kurma, formi.il gelistirme ve sonuca ulastirma, hosgoru, empatik olma gibi kazandmlan

beceriler digerlerinin arasmda yer ahr" (www.sevgim.com.tr).

3 .1.2 .25. Y aratici Drama Cahsmalan Ogrencilerin Bilinmeyen Yonlerini Kesfeder

Bu maddenin anlamhhgi 3,70 olarak bulunrnustur. Yuzde olarak ifadesi %74'di.ir.

Y aratici drama cahsmalan ogrencilerin bili;nmeyen yonlerini kesfeder maddesi genel agirhkla

gerekli olarak algilanmisur.

Her zaman % 80,7

Ortadan az % 3,5

Orta sikhkta % 3 ,5

Ortadan cok % 12,3

Grafik 25

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin bilinmeyen yonlerini kesfetme diizeyi

I

I 67

Tabla 25

I Yaratici drama cahsmalannda ogrencilenn bilinmeyen yonlerini kesfetme dagilmu

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 2 1 .:;: 3,5 3,5 ...,,...,

Orta sikhkta 2 3,5 3,5 7,0

Ortadan cok 7 12,3 12,3 19,3

Her zaman 46 80,7 80,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0 I

Y aratici drama calismalan cocuklann ozguvenini kazanmasini saglar. Cocuk kendinde

bilmedigi, o ana kadar goremedigi yonlerini kesfeder, kendinin farkma vanr, sirurlanru yani

yapabileceklerini belirler. But-Un bunlan bu cahsmalar ile gelistirir,

3.1.2.26. Yaratici Drama Cahsrnalan Ogrencilerin Cevrelerine Farklihk Katar

Bu maddenin anlamhligi 3,54 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %70,8'dir.

Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin cevrelerine farkhhk katar maddesi genel agirhkla

gerekli olarak algilanmistir.

68

Her zaman % 66, 7

Ortadan az % 1, 7

Orta sikhkta % 8,8

Ortadan 90k % 22,8

I I

Grafik 26

Yaratici drama calismalannda ogrencilerin cevrelerine farklihk katma duzeyi

I I

Tablo 26

Yarattci drama calismalannda ogrencilerin cevrelerine farklihk katma duzeyi dagihmi

I I

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Ortadan az 1 1,8 1,8 1,8

Orta siklikta 5 8,8 8,8 10,5

Ortadan cok 13 22,8 22,8' 33,3

Her zaman 38 66,7 66,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Yaratici drama cahsmalannda kendini ve cevresini kesfeden, grup icerisindekilerle

iletisim kuran, bunlan gelistirirken etkili sozel mesaj iletmeyi, empati kurmayi, sabirla

i -· I

69

baskalanni dinlemeyi ogrenen cocuk, sakin, cevresini pozitif bakis acilanyla gorebilen,

hosgorulu, sevgi ve saygi duymayi ve paylasmayi yapabilen birey olarak yetisir.

3.1.2.27. Yaratici Drama Cahsrnalan Esnasmda Ogrenciler DogaclamarBir Durumun Ya Da

Olayin Canlandinlmasi) Yetisi Kazamr

Bu maddenin anlamhhgi 3,54 olarak belirlenmistir. Yuzde olarak ifadesi %70,8'dir.

Y aratici drama calismalan esnasmda ogrenciler dogaclama yetisi kazamr maddesi genel

agirlikla gerekli olarak algilannnstir.

Orta sikhkta'ze 10,5

Her zaman % 64,9

Ortadan cok % 24,6

Grafik 27

Yaratict drama cahsmalannda ogrencilere dogaclama yetisi kazandirma duzeyi

Tablo 27

Yaratict drama calismalannda ogrencilere dogaclarna yetisi kazandirma dagrhmi

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 6 10,5 10,5 10,5

' Ortadan cok 14 24,6 24,6 35,1

Her zaman 37 64,9 64,9 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

70

Y aratici dramanm cocuklara dogaclama yetisi kazandirmasim Aral ve arkadaslan

soyle ozetler: "Dogaclama oyun gelisiminde bir arac olarak yer ahr. Amaci oynayan kisinin deneyim

kazanmasidir. Dogaclama yapan kisi cahsmasmi nasil planlamasi gerektigini, yaratici olmayi

ve olaylan gelistirmeyi, durumlar yaratmayi ogrenir. Bagimsiz dusunebilme, karar alabilme,

sorumluluk ustlenme, isbirligine girebilme, sosyal duyarlihk yaratma, sozel ve eylem olarak

daha iyi anlatnn kazandirmada yardimci olur" (Aral ve Bask., 2000: 115).

3.1.2.28. Yaratici Drama Cahsmalan Esanasmda Ogrenciler Grup Etkinliklerine Katilir

Bu maddenin anlarnhhgi 3,77 olarak bulunmustur, Yuzde olarak ifadesi %75,4'ttir.

Y aratici drama cahsmalan esnasmda ogrenciler grup etkinliklerine katihr maddesi genel

agirhkla gerekli olarak algilanrmstir.

Orta sikhkta % 7,0

Her zaman % 84,2

Ortadan cok % 8,8

Grafik 28

Yaratrci drama cahsmalanrun ogrencileri grup etkinligine katma duzeyi

I

i I I I I

71

Tablo 28

Yaratici drama cahsrnalanrun ogrencileri grup etkinligine katma dagilum

Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Kumulatif Yuzde

' Orta sikhkta 4 7,0 7,0 7,0

Ortadan cok s 8,8 8,8 15,8

Her zaman 48 84,2 84,2 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Grup etkinliklerinin yaratict drama ile olumlu ilskisini soyle aciklayabiliriz:

"Drama, cocugun, diger insanlarla uyumlu olarak birlikte yasamasmin ve onlarla

isbirligi yapmasmm gerekli oldugunu kesfetmesine yardimci olur.

Drama, cocugun grup halinde bulundugu diger cocuklar ile ilgili beceriler

kazanmasina yol acabilir. Y ani, drama, grubu ve kendini, gruptaki yasantilar aracihgi ile

arastirmayi, incelemeyi ve bu sirada sosyal beceriler kazanmayi saglar.

Grup bireyi zorlayicidir .Drama, grupta yasanabilecek kaygiyi, gerilimi azaltabilir ve

boylece gruptaki bireyler birbirlerine karsi daha rahat hareket edebilirler. Bu da grup

birliginin gelismesine katkida bulunabilir" (Onder, 2000 :79-81).

3.1.2.29. Yaratici Drama Cahsmalan Egitim Ortammda Sosyal Ogrenme Olanagi Tarur

Bu maddenin anlamhhgi 3,91 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %78,2'dir.

Y aratici drama calismalan egitim ortammda sosyal ogrenme olanagi tamr maddesi genel

agirlikla gerekli olarak algilanmrstrr.

Orta sikhkta % 1, 7

Her zaman % 93,0

Ortadan cok % 5 ,3

Grafik 29

Yaratici drama cahsrnalannm sosyal ogrenme tamma duzeyi

Tablo 29

Yaratici drama cahsmalanmn sosyal ogrenme tamma dagihrm

I Frekans Yuzde Gecerli Yuzde Ki.imi.ilatif Yi.izde

Orta sikhkta 1 1,8 1,8 1,8

Ortadan 90k " 5,3 5,3 7,0 .)

Her zaman 53 93,0 93,0 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

Asagida yer alan goruste bulgulara paralel olarak ve genel de benzer konular

savunulmustur:

"Cocuklar egitici drama etkinlikleri sirasinda bir yandan icinde bulunduklar grup

araciligiyla bircok kavrami, konuyu, diger yandan da sosyal cevreyi gozleyip taklit ederek

r - i

73

i:igrenirler. Boylece grupta yasam ile ilgili bilgileri, kurallan, davramslan ogrenmelen

kolaylastinr. Sosyal olarak model alma, cogu sosyal davramsin ogrenilmesinde etkili olan bir

surec olarak kabul edilir" (Aral ve Bask., 2000:71).

3.1.2.30. Yaratici Drama Cahsmalan Egitim Ortammda Ogrencilerin Butun Duyu Organlanrn

Kullanmasim Saglar

Bu maddenini anlarnhhg; 3,84 olarak bulunmustur. Yuzde olarak ifadesi %76,8'dir.

Y aratici drama calismalan egitim ortammda ogrencilerin butun duyu organlanm kullanmasim

saglar maddesi genel agirhkla gerekli olarak algilanmisttr.

Orta sik likta % 1, 7

Her zaman % 93,0

Ortadan cok % 5,3

Grafik 30

Ogrencilerm butun duyu organlaruu kullanma duzeyi

t ,

I

Tablo 30

Ogrencilerin butun duyu organlanm kullanma dagihrm

Frekans Yuzde Gecerli Y uzde Kumulatif Yuzde

Orta sikhkta 2 3,5 3,5 3,5

Ortadan cok 5 8,8 0 0 12,3 o,o I

Her zaman 50 87,7 87,7 100,0

Toplam 57 100,0 100,0

74

Egitim ortammda butun duyu organlarmm kullamlmasi ogrenme yetisini guclendirir.

Drama cahsmalan da duyu organlannm tumuyle uygulanmasm1 destekler. Bu gorusu sununla

aciklamak mi.imki.indtir: "Drama yonteminde butun duyu organlan etkin bir sekilde kullamldigi icin cocugun

dikkat, algilama, dinleme, konusma, bedenini de kullanarak anlatma ve yorumlama gibi

iletisim becerileri gelisir, Boylece cocuk kendini ve sorunlanni ifade edebilmeyi ve

yorumlamayi ogrenir" (www.milliegitim.net/e/drama/).

I

I I

I

I I

BOLUMIV

SONU<; VE ONERiLER

Bu bolumde calismanm sonuclan ve oneriler yer almaktadir.

4.1. SONU<;

1. Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde kendini %68,5

"Her zaman" ifade edebilir olarak bulunmustur.

2. Yaratici drama cahsmaiannda ogrenciler anadili etkinliklerinde dilini %43,9 "Her

zaman" dogru kullamr olarak bulunmustur,

3. Y aratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi

%50,9 "Her zaman" tamamlar olarak bulunmustur.

4. Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi

%61,4 "Her zaman" canlandinr olarak bulunmustur.

5. Y aranci drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde tekerlemeyi %40,4

"Her zaman" dogru soyler olarak bulunmustur.

6. Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde siiri %50,9 "Her

zaman" dogru soyler olarak bulunmustur,

7. Y aratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde sozcuk dagarcigim

gelistirir maddesi %49,1 "Ortadan cok" olarak bulunmustur,

75

f

r I

76

8. Y aratici drama cahsrnalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde konusma

becerilerini gelistirir maddesi %61,4 "Her zaman" olarak bulunmustur.

9. Y aratici drama cahsmalannda ogrenc~ler anadili etkinliklerinde hayal gucunu

kullamr gelistirir maddesi %82,5 "Her zaman" olarak bulunmustur.

10. Yaratici drama cahsmalannda ogrenciler anadili etkinliklerinde sozel yaraticihgi

gelisir maddesi %45,6 "Her zaman" ve %45,6 "Ortadan Cok" olarak bulunmustur.

11. Y aratici drama cahsmalannda ogrenciler ogretmen ile iletisim kurar maddesi

%78,9 "Her zaman" olarak bulunmustur.

12. Y aranci drama cahsmalannda ogrenciler birbirleriyle iletisim kurar maddesi

%80,8 "Her zaman" olarak bulunmustur.

13. Yaratici drama calismalannda ogrenciler jestlerini (Beden Hareketlerini)

kullamrlar maddesi % 70,2 "Her zaman" olarak bulunmustur,

14. Yaratici drama calismalannda ogrenciler mimiklerini (yuz hareketlerini)

kullarnrlar %66,6 "Her zaman" olarak bulunmustur.

15. Yaratici drama calismalannda ogrenciler sebat gosterirler (sabirli, dayanikh olma,

bir is, etkinligi sonuna kadar surdurebilme) maddesi %66,6 "Her zaman" olarak

bulunmustur.

I 16. Yaratici drama calismalannda ogrenciler yetiskin rolu yapar maddesi %73,7 "Her

zaman" olarak bulunmustur.

17. Yaratici drama cahsmalar cgrencilerin karar verme yetisini gelistirir maddesi

%73,7 "Her zaman" olarak bulunmustur.

i - /•

I I I I I

77

18. Y aratici drama cahsrnalan ogrencilerin cevreye bakis acilanm gelistirir maddesi

%73,7 "Her zaman" olarak bulunmustur.

19. Y aratici drama calismalan ogrencilerin kendilerine bakis acilanni gelistirir

maddesi % 71,9 "Her zaman" olarak bulunmustur.

20. Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin kisilik gelisimini olumlu yonde etkiler

maddesi %86,0 "Her zaman" olarak bulunmustur.

21. Y aratici drama cahsmalan ogrencilerin arkadashk iliskilerini gelistirir maddesi

%80,7 "Her zaman" olarak bulunmustur.

22. Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin sozel iletisim becerilerini gelistirir maddesi

% 78,9 "Her zaman" olarak bulunmustur.

23. Y aratici drama calismalan ogrencilerin degerlendirme yapabilme yetisini arttmr

maddesi % 78,9 "Her zaman" olarak bulunmustur.

24. Yaratici drama cahsmalan ogrencilerin problem cozebilme yetisini gelistirir

maddesi %52,6 "Her zaman" olarak bulunmustur.

25. Y aratici drama calismalan ogrencilerin bilinmeyen yonlerini kesfeder maddesi

%80,7 "Her zaman" olarak bulunmustur.

26. Yaratici drama cahsmalan ogrencileriu cevrelerine farkhlik katar maddesi %66,7

"Her zaman" olarak bulunmustur.

27. Yaratici drama calismalan esnasmda ogrenciler dogaclama (Bir durumun yada

olaym canlandmlmasi) yetisi kazamr maddesi %64,9 "Her zaman" olarak

bulunmustur.

78

28. Yaratici drama <;:ah~malan esnasmda ogrenciler grup etkinliklerine katihr maddesi

%84,2 "Her zaman" olarak bulunmustur.

29. Y aratici drama cahsmalan egitim ortammda sosyal ogrenrne olanagi tamr maddesi

%93,0 "Her zaman" olarak bulunmustur.

30. Yaratici drama calismalan egitim ortammda ogrencilerin butun duyu organlanm

kullanmasim saglar maddesi %93,0 "Her zaman" olarak bulunmustur.

Uygulanan anket formlannm sonuclan istatistiksel olarak <;:oz-Umlenrni~tir ve olumlu '

sonuclar elde edilmistir. Anket formundaki her maddenin yuzdelik etkinligi belirlenmistir.

Bu arastirmanm sonucunda yaranci drama cahsmalannm 0-6 yas grubu okul oncesi

egitim donerni cocuklann etkili sozel mesaj duzenleme surecinde oldukca olumlu etkilerinin

oldugunu soylemek mumkundur.

Anket formlanm dolduran ogretmenlerin degerlendirmelerinden cikan sonuc sudur:

Y aratici drama cahsmalan ve bu cahsma yontemleriyle yapilan anadili etkinlikleri

cocuklann iletisim becerilerine, kisilik, zihin, duygusal, sosyal, ozbakim gibi tum gelisim

alanlanna olumlu katkilar saglamaktadir.

Y aratici dramanm gunumuzun gelisen ve ilerleyen toplumlannda modern egitim

anlayisi icerisinde onemi yadsmamaz. Bu nedenle iletisim, hosgoru, yaraticihk gibi

kavramlann egitim sistemlerinde ve ozellikle okul oncesi egitim alanmda dogru yer

alabilmesi icin yaratici drama ve iletisim -Uzerine yeni ara~tumalann yapilmasina ihtiyac

vardir.

4.2. ONERiLER

1. Simf yonetiminde yaratici dramanm etkilerinin incelenmesi rein arastirmalann

arttirilmasr gerekir.

I

I I I I

' - I

79

2. Y aratict drama ve sozel iletisimle ilgili arastirmalann arttinlmasi gerekir.

3. Okul oncesi egitim ogretmenlerine yonelik simf yonetiminde yaratici dramayla

ilgili hizmet ici egitim seminerleri duzenlenmelidir.

4. Okul oncesi egitim ogretmenlerinin iletisim ve yaratici drama ile ilgili bilgilerin

arttmlmasi icin milli egitim ve kultur bakanligi ile universitelerin ilgili bolumleri

ortak cahsmalar yapmali ve seminerler duzenlenmelidir.

5. Okul oncesi egitim kurumlannda anadili etkinliklerinde yaratici dramanm daha iyi

seviyede kullamlmasi icin programlar duzenlenmelidir.

6. Okul oncesi egitim ogretmenlerinin yaratici drama tekniklerini gelistirebilmeleri

icin atolyeleri calismalanna katilmahdir.

I

I I

80

KAYNAK<;A

AKOGUZ, Mete. (2000). Iletisim Becerilerinin Gelistirilmesmde Yaranci

Dramanm Etkisi. Ankara: Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Enstitusu (Yayinlanmarms

Yuksek Lisans Tezi).

ARAL, Nermin ve Bask. (2000). Egitimde Drama. Istanbul, Ya-Pa Yaymlan.

BALCI, Ali. (1993). Etkili Okul Kuram Uygulama Ve Arasnrma, Ankara. Yavuz

Dagitim.

BA$, Hacer. (2002). Drama Yontemiyle Ttirkce Egitimi. istanbul. Uzerler

Matbaacihk.

BA$ARAN, Ibrahim. (1996). Egitime Giri~. Ankara. Yargici Matbaasi

BA YRAK<:;I, Ebru. Drama <;ah~malan.www.sevgim.com.tr - 12.12.2003

BiROL, Cem. (2002). Simf Ortammda Beden Dili ile Condertlen Mesajlara

Ytiklenilen Anlamlara Yonelik Karsilasnrmah Degerleudirme. Ankara: Ankara

Universitesi Egitim Bilimleri Enstitusu (Yayinlanmamis Doktora Tezi )

BOZDOGAN, Zulal, (2003). Okulda Rehberlik Etkinlikleri Ve Yaranci Drama.

Ankara. Nobel Yaym Dagitim

<:;ELLEK, Tulay. Yarancrhgm Egitimdeki Yeri. http://www.stratigma.com/ turkce -

10.12.2003

DAVIS H.J. - BEHM T. Children's Theatre Review. www.arts.ilstu.edu -

06.12.2003

I 81

DiRiM, Aygoren, (2002). Okul Oncesi Egitiminde Yaranci Drama. Istanbul, Esin

Yaymevi.

DUMAN Esin ve AK~IRA Y Sabahat. Drama. http://www.autism - tr.org/ tarihce.htm

- 10.03.2004

ERGiN, Akifve BiROL, Cem. (2000). Egitimde Iletisim. Ankara. Am Yaymcihk

GONEN, Mubeccel ve N.Dalkih9. (2002). Cocuk 'Egitimiude Drama. istanbul.

Epsilon Y aymcihk

KAVCAR, Cahit. (2002). Turkce Ogretimde Dramatizasyon. Omer, ADIGUZEL.

(Ed.), Yaranci Drama 1985-1995 Yazilar. Ankara. Naturel Kitap Yayincihk, 39-47.

KARADAG, Asiye. (1997). Okul Oncesinde Dramatik Etkinlikler. Ankara: Kok

Yayincihk.

KURU<;::, Bozkurt. (1987). Tiyatro Iein Pratik El Kitabi. Ankara: Kultur Ve Turizm

Bakanhgi Y aymlan.

M.E.B. Okul Oncesi Egitimi Genel Mudurlugu. (1998). Cumhuriyetimizin 75'nci

Yilmda Okul Oncesi Egitim. Ankara. Milli Egitim Basimevi.

NUTKU, bzdemir. (1998). Oyun, Cocuk, Tiyatro. istanbul. Ozgur Yaymlan.

6NDER, Alev. (2000). Yasayarak Ogrenmek Iein Egitic] Drama. istanbul. Epsilan

Yaymcilik.

6ZTURK, Ali. (2001), Yaranci Drama Yontemlyle Islenen Tiyatro Dersinin

Ogretmen Adaylarmdaki Sozel Iletisim Becerileri. Eskisehir. Anadolu Universitesi

Yaymlan.

( -­ /

82

SAN, Inci. (2002). Sanat Ve Yaraticihk Egitimi Olarak Tiyatro. Omer, ADIGUZEL

(Ed.), Yaranci Drama 1985-1995 Yazilar. Ankara. Naturel Kitap Yaymcilik, 1-18.

SAN, Inci. (2003). Ankara'da Besinci Yaratici Drama Semineri. Inci, SAN

(Yay.Haz.), Drama Ogretim Bilgisi V. Uluslararasi Egitimde Yaraticr Drama Semineri Atolye Ve Konferans Etkinlikleri, 5.

SCHMIDT, Prisca. (1997). Dorothy Heathcote's Approaches To Drama In Education

Applied To The Teaching Of English In A Comprehensive School In France. David, DAViS

(Ed.), Interactive Research In Drama In Education! England: Trentham Books, 121-124.

STANiSLA VSKi, Constantin. (1993). Oyuncunun EI Kitabr, (Cev.Gurkal Aylan),

istanbul. Dustmen Adam Y aymlan.

TA~ER, Suat. (1995). Konusma Egitimi. istanbul. Papirus Yaymlan.

USLUAT A, Ayseli. (_). Iletisim. Istanbul. Yeniyuzyil Kitapligi. Iletisim Yaymlan.

USTUNDAG, Tuiay. (2002). Yaranci Drama Ogretmenimin Giinliigii. Ankara: Pegem Y aymcihk.

YUKSEL, Ahmet. (1994). Bireylerarasr Iletisime Ciris, Eskisehir. Anadolu

-Oniversitesi Egitim, Saghk Ve Bilimsel Arastirma CalismalanVakfi Yaymlan.

www.arts.ilstu.edu - 06.12.2003

http: II www.autism-tr.org I tarihce.htm - 10.03.2004

www.creativedrama.com - 06.06.2003

www.dramaegitimi.com - 14.05.2003

I

I I

I

I I I

www.dramaokulu.com - 16.05.2003

www.meb.gov.tr I programlar - 20.05.2003

'NW'N. milliegitim.net I e I drama/ - 06.01.2004

www.sevgim.com.tr. - 12.12.2003

www. sosyalhizmet uzmam.com - 15.05.2003

www.stratigma.com. - 10.12.2003

www. susancanthony.com - 06.11.2003

http://tdk.gov.tr. - 26.01.2004

yayim.meb.gov.tr. - 18.12.2003

,. -

83

I I I I I

EKLER

EK I : Resmi Y azisma

EK II : Anket Formu

84

I

I

Ii I

EKI

{~\ ~

l<UZEV·KIBRlS. Tl]RKClJMHlJRtY.ETi MiLLIEGiTiM VE KU.LTUR BAKANLIGI iLKOGRETIM>DAiRESt .MiJotjRLOcu

Say1: 35/2004/l~B Lefko~a

21.5 .. 2004

Saym N azh Sabin Sarp an KTKA Lojnranfarr l)zgen Apt . .D: 5 LeJko}a,

MiidtirlugurnUze bagh anasuuf, Mapk:µLve ozel arraekullan ogre1menlerine yo:r1elik o larak uvsulamak istedisrihiz · '·Y.aratm Dramadan. EtkiU S0ze1·· Mesa] DiizelilemeSnrecine -~·.~> ·'+''• •. ::••••• " •••••••• S, Wv••. v ,..,,, •• ,. ,. '• • ••• 0

Yonelik Ka~da~tlrmah AnaUz1'konulu~nl<ctsorulatt·Talhn ve Terb.iyc Dairesi Miidurl.Ugo tarafindan incelenrni!} ve uy&ulannlasmda hit sakmca (;(Sri1Irne1n:i~tit.

Ancak anket uygulanmadan i:inee. anketin Uy'.g1ilanac:ag1 oku!larrn hagh hu!ur11iug11 mudurlukle istisarede bulmiultrp tie za1nan.1J,yg~1fo.1nicag1 birlikt:esapt..:trunµhd1r.

Anket uygii1and1ktan .sonra . anket son:uc;:lij:n111n MttdUrltigllmiize. Vi) Talim ve Terbiye Dairesi Mtidt.iritlgit'nc iletilmesi hususunda biigfferinizi saygi ile rica ederim.

Hance Duzgun Mild fir

HO/:BD

Tel (90) (392) 228 31 36 - 228. 6893 f>ax (90) (392) 228 7 158 !::-,nail 1neb(1,)m~bm.:l.n.cl Letkcsa-Kk'I'C

85

t - ;

EKII

I

S.NO AN KET HER ZAMAN ORT ADAN ORTA ORTADAN AZ Hi9BiR 90K SIKLIKTA ZAMAN

Yaratrci Drama calismalannda ogrenciler ...

1 Anadili etkinliklerinde kendini ifade edebilir.

') Anadili etkinliklerinde dilini dogru kullarur. <..

3 Anadili etkinliklerinde anlatilan hikayeyi tamamlar.

4 Anadili etkinliklerinde anlatrlan hikayeyi canlandrnr.

5 Anadili etkinliklerinde tekerlemeyi doqru soyler.

6 Anadili etkinliklerinde ~iiri doqru soyler.

Anadili etkinliklerinde sozcuk dagarc1g1n1 : 7 qelistirir

8 Anadili etkinliklerinde konusma becerilerini qelistirir

9 Anadili etkinliklerinde hayal gucunu kullarur I oelistirir.

10 Anadili etkinliklerinde sozel yarat1c1l1g1 geli~ir.

11 Ogretmen ile iletisirn kurar

12 Birbirleriyle iletisim kurar

13 Jestlerini ( Beden Hareketlerini) kullarnrlar.

14 Mimiklerini ( Yuz Hareketlerini) kullarurlar.

15 Sebat qosterirfer. ( Sabrrh, dayarukh olma, bir i~i etkinlici sonuna kadar surdurebilrne )

16 Yetiskin rolu yapar. :

Yaranci Drama calismalan ogrencilerin ...

17 Karar verme yetisini qelistirir.

18 c;evreye bakrs acrlanrn qelistirir.

19 Kendilerine bakrs acrlanru qelistirir.

20 Kisilik qelisirnini olumlu yonde etkiler.

21 Arkadaslrk iliskileri geli~ir.

22 Sozel iletisim becerilerini qelistirir.

23 Degerlendirme yapabilme yetisini arttinr.

24 Problem cozebilrne yetisini qelistirir. :

25 Bilinmeyen yonlerini kesfecer.

"26 <::evrelerine tarklihk katar.

I I

I I I I I I 86

I

EKII

r

S.NO AN KET HER ZAMAN ORTA DAN ORTA ORTADAN AZ

Hi<;:BiR

yOK SIKLIKTA ZAMAN

Yaranci Drama c,ah§malan esnasmda oqrenciler ...

27 Dcqaclarna ( bir durumun yada olayrn canland1nlmas1 ) vetisi kazarur.

28 Grup etkinliklerine katihr.

Yaratrci Drama gah§malan egitim ortammda ...

29 Sosyal bgrenme olanag1 tarur.

30 Ogrencilerin butun duyu orqanlariru kullanrnasrru saclar

r

r I

r r

87 r -