received: june 11, 2015 accepted: july 1, 2015bsris.swu.ac.th/jbsd/591/001.pdf · 2016. 4. 29. ·...

ISSN 2228-9453 Journal of Behavioral Science for Development Vol.8 No.1 January 2016 Pa ge | 1

วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา ปท 8 ฉบบท 1 มกราคม 2559 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

A Study of Causal model of Relationship Among Pancabala and the Context of Virtue Behavior in Sangahavatthu in Kammatthana Practitioner in Theravada Buddhism and

Intellectual of Strategic Leadership Competency of Thai Banking Manager1

Chainarin Teerachaipat2 Natsapan Paopun3

Amorn Thoongsuwan4 Received: June 11, 2015 Accepted: July 1, 2015 Abstract This qualitative research were aims: 1) to confirm the level composition factors and the

influencing size of the variables of causal model and investigate the congruence of causal model

and empirical data. The samples size were 400 by simple random sampling. The instrument were

multiple choice and five levels Scale questionnaires. Data were analyzed by using program SPSS

version 11.5 and program LISREAL version 8.52 The results of this research were as follow: 1)

The variable Satthabala Viriyabala Satibala Samatibala and Panyabala were the composition of

Pancabala. The variable Than Piyavaja Atthajariya and Samanatta were the composition of

Sangahavatthu. The variable People wisdom Contextual wisdom Procedural wisdom and

Outcomes wisdom were the composition of on the Intellectual of Strategic Leadership

Competency of Thai banking manager. Statistical analysis results confirmed the research

hypotheses of the goodness of fit of structural relationship model showed its consistency with the

empirical data. 2) Pancabala and Sangahavatthu could demonstrate the variance of the

Intellectual of Strategic Leadership Competency of Thai banking manager respectively.

Pancabala has direct positive effect on the Context of Virtue Behavior in Sangahavatthu and the

Intellectual of Strategic Leadership Competency of Thai banking manager and the Context of

Virtue Behavior in Sangahavatthu has direct positive effect on the Intellectual of Strategic

Leadership Competency of Thai banking manager. Pancabala has indirect positive effect and a

high level of total effect on the Intellectual of Strategic Leadership Competency of Thai banking

manager respectively.

Keywords: Pancabala, Kammatthana, Theravada Buddhism, Virtue Behaviour, Sangahavatthu, Virtue Behaviour, Strategic Leadership

1 Doctoral Thesis, Doctor of Management, Graduate College of Management Sripatum University 2 Graduate College of Management Sripatum University 3 Advisor Sripatum University 4 Co-Advisor Rajamangala University of Technology Phra Nakhon.

2 | Pa ge Journal of Behavioral Science for Development Vol.8 No.1 January 2016 ISSN 2228-9453


การศกษา รปแบบความสมพนธเชงสาเหตระหวาง พละ 5 และพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ของผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท และความสามารถเชงปญญาของ

ผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย1

ชยนรนท ธรไชยพฒน2 ณฐสพนธ เผาพนธ3

อมร ถงสวรรณ4 บทคดยอ การวจยเชงปรมาณครงนมวตถประสงคเพอยนยน ความเปนองคประกอบ อทธพลและทดสอบความสอดคลองของแบบจาลองทพฒนาขนกบขอมลเชงประจกษ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ เจาหนาทบรหารธนาคารพาณชยไทยทปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท 4 แหง จานวน 400 คน เกบขอมลโดยวธการสมตวอยางงาย ดวยแบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ และแบบมาตราสวนประมาณคา ระดบ 5 วเคราะหขอมลดวยโปรกแกรม SPSS version 11.5 และโปรแกรม LISREL version 8.52 ผลการวเคราะหองคประกอบ พบวา องคประกอบดานศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธพละ และปญญาพละ เปนองคประกอบของปจจยพละ 5 องคประกอบดานทาน ปยะวาจา อตถจรยา และ สมานตตา เปนองคประกอบของปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และองคประกอบดานความสามารถเชงปญญาดานบคคล,บรบท,กระบวนการ และผลการดาเนนการ เปนองคประกอบของปจจยความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ และจากผลการทดสอบความสอดคลองของแบบจาลองทผวจยพฒนา โดยใชคาไคสแควร คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว พบวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษอยางมนยสาคญทางสถต ผลการวเคราะหอทธพลของแบบจาลองทผวจยพฒนา พบวา พละ 5 ของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทยทปฏบตกรรมฐานในพระพทธศาสนาเถรวาท และพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 สามารถอธบายความแปรปรวนของความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธได โดยพละ 5 มอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 มอทธพลทางตรงตอความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ และพละ 5 มอทธพลทางออมตอความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ และสงผลใหมอทธพลในระดบสง

คาสาคญ: พละ 5, พระกรรมฐาน, พทธศาสนาเถรวาท, พฤตกรรมดานคณธรรม, สงคหวตถ 4, ความสามารถเชงปญญา, ผนาการจดการเชงกลยทธ

1 ปรญญานพนธปรญญาเอก หลกสตรการจดการดษฎบณฑต สาขาการจดการธรกจ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม 2 นกศกษหลกสตรการจดการดษฎบณฑต มหาวทยาลยศรปทม 3 ทปรกษา มหาวทยาลยศรปทม 4 ทปรกษารวม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร



บทนา จากการเปลยนแปลงภาวะแวดลอมทสงผลตอกระทบตอการดาเนนกจการอยางไมอาจหลกเลยงได การจดการเชงกลยทธจงถกนามาใชเพอรบมอ และสรางความไดเปรยบทางการแขงขน ทางธรกจ (A. Thompson. A. J. Strickland III & John E. Gamble, 2007) ผนาแบบนกยทธศาสตร จงเปนคณลกษณะผนาททกองคกรตองการ (David Rooke and William R. Torbert. 2005) และการจดการองคการสมยใหมยงใหความสาคญกบการกระจายความรบผดชอบดานการจดการเชงกลยทธไปสผนาทกภาคสวนในองคการดวย (Tim O'Shannassy. 2003. pp. 53) ภายใตธรกจการแขงขนแบบเสรองคกรตางๆ จงใหความสาคญในการใชทรพยากรเฉพาะกจกรรมทเพมผลกาไรภายในในกฎเกณฑของการแขงขนเทานน” (Milton Friedman, 1998) จนอาจละเลย และเสยงตอภาวะดานวกฤตดานคณธรรม จรยธรรม ดงเชนในสงคมไทยทพบวาภาวะวกฤตดานความโปรงใส ไมสจรต เกดขนทงในภาครฐ และเอกชน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. ฉบบท 11. 2554) หรอแมแตในสหรฐอเมรกาเองกพบวา พนกงานในบรษทยอมรบวาไดเคยละเมดคณธรรมจรยธรรมในททางาน หรอแมผบรหารเองกมทศนะคตวาการฉอโกงเปนเ รองธรรมดา ทงนสวนหนงเกดจากการทองคกรกาหนดเปาหมายทางธรกจใหกบพนกงานซงมสวนปจจยเสรม และเปนแรงกดดน ใหพนกงานพยายามทกวถทางเพอใหสามารถบรรลเปาหมาย แมดวยวธการทอาจไมถกตองตามหลกคณธรรมจรยธรรมกตาม (Richard L. Daft. 1999. pp. 365-367) แตกลบพบวาองคกรทผนาไรคณธรรมจรยธรรมแลวมกจะสงผลใหผลงานขององคกรตกตาจนไมสามารถแขงขน

และดารงกจการอยไมไดในทสด (ภานวฒน พนธแพ. 2546. หนา 61) และในทางกลบกนองคกรทผนาเปนผมคณธรรมจรยธรรม และทาตวเปนแบบอยางทดแลวจะเปนปจจยสงเสรมใหพนกงานทาในสงทถกตองและไมคอยพบปญหาดานคณธรรม จรยธรรมในองคกรมากนก (Richard L. Daft. 1999. pp. 365-367) ด ง นน ปจจ บนม น ก วชาการทางซ ก โลกตะวนตกนาหลกการบรหารเชงพทธศาสตร ไปประยกตในเชงวชาการดานการบรหารจดการ (วรภทร ภเจรญ. 2537. หนา 5) ในทางพทธศาสนามหลกธรรมทสามารถนาไปประยกตใชในดานการบรหารจดการไ ด อาท เ ชน การนาการปฎ บ ตกรรมฐาน ซงเปนแนวปฏบตเพอการพฒนาตนเอง ซงเปนการบมเพาะทางจตเพอใหเกดความสงบ และปญญาขนในผปฎบต (พระธรรมปฎก: ป.อ. ปยตโต. 2538. กรรมฐาน. กมมฏฐาน. หนา 1-25) และมความเขาใจในภาวะตางๆ รอบตวตามความเปนจรงไมถกครอบงาดวยอคต และเจรญงอกงามดวยคณธรรม (พระธรรมปฎก : ป .อ .ปยตโต . 2538. ภาวนา. หนา 177 - 209) นอกจากนยงสามารถใชจดการกบความเครยด และความขดแยงระหวางบคคลในองคกร (Roop Jyoti. 2011) ซงเปนการสรางเสรมคณสมบตทมความเชอมโยงกบภาวะผนา ผานความฉลาดทางอารมณ ซงเปนปจจยสาคญและมอท ธพลส ง เส รมทาง ดานความสามารถ และคว ามส า เ ร จ ใ น ว ช า ชพของ บ คคล ( Satinder Dhiman. 2009. Metta Karuna McGarvey. 2010. Sara W. Lazara. Et al. 2005. ABI/INFORM Trade & Industry. 2007) และการเพอพฒนาภาวะผนาในรปแบบทเรยกวาภาวะผนาสมมาสต “Mindful Leadership” (William W. George. 2010)



นอกจากนยงพบวาหลกสงคหวตถ 4 ซงเปนหลกธรรมในพทธศาสนาทเปนกศโลบายในวธการบรหารจดการดวยหลกคณธรรมเพอสรางความสามคค มงเนนใหทกคนมความรกมงชวยเหลอกน เสยสละเพอสวนรวม (พระธรรมปฎก: ป.อ. ปยตโต. สงคหวตถ 4. หนา 295-353) ซงครอบคลมหลกการครองตน การครองคน และการครองงาน (วรภาส ประสมสข และนพนธ กนาวงศ. 2550. หนา 63) สาหรบธนาคารพาณชยไทย ซงเปนธรกจบรการทางการเ งน ซ งมความสาคญตอระบบเศรษฐกจและความมนคงของประเทศ จงมขอหามมใหกระทาการทอาจกอใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ประโยชนของประชาชน หรอการเอาเปรยบลกคาหรอผเกยวของอยางไมเปนธรรม (จอมพล สฤษด ธนะรชต. 2505) แตจากภาวะแวดลอม รวมถงการแขงขนททวความรนแรงมากเรอยๆ ธนาคารพาณชยไทยจงจาเปนตองขยายขอบเขตการใหบรการ และใชนโยบายการตงเปาหมายยอดขาย และการท างานท ม ความท าทาย ยงข น เร อยๆ (Adearne, M.J.2000) สงผลใหเกดความยากลาบาก และความเครยดในการทางานจนอาจตองตดสนใจเลอกกระทาในวถทางทมความสมเสยงทางดานคณธรรมและจรยธรรมของตนเอง ดงนนจงเปนความทาทายของผบรหารกจการธนาคารพาณชยไทยทกแหงวาควรทาอยางไรจงสามารถพฒนาบคคลากรของธนาคารพาณชยใหเปนทรพยากรททรงคณคาเพรยกพรอมดวยคณสมบตดานความเกง และความด ไมกอความเสยหายตอองคกร เศรษฐ กจ ส งคม และประโยชนของประชาชนดวยการเอาเปรยบลกคาหรอผเกยวของอยางไมเปนธรรม

การศกษาครงน จงมงศกษาเพอคนหารปแบบเพอการพฒนาบคคลากรใหมคณลกษณะพงประสงคขององคกรทครบถวนทงในดานความเกง และความด วตถประสงคการวจย 1. ยนยนวาตวแปรสงเกตทกตวแปรเปนตวแทนและสามารถใชวดตวแปรแฝงปจจยพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท ปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และปจจยความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทยในโมเดลทศกษา 2. ทดสอบรปแบบความสมพนธเชงสาเหตระหวางปจจยพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทยกบขอมลเชงประจกษ 3. ศกษาอทธพลเชงสาเหตระหวางปจจยพละ 5 ในผปฏ บ ตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย

สมมตฐานการวจย สมม ต ฐ านท 1 พละ 5 ในผ ป ฏ บ ตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท มความสมพนธทางตรงเชงบวกกบความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย สมม ต ฐ านท 2 พละ 5 ในผ ป ฏ บ ตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทมความสมพนธทางตรงเชงบวกกบพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท



สมมตฐานท 3 พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทมความสมพนธทางตรงเชงบวกกบความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย สมม ต ฐ านท 4 พละ 5ใ นผ ป ฏ บ ต พ ร ะกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทมความสมพนธทางออมเชงบวกผานพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ไปยงความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย กรอบทฤษฎ และแนวคดการวจย จากแนวคด ดานจต วทยาท ม อท ธพลตอพฤตกรรมของมนษยของ Skinner นกจตวทยาชาวอเมรกน ในทฤษฏการวางเงอนไขใหเกดการกระทา (Operant Conditioning) ทวา “การทบคคลหรออนทรยหนงแสดงพฤตกรรมใดแลวไดรบแรงเสรม (reinforcement) อนทรยนนหรอบคคลนนกจะกระทาพฤตกรรมนนซาอก แตถาพฤตกรรมนนไมไดรบการเสรมแรงการกระทานนๆ พฤตกรรมนนกจะคอยลดลงจนในทสดไมเกดพฤตกรรมนนๆ อก โดยเชอวาพฤตกรรมของมนษยเกดจากการเรยนร และสามารถเปลยนแปลงไดดวยแรงจงใจอนเปนปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของมนษยโดยมรากฐานมาจากการไมทาชวเพอหลกเลยงการลงโทษและตองการการยอมรบ การชมเชย หรอรางวลจากสงคม การพฒนาคณธรรมจรยธรรมจงมความเกยวพนกบวฒนธรรมประเพณและคานยมทสงคมยดถอ ซงการปฏบตธรรมเปนปจจยทมผลตอการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม (Skinner B. F., 1953. นงลกษณ วรชชย และรงนภา ตงจตรเจรญกล. 2551. หนา 11. และหนา จ) ซงเปนบรบทของเหต และผลของปจจย สอดคลองกบหลก “อทปปจจยตา” ในทางพทธ

ศาสนา ทเชอวา “สงทงหลายไมมอยโดยลาพงตองอาศยซงกนและกนดวยเหตแหงปจจย” (พระพรหมคณาภรณ: ป.อ. ปยตโต, 2532) โดยรปแบบตงตนของความสมพนธเชงสาเหต 3 ปจจย การวจยครง นเปนการศกษาเพอทราบถงรปแบบความสมพนธเชงสาเหตระหวาง 3 ปจจย ในบรบทของผนาทมคณสมบตทงในดาน “ความเกง” และ “ความด” ดงน 1) ปจจยพละ 5 เปนบรบททแสดงออกในดานคณสมบตในตวบคคล ประกอบดวย ศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธพละ และปญญาพละเปนกาลงหรอพลงในตวบคคลหรออนทรยทมอยแตเดมในบคคลเปนปจจยเสรมใหบคคลแสดงออกทางพฤตกรรม ซงเปลยนแปลงไดจากกระบวนการเรยนร การฝกฝน และพฒนา โดยการปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท (พระกมมฏฐานาจรยะอบณฑตาภวงสะ, 2555) ซงใชการพจารณาทกสงทเกดขนตามเหตแหงปจจยสงผลใหผปฏบตเกดปญญาเหนแจงในความจรง (พระพรหมคณาภรณ: ป.อ. ปยตโต. 2554) เปนการพฒนา และสงเสรมดานคณธรรม จรยธรรม เกดขนในบคคลตามแนวไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา (จมพล พลภทรชวน และคณะ. 2549. หนา จ ) และ เ ปน ปจจ ย ในการ น า บคคลไปสความสาเรจ และเปนหลกการควบคมตนเองไมใหใชอานาจไปในทางทไมถกไมควร ประกอบดวย ศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธพละ และปญญาพละ (พระธรรมปฏก: ป.อ. ปยตโต, 2538. พละ 5. หนา 177-209. อนทรย 5. หนา 357-442) ดวยการปรบดลภาพของพละ 5 ใหเขมแขงมนคงเจรญงอกงามดวยคณธรรม (พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจากตยากรวรลกษณ กรมพระจนทบรนฤนาถ, 2470) โดยการปรบศรทธาพละใหสมดลกบปญญาพละเพอลดความไมรตามทเปนจรงคหนง กบการปรบวรยะพละ



ใหสมดลกบสมาธพละเพอลดความฟงซานทอแท เกยจคราน อกคหนง ดวยการใชสตพละเปนปจจยในการปรบสมดลภายในจตของตวเองอยแลวเปนหลกในการควบคมสมดลของพละทง 2 ค เพอใหการกระทาหรอการแสดงพฤตกรรมทแสดงออกเปนคณเปนประโยชนสงสด (ยวเรศ พลชา. 2554. หนา ข) 2) พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 เปนบรบททแสดงออกในดานคณความดของบคคล สงคหวตถ 4 เปนหลกคณธรรมทกาหนดแนววธการปฏบตเพอสรางความรกสามคคเสยสละเพอสวนรวมมงชวยเหลอกนและกน ซงเปนเครองหมายทแ ส ด ง แ ส ด ง ใ ห เ ห น ว า บ ค ค ล ผ น น เ ป น ค น ด ประกอบดวย 1) ทาน ดวยการให การเสยสละ หรอการเออเฟอแบงปนของๆ ตนเพอประโยชนแกบคคลอนโดยไมตระหนถเหนยว ไมเปนคนเหนแกไดฝายเดยว ในวตถสงของ การใหอภยดวยการยกโทษดวยการไมพยาบาทจองเวร การใหความรทางโลก และการใหความรทางธรรมทชอวาเปนการใหทกอยาง 2) ปยวาจา ดวยการพดจาดวยถอยคาทออนหวาน นมนวล ไพเราะเปนทเจรญใจ ทาใหเกดความพอใจแกผไดยนไดฟง 3) อตถจรยา ดวยการประพฤตตนในสงทเปนประโยชนแกกนและกน ดวยการชวยเหลอกนดวยกาลงกาย กาลงความคด หรอกาลงทรพย และ 4) สมานตตตา ดวยการวางตนอยางเหมาะสม ประพฤตปฏบตเหมาะสมตามทควรจะเปนหรอการวางกรยาอธยาศยเหมาะกบฐานะ ตาแหนง หรอหนาทของตน (พระธรรมปฎก: ป.อ. ปยตโต. สงคหวตถ 4. หนา 295-353) สอดคลองกบศกษางานของวรภาส ทพบวา หลกการบรหารการศกษามความสอดคลองกบหลกสงคหวตถ 4 ตามคตธรรมในพทธศาสนาเถรวามในบรบททครอบคลมหลกการบรหารจดการ 3 ประการ ไดแก 1) การบรหารจดการตนเอง เรยกวา

หลกการครองตน 2) การบรหารจดการบคคล เรยกวา หลกการครองคน และ 3) การบรหารจดการงาน หลกการครองงาน (วรภาส ประสมสข และ นพนธ กนาวงศ. 2550. หนา 63) การบรหารจดการดวยคณธรรมจงเปนตนแบบของการกระทาทสงผลใหองคกรเปนองคกรคณธรรม และผทอยในองคกรกจะถกหลอหลอมใหเปนผมคณธรรมไปดวย และทาใหผทอยในองคกรมความความศรทธา เชอมน และความจงรกภกดตอองคกร และนาพาองคกรไปสความยงยน (สมบต ฑฆทรพย. 2004. หนา 12) 3) ความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ เปนปจจยทแสดงออกถงความสามารถหรอความเกงของบคคลในการใชวธการจดการเชงกลยทธ ในบรบททเปนเครองมอทใชในการวเคราะห สภาวพแวดลอม การกาหนดทศทาง แผนยทธศาสตร และยทธวธในการดาเนนงาน รวมถงการตดตามและประเมนผลเพอรบมอกบการเปลยนแปลง และสรางความได เปรยบทางการแขงขน ทางธรกจ (A. Thompson. A. J. Strickland III & John E. Gamble, 2007) ผนาเชงกลยทธจงจาเปนตองเปนผทสามารถแสดงใหเหนถงสตปญญาเชงกลยทธในบรบทของความเชอ คานยมทชดเจนซงเปนพนฐานทนาไปสการตดสนใจ (Sternberg, 2002. อางถงใน Davies and Other, 2006) และยงตองเปนผทมคณภาพสวนบคคลสงมทกษะในดานการจดการความสมพนธระหวางบคคลซงเปนความเฉลยวฉลาดทาง ด านส งคม ซ ง เ ปนบร บทของการ พฒนาความสมพนธเชงกลยทธ และวธรการแกไขปญหาอยางสรางสรรค (Gardner, 1985. อางถงใน Davies and Davies, 2005) ดงนนมาตรทใชในการวดความสาเรจหรอความเกงของบคคลในบรบทของความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธ เปนการนามาตรวด



ความสามารถเชงปญญาซงพฒนาโดย Davies and Davies ใน 3 บรบท ไดแก 1) ดานบคคล เปนมาตรวดความเฉลยวฉลาด และทกษะในดานการสรางวสยทศน การกาหนดยทธศาสตร ยทธวธและการขบเคลอนไปสการบรรลผลตามเปาหมาย 2) ดานบรบท เปนมาตรวดความเฉลยวฉลาดในการบรหารจดการดานโครงสราง และสภาพแวดลอมในบรบททตองดาเนนการ 3) ดานกระบวนการ เปนมาตรวดความเฉลยวฉลาดในการสนบสนนสงเสรมผรวมงานเพอใหเกดการทางานใหเปนไปไดตามเปาหมายทกาหนด และในสวนของการพฒนาตอยอดมาตรวดความสามารถเชงปญญา โดย ระววรรณ ในบรบทท 4) ดานผลการดาเนนการ เปนมาตรวดความเฉลยว

ฉลาดของผนาทจะเขาใจการวดผลการดาเนนการของหนวยงานหรอองคการใหเปนไปไดตามเปาหมายทกาหนด (ระววรรณ กลนหอม, 2550) ผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย โดยบรณาการแนวคดดานการจดการทางตะวนตกกบหลกการทางพทธศาสนาเถรวาทมาเปนแนวคดหลกในการศกษาและพฒนารปแบบเ พอ ใหทราบความสมพนธระหวางปจจยตางๆ ในโมเดล ดงน การศกษาครงนจงนาปจจยพละ 5 ซงคณสมบตในตวบคคลท เปนปจจยเสรมใหบคคลแสดงออกทางพฤตกรรมท เปลยนแปลงไปดวยกระบวนการเรยนร การฝกฝน และพฒนา ดวยการ

ภาพประกอบท 1 แสดงกรอบแนวคดการวจย



ปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท โดยเชอวา “พละ 5” มอทธพลตอปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในม ตของส งคหวตถ 4 เ ปนบรบททแสดงออกในดานคณความดของบคคล ในบรบทของวธการบรหารจดการ ไดแก 1) การบรหารจดการตนเอง “หลกการครองตน” 2) การบรหารจดการบคคล “หลกการครองคน” และ 3) การบรหารจดการงาน “หลกการครองงาน” และ ปจจยความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธ ในบรบทของความสามารถหรอความเกงของบคคลในบรบทเชงปญญาในการใชการจดการเชงกลยทธเปนเครองมอเพอการวเคราะห สภาพแวดลอม การกาหนดทศทาง แผนยทธศาสตร และยทธวธในการดาเนนงาน รวมถงการตดตามและประเมนผลเพอรบมอกบการเปลยนแปลง และสรางความไดเปรยบทางการแขงขนทางธรกจ โดยความสมพนธของปจจยทง 3 แสดงใหเหนเปนกรอบแนวคดการวจย ตามภาพประกอบท 1 วธการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1) ประชากร ไดแก ผบรหารธนาคารพานชยไทย ทมตาแหนงเปนผบรหารระดบตนขนไป รบเปาหมายกลยทธประจาป และเปนผจดทา หรอ ผทมสวนเกยวของในการจดทาแผนการจดการกลยทธองคกรในระดบใดระดบหนงอาท แผนการจดการกลยทธระดบองคกรระดบหนวยงาน หรอระดบปฏ บ ตการ ในธนาคารท ม ชมรมเ กยวของ กบพระพทธศาสนาและสนบสนนใหพนกงานปฏบตกรรมฐานเพอการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในการท า ง าน ใ ห แ กพ นก ง าน 4 ธนาคาร ไ ด แ ก 1) ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) 2)ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) 3)ธนาคารทหารไทย จากด

(มหาชน) และ 4) ธนาคาร ซไอเอมบ ไทย จากด (มหาชน) 2) กลมตวอยาง กลมเจาหนาท ระดบบรหารทปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท จานวน 400 คน ไดแก ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) จานวน 200 คน ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) จานวน 100 คน ธนาคารทหารไทย จากด (มหาชน) จานวน 50 คน และธนาคารซไอเอมบ ไทย จากด (มหาชน) จานวน 50 คน โดยวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชเปนแบบสอบถามแบงออกเปน 4 ตอน จานวน 98 ขอคาถาม ต อ น ท 1 เ ป น แ บ บ ส อ บ ถ า ม ด า นสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ใชการประเมนแบบตรวจสอบรายการ จานวน 6 ขอคาถามไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส วฒการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาผตอบแบบสอบถามไดปฏบตพระกรรมฐาน ตอนท 2, 3 และ 4 เปนแบบสอบถาม ดานปจจยพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท จานวน 20 ขอคาถาม แบบสอบถามดานปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท จานวน 18 ขอคาถาม และ แบบสอบถามดานปจจย ดานความสามารถเชงปญญาในการจดการกลยทธของผปฏบตพระกรรมฐาน จานวน 54 ขอคาถาม รวม 92 ขอคาถาม ใชการประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด มคาเทากบ 5 4 3 2 และ 1 ตามลาดบ



3. การหาคณภาพเครองมอ 1) ต ร ว จ สอบค ว า ม ต ร ง เ ช ง เ น อ ห า (Content Validity) โดยหาคาเฉลยความคดเหนของผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ดวยการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามศพท เ ชงปฏบตการ (Index of Item Congruence: IC) โดยกาหนดคาดชนความสอดคลองตองมคาตงแต 0.80 ขนไป ผลการประเมน พบวา มคาความตรงเชงเนอหาอยระหวาง 0.80 – 1.00 และมคาเฉลยทงฉบบ เทากบ 0.88 ซงสงผานเกณฑคาความตรงเชงเนอหาทกาหนด สรปวาขอคาถามมเนอหาสอดคลองกบนยามศพทเชงปฏบตการสามารถใชเปนเครองมอในการศกษาครงนได 2) ทดสอบคาความเทยง (Reliability) โดยใชสตรคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Alpha Coefficient of Cronbach) พบวา ขอค าถามดานปจจยพละ 5 ด านพฤตกรรมดานคณธ ร รม ใ นม ต ข อ งส ง คห ว ตถ 4 และ ด านความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย มคาความเทยงในระดบสง เทากบ .9700, .9788 และ .9864 ตามลาดบ โดยมคาความเทยงท งฉบบ เทากบ .9904 สรปไดวาแบบสอบถามมความเทยงสงเพยงพอในเกณฑทสามารถใชเปนเครองมอในการศกษาครงนได 3) ว เคราะหความตรงเ ชง โครงสร าง (Construct Validity) มไดทาการวเคราะหความตรงเชงโครงสราง เ นองจากเปนการนาเทคนคการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนแทนการใชเทคนคการ ว เคราะหองคประกอบเ ช งส า รวจ โดยมวตถประสงคเพอยนยนองคประกอบปจจยใน 3 ปจจย ไดแก 1) ปจจยพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท ประกอบดวยตวแปรสงเกตได 5 ปจจย ไดแก ศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธ

พละ ปญญาพละ 2) ปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ประกอบดวยตวแปรสงเกตได 4 ปจจยไดแก ประกอบดวย 1) ทาน 2) ปยวาจา 3) อตถจรยา 4) สมานตตตา และ 3) ปจจยความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในผจดการธรกจไทย ประกอบดวยตวแปรสงเกตได 4 ปจจย ไดแก 1) ความสามารถเชงปญญาดานบคคล 2) ความสามารถเชงปญญาดานบรบท 3) ความสามารถเ ชง ปญญาดานกระบวนการ 4) ความสามารถเชงปญญาดานผลการดาเนนการ วาองคประกอบปจจยทง 3 ดาน ซงเปนปจจยทมแนวคด ทฤษฎรองรบ ผลการศกษารองรบ และครอบคลมอยางถกตองและเหมาะสมอยแลว 4. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยจดเกบขอมลในชวงเดอนตลาคม - เดอนธนวาคม 2556 โดยเขาพบประธานชมรม/สมาคมพทธศาสนาของธนาคารทง 4 แหง เพอแจงหลกการ เหตผล และความสาคญของกลมตวอยางในการศกษาครงน และขอความอนเคราะหใหเปนผประสานงานรวบรวมตวอยาง ไดรบแบบสอบถามฉบบสมบรณเพอทาการวเคราะห จานวน 386 ชด คดเปนรอยละ 96.50

5. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1) สถตเ บองตน เพอหาคาสถตพนฐาน

ไดแก การแจกแจงความถ และคารอยละ 2) สถตวเคราะห เพอหาความเปน

องคประกอบและเหมาะสมในการวดตวแปร ไดแก คา KMO, Bartlett's Test of Sphericity Chi-Square, P- Value, Eigen values และ Total Variance

3) สถตอางอง เพอตรวจสอบวา ตวแบบทพฒนาขนสอดคลองกบขอมลเชงประจกษหรอไม

ไดแก คาไค-สแควร χ2 คาดชนวดความสอดคลอง



GFI, AGFI, NFI, CFI, RMR, RMSEA และคา CN คา

ไค-สแควรสมพทธ χ2/df

การประมวลและสรปผลการศกษา 1. กลมตวอยาง สวนใหญ เปนเพศหญง อายระหวาง 25 - 35 ป สถานภาพโสด จบการศกษาระดบปรญญาตร เปนผบรหารชนตน และเปนผมประสบการณในการปฏบตกรรมฐานตากวา 1 ป 2. คาสถตทดสอบความเปนองคประกอบตวแปรสงเกต 5 ตวแปร ทใชวดตวแปรแฝงพละ 5, จ า น วน 4 ต ว แปรส ง เ กต ท ใ ช ว ด ค ว าม เป นองคประกอบของตวแปรแฝงพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และจานวน 4 ตวแปรสงเกตทใ ช วดความเ ปนองคประกอบของต วแปรแฝง

ความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชย จากคาสถตทดสอบ พบวา 3. มคาความเหมาะสมของขอมลตวแปรทศกษา (KMO) อยในชวงระหวาง 0.860 – 0.973, มคาความสมพนธระหวางตวแปร (Bartlett's Test of

Sphericity χ2) อยในชวงระหวาง 1169.762 - 9891.528, มคาวดตวแปรสงเกตไดวาเปนตวแทนของปจจยตวแปรแฝงทศกษา (P-value) เทากบ 0 , มคาความเปนตวแปรรวม (Eigen values) อยในชวงระหวาง 3.240 - 14.320 และมคาความสมพนธทงหมดของตวแปร (Total Variance Explained) อยในชวงระหวาง 77.502 - 80.997 ตามลาดบ ซงทกคาสถตทดสอบมคาเหมาะสมตามเกณฑมาตรฐานทสามารถใชอธบายทงดานนาหนก และความสมพนธในทกองคประกอบตวแปร ดงแสดงไวใน ตารางท 1

ตารางท 1 ทดสอบความเปนองคประกอบของตวแปรสงเกตของตวแปรแฝงในโมเดลทศกษา

คา KMO

Bartlett's Test of Sphericity 2

P-value Eigen Value

Total Variance Explained

1. พละ 5 ศรทธาพละ 0.83600 1169.762 0 3.240 80.997 วรยะพละ 0.85243 1805.401 0 3.577 89.423 สตพละ 0.86400 1334.120 0 3.360 83.995 สมาธพละ 0.85600 1272.905 0 3.321 83.033

ปญญาพละ 0.86200 1437.140 0 3.419 85.463

2. พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4

ทาน 0.86000 1485.330 0 3.437 85.923 ปยะวาจา 0.86800 1676.263 0 3.522 88.039 อตถจรยา 0.91300 2371.809 0 4.376 87.529 สมานตตตา 0.92200 2269.700 0 4.361 87.228

3. ความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย

ดานบคคล 0.97310 9891.5281 0 14.320 79.560 ดานบรบท 0.96800 7869.0970 0 11.625 77.502 ดานกระบวนการ 0.95500 4276.2340 0 7.363 81.806 ดานผลการดาเนนการ 0.95200 6282.0400 0 9.504 79.196



3. คาความสมพนธระหวางตวแปรสงเกต 5 ตวแปร กบตวแปรแฝงพละ 5, 4 ตวแปรสงเกตกบตวแปรแฝงพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และ4 ตวแปรสงเกตกบตวแปรแฝงความ สามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชย จากคาสถตทดสอบ พบวา มคาไคสแควร

สมพทธ (χ2 / degree of freedom) หรอ

(Relative χ2) ทระดบ 1.830, คาดชนวดระดบความกลมกลน (GFI) ทระดบ1.830, คาดชนวดระดบความ

กลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) ทระดบ 0.94, คาดชนวดความเปนปกต (NFI) ทระดบ 0.99, คาดชนวดความเปนปกตโดยการปรบแกจานวนองศาอสระในโมเดล (NNFI) ทระดบ 1.00, คาดชนเปรยบเทยบความกลมกลน (CFI) ทระดบ 1.00, คาดชนรากของคาเฉลยกาลงสองของสวนเหลอ (RMR) ทระดบ 0.017 และคาดชนรากของคาเฉลยกาลงสองของสวนเหลอ (RMSEA) ทระดบ 0.046 ตามลาดบ ซงทกคาสถตทดสอบเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ดงแสดงไวใน ตารางท 2

ตารางท 2 ทดสอบคาความสมพนธของตวแปรสงเกตกบตวแปรแฝงในโมเดลทศกษา สถต/คาทดสอบ เกณฑมาตรฐาน คาสถตในโมเดล ผลการพจารณา

χ2 / degree of freedom < 5.000* 1.830 ผานเกณฑ

Goodness-of-fit (GFI) > 0.90 0.96 ผานเกณฑAdjusted goodness-of-fit (AGFI) > 0.80 0.94 ผานเกณฑNormalized fit index (NFI) > 0.90 0.99 ผานเกณฑNon-normalized fit index (NNFI) > 0.90 1.00 ผานเกณฑComparative fit index (CFI) > 0.90 1.00 ผานเกณฑRoot mean square residual (RMR) < 0.05 0.017 ผานเกณฑRoot mean square error of approximation (RMSEA)

< 0.10 0.046 ผานเกณฑ

*Bollen. 1989; Diamantopoulos and Siguaw. 2000

4. คาความเทยง (ρC) ของตวแปรแฝง คาความแปรปรวนเฉลยของตวแปรทส กดไดดวย

องคประกอบ (ρV) และคาสหสมพนธพหคณยกกาลงสองของตวแปรสงเกต (R2) ของตวแปรสงเกต 5 ตวแปร กบตวแปรแฝงพละ 5, 4 ตวแปรสงเกตกบตวแปรแฝงพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และ 4 ตวแปรสงเกตกบตวแปรแฝงความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชย

จากคาสถตทดสอบ พบวา ตวแปรแฝงพละ 5

มคาความเทยง (ρC) ทระดบ 0.923, มคาความแปรปรวนเฉลยของตวแปรทสกดไดดวยองคประกอบ

(ρV) ทระดบ 0.742 และมคาสหสมพนธพหคณยกกาลงสองของตวแปรสงเกต (R2) อยในชวงระหวาง 0.30-0.86, ตวแปรแฝงพฤตกรรมดานคณธรรมใน

มตของสงคหวตถ 4 มคาความเทยง (ρC) ทระดบ 0.978, มคาความแปรปรวนเฉลยของตวแปรทสกด

ไดดวยองคประกอบ (ρV) ทระดบ 0.921 และมคาสหสมพนธพหคณยกกาลงสองของตวแปรสงเกต (R2)



อยในชวงระหวาง 0.90-0.94 และตวแปรแฝงความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจ

ธนาคารพาณชย มคาความเทยง (ρC) ทระดบ 0.966, มคาความแปรปรวนเฉลยของตวแปรทสกด

ไดดวยองคประกอบ (ρV) ทระดบ 0.882 และมคา

สหสมพนธพหคณยกกาลงสองของตวแปรสงเกต (R2) อยในชวงระหวาง 0.78-0.95 ตามลาดบ ซงทกคาสถตทดสอบเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ดงแสดง ไวใน ตารางท 3

ตารางท 3 ทดสอบคาความเทยง (ρC) ความแปรปรวนเฉลยของตวแปรทสกดได (ρV) และคาสหสมพนธพหคณยกกาลงสองของตวแปรสงเกต (R2)

ตวแปรแฝง ตวแปรสงเกต ρC ρV R2

ปจจยพละ 5 0.923 0.742 ศรทธาพละ 0.86 วรยะพละ 0.85 สตพละ 0.68 สมาธพละ 0.36 ปญญาพละ 0.80

ปจจยสงคหวตถ 4 0.978 0.921 มตดานทาน 0.94 มตดานปยวาจา 0.90 มตดานอตถจรยา 0.90 มตดานสมานตตตา 0.93

การจดการเชงกลยทธ 0.966 0.882 ปญญาในดานบคคล 0.95 ปญญาในดานบรบท 0.91 ปญญาในดานกระบวนการ 0.78

ปญญาดานผลการดาเนนการ 0.86

5. สมประสทธความสมพนธเชงโครงสราง และคาความสมพนธของตวแปรสงเกต (R2) ของปจจยพละ 5 พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพานชยไทย จากคาสถตทดสอบ พบวา ตวแปรแฝงพละ 5 มคาสมประสทธความสมพนธเชงโครงสรางอยในชวงระหวาง 0.60-0.93 และคาความสมพนธของตวแปร

สงเกต (R2) อยในชวงระหวาง 0.36-0.86, พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 มคาสมประสทธความสมพนธเชงโครงสราง อยในชวงระหวาง 0.95-0.97 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชย มคาความสมพนธของตวแปรสงเกต (R2) อยในชวงระหวาง 0.78-0.95 ตามลาดบ ซงทกคาสถตทดสอบเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ดงแสดงไวในตารางท 4



ตารางท 4 ผลการวเคราะหความสมพนธเชงโครงสรางระหวางปจจยในโมเดลทศกษา

ตวแปรแฝง ตวแปรสงเกต คาสมประสทธ สถตทดสอบ t R2

ปจจยพละ 5 ศรทธาพละ 0.93 23.76 0.86 วรยะพละ 0.92 23.68 0.85 สตพละ 0.82 19.65 0.68 สมาธพละ 0.60 12.58 0.36 ปญญาพละ 0.90 22.30 0.80

ปจจยพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 มตดานทาน 0.97 -- 0.94 มตดานปยวาจา 0.95 45.55 0.90 มตดานอตถจรยา 0.95 45.16 0.90 มตดานสมานตตตา 0.96 43.18 0.93

ปจจยการจดการเชงกลยทธ ปญญาในดานบคคล 0.98 44.53 0.95 ปญญาในดานบรบท 0.95 31.41 0.91 ปญญาในดานกระบวนการ 0.88 33.01 0.78 ปญญาดานผลการดาเนนการ 0.93 44.53 0.86

6. คาความสมพนธเชงอทธพลระหวางของปจจ ย ตวแปรแฝงพละ 5 ส งคห วตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพานชยไทย จากคาสถตทดสอบ ดงแสดงไวใน ตารางท 4 พบวา 1) พละ 5 และพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ4 ในผปฎบตกรรมฐาน มอทธพลทางบวกตอความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย ในระดบรอยละ 77.0 และ 81.0 ตามลาดบ 2) พละ 5 มอทธพลทางตรงเชงบวกตอความ สามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในผ จดการธนาคารพาณชยไทย ในระดบรอยละ 30.0 และมอทธพลทางออมเชงบวกผานพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในระดบรอยละ

54.0 คดเปนอทธพลรวม ในระดบรอยละ 84.0 และมอทธพลทางตรงเชงบวกตอพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในระดบรอยละ 90.0 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ตามลาดบ 3) พฤตกรรมดานคณธรรมในม ตของส ง คห ว ต ถ 4 ม อ ท ธ พลท า งต ร ง เ ช ง บ วก ต อความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในผจดการธนาคารพาณชยไทย ในระดบรอยละ 60.0 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ตามลาดบ



ตารางท 5 แสดงรปแบบความสมพนธเชงอทธพลระหวางปจจยในโมเดลทศกษา

ตวแปรตาม R2 อทธพล พละ 5 สงคหวตถ 4 การจดการเชงกลยทธ 0.77 ทางตรง (DE) 0.30* 0.60*

ทางออม (IE) 0. 54* 0.00 โดยรวม (TE) 0.84* 0.60*

สงคหวตถ 4

0.81 ทางตรง (DE) 0.90* -- ทางออม (IE) 0.00 -- โดยรวม (TE) 0.90* --

สรปจาการศกษาโดยใชคาสถตทดสอบ พบวา ตวแปรสงเกตทกตวแปรทใชวดพละ 5, พฤตกรรมด า น ค ณ ธ ร ร ม ใ น ม ต ข อ ง ส ง ค ห ว ต ถ 4 แ ล ะความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธ ในธรกจธนาคารพาณชยไทย สามารถใชเปนตวแทนและวดพละ 5 พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทยในโมเดลทศกษาได โดยรบแบบโมเดลทพฒนาสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และปจจยตวแปรพละ 5 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท มอทธพลทางตรงเชงบวกกบพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย นอกจากนยง พบวา พฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ในผปฏบตพระกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทมอทธพลทางตรงเชงบวกกบความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย และปจจยพละ 5 ในผปฏบตพ ร ะ ก ร ร ม ฐ า น ใ น พ ท ธ ศ า สน า เ ถ ร ว า ท ย ง มความสมพนธทางออมเชงบวกผานพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ไปยงความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทยดวย

การอภปรายผลการศกษา จากการทดสอบตวแปรสงเกตทกตวแปรของตวแปรแฝงแตละตวเพอวดความเปนองคประกอบดวยสถตทดสอบในตวแปรสงเกต 5 ตวแปร ไดแก ศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธพละ และปญญาพละ ในตวแปรแฝงพละ 5, ตวแปรสงเกต 4 ตวแปร ไดแก ทาน ปยะวาจา อตถจรยา และสมานตตาในตวแปรแฝงพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และตวแปรสงเกต 4 ตวแปร ไดแก ความสามารถเชงปญญาในดานบคคล, ความสามารถเชงปญญาในดานบรบท, ความสามารถเชงปญญาในดานกระบวนการ และความสามารถเชงปญญาในดานผลการดาเนนการ ในตวแปรแฝงความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในผจดการธนาคารพาณชยไทย พบวา ตวแปรสง เกตท น ามาเปนองคประกอบเพอวดตวแปรสงเกตแตละตวแปรของตวแปรแฝงแตละตว มคานาหนก และความสมพนธเ ห ม า ะ ส ม ใ น ก า ร ใ ช เ ป น ต ว แ ทน เ พ อ ว ด ต วความสมพนธของปจจยตวแปรแฝงทใชศกษาในโมเดลได แสดงใหเหนวาหลกพทธธรรมและองคประกอบของหลกพทธธรรมทไดบญญตไวตามประไตรปฏกในพระพทธศาสนานาจะเปนจรง



ภาพประกอบท 2 แสดงผลการศกษา ดงนน จงอนมานไดวา ศรทธาพละ วรยะพละ สตพละ สมาธพละ และปญญาพละ เปนกาลงทมอยในตวบคคลซงสามารถฝกฝนใหเขมแขงขนไดดวยการปฎบตกรรมฐาน และเมอฝกดแลวจะเปนคณสมบตทสงผลดานบคลกภาพของผนาใหมความเชอมนในตนเอง มสต และพฒนาปญญาเองในการกระทากจการตางๆ ใ ห เ กดความมนคงแกช วต (พระธรรมปฏก: ป.อ. ปยตโต. 2538. พละ 5. หนา 177-209. อนทรย 5. หนา 357-442) ซงเปนเงอนไขนาใหบคลเกดการตดสนใจวาจะกระทา หรอไมกระทา หรอจะแสดงออกหรอไมแสดงออกทางพฤตกรรมขอลตนสอดคลองกบทฤษฎรปแบบการกระทาอยางมเงอนไขของ “สกนเนอร” (Skinner B. F., 1953) และหลก “อทปปจจยตา” ซงเปนบรบทของเหต และผลของปจจยวา “สงทงหลายไมมอยโดยลาพงตองอาศยซงกนและกนดวยเหตแหงปจจย” (พระพรหมคณาภรณ: ป.อ. ปยตโต, 2532)

จากการศกษายงพบวา พละ 5 ในบคคลซงเกดขนจากการปฏบตกรรมฐานซงเปนหลกพทธธรรมท นอมนาบคคลใหพฒนาตนไปสความสาเรจในกจการทงปวงดวยความด และใชเปนพลงในการควบคมตนเองไมใหใชอานาจไปในทางทไมถกไมควร (พระธรรมปฏก: ป.อ. ปยตโต, 2538. พละ. พละ 5. หนา 177-209) คาสถตทดสอบ พบวา พละ 5 มอทธพลสงมากตอพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ซงเปนหลกธรรมทแสดงออกทางดานคณความดในดานการสงเคราะห ความเอออาทรสงเคราะหกนเพอยดเหนยวจตใจของผ อนใหอยรวมกน (พระธรรมปฎก: ป.อ. ปยตโต. 2546) ในทางตรงกนขามพละ 5 มอทธพลตอความสามารถเชงปญญาของผ นาเ ชงกลยทธในผจดการธนาคารพาณชยไทย ไมมากนกทงนมความเปนไปไดวาผปฏบตกรรมฐานเหนวาการจดการเชงกลยทธเปนบรบทเพยงเพอการรบมอและสรางความไดเปรยบ



ทางการแขงขนทางธรกจ (A. Thompson. A. J. Strickland III & John E. Gamble, 2007) เทานน ซงสมเสยงใหบคคลละเลยแนวทางการปฏบตในดานคณธรรม และจรยธรรมของตนเองได สอดคลองกบการศกษาของ “รชารด”ทพบวาแมผบรหารเองกมทศนะคตวาการฉอโกงเปนเรองธรรมดา โดพยายามทกวถทางเพอใหสามารถบรรลเปาหมาย แมดวยวธการทอาจไมถกตองตามหลกคณธรรมจรยธรรมกตาม (Richard L. Daft. 1999. pp. 365-367) อยางไรกตามในการศกษา พบวา พละ 5 มอทธพลทางออมผานการใชหลกสงคหวตถ 4 ซงเปนหลกการบรหารจดการในบรบทดานคณธรรม จรยธรรม และความดของบคคล ทครอบคลมหลกในการครองตน การครองคน และการครองงาน (วรภาส ประสมสข และนพนธ กนาวงศ. 2550. หนา 63) สงผลใหความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย รวมในระดบทคอนขางสงขนมาก จงมความเปนไปไดสงวาพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท เปนปจจยทสามารถสงเสรมและยกระดบความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย จากผลการคกษา พบวา รปแบบความสมพนธเ ช งสาเหต ในโมเดลท ศกษาแตละตวแปรเ ปนความสมพนธเชงอทธพลทสงผลไปในทศทางเดยวกน จงเปนทนาสงเกตวาพละ 5 ในตวบคคลทปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทในกลมตวอยางทศกษาเปนพละหรอกาลงทสงผลตออตลกษณแนวคด การปฏบต หรอแสดงพฤตกรรมทบคคลแสดงออกไปในทางบวก หรอเปนไปทางดาน “ความด” ในระดบสง แตขณะเดยวกนกลบสงผลตอความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย ในระดบทไมสงนก ซงเปนบรบทของ

การเอาชนะ และการสรางความไดเปรยบดานการแขงขน (A. Thompson. A. J. Strickland III & John E. Gamble, 2007) จนอาจกระทบตอความสามารถในการบรหารจดการทางดานธรกจซงเปนเปนอตลกษณในดาน “ความเกง” ของบคคล อยางกตามเปนท นาสงเกตวาพละ 5 ในผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทหากนามาใชในการบรหารจดผานกระบวนจดการตามแนวพทธธรรมดานสงคหวตถ 4 แลว จะมอทธพลสงเสรมแรงตอความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทยใหสงขนดวย การนาผลการวจยไปใช จากผลการศ กษาพบวา พละ 5 ปฏ บ ตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท ม อทธพลตอพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 สงกวาอทธพลทมตอความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในผจดการธนาคารพาณชยไทย ดงนนธนาคารพานชยไทย ทง 4 แหง ไปประยกตสรางเปนหลกสตรใหครบคลมทง 3 ปจจยเพอใชเปนเครองมอในการพฒนา ซงนอกจากจะเปนการสนบสนนและสง เสรมใหผ นาและพนกงานธนาคารไดปฏบ ตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาทแลวยงเปนการใหเกดความเขาใน และสงเสรมใหนาหลกพทธธรรมดานสงคหวตถ 4 มาใชเปนหลกบรหารจดการดวยคณธรรมทครบถวนทงในดานการจดการตน จดการคน จดการงาน ใหแกผบรหารธนาคารพานชยเพอพฒนาใหเปนอตลกษณของผนาใหทถงพรอมครบทงดาน “ความเกง” และ “ความด” และขยายไปสผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท ในธรกจ หรออตสาหกรรมอนๆ เพอยนยนตอไป



ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

การวจยครงน ไดดาเนนการในขอบเขตทผวจยกาหนด ผวจยจงขอเสนอแนวทางบางประการทจะเปนประโยชนสาหรบการวจยในครงตอไป เพอการพฒนาบคคลในภาคธรกจใหถงพรอมดวยความเกง และความด โดยบรณาการแนวคดทฤษฏดานการจดการกบหลกพทธศาสนาในบรบทของพทธบรหาร ผลการวจย พบวา รปแบบความสมพนธเชงอทธพลระหวาง พละ 5 และพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 ของผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท และความสามารถเชงปญญาของผนาเชงกลยทธในธรกจธนาคารพาณชยไทย ดงนนในการวจยครงตอไป ดงน 1. ควรนาตวแบบโมเดลการศกษาครงน ไปใชศกษากบผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนาเถรวาท ในธรกจ หรออตสาหกรรมอนๆ เพอยนยนวารปแบบความสมพนธทศกษาคร ง น มความสมพนธเชงอทธพลในทางเดยวกน 2. ควรนาตวแบบโมเดลการศกษาครงน ไปใชศกษาเปรยบเทยบกบรปแบบความสมพนธเชงอท ธพลระหวาง พละ 5 และพฤตกรรมดานคณธรรมในมตของสงคหวตถ 4 และความสามารถเชงปญญาของผ นาเชงกลยทธ กบผ นาในธรกจธนาคารพาณชยไทยทวไปทไมใชผปฏบตกรรมฐานในพทธศาสนา เถรวาท 3. ควรทาการศกษาเพมเตมดวยระเบยบวธวจยเชงคณภาพเพอความลมลกและความเขาใจเชงลกถงความสมพนธเชงอทธพลของปจจยทศกษาในโมเดล

บรรณานกรม จมพล พลภทรชวน และคณะ. 2549.

กระบวนการวจยและพฒนากระบวนการสรางความด มคณธรรม. โรงพมพ บรษทพรกหวานกราฟฟค (จากด). กรงเทพมหานคร. หนา จ.

จอมพล สฤษด ธนะรชต. (2505). พระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505. มาตราท 12 (9)

นงลกษณ วรชชย และรงนภา ตงจตรเจรญกล. (2551). การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงคณธรรมจรยธรรมของคนไทย. โรงพมพ บรษทพรกหวานกราฟฟค (จากด). กรงเทพมหานคร. หนา 11 และหนา (จ).

พระกมมฏฐานาจรยะอบณฑตาภวงสะ. (2555). แจงปรมตธรรมดวยการเจรญพละ 5. สานกพมพกอนเมฆ. กรงเทพมหานคร.

พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจากตยากรวรลกษณ กรมพระจนทบรนฤนาถ. (2470). พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบสยามรฐ. เลมท 31 พระสตตนตปฎก เลมท 23 ขททกนกาย ปฏสมภทามรรค ขอท 436.

พระธรรมปฎก: ป.อ. ปยตโต. (2538). กรรมฐาน. กมมฏฐาน. ภาวนา. พละ. สงคหวตถ 4. สงคหพละ. อนทรย 5. พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร.

________. (2546). พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท 12. ยอหนา 186 กรงเทพมหานคร:



พระพรหมคณาภรณ: ป.อ. ปยตโต. (2532). ปฏบตธรรมใหถกทาง. เอกสารบรรยายนสตปรญญาโท ภาควชาสารตถศกษา แหงบณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรงเทพหมานคร:

________. (2554). แกนแทของพระพทธศาสนา และลกษณะแหงพระพทธศาสนา. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด กรงเทพมหานคร:

ภานวฒน พนธแพ (2546). การเสรมสรางคณธรรมในผนา. วารสารศกษาศาสตร ปท 3 (1) มหาวทยาลยพายพ. หนา 61 อางองจาก Richard L. Daft. (1999). Leadership Theory and Practice. The Dryden Press. Forth TX. pp. 365-367

ยวเรศ พลชา. (2554). ศกษาหลกปฏปทา ๔ กบอนทรย ๕ ในพระพทธศาสนาเถรวาท. วทยานพนธหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา. มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. จงหวดพระนครศรอยธยา. 2554. หนา ข.

รววรรณ กลนหอม. (2550). การพฒนารปแบบการวดและเครองมอวดภาวะผนาเชงกลยทธของผอานวยการโรงเรยนเอกชนสายสามญ. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต. สาขาการบรหารการศกษา และภาวะผนา. มหาวทยาลยเซนต. กรงเทพหมานคร. 2550.

วรภาส ประสมสข และนพนธ กนาวงศ. 2550. หลกการบรหารการศกษาตามแนวพทธธรรม. วารสารศกษาศาสตรปท 18 (2). มหาวทยาลยนเรศวร. หนา 63.

วรภทร ภเจรญ. (2537). การบรหารวถพทธ ตอน ทฤษฎการบรหารสมยใหมจากพระไตรปฏก. กรงเทพมหานคร : จดพมพโดย บรษท อรยชน จากด.

สมบต ฑฆทรพย. (2004). คณธรรม-จรยธรรมสาหรบนกบรหาร. บทความ. มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

BIBLIOGRAPHY ABI/INFORM Trade & Industry. (2007). Meditation Classes Help World Bank's Employees Focus & Become More Productive. IOMA's Report on Managing Benefits Plans; Apr 2007.

A. Thompson, A. J. Strickland III & John E. Gamble. (2007). Crafting & Eluting Strategy: The Quest for Competitive Advantage: Concept & Cases (15thed). Mc GRAW-HILL INTERNATIONAL EDITION.

Adearne, M.J. (2000). An examination of the effects of leadership empowerment behaviors and organizational citizenship behaviors on sales team performance. Unpublished Doctoral dissertation. Kelley School of Business Indiana University. Indiana. 2000.

Adearne, M.J. (2000). An examination of the effects of leadership empowerment behaviors and organizational citizenship behaviors on sales team performance. pp.1. Unpublished Doctoral dissertation. Kelley School of Business Indiana University.



Friedman, Milton. (1998). “The Social responsibility of business is to increase its profits” Perspectives in Business Ethics. International Edition. Edited by Laura Pincus Hartman. (Singapore: Mc Graw Hill, 1998). p. 251.

Skinner, B. F. A. )1953 .( B. F. Skiner’s Science and Human Behavior: Its Antecedents and Its Consequences. Journal of the Experimental Analysis of Behavior. New York :(Online). Available: www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC 1284963/ pdf/ 14964711. pdf. [2011, June 23]

Satinder, Dhiman. (2009). Mindfulness in Life and Leadership: An Exploratory Survey. Interbeing Volume 3 Number 1; spring 2009; 3, 1; ABI/INFORM Global p. 55.

Davies, B.J. and Davies, B. (2005). Strategic Leadership. In B. Davies (ed.) The Essentials of School Leadership: London. SAGE.

Davies, B.J. and Other. (2006). Development of a Strategic Leadership in School. Educational Management Administration & Leadership. Vol.34 (1): 121-139

George, William. (2010). Mindful Leadership: When East Meets West. HBS Working Knowledge. Published September 7, 2010. Author: Sean Silverhorne.

Jyoti, Roop. (2011). Vipassana An Art of Corportate Management. VRI Series No. 127.Vipassana Research Institue.DhammagiriIgatpuri.422 403. Maharashtra, India.

Lazara, Sara. Et al.. (2005). Meditation experience is associated with increased cortical thickness. NEUROREPORT.Vol 16 No17 28 November 2005.

McGarvey, Metta. (2010). Mindfulness Practices and Emotional Development in Adult Life:A Developmental Framework for Research and Teaching. Doctoral Dissertation, Harvard Graduate School of Education.

O'Shannassy, Tim. (2003). Modern strategic management: Balancing strategic thinking and strategic planning for internal and External Stakeholders. Singapore ManagementReview; 2003; 25, 1; ABI/INFORM Global.

Richard, Daft. (1999). Leadership Theory and Practice. The Dryden Press. Forth TX. pp. 365-367

Rooke, David and Torbert, William )2005( . Seven Transformationsof Leadership. Harvard business review. April 2005. Harvard Business School Publishing Corporation.

20 | Page

วารสารพฤตกรรม

Jour

มศาสตรเพอการพฒ

rnal of Behavio

ฒนา ปท 8 ฉบบท

ral Science for

1 มกราคม 2559

Development

ลขส

Vol.8 No.1 Ja

สทธโดย สถาบนวจ

anuary 2016

ยพฤตกรรมศาสตร

ISSN

ร มหาวทยาลยศรน

2228-9453

นครนทรวโรฒ

received: june 11, 2015 accepted: july 1, 2015bsris.swu.ac.th/jbsd/591/001.pdf · 2016. 4. 29. ·...

Documents