res in commercio 12/2010

8/8/2019 Res in Commercio 12/2010

http://slidepdf.com/reader/full/res-in-commercio-122010 1/24

grudzień 2010(numer 10/2010)

Res in Commercio jest miesięcznikiem

wydawanym przez Kancelarię Tomczak

i Partnerzy. Czasopismo - Biuletyn

Informacyjny - powstało w 2002 roku

jako wewnętrzny informator monitoru-

jący zmiany prawa gospodarczego

w Polsce. Następnie przekształciliśmy

Biuletyn w wydawnictwo adresowa-

ne przede wszystkim do Klientów

Kancelarii, nadając mu dojrzałą formę

graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan-

celaria zdecydowała o wydawaniu mie-

sięcznika, którego treścią są poglądy

prawników Kancelarii powstałe na tle

prowadzonych spraw.

•

Pomimo najściślej praktycznego nasta wie-

nia teksty zamieszczone w Res in Commercio

nie są opiniami prawnymi, które mogłyby

być zastosowane wprost i bez dodatkowej

weryfikacji stanu faktycznego, zaś poglądy

wyrażane na łamach miesięcznika stanowią

jedynie stanowisko ich autorów.

S p i s t r e ś c i :

Elastyczne zatrudnienie 6

Marta Mianowska

Podpis elektroniczny 10

Anna Woźniakowska - Dębiec

Product placement 12Marcin Stachowicz

Obowiązkowe szkolenia farmaceutów 15

Katarzyna Kryla

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi (część dziesiąta) 18

Katarzyna Bielat, Inga Dołowy, Wioletta Januszczyk,

Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Michał Tomczak

Streszczenia tekstów 23

Summary 24



2 | R E S I N C O M M E R C I O | G R U D Z I E Ń 2 0 1 0

(Prawo podatkowe)

Nowelizacja ustaw o PIT i CIT

W dniu 30 listopada 2010 roku została

ogłoszona nowelizacja Ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych oraz

ustawy o podatku dochodowym od osób

prawnych. Zmiany mają wejść w życie

w dniu 1 stycznia 2011 roku.

Wprowadzane zmiany mają usunąć wątpli-

wości interpretacyjne w zakresie opodatko-

wania dochodów uzyskiwanych przez osoby

fizyczne oraz osoby prawne z tytułu udziału

w spółkach niebędących osobami prawnymi.

Na gruncie przepisów o podatku dochodo-

wym spółki niebędące osobami prawnymi

nie są podatnikami podatku dochodowego.

Podatnikami podatku dochodowego są

wyłącznie wspólnicy tych spółek. Przychody

z tytułu udziału w spółkach niebędących oso-

bami prawnymi u każdego wspólnika określa

się proporcjonalnie do jego prawa w udziale

w zysku. W związku z tym, że spółki niebę-

dące osobami prawnymi są transparentne

podatkowo, zarówno w orzecznictwie jak

i doktrynie występują problemy interpre-

tacyjne związane z brakiem precyzyjnych

przepisów w tym zakresie. Nowelizacja ma

je ograniczyć.

Ponadto, nowelizacje wprowadzają zmiany

dostosowujące polskie przepisy podatkowe

do przepisów wspólnotowych.

Wniesienie wkładu do spółkiniebędącej osobą prawną

W świetle dotychczasowych przepisów

istniały wątpliwości, czy wniesienie aportu

do spółki osobowej podlega opodatkowa-

niu. Nowelizacja rozwiązuje ten problem,

uznając, że powyższa czynność nie jest

opodatkowana. Nowelizacja wprowadza

w art. 21 ust. 1 Ustawy o PIT nowy podpunkt

50 b oraz w art. 12 ust. 4 Ustawy o CIT

nowy podpunkt 3c. Oba przepisy stanowią

iż za przychody nie uznaje się przychodów

z tytułu przeniesienia własności składników

majątku będących przedmiotem wkładu

niepieniężnego (aportu) wnoszonych do

spółki niebędącej osobą prawną, w tym

wnoszonych do takiej spółki składników

majątku otrzymanych przez podatnika

w następstwie likwidacji spółki niebędącej

osobą prawną bądź wystąpienia z takiej

spółki.

Wycena i amortyzacja aportu wnoszonego do spółki niebędącej osobą prawną

Nowelizacja ustaw dochodowych wpro-

wadza zmiany w zakresie ustalania wartości

początkowej i amortyzacji wkładu niepie-

niężnego wnoszonego do spółki niebędącej

osobą prawną. Przy wycenie i amortyzacji

będzie stosowana zasada kontynuacji wyceny

i amortyzacji składników majątkowych. Tym

samym, jeżeli wkład znajdował się wcześniej

w ewidencji środków trwałych i wartości nie-

materialnych i prawnych wspólnika, spółka

niebędąca osobą prawną będzie uwzględniać

w prowadzonych przez siebie księgach doko-

nane przez wspólnika dotychczasowe odpisy

amortyzacyjnego. Jeżeli wkład nie był amor-

tyzowany u wspólnika, wartość wkładu dla

celów amortyzacji będzie stanowić wysokość

wydatków poniesionych przez wspólnika na

nabycie lub wytworzenie wkładu. Powyższe

zasady będą dotyczyć także przypadku, gdy

wspólnik będzie wnosił do spółki niebędącej

osobą prawną wkład, który otrzymał w na-

stępstwie likwidacji spółki niebędącej osobą

prawną bądź wystąpienia z takiej spółki.

Wycena i amortyzacja składników ma-jątkowych w przypadku zmiany formy prawnej i przekształcenia

Nowe zasady wyceny składników ma-

jątkowych oraz wartości niematerialnych

i prawnych opisane powyżej, będą mieć

zastosowanie także w przypadku zmiany

formy prawnej, połączenia albo podziału

spółek, w tym spółek niebędących osobami

prawnymi.

Skutki likwidacji spółki niebędącej osobaprawną lub wystąpienia wspólnikaz takiej spółki

Nowelizacja wprowadza zmianę w za-

kresie opodatkowania wspólnika w związku

z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną

lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

Zmiany przesuwają moment opodatkowa-

nia otrzymanego majątku przez wspólnika

likwidowanej spółki na dzień faktycznego

uzyskania przychodu ze sprzedaży majątku

otrzymanego w wyniku likwidacji.

W przypadku otrzymania przez wspólnika

likwidowanej spółki niebędącej osobą praw-

ną środków pieniężnych, ich wartość nie

będzie stanowiła przychodu. W przypadku

otrzymania innych składników majątkowych

– ich wartość będzie stanowiła przychód do-

piero w momencie ich faktycznego zbycia

przez wspólnika.

Konsekwencją przesunięcia momentu opo-

datkowania, jest wprowadzenie obowiązku

sporządzenia wykazu składników na dzień

likwidacji spółki. Ponadto, zrezygnowano

z opodatkowania 10 proc. zryczałtowanym

podatkiem dochodu z remanentu likwidacyj-

nego w przypadku likwidacji spółki.

W związku z powyższą zmianą, usunięto

z ustaw dochodowych zwolnienie przed-

miotowe w zakresie w jakim dotyczyło ono

zwolnienia z opodatkowania przychodu

otrzymanego w związku ze zwrotem wkła-

dów w spółce osobowej.

Transakcje wymiany udziałów

Nowelizacja wprowadza także do ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych zasady przewidziane w Dyrektywie

2009/133/WE, które zostały już implemen-

towane do ustawy o podatku dochodowym

od osób prawnych. Dotyczą one transakcji

wymiany udziałów. Wprowadzone przepisy

są analogiczne do tych znajdujących się

w ustawie o CIT.

Zwolnienie podmiotowe dla zagranicz-nych funduszy inwestycyjnych

Nowelizacja wprowadza w podatku do-

chodowym od osób prawnych zwolnienie

podmiotowe dla zagranicznych funduszy in-

westycyjnych i emerytalnych posiadających

siedzibę na obszarze Europejskiego Obsza-

ru Gospodarczego. Do tej pory zwolnienie

obejmowało tylko podmioty działające na

podstawie polskiej regulacji.

(Prawo pracy)

Ustawa antydyskrymina-cyjna

Dnia 29 października 2010 roku Sejm przyjął

tzw. Ustawę antydyskryminacyjną, czyli ustawę

o wdrożeniu niektórych przepisów o Unii

Europejskiej w zakresie równego trakto-

wania.

Celem ustawy jest przede wszystkim

ochrona osób zatrudnionych na podstawie

umów cywilnoprawnych i zakaz nierównego

traktowania ze względu na szereg przesłanek

– jak np. rasę, płeć, pochodzenie etniczne czy

narodowość. Jeśli chodzi o tę pierwszą grupę

osób, to przykładowo zleceniobiorca będzie

miał prawo domagać się wyższego wynagro-

dzenia, jeżeli inne osoby zatrudnione na tej

samej podstawie otrzymują wyższe wynagro-

dzenie, a udowodni, że przyczyną tego jest

nierówne traktowanie ze względu na jedną

z przesłanek wskazanych w ustawie.

N O T I T I A

WIADOMOŚCI



R E S I N C O M M E R C I O | G R U D Z I E Ń 2 0 1 0 | 3

Prace nad ustawą rozpoczęły się kilka

lat temu, kiedy to w 2005 roku Minister-

stwo Polityki Społecznej odpowiedziało

na pytania Komisji Europejskiej dotyczące

wdrożenia dyrektywy 2000/43/WE, wpro-

wadzającej zasadę równego traktowania

osób bez względu na pochodzenie rasowe

lub etniczne. Konieczność wdrożenia tej dy-

rektywy była konsekwencją prac trwających

nad transpozycją dyrektywy 2004/113/WE,

która dotyczy dostępu do towarów i usług

oraz dostarczenia dóbr i usług publicznie

dostępnych.

Po latach prac, w przeciągu których

przeciwko Polsce wszczętych zostało pięć

postępowań w związku z niewdrożeniem

dyrektywy 2000/43/WE (z których dwa trafiły

przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości),

powstał projekt ustawy tzw. antydyskrymi-

nacyjnej, który przyjęty został przez Sejm 29

października 2010 roku.

Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2011

roku.

(Prawo lotnicze)

Cena biletu lotniczegomusi być klarowna

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego

i Rady WE nr 1008/08 z 24 września 2008

roku w sprawie wspólnych zasad wykony-

wania przewozów lotniczych na terenie

Wspólnoty (dalej jako „Rozporządzenie”)

wymusza na liniach lotniczych podawanie

całkowitej ceny za bilet. Oferta powinna

jasno i przejrzyście określać koszt zakupu

biletu, z uwzględnieniem taryfy lotniczej,

niemożliwych do uniknięcia podatków oraz

innych obligatoryjnych opłat i dopłat.

Zmiany, które weszły w życie powodują, że

przewoźnicy będą musieli podawać ostatecz-

ne ceny na każdym etapie procesu oferowania

i zawierania umowy. Nawet cena podana w

reklamie będzie musiała uwzględniać wszel-

kie koszty. Takie ukształtowanie obowiązków

przewoźników wzmocni pozycję konsumen-

tów. Nowe przepisy dotyczą przede wszyst-

kim tanich linii lotniczych, które w swoich

ofertach podawały do tej pory ceny biletów

w sposób utrudniający określenie rzeczywi-

stych kosztów przelotu. Popularne „loty za

złotówkę” okazywały się w praktyce wie-

lokrotnie droższe. W związku z wejściem

w życie powyższych regulacji, klient kupując

bilet od razu zapłaci za wszystkie opłaty

związane z przelotem, pobierane podatki

oraz inne należności, które są niemożliwe

do uniknięcia, a możliwe do przewidzenia.

Dodatkowo Rozporządzenie wprowadza

obowiązek, by przewoźnicy informowali

konsumentów w sposób wyraźny i przej-

rzysty o wszelkich opłatach opcjonalnych

np. za większą przestrzeń na nogi. Pasażer

na etapie rezerwacji będzie mógł dobro-

wolnie zdecydować, czy chce skorzystać

z jakiś udogodnień i jednocześnie swobodnie

zdecydować o tym, czy chce uiścić dodatko-

wą opłatę.

Nowe przepisy dotyczą wszelkich rodza-

jów ofert nabycia biletów lotniczych, zarów-

no umieszczonych w Internecie, jak również

w telewizji lub prasie.

(Prawo ubezpieczeń społecznych)

Emerytura albo etat

Sejm 3 grudnia 2010 roku uchwalił przepisy

zmieniające zasady przechodzenia na eme-

ryturę. Nowelizacja ustawy o finansach pu-

blicznych przewiduje usunięcie wprowadzo-

nego w 2009 roku przepisu, który pozwala

otrzymać emeryturę z ZUS bez konieczności

rozwiązywania stosunku pracy. Od 1 stycz-

nia 2011 roku osoba, która wystąpi do ZUS

o przyznanie emerytury, będzie musiała

zrezygnować z pracy. W przeciwnym razie

ZUS zawiesi wypłatę świadczenia.

Zmiany przyjęte przez Sejm zakładają, że

osoby, które po 8 stycznia 2009 roku skorzy-

stały z możliwości przejścia na emeryturę bez

rezygnowania z pracy również będą musiały

rozstać się z pracodawcą, aby nie utracić

prawa do emerytury z ZUS. Dotyczy to

blisko 60 tys. osób. Na początku 2011 roku

otrzymają one informację z ZUS o zmianie

przepisów prawnych. Następnie do końca

września będą musiały dokonać wyboru.

Jeżeli nie zrezygnują z pracy, ZUS od paź-

dziernika wstrzyma wypłatę emerytury. Aby

tego uniknąć konieczne będzie rozwiązanie

stosunku pracy do końca września, choćby na

jeden dzień. Według obliczeń rządu, zmiany

doprowadzą do zmniejszenia wydatków

ZUS o 700 mln złotych rocznie.

„Solidarność” zapowiada skargę do Trybuna-

łu Konstytucyjnego, wskazując na naruszenie

zasady zaufania obywateli do państwa, które

najpierw umożliwiło przejście na emeryturę

bez konieczności rozwiązywania stosunku

pracy, a następnie to prawo odebrało.

(Postępowanie cywilne)

Łatwiejsze egzekwowa-nie zagranicznych ali-mentów

Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009

z 18 grudnia 2008 roku w sprawie jurysdykcji,

prawa właściwego, uznawania i wykonywa-

nia orzeczeń oraz współpracy w zakresie

zobowiązań alimentacyjnych wymusiło

wprowadzenie zmian w zakresie egzekwo-

wania wyroków alimentacyjnych zapadają-

cych w Unii Europejskiej. Rada Ministrów

przyjęła przygotowany przez Ministerstwo

Sprawiedliwości i Komisję Kodyfikacyjną

projekt nowelizacji kodeksu postępowania

cywilnego oraz ustawy o pomocy osobom

uprawnionym do alimentów.

Zmiany mają na celu ułatwienie i przy-

spieszenie egzekwowania zagranicznych

wyroków alimentacyjnych. Obecnie polski

sąd musi stwierdzić wykonalność takiego wy-

roku w Polsce, aby możliwe było ściągnięcie

alimentów przez komornika, co wiąże się z

wszczęciem odrębnego, często dwuinstan-

cyjnego procesu. Od czerwca wystarczająca

będzie prosta czynność polegająca na uzy-

skaniu przed sądem rejonowym klauzuli

wykonalności. Podobne postępowanie ma

N O T I T I A

WIADOMOŚCI



dotyczyć ugód oraz pozostałych dokumentów

urzędowych upoważniających do pobierania

alimentów.

Proponowane zmiany są niewątpliwie

korzystne dla wierzycieli. W gorszej sytuacji

stawiają jednak dłużników. Zasądzane za gra-

nicą alimenty są znacznie wyższe od przyzna-

wanych w Polsce. Wprowadzenie jedynie

szczątkowej kontroli sądowej uniemożliwia

jakąkolwiek modyfikację kwot zasądzanych

za granicą.

ORZECZNICTWO

(Postępowanie cywilne)

Niekonstytucyjność spo-sobu nadawania klauzuli

wykonalności

Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia

22 listopada 2010 roku (sygn. P28/08) orzekł,

że artykuł 182 Regulaminu urzędowania są-

dów powszechnych zgodnie, z którym jeżeli

tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu

albo ugoda zawarta przed sądem, to sąd nie

wydaje oddzielnego postanowienia o nada-

niu klauzuli wykonalności (z zastrzeżeniem

pewnych wyjątków wskazanych w komen-

towanym przepisie) jest niezgodny z ustawą

Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz

Konstytucją.

Regulamin urzędowania sądów powszech-

nych – zawierający kwestionowany przepis

– jest rozporządzeniem wydanym przez Mini-

stra Sprawiedliwości na podstawie artykułu 41

Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Artykuł 41 Prawo o ustroju sądów po-

wszechnych upoważnia Ministra Sprawiedli-

wości do uregulowania w drodze rozporzą-

dzenia kwestii administracyjnych z zakresu

działalności sądów takich jak: wewnętrzna

organizacja i porządek funkcjonowania sądów,

porządek czynności w sądach, dopuszczalne

systemy i rozkład czasu urzędowania czy

szczegółowe warunki udostępniania po-

mieszczeń dla uczestników postępowania,

świadków i innych osób przebywających

w sądach.

W związku z tym powstała wątpliwość,

czy określenie sposobu nadawania klauzuli

wykonalności należy do działalności admini-

stracyjnej czy jurysdykcyjnej sądów.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że treść za-

kwestionowanego artykułu 182 Regulaminu

urzędowania sądów powszechnych należy

interpretować w kontekście postanowień Ko-

deksu postępowania cywilnego dotyczących

prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z artykułem 776 Kodeksu postę-

powania cywilnego podstawą egzekucji jest

tytuł wykonawczy, czyli tytuł egzekucyjny

zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Co

do zasady sąd powinien przed nadaniem

klauzuli wykonalności wydać postanowienie

o nadaniu klauzuli wykonalności, na które

przysługuje zażalenie. Artykuł 182 odstę-

puje natomiast od tej reguły ustanawiając

ogólną zasadę zgodnie z którą nie wydaje

się odrębnego postanowienia o nadaniu

klauzuli wykonalności z wyjątkiem sytuacji

wskazanych w Regulaminie urzędowania

sądów powszechnych, czyli w sytuacji gdy

klauzula wykonalności ma być nadana na

rzecz osoby lub przeciwko osobom, które

nie są wymienione w tytule egzekucyjnym

jako uprawnione lub zobowiązane, albo tytuł

egzekucyjny został wydany w elektronicznym

postępowaniu upominawczym.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że po-

nieważ artykuł 786(1) oraz 786(2) Kodeksu

postępowania cywilnego wprost określają

czynności sądu związane z nadaniem tytułowi

egzekucyjnemu wykonalności jako postępo-

wanie, a postanowienie o nadaniu klauzuli wy-

konalności jest orzeczeniem sądowym, to tym

samym nadanie klauzuli wykonalności należy

do czynności jurysdykcyjnych sądu. Implikuje

to, że Minister Sprawiedliwości zawierając

w Regulaminie urzędowania sądów po-

wszechnych artykuł 182 przekroczył przyzna-

ne mu uprawnienie, co powoduje, że artykuł

ten jako niezgodny z Konstytucją zostanie

uchylony i sądy nadając klauzulę wykonalno-

ści będą musiały stosować reguły wskazane

w Kodeksie postępowania cywilnego.

(Prawo o notariacie)

Zażalenie na odmowędokonania czynności no-tarialnej

Sąd Najwyższy w dniu 7 grudnia 2010

roku podjął, w składzie 7 sędziów, uchwałę

(sygn. akt. III CZP 86/10) zgodnie, z którą sąd

okręgowy rozpoznający zażalenie na odmo-

wę dokonania czynności notarialnej orzeka

jako sąd drugiej instancji.

Powyższe orzeczenie zapadło na tle nastę-

pującego stanu faktycznego:

We wrześniu 2005 roku notariusz Paweł

C. odmówił sporządzenia aktu notarialnego,

w którym burmistrz jednej z gmin miał złożyć

oświadczenie o wykonaniu prawa pierwoku-

pu użytkowania wieczystego nieruchomości.

W związku z tym gmina złożyła do sądu

okręgowego zażalenie na odmowę dokona-

nia czynności przez notariusza.

6 czerwca 2006 roku sąd okręgowy oddalił

zażalenie. Gmina wniosła apelację, wskazu-

jąc na orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz

podkreśliła, że zażalenie na odmowę dokona-

nia czynności notarialnej powinno być trakto-

wane tak samo jak pozew, w związku z czym

należy uznać orzeczenie sądu okręgowego

jako orzeczenie sądu I instancji. Niezależnie

od apelacji gmina wniosła skargę kasacyjną,

w której zarzuciła, że sąd okręgowy wydał

postanowienie jako sąd II instancji.

Sąd okręgowy odrzucił apelację, uznając, że

orzeczenie sądu okręgowego było orzecze-

niem sądu II instancji. Od tego postanowienia

gmina wniosła zażalenie do Sądu Najwyższe-

go, który w postanowieniu z lutego 2008 roku

wskazał, że właściwym sądem do rozpatry-

wania takich środków odwoławczych jest sąd

apelacyjny. Sąd Najwyższy odrzucił również

wcześniejszą skargę kasacyjną gminy. Sąd ape-

lacyjny uchylił postanowienie sądu okręgowe-

go z czerwca 2006 roku i przekazał sprawę

do ponownego rozpoznania ze względu na

nieważność postępowania spowodowaną

niewłaściwym składem sądu. Sąd okręgowy

po ponownym rozpoznaniu sprawy jeszcze

raz oddalił zażalenie gminy, natomiast sąd ape-

lacyjny na skutek zażalenia uchylił odmowę

dokonania czynności notarialnej. W związku

z tym postanowieniem skargę kasacyjną

wniósł notariusz Paweł C.

Sąd Najwyższy po dokonaniu wykładni języ-

kowej art. 82 i 83 ustawy Prawo o notariacie

stwierdził, że postępowanie przed sądem

okręgowym na skutek wniesienia zażalenia

na odmowę dokonania czynności notarialnej

jest postępowaniem przed sądem II instancji.

Sąd Najwyższy uznał, że notariusz jest gwa-

rantem bezpieczeństwa obrotu prawnego

i organem pomocniczym wobec organów

wymiaru sprawiedliwości. Zażalenie na od-

mowę dokonania czynności stanowi instru-

ment nadzoru jurysdykcyjnego, co spełnia

konstytucyjny wymóg dwuinstancyjności po-

stępowania. Ponadto Sąd Najwyższy stwier-

dził, że termin „zaskarżenie” użyty w ustawie

Prawo o notariacie w związku z odesłaniem

do przepisów Kodeksu Postępowania Cywil-

nego należy rozumieć jako środek odwoław-

czy, a nie odpowiednik pozwu. Odmienne

rozumienie tych przepisów powodowałoby,

że postępowanie wywołane zażaleniem

przybrałoby kształt procesu między osobą

zainteresowaną a notariuszem, co pomimo

wielu przemian prawnych w przeszłości nigdy

się nie zdarzało.

Sąd Najwyższy zwrócił jednocześnie uwagę,

że odmowa dokonania czynności notarialnej

istotnie ogranicza prawa jednostki w związku


v i l l a s e n t e n c e s

orzeczenia sądowe



z czym pogląd o tym, że notariusz przepro-

wadza postępowanie pierwszoinstancyjne nie

jest jednoznaczny.

(Prawo cywilne)

Potrącenie

Sąd Najwyższy w dniu 25 listopada 2010

roku podjął uchwałę o sygnaturze III CZP

91/10. Zgodnie z sentencją niniejszej uchwały

w sprawie o pozbawienie tytułu wyko-

nawczego wykonalności na podstawie

art. 840 § 2 pkt 2 Kodeksu postępowania

cywilnego, dopuszczalne jest powołanie

nowej podstawy powództwa, polegającej

na złożeniu oświadczenia o potrąceniu

wierzytelności wzajemnej z wierzytel-

nością egzekwowaną powstałą dopiero

w toku procesu, także wówczas, gdy zgło-

szony w pozwie zarzut potrącenia okazał się

bezskuteczny.

Niniejsza uchwała zapadła na gruncie nastę-

pującego stanu faktycznego: spółka akcyjna za-

warła z podwykonawcą kilka umów o roboty

budowlane. W 2004 roku podwykonawca

uzyskał wyrok zasądzający od spółki 158 tys.

zł, a następnie klauzulę wykonalności i wszczął

na tej podstawie egzekucję przeciw spółce. Ta

zaś, broniąc się przed komornikiem, wystąpiła

z pozwem o pozbawienie tego tytułu wyko-

nalności. Jako podstawę prawną wskazała art.

840 § 1 pkt 2 Kodeksu, a faktyczną – dokona-

nie potrącenia wierzytelności objętej tytułem

wykonawczym z wzajemną wierzytelnością

w kwocie 229 tys. zł, zasądzoną na jej rzecz

nakazem zapłaty.

Niemniej jednak w toku sprawy przeciweg-

zekucyjnej nakaz zapłaty wydany przeciwko

podwykonawcy został uchylony. W wyniku

uchylenia nakazu zapłaty spółka zmieniła

podstawę faktyczną pozwu przeciwegzeku-

cyjnego, składając oświadczenie o potrąceniu

zwalczanej wierzytelności podwykonawcy z

innymi należnościami powstałymi już po

wniesieniu powództwa przeciwegzekucyj-

nego. Spółka tłumaczyła, że w momencie

wnoszenia powództwa przeciwegzekucyj-

nego potrącenie ich nie było możliwe, bo

roszczenia z nowego tytułu powstało odpo-

wiednio później. Chodziło łącznie o 1 mln 491

tys. zł, a więc kwotę znacznie przekraczającą

należność podwykonawcy.

Sąd I instancji uwzględnił powództwo spół-

ki i pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy

zwalczany przez tę spółkę. Sąd II instancji

uznał, że pojawiła się w niej poważna wątpli-

wość prawna, i zwrócił się o jej wyjaśnienie

do Sądu Najwyższego. Zapytał, czy w świe-

tle art. 843 § 3 Kodeksu dopuszczalna jest

zmiana podstawy powództwa polegająca na

złożeniu oświadczenia o potrąceniu z wierzy-

telnością egzekwowaną, powstałej dopiero w

toku procesu wierzytelności wzajemnej, gdy

zgłoszony w pozwie zarzut potrącenia okazał

się bezskuteczny. Sąd Najwyższy udzielił od-

powiedzi twierdzącej.

(Prawo cywilne)

Opłaty za użytkowanie

Sąd Najwyższy w dniu 25 listopada 2010

roku wydał precedensowy wyrok dotyczący

opłaty rocznej za użytkowanie wieczy-

ste gruntu (sygnatura akt I CSK 692/09).

Zgodnie z sentencją niniejszego wyroku, w

razie zbycia prawa użytkowania wieczystego

w trakcie roku właściciel gruntu, tj. gmina czy

Skarb Państwa, nie może żądać całej opłaty

rocznej od dotychczasowego użytkownika.

Powyższa konstatacja wynika z cywilistycz-

nego charakteru tej opłaty. Jak uznał Sąd

Najwyższy, przyjęcie jej proporcjonalnego

rozliczenia między sprzedającym i nabywcą

zasługuje na pełną aprobatę.

Niniejszy wyrok został wydany w od-

niesieniu do gruntu będącego własnością

Skarbu Państwa. Umowa sprzedaży tego

gruntu przez dotychczasowego użytkow-

nika wieczystego została zawarta 15 marca

2006 roku. Ponieważ termin płatności opłaty

rocznej ustalony w ustawie z dnia 21 sierpnia

1997 roku o gospodarce nieruchomościami to

1 kwietnia, użytkownik uznał, że za 2006 roku

opłata już go nie obciąża, i odmówił zapłaty.

Skarb Państwa reprezentowany przez prezy-

denta m. st. Warszawy wystąpił przeciwko

użytkownikowi do sądu.

Sąd I instancji nakazem zapłaty żądanie to

uwzględnił, ale wskutek zarzutów dotychcza-

sowego użytkownika, nakaz uchylił i zasądził

od niego opłatę roczną tylko za okres od 1

stycznia do dnia sprzedaży. Sąd oparł się na

argumentacji przyjętej w uchwale Sądu Naj-

wyższego z dnia 8 grudnia 2004 roku (sygn.

III CZP 47/04), w której Sąd Najwyższy

w związku z przekształceniem prawa użyt-

kowania wieczystego w prawo własności

stwierdził, że opłata za dany rok ulega

zmniejszeniu proporcjonalnie do czasu trwa-

nia użytkowania wieczystego. Sąd II instancji

jednak uwzględnił apelację Skarbu Państwa

i nakazał spółce zapłatę za cały 2006 roku.

Wskutek skargi kasacyjnej dotychczasowego

użytkownika Sąd Najwyższy przywrócił wyrok

I instancji nakazując dotychczasowemu użyt-

kownikowi zapłatę tylko za okres od 1 stycznia

2006 roku do dnia sprzedaży. Pozostałą część

Skarb Państwa powinien otrzymać od obec-

nego użytkownika wieczystego.

(Prawo cywilne)

Przyczynienie się

W dniu 2 grudnia 2010 roku Sąd Najwyższy

uchylił wyrok Sądu II instancji stwierdzający, że

źle zdiagnozowana pacjentka przyczyniła się

do swej szkody w 100 procentach (sygn. akt

I CSK 20/10). Wyrok zapadł w następującym

stanie faktycznym.

Obywatelka Białorusi została dotkliwie

pobita w Polsce. Po zgłoszeniu się na pogo-

towie została skierowana do jednego z war-

szawskich szpitali. Diagnozujący ją lekarz nie

zauważając złamanej u pacjentki kości jarzmo-

wej i szczękowej założył tylko szwy, nakazał

jednak złożenie kontrolnej wizyty u lekarza

po kilku dniach. Kobieta wróciła na Białoruś,

gdzie zgłosiła się na zdjęcie szwów. Tam

również nie zauważono złamań kości twarzy,

których efektem jest obecnie zniekształcenie

twarzy i szpecące blizny, z których powodu,

jak twierdzi pokrzywdzona, została zmuszona

do rezygnacji z pracy nauczycielki.

Kobieta wystąpiła przeciwko warszaw-

skiemu szpitalowi do sądu z żądaniem przy-

znania jej 50 tysięcy złotych odszkodowania

i 150 tysięcy złotych zadośćuczynienia za

doznaną krzywdę. Sąd I instancji żądania te

oddalił. Apelacja powódki również została

oddalona. Sąd II instancji uznał bowiem, że

gdyby kobieta, zgodnie z zaleceniem lekarza,

zgłosiła się na badanie kontrolne można by

zastosować właściwe leczenie i uniknąć kon-

sekwencji zaistniałego błędu. Tym samym, Sąd

stanął na stanowisku, że kobieta, nie zgłaszając

się ponownie do lekarza, przyczyniła się do

powstania szkody w 100 procentach, stąd

żadna rekompensata od szpitala jej się nie

należy.

Poszkodowana wniosła kasację od ww.

orzeczenia, na skutek której Sąd Najwyższy

uchylił wyrok Sądu II instancji i przekazał

sprawę do ponownego rozpatrzenia. Sąd

Najwyższy uznał za słuszny zarzut narusze-

nia art. 362 Kodeksu cywilnego, stanowiące-

go, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do

powstania szkody, obowiązek jej naprawienia

przez sprawcę ulega odpowiedniemu zmniej-

szeniu, stosownie do okoliczności, zwłaszcza

do stopnia winy obu stron. Na tej podstawie

Sąd Najwyższy orzekł, że z istoty przyczynie-

nia się wynika, że nie może ono wynosić 100

procent. Oznaczałoby to bowiem, że choć

zdarzenie wyrządzające szkodę pochodzi

od osoby trzeciej, to poszkodowany sam

jest sprawcą, co w świetle art. 362 Kodeksu

cywilnego nie może mieć miejsca


v i l l a s e n t e n c e s

orzeczenia sądowe




M a r t a M i a n o w s k a

Elastyczne zatrudnienie

W ostatnim czasie „modne” stały się dwa pojęcia: work-sharing i job-sharing. Są to instytucje zapożyczone z zagranicznych systemów

prawa pracy, których celem jest uniknięcie lub zmniejszenie

zwolnień pracowników ze względu na złą sytuację ekonomiczną

pracodawcy.

Work-sharing i job-sharing nie zostały w tej formie przeniesione

do polskiego prawa pracy. Obecnie jednak istnieją regulacje,

które umożliwiają osiągniecie celów takich samych, jak modelowy work-sharing i job-sharing. Niezależnie od tego, idea work-

sharingu i job-sharingu może być wykorzystywana jako element

elastycznego zatrudnienia pracowników, pozwalający pracodawcy

optymalnie wykorzystać zarówno czas pracy pracowników, jak i ich

umiejętności.

o p u s l e x

Prawo pracy




Definicje

Work-sharing oznacza „dzielenie pracy”, zaś job-sharing - „dzielenie

stanowiska”. Bez znajomości historycznych aspektów, zrozumienie

praktycznej różnicy w znaczeniu tych pojęć może nastręczać pewne

problemy.

Nazwy obu instytucji są zbliżone, ale ich pierwotne cele i wykorzy-

stanie były inne. W ramach work-sharing’u pracownikom obniżano czas

pracy i proporcjonalnie do tego wynagrodzenie po to, aby obniżyć

koszty pracy ponoszone przez pracodawcę a jednocześnie korzystać

z pracy pracowników tylko w takim zakresie, w jakim było to ko-

nieczne w danej sytuacji ekonomicznej pracodawcy (np. w okresie

spadku zamówień na produkty, czy usługi pracodawcy). Był to zatem

mechanizm zapobiegający zwolnieniom pracowników, a więc łago-

dzący skutki złej sytuacji finansowej pracodawców.

Job-sharing zakładał natomiast podzielenie jednego stanowiska

(tj. jednego 8-godzinnego etatu) pomiędzy kilka osób. Instytucja ta

została wymyślona przede wszystkim dla pracujących kobiet, będą-

cych jednocześnie matkami i gospodyniami domowymi po to, żeby

mogły pogodzić wychowywanie dzieci i prowadzenie domu z pracą

zawodową.

Obecnie obie instytucje są uznawane za instrument antykryzysowy,

polegający na okresowym zmniejszeniu wymiaru czasu pracy pracow-

ników wraz z proporcjonalnym zmniejszeniem ich wynagrodzenia.

W niektórych krajach (np. w Kanadzie) władze opracowują specjalne

programy, w ramach których pracodawcy stosujący work-sharing ,

w zamian za definitywne masowe zwolnienia pracowników, otrzymują

pomoc państwową.

Wydaje się, że w Polsce kryzys ekonomiczny z roku 2009 ustąpił

a przynajmniej złagodził skutki na tyle, że ryzyko masowych zwolnień

pracowników znacznie się zmniejszyło. Wydaje się zatem, że nie

ma potrzeby stosowania instrumentów antykryzysowych. Nie ma

jednak przeszkód, aby instytucje work-sharingu i job-sharingu praco-

dawcy stosowali przede wszystkim jako standardowe elementy polityki

zatrudnienia prowadzące do optymalizacji zatrudnienia. Obecnie obo-

wiązujące przepisy prawa pracy rozwiązania takie umożliwiają.

Work-sharing

Podstawową metodą wprowadzenia work-sharingu w zakładzie pracy

jest zawarcie umów o pracę na takich właśnie zasadach, to znaczy na

zasadach zatrudnienia niepełnoetatowego, względnie zmiana już obo-

wiązujących umów. Podstawową regulacją, jaka znajdzie zastosowanie

jest art. 42 Kodeksu pracy, względnie indywidualne porozumienia

z pracownikami.

Zastosowanie pozostałych instytucji polskiego prawa pracy speł-

niających rolę work-sharingu będzie wymagało związku z sytuacją

ekonomiczną pracodawcy.

W pierwszej kolejności, możliwe jest zastosowanie przepisu art. 12

ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowni-

ków i przedsiębiorców. Przewiduje on możliwość obniżenia wymiaru

czasu pracy pracownika przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy

i nie więcej niż do połowy pełnego wymiaru czasu pracy, przy pro-

porcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia za pracę.

Obniżenia wymiaru czasu pracy dokonuje się w układzie zbiorowym

pracy albo porozumieniu zawartym ze związkami zawodowymi lub

przedstawicielami pracowników. W układzie albo w porozumieniu

należy wskazać grupy zawodowe objęte obniżeniem wymiaru czasu

pracy, wymiar owego czasu pracy oraz okres, przez jaki obniżony

wymiar czasu pracy będzie obowiązywał. Taki sposób obniżenia wy-

miaru czasu pracy nie wymaga zawarcia z pracownikami porozumień

zmieniających ani wręczenia im wypowiedzeń zmieniających (art. 42

§ 1-3 Kodeksu).

Art. 42. ust. 1-3 Kodeksu pracy

§ 1. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosu-je się odpowiednio do wypowiedzenia wynikającychz umowy warunków pracy i płacy.

§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważasię za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowanona piśmie nowe warunki.

§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownikazaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowao pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem po-łowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczeniao odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków,uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismopracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W raziebraku takiego pouczenia, pracownik może do końca

okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Art. 12. Ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców

1. Wymiar czasu pracy określony w umowieo pracę może być obniżony przez okres nie dłuższy niż

6 miesięcy i nie więcej niż do połowy pełnego wymia-ru czasu pracy; w takim przypadku proporcjonalnemuobniżeniu ulega także wynagrodzenie za pracę.

o p u s l e x

Prawo pracy




Dla pełnego obrazu tematu, należy wskazać również na regulację

art. 185 Prawa spółdzielczego. Przewiduje on, że w razie konieczności

gospodarczej walne zgromadzenie spółdzielni, w celu zapewnienia

pracy wszystkim członkom, może skrócić równomiernie czas pracy

i zmniejszyć odpowiednio wynagrodzenie członków bez wypowie-

dzenia spółdzielczej umowy o pracę lub jej warunków. Pogorszenie

warunków zatrudnienia pracowników - członków spółdzielni przez

zmniejszenie im wynagrodzenia może odbyć się tylko z jednoczesnym

obniżeniem wymiaru ich czasu pracy. Oznacza to, że - w przeciwień-

stwie do sytuacji prawnej wyprowadzonej z Kodeksu - niemożliwe jest

obniżenie wynagrodzenia pracowników - członków spółdzielni, przy

zachowaniu ich dotychczasowego wymiaru czasu pracy.

Job-sharing

O ile work-sharing może być stosowany do wszystkich pracowników

zatrudnionych u danego pracodawcy, o tyle job-sharing odnosi się do

konkretnych pracowników. Jest to także formuła zatrudnienia niepełno

etatowego.

Do wprowdzenia job-sharingu pracodawca powinien poczynić

pewne przygotowania i obserwacje. Pracodawca powinien zidentyfi-

kować, które stanowiska mogą być obsadzone na zasadach job-sharingu

i ewentualnie, którzy pracownicy mogą być w tym systemie zatrud-

nieni. Ze względu bowiem na sposób funkcjonowania poszczególnych

modeli job-sharingu, istotne jest, aby pracownicy współpracowali ze

sobą i komunikowali się odnośnie wykonywanej przez nich wspólnie

pracy.

Możliwe są różne odmiany job-sharingu:

• shared responsibility, polegający na „obsłudze” przez kilku pracow-

ników jednego stanowiska, gdzie pracownicy nie mają wyznaczonych

indywidualnie zadań, a każdy z nich jest odpowiedzialny za całość;

• divided responibility, polegający na podziale zadań przypisanych

do stanowiska pomiędzy pracowników; w takim przypadku każdy

pracownik jest odpowiedzialny za swoje zadania; oraz

• unrelated responsibility, polegający na wykonywaniu przez pracow-

ników odrębnych zadań, które wzajemnie się uzupełniają.

Oczywiste jest, że sensowne jest dzielenie tylko tych stanowisk, któ-

rych istota na to pozwala, a więc stanowisk bardziej „uniwersalnych”,

np. pracownik recepcji, biblioteki, kasjer, sprzedawca. Trudno wyobra-

zić sobie, aby dzielone było przykładowo stanowisko menedżera.

Zastosowanie job-sharingu wymaga zmiany dotychczasowych warun-

ków pracy i płacy wybranym pracownikom w trybie art. 42 Kodeksu,

względnie zawarcia z tymi pracownikami porozumień zmieniających

warunki pracy lub płacy (aneksy do umowy o pracę).

W wypowiedzeniu lub porozumieniu zmieniającym pracodawca

może w sposób niemalże dowolny ustalić pracownikom nowe wa-

runki pracy i płacy, stosownie do jego obecnych możliwości finanso-

wych. W ramach job-sharingu można np. podzielić dane stanowisko

pomiędzy więcej niż dwóch pracowników albo w innej proporcji niż

po pół etatu. Dokument, z którego wynika zastosowanie job-sharingu

powinien określać także model, w jakim pracownik będzie wykonywał

swoje obowiązki.

Praktyka

Choć w literaturze prawa pracy wiele mówi się o elastycznych

formach zatrudnienia, to wciąż rzadko są one stosowane w praktyce.

W Polsce zwyczajem, czy też bardziej przyzwyczajeniem pracodaw-

ców, jest zatrudnianie każdego pracownika na pełen etat oraz ograni-

czanie liczby pracowników zatrudnionych na określonym stanowisku.

Rzadko kiedy rozważa się, czy zatrudnienie pracownika w takich

warunkach jest rzeczywiście uzasadnione.

Dotyczy to szczególnie pracodawców ze sfery budżetowej, czy in-

nych, u których proces pracy nie jest zbyt nowoczesny. Takie niedo-

stosowanie warunków zatrudnienia do potrzeb pracodawcy w sposób

oczywisty prowadzi do strat po stronie tego ostatniego. Pracownik,

który mógłby wykonać swoje obowiązki np. przez sześć godzin

dziennie, ale z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy

musi pozostać w dyspozycji pracodawcy przez 8 godzin dziennie, jest

nie tylko mniej wydajny (wykonanie zadań służbowych przedłuża, tak

aby zapełnić swój osiem-godzinny dzień pracy), ale przede wszystkim

otrzymuje wynagrodzenie właściwie za niewykonywanie pracy.

Wyjściem z sytuacji byłoby zastosowanie, w stosunku do takiego

pracownika, zasad work-sharingu, nie tylko na etapie optymalizacji

zatrudnienia, ale także na etapie rekrutacji takiego pracownika. Na

gruncie polskiego prawa pracy instytucjami służącymi takiemu celowi

byłoby stałe obniżenie etatu i wynagrodzenia pracownika - w drodze

wypowiedzenia lub porozumienia zmieniającego, względnie zatrud-

nienie pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Niekorzystne dla pracodawcy może być również zatrudnianie na

jednym stanowisku jednego pracownika. W praktyce bowiem praco-

dawca zawsze musi wybrać jednego z kilku innych kandydatów – tego,

którego uzna za najlepszego. Może się jednak zdarzyć, że wybrany

kandydat nie będzie miał takich umiejętności jak inny, a jednocześnie

ten inny nie będzie miał takich umiejętności, co kandydat wybrany,

a każda z tych umiejętności będzie istotna z punktu widzenia wyko-

nywania pracy na danym stanowisku.

W takim przypadku korzystne dla pracodawcy byłoby zastosowanie

zasady job-sharingu, oczywiście do prac, których charakter na to ze-

zwala. Pracodawca zatrudniając obu kandydatów i dzieląc pomiędzy

nich jedno stanowisko, przy wykonywaniu prac przypisanych temu

stanowisku korzystałby z umiejętności obu kandydatów. To zaś sprzy-

jałoby przede wszystkim jakości wykonywanej pracy.

[email protected]

jest prawnikiem w Kancelarii Tomczak &

Partnerzy od 2008 roku. Jest specjalistką i

twórczą pasjonatką dwóch dziedzin prawa:

procesu gospodarczego i prawa pracy.

Obecnie kończy trzeci rok aplikacji adwokackiej

o p u s l e x

Prawo pracy



1 0 | R E S I N C O M M E R C I O | G R U D Z I E Ń 2 0 1 0

Kiedy w 2001 roku wchodziła w życie ustawa

o podpisie elektronicznym z narzędziem tym wiązano

duże nadzieje odnośnie jego roli w usprawnieniu

i przyspieszeniu obrotu gospodarczego. Od tamtej

pory minęła blisko dekada, a podpis elektroniczny

wciąż jest praktycznie nieużywany.

.

Co to jest

Instytucję podpisu elektronicznego definiuje ustawa o podpisie elek-

tronicznym w art. 10, jako dane w postaci elektronicznej dołączone

do innych danych elektronicznych lub z nimi logicznie powiązane

i służące jako metoda uwierzytelnienia.

Opatrzenie danych ww. podpisem pozwala na uwierzytelnienie ich

nadawcy, czyli weryfikację jego tożsamości oraz zapewnia ich inte-

gralność – pozwala ustalić czy dane zostały zmienione od momentu

złożenia podpisu.

Jak to działa

Podstawą konstrukcji podpisu elektronicznego są funkcja skrótu

i asymetryczny algorytm kryptograficzny.

Funkcja skrótu to jednokierunkowe przekształcenie kryptograficzne,

które przyporządkowuje dowolnie długiej wiadomości krótką, posia-

dającą stały rozmiar wartość - skrót wiadomości.

Funkcję skrótu cechuje:

•brak praktycznej możliwości wygenerowania wiadomości o takim

samym skrócie jak zadana wiadomość;

•brak praktycznej możliwości wygenerowanie dwóch wiadomości

o takim samym skrócie;

•brak możliwości wnioskowania o wiadomości wejściowej na

podstawie wartości skrótu.

Dla przykładu, skrót dla wiadomości: „Pożyczyłeś ode mnie 100

PLN.” ma wartość: „af4043280182552ec58241e0a91c4a62578ef-

ce8”. Najdrobniejsza zmiana wiadomości spowoduje, że skrót

będzie się znacząco różnił. Na przykład skrót wiadomości: „Poży-

czyłeś ode mnie 101 PLN.” ma wartość: „c220b1591a82fdedbe-

88b578d15342dee11b1a2e”.

Asymetryczny algorytm kryptograficzny zakłada istnienie dwóch kom-

plementarnych kluczy: prywatnego i publicznego. Dane zaszyfrowane

z użyciem klucza prywatnego mogą zostać odszyfrowane wyłącznie

z użyciem klucza publicznego i na odwrót. Należy zaznaczyć, że zna-

jomość jednego z kluczy oraz algorytmu szyfrującego nie pozwala na

obliczenie drugiego klucza.

Zagadnieniem kluczowym dla podpisu elektronicznego jest bez-

pieczeństwo klucza prywatnego. Klucz prywatny, podobnie jak

certyfikat klucza publicznego, jest przechowywany w pamięci karty

kryptograficznej. Jednak w odróżnieniu od certyfikatu, nigdy tej karty

nie opuszcza (nie może być z niej odczytany). Wszelkie operacje

kryptograficzne, wykonywane z użyciem klucza prywatnego są zlecane

karcie (wykonywane przez jej mikroprocesor) i wymagają potwier-

dzenia kodem PIN.

Złożenie i potwierdzenie podpisu

Z teoretycznego punktu widzenia, złożenie podpisu elektronicznego

– strona nadawcy - przebiega następująco:

•nadawca oblicza skrót wiadomości,

•szyfruje go z użyciem własnego klucza prywatnego,

•przesyła wiadomości wraz z zaszyfrowanym skrótem do od-

biorcy.

Aby zweryfikować prawidłowość podpisu, odbiorca wykonuje

następujące operacje:

•oblicza skrót otrzymanej wiadomości,

•deszyfruje otrzymany od nadawcy zaszyfrowany skrót wiadomo-

ści, stosując w tym celu klucz publiczny nadawcy,

•porównuje oba skróty.

Jeśli oba skróty są zgodne i odbiorca jest pewny powiązania klucza

publicznego z tożsamością odbiorcy, wówczas podpis elektroniczny

zapewnia:

•autentyczności wiadomości, czyli pewności co do jej autorstwa,

•integralności wiadomości, czyli pewności, że wiadomość nie

została zmodyfikowana po złożeniu podpisu przez autora,

•niezaprzeczalności jej nadania, nadawca wiadomości nie może

wyprzeć się wysłania wiadomości.

Certyfikat klucza publicznego

Autentyczność klucza publicznego oraz jego przynależność do

określonego podmiotu jest potwierdzana przez tzw. certyfikat klucza

publicznego, wydany przez zaufaną trzecią stronę (centrum certyfi-

kacji).

Certyfikat zawiera trzy zasadnicze informacje:

•opis tożsamości podmiotu,

•klucz publiczny podmiotu,

•podpis cyfrowy złożony przez zaufaną trzecią stronę.

Aby odbiorca mógł zaufać podpisowi pod otrzymaną wiadomością,

powinien zweryfikować także certyfikat nadawcy, w tym:

•prawidłowość podpisu centrum certyfikacji,

•okres ważności certyfikatu,

•występowanie na listach certyfikatów unieważnionych.

A n n a W o ź n i a k o w s k a - D ę b i e c

Podpis elektroniczny

Art. 5 ust. 2 Ustawa o podpisie elektro-nicznym

Dane w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznympodpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomo-cy ważnego kwalifikowanego certyfikatu są równoważ-ne pod względem skutków prawnych dokumentomopatrzonym podpisami własnoręcznymi.

l e x c i v i l i s

Prawo cywilne



R E S I N C O M M E R C I O | G R U D Z I E Ń 2 0 1 0 | 1 1

Przy zakupie zestawów do składania e-podpisu przedsiębiorcy mogą

skorzystać z oferty jednego z trzech centrów certyfikacji:

•Certum - Powszechne Centrum Certyfikacji - prowadzone przez

Unizeto Technologies SA,

•Krajowa Izba Rozliczeniowa SA,

•Sigillum - prowadzone przez Polską Wytwórnię Papierów War-

tościowych SA.

Złożenie e-podpisu w praktyce

Złożenie podpisu elektronicznego umożliwia zestaw przeznaczo-

nych do tego celu narzędzi, składający się z karty kryptograficznej

z mikroprocesorem, czytnika kart oraz aplikacji do składania i weryfikacji

podpisów elektronicznych.

Aby podpisać dokument należy uruchomić aplikację do składania pod-

pisów, wskazać dokument, który ma zostać podpisany, wybrać podpis

elektroniczny, którym dokument ma zostać podpisany oraz na prośbę

aplikacji włożyć kartę do czytnika i wpisać kod pin, zabezpieczający

przed posłużeniem się kartą przez osobę nieuprawnioną.

Aby zweryfikować podpis elektroniczny należy pobrać aplikację do

weryfikacji podpisów elektronicznych. Są one dostępne bezpłatnie na

stronach internetowych centrów certyfikacji. Aplikacja wyświetla infor-

macje z certyfikatu osoby podpisującej oraz podsumowanie weryfikacji

podpisu (zweryfikowany pozytywnie lub negatywnie).

Negatywna weryfikacja ma miejsce jeżeli dokument został zmodyfi-

kowany po podpisaniu, podpis nie został złożony w okresie ważności

certyfikatu, certyfikat został odwołany, nie udało się pozytywnie

zweryfikować ścieżki certyfikatu, tj. ciągu poświadczeń od wystawcy

certyfikatu do głównego urzędu certyfikacji, brak zaufania aplikacji

weryfikującej do certyfikatu głównego urzędu certyfikacji.

W obrocie

Obsługa podpisu elektronicznego jest bardzo prosta. Co w takim

razie jest przyczyną faktu, iż podpis elektroniczny nie jest obecny

w obrocie w takim stopniu, w jakim spodziewali się tego autorzy

projektu ustawy o podpisie elektronicznym?

Na początku z pewnością była to wysoka cena – nawet 500 złotych

rocznie za sam certyfikat. Obecnie jednak ceny certyfikatów zaczynają

się już od 50 złotych, a zestawów od 200 złotych, a wciąż popyt na te

usługi jest niewielki. Na marginesie można zauważyć, że popyt, który

się obecnie utrzymuje jest wynikiem nałożenia na przedsiębiorców

zatrudniających powyżej 5 pracowników obowiązku posługiwania się

podpisem elektronicznym w kontaktach z ZUS.

E-faktura, E-administracja

Powoli jednak rośnie zainteresowanie podpisem elektronicznym

w związku z wprowadzeniem Rozporządzenia Ministra Finansów

w sprawie wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej,

a także przechowywania oraz udostępniania organowi podatko-

wemu lub organowi kontroli skarbowej tych faktur i uzgodnionej z

nim możliwości wystawiania faktur elektronicznych pod warunkiem

opatrzenia ich bezpiecznym podpisem elektronicznym. Wystawianie

faktur elektronicznych pozwala przedsiębiorcom na znaczące oszczęd-

ności, dzięki obcięciu kosztów obsługi korespondencji oraz niższym

kosztom archiwizacji danych. Oszczędność szacowana jest na 2 złote

na każdej fakturze.

Coraz więcej możliwości zastosowania e-podpisu pojawia się także

w związku a realizacją projektu Polska cyfrowa którego celem jest m.in.:

budowa e-administracji. Obecnie posiadacze podpisu elektronicznego

mogą się cieszyć łatwością składania formularzy do Krajowej Izby Odwo-

ławczej, wniosków o wypisy z KRS oraz prowadzenia korespondencji

z niektórymi centralnymi organami administracji rządowej.

Profil zaufany

Należy jednak zauważyć, że dnia 17 czerwca 2010 roku weszła

w życie nowelizacja ustawy o informatyzacji podmiotów realizujących

zadania publiczne, wprowadzająca dodatkowy sposób autoryzacji pism

kierowanych do urzędów w postępowaniu administracyjnym – podpis

potwierdzony zaufanym profilem ePUAP. Stanowi on bezpłatną alter-

natywę dla bezpiecznego podpisu elektronicznego i tym samym ma

przyczynić się do upowszechnienia elektronicznej drogi załatwiania

spraw w urzędach. Pod nazwą profil zaufany ePUAP kryje się ze-

staw informacji identyfikujących użytkownika konta na elektronicznej

platformie usług administracji publicznej, który został uwierzytelniony

przez upoważniony do tego organ administracji. Profil jest dostępny

zarówno dla obywateli jak i przedsiębiorców.

Nowe dowody osobiste

Przełomowe znaczenie dla rozpowszechnienia użycia podpisu

elektronicznego może mieć przyjęty przez rząd dnia 16 marca

2010 roku projekt ustawy o dowodach osobistych. Nowe dowody,

których rozpoczęcie wydawania planowane jest na 2011 rok, mają

posiadać wbudowany mikroprocesor zawierający podpis elektroniczny.

Założenia projektu są spójne z unijnymi koncepcjami narodowego

dokumentu identyfikacyjnego (eID). Elektroniczne dokumenty tożsa-

mości wydawane są już w Estonii, Austrii, Belgii, Holandii, Hiszpanii

i Portugalii. W Estonii zastosowanie podpisu elektronicznego jest naj-

pełniejsze – Estończycy przy jego wykorzystaniu nie tylko kontaktują

się z administracja, czy uwierzytelniają transakcje, ale od 2005 roku

także głosują w wyborach.

Podpis osoby prawnej

Dnia 27 kwietnia 2010 roku rząd przyjął projekt nowej ustawy

o podpisie elektronicznym, ale jak to zwykle bywa wiele spraw okazało

się być ważniejszymi i nowej ustawy na razie nie ma.

Zgodnie z postulatami przedsiębiorców projekt wprowadza podpis

zaawansowany osoby prawnej, który pozwoli uniknąć konieczności

używania niejednokrotnie więcej niż jednego bezpiecznego e-podpisu

w celu poświadczenia dokumentów osoby prawnej, co jest szczegól-

nie uciążliwe w przypadku urlopu lub zmiany pracownika. Pieczęć

elektroniczna ma służyć uwierzytelnianiu wiarygodności dokumentów

i będzie mieć zastosowanie przy wydawaniu elektronicznych zaświad-

czeń z rejestrów.

Zgodnie z projektem ustawy dopuszczone zostaną nowe usługi cer-

tyfikacyjne, co pozwoli przedsiębiorcom i urzędom lepiej dostosować

rodzaje i ceny elektronicznych narzędzi do e-podpisu.

Według projektu uproszczony zostanie system rejestracji podmiotów

świadczących usługi certyfikacyjne, znosząc kontrolę i wstępną opłatę

w wysokości 10 tys. euro. Nowe przepisy wprowadzają listę zaufania

kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne, która

umożliwi weryfikację podpisów elektronicznych zawartych w ePUAP

oraz będzie ważnym elementem budowy europejskiej listy zaufania

i wymiany wiarygodnych informacji o wystawcach certyfikatów kwa-

lifikowanych między systemami z różnych państw.

Zmiana przepisów dotyczących uznawania certyfikatów z zagranicy

pozwoli na szerszy ich obrót prawny, przy czym kiedy to nastąpi, na

razie nie wiadomo.

[email protected]

Anna Woźniakowska-Dębiec ukończyła studia

na Wydziale Prawa i Adminsitracji Uniwersytetu

Warszawskiego w 2010 roku. Pracę magisterską

napisała na temat instrumentów pochodnych i ich

znaczeniem dla działalności gospodarczej.

W czerwcu 2010 roku odbyła praktykę

w Kancelarii Tomczak & Patnerzy.

l e x c i v i l i s

Prawo cywilne



Product placement

Product placement – wokół definicji

W świetle krajowych regulacji brak jest legalnej definicji terminu

lokowania produktu. Katalog środków, za pomocą których można

tego dokonać jest szeroki i zależy tylko od wyobraźni specjalistów od

marketingu. Najbardziej typowa forma product placement to świado-

me umieszczanie w programach telewizyjnych, radiowych, filmach

lub książkach rekwizytów określonej marki na zasadach pozornej

przypadkowości w celu wywołania skutku reklamowego.

Skuteczność takiego zabiegu jest wyższa niż skuteczność tradycyj-

nych spotów promocyjnych. Typową reakcją na standardową przerwę

w filmie jest irytacja i znudzenie, a następnie wyjście z pokoju lub

zmiana kanału.

Product placement to technika o mniejszej inwazyjności na percepcję

odbiorcy. Konsument podczas oglądania serialu na ogół nie zastanawia

się nad sensem występowania danego produktu w fabule. W związ-

ku z tym nie zdaje on sobie sprawy z faktu oddziaływania pozornie

przypadkowo ukazanego produktu na jego wybory rynkowe. Trudno

sobie wyobrazić, że fan serialu „M jak Miłość” rzuci pilotem na widok

puszki coca - coli w rękach ulubionego bohatera.

M a r c i n S t a c h o w i c z

Stare powiedzenie głosi, że reklama jest dźwignią handlu. W dobie konkurencyjnej gospodarki

wolnorynkowej marketingowcy prześcigają się w wymyślaniu coraz bardziej skutecznych metod

promowania dóbr i usług. Efektywność reklamy zależy od tego, jak długo i jak często potencjalny

konsument będzie ją widział lub słyszał. W związku z tym sztaby specjalistów pracują nad sposobami,

by objąć promocją produktu jak najszersze dziedziny życia. Krokiem do osiągnięcia tego celu

było stworzenie metody „lokowania produktu”, której historia zaczęła się razem z historią radia

i telewizji.

Początkowo prawo nie zajmowało się tą kwestią, przez co przedsiębiorcy, nadawcy oraz producenci

filmowi postępowali zgodnie z zasadą, że co nie jest zabronione, jest dozwolone. Jak dzisiaj wyglądają

normatywne aspekty posługiwania się tym szczególnym rodzajem handlowej dźwigni?

Problem z klasyczną reklamą

Odsetek osób deklarujących zmienianie kanału podczas trwa-

nia bloku reklamowego wzrósł na przestrzeni ostatnich 14lat o 26 pkt proc. – piszą w raporcie specjaliści z badawczej

firmy Ipsos.

W 1995 roku największa grupa polskich widzów - 44 proc.

– deklarowała, że kiedy w telewizji zaczynał się blok rekla-

mowy, zostawali w pokoju, choć nie oglądali wtedy telewizji

specjalnie uważnie. Aż 17 proc. deklarowało jednak, że oglą-

dało reklamy z uwagą. Z pokoju wychodziło lub zmieniało

kanał „tylko” 35 proc. Z najnowszych danych wynika, że to ostatnie wyjście dzi-

siaj wybiera gros widzów – aż 59 proc., 43 proc. od razu

zmienia kanał, 16 proc. wychodzi z pokoju a 26 proc. (czyli

niewiele ponad 1/4 widzów) zostaje w pokoju, ale ogląda

nieuważnie. Obecnie tylko 4 proc. widzów uważnie ogląda

bloki reklamowe.


a d v e r t i s m e n t l e x

Prawo reklamy



Zdaniem ustawodawcy

Problemy z kompleksową oceną prawną product placement są zwią-

zane z rozproszeniem przepisów dotyczących reklamy w różnych ak-

tach prawnych oraz brakiem definicji legalnej terminu lokowanie produk-

tu. W związku z tym powszechnie kwalifikuje się ten rodzaj działalności

marketingowej jako formę reklamy ukrytej lub kryptoreklamy.

Pogląd ten podzielił Sąd Najwyższy w wyroku z 6 grudnia 2007

roku w sprawie III SK 20/07.

Powyższe stanowisko prowadzi do powstania wątpliwości co do

legalności opisywanego zjawiska. Ponadto istnieją przesłanki, by uznać

product placement za czyn nieuczciwej konkurencji oraz czyn stano-

wiący nieuczciwą praktykę rynkową.

Czy nadawcy i reklamodawcy wiedzą co robią?

W rozdziale trzecim ustawy z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii

i telewizji ustawodawca określił kryteria dopuszczalności nadawania

reklam. W kontekście problematyki lokowania produktu znaczenie ma

fakt, że reklamy powinny być wyodrębnione w programie i oznaczone

w sposób niebudzący wątpliwości, że są reklamami i nie pochodzą od

nadawcy. Ponadto istotny jest przepis art. 16c Ustawy.

Jeśli przyjąć pogląd, że product placement to rodzaj reklamy ukrytej, to

w świetle powyższego przepisu jest to zjawisko zakazane. Nadawca

łamiąc go naraża się na sankcję kary pieniężnej nakładanej przez Prze-

wodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Występują one

jednak niezwykle rzadko i na pewno nie odzwierciedlają skali zjawiska

ani jego faktycznej oceny prawnej.

Nieuczciwa konkurencja

Ukryta reklama jest jednym z rodzajów nieuczciwej reklamy określo-

nej w Ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej

konkurencji i jako taka stanowi ona czyn nieuczciwej konkurencji.

Sformułowanie „wypowiedź” interpretuje się szeroko. Chodzi o sy-

tuację, gdy przeciętny odbiorca odnosi mylne wrażenie, że oglądany

przez niego materiał jest obiektywną wiadomością, niemającą na celu

osiągnięcia skutku reklamowego. Funkcja marketingowa jest realizo-

wana za pomocą informacji neutralnej. Sprawia to, że reklamodawca

wpływa na odbiorcę, kiedy nie ma on świadomości tego wpływu lub

świadomość taka jest znacznie obniżona.

Rozsądek nakazuje jednak wstrzemięźliwość w pochopnym fero-

waniu wyroków. Teza, że każde pojawianie się rekwizytu w danym

przekazie stanowi ukrytą reklamę i jednocześnie czyn nieuczciwej

konkurencji mija się z potrzebami praktyki. Trafny jest pogląd wyrażo-

ny w doktrynie, że tylko nachalne, nieuzasadnione akcją prezentowanie

jakichś przedmiotów bądź obiektów może być uznane za przejaw reklamy

ukrytej.

Przykładem może być np. długotrwałe eksponowanie w danej scenie

określonego produktu, przy całkowitym braku uzasadnienia takiego

ujęcia dla potrzeb filmu. Ponadto trudno wyobrazić sobie sytuację,

że bohaterowie filmu posługują się przedmiotami niestanowiącymi

produktu jakiegoś przedsiębiorcy np. jeżdżą samochodami nieistnie-

jącej na prawdziwym rynku marki. Przy przedstawianiu rzeczywistości

konieczne jest pokazanie nieodłącznych jej atrybutów.

W doktrynie przyjmuje się, że product placement może zostać uzna-

ny za czyn nieuczciwej reklamy wówczas, gdy pokazanie produktu

ujawniające jego markę było zamierzone i odpłatne. Jednocześnie

wydaje się, że nie ma powodu do uznawania lokowania produktu za

nieuczciwy z punktu widzenia reguł konkurencji nawet w przypadku

odpłatności i celowości działania marketingowego, jeśli odbiorcy zostali

rzetelnie o tym poinformowani.

Nieuczciwe praktyki rynkowe

Innym kontrowersyjnym aspektem jest możliwość uznania lokowania

produktu za nieuczciwą praktykę rynkową na podstawie przepisów

ustawy z 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym

praktykom rynkowym.

Ze specyfiki omawianego zjawiska wynika, że potencjalny klient widzi

pozytywnego bohatera używającego określonego produktu. Konsu-

ment nie ma wiedzy o użytej wobec siebie wyrafinowanej formie

perswazji, która może wpłynąć na jego decyzje rynkowe.

Dyrektywa czyli zmiany

Krajowe regulacje dotyczące product placement są mało przejrzy-

ste. Uznaje się to zjawisko za formę reklamy ukrytej, co do zasady

zabronionej w polskim prawie. Z drugiej strony istnienie i rozwój tej

dziedziny marketingu jest faktem. Konieczne wobec tego są zmiany

w obowiązujących przepisach. Na szczęście ustawodawca dostrzega

ten problem i nie bez nacisku z zewnątrz pracuje nad reformą.

W celu uporządkowania stanu prawnego dotyczącego reklam oraz

wdrożenia Dyrektywy 2007/65/WE, przygotowywana jest obszerna

nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji.

Podstawową zmianą dotyczącą analizowanego tematu będzie doda-

nie w art. 4 powyższej ustawy definicji legalnych: handlowego przekazu

audiowizualnego oraz product placement, jako przekazu handlowego po-

Taką interpretację tego przepisu potwierdza odwołaniesię do słownika języka polskiego, który pod pojęciem

reklama ukryta rozumie zachęcanie do kupowania pro-duktów w programach lub publikacjach o charakterzeniereklamowym. Także doktryna zgodnie wskazuje, iżreklama ukryta przybiera postać: reklamy odredakcyj-nej, product placement, reklamy w książkach, reklamy w ekspertyzach naukowych. W tych przypadkach moż-na bowiem mówić o ukryciu reklamowego charakteruprzekazu.

Art. 16c. Ustawy o radiofonii i telewizji

Zakazane jest nadawanie reklamy ukrytej.

Art. 16. 1. Ustawy o zwalczaniu nie-uczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności: (…)4) wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej

informacji;

Art. 6. 1. Ustawy o przeciwdziałaniunieuczciwym praktykom rynkowym

Praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wpro- wadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacjepotrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęciadecyzji dotyczącej umowy i tym samym powodujelub może powodować podjęcie przez przeciętnegokonsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczejby nie podjął.


a d v e r t i s m e n t l e x

Prawo reklamy



legającego na przedstawieniu lub nawiązywaniu do towaru, usługi lub ich

znaku towarowego w taki sposób, że stanowią one element samej audycji

w zamian za opłatę lub podobne wynagrodzenie, w tym także w postaci

nieodpłatnego udostępnienia towaru lub usługi znacznej wartości.

Jedyne wątpliwości mogą dotyczyć pojęcia znacznej wartości.

Niedoprecyzowanie tego terminu spowodowałoby konieczność

oceniania wartości każdego użytego rekwizytu casu ad casum.

W projekcie przewiduje się jednak, że szczegółowe warunki określania

znacznej wartości zostaną określone w rozporządzeniu Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji.

Zasada ogólna i wyłączenia

Dyrektywa ustanawia ogólną zasadę, zgodnie z którą lokowanie

produktu jest zabronione. Jednocześnie określa sytuacje, w których

jest to dopuszczalne, z zastrzeżeniem, że państwa członkowskie mogą

nie zezwolić na te wyjątki.

W Polsce po szerokich konsultacjach z przedstawicielami mediów

wybrano rozwiązanie, zgodnie z którym lokowanie produktu będzie

dozwolone:

a) w filmach kinematograf icznych, filmach lub serialach wy-

tworzonych na użytek audiowizualnych usług medialnych,

a także w audycjach sportowych oraz audycjach rozryw-

kowych, z wyłączeniem audycji dla dzieci,

b) w postaci nieodpłatnego udostępniania towaru lub usługi

do wykorzystania w audycji, w szczególności w charakterze

rekwizytu lub nagrody, z wyłączeniem audycji dla dzieci.

Ponadto, nowela przewiduje szereg wymagań, jakie będzie musiało

spełniać lokowanie produktu. Przede wszystkim nowela ma stwarzyć

gwarancje ochrony dla konsumenta, by był świadomy reklamowego

charakteru danego przedmiotu. Każda audycja zawierająca product

placement będzie musiała być w odpowiedni, nie budzący wątpli-

wości sposób oznaczona. Na jej początku, po wznowieniu oraz na

końcu ma pojawić się informacja o fakcie lokowania produktu. Samo

umieszczenie produktu w konkretnej scenie nie będzie mogło stanowić

nadmiernej ekspozycji.

Kolejnym zasługującym na aprobatę rozwiązaniem jest wymóg, by

cały proces związany z lokowaniem produktu nie wpływał na nieza-

leżność i samodzielność autora audycji. W świetle tego postanowienia

będzie niedopuszczalne np. wpływanie na treść scenariusza filmu przez

przedsiębiorcę użyczającego rekwizytu.

Ponadto zabronione będzie lokowanie produktów o szczególnym

charakterze np. wyrobów tytoniowych, leków, usług medycznych.

Wprowadzony ma być również mechanizm kontrolny. Nadawca bę-

dzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji audycji zawierających

lokowanie produktu i przekazywania jej Krajowej Radzie Radiofonii

i Telewizji.

Wnioski

Interesem przedsiębiorców jest zwiększenie sprzedaży poprzez wy-

korzystanie stosunkowo taniej i łatwej metody marketingu. Interesem

nadawców i producentów filmowych jest ograniczenie kosztów pro-

dukcji. Uda się to osiągnąć, jeśli przedsiębiorca dostarczy rekwizytów,

a niekiedy będzie gotów ponadto nawet zapłacić.

Interesem konsumentów jest świadomość bycia poddawanym

działaniom marketingowym. Obecny charakter prawny product pla-

cement nie chroni dostatecznie interesów żadnej z powyższych grup.

Niejasność przepisów dotyczy fundamentalnej kwestii – czy i kiedy

lokowanie produktu jest dopuszczalne.

Ustawodawca zauważył problem. Niestety, jak zawsze niemal jest

spóźniony. Termin wyznaczony na implementację Dyrektywy 2007/

65/WE upłynął w grudniu 2009 roku.

Projekt założeń nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Radiofonii

i Telewizji został zatwierdzony przez Radę Ministrów w lipcu 2010

roku.

[email protected]

Marcin Stachowicz, student V roku prawa na

Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu

Warszawskiego. Po odbyciu praktyk w

listopadzie 2010 roku podjął pracę w

Kancelarii. Zamierza pisać pracę magisterską

na temat tajemnicy komunikowania się.


a d v e r t i s m e n t l e X

Prawo reklamy



Zakres szkolenia

Rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę w art. 89e Prawa farma-

ceutycznego, polegające na nałożeniu na farmaceutów obowiązku

stałej aktualizacji posiadanej przez nich wiedzy fachowej jest wyni-

kiem postulatów podnoszonych od dłuższego czasu przez Polskie

Towarzystwo Farmaceutyczne. Znalazły one odzwierciedlenie także

w postanowieniach Kodeksu Etyki Aptekarza, zgodnie z którym apte-

karz powinien śledzić postęp nauki oraz stale doskonalić umiejętności

zawodowe.

Takie postulaty są wynikiem stałego rozwoju nauk farmaceutycznych i

związanej z tym potrzeby ciągłego podnoszenia kwalifikacji. W ramach

ciągłego szkolenia farmaceuci powinni zdobywać wiedzę teoretyczną

oraz umiejętności praktyczne w zakresie głównych dziedzin wykorzy-

stywanych w pracy zawodowej, a także dziedzin pobocznych, które

mają wpływ na zwiększenie efektywności farmaceutów w wykony-

waniu obowiązków zawodowych, jak zasady udzielania pierwszej

pomocy, nowoczesne metody zarządzania apteką oraz przepisy

prawne regulujące zasady wykonywania zawodu farmaceuty.

Wśród zagadnień stanowiących podstawową tematykę ciągłego

szkolenia należy wymienić przede wszystkim kwestie związane

z opieką farmaceutyczną, rozumianą jako udział farmaceuty

w zapewnieniu prawidłowego przebiegu farmakoterapii zmierzającej

do wyleczenia, wyeliminowania lub złagodzenia objawów choroby,

wstrzymania lub opóźnienia procesu patologicznego lub zapobieżenia

chorobie, tematykę związaną z postępem nauk farmaceutycznych oraz

problematykę homeopatii.

Więcej niż sprzedawca

Przewidziany w Rozporządzeniu program ciągłego szkolenia jest

związany ze wskazanymi w Kodeksie Etyki Aptekarza zasadami re-

alizacji obowiązków zawodowych. Zgodnie z Kodeksem farmaceuta

jest obowiązany m.in. do udzielania pierwszej pomocy w nagłych

wypadkach w ramach posiadanej wiedzy fachowej, do udzielania

niezbędnych porad w doborze leków niewymagających recepty le-

karskiej oraz do udzielania pacjentowi rzetelnej i zrozumiałej informacji

o środkach farmaceutycznych i materiałach medycznych.

W literaturze wskazuje się, że pacjenci oczekują od farmaceuty fa-

chowej porady, a duża liczba leków wydawanych bez recepty sprawia,

że farmaceuta spełnia w wielu sytuacjach rolę lekarza pierwszego

kontaktu. Z tego względu od farmaceutów oczekuje się znacznie

szerszych umiejętności niż wydawanie i sporządzanie leków.

Również przez internet

W rozporządzeniu przewidziane zostały różnorodne formy

ciągłego szkolenia. Obok tradycyjnych kursów realizowanych me-

todą wykładów, udziału w posiedzeniach naukowo szkoleniowych,

kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych

dopuszczone zostały kursy realizowane w formie internetowych

programów edukacyjnych z ograniczonym dostępem. Z obserwacji

okręgowych izb aptekarskich wynika, że szkolenia internetowe cieszą

się dużą popularnością wśród farmaceutów. Ta forma szkolenia jest

jednak dopuszczalna jedynie wtedy, gdy wykorzystywany program

internetowy ma ograniczony dostęp i jest wyraźnie skierowany do

farmaceutów.

K a t a r z y n a K r y l a

Obowiązkowe szkolenia farmaceutów

Artykuł 89 e ustawy Prawo farmaceutyczne nakłada na farmaceutę zatrudnionego w aptece

lub hurtowni obowiązek stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez uczestnictwo

w ciągłym szkoleniu. Celem szkolenia jest aktualizacja posiadanego zasobu wiedzy oraz stałe

dokształcanie się w zakresie nowych osiągnięć nauk farmaceutycznych.

Ramowy program ciągłych szkoleń, sposób ich odbywania wraz z trybem dokumentowania

ich przebiegu, standardy kształcenia ciągłego oraz wysokość opłat za szkolenie określa

minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz

Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. Obecnie kwestie te reguluje Rozporządzenie

Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie ciągłych szkoleń farmaceutów

zatrudnionych w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych.


p h a r m a c e u t i c a l l e x

Prawo farmaceutyczne




!

!!

"# !!$

!

%

&

'

'%

&

#

(

% '

!)'%!!

#

*+

' !)' %! !

#

*+

#

# !

# !

#

'

' ! ,

#-.

!

!

*

/

!!

%!!!

!

!

!

!0


prawo farmaceutyczne




Za jedną z form szkolenia ciągłego zostały również uznane publikacje

w postaci książek lub artykułów a także tłumaczenia książek i artykułów.

Jako element szkolenia traktuje się także przygotowanie rozprawy

doktorskiej lub habilitacyjnej. Ze względu na postulaty zgłaszane przez

farmaceutów, za formę ciągłego szkolenia uważa się sprawowanie

opieki nad studentem odbywającym sześciomiesięczną praktykę

w aptece, pełnienie funkcji kierownika specjalizacji oraz sprawowanie

opieki nad osobami odbywającymi obowiązkowe przeszkolenie uzu-

pełniające lub obowiązkowe praktyki wakacyjne w trakcie studiów.

Okresy edukacyjne

Za zrealizowanie każdej z form ciągłych szkoleń przysługuje określo-

na w Rozporządzeniu liczba punktów edukacyjnych uzależniona od

nakładu czasu i pracy, którego wymaga dana forma szkolenia.

Dla zaliczenia ciągłego szkolenia wymagane jest uzyskanie co naj-

mniej 100 punktów w pięcioletnim okresie rozliczeniowym, zwanym

okresem edukacyjnym. Czas trwania okresu edukacyjnego może

być przedłużony przez okręgową radę aptekarską, na uzasadniony

wniosek osoby odbywającej ciągłe szkolenie, o okres nie dłuższy niż

24 miesiące.

Otrzymane w danym okresie edukacyjnym punkty, które przekra-

czają wymaganą minimalną liczbę nie mogą zostać przeniesione na

następny okres edukacyjny. Zgodnie z rozporządzeniem co najmniej

50 punktów edukacyjnych musi być uzyskanych w ramach zakończo-

nych testem kursów realizowanych metodą wykładów lub kursów

odbywanych w ramach specjalizacji.

Udział farmaceuty w określonej formie ciągłego szkolenia powinien

być potwierdzony odpowiednim certyfikatem lub innym dokumentem

określonym przez okręgową radę aptekarską właściwą ze względu na

miejsce wykonywania zawodu. Informacja o dopełnieniu obowiązku

odbycia ciągłego szkolenia jest zamieszczana we właściwym rejestrze

farmaceutów.

Opłaty

Opłaty za ciągłe szkolenie prowadzone przez jednostki szkolące nie

mogą przekroczyć 1 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

w sektorze przedsiębiorstw bez wypłaty nagród z zysku za ubiegły

rok za jedną godzinę szkolenia. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie

w sektorze przedsiębiorstw wyniosło w styczniu 2010 roku 3.230,47

złotych.

Opracowane przez ekspertów

Kursy realizowane metodą wykładów oraz kursy internetowe są pro-

wadzone zgodnie z programami opracowanymi przez zespół eksper-

tów powołanych przez Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia

Podyplomowego (dalej jako „Centrum”). W skład zespołu wchodzą

farmaceuci legitymujący się odpowiednim dorobkiem naukowym lub

zawodowym oraz trzej przedstawiciele Naczelnej Rady Aptekarskiej

i przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.

Programy kursów przygotowane przez zespoły ekspertów są opinio-

wane przez konsultanta krajowego w dziedzinie farmacji właściwego

dla rodzaju kursu oraz przez Naczelną Radę Aptekarską, a następnie

zatwierdzane przez dyrektora Centrum. Wykaz zatwierdzonych pro-

gramów kursów jest podawany do publicznej wiadomości na stronie

internetowej Centrum.

Jednostki szkolące

W myśl przepisów Prawa farmaceutycznego szkolenia ciągłe po-

winny być prowadzone przez wydziały albo inne jednostki organi-

zacyjne szkół wyższych, które prowadzą studia na kierunku farmacja,

po uzyskaniu akredytacji udzielonej przez ministra właściwego do

spraw zdrowia.

Na jednostki szkolące nałożono obowiązek zapewnienia bazy dy-

daktycznej dostosowanej do liczby osób uczestniczących w formach

szkolenia oraz kadry dydaktycznej posiadającej odpowiednią wiedzę

merytoryczną i umiejętności praktyczne. Organizacja wybranych form

szkoleń ciągłych poza strukturą jednostki szkolącej jest możliwa jedynie

na podstawie pisemnej umowy zawartej między jednostką szkolącą

a podmiotem przeprowadzającym szkolenie.

Konkluzja

Wprowadzenie przez ustawodawcę obowiązku stałego podno-

szenia kwalifikacji przez farmaceutów jest bez wątpienia rozwiąza-

niem szczególnym i nowatorskim. Poziom kwalifikacji farmaceutów

– w świetle znaczenia ich pracy – nie jest wyłącznie ich sprawą i nie

mieści się wyłącznie w kategorii wolnych wyborów.

Oczywiście, można tu liczyć się z zarzutem „przeregulowania” sys-

temu. Ale wolność wyboru pracowników branży farmaceutycznej nie

jest wartością samą w sobie.

W tym zakresie, jaki regulują omawiane przepisy wolność wyboru

uznana została za wartość mniejszej wagi, niż bezpieczeństwo osób

nabywających leki.

[email protected]

Katarzyna Kryla ukończyła studia na

Wydzialne Prawa i Administracji Uniwersytetu

Warszawskiego. Pracę magisterką napisała na

temat przesłanek zasądzenia zadośćuczynienia

pieniężnego.


prawo farmaceutyczne




Spółka komandytowa.

Instrukcja obsługi

Część dziesiąta

K o m e n t a r z e R e s i n C o m m e r c i o

KomentarzeRes in Commercio

W chwili, gdy przystępujemy do publikacji

piątego rozdziału opracowania na tematspółki komandytowej wiemy już, iż „wehikularny”

charakter komandytowej ulegnie z dniem 1

stycznia 2011 roku istotnemu ograniczeniu.

Zmiany wprowadzone zostały ustawą z dnia

25 listopada 2010 roku, modyfikującą ustawy

dotyczące podatku dochodowego. Całość

nowelizacji omawiamy w ramach aktualności

na pierwszych stronach Res in Commercio.

W następnym numerze miesięcznika opiszemy

szerzej skutki tych zmian dla opodatkowania

wspólników spółki komandytowej. W tej

chwili należy jedynie zasygnalizować, że nowe

przepisy uchylają możliwość ustalania wartości

wkładu wniesionego do spółki osobowej według

wartości rynkowej i tym samym ustalania kosztu

zbywanego przedmiotu wkładu według tak

ustalonej wartości. Zasadą będzie ustalenie

– zarówno dla potrzeb określenia kosztu nabycia

jak i dla potrzeb amortyzacji – wartości wkładu

w wysokości historycznej, przy zastosowaniu

zasady kontynuacji amortyzacji.

Ta sama zasada obowiązywać będzie

w przypadku przekształcenia spółek oraz ich

likwidacji.

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE




5.1. Miejsce spółki komandytowej w polskim systemiepodatkowym

386 Spółka komandytowa, tak jak inne spółki zwane osobo-

wymi, ma specjalny, dwoisty, by nie powiedzieć, że nieco

schizofreniczny, status w systemie podatkowym Państwa.

Z jednej strony spółka komandytowa jest regularnym

podatnikiem podatków pośrednich, w tym w szczegól-

ności podatku od towarów i usług. Z tej perspektywy

jest pełnoprawnym podmiotem gospodarczym. Z drugiej

zaś strony nie jest podmiotem podatkowym w zakresie

podatku dochodowego. Stanowi to swoisty urok spółki

komandytowej, ale jednocześnie źródło znaczących kom-

plikacji. Od strony, bowiem gospodarczej i operacyjnej,

by tak rzec, każdy podmiot gospodarczy musi znać swój

dochód, musi wiedzieć czy i na ile jego działalność jest

opłacalna. Zwłaszcza, gdy jest to podmiot większych roz-

miarów, który nie może, tak jak małe spółki osobowe,

oceniać swoich wyników jedynie w oparciu o kryterium

płynnościowo-gotówkowe, czyli przez ustalenie, czy

środki pieniężne są w kasie.

387 Z tej przyczyny trudno sobie wyobrazić klasyczną

spółkę komandytową prowadzącą rozległą działalność

gospodarczą wymagającą bieżącej kontroli przychodów i

kosztów bez własnego zarządczego rachunku dochodów,

przychodów i kosztów. Nie będzie to jednakże miało nic

wspólnego ze statusem spółki komandytowej względem

podatku dochodowego.

388 Podobnie trudno sobie wyobrazić spółkę komandytową

bez szczegółowego uregulowania obrotu gotówkowego i

wewnętrznych rozliczeń. Z praktycznego punktu widzenia

bowiem w klasycznej spółce komandytowej nie rozdziału,

między majątkiem spółki i majątkiem osobistym wspólni-

ków.

389 Ogólne zasady opodatkowania spółki komandytowej w

podatku dochodowym

5.1.1 Przesłanki przyjętego w przepisach rozwiązania

opodatkowania spółek osobowych

390 Spółka komandytowa, jako spółka osobowa nie podlega

opodatkowaniu od dochodów spółki, typowemu dla osób

prawnych. Oznacza to, iż z powodzeniem można zakwe-

stionować samo pojęcie dochodu spółki komandytowej.

Dochód z punktu widzenia przepisów podatkowych uzy-

skują jedynie wspólnicy. Tym samym opodatkowaniu pod-

legają poszczególni komplementariusze i komandytariusze,

z pominięciem spółki, jako podmiotu opodatkowania.

391 Rozwiązanie to ma po części charakter konwencjonalny,

można by sobie wyobrazić inne. Nie mniej przyjęty

obecnie model rozliczania podatku bezpośredniego ma

zasadnicze uzasadnienie teoretyczne. W pierwszej kolej-

ności wynika on ze ścisłego dychotomicznego podziału

podmiotów podatku dochodowego na osoby fizyczne i

prawne. W prawie podatkowym podział ten traktowany

jest z większą powagą, niż w prawie handlowym, w któ-

rym spółki osobowe w wielu aspektach traktowane są w

sposób analogiczny, do osób prawnych. Niektóre z typów

spółek, jak zwłaszcza spółka komandytowo akcyjna, są w

praktyce trudne do odróżnienia od spółek handlowych.

392 Teoretycznie, zatem nie byłoby zupełnie nie do pomy-

ślenia, by spółka osobowa rozliczała dochód jak odrębny

podmiot, na podstawie przepisów ustawy o podatku

dochodowym od osób prawnych. Zasadnicza trudność

jednak powstałaby w przypisaniu następnie dochodu po-

szczególnym wspólnikom. Nie tylko, dlatego, że spółka

Rozdział Piąty

Opodatkowanie i księgowość

spółki komandytowej

K om e n t a r z e R e s i n C o m m e r c i o

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część dziesiąta.

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE




K om e n t a r z e R e s i n C o m m e r c i o

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część dziesiata.

osobowa nie jest w stosunku do wspólników odrębnym

podmiotem. Ale też dlatego, że spółki osobowe nie

mają ustawowo ścisłych reguł związanych z dystrybucją

dochodu między wspólników. Nie ma tu uchwał o po-

dziale zysku, nie ma dywidendy, zaliczki na dywidendę

itp. Wszystko to razem powodu, że na ogół rzeczywiście

dochód spółki i dochód wspólnika stanowią pojęcia toż-

same.

393 O tym, z jak subtelnym i konwencjonalnym zarazem pro-

blemem mamy tu do czynienia nie świadczy choćby to, że

ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych także

używa (w art. 9a ust. 3) pojęcia prawa do udziału w zysku

spółki. Bo oczywiście zysk w spółce jest, natomiast spółka

nie ma dochodu w rozumieniu ustaw podatkowych.

5.1.2 Rozwiązanie ustawowe

394 Nie ma przepisu któryby określał, przepisy której z ustaw

w podatku dochodowym stosuje się do spółek osobo-

wych. Co najwyżej ustawa o podatku dochodowym od

osób prawnych ma wyraźnie określony zakres – dotyczy

zgodnie z jednoznacznym przepisem ustawy osób praw-

nych właśnie, zaś ustawa o podatku od osób fizycznych w

ogóle takiego definicyjnego zakresu swojej kompetencji

nie zawiera. Z tych jednak przyczyn domniemywać

można, że wszystko to, co nie może, siłą rzeczy należeć

do zakresu ustawy dotyczącej osób prawnych, należy do

zakresu drugiej z ustaw.

395 Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spół-

ka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika

z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8

ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa

w art. 10 ust. 1 pkt 3, czyli traktuje się je tak właśnie, jak

przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

396 Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym

od osób fizycznych (ustawa o podatku dochodowym

od osób fizycznych) przychody z udziału w spółce nie-

będącej osobą prawną u każdego podatnika określa się

proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z

zastrzeżeniem dotyczącym przychodów z pozarolniczej

działalności gospodarczej zawartym w ust. 1a, łączy się

z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód

podlega opodatkowaniu według progresywnej skali, o

której mowa w art. 27 ust. 1.

397 Decydujące znaczenie dla rozumienia tego przepisu sta-

nowiącemu przyzwolenie na liniowe, 19-procentowe

opodatkowanie wspólników spółki komandytowej, ma

owo zastrzeżenie zawarte w ust. 1a. Zgodnie z tym

przepisem przychodów z pozarolniczej działalności go-

spodarczej, zdefiniowanej w art. 10 ust. 1 pkt 3 nie łączy

się z pozostałymi źródłami przychodów z których dochód

podlega opodatkowaniu według progresywnej skali.

398 Nigdzie w ustawie o podatku dochodowym od osób

fizycznych nie pojawia się wprost przepis, zgodnie, z

którym dochody wspólników spółki osobowej opo-

datkowane są podatkiem liniowym tak, jak dochody z

pozarolniczej działalności gospodarczej. Co więcej, jako

zasadę opodatkowania pozarolniczej działalności gospo-

darczej przepisy formalnie przyjmują opodatkowanie

progresywne zgodnie z art. 27.

399 Możliwość poddania działalności gospodarczej opodatko-

waniu liniowemu wynoszącemu 19 proc., wynikającemu

z art. 30c ustawy pojawia się dopiero jako opcja w art. 9a

ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzależniona jest ona od złożenia stosownego oświadcze-

nia w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego,

czyli jest wyborem podatnika. skali. Wybór raz dokonany

rozciąga się automatycznie na kolejne lata chyba, że po-

datnik zmieni zdanie i złoży stosownej oświadczenie.

400 Zgodnie zaś z art. 9a ust 5 pkt 2 ustawy o podatku do-

chodowym od osób fizycznych w przypadku podatnika

będącego wspólnikiem spółki osobowej – bez względu

na to, czy prowadzi on oprócz tego indywidualną dzia-

łalność gospodarczą, czy też nie – wybór sposobu opo-

datkowania rozciąga się na wszystkie formy prowadzenia

działalności gospodarczej podlegające ustawie o podatku

dochodowym od osób fizycznych. Tym sposobem,

składając stosowne oświadczenie o wyborze liniowego

opodatkowania, wspólnik spółki komandytowej będący

osobą fizyczną podlegać będzie opodatkowaniu po-

datkiem liniowym z tytułu przychodu uzyskiwanego za

pośrednictwem spółki, jak i tytułu każdej innej działalności

gospodarczej indywidualnie prowadzonej.

401 Zasadę, która polega na niełączeniu w spółce komandy-

towej przychodów uzyskiwanych z tytułu prowadzenia

pozarolniczej działalności gospodarczej stosuje się do

rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków

niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat

a także ulg podatkowych związanych z prowadzoną

działalnością w formie spółki nie będącej osobą prawną.

402 Wspólnicy spółki komandytowej, zarówno komplemen-

tariusze jak i komandytariusze prowadzą odrębny rachu-

nek przychodów i kosztów związanych z udziałem w tej

spółce łącząc ów rachunek z rachunkiem przychodów i

kosztów związanych z wszelką inną działalnością gospo-

darczą, o ile taką prowadzą, oczywiście pod warunkiem

dokonania wyboru, o którym mowa wyżej.

403 W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się

dla celów podatkowych, że prawa do udziału w zysku

są równe. Przeciwnym dowodem jest oczywiście sama

umowa spółki komandytowej w tym zakresie, w jakim

ustala ona szczególne zasady podziału zysku.

5.1.3 Opodatkowanie osób prawnych będących wspólni-kami spółek osobowych

404 Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

formułuje owe zasady poniekąd tak, jakby gdyby wspól-

nicy spółki niebędącej osobą prawną, czyli także spółki

komandytowej w zupełności podlegali opodatkowaniu

tak, jak osoby fizyczne. Jednakże wspólnikami spółki

komandytowej mogą być także osoby prawne. W takim

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE






przypadku przy rozliczeniu przychodów wspólnika będą-

cego osobą prawną wejdzie w grę odpowiedni przepis

ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

(ustawa CIT), który dochody z takiej spółki każe łączyć z

całością dochodów spółki będącej osobą prawną.

405 Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od

osób prawnych przychody z udziału w spółce niebędącej

osobą prawną łączy się z przychodami każdego wspólnika

proporcjonalnie do posiadanego udziału. W taki sam spo-

sób traktowane są koszty uzyskania przychodów związane

z działalnością gospodarczą.

406 Spór na tym tle, jaki powstał i który został opisany w

interpretacjach podatkowych póki co nie ma istotnego

znaczenia dla podatników. Spór ten mianowicie sprowa-

dza się do tego, w oparciu o przepisy której z ustaw o

podatku dochodowym od osób fizycznych określać należy

wartość początkową wkładu niepieniężnego wnoszonego

do spółki osobowej. Wartość ta ma zasadnicze znacze-

nie nie tylko dla amortyzacji takiego środka, ale także dla

określenia kosztów uzyskania przychodu w przypadku

sprzedaży takiego środka.

407 Organa skarbowe stanęły tu na stanowisku, że w tej kwestii

zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodo-

wym od osób fizycznych także i wtedy, gdy wnoszącym

aport jest wspólnik będący osobą prawną. Zdaniem orga-

nów skarbowych nie ma możliwość stosowania przepisów

ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do

jakichkolwiek kwestii związanych z działalnością spółki

komandytowej.

408 Należy, stwierdzić ogólnie, że komplementariusze i ko-

mandytariusze podlegają opodatkowaniu stosownie do

zasad opodatkowania dotyczących swojego własnego sta-

tusu prawnego, to jest osoby prawne podlegają podatkowi

od osób prawnych, zaś osoby fizyczne i zrównane z nimi

podmioty podlegają opodatkowaniu przewidzianemu dla

osób fizycznych. Wynika to z prostej zasady, że dochód

uzyskiwany z działalności spółki osobowej nie zatrzymuje

się na szczeblu spółki i od razu trafia do wspólnika.

409 Bez naruszania integralności obu ustaw podatkowych

należałoby jednak choćby roboczo określić granice ich

stosowania w stosunku do spółek osobowych, w tym do

spółki komandytowej.

410 Granicą tą jest „wyjście” przychodu, rozumianego ewi-

dencyjnie i podatkowo, poza spółkę osobową. Wszystko,

co dzieje się wcześniej, oceniane będzie na podstawie

przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych.

411 Spółka komandytowa mimo swojej ułomności prawnej jest

właścicielem majątku we własnym imieniu. Tymczasem

Nie jest zarazem osobą prawną i w odniesieniu do majątku

spółki komandytowej przepisy ustawy CIT zastosowane

być nie mogą. Z drugiej strony jednak tam, gdzie chodzi już

o rozliczenie przychodów, kosztów i dochodów podat-

kowych – tam znajdą zastosowanie przepisy podatkowe

odnoszące się do statusu formalnego podatnika. Z punktu

widzenia podatkowego istnieją bowiem tylko dwa statusy:

osoby fizycznej i osoby prawnej.

5.1.4 Swoboda podziału zysku w spółce komandytowej

412 Jak o tym już wspomniano, sam podział zysku pomiędzy

poszczególnych wspólników w zupełności ukształtowa-

ny może być przez wspólników samych. Innymi słowy

wspólnicy spółki komandytowej, która w rzeczywistości

może być w pełni kontrolowana własnościowo przez

tą samą osobę fizyczną będącą wspólnikiem spółki ka-

pitałowej będącej komplementariuszem jak też będącą

komandytariuszem jako osobowa fizyczna - mogą wedle

swego uznania dokonać przesunięcia dochodu na wybrany

podmiot.

413 Podmiotem tym może być komandytariusz będący osobą

fizyczną. Jego dochód będzie poddany opodatkowaniu

liniowemu podatkiem dochodowym, stosowanym wobec

osób prowadzących działalność gospodarczą. W takim

przypadku zatem, o ile umowa spółka przewidywać

będzie np. podziału zysku w taki sposób, iż 5 procent

zysku przypadać będzie komplementariuszowi (spółce z

ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) a 95 procent

zysku przypadać będzie komandytariuszowi (będącemu

osobą fizyczną) oznaczać to będzie, że 95 procent zysku

uzyskiwanego w sensie ekonomicznym przez całą spółkę

przypadać będzie osobie fizycznej – komandytariuszowi i

zaraz kwota ta opodatkowana będzie liniowym podatkiem

o stawce 19 procent.

414 Reguła powyższa nie jest kwestionowana przez organa

skarbowe, choć oczywiście niewątpliwie zawiera ona

pewną sugestywną podatkową ułomność. Nie sposób

bowiem nie zauważyć, że możliwości uzyskiwania zy-

sku gospodarczo związane są lub co najmniej powinny

być, z wielkością nakładów na źródło przychodów. W

przypadku umownego ustalenia zysku przypadającego

poszczególnych wspólników związek ten zanika. Brak jest

jednak wyraźnych podstaw w przepisach podatkowych

pozwalającym organom podatkowym na ustalanie należ-

nego i słusznego zysku zgodnie z wielkością inwestycji w

spółkę.

Załączniki do części dziesiątej (uzupełnienie):

• KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnienido reprezentowania spółki

• KRS-WM Przedmiot działalności

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE






- /

Cz II

II.1 DANE OSOBY WCHODZ CEJ W SKŁAD ORGANU / WSPÓLNIKA UPRAWNIONEGO DOREPREZENTOWANIA SPÓŁKI

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osob fizyczn ?(Jeli zaznaczono odpowied „TAK” pola o numerach 7 i 8 nale y przekreli .) TAK NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiskazłoonego

3. Drugi człon nazwiska złoonego

MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI

4. Pierwsze imi 5. Drugie imi

6. Numer PESEL

0 0 0 0 4 5 6 7 1 8 2 0 0 8 3 5 6 7 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotycz ce osoby wchodz cej w skład organu reprezentacji

9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodz ca w skład organu reprezentacji jest zawieszona ?1

TAK NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzie – miesi c – rok)1 - -

II.2 DANE OSOBY WCHODZ CEJ W SKŁAD ORGANU / WSPÓLNIKA UPRAWNIONEGO DO

REPREZENTOWANIA SPÓŁKI1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osob fizyczn ?

(Jeli zaznaczono odpowied „TAK” pola o numerach 7 i 8 nale y przekreli .) TAK NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiskazłoonego

3. Drugi człon nazwiska złoonego

4. Pierwsze imi 5. Drugie imi

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotycz ce osoby wchodz cej w skład organu reprezentacji

9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodz ca w skład organu reprezentacji jest zawieszona ? 1

TAK NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzie – miesi c – rok)1 - -

Cz III

III.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJ CYCH WNIOSEK

PAWEŁ MAKULSKI

ŁUKASZ MORGA

12.08.2009

1Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczaj zawieszenie osoby wchodz cej w skład organu reprezentacji.

- /

KRS-WM PRZEDMIOT DZIAŁALNOCI

CORS

CentrumOgólnopolskichRejestrówS dowych

Krajowy Rejestr S dowy

Zał cznik do wniosku o rejestracj podmiotuw rejestrze przedsibiorców

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma / nazwisko i imi

„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI ” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Jeli opis rodzajów działalnoci nie mieci si na dwóch stronach zał cznika, wówczas nale y wypełni kolejne egzemplarze zał cznika „Przedmiot działalnoci”.

Cz

I

I.1 OPIS PRZEDMIOTU DZIAŁALNOCI WEDŁUG POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOCI (PKD)

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalnoci

4 1 1 0 ZREALIZACJA PROJEKTÓW BUDOWALNYCH ZWI ZANYCH ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW

. .1

4 1 2 0 Z ROBOTY BUDOWLANE ZWI ZANE ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW MIESZKALNYCH INIEMIESZKALNYCH

. .2

4 3 1 1 ZROZBIÓRKA I BURZENIE OBIEKTÓW BUDOWALNYCH

. .3

4 3 1 2 ZPRZYGOTOWANIE TERENU POD BUDOW

. .4

4 3 1 3 ZWYKONYWANIE WYKOPÓW I WIERCE GEOLOGICZNO – IN YNIERSKICH

. .5

4 3 2 9 ZWYKONYWANIE POZOSTAŁYCH INSTALACJI BUDOWALNYCH

. .6

4 3 3 1 ZTYNKOWANIE

. .7

4 3 3 2 ZZAKŁADANIE STOLARKI BUDOWALNEJ

. .8

4 3 3 3 Z POSADZKARSTWO, TAPETOWANIE I OBLICOWYWANIE CIAN

. .9

-

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalnoci

4 3 3 4 ZMALOWANIE I SZKLENIE

. .10

. .

. .

. .

. .

. .

. .

. .

. .

. .

. .

Cz II

II.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJ CYCH WNIOSEK

ŁUKASZ MORGA

PAWEŁ MAKULSKI

12.08.2009

• KRS-WM Przedmiot działalności

-

KRS-WKORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO

REPREZENTOWANIA SPÓŁKI

CORS

CentrumOgólnopolskichRejestrówS dowych

Krajowy Rejestr S dowy

Zał cznik do wniosku o rejestracj lub o zmian danychpodmiotu

w rejestrze przedsibiorców lub rejestrze stowarzysze,innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i

publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / Firma

„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI ” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Jeli osób wchodzcych w skład organu lub wspólników reprezentuj cych spółk jest wi cej ni dwóch, informacje o nich nale y wpisa nakolejnych egzemplarzach zał cznika KRS-WK. W przypadku, gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informacj o sposobie reprezentacji nale y wpisa tylko na pierwszym egzemplarzu zał cznika, a na pozostałych pole oznaczone numerem 3 przekreli .

Cz I

I.1 OKRELENIE ORGANU PODMIOTU / WSPÓLNIKÓW UPRAWNIONYCH DOREPREZENTOWANIA SPÓŁKI , KTÓRYCH DOTYCZY WPIS

1. Zgłoszenie dotyczy:

1. Organu uprawnionego doreprezentacji podmiotu 2. Wspólników uprawnionych do

reprezentowania spółki 3. Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w czci I.1 nale y przekreli .W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w czci I.2 nale y przekreli .

2. Nazwa organu

I.2 INFORMACJA O SPOSOBIE REPREZENTACJI PODMIOTU(Informacja obejmuje:- sposób reprezentowania podmiotu przez zarzd, je eli został powołany,- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeli została ustanowiona prokura,- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna – wskazanie osób reprezentuj cych osob

prawn w spółce, której wpis dotyczy.)

3. Sposób reprezentacji

DO REPREZENTACJI SPÓŁKI W ZAKRESIE WSZYSTKICH CZYNNOCI S DOWYCH I POZAS DOWYCH UPOWANIONYJEST KOMPLEMENTARIUSZ – SPÓŁKA MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI ,REPREZENTOWANA Ł CZNIE PRZEZ DWÓCH CZŁONKÓW ZARZ DU TEJE SPÓŁKI.

KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnienido reprezentowania spółki

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE




Elastyczne zatrudnienie (s. 6)

Marta Mianowska, specjalistka z zakresu

prawa pracy – w przyszłym roku zostanie

adwokatem – została poproszona przez

pewne pismo prawnicze o napisanie tekstu

na temat elastycznych form zatrudnienia. Na

naszych łamach publikujemy rozbudowaną

wersję tekstu na temat work-sharing oraz job-

sharing. Jak dotąd nikt nie wymyślił dobrze

brzmiących polskich nazw dla tych rozwiązań

prawnych.

W dużym uproszczeniu można powiedzieć,

że chodzi o takie formy zatrudnienia, w któ-

rych pracownicy będą pracować wtedy, gdy

będzie dla nich praca oraz będą robili to, co

najlepiej potrafią. Wprowadzenie owych

przepisów uświadamia zarazem, jak bardzo

sztywne i „biurokratyczne” są istniejące regu-

lacje prawa pracy.

Pośrednio jest to także informacja na

temat stosunkowo niewielkiego jeszcze

rozpowszechnienia nowych form za-

trudnienia. Ideowo wymyślone na czas

głębszego kryzysu niż ten, który faktycznie

miał miejsce, rozwiązania te wydają się po

prostu niezbędne w zmiennej choć dojrzałej

gospodarce wolnorynkowej.

Podpis elektroniczny (s. 10)

Wprowadzanie i zwłaszcza upowszechnia-

nie podpisu elektronicznego w Polsce można

bez wahań nazwać procesem obarczonym

niekończącymi się niepowodzeniami. Nie-

koniecznie należy za wszystkie z nich winić

twórców prawa – niewątpliwie mamy tu do

czynienia z zupełnie zasadniczym oporem

materii.

Dziś już chyba można bez obaw powie-

dzieć, że pierwotnie wprowadzone przepisy

dotyczące podpisu elektronicznego były po

prostu zbyt skomplikowane, zwłaszcza

w konfrontacji z korzyściami, na razie bardzo

ograniczonymi, które ze stosowania podpisu

elektronicznego miałyby wynikać.

Ania Woźniakowska-Dębiec, nasza utalen-

towana praktykantka z wakacji mijającego

roku napisała podsumowujący tekst na temat

podpisu elektronicznego. Kontekst artykułu

wyznaczał przyjęty jeszcze na wiosnę mijają-

cego roku projekt nowej ustawy o podpisie

elektronicznym. Niestety, projekt rozmył się

w czeluściach prac legislacyjnych. Niemniej

wiedza zawarta w tekście będzie przydatna

– także z perspektywy przewalczania owego

oporu materii.

Product placement (s. 12)

Marcin Stachowicz, pracujący od dwóch

miesięcy w Kancelarii student ostatniego

roku Wydziału Prawa i Administacji pochyla

się nad problematyką product placement . Jest

to w istocie rzeczy kwestia nieuregulowana

w polskim prawie, choć przecież samo

zagadnienie jest obecnie widoczne każdego

dnia na ekranach telewizorów i w kinach.

Product placement to pomysł na reklamę

na poły diabelski, dlatego skuteczny. Chodzi

o to, by w prezentowane publicznie treści

fabularne i artystyczne wmontować przeko-

nanie o unikalnym, szczególnym znaczeniu

poszczególnych marek i produktów. Ponie-

waż product placement ma w sobie z definicji

coś nieledwie podstępnego – jasne jest, że

regulacja tej sfery jest niezbędna.

Reguły związane z product placement,

stanowiące implementację odpowiedniej

dyrektywy unijnej, znaleźć się mają w

ustawie o Krajowej Radzie Radiofonii i Tele-

wizji. Projekt nowelizacji rząd zatwierdził już

w lipcu 2010.

Obowiązkowe szkolenia farmaceu-

tów (s. 15)

W tejże gospodarce wolność coraz częściej

jest skojarzona z obowiązkami, których kiedyś

byśmy nie brali w najmniejszym stopniu pod

uwagę, skoro mamy do czynienia z wolnym

rynkiem. Z tym ostatnim jest jednak tak, że

rosnąca produkcja i sprzedaż leków powo-

duje zwiększenie ryzyk dla konsumentów.

W ten sposób wyjaśnić należy rolę obowiąz-

kowych szkoleń dla farmaceutów, które opi-

suje w swoim tekście Kasia Kryla.

Co ciekawe, przepisy te obowiązują od

czasów „przed-unijnych” – rozporządzenie

będące aktem wykonawczym pochodzi

z 2003 roku.

Z przepisów tych wynika parę interesu-

jących wniosków – najbardziej ogólny jest

taki, że tam, gdzie wchodzi w grę zdrowie

i życie konsumentów, tam sfera wolności

przedsiębiorców musi być ograniczana.

Z przekonaniem można stwierdzić, że to

nie jest koniec ograniczania wolności w imię

bezpieczeństwa.

Komentarze Res in Commercio

(s. 18)

Ustawodawca, rzeklibyśmy złośliwie po-

stawił nas w sytuacji dwuznacznej . W chwili,

gdy mamy publikować ostatni, ale za to naj-

ważniejszy, podatkowy rozdział opracowa-

nia na temat spółki komandytowej – ustawą

z dnia 25 listopada 2010 roku wprowadzo-

na została zasadnicza zmiana do przepisów

regulujących opodatkowanie wspólników

spółek osobowych. W sposób zasadniczy

zmienia ona podatkowe „właściwości” spół-

ki komandytowej. Do kwestii tej wrócimy

w następnym numerze miesięcznika.

Res in Commercio

grudzień 2010

Kancelaria Tomczak & Partnerzy

Spółka adwokacka

jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą

doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.

Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-

akcje w obrocie kapitałowym, bankowym

a także w obrocie nieruchomościami. Kan-

celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-

cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje

bieżącą działalność firm.

Partnerzy Kancelarii:

Karolina Kocemba,

Michał Tomczak.

Adwokaci i Radcowie Prawni:

Wioletta Januszczyk.

Samodzielni prawnicy:

Katarzyna Bielat,

Marta Mianowska,

Karolina Muskała,

Jakub Salwa.

Prawnicy:

Izabela Frąckiewicz,

Katarzyna Kryla,

Dominika Latawiec,

Joanna Ostojska,

Ewelina Pichet,

Jakub Pietrasik.

Wsparcie pozaprawnicze:

Iwona Drabik (tłumacz),

Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),

Iwona Jaroszewska,

Ilona Jędrzejczyk,

Anna Waśko,Izabela Wilkowska.

Adres:

Tomczak & Partnerzy Spółka Adwokacka,

ul. Podwale 3/9

00-252 Warszawa, Polska

Telefon:

+48 22 33 96 500

Telefax:+48 22 33 96 501

Strona:

www.tomczak.pl

ISSN 2081 - 9056

Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospo-

darczego redagowany jest przez zespół w składzie

Izabela Frąckiewicz, Dominika Latawiec i MichałTomczak. Współpracownikami miesięcznika i autorami

tekstów są prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy

a także inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co

w ich notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.

Miesięcznik składany jest w programie InDesign

firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest Wojciech Wilk.

S T R E S Z C Z E N I E



Flexible employment (p. 6)

Marta Mianowska, a specialist in employ-

ment law who next year will become an

attorney-at-law, was asked by a certain legal

bulletin to write a text devoted to flexible em-

ployment forms. In our pages we publish an

extended version of a text on work-sharing

and job-sharing. So far, no one has invented

suitable Polish equivalents for those legal

concepts.

To put it simply, one may say that it is

about such employment forms which will

be undertaken by employees only when

they find an appropriate job and when they

do what they may do best. Introduction of

new provisions make us aware of rigidity and

“bureaucratic” nature of existing regulations

pertaining to the employment law. For us, it

is indirect information that the notions have

been insufficiently spread in Polish jurisdiction.

Devised for the purposes of a crisis more

serious than that which actually took place,

the above solutions seem to be necessary in

an unstable, however, mature, free market

economy.

Electronic signature (p. 10)

Introduction and, in particular, populariza-

tion of an electronic signature in Poland may

be without hesitation referred to as a process

doomed to ongoing failure. Not necessarily

should the creators of law be blamed for all

these unsuccessful attempts – undoubtedly,

they may be justified by simple and omni-

present resistance of the matter. Today one

may with no fear say that initially introduced

provisions pertaining to the electronic signa-

ture were simply too complicated, especially

when confronted with potential profits which

- for the time being – are quite limited.

Anna Woźniakowska-Dębiec, a trainee who

this summer completed her legal internship

at our Law Office, wrote a commentary per-

taining to an electronic signature. The article

was inspired by the adoption of a draft act on

electronic signature. Unfortunately, the draft

was blurred in the depths of legislative works.

However, the information presented in the

text may prove useful – also from the angle

of overcoming the matter resistance.

Product placement (p. 12)

Marcin Stachowicz, a student of law, wor-

king at the Law Office for two months, gives

his attention to product placement Actually

this matter is not governed by Polish law,

however, the notion itself does exist and is

each day visible on cinema and TV screens.

Product placement as an idea for the adver-

tisement is almost devilish, and therefore

effective. The main assumption consists in

introducing a unique and particular meaning

of individual makes and products to publicly

presented feature and artistic contents. Sin-

ce product placement implies – by definition

– something almost treacherous – it goes

without saying that the regulation of this

area is quite necessary.

The rules pertaining to product placement

and constituting implementation of a proper

EU directive are to be placed in the act on

National Broadcasting Council – the draft

amendment was already approved by the

government in July 2010.

Compulsory trainings for pharmaci-

sts (p. 15)

In this economy freedom is more and more

frequently associated with duties which in old

days would have not been taken into slightest

consideration since currently we have to do

with a free market. However, the increasing

freedom of producing and selling goods re-

sults in a growing number of consumer risks.

In such a way the role of compulsory trainings

for pharmacists needs to be explained, which

is in more detail described by Kasia Kryla.

What is more interesting, those provisions

have been effective since „pre-union” times

– a regulation being an executive act derives

from 2003.

Several thought-provoking conclusions

need to be drawn – the most general may

be summarized in the following way: where

consumers’ health and life are taken into

consideration, the entrepreneurs’ freedom

must be limited. One may convincingly state

that it is not the end of restricting the freedom

for the sake of security.

Commentaries in Res in Commercio

(p. 18)

One could say that the legislator maliciously

placed us in an ambiguous situation. When

we have to publish the last, nevertheless,

the most important chapter pertaining to

a limited partnership – by virtue of the act of

25 November 2010 there was introduced

an essential amendment to the provisions

governing taxation of partnerships’ share-

holders. It basically changes tax “properties”

of a limited partnership. We will refer to this

matter in more detail in the next edition of

our monthly.

Res in Commercio

December 2010

Monthly Res in Commercio . Law Practice is editedby the team composed of: Izabela Frąckiewicz,Dominika Latawiec and Michał Tomczak. The fur- ther parties involved in the issuance of a monthly as well as authors of texts are lawers employed at

Tomczak & Partners Law Office and other lawyers

invited to cooperation, which fact was marked in their biographical notes.

The monthly is created in Adobe InDesign and de-

signed by Wojciech Wilk .

Tomczak & Partners Law Officeis

A professional counselling company render-

ing advisory services in the field of commer-

cial law. The law office is chiefly preoccupied

with transactions concerning the capital and

bank turnover as well as real estate business.

Furthermore, it runs a specialist section of

pharmaceutical as well as telecommunicationlaw and provides services pertaining to the

companies’ current activities.

Partners:

Karolina Kocemba,

Michał Tomczak.

Attorneys-at-law and Counsellors:

Wioletta Januszczyk.

Leading Lawyers:

Katarzyna Bielat,

Marta Mianowska,

Karolina Muskała,

Jakub Salwa.

Associates Lawyers:

Izabela Frąckiewicz,

Katarzyna Kryla,

Dominika Latawiec,

Joanna Ostojska,

Ewelina Pichet,

Jakub Pietrasik.

Extralegal Support:

Iwona Drabik (translator),

Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),

Iwona Jaroszewska,

Ilona Jędrzejczyk,

Anna Waśko,

Izabela Wilkowska.

Address:

Tomczak & Partners Law Office,

3 Podwale St. upt. no 9,

00-252 Warsaw, Poland

Telephone number:

+48 22 33 96 500,

Telefax:

+48 22 33 96 501

Website:

www.tomczak.pl

ISSN 2081 - 9056

S U M M A R Y

res in commercio 12/2010

Documents