safari 145

8/14/2019 Safari 145

http://slidepdf.com/reader/full/safari-145 1/66

A-PDF Merger DEMO : Purchase from www.A-PDF.com to remove the watermark

http://www.a-pdf.com/

http://www.a-pdf.com/

8/14/2019 Safari 145


÷_hÎÌ,‹ƒ¿±fiı≠¿ÎÂ¿—

fi√ıLƒÏ‰…›

Á_’Îÿ¿—ËWÎ˝·’W¿HÎÎ˝

‹¬M≤WÃÏÕÎ¥fi÷◊Î·ı±ÎµÀ˚Á—

ËWÎ˝·’W¿HÎÎ˝

¿·ÎÁËÎ›¿˘— ¿ıÂ‰«Î‰ÕÎ,±Ï‹÷ÂÎË

‹ÎÏ·¿—ËWÎ˝·’„O·¿ıÂLÁ.±‹ÿÎ‰Îÿ.

‹ƒHÎV◊Îfi—

±ı·Î¥Õ±˘ŒÁıÀ,√˘‹÷Ì’fl,±‹ÿÎ‰Îÿ.

Ï¿o‹÷—’_ÿflwÏ’›Î

12±_¿˘fi_·‰Î…‹—

¤Îfl÷‹Î_—wÎ.180.’flÿıÂ‹Î_—wÎ.1,300

24±_¿˘fi_·‰Î…‹—¤Îfl÷‹Î_—wÎ.360

‰ı⁄ÁÎ¥À—www.safari-india.com

¥-‹ı·—

·‰Î…‹‹ÎÀı—

[email protected]

ÁÒ«fi˘,’Ï÷¤Î‰˘÷◊Î±L›‹ÎÏË÷Ì‹ÎÀı—

[email protected]

’hÎT›‰ËÎflfi_ÁflfiÎ‹_—

ËWÎ˝·’„O·¿ıÂLÁ,212-215,

±Îfi_ÿ‹_√·-3,¿˘fl⁄Î›˘Àı¿fiÌÁÎ‹ı,

’Ïfl‹·ø˘ÏÁ_√’ÎÁı,±ıÏ·Á⁄˛Ì…,

±‹ÿÎ‰Îÿ-380006.

Œ˘fifi_⁄Á—26461698÷◊Î26438033

¿Î›‹Ì√˛ÎË¿˘±ı’hÎT›‰ËÎfl‰¬÷ı’˘÷Îfi˘·‰Î…‹fi_⁄fl±«Ò¿·¬‰˘.

Copyrights : Harshal Publications

212 to 215, Anand Mangal-3, Opp. Core

Biotech, Near Parimal Crossing, Ellisbridge

Ahmedabad-380 006.

Tel. : 2646 16 98 / 2643 80 33

à±ıÏ’·,2006à«ˆ hÎ-‰ÂÎ¬1928

±_¿fi_ —145

1“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006

√›Î ‹ÏËfiı ±Î’HÎı I›Î_ ⁄ı ’Á_√˘ ±ı‰Î ⁄L›Î ¿ı …ı ¤Îfl÷Ì› ±◊÷_hÎfiÎ Œı·Î÷ÎT›Î’fiÎ ÷ı‹… ±Î_÷flflÎWÀÌ› ⁄Ωfl‹Î_ ¤Îfl÷Ì› ¿o’fiÌ±˘fi _ V÷fl ÿÂÎ‰÷Î ⁄ıVÀ µÿÎËflHÎ

⁄fiÌ flèÎÎ. ⁄ıµ ’˛Á_√˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì Ωı≥±ı.Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ ∂ΩjÎ˘÷ √HÎÎ÷Ì ’‰fi«yÌfi_ ±Î’HÎı I›Î_ ‰WÎ˘◊Ì µI’Îÿfi ¿fl÷Ì

’Ò HÎıfiÌ Á ·˘fi fiÎ‹fiÌ ¿o’fiÌ±ı ‹Î«fiÌ 17 ‹Ì ÷ÎflÌ¬ı ⁄ı„S…›‹fiÌ ËÎfiÁıfi ÀÎLÁ‹ÌÂfi≥LÀflfiıÂfi· fiÎ‹fiÌ ¿o’fiÌfiı wÎ.2500 ¿fl˘Õ‹Î_ ¬flÌÿÌ ·Ì‘Ì. ’‰fi«yÌ ‹ÎÀı Ï‰LÕÀ⁄Î≥fi ⁄fiÎ‰÷Ì Ï‰rfiÌ ÷ı ⁄ÌΩ fi_⁄flfiÌ ‹˘ÀÌ ¿o’fiÌ Ë÷Ì. ËÎfiÁıfifiÎ ¿Îfl¬ÎfiÎ‹Î_Ë‰ı Á ·˘fi ’˘÷ÎfiÎ ⁄ÎLÕ fiı‹ ÷ı‹… Àı„@fi¿· ÁË›˘√ ËıÃ‚ Ï‰LÕ À⁄Î≥fi ÷ˆ›Îfl¿flÂı. Á ·˘fiı ¤flı·Ì ⁄Ì∞ ŒÎ‚ »ı¿ «Ìfi‹Î_ »ı, F›Î_ ÷ı wÎ.258 ¿fl˘ÕfiÎ …_√Ì fl˘¿ÎHÎÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ fi‰ _ ¿Îfl¬Îfi _ V◊Î’Ì flËÌ »ı. ±Î “Ï‰ÿıÂÌ ±Îø‹HÎ”fiı «Ìfiı ‹Îfi¤ıfl ±Î‰¿Î› *»ı, ¿ı‹ ¿ı Ï‰ÿıÂÌ ‹ÒÕÌfiı ÿıÂfiÎ Ï‰¿ÎÁ‹Î_ ÷ı ‰Î’flÌ Â¿Âı.

Ë‰ı ⁄ÌΩı ’Á_√ ¿ı …ı ¤Îfl÷fiÌ ÕÎ. flı~Ì ·ı⁄˘flıÀflÌfiÎ fiÎ‹ı ÿ…˝ ◊›˘. ¤Îfl÷fiÌ

ÀÎ’-Àıfi ŒÎ‹ÎV› ÏÀ¿· ¿o’fiÌ±˘‹Î_ ⁄ÌΩ ø‹ı Ï⁄flÎ…ı·Ì ÕÎ. flı~Ì ·ı⁄˘flıÀflÌı ’HÎÁ·˘fifiÌ ‹ÎŒ¿ ‹˘À˘ Á˘ÿ˘ ’ÎÕu˘ »ı. ‹Î«˝ 4, 2006 fiÎ fl˘… …‹fiÌfiÌ ⁄ÌÀÎŒÎ‹fiÎ‹fiÌ ŒÎ‹Î ¿o’fiÌfiı ÷ıHÎı ¬flÌÿÌ ±fiı ÷ı ⁄ÿ· wÏ’›Î ±œÌ ËΩfl ¿fl˘Õ √HÎÌ ±ÎM›Î.Ë‰ı ÷ı ¿o’fiÌ ’fl Á_’Ò HÎ ‹ÎÏ·¿Ì ÕÎ. flı~Ì ·ı⁄˘flıÀflÌfiÌ »ı.

¤Îfl÷Ì› ±◊÷_hÎfiÌ ⁄ÿ·Î÷Ì ÷Á‰Ìflfi˘ A›Î· ±Î’‰Î ‹ÎÀı Á·˘fifi˘ ÷◊Î ÕÎ.flı~Ì ·ı⁄˘flıÀflÌfiÎı ÿÎ¬·Îı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÀÎ_@›Îı ¿ı ⁄ıµ ’Á_√ ÷ÎΩ »ı ÷ı‹ flı¿˘ÕÛ-⁄ı¿fl’HÎ »ı. ¿˘≥ ¤Îfl÷Ì› ¿o’fiÌ±ı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ±ÎÀ·Ì …_√Ì fl¿‹fiÎ ÁÎÀÎ‹Î_ Ï‰ÿıÂÌ¿o’fiÌfiı ¬flÌÿÌ fi◊Ì. ±Î ⁄ıµ ’Á_√˘ ¤Îfl÷Ì› ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ·¬Î≥ Â@›Î ÷ı ‹ÎÀı ¿›_’Ïfl⁄‚ ÏfiÏ‹kÎ ⁄L› _ Ë˘‰Îfi _ ‹Îfi˘ »˘ ? ¿˘≥ ±ı¿Îÿ ’Ïfl⁄‚ ÷˘ ΩHÎı fi◊Ì, ’HÎ ÁÎ◊Ì‹Ëk‰fi_ ±ı … ¿ı ¤Ò ÷¿Î‚‹Î_ ¤Îfl÷ ’˘÷ı ±Î‰Î_ “T›Î’ÎflÌ ±Îø‹HÎ˘” ¬Î‚Ì «Ò @› _ »ı.

“±Îø‹HÎ˘”fiÌ Âw±Î÷ ◊≥ 1991 fiÎ ±flÁÎ◊Ì ¿ı F›Îflı wÏœ« V÷ (±fiı ±‹¿ ËÿıÁÎQ›‰ÎÿÌ) Ï‰«ÎflÁHÎÌ ’Õ÷Ì ‹Ò¿Ìfiı ±Î’HÎı µÿÎfl ±ÎÏ◊˝¿ fiÌÏ÷ ±’fiÎ‰Ì. ÿıÂfiÎ±◊÷_hÎfiı ’Ëı·Ì ‰Îfl ‰Ïr¿ ⁄Ωfl‹Î_ ¬Ò S· _ ‹Ò ¿Ì ÿı‰Î›_. ’ıMÁÌ ¿˘·Î, ¿˘¿Î ¿˘·Î, Ï¡À˘·ı≥, fiıÂfi· ’ıfiÎÁ˘Ïfi¿, Á˘fiÌ, √Õ›fl, Ï…·ıÀ ‰√ıflı …ı‰Ì ¬‹÷Ì‘fl ‹„SÀ-fiıÂfi·¿o’fiÌ±˘fiı I›Îflı ¤Îfl÷‹Î_ flÁ ’Õu˘. ¤Îfl÷fi _ ‰HÎ¬ıÕÎ›ı· _ ±⁄Ωı ÕÎ·flfi _ ⁄Ωfl ‹ı‚‰‰Î‹ÎÀı ±ı ¿o’fiÌ±˘±ı ±ËŸ ÁÎ‹ÀÎ_ ‘Î‹Î_ fiÎA›Î_ I›Îflı ÷ı‹fiÎ ±ı CÎ˘ÕÎ’Ò fl ÁÎ‹ı ÁÎQ›‰ÎÿÌÏ‰«Îfl˘ ‘flÎ‰÷Ì ±fiı¿ V‰›_Áı‰Ì Á_V◊Î±˘ Ï‰fl˘‘fiÎ_ ’ÎÏÀ›Î_ ·≥fiı ‹ıÿÎfiı ’ÕÌ. flÎ≥fi˘’‰÷ ¿flÌfiı µËÎ’˘Ë ‹«ÎT›˘. Ï‰ÿıÂfiÎ Á’flΩ›LÀ˘ ±Î’HÎÌ ¿o’fiÌ±˘fi˘ Ï⁄fiıÁCÎ‹fl˘‚Ì fiÎ¬ı ±fiı Áfl‰Î‚ı ¤Îfl÷‹Î_ ⁄ı¿ÎflÌ ±ÎHÎÌ ÿı ±ı‰Ì ÷ı‹fiı ¤Ì÷Ì Ë÷Ì. Ë¿Ì¿÷ı±ı ¤Ì÷Ì flÎ¬‰Îfiı ¿˘≥ ¿ÎflHÎ fi Ë÷ _, ¿ı‹ ¿ı ÿflı¿ ‹„SÀ-fiıÂfi· ¿o’fiÌ ¤Îfl÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ_

‹Ò Ï‚›Î_ ¤ı√Î ±⁄Ωı wÏ’›Î ’HÎ fiÎ¬Ì flËÌ Ë÷Ì. ¿fl˘Õ˘ ·˘¿˘ ‹ÎÀı fl˘…√ÎflÌfiÌ fi‰Ì÷¿˘ ÷ıHÎı ¬˘·Ì ±Î’Ì Ë÷Ì. Ï‰ÿıÂÌ ¿o’fiÌ±˘fiÎ ±Î√‹fifiı ’√·ı ◊›ı·˘ ÁÎ◊Ì ‹˘À˘·Î¤ ±ı ¿ı ¤Îfl÷fiÎ ⁄Ωfl‹Î_ V’‘Îfi _ ÷k‰ ’Ëı·Ì ‰Îfl ±ÎT› _. ’ÏflHÎÎ‹ı ±ı¿«øÌ ÂÎÁfi¤˘√‰÷Î µI’Îÿ¿˘fiÎ ‹Î◊ı ‰WÎ˘ Á ‘Ì flËı·˘ ÷Î… ·Î_⁄ı √Î‚ı ∂÷›˘ ±fiı µ’¤˘¿÷ÎfiÎ‹Î◊ı ÷ı Â˘P›˘. “¿Lu ‹fl ≥ ‘ Ï¿o√” ±ı V·˘√fi ’ ı„@À· V‰w’ı ΩHÎı ¿ı ±‹·Ì ⁄L› _.

±Î ⁄‘˘ ¿‹Î· µÿÎfl ±ÎÏ◊¿ fiÌÏ÷fi˘, …ıfiÎ ¿ÎflHÎı ¤Îfl÷‹Î_ …_√Ì Ï‰ÿıÂÌ ‹ÒÕÌ±Î‰Ì, ⁄ıL¿˘±ı »|ı ËÎ◊ı Ï‘flÎHÎ Âw ¿› * ±fiı ¿˘ÂıÀÎ‹Î_ ’ÒflÎ›ı·Ì Á·˘fi ÷◊Î ÕÎ. flı~Ì·ı⁄˘flıÀflÌ …ı‰Ì ËΩfl˘ ¿o’fiÌ±˘fiı ±¤ ÷’Ò‰ Ï‰¿ÎÁ ¿fl‰ÎfiÌ ÷¿˘ ‹‚Ì. ±Î ¿‹Î·…ıHÎı ¿flÌ ⁄÷ÎT›˘ ±ı µÿÎfl ±ÎÏ◊¿ fiÌÏ÷fiÎ ’HÎı÷Î ’Î‹ ·Î’Ï÷ ‰ıÓ¿À fiflÏÁ_Ë flÎ‰fiı±Î…ı ¿˘HÎ ›Îÿ ¿flı »ı ? ¤Îfl÷fiÎ ±ı ¤ ÷’Ò ‰ ‰ÕÎ ’‘Îfi ÿıÂfiı µF…‰‚ ¤Ï‰W› ±Î’Ìfiı

’˘÷ı ¤Ò ÷¿Î‚‹Î_ ÁÎ‰ ¤·Î≥ √›Î »ı. µÿÎfl ±ÎÏ◊¿ fiÌÏ÷fiÎ ’_ÿfl‹Î ‰WÎ˝ ÏfiÏ‹kÎı ±ı¿Á·Î‹ ±ı ÿÌCÎºWÀÎfiı fiÎ‹ !à --ËWÎ˝·’W¿HÎÎ˝

8/14/2019 Safari 145


7“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006

‰L› ∞‰˘fiÎ_ Á_flZÎHÎ ‹ÎÀı ‰ˆÏr¿ ‘˘flHÎı ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷Ì ‰SÕÛ ‰Î≥SÕ·Î≥Œ ŒLÕ(À>_¿‹Î_ WWF) Á_V◊Î±ı ÏË‹Î·›fiÌ ’Ì√‚÷Ì ÏË‹ÁÏfl÷Î±˘ Ï‰Âı Ë‹HÎÎ_ ±ı¿‰ˆiÎÎÏfi¿ flÌ’˘ÀÛ ’˛√À ¿› ˝. ‰ˆiÎÎÏfi¿ flÌ’˘ÀÛ ’›Î˝‰flHÎfiı ·√÷˘ Ë˘› ÷˘ V‰Î¤ÎÏ‰¿flÌ÷ı ÷ı Ï«_÷Î…fi¿ Ë˘›. WWF fi˘ flÌ’˘ÀÛ ’HÎ ’˛¿ÚÏkÎÏ‰t˘fiı Ï«_÷Î ¿flÎ‰ı ÷ı‰˘ »ı.

ÏË‹Î·›fiÌ ’‰˝÷‹Î‚Î‹Î_ ËΩfl˘ ÏË‹fiÿÌ±˘ ±Î‰ı·Ì »ı, …ı‹fi˘ ¿<· Ï‰V÷Îfl·√¤√ 37,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ◊Î› »ı. WWFfiÎ ‹÷ı ±ı …_√Ì Ï‰V÷Îfl ’ˆ¿Ì 67Ñ …ıÀ·Î Ï‰V÷Îfl ’fl B·˘⁄·‰Î˜Ï‹*√fiÌ ‹ÎÃÌ ±Áfl˘ Ωı‰Î ‹‚Ì »ı. M≤J‰ÌfiÎ ‰‘÷Î ÁflıflÎÂ÷Î’‹Îfifiı ·Ì‘ı ⁄flŒ ø‹Â— ’Ì√‚÷Îı Ω› »ı ±fiı ÏË‹-fiÿÌ±˘ ±HÎ‘Î›Î˝ ‰ı√ı

’˘÷Îfi_ ¿ÿ Á_¿˘«Ì flËÌ »ı. √_√Î fiÿÌfi_±ZÎ›’ÎhÎ √HÎÎ÷Ì √_√˘hÎÌ ÏË‹fiÿÌ ‰ÎÏWÎ˝¿23 ‹ÌÀfl ·ı¬ı ’Ì»ıËÃ ¿flÌ flËÌ »ı. fiı’Î‚fiÌ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ I›Î_ ¬Q⁄Ò ÏË‹fiÿÌfiÌ ’HÎ ±ı‰Ì… ’Ïfl„V◊Ï÷ »ı. ±ıÕ‹LÕ ÏË·ıflÌ±ı ±fiı fi˘√ı ˝÷ıfiÏÁ_√ı 1953‹Î_ ¬Q⁄Ò ÏË‹fiÿÌfiÎ flV÷ı

±ı‰flıVÀ ’fl ±Îfl˘ËHÎ ¿›* Ë÷_ ±ı ‰¬÷ıÏË‹fiÿÌfi˘ …ı T›Î’ Ë÷˘ ÷ı ±Î…ı ’«ÎÁı¿‰WÎ˝ ’»Ì ·√¤√ «Îflı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·˘CÎÀÌ √›˘ »ı. µkÎfl-’Ïç‹ı ÷ÎÏ…Ï¿V÷Îfi‹Î_ ±Î‰ı·Ì …√÷fiÌ ÁÎˆ◊Ì ‹˘ÀÌ ÏË‹fiÿÌŒıÕ«ıL¿˘‹Î_ (…‹HÎÌ ÷Á‰Ìfl) ’HÎ ’Ì»ıËÃfi˘ ÿ˘fl Ωı‰Î ‹Y›˘ »ı.

ÏË‹Î·› ’‰˝÷‹Î‚ÎfiÌ ÏË‹fiÿÌ±˘ ‰WÎı˝ÿËÎÕı 86,00,000 CÎfi ‹ÌÀfl …ıÀ·_’Ì‰Î·Î›¿ ‹ÌÃ<_ ’ÎHÎÌ √_√Î,ÏÁL‘, ⁄˛õ’hÎ, ≥flÎ‰÷Ì,›·˘ flÌ‰fl ±fiı ›Î_√IÁı …ı‰ÌfiÿÌ±˘fiÎ V‰w’ı ¤Îfl÷,

⁄Î _√·Î ÿıÂ, Q›Îfi‹Îfl,’ÎÏ¿V÷Îfi ±fiı «Ìfifiı ±Î’ı»ı. ÏË‹ÁÏfl÷Î±˘ Ωı ËÎ·fiÎ‰ı√ı ’Ì»ıËÃ ¿fl÷Ì …Âı ÷˘≥.Á. 2100 Á‘Ì‹Î_ ÷ı‹fi_±„V÷I‰ ·√¤√ fiÎ⁄Ò ÿ ◊Âı±ı‰ _ WWF fiÎ ÷…iÎ˘fi _‹Îfi‰_ »ı. ÿÏZÎHÎ ±ıÏÂ›ÎfiÌ30 ◊Ì 40 À¿Î ’˛Ωfiı I›Îflı

’Ì‰ÎfiÎ ’ÎHÎÌfiÌ ¬ı Ó« ‰fl÷Î›ÎÏ‰fiÎ flËı‰ÎfiÌ fi◊Ì.à

à B·˘⁄· ‰ÎÏ‹*√fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ±ı¿ ÷ÎΩı flÌ’˘ÀÛ‰Î_«˘, …ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fiıÂfi· Vfi˘ ±ıLÕ ±Î≥ÁÕıÀÎ ÁıLÀfl fiÎ‹fiÌ (fiÎÁÎ ËV÷¿fiÌ) Á_V◊Î±ı√›ı ‹ÏËfiı ±ÎM›˘ »ı. B·˘⁄· ‰ÎÏ‹*√fiÌ M≤J‰ÌfiÎµkÎfl ‘˛‰ ’˛ÿıÂ ’fl ¿ı‰Ì fiÃÎflÌ ±Áfl˘ ’Õı »ı÷ıfi˘ ±P›ÎÁ ±ı Á_V◊Î 1978 fiÌ ÁÎ·◊Ì ¿flÌflËÌ »ı. 2005 fiÎ ‰WÎ˝fi˘ ÷ıfi˘ flÌ’˘ÀÛ …HÎÎ‰ı»ı ¿ı µkÎfl ‘˛‰ ’˛ÿıÂfiÎ Á‹ƒÌ⁄flŒfiÌ «Îÿfl Ë‰ı ⁄Ë ’Î_¬Ì ◊≥

»ı. (2005 fi_ ‰WÎ˝ µkÎfl ‘˛‰’˛ÿıÂfiÎ ≥Ï÷ËÎÁfi_ ÁÎˆ◊Ì ËÎ˜À‰WÎ˝ Ë÷_. ÁflıflÎÂ ÷Î’‹Îfi‹Î_ ±ı‰WÎı˝ 0.730 Áı„SÂ›Áfi˘ ‰‘Îfl˘ fi˘Ó‘Î›˘ Ë÷˘.)±ËŸ fi¿ÂÎ‹Î_ ÿÂÎ˝T›_ »ı ÷ı‹ ⁄ÏŒÛ·Ì «Îÿflfi˘Œı·Î‰˘ ±ı¿ Á‹›ı »ı¿ flÏÂ›ÎfiÎ ÁÎ≥Ï⁄Ïfl›ÎÁ‘Ì Ë÷˘--±fiı ÷ıfi _ ¿ <· ZÎ ıhÎŒ‚ Ë÷ _70,00,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl ! M≤J‰ÌfiÎ ‰‘ÌflËı·Î ÷Î’‹Îfiı ’Î_« … ‰WÎ˝‹Î_ ⁄flŒfiı ±ıÀ·˘’Ì√Î‚Ì ‹Ò@›˘ ¿ı ±Î…ı ÷ı 53,00,000 «˘flÁ

Ï¿·˘‹ÌÀfl ’Òfl÷˘ ÁÌÏ‹÷ flèÎ˘ »ı. fiıÂfi· Vfi˘±ıLÕ ±Î≥Á ÕıÀÎ ÁıLÀflfiÎ ÷…iÎ˘fi_ ‹Îfi‰ _ »ı ¿ıB·˘⁄· ‰Î˜Ï‹*√fiÌ Á‹V›Î ‰÷˝‹Îfi ÿflı «Î· flËÌ ±fiı M≤J‰Ìfi_ ÁflıflÎÂ ÷Î‹’Îfi Ωı ‰‘÷_flèÎ _ ÷˘ «Î· ÁÿÌ ’ÒflÌ ◊÷Î Á‘Ì‹Î_ µkÎfl ‘˛ ‰’ÿıÂfi˘ ⁄flŒ ¿ÿÎ« Á_’Ò HÎ˝ fiÎ⁄Ò ÿ ◊Î› ÷ı‹ »ı.à

5fUyjflgff+ afo:;tffgff[gf[ 5f;flgff[ jff/tf]+ u,ff[af,f jff[Ldf:+uf

8/14/2019 Safari 145


Fo r Yo u r I n f o r mat io n

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 20068

‰Î›¿Î— ¿˘·ıVÀfl·◊Ì Ëo‹ıÂÎ ⁄«‰_ Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı V‰ÎVJ› ‹ÎÀı ±ı «fl⁄Ì›@÷ ’ÿÎ◊˝

fi¿ÁÎfi¿Îfl¿ »ı.

‰ÎV÷Ï‰¿÷Î— ±ı¿ ’˛ffi ÷fl÷ K›Îfi’fl ±Î‰ı »ı — ‰Ê˘◊Ì fiı√ıÏÀ‰ ’„O·ÏÁÀÌfi˘¤˘√ ⁄fi÷Î ±Î‰ı·Î ¿˘·ıVÀfl·‹Î_ Ωı

±‰√HÎ˘ … ¤›Î˝ Ë˘› ÷˘ ‹ÎHÎÁ ÁÏË÷·√¤√ ÿflı¿ Á∞‰fiÎ ÂflÌflı µIøÎ_Ï÷ÿflQ›Îfi ¿˘·ıVÀfl·fiÎ µI’Îÿfi ‹ÎÀıfi_¬ÎÁ ⁄Î›˘·˘Ï…¿· ÷_hÎ ¿ı‹ Ï‰¿ÁÎT› _?±Î Á_›˘…fi/C27H46O ’˛I›ı ŒÕ¿˘ ’ıÿÎ◊Î› ±ı‰˘ ÷ıfi˘ ŒflÌ ŒflÌfiı ±ı¿‹ÎhÎ (»÷Î_@›Îflı¿ Ωfi·ı‰Î) ±‰√HÎ Ë˘› ÷˘ ±ı ¿ı‘‹fiÌ‹Î_ ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ ’fl ÷ıfiÎ’˘’ÕÎ ⁄ÎuÎ ’»Ì ·˘ËÌfi_ “±˜À≥” ‰Ëfi ◊÷ _ fi◊Ì, ±ıÀ·ıwÏ‘flÎÏ¤ÁflHÎfi_ ≥WÀ÷‹˚ ·ı‰·…‚‰Î› ±ı ‹ÎÀı ‰‘ Ωıfl ·ÕÎ‰÷_±fiı O·Õ ’˛ıÂfl ‰‘Îfl÷_ xÿ› ·Î_⁄ı√Î‚ı Œı· Ω› »ı.

’fl_÷ ±ÎÀ·Î‹Î_ ¿˘·ıVÀfl·fi˘⁄‘˘ ’Ïfl«› ±Î‰Ì √›˘ ?⁄Î›˘¿ıÏ‹VÀˇÌfiÌ fi…flı Ωı÷Î_ ÷˘ fiÏË, ¿ı‹¿ ı ÏÁyÎfiÌ ⁄Ì∞ ÁÎ≥Õ ’HÎ±˘‚¬‰Î·Î›¿ »ı--±fiı ÷ı …‹Î ’ÎÁ_

¿˘·ıVÀfl·fiÎ fiı√ıÏÀ‰ ’Ëı·Ò ¿fl÷Î_±fiı¿√b_ ‹…⁄Ò÷ »ı. ±ı¿ ‰Î@›‹Î_ ¿Ë˘÷˘ ¿˘·ıVÀfl· Ï‰fiÎ ‹Îfi‰∞‰fi Á_¤‰ıfiÏË. ±Î flèÎÎ_ ÷ıfiÎ_ hÎHÎ ⁄ Ïfi›ÎÿÌ ¿ÎflHÎ˘—

à Á˙◊Ì ‹Ëk‰’ÒHÎ˝ ±ı‰Î VÀıfl˘≥Õ’˛¿ÎflfiÎ Ë˘‹ ˝LÁ ⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀıfi˘ ¿Î«˘‹Î· ¿˘·ıVÀfl· »ı. ±ı¿ VÀıfl˘≥Õ Ë˘‹ ˝fi±ıLÕˇ˘…ıfi »ı, …ı ’vÊfiÎ ÂflÌflfi_ ’vÊ…ı‰_ CÎÕ÷fl ¿flı »ı. ÿÎœÌ-‹Ò»◊Ì ‹Î_ÕÌfiı

±ı¿oÿflı ¤flÎ‰ÿÎfl VfiÎ› ‰Î‚Î ÂflÌflfi _ √Ãfi÷ıfiÎ ’˛÷Î’ı ◊Î› »ı. jÎÌfiÌ ÂflÌflfl«fiÎ

‰‚Ì ±ıVÀˇ˘…ıfi ¿Ëı‰Î÷Î ⁄ÌΩ VÀıfl˘≥ÕË˘‹ ˝fifiı ±Î¤ÎflÌ »ı. ±ıVÀˇ˘…ıfifiÎ ÷◊Î±ıLÕˇ˘…ıfifiÎ flÎ˜ ‹ÏÀÏfl›· ÷flÌ¿ı ÂflÌfl‹Î_

¿˘·ıVÀfl· fi Ë˘› ÷˘ ’A÷ ‰›ı jÎÌ ±fiı’vÊ ±ı‰˘ ’Î›Îfi˘ ΩÏ÷¤ıÿ ÁΩ˝› fiÏË.à ÂflÌfl‹Î_ ¿˘·ıVÀfl·fi _ ⁄Ì…\ _ ¿Î› ’HÎ

±√I›fi_ »ı. ±Î «fl⁄Ì›@÷ Á_›˘…fi¿˘ÏÀÛ¿˘VÀıfl˘≥Õ fiÎ‹fiÎ …\ÿÎ Ë˘‹ ˝LÁ ’ıÿÎ¿fl ı » ı , … ı±˘ ¬˘flÎ¿fiÎ ’ ˛ ˘ ÏÀfifi ı’«Î‰‰Î‹Î_ ÷ı‹… Á¿ÛflÎ ’ıÿÎ ¿fl‰Î‹Î_

’Î›Îfi˘ fl˘· ¤…‰ı »ı. ¿˘·ıVÀfl· ‰Õı⁄fi÷Î ±ıSÕ˘VÀfl˘fi fiÎ‹fiÎ …\ÿÎ Ë˘‹ ˝LÁ‰‚Ì ÂflÌfl‹Î_ ‹ÌÃÎfiÎ ’˛‹ÎHÎfiı Á_÷Ï·÷

flÎ¬ı »ı. ±Î T›‰V◊Î ∞‰fiflZÎ¿ »ı, ¿ı‹¿ı ÂflÌflfiÎ ¿˘Ê˘fiÌ ±_ÿfl ÷ı‹… ⁄ËÎfl’ÎHÎÌfiÌ ‹ÎhÎÎ ±fiı ZÎÎfl˘fiÌ ‹ÎhÎÎ ‰E«ıfi_Á_÷·fi ·Î_⁄˘ ‰¬÷ ¬˘fl‰Î› ÷˘ ¿˘Ê˘∞‰_÷ flËÌ Â¿÷Î fi◊Ì. «ıkÎÎ÷_hÎfiÎ ¿˘Ê˘‹Î_‰Ì…‚Ì¿ ÏÁBfi·˘ flÎÁÎ›ÏHÎ¿ ⁄ıÀflÌfiÌ…ı‹ ’˘ÀıÏÂ›‹ ±fiı Á˘ÏÕ›‹ ‰Õı ’ıÿÎ ◊÷ÎË˘›, ‹ÎÀı ¿˘Ê˘‹Î_ ZÎÎfl˘‰Î‚Î ≥·ı@Àˇ ˘·Î≥ÀƒÎ‰HÎfi_ flÎÁÎ›ÏHÎ¿ ⁄_‘ÎflHÎ T›‰„V◊÷ fi

…‚‰Î› ÷˘ ‹√…fi_ fiıÀ‰¿Û ’HÎ ÁÏø›flËı‰_ ‹U¿ı· »ı. ¿˘Ê fiÎ‹fiÌ ¿<ÿfl÷Ì

⁄ıÀflÌfiÎ ≥· ı@À ˇ ˘·Î≥À ƒÎ‰HÎ‹Î _’˘ÀıÏÂ›‹-Á˘ÏÕ›‹ …ı‰Î ZÎÎfl˘ ÁÎ‹ı’ÎHÎÌfiÌ ‹ÎhÎÎ Ëo‹ıÂÎ ›˘B› ‹Î’ı Ω‚‰Ìfiı

¿˘·ıVÀfl· ‹√…fiÎ ÀıÏ·Œ˘Ïfi¿ Á_ÿıÂÎ-T›‰ËÎflfiı ∞‰_÷ flÎ¬ı »ı. ’fl˘ZÎ flÌ÷ı Ωı÷Î_÷flÁfi_ ’HÎ Ïfi›‹fi ¿fl‰Î‹Î_ ‹˘À˘ ŒÎ‚˘±ıSÕ˘VÀfl˘fi Ë˘‹˘˝LÁfi˘ »ı, …ı‹fi _±„V÷I‰ Áfl‰Î‚ı ¿˘·ıVÀfl·fiı ±Î¤ÎflÌ »ı.

à Ï‰ÀÎÏ‹fi-D ÁÎ◊ı ’HÎ ¿˘·ıVÀfl·fi˘fiÎ÷˘ ±˘»˘ √Îœ fi◊Ì. ÂflÌflfiı ⁄ÌΩ_Ï‰ÀÎÏ‹fi˘ ¬˘flÎ¿ ‹ÎflŒ÷ ⁄Îfl˘⁄Îfl ‹‚ı,F›Îflı Ï‰ÀÎÏ‹fi-D ÷ıHÎı ÁÒ›˝’˛¿ÎÂ ‰Õı

⁄fiÎ‰‰Îfi_ flËı »ı ±fiı ÷ı Ïø›Î‹Î_ ‰‚Ì’Î»\_ ¿˘·ıVÀfl· ‹Ò‚ CÎÀ¿ ÁÎÏ⁄÷ ◊Î›»ı. ‹ÎHÎÁfiÌ I‰«Î ’fl ÁÒ›˝fiÎ_ ’ÎflΩ_⁄·ÌÏ¿flHÎ˘ ’Õı I›Îflı I‰«Î fiÌ«ıfi_ ¿˘·ıVÀfl·flÎÁÎ›ÏHÎ¿ ’˛Ï÷Ïø›Î ¶ÎflÎ ¿˘·ı¿ı„SÁ-Œıfl˘·‹Î_ w’Î_÷fl ’Î‹ı »ı. ¿˘·ı¿ı„SÁŒıfl˘·±ı … Ï‰ÀÎÏ‹fi-D, …ıfi˘ ÂflÌflfiı fl¬ı

±¤Î‰ ‰fl÷Î› ÷˘ ËÎÕ¿Î_ ¿ı„SÂ›‹fiı÷◊Î Œ˘VŒflÁfiı √ËHÎ ¿flÌ Â¿÷Î_ fi◊Ì.Ï‰ÀÎÏ‹fi-D fiÌ µHÎ’ ·Î_⁄ı √Î‚ıËÎÕ¿Î_‹Î_ ⁄flÕ÷Î ·Î‰Ì ÿı »ı. ËÎÕ¿Î_fiı¬˘¬·Î_ ¿flÌ fiÎ¬ı »ı. ËÎÕ¿Î_‹Î_¬‹HÎœ˘¿‚Î_ …ı‰Ì ⁄ÎflÌ¿ Ω‚Ì ’ÕÌΩ› »ı. ±Î˜„VÀ±˘’˘fl˘ÏÁÁ ¿Ëı‰Î÷Ì(±fiı @›Îflı¿ ⁄ıÃÎÕ< Õ˘ÂÌ‹Îfiı ¿‹flı◊Ì‰Î‚Ì ÿı÷Ì) ±ı „V◊Ï÷ › ‰Î‰V◊Î‹Î_ ’ıÿÎ

fi ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı … ¿ı ¿˘·ıVÀfl· ±ı‰Ìfi˘⁄÷ ±Î‰‰Î ÿı÷_ fi◊Ì.

ÁÒ ¿‰˘ I›Îflı ÁŒıÿ ’Î‰Õfl …ı‰Î ÿı¬Î÷Î

(µ’flfi˘ Œ˘À˘) ¿˘·ıVÀfl·‹Î_ ±ÎÀ±ÎÀ·Î√HÎ˘ Ë˘‰Î »÷Î_ ·˘¿˘fiÌ fi…flı ÷ıfiÌ≥F…÷ ¿ı‹ fi◊Ì ? ±ı¿ … ¬Î‹Ì±ı ÷ıfiı⁄ÿfiÎ‹ ¿›* »ı. ’ÎHÎÌ‹Î_ ÷ı ƒÎT› fi◊Ì,‹ÎÀı ‰‘ÎflÎfiÎ ¿˘·ıVÀfl·fi˘ ’ıÂÎ⁄ ‰ÎÀıÏfi¿Î· ◊Î› fiÏË. ±Î ¿Î›˝ ‹ÎÀı HDLfiÎ‹fiÎ ¬ÎÁ Ω÷fiÎ ’˛˘ÏÀfifiÌ …wfl ’Õı,…ıfiÌ ¿‹Ì flËı ÷˘ ·˘ËÌfi_ ¿˘·ıVÀfl·‘‹fiÌ‹Î_ ±_ÿflfiÎ ¤Î√ı ’˘’ÕÌw’ı ⁄ÎÌ

÷ıfiı choke-up ¿flÌ ÿı »ı. ±ı¿ Á_¤Ï‰÷’ÏflHÎÎ‹ — Â˘¿Á¤Î.à

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 9

af0: o~,f]gfl hgfl 5f[-lvf[ Biffz[ 5fc[,ff LjfXjfif]R sztff+ nf[-f[ hgf;f+cfz siff[:

±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı

±‹ıÏfl¿Îfi˘ ΩHÎÌ÷˘ ±◊˝ÂÎjÎÌ (÷ı‹… ’‹¬ËıflÌ À%‹fifi˘ ¤ÎÏ‰ ‰ÎÏHÎF›‹_hÎÌ) «ÎSÁ˝ Á˘›fl L›Ò ›˘¿ÛfiÎ ⁄ÎflÎ‹Î_ ÁˆÏfi¿‰ÎË¿…ËÎ…fiÎ ÷Ò÷¿ ’fl ±ÎflÎ‹¬flÂÌ œÎ‚Ìfiı ÷ıfiÎ Ï‹hÎ ÁÎ◊ı ⁄ıÃ˘ Ë÷˘. …ËÎ…¡ÎLÁ …‰Î ‹ÎÀı µ’Õ‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ‹Î_ Ë÷_. ∂÷Îw±˘ ‹ÎÀı ⁄fiı·Î …ËÎ…‹Î_±I›Îflı ÁÎ‹ÎL› ’ıÁıL…fl˘ ⁄Ë ±˘»Î Ë÷Î. ’›˝À¿˘ ÷˘ Ï⁄·¿<· fiÏË. ÁˆÏfi¿˘fiÌ’·ÀHÎ˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì «ÕÌ flËÌ Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ›fl˘’Ì ¤ÒÏ‹ ’fl «Îflı¿ ‰Ê˝ ◊›ı¬ı·Î÷_ ’˛◊‹ Ï‰r›© ÷ıfiÎ ±_Ï÷‹ ÿ˘fl‹Î_ Ë÷_ ±fiı Ï⁄˛Àfi, ¡ÎLÁ, ⁄ı„S…›‹,√˛ÌÁ ‰√ıflı Ï‹hÎ flÎWÀˇ˘fiÎ_ ·U¿fl˘ ÁÎ◊ı ‹‚Ìfiı ±‹ıÏfl¿fi ÁıfiÎ ¿ˆfl Ï‰SËı‹fiÎ…‹˝fiÌ ÁÎ‹ı »ıS·˘ Ïfiç›ÎI‹¿ Á_√˛Î‹ ¬ı·Ì ·ı‰Î ‹Î√÷Ì Ë÷Ì. 1918 fiÌ√˛ÌW‹ ∑÷fi˘ Á‹› ±ı ‹ÎÀı ±fi¿>‚ Ë÷˘, ±ıÀ·ı …ËÎΩı ‹ÎflŒ÷ fi‰Î ÁˆÏfi¿-¿ÎŒ·Î ›fl˘’ ‹˘¿·‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎÎ Ë÷Î.

«ÎSÁ˝ Á˘›flfi_ …ËÎ… fl‰ÎfiÎ ◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ fiÎÏ‰¿˘ hÎHÎ Â⁄’ıÀÌ±˘÷Ò÷¿fiÎ ¿ÃıÕÎ ’ÎÁı ‹Ò¿Ì √›Î. Áfl‚ flÌ÷ı ¿flÎ›ı·Ì ËıflŒıfl Ωı÷Î_ ÷ı ¬Î·Ì…HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. Á˘›flfiı ÷ı‹… ±ıfiÎ Ï‹hÎfiı fi‰Î≥ ·Î√Ì. …ËÎ…ı ·_√fl µ’ÎÕuÎ’»Ì›ı Â⁄’ıÀÌ±˘ F›Î_fiÌ I›Î_ flËÌ I›Îflı ‰‘ fi‰Î≥ ·Î√Ì. ±Î ’Ò‰˝÷ˆ›ÎflÌ¿˘fiÎ ‹ÎÀı Ë÷Ì ?

…‰Î⁄ ‹‚‰Î‹Î_ ⁄Ë Ï‰·_⁄ fi ◊›˘.±˜À·Î„LÀ¿’ÎflfiÌ ⁄ı ÁM÷ÎË ·Î_⁄Ì ›ÎhÎÎfiÎË∞ ÷˘ ‹Î_Õ ⁄ı Ïÿ‰Á ‰ÌI›Î ±ı‰Î‹Î_ ’Ëı·Ì

Â⁄’ıÀÌ ‰Î’fl‰Îfi˘ Á‹› ±Î‰Ì √›˘. ±ı¿Q≤÷ÿıË ÷ı‹Î_ ⁄_‘ ¿flÌ fiÎÏ‰¿˘±ı ÷ıfiı…‚Á‹ÎÏ‘ ±Î’Ì. ◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘ ’»Ì ⁄Ì∞±fiı I›Îfl ⁄Îÿ hÎÌ∞ Â⁄’ıÀÌ ’HÎ Á‹ƒ‹Î_ÿŒfi ’Î‹Ì. «ÎSÁ˝ Á˘›flfiı ΩHÎ‰Î ‹Y›_ ¿ıhÎHÎ ±‹ıÏfl¿fi ÁˆÏfi¿˘ «ı’Ì Œ˚·‹Î_ ’À¿Î›ÎË÷Î ±fiı «ı’ ∞‰·ıHÎ fiÌ‰Õu˘ Ë÷˘. ’‰ÎÁÿflQ›Îfi ±Î‰_ ⁄fiÌ Â¿ı ±ı‹ ‘ÎflÌfiı …Â⁄’ıÀÌfi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿flÎ›˘ Ë÷˘.

Á‹› ‰ÌI›˘ ÷ı‹ ¬ ‰ÎflÌfi˘ ±Î_¿ ‰‘÷˘√›˘. ±ı¿ı› Â⁄’ıÀÌ Ë‰ı fi Ë÷Ì, ±ıÀ·ı

fiÎÏ‰¿˘±ı Q≤÷ÿıË˘fiÎ ’√ı ‰…Ïfi›Î_⁄Î_‘Ì ÷ı‹fiı Á‹ ƒ‹Î_ µ÷ÎflÌ ÿÌ‘Î. ⁄Îflı¿Ïÿ‰Á ’»Ì ‰…Ïfi›Î_ ’HÎ ¬ÒÀÌ ’ÕuÎ_I›Îflı Q≤÷ÿıË˘fiı …ËÎ…fiÎ ’Î»·Î ÷Ò÷¿’fl Ëfl˘‚⁄_‘ ·ıÀÎ‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î, F›Î_’‰fifiÌ ·Ëıfl˘ Œ · fiÎ «ı’Ì ∞‰Îb±˘fiı‰‘ ’Î»‚ Á‹ƒ ÷flŒ CÎÁÕÌ Ω› ±fiı…ËÎ…‹Î_ ‰‘ «ı’ fi Œı·Î› ÷ı‰Ì ·U¿flÌ±ŒÁfl˘fiı ÷ı‹… ¿M÷Îfifiı ±ÎÂÎ Ë÷Ì.¿‹fiÁÌ⁄ı ±ı‰_ fi ⁄L›_. ⁄ÌΩ hÎHÎÏÿ‰Á ⁄Îÿ …ËÎ… ¡ÎLÁfiÎ ÁıLÀ fiııfl⁄_ÿflı ’Ë˘ÓE›_ I›Îflı ±Î√‚-’Î»‚fiÎ_⁄ı› ÷Ò÷¿˘ ’fl Q≤÷ÿıË˘ ¬Õ¿Î›Î Ë÷Î.ÿ˘œÁ˘◊Ì ’˘HÎÎ ⁄VÁ˘ ÁˆÏfi¿˘ ÷ı‹…fiÎÏ‰¿˘ ‹Î›Î˝ √›Î Ë÷Î. ⁄ÌΩ ±fiı¿…HÎÎ «ı’√˛V÷ Ë÷Î.

±Î √˘ÎflÌ Á‹ ƒÌ ›ÎhÎÎfi˘ ⁄fiÎ‰fi ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ √ÎF›˘ ¿ı fi ¡ÎLÁfiÎ_±¬⁄Îfl˘±ı ÷ıfiı «‹¿ÎT›˘. µ’ıZÎÎfi_

¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ›©ı «Õı·Î ⁄‘Î ÿıÂ˘‹Î_‰÷˝‹Îfi’hÎ˘ ’fl ÁıLÁflÂÌ’fiÎ ±_¿<Â˘Ë÷Î. ’ ˛Ω‹Î _ √¤flÎÀ Œ ı·Î‰÷ÎÁ‹Î«Îfl˘ »Î’‰Î ÁÎ‹ı ’Î⁄_ÿÌ Ë÷Ì.≥LŒ˚·±ıLÎfiÌ Ï⁄‹ÎflÌ ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı‹ËÎ‹ÎflÌfi _ V‰w’ ’¿ÕÌ flËÌ Ë÷Ì, »÷Î_±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷ı‹… ›fl˘’Ì ÿıÂ˘‹Î_ CÎHÎÎ¬flÎ ·˘¿˘fiı ÷ıfiÌ T›Î’¿÷Îfi˘ A›Î·fi Ë÷˘. Q≤I›fiÎ À¿˘flÎ …ı‹fiÎ ⁄ÎflHÎı

’Õı ÷ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ·˘¿˘ «ı’Ì Œ˚· ÁÎ◊ı ’˘÷Îfiı ¿ÂÌ ÏfiV⁄÷ Ë˘‰Îfi_

8/14/2019 Safari 145


vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200610

‹Îfi÷Î fi Ë÷Î. ±Î‹ı› «Îfl‰Ê˝ ·Î_⁄Ì ¿Á˘ÀÌfiÎ ±_÷ı’ÒHÎÎ˝ËÒÏ÷fiÎ ±Îflı ’Ë˘Ó«ı·Î

Ï‰r›©‹Î _ Á˙fi ı ‰‘ Ïÿ·«V’Ì Ë÷Ì. »ı‰Àı …^fi,1918 Á ‘Ì‹Î_ F›Îflı V’ıfifiÎ 80 ·Î¬fiÎ√Ïfl¿˘fiı Œ˚·fi˘ «ı’ ·ÎB›˘ ±fiı ÿfl‹ÏËfiı ÁflıflÎÂ 2,000 …HÎÎfi˘¬ ‰ÎflÌ±Î_¿ ‰‘Ìfiı ±˘Ï«_÷˘ ⁄‹HÎ˘ ◊›˘I›Îflı ’Ëı·Ì‰Îfl ±ı fl˘√fi˘ ‰ÎV÷Ï‰¿«Ëıfl˘ ’˛¿ÎÂ‹Î_ ±ÎT›˘. V’ıfi ’˛◊‹Ï‰r›©‹Î_ Á_Õ˘‰Î›_ fi Ë÷_, ±ıÀ·ı I›Î_

ÁıLÁflÂÌ’ fi Ë÷Ì. V’ıÏfiÂ ‰÷˝‹Îfi-’hÎ˘ ÿfl ı¿ ±Î‘Îfl¤Ò÷ Á‹Î«Îfl»Î’‰Îfiı ‹@÷ Ë÷Î_. ≥LŒ˚·±ıLÎfiÎÿıÂT›Î’Ì fl˘√«Î‚Îfiı ÷ı‹HÎı ±ıÀ·Ì’˛ÏÁÏ© ±Î’Ì ¿ı ⁄ÌΩ ›fl˘’Ì ÿıÂ˘fiÎ÷ı‹… ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ·˘¿˘±ı ÷ı ±Î’ÏkÎfiıV’ıfifiÌ ’ıÿÎÂ √HÎÌ ·Ì‘Ì. ±Î fl˘√fiıV’ıÏfiÂ Œ˚· fiÎ‹ ±Î’Ì ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›_.Ë¿Ì¿÷ı fl˘√ V’ıfi‹Î_ fiË˘÷˘ µÿ˚¤T›˘.

µÿ˚¤‰V◊Îfi CÎb_ ¿flÌfiı ±‹ıÏfl¿Î

Ë÷_. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ¿ÿÎ« I›Î_fiÎ ¿ıLÁÎÁflÎF›fiÌ Œ˘ÀÛ Ïfl·ı ¬Î÷ıfiÌ ·U¿flÌ»Î‰HÎÌ, F›Î_ ±ı »Î‰HÎÌfiÎ … ’Î˜SÀˇÌŒÎ‹˝fi˘ Ï‰ÊÎb ’˘÷Îfi˘ ±Î¿Îfl’˛¿Îfl⁄ÿ·Ìfiı ÁˆÏfi¿˘fiÎ_ ŒıÓŒÁÎ_‹Î_ ⁄ÕÛ Œ˚·fiÎ

Q›ÒÀLÀ ‰Î≥flÁ ÷flÌ¿ı ÿÎ¬· ◊÷˘ Ë÷˘. ’˛˘ÏÀfifi _ ⁄ÎèÎ ¿‰« ÷ıHÎı‹Îfi‰ÂflÌflfiÎ ¿˘Êw’Ì ÷Î‚Î‹Î_ ⁄_‘⁄ıÁ÷Ì «Î‰Ì ÷flÌ¿ı ŒÌÀ ◊Î›±ı flÌ÷ı ⁄ÿ·Ì fiÎA› _ Ë÷ _. ‰Î≥flÁı bird-to-humanfi˘ …Q’ «˘yÁ

¿›Î ±flÁÎ‹Î_ ·√ÎT›˘ ÷ı ¿˘fiı ¬⁄fl, ’HÎ ‹Î«˝ 11, 1918 fiÎfl˘… Œ˘ÀÛ Ïfl·ıfiÌ »Î‰HÎÌ‹Î_ ÷ıfiÌ ’˛◊‹ ±Áfl Ωı‰Î ‹‚Ì. ±ı¿ÁˆÏfi¿ı Œ˘…fiÎ ÷⁄Ì⁄ Á‹ZÎ ÷Î‰fiÌ, ‹Î◊ÎfiÎ ÿ¬Î‰ÎfiÌ ±fiı √‚Î‹Î_ Á˘ΩfiÌŒÏfl›Îÿ ¿flÌ. Ïÿ‰Á ’Òfl˘ ◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ ÷ıfiÎ …ı‰Î 100 ¿fl÷Î_ ‰‘ ¿ıÁ˘fi˘Ó‘Î›Î ±fiı ‹ÏËfi˘ ’Òfl˘ ◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ 1,100 ÁˆÏfi¿˘ ‹Î_ÿ√ÌfiÎ Ï⁄»Îfiı’À¿Î›Î, …ı‹Î_◊Ì 46 …HÎÎ Q≤I› ’ÎQ›Î. ±ı¿fi˘ «ı’ ¬Î_ÁÌ ±fiı »Ÿ¿ ‹ÎflŒ÷⁄ÌΩ ±fiı¿fiı ·ÎB›˘ Ë÷˘.

Œ˘ÀÛ Ïfl·ıfiÌ ·U¿flÌ »Î‰HÎÌfiı ±ÎÁ’ÎÁfiÎ Ï‰V÷Îfl˘◊Ì ±Ï·M÷ flÎ¬‰ÎfiÌ÷¿ıÿÎflÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë˘÷ ±fiı ÷ıfiÎ ÁˆÏfi¿˘fiı »Î‰HÎÌ‹Î_ … flËı‰Îfi_ Œfl‹Îfi

±ÎM›_ Ë˘÷ ÷˘ ‹Îfi‰ ÷‰ÎflÌ¬fiÌ Á˙◊Ì ‰‘ ¬‰ÎflÌ…fi¿ ‹ËÎ‹ÎflÌ ¿ÿÎ« À‚ÌΩ÷, ’HÎ ÷ıfiı ⁄ÿ·ı ÷tfi Ï‰’Ïfl÷ ¿Î›˘˝ ◊›Î_. ’Ïç‹ ›fl˘’‹Î_ ·Õ÷Î ±‹ıÏfl¿Ì·U¿flfiÎ ÁıfiÎ’Ï÷ …fifl· FË˘fi ’ÏÂ*√fiı Ï‰r›©fiÎ ±Î¬flÌ …_√ ‹ÎÀı ‰‘ ÁÏfi¿˘fiÌ …wfl Ë÷Ì. ‹Î«˝, 1918 ‹Î_ ÷ıfiÌ ‹Î√HÎÌfiı ±fiÁflÌ 84,000ÁÏfi¿˘fiı ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ±ıÏ’˛·, 1918 ‹Î_ ⁄ÌΩ 1,18,000 ÁÏfi¿˘fiı›fl˘’ ‹˘¿·‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. ±Î‹Î_ ·√¤√ 30,000 ÁˆÏfi¿˘ Œ˘ÀÛ Ïfl·ıfiÌ»Î‰HÎÌfiÎ Ë÷Î. CÎHÎÎfiı Œ˚·fi˘ «ı’ ·Î√Ì «Ò@›˘ Ë÷˘. »Î‰HÎÌ◊Ì fiÌ¿‚Ìfiı flıS‰ı‹ÎflŒ÷ ⁄_ÿfl Á‘Ì …÷Ì ‰¬÷ı ÷ı‹HÎı ÀˇıfifiÎ ¿‹˝«ÎflÌ±˘fiı «ı’ ·√ÎÕu˘ ±fiı ÷ı¿‹˝«ÎflÌ±˘ ‰‚÷Ì ‹ ÁÎŒflÌ ¬ıÕÌfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¤˙√˘Ï·¿ ¿ıLƒ …ı‰Î ¿ıLÁÎÁflÎF›‹Î_ ’Î»Î Œ›Î˝ I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Œ˚·fiÎ ‰Î≥flÁ ’HÎ ·ı÷Î √›Î.

⁄Ì∞ ÷flŒ ›fl˘’ …‰Î fiÌ¿‚ı·Î_ …ËÎΩı ’fl ÷Ò÷¿ fiÌ«ıfiÎ ⁄_Ï‘›ÎflŒÎ·¿Î‹Î_ «ı’√˛V÷ ÁˆÏfi¿˘ ¶ÎflÎ Ïfifl˘√Ì ÁˆÏfi¿˘fiı Œ˚·fiÌ Ï⁄‹ÎflÌ ¤ıÀ ‹‚Ì±fiı ›fl˘’fiÎ ‹˘fl«ı ÷‹Î‹ ±‹ıÏfl¿fi ÁL› F›Îflı Ï⁄˛Àfi, ¡ÎLÁ, ⁄ı„S…›‹,√˛ÌÁ ‰√ıflı Ï‹hÎ flÎWÀˇ˘fiÎ_ ·U¿fl ÁÎ◊ı Ë‚Ì¤‚Ì √›_ I›Îflı Œ˚·fiÎ ’˛ÎHÎCÎÎ÷¿‰Î≥flÁfiı ‹Ëı‹Îfi√Ï÷ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ·Î¬˘ fi‰Î ›…‹Îfi˘ ‹Y›Î.

Ï‰r›© ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ ‹Îfi‰¬‰ÎflÌ ¿flfiÎfl ‹ËÎ‹ÎflÌfiÎ“‰Ïr¿flHÎ”fiÌ Ë∞ ÷˘ ±ı Âw±Î÷Ë÷Ì. ’Ëı· _ Ï‰r› © ±ı¿oÿflı › fl˘’Ì

¤ÒÏ‹ ’Òfl÷_ ÁÌÏ‹÷ flËı‰Î »÷Î_±‹ıÏfl¿Î µ’flÎ_÷ Ï⁄˛Àfi, ¿ıfiıÕÎ,±Î˜VÀˇıÏ·›Î, ¤Îfl÷ ‰√ıflı ‹‚ÌfiıhÎHÎı¿ Õfi ÿıÂ˘fiÎ ÁˆÏfi¿˘ I›Î_¤ı√Î ◊›Î Ë÷Î. ·ÕÎ≥fiÎ ±‹¿‹ÏËfiÎ ’»Ì ◊Î¿ı·Î ±fiı CÎ‰Î›ı·ÎÁˆÏfi¿˘fiÌ À<¿ÕÌ±˘ ÷ı‹fiÎ ‰÷fiı’Î»Ì Œflı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fi_ V◊Îfi ·ı‰Î‹ÎÀı …ı ÷ı ÿıÂfiÌ fi‰Ì ÁˆÏfi¿-

À<¿ÕÌ±˘fiı …ËÎΩı ‹ÎflŒ÷›fl˘’ ‹˘¿·Î÷Ì Ë÷Ì. ÁMÀıQ⁄fl,

±‹ıÏfl¿fi ÁˆL›‹Î_ N˚·fi˘ Œı·Î‰˘ T›Î’¿ ’˛‹ÎHÎ‹Î_ ◊›˘, ±ıÀ·ı ◊˘ÕÎ ‰¬÷‹Î_ ·U¿flÌ »Î‰HÎÌ±˘ ÁÎfl‰Îfl ¿ıLƒ˘‹Î_ Œıfl‰Î≥

8/14/2019 Safari 145



“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 11

1918fiÎ “±Î¬flÌ …_√” ’Ëı·Î_ ⁄‘Î_ Ï‹hÎ flÎWÀˇ˘±ı ÁÂjÎ fi‰ÎÁˆÏfi¿˘fiÌ ⁄ÿ·Ì‹Î_ ÷ı‹fiÎ ±fiı¿ ◊Î@›Î’Î@›Î ÁˆÏfi¿˘fiı ’Î»Î÷ıÕÎT›Î I›Îflı Œ˚·fi˘ fl˘√«Î‚˘ ±ı¿Î±ı¿ …√÷fiÎ ÿflı¿ ¬ÒHÎÎ Á‘Ì

ŒflÌ ‰Y›˘. ±Î ⁄ÌΩı …\‰Î‚ ’˛◊‹ ¿fl÷Î_ ‰‘ ∞‰·ıHÎ ÁÎÏ⁄÷◊›˘, ¿ı‹ ¿ı V‰ÿıÂÎ√‹fi ’»Ì «ı’ Œı·Î‰Ì Â¿÷Î Ï⁄‹Îfl ÁˆÏfi¿˘·Î¬˘fiÌ Á_A›Î‹Î_ Ë÷Î. Á_A›Î «˘yÁ ¿ıÀ·Ì ÷ı ¿Ëı‰_ ÷˘ ‹U¿ı· Ë÷_, ’HÎ ◊˘Õ˘CÎHÎ˘ A›Î· ±ı ‰Î÷ı ‹‚Ì Â¿ı ¿ı ÁMÀıQ⁄fl 1 ◊Ì Âw ¿flÌfiı fi‰ıQ⁄fl 11 fiÎ fl˘…◊›ı·Î › ©Ï‰flÎ‹ Á ‘Ì‹Î_ › fl˘’Ì ‹˘fl«ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ35,000 ÁÏfi¿˘ flHÎ‹ıÿÎfiı ‹›Î˝ I›Îflı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_22,000 ÁˆÏfi¿˘ Œ˚·fiı ¿ÎflHÎı Q≤I› ’ÎQ›Î. ±Î⁄‘Î ÁˆÏfi¿˘ ›fl˘’◊Ì ’Î»Î ±ÎT›Î Ë÷Î--±fiı‹fl÷Î ’Ëı·Î_ ÷ı‹HÎı Œ˚ · fi˘ «ı’ T›Î’¿ flÌ÷ı Œı·ÎT›˘

fi Ë˘› ±ı ‹Îfi‰Î …ı‰_ fi Ë÷_. ⁄Ì…ı ‹ÏËfiı¬·fiÎ›¿ ‰Î≥flÁfi˘ ÷fl¬ÎÀ ±ı Ëÿı ’Ë˘ÓE›˘ ¿ı±ı¿·Î L›Ò ›˘¿Û ÂËıfl‹Î_ ±Î˜@À˘⁄fl 23, 1918fiÎ fl˘… «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ ÿflQ›Îfi 851 ·˘¿˘fi˘÷ıHÎı ¤˘√ ·Ì‘˘.

±Î ‹ËÎfl˘√ ÁÎ‹ı ±‹ıÏfl¿fi ’˛Ω ±fiı’˛ÂÎÁfi ⁄Lfiı ·Î«Îfl Ë÷Î. ≥LŒ˚·±ıLÎÏ‰ÊÎb…L› fl˘√ »ı ±ı Áfl¿ÎflÌ ÷⁄Ì⁄˘fiı ¬⁄flfi Ë÷Ì, ⁄·¿ı ±ı …‹ÎfiÎ‹Î_ Ï‰ÊÎb fiÎ‹fiÌ…HÎÁfi_ ±„V÷I‰ … Ë∞ ’¿ÕÎ›_ fi Ë÷_. ‹Î≥ø˘-

⁄Î›˘·˘Ï…fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ Œ@÷ ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfiı ±˘‚¬÷Î Ë÷Î. Œ˚· ‹ÎÀı ’HÎ⁄@ÀÌÏfl±Î …‰Î⁄ÿÎfl Ë˘‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_, ’fl_÷ ±ı‰Ì ¤Ò·¤flı·Ì‘ÎflHÎÎ ⁄Î_K›Î ’»Ì Œ˚·fi˘ «ı≥fi Ïfl±ı@ÂfifiÎ ‘˘flHÎı ◊÷˘ Œı·Î‰˘ fl˘¿‰Î ‹ÎÀıÂ_ ¿fl‰_ ±ı ⁄Î⁄÷ı ÷ı±˘ ±_‘ÎflÎ‹Î_ Ë÷Î. ’ÏflHÎÎ‹ı ·˘¿˘fiı ÁÎ‰«ı÷ÌfiÎ_ ’√·Î_ÁÒ«‰‰Îfi˘ ’˛ffi fi flèÎ˘. Á˙fi_ K›Îfi ±Î‹ı› Ï‰r›©fiÎ »ıS·Î flÎµLÕ ’fl Ë÷_.ÁMÀıQ⁄fl ÿflQ›Îfi ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ ⁄‘Î_ ±√˛√H› ÂËıfl˘‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ·Î¬˘fiÏË, ¿fl˘Õ˘ ·˘¿˘±ı ’˘÷Îfi˘ …\VÁ˘ ’˛ÿÏÂ˝÷ ¿fl‰Î Win The War For Free-

dom fiÎ ⁄ıfifl ËıÃ‚ ÁflCÎÁ˘ ¿ÎœuÎ_ ±fiı ÁÎΩfifl‰Î ±fiı¿ ·˘¿˘±ı ÷ı‹Î_Œ˚·fi˘ «ı’ ‰Ë˘flÌ ·Ì‘˘. ±Î Ω÷fi˘ ⁄ÌΩı ±fi◊˝ ⁄Ì…ı ‹ÏËfiı ÁΩ˝›˘, F›Îflı

›© ‹ÎÀı ŒoÕŒÎ‚˘ µCÎflÎ‰‰Î ŒflÌ …\·Á˘ fiÌ¿Y›Î_. Â@› ±ıÀ·Ì ‰‘ ‹ıÿfiÌ µ‹Àı÷ı √HÎ÷flÌ±ı ÏÂ¿Î√˘fiÎ ±Îfl˘B›¬Î÷Î±ı I›Î_fiÎ flËÌÂ˘fiı «ı’◊Ì ⁄«‰Îfi˘Áfl‚ µ’Î› ÁÒ«T›˘ — CÎflı ’Î»Î Œ›Î˝ ⁄Îÿ ±Î¬Î ÂflÌflı ⁄fl»À À<‰Î· CÎÁ˘±fiı …\·Î⁄fiÌ ⁄ı ÏÀ¿ÕÌ ·˘.

fi‰ıQ⁄fl 11, 1918 fiÎ fl˘… Ï‰rÏ‰√˛Ë ’Òfl˘ ◊›˘, ÁıLÁflÏÂ’ Ë‚‰Ì⁄fiÌ ±fiı Á˙fi_ K›Îfi Œ˚·fiÎ ±Î_÷¿ ’fl ¿ı„Lƒ÷ ◊›_ I›Îflı „V◊Ï÷ Ïfi›_hÎHÎfiÌ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì «Ò¿Ì Ë÷Ì. «ı’fiı ‰‘ Œı·Î÷˘ fl˘¿‰Î ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿Îflı Ï◊±ıÀfl˘⁄_‘ ¿flÎT›Î_. flV÷Î ’fl À˘‚ı ¤ı√Î ◊‰Î ÁÎ‹ı ’˛Ï÷⁄_‘ Œfl‹ÎT›˘ ±fiı ‹˘œÎ ’fl¿’ÕÎfi˘ ‹ÎV¿ ’Ëıfl‰Îfi_ ŒflÏ…›Î÷ ⁄fiÎT›_. (‰Î≥flÁ Ωı ¿ı ‹ÎV¿fiÎ_ ⁄ÎflÌ¿

Ï»ƒ˘ ‰ÎÀı ’HÎ fiÌ¿‚Ì Â¿ı ±ıÀ·˘ ÁÒZ‹ Ë÷˘ — ±ÎÂflı 0.001 ‹Ì·Ì‹ÌÀflfi˘.)±ı¿ ÂËıflfiÎ ‹ı›flı ÷˘ ËV÷‘Òfifi ’HÎ √ıfl¿Î›ÿı ÃflÎT›_. Œ˚·fiÌ ÿ‰Î fi Ë÷Ì,

±ıÀ· ı ·ÁHÎ ¬Î‰Î◊Ì‹Î_ÕÌfiı √‚Î‹Î_ ¿’ÒflfiÌ’˘À·Ìfi_ ·˘¿ıÀ ’Ëıfl‰Î

Á‘ÌfiÎ √Î‹ÃÌ fiÁ¬Î±…‹Î‰Î÷Î flèÎÎ.⁄‘_ … Ïfifl◊˝¿ Ë÷_. ‰Ê˘˝ ’»Ì

…HÎÎ›_ ÷ı‹ ‰Î≥flÁ ÷ıfi_ (Hemagglu-

tinin ›Îfiı H1 fiÎ‹fiÎ ’˛˘ÏÀfifi_) ⁄ÎèÎ±Î‰flHÎ ⁄ÿ·Ìfiı Q›ÒÀLÀ ⁄L›˘ Ë÷˘,‹ÎÀı Œ˚·fiÌ flÁÌ I›Îflı µ’·O‘ Ë˘÷ ÷˘’HÎ ÷ı µ’›˘√Ì fiÌ‰Õı ÷ı‹ fi Ë÷Ì.ÁMÀıQ⁄fl, 1918 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ Âw◊›ı·˘ ±Î_÷¿ »ı‰Àı ¿ı‰Î Ï‰rT›Î’Ì‹Î÷‹‹Î _ Œıfl‰Î›˘ ÷ıfiÎ _ ¿ ıÀ·Î _¿µÿÎËflHÎ˘ —

à ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‰ÎÏÂ_BÀfi ÂËıflfiÌ

Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ Ë˘„V’À·‹Î_ ÂflÌflı ¤ÒflÎ’Õı·Î ±fiı ·˘ËÌfiÎ_ √‚ŒÎ_ ¿Îœ÷Î fi‰Î‹flÌ˘fi _ ±ıÀ·Ì ‹˘ÀÌ Á_A›Î‹Î _±Î√‹fi ◊÷_ Ë÷_ ¿ı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı …B›Î¿fl‰Î undertakers/¤ÎÕ>÷Ì ÕÎCÎ±˘fiı«˘‰ÌÁ ¿·Î¿fiÌ ÕuÒÀÌ ’fl I›Î_ ËÎ…flfl¬Î›Î Ë÷Î. Ë˘„V’À·fiÎ ±Î√·Îÿfl‰Î…ı ‹flÌ˘fiı ±ıÕÏ‹À ¿flÎ÷Î Ω›÷ı‹ ’Î»·Î ÿfl‰Î…ı Q≤÷ÿıË˘fi˘ Á÷÷

Ïfi¿Î· ¿fl‰˘ ’Õ÷˘ Ë÷˘. ±ı¿ ÁM÷ÎË±ı‰_ ‰ÌI›_ ¿ı F›Îflı 4,200 …HÎÎ ÷ı

N˚ ·fiÎ «ı’◊Ì ÁflÏZÎ÷ flËı‰Î √‚Î‹Î_ ¿’ÒflfiÌ ’˘À·Ì ⁄Î_‘‰Îfi˘ Ï‰Ï«hÎ fiÁ¬˘ ±fiı¿ …HÎÎ±ı ±…‹ÎT›˘

8/14/2019 Safari 145



“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200612

Ë˘„V’À·‹Î_ ÁflıflÎÂ fi‰¿·Î¿fiÎ fl˘¿ÎHÎ ⁄Îÿ Q≤I› ’ÎQ›Î. Ë˘„V’À·‹Î_ ’Î_«ı¿

¿fl÷Î_ ‰‘ ÕÎ˜@Àfl˘ fi Ë÷Î,¿ı‹ ¿ı ±ÁÎK› fl˘√fiÎÿflÿÌ±˘fiı ÁÎfl‰Îfl ±Î’‰Îfi˘ ’˛ffi fiË÷˘. ‹ÎhÎ fiÁ˘˝ ’˛Î◊Ï‹¿ Á¬Î¿ÎflÌΩ‚‰‰Îfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷Ì Ë÷Ì.

à ’Ëı·Î Ï‰rÏ‰√˛Ë‹Î _8,50,000 ¤Îfl÷Ì› ÁˆÏfi¿˘Ï⁄˛ÏÀÂflÎ… ‰÷Ì ·ÕuÎ Ë÷Î. ›fl˘’◊Ì…ı±˘ ’Î»Î Œ›Î˝ ÷ı ’ˆ¿Ì ËΩfl˘ ÁˆÏfi¿˘

’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Œ˚·fi˘ «ı’ ·ı÷Î ±ÎT›Î.ÁˆÏfi¿‰ÎË¿ …ËÎΩı ‹ _⁄≥fiÎ ⁄ÎflÎ‹Î_·Î_√›Î* ⁄Îÿ Œ·fi _ ’˛◊‹ ‹˘…\_ ±ı ÂËıfl’fl ŒflÌ ‰Y› _. 1918 fiÎ ±Î˜@À˘⁄fl‹Î_fl˘…fiÎ ÁflıflÎÂ 700 ‹_⁄≥‰ÎÁÌ±˘

ÿ‹ ÷˘Õ÷Î flèÎÎ. ±_Ï÷‹Á_V¿Îfl ‹ÎÀı·Î¿ÕÎ_ µ’·O‘ ¿flÎ‰‰Î_ ‹ÎÀı √‰fi˝flfiÌË¿>‹÷ı ¬ÎÁ Õı’˘ ¬˘·ÎT›Î. «ı’√˛V÷ÁˆÏfi¿˘ ’˘÷’˘÷Îfiı √Î‹ ’Ë˘ÓE›Î ±ı’»Ì ÷˘ Á‹√˛ ¤Îfl÷ Œ˚· fiÌ ·’ıÀ‹Î_±ÎT›_. ÁMÀıQ⁄fl, 1918 ◊Ì …^fi,1919 Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ CÎÎ÷¿ ±ÁflÿÎ¬‰÷Ì flËı·Ì ‹ËÎ‹ÎflÌ±ı »ı‰Àı ¿ıÀ·˘…fiÁ_ËÎfl ¿›˘˝ ÷ıfi˘ «˘yÁ ±Î_¿Õ˘ ÷˘

±_√˛ı… Áfl¿Îfl ’HÎ ¿ÿÌ ΩHÎÌ fi Â¿Ì,¿ı‹ ¿ı ÿÒ flÿflÎ…fiÎ_ √Î‹˘‹Î_ ‹Î‹·÷ÿÎfl˘

¿ı ÷ËıÏÁ·ÿÎfl˘ Q≤I›fiÌ fi˘Ó‘HÎÌ ¿fl‰Î Ω› ±ı ’Ëı·Î_ ±_Ï÷‹Ïø›Î’÷Î‰Ì ÿı‰Î÷Ì Ë÷Ì. ±Î¬flı 50,00,000 fi˘ L›Òfi÷‹ Á_¤Ï‰÷±Î_¿Õ˘ Áfl¿ÎflfiÎ «˘’Õı ÿ…˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, F›Îflı ⁄ÌΩ ±fi‹Îfi

’˛‹ÎHÎı Q≤÷¿˘fiÌ Á_A›Î ±ı¿Îÿ ¿fl˘ÕfiÌ ±ÎÁ’ÎÁ Ë÷Ì.à Ï‰r›© ÿflQ›Îfi ±‹ıÏfl¿Îfi _ “Ï’ÀÁ⁄√” fiÎ‹fi _ ›©…ËÎ…ÿÏZÎHÎ ±˜À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ Œfl… ⁄Ω‰÷_ Ë÷_. ⁄‚÷HÎ ‹ÎÀı ⁄˛ÎÏ·fiÎÏfl±˘ ÕÌ Ωfiı≥fl˘ ⁄_ÿflı À>_¿<_ fl˘¿ÎHÎ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ÷ıfiÎ fiÎÏ‰¿˘fiı Œ˚·fiÌ ±Áfl…HÎÎ‰Î ·Î√Ì. ±ı¿ ÁM÷ÎË‹Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì 58 fiÎÏ‰¿˘ Q≤I› ’ÎQ›Î. ⁄ÌΩ’«ÎÁı¿ ÷Î‰‹Î_ ’À¿Î›Î I›Îflı ¿M÷Îfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fi˙¿Î‹◊¿ı ’Î»Î Œfl‰Îfi _fiyÌ ¿›*. ’˛‰ÎÁfiı ±_÷ı Œ@÷ 32 fiÎÏ‰¿˘ ÿıÂfi˘ ¿Î_Ã˘ Ωı‰Î ‹ÎÀı ∞‰_÷ Ë÷Î,…ı‹Î_◊Ì 12 …HÎÎ ¿Î_Ãı ’Ë˘Ó«Ìfiı ‹›Î˝.

à ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ 8,00,000 …HÎÎfi˘, flÏÂ›Î‹Î_ 4,50,000 fi˘, ≥ÀÎÏ·‹Î_

3,75,000 fi˘, Ï⁄˛Àfi‹Î_ 2,28,000 fi˘±fiı ‹ı„@Á¿˘‹Î_ ÷˘ 50,00,000 fi˘ ¤˘√·ıfiÎfl ≥LŒ˚·±ıLÎfi˘ Œı·Î‰˘ ±ıÀ·Ì ËÿıÏ‰rT›Î’Ì fiÌ‰Õu˘ ¿ı «˘÷flŒÌ ‹ËÎÁÎ√fl‰E«ı ±Ï·M÷ …HÎÎ÷Î ÿÒfl‰÷a ÀÎ’±˘ ’HÎ±Áfl‹@÷ fi flèÎÎ. ¿ıfiıÕÎ◊Ì Ëo¿ÎflÌfiı±Î@À˘⁄fl 12, 1918 fiÎ fl˘… L›Ò Ï·ıLÕ’Ë˘Ó«ı·Î “Ïfi¿ÎflÎ√±Î” fiÎ‹fiÎ …ËÎ…ı I›Î_Œ· fi˘ «ı’ ·√ÎÕuÎ ’»Ì ⁄_ÿfl√ÎËÌ ÂËıflfiÎ6,700 ‰÷fiÌ±˘ ‹Î›Î˝ √›Î. L›Ò Ï·ıLÕ◊Ì

I›Îfl ⁄Îÿ ±ı¿ …ËÎ…ı ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√flfiÎÁÎ‹˘±Î ÀÎ’fiÌ ‹·Î¿Î÷ ·Ì‘Ì. …ËÎ… ÁÎ◊ı‹·Î¿Î÷Ì ‰Î≥flÁ ’HÎ Ë÷Î, …ı‹HÎ ıÁÎ‹˘±ÎfiÎ 7,542 ·˘¿˘fiı ¬÷‹ ¿flÌ

fiÎA›Î. ÁÎ‹˘±ÎfiÌ ¿<· ‰V÷ÌfiÎ ’˛‹ÎHÎ‹Î_ ±ı ¬‰ÎflÌ 20Ñ Ë÷Ì. Ï‰r‹Î_ ⁄Ì…ı@›Î_› ±ÎÀ·Ì À¿Î‰ÎflÌfi˘ Q≤I› ±Î_¿ fi˘Ó‘Î›˘ fi Ë÷˘. ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ …÷ÎÏË÷Ì ÀÎ’fiÌ 10Ñ ‰V÷Ì fiÎÂ ’Î‹Ì, ÷˘ √±Î‹ ÀÎ’fiÌ ‰V÷Ì‹Î_ 4.5Ñ fi˘CÎÀÎÕ˘ ◊›˘. µkÎfl √˘‚Î‘˝‹Î_ Œ˚·fi_ «_√Ì¬ÎfiÌ ÁÎ‹˛ÎF› »ı¿ ‘˛‰’˛ÿıÂ Á‘ÌŒı·Î›_, F›Î_ ±ı„V¿‹˘ ·˘¿˘fiÎ_ ±fiı¿ »^ÀÎ_»‰Î›Î_ √Î‹˘ Ïfi…˝fi ⁄L›Î_. ±ı„V¿‹˘

’˛Ω‹Î_ «ı’Ì fl˘√˘ ÁÎ‹ı ·Õ‰ÎfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ’˛Ï÷¿ÎflÂ„@÷ ÷˘ ±Î‹ı› fi Ë÷Ì,¿ı‹ ¿ı ÂÌ÷Î√Îfl …ı‰Î ÷ı‹fiÎ ’ÿıÂfi_ Ë‰Î‹Îfi ∞‰Îb±˘ ‹ÎÀı ±fi¿>‚ fi Ë÷_.1918 fiÎ Œ˚· ‰Î≥flÁı ÷ı Ë‰Î‹Îfifiı ’HÎ √HÎ¿Î›* fiÏË.

±Î …√÷T›Î’Ì ‹ËÎ‹ÎflÌ±ı »ı‰Àı ¿ıÀ·Î_ ⁄Ï·ÿÎfi˘ ·Ì‘Î_ ? Ï⁄˛ÏÀÂÁ_Â˘‘¿˘fiÎ ‹÷ı ±ÁÎK› Œ˚·fiÎ ‰Î≥flÁı ’˘÷ÎfiÌ Q≤I›Ω‚ 1919 fiÎ …^fifiı±_÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … Á_¿ı·Ì ·Ì‘Ì I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ¬‰ÎflÌfi˘ ±Î_¿ 2,16,00,000◊›˘ Ë÷˘. ±Î ÏŒ√fl ’HÎ ¿ÿÎ« ‰ÎV÷Ï‰¿ ±Î_¿ÕÎ ¿fl÷Î_ fiÌ«˘ Ë˘›, »÷Î_ 15-25 ·Î¬fiÎ Œfl¿fiı ⁄Î…\ flÎ¬˘ ÷˘ Ï‰ÂıÊ ‹Ëk‰ ±ı ‰Î÷fi_ »ı ¿ı ±ı‹ı˘fifiÿÌfiÎ ‹¬’˛ÿıÂ‹Î_ ±Î‰ı·Î ‹ıflıΩ˜ fiÎ‹fiÎ ±ı¿‹ÎhÎ ÀÎ’fiı Œ˚·fiÎ ‰Î≥flÁı Áfl

¿fl‰Îfi _ ⁄Î¿Ì flÎA› _ Ë÷ _. Ï‰rfiÎ ⁄ÌΩ Á˙ ’ÿıÂ˘ ÷ıfiÎ Á¿oΩ‹Î_ ±Î‰Ì «Ò @›Î Ë÷Î.±Î Q›ÒÀLÀ ‰Î≥flÁ ±ÎÀ·Ì Ëÿı ’˛ÎHÎCÎÎ÷¿ ¿ı‹ fiÌ‰Õu˘ ÷ıfiÎ Ï‰Âı

±‹ıÏfl¿ÎfiÌ Ë˘„V’À·˘‹Î_ ÿflÿÌ±˘fi˘ ‘ÁÎfl˘ ’W¿‚ Ë÷˘. fi‰Î ÿflÿÌ±˘ ‹ÎÀı …B›Î fi flËÌ I›Îflı ±Î‰Î_

≥‹fl…LÁÌ ÁÎfl‰Îfl ¿ıLƒ˘ ∂¤Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ . µ’flfiÌ ÷Á‰Ìfl ¿ıLÁÎÁ flÎF›fiÎ ÁÎfl‰Îfl ¿ıLƒfiÌ »ı

8/14/2019 Safari 145



“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 13

∞‰Ï‰iÎÎfifiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ‰Ê˘˝ Á‘Ì ÷¿ÛÏ‰÷¿˘˝ ¿›Î˝ ’»Ì ÷ıfiÌCÎÎ÷¿÷Î ±_√ı ’Ëı·Ì ¿ÕÌ ⁄flÎ⁄fl 80 ‰Êı˝ 1998 ‹Î_ ËÎ◊ ·Î√Ì.±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÏË‹ÎE»ÎÏÿ÷ ±·ÎV¿Î ’˛ÿıÂ‹Î_ ⁄Îfl‹ÎÁÌ ⁄flŒ/per-

mafrost fiÌ«ı ±ı„V¿‹˘ jÎÌfi_ Â⁄ ‹‚Ì ±ÎT›_. 1918 ‹Î_ Œ˚·fi˘«ı’ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Ωfi·ı‰Î ÁÎÏ⁄÷ ◊›˘ Ë÷˘. Ïfi„Wø› ◊›ı·Î ‰Î≥flÁ’HÎ ÷ıfiÎ_ ŒıÓŒÁÎ_‹Î_ ‹˘…^ÿ Ë÷Î. ‰Î≥flÁfi_ …ıfiıÏÀ¿ ‹ÏÀÏfl±· ±fiı ’˛˘ÏÀfi‹Î‚¬_ ÷’ÎÁ÷Î_ ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ±Á·‹Î_ ÷ı ⁄ÕÛ Œ˚·fiÎ_ Ë÷Î_ ±fiı Q›ÒÀıÂfi ¶ÎflÎÂflÌflfl«fiÎ ⁄ÿ·Ìfiı ‹Îfi‰ÂflÌflfiÎ ¿˘Ê˘‹Î_ CÎÒÁ‰Î ‹ÎÀıfi˘ ›˘B› ±Î¿Îfl ÷ı‹HÎı‘ÎflHÎ ¿›˘˝ Ë÷˘. (’˛˘ÏÀfifi_ fiÎ‹ hemmagglutinin, ‹ÎÀı ∞‰Ï‰iÎÎfifiÎÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷ı ‰Î≥flÁfiı H1 ±ı‰_ ·ı⁄· ±ıfiÎ›÷ ¿›*.) 1957 ‹Î_ ±ı …‰Î≥flÁı ’˛˘ÏÀfi ‹Î‚¬ _ ŒflÌ ‰¬÷ ⁄ÿS›_ I›Îflı 1918 fiÎV’ıÏfiÂ Œ˚·fiÌ …ı‹ ±ıÏÂ›fi Œ˚·fiÌ (·ı⁄Ï·_√ ’˛‹ÎHÎı H2

Œ˚·fiÌ) flÎÕ ’ÕÌ Ë÷Ì. 1968 ‹Î_ ±ı … ‰Î≥flÁ ŒflÌ ’Î»˘Q›ÒÀLÀ ⁄L›˘, ±ıÀ·ı H3 ’¿ÎflfiÎ Ë Ó√ ¿ Ó√ Œ ·fi˘ fl˘√«Î‚˘Œı·Î›˘ Ë÷˘. «˘◊ _ Q› ÀıÂfi ¬ÎÁ fi Ó‘’ÎhÎ fi Ë÷ _, ’HÎ 2005‹Î_ ÷ıHÎı H5 fiÎ V‰w’ı ŒflÌ ËÎËÎ¿Îfl ‹«Î‰Ì ÿÌ‘˘--±fiı2006 fiÎ «Î· ‰Ê˝‹Î_ Ë∞ ÷ıfi˘ Ï‹Ω… ÂQ›˘ fi◊Ì.

±ı¿ flÁ’˛ÿ ’˛ffi ±_√ı ◊˘ÕÌ¿ »HÎÎ‰À ¿fl‰Î …ı‰Ì »ı —1918 fi˘ Œ˚· ‰Î≥flÁ ±ı¿Î±ı¿ hÎÎÀ¿Ìfiı ±Î¬Î …√÷ ’flŒflÌ ‰Y›Î ⁄Îÿ ±ı¿Î±ı¿ ’Î»˘ ±ºU› ¿ı‹ ◊›˘ ? ‰Î≥flÁ±fiı ⁄˜@ÀÌÏfl±Î …ı‰Î ’fl˘’∞‰˘ …ı‹fiÎ ’fl fi¤÷Î Ë˘› ±ıhost/›…‹Îfifiı ÷ı±˘ ‹ÎflÌ fiÎ¬ı ÷˘ ±ı‹Î_ ÷ı‹fi _ ÏË÷ …‚‰Î÷ _

fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ ’˘÷ı ›…‹Îfi ¤ı√Î ‹Î›Î˝ Ω› »ı. ⁄ÌΩ ÿflı¿ Á∞‰fiÌ …ı‹’fl˘’∞‰Ì Á∞‰fi_ ’HÎ ±ı¿‹ÎhÎ ∞‰fiK›ı› ‰_Â‰ı·˘ ±Î√‚ ‘’Î‰Ì ’˘÷ÎfiÎÏ…LÁ ¤ÎÏ‰ ’ıœÌfiı ‰ÎflÁÎ‹Î_ ±Î’‰Îfi_ Ë˘› »ı, ‹ÎÀı ⁄fiı I›Î_ Á‘Ì ±ı ¿Î›˝‹Î_Ï‰Cfi fiÎ¬÷_ ’√·_ ÷ı±˘ ¤fl÷Î fi◊Ì. ‹Îfi˘ ¿ı ±ı‰Ì “‹Ò¬Î˝‹Ì” ÷ı‹HÎı Âfl÷«Ò¿ı’HÎ ¿flÌ, ÷˘ ’ÏflHÎÎ‹ Â _ ±Î‰ı ÷ıfi˘ ÿÎ¬·˘ 1346 ◊Ì 1352 Á‘ÌfiÎ_ ÁÎ÷ı¿‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ›fl˘’fiÌ 1 / 3 ‹Îfi‰‰V÷Ìfi˘ ¤˘√ ·ıfiÎfl M·ı√fi˘ Yersinia pes-

tis fiÎ‹fi˘ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î »ı. ™ÿfl ÷ı ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi˘ Œı‰flıÀ ›…‹Îfi »ı, ’HÎ›fl˘’‹Î_ ⁄L›_ ±ı‰_ ¿ı ‰‘ ’Õ÷Î ‰¿flı·Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Î±ı ™ÿfl˘fi_ ’˛‹ÎHÎ‹Î’ı±ıÀ·ı ¿ı Á_›‹‹Î_ flËÌfiı Â˘ÊHÎ ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÷ı‹fi_ ¿ÎÁ‚ ¿ÎœÌ fiÎA›_.

±ı¿◊Ì ⁄ÌΩ ™ÿfl Á‘Ì M·ı√fiÎ ⁄@ÀÌÏfl±Îfiı ’Ë˘Ó«ÎÕÌ ±Î’÷Î «Î_«ÕÁÎ‹ÎL› flÌ÷ı ™ÿflfiÎ ·˘ËÌ ’fl fi¤ı, ’fl_÷ ™ÿfl˘fi˘ ÁŒÎ›˘ ◊›˘ ±ıÀ·ı «Î_«Õ÷ı‹fiÎ ·Î√‹Î_ ±Î‰÷Î ‹ÎHÎÁ˘fiı ⁄ÎuÎ ±fiı ‹ÎHÎÁ˘ M·ı√fiÎ ¤˘√ ⁄L›Î.™ÿfl˘fiÌ ÷·fiÎ±ı @›Î_› ±˘»Ì ’˛Ï÷¿Îfl¿Â„@÷ ‘flÎ‰÷Î ‹ÎHÎÁ˘ À’˘À’ ‹›Î˝÷ı ÁÎ◊ı Yersinia pestis fi˘ ’HÎ fiÎÂ ◊÷˘ flèÎ˘. ⁄˜@ÀÌÏfl±Î±ı ›…‹Îfi™ÿfl˘fi˘ Ωfi ·ı‰ÎfiÌ ¤Ò· ¿flÌ ÷ıfi_ ±ı ’ÏflHÎÎ‹ Ë÷_. ¤Ò· Á‘ÎflÌfiı ‰_Â‰ı·˘Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı M·ı√fiÎ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î±ı ‰¬÷ …÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfl¿÷Î ±Îfi‰_ÏÂ¿flÌ÷ı Ë‚‰Ì ¿flÌ fiÎ¬Ì I›Îflı ™ÿfl˘ Á·Î‹÷ flèÎÎ. «Î_«Õ ŒflÌ ÷ı‹fiÎ ·˘ËÌ ’flfi¤‰Î ·ÎB›Î_ ±fiı ‹ÎHÎÁ˘fiı «Î_«Õ ¿flÕ‰Îfi _ ⁄_‘ ◊÷Î_ M·ı√fiÌ ‹ËÎ‹ÎflÌfi˘

…\‰Î‚ ±˘ÁflÌ √›˘.’‰fi ‹…⁄ Áœ Œıfl‰‰Î‹Î_ ‰Î≥flÁ ÷˘ ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfiı ’HÎ ±Î_ÀÌ Ω› »ı,

¿ ı‹ ¿ı ÷ ı ⁄Ëw’Ì »ı.Q›ÒÀıÂfi ‰Õı Ωı÷Ωı÷Î‹Î_’˘÷Îfi˘ ÂÎflÌÏfl¿ œÎ_«˘

⁄ÿ·Ì fiÎ¬ı »ı. 1918 fiÎŒ˚· ‰Î≥flÁı ±√Îµ1890 ‹Î_ T›Î’¿ fl˘√«Î‚˘ Œı·ÎT›Î’»Ì fi‰Ì ≥Ïfi_BÁ ¬ı·‰Î …ı Q›ÒÀıÂfi±‰÷Îfl ‘ÎflHÎ ¿›˘˝ ÷ı ‹fi W›Ω÷ ‹ÎÀı‰‘ ’Õ÷˘ ±Î¿fl˘ fiÌ‰Õu˘ ±fiı ‹Îfi‰-¬ ‰ÎflÌ ¤ı√˘ ‰Î≥flÁ ’HÎ ¬‰Îfl ◊‰Î

·ÎB›˘. ›…‹ÎfifiÎ …±„V÷I‰ ’fl F›Îfl ı

’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ Ïfi¤˝flË˘› I›Îflı ‰Ëı·Ì ÷¿ı‰Î≥flÁı ÷ıfi˘ ’flÂflÎ‹±‰÷Îfl ÷∞ ÿ ı‰˘Ωı≥±ı. »ı‰Àı ±ı‹ …⁄L› _ . …^fi, 1919Á‘Ì‹Î_ ·√¤√ Á‰Î ⁄ı¿fl˘Õ ›…‹Îfi˘ √‹ÎT›Î’»Ì Œ˚·fiÎ ‰Î≥flÁıfi‰Î Q› ÒÀ ıÂfi ‰Õ ı

’˛‹ÎHÎ‹Î_ Ïfiÿ˘Ê ÿıËfl«fiÎ ‘ÎflHÎ ¿flÌ,±ıÀ·ı Q≤I›fiÎ fi‰Î Ï¿VÁÎ fi˘Ó‘Î÷Î ⁄_‘ ◊›Î. ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÏË÷‹Î_ ¤Ò·Á ‘ÎflÌ ·ı‰Îfi _ ≥LŒ · ±ıLÎfiÎ ‰Î≥flÁfiı(¿ı ’»Ì M·ı√fiÎ ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfiı) ¿˘HÎıÂÌ¬T›_ ±ı ’˛ffi ±V◊Îfiı »ı. ¿<ÿfl÷fi˘… ±ı ø‹ »ı ±ı‹ Á‹∞ ·˘.

¿<ÿfl÷fi˘ ⁄ÌΩı ø‹ Á∞‰V≤„WÀ‹Î_ÿflı¿ Ω÷fiÎ Á∞‰fiÌ ‰V÷Ì ≥WÀ÷‹

·ı‰·ı Ïfi›_ÏhÎ÷ flÎ¬‰Îfi˘ »ı. ±Î¿Î›ÿÎfiı ‹Îfi‰Ω÷ √HÎ¿Îfl÷Ì fi◊Ì,±ıÀ·ı CÎHÎÎ Á_Â˘‘¿˘fiÎ ‹÷ı ¿<ÿfl÷ı¤Ò ÷¿Î‚‹Î_ ±‰Îflfi‰Îfl M·ı√, ¿˘·ıflÎ,≥LŒ˚·±ıLÎ, ZÎ› ‰√ıflı fl˘√˘fiı ¿ÿÎ«‰V÷ÌÏfi›_hÎHÎ ‹ÎÀı … Œı·ÎT›Î »ı.‰Î≥flÁfiÎ ±fiı ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ±Î_÷¿’Î»‚ Ωı ¬fl ı¬fl ¿ <ÿfl÷fiÌ ±ıT›ÒËfl«fiÎ »’Î›ı·Ì Ë˘› ÷˘ ¤Ï‰W›‹Î_

‰Ëı·_‹˘Õ<_ 1918 fi_ ’fiflÎ‰÷˝fi ◊Î›’HÎ ¬w_.à

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200614

jfgf;5fLtfhuftfgfl‘;fofzl’ afs vff<o jf,0: z[sf[0:~H

µIøÎ_ Ï÷fiÎ ÿ˘fl‹Î_ ø‹Â— Ï‰Ï‰‘ ŒÎ_ Àı Ï‰¤Î…fi ’Î‹ı·Î ±fiı Ï‰¿Áı·Î ‰fiV’Ï÷…√÷‹Î_ ‰ˆÏ‰K›fi˘ ’Îfl fi◊Ì. ÿflı¿

»˘Õ-‰ı· ÷◊Î T≤ZÎ ±fi˘¬Ì ¬Ò⁄Ì ‰Õı ÁF… »ı. ±‹¿ Ωı ¿ı ⁄‘Î◊Ì ÏfiflÎ‚Î »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ “›Ïfi¿” ¬Ò ⁄Ìfiı ¿ÎflHÎı

‰fiV’Ï÷…√÷fiÌ flı¿˘ÕÛ -⁄Ò ¿‹Î_ ±ı¿ÿ‹ ¨«Î ±ÎÁfiı Ï⁄flÎF›Î »ı. ±ËŸ ’˛V÷÷ »ı ±ı‰Ì ¿ıÀ·Ì¿ flı¿˘ÕÛ -⁄˛ı¿fl

‰fiV’Ï÷±˘fi˘ ÁÏ«hÎ ’Ïfl«›--‰ˆiÎÎÏfi¿ ƒ„WÀ¿˘HÎ ÁÎ◊ı !

⁄fiı·˘ »ı.) F‰Î‚Î‹¬Ì ’T≤ÏkÎ ¿fl˘Õ˘ ‰Ê «Î·Ì, ±ıÀ·ı ÷ı ÿflQ›Îfi ¤fl’Òfl ‰flÎ‚ Ã›Î˝ ’»Ì ±Ï‰fl÷ ‹Ò Â‚‘Îfl ‰flÁÎÿı ‹ËÎÁÎ√fl˘fi _ Á…˝ fi ¿›* .

M≤J‰ÌfiÌ ±Î_ ÷Ïfl¿ √fl‹Ì ‰Õı ÷’÷ _ ‹ËÎÁÎ√fl˘fi_ ’ÎHÎÌ ËÒ _ŒÎ‚Î ÁÒ ’ …ı‰ _ Ë÷ _. ÁÒ’fiÌ …ı‹ ÷ı‹Î_ ⁄Î›˘·˘Ï…¿· º„WÀ±ı ’˘Ê¿

√HÎÎ› ±ı‰Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ÷k‰˘ ’HÎ Ë÷Î_.

∞‰V≤„WÀfiÎ µÿ ¤‰ ‹ÎÀı ±ı „V◊Ï÷ µkÎ‹ Ë÷Ì. ’Î◊Ï‹¿ ¿ZÎÎfiÎ ±ı¿¿˘ÊÌ/ single-celled ∞‰Îb±˘ ÁÎ«ı … ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ @›Î_¿ Á‚‰‚÷Î ◊›Î ±fiı M≤J‰Ìfi˘ Ïfi∞‰ √˘‚˘ ±Î¬flı∞‰_÷ ⁄L›˘. ±ı¿¿˘ÊÌ ∞‰Îb±˘ ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ’Ò‰˝Ωı Ë÷Î, …ı±˘ ¬˘flÎ¿ ÷flÌ¿ı √_‘¿, Ï‹◊ıfi ±fiı·˘Ë÷k‰ ‰Î’fl÷Î Ë÷Î. ±Î ·A¬˘ ÕÎ›ıÀ ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ Á‘Ì ÷ı‹fiÎ ‹ıfi-

¿ÎÕÛ ’fl flèÎ˘. ÂflÌflfiÎ ±ı¿‹ÎhÎ ¿˘Ê ‹ÎÀı ÷ı ’›Î˝ M÷ Ë÷˘, ’fl_ ÷ ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı ’HÎ ¬fl˘ ¿ı ‰‘ ∂Ω ’ÿÎfi ¿fl÷˘ ¬˘flÎ¿ fi ‹‚ı I›Î_ Á‘Ì ±ı¿¿˘ÊÌ ∞‰Îb±˘ «Ì ’Î›flÌ‰Î‚Î ⁄Ë¿˘ÊÌ ◊Î› ÷ı‹ fi Ë÷Î. Áÿ˚¤ÎB›ı ±ıÂ¤Ïÿfi ’HÎ ±ÎT›˘. ·√¤√ 3.5 ±⁄… ‰Ê ’Ëı·Î_ ⁄‘Î ÷˘ fiÏË, ’HÎ

‰ fiV’Ï÷…√÷fiÌ flı¿˘ÕÛ ⁄Ò¿ ¬˘·÷Î ’Ëı·Î_ ◊˘ÕÌ¿ ’V÷Î‰fiÎ …wflÌ »ı. ‹A›I‰ı ±ı Á˙fiı ‹ÎÀı ¿ı …ı±˘ ‰fiV’Ï÷…√÷fiı (¿ÿÎ« ÷ı ‹˘⁄Î≥· fi Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı) ’˛ÎHÎÌ…√÷ …ıÀ·_ ‹Ëk‰ ±Î’÷Î fi◊Ì. ±Î A›Î·fiı ’Ëı·Î_ ÿÒ fl ¿flÌ ÿı‰˘ »ı.

‘fl÷Ì ’fl ±Î…ı »ı ±ı‰Ì ‰fiV’Ï÷V≤„WÀ ÿÒflfiÎ ¤Ò ÷¿Î‚‹Î_ fi Ë÷Ì. M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ Âw±Î÷ı ÷˘

‰Á‰Î·Î›¿ ’HÎ fi Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı÷ ıfi ı ‰Î÷Î‰flHÎ … fi Ë÷ _ .µWHÎ÷Î‹Îfi ’ÎflÎ‰Îfl Ë÷_. ‘Ì‹ı‘Ì‹ı ÷ıfiÌ Á’ÎÀÌ √fl‹ ‰Î›fi_ µIÁ… fi ¿fl÷Ì flËÌ ÷ı‹ ±Î»\ _ ’Î÷‚ _ ‰Î÷Î‰flHÎ fl«Î÷_ √› _ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ËΩfl˘ F‰Î‚Î‹¬Ì ’‰ ÷˘±ı±ı‹˘Ïfi›Î, ¿Î⁄˝fi ÕÎ›˘@ÁÎ≥Õ,Ï‹◊ ıfi, ËÎ≥Õ ˇ ˘…fi ÁSŒÎ≥Õ,fiÎ≥Àˇ˘…fi, ¿Î⁄˝fi ‹˘fi˘@ÁÎ≥Õ,

ÁSŒfl ÕÎ›˘@ÁÎ≥Õ ±fiı ‰flÎ‚ ±˘¿Ì ÷ıfiı CÎ| ⁄fiÎT›_ . ±Î˜„@Á…fi ’HÎ Ë÷˘, ’fl_÷ ±ı ’˛Ï÷Ïø›ÎI‹¿/ reactive ‰Î› ⁄ÌΩ_ ÷k‰˘ ΩıÕıÁ_›˘Ï…÷ ◊÷Î_ ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ÷ıfi_ ’ ˛‹ÎHÎ ·√¤√ ÂÒL› flèÎ _ .(Á_›˘…fifiı ·Ì‘ı ±Î…ı M≤J‰Ìfi˘ 46.6Ñ ’˘’Õ˘ ±Î˜„@Á…fifi˘

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 15

jfgf;5fLtfhuftfgff LjfEdff[

¿ıÀ·Î¿ ∞‰Îb±˘ ÁÒ ›˝ fiÌ ∂Ω˝fiı ’˘÷ÎfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ∂Ω ‹ÎÀı¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀ‹Î_ Œıfl‰‰Î ·ÎB›Î. ±Î ÏÁÏ© ÷ı‹HÎı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ËÎ_ Á· ¿flÌ ÷ı ¿˘fiı ¬⁄fl, »÷Î_ ÿı¬Ì÷Ì Á_¤Î‰fiÎ ±ı »ı ¿ı ÁÒ ›˝ fiÎ_ ‰ı‘¿ ’ÎflΩ_ ⁄·Ì Ï¿flHÎ˘fiÌ ⁄˙»Îflı ÷ı‹fi_ …ıfiıÏÀ¿ ⁄_‘ÎflHÎ Q›Ò ÀıÂfi

‰Õı ⁄ÿ·Ì fiÎA› _. ÂflÌfl‹Î_ ±ıfi∞˝ fi˘ ‰ËÌ‰À Á_ ¤Î‚÷˘ ’˛ ˘ÏÀfifi˘ flıb Q›ÒÀıÂfi ’»Ì µIøÎ_ Ï÷fiÎ …\ÿÎ ŒÎ_Àı «Õu˘ ±fiı ÁÒ ›˝fiÌ ∂Ω˝ fiı’·˘À‰ÎfiÌ ⁄Î›˘·˘Ï…¿· ZÎ‹÷Î ÷ıfiÎ‹Î_ µkÎfl˘kÎfl ¬Ì·‰Î ·Î√Ì. ±Î‹ M≤J‰ÌfiÎ …L‹ ⁄Îÿ ÷ıfiÎ ’fl ±_ÿÎ…ı1.1 ±⁄… ‰Êı˝ ’˛¿ÎÂÁ_f·ıÊHÎfiÌ ±Œ·Î÷Ò fi ’ ˘ÁıÁfi˘ ±Îfl_ ¤ ◊›˘.

±_ ÷ı ’ÏflHÎÎ‹ Â_ ±ÎT› _ ? Á‹› …÷Î_ ‰fiV’Ï÷V≤„WÀ µ’flÎ_ ÷ ’ÎHÎÌV≤„WÀ ‰Õı ’HÎ ÷‹Î‹ M≤J‰Ìfiı «ı÷fi‰_ ÷Ì ¿flÌ

ÿıfiÎfl ⁄ı ‹˘ÀÎ_ ’Ïfl‰÷˝fi˘ ◊›Î_, …ıÁÎ«Î ±◊ ‹Î_ ÀÏfi*√ ’˘≥LÀ Ë÷Î_ .’Ïfl‰÷˝fi fi_. 1 — ÁÒ›˝ Ï¿flHÎ˘fiÌ

‹ËkÎ‹ ∂Ω˝fiı √˛ËHÎ ¿fl‰Î ‹Î√÷Î mutated ⁄˜ @ÀÌÏfl±Î±ı÷ıfiÎ ‹ÎÀı @·˘fl˘ÏŒ· fiÎ‹fi _ ËÏfl÷ƒT› ⁄fiÎ‰‰Îfi_ Âw ¿› *. ±Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ±Á·‹Î_ ÷˘ ∞‰Îb±˘ Ë÷Î, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ ÂflÌfl‹Î_ @·˘fl˘ÏŒ·fi_ ’‹ÎHÎ …ı‹ ‰K›_ ±ı‹ ÷ı±˘ V‰w’ÎL÷fl ’Î‹÷Î √›Î ±fiı ·Î_⁄ı √Î‚ı blue-green algae /¤Ò flÌ-·Ì·Ì Âı‰Î‚fiÌ ÁÎ‰ …\ÿÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±Î‰Ì √›Î. (¿ıÀı√flÌfi_ ⁄Ì…\_ fiÎ‹ — ÁÎ›fi˘⁄˜ @ÀÌÏfl±Î.) ÁÒ›˝fiÎ_ ’˛¿ÎÂÏ¿flHÎ˘‹Î_ ∂Ω ¤fl’Ò fl Ë÷Ì,

…ıfi˘ µ’›˘√ ¿flÌ ±ı¿¿˘ÊÌ Âı‰Î‚fiÎ ±‹¿ …◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÂÎflÌÏfl¿ ‹Î‚¬Îfiı ⁄Ë¿˘ÊÌ ⁄fiÎT› _. ±Î ÀÏfi* √ ’˘≥LÀ ±ÎT›Î ’»Ì ‘fl÷Ì ’fl «˘‹ıfl ÷flıË ÷flıËfiÎ ‰ı·Î, »˘Õ ±fiı T≤ZÎ˘fi_ Ë›*¤›* ‰fiV’Ï÷…√÷ ¬Ì·‰‰ _ ±ı ÷˘ ŒÎ_ÀÎ⁄Î… µIøÎ_Ï÷ ‹ÎÀı ÁË… ¬ı· Ë÷˘--⁄·¿ı fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfi ¶ÎflÎ ±ı‹ ◊‰ _ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷ _. ’ÏflHÎÎ‹ı ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ ⁄Îÿ M≤J‰Ì ÁÎ«ı … ‰Á _‘flÎ ⁄fiÌ.

’Ïfl‰÷ fi fi_. 2 — Ë‰ı ⁄ÌΩ ÀÏfi* √ ’˘≥LÀ ÁÎ◊ı Âw ◊›ı·˘ …\ÿ˘ CÎÀfiÎø‹ Ωı≥±ı. ’˛¿ÎÂÁ_ f·ıÊHÎfiÌ Ïø›Î‹Î_ ‰’flÎ÷_ ¿Î⁄˝fi ÕÎ›˘@ÁÎ≥Õ …ıÀ· _ … ‹Ëk‰fi _ flÎ˜ ‹ÏÀÏfl›· ’ÎHÎÌ Ë÷_ . ‰fiV’Ï÷ Á˘·Îfl ±ıfi∞˝ ‰Õı ÷ıfi _ Ï‰CÎÀfi ¿flÌ ËÎ≥Õˇ˘…fifiı ÷◊Î

±Î˜„@Á…fifiı »ÀÎ ’ÎÕ÷Ì Ë÷Ì. ËÎ≥Õˇ˘…fi I›Îfl ⁄Îÿ ¿Î⁄˝fi ΩıÕı Á_›˘…fi ’Î‹Ìfiı ‰fiV’Ï÷fiÎ ¬˘flÎ¿w’Ì ¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀ‹Î_ Œıfl‰Î÷˘ Ë÷˘, F›Îflı ’˛¿ÎÂÁ_f·ıÊHÎfiÌ ⁄Î›’˛˘Õ@À …ı‰˘ ±Î˜ „@Á…fi M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ¤‚Ì …÷˘ Ë÷˘. ±ı¿ flÁ’˛ÿ Ë¿Ì¿÷ ΩHÎÌ ·˘ — ±ÎÏÿ¿Î‚fiÌ ∞‰Îb ¿ZÎÎfiÌ ÷tfi ’˛Î◊Ï‹¿ ∞‰V≤„WÀ ’Òfl÷Ì ‰Î÷ ¿fl÷Î Ë˘ I›Îflı ±Î˜ „@Á…fi ‹ÎÀı √…flÎ÷Ì‹Î_ “’ÎHÎ‰Î›” ÂOÿ fi ‰Î’flÌ Â¿Î›, ¿ÎflHÎ ¿ı ÂÎflÌÏfl¿ ¿˘Ê ÁÏË÷ ·√¤√ ÿflı¿ ’ÿÎ◊ ÁÎ◊ı flÎÁÎ›ÏHÎ¿ ’˛Ï÷Ïø›Î ¿flÌ ⁄ıÁ÷˘ ±ı

ÁÏø› ‰Î› I›Îflı ∞‰V≤„WÀ ‹ÎÀı ±I›_÷ ıflÌ fiÌ‰Õı ÷ı‹ Ë÷˘.ÂflÌflfiÎ ¿˘Ê˘ ÷ıfiÎ Á¿o Ω‹Î_ ±ÎT›Î ⁄Îÿ ∞‰_ ÷ flËÌ Â¿ı fiÏË.‘fl÷Ì ’fl ⁄˜ @ÀÌÏfl±Î …ı‰Î ’◊‹ ∞‰Îb±˘ µÿ ¤‰ ’Î‹Ì Â@›Î ÷ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ±ÎÏÿ ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ±Î„@Á…fi fi Ë÷˘.

Ë‰ı ±ı¿¿˘ÊÌ Âı‰Î‚ ¿ıÀı√flÌfiÌ (±fiı I›Îfl ’»Ì ⁄Ë¿˘ÊÌ) ‰fiV’Ï÷ ±ı ıflÌ ‰Î›fiı ⁄Î›’˛ ˘Õ@À ÷flÌ¿ı µI’Lfi ¿fl‰Î ·Î√Ì,’HÎ Áÿ˚¤ÎB›ı Ï‰ÂÎ‚ M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ÷ıfi˘ µ‹ıfl˘ ±ıÀ·Î ‘Ì‹Î ‰ı√ı ◊›˘ ¿ı ÿflQ›Îfi fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfi ¶ÎflÎ ÂflÌflfiÌ ⁄Î›˘¿ıÏ‹VÀˇÌ ø‹Â— ⁄ÿ·Ì flËı·Î Á‹ƒ‰ÎÁÌ ∞‰˘±ı ±Î„@Á…fi ÁÎ◊ı±fi¿> ·fi ÁÎ‘Ì ·Ì‘_ . µIøÎ_ Ï÷fiÎ_ ‰‘¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˘˝ ’»Ì ÷˘ ±ı ‰Î›fiı

¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀfiÎ ÿËfi ‹ÎÀı ‰Î’flÌ ∂Ω˝ »ÀÌ ’ÎÕ‰Îfi _›ı ÷ı‹HÎı ÂÌ¬Ì ·Ì‘ _ . ±√Îµ ıflÌ √HÎÎ› ı·˘

±Î˜ „@Á…fi Ë‰ı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ÁÎ«ı … ’ÎHÎ‰Î› ⁄L›˘. µIøÎ_ Ï÷fiÎ ‘Ì‹Î ÿ˘fl‹Î_ ÷ı‹fi˘ ±ı ⁄…fl_ √ ¿> ÿ¿˘ Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı «›Î’«›fiÌ Ïø›Î ‰¬÷ı ±Î˜ „@Á…fi ‰Õı ◊÷_ ¿Î⁄˘˝ ËÎ≥Õˇ ıÀfi _ ÿËfi ±Î˜ „@Á…fi- flÏË÷ ÿËfi ¿fl÷Î_ 18 √b_ ‰‘ ¿Î›˝ ZÎ‹ Ë÷ _. (±Î˜ „@Á…fi ⁄ËÁÏø› ‰Î› »ı ±ıÀ·_ ›Îÿ flÎ¬˘.) «›Î’«› ¶ÎflÎ ¤fl’Ò fl ∂Ω ‹‚‰Ì Âw ◊÷Î_ ±ı¿¿˘ÊÌ ‰fiV’Ï÷fiÌ ‹ÎŒ¿ ±ı¿¿˘ÊÌ ∞‰Îb±˘ ’HÎ ÷ıfiı ¿Î‹ı ·√ÎÕÌ ⁄Ë¿˘ÊÌ ◊‰Î ·ÎB›Î, …ı‹Î_ ◊Ì ⁄Ì∞ ±fiı¿

‰ıflÎ›ÀÌfiÎ ∞‰˘ Á‹ƒ‹Î_ µÿ˚¤T›Î. Á‹ƒ … ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı±P›ÎflH› Ë÷˘. ¤ÒÏ‹ ’fl ‰Á‰ÎÀ ¿fl‰Îfi _ Â@› fi Ë÷ _, ¿ı‹ ¿ıÁÒ›˝ fiÎ_ ’ÎflΩ_⁄·Ì Ï¿flHÎ˘fiÌ I›Îflı M≤J‰ÌfiÌ Á’ÎÀÌ ’fl …·ÿ ‰ÊÎ ◊÷Ì Ë÷Ì. ‰fiV’Ï÷fiÌ Œı@ÀflÌ …ı‹ ‰‘ O2 µI’Lfi ¿fl÷Ì flËÌ ±fiı ÷ı ‰Î› …ı‹ µ’·Î ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ’˛Áfl÷˘ √›˘ ÷ı‹ ’ÎflΩ_⁄·Ì Ï¿flHÎ˘±ı ¬ÿ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı I›Î_ fiÎ¿Î⁄_‘Ì fl«Ì ÿÌ‘Ì.

ËÎ≥-±ıfi∞˝fi˘ ‹Îfl˘ «·Î‰Ì 30 ◊Ì 60 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«ıfiÎ ’W¿‚ O2 fiı ÷ı‹HÎı O3 ‹Î_ Œıfl‰Ì fiÎA›˘. ±Î ¤ÒflÎÂ ’Õ÷˘ fi‰˘ ‰Î› (±˘˘fi) M≤J‰ÌfiÌ ∞‰V≤„WÀ ‹ÎÀı flZÎHÎÎI‹¿ »hÎ ⁄L›˘,¿ı‹ ¿ı ±I›_÷ ‰ı‘¿ ±ı‰Î_ Â˘ÀÛ-‰ı‰ ’ÎflΩ_⁄·Ì Ï¿flHÎ˘ ÷ıfiÌ

±Îfl’Îfl fiÌ¿‚Ì Â¿÷Î_ fi Ë÷Î_ . Ë‰ı ¿ıÀ·Î¿ Á‹ƒÌ ∞‰˘ ÷ı‹fi _ ±P›ÎflH› »˘ÕÌfiı ⁄ËÎfl …‹Ìfi ’fl ±ÎT›Î, F›Î_ ¿Î‚ø‹ı ÷ı‹fiÎ ‰_ÂΩı ÷flÌ¿ı ÕÎ›fi˘Á˘fl, ‹ı‹◊, √ıÓÕÎ, V·˘◊, ËÎ◊Ì, ı⁄˛Î, ‰Îfifl˘ ±fiı ‹ÎHÎÁ Á‘ÌfiÌ ·Î¬˘ „V’ÏÁÁfi _ ¤Ò«fl ’ÎHÎÌ…√÷ ¬ÌS› _ ±fiı ’ZÎÌ…√÷ı ÷˘ ±Î¿ÎÂfiı ’HÎ Áfl ¿flÌ ·Ì‘ _.

±Î ⁄‘ _ ÂıfiÎ ’÷Î’ı Â@› ⁄L› _ ? ⁄‘˘ ¿‹Î· ‰fiV’Ï÷V≤„WÀfi˘,…ıHÎı M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷Î‰flHÎfiı øÏ‹¿ ‘˘flHÎı 21Ñ ±Î˜„@Á…fi ‰ÕıÁQ≤© ⁄fiÎT›_ fi Ë˘÷ ÷˘ ±Î…ı ‹fiW› ÁÏË÷fiÌ ’˛ÎHÎÌV≤„WÀfi_

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200616


1992 fi _ ‰Ê˝ Ë÷_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ⁄ı ’¿ÚÏkÎÏ‰t˘fiı ÷ı ‰Êı ˝Ï‹ÏÂ√fi flÎF›fiÎ ‰√ÕÎ‹Î_ …‹ÌfifiÌ Á’ÎÀÌ fiÌ«ı fun-gus/e√fiÎ …⁄fl…V÷ flÎŒÕÎfi˘ ±Î¿„V‹¿ ’kÎ˘ ·ÎB›˘ I›Îflı’Ëı·Î_ ÷ı±˘ ±«fl… ’Î‹Ì √›Î ±fiı ‹ÌÏÕ›Î ¶ÎflÎ ÷ı‹fiÌÂ˘‘fiÎ Á‹Î«Îfl ‰Ëı÷Î ‹Ò¿Î›Î ’»Ì ·˘¿˘fiÎ ±Îç›˝fi˘ ’Îflfi flèÎ˘. Â˘‘fiÌ ‰Î÷ ÁÎ«Ì Ë˘› ÷˘ ’HÎ ‹Îfi‰Î·Î›¿ …HÎÎ÷Ìfi Ë÷Ì. e√fi˘ ’◊Îfl˘ 37 ±ı¿fl‹Î_ Ë÷˘ ±fiı ÷ıfi _ ‰…fi±ÕÁ|ı 100 Àfi Ë÷_. ·√¤√ 1,50,000 «˘flÁ ‹ÌÀfl

⁄flÎ⁄fl 37 ±ı¿fl √HÎÎ›, ‹ÎÀı ·˘¿˘fiı ±Îç›˝ ◊‰_V‰Î¤ÎÏ‰¿ Ë÷_. ◊˘ÕÎ Á‹› ⁄Îÿ ‰‚Ì ⁄ÌΩ Á‹Î«Îfl ±ÎT›Î¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‰ÎÏÂ_BÀfi flÎF›‹Î_ 1,500 ±ı¿flfi˘ Œı·Î‰˘

‘flÎ‰÷Ì …\ÿÌ ‰ıflÎ›ÀÌfiÌ e√fi_ ±„V÷I‰ ’¿ÕÎ› _ Ë÷_. ±Îe√fiÎ ‰…fi ‹ÎÀı 375 Àfifi˘ ±_ÿÎ… ⁄ıÃ˘, …ı‹Î_◊Ì ’_ÿfl-’E«ÌÁ Àfifi˘ ÏÕV¿ÎµLÀ ¿Î’˘ ÷˘› ±Î_¿Õ˘ ¤Îflı¬‹ Ë÷˘.∞‰Ï‰iÎÎfifiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ’Î¿Ì ÷’ÎÁ ¿›Î ’»Ì Armillaria

ostoyae ±ı‰Î ÂÎjÎÌ› fiÎ‹‰Î‚Ì ÷ı e√fiı ‘fl÷Ì ’flfiÎÁ˙◊Ì ‹˘ÀÎ Á∞‰fi˘ Ï¬÷Î⁄ ŒÎ‚T›˘.

±Î flı¿˘ÕÛ ‰fiV’Ï÷…√÷fi˘ ¬fl˘ ? fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ’¿ÎÂ-Á_f·ıÊHÎ ‰Õı ¬˘flÎ¿ ⁄fiÎ‰Ì fi ΩHÎ÷Ì e√ ’fl˘’∞‰Ì »ı.

±„V÷I‰ Ë˘÷ fiÏË. ±_ ÿÎ…ı 4,000 Ω÷fiÎ_ V÷L›‰_ ÂÌ ’ÎHÎÌ±˘,9,000 Ω÷fiÎ_ ’ZÎÌ±˘, 6,000 ’˛¿ÎflfiÎ_ ÁÏflV≤’˘, 3,000 ’˛¿ÎflfiÎ_ µ¤›∞‰Ì±˘, 80,000 ’˛¿ÎflfiÎ Q≤ÿ¿Î› ∞‰˘,20,000 „V’ÏÁÁfiÎ_ ‹Î»·Î_, 66,000 „V’ÏÁÁfiÎ ÁÒZ‹

∞‰Îb±˘ ±fiı 9,25,000 Ω÷fiÎ_ ¿ÌÀ¿˘ ±fiı ¿fl˘Ï‚›Î ‰Õı⁄fiı·_ ÷‹Î‹ ’ÎHÎÌ…√÷ ÷ıfiÎ ∞‰fi ‘⁄¿Îfl ‹ÎÀı ±ı ’˛ÎHÎÿÎ÷Î ‰Î› ’fl fi¤ı »ı ¿ı …ıfi_ Á…˝ fi ¿fl‰Îfi˘ ⁄Î›˘¿ıÏ‹¿· fiÁ¬˘ ±ÎÏÿ Á‹›fiÎ ±ı¿¿˘ÊÌ ÷ı‹… ±ı¿Î¿Ì ‰fiV’Ï÷±ı Â˘‘Ì ¿Îœu˘ --±fiı …ıfi _ ’˛˘Õ@Âfi I›Îfl ’»Ì @›Îflı› ±À@› _ fi◊Ì.

±Î Ω÷fi˘ ¿ÏflU‹Î 3.5 ±⁄… ‰Ê ◊›ı ⁄÷Î‰÷ _ ±Î‰ı· _ ‰fiV’Ï÷…√÷ ¬ÿ ÷ıHÎı ’fl˘ZÎ flÌ÷ı Á…ı ˝·Î ’ÎHÎÌ…√÷ ¿fl÷Î_ ±˘»\ _ fl˘‹Î_«¿ Ë˘› ±ı‰ _ ¿ı‹ ⁄fiı ? µIøÎ_Ï÷fiÌ ·Î_ ⁄Ì ›ÎhÎÎ ¬ıÕ‰Îfi˘ ’Ëı·˘ ±Îfl_ ¤ ÷ıHÎı ¿›˘˝, ‹ÎÀı ⁄‘ _ ‹‚Ìfiı 2,75,000

„V’ÏÁÁfiÎ_ T≤ZÎ˘, »˘Õ ±fiı ‰ı·Î ‘flÎ‰÷Ì ÷ıfiÌ V≤„WÀ ’ÎHÎÌ…√÷ …ı‰Ì Á«fl ›Îfiı ‹˘⁄Î≥· fi Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ı‹Î_ ¿<ÿfl÷Ì Ï‰V‹›˘fi˘ ’Îfl fi◊Ì. ±Î ’ˆ¿Ì …ı‹fiı Ï‰ø‹˘fiÎ ¬ÎÁ Ï·VÀ ’fl ‹Ò¿Ì Â¿Î› ±ı Ï‰V‹›˘fi˘ ÁÏ«hÎ ’Ïfl«› ±ËŸ Ï‰iÎÎfifiı Œ˘¿Á‹Î_ flÎ¬Ì fl…^ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.à

±‹ıÏfl¿ÎfiÎ µÀÎË ¬Î÷ı ±Î‰ı· _ ±ıV’ıfifi _ “‰fi-’ÌÁ” T≤ZÎ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200618


’Ë Ó«ÎÕu_ Ë˘› ±ı Â@› »ı. Ï‰Ê‹ ’›Î‰flHÎ‹Î_ “‰fi-Ï’Á”flËÌfiı ±ı¿‹ı¿ ‰E«ı ’ÎHÎÌfiÌ ÷◊Î ’˘Ê¿ ÷k‰˘fiÌ ±Î’-·ı¿flÌ ±„V÷I‰ À¿Î‰Ì Â¿Î› ÷ı ±Î‰Î fiıÀ‰Ï¿*√fi˘ ‹˘À˘ ·Î¤»ı. ±Ï·M÷ ÷ı‹… ±ı¿Î¿Ì Á∞‰fiı ÷ı ·Î¤ ‹‚ı fiÏË.à

‰fiV’Ï÷…√÷fiÌ “ÁŒÎflÌ” ⁄Ò¿ ±Î˜Œ flı¿˘Õ˚˝‹Î_ ’ı·Ì“Ï√fiıÁ ⁄Ò ¿”fiÌ …ı‹ Ï‰ø‹fiÎ Œ@÷ ±Î_¿ÕÎ ÀÎ_¿Ì ‰HÎfi ’HÎ±ı¿Îÿ-⁄ı À>_¿Î ‰Î@›˘‹Î_ ’÷Î‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ‹Î fi◊Ì. (±ËŸ‰HÎ‰ı·Î ±‹ ¿ flı¿˘Õ˚ “Ï√fiıÁ ⁄Ò ¿”‹Î_ »ı ’HÎ fiÏË.) Ï‰ø‹˘’Î»‚ flËı·_ Ï‰iÎÎfi ÷ı‹fiÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ fl˘«¿ »ı. ¨«Î≥fiÎflı¿˘ÕÛfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı Ï‰ø‹ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ◊÷Î_ flıÕ‰ÒÕΩ÷fiÎ_ (…\±˘, ‹¬M≤WÃ) T≤ZÎ˘fi˘ Ë˘‰Îfi_ ΩHÎÌ÷ _ »ı, ÷ı◊Ì

±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ÷ı Á‹Î«Îfl fi◊Ì. ±Î T≤ZÎ˘‹Î_ ’HÎ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi›ÎflÎF›fi_ Stratosphere Giant ±ı‰Î fiÎ‹ı ±˘‚¬Î÷ _ flıÕ‰Ò ÕÀ˘«fiÎ V◊Îfiı »ı. ¨«Î≥ 112.7 ‹ÌÀfl (370 ŒÌÀ) »ı ±ıΩı÷Î_ fiÎ‹ ¬˘À< _ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷Î‰flHÎ‹Î_ ·√¤√ÿÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«ı Âw ◊÷Î Ë‰ÎfiÎ ◊flfiı VÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl ›ÎfiıµK‰‹_Õ‚ ¿Ëı »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ VÀıE› ±Î˜Œ Ï·⁄Àa ¿fl÷Î_÷ıfiÌ ¨«Î≥ 19.8 ‹ÌÀfl (65 ŒÌÀ) ‰‘Îflı »ı. Ë∞ ◊˘ÕÎ_‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi›Î … flÏZÎ÷ ‰fifi _ Mendocino Tree

÷ıfiÌ 112 ‹ÌÀflfiÌ ¨«Î≥ ÁÎ◊ı fi_⁄fl ‰fi √HÎÎ÷_, ’HÎVÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀı ÷ı fiı ±ı¿ ’√Ï◊›_ fiÌ«ı ËÕÁı·Ì ÿÌ‘_ »ı.

±·⁄kÎ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›ÎfiÎ flÏZÎ÷ ‰fi fl˘¿Œı·fl Œ˘flıVÀ‹Î_VÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀfiÌ «Ì ¿ÎÃÌ Ωı‰Î ‹ÎÀı ±Î‰÷Î ’›À¿˘fiı÷ı ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ ⁄ÌΩ_ flıÕ‰ÒÕ ¿fl÷Î_ ¬ÎÁ …\ÿ_ ·Î√÷ _ fi◊Ì.…_√· √Îœ Ë˘› ±fiı …‹Ìfi Á‹÷‚ fi Ë˘› I›Î_ ⁄ı√√fi«_⁄Ì T≤ZÎ˘fiÌ ¨«Î≥‹Î_ flËı·˘ ±ı¿Îÿ-⁄ı ‹ÌÀflfi˘÷ŒÎ‰÷ Œ@÷ fi…fl ‹Î_ÕÌfiı ’Î‹Ì Â¿Î› fiÏË.

‰fiV’Ï÷ÂÎjÎfiÎ ΩHÎ¿Îfl˘ VÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀfiıÁËı……\ÿÌ fi…flı …\±ı »ı. ±Î flıÕ‰Ò Õ ÷ı‹fiı ‹fi ’· »ı, ¿ı‹ ¿ıhydrostatics/…·„V◊Ï÷ÂÎjÎfiÎ Ã˘Á ÏÁ©Î_÷˘fi˘ ÷ı ¤_√ ¿fl÷ _…HÎÎ› »ı. ÏÁQ’· flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ Ï·Œ À ’Q’ ‰Õı ’ÎHÎÌfiı 10

‹ÌÀfl (33 ŒÌÀ) ¿fl÷Î_ ‰‘ ¨«ı «ÕÎ‰‰_ Â@› fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ıË‰Îfi _ ¿<ÿfl÷Ì ÿ⁄ÎHÎ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ ¨«Î water column/…·V◊_¤fiı Á’˘ÀÛ ±Î’Ì Â¿÷ _ fi◊Ì. ’Î≥’fiÌ ±_ÿflfi _ ’ÎHÎÌ÷ıfiÎ ‰…fifiı ·Ì‘ı fiÌ«ı ⁄ıÁ‰Î ‹Î_Õı »ı. (ÿ⁄ÎHÎ ‰‘ÎflÌ±Î’÷˘ ›Î _ÏhÎ¿ ’Q’ ‰Î’fl˘ I›Îflı ÷¿·ÌŒ fiÏË.)ËÎ≥Õˇ ˘VÀıÏÀ@ÁfiÎ ±Î‰Î ÏÁ©Î_÷fiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î Á‰Î· ±ı◊Î› ¿ı 10fiı ⁄ÿ·ı 112.7 ‹ÌÀfl «_ VÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀfl˘…fi˘ ·ÌÀfl⁄_‘ ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ »ı¿ ’˘÷ÎfiÌ À˘« Á‘Ì ¿ı‰Ì

flÌ÷ı ’Ë Ó«ÎÕÌ Â¿ı »ı ? Ï‰iÎÎfifiÎ º„WÀ¿˘HÎı Á‰Î·fi _ ‹Ëk‰Á‹…‰Î ‹Î√÷Î Ë˘ ÷˘ ·√¤√ 40 ‹…·Îfi_ ⁄Ë‹Î‚Ì‹¿Îfi ¿S’Ì ·˘ ±fiı ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ ÷ıfiÌ ±Î‰flËıÕ ÀÎ_¿ÌÁ‘Ì «ÕÎ‰‰Î ‹ÎÀı ¿ı‰Î Â„@÷ÂÎ‚Ì ’Q’fiı ¿Î‹ı ·√ÎÕ‰˘÷ıfi _ ±fi ‹Îfi ¿flÌ ·˘.

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 17


‰fiV’Ï÷ fi◊Ì. Ï⁄·ÎÕÌfiÎ À˘’ ÁÏË÷·√¤√ 1,00,000 Ω÷fiÌ e√fiıÏfiWHÎÎ÷˘±ı ‰fiV’Ï÷ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ ‰√‹Î_ ‹Ò ¿Ì»ı. fi ‹Ò ¿Ì Ë˘÷ ÷˘ ’HÎ ‰…fifiÌ ⁄Î⁄÷ı

‰ÎÏÂ_BÀfi flÎF›fiÌ e√ fi_⁄fl ‰fi √HÎÎ÷fiÏË. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ◊÷Î Ω›LÀ ÏÁ@‰Î˜›ÎΩ÷fiÎ ÎÕfi _ ‰…fi ÁflıflÎÂ 2,000 Àfifi _Ë˘› »ı.

±ËŸ Ωı ¿ı ÏÁ@‰Î›Îfiı ’HÎ ¤Ò·Ì …Ωı.‰fiV’Ï÷fiÌ ±Î·‹fiÎ Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ Á∞‰÷flÌ¿ıfi˘ flı¿˘ÕÛ @‰ıÏ¿o√ ±ıV’ıfi ÷flÌ¿ı±˘‚¬Î÷Î T≤ZÎfiÎ fiÎ‹ı ·¬Î›˘ »ı. ±Î’HÎıI›Î_ µkÎflÎ_«·, …Q‹-¿ÎU‹Ìfl, ÏË‹Î«·’ÿıÂ, ÏÁ„y‹ ‰√ıflı flÎF›˘‹Î_ CÎHÎÌ …B›Î±ı

flV÷ÎfiÌ ⁄ı› ÷flŒ Ëfl˘‚⁄_‘ Ωı‰Î ‹‚÷Î’˘’·flfiÎ_ ±ıÀ·ı ¿ı ÁŒıÿÎfiÎ_ T≤ZÎ˘fiÌ ÷ı±‹ıÏfl¿fi Ω÷ »ı, …ıfi_ ◊Õ ’HÎ ±Î»\ _ ÁŒıÿË˘› »ı. ÿı¬Î‰ ’HÎ …\ÿ˘ fiÏË. ’fl_÷ @‰ıÏ¿o√±ıV’ıfi (À>_¿‹Î_, ±ıV’ıfi) …flÎ V’ıU›· »ı.¬ÎÁ ¿flÌfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ µÀÎË flÎF›‹Î_ ∂√ı·_ ±ıV’ıfi ¿ı…ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ_ ±ÎÂflı 47,000 ◊Õ ∂√ÎÕÌfiı 106 ±ı¿flfi _…_√· flE› _ »ı. ÏÁ_√· T≤ZÎ ’˘÷ı …_√· ⁄L›_ »ı.

±Î ‰Î÷ ¿˘‹fi ÁıLÁfiı …«ı ±ı‰Ì fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÷ıfi˘ ¬ ·ÎÁ˘’HÎ …flÎ ‹Î_ÕÌfiı ±Î’‰˘ ’Õı ÷ı‹ »ı. ‰Õ‰Î≥ Œı·Î‰÷_ ‰Õ

¨«ı◊Ì ÷ıfiÎ_ Á_A›Î⁄_‘ ‹ÒÏ‚›Î_fiı ·À¿÷Î_ ¿flÌ »ı‰Àı …‹Ìfi‹Î_µ÷Îflı, ÷˘ ±ıV’ıfi Ω÷fiÎ_ ÁŒıÿÎfiÎ T≤ZÎ˘ ¤ÒÁ’ÎÀÌfiÌ ±ı¿Îÿ-⁄ı ‹ÌÀfl fiÌ«ı …‹ÌfifiÌ ±_ÿfl ÷ı‹fiÎ_ ‹ÒÏ‚›Î_fiı ±ÎÕÌ ·ÌÀÌ‹Î_«˘÷flŒ ’ÁÎflı »ı. ±Î flÌ÷ı ’◊Îfl˘ ·_⁄Î‰‰Î ’Î»‚ ÷ı‹fi˘±ÎÂ› ’˛ΩıI’ÏkÎ ¿fl‰Îfi˘ Ë˘› »ı. ’«Ï·÷ A›Î· ¤·ı±ı‰˘ Ë˘› ¿ı ‰fiV’Ï÷ Ëo‹ıÂÎ e·˘fiÎ ’flÎ√fi›fi ‰Õı’ΩıI’ÏkÎ ¿flı, ’fl_÷ ⁄‘Î_ T≤ZÎ˘, »˘Õ ¿ı ‰ı·Î ±ı ’©Ï÷fiı±fi Áfl÷Î_ fi◊Ì. ‰fiV’Ï÷ÂÎjÎfiÌ ¤ÎÊÎ‹Î_ vegetative re-

production ¿Ëı‰Î÷Ì ±·√ flÌ÷ ¿ıÀ·Î_¿ı ±’fiÎ‰Ì »ı.⁄√Ì«ÎfiÌ ·Îfi ÷ıfi_ ÁflÁ ºWÀÎ_÷ »ı. CÎÎÁfi˘ ±ı¿Îÿ √ E»˘

fl˘’Ì ÿ˘, ±ıÀ·ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ «˘÷flŒ ⁄ÎflÌ¿ ‹Ò Ï‚›Î_ Œı·Î‰Ìfiı⁄ÌΩ ±fiı¿ √E»Î ’ıÿÎ ¿flÌ fiÎ¬ı »ı.

±ıV’ıfi Ω÷fiÎ ÁŒıÿÎfiı ’HÎ ±ı … ÷flÌ¿˘ ‹ÎŒ¿ ±ÎT›˘»ı. ±Î T≤ZÎfiı e·˘ Ë˘‰Î »÷Î_ ‰_Â‰ı·˘ ±Î√‚ ‘’Î‰‰Î‹Î_÷ı±˘ ¿Â˘ fl˘· ¤…‰÷Î_ fi◊Ì. ‹ÒÏ‚›Î_ ÷ı …‰Î⁄ÿÎflÌ Á_¤Î‚ı»ı. ÁflıflÎÂ ‹Ò‚ ·√¤√ 30 ‹ÌÀfl (100 ŒÌÀ) …ıÀ·_·_⁄Î›Î ’»Ì ÷ıfiı ±Î’˘±Î’ ÿÎ_ÕÌ eÀı »ı ±fiı ÷ı ÿÎ_ÕÌ ‰¬÷…÷Î_ ◊Õ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. ¨«Î Á˘ÀÎ …ı‰Î ◊÷Î ÁŒıÿ ◊Õfiı

I›Îfl ⁄Îÿ µ’·Î 1 / 3ÏËVÁÎ ’fl ±ÎÃ-ÿÁ ÕÎ‚˘eÀı, ÕÎ‚˘fiı ’Î_ÿÕÎ_ ¬Ì·ı±fiı e·˘ ’HÎ ⁄ıÁı, ±ıÀ·ı

fi‰ _ ’Ïfl’Ò HÎ T≤ZÎ fl«Î› »ı.Ï⁄·¿<· ±ı … flÌ÷ı ÁΩ÷Î_⁄ÌΩ_ Á_A›Î⁄_‘ ±ıV’ıfiT≤ZÎ˘ ◊˘ÕÎ_ ‰Ê ˝‹Î_ ËÏfl›Î‚Î…_√·fi˘ ÁÌfi ¬Õ˘ ¿flÌ ÿı»ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ µÀÎËflÎF›‹Î_ ±ıV’ıfi ÁŒıÿÎfiÎ47,000 ◊Õfi_ …_√· ’HÎ±Î‹ … ⁄L› _ »ı.

T≤ZÎ˘fi_ …_√· ¿ı ◊Õfi_

…_√· ? ÁÎ«˘ ÂOÿ ¿›˘ ?Ï‰«Îfl‰Î …ı‰˘ ’ffi »ı, ¿ı‹¿ı ‰fiV’Ï÷…√÷fiÎ (±fiı¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ÷‹Î‹Á∞‰V≤„WÀfiÎ) Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ

Á∞‰fiÌ ‰flHÎÌ ÷ıfiÎ …‰Î⁄ ’fl ±‰·_⁄ı »ı. µÀÎËfiÎ…_√·‹Î_ ⁄‘Î_ ÁP›˘fi _ …ıfiıÏÀ¿ ⁄_‘ÎflHÎ ÏÕ|˘ Áfl¬_ »ı. ±ÎÁ‹Îfi÷Î √Î› ±fiı ÷ıfiÎ_ ‰Î»flÕÎ_‹Î_, ËÎ◊Ì ±fiı ÷ıfiÎ_‹ÿÏfi›Î_‹Î_ ¿ı Ï’÷Î ±fiı ÷ıfiÎ ’ hÎ˘‹Î_ ¿ÿÌ Ωı‰Î ‹‚ı fiÏË.(’‰fi …ı‰Î_ ¿<ÿfl÷Ì ’Ïfl⁄‚˘±ı ¿ıÀ·Î_¿ ±ıV’ıfifiı ¿<HÎÌ ‰›ı

‹fl˘ÕÌ ÷ı‹fi˘ ÿı¬Î‰ ⁄ÿ·Ì fiÎA›˘ Ë˘› ±ı …\ÿÌ ‰Î÷ »ı.)…_√·fiÎ_ ⁄‘Î_ ÁP›˘ …‹ÌfifiÌ ¤Ì÷fl‹Î_ ‹ÒÏ‚›Î_fiÎ_ fiıÀ‰Ï¿*√¶ÎflÎ ΩıÕÎ›ı·Î_ »ı ±ıÀ· _ … fiÏË, ’fl_÷ ±ıV’ıfi A fiı Ωı’ÎHÎÌfiÌ ¬ıÓ« ‰fl÷Î› ÷˘ ’ÎHÎÌfiÌ ⁄fl¿÷ ‘flÎ‰÷_ ±ıV’ıfi B

÷ıfiı ’˘÷Îfi˘ ¿ıÀ·˘¿ ⁄Œfl VÀ˘¿ ‹˘¿·Ì ±Î’ı »ı. ’˘Ê¿÷k‰˘fi _ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ±ÎÿÎfi’ÿÎfi ◊÷_ flËı »ı. À> _¿‹Î_,±ı¿flÿÌÃ ÁflıflÎÂ 440 ±ıV’ıfi ÁŒıÿÎfi_ ±Î¬_ …_√·47,000 ±·√ ËV÷Ìfiı ⁄ÿ·ı ÏÁ_√· T≤ZÎfiÌ …ı‹ ‰÷ı »ı.‰fiV’Ï÷ÂÎjÎfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ’HÎ ÷ıfiı “±Î˜· ≥fi ‰fi” √HÎÌ« ¿Îÿ˘ ±ÎM›˘ »ı ¿ı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ±_ÿÎ…ı 6,000 Àfifi _ ‰…fi

‘flÎ‰÷Î µÀÎË‰ÎÁÌ …_√·fiı Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ Á∞‰ ÷flÌ¿ı ‹ÎL›flÎ¬‰_ Ωı≥±ı.

±ı¿ ÁË… ’ffi ±ı ◊Î› ¿ı ±ıV’ıfi ÁŒıÿÎ±ı ’flÎ√fi›fifiÌT›Î’¿ ’©Ï÷ ÀÎ‚Ìfiı ±Î‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ_ … ±_√˘ Œı·Î‰÷ÎflËÌfiı ¿Ï⁄·˘ ‰‘Îfl‰Îfi _ ¿ı‹ ’Á_ÿ ¿› * ? ∞‰Ï‰iÎÎfiÌ±˘’ÎÁı ÷ıfi˘ V’WÀ …‰Î⁄ fi◊Ì, ’HÎ ÿÒflfiÎ ¤Ò ÷¿Î‚‹Î_ @›Îflı¿’Ï÷¿> ‚ Á_Ωı√˘fiÌ ·Î_⁄Ì ÁÎÕÎ ÁÎ÷Ì ¤˘√T›Î ’»Ì ±ıV’ıfiıvegetative reproduction fiı ±ÎÀ·Ì ’flÎ¿ÎWÀÎ Á‘Ì

ÁËı… ‹·Î›‹ ÷◊Î ±Î»Ì ÁŒıÿ “I‰«Î” ‘flÎ‰÷ _ ±ıV’ıfifiÎ T≤ZÎfi_ ◊Õ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 19


‰fiV’Ï÷fiı Ëo‹ıÂÎ ’ÎHÎÌ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı ’ÎHÎÌfiÌ ±Î‰U›¿÷ÎflËı »ı--…ı‹ ¿ı ÁÒ›‹ ¬Ìfi˘ »˘Õ ÿflfl˘… ÁÎ‹ÎL› flÌ÷ı ÷ıfiÎ…ıÀ·Ì … ¨«Î≥fiÎ ‹ÎHÎÁ ¿fl÷Î_ 17 √b_ ‰‘Îflı ’ÎHÎÌ√˛ËHÎ ¿flı »ı. ‰fiV’Ï÷ ’˛¿ÎÂÁ_f·ıÊHÎ ‹ÎÀı ÷˘ ÷ı‹Î_fi _ ‹Î_Õ

1Ñ ’ÎHÎÌ ‰Î’flı »ı. ⁄Î¿Ìfi˘ 99Ñ ’ fl‰Ã˘ ÷ıfiÎ_ ’HÎÏ»ƒ˘‰ÎÀı ⁄ÎW’Ì¤‰fi ’Î‹Ìfiı fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. Ï‰iÎÎfiÌ±˘ ÷ıÏø›Îfiı transpiration /⁄ÎW’˘IÁ…˝fi ¿Ëı »ı. ±ı¿Ï◊±flÌ ‹ …⁄ ‰fiV’Ï÷ ∂fiÎ‚ÎÿflQ›Îfi ±Î‰Ì flÌ÷ı ¤fl’Òfl’ÎHÎÌ ∂ÕÎÕÌ ’Î _ÿÕÎ _fiÎµWHÎ÷Î‹Îfifiı fi˘‹· Á’ÎÀÌ±ıflÎ¬ı »ı, F›Îfl ı ±‹¿ΩHÎ¿Îfl˘fiÎ ‹÷ı ⁄ÎW’˘IÁ…˝fi

‰Õı ¿Â˘ ·Î¤ÿÎ›Ì Ëı÷ Áfl÷˘fi◊Ì. ‰fiV’Ï÷ ±Î˜„@Á…fifiÌ÷◊Î ¿Î⁄fi ÕÎ›˘@ÁÎ≥ÕfiÌ ±Î‰fiΩ‰fi ‹ÎÀı ’HÎÏ»ƒ˘/sto-

mata ¬˘·ı ±ı ‰¬÷ı ’ÎHÎÌ ±Î’˘±Î’ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì …÷ _Ë˘› »ı. ‰fiV’Ï÷ ÷ıfi˘ Ëı÷ ’Ò ‰˝¿ Ïfi¿Î· ¿fl÷Ì fi◊Ì. √‹ı÷ı‹, ’HÎ flıÕ‰ÒÕ …ı‰ _ ¨«Î ⁄Î_‘Îfi _ ÷˘Ï÷_√ T≤ZÎ fl˘…fi_ 400-500 ·ÌÀfl ’ÎHÎÌ fi ¬ı Ó«ı ±fiı ¿·Î¿fiÎ 45 ‹ÌÀfl ·ı¬ı ÷ıfiı◊ÕfiÌ xylem/…·‰ÎÏËfiÌ±˘ ¶ÎflÎ À˘« ÷flŒ «ÕÎ‰Ì ⁄‘ÌÕÎ‚˘, ÿÎ_ÕÌ ÷◊Î ’Î_ÿÕÎ_fiı fi ’Ë Ó«ÎÕı ÷˘ ±ı ‹ÒflÎ≥fiı ◊˘ÕÎ… Á‹›‹Î_ Q≤I› ’Î‹ı.

±Î‹ »÷Î_ ËÎ≥Õˇ ˘VÀıÏÀ@ÁfiÎ ’ı·Î ÏÁ©Î_÷fi_ Â_ ? Ï·Œ˚ À’Q’ ±ıÀ·ı ¿ı ËıLÕ ’Q’ …ı‰ _ ¿Î›˝ Œ@÷ ±ı T≤ZÎ˘ ⁄Ω‰Ì Â¿ı¿ı …ı‹fiÌ ¨«Î≥ 10 ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi◊Ì. ±Î T≤ZÎ˘fiÌÀ˘« ’fl ±Î‰ı·Î_ ’Î_ÿÕÎ_ …ı‹ ’ÎHÎÌfi˘ (ÿfl 24 ¿·Î¿ı ÁflıflÎÂ2 Àfi ·ı¬ı) Ïfi¿Î· ¿fl÷Î_ Ω› ÷ı‹ …·‰ÎÏËfiÌ±˘ ¶ÎflÎ±ıÀ· _ … ⁄Ì…\_ ’ÎHÎÌ ÷ı‹fiı ±Î’‹ı‚ı ’Ë˘Ó«÷_ flËı »ı. ’fl_÷ VÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀ ÁÏË÷fiÎ_ √√fi«_⁄Ì T≤ZÎ˘‹Î_ ±ı¿Îÿ ⁄Ì…\ _’Ïfl⁄‚ ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷ _ Ë˘‰_ Ωı≥±ı. ±·⁄kÎ, ¿›_ ?

¿ÿÎ« ⁄ı ’Ïfl⁄‚˘ »ı. ’Ëı· _ ¬ÎÁ ‹Ëk‰fi _ fi◊Ì. T≤ZÎfiÎ_‹Ò Ï‚›Î_ ÁflıflÎÂ 1 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl T›ÎÁfiÌ …·‰ÎÏËfiÌ‹Î_ ’ÎHÎÌfiı

µ’fl ÷flŒ ÿ⁄ÎHÎ ±Î’ı »ı. …‹Ìfi‹Î_◊Ì flÁÎ¿ÊHÎ/osmosis

‰Õı ‹Ò Ï‚›Î_‹Î_ ¬ı Ó«Î≥ ±Î‰÷Î ’ÎHÎÌfi _ µK‰√Î‹Ì ÿ⁄ÎHÎ ⁄ıÂ¿±ıÀ· _ fi Ë˘› ¿ı …·V◊_¤fiı ÷ı »ı¿ 112 ‹ÌÀfl ¨«ı Á‘Ì«ÕÎ‰Ì ÿı. ±Î◊Ì Œ@÷ ÷¿ÛÏ‰÷¿ ˝fiÎ ±Î‘Îflı ÏfiWHÎÎ÷˘±ı push

fiÏË, ⁄·¿ı pull fiı ‹A› ’Ïfl⁄‚ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT› _ »ı.Ï◊±flÌ flÁ’ÿ »ı, …ı‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ flÎÁÎ›ÏHÎ¿ √ HÎ‘‹ ‹˘À˘fl˘· ±ÿÎ ¿flı »ı. ’ÎHÎÌfiÎ ÿflı¿ flıbfiı ’˘ÏÏÀ‰ ÷◊Î fiı√ıÏÀ‰±ı‹ ⁄ı ‘˛ ‰˘ »ı. ±Á‹Îfi ‘˛‰˘ ⁄ı flıb±˘ ‰E«ı ±Î¿Ê˝HÎ

Á∞fiı ⁄_‘ fl«ı »ı, …ı ±ÎÁÎfiÌ’Ò‰¿ ÷Ò À÷˘ fi◊Ì. ±Îfiı ·Ì‘ı’ÎHÎÌ Ëo‹ıÂÎ ’‰ÎËÌ flËı »ı, ¿ı‹ ¿ı ±Á_A› flıb±˘ ’flV’fl¤ı√Î ◊›Î Ë˘› »ı. À> _¿‹Î_, ’ÎHÎÌ ⁄‚ ¿Î ’¿Îflfi _ ÷ÎHÎ ÁÎ‹J›/tensile strength ‘flÎ‰÷_ ’‰ÎËÌ »ı--±fiı ‹ÎÀı … fi‚fiÌ

«¿·Ì ⁄_‘ ¿fl˘ I›Îflı ’ÎHÎÌfiÌ flËÌ ÁËÌ ‘Îflfi _ ±Î¬flÌ ÀÌ’_√vI‰Î¿ÊHÎfiı ·Ì‘ı fiÌ«ı ÷flŒ ¬ÎVÁ_ ÷HÎÎ›Î ⁄Îÿ ’Î»\_µ’fl «ÕÌ Ω› »ı.

ÏfiWHÎÎ÷˘fiÌ ‘ÎflHÎÎ‹…⁄ T≤ZÎ‹Î_ ’HÎ ±ı …Ïø›Î ◊÷Ì Ë˘› »ı.T≤ZÎfiÌ À˘« ı⁄ÎW’˘IÁ…˝fi ’Î‹ÌflËı· _ ’ÎHÎÌfi _ ÀÌ’ _⁄ËÎfl fiÌ¿‚÷Ì ‰¬÷ı

÷ıfiÌ ’»‰ÎÕıfiÎ_ ⁄ÌΩ_ÀÌ’Î_fiı ÷ÎHÎı »ı, ¿ÎflHÎ¿ı ËÎ≥Õ˘…fi ⁄˘LÕ ¿Ëı‰Î÷ _ ΩıÕÎHÎ CÎÕÌ¿‹Î_ ÷ÒÀı ±ı‹ fi◊Ì.ËÎ≥Õ ˘…fi ⁄˘LÕ ÷˘ xylem/…·‰ÎÏËfiÌ‹Î_ flËı·Î ’ÎHÎÌfiÎ⁄‘Î flıb±˘ ‰E«ı Ë˘› »ı, ‹ÎÀı ±ı ÁÎ_¿Ï‚› _ »ı¿ fiÌ«ı ‹Ò Ï‚›Î_Á‘Ì ·_⁄Î› »ı. ’ÏflHÎÎ‹ı À˘« ’fl ⁄ÎW’Ì¤‰fi ¶ÎflÎ ∂ÕÌ√›ı·Î ’ÎHÎÌfiÎ ÀÌ’Îfi _ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı …·‰ÎÏËfiÌ‹Î_ ±Î¬˘…·V◊_¤ ¨«ı «Õı »ı. ±Î‹Î_ T≤ZÎı ’˘÷ı ¿Â_ … ¿fl‰Î’b_flËı÷ _ fi◊Ì. «Î·ÌÁ ‹…·Î Á‘ÌfiÎ ’„Q’_√ ‹ÎÀı ∂Ω˝fi˘÷ıHÎı ·ıÂ‹ÎhÎ ¤˘√ ±Î’‰˘ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ∂Ω ·ÕÎ‰‰Îfi_

¿Î‹ ’ÎHÎÌfi_ ⁄ÎW’˘IÁ…fi ¿fl÷Î ÁÒ›˝fi_ »ı.Ï◊±flÌ √‚ı µ÷flÌ ? ‰fiV’Ï÷ÂÎjÎfiÎ ±P›ÎÁÌ±˘ ’˘÷ı÷ıfiı Á˘ À«fiÌ √HÎÎ‰÷Î fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ’ÎHÎÌfiı 112.7 ‹ÌÀfl¨«ı VÀˇıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀfiÌ À˘« Á‘Ì ’Ë Ó«ÎÕ‰Î ‹ÎÀı F›Î_‰ÎÀfl ’Q’ı Ë‰ÎfiÎ ¿<ÿfl÷Ì ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ hÎÌÁı¿ √b_ (’I›ı¿«˘flÁ ∫«ı 14.7 fiı ⁄ÿ·ı 450 fl÷·) ÿ⁄ÎHÎ ±Î’‰Îfi_…wflÌ ⁄fi÷ _ Ë˘› I›Î_ Œ@÷ Á˘·Îfl ±ıfi∞ ¿ıÀ·ı ±_Âı ¿Î‹·Î√Ì Â¿ı ÷ı Á‰Î· »ı. À>_¿‹Î_, Ï‰Ê› Ë∞ Á_Â˘‘fifi˘ »ı.ÿflQ›Îfi VÀıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀ ¿<ÿfl÷fi˘ Á˙◊Ì ¿Î›ZÎ‹ ’Q’»ı ±ıÀ· _ ÷˘ ‹Îfi‰ _ flèÎ_. ≥…fiıfl˘ ¿ÿÌ ±ı‰˘ ’Q’ ⁄fiÎ‰Ì

Â¿‰ÎfiÎ fi◊Ì.à

¨«Î≥fiÌ V’‘Î˝‹Î_ ÷˘ VÀˇıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀ ±Î¿ÎÂ‹Î_112.7 ‹ÌÀfl Á‘Ì ·_⁄Î÷Î ÷ıfiÎ ¿ÿfiı ¿ÎflHÎı √˘SÕ ‹ıÕÎÏ·VÀ¬w_, ’fl_÷ ◊ÕfiÌ ΩÕÎ≥ ’˛‹ÎHÎı Ωı÷Î_ Á˙◊Ì Ï‰flÎÀ ¿ÿfi_T≤ZÎ ±ı fi◊Ì. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ … ¿ıÏ·Œ˘Ïfi›Î flÎF›‹Î_ ±Î‰ı·_

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200620


‰ı„SŒ›Îfi˘ ‹Î≥ø˘ »˘Õ —

‹Î≥ø˘V¿˘’ fiÌ«ı

…fifl· Âıfl‹Îfi fiÎ‹fi _ ⁄Ì…\_T≤ZÎ »ı. Á˙◊Ì ‰‘ A›ÎÏ÷ ’HÎ¿ÿÎ« ÷ıfiı … ‹‚Ì »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiÎ¿ÿ‹Î’ ±_√ıfi˘ ·√¤√ ÿflı¿

±Î_¿Õ˘ superlative/lıWÃ÷Î‰Î«¿ »ı.(1861-65 ‹Î _ ¬ı·Î› ı·Î±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ±Î_÷flÏ‰√˛Ë ÿflQ›Îfi…fifl· Ï‰Ï·›‹ Âıfl‹Îfi Áfl¿ÎflÌ ÿ‚˘fi˘ÁıfiÎ’Ï÷ Ë÷˘. ’˘HÎ˘ Á˘ ‰Ê˝ ’»Ì±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ⁄ıVÀ flHÎ√ÎÕÌfi_ fiÎ‹ ’HÎ ÷ıfiÌ›Îÿ‹Î_ Âıfl‹Îfi fl¬Î› _ Ë÷_ .) ±Î T≤ZÎfiÎ ◊Õfi˘CÎıflÎ‰˘ ÷ıfiÎ ’Î›Î fi∞¿ 31.4 ‹ÌÀfl (103ŒÌÀ) »ı, F›Îflı ◊Õfi˘ ±Ï‘¿÷‹ T›ÎÁ 11.4‹ÌÀfl (37.3 ŒÌÀ) »ı. T≤ZÎ‹Î_ ·Î¿Õ<_ ±ÎÂflı

1,400 CÎfi ‹ÌÀfl (49,450 CÎfi ŒÌÀ) …ıÀ·_Ë˘‰Îfi _ ¿Ëı‰Î› »ı, F›Îflı ÷ıfi_ ±_ÿÎÏ…÷ ‰…fi 1,400Àfi◊Ì ±˘»\_ fi◊Ì. …fifl· Âıfl‹Îfi ÏÁ@‰Î›Î Ω÷fi_ T≤ZÎ »ı.±Î „V’ÏÁÁfiÎ_ T≤ZÎ˘ flıÕ‰Ò Õ ¿fl÷Î_ ’_ÿfl-‰ÌÁ ‹ÌÀfl fiÌ«Î_flËı »ı, ’HÎ ÷ı‹fi˘ ⁄Î_‘˘ ±I›_÷ ¤flÎ‰ÿÎfl Ë˘› »ı. ÿÎ. ÷.…fifl· Âıfl‹Îfifi_ ◊Õ ÷ıfiÎ ’Î›Î fi∞¿ ÷√Õ<_ Ë˘‰ _ ÷˘ ΩHÎıV‰Î¤ÎÏ‰¿ »ı, ’fl_÷ 36 ‹ÌÀfl (120 ŒÌÀ) ¨«ıfiÎ V÷flı’HÎ ÷ıfi˘ T›ÎÁ 5 ‹ÌÀfl (17 ŒÌÀ) »ı.

Ï‰flÎÀ ¿ÿfiÎ ÏÁ@‰Î›Î◊Ì ÷tfi Ï‰’Ïfl÷ ±ı‰˘ flı¿˘ÕÛ …ıfi˘»ı ±ı ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı T≤ZÎ fi◊Ì. Á’ W’ ‰fiV’Ï÷ ÷flÌ¿ı ‰√a¿Ú÷

¿flÌ Â¿Î÷˘ »˘Õ »ı. ’Ïfl«› ‹ı‚‰÷Î ’Ëı·Î_ fiÎ‹ ΩHÎÌ·˘ — Ï‰iÎÎfiÌ±˘ ÷ıfiı Wolffia/‰Î˜„SŒ±Î ¿Ëı »ı. ¤Îfl÷‹Î_’HÎ ÷ıfiÌ ’ıÀÎΩ÷ ◊÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ıfi_ ÏËLÿÌ ¿ı √…flÎ÷ÌfiÎ‹ ¿ÿÎ« fiyÌ ¿flÎ›_ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±ËŸ ‰Î„SŒ±Î ÂOÿ ‰Õı… ¿Î‹ «·Î‰‰_ flèÎ_. ±Î »˘ÕfiÎ fiÎ‹ı ÏÁ@‰Î›ÎfiÌ ‹ÎŒ¿Ï‰ÏÂWÀ flı¿˘ÕÛ ⁄˘·÷˘ Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ı ’„O·ÏÁÀÌ◊Ì ‰_Ï«÷flèÎÎfi _ ¿ÎflHÎ ÷ıfi_ ‰Î‹fi ¿ÿ »ı. Ï¿fiÎflÎ ’ÎÁı fiÿÌfi˘ ’‰ÎË±ı¿oÿflı ‘Ì‹˘ Ë˘› I›Î_ ±◊‰Î ÷˘ fiÿÌ ÁÎ◊ı ΩıÕÎ›ı·Î ÷‚Î‰’fl ÷›Î˝ ¿fl÷Î ‰Î„SŒ±ÎfiÌ ·_⁄Î≥ ‹Î_Õ 1 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl »ı,F›Îflı ÷ıfiÌ ±‹¿ Ω÷˘ Œ@÷ 0.6 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì »ı. ±Î

√HÎ÷flÌ±ı Ωı÷Î_ L›Òfi÷‹ ¿ÿfi˘ ‰Î˜„SŒ±Î »˘Õ ’ı·ÎVÀˇ ıÀ˘„VŒ›fl Ω›LÀ fiÎ‹fiÎ flıÕ‰ÒÕ ¿fl÷Î_ 1,85,000 ‹Î¤Î√ …ıÀ·˘ fiÎfi˘ »ı ±fiı ÷ıfi_ ‰…fi …fifl· Âıfl‹Îfi¿fl÷Î_ 9,33,00,00,00,000 ‹Î ¤Î√ …ıÀ·_ »ı.ÏÁ·Î≥¿Î‹ ‰¬÷ı ÿfl∞ ’˘÷ÎfiÌ ±Î_√‚Ì ’fl …ı fi¬·Ì/thimble ’Ëıflı ÷ı‹Î_ ±_ÿÎ…ı 5,000 ‰Î„SŒ±Î »˘Õfi˘Á‹Î‰ıÂ ¿flÌ Â¿Î› »ı (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) ±fiı ÏÁ_√· »˘Õfiı÷˘ ±ÎÏÕÛfiflÌ ÁÎ˜›fiÎ fiÎ¿ÎfiÌ ±Îfl’Îfl ’ÁÎfl ¿fl‰˘ ’HÎ

‹ U¿ı· fi◊Ì. ‰Î„SŒ±Îfi _ ¿ÿ ±ÎÀ· _ ÁÒZ‹ fi Ë˘÷ ÷˘ ±Îç›˝¿Ëı‰Î÷, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiı ◊Õ fi◊Ì, ÿÎ_ÕÌ fi◊Ì, ‹Ò ‚ fi◊Ì ¿ı ’Î_ÿÕÎ_fi◊Ì. ËÏfl÷ƒT› ‘flÎ‰÷_ Œ@÷ √˘‚Î¿Îfl ±_√ »ı, …ıfiı @›Îflı¿

’ _¿ıÁfl ±fiı jÎÌ¿ıÁflÎ√ ’HÎ eÀÌ fiÌ¿‚ı »ı. ‰Î„SŒ±Îfiı

±ıÀ·ı … Á’W’ ‰fiV’Ï÷fiÎ ÁL‹Îfi¤›Î˝‰√˝‹Î_ V◊Îfi ‹Y›_ »ı. ¿<ÿfl÷‹Î_Á’ W’ T≤ZÎ˘, »˘Õ ±fiı ‰ı·Î

·√¤√ 2,50,000Ω÷fiÎ »ı.

±Î ⁄‘Î‹Î _‰Î˜„SŒ±Îfi_ ¿ÿ±ÎÀ· _ Á ÒZ‹Ë˘‰Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ?

ÿflı¿ ‰fiV’Ï÷±ı

÷ ıfiÎ ’›Î ˝‰flHÎfiı±fi¿ >‚ ◊‰ _ ’Õ ı »ı.⁄_Ï‘›Îfl ±fiı »Ì»flÎ

…‚ÎÂ›‹Î_ ¿‹‚ …ı‰˘ aquatic/…·… »˘Õ ÷ıfiÌ ÿÎ_ÕÌ fiÌ«ıfiÎ_‹Ò Ï‚›Î_ ◊¿Ì ·_√fl fiÎ¬Ì Â¿ı, ’fl_÷ ‰Ëı÷Î ’ÎHÎÌ‹Î_ ±ı flÌ÷ı’¿Õ …‹Î‰‰Îfi_ ‹ U¿ı· »ı. ±Î◊Ì I›Î_ CÎHÎÌ ‰fiV’Ï÷±˘ÿÎ_ÕÌ ±fiı ‹Ò ‚ ¬Ì·‰‰Îfi _ ‹Î_ ÕÌ ‰Î‚ı »ı. ±ı … flÌ÷ı ’˛‰ÎË‹Î_fiÎË¿ ¬ıÓ«Î›Î ¿fl÷Î_ ’Î_ÿÕÎ_ fi Ë˘‰Î_ Ωı≥±ı. ±Î ⁄‘Î ’ÎÀ˚˝Á‰Î„SŒ±ÎfiÎ »˘Õı …÷Î ¿›Î˝ »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiÌ ⁄Î›˘·˘Ï…¿·fl«fiÎ ±I›_÷ ’Î◊Ï‹¿ flËÌ »ı. µIøÎ_Ï÷fiÎ ‰÷‹Îfi ÿ˘fl‹Î_

÷ı »˘Õ ’˛ΩıI’ÏkÎ ‹ÎÀıfiÎ e·˘fiı ’HÎ ¿ÿÎ« µkÎfl˘kÎflÏ÷·Î_…·Ì ±Î’‰ÎfiÌ ‰ı÷flHÎ‹Î_ »ı, ‹ÎÀı ’ÎHÎÌfiÌ ◊’ÎÀ˘fi˘¤˘√ ⁄fiÌ Â¿÷Î_ e·˘ ÷ıfiı ¤ÎB›ı … ¬Ì·ı »ı. ‰Î„SŒ±Î÷ıfi˘ ‰_Â‰ı·˘ budding/±_¿<flHÎ ‰Õı ±Î√‚ ‘’Î‰ı »ı. ÁflıflÎÂ30 ¿·Î¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±_√fi˘ ⁄ÎflÌ¿ ÏËVÁ˘ ’Ò_»ÕÌfiÎ »ıÕÎfi˘I›Î√ ¿fl÷Ì √fl˘‚ÌfiÌ …ı‹ »À˘ ’ÎÕı »ı ±fiı ÷ı ÏËVÁ˘ fi‰Î‰Î„SŒ±Î‹Î_ Œıfl‰Î› »ı--…ı ‰‚Ì ⁄ÌΩ 30 ¿·Î¿ı ’˘÷Îfi˘±‹¿ ÏËVÁ˘ ¿Î’ı »ı. Á‹›√Î‚˘ ±ÎÀ·˘ À> _¿˘ Ë˘› I›Î_‰Î„SŒ±Îfi _ ¿ÿ ⁄Ë ‹˘À<_ ◊‰Îfi˘ ’˛ffi flËı÷˘ fi◊Ì. Ï‹Ïfi¿ÿ ÷ıfiı ±Î‹ı› Œ‚ı »ı. ±ı¿ …·… »˘Õ ¿ÿ‹Î_ ⁄Ë ‹˘À˘

◊Î› ±ı ¿fl÷Î_ ±fiı¿ fiÎfiÎ »˘Õ fiÿÌfiÎ ’‰ÎË ‰E«ı ’˘÷ÎfiÌ„V’ÏÁÁfiı Ïfi‰*Â ◊÷Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±À¿Î‰Ì Â¿ı

÷ıfiÎ ’fl ’¿ÎÂ Œı Ó¿÷˘ ÁflÁ ÿÎ¬·˘ Ωı≥±ı.±ÎÏ¡¿ÎfiÌ ÎQ⁄ıÌ fiÿÌ ’fl ¿Ïfl⁄Î

fiÎ‹fi˘ ⁄_‘ 1959 ‹Î_ «HÎÎ›Î ’»Ì CÎHÎÎÁ‹›ı ÷ıfiÌ ±ÎÕı 5,580 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi_Áfl˘‰fl fl«Î›_ I›Îflı ±ÎÏ¡¿fi ’Î›· ¿Ëı‰Î÷Ì‰fiV’Ï÷fiÎ À«Ò ¿ÕÎ µ’ƒ‰Ì »˘Õ I›Î_ …‚Á’ÎÀÌ

‹Ò‚ ¿ÿ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 21


’fl ·Ì·Ì Ω…‹ ’Î◊fl‰Î ·ÎB›Î. ◊˘ÕÎ ‰¬÷‹Î_ ÷ı‹HÎı ÁıÓ¿Õ˘«˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ Á’ÎÀÌfiı œÎ_¿Ì ÿÌ‘Ì. ±Î »˘Õ µ’fl‰ÎÁfiÎ_¤ı…‰Î‚Î_ …_√·˘‹Î_ ’◊flÎ›ı·Î_ fiÎ‚Î_fiÎ Ë÷Î. ¿Ïfl⁄Î ⁄_‘ Á ‘Ì ’Ë Ó«‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ‹Î√‹Î_ ±Î‰÷Î 108 ‹ÌÀfl (355

ŒÌÀ) ¨«Î Ï‰@À˘Ïfl›Î ‘˘‘fiÎ ’ÎHÎÌ ÁÎ◊ı ’Õ÷ _ ‹Ò@› _ Ë˘›±ı «˘yÁ ‰Î÷ Ë÷Ì. Ï‰ÂÎ‚ ’Î_ÿÕÎ_, ·Î_⁄Ì ÿÎ_ÕÌ±˘ ±fiıÁ_A›Î⁄_‘ ‹ÒÏ‚›Î_ ‘flÎ‰÷˘ »˘Õ ±ÎÀ·Ì ’»ÕÎÀfiı ±_÷ı ¿ÿÎ«∞‰_÷ fi flËı, ’HÎ ‹ÎhÎ ⁄ı Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ±fiı‹ÒÏ‚›Î_flÏË÷ ±ÎÏ¡¿fi ’Î›·fiÎ CÎHÎÎ »˘Õı ÷ı ±ÎCÎÎ÷ ÁËÌ·Ì‘˘ Ë÷˘ ±fiı ¿Ïfl⁄Î Áfl˘‰fl‹Î_ ’Ë˘ÓE›Î ⁄Îÿ flÎŒÕ˘Œı·Î‰‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_ Ë÷_.

d· ÁÎ≥fiÎ »˘Õfiı ⁄ÿ·ı ·Ì·Ì «ÎÿflfiÎ ±Á_A› ÁÒZ‹»˘Õ ÷flÌ¿ı ±„V÷I‰ ‘flÎ‰‰ÎfiÌ fiÌÏ÷ ‰Î˜„SŒ±Îfiı Œ‚Ì »ı.‰fiV’Ï÷…√÷fiÎ Á˙◊Ì ‰Î‹fi »˘Õ Ë˘‰Îfi˘ Ï‰ø‹ ’HÎ ±ı

⁄ËÎfiı ÷ıfiÎ ¬Î÷ı ‹_ÕÎ›˘ »ı.à

‰fiV’Ï÷‹Î_ ∞‰ »ı, »÷Î_ ’ÎHÎÌ-’ZÎÌfiÌ …ı‹ ÷ı ‹@÷flÌ÷ı Ë·fi«·fi ¿flÌ Â¿÷Ì fi◊Ì. ÏË·«Î· ‹ÎÀı iÎÎfi÷_÷ ±˘fi _ÿıËT›Î’Ì fiıÀ‰¿Û Ë˘‰_ Ωı≥±ı. ÿÎ. ÷. ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌfl‹Î_‹√…fiÎ ±ÎÿıÂ˘fi_ ’Î·fi ¿fl÷Î iÎÎfi÷_÷ ±˘ …ı÷ı VfiÎ› fiı ›˘B› Á‹›ı ±fiı ›˘B› ’‹ÎHÎ‹Î_Á_¿˘«ı I›Îflı «˘yÁ ±_√˘ ‹√…fiÎ ‘Î›Î˝

‹…⁄fi_ Ë·fi«·fi ¿flı »ı. ‰fiV’Ï÷‹Î_ ±Î‰ÎiÎÎfi÷_÷±˘fi_ Ω‚_ fi◊Ì. ‹√… ±fiıVfiÎ›÷_hÎ ’HÎ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ·Ω‹HÎÌfiÎ»˘Õ …ı‰Ì ±‹¿ ‰fiV’Ï÷±˘ ◊˘Õ˘ CÎHÎ˘±_√‹fl˘Õ ¿flÌ ΩHÎı »ı. T≤ZÎ ’fl «Õ÷˘ ‰ı·˘’˘÷Îfiı ◊÷Î V’Âfiı ’Îfl¬Ì ±ÎV÷ı ±ÎV÷ı◊ÕfiÌ Œfl÷ı ‰ŸÀ‚Î› »ı. ÁÒ›˝‹¬Ìfi_ e·÷ıfi˘ «Ëıfl˘ CÎÒ ‹Î‰Ì Â¿ı »ı.

±Î ÿflı¿ Ïø›Î ⁄Ë ‘Ì‹Ì √Ï÷±ı ◊Î›»ı, »÷Î_ V’ÌÕfiÌ ¿ı VeÏ÷˝fiÌ ⁄Î⁄÷ı

‰fiV’Ï÷…√÷fiÌ fl ı¿˘Õ Û ⁄Ò¿fi _ ’Îfi _±Îç›˝¿Îfl¿ flı¿˘ÕÛ ‰√flfi_ ¿˘w_ flËÌ …‰Î’ÎQ›_ »ı ±ı‰_ fi◊Ì. ±_√˛ı∞‹Î_ bladder-

wort ±fiı √…flÎ÷Ì‹Î_ ±¿Û‰fl ¿Ëı‰Î÷˘∞‰Î÷¤ZÎÌ »˘Õ ÏÂ¿Îfl ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±ÿ¤÷«’‚÷Î ÿÎ¬‰Ì ΩHÎı »ı. ‰fiV’Ï÷fiı ⁄ÿ·ı ’ÎHÎÌ…ı‰Ì „@‰¿-±ı@Âfi ’ÿÏÂ˝÷ ¿flı »ı.

∞‰Î÷¤ZÎÌ ‰fiV’Ï÷fiÌ ·√¤√ 700 Ω÷˘

à ±ÎÏ¡¿Î fi∞¿ ‹ÎÿÎ√ÎV¿fl ÀÎ’ ’fl ‹Îfi‰¤ZÎÌ T≤ZÎ˘ ◊÷Î_ Ë˘‰ÎfiÌ ’«Ï·÷

±Œ‰Î ‹ÎhÎ ±Œ‰Î »ı, ÷˘ ’HÎ ÏÂ¿ÎflÌ »˘Õ ¿ı‰Õ˘ ‹˘À˘ ÏÂ¿Îfl ¿flÌ Â¿ı ÷ıfi˘ flı¿˘ÕÛ ÁÎ‰ ¿ÎœÌ fiÎ¬‰Î …ı‰˘ fi◊Ì. ¤Îfl÷ ±fiı ⁄ÌΩ ±„Bfi ±ıÏÂ›Î≥ ÿıÂ˘‹Î_ ◊÷Î Nepenthes ‰√fiÎ ∞‰Î÷¤ZÎÌ ¿‚Âfi˘ »˘Õ (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) CÎHÎÌ ‰Îfl ÿıÕ¿Î, ’ZÎÌ±˘ ±fiı @›Îflı¿ ™ÿflfiı ’HÎ ¤fl¬Ì √›ÎfiÎ ÿÎ¬·Î ⁄L›Î »ı.

à T≤ZÎfiÎ ◊Õfiı ¿Î’Ì ÷ıfi˘ ±ÎÕ»ıÿ ÷’ÎÁ˘ ÷˘ T≤ZÎı…ıÀ·Î_ ‰Ê˘ √Ω›Î* Ë˘› ±ıÀ·Î_ ‰÷ ‚˘fiÌ »Î’ ÷ıfiÎ ’fl Ωı‰Î ‹‚ı »ı ±fiı ÷ıfiÌ ‰› ¬⁄fl ’ÕÌ ±Î‰ı »ı.Á˙◊Ì ‰‘ (7,223) Á¿Û· 1977 fiÌ ±Î¬flı‰Î‰Î˘ÕÎ ÿflQ›Îfi ÷ÒÀÌ ’Õı·Î ±‹ıÏfl¿Ì flıÕ‰ÒÕ‹Î_

√HÎÎ›Î_ , …ıfiÎ ‹ÎÀı ’¿ÚÏkÎÏ‰t˘±ı ±_ ÿÎ… ·√ÎT›˘ ¿ı÷ıHÎı 9,000 ‰Êfi _ ±Î›W› ¤˘√T› _ Ë˘‰ _ Ωı≥±ı.

à ‰fiV’Ï÷ ÁÒ ›˝ ’¿ÎÂ ‰√fl ’¿ÎÂÁ_f·ıÊHÎ fi ¿flÌ Â¿ı, ‹ÎÀı …‹Ìfi ’fl √ŒÎ‹Î_ ¿ı …‹Ìfi fiÌ«ı ¤Ò √¤‹Î_ ÷ıfi˘ Ï‰¿ÎÁ ◊‰˘ ‹U¿ı· »ı. ±Î‹ »÷Î_ ‰SÕÛ flı¿˘ÕÛ …\±˘ — 1984 ‹Î_ ±À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ⁄ËÎ‹Î ÀÎ’ ’fl …‹ÌfifiÌ Á’ÎÀÌ◊Ì 884 ŒÌÀ (±ÎÂflı 270 ‹ÌÀfl) fiÌ«ı ±ı‰Ì ’Î÷Î‚√ŒÎ‹Î_ ·Ì·Ì Âı‰Î‚fi˘ ’kÎ˘ ·ÎB›˘ ¿ı F›Î_ 0.0005Ñ ¿fl÷Î_ ‰‘ ÁÒ ›˝ ’¿ÎÂ ’Ë Ó «÷˘ fi◊Ì.à

gff[8af sdff+ gff[+wfl ,ff[

»ı. ¿‚Â/pitcher plant …ı‰Ì ±‹ ¿Ω÷˘ ’ıÏÁ‰ »ı, ±ıÀ·ı ÁÎ‹ı «Î·Ìfiı

‹˘‹Î_ ±Î‰Ì ’Õ÷Î ÏÂ¿Îflfiı … ±Îfl˘√ı »ı. ‹¬Ω‚/sun-dew…ı‰Ì ±ı„@À‰ Ω÷˘ ÷ı‹fiÎ ËÎ◊ı «Õ÷Î ÏÂ¿Îflfiı Á¿oΩ‹Î_…¿Õ‰Îfi˘ l‹ ¿flÌ ‹Ëıfi÷fi˘ fl˘À·˘ ¬Î› »ı. ±¿Û‰fl›Îfiı O·ıÕfl‰ÀÛ ±ı„@À‰ Ω÷ »ı. (O·ıÕfl‰ÀÛ fiÎ‹ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı’Õu _ ¿ı ÷ıfi˘ ±Î¿Îfl ‹ÒhÎÎÂ›/bladder …ı‰˘ »ı.) ÁÎ‘ÎflHÎflÌ÷ı ÷Ï‚›ı ÁÎ‰ ±˘»Î_ ’˘Ê¿ ÷k‰˘‰Î‚Ì ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ±ıÏÁÏÕ¿‹ÎÀÌ Ë˘› ±ı‰Î_ …‚ÎÂ›˘‹Î_ ±¿Û‰flfi˘ »˘Õ Ωı‰Î ‹‚ı »ı.

fiÎ˜ fi-‰ı… ¬˘flÎ¿ ’fl fi¤÷˘ ±¿Û ‰flfi˘ »˘Õ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200622


»˘ÕfiÌ ÕÎ‚¬Ì±˘ ’fl Ãı¿Ãı¿ÎHÎı 3 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ·Î_⁄Î_ ’ÎhÎ˘Ë˘› »ı. ’˘·ÎHÎ ‘flÎ‰÷ _ ÿflı¿ ’ÎhÎ …‚ÎÂ›‹Î_ ÷fl÷Ì ·Î‰Î˝,’ÎHÎÌfiÎ_ ∞‰ÕÎ_ ±fiı ¿‰«‰Î‚Î ⁄ÎflÌ¿ ∞‰˘fiı ’Òfl‰Î ‹ÎÀıfi _·Î¿-±’ »ı, …ıfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ ÿfl‰ÎΩı ±_ÿfl ÷flŒ ¬Ò ·ı »ı.

(±’‰Îÿw’ı …‹Ìfi ’fl ◊÷Î ±¿Û‰flfiÎ »˘ÕfiÌ ’HÎ fl«fiÎ…\ÿÌ fi◊Ì.) ÿfl‰ÎΩfiı ⁄_‘ ¿›Î ’»Ì ±¿Û‰flfi _ ’ÎhÎ ±_ÿfl¤flÎ›ı·Î ’ÎHÎÌfiı ±Î_÷Ïfl¿ ÿÌ‰Î·˘‹Î_ «ÒÁÌ ·ı »ı. ±Îfiı·Ì‘ı …ı ÂÒL›Î‰¿ÎÂ ’ıÿÎ ◊Î› ÷ı ’ÎhÎfiı ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı Á_¿˘«ı

à Ï‰r¤fl‹Î_ weed ÷flÌ¿ı Á˙◊Ì µ’ƒ‰Ì ’fl‰Îfl ◊›ı·Ì ‰fiV’Ï÷ ¿≥ ? ›fi˘fiÌ ¿ÚÏÊ Á_ V◊ÎfiÎ ±Ï¤’˛Î› ‹…⁄ ¤Îfl÷fiÌ ‹Ò‚ ‰÷fiÌ ‹˘◊ (ÂÎjÎÌ› fiÎ‹ — Cyperus rotundus) …ıÀ·˘ hÎÎÁ ⁄Ì∞ ±ı¿ı› ‰fiV’Ï÷±ı Œı·ÎT›˘ fi◊Ì.ÿÏfi›ÎfiÎ 92 ÿıÂ˘‹Î_ ¿<· ⁄Î‰fi Ω÷fiÎ ’Î¿˘fiÎ_ ¬Î÷fl’ÎHÎÌ‹Î_ ¤Î√ ’ÕÎ‰÷˘ ‹˘◊fi˘ »˘Õ ÷ı‹fiÌ µ’… CÎÀÎÕ‰Î µ’flÎ_ ÷ Ïfi_ ÿÎ‹HÎ ‹ÎÀı ±⁄Ωı ÕÎ˜ ·flfi˘ ¬«

¿flÎ‰ı »ı. fiÎ√fl‹˘◊ ¿Ëı‰Î÷Ì ÷ıfiÌ ⁄Ì∞ „V’ÏÁÁ Ωı¿ı ±Î›‰ı˝ Ïÿ¿ ÿ‰Î »ı.

à ¿·¿kÎÎfiÎ ⁄Î ÀÏfi¿· √ÎÕÛfifi_ ‰Õ (…‹HÎÌ ÷Á‰Ìfl) ÷ıfiÌ 1,775 ‰Õ‰Î≥±˘ ‹ÎÀıÏ‰ø‹Á…˝¿ √HÎÎ›_ »ı, ÷˘ ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ÀˇÎLÁ‰Î· ’˛ÎL÷‹Î_ ±Î‰ı·Î ‰ÕfiÎ ÎÕı ÷ıfiÎ_ ‹ÒÏ‚›Î_ …‹Ìfi‹Î_ 120 ‹ÌÀfl ¨Õı Á‘Ì µ÷ÎflÌfiı…\ÿ˘ flı¿˘ÕÛ ÿ… ¿flÎT›˘ »ı.

à Á˙◊Ì ¤Îflı ·Î¿Õ<_ ±Î’÷_ T≤ZÎ ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿Îfi _ O·ı¿ ±Î›fi ‰Ò Õ »ı. ’˛I›ı¿ CÎfi ‹ÌÀflı 1,485

Ï¿·˘√Î‹fi _ ‰…fi ‘flÎ‰÷_ ±Î›fi ‰Ò Õ ’ÎHÎÌ‹Î_ ÷flıfiÏË, ¿ı‹ ¿ı ’ÎHÎÌfiÌ CÎfi÷Î 1 ÁÎ‹ı ±Î›fi‰Ò ÕfiÌ 1.48 …ıÀ·Ì »ı. ±ÁÎ‘ÎflHÎ CÎfi÷Îfi_ flËV› ±ı ¿ı ±Î›fi ‰ÒÕ‹Î_ Ï·„BfififiÎ ‹flÌ ’fl‰Îfl÷Î ¿˘Ê˘ ‰E«ı ·ıÂ‹ÎhÎ …B›Î flËı÷Ì fi◊Ì. ÿflı¿ ’˘·Ì …·‰ÎÏËfiÌ/ xy-

lem ’HÎ «’ÀÌ ⁄fiÌ Ω› »ı, ±ıÀ·ı ¿˘Ê˘fiÌ √Ì« …‹Î‰À ±Î›fi ‰ÒÕfiı Á¬÷ ¤Îflı ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı. ±ı¿ Áfl¬Î‹HÎÌ — ‹ıBfiıÏÂ›‹ ‘Î÷fi _ ‰…fi ’˛I›ı¿ CÎfi ‹ÌÀflı1,738 Ï¿·˘√Î‹ »ı.

à Á˙◊Ì Õ’¤ıfl ‰_ÂT≤Ï© ¿flfiÎfl ‰fiV’Ï÷fi_ fiÎ‹ ±ı … ¿ı …ı Á˙◊Ì fiÎfiÎ »˘Õfi _ »ı — ‰Î˜ „SŒ±Î. ÁflıflÎÂ 30 ¿·Î¿ı ÷ı fi‰Ì ’ıœÌfiı …L‹ ±Î’ı, ‹ÎÀı ±ı ÿflı÷ıfiÌ ’ΩıI’ÏkÎ «Î· flËı ±fiı ⁄‘Î »˘Õ ∞‰_ ÷ ’HÎ flËı ÷˘ «Îfl ‹ÏËfiÎ ’»Ì (1’Î»‚ hÎÌÁ ‹ŸÕÎ_ «ÕÎ‰˘ ±ıÀ·Î) ‰Î „SŒ±Îfi˘ ⁄Î›˘‹ÎÁ V‰w’fi˘ …J◊˘ M≤J‰Ì …ı‰Õ˘ ⁄fiı.

à ±Ï‘¿÷‹ ÷Ì¬˘ ’ÿÎ◊ ‰fiV’Ï÷…L› Ë˘› ±ı Á‹∞ Â¿Î› ±ı‰Ì ‰Î÷ »ı,¿ı‹ ¿ı ÷Ì¬ÎÂfi_ ‹A› ¿Îfl¿ Á_›˘…fi capsaicin ‰fiV’Ï÷‹Î_ (‹fl«Î_‹Î_) Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ GNS Spices fiÎ‹fiÌ ⁄Î›˘Àı¿ ¿o ’fiÌ±ı ÷ı ÁI‰‰Î‚Î_ ¬ÎÁ ‹fl«Î_ Ï‰¿ÁÎT›Î_ »ı, …ı‹fiÌ 1 √Î‹ …ıÀ·Ì ¤Ò¿Ì 577 Ï¿·˘√Î‹ (’˘HÎÎ » ·Î¬ √Î‹) ÀÎ ‹ıÀ˘ ÁÎÁ‹Î_ ¤ı‚‰Ìfiı ÷ı‹Î_ …wflÌ ÷Ì¬ÎÂ ·Î‰Ì Â¿Î› »ı.à

gff[8afsdff+ gff[+wfl ,ff[

»ı. ±√I›fiÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ ⁄ËÎflfiÎ…‚ÎÂ›fi _ ÿ⁄ÎHÎ ‰‘Ì Ω› »ı.

ÿfl‰ÎΩı ⁄fiÎT›˘ Ë˘› I›Î_ Õ˘fl ⁄ı·fi˘ ’HÎ ⁄_ÿ˘⁄V÷Ë˘‰˘ Ωı≥±ı, ±ıÀ·ı ±¿Û‰flfiı ⁄ËÎflfiÎ ¤Î√ı ¿ıÀ·Î¿ À«-

Áı„LÁÏÀ‰ ÷Î_÷HÎÎ »ı. ±ΩHÎ÷Î ÏÂ¿Îfl ⁄fi‰Î ±Î‰÷˘¿‰«‰Î‚˘ ⁄ÎflÌ¿ ∞‰ ±ı ÷Î_÷HÎÎfiı ‰‘ ’Õ÷Ì ¬·ı· ’Ë Ó«ÎÕı±fiı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¿ı ÁÎ‹ÀÌ ⁄ı-hÎHÎ ÷Î_÷HÎÎfiı ±ı‰Ì ¬·ı·’Ë Ó«ı I›Îflı ±¿Û‰flfi˘ »˘Õ “’Î‹Ì” Ω› »ı ¿ı ÷ı ¿Î‹

’ÎHÎÌfiÌ «Ë·’Ë·fi_ fi◊Ì. ÏÂ¿Îflfi _ ±Î√‹fi◊›_ »ı. ÿfl‰ÎΩı ±˘Ï«_÷˘ ¬Ò·ı »ı, ÿ⁄Î›ı· _ ’ÎhÎÏ‰V÷flı »ı ±fiı fi÷ÌΩw’ı ’ıÿÎ ◊÷ _ Á@Âfifi_⁄‚ Ë÷¤Î√Ì ÏÂ¿Îflfiı ±_ÿfl ¬ıÓ«Ì ·ı »ı.ÿfl‰ÎΩı ŒflÌ ⁄_‘ ◊Î› »ı. ±Î ’ÎhÎ ÏÂ¿Îfl ‹ÎÀı¬flı¬fl ÷˘ ÁÎ‘ÎflHÎ ·Î¿-±’ fi◊Ì. ¿Î‚¿˘ÀÕÌ

»ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiÌ ÿÌ‰Î·‹Î_ flËı·Î ¬ÎÁ Ω÷fiÎÏ¿H‰˘/enzimes ÷fl÷ ÏÂ¿Îflfi _ Ï‰CÎÀfi ¿fl‰Î‹Î_Õı »ı. fiÎ≥Àˇ …fi …ı‰Î_’˘Ê¿ ÷k‰˘ »^ÀÎ_ ’ÎÕÌ»˘Õfiı µ’·O‘ ¿flÎ‰‰Î_±ı ÷ı‹fi _ ¿Î›˝ »ı. ‹Îfi˘¿ı ±¿Û‰flfi˘ ‹¿Î‹’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı …‹Ìfi ’flË˘› ÷˘ ’HÎ Ë‰Î‹Î _‹ _ÕflÎ÷Î _ ∞‰ÕÎ _fi ı

’¿Õ‰ÎfiÌ flÌ÷‹Î_ Œfl¿’Õ÷˘ fi◊Ì. ‰ı@› Ò‹

@·ÌfiflfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı ∞‰ÕÎ_fiı ¬ı Ó«Ì ·ı »ı. ’fl_÷ ¿ıÀ·Ì ‰Îfl‹Î_ ?

±ËŸ flı¿˘ÕÛfiÌ ‰Î÷ ±Î‰ı »ı. ‰fiV’Ï÷-…√÷fiÎ Á˙◊Ì «’‚ ±fiı VeÏ÷˝·Î »˘Õfi˘ÏÂfl’Î‰ bladderwort/±¿Û‰flfiı ÷ıfiÌÿfl‰ÎΩı µCÎÎÕ⁄_‘ ¿fl‰ÎfiÌ V’ÌÕ ‹ÎÀı ’ÎM÷ ◊›˘»ı. ±Î ¿Î‹ ÷ı ÁflıflÎÂ 16 ‹Ì·ÌÁı¿LÕ‹Î_ …(1 / 60 Áı¿LÕ‹Î_) ¿flÌ fiÎ¬ı »ı. ¤fl⁄’˘flı

÷Õ¿Î‹Î_ Œ˘À˘√ÎŒÌ ¿fl÷Î Ë˘ ±ı ‰¬÷fiÌ ÂÀflV’ÌÕ …ıÀ·˘ ±ı ‰ı√ ◊›˘--±fiı O·ıÕfl‰ÀÛ ±ıÀ·ÎÁ‹›‹Î_ ÿfl‰ÎΩı ¬˘·‰ÎfiÌ, ÏÂ¿Îflfiı ±_ÿfl¬ıÓ«‰ÎfiÌ ±fiı ’»Ì ÿfl‰ÎΩı ⁄_‘ ¿fl‰ÎfiÌ÷‹Î‹ Ï‰Ï‘±˘ ’÷Î‰Ì ÿı »ı. ‹ÎHÎÁfiÌ“ÏflŒ·ı@Á ±ı@Âfi” ¿ÿÎ« ±ÎÀ·Ì Õ’ı ◊Î›,’fl_÷ ‹ÎHÎÁ …ı‰ _ «ıkÎÎ÷_hÎ fi ‘flÎ‰÷Î O·ıÕfl‰Àı˝÷ıfiÌ ’ıÂÌ‹Î_ flËı·Î ’˛‰ÎËÌfiÎ V◊ÎfiÎL÷fl ‰Õı

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 23


ÿfl‰ÎΩfiÎ “Õ˘fl @·˘fl”fiı ÁÏø› ⁄fiÎ‰‰_ ’Õı ±ı‰ÎÁ_Ωı√˘‹Î_ ±ı V◊ÎfiÎL÷fl ¿ıÀ·Ì Õ’ı ◊÷_ Ë˘› ÷ıfiÌ ‹ÎhÎ¿S’fiÎ … ¿fl‰ÎfiÌ flËı »ı.à

±Î flı¿˘ÕÛ ‰Ê ˝ …fiÎ ’Á_√‹Î_ ÁflÁ flÌ÷ı T›@÷ ◊Î› »ı.1978 ‹Î_ ›fl˘’Ì ÿıÂ ⁄S√ıÏfl›Îfi˘ flÏÂ›ÎÏ‰fl˘‘Ì fiı÷Î

F›˘∞˝ ‹Î¿ ˝‰ Ï⁄˛ÀfifiÎ ·_Õfi ÂËıfl‹Î_ eÀ’Î◊ ’fl «ÎS›˘…÷˘ Ë÷˘. flÏÂ›Î ±ı ‰¬÷ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ Ë÷_ ±fiı ÷ıfiÎ⁄√·⁄E«Î …ı‰ _ ⁄S√ıÏfl›Î ’HÎ ÁÎQ›‰ÎÿÌ Ë÷_. ±Î‹ »÷Î_’ W¿‚ ÿıÂÿÎ ‘flÎ‰÷˘ F›˘∞˝ ‹Î¿ ˝‰ flÏÂ›ÎfiÌ ΩıË¿‹ÌÏ‰w© …fi‹÷ ¿ı‚‰Ì flèÎ˘ Ë÷˘, ±ıÀ·ı KGBfiÎ‹fiÌ flÏÂ›fi√ M÷«fl Á_V◊Î±ı ÷ıfiı ’÷Î‰Ì ÿı‰Îfi _ fiyÌ ¿› *. eÀ’Î◊ ’fl

flÎËÿÎflÌ±˘fiÌ ±Î‰-Ω «Î· Ë÷Ì. ±ı¿ »hÎÌ‘ÎflÌ ‹ÎHÎÁ’HÎ ÷ı‹Î_ ÁÎ‹ı· Ë÷˘, …ıfiÌ »hÎÌfi˘ ±ÏHÎ›Î‚˘ »ıÕ˘ ±˘Ï«_÷˘‹Î¿ ˝‰fiÎ ’√‹Î_ ¤ Ó¿Î›˘ ±fiı I›Î_ flËı·Ì ÁÎ˜› ‹ÎflŒ÷Ë‚ÎË‚ ıfl ÷ıfiÌ ‹Î_Á’ıÂÌ‹Î_ µ÷›*. ‹Î¿ ˝‰ ◊˘ÕÌ ‰Îfl ’»ÌQ≤I› ’ÎQ›˘. ‹flHÎ˘kÎfl ÷’ÎÁ ¿fl÷Î_ ΩHÎ‰Î ‹Y›_ ¿ı ÷ıfiıflÎ›ÏÁfi/ricin fiÎ‹fiÎ ±I›_÷ ¿ÎÏ÷· ıflfi˘ ÕÎ ±’Î›˘Ë÷˘. Ï‰iÎÎfi ’ÎÁı ±ı ıflfi_ ‹ÎflHÎ ¿fl÷Ì ÿ‰Î fi Ë÷Ì. ±Î…ı⁄Î›˘-ÀıflÏfl‹fi _ ÂjÎ √HÎÎ÷Î flÎ›ÏÁfifi_ fiÎ‹ ’HÎ I›ÎflıÁÎ‹ÎL› ·˘¿˘±ı ÁÎ_¤Y› _ fi Ë÷_.

ÁÎ‹ÎL› A›Î· ‹…⁄ Á˙◊Ì ’˛ÎHÎCÎÎ÷¿ ıfl ’˘ÀıÏÂ›‹

ÁÎ≥fiÎ≥Õ √HÎÎ›, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi˘ Œ@÷ 0.25 √Î‹ …ıÀ·˘ ÕÎ˜’ A÷ ‰›fiÌ ÁflıflÎÂ T›„@÷fiı ‹ÎflÌ fiÎ¬‰Î ‹ÎÀı ’Ò fl÷˘ Ë˘›»ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ flÎ›ÏÁfi ’ÎÁı ÁÎ≥fiÎ≥ÕfiÌ √HÎfiÎ Ë‚ÎË‚fiı⁄ÿ·ı “Ë‚‰Î” ıfl ÷flÌ¿ı ¿fl‰Ì Ωı≥±ı. flÎ›ÏÁfi ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_

·√¤√ 1,250 √b_ Ï‰ÂıÊ ıflÌ »ı, ‹ÎÀı ÷ıfi˘ Œ@÷0.0002 √Î‹ …ıÀ·˘ ÕÎ˜ Ωfi·ı‰Î fiÌ‰Õı »ı. flÎ…fiÎ√fi_ıfl ’HÎ ÷ıfiÌ Áfl¬Î‹HÎÌ±ı @›Î_› ±˘»\_ ¿ÎÏ÷· »ı.

‰fiV’Ï÷…L› flÎ›ÏÁfifiÌ ±ÎÀ·Ì ËÿfiÌ ›‹flÎ… ’¿ÚÏkÎ

Ωı÷Î_ ±ı‹ ‘ÎflÌ ·ı‰Îfi _ ‹fi ◊Î› ¿ı ÷ıfi˘ jÎ˘÷ ¿ÿÎ« Ï‰fl·’˛¿Îflfi˘ Ë˘‰˘ Ωı≥±ı. ±Î ‘ÎflHÎÎ ’HÎ ¬˘ÀÌ Ãflı »ı, ¿ı‹ ¿ıflÎ›ÏÁfi ‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı ¿ıVÀfl ±Î≥· ±Î’÷Î ±ıfl_ÕÎfiÎ »˘ÕfiÌ’ıÿÎÂ »ı. Ëıfl‹Îfi VÀÌ·‹Î¿Û fiÎ‹fiÎ flÁÎ›HÎÂÎjÎÌ±ı 1888‹Î_ ±ıfl_ÕÎfiÎ_ ⁄Ì…fi_ flÎ›ÏÁfi »^À< _ ’ÎÕÌ ÷ıfi_ ’˛˘ÏÀfi ‹Î‚¬_V’WÀ ¿›* ±fiı CÎÎ÷¿÷ÎfiÎ V¿ı· ’fl ÷ıfiı ⁄ÌΩ ÿflı¿ ıfl¿fl÷Î_ ±Î√‚ ‹Ò @›_, ’fl_÷ ±Î…ı ¤Îfl÷ ±fiı ⁄˛ÎÏ· ±ı‹⁄ı ÿıÂ˘‹Î_ ±ıfl_Õ˘ T›Î’¿ flÌ÷ı ·ı‰Î÷˘ ’Î¿ »ı. ⁄Ì… ’Ì·Ìfiı‹ı‚‰Î÷Î ⁄Ωw ¿ıVÀfl ±Î˜≥·‹Î_ flÎ›ÏÁfifiÌ ±Áfl ¬ÎÁ…HÎÎ÷Ì fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı µI’Îÿfi ‰¬÷ı 1400 Áı„SÂ›ÁfiÎ

÷Î’‹Îfiı Ï‹Ïfi‹‹ ‰ÌÁı¿ Ï‹ÏfiÀ Á ‘Ì ±’Î÷Ì √fl‹Ì CÎHÎÎ¬flÎ flÎ›ÏÁfifiÎ ¿ıÏ‹¿· ⁄_‘ÎflHÎfiı ÷˘ÕÌ fiÎ¬ı »ı. ±·⁄kÎ,⁄Ì›Î_fi _ ±ıfl_ÏÕ›_ ¿ÎœuÎ ’»Ì ⁄Î¿Ì flËı÷Î ¿> «Î‹Î_ ‰…fi ’‹ÎHÎıΩı÷Î_ 5Ñ …ıÀ· _ flÎ›ÏÁfi Ë˘› »ı, …ıfiı ËÎ≥-Àı¿ ’˛Ïø›Î ‰Õı…\ÿ_ ÷Îfl‰Ì Â¿Î› »ı. ±·⁄kÎ, ¿Î›ÿıÁfl flÌ÷ı fiÏË.±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷˘ flÎ›ÏÁfi ÷ˆ›Îfl ¿fl‰_ ±ı 30 ‰Ê˝fiÌ ÁΩ’ÎhÎ√fi˘ »ı. ‰fiV’Ï÷fiÌ V≤„WÀ‹Î_ ‘÷Ò flÎ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı «HÎ˘ÃÌ Á ‘ÌfiÌ±ÎÂflı 700 Ω÷˘ ıflÌ »ı. flÎ›ÏÁfifiı ¿ÎflHÎı ±T‰· fi_⁄fl±ıfl_ÕÎfi˘ √HÎÎ›, »÷Î_ ±ıfl_ÏÕ›_ ’˘÷ı ’Î«fi÷_hÎ ’fl ◊÷Ì÷ıfiÌ Á Ï‰Ïÿ÷ ±Áfl ÏÁ‰Î› ËÎÏfi¿Îfl¿ fi◊Ì. ’fl_÷ ±ı Ë‚‰Ì

±Áfl ◊‰Îfi_ ’HÎ Â_ ¿ÎflHÎ ? ’˛ffifiı …\ÿÎ ÂOÿ˘‹Î_ ÷ı‹…µIøÎ_Ï÷fiÎ Á_ÿ¤‹Î_ ‹Ò¿˘ ÷˘ ¿ıÀ·Ì¿ ‰fiV’Ï÷±˘ ±ıfl_ÕÎfiÌ…ı‹ laxative/flı«¿ ¿ı‹ »ı ?

±Î ‰‚Ì …\ÿ˘ ·ı¬ ‹Î√Ì ·ı÷˘ ’ffi »ı.à

8/14/2019 Safari 145


aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf

±_ √˛ ı∞‹Î_ ±ı¿ ‹ËÎ‰fl˘ »ı — A man with one watch always knows the

time, but a man with two watches is never sure ! ΩL›±ÎflÌ, 2004 ‹Î_

fiÎÁÎfiÎ_ „V’ÏflÀ ±fiı ±Î˜ ’fl˚ ÀuÒ ÏfiÏÀ ›Îfi˘ ‹_√‚ ’fl ∂÷›Î* ±ı ’»Ì fiÎÁÎfiÎ Á_ Â˘‘¿˘

‹ÎÀı µ’fl˘@÷ ‹ËÎ‰fl˘ ÂOÿÂ— ÁÎ«˘ Ã› ˝ , ¿ı‹ ¿ı ⁄ı CÎÏÕ›Î‚˘ ÁÎ◊ı ÷ı‹fi˘ ’fiÎfl˘ ’Õu˘!

gff;ffgff sg8mf[,f dfyfsdff+ Lgfq6ftff[

5fz sg8mf[,f hdffjftff[ dff;f: 8f>dfÁÎ÷ı¿ ‹ÏËfiÎ ·Î_⁄Ì ±‰¿ÎÂÌÁŒfl ¬ıÕuÎ ⁄Îÿ ±‹ıÏfl¿Îfi _ 2.2Àfifi_ ¤Îflı¬‹ Á‰ı˝ZÎ¿ ›ÎfiMars Reconnaissance Or-

biter/MRO ÷Î…ı÷fl‹Î_ (‹Î«˝11, 2006 fiÎ fl˘…) ’˘÷Îfi˘

ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌfi˘ ‹Î√˝ ÷∞ ‹_√‚fl÷ıfiÌ ¤˛‹HÎ¿ZÎÎ‹Î_ ÁŒ‚ flÌ÷ı ’‰ıU›_ ±ı ⁄fiÎ‰fiı ·√¤√flı¿ Á‹Î«Îfl ‹ÎK›‹ı “wÏÀfi” ’¿Îflfi˘HÎÌ ·Ì‘˘, ’HÎ »ı‰ÀfiÎ fiÎ…^¿ ÷⁄yıÎÁÎfiÎ Á_Â˘‘¿˘ ’fl Â _ ‰ÌI› _ ±ı ÷ı‹fiı¬⁄fl Ë÷Ì. ‹_√‚fi _ √ vI‰Î¿Ê˝HÎ

MRO fiı ’˘÷ÎfiÌ ·’ıÀ‹Î_ ¬ı Ó«Ì Â¿ı±fiı »÷Î_ …‹Ìfiÿ˘V÷ fi ¿flı ±ı ‹ÎÀı˘B› Á‹›ı, ›˘B› ±_÷flı ÷ı‹… ›˘B›‹ı ÷ıfi˘ ‰ı√ CÎÀÎÕ‰Îfi_ ¿Î‹ ÁËı· _ fi÷_. ‹_√‚ ’fl …ı Ï‹Âfi˘ ±√Îµ˘¿·Î›Î_ ÷ı‹fi˘ Àˇı¿ flı¿˘ÕÛ ’HÎ Mars

econnaissance Orbiter fiÌÏ‹›Î⁄Ì ‹ÎÀı ⁄Ë ±ÎÂÎ …√ÎÕı ÷ı‰˘

Ë÷˘. (Reconnaissance

/¿Î˜ÏfiÁ˜LÁ = ΩÁÒ ÁÌ …ı‰_ ÷·V’Âa ‰ı ˝ZÎHÎ.) 1960 ◊Ì Âw ¿flÌfiı005 Á‘Ì ¿<· 36 ±‹ıÏfl¿fi,

Ω’ÎfiÌ ÷◊Î flÏÂ›fi ±_÷ÏflZÎ›Îfi˘fiı

‹_√‚fiÌ Ï‰ÏÀı ‹˘¿·Î›Î_ Ë÷Î_, ’HÎ ÷ı ’ˆ¿Ì Œ@÷ 11 fiÌ›ÎhÎÎ ÁŒ‚ flËÌ Ë÷Ì. ⁄Î¿ÌfiÎ_ Á˙fi˘ Œ˚ ·Î’ ÂÎ ◊›˘ Ë÷˘.’ÏflHÎÎ‹ı MRO ‹_√‚fiÌ ¤‹HÎ¿ZÎÎ‹Î_ Ëı‹¬ı‹ ÿÎ¬· ◊›_I›Îflı fiÎÁÎfiÎ Á_Â˘‘¿˘±ı ÏfiflÎ_÷fi˘ ÿ‹ ·Ì‘˘.

±Î…ı ÷ı‹fiı ⁄Ì∞ ‰Î÷ı ’HÎ ÏfiflÎ_÷ »ı. ¤˛‹HÎ¿ZÎÎ‹Î_flËÌfiı … ‹_√‚fiÎ ¬Õ¿˘, ‹ıÿÎfi˘, ¤Ò Á’ÎÀÌ fiÌ«ıfi_ Á_¤Ï‰÷’ÎHÎÌ, Ë‰Î‹Îfi ‰√ıflıfi˘ ÷Î√ ‹ı‚‰fiÎfl MRO ‹_√‚ ’fl¿ÿÌ ·ı„LÕo√ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì. Á_Â˘‘¿˘ ‹ÎÀı ±ı ⁄Ë ‹˘ÀÌ flÎË÷

√HÎÎ›, ¿ı‹ ¿ı fl˘⁄˘ÏÀ¿ ‰ÎËfi ÷flÌ¿ıMRO ›Îfiı Ωı ‹_√‚ ’fl @›Î_¿±ÎÁfi …‹ÎT›_ Ë˘÷ ÷˘ ÷ıfi _ Ïfl‹˘ÀÁ_«Î·fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÌ

Ïÿfi«›Î˝ M≤J‰Ìfiı ⁄ÿ·ı ‹_√‚fiÎÁ˙flÏÿ‰Á ’˛‹ÎHÎı ÁıÀ ¿fl‰ÎfiÌ ◊Î÷±fiı ÂÎflÌÏfl¿ ÷◊Î ‹ÎfiÏÁ¿ flÌ÷ı‹ÁÌ⁄÷˘fi˘ ’Îfl flËı÷ fiÏË--±ıÀ·Î‹ÎÀı ¿ı M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ ‹_√‚fi˘ Á˙flÏÿ‰Á39 Ï‹ÏfiÀ ±fiı 35.2 Áı¿LÕ ‰‘ ·Î_⁄˘ »ı. M≤J‰Ìfi˘ Ïÿ‰Á 1,440Ï‹ÏfiÀ˘fi˘ »ı ±ı ‰Î÷ K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_

2.74Ñ fi˘ ‰‘Îfl˘ ⁄Ë fi∞‰˘ ·Î√ı,’fl_÷ ⁄Lfiı √˛Ë˘fiÌ CÎÏÕ›Î‚˘fiÎ Á‹›‰E«ı fl˘…ıfl˘… 39 Ï‹ÏfiÀ ±fiı 35.2Áı¿LÕ ·ı¬ı ±_÷fl ‰‘÷_ flËı ±ı ‹ t˘’HÎ K›Îfi‹Î_ ·ı‰˘ flèÎ˘.

flÎ÷Î √Ë ‹_ √‚fi _ ‹·Î¿Î÷Ì ›Îfi ‹ÎÁ˝ Ïfl¿Î˜ÏfiÁ˜ LÁ ±Î˜ flÏ⁄Àfl

8/14/2019 Safari 145


dff;f: 8f>df

Ïÿ‰Á˘ ’»Ì Â_ ◊Î› ÷ı …\±˘ — flÎµLÕ ÏŒ√fl ‹…⁄ŒÎ‰÷ 39 Ï‹ÏfiÀ ±fiı 35.2 Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı 40‹ÏfiÀfi˘ √HÎ˘ ÷˘ fiÎÁÎfiÎ ¤ÒÏ‹‹◊¿‹Î_ flËÌfiı ‹_√‚flfiÎ Á˘·Îfl-’Î‰ÕÛ fl˘⁄˘ÏÀ¿ ›Îfifi _ Ïfl‹˘À Á_«Î·fi ¿fl÷ÎÂ˘‘¿˘ ±Î…ı flÎhÎı 11—00 ‰ÎB›ı ÁÒ ‰Î ‹ÎÀı fi‰flÎ ’Õ÷Î˘› ÷˘ ±Î‰÷Ì ¿Î·ı ±ı ‹˘¿˘ ÷ı‹fiı 11—40 ‰ÎB›ı ‹‚ı

±fiı ’fl‹ Ïÿ‰Áı 12—20 ’Ëı·Î_ ÷ı‹… «˘◊ı Ïÿ‰Áı 1—00ÎB›Î ’Ëı·Î_ ÷ı±˘ ¡Ì ’Õı fiÏË. ’˛Ï÷Ïÿfi ‹˘Ïfi*√ ±Î·Î‹˝HÎ ÷ı‹HÎı ±Î√‚fiÎ Ïÿ‰Á ¿fl÷Î_ 40 Ï‹ÏfiÀ ’»ÌfiÎ‹›fi˘ √˘Ã‰‰˘ flèÎ˘.±Î flÌ÷ı ÏfiƒÎ‰V◊ÎfiÌ ±fiı ΩB≤÷Î‰V◊ÎfiÌ

ÏÂŒ˚À” fl˘…ıfl˘… ⁄ÿS›Î ¿fl‰Îfi _ÎV÷‰‹Î_ …wflÌ ¬w_ ? ΩL›±ÎflÌ 3,

004 fiÎ fl˘… „V’ÏflÀ fiÎ‹fi_ fl˘⁄˘ÏÀ¿ÎËfi ‹_√‚ ’fl ÷ıfiÌ ÁÎ›„LÀÏŒ¿ ·ÀÎflıÌ¿Y› _ ±fiı hÎHÎ ÁM÷ÎË ⁄Îÿ

±Î˜’fl˚ÀuÒÏfiÏÀ fiÎ‹fi_ ⁄Ì…\_ ‹˘⁄Î≥·ÎËfi ’HÎ I›Î_ ’Ë˘ÓE›_ I›Îflı fiÎÁÎfiÎÂ˘‘¿˘±ı ¬fl ı¬fl ’˘÷Îfi _ ÿ ˆ Ïfi¿≥‹Àı⁄· Mars soalr day (À>_¿‹Î_, sol)‹ÎHÎı √˘Ã‰‰_ ’Õu_ Ë÷_. M≤J‰Ìfiı ⁄ÿ·ı

√‚ ’flfiÎ Á‹›fiı ÷ı±˘ ±fi Áfl÷Î Ë÷Î±fiı ÷ı‹Î_ ‹Ìfi‹ı¬ fi ◊Î› ±ı ‹ÎÀı fl˘…fiÌ ÁflıflÎÂ 40‹ÏfiÀ (Ë¿Ì¿÷ı 39 Ï‹ÏfiÀ ±fiı 35.2 Áı¿LÕ) ‘Ì‹Ì «Î·÷Ìfi⁄_‘ ÏflVÀ ‰Î« ÷◊Î ‰Î· @·Î¿ ’HÎ fiÎÁÎ±ı ¬ÎÁ›Îfl ¿flÎ‰Ì Ë÷Ì. ·√¤√ 180 Ï¿·˘√Î‹fiÎ_ ΩıÕ¿Î_ ›Îfi˘¿Ì Á˙ ’˛◊‹ „V’ÏflÀı ·Î¬˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀıfiÎ flÎ÷Î √Ëfl ΩL› ±ÎflÌ 3, 2004 fiÎ fl˘… ·ı„LÕo√ ¿› * I›Îflı fiÎÁÎfiÎ˘…ı@À Ïfi›Î‹¿ …¿ ‹˘Âı M≤J‰ÌfiÌ ±fiı ‹_√‚fiÌ CÎÏÕ›Î‚˘

E«ıfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ’I›ZÎ flÌ÷ı ’Ëı·Ì ‰Îfl ±fi ¤T›˘. ‹˘Âı ˝ÎÕı ’Ëıflı·Ì ÏflVÀ ‰Î« ±ı ‰¬÷ı flÎÏhÎfiÎ 8—35 ‰ÎB›Îfi˘˘¿· ÀÎ≥‹ ⁄÷Î‰÷Ì Ë÷Ì, ’HÎ ‹_√‚fiÎ Á˙flÏÿfi/sol ‹ …⁄

«Î·÷Ì ¿LÀ ˇ ˘·

‹◊¿fiÌ ‰Î ˜·@·Î¿‹Î_ ‹K›flÎÏhÎ’»ÌfiÎ 2—25‰ÎB›Îfi˘ Á‹›◊›˘ Ë÷˘. (‹_√‚’fl „V’ÏflÀı F›Î_· ı „LÕ o√ ¿› *I›Î_fi˘ ±ı ·˘¿·

ÀÎ≥‹ Ë÷˘.) ‹˘ÂfiÌ ÀÌ‹fiÎ ⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿ÁP›˘±ı ⁄ı ÏflVÀ ‰Î˜« ’ËıflÌ Ë÷Ì--ÕÎ⁄Î ¿Î_Õı M≤J‰ÌfiÌ ±fiı…‹HÎÎ ¿Î_Õı ‹_√‚fiÌ!

¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î‹Î_ ’ÎÁÎÕıfiÎ ¬Î÷ı ±Î‰ı·Î fiÎÁÎfiÎ¿LÀ ˘·‹◊¿fi_ fl˘Ï…_ÿ_ ¿Î› ‹_√‚fiÎ Á‹› ±fiÁÎfl «·Î‰‰_’Õu_ ÷ıfi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ Ë÷_. „V’ÏflÀ ÷◊Î ±Î˜’fl˚ÀuÒÏfiÏÀ⁄Lfiı Á˘·Îfl-’Î‰ÕÛ ‰ÎËfi˘ Ë÷Î_. ÁÒ ›◊Ì ‹_√‚fi _ ±_÷fl M≤J‰Ì¿fl÷Î_ 5.6 ¿fl˘Õ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·_ ‰‘Îflı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÌ

Á˘·Îfl ’ıfi·˘fiı ‹‚÷Î_ ÁÒ›Ï¿flHÎ˘‹Î_ ÎÌ ’¬fl÷Î Ë˘›fiÏË. ’ÏflHÎÎ‹ı ÁÒ› ˝ÿ› ‰¬÷ı Á˘·Îfl ±ıfi∞˝fi˘ ‹Ïfl›·ÕÎ ‹‚‰˘ Âw ◊Î› ¿ı ÷fl÷ ⁄ı› ‰ÎËfi˘fiı ÷ı‹fiÌ Ï‹ÏfiÀÿÌÃ3 ‹ÌÀflfiÌ ±ıÀ·ı ¿ı ¿·Î¿fiÎ 0.18 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ÃÌ«Ò¿√Ï÷±ı Ëo¿Îfl÷Î_ ¿flÌ ÿı‰Î_ Ωı≥±ı. ⁄ıµ ‰ÎËfi˘ I›Îfl ⁄ÎÿÁÒ›˝ œ‚÷Î Á‘Ì‹Î_ ÁflıflÎÂ 900 ‰Î˜ÀfiÌ …ı ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flı±ı ÷ı‹fiı fl˘…fiÎ ±Ï‘¿÷‹ 100 ‹ÌÀflfi _ «·¿«·Îb_ ‹Î_Õfl‹ÎÕÌ Â¿ı ÷ı‹ Ë÷Ì. ◊˘ÕÌCÎHÎÌ ‰Ì…‚Ì VÀ˘flı… ⁄ıÀflÌ‹Î_

Á_√ÏË÷ ◊Î› ¬flÌ, ’fl_÷ ±ı ’fl‰Ã˘ Ïÿ‰Á¤flfi˘ ±Î_¬ıÿıA›˘ ◊˛Ì-ÕÌ ±Ëı‰Î· fiÎÁÎfiÎ ¿LÀˇ˘·‹◊¿fiı ‹˘¿·‰Î‹Î_¬«Î÷˘ Ë÷˘. Ï‰flÎÀ VøÌfi ’fl ÏÕVM·ı ◊÷Î_ ◊˛Ì-ÕÌ ºU›˘fiı’˘·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ‰Õı ±‰·˘@›Î ’»Ì ±fiı ¬Õ¿˘fiÎ ¿ıÏ‹¿·⁄_‘ÎflHÎfiı ·√÷˘ ÕıÀÎ ’HÎ ‰Î_E›Î ’»Ì Á_Â˘‘¿˘fiı …ı ÷ı

fiÎÁÎfiÎ _ „ V ’Ï flÀ ( µ ’fl)

±fi ı ±Î ˜’fl ˚ À u Ò Ï fiÏ À ›Îfi

·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ‰Õı ‹_ √‚fiÌ ¤ÒÏ‹fiÎ_ ◊Ì-ÕÌ ºU›˘ ÏfiËÎ‚Ì flËı·Î fiÎÁÎfiÎ Á_Â˘‘¿˘

8/14/2019 Safari 145


dff;f: 8f>df

›Îfifi˘ ⁄ÌΩ Ïÿ‰Áfi˘ wÀfiyÌ ¿flÌ ÷ıfi˘ ¿QM›ÒÀfl’˛˘√Î‹ ÀÎLÁ‹ÌÀ ¿fl‰Î ‹ÎÀıŒ@÷ «Îfl ¿·Î¿ ‹‚÷Î Ë÷Î.

±Î˜’fl˚ÀuÒÏfiÏÀfiı ÷I’Òfl÷_¤Ò ·Ì ±ı¿·Î „V’ÏflÀfiÌ ‰Î÷¿fl˘ ÷˘ Á_Â˘‘¿˘±ı ÷Î⁄Õ÷˘⁄Ï‰«ÎflÌ ·ı‰_ ’Õı ¿ı ÷ıfiı ±‹¿flÁ’˛ÿ ¬Õ¿fiÌ ‰‘ fi∞¿…‰Îfi˘ ±ÎÿıÂ ‹˘¿·‰˘ ¿ı ÿÒ flfi…flı «Õ÷Ì ⁄Ì∞ Ïÿ·«V’¤Ò V÷flÌ› fl«fiÎ ÷flŒfi˘ ¬ÎÕÎ±fiı Àı¿flÎ flÏË÷fi˘ fi‰˘ ‹Î√˝

÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±Î_¿‰˘? À>_¿‹Î_,«Îfl ¿·Î¿ ±I›_÷ ‹Ëk‰’ÒHÎÁÎÏ⁄÷ ◊÷Î Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı ±ıÁ‹›√Î‚ÎfiÌ ’ÒHÎÎ˝ËÒÏ÷‹Î_«_ÿ Ï‹ÏfiÀ˘ ⁄Î¿Ì flËÌ Ë˘›I›Î_ ‹_√‚ ’fl „V’ÏflÀfiÎ·˘¿· ÀÎ≥‹ ±fiÁÎflÁÒ › ˝ÿ›fi˘ ‰¬÷ ±Î‰Ì …÷˘

Ë÷˘. ±Î Á‹›√Î‚ÎÿflQ›Îfi ¿LÀˇ · ‹◊¿fiÎ ⁄‘ÎÀÌ‹ÁP›˘±ı ΩB≤÷ ÷ı‹…±ı¿Î√ flËı‰_ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷_.fl˘…ıfl˘… «Îfl ¿·Î¿fi˘ ±ı“√ı’” ±Î√·Î Ïÿ‰Á ¿fl÷Î_·√¤√ 40 Ï‹ÏfiÀ ‹˘Õ˘ Âw◊Î› ±fiı 40 Ï‹ÏfiÀ ‹˘Õ˘

’Ò fl˘ ◊Î› ±ı ‹ ÁÌ⁄÷ ÷˘ ΩHÎıÎ›‹fiÌ, ‹ÎÀı …ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁΩ√÷Î ±fiı Á÷¿Û÷Î ’fl’ÒHÎ˝ ¤fl˘Á˘ fi Ë˘› ±ı‰Î ÀÌ‹ÁP›˘ accelerometer/‰ı√‹Î’¿ (¿Ë˘ ¿ı À¿Î‹Î’¿) ÏflVÀ ‰Î« ’ËıflÌ flÎ¬÷Î÷Î. Ë·fi«·fi ¿fl÷˘ ËÎ◊ Ïfi„Wø› ◊›Îfi _ ±ı·Îfi ¿fl‰ÎfiÌ‰Î⁄ÿÎflÌ ±ı hÎÌ∞ ¿Î_ÕÎ CÎÏÕ›Î‚fiÌ!±Î ⁄‘Ì ÷¿·ÌŒ˘fiı Ë‰ı ⁄ı ‰Õı √HÎÌ fiÎ¬˘, ¿ı‹ ¿ı

ΩL›±ÎflÌ 3, 2004 ‰ÌI›ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ’»Ì ‹_√‚fi˘

˘‚˘ ±ı¿·_ „V’ÏflÀ ¬Ò_ÿ÷_ fi Ë÷_. hÎÌ…ı ±Ã‰ÎÏÕ›ı ÷ıfiÎΩÕ¿Î ›Îfi ±Î’fl ÀuÒÏfiÏÀfiÎ Ï‹Âfifi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ◊›˘÷˘. ⁄ıµ ›Îfi˘fiÎ_ ±ıÕˇıÁ ’Î»Î_ …\ÿÎ_ Ë÷Î_. „V’ÏflÀı ‹_√‚fiÎ4.570 ÿÏZÎHÎ ±ZÎÎ_Âı ÷◊Î 175.480 ’Ò ‰˝ flı¬Î_Âı ·√¤√60 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ T›ÎÁ ‘flÎ‰÷Î √ Áı‰ øıÀfl fiÎ‹fiÎ fl¿Î⁄Ì

…ı‰Î »Ì»flÎ √˘⁄Î ’fl ·ı„LÕo√ ¿›* Ë÷_. (ÁÎ‹ıfiÎ ’Îfiıfi¿Â˘ …\±˘.) ±ËŸ «Îflı¿ ±⁄… ‰Ê ’Ëı·Î_ ‹˘ÀÎ ¿ÿfiÎ·CÎ √Ëı ’»ÕÎÀ ¬Î‘Ì Ë÷Ì. √˘⁄Î fi∞¿ ¤Ò ÷¿ÎÏ·fi fiÿÌfi˘40 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’Ë˘‚˘ ±fiı 900 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄˘ ’ÀË÷˘, …ı Ë‰ı ¿˘fl˘ ’Õu˘ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ √Áı‰ øıÀfl fl«Î›˘I›Îflı fl_√ı«_√ı ‰Ëı÷Ì fiÿÌfi_ ’ÎHÎÌ ÷ı‹Î_ ¤flÎ›_ Ë÷ _ ±fiı·Î_⁄˘ Á‹› …‚‰Î›_ Ë÷_, ±ıÀ·ı „V’ÏflÀ ›Îfifiı I›Î_∞‰V≤„WÀfiÎ_ Á_¿ı÷˘ ‹‚Ì ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ Ë÷Ì.

±˘’fl˚ÀuÒÏfiÏÀfi_ V◊Îfi „V’ÏflÀfiı ±fi·ZÎÌ ‹_√‚fiÌÏ⁄·¿<· ’Î»·Ì ÁÎ≥Õı ‹ıÏflÏÕ±ÎfiÌ M·ıfi‹ ¿Ëı‰Î÷Î ±ı¿oÿflıÁ’ÎÀ ‹ıÿÎfi‹Î_ 1.940 ÿÏZÎHÎ ±_ZÎÎÂı ÷◊Î 5.520 ’Ïç‹flı¬Î_Âı Ë÷_. ⁄ıµ ›Îfi˘ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ 11,500 Ï¿·˘‹ÌÀfl»ıÀı Ë÷Î_. ’ÏflHÎÎ‹ı ±ËŸ CÎÏÕ›Î‚˘‹Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı‹ ⁄Lfiı

V◊‚˘fiÎ ·˘¿· ÀÎ≥‹ ‰E«ı Ïÿ‰ÁflÎ÷fi˘ (·√¤√ ⁄Îfl¿·Î¿fi˘) Œfl¿ ’ÕÌ …÷˘ Ë÷˘. ⁄ıµ Ãı¿ÎHÎı ÁÒ› ˝ÿ› ⁄Îfl¿·Î¿fiÎ ±Î_÷flı ◊Î›, ±ıÀ·ı ’ÎÁÎÕıfiÎ ¿LÀˇ˘·‹◊¿fiÎÏfiWHÎÎ÷˘±ı ΩB≤÷ flËÌ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ⁄ı› fl˘⁄˘ÏÀ¿ ›Îfi˘ ‹ÎÀı’¤Î÷fi˘ ¿>¿Õ˘ ⁄˘·Î‰‰˘ ’Õ÷˘ Ë÷˘.

M≤J‰ÌfiÎ ¿ı·ıLÕfl ‹…⁄ ±ÎÂflı 90 Ïÿ‰Á ±fiı ‹_√‚fiÎ¿ı·ıLÕfl ’‹ÎHÎı 87.6 Ïÿ‰Á/sol «Î·fiÎflÎ ±Î‰Î fl˘Ï…_ÿÎ‹_√‚fiÎ ÀÎ≥‹ ‹…⁄fiÌ ÏflVÀ ‰Î« ÷›Îfl ¿flfiÎfl CÎÏÕ›Î‚Ì √ıfl˘ ±ıLÁÏ·›Îfi

fiÎÁÎfi _ ¿LÀˇ ˘· ‹◊¿ ’ÎÁÎÕıfiÎ, ¿ıÏ·Œ˘Ïfi›Î

Á‹› — ⁄’˘flfiÎ 3 — 00 — 00

„V’ÏflÀfiÎ ∂÷flÎHÎfi _ V◊‚ √Áı‰ øıÀfl

Á‹› — Á‰ÎflfiÎ 07 — 42 — 07

±Î˜’fl˚ ÀuÒ ÏfiÏÀfiÎ ∂÷flÎHÎfi _ V◊‚ ‹ıÏflÏÕ±ÎfiÌ M·ıfi‹

Á‹› — flÎÏhÎfiÎ 07 — 40 — 58

8/14/2019 Safari 145


dff;f: 8f>df

‹fi˘ “ËÎÕÛ ±ıLÕ ŒÎVÀ” ÷¿Îÿ˘ Ωı÷Î_ ¿LÀˇ˘·‹◊¿‹Î_ ‹ÎÁ˝

·Î¿fiÌ ÷◊Î ‹ÎÁ ‰Î«fiÌ ’I›ZÎ ‹˘…ÿ√Ì ±Ïfi‰Î› ⁄fiÌ.ÎÁÎÕıfiÎ, ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›ÎfiÎ V◊ÎÏfi¿ ÀÎ≥‹ ±fiı ¤Îfl÷fiÎÀÎLÕÕÛ ÀÎ≥‹ ‰E«ı ÷ıfl ¿·Î¿fi˘ ÷ŒÎ‰÷ ±Œfl Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎıÎÁÎÕıfiÎ‹Î_ ‹K›flÎÏhÎfiÎ 12—00 ‰ÎB›Î Ë˘› ÷˘ «˘yÁ÷ı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ¤Îfl÷‹Î_ ⁄’˘flfiÎ 1—00 fi˘ À¿˘fl˘Õu˘ Ë˘‰˘ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ŒÎ‰÷ F›Î_ fl˘…ıfl˘… «Î·ÌÁ‹ÏfiÀfiÎ ÿflı ⁄ÿ·Î›Î ¿fl÷˘ Ë˘› I›Î_ √HÎ÷flÌ ¿ıÀ·ÌŒÎ‰Î‚Ì ⁄fiı ? ±Î‹ »÷Î_ fiÎÁÎ±ı ‹ÎÁ˝ @·Î˜¿ ±fiı ‹ÎÁ˝

Î˜« ÷ˆ›Îfl ¿flÎ‰‰Î ‹ÎÀı µI’Îÿ¿˘fiÎ ÿÎHÎÎ «Î_M›Î I›Îflı›Î_›◊Ì µIÁÎË…fi¿ ’Ï÷¤Î‰ fi ‹Y›˘.⁄‘Ì ÏÕÏ…À· @‰ÎÀÛ ˚ CÎÏÕ›Î‚˘ Ïÿ‰ÁfiÎ 24 ¿·Î¿,

·Î¿fiÌ 60 Ï‹ÏfiÀ ±fiı Ï‹ÏfiÀfiÌ 60 Áı¿LÕ ·ı¬ı Á‹›fi _√ıv_ flÎ¬÷Ì ‹Î≥ø˘Ï«’ ‰Õı ⁄fi÷Ì Ë÷Ì. Ï‹Ïfi‹‹0,000 ÏflVÀ ‰Î˜«fi˘ ±Î˜ÕÛfl ‹‚ı ÷˘ … µI’Îÿ¿˘fiı‹›‹Î’fifi˘ ⁄Ïfi›ÎÿÌ œÎ_«˘ ⁄ÿ·‰Îfi_ ’˘ÁÎ› ÷ı‹ Ë÷_.

‹¿ıÏfi¿· CÎÏÕ›Î‚fiÎ_ ÿÎ_÷‰Î‚Î_ «ø˘fiÌ ÏÕÎ≥fi ’HÎ ±ı …

÷ı ’‹ı fiLÀ Ë÷Ì. µI’Îÿ¿˘±ı ËÎ◊ ¨«Î ¿flÌ ÿÌ‘Î I›ÎflıÎÁÎ‹Î_ CÎÏÕ›Î‚fiÌ Á‹V›ÎfiÎ ÏfiflÎ¿flHÎ ‹ÎÀı Ïfi‹Î›ı·Î ⁄ıÂ˘‘¿˘fiı ◊› _ ¿ı ÏflVÀ ‰Î˜«fi_ ±fiı ‰Î˜· @·Î˜¿fi_ Ïfl’ıÏfl_√Î‹ ËÎ◊ ’fl ·ı÷Î ±fi¤‰Ì ¿ÎflÌ√fl˘ ±ı ¿Î›˝‹Î_ ÷ı‹fiıÿÎ« ‹ÿÿw’ ⁄fiı. ’ÎÁÎÕıfiÎfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ ¿ıÀ·Î_›

ÂËıfl˘‹Î_ ÷ı±˘ ŒflÌ ‰Y›Î. ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á‹Î_ ’HÎ ›Î_ÏhÎ¿

CÎÏÕ›Î‚˘ ‰ı«÷Î ±fiı Ïfl’ıfl ¿fl÷Î ÿ¿ÎfiÿÎfl˘fiÌ ‹·Î¿Î÷·Ì‘Ì. Á˙fi˘ ±ı¿ … ‹÷ ’Õu˘ — Ïÿ‰ÁfiÎ 24 ¿·Î¿, 39Ï‹ÏfiÀ ±fiı 35.2 Áı¿LÕfi˘ “±’Ò HÎÎ*¿ Á‹›” flÏ…VÀfl ◊Î›±ı flÌ÷ı «ø˘‹Î_ ÿÎ_÷Îfi_ ±Î›˘…fi ¿fl‰ _ Â@› fi Ë÷_.

¿˘≥ ⁄Ì∞ flÌ÷ ¬flÌ ?¿ı‹ fiÏË ? Ïÿ‰Á˘ ’»Ì Á_Â˘‘¿˘fiı ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›ÎfiÎ

16,500 fiÌ ‰V÷Ì‰Î‚Î Ï‹Ïfi ÂËıfl ‹˘LÀˇ˘Á‹Î_ ËLfifl⁄Î…CÎÏÕ›Î‚Ì √ıfl˘ ±ıLÁÏ·˝›Îfifi˘ ¤ıÀ˘ ◊›˘, …ıfiÌ ’ÎÁı

CÎÏÕ›Î‚fiÌ flŒ÷Îflfiı «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ÿÌÃ 39.5 Ï‹ÏfiÀ …ıÀ·ÌCÎÀÎÕ‰Îfi˘ …\ÿ˘ fiÁ¬˘ Ë÷˘. ‹ÎÁ @·Î¿ ±fiı ‹Î« ‰Î«⁄fiÎ‰‰Îfi_ ¿Î‹ ÷ıHÎı ’ˆÁÎfiÌ ·Î·«ı fiÏË, ’HÎ «ı·ıL… ÷flÌ¿ıV‰Ì¿Î›*--¬ÎÁ ¿flÌfiı ±ı‹ ΩH›Î ’»Ì ¿ı ’˛›ÎÁ Ωı ÁŒ‚flËı ÷˘ ÷ıHÎı ⁄fiÎ‰ı·Ì CÎÏÕ›Î‚˘ „V’ÏflÀ ÷◊Î ±Î’flÀuÒ ÏfiÏÀÁÎ◊ı »ı¿ ‹_√‚ ’fl …‰ÎfiÌ Ë÷Ì. fiÎÁÎfiÎ V’ıÁ ÏflÁ«‹Î_›˘√ÿÎfi ±ÎM›Îfi˘ ·ËÎ‰˘ ‹‚ı ±ı ⁄Ì…_ ±Î¿ÊHÎ Ë÷ _.

√ıfl˘ ±ıLÁÏ·˝›ÎfifiÎ ‹√…‹Î_ fl‹÷Ì ÷fl¿Ì⁄ ±Ï÷

ÁÎ‹ÎL› Ë÷Ì. ›Î_ÏhÎ¿ ¿Î_ÕÎ CÎÏÕ›Î‚fiı M≤J‰ÌfiÌ 100 Ï‹ÏfiÀ= ‹_√‚fiÌ 97.33 Ï‹ÏfiÀfiÎ flıÏÂ±˘‹Î_ ‘Ì‹Ì ’ÎÕ‰Î ‹ÎÀı÷ı «˘yÁ ‰…fifi_ ÁÌÁ_ ‰Î’fl‰Î ‹Î√÷˘ Ë÷˘. ÏflVÀ ‰Î«‹Î_·˘·¿fi_ ¿Î›˝ ±ÿÎ ¿fl÷Î ⁄ı·ıLÁ TËÌ· ’fl ÁÌÁÎfiÌ ¿HÎÌ…ÕÌ ·ı‰Î›, ±ıÀ·ı ÷ıfi _ ÿ˘·fi/oscillation ‰…fifiÎ ÁÌ‘Î

8/14/2019 Safari 145


dff;f: 8f>df

±fi ’Î÷‹Î_ ‘Ì‹_ ’ÕÌ Ω› ÷ı‹÷ _. ¿LÀˇ ·‹◊¿fiÌ ‰Î· @·Î¿ ‹ÎÀıHÎ ±ı … ÁÎÿÌ ¿flÎ‹÷ ›˘…‰Îfi_

±LÁÏ·˝›Îfiı fiyÌ ¿›*. ’˛ı„@À¿· flÌ÷ı ±ıflÎ‹÷fiı ·Î√ ’ÎÕ‰Îfi _ ¿Î‹ Ωı ¿ı ±ıLÁÏ·˝›ÎfifiÌÌfl… ‹ÎÀı ¿Á˘ÀÌ…fi¿ fiÌ‰Õu _, ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÌÁÎfi˘ ⁄ÎflÌ¿ÎHÎ˘ ⁄ı·ıLÁ TËÌ· ÁÎ◊ı …ÕuÎ ’»Ì ÏflVÀ ‰Î«fiÌ √Ï÷Ï‰Ï‘ fl ÷ıfiÌ ·Î_⁄Î Á‹›ı ’Õ÷Ì Á‹„E«÷ ±Áflfi_ Ï«hÎ V’WÀ‰Î‹Î_ Ïÿ‰Á˘ fiÌ¿‚Ì …÷Î Ë÷Î.

Á‹›fiÎ ⁄«Î‰ ‹ÎÀı ÷ıHÎı ÁÌÁÎfiÎ …\ÿÎ …\ÿÎ ‰…fi‰Î‚ÌÎ‹ÀÌ CÎHÎÌ ÏflVÀ ‰Î« ±…‹Î›Â ËıÃ‚ flÎ¬Ì ±fiı ÷ı ’¿Ì«˘À÷ÎfiÌ ‰‘ Ïfi¿À ’Ë Ó«ı·Ì ÏflVÀ ‰Î˜«‹Î_ …wflÌ Á ‘ÎflÎflÌ ⁄ı ‹ÏËfiÎ‹Î_ ±ı‰Ì ¿Î_ÕÎ CÎÏÕ›Î‚ ⁄fiÎ‰Ì ¿ı …ı «˘‰ÌÁ

·Î¿ı Œ@÷ 10 Áı¿LÕ ’Ò fl÷Ì ‹_√‚fiÎ Á‹›◊Ì …\ÿÌ ’Õ÷Ì÷Ì. √ıfl˘ ±ıLÁÏ·›Îfiı ÷ı ‹Î‹Ò·Ì ZÎÏ÷ ’HÎ Á ‘ÎflÌ ·Ì‘Ì.

±Î ÏflVÀ ‰Î˜« ’˛‹ÎHÎı ‰‘ ’Î_«Á˘ fi_√ ⁄fiÎ‰‰Îfi_ ¿Î‹›Îfl ’»Ì ÁËı·_ Ë÷_. ¿LÀˇ ·‹◊¿fiÌ ‰Î· @·Î˜¿ ’HÎ ±Î‰Î

’›˘√ÎI‹¿ ŒıflŒÎfl˘fiÎ ±_÷ı ⁄fiÌ. 2003 ‹Î_ „V’ÏflÀ◊Î ±Î’fl˚ ÀuÒ ÏfiÏÀ ‹_√‚›ÎhÎÎ ’fl fl‰ÎfiÎ ◊›Î_ I›Îflı ‰ÌΩb fl¿ÌÀ ÁÎ◊ı ΩıÕÎ›ı·Ì ‹ÎÁ˝ CÎÏÕ›Î‚˘ ⁄Lfiı ›Îfi˘‹Î_ Ë÷Ì.µ‹Î_ ÁıÀ ¿flÎ›ı·˘ Á‹› ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı …\ÿ˘ Ë÷˘. „V’ÏflÀfiÌ

⁄ı¿-±’ ÁÏË÷fiÌ) CÎÏÕ›Î‚˘ ÷ıHÎı›Î_ ±ßı ¶Îfl¿Î ¿›* ±ı √ Áı‰ øıÀflfi˘˘¿· ÀÎ≥‹ ⁄÷Î‰÷Ì Ë÷Ì, F›Îflı

±Î˜’fl˚ÀuÒÏfiÏÀfiÌ CÎÏÕ›Î‚˘‹Î_ Á‹›fiÎ ·˘¿· ±ıÕ ˇ ıÁ ‹ıÏflÏÕ±ÎfiÌ

·ıfi‹fi˘ Ë÷˘.±Î ⁄Lfiı ±_÷ÏflZÎ›Îfi˘ ‹ÎÀı fiyÌ

›ı·Î 90 Ïÿ‰ÁfiÎ Ï‹Âfi ÿflQ›Îfi

‘Ì ‹ÎÁ @·Î¿ ±fiı ‹ÎÁ ‰Î« ÷ı‹fi _Î›˝ ›_hÎ‰÷˚ ⁄Ω‰÷Ì flËÌ, ’HÎ

¿LÀˇ˘·‹◊¿‹Î_ fiÎÁÎfiÎÁ_Â˘‘¿˘fiÌ ⁄Î›˘·˘Ï…¿·

@·Î˜¿fi˘ ÁËı… ’HÎ‘Õ˘ fi flèÎ˘. Ëo‹ıÂÎ24 ¿·Î¿fiÎ ·›fiı±fi Áfl÷Ì ÷ı ÂÎflÌÏfl¿

CÎÏÕ›Î‚fi˘ ø‹ ÏfiƒÎfiÎÁ÷÷ ⁄ÿ·Î›Î ¿fl÷ÎÁ‹›fiı ·Ì‘ı ±ıÀ·Ì Ëÿı

¬˘fl‰Î›˘ ¿ı Á_Â˘‘¿˘ @›Îflı¿ ⁄’˘flfi_ ·L« ’fl˘Ïœ›ı 4—00‰ÎB›ı ·ı÷Î Ë÷Î ±fiı flÎÏhÎfiÎ ÏÕfiflfi˘ ‰Îfl˘ ¤fl⁄’˘flı12—00 ‰ÎB›ı ±Î‰÷˘ Ë÷˘. hÎHÎ ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ‹ÎÁ˝ ÀÎ≥‹‹…⁄fiÌ ’Î‚Ìfiı ¿ÎflHÎı Á˙ hÎÎÁÌ √›Î ±fiı fiı‰_ Ïÿ‰Á ’»Ì

‹_√‚ ’fl ⁄ı› ±_÷ÏflZÎ›Îfi˘ Ë∞ ÁÏø› Ë˘‰Î »÷Î_Á_Â˘‘¿˘±ı ’˘÷Îfi˘ ÏfiI›ø‹ ‹ÎÁ˝ ÀÎ≥‹fiı ⁄ÿ·ı ±◊˝ÀÎ≥‹fi˘ ¿flÌ fiÎA›˘. hÎHÎ ‹ÏËfiÎ ·Î_⁄Ì ¿Á˘ÀÌ±ı ÿı¬ÎÕÌ±ÎM›_ ¿ı µIøÎ_Ï÷fiÎ_ ·Î¬˘ ‰Ê˝‹Î_ ’ÁÎfl ◊›Î ⁄Îÿ melato-

nin fiÎ‹fiÎ Ë˘‹˘˝LÁfiÌ ÁÒ«fiÎ ‹…⁄ Œ@÷ M≤J‰ÌfiÎÏÿ‰ÁflÎ÷fiı ±fiÁfl÷Ì ‹fiW›fiÌ ⁄Î›˘·˘Ï…¿· @·Î˜¿fi˘’fl√ËfiÎ Ïÿ‰ÁflÎ÷ ÁÎ◊ı ‹ı‚ Ω‹ı fiÏË.

±Î ‰¬÷ı fiÎÁÎfiÎ Á_Â˘‘¿˘ ±ıÀ·ı … ¬Â »ı ¿ı ‹Î«˝

11, 2006 fiÎ fl˘…‹_√‚fiÌ ¤˛‹HÎ¿ZÎÎ‹Î _’ ˛‰ ıÂ ı· _ ÷ ı‹fi _ · ıÀ ıVÀ±_÷ÏflZÎ›Îfi Mars Recon-

naissance Orbiter ‹_√‚’fl «·¿«·Îb_ fl‹‰Îfi_fi◊Ì. ’fl_÷ Ï‰flÎ‹fi˘ ±ı ÿ˘fl¿ıÀ·˘ ‰¬÷ «Î·‰Îfi˘ ?

⁄ı±ı¿ ‰Ê˝ ’»Ì ‰‘ ⁄ıfl˘⁄˘ÏÀ¿ ‹˘⁄Î≥· ›Îfi˘‹_√‚fiÎ ’˛‰ÎÁı …‰ÎfiÎ_ »ı±fiı ÷ı‹fi_ ‰iÎÎÏfi¿ Ï‹Âfi¿ÿÎ« ‹ÏËfiÎ±˘ Á‘Ì·_⁄Î‰Îfi_ »ı. fiÎÁÎfiÎ_ ⁄ÌΩ_Ï‹Âfi˘ ’HÎ M·ÎÏfi_√fiÌ±‰V◊Î‹Î _ »ı. ¿Ëı‰Îfi _

÷ÎI’›˝ ±ı ¿ı À>_¿ Á‹› ’»ÌfiÎÁÎfiÎ Á_Â˘‘¿˘ ‹ÎÀı ‰‚Ì’Î»˘ ¬flÎ⁄ Á‹›±Î‰‰Îfi˘ »ı. ±Î Á‹›±ıÀ·ı ‹ÎÁ˝ ÀÎ≥‹ !à

‹_ √‚fi˘ ·Î¿· ÀÎ≥‹ ÿÂÎ ‰÷Ì CÎÏÕ›Î‚, …ı fiÎÁÎ±ı ÷ıfiÎ Á_ Â˘‘¿˘fiı ±Î’Ì

‹ÎÁ @·Î ¿ ⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀı ±ıLÁÏ·›ÎfiıÁÎ‹ÎL› ¿Î_ ÕÎ CÎÏÕ›Î‚fiÌ «˘À·Ì ‹_ ÷flÌ

ÁÎfiÎ ¿Î›Î ·›fiÌ ÿÌ‰Î·ı ·√ÎÕı·Ì “‹_ √·CÎÕÌ”

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 29

cqf:,f 5f]qs6f:

ÿÒ flfiÎ ¤÷¿Î‚‹Î_ ÁflÌ √›Î »÷Î_ ’HÎ

‰÷˝‹Îfi‹Î_ …ı‹fiÎ Ï‰Âı ‰Î_ fl‰Îfl ««Î

◊÷Ì Ë˘› ±ı‰Î_ ±Ï÷ËÎÏÁ¿ ’ÎhÎ˘ ¿ıÀ·Î_ ? Á_A›Î ±Î_√‚ÌfiÎ ‰ıœı √HÎÌ

Â¿Î› ±ıÀ·Ì Ë˘›. ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Á

fiÎ‹fi_ ’ÎhÎ ±ı‰ _ … »ı. ’Î_ « ÁÿÌ

’Ëı·Î_ ±ı ÁÎ√fl¬ıÕ< ±‰ÁÎfi ’ÎQ›˘

±fiı »÷Î_ ±Î…ı V’ıfi, ≥ÀÎÏ·, √ ÌÁ

±fiı ’˘÷ ˝ √Î· …ı‰Î ÿıÂ˘ ‹ÎÀı ÷ı

fl˘Ï…_ ÿÌ ««Î˝ fi˘ Ï‰WÎ› ⁄L›˘ »ı

gfjfl n]Lgfiffgf[ gfs: afgffjfln[gffz Lczf[VsdfVctiffzf[ O

LE;8f[oz sf[,fdaf;f≥.Á. 1506 ◊Ì ≥.Á.2006. ±Î_¿Õ˘ Ωÿ ≥ »ı. ⁄flÎ⁄fl 500 fi˘ »ı.V’ıfifiÎ ÁÎ√fl¬ıÕ< ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Áı V’ıfifiÎ ‰ı·Îÿ˘Ï·ÿ fi√fl‹Î_ »ıS·˘ f‰ÎÁ·Ì‘˘ ÷ıfiı ±Î‰÷Î ‹ÏËfiÎfiÌ ‰ÌÁ‹Ì ÷ÎflÌ¬ı ’Î_« ÿÎ›¿Î ’Ò flÎ ◊Î› »ı. 2006fi _‰WÎ˝ ¿˘·Q⁄ÁfiÌ 500 ‹Ì ’ÒH›Ï÷Ï◊fi _ »ı, ‹ÎÀı V‰Î¤ÎÏ‰¿ flÌ÷ı V’ıfi ‹ÎÀı ÷ı±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ º„WÀ±ı ›Îÿ√Îfl ÷ı‹… ‹Ëk‰fi _ »ı.

‹ÎhÎ V’ıfi ‹ÎÀı fiÏË, ≥ÀÎÏ·, ’˘÷ ˝√Î· ±fiı √˛ÌÁ ‹ÎÀı ’HÎ 2006 fi _ ‰WÎ˝›Îÿ√Îfl ¬w_, ¿ı‹ ¿ı ¿˘·Q⁄Áfiı ±ı «Îflı› ÿıÂ˘ ’˘÷Îfi˘ ¤Ò Ï‹’hÎ √HÎÎ‰÷Î±ÎT›Î »ı. ≥ÀÎÏ·fiÎ Ï…fi˘±Î fi√fl ¬Î÷ı 1450fiÎ ±flÁÎ‹Î_ ¿˘·Q⁄Áfi˘

…L‹ ◊›˘ Ë˘‰ÎfiÌ fi Ó‘ ÷‰ÎflÌ¬¿Îfl˘±ı ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ·Ì‘Ì »ı, ±ıÀ·ı ¬w_ Ωı÷Î_÷ı ‹Ò‚ ≥ÀÎÏ·›fi √HÎÎ›. ’fl_÷ V’ıfi‹Î_ ±ı ÁÎ√fl¬ıÕ<fi _ ±‰ÁÎfi ◊›_ Ë˘‰Î◊Ì±ı ÿıÂfiÎ ·˘¿˘ ±Î…fiÌ ÷ÎflÌ¬ı ’HÎ ¿˘·Q⁄Áfiı V’ıÏfiÂ √HÎı »ı. ’˘÷√Î·fiÎ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘ ‹…⁄ ¿˘·Q⁄Á ‹Ò‚ ’˘÷ ˝Ï√ Ë÷˘--±fiı ÷ı ‰Î÷fiÌ ‹˘ÀÎ‹Î_‹˘ÀÌ ÁÎÏ⁄÷Ì ±ı ¿ı ¿ıÏflÏ⁄›fi Á‹ƒfiÎ…\±ÎfiÎ ÀÎ’ ’fl ’√ ‹Ò @›Î ’»Ì ±ı ÀÎ’ fiı@›Ò ⁄Î ÷flÌ¿ı ÷ıHÎı ±˘‚¬ÎT›˘. “@›Ò⁄Î” ÂOÿ¿˘·Q⁄Áı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰Î’› ˝ ¿ı ±ı fiÎ‹fi_±ı¿ √Î‹ ’˘÷˝√Î·‹Î_ Ë÷_--±fiı ¿˘·Q⁄Áfi_÷ı …L‹V◊‚ Ë÷_. √˛ÌÁ ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘fi˘ flÎ√

‰‚Ì ÁÎ‰ …\ÿ˘ »ı. ÷ı‹fi _ ¿Ëı‰_ ±ı‹ »ı ¿ı¿˘·Q⁄Á Ωı ≥ÀÎÏ·›fi, V’ıÏfiÂ ¿ı ’˘÷˝Ï√Ë˘÷ ÷˘ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ fi Ó‘’˘◊Ì ±ı ÿıÂ˘fiÌ±Ï‘¿Ú÷ ¤ÎWÎÎfiı ⁄ÿ·ı ·ıÏÀfi ±fiı √˛Ì¿‹Î_¿ı‹ ·¬Ì Ë÷Ì ? ‰‚Ì ÷ı ’˘÷Îfiı “¿˘·Q⁄Áÿ ÀıflÎ w⁄Î” (Columbus of the Red Earth)÷flÌ¿ı ÂÎ ‹ÎÀı ±˘‚¬Î‰÷˘ Ë÷˘ ? √˛Ì¿≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘fiÎ ‹÷ı Œ@÷ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı

√˛ ÌÁfiÎ Ï«±˘Á fi√flfiÌ ‹ÎÀÌ flÎ÷Îfl_√fiÌ »ı. ±Î‹, fiyÌ ¿˘·Q⁄Áfi_…L‹V◊‚ Ï«±˘Á fi√fl Ë˘‰ _ Ωı≥±ı.

¿›Î ÿıÂfi _ ·˘Ï…¿ ¿ıÀ·Ì Ëÿı ÁÎ« _?¿˘HÎ ΩHÎı, ’fl_÷ ÿÌ‰Î …ı‰Ì V’WÀ ‰Î÷±ıÀ·Ì ¿ ı ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Áfi _±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ‹Ëk‰ Ωı÷Î_ «Îflı›‹Î_◊Ì±ı¿ı› ÿıÂ ±ı ÁÎ√fl¬ıÕ< ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi _

fiÎ‹ ΩıÕuÎ Ï‰fiÎ flËÌ Â¿÷Îı fi◊Ì.’ÏflHÎÎ‹ı ±Î…ı ±ÎÀ·Î_ ‰WÎı › …√÷fiÎ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘ ‹ÎÀı ±fikÎfl flËı·˘Á‰Î· ±ı »ı ¿ı ≥.Á. 1492‹Î_±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÿÏZÎHÎ-’Ò‰ı˝ ¿ıÏflÏ⁄›fiÁ‹ƒfiÎ ÀÎ’±˘ ’fl V’ıÏfiÂ K‰…’Ëı·‰Ëı·Ì ‰¬÷ ¬˘ÕfiÎfl ÏøVÀ˘Œfl¿˘·Q⁄Á ‹Ò‚ ¿›Î ÿıÂfi˘ Ë÷˘ ?

≥Ï÷ËÎÁ …ıfi˘ …‰Î⁄ ±Î’Ì fiÂ@›˘ ÷ı Á‰Î·fiı ¿ÿÎ« Ï‰iÎÎfi ÁÎS‰

¿flÌ ±Î’ı ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË ! ±ı¿ ÷ÎΩÁ‹Î«Îfl ‰Î_«˘ — ±‹ıÏfl¿fi, …‹˝fi,V’ıÏfiÂ ÷◊Î ≥ÀÎÏ·›fi∞‰Ï‰iÎÎfiÌ±˘fiÌ ±ı¿ ÀÌ‹ ±I›Îflı“¿˘·Q⁄Á ‹Ò‚ @›Î_fi˘?” ±ı Á‰Î·fi˘µkÎfl Â˘‘‰Î ‹ÎÀı ¤ıΩŒ˘ÕÌ ¿flÌ flËÌ»ı. …ıfiıÏÀ@ÁfiÌ ‹ÿÿ ÷ı‹HÎı ±ı ‹ÎÀı·Ì‘Ì »ı. µkÎfl Â˘‘‰Îfi_ ¿Î‹ »ıÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Á

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200630

sf[,fdaf;f clzf[ s[ ctiffzf[ M

¿ÕÎ¿>ÏÀ›_, ’HÎ flÌ÷ ÏÁQ’· »ı.¿˘·Q⁄ÁfiÎ_ ËÎÕ¿Î_fi _ ÕÌ.±ıfi.±ı.ÁıQ’Ï·_√ Á_Â˘‘¿˘±ı ¿flÌ fiÎA› _ »ı.‹÷·⁄ ¿ı ÷ıfiÎ …ıfiıÏÀ¿ ¿˘Õ ’Îfl¬Ì

⁄÷ÎT›Î »ı. Ë‰ı ÷ı‹fi _ ‹ıÏ«_√“¿˘·Q⁄˘” fiÎ‹ ‘flÎ‰÷Ì ÿflı¿T›„@÷fiÎ ÕÌ.±ıfi.±ı. ÁÎ◊ı ÷ı±˘ ¿fl‰Î‹Î√ı »ı. ±Î fiÎ‹ ‘flÎ‰÷Ì T›„@÷¿˘·Q⁄ÁfiÌ ‰÷‹Îfi ‰_Â… Ë˘› ±ı⁄fi‰ÎΩı√ ¬w_, ¿ı‹ ¿ı ¿˘·Q⁄Áfi_±Á· fiÎ‹ ÷˘ ¿˘·Q⁄˘ Ë÷ _ .’˘÷ √Î·, ≥ÀÎÏ·, √ÌÁ ÷◊Î V’ıfifiÎ_±‹¿ ÂËıfl˘‹Î_ ¿˘·Q⁄˘ fiÎ‹fiÌ CÎHÎÌT›„@÷ Á_Â˘‘¿˘fiı ‹‚Ì ’HÎ ±Î‰Ì »ı.

±Î ÿflı¿fiı ÷ı‹HÎı ’hÎ ·¬Ìfiı …HÎÎT›_»ı ¿ı, “wfiÌ ’Ò_HÎÌ‹Î_ ‹˘œÎfiÌ ·Î‚/saliva fi _ ±¿ı¿ ÁıQ’· ·≥ ÕO⁄Ì‹Î_÷ı ÁıQ’· ‹˘¿·Ì ±Î’˘, …ı◊Ì ·Î‚fi _ÕÌ.±ıfi.±ı. ’flÌZÎHÎ ¿flÌ Â¿Î› ±fiı»ı‰Àı ±ı ’HÎ ΩHÎÌ Â¿Î› ¿ı ÷ıfi_‹ ıÏ«_√ ¿˘·Q⁄ÁfiÌ ÕÌ.±ıfi.±ı.ÏŒo√flÏ’LÀ ÁÎ◊ı ◊Î› »ı ¿ı fiÏË?”

Á_Â˘‘¿˘±ı ±Î… Ïÿfi Á ‘Ì 250…HÎÎ ’ÎÁı ·Î‚fiÎ fi‹ÒfiÎ ‹_√ÎT›Î

»ı. ÿflı¿fi_ ÕÌ.±ıfi.±ı. ÁıQ’Ï·_√±I›Îflı ◊≥ flèÎ _ »ı . ÁıQ’Ï·_√ ’»Ìfi˘±Î√Î‹Ì ÷⁄y˘ ¿˘·Q⁄ÁfiÎÕÌ.±ıfi.±ı. ÁÎ◊ı ÷ı‹fi _ ‹ıÏ«_√ ¿flÌΩı‰Îfi˘ »ı. ±ı¿Îÿfi _ ‹ıÏ«_√ fl¬ı ◊≥√› _ ÷˘ ¿˘·Q⁄ÁfiÌ fiÎ÷-Ω÷ Ï‰Âıfi _ÁV’ıLÁ 500 ‰WÎı˝ ¬ÒS›_ Á‹Ωı !“¿˘·Q⁄Á ‹Ò‚ @›Î_fi˘ ?” ±ı ‹tıV’ıfi, ≥ÀÎÏ·, ’˘÷˝√Î· ±fiı √˛ÌÁ‰E«ı «Î·÷Î ‰WÎ ˝fiÎ Ï‰‰Îÿfi˘ »ıÕ˘

±Î‰Ì Ω› ±ı Â@› »ı. ≥Ï÷ËÎÁfiÎ√˛ _◊˘‹Î_ I›Îfl ’»Ì Á‘ÎflÎ ¿flÎ‰Î ’Õı±ı ’HÎ fiyÌ. ¿˘·Q⁄ÁfiÎ ¿ıÁ‹Î_≥Ï÷ËÎÁfiÎ √_◊˘ ±Î‹ı› ⁄ÿ·‰ÎfiÌ…wfl »ı, ¿ı‹ ¿ı fi‰Ì ÿ Ïfi›ÎfiÎ Â˘‘¿÷flÌ¿ı ÷ıfiÎ Ï‰Âı ⁄‘_ lıWÃ÷Î‰Î«¿Ï«÷fl‰Î‹Î_ ±ÎT› _ »ı. ¿˘·Q⁄ÁfiÎ‹fiÎ ÏÁyÎfiÌ Œ@÷ ±ı¿ ⁄Î…\

ÿÂÎ˝‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, F›Î_ ±ı¿ ‹ËÎfi ÁÎ√fl¬ıÕ< ÷flÌ¿ı ÷ıfi _ Ï«hÎ ÁÎŒ µ’ÁÌ±Î‰ı »ı. ÏÁyÎfiÌ ’Î»·Ì ⁄Î…\ Ωı‰ÎfiÌ ÷VÿÌ ±fiı¿ ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘±ı ·Ì‘Ìfi◊Ì, F›Î_ ±ı¿ CÎÎ÷¿Ì, fiflÎ‘‹, ÿ WÀ, ‹÷·⁄Ì, ·˘¤Ì ±fiı ÿ√Î¬˘fl T›„@÷÷flÌ¿ı ¿˘·Q⁄ÁfiÎ_ ÿÂfi ◊›Î Ï‰fiÎ flËı÷Î_ fi◊Ì.

¿˘·Q⁄ÁfiÎ_ V‰¤Î‰√÷ ·ZÎHÎ˘fiı K›Îfi ’fl fi ·˘ ÷˘ ’HÎ ±ı¿ fiyfl‰ÎV÷Ï‰¿÷Î ±ı »ı ¿ı ÷ıfiı ±‹ıÏfl¿Îfi˘ Â˘‘¿ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ‹A› ¤ÒÏ‹ ’fl ’√ ‹Ò¿fiÎfl ÷ı ’Ëı·˘ ›fl˘’Ì ‰ËÎHÎ‰ÀÌ fi Ë÷˘. ¿Î_ÃÎ◊Ì ÿÒfl±Î‰ı·Î ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’±˘ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ìfiı … ÷ıHÎı Á_÷˘WÎ ‹ÎL›˘ Ë÷˘. ±ÎÀÎ’ Á‹ÿÎ›fiÌ fi∞¿‹Î_ … 4,500 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’Ë˘‚Îı ¬_Õ ’◊flÎ›ı·˘ »ı ±ı’HÎ ÷ıfiı ¿ÿÎ« ¬⁄fl fi Ë÷Ì. ‰‚Ì ÷ı ¬_Õ ¤Îfl÷ fiÏË, ±‹ıÏfl¿Î »ı ±ı ‰Î÷fi˘’HÎ ÷ıfiı A›Î· fi Ë÷˘. ‰WÎ ˝ ’»Ì (1499‹Î_) ±‹ıÏfl√˘ ‰ıV’ÁÌ fiÎ‹fi˘≥ÀÎÏ·›fi ÁÎ√fl¬ıÕ< ±ı ¬_ÕfiÌ ‹ A›¤ÒÏ‹ ’fl √›˘, ÷À‰÷a ’ÿıÂ˘fi_ Á‰ı ZÎHÎ¿› _ ±fiı Â˘‘Ì ¿Îœu_ ¿ı ±ı ¤ÒÏ‹ ¿˘·Q⁄Áı ‘ÎflÌ ·Ì‘ı·Î ¤Îfl÷fiÌ fi Ë÷Ì.

V’ıfi◊Ì ÷ı »ı¿ ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’±˘ Á‘ÌfiÌ ËΩfl˘ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ¿<· «Îfl

ÿÏfl›Î≥ ¬ı’ ¿flfiÎfl ¿˘·Q⁄Áfiı ÁÎ√fl¬ıÕ< ¤·ı √HÎ˘, ’fl_÷ ‹ËÎfi Â˘‘¿ ÷flÌ¿ı÷ıfiı Ï⁄flÿÎ‰˘ ±ı ›˘B› fi◊Ì. ¿˘≥ fi‰Ì Â˘‘ ¿fl‰Îfi _ ÷ıfiı ¿<÷ÒË· fi Ë÷_ ¿ıÿ Ïfi›ÎfiÌ ¤Ò √˘‚ ÷’ÎÁ‰ÎfiÌ ÷ıfiı ÷Î·Î‰ı·Ì fiË˘÷Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ıfi˘ V‰Î◊˝‹ÎhÎ Á˘fiÎfiÎ √˘Ï’÷ ¤_ÕÎfl˘ ’Î‹‰Îfi˘ Ë÷˘. …‹ÌfiflV÷ı ±ıÏÂ›Îfi˘ ’‰ÎÁ¬ıÕÌfiı ±Î‰ı·Î ‹ÁÎŒfl˘ ’ÎÁı◊Ì ÷ıHÎı ¤Îfl÷fiÌ ΩË˘…·Î·Ìfi˘ Ï«÷Îfl ÁÎ_¤Y›˘I›Îflı Ï…_ÿ√Ì‹Î_ ’Ëı·Ì ‰Îfl ÷ıfiı ¤Îfl÷ …ı‰Î ÿıÂ˘fiÎ Á_¤Ï‰÷ ¬ΩfiÎ ’Î‹‰ÎfiÌ·Î·« ‰‚√Ì Ë÷Ì. ’fl_÷ ¤Îfl÷ ÷flŒ ÿ˘flÌ …÷˘ À> _¿˘ ±fiı ’‹ÎHÎ‹Î_ ±˘»˘Ωı¬‹Ì ÿÏfl›Î≥ ‹Î√˝ ÷ı ΩHÎ÷˘ fi Ë÷˘, ±ıÀ·ı ÁÎ√fl¬ıÕ ¿fl‰ÎfiÌ ÷Ì‰ ≥E»Îfiı÷ıHÎı ‰WÎ ˝ Á‘Ì ÿÎ⁄Ì flÎ¬Ì. ±ı¿ Ïÿ‰Á ›˘√Îfi›˘√ı ›fl˘’◊Ì ¤Îfl÷fi˘ ÿÏfl›Î≥‹Î√˝ ⁄÷Î‰÷˘ ±ı¿ ¬Îfi√Ì fi¿Â˘ ÷ıfiÎ ËÎ◊‹Î_ ±ÎT›˘. fi¿Â˘ ±WÀo’WÀo Ë÷˘,

»÷Î_ ¿˘·Q⁄Áfiı ÷ı‹Î_ ¤Îfl˘¤Îfl ÷J› …HÎÎ› _, ±ıÀ·ı ¤Îfl÷›ÎhÎÎfi˘ ¬« ±Î’ÌÂ¿ı ÷ı‰Î ¤Î‹ÎÂÎfiı Â˘‘‰Î fiÌ¿‚Ì ’Õu˘.ÁÎ ’Ëı·Ì ÀËı· ÷ıHÎı 1485fiÌ ÁÎ·‹Î_ ’˘÷√Î·fiÎ flÎ…ÿfl⁄Îflı fiÎ¬Ì, ’fl_÷

flÎΩ±ı ÷ıfi˘ ’V÷Î‰ ±ı‹ ¿ËÌfiı Ã<¿flÎ‰Ì ÿÌ‘˘ ¿ı ¤Îfl÷fi˘ ’‰ÎÁ ÷ıHÎı ‘Î›Î˝¿fl÷Î_ ±fiı¿ √HÎ˘ ·Î_⁄˘, ¬«Î‚ ÷◊Î Ωı¬‹Ì Ë÷˘. ’˘÷Ï√ flÎΩ±ı fifi›˘¤H›˘, ±ıÀ·ı Ë÷ÎÂ ◊›ı·Î ¿˘·Q⁄Áı ±Î√Î‹Ì ÿV÷¿ V’ıfifiÎ flÎ…ÿfl⁄Îflı ÿÌ‘Ì.flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕ ÷ı‹… flÎHÎÌ ≥ÁÎ⁄ı·Îfiı ÷ı ‹Y›˘, ’fl_÷ ¿o≥ ‰Y› _ fiÏË. ¿˘·Q⁄ÁfiÎ÷fl_√Ì ’V÷Î‰fiı ÷ı‹HÎı› flÏÿ›˘ ±Î’Ì ÿÌ‘˘. ¿˘·Q⁄Á ŒflÌ Ë÷˘IÁÎË ◊›˘, ’HÎ’›Ifi˘ ’Õ÷Î ‹Ò @›Î fiÏË. ¤Îfl÷›ÎhÎÎ ÷ıfiı ¿˘≥ ’HÎ ¤˘√ı ¿fl‰Ì Ë÷Ì, ±ıÀ·ıŒÏÕÛfiÎLÕfiı ÷◊Î ≥ÁÎ⁄ı·Îfiı flÌ‰‰Î ‹ÎÀı ·Î√·√ÎÀ ÁÎ÷ ‰WÎ ÷ı ‹J›˘. ÿfl

‰¬÷ı ¤Îfl÷fi _ ±œ‚¿ Á˘fi_ V’ıfifiÎ flÎ…ÿfl⁄Îflı ¬Õ¿Ì ÿı‰Îfi _ ’·˘¤fi ÷ıHÎıflÎΩfiı ±ÎM› _. fiÁÌ⁄Ωı√ı 1492‹Î_ ÷ıfiÌ ±ı ·Î·«fiı flÎΩ-flÎHÎÌ ‰Â ◊›Î.flÎF›fiÌ Ï÷ΩıflÌ ·√¤√ ¬Î·Ì Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ÷Ï‚›_ ÁÎ‰ ÿı¬Î‰Î ·Î√ı ±ı’Ëı·Î_ ¿˘·Q⁄ÁfiÎ fiÎ‹ı ±ı¿Îÿ …\√ÎflÌ ÿÎ‰ ¬ı·Ì fiÎ¬‰ÎfiÌ ÷ı‹fiı ≥E»Î ◊≥.¬«Î‚ ÿÏfl›Î≥ ’‰ÎÁfiı ŒÏÕÛfiÎLÕı V’˘LÁfl ¿› ˝--±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ¤Îfl÷fi˘ ·¬·Ò _À¬Ωfi˘ V’ıfi ·Î‰‰Îfi_ ‰«fi ¿˘·Q⁄Á ’ÎÁı ·Ì‘ _.

±Î√VÀ 3, 1492 fiÎ ±Ï÷ËÎÏÁ¿ Ïÿ‰Áı “ÁÎL÷Î ‹ÎÏfl›Î”, “ÏfifiÎ” ±fiı“Ï’LÀÎ” fiÎ‹fiÎ_ hÎHÎ ‰ËÎHÎ˘ ±fiı ¿ıÀ·Î¿ V’ıÏfiÂ fiÎÏ‰¿˘ ÁÎ◊ı ‰Î…÷ı√Î…÷ı

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 31


¿˘·Q⁄Á V’ıfifiÎ ’Î·˘Á ⁄_ÿflı◊Ì fl‰ÎfiÎ ◊›˘. ’˛‰ÎÁfiÌ ÏÿÂÎ ’Ïç‹ ÷flŒfiÌ’¿ÕÌ, …ı ¤Îfl÷fiÎ ÿÏfl›Î≥ ‹Î√˝ ¿fl÷Î_ Áÿo÷fl ±‰‚Ì Ë÷Ì. ⁄ı ‹ÏËfiı ±Î˜@À˘⁄fl12, 1492 fiÎ fl˘… ⁄’˘flı 2 ‰ÎB›ı ±ı¿ ÀÎ’ fiÌ ‹A› ¤Ò Ï‹ ’fl ÷ıHÎı ’√‹Ò @›˘. ¤ÒÏ‹ ¤Îfl÷fiÌ fiË˘÷Ì ÷ı‹ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ’HÎ fi Ë÷Ì. ¿˘·Q⁄Á ‰ÎV÷‰‹Î_

±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÿÏZÎHÎ-’Ò‰ı ¿ıÏflÏ⁄›fi Á‹ƒ‹Î_ ±Î‰ı·Î ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘fl (⁄ËÎ‹ÎÁ)ÀÎ’ ’fl ∂÷› ˝ Ë÷˘, …ıfiı ±ı ¤Îfl÷ Á‹∞ ⁄ıÃ˘. ÀÎ’fiÌ ’‰˝÷lÚ_¬·Î±˘fiı ÷ıHÎıÏË‹Î·›fiÌ ’‰˝÷‹Î‚Î ‘ÎflÌ ·Ì‘Ì ±fiı ¿ıÏfl⁄ ΩÏ÷fiÌ U›Î‹‰HÎa ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ’˛Ωfiı ÷ıHÎı ¤Îfl÷Ì›/Indian ‹ÎfiÌ ·≥fiı √ıflÁ‹… ¿flÌ.

ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘fl‹Î_ À>_¿<_ fl˘¿ÎHÎ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ÿÏZÎHÎı @›Ò ⁄ÎfiÌ ÷◊Î ÏËV’Îfi˘·ÎfiÌ(ËıÀÌfiÌ) ‹ ·Î¿Î÷ ¿˘·Q⁄Áı ·Ì‘Ì, F›Î_ Ï‰Ï‰‘ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ’˛Ωfi˘ ÷ıfiı ¤ıÀ˘◊›˘. V‰¤Î‰ı ÁÎˆ fifl‹ ±fiı ¤˘‚Î Ë÷Î. ‘˘‚Ì «Î‹ÕÌfiÎ ·˘¿˘fiı ±√Îµ ¿ÿÌ÷ı‹HÎı Ωı›Î fiË˘÷Î, ±ıÀ·ı ÕflfiÎ ‹Î›Î·’Î›ı·Î flËÌfiı V’ıÏfiÂ ±Î√_÷ ¿˘fiıΩı›Î ¿fl÷Î Ë÷Î. ±‰fi‰Ì ¤ıÀÁ˘√ÿ˘

±Î’Ìfiı ¿˘·Q⁄Áı ÷ ı‹fiÌ ΩıÕ ı‹hÎÌÁ_⁄_‘˘ ⁄Î_K›Î. Ï‹hÎ÷Îfi˘ ÷ı fi¿fl˘Õ˘‚ Ë÷˘. ±Á·‹Î_ ±⁄‘ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘fiı √ ·Î‹ ⁄fiÎ‰Ì ÷ı‹fiÌ¤ÒÏ‹ ’fl V’ıÏfiÂ Ë¿>‹÷ V◊Î’‰ÎfiÌ¿˘·Q⁄Áfiı ·Î·ÁÎ Ë÷Ì, …ı◊Ì I›Î_±Î‰ı·Î_ Á˘fiÎfiÎ √˘Ï’÷ ¤_ÕÎfl˘±Î’˘±Î’ V’ıÏfiÂ ‹ÎÏ·¿ÌfiÎ ⁄fiı.ÏËV’Îfi˘·Î ±fiı @›Ò⁄Î ’fl ◊˘Õ< _CÎb_Á˘fi _ ‹‚Ì ±ÎT›_ I›Îflı ÷˘ ÷ıfiı ±˘fl

‹‘·Î‚ »^ÀÌ ±fiı ±ı … CÎÕÌ±ı fi‰Ì¤Ò Ï‹fiÎ ‰‘ ’˛‰ÎÁ˘ ›˘…‰Îfi_ ÷ıfiÎ‹fi‹Î_ ÃÁÌ √›_. ±Î Ïfi‘Î˝fl ÁÎ◊ı …ΩL› ±ÎflÌ 4, 1493 fiÎ fl˘… ÷ıHÎıV’ıfifi˘ ‰‚÷˘ ’˛‰ÎÁ ±Îfl_P›˘, ¿ı‹ ¿ı ¤Îfl÷¤ÒÏ‹fiÌ Â˘‘ ÁŒ‚÷Î’Ò ‰¿ ¿flÌ⁄÷ÎT›ÎfiÎ Á‹Î«Îfl V’ıfifiÎ flÎ…ÿfl⁄Îflı ’Ë Ó«ÎÕ‰Î …wflÌ Ë÷Î. ±Î ¬_‘˘ÁÎ√fl¬ıÕ< ΩHÎ÷˘ Ë÷˘ ¿ı flÎΩfiı ‹ÎhÎ ‹ÎˆÏ¬¿ Á‹Î«Îfl ±Î’‰Î◊Ì ¿Â _ fi ‰‚ı,±ıÀ·ı ÁÎÏ⁄÷Ìw’ı ¿ıÀ·_¿ Á˘fi_ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ·Ì‘_. ÁŒ‚ ’˛‰ÎÁfi˘ ’ flÎ‰˘‰‘ ÁF…Õ flÌ÷ı ±Î’Ì Â¿Î› ÷ı ‹ÎÀı ÏËV’Îfi˘·ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ≥„LÕ›LÁfiıÿ√Î’Ò ‰¿ ¿ıÿ ’¿ÕuÎ ±fiı ÁÎ_¿‚˘ ‰Õı ⁄Î_‘Ì …ËÎ…fiÎ ¤_ÕÏ¿›Î‹Î_ ’ÒflÌ ÿÌ‘Î.

U›Î‹‰HÎÎ˝ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘fiı fi…fl˘fi…fl Ωı›Î ’»Ì flÎΩfiÎ ‹fi‹Î_ ¿˘≥ Â_¿Î¿<Â_¿Îfi flËı ±ı V‰Î¤ÎÏ‰¿ Ë÷ _.

±Î‹ “ÏfifiÎ” ±fiı “Ï’LÀÎ” …ËÎΩı‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ V’ıÏfiÂ fiÎÏ‰¿˘ ÁÎ◊ı ¿˘·Q⁄Á’Ò‰˝ ÷flŒ fl‰ÎfiÎ ◊›˘. “ÁÎL÷Î ‹ÎÏfl›Î” ¿ıÀ·Î¿ Ïÿ‰Á˘ ±√Îµ ÏËV’Îfi˘·ÎfiÎ¿Î_Ãı Õ> ⁄Ì «Ò@›_ Ë÷_, ±ıÀ·ı ±ı …ËÎ…fiÎ 40 fiÎÏ‰¿˘fiı ¿˘·Q⁄Á ÏËV’Îfi˘·Î‹Ò ¿÷˘ √›˘ Ë÷˘. ¿˘·Q⁄ÁfiÌ √ıflËÎ…flÌ‹Î_ ÷ı‹HÎı V’ıfifi˘ K‰… I›Î_ Œfl¿÷˘flÎ¬‰Îfi˘ Ë÷˘. ±⁄ ‘ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘fiı ⁄fiı ÷˘ ¿‚◊Ì ¿Î⁄Ò‹Î_ flÎ¬‰ÎfiÎ Ë÷Î--±fiı ¿‚◊Ì Ωı ¿Î‹ fi ·ı‰Î› ÷˘ ⁄‚’˛›˘√fiÌ ’HÎ »^À Ë÷Ì.

±Î fiÎÏ‰¿˘±ı ⁄‚’›˘√ ¿fl‰Îfi˘‰Îfl˘ ±ÎT›˘ ¿ı ¿ı‹ ±ı ÷˘ ¿˘HÎ ΩHÎı,’fl_÷ 1493 ‹Î_ ¿˘·Q⁄Á 17…ËÎΩı‹Î_ ¿<· 1,200 V’ıÏfi›ÎÕ ˝fiı

·≥fiı ÏËV’Îfi˘·Î ±ÎT›˘ I›Îflı 40’¿Ì ±ı¿ı› ¬·ÎÁÌ I›Î_ ‹˘…^ÿ fi Ë÷˘.¿˘·Q⁄Áfiı …ÕuÎ_ ÷˘ ‹ÎhÎ ÷ı‹fiÎ_ËÎÕÏ’_…fl ! ÀÎ’‰ÎÁÌ ≥„LÕ›LÁ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘±ı ÷ı‹fiı ‹˘÷fiı CÎÎÀ∂÷ÎflÌ ÿÌ‘Î Ë÷Î. ÷‹Î¬Ì¬˘fl¿˘·Q⁄Áfi_ ‹√… ŒÀ@›_, »÷Î_ ±ı‰Î÷fiı ÷I’fl÷Ì ¤Ò·Ìfiı ÷ıHÎı fi‰Î’˛ÿ ıÂ˘fiÌ ¬˘… «Î· flÎ¬Ì.ÏËV’Îfi˘·Î, ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘fl,

Ë˘LÕ<flÎÁ, @›Ò⁄Î ‰√ıflı V◊‚˘±ı ÷ıHÎıV’ıÏfiÂ ‰ÁÎË÷˘ V◊Î’Ì ±fiı ’»Ì⁄_ÿÒ¿fiÌ ±HÎÌ±ı I›Î_fiÌ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ’˛Ωfiı Á˘fi_ ±ı¿Ã<_ ¿fl‰ÎfiÎ ¿Î‹‹Î_Ωı÷flÌ ÿÌ‘Ì. ËÎ◊ ·ÎB› _ ±ıÀ· _ Á˘fi_≥„LÕ›fi˘±ı ¿˘·Q⁄ÁfiÎ «flHÎı ‘flÌ’HÎ ÿÌ‘ _. ’fl_÷ ¿ıÀ·Î¿ ‰¬÷ ’»Ì±ı Á˘fiıflÌ ‘Î÷ fiÌ fl… ’HÎ fi flËÌI›Îflı CÎÎ÷¿Ì ¿˘·Q⁄Áı ÷ı‹fi_ Ïfi¿oÿfiÂw ¿flÎT›_. Á˘fi _ ‘flÌ fi Â¿÷˘ ÿflı¿

≥„LÕ›fi ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ÷ıfiı ‹ÎÀı fi¿Î‹˘Ë÷˘, ±ıÀ·ı ÿflfl˘… ÁıÓ¿Õ˘ …HÎÎfiıŒÎ_ÁÌ±ı ·À¿Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î.

±Î ‹ËÎfi ¿Ëı‰Î÷Î Â˘‘¿fiÌ fi…flıÿflı¿ fi‰Ì …Õı·Ì «Ì… ‹Î·‹kÎÎ⁄flÎ⁄fl Ë÷Ì. Á ‰HÎ¤_ÕÎfl˘ ±ı¿ÃÎ ¿flÌ·Ì‘Î ’»Ì ÷ıfi˘ Õ˘‚˘ ≥„LÕ›fi±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘ ÷flŒ ‹_ÕÎ›˘. ±⁄‘ ’Ωfiı √ ·Î‹ ⁄fiÎ‰‰Îfi _ ÷ıHÎı Âw ¿› *.ÁÎ_¿‚ı ⁄Î_‘Ì ÷ı‹fiı …ËÎΩı ‹ÎflŒ÷

V’ıfi ‹˘¿·‰Î ·ÎB›˘, F›Î_ ÷ı‹fiÌ’ÎÁı ‰ıÏÃ› _ ¿flÎ‰‰ÎfiÌ ÷ıfiÌ √HÎ÷flÌË÷Ì. √·Î‹˘fiı ±L› › fl˘’Ì ÿıÂ˘‹Î_¨«Î ÿÎ‹ı ‰ı«Ì ¿‹ÎHÎÌ ¿flÌ ·ı‰ÎfiÌ÷¿ ÷ıfiı ÿı¬Î÷Ì Ë÷Ì. ’ÏflHÎÎ‹ıŒı⁄˛±ÎflÌ, 1495‹Î_ ÏËV’Îfi˘·ÎfiÎ±fiı @›Ò⁄ÎfiÎ 560 ≥„LÕ›LÁfiı‰ËÎHÎ˘ ‹ÎflŒ÷ ÷ıHÎı V’ıfi ‹˘¿S›Î.

ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘flfiÌ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ’Ωfiı ‹Y›Î ’»Ì

¿˘·Q⁄Á ÷ı‹fiı ≥„LÕ›LÁ ‹ÎfiÌ ⁄ıÃ˘

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200632


⁄VÁ˘ …HÎÎ ¤Ò¬‹flÎ ÷ı‹… fl˘√fiı¿ÎflHÎı ±‘flV÷ı … Q≤I› ’ÎQ›Î ±fiı⁄Î¿Ì …ı flèÎÎ ÷ı‹Î_fiÎ ±Õ‘˘±Õ‘ Ï⁄‹Îfl ËÎ·÷ı V’ıfi ’Ë˘ ÓE›Î.

√·Î‹ÌfiÌ ’˛◊Î flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕfiı ¿ıflÎHÎÌ ≥ÁÎ⁄˘·Îfiı ‹ÎL› fi Ë÷Ì,±ıÀ·ı V’ıfi ‹˘¿·Î›ı·Î ÿflı¿ ≥„LÕ›fi±ÎÏÿ‰ÎÁÌfiı ⁄Îfl˘⁄Îfl ÷ı‹HÎı ’Î»Îfl‰ÎfiÎ ¿›Î.

¿˘·Q⁄Á √‹ı ÷ı ¤˘√ı ’˘÷Îfi˘V‰Î◊˝ ÁÎ‘‰Î ‹Î√÷˘ Ë÷˘. fi‰ÌÿÏfi›Îfi˘ ¿Á ÿflı¿ flÌ÷ı ÷ıfiı ¿Îœ‰ÎıË÷˘, ±ıÀ·ı ≥„LÕ›LÁfiı √·Î‹⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀı flÎΩfiÌ ’fl‰Îfi√Ì ·ı‰Î

¬Î÷fl ±ı ¤˘‚Ì ’˛Ωfiı ÷ıHÎı ±I›_÷CÎÎ÷¿Ì, …_√·Ì ±fiı‹Îfi‰¤ZÎÌ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰Ì.¿˘·Q⁄ÁfiÌ ±ı µ’Ω‰Ì¿Îœı·Ì ‰Î÷fiı ŒÏÕÛfiÎLÕı ÁÎ«Ì‹ÎfiÌ ’HÎ ·Ì‘Ì. fi ‹Îfi‰Îfiı¿ÎflHÎ … fiË˘÷ _ , ¿ ı‹ ¿ ı≥Ô„LÕ›LÁfi˘ ÷ıfiı ¬ÎÁ ’Ïfl«›fi Ë÷˘. ‰‚Ì ’Ïç‹fiÌ fi‰Ì¤ÒÏ‹ V’ıfi◊Ì ËΩfl˘

Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı Ë÷Ì ±fiı¿˘·Q⁄ÁfiÎ ±Î_¬ı ÿ ıA›Î±Ëı‰Î· ’‹ÎHÎı … ÷ıHÎı ÏfiHÎ›˘·ı‰Î ’Õ÷Î Ë÷Î. ÏËV’Îfi˘·Î,@›Ò⁄Î ±fiı ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘fl…ı‰Î ÀÎ’ ±˘ ’fl ‰Á‰Î ‹Î_Õı·ÎV’ıÏfiÂ ‰ÁÎË÷Ì±˘ “fifl’Â ”≥„LÕ›LÁ◊Ì ÁflÏZÎ÷ flËÌ Â¿ı ±ı¬Î÷fl ÷ı‹fiı √·Î‹ ⁄fiÎ‰Ì ¿ıÿflÎ¬‰Î ‹ÎÀ ı ŒÏÕ ÛfiÎLÕ ı » ı‰À ı

¿˘·Q⁄Áfiı ’fl‰Îfi√Ì ±Î’Ì. ’˘÷Îfi _‘Î›* ¿fl‰ÎfiÌ ¿˘·Q⁄Áfiı ΩHÎı ¿ı »^À‹‚Ì--±fiı ±ı ÿ√Î¬˘fl ‘Î›* ¿flÌfiı… …_M›˘. flÎΩfiÌ ±fi ‹Ï÷ ‹Y›Î ’»Ì±ı¿ … ‰WÎ‹Î_ @›Ò ⁄Î, ÏËV’Îfi˘·Î ÷◊ÎÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘flfiÎ ±œÌ ·Î¬±ÎÏÿ‰ÎÁÌ jÎÌ-’ vWÎ˘fiı ÷◊Î ⁄Î‚¿˘fiı÷ıHÎı ¬÷‹ ¿flÌ fiÎA›Î_.

V’ıfi‹Î_ ⁄ıÃı·Ì flÎHÎÌ ≥ÁÎ⁄ı·Î ±fiı flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕ ¿˘·Q⁄ÁfiÎ_ ±‹ÎfiWÎÌ¿fl÷Ò ÷˘ ±_√ı ÁÎ‰ ±ΩHÎ Ë÷Î, ’fl_÷ ¿˘·Q⁄ÁfiÎ ’√·ı ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’±˘ ’fl√›ı·Î V’ıÏfi›ÎÕ ˝ ÷ıfiÎ ⁄‘Î ±fi◊ ˝ fi…fl ÁÎ‹ı Ωı≥ flèÎÎ Ë÷Î. flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕÁ‹ZÎ ‰ÎV÷Ï‰¿ Ï«hÎ ¬Õ<_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT› _ I›Îflı ≥.Á. 1500‹Î_ ÷ıHÎı ¡Î„LÁV¿˘

ÿ ⁄˘⁄Ïÿ·Î fiÎ‹fiÎ ÿfl⁄ÎflÌfiı ÏËV’Îfi˘·Î ‹˘¿·Ì ¿˘·Q⁄ÁfiÌ ‘fl’¿Õ ¿flÎ‰Ì.◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ‹ÎÀı ŒÏÕÛfiÎLÕı ÷ıfiı …ı·‹Î_ ’Ò flÌ ÷˘ ÿÌ‘Îı, ’fl_÷ ¿˘·Q⁄ÁfiÌ √ıflËÎ…flÌ‹Î_fl¬ı ’˘÷√Î·Ì ÁÎËÏÁ¿˘ fi‰Ì ¤ÒÏ‹ ’fl ’Ë Ó«Ìfiı I›Î_ ¿⁄Ωı …‹Î‰ı ±ı ⁄Ì¿ı ÷ıfiıŒflÌ @›Ò⁄Î ‹˘¿·‰˘ ’Õu˘. flÎF›fiÌ Ï÷ΩıflÌ ‹ÎÀı ¬ÎÁ ÷˘ fi‰Ì ÿÏfi›Îfi˘Á ‰HÎ˝¤_ÕÎfl V’ıfi ·Î‰‰˘ …wflÌ Ë÷˘. ‰‚Ì ≥„LÕ›fi ·˘¿˘ ’ÎÁı Á˘fiÎfiÎ_ ‹⁄·¬±Î¤ÒWÎHÎ˘ Ë˘‰ÎfiÎ Á‹Î«Îfl flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕfiı ±ı … ±flÁÎ‹Î_ ‹Y›Î Ë÷Î.(’˘÷˝√Î·fi˘ ‰ÎV¿˘ ÿ √Î‹Î 1499‹Î_ ¤Îfl÷ ’Ë ÓE›˘ ±ı ’»Ì ¤Îfl÷fiÌΩË˘…·Î·Ì ›fl˘’‹Î_ ««Î˝fi˘ Ï‰WÎ› ⁄fiÌ Ë÷Ì. flÎΩ ŒÏÕÛfiÎLÕı …ı ≥„LÕ›fi ’˛ΩÏ‰Âı ÁÎ_¤Y› _ Ë÷ _ ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤Îfl÷fiÌ Ë÷Ì, ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’ ±˘fiÌ fiÏË !)@›Ò⁄ÎfiÎ ’‰ÎÁı fiÌ¿‚ı·Î ¿˘·Q⁄Á ÁÎ◊ı ŒÏÕÛfiÎLÕı ‰‘ ¿ıÀ·Î¿ V’ıÏfi›ÎÕ ˝fiı

‹˘¿S›Î ±fiı ÷ı ⁄‘Îfiı Á˘fi _ ±ı¿Ã< _ ¿fl‰ÎfiÌ ÁÒ«fiÎ ±Î’Ì. V’ıfifiÌ ’Ï÷WÃÎΩ‚‰‰Î ‹ÎÀı Œ@÷ ±ıÀ·Ì¤·Î‹HÎ ¿flÌ ¿ı ≥„LÕ›fi˘fi _Á˘fi_ ·Ò _À‰_ fiÏË, ’HÎ › ©‹Î_Ωı ≥„LÕ›fi ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘‹Î›Î˝ Ω› ÷˘ ÷ı‹fiÎ_ ±Î¤Ò -WÎHÎ˘ V’ıfifiÎ ÂÎËÌ ¬ÎfiÿÎfi‹ÎÀı ¤ı√Î_ ¿flÌ ·ı‰Î_!

Á˘‚‹Ì ÁÿÌfiÎ V’ıÏfiÂ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl ⁄Î÷˘·Îı‹ı ·A› _

» ı ÷ ı‹ “¿˘·Q⁄ÁfiÌ±Î√ı‰ÎfiÌ fiÌ« ıV’ıÏfi›ÎÕ ˝±ı ·Ò_À‹Îflfi _ fi‰_fiÎ‹ ›© ’ÎÕu_. ≥„LÕ›fi˘’ÎÁı ÷ı±˘ Á˘fi_ ‹Î√÷ÎË÷Î, …ı fi ‹‚ı ÷˘ ›©fiÌ‘‹¿Ì ±Î’÷Î Ë÷Î. ±ı ’»Ì

…ı ¿I·ı±Î‹ ◊Î› ÷ı ‹Îfi‰Á_ËÎfl fiÏË, ’HÎ ›© √HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. V’ıÏfiÂ Œ˘Ωı±ı≥„LÕ›fi˘fiı ‰ÌHÎÌ ‰ÌHÎÌfiı ‹Î›Î. @›Îflı¿ CÎÎ›· ¿›Î ±fiı @›Îflı¿ ÏÂ¿ÎflÌ ¿> ÷flÎ±˘fiı¤ZÎHÎ ÷flÌ¿ı ±Î’Ì ÿÌ‘Î. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ±Î‰Î ’ÎÂ‰Ì ¿ÚI›˘fi˘ ΩıÀ˘ fi◊Ì.”

¿˘·Q⁄ÁfiÌ Àˇı…ıÕÌ ±ı »ı ¿ı ‘fi·Î·ÁÎfiı ’ÒflÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î¬Ì Ï…_ÿ√Ì‰·¬Î_ ‹Î›Î˝ ’»Ì ÿ‹ ÷˘ ÷ıHÎı ÿÏflƒ÷Î‹Î_ … ÷˘Õu˘. ‹ı 20, 1506fiÎ fl˘… ÷ıQ≤I› ’ÎQ›˘ ±ı ’Ëı·Î_ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò ¬ı ‹fl÷Ì ÿÌ¿flÌ ‹ÎÀı ⁄˛ıÕfiÌ ¤Ì¬ ‹Î√‰Îfi˘‰Îfl˘ ’HÎ ±ÎT›˘. ±Î T›„@÷√÷ Àˇı…ÕÌ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ ‹ÎıÀÌ ¿wHÎ÷Î ⁄Ì∞ Ë÷Ì.@›Ò ⁄Î, ÏËV’Îfi˘·Î, ÁÎfi ÁÎS‰ÎÕ˘fl ‰√ıflı ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’±˘ ’fl ‰Á÷Î ¿ıÏfl⁄ΩÏ÷fiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘ ’˛I›ı ÷ı‹… Ë˘LÕ<flÎÁ, ‹ı„@Á¿˘ ÷◊Î µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_‰Á÷Î ±’Î«Ì, «ı≥fi, fiÎ‰ÎΩı, «fl˘¿Ì ‰√ıflı ΩÏ÷fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ’I›ı ¿ı‰Î’¿Îflfi˘ ‰÷Î‰ ÿÎ¬‰‰˘ ÷ıfiÌ …_√ÎÏ·›÷¤flÌ Ï‹ÁÎ· ÷ı V’ıÏfi›ÎÕ ˝fiı ±Î’÷˘

¿˘·Q⁄ÁfiÎ ’√·ı ¿ıÏflÏ⁄›fi ÀÎ’±˘ ’fl ’Ë Ó«ı·Î V’ıÏfi›ÎÕ˘˝ ±fiı ≥„LÕ›LÁ

’Ω ‰E«ı ‰WÎ˘˝ Á‘Ì ·˘ÏË›Î‚ Á_√Î‹˘ ◊›Î, …ı‹Î_ V’ıÏfi›ÎÕ˘ ŒÎT›Î

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 33


√›˘ Ë÷˘. ‰ÁÎË÷Ì ›fl˘Ï’›fi˘ ±fiı ‹Ò‚ ‰÷fiÌ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘ ‰E«ı ¿Î›‹ÌÁ_CÎWÎfiÎ_ ⁄Ì… ÷ıHÎı fl˘’Ì ÿÌ‘Î_ Ë÷Î_. V’ıÏfiÂ ’»Ì Ï⁄ÏÀÂ, ¡ıL«, V¿˘ÏÀÂ ±fiı⁄ÌΩ ‰ÁÎË÷Ì±˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰ ¿Î_Ãı ’Ë ÓE›Î I›Îflı fi‰Ì ÿ Ïfi›Î‹Î_ ’√ ‹Ò@›Î’»Ì ÷ı‹HÎı ’Ëı·_ ¿Î‹ I›Î_fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi ¿Ëı‰Î÷Î ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘fiÌ »Î‰HÎÌ±˘

’fl hÎÎÀ¿‰Îfi_ ¿›_ , ¿ÎflHÎ ¿ı ¿˘·Q⁄Áı “Á ‘flı·Î” › fl˘Ï’›fi˘fiı ±Î‰Î “fifl’Â ±˘”ÁÎ‹ı «ı÷T›Î Ë÷Î. µ’Ω‰Ì ¿Îœı·Ì ‰Î÷˘ ¿ËÌfiı ¤Õ¿ÎT›Î Ë÷Î.flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ’HÎ Ï‰ÿıÂÌ Ë‹·Î¬˘fl˘fiı ·Õ÷ ±Î’÷Î flèÎÎ. 16‹Ì, 17‹Ì

÷◊Î 18‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ·√¤√ 1,500 ¬Ò fi¬Îfl ›©˘ ◊›Î_, …ı Á‹˘‰ÏÕ›ÎfiÎ_ fiË÷Î_. √˘flÎ±˘ ’ÎÁı ⁄_ÿÒ¿˘ Ë÷Ì, F›Îflı flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ‹ÎhÎ ÷Ìfl¿Î‹ÃÎ_ ‰Õı ·ÕÌÂ¿÷Î Ë÷Î. ’Ò‰◊Ì ’Ïç‹ ÷flŒ √˘flÌ ’Ω …ı‹ ±Î√ı¿>« ¿fl÷Ì flËÌ ÷ı‹ flıÕ≥„LÕ›fi˘±ı ‰‘fiı ‰‘ ’Î»‚ ËÀ‰ _ ’Õu _. √˘flÌ ’Ωfiı Ïfi¿oÿfifi˘ ±ı ÿfl ’HÎÁ_÷˘WÎ¿Îfl¿ fi ·ÎB›˘. Á˘ flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÌ ¬‰ÎflÌ ÁÎ‹ı ±ı¿Îÿ ⁄ı √˘flÎfi˘ ¤˘√·ı‰Î› ±ı ’HÎ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±VÎèÎ ‰Î÷ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ÁÎŒÁÒŒÌfiÌ ’Ïø›Îfiı Áfl‚⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀı …fifl· …ı¡Ì ±ıQËVÀ˝ fiÎ‹fiÎ √˘flÎ ±_√˛ ı…ı 1763‹Î_ ⁄Î›˘·˘Ï…¿·

› © Âw ¿›_ . Ï⁄ÀfifiÌ ±ı¿ Ë˘„V’À·fiı ÂÌ÷‚ÎfiÎ ∞‰Îb±˘ ‰Õı ¬ÿ⁄ÿ÷Î‘Î⁄‚Î ‹˘¿·‰Îfi _ ÷ıHÎı …HÎÎT›_. ÂÎ_Ï÷Á·ıËfiÌ ÿfl¬ÎV÷ ÁÎ◊ı …fifl· ±ıQËVÀÛ’˘÷ı I›Îfl ’»Ì flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÎ ÁflÿÎflfiı ‹Y›˘, »Î‰HÎÌ ’flfiÎ Ë ‹·Î ⁄_‘ ¿fl‰ÎfiÌ ÷›ÎflÌ ÿı¬ÎÕÌ ±fiı √˘flÌ ’ΩfiÌ Â¤ıE»ÎfiÎ ’÷Ì¿w’ı ÁflÿÎflfiı √fl‹‘Î⁄‚Î_ ¤ıÀ ‘›Î*. ±Î Ω÷fiÌ ’ÎÂ‰Ì Ëfl¿÷ ⁄Ì…ı ‰WÎı˝ 1764‹Î_ ¡ıL« ¿fi·ËıfiÌ ⁄˘¿ı±ı ’HÎ ¿flÌ. flıÕ ≥„LÕ›fi˘±ı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÂÌ÷‚Îfi˘ fl˘√ ¿ÿÌ Ωı›˘ ¿ıΩH›˘ fi Ë÷˘, ±ıÀ·ı fl˘√ ÁÎ‹ı ·Õ‰ÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì ’Ï÷¿Îfl Â„@÷ ÷ı‹fiÎ‹Î_ fiË÷Ì. ’ÏflHÎÎ‹ı ·√¤√ 50 ·Î¬ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ÂÌ÷‚ÎfiÎ «ı’‹Î_ Q≤I› ’ÎQ›Î.

√˘flÎ ›fl˘Ï’›fi˘ ¿˘·Q⁄ÁfiÎ … «Ÿ‘Ì·Î ‹Î√ı «Î·Ì flèÎÎ Ë÷Î. ±‹ıÏfl¿Î÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı fi‘ÏHÎ›Î÷Ì Ω√Ìfl Ë÷Ì, …ıfi˘ ¤˘√‰À˘ ¿fl‰Î‹Î_ I›Î_fiÎ ‹Ò ‚ ‰÷fiÌ±˘

fiÕ÷flw’ ⁄fi÷Î Ë˘› ÷˘ ±ı ÁÎfi_ Ïfi¿oÿfi ¿Îœ‰_ flèÎ _. ±Î Ïfi¿oÿfi ‹ÎÀı ’HÎ“√˘SÕflÂ” ¿Ëı‰Î÷Ì Á˘fiÎ ‹ÎÀıfiÌ ’ÕÎ’ÕÌ … ‰‘ ÷˘ ¿ÎflHÎ¤Ò÷ ⁄fiÌ. Á˘fi_ F›Î_Á·¤ Ë÷ _ ±fiı ¬Õ¿˘fiÌ Á’ÎÀÌ ’fl ÿı¬Î÷_ Ë÷ _ I›Î_ … ≥„LÕ›fi˘ »Î‰HÎÌV◊Î’Ìfiı flËı÷Î Ë÷Î. ÁÎ◊Ì ·˘ÏË›Î‚ Ï‰√Ë˘ ±Î‰Î ¤_ÕÎfl˘ ‹ÎÀı ¬ı·Î›Î. ±ÎÏ¿_‹÷Ì …‹Ìfi˘ ’fl √˘flÌ ’Ω flıÕ ≥„LÕ›fi˘fi_ ±„V÷I‰ Ëo‹ıÂ ‹ÎÀı fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Î‹Î√÷Ì Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ‹ÎflÌ Â¿Î› ±ıÀ·Î_ ôÎÌ-’ vWÎ˘fiı ÷◊Î ⁄Î‚¿˘fiı ¬÷‹ ¿›Î˝’»Ì ⁄Î¿ÌfiÌ ±Î⁄ÎÿÌfiı …‹ÌfifiÎ ÁÎÀÎ‹Î_ ±ÎÏ◊¿ ‰‚÷fl ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_. flıÕ≥„LÕ›fi˘ ’˘÷ÎfiÎ … ÿıÂ‹Î_ ÏfiflÎÏl÷˘ ÷flÌ¿ı ±ı‰Î ’ÿıÂ˘ ÷flŒ ‘¿ı·Î÷Î flèÎÎ ¿ı…ı ‰Á‰Î·Î›¿ fi Ë÷Î. F›˘Ï…›Î flÎF›‹Î_ ±œ‚¿ Á˘fi_ ‹‚Ì ±ÎT› _ I›Îflı ¬ÿ’‹ ¬ ±ıLÕ› …ı@Áfiı I›Î_fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiı ’˘÷ÎfiÎ_ √Î‹˘ ¬Î·Ì ¿fl‰Îfi _ Œfl‹Îfi

‹˘¿S›_. ±ËŸ «fl˘¿Ì ΩÏ÷fiÎ ±ı¿Îÿ ·Î¬ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘ ‰Á÷Î Ë÷Î. ’‹ ¬…ı@ÁfifiÎ ·U¿flı ⁄_ÿÒ ¿˘fiÌ ±HÎÌ±ı ÷ı‹fiı µkÎfl ÷flŒ ËÎ_¿Ì ¿ÎœuÎ. ±¿J› ÃoÕÌ‹Î_±fiı ¤Ò ¬‹flÎ‹Î_ 30,000 «fl˘¿Ì±˘ Q≤I› ’ÎQ›Î.

±Î ÏÁ÷‹ ±‹ıÏfl¿fi ·˘¿ÂÎËÌ ÁÎ◊ı Á Á_√÷ √HÎÎ› ¿ı ¿ı‹ ÷ıfiÌ Ï«_÷Î ’‹ ¬…ı@Áfifiı fi Ë÷Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fiÎ√Ïfl¿˘ fi Ë÷Î. ÁÎfiı’flÿıÂÌ √HÎ‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î Ë÷Î. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fiÎ√Ïfl¿I‰ ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ›˘B› ÃflÎ‰÷˘¬flÕ˘ »ı¿ 1924‹Î_ ’ÁÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ I›Îflı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷ı‹fiÌ ‰V÷ÌCÎÀÌfiı 10 À¿Î ◊≥ √≥ Ë÷Ì. ≥.Á. 1500fiÎ ±flÁÎ‹Î_ ¿˘·Q⁄Á (’˘÷ÎfiÎ

«˘◊Î ’‰ÎÁ ‰¬÷ı) ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ¤Ò Ï‹’fl ’Ëı·Ì ‰Îfl ’Ë ÓE›˘ ±ı ‰¬÷ı I›Î_’Î_« ¿fl˘Õ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ Ë÷Î. Á‰Î«ÎflÁ˘ ‰WÎ˝ ⁄Îÿ I›Î_ ‹ÎhÎ ’«ÎÁ ·Î¬

⁄«‰Î ’ÎQ›Î Ë÷Î. ±Î ±¤Ò÷’Ò‰˝…fiÁ_ËÎfl‹Î_ ’HÎ ÏfiÏ‹kÎ ¿˘·Q⁄ÁË÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ’I›ı √˘flÌ’˛ΩfiÎ ‹fi‹Î_ ’Ò‰˝√˛Ë˘ ÷ıHÎı fl˘M›ÎË÷Î. ±ı … flÌ÷ı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ √ ·Î‹ÌfiÌ’◊ÎfiÎ ±Î√‹fi ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘·Q⁄Á’fl˘ZÎ flÌ÷ı …‰Î⁄ÿÎfl Ë÷˘.

flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiı ±·Î›ÿÌ ÏfiflÎÏl÷»Î‰HÎÌ±˘‹Î_ ‘¿ı·Ì ÿı‰Î›Î ’»Ì √˘flÌ’Ωfiı fi˘¿fl«Î¿fl˘fiÌ ±fiı ‹…fl˘fiÌ

¬˘À ÁÎ·‰Î ‹Î_ÕÌ I›Îflı ±ÎÏ¡¿ÎfiÎË⁄ÁÌ ·˘¿˘fiÌ ±Î›Î÷ Âw ◊≥.±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÿÎ›¿Î±˘ Á‘Ì √ ·Î‹˘fi˘‘Ì¿÷˘ ‰ı’Îfl «ÎS›˘. ±Î…ı ÷ı √·Î‹˘‹@÷ »ı ±fiı Ïfi√˛˘ ’˛Ω ÷flÌ¿ı±‹ıÏfl¿Î‹Î_ … ‰Áı »ı. ¿˘·Q⁄Á ÁÎ‹ı÷ı‹fiı ’HÎ ŒÏfl›Îÿ˘ »ı ±fiı ÷ı‹fiı±‹ıÏfl¿Î ·Î‰‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ ⁄fifiÎflwÏœ«V÷ √˘flÎ ±‹ıÏfl¿fi˘fiı ’HÎ¿˘·Q⁄Á ’˛I›ı ±ıÀ·Ì … ÿÎ »ı.

±·ÎV¿Î …ı‰Î ÿ √ ˝‹ ’˛ÿ ıÂ˘‹Î _ÏfiflÎÏl÷˘fi_ ∞‰fi √Ωfl÷Î flıÕ≥„LÕ›fi˘ ÷˘ ¿˘·Q⁄ÁfiÎ_ ¿fl÷Ò÷˘fiı¿ÿÌ ‹ÎŒ ¿flÌ Â¿‰ÎfiÎ fi◊Ì. ±Î ’Ω÷ıfiÎ … ÿıÂ‹Î_ ⁄ıCÎfl ◊≥ »ı, F›Îflı’flÿıÂÌ CÎ ÒÁHÎ¬˘fl˘ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì≥‹Îfl÷˘‹Î_ ÁÎèÎ⁄Ì ¤˘√‰ı »ı.

±Î ⁄‘Î _ ’Î’ ±ıfiÎ _ ¿ ı …ıfiı≥Ï÷ËÎÁı Ëo‹ıÂ ‹ÎÀı ±‹fl ⁄fiÎT›˘±fiı ±Î¬Î …√÷ı …ıfiı ±Î… Ïÿfi Á ‘Ì

‹ËÎfi Â˘‘¿ ÷flÌ¿ı Ï⁄flÿÎT›˘ !±‰ÁÎfifiÎ_ 500 ‹ı ‰WÎı˝ Ë‰ı ÷ıfi_ÕÌ.±ıfi.±ı. ’flÌZÎHÎ ¿flÌfiı “¿˘·Q⁄Á‹Ò ‚ @›Î_fi˘ ?” ±ı Á‰Î·fi˘ …‰Î⁄Â˘‘Ì ¿Îœ˘ ÷˘ Â_ ±fiı fi Â˘‘˘ ÷˘›Â_ ? ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Á fiÎ‹fiÎÏÁyÎfiÌ ’Î»·Ì ⁄Î…\ ÷ıfiı ¿ÎflHÎı ◊˘ÕÌ⁄ÿ·Î‰ÎfiÌ »ı ?à

8/14/2019 Safari 145


gfuf [g Ljfhif

!(^% gf]+ effztfV5ffs if]R

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200634

vf6wffiff: 5ffs vffEdf6gff sjjff,fl

h[jff P5ff0 5fkl dfzL;fiff h[jff[ vf+tf CÿU‹fifiı ÷·‰Îfl µ√Î‹‰Îfi˘ ‹˘¿˘ ±Î’Ì ÷ıfiÌ

ÁÎ◊ı fiÎË¿fiÎ ¶_¶›©‹Î_ µ÷fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÷·‰Îfl Ë∞ ÷ıfiÌ Q›Îfi‹Î_ Ë˘› I›Îflı … ¬ıÓ«Ì ·ı‰Ì ÷ı µkÎ‹ flHÎfiÌÏ÷ ¿Ëı‰Î›, …ıfi˘ lıWÃ ’fl«˘ Ω’Îfiı 1941‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’·˝ ËÎ⁄˝ fl ’fl ±˘Ï«_÷Î ¿flı·Î Ë‰Î≥ ±Îø‹HÎ ‰¬÷ı ±fiı ≥flÎ›ı·ı 1967 ‹Î_ ±Îfl⁄ ÿıÂ˘ ’fl ¿flı·Î ±˜fl ±˜ Àı¿ ‰¬÷ı Ωı‰Î ‹Y›˘ »ı.±√Îµ ÏË·ÀflfiÎ …‹˝fiÌ±ı 1939 ‹Î_ ’˘·ıLÕ ’fl ¿<· 1,580 ŒÎ≥Àfl-⁄˘Q⁄fl˘ ‰Õı hÎÎÀ¿Ì ÷ıfiÌ ·U¿flÌ ¿fl˘ÕflF…\fiÎ ⁄‘Î ‹HÎ¿Î ÷˘ÕÌ fiÎA›Î Ë÷Î.

±ÎfiÌ ÁÎ‹ı 1965 ‹Î_ ¤Îfl÷Ì› ‰Î›ÁıfiÎfiÌ flHÎfiÌÏ÷ “◊˘¤˘ ±fiı flÎË …\±˘”fiÌ Ë÷Ì. ÂıfiÌ flÎË Ωı‰Ì ±ı ’HÎ ± fl ‹ÎÂ · ±…\ fiÏÁ_Ë V’WÀ ¿flÌ «Ò @›Î Ë÷Î. ’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ Áı⁄fl …ıÀ ±fiı VÀÎflŒÎ≥Àfl

¤Îfl÷fiÎ_ ±˜fl⁄ı ’fl ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ fi ¿flı I›Î_

’ÎÏ¿V÷ÎfiÌÁı⁄fl…ıÀ

Ï‰‹Îfi˘ÁflËÿ±˘‚_√Ìfiı

¤Îfl÷’flË‹·˘·ÎT›Î_

I›Î_Á ‘Ì±Î’b_Ë‰Î¥

ÿ‚ÏfiƒÎ‘ÌfiË÷ _.’Î¿

Ï‰‹Îfi˘fiÌ÷ÕÎŒÕÌfiı

¿ÎflHÎı»ı‰Àı¤Îfl÷Ì›

‰Î›ÁıfiÎfiÌ¨CÎ∂ÕÌ

÷˘¬flÌ--’fl_÷¿<·±ÎÃ

·ÕÎ¿<Ï‰‹Îfi˘fiÎ±fiı

±ı¿’Î›·ÀfiÎ¤˘√ı!

÷ÎflÌ¬ ±ı … Ë÷Ì — ÁMÀıQ⁄fl 6,1965. Á‹› ’HÎ ·√¤√ ±ı … Ë÷˘--œ‚÷Ì ÁÎ_…fi˘.

’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ‰Î›ÁıfiÎ’Ï÷ ±˜fl‰Î≥Á ‹ÎÂ˝· fiÒfl ¬Îfiı ’ÃÎHÎ¿˘À ‹ÎÀı±ÎÃ F 86 Áı⁄fl …ıÀ ŒÎ‚T›Î_ Ë÷Î_.

±ÎÃ-±ÎÃfiÎ_ ‰‘ ⁄ı V@‰Î˜Õˇfiı ±Îÿ‹’fl÷ı‹… Ë·‰ÎÕÎ ’fl Ë‹·Î ¿fl‰ÎfiÎ Ë÷Î.

Á‘Ì ±Î’HÎÎ Ë‰Î⁄ÎΩı±ı ’Î¿ ±˜fl⁄ıfiı ÏfiÂÎfi ⁄fiÎ‰‰ÎfiÎ_ fi Ë÷Î_. Ïfi„Wø›÷Îfi˘ ±ı ÿ˘fl ·√¤√ » Ïÿ‰Á «ÎS›˘. ±Î Á‹› ±˜ fl ÏÕŒıLÁfi˘ ‹˘fl«˘ Á_√Ìfi ⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ›˘ Ë˘÷ ÷˘ ’HÎ ·ı¬ı√HÎÎ÷, ’fl_÷ ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÌ ÁÎ_…ı ’ÃÎHÎ¿˘À Ë‰Î≥ ‹◊¿ ’fl ◊›ı·Î ’Î¿ ±Îø‹HÎı ⁄÷Î‰Ì ±ÎM›_ ¿ı ›© @›Îflfi _ ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›Î »÷Î_ ±Î’HÎÌ ‰Î›ÁıfiÎ±ı÷ıfi_ ±Î‚Á Ë∞ ¬_¬ı›* fi Ë÷_.

±√ÎµfiÎ Ë’÷Î‹Î_ Ωı› _ ÷ı‹ ’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ M·Îfi Œ@÷ ’ÃÎHÎ¿˘Àfiı fiÏË, ±Îÿ‹’fl, Ë·‰ÎÕÎ, ±Q≤÷Áfl flıÕÎfl, ÏŒfl˘ ’fl flıÕÎfl, ’˘fl⁄_ ÿfl flıÕÎfl, Ω‹fi√fl ‰√ıflıfiı ’HÎ ‘fl⁄Ì fiÎ¬‰Îfi˘ Ë÷˘.

±Î ·Z›Î_¿˘ ’fl Â _ ⁄L› _ ±fiı ¤Îfl÷ı ‰‚÷˘ ÿÎ‰ Â˘ ¬ıS›˘ ÷ı Ë‰ı Ωı≥±ı.

±Î ⁄Lfiı Ï‹Âfi˘ ÷ı‹fiÎ ±Îfl_¤ ’Ëı·Î_ …·Î˜ √Ì›fl‹Î_ ±Î‰Ì √›Î_, ¿ı‹ ¿ı ›˘B› ÁÎfl-Á_¤Î‚fiÎ ±√fl ÷˘ V’ıfl ’ÎÀ˚˝ÁfiÎ ±¤Î‰fiı·Ì‘ı CÎHÎÎ_ Áı⁄fl …ıÀ µÕÎfi ¤flÌ Â¿ı ÷ı‹ fiË÷Î_. ±Îÿ‹’fl ‹ÎÀı 3 ±fiı Ë·‰ÎÕÎ ‹ÎÀı 3Áı⁄fl …ıÀ ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰‰Îfi_ …wflÌ ⁄L›_.

’Ëı·Î_ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı‹. ±ı‹.±Î·‹, Œ˚ ·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ÁÎÿ ËÎI‹Ì ±fiı

8/14/2019 Safari 145


;ftifsyff 1965fi_ ¤Îfl÷-’Î¿›©

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 35

V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±·ÎµtÌfi ±Ë‹ÿ÷ı‹fiÎ_ hÎHÎ Áı⁄fl …ıÀ ÁÎ◊ı ±Îÿ‹’fl÷flŒ ±Î√‚ ‰K›Î. (’ÃÎHÎ¿˘À

±˜fl⁄ı ’fl I›Îflı ⁄˘Q⁄‰ÊÎ˝ «Î· Ë÷Ì.) ¤Îfl÷fiÎ_ «Îfl ËLÀfl Ï‰‹Îfi˘’ÎÏ¿V÷Îfi‹Î_ ·ÎË˘fl ‹˘fl«ı ·Õ÷Ì±Î’HÎÌ 15 ‹Ì ≥LŒLÀˇÌ ÏÕÏ‰fifiÌÁËÎ› ‹ÎÀı I›Î_ ÿU‹fi˘ ’fl Ë‹·Î¿›Î˝ ⁄Îÿ Ë·‰ÎÕÎ ’Î»Î_ ŒflÌ flèÎÎ_Ë÷Î_. Ï‰‹ÎfiÌ À<¿ÕÌfiÎ ÁflÿÎfl Ï‰_√¿‹ÎLÕfl ±ı. ÀÌ. «ÎÏfl›Î Ë÷Î.V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı‹. ±ı‹. ÏÁ_ËÎ,

Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ±ıÁ. ¿ı. Â‹Î˝ ±fiıV@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ¿ı. flÎ˜·Ì ⁄Î¿ÌfiÎ_hÎHÎ ËLÀfl‹Î_ Ë÷Î_. ±Î À<¿ÕÌ ÷flHÎ÷ÎflHÎfiÎ ±Î¿ÎÂÌ Ï‰V÷Îfl‹Î_ ’Ë˘Ó«ÌI›Îflı ÏÁ_ËÎ±ı ’˘÷ÎfiÌ …‹HÎÌ ÏZÎÏ÷…ıhÎHÎ Áı⁄fl …ıÀfiı fiÌ«Ì Á’ÎÀÌ±ı±Î‰÷Î_ ÿÌÃÎ_. ÿU‹fi ’Î›·À˘±ıËLÀflfiı ’HÎ Ωı›Î, ±ıÀ·ı ÕÎ˜√ŒÎ≥ÀÏfiÏç÷ Á‹∞ ÷ı‹HÎı ’˘÷’˘÷ÎfiÎÏ‰‹Îfifi˘ ⁄˘Ωı CÎÀÎÕ‰Î ‹ÎÀı ±fiÎ‹÷⁄‚÷HÎfiÌ ÀÎ_¿Ì/drop tank fiı ¬ıfl‰ÌfiÎ¬Ì ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ Àfi˝ ‹ÎflÌfiıËLÀflfi˘ ’Ì»˘ ¿›˘˝.

Á˙ ’˛◊‹ flÎ˜·Ì ¿Œ˘ÕÌ „V◊Ï÷‹Î_±ÎT›Î. ËLÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ÷ı… √Ï÷fi_Áı⁄fl …ıÀ ÷ı‹fiÌ ‰Î_Áı ·Î√Ì √›_.Ï‰‹Îfifi˘ ’Î›·À ±ı‹. ±ı‹. ±Î·‹1 / 2”” fiÎ T›ÎÁfiÌ ÁÎ‹ÀÌ » ±ı„LÀ-±˜fløÎŒ˚À Ëı‰Ì ‹ÂÌfi √fi ‰Õı

ŒÎ›Ïfl_√ Âw ¿flı ±ıÀ·Ì … ‰Îfl Ë÷Ì,‹ÎÀı ÷ıfi˘ ¿ıÕ˘ »˘ÕÎ‰‰Î flÎ˜·Ì±ı2700 fi˘ ‰‚Î_¿ ·Ì‘˘. ±Î Ω÷fi˘÷Ì‰ ‹˘Õ ·ı÷Ì ‰¬÷ı ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ «Î≥√‹Î‰‰ÎfiÌ ◊Î›, ’HÎ flÎ ˜·ÌfiÎ¿‹fiÁÌ⁄ı ÷ı‹fi _ ËLÀfl ±Ï÷Â› fiÌ«ÌÁ’ÎÀÌ±ı Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¨«Î≥‹Î_±Î‰ı·˘ ¿Î’ √˘Îfl˘ fiÌ‰Õu˘ ±fiıΩı÷Ωı÷Î‹Î_ Ï‰‹Îfiı …‹Ìfi ’fl

’»ÕÎÀ ¬Î‘Ì. flÎ˜·Ì ‹Î›Î˝ √›Î.«ÎÏfl›Î ÷ı‹… ÏÁ_ËÎ±ı 30 ±ı‹.

±ı‹.fiÎ T›ÎÁfiÌ ±ıÕfi ’¿ÎflfiÌ ÷˘’˘‰Õı Áı⁄fl …ıÀ ÷flŒ ŒÎ›Ïfl_√ ¿›*.±ı¿ı› √˘‚˘ ÏfiÂÎfi ’fl fi ‰ÎB›˘.

’Î¿ À<¿ÕÌfi˘ ÁflÿÎfl ±Î·‹ Ë‰ı ·Õ‰Î‹Î√÷˘ fi Ë÷˘. ±Îÿ‹’fl ’fl⁄˘Q⁄‹Îfl˘ ¿fl‰Îfi_ ’HÎ ‹Î_ÕÌ ‰Î‚Ì÷ıfiÎ hÎHÎı› Áı⁄fl …ıÀ ’Î»Î_ ÁflËÿ÷flŒ fl‰ÎfiÎ_ ◊›Î_. Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı¤Îfl÷ı Œ@÷ flÎ˜·Ìfi_ ËLÀfl √‹ÎT›_Ë÷_, »÷Î_ ±Î·‹ı ⁄ı ËLÀfl ÷˘ÕÌ’ÎÕuÎfi˘ ÿÎ‰˘ ¿›˘ ˝ ±fiı ’Î¿

‰Î›ÁıfiÎ±ı ÷ıfiÎ fiÎ‹ı ⁄ı “ÏÂ¿Îfl˘”«ÕÎT›Î ’HÎ ¬flÎ.

±ÎCÎÎ÷◊Ì Ï¬Lfi ◊›ı·Î Ï‰_√¿‹ÎLÕfl «ÎÏfl›Î±ı Ë·‰ÎÕÎ±˜fl⁄ıfiı flÎ˜·ÌfiÌ ÂËÌÿÌfi˘ Á_ÿıÂ˘’ÎÃT›˘ ±fiı ÷ı ±fl⁄ı ’fl Á_¤Ï‰÷Ë‹·ÎfiÌ «ı÷‰HÎÌ ’HÎ ±Î’Ì. ◊˘ÕÌÏ‹ÏfiÀ˘ ’»Ì «ÎÏfl›Î, ÏÁ_ËÎ ±fiıÂ‹Î˝fiÎ_ hÎHÎı› ËLÀfl ÷ı ±˜fl⁄ı ’flµ÷›Î*. ⁄flÎ⁄fl ±ı … ‰¬÷ı ÿU‹fifiÎ_

3 Áı⁄fl …ıÀ I›Î_ ±Î‰Ì ’Ë˘ÓE›Î_.Áfl√˘‘Î◊Ì ’˛‰ÎÁ ÷ıHÎı (flıÕÎflfiÌfi…fl◊Ì ⁄«‰Î) fiÌ«Ì Á’ÎÀÌ±ı¬ıÕu˘ Ë÷˘, ’HÎ Ë·‰ÎÕÎ ’ÎÁı ÷ı‹HÎı±ı¿ÿ‹ ‹˘fl˘ «@›˘. ÁÕÁÕÎÀ «ı«ÕuÎ ±fiı ’»Ì √˛ÎµLÀ ±˜Àı¿ ‹ÎÀıΩHÎı ¨«ı◊Ì ’Õ÷_ ‹Ò¿÷Î_ Ë˘› ±ı‹¿·¿Ï·›˘ ‹Î›˘ ˝ . ±˜fl⁄ ı ’flË‰Î≥ÿ‚fiÎı Àı„@fi¿· VÀÎŒ I›Î_ ’Î¿Û

◊›ı·Î_ Ï‰‹Îfi˘fi _ fiÎfi _ ‹˘À< _ Á‹Îfl¿Î‹±fiı ÁÏ‰˝ÏÁ_√ ¿fl‰Î‹Î_ T›V÷ Ë÷˘.

±‹¿ …HÎÎ ’fl÷ ±Î‰ı·Î ËLÀflfi˘«Î…˝ Á_¤Î‚Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı ’ÎÏ¿*√±ıÏfl±Î ’ÎÁı flÎË Ωı÷Î Ë÷Î.

±«Îfi¿ ÷ ı‹HÎ ı ± ˜fl ±˜À ı¿fiÌÁÎ›flfifi˘ Ï«I¿Îfl ÁÎ_¤Y›˘ ±fiı ’»Ì÷fl÷ Áı⁄fl …ıÀfiÌ CÎÒCÎ‰ÎÀÌ ¿Îfiı ’ÕÌ.±˜fl⁄ıfiÌ Ï‰‹ÎfiÏ‰fl˘‘Ì ÷˘’˘fiÎ_‹˘œÎ_ ¬ÒS›Î_, ±ıÀ·ı Á_›@÷ CÎ˘ÓCÎÎÀ¿HÎ˝¤ıÿÌ ⁄L›˘. Àı„@fi¿· VÀÎŒfiÎ¿‹˝«ÎflÌ±˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ Á·Î‹÷Ì‹ÎÀı flfi-‰ı ’ÎÁıfiÌ ¬Î≥ ÷flŒ ÿ˘ÕuÎ

…ı ±Î‰Î Ë‹·Î ‰¬÷fiÎ ±Îl›÷flÌ¿ı ¬ÎÁ ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì.

Áı⁄fl …ıÀfiÌ ’Î›·À ÏhÎ’ÀÌfi˘±Î√ı‰Îfi V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ıÁ. ±ı.flÏŒ¿Ì Ωı ¿ı Àı„@fi¿· VÀÎŒfiÎ ÁP›˘fiı⁄ÿ·ı ‹˘ÀÎ ÏÂ¿ÎflfiÌ fiı‹ ·ı‰Î ‹Î√÷˘Ë÷˘. Ë·‰ÎÕÎ ±˜fl⁄ıfiı Ë‰Î≥»hÎ’Ò w_ ’ÎÕÌ flËı·Î_ Combat Air Petrol/

CAP fiÎ_ ⁄ı ËLÀfl Ï‰‹Îfi˘ ÷ıfiÌfi…fl‹Î_ Ë÷Î_. Ï‰‹Îfi˘fi_ ¿Î‹ ±fl⁄ı

’fl ¿ıÀ·Î¿ ŒÌÀ ¨«ı Á‹ÕÌfiÌ …ı‹«¿flÎ‰Î ·ı÷Î flËÌ Á_hÎÌfi˘ fl˘· ±ÿÎ¿fl‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ‹A› µtıÂ±˜fl⁄ıfiÎ flZÎHÎfi˘ fiÏË, Ï‰‹ÎfiÌÀ<¿ÕÌ Ë ‹·ÎfiÎ Ï‹Âfi ’fl fl‰ÎfiÎ ◊Î›±fiı Ë‹·˘ ¿flÌ ’Î»˘ Œflı ±ı‰ı ‰¬÷ı±Î¤w¬ı◊Ì ÷ı‹fiÎ ’fl Â@› ±ıÀ·˘‰‘ Á‹› fi…fl flÎ¬Ì ±fiı ÷ı‹fiÌÁÎ◊ı flıÏÕ±˘ Ï·L¿ ‹ÎflŒ÷ Á_’¿Û

Ω‚‰‰˘ ±ı ‹A› √HÎ÷flÌ Ë÷Ì.±I›Îflı Ë·‰ÎÕÎfiÎ ±Î¿ÎÂ‹Î_ flfi-

’ÎÏ¿V÷Îfifi_

F-86 Áı⁄fl …ıÀ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200636

;ftifsyff1965fi_¤Îfl÷-’Î¿›©

‰ıfiÌ µkÎfl ÷flŒ ±fiı ÿÏZÎHÎ ÷flŒ ¿<·4 ËLÀfl‹Î_ ⁄ı Combat Air Petrol/

CAP Ë÷Î_.

’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ Áı⁄fl …ıÀı ’Ëı·Î_ÿÏZÎHÎÌ CAP fiÎ_ ⁄ı ËLÀfl ‹ÎÀı ’ıÓ÷fl˘√˘ÃT›˘. ±ı¿ ËLÀfl Œ ·Î∫√ ±ÎÏŒÁfl’Ì. ±ı. Ï’_√·ıfi_ Ë÷_. ⁄Ì…_ Œ˚·Î∫√±Î˜ÏŒÁfl ±ÿÌ √Î_‘Ìfi_ Ë÷_. flÏŒ¿ÌfiÌÀ<¿ÕÌfiÎ_ hÎHÎı› Áı⁄fl …ıÀ ±‘˝«_ƒÎ¿Îflı‹˘ÀÌ ÏhÎF›Îfi˘ ‰‚Î_¿ ·ı÷Î_ ÷ı‹fiÌ’Ò_Ãı ·Î√Ì √›Î_. ±«Îfi¿ Ï’_√·ı±ı‘ÎHÎÌ Œ˘Õ÷Ì Ëı‰Ì ‹ÂÌfi √fifi˘

±‰Î… ÁÎ_¤Y›˘ ±fiı ÷ı±˘ «˘Ó¿Ì√›Î. ⁄ÎèÎ ±‰Î…fi˘ jÎ˘÷ ±I›_÷’ÎÁı fi Ë˘› ÷˘ ÏÂfljÎÎHÎ (ËıS‹ıÀ)’Ëıflı·Î ±fiı ⁄_‘ ¿˘¿Ï’À‹Î_ ⁄ıÃı·Î’Î›·Àfiı ÷ı Á_¤‚Î› fiÏË. Ï’_√·ı±ıÕÎ⁄Ì ÷flŒ fi…fl ¿flÌ ÷˘ Ωı›_ ¿ı’Òfl‰ı√Ì ‘ÁÎfl˘ ¿flfiÎfl flÏŒ¿Ìfi _ Áı⁄fl…ıÀ ÷ı‹fiÎ ±fiı √Î_‘ÌfiÎ ËLÀflfiÌ‰E«ı ±Î‰Ì √›_ Ë÷ _. ±Î Áı⁄fl …ıÀfiÌ⁄˛ÎµÏfi_√ ’˛¿ÎflfiÌ ‹ÂÌfi √fiı …^…Áı¿LÕ˘ ’Ëı·Î_ Á…ı˝·Î ±fi◊˝fi˘ A›Î·Ï’_√·ıfiı flËÌ flËÌfiı ±ÎT›˘, F›Îflı÷ı‹fiÌ ¿˘¿Ï’À‹Î_ ‘Ò‹ÎÕ˘ Œı·Î‰Î‹Î_Õu˘ ±fiı ËLÀfl ÕÎ‹ÎÕ˘‚ ◊‰Î·ÎB›_. …‹Ìfi Á˘ ŒÌÀ ¿fl÷Î_ »ıÀı fiË÷Ì. ¨«Î≥‹Î_ Ωı¬‹¿Îfl¿ CÎÀÎÕ˘◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ ≥…ı@Âfi ÁÌÀfi_ ⁄ÀfiÿÎ⁄Ì Ï’_√·ı ¿˘¿Ï’ÀfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì±ÎT›Î. Á˘±ı¿ ŒÌÀfiÌ ¨«Î≥ ÷ı‹fiÌ

’ıflıÂÒÀ µCÎÕ‰Î ‹ÎÀı ±fiı ÷ı‹fi_ ’÷fi¬‚Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı ’›Î˝M÷ fiÌ‰ÕÌ ±ı«‹I¿Îfl Ë÷˘.

Œ˚·Î∫√ ±ÎÏŒÁfl ±ÿÌ √Î_‘ÌfiÌ±Î’‰Ì÷Ì ’HÎ …\ÿÌ fi Ë÷Ì. ⁄ÌΩÁı⁄flfiÎ ’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ Ë‰Î⁄Î…Œ˚·Î∫√ ·ıŒ˚ ÀfiLÀ Áı·Ì· «˙‘flÌ±ı÷ı‹fiÎ ËLÀflfiı CÎÎ›· ¿› * Ë÷ _. Ï‰‹Îfi÷∞ ÿı÷Î_ ’Ëı·Î_ ±ÿÌ √Î_‘Ì±ı ’˘÷ÎfiÌ

±Î√‚ flËı·Î V@‰ÎÕfi ·ÌÕfl flÏŒ¿ÌfiÎÁı⁄flfi_ 30 ±ı‹. ±ı‹.fiÎ T›ÎÁfiÌ

ÁÎ‹ÀÌ «Îfl ÷˘’˘ ‰Õı ÏfiÂÎfi ÷Î@›_.¿ÿÎ« ±ı¿Îÿ ⁄ı √˘‚Î Áı⁄flfiı ‰ÎB›Î’HÎ ¬flÎ. ’fl_÷ ±ı ŒÀ¿ÎfiÌ ’˛I›ZÎ

±Áfl Ωı‰Î ‹‚ı ÷ı ’Ëı·Î_ √Î_‘Ì±ı’Ëı·˘ Ï‰«Îfl ’˘÷ÎfiÌ Á·Î‹÷Ìfi˘¿flÌ ’ıflıÂÒ À ÁÎ◊ı ⁄ËÎfl ¿> ÿÌ …‰ _ ’Õu _.Ï‰‹Îfi ±fiı …‹Ìfi ‰E«ı ±_ÿÎ…ı150 ŒÌÀfi_ ±_÷flË÷ _. ¿ÿÎ« ±˘»\ _’HÎ Ë˘›, ¿ı‹ ¿ı’ıflıÂÒÀ ¬ÒS›Î ’»Ì÷ı‹fi_ ’÷fi ›˘B›

’‹ÎHÎ‹Î_ Ë‚‰ _ ◊Î›±ı ’Ëı·Î_ ÷ı±˘fiÌ«ı ±Î‰Ì ’ÕuÎ±fiı ÷Ì‰˛ ’»ÕÎÀfiı·Ì‘ı CÎÒ_ÀHÎfi_ ËÎÕ¿<_¤Î_√Ì ⁄ıÃÎ.

±Î µ’flÎµ’flÌ⁄fiÎ‰˘ ÷˘ ΩHÎı ¤Îfl÷Ì› Ë‰Î⁄ÎΩıfi˘fiÏ÷¿ …\VÁ˘ ¤Î_√Ì fiÎ¬‰Î ‹ÎÀı ⁄fiÌflèÎÎ Ë÷Î. ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÌ÷ı ±Î◊‹÷Ì ÁÎ_…ı ’ÃÎHÎ¿˘À Ë‰Î≥‹◊¿ ¤Õ¿ı ⁄‚÷_ Ë÷_ ±fiı I›Î_ ’Î¿Û◊›ı·Î_ fi‰Îfi¿˘fl Ï‹√-21 ÁÏË÷¿ıÀ·Î_› Ï‰‹Îfi˘ ‘Î÷fiÎ ¿ÎÀ‹Î‚‹Î_Œıfl‰Î›Î_ Ë÷Î_. ±ı ’»Ì ±Îÿ‹’flfi∞¿ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ¿ı. flÎ˜·Ìfi˘±fiı ÷ı‹fiÎ ËLÀflfi˘ ¤˘√ ·ı‰Î›˘Ë÷˘ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ÷fl÷ Ë·‰ÎÕÎ±˜fl⁄ıfiÎ ÿÏZÎHÎÌ ±Î¿ÎÂ‹Î_ ⁄‚¿Î

Áı⁄fl …ıÀı CAP fiÎ_ ⁄ı› ËLÀflÏ‰‹Îfi˘fiı Œ@÷ ÿÁ Ï‹ÏfiÀfiÌ ±_ÿfl‰Ÿ‘Ì fiÎA›Î_ Ë÷Î_. Áı⁄fl ÏhÎ’ÀÌ Ë∞÷˘ Á_÷˘Ê ‹Îfi‰Î ÷ˆ›Îfl fi Ë÷Ì.¨«ı◊Ì ÷flÎ’ ‹ÎflÌ ÷ıHÎı flfi-‰ı fi∞¿’Õı·Î_ Ï‰‹Îfi˘ ’fl ¤Îflı ‹ÂÌfi √fi‰Õı ’ËÎfl˘ ¿›Î ±fiı flfi-‰ı ’fl ⁄˘Q⁄ŒÀ¿Î›Î˝. fl˘¿ıÀfi˘ ’HÎ ‹Îfl˘ «·ÎT›˘.’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ±˘ ⁄ıÏŒ¿fl ±fiı Ï⁄fi‘ÎV÷

Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı Combat Air Petrol fiÎ_⁄ ı› ËLÀflfiı ÷˘ÕÌ ’ÎÕuÎ _ ⁄Îÿ

’Ï÷¿ÎflfiÌ ÷ı‹fiı ⁄Ì¿ fi Ë÷Ì. µkÎflı¬Ò⁄ »ıÀı ∂ÕÌ flËı·Î_ ⁄ÌΩ CAP fiÎ_⁄ı ËLÀfl Ï‰‹Îfi˘fiı ÁÎ⁄ÿÎ ¿flÎ›Î »ı

±ı ÷ı±˘ ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î.⁄Lfiı ËLÀfl ◊˘ÕÌ … Ï‹ÏfiÀ˘‹Î_Ë·‰ÎÕÎ ±Î‰Ì ’Ë˘ÓE›Î_. ±ı¿fiÎ’Î›·À Œ˚·Î≥À-·ıŒ˚ÀfiLÀ ÕÌ. ±ıfi.

flÎÃ˘Õ Ë÷Î. ⁄Ì…\_M· ıfi Œ ˚·Î∫√±Î˜ÏŒÁfl ‰Ì. ¿ı.fi ı√fi _ Ë÷ _ .Ωı√Á_Ωı√ı ±˜fl⁄ı

’fl ±Î√‹fi ‰¬÷ı÷ı‹fiı ŒÎ‰÷˘ ·Î√‹‚Ì √›˘. ⁄ı Áı⁄fl…ıÀ ⁄flÎ⁄fl ±ıÁ‹›ı ’˘÷ÎfiÎ_ ÂjÎ˘Ÿ¿‰Î ‹ÎÀı Õ>⁄¿Ì‹ÎflÌ flèÎÎ _ Ë÷Î_.

µ’fl◊Ì Œ˚·Î≥À-·ıN˚ÀfiLÀ flÎÃ˘Õı ±ıºU› Ωı›_, ËLÀflfi˘ ‹˘fl˘ ÁËı…fi‹ÎT›˘, …‹HÎÎ Áı⁄flfiÌ fiı‹ ÷Î¿Ì±fiı «Îflı› ÷˘’˘fiı ¿Î‹ı ·√ÎÕÌ ÿÌ‘Ì.ÏfiÂÎfi ±Î⁄Îÿ ·ÎB› _. ±Î√fiÎ ¿ıÁflÌ¤Õ¿Î ±fiı ‘Ò‹˛Áıfl ¿Îœ÷_ Áı⁄fl ÕÎ⁄Ì÷flŒ Ò¿Ìfi ı ±˜fl⁄ ı◊Ì fi‰ ı¿Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ÷Ò ÀÌ ’Õu_. ⁄Ì…\_ Áı⁄flÕ>⁄¿Ì ‰Î‚Ìfiı …ı‰_ ∂«ı «Õu_ ±fiıÁ_Ωı√˘‰ÂÎ÷˚ ¨«Ì Á’ÎÀÌ±ı flËı·ÎŒ˚·Î∫√ ±Î˜ÏŒÁfl ‰Ì. ¿ı. fiı√fiÎËLÀflfiÌ ·√¤√ 500 ŒÌÀ fi∞¿

±ÎT›_ ¿ı ÷fl÷ ±ı ›‰Îfi ’Î›·Àı ÷¿Õ’Ì ÷ıfiı e_¿Ì ÿÌ‘_. Áı⁄fl ‘ÕÎ¿Î¤ıflŒÎÀu_ ±fiı ÷ıfi˘ ’Î›·À Œ˚·Î≥À·ıŒ˚ÀfiLÀ ›fiÁ ÷I¿Î‚ ‹Î›˘˝ √›˘.±√ÎµfiÎ Áı⁄fl ¤ı√˘ øıÂ ◊≥fiı ‹Î›˘√›ı·˘ ⁄ÌΩı ’Î›·À V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕflflÏŒ¿Ì ’˘÷ı Ë÷˘. ±Î flÏŒ¿Ì ±ı ……ıHÎı ¤Îfl÷-’Î¿ ›©fiÎ ’˛◊‹ Ïÿ‰Áı»ÎQ⁄ ‹˘fl«ı ¤Îfl÷fiÎ_ «Îfl Ë÷¤Î√Ì

‰ÎQ’Î›fl˘ ’¿Ì ⁄ıfiı ÷˘ÕÌ ’ÎÕuÎ_ Ë÷Î_.⁄ı›fiÎ ’Î›·À˘ (±ı. ¿ı. ¤√‰Î√fl

’Î¿ Ë‰Î≥ÿ‚fi˘ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl flÏŒ¿Ì

8/14/2019 Safari 145


;ftifsyff 1965fi_ ¤Îfl÷-’Î¿›©

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 2006 37

÷◊Î ±ıÁ. ¤Îfl¶Î…) ’HÎ∞‰÷Î ⁄E›Î fi Ë÷Î.’ÎÏ¿V÷Îfiı flÏŒ¿Ì ‹ÎÀ ı

ÿ ıÂfi˘ Á‰˘ ˝E« ·U¿flÌÏ¬÷Î⁄ ÏË·Î·-±ı-…\fl˝÷‹flHÎ˘kÎfl ±ı·Îfi ¿› ˝ ±ıÀ· _… fiÏË, ’HÎ Â˘fl¿˘À±˜fl⁄ıfiı flÏŒ¿Ì ±˜fl ÏŒSÕfiÎ‹ ±ÎM›_.

flÎÃ˘ÕfiÌ ±fiı fiı⁄fiÌÁŒ‚÷Î±ı ¤Îfl÷Ì›‰Î›ÁıfiÎfi˘ …\VÁ˘ ⁄·_ÿ ¿flÌ ÿÌ‘˘.

«Îfl Ïÿ‰Á‹Î_ ’ÎÏ¿V÷Îfiı » Ï‰‹Îfi˘√‹ÎT›Î_ Ë÷Î_ ±fiı »±ı » ±‹ıÏfl¿fi⁄fiÎ‰ÀfiÎ_ ±I›Î‘Ïfi¿ Áı⁄fl …ıÀË÷Î_, …ı‹fiÌ ’ÎÁı ÏŒSÕ ‹ÎÂ˝· ±›⁄¬Îfiı ⁄Ë ‹˘ÀÌ ±ÎÂÎ flÎ¬Ì Ë÷Ì.(±ÎfiÌ ÁÎ‹ı ¤Îfl÷fi_ fi¿ÁÎfi — ⁄‘_‹‚Ìfiı 8 Ï‰‹Îfi˘, …ı‹Î_ 4 ÷˘ ÁÎ‰±ÎµÀÕıÀıÕ ‰ÎQ’Î›fl Ë÷Î_.) ±Îÿ‹’ fl÷ı‹… Ë·‰ÎÕÎ‹Î_ ¤Îfl÷fi˘ ’˛Ï÷¿ÎflΩı÷Î_ ’ÎÏ¿V÷Îfiı ÏfiHÎ˝› ·Ì‘˘ ¿ı’_Ω⁄fiÎ_ ¤Îfl÷Ì› Ë‰Î≥‹◊¿˘ ’flË‰ı ’»Ì @›Îflı› ‘˘‚ı Ïÿ‰Áı Ë‹·˘¿fl‰˘ fiÏË. flÎÏhÎfi˘ Á‹› … ±fi¿>‚flËı ÷ı‹ Ë÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ÏfiÂÎ«fl ¿ËÌÂ¿Î› ±ı‰Î_ ŒÎ≥Àfl Ï‰‹Îfi˘ ¤Îfl÷’ÎÁı Œ@÷ Ï‹√-21 Ë÷Î_, ‰‚Ì ÷ı ’HÎ8 ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fiÏË.

ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÌ … flÎhÎı’Î¿ ‰Î›ÁıfiÎ±ı ±Q≤÷ÁflfiÎ flıÕÎfl

‹◊¿fiı e_¿Ì ÿı‰Î ‹ÎÀı Áı⁄fl …ıÀµ’flÎ_÷ B-57 ¿ıfi⁄ıflÎ ⁄˘Q⁄flfiÌ À<¿ÕÌfl‰ÎfiÎ ¿flÌ. ¿ ıfi⁄ıflÎELINT/Electronics In-

telligence ’˛¿Îflfi_ ±ıÀ·ı¿ı ΩÁÒÁÌ Ë÷_. ±Q≤÷Áflfi_flıÕÎfl ‹◊¿ ’˘÷ÎfiÌ «˘÷flŒ…ı ÏÁBfi·˘ Œı·Î‰ı ÷ı‹fiÌ“·Î≥fiÿ˘flÌ” ’¿ÕÌfiı

¿ ıfi⁄ıflÎ Ï‰‹Îfi O·ı¿-±ÎµÀfiÎ ÏfiÏ⁄Õ ±_‘¿Îfl

‰E«ı ’HÎ ‹◊¿fi_ V◊Îfi Ï’fi’˘≥LÀ

¿flÌ Â¿ı ÷ı‹ Ë÷_. ±ı¿ ‰Îfl V◊ÎfifiyÌ ◊Î› ±ıÀ·ı ¿ıfi⁄ıflÎfiÌ ΩıÕıfiÎ_Áı⁄fl …ıÀ Ï‰‹Îfi˘±ı I›Î_ flıÕÎfl ‹◊¿fiıÁ’ÎÀÎ‹Î_ ·ı÷˘ T›Î’¿ ⁄˘Q⁄‹Îfl˘¿fl‰Îfi˘ Ë÷˘.

»ı‰Àı ÷˘ ±Î‹Î_fi _ ¿Â _ … fi ⁄L› _.Áı⁄fl …ıÀfiÌ À<¿ÕÌ‹Î_ “±_‘ı ¿Ì ·ÎÃÌ”÷flÌ¿ı ’Á_ÿ ¿flÎ›ı·Î B-57 ¿ıfi⁄ıflÎfiÎ_ΩÁÒÁÌ ÁÎ‘fi˘ fiÎÿflV÷ Ë˘‰Îfi_ flËÌflËÌfiı …HÎÎ÷Î ÷ıfiÌ ±‰ı∞‹Î_ ⁄Ì…\_¿ıfi⁄ıflÎ ∂Õu _. ±Q≤÷ÁflfiÎ flıÕÎfl ‹◊¿µ’fl ÷ı Áı⁄fl …ıÀ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎÏfi‘Î˝Ïfl÷ TOT/Time over target

±Î√‹fifiÎ Á‹›ı flÎhÎı 11—30 ‰ÎB›ı’Ë˘ÓE›_ ¿ı ÷fl÷ … I›Î_fiÌ Ï‰‹Îfi-Ï‰fl˘‘Ì ÷˘’˘±ı (L/60 ⁄˘Œ˘Áı ) ’˘HÎÎ⁄ı Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ÁıÓ¿Õ˘ ÷˘’√˘‚ÎfiÎd‰ÎflÎ ±Î¿ÎÂ‹Î_ «ÕÎT›Î. ±ı¿ √˘‚˘¿ıfi⁄ıflÎfiÌ fi∞¿ ŒÎÀu˘ ±fiı ÷ıfiÌ

¿fl« ÕÎ⁄Î …ıÀ ±ı„L…fifiı ‰Î√÷Î ÷ıfi¿Î‹_ ⁄L›_. ·Õ¬ÕÎ÷Î ¿ıfi⁄ıflÎ±ı

’Î»Î ‰‚Ì …‰_ ’Õu_, ±ıÀ·ı fi˘‘ÎflÎ_⁄fiı·Î _ Áı⁄fl …ıÀı ’HÎ flÎÏhÎfiÎ±_‘¿Îfl‹Î_ ◊˘ÕÎ_¿ ÕÎŒ˘Ï‚›Î_ ‹Î›Î* ⁄Îÿ

Ï‹Âfi ’Õ÷_ ‹Ò@›_. ·√¤√ ±ı …Á‹›ı ÏŒfl˘’flfiÎ flıÕÎfl ‹◊¿fiı e_¿Ìÿı‰Î fiÌ¿‚ı·Î_ T-33 ’¿ÎflfiÎ_ ⁄ı ÁÂjÎ(‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı ÷Î·Ì‹Ì) …ıÀ Ï‰‹Îfi˘’HÎ ±_‘ÎflÎ‹Î_ ÷ıfi˘ ’kÎ˘ ·√Î‰ÌÂ@›Î_ fiÏË.

Ïÿ‰Áı ◊›ı·Î ¿Õ‰Î ±fi¤‰fiıK›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ ’Î¿ ‰Î›ÁıfiÎ ¤Îfl÷Ì›Ë‰Î≥ ‹◊¿˘ ’fl ⁄fiı I›Î_ Á ‘Ì flÎhÎı

… ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ ¿fl‰Î ‹Î√÷Ì Ë÷Ì,±ıÀ·ı ’ıÂÎ‰fl◊Ì ±fiı ¿flÎ_«Ì ’ÎÁıfiÎ‹˙flÌ’ fl◊Ì ‰‚Ì ¿ıÀ·Î_¿ B-57 ¿ıfi⁄ıflÎÏ‰‹Îfi˘ ±fi ø‹ı ’ÃÎHÎ¿˘À, ±Îÿ‹’ fl÷◊Î Ë·‰ÎÕÎ ÷flŒ ±fiı Ω‹fi√fl÷flŒ µ’ÕuÎ_. ’ıÂÎ‰fl◊Ì fl‰ÎfiÎ ◊›ı·Î_Ï‰‹Îfi˘ ’ÃÎHÎ¿˘Àfiı ¿ı Ë·‰ÎÕÎfiı ÷˘fi¿ÁÎfi ’Ë˘Ó«ÎÕÌ fi Â@›Î_, ’HÎ±Îÿ‹’fl‹Î_ ÷ı‹HÎı ±ı¿ Ï‹√-21 fi˘fiÎÂ ¿›˘˝. Ï‹√ ÏÁÏflfi_ hÎÌ…\_ M·ıfi¤Îfl÷ı √‹ÎT›Î ’»Ì 7 ⁄Î¿Ì flèÎÎ_.

ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÌ flÎhÎıfi‰Î…^fiÌfi_ ¿ıLƒ ÷˘ Ω‹fi√fl Ë÷_.’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ‰Î› ÁıfiÎ’Ï÷ ±fl ‰Î≥Á‹ÎÂ˝· fiÒfl ¬Îfiı ±ı flÎhÎı ÷ıfiÎ ’flµ’flÎµ’flÌ » Ë‹·Î ¿flÎ‰‰Îfi _±Î›˘…fi √˘ÃT›_ Ë÷_. Ω‹fi√fl±˜fl⁄ıfiı ÷ı‹HÎı ±˜fl ±˜Àı¿fiÎ ·Z›Î_¿÷flÌ¿ ı Ï‰ÂıÊ ‹Ëk‰ ±ÎM›Îfi _

’˛◊‹ÿÂa ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ¿flÎ_«ÌfiÎ‹˙flÌ’ fl◊Ì Ïfi¿À÷‹ ¤Îfl÷Ì› ±fl⁄ı

Œ˚·Î∫√ ±Î˜ÏŒÁfl fiı⁄ (ÕÎ⁄ı) ÷◊Î Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ ÀfiLÀ flÎÃ˘Õ (»ı¿ …‹HÎı) ¤Îfl÷Ì› Ë‰Î≥ÿ‚fiÎ ‰ÕÎ ±˜fl ‹ÎÂ˝· ±…\˝ fiÏÁ_Ë ÁÎ◊ı

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200638

;ftifsyff1965fi_¤Îfl÷-’Î¿›©

Ω‹fi√fl Ë÷ _, F›Î_◊Ì Àı¿-±ÎŒ ¿fl÷Î_¤Îfl÷Ì› Ï‰‹Îfi˘ ‹˙flÌ’fl µ’flÎ_÷¿flÎ_«ÌfiÎ √_Ω‰fl ’ıÀˇ˘Ï·›‹ Õı’˘,

⁄Ïÿfifi _ flıÕÎfl ‹◊¿, ·U¿flfiÎ ÏÁBfi·› ÏfiÀ ‰√ıflıfiı ÏfiÂÎfi ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı ÷ı‹Ë÷Î_. Ω‹fi√fl ±Î‹ ÷˘ …fiÌ ’ıœÌfiÎ_‰ÎQ’Î›flfi_ ±˜fl⁄ı Ë÷_ ±fiı ÷ıÏ‰‹Îfi˘ I›Î_fiÌ ±Î‹Î˝‹ıLÀ Àˇı≥Ïfi_√Ï‰_√fiÎ ’Î›·À˘fiı ‰‘ ¤Î√ı ±˜fl-À<-±˜fl ŒÎ›Ïfl_√fiÌ ÷◊Î √˛ÎµLÕ ±˜Àı¿fiÌ’˛ı„@ÀÁ ¿flÎ‰‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î_ Ë÷Î_.

±˜fl ‰Î≥Á ‹ÎÂ˝· fiÒfl ¬Îfifiı

¿ÿÎ« ‰ÎQ’Î›flfiÌ ’fl‰Î fi Ë÷Ì, ’HÎ‹˘À˘ Õfl Ï‰‹Îfi‰ÎË¿ …ËÎ…“Ï‰øÎL÷”fiÎ_ ÁÌËÎ˜¿ Ï‰‹Îfi˘fi˘ Ë÷˘.(seahawk = ÿÏfl›Î≥ Â¿fl˘.)“Ï‰øÎL÷” ’˘÷ı ±ı Á‹›ı ÷tfi¿Á‹›fiÎ Á‹Îfl¿Î‹ ‹ÎÀı ‹_⁄≥fiÌÁÒ¿Ì √˘ÿÌ‹Î_ ’Õu_ Ë÷_, F›Î_ ÷ıHÎı·Î_⁄˘ ¬ÎÀ·˘ ¤˘√‰‰Îfi˘ Ë÷˘.“Ï‰øÎL÷”fiÎ_ ÁÌËÎ˜¿ ÷◊Î ±ıÏ·ıÏ‰‹Îfi˘fiı Ωı ¿ı ›©‹Î_ µ÷ÎflÌ Â¿Î›÷ı‹ Ë÷Î_. ±Î◊Ì ’˛‹ÎHÎ‹Î_ ±˘»ÌhÎı‰ÕfiÎ_ ±fiı ‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı ±ı„LÀ-Á⁄‹Ïflfi √HÎÎ÷Î_ ±ıÏ·ı Ï‰‹Îfi˘fiıÿÏfl›Î≥ ’ıÀˇ˘Ï·_√ ‹ÎÀı ÁÎL÷Î øÒ¬Î÷ı flÎ¬‰Î‹Î _ ±ÎT›Î _ , F›Îfl ıŒÎ≥Àfl-⁄˘Q⁄fl ÁÌËÎ˜¿fi˘ ¿ÎŒ·˘Ω‹fi√fl ’Ë˘ÓE›˘. Ω‹fi√fl‹Î_ÁÌËÎ ˜¿ fi˙¿Îÿ‚fiÎ fiÏË, ’HÎË‰Î≥ÿ‚fiÎ ±_¿<Â fiÌ«ı Ë÷Î_ ±fiı

⁄ÏÿfifiÎ flıÕÎfl ‹◊¿fi˘ fiÎÂ ¿fl‰Î‹Î√÷Î ‰ıVÀfi˝ ±˜fl ¿‹ÎLÕı ÷ı‹fiıÁMÀ ıQ⁄fl 7, 1965 fiÎ fl˘…⁄˘Q⁄‹ÎflÎfiÎ Ï‹Âfi ’fl ‹˘¿·‰Îfi˘M·Îfi ’HÎ ⁄fiÎ‰Ì flÎA›˘ Ë÷˘.Ω‹fi√fl◊Ì ⁄Ïÿfi Á‘Ìfi_ ±_÷fl¿Î’‰_ ÷ı ÁÌËÎ˜¿ ‹ÎÀı Œ@÷ «Î·ÌÁÏ‹ÏfiÀfi_ ¿Î‹ Ë÷_.

±Î ›˘…fiÎfi˘ ’Ò‰˝Á_¿ı÷ ΩHÎı

‹‚Ì √›˘ Ë˘› ÷ı‹ ±fl ‰Î≥Á ‹ÎÂ·fiÒ fl ¬Îfiı ±Î√·Ì flÎhÎı ‹˙flÌ’ fl◊Ì ±ı¿

’»Ì ±ı¿ ¿flÌfiı » ‰¬÷ B-57

Ï‰‹Îfi˘fiı Ë‹·Î ‹ÎÀı Ω‹fi√fl‹˘¿S›Î_. ’˛◊‹ Ë‹·˘ ÁMÀıQ⁄fl 6,

1965 fiÎ ÁÒ›Î˝V÷ ’»Ì 7—45 ‰ÎB›ı◊›˘, ⁄ÌΩı 11—45 fiÎ Á‹›ı, hÎÌΩı‹K›flÎÏhÎ ⁄Îÿ 1—00 ‰ÎB›ı ±fiı«˘◊˘ 2—00 ‰ÎB›ı ◊›˘. ’Î_«‹Î ±fiı»ßÎ Ë‹·Îfi˘ Á‹› ’fl˘œı ±fiø‹ı4—00 ÷◊Î 5—30 ‰ÎB›Îfi˘ Ë÷˘.Ï‰‹Îfi˘ ÿflı¿ Ë‹·Î ‰¬÷ı ·√¤√Áfl¬Î Œ˚·Î≥À M·Îfifiı ±fiÁ›Î*.‹˙flÌ’fl◊Ì fiÌ¿Y›Î ⁄Îÿ ±fl⁄Ì Á‹ƒ

µ’fl ÷ı±˘ Œ@÷ 70 ‹ÌÀfl «ı flËÌfiı∂ÕuÎ_ ±fiı I›Îfl ’»Ì ·√¤√ ÁÌ‘Ì·ÌÀÌfiÎ … ‹Î√ ’fl ±Î‰÷Ì ‹Î_Õ‰ÌfiÌÿÌ‰ÎÿÎ_ÕÌfi˘ navigation/ÏÿÂÎÂ˘‘fi‹ÎÀ ı µ’›˘√ ¿flÌ Ω‹fi√fl±˜fl⁄ıfiÎ ÁflfiÎ‹ı ’Ë˘Ó«Ì √›Î_.(‹Î_Õ‰Ì◊Ì Ω‹fi√fl Œ@÷ «ÎflÏ‹ÏfiÀfiÎ ±_÷flı Ë÷_.) ÿflı¿ Ë‹·Î‹Î_» B-57 ¿ıfi⁄ıflÎ ÁÎ‹ı· Ë÷Î_ ±fiıÿflı¿ M·ıfi fl˘¿ıÀ˘ ±fiı ÷˘’√˘‚Îµ’flÎ_÷ ¿<· 1,800 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ⁄˘Q⁄ ‘flÎ‰÷_ Ë÷_.

±Î ÂjÎ¤_ÕÎfl ÁÎ«ı … Ï‰’·√HÎÎ›, »÷Î_ ±_‘ÎflÏ’»˘ÕÎ fiÌ«ıœo¿Î›ı·Î ±˜fl⁄ıfiı ’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ±˘Î _ fi¿ÁÎfi ’Ë˘Ó«ÎÕÌ Â@›Î fiÏË.«Îfl À«Ò¿ÕÎ_ ‰ÎQ’Î›fl ±Î¿„V‹¿ flÌ÷ı⁄˘Q⁄‘ÕÎ¿ÎfiÌ ·’ıÀ‹Î_ ±Î‰Ì √›Î_,’HÎ fi˙¿Îÿ‚fiÎ_ Ï¿o‹÷Ì ÁÌËÎ˜¿ ⁄«Ì

…‰Î ’ÎQ›Î_. ÿflı¿ Ë‹·Î ‰¬÷ı·Z›Î_¿˘fiı Â˘‘Ì ⁄˘Q⁄ ŒıÓ¿‰Î ‹ÎÀı¿ıfi⁄ıflÎ ⁄O⁄ıfiÌ ΩıÕÌ‹Î_ ¿Î› ⁄Ω‰÷Î_Ë÷Î_. ±ı¿ ¿ıfi⁄ıflÎ ÁËı… ±Î√‚fiÌ¿‚Ìfiı ‹ıBfiıÏÂ›‹fiÎ Á_A›Î⁄_‘ ÷ı…V‰Ì √⁄ÎflÎ ‹@÷ ¿fl÷_ Ë÷_ ±fiıfiÎfiÌ ’ıflıÂÒÀ fiÌ«ı ·À¿÷Î ÷ı ±√fi-√˘‚Îfi˘ ’¿ÎÂ ±fl⁄ıfiı µΩ‚ı I›Îflı’Î»‚ ±Î‰÷_ ⁄Ì…\_ ¿ıfi⁄ıflÎ µ÷Î‰‚ı

·Z›Î _¿˘ Â˘‘Ìfi ı ’˘÷Îfi˘ ⁄‘˘ÂjÎ¤_ÕÎfl ÁÎ‹À˘ ¬Î·Ì ¿flÌ fiÎ¬÷_

Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ŒflÌ ‰Îfl ÷ıfiı Á‚√÷Î‹ıBfiıÏÂ›‹fiÎ ÷√÷√÷Î ’˛¿ÎÂfi˘·Î¤ ‹‚ı fiÏË.

flÎhÎı 2—00 ‰ÎB›ı ¿ıfi⁄ıflÎfiÌ«˘◊Ì ¬ı’ ‰¬÷ı ’ÎÏ¿V÷ÎfiÌ±˘ …flÎ√Œ·÷ ¿flÌ ⁄ıÃÎ. ±ı¿ ¿ıfi⁄ıflÎ±ıŒı·Î‰ı·Î ’˛¿ÎÂı ÷ıfiÌ ’Î»‚ ±Î‰÷Î⁄ÌΩ ¿ıfi⁄ıflÎfiÌ ËÎ…flÌ »÷Ì ¿flÌÿÌ‘Ì. ±˜fl⁄ıfiÌ Ï‰‹ÎfiÏ‰fl˘‘Ì÷˘’˘fiÎ_ fiÎ‚«Î_ ÷fl÷ ±ı ÷flŒ ‹_ÕÎ›Î_±fiı 93 «˘flÁ ‹ÌÀflfiÎ (1,044«˘flÁ ŒÌÀfiÎ) ZÎıhÎŒ‚fiÌ ’Î_¬˘‰Î‚Î

¿ıfi⁄ıflÎfiı ÷ı‹HÎı ‰Ÿ‘Ì fiÎA›_. ÁÒ ›˘˝ÿ›’»Ì Ω‹fi√fl ±˜fl⁄ı◊Ì ÁËı… ÿÒfl¬S·Î ‰√ÕÎ‹Î _ ÿÁ ÀfifiÎ ±ı¤Îflı¬‹ Ï‰‹Îfifi˘ ¤_√Îfl ‹‚Ì±ÎT›˘. V@‰ÎÕfi ·ÌÕfl ÂO⁄Ìfl ÏÁtÌ¿Ì(’Î›·À) ±fiı V@‰Î ˜Õ ˇfi ·ÌÕfl±Á·‹ ¿<flıÂÌ ±ı‹ ⁄ı «Î·¿˘fiÎQ≤÷ÿıË˘ ’HÎ ‹‚Ì ±ÎT›Î.

¤Îfl÷fiÎ ’ÃÎHÎ¿˘À ±˜fl⁄ı ’fl÷⁄ÎËÌ ‹«Î‰Ìfiı ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965fiÎ Ïÿ‰Áı ’ÎÏ¿V÷Îfiı ¬S·ı±Î‹fiÎ …ı±Î¿ÎÂÌ ›©fi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ ÷ıfiÌ(Ë∞ ÷˘ «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ ’ÒflÎ ◊Î› ±ı’Ëı·Î_) ⁄Ë ±Î¿flÌ Ï¿o‹÷ ÷ıHÎı«Ò¿‰‰Ì ’ÕÌ Ë÷Ì. ±ı¿ ¿ıfi⁄ıflÎ ±fiı«Îfl Áı⁄fl …ıÀ µ’flÎ_÷ ’Î_« ÷Î·Ì‹-⁄© ’Î›·À˘ ÷ıHÎı √‹Î‰Ì ÿÌ‘Î Ë÷Î.‹›Î˝Ïÿ÷ Á_A›ÎfiÎ_ Ï‰‹Îfi˘ ±fiı ‹ÎhÎ’«ÎÁ ±fi ¤‰Ì ’Î›·À˘ ‘flÎ‰÷Î ÿıÂ

‹ÎÀı ÷ı ŒÀ¿˘ ±Î¿fl˘ Ë÷˘, »÷Î_Âı¬«S·Ì ±› ⁄ ¬Îfifiı ÂÒ flÎ÷fi «Õu _±fiı ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı ÷ı‹HÎı ¤Îfl÷ ÁÎ‹ı›©fiÌ ÁkÎÎ‰Îfl ΩËıflÎ÷ ¿flÌ.

ΩËıflÎ÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi Ë÷Ì.◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘ ’»Ì ¤Îfl÷Ì› Ï‰‹Îfi˘fiÎ_‘ÎÕÎ_ ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ_ 8 ±˜fl⁄ı ÷flŒÁÎ‹ÀÎ_ «ÕÌ ±Î‰ı I›Îflı ±›⁄ ¬Îfifiıµ»ÌfiÎ ‹Î√ı·Î ›©fi_ ’ÎÁ˝· CÎfl⁄ıÃÎ

‹‚Ì …‰Îfi_ Ë÷_. (‰‘ ±Î‰÷Î ±_¿ı)

8/14/2019 Safari 145


Q u e s t i o n s & A n s w e r s

;ffdffgif 7fgfgfl 5?Xgff[tfzlgff[ Ljfeffuf

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 39

Q

A

Q

A

±‹¿ Ë˘À·˘ ŒÎ≥‰-VÀÎfl, ÷˘ ±‹¿ Œ˘fl-VÀÎfl ¿ı ◊˛Ì-VÀÎfl ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î Ω÷fi_ ‰√a¿flHÎ ÂıfiÎ ±Î‘Îflı ¿flÎ› »ı ?

Ë˘À· ¶ÎflÎ ’Ò flÌ ’ÎÕ‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì Áı‰Î±˘ ±fiı ÁÏ‰‘Î±˘‹…⁄ ÷ı‹fi_ ‰√a¿flHÎ ¿fl‰Îfi˘ ‘Îfl˘ »ı, …ı ‹Ò‚ ±‹ıÏfl¿Î±ı÷ıfiÎ Ë˘À·ZÎıhÎ ‹ÎÀı ±’fiÎT›Î ’»Ì ±Î…ı ¤Îfl÷ …ı‰Î ±fiı¿ÿıÂ˘ ÷ıfiı ±fiÁflı »ı. „V‰Ï‹_√ ’Ò·, ·˘LÕˇÌ, Œ˚·˘ÏflVÀfiÌÿ¿Îfi, ¿˘LŒflLÁ w‹, 24 ¿·Î¿fiÌ w‹ ÁÏ‰˝Á, ¿˘„LÀfiıLÀ·Âˆ·ÌfiÌ ÷◊Î ⁄Ì∞ flıVÀ˘flLÀ˚Á, ÀˇÎ‰ı· O›Òfl˘, «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ÕÎ˜@ÀflfiÌ µ’·„O‘, Â˘Ï’_√ ±Î¿ıÕ, flÌÕŸ√ w‹ ‰√ıflı ‹‚Ìfiı

·√¤√ 30 ‹A› Áı‰Î±˘ ÷◊Î ÁÏ‰‘Î±˘ ’ÒflÌ ’ÎÕ÷ÌË˘À· ŒÎ≥‰-VÀÎfl ÿflFΩfiÌ √HÎÎ› »ı. Á√‰Õ˘ …ı‹ ±˘»Ì÷ı‹ Ë˘À·fiÌ ¿ZÎÎ ’HÎ ±ı ¿’Î÷fiÎ ’˛‹ÎHÎ‹Î_ ±fiø‹ı CÎÀÌfiıŒ˘fl-VÀÎfl ±fiı ◊˛Ì-VÀÎfl ◊Î› »ı. ‰‘ fiÌ«ıfiÎ ÿflFΩfiÌË˘À·˘ ‹ÎÀı ÷˘ ‰√a¿flHÎfi_ ¿Â_ ‹Ëk‰ flËı÷_ fi◊Ì.à

÷Î…ı÷fl‹Î_ flıS‰ı ⁄…ıÀ ‰¬÷ı ΩHÎ‰Î ‹Y› _ ¿ı ±Î’HÎÎ_ ≥·ı„@À¿ ±ı„L…fi˘ 2006-07 fiÎ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi wÎ. 21 ¿fl˘ÕfiÎ ‹ÒS›fiÌ ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flı ÷ı‰˘ ±_ ÿÎ… »ı. ≥·ı„@ÀˇÏÁÀÌ ‰Î’fl÷_

flıS‰ı ±ı„L…fi ≥·ı„@ÀˇÏÁÀÌ ’ıÿÎ ¿flı ±ı‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiı ?

Ï«kÎfl_…fi ·˘¿˘‹˘ÏÀ‰ ‰@Áı˝ ⁄fiÎ‰ı·Î_ ·√¤√ 120◊˛Ì-Œı ≥·ı„@Àˇ¿ ±ı„L…fi˘‹Î_ regenerative braking fi˘⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿flÎ›˘ »ı. ±ı„L…fifi_ ’fl_’flÎ√÷ œ⁄fi_ braking

Ëo‹ıÂÎ degenerative Ë˘› »ı--›Îfiı ¿ı ±ı„L…fi ÕˇÎ≥‰flı

±˜fl ⁄˛ı¿ ÿÎO›Î ’»ÌÀˇıfifiÌ √Ï÷∂Ω˝ ⁄˛ı¿’˜ÕfiÎ CÎÊ˝HÎfiı ¿ÎflHÎıµW‹Î∂Ω˝‹Î_ Œıfl‰Î›»ı ±fiı T›› ’Î‹ı »ı.

±√Îµ ≥·ı „@À ˇ¿±ı„L…fifiÎ ’ıLÀ˘√˛ÎŒıÀˇıfifiı √Ï÷‹Î_ ·Î‰‰Î‹ÎÀı ±Î˜‰flËıÕ ÷ÎflfiÌ ‰Ì…‚Ìfi˘ …ı ’fl‰Ã˘ ¬ıÓE›˘ Ë˘›÷ı‹Î_fi˘ ¿ıÀ·˘¿ …J◊˘ ⁄˛ıÏ¿o√fiÌ Ïø›Î ‰¬÷ı ⁄Î÷· Ω› »ı.

±Î ÿT›˝› fl˘¿‰Î ‹ÎÀı WCM-1 (µ’flfi˘ Œ˘À˘) …ı‰Î_1,500 V ÕÌ. ÁÌ. ’Î‰flfiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ flıS‰ı ±ı„L…fi˘ VÀıÂfi±Î‰‰ÎfiÎ Á‹›ı ±√fl ÷˘ √Ï÷fl˘‘ ‹ÎÀıfi_ ’Ì‚_ ÏÁBfi·ÿı¬Î› I›Îflı ±˜fl ⁄˛ı¿ ·Î√ ’ÎÕ‰Îfiı ⁄ÿ·ı ’ˆÕÎ_fi_ Ï‰z÷‹˘Àfl ÁÎ◊ı Ïfl‰Á˝‹Î_ ΩıÕÎHÎ ¿flÌ ÷ıfiı Ï‰z÷ …fiflıÀfl ÷flÌ¿ı

«·Î‰ı »ı. ’ˆÕÎ_‹Î_ flËı·Ì √Ï÷∂Ω˝fi_ ÿ˘Ëfi ¿fl÷_ …fiflıÀfl÷ıfiı Ï‰z÷ ∂Ω˝‹Î_ ’·Àı »ı ±fiı ÷ı ‰Ì…‚Ì ’ıLÀ˘√˛ÎŒ ¶ÎflÎ’fl⁄ÎflÌ ±Î˜‰flËıÕ ÷ÎflfiÌ Ï√˛Õ‹Î_ Ω› »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ Àˇıfifi˘‰ı√ ø‹Â— CÎÀ÷˘ flËı »ı.µ‘Îfl ¬Î÷ ı ±√Îµ‹_ÕÎ› ı·Ì ¿ ıÀ·Ì¿‰Ì…‚Ìfiı ±Î‰Ì flÌ÷ı’fl÷ ‹ı‚‰‰Îfi_ ¿Î‹ ÕÌ.ÁÌ. ≥·ı„@Àˇ¿ ±ı„L…fi˘‹ÎÀı ¬ÎÁ ‹U¿ı· fi◊Ì,

’HÎ WAP ±fiıWAG (…‹HÎ˘ Œ˘À˘)lıHÎÌfiÎ_ 25 kV ±ı.ÁÌ.flıS‰ı ±ı„L…fi˘fiÎ ¿ıÁ‹Î_÷ı ±‹¿ Ëÿı …ŒÎ‰Î‚_»ı. ±Î‹ »÷Î_ ·ıÀıVÀ ±ı.ÁÌ. ‹˘Õ·˘‹Î_ ’HÎ regenerative

brakingfiÌ T›‰V◊Î »ı.±ı¿oÿflı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ 2006-07 ÿflQ›Îfi ¤Îfl÷Ì›

¿S’ıÂ ¿ı. ÂÎË, ±‹ÿÎ‰Îÿ; Á˘Ëı· ±ı‹. ‹S·Î, fi‰Î’fl, ‹ËÎflÎWÀˇ; Ï‰…›±ı‹. ‹Ëı÷Î, flÎ…¿˘À; ±ÎÏÂÊ ÀÎ_¿ ±fiı √˙fl‰ ÏhÎ‰ıÿÌ, Áfl÷; ∞÷ıLƒ

ΩflÁÎÏHÎ›Î, ‰Ìfl’fl, √Ìfl; ÏÿT›ıÂ ±ıfi. ΩıÊÌ ±fiı Ï‹hÎ˘, …^fiÎ√œ; ‰wHÎ

Â‹Î˝, √Î_‘Ì‘Î‹; ¿ı…Â ÕÌ. ‹Ëı÷Î, ‹˘fl⁄Ì

…›¿<‹Îfl ±ı. Á_CÎ‰Ì, CÎÎÀ¿˘’fl, ‹ _⁄≥; fl_Ï…÷Î ‰Î›. ⁄˛õ¤|, Áfl÷

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200640

Q

A

flıS‰ıfiÎ_ 120 ◊˛Ì-Œı ≥·ı„@Àˇ¿ ±ı„L…fi˘±ı ’ıÿÎ ¿flı·Ì‰Ì…‚Ìfi_ ‹ÒS› (›ÏfiÀfiÎ wÎ. 4.21 ·ı¬ı) ±_ÿÎ…ı wÎ. 21¿fl˘Õ …ıÀ·_ ◊Î› ÷ı‹ »ı. flıS‰ı¬Î÷Î ‹ÎÀı ÿflı¿ ◊˛Ì-Œı±ı„L…fifi˘ ¬flÌÿ ¤Î‰ ÁflıflÎÂ wÎ. 13 ¿fl˘Õ »ı ±fiı ÷ı

±ı„L…fi ·√¤√ 35 ‰Ê˝ Á‘Ì ¿Î‹ ±Î’Ì Â¿ı »ı. ±Î√HÎ÷flÌ±ı ÿflı¿ ±ı„L…fi ÷ıfiÎ ¿Î›˝¿Î‚ ÿflQ›Îfi wÎ. 6 ¿fl˘Õ…ıÀ·Ì fl¿‹ ÷˘ ‰Ì…µI’Îÿfi ¶ÎflÎ … ¿‹Î‰Ì ÿı. fiÒflfiÎ ±fiı’ıÁıL…fl ¤ÎÕÎfiÎ fiÎ‹ı flıS‰ıfiı …ı ±Î‰¿ ◊Î› ÷ı …\ÿÌ.à

ÏË‹Î·›fiÎ_ ⁄Œa·Î_ ÏÂ¬fl˘ ’fl @›Îflı¿ ÏË‹‹Îfi‰ ÿı¬Î›ÎfiÎ …ı Á‹Î«Îfl ±Î‰ı »ı ÷ı‹Î_ Ï‰iÎÎfifiÌ fi…flı ÷J› ¿ıÀ·_ ?

Ï‰iÎÎfifiÌ fi…flı ÷˘ ÏË‹‹Îfi‰fi_ ±„V÷I‰ I›Îflı ÁÎÏ⁄÷◊Î› ¿ı F›Îflı ÷ı ∞‰÷˘ ’¿ÕÎ› ±◊‰Î÷ıfi˘ Q≤÷ÿıË ¿ı ËÎÕÏ’_…fl ‹‚ı, ’fl_÷ ÏË‹Î·›fiÎ ⁄Œa·Î ’‰÷Ì› œ˘‚Î‰˘ ’flÏ‰¿flÎ‚ ÏË‹‹Îfi‰/abominable

snowman ÿı¬Î›ÎfiÌ ‰Î÷ 1887 ‹Î_’Ëı·Ì ‰¬÷ «√Ì ±ı ’»Ì ±Î… Á‘Ì

÷ıfi_ ±„V÷I‰ ’fl‰Îfl ¿fl÷Ì ±ı¿ı› ’I›ZÎÁÎÏ⁄÷Ì ËÎ◊ ·Î√Ì fi◊Ì. ±„V÷I‰ ÷flŒ±Î_√‚Ì «Ÿ‘÷Î Œ@÷ ’fl˘ZÎ Á_¿ı÷˘ ‹Y›Î »ı. Á˙◊Ì ‰‘ flËV› ÏË‹‹Îfi‰fiÌ ¿Ï◊÷ eÀÏ’˛LÀfiÌ ÷Á‰Ìfl˘±ı …√ÎÕu_»ı. 1921 ‹Î_ Ï⁄˛ÏÀÂ ÁˆL›fiÎ ±ı¿ ’‰˝÷¬ıÕ< ±ŒÁflı ‹ÎµLÀ±ı‰flıVÀ ’fl ·√¤√ 6,400 ‹ÌÀfl (21,000 ŒÌÀ) «ıÏË‹‹Î_ ’√·Î_fiÌ »Î’fiÎ Œ˘ÀÎ ’ÎÕuÎ ±fiı 1937 ‹Î_ ±ıŒ.±ıÁ. V‹Î≥‘ fiÎ‹fiÎ ⁄ÌΩ ’‰˝÷Îfl˘Ë¿ı5,000 ‹ÌÀfl (16,500 ŒÌÀ) ¨«ıeÀÏ’˛LÀfiÌ ÷Á‰Ìfl˘ ¬ıÓ«Ì, …ı I›ÎflfiÎ

Ï‰iÎÎfiÌ±˘ ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘›Õ˘ ⁄fiÌ.Ï‰A›Î÷ ’‰˝÷Îfl˘Ë¿ ±ıÏfl¿ ÏÂMÀfiı

1951 ‹Î_ fiı’Î‚fiÌ ÏË‹ÁÏfl÷Î ’fl V’WÀ’Õı·Ì eÀÏ’LÀfiÎ ¿ÿfi˘ A›Î· ±Î’‰Î ‹ÎÀı÷ıfiÌ ’ÎÁı ÏË‹¿<ËÎÕÌ ‹Ò¿Ìfiı …ı Œ˘À˘ ’ÎÕu˘±ı ÷˘ …√÷fiÎ ·√¤√ ÿflı¿ ±√˛√H›ÿÏfi¿ı ’√À ¿›˘. (±ËŸ ±ı ÷Á‰Ìfl …\±˘.)Ï‰iÎÎfiÌ±˘ ÷ı‹Î_ ÿı¬Î÷Ì ’√·Î_fiÌ »Î’fi˘

’HÎ ¤ıÿ ’Î‹Ì Â@›ÎfiÏË. 1972 ‹Î_ ±fiı1978 ‹Î _ ±ıÀ·ÌV’WÀ »Î’ Ωı‰Î ‹‚Ì

¿ı ÷ı‹fiÌ ‹˘…^ÿ√ÌfiÎ’flÎ‰Î ÷flÌ¿ı ±fiı ‰‘ ’flÌZÎHÎ ‹ÎÀı ’‰˝÷Î-fl˘Ë¿˘±ı M·ÎVÀfl ±Î˜Œ ’ıÏflÁ ‰Î’flÌ ÷ı‹fi˘ œÎ‚˘/cast⁄fiÎT›˘. (µ’flfi˘ Œ˘À˘) ÿflQ›Îfi 1970 ‹Î_ Ï⁄˛ÏÀÂ’‰˝÷Îfl˘Ë¿ ÕÎ˜fi „TË·ıLÁı ±Lfi’ÒHÎÎ˝fiÎ ÏÂ¬flfi_ ±Îfl˘ËHÎ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ‹Î√˝‹Î_ ÏË‹‹Îfi‰fiı fi…fl˘fi…fl Ωı›Îfi˘ ÿÎ‰˘¿›˘˝. 1975 ‹Î_ ±ı‰flıVÀfiÎ Ï‰V÷Îfl‹Î_ ÀˇıÏ¿o√ ¿flÌ flËı·Î’˘·ıLÕfiÎ Ωfi À˘‹Î¿ fiÎ‹fiÎ ÁÎËÏÁ¿ı ’˘÷Îfi˘ ±ı‰˘ …±fi¤‰ ‰HÎ˝T›˘. ÏË‹‹Îfi‰fiı ›ı÷Ì ÷flÌ¿ı ±˘‚¬÷Ì fiı’Î‚Ì

’Ωfiı ±Î‹Î_ ¿Â _ ±ÁÎ‘ÎflHÎ …HÎÎ÷ _ fi◊Ì. ±fiı¿ fiı’Î‚Ì±˘fiı›ı÷Ìfi˘ ±Î¿„V‹¿ ¤ıÀ˘ ◊›˘ Ë˘‰Îfi_ ¿Ëı‰Î› »ı.

±Î ⁄‘Î ’flÎ‰Î ÁÎ_›˘Ï√¿ »ı. ’˛I›ZÎ fi◊Ì--±fiı »÷Î_CÎHÎÎ Á_Â˘‘¿˘ ÷ı‹fiı e·’˛ÒŒ √HÎı »ı. ÏË‹‹Îfi‰fiÎ ±„V÷I‰

’˛I›ı Â_¿Î T›@÷ ¿fl÷Î ÿflı¿ ’˛ffifi˘ …‰Î⁄’HÎ ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ËΩfl VÀÎ˜¿‹Î_ »ı. ÿÎ. ÷.ÏË‹‹Îfi‰ ±ÎÃ eÏÀ›˘ Ω›LÀ Ë˘‰Îfi_ Â_¿ÎflHÎ ? …‰Î⁄ — µIøÎ_Ï÷‹Î_ ‹fiW›fiÎ±ÎÏÿ ’Ò‰˝… Ω›…ıLÀ˘Ï’◊ı¿Áfi˘ ±·√ŒÎ_À˘ ’ÕuÎ ⁄Îÿ Œ@÷ «Ìfi‹Î_ ÷◊Î

¤Îfl÷‹Î_ flËı÷Ì ÷ıfiÌ fiV· ’Òflı’ÒflÌ fiÎÂfi ’Î‹Ì Ë˘› ±fiı Â ıÊ ⁄«ı·Î

Ω›…ıLÀ˘Ï’◊ı¿Áı ÷ı‹fi˘ flËıHÎÎ_¿ Ï‰V÷Îfl ø‹Â— Á_¿˘flÌfiıŒ@÷ ÏË‹Î·› ’Ò fl÷˘ ÁÌÏ‹÷ ¿flÌ fiÎA›˘ Ë˘› ±ı‰_ ¿ÿÎ«⁄fiı. ÏË‹‹Îfi‰ ÷˘ ’»Ì ±ÎÃ eÏÀ›˘ Ω›LÀ Ë˘› ÷ı‹Î_±Îç›˝ fi◊Ì. ⁄ÌΩı Á‰Î· — ‰Êı˝ÿËÎÕı ËΩfl˘ ÁÎËÏÁ¿˘±ı‰flıVÀ, ¿o«fi…_CÎÎ, ±Lfi’ÒHÎÎ˝ ‰√ıflı ÏÂ¬fl˘fi_ ±Îfl˘ËHÎ

¿fl‰Î Ω› »ı, »÷Î_ ÏË‹‹Îfi‰fiÎ_ÿÂ˝fi ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı› ±ÎÀ·Î_ ÿ·˝¤Ë˘‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? …‰Î⁄ — ⁄‘Î

’‰÷Îfl˘Ë¿˘ ÏfiÏç÷ ‹Î√˝fiı ‰‚√ÌflËı »ı. ±ı¿fi˘ ±ı¿ ‹Î√˝ ‰Ê˘˝ ◊›ı‰’flÎ÷˘ flèÎ˘ »ı, ±ıÀ·ı ÏË‹Î·›¬ıÕuÎfi˘ ‹÷·⁄ ±ı fi ◊Î› ¿ı ÷ıfiÌ1,500 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î _⁄ÌÏÂ¬fl‹Î‚Îfiı ’Òflı’ÒflÌ ¬ıÕÌ fiÎ¬Ì.±Î_ÿÎ‹Îfi‹Î_ ΩflÎ‰Î ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘÷◊Î lÌ ·_¿Î‹Î_ ‰ı~Î ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ±˘

¤√Ìfl◊ Á˘·_¿Ì, …^fiÎ√œ; ÷ı…Á ±fiı Á_ÿÌ’ ‹Îw, CÎfiU›Î‹ «˙ËÎHÎ,⁄‚‰_÷ Õ‰, Á÷ÌÊ ¤ÎÀÌ, √œÕÎ, Ï…. ¤Î‰fi√fl; ÿˆ‰÷ ’_ÕuÎ, fiÏÕ±Îÿ;

‹_◊fi ±fiı µ‹_√ ’Àı·, ÿı‰ıLƒ ÃÎ¿fl, ‰Õ˘ÿflÎ; ≥¿⁄Î· ¬·ÌŒÎ, flËÌ‹O·˘«, ÏÿT›ıÂ ‰Á‰ıÏ·›Î, …ı÷’fl (¿ÎÃÌ); ÏË÷ıÊ ⁄˘ÿfl, ±Ïfi· ¤ÎÿÏfl›Î,√ ÓÕ·; Ïfi·ıÊ ÏhÎ‰ıÿÌ, ¤Î‰fi√fl; ¤fl÷ Á˘·_¿Ì, ‘ _ÏÁ›Î, √Ìfl

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 41

Q

A

‰Á÷Î Ë˘‰Îfi_ »ı¿ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ΩHÎ‰Î ‹Y› _. ÏË‹Î·›‹Î_5,500 ‹ÌÀfl (18,000 ŒÌÀ) ¨«ı Á‘Ì ◊÷Î snow

leopard/ÏË‹ÿÌ’ÕÎfi_ ±„V÷I‰ ’HÎ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ …’¿ÕÎ›_ ±ı ΩHÎÌ÷Ì ‰Î÷ »ı.

±Î Ω÷fiÎ ¬·ÎÁÎ Ωı ¿ı ÏË‹‹Îfi‰fi_ ±„V÷I‰ ÁÎÏ⁄÷¿fl‰Î ‹ÎÀı ’›Î˝M÷ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ …ı ’fl˘ZÎ ÁÎÏ⁄÷Ì±˘‹‚Ì »ı ±ı ’HÎ Ï‰iÎÎfifiÌ ¿Á˘ÀÌ ’fl À¿ı ±ı‰Ì fi◊Ì. Ï‰flÎÀ¿ÿfiÎ_ ’√·Î_fi_ … ºWÀÎ_÷ ·˘. ÏË‹Î·›fiÎ flŸ»ı fiÎfiÎ ¿ÿfiÌeÀÏ’˛LÀ ’ÎÕuÎ ⁄Îÿ ÁÒ›˝fiÎ ÷Õ¿Î‹Î_ Ï¿fiÎflÌ‰Î‚_ ÏË‹±˘√‚÷Î_ ÷ıfi_ ¿ÿ ‹˘À<_ ◊›_ Ë˘› ±ı Â@› »ı. ⁄Ì∞ ’HÎÂ@›÷Î »ı. ÁËı… ‰‘Îflı Õ’ı «Î·÷_ flŸ» ÷ıfiÎ ’Î»·Î ’√Ëo‹ıÂÎ_ ±Î√·Î ’√fiÌ »Î’ ’fl ‹Ò¿ı »ı, …ı‹Î_ flËÌ …÷˘fi∞‰˘ V◊ÎfiŒfl¿ eÀÏ’˛LÀfiı ÁËı…ı ‹˘ÀÌ ¿flÌ ÿı. ±‹¿’√·Î_‹Î_ ÁÎËÏÁ¿˘fiı ±Î_√‚ÎfiÌ »Î’ Ωı‰Î ‹‚Ì fi◊Ì.

µ’fl‰ÎÁfi˘ ’J◊fl @›Îflı¿ ’‰˝÷Ì› œ˘‚Î‰ ’fl ÀM’Î ¬Î÷˘√⁄Õı I›Îflı ±Î‰Ì »Î’ ’ÕÌ Ë˘› ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË. ±Î ÿflı¿Â@›÷Î Ωı ¿ı Áfl‰Î‚ı ÷˘ ±ÏfiÏç÷÷Î … ÁÒ«‰ı »ı, ‹ÎÀıÏË‹‹Îfi‰fi _ ±„V÷I‰ ¿ <ÿfl÷‹Î _ fi Ë˘› ÷˘ ’HÎ·˘¿‹ÎL›÷Î‹Î_ ¿ÿÎ« ·Î_⁄˘ Á‹› À¿Ì flËı‰Îfi_ »ı.à

¨ÀÕÎ/ Crane, ⁄·Õ˘fl, Õ„Q’_√ Àˇ¿ ‰√ıflı ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ ÏÁVÀ‹fiÌ fl«fiÎ ¿ı‰Ì Ë˘› »ı ?

ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ ÏÁVÀ‹fiÌ fl«fiÎ‹Î_ ÷˘ ¬ÎÁ ¿ÂÌ ±Î_ÀÌCÎÒ_ÀÌfi◊Ì, ’HÎ ÷ıfiÎ ÏÁ©Î_÷fiı ·√÷Ì ⁄ı ±√I›fiÌ ⁄Î⁄÷˘ ›Îÿ

flÎ¬‰Î …ı‰Ì »ı. ’Ëı·Ì ±ı ¿ı ’ÎHÎÌ, ÷ı· ¿ı ⁄Ì…\_ √‹ı ÷ı’˛‰ÎËÌ ÿ⁄fiÌ›/compressible fi◊Ì. ÿ⁄ÎHÎ ±Î’Ì ÷ıfiıÁ_¿˘«Ì Â¿Î÷_ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±Î’ı·_ ÿ⁄ÎHÎ ÷ıfiı Á_¿˘«‰ÎfiÎ¿Î›˝‹Î_ ¬’Ì …‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±¿⁄_‘ …‚‰Î› »ı. ⁄Ì∞

‹Ëk‰’ÒHÎ˝ ⁄Î⁄÷ 17 ‹Ì ÁÿÌfiÎ ¡ıL« ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ O·ı≥’ÎV¿·ı Â˘‘Ì, …ıHÎı ±ı‹ …HÎÎT›_ ¿ı ÏÁÏ·LÕfl …ı‰Î ⁄_‘ ’ÎhÎfiÌ ±_ÿfl flËı·Î ’˛‰ÎËÌfiı …ı ÿ⁄ÎHÎ ±’Î› ÷ı ’˛I›ı¿ÏÿÂÎ ÷flŒ ±ıÀ·Î … ’˛‹ÎHÎ‹Î_ ÀˇÎLÁ‹ÌÀ ◊Î› »ı. …\ÿÎÂOÿ˘‹Î_ — ÏÁÏ·LÕflfiÌ ±◊‰Î ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ΩıÕÎ›ı·Î ⁄ÌΩÏÁÏ·LÕflfiÌ ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ ’fl ⁄‘ı ÿ⁄ÎHÎ ÁËı… ’HÎ CÎÀÎÕÎÏ‰fiÎ Áfl¬_ flËı »ı. Á’ÎÀÌfi_ ZÎıhÎŒ‚ ‰‘Îflı Ë˘› ¿ı ±˘»\_,

’HÎ ÿfl «˘flÁ ∫«ı ’ıÿÎ ◊÷Î ÿ⁄ÎHÎ‹Î_ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì.±ËŸ “ÁËı… ’HÎ CÎÀÎÕÎ Ï‰fiÎ” ±ı ÂOÿ˘ «Î‰Ìw’ »ı.

’ÎV¿·fi˘ ÏÁ©Î_÷ ºWÀÎ_÷ ‰Õı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ÕÎ›Î√˛Î‹ fi_. 1…\±˘. ÕÎ⁄Ì ÷flŒfiÎ Ï’VÀfifiı ÿ⁄ÎHÎ ±Î’÷ _ ‰…Ïfi›_ 10Ï¿·˘√˛Î‹fi_ »ı. Ï’VÀfi ÷ıfiÎ ¤Îfl fiÌ«ı ÿ⁄Î›, ±ıÀ·ı ’ÎHÎÌ›Î ÷ı· ¤flı·Î ÏÁÏ·LÕfl‹Î_ ÿÁ Ï¿·˘√˛Î‹fi_ ÿ⁄ÎHÎ …L‹ı »ı

±fiı ÷ı …‹HÎÌ ⁄Î…\fiÎ_ ±ÎÃ ÏÁÏ·LÕfl˘fiı ÀˇÎLÁ‹ÌÀ ◊÷Î_I›Î_ ’HÎ 10-10 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ_ ±ÎÃ ‰…Ïfi›Î_ ÁËı… ±©fl«Õı »ı. ±·⁄kÎ, »ı‰Àfi_ Á_÷·fi √˘Ã‰Î› I›Îflı ¨«Î·ı‰·fiÎ ÕÎ⁄Î Ï’VÀfifiÌ ÷·fiÎ±ı …‹HÎÎ_ ±ÎÃ Ï’VÀfi Œ@÷1 / 8 …ıÀ·Ì ∂K‰˝√Î‹Ì √Ï÷ ’Î‹Ìfiı I›Î_ „V◊fl ◊›Î_ Ë˘› »ı,

»÷Î_ ‹Ëk‰ »ı‰Àı ±ı ‰Î÷fi_ √HÎÎ› ¿ı ’ÎV¿·fi˘ ÏÁ©Î_÷10 Ï¿·˘√Î‹fiÎ ’˛ ıÂflfiı ¿<· 10 É 8 = 80 Ï¿·˘√Î‹fiÎ’˛ıÂfl‹Î_ Œıfl‰Ì fiÎ¬ı »ı. Áfl¬Î ‹Î’fiÎ_ ±ÎÃ ÏÁÏ·LÕflfiı⁄ÿ·ı ±ÎÃ √b_ ‹˘À<_ ±ı¿ ÏÁÏ·LÕfl Ë˘› ÷˘ ’HÎ ÏflSÀ‹Î_Œfl¿ ’Õı fiÏË. ÿÎ. ÷. ¤Îflı ‰ÎËfi˘ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î

ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ …˜¿‹Î_ 1 «˘flÁ ∫«fiÌ (6.45 «˘flÁÁı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·Ì) Á’ÎÀÌ‰Î‚Î Ï’VÀfifi˘ ‹ÎVÀflÏÁÏ·LÕfl 8 «˘flÁ ∫«fi˘ (51.6 «˘flÁ Áı„LÀ‹ÌÀflfi˘)Ï’VÀfi ‘flÎ‰÷Î ‹˘ÀÎ V·ı‰ ÏÁÏ·LÕfl ÁÎ◊ı ΩıÕÎ›ı·˘Ë˘‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·˘.

±Î√Î‹Ì ’Îfiı ÕÎ›Î√Î‹ fi_. 2 ‹Î_ ÿÂÎT›Î ‹ …⁄ ΩıÕÎHÎ‰E«ı ±ı¿‹Î√a/one-way ‰ÎS‰ »ı. ±Î˜≥·fiı ÷ı V·ı‰ÏÁÏ·LÕfl‹Î_ …‰Îfi˘ ‹Î√˝ ±Î’ı »ı, ’HÎ ÷ıfiı ’fl÷ ±Î‰‰Î

µ‹_√ ±ı‹. Á˘·_¿Ì, Áfl÷; flÎ…\ ÀoÕı·, ’˘fl⁄_ÿfl; ‹˙Ï·¿ ’Àı·, Ω‹fi√fl;

±Ï‹÷ ’fl‹Îfl ±fiı Ï¿Âfi flÎ…’flÎ, flÎ…¿˘À; ‘‰· ∞. ’Àı·, √Î_‘Ìfi√fl;fiflıÂ ±ı‹. ¿Î÷Ïfl›Î, ±_@·ırfl; flÎ…ÿÌ’ÏÁ_Ë ±ı‹. ΩÕıΩ, Ω‹fi√fl

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200642

Q

A

Q

A

ÿı÷˘ fi◊Ì. ‹ÎVÀfl ±fiıV·ı‰ ÏÁÏ·LÕfl˘fiÎ_ Ï’VÀfi‰E«ı ¿ÿfi˘ flıÏÂ±˘ 1—8fi˘ »ı, ‹ÎÀı …˜¿ «ÕÎ‰÷˘

Àˇ¿«Î·¿ …ı ÿ⁄ÎHÎ ±Î’ı÷ı Áfl‰Î‚ı ‰‘Ìfiı ±ÎÃ √b_◊Î› »ı. Ï’VÀfifiÌ Á’ÎÀÌ’fl ÿ⁄ÎHÎ ’˛I›ı¿ «˘flÁ∫«ı ÷˘ ±Á·‹Î_ …ıÀ·_Ë˘› ±ıÀ·_ … flËı, ’fl_÷ V· ı‰ ÏÁÏ·LÕflfiÎÏ’VÀfifiÌ Á’ÎÀÌfi_ ZÎıhÎŒ‚ ±ÎÃ √b_ ‰‘ Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ıËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ …˜¿‹Î_ 10 Ï¿·˘√˛Î‹ ÿ⁄ÎHÎfiÎ ≥fi’À ÁÎ‹ı80 Ï¿·˘√˛Î‹ ÿ⁄ÎHÎfi˘ ±ÎµÀ’À ‹‚ı »ı. (V·ı‰ Ï’VÀfifi_

V◊ÎfiÎL÷fl ±ÎÃ‹Î ¤Î√ …ıÀ·_ ◊Î› ±ı ¬w_.) ±Î ’˛ ı„@À¿··Î¤fi_ ºWÀÎ_÷ …Q⁄˘ …ıÀfiÎ 22.9 «˘flÁ ‹ÌÀflfiÌ (247«˘flÁ ŒÌÀfiÌ) Á’ÎÀÌ ‘flÎ‰÷Î Á¿Îfifi_ »ı. …Q⁄˘ ¿·Î¿fiÎ900 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ V’ÌÕı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷_ Ë˘› ±ı ‰¬÷ı ÷ıfi˘’Î›·À ÁÎ‘ÎflHÎ eÀ ’ıÕ· ’fl √‹ı ÷ıÀ· _ Ωıfl ·ÕÎ‰ı ÷˘ ’HÎÁ¿Îfifiı ±_Â¤Îfl ‰Î‚Ì fi Â¿ı, ’fl_÷ ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ ÏÁVÀ‹fiÌËÎ…flÌ‹Î_ ÷ıHÎı ‹ÎhÎ fi∞‰˘ ÿÎ⁄ ±Î’‰Îfi˘ flËı »ı.à

‰Ê˝‹Î_ ÁflıflÎÂ ¿ıÀ·Î ‘Ò‹¿ı÷±˘ ÁÒ›˝fiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ı »ı ?

«˘yÁ ±Î_¿Õ˘ ’ÎÕ‰˘ ‹U¿ı· »ı, ¿ı‹ ¿ı ⁄‘Î ‘Ò‹¿ı÷±˘Áfl¬Î ÀÎ≥‹Àı⁄·fiı ±fi Áfl÷Î fi◊Ì. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ’HÎ÷ı‹fiı ·Î_⁄Ì ‹ÿ÷fiÎ ±fiı À>_¿Ì ‹ÿ÷fiÎ ±ı‹ ⁄ı ¿ıÀı√flÌ‹Î_‰√a¿Ú÷ ¿›Î˝ »ı. ·Î_⁄Ì ‹ÿ÷fiÎ ‘Ò‹¿ı÷ ±˘ ·Î¬˘ ‰Ê˝fiÎ±Î_÷flı ÁÒ›˝fiÌ ⁄Ì∞ ‹·Î¿Î÷ ·ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ »ı¿ ∂ÀÛfiÎ‰Îÿ‚ Á‘Ìfi˘

±Î _À˘ ‹ÎflÌ’Î»Î ±Î‰÷ÎË˘› »ı. À>_¿Ì‹ÿ÷fiÎ ±‹¿‘Ò‹¿ı÷ ±˘fiÌ’˛‰ÎÁ ±‰Ï‘ 200 ‰Ê˝¿fl÷Î _ ‰‘

·Î_⁄Ì Ë˘÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ‹ÎHÎÁfiÌ «Îflı¿’ıœÌ …ıÀ·Î ±ı Á‹›Œ·¿fiı ’HÎ ÁÎ‰ À>_¿˘÷˘ fi √HÎÌ Â¿Î›. ±·⁄kÎ, ‘Ò‹¿ı÷ ±˘fiÌÁ_A›Î ’W¿‚ »ı, ‹ÎÀı ¬√˘‚Ï‰t˘fiı ÿfl

‰Êı˝ ·Î_⁄Ì ‹ÿ÷fiÎ ÁflıflÎÂ ’Î_« fi‰Î‘Ò‹¿ı÷±˘ ‹‚Ì ±Î‰ı »ı, …ı±˘ ±Î√Î‹Ì10 ·Î¬◊Ì 30 ·Î¬ ‰Ê˝ Á‘Ì ŒflÌ ’Î»Îÿı¬Î‰ÎfiÎ fi◊Ì. ±ÎfiÌ ÁÎ‹ı fi‰ ‘Ò‹¿ı÷±˘» ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ±˘»Î Á‹›fiÎ ±Î_÷flı ÁÒ›˝÷flŒ ’Î»Î Œflı »ı, ±ıÀ·ı ’˛Á_√˘’Î÷ ÷ı‹fiÎ_ÿÂ˝fi ◊÷Î_ flËı »ı. Á˙◊Ì À>_¿˘ ’˛‰ÎÁ¿Î‚

Encke fiÎ‹fiÎ ‘Ò‹¿ı÷fi˘ »ı — 3.3 ‰Ê˝fi˘.à

¿E»fiÌ ÏÁfl øÌ¿ fiÎ‹fiÌ ¬ÎÕÌ ⁄Î⁄÷ı ¤Îfl÷ ±fiı ’ÎÏ¿V÷Îfi ‰E«ı CÎÕ˘ Â˘ »ı ? ÏfiflÎ¿flHÎ ¿ı‹ ±Î‰÷_ fi◊Ì ?

ÏÁfl øÌ¿fi˘ ’˛ffi ±ıÀ·˘ ÏÁÏfl±Á »ı ¿ı ±Î’HÎı I›Î_ ÷ı±Î…ı flÎWÀˇÌ› ««Î˝fi˘ ‹t˘ Ë˘‰˘ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ıfiı ⁄ÿ·ıÁ_Áÿ‹Î_ ±fiı Á‹Î«Îfl ‹ÎK›‹˘‹Î_ ±ı ’˛ffifi˘ µS·ı¬ ’HÎ¤ÎB›ı … ◊Î› »ı. ±√Îµ ËÎ∞ ’Ìfl Àı¿flÌfiÎ ±fiı »ÎÕ⁄ıÀfiÎ ‹Î‹·Î‹Î_ ⁄L›_ ÷ı‹ ÏÁfl øÌ¿fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ Áfl‰Î‚ı

·Î«Îfl ¤Îfl÷ı ŒflÏ…›Î÷ fi‹÷ _ Ωı¬‰Îfi_ ◊Î› ±ı Ωı¬‹fi˘›‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ·˘¿˘fiı A›Î· fi◊Ì.

ÏÁflfiÌ ¬ÎÕÌfi˘ CÎÕ˘ ‰Ê˘˝…^fi˘ »ı. ≥VÀ ≥„LÕ›Î ¿o’fiÌfiÎÁıfiÎ’Ï÷ «ÎSÁ˝ fiıÏ’±flı (…‹b_Ï«hÎ) 1842-43 ‹Î_ ÏÁL‘ ∞÷Ì·Ì‘Î ’»Ì ±ı ’˛ÿıÂfiı flÎ…¿Ì›‰ËÌ‰À ’Òfl÷˘ ‹_⁄≥ ’˛ÎL÷ ÁÎ◊ıΩıÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ÏÁL‘fi˘¿Îfl˘⁄Îfl «·Î‰÷Ì V◊ÎÏfi¿ ±_√˛ ı…

Áfl¿Îflı I›Îfl ⁄Îÿ 1915 ‹Î_ ÏÁL‘ ±fiı ¿E» ‰E«ıfiÌÁflËÿfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹fiÁŒÌ ’˛‹ÎHÎı ±Î_¿÷˘ fi¿Â˘ ’˛√À ¿›˘˝.fi¿ÂÎ‹Î_ ÷ıHÎı ÁflËÿflı¬Î ÏÁflfiÌ ¬ÎÕÌfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_ÃÎ ’fl±fl⁄Ì Á‹ƒ ÷flŒ ·_⁄Î÷Î ¬ÎÕÌfiÎ ‹¬ Á‘Ì ÿ˘flÌ--±ıÀ·ı¿ı ¬ÎÕÌfi˘ ÷‹Î‹ Ï‰V÷Îfl ÷ıHÎı ÏÁL‘fi˘ √HÎÎT›˘. ±Îfi˘‹÷·⁄ ±ı ◊Î› ¿ı ¿E»fiÎ_ ‰ËÎHÎ˘ ’˘÷ÎfiÌ … ÷À‰÷a ¬ÎÕÌ‹Î_Ëo¿ÎflÌ Â¿ı fiÏË, ⁄·¿ı ¿Î_ÃÎ fi∞¿ ·Î_√flÌ ’HÎ Â¿ı fiÏË.

ÏÿSËÌfiÌ ±_√˛ı… Áfl¿Îflı Ωı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÁkÎÎ‰Îfl fi¿ÂÎ‹Î_

±ZÎ› ∞. ¤|, ‰Õ˘ÿflÎ; ‰Ìfl¤ƒ ΩÕıΩ, Ω‹-√œ¿Î, Ω‹fi√fl;∞iÎıÂ ÁÌ. ’_«Î·, fi‰ÁÎflÌ; Ï‰ËÎfl ±ıfi. ’Àı·, ‘‹ı˝Â ±ı. ÿ·‰ÎÕÌ ÷◊Î

±Ï‰fiÎÂ ∞. ’_ÕuÎ, fiÏÕ±Îÿ

…√ÿÌÂ ±ı. ’Àı·, ‰jÎÎ·, ±‹ÿÎ‰Îÿ; ’˛zQfi ±ı·. ΩıÊÌ, ’˘fl⁄_ÿfl

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 43

Q

A

ÏÁL‘ ±fiı ¿E» ‰E«ıfiÌÁflËÿ fl ı¬Îfi ı ’ Ò‰ ˝◊Ì’Ïç‹ ÷flŒ flHÎ’˛ÿıÂ ’fl±Î _@›Î ’»Ì Creek /

¬ÎÕÌfiÎ ‹¬ ’ÎÁı ±À¿Î‰ÌÿÌ‘Ì. V‰÷_hÎ÷Î ⁄Îÿ’ÎÏ¿V÷Îfiı ¬ÎÕÌfiÎ ’Ò‰˝Ï¿fiÎflÎfiı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ›ÁflËÿ √HÎ‰Îfi˘ ±Î√˛ËflÎA›˘. ±ÎfiÌ ÁÎ‹ ı¤Îfl÷fi˘ ‰Î…⁄Ì ’˛V÷Î‰±ı »ı ¿ı ¬ÎÕÌfiÎ ‹Ò ‚◊Ì Âw¿flÌfiı ÷ ıfiÎ ‹ ¬ Á‘Ì·_⁄Î÷Ì ‹K›flı¬Îfiı ⁄ı ÿıÂ˘

‰E«ıfiÌ ÁflËÿ √HÎ‰ÌΩı≥±ı. ≥Ï…M÷ ±fiıÁÎµÿÌ ±fl⁄V÷Îfi, ≥flÎfi±fiı Á_› @÷ ±Îfl⁄±‹ÌflÎ÷, Ï⁄ ˛Àfi ±fiı¡ÎLÁ, ¿ıfiıÕÎ ÷◊Î ±‹ıÏfl¿Î,≥LÕ˘fiıÏÂ›Î ±fiı‹·›ıÏÂ›Î, V’ıfi ±fiı‹˘fl˘y˘ ‰√ıflı ÿıÂ˘ ‰E«ıfiÌ ÿÏfl›Î≥ ÁflËÿ ±ı … flÌ÷ı‹K›flı¬ÎfiÎ ‘˘flHÎı fiyÌ ◊›ı·Ì »ı. ±Î‹ »÷Î_ “flÕ÷Î »˘¿flÎfiı

⁄ı CÎÒ CÎflÎ ‹‚ı” ±ı ¿Ëı‰÷‹Î_ ‹Îfi÷Î ’ÎÏ¿V÷Îfifiı ±Î_÷flflÎWÀˇ Ì›ÏÂflV÷˘ ‹_…^fl fi◊Ì. ÏÁfl øÌ¿fiÎ ·√¤√ 650 «˘flÁÏ¿·˘‹ÌÀflfiÎ ÷‹Î‹ …‚Ï‰V÷Îfl ’fl ’˘÷Îfi˘ ¤˙√˘Ï·¿ ÿÎ‰˘∂¤˘ flÎA›Î ’»Ì ÷ıfiı CÎÕÎfi˘ fiÌ‰ıÕ˘ ·Î‰‰ÎfiÌ µ÷Î‰‚

’HÎ fi◊Ì. µ÷Î‰‚ ¤Îfl÷fiı »ı.Ï¿fiÎflÎ◊Ì 200 ÿÏfl›Î≥ ‹Î≥· (370

Ï¿·˘‹ÌÀfl) Á‘ÌfiÌ ¬_ÕÌ› »Î…·ÌfiÎ Á‹ƒfiı¤Îfl÷fiÎ ±Ï‘¿Ú÷ ±ÎÏ◊¿ ZÎıhÎ/Exclusive Eco-

nomic Zone/EEZ ΩËıfl ¿fl÷˘ ÿÎ‰˘ › fi˘ Á‹ZÎfi˘Ó‘Î‰‰Î ‹ÎÀıfiÌ ÕıÕ·Î≥fi 2009 ‹Î_ ’ÒflÌ ◊Î›»ı. (±Î ÕıÕ·Î≥fi ⁄‘Î Á‹ƒ‰÷a ÿıÂ˘fiı ·Î√ ’Õı »ı.) ÷ÎflÌ¬ ‰ÌI›Î ’»Ì ⁄ı ÿıÂ˘ ‰E«ı F›Î_’HÎ ±¬Î÷fiÌ, µ’ÁÎ√flfiÌ ¿ı ¬ÎÕÌfiÌ ‹ÎÏ·¿Ì±_√ı Ï‰¬‰Îÿ «Î· Ë˘› ÷ı Á‹ƒfiı ›fi˘±ı±Î_÷flflÎWÀˇÌ› …‚Ï‰V÷ÎflfiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò¿‰Îfi_fiyÌ ¿› * »ı. ’ÏflHÎÎ‹ı ÏÁfl øÌ¿fi˘ ‹Î‹·˘ 2009fiÎ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ Ωı Ë· fi ◊Î› ÷˘ ¤Îfl÷fiÎı20,10,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰÷˝‹Îfi

±ÎÏ◊˝¿ …‚Ï‰V÷Îfl ±˘fl Ï‰V÷flÌfiı ·√¤√30,00,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ◊Î› ¬fl˘,’fl_÷ ÏÁflfiÌ ¬ÎÕÌ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ’ıÀˇ˘Ï·›‹¿o’fiÌ±˘ ÷ı·¿>‰Î fiÎ¬‰Î ‹ÎÀı ±Î‰ı ¿ı «ÌfifiÎ_Õˇı…fl …ËÎΩı ¬ÎÕÌfiÎ ‹ıÓ√ıÏfi ‘flÎ‰÷Î ¬Õ¿˘¿Îœ‰Î ±Î‰ı ÷˘ ±Î’HÎı ÷ı‹fiı fl˘¿Ì fi Â¿Ì±ı.±˘ÏflVÁÎfiÎ «Î_ÿÌ’fl ¿Î_Ãı ›˘Ω÷Î_ Ï‹ÁÎ≥·˘fiÎ_’flÌZÎHÎ˘fi _ ±fiı lÌËÏfl¿˘ÀÎ◊Ì ·˘L« ◊÷Î_ fl˘¿ıÀ˘fiÌ

¿Î›˝‰ÎËÌfi_ ‹˘ÏfiÀÏfl_√ ¿fl‰Î «Ìfiı ⁄_√Î‚fiÎ µ’ÁÎ√fl‹Î_¿˘¿˘Á ÀÎ’ ’fl ΩÁÒÁÌ ‹◊¿ V◊ÎM›_ »ı, ÷˘ ·U¿flÌ ΩÁÒÁÌ

‹ÎÀı ÷ı ÏÁfl øÌ¿‹Î_ ±ı¿Îÿ …ËÎ… ÷fl÷_ flÎ¬ı ±ı‰_ ’HÎ ¿ı‹fi ⁄fiı ? Ï¿fiÎflÎ ’ÎÁıfiÎ Á‹ƒ‹Î_ ’Îfl¿Î ÿıÂ˘fi˘ ’ıÁÎfl˘±Î‹ ÷˘ ’ÎÏ¿V÷Îfifiı› ¿Ã‰˘ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ıfiı ±ı‰Ì g«÷Îfi◊Ì. ¤Îfl÷fiı ±’Â¿fi ¿flÎ‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı ’˘÷Îfi_ fiÎ¿ ‰Îœ‰ÎËo‹ıÂÎ ÷ˆ›Îfl Ë˘› »ı. ÏÁfl øÌ¿fiÎ ‹Î‹·ı Ï«_÷Îfi˘ ⁄˘Ωı±ı¿·Î ¤Îfl÷fiÎ ‹Î◊ı »ı.à

Ï‰‹ÎfiÌ ‹◊¿fiÎ flfi-‰ı ’fl «Ì÷fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î fi_⁄fl˘ Â_ ÁÒ«‰ı »ı ? ÁflıflÎÂ flfi-‰ı ¿ıÀ·˘ ·Î_⁄˘ Ë˘› »ı ?

M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› µkÎfl ‘˛‰fiı ±fi·ZÎÌ flfi-‰ıfi˘ ’|˘…ıÀ·Î ±_Âfi˘ ¬ÒHÎ˘ fl«ı ÷ı‹Î_ ‰‘‹Î_ ‰‘ 100 …ıÀ·Î M·Á-‹Î≥fiÁfiı ±‰√HÎÌ flÎµLÕ ÏŒ√fl ÷flÌ¿ıfi˘ ±Î_¿Õ˘ flfi-‰ıfiÎ »ıÕı «Ì÷fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ı◊Ì ·ı„LÕo√ ¿fl‰Î ±Î‰÷ÎÏ‰‹ÎfifiÎ ’Î›·À ‹ÎÀı ¿˘¿Ï’ÀfiÎ Ë˘¿Î›_hÎ ‹…⁄ ÷ı ±_Âfi˘

±’Ò‰˝ ¤|, ‰HÎÎ¿⁄˘flÌ ÀÌ.’Ì.±ıÁ.; ∞iÎıÂ ÁÌ. ’_«Î·, fi‰ÁÎflÌ;‹˘≥ ±ı«. ¿’ÎÁÌ, Ï¿flHÎ ·_√ÎÏ‚›Î, Ïÿ·Ì’ ‰˘flÎ, flÎ…\·Î ÏÁÀÌ

á µkÎfl ‘˛ ‰ ÷◊Î ÿÏZÎHÎ ‘˛‰fiÎ ’˛ÿıÂ‹Î_ @›Îflı¿ flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı fl_√⁄ıfl_√Ìaurora/‘˛ ‰’¿ÎÂ ¿ı‰Ì flÌ÷ı µÿ˚¤‰ı »ı ?

¿ı›Ò fl …ı. ’Àı·, ‰Î’Ì Œı@ÀŒÎ¥LÕfl¤Î√—4(’ÎfiÎfi_.7)

á √˛Ë˘fiÌ ‰ø √Ï÷/retrograd motion Â_ »ı ?Ï‰…› ¿ı. ΩıÊÌ, ‹. ¬Ì«Î, ÷Î. ‘ÎflÌ, Ï…. ±‹flı·Ì

“ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.142(’ÎfiÎfi_.48)á ‹fiW›fiÌ µI’ÏkÎ ‰Îfifl˘‹Î_◊Ì ◊≥, ÷˘ ±Î…fiÎ ‰Îfifl˘ ¿ı‹ ‹ÎHÎÁ‹Î_Œıfl‰Î÷Î fi◊Ì ?

±Ïfi· ÂÎË, flLfiÎ’Î¿Û, ±‹ÿÎ‰Îÿ

“ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.96(“Á’flÁ‰Î·”Ï‰¤Î√)á wÏ’›Î ÁÎ‹ı ±√˛√H› ÿıÂ˘fiÌ ¿flLÁÌfi_ ‹ÒS› ÿÂÎ˝‰÷˘ ¿˘Ã˘ ±Î’˘.

ÏÿfiıÂ ¿ı. fiÎ›fl, √˘fl‰Î, ‰Õ˘ÿflÎ “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.141(’ÎfiÎfi_.78)

5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200644

Q

A

›˘B› ‰‚Î_¿ ·ı‰Îfi _¿Î› ±ı¿ÿ‹ ÁËı· _ ⁄fiı.±Î‹ ÷˘ CÎHÎÎ ¬flÎ¿ ıÁ‹Î _ ÏÕ√ ˛ Ì hÎHÎ

±Î_¿ÕÎfiÌ Ë˘›, ’HÎÂ@› ±ıÀ·Ì ‹˘ÀÌÁÎ≥‹Î _ ’ ı≥„LÀ o√¿fl‰ÎfiÌ …wÏfl›Î÷fiıK›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ flfi-‰ı’fl hÎHÎı› ±Î_¿ÕÎfi˘Á‹Î‰ıÂ ¿flÌ Â¿Î›fiÏË. ±Î◊Ì »ıS·Î ÂÒ L›fiı ⁄Î¿Î÷ fl¬Î› »ı. (»ıS·˘ ±_¿ÂÒL› … Ë˘›, ¿ı‹ ¿ı 10-10 fiÎ VÀı’‹Î_ ±Î_¿ÕÎ fiyÌ¿flÎ›Î »ı.) ±ı¿ fi‹Òfi˘ µ’flfiÎ ÕÎ›Î√˛Î‹‹Î_ …\±˘.

’‰fifiÌ ÏÿÂÎfi˘ ·Î¤ ⁄‘Î Á_Ωı√˘‹Î_ ‹‚Ì flËı ±ı ‹ÎÀı⁄ı flfi-‰ı «˘¿ÕÌfiÌ ’ıÀfi˝ ‹…⁄ ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.«_⁄¿Ì› µkÎfl ‘˛‰fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷ı±˘ flÎµLÕ ÏŒ√flfi˘ ¬ÒHÎ˘fl«÷Î fi◊Ì, »÷Î_ ÁÏ‰‘Îfiı ¬Î÷fl ÿflı¿ flfi-‰ıfiÎ ⁄ı› »ıÕÎfiı…ı ÷ı ¬ÒHÎÎfiÌ fi∞¿fi˘ flÎµLÕ ÏŒ√fl ±ıfiÎ›÷ ¿flÎ›˘ »ı.

ÿÎ. ÷. ±„Bfi-‰Î›T›fiÎ flfi-‰ıfiı ±’Î›ı·Î fi_⁄fl˘ 120÷◊Î 300 fiı ⁄ÿ·ı 30 ±fiı 12 »ı. Ï‰‹Îfi ÷ıfiÎ ·ı„LÕo√‰¬÷ı Ëo‹ıÂÎ ÁÎ‹Î ’‰fi‹Î_ ±Î‰ı, ‹ÎÀı ’‰fi Ωı ‰Î›T›-À<-±„Bfifi˘ Ë˘› ÷˘ ¿LÀˇ˘· ÀÎ‰fl Ï‰‹ÎfifiÎ ’Î›·Àfiı 30

fi_⁄flfiÎ flfi-‰ı ÷flŒ ±Î‰‰Îfi_ …HÎÎ‰ı »ı. ±Î_÷flflÎWÀˇÌ›Ï‰‹ÎfiÌ ‹◊¿fi˘ flfi-‰ı ±œÌ◊Ì hÎHÎ Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄˘ Ë˘›»ı. ’Ë˘‚Î≥ ·√¤√ 40 ‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ÷˘ ¬flÌ.à

‘fl÷Ì¿o’ ◊›Î ’»Ì Ï‰iÎÎfiÌ±˘ ÷ıfiÎ µÿ˚¤‰fi_ ¿ıLƒ/ epi-center ¿ı‰Ì flÌ÷ı fiyÌ ¿flı »ı ?

±ıÏ’ÁıLÀfl Â˘‘‰Î ‹ÎÀı Ï‰iÎÎfiÌ±˘ P-wave ÷◊Î S-

wave ¿Ëı‰Î÷Î_ ⁄ı ’˛¿ÎflfiÎ_ ‹˘Ω_ ‰E«ıfi˘ Á‹›√Î‚˘ ‹Î’ı»ı. (P = Primary; S = Secondary.) ⁄Lfiı ‹˘Ω_¤Ò¿o’…L› »ı ±fiı ¤Ò¿o’ ‰¬÷ı «˘÷flŒ ŒflÌ ‰‚‰Î ‹ÎÀı

Q. ±ı¿ CÎfi eÀ Ë‰Îfi_ ‰…fi ¿ıÀ·_ Ë˘› ? Ï⁄Lÿ ±˘Î, ¿ÕÌ; ‹˙Ï·¿ ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ

A. ÁÎ√flÁ’ÎÀÌ±ı 150 Áı„SÂ›ÁfiÎ÷Î’‹Îfiı ‰Î÷Î‰flHÎ 1,013 ‹Ì·Ì⁄ÎflfiÎfi˘‹· ÿ⁄ÎHÎ‰Î‚_ Ë˘› I›Îflı 1 CÎfi eÀ(0.03 CÎfi ‹ÌÀfl) Ë‰Îfi _ ‰…fi 0.0347Ï¿·˘√˛Î‹ ◊Î› »ı.

Q. M≤J‰Ì ’fl Á˙◊Ì ÿ·˝ ¤ ¿<ÿfl÷Ì ÷k‰ ¿› _ ? ÁÎ√fl «˙ËÎHÎ, ›Â ’fl‹Îfl ±fiı Ï‹hÎ˘, ¿E»

A. Á˙◊Ì ±˘»\_ ’˛‹ÎHÎ ‰Î› V‰w’fiÎflÎÁÎ›ÏHÎ¿ ÷k‰ flıÕ˘fifi _ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi˘jÎ˘÷ √HÎÎ÷_ flıÏÕ›‹ ’˘÷ı ÿ·˝¤ »ı. ‰‚ÌÏ¿flHÎ˘IÁ√a flıÕ˘fifi_ ±‘Î˝›W›/half-life

…… Áı¿LÕ˘ …ıÀ· _ »ı, ‹ÎÀı ÷ıfi_ ±„V÷I‰·Î_⁄˘ Á‹› …‚‰Î÷_ fi◊Ì. ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ±fi‹Îfi ’˛‹ÎHÎı ‘fl÷Ì ’fl flıÕ˘fifi˘ ¿<·…J◊˘ ‹Î_Õ 2.4 Ï¿·˘√˛Î‹ »ı.

Q. Ï‰rÂÎ_Ï÷ ÁÎ‹ı Á_¤Ï‰÷ ¬÷flÎfi_ ’‹ÎHÎ ÿÂÎ ‰÷Ì Õ>QÁÕı @·Î ¿‹Î_ ËÎ· ¿ıÀ·Î ‰ÎB›Î »ı ?

‘‰· ∞. ÿıÁÎ≥, fiÏÕ±Îÿ

A. ±√Îµ …ıÀ·_ ±bÏ‰√˛Ëfi_ Ωı¬‹±Î…ı flèÎ_ fi◊Ì, ‹ÎÀı Õ> QÁÕı @·Î˜¿ 11:53

fi˘ Á‹› ⁄÷Î‰ı »ı. 1991 ‹Î_ ÷ı 11:43

fi˘ Á‹› ⁄÷Î‰÷Ì,’HÎ I›Îfl ’»Ì±Î÷_¿‰ÎÿÌ …^◊˘T›Î’¿ …fiÁ_ËÎfl‹ÎÀ ıfiÎ _ ÂjÎ˘‘flÎ‰÷Î_ ◊›Î_ »ı,

±Àı·ı Ï‹ÏfiÀfi˘ ¿Î_À˘ 10 Ï‹ÏfiÀ ¬V›˘ »ı.

Q. ⁄õÎ_ Õ flO⁄Ïfl›Î «Îÿfl »ı ±ı‹ ÁÒ «‰÷Ì ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÌ Ï◊±flÌfiı «¿ÎÁ‰Î ±_÷ÏflZÎ‹Î_ √›ı·Î √˛ıÏ‰ÀÌ ’˛˘⁄- B fi_ Á_ Â˘‘fi ¿ıÀ·ı ’Ë Ó E›_ ?

√˙fl‰ ¿›ÎÕÎ, ◊ÎHÎÎ, ‹_⁄≥; ’˛¿ÎÂ ±ı‹. flÎÃ˘Õ,

flÎ…¿˘À; ÁI›ıfi ±fiı ›Â ±ı‹. ÀÌ·Î‚Î, ‰Õ˘ÿflÎ

A. ŒÎ≥fi· ÏflSÀ «Î· ‰Ê˝fiÎ ±_÷

¤Î√‹Î_ ±Î‰‰Îfi _ »ı. Á_Â˘‘¿˘ ‰«√Î‚ÎfiÎ_÷ÎflHÎ˘ ΩËıfl ¿fl‰Î ‹Î√÷Î fi◊Ì.

Q. “ÁŒÎflÌ”±ı ±_¿ fi_. 136 ‹Î_ ‰HÎ˝‰ı·Ì L›Ò ‰LÕÁ˝ ±Î˜ Œ ‘ ‰SÕÛfiÌ V’‘Î˝‹Î_ ËÎ· ±Ω›⁄Ì …ı‰Î_ ¿›Î_ V◊Î’I›˘ ‹˘¬flı »ı ?

ÿı‰Î_√ ∞. Á‹Õ, ¶Îfl¿Î; fl˘Ëfi Á_CÎ‰Ì, ‹·ÎÕ,

‹_⁄≥; Ï⁄…ıÂ ’Àı·, ÁÎ›HÎ, Ï…. Áfl÷

A. Ï‰rT›Î’Ì ‹÷ÿÎfifiÎ ‘˘flHÎı ±I›Îflı√˘Ã‰Î›ı·˘ ø‹ ’˘÷ı …flÎ ±Ω›⁄ »ı. ±ÎflËÌ ÁÒÏ« — (1) ’˛Î«Ìfi √˛ ÌÁfiÎ ±ı◊ıLÁfiÌÀı¿flÌ ’fl ⁄_‘Î›ı·_ ·U¿flÌ ±fiı ‘ÎÏ‹¿ ¿ıLƒ±ıø˘’˘Ï·Á; (2) ±ÎÂflı 35 ±ı¿fl‹Î_’◊flÎ›ı·˘ V’ıfifi˘ ±SËÎQ⁄˛Î fiÎ‹fi˘

Ï¿S·˘; (3) ¿Q⁄˘ÏÕ›Îfi_ ’flÎ÷fi ‹_Ïÿfl±_√¿˘fl ‰ÎÀ; (4) ‹ı„@Á¿˘fi˘ Ï««ıfi≥IÎ Ï’flÎÏ‹Õ; (5) ⁄˛ÎÏ·fiÎ Ïfl±˘ ”ÿΩfiı≥fl˘‹Î_ ⁄_‘Î›ı· _ ≥Á Ï¬˛V÷fi_ ⁄Î‰·_;(6) ≥ÀÎÏ·fiÎ fl˘‹fi _ ¿˘·˘ÏÁ›‹ ±fiı (7)≥VÀfl ÀÎ’ fiÎ_ ’Ò÷‚Î_. ›ÎÿÌ‹Î_ ÷Î…‹ËÎ·,‘ √˛ıÀ Ï’flÎÏ‹Õ, ±ıÏŒ· ÀÎ‰fl, «ÌfifiÌ‹ËÎfi ÿÌ‰Î· ‰√ıflıfi˘ Á‹Î‰ıÂ ◊÷˘ fi◊Ì.÷Î…‹ËÎ·fi˘ fi_⁄fl ÷˘ »ı¿ 20 ‹˘ »ı.à

’W¿fl Ωı‘ÎHÎÌ, ’˘fl⁄_ÿfl; V‰ÎÏ÷ fiÎ›¿ ÷◊Î ±S’Î ÿıÁÎ≥, Ï⁄Ï·‹˘flÎ;Á˙fl¤ ±ı. ’Îflı¬, CÎÎÀ¿˘’fl, ‹_⁄≥; ±Ïrfi √ ÓÕÏ·›Î, ±‹flı·Ì; Ï‰‹·,

¿<·ÿÌ’, ±∞÷ ±fiı Ï‹hÎ˘, ¿fl«ıÏ·›Î

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 45

Q

A

ÁÎ‹ÀÎ_ … fl‰ÎfiÎ ◊Î›»ı, ’HÎ ÷ı‹fi˘ ‰ı√Áfl¬˘ fi◊Ì. ‰ÎflÎŒfl÷ÌÁ_¿˘«fi ±fiı Ï‰V÷flHÎ

’Î‹÷Î _ P-wavesÁflıflÎÂ 25 Ï¿·˘‹ÌÀfl¨ÕıfiÎ ¤ÒV÷flÌ›’˘’ÕÎ‹Î_ Áı¿LÕÿÌÃ 6.8Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ Õ’ı’˛‰ÎÁ ¬ıÕı »ı, F›Îflı S-waves fiÌ V’ÌÕ’˛Ï÷Áı¿LÕı 3.8 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ±Î◊Ì ¤Ò¿o’ ◊›Î ’»Ì …ı‹‰‘ Á‹› ‰Ì÷ı ÷ı‹ ⁄Lfiı ‹˘Ω_ ‰E«ıfi_ ±_÷fl ‰‘÷_ Ω› »ı.(…\±˘, µ’flfi˘ «ÎÀÛ.) ‹Îfi˘ ¿ı ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ¤˙√˘Ï·¿

Ï‰V÷Îfl‹Î_ ¤Ò¿o’‹Î’¿ ›_hÎ˘ ‘flÎ‰÷Ì ‰ı‘ÂÎ‚Î±˘ ±ı¿‹ı¿◊ÌÁËı… »ıÀı ±Î‰ı·Ì Ë˘›, ÷˘ ÿflı¿fiı ±ı¿‹ı¿◊Ì …\ÿÎ Á‹›ıP-waves ÷◊Î S-waves ’˛ÎM÷ ◊Î› ±ı ÿı¬Ì÷_ »ı. ‹˘Ω_fiÌ

á Ω›fl˘V¿Î˜’ ›_hÎ‹Î_ ÂÌ fl«fiÎ Ë˘› »ı ?∑„I‰¿ ÏhÎ‰ıÿÌ, ¿Ú¤¿˘fi√fl, Áfl÷

“ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.141(’ÎfiÎfi_.79)á ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ flÎ…‘ÎfiÌ ‰Î˜„U√_Àfi DC »ı. ±Î‹Î_ DC ÂOÿfi˘ ±◊˝ Â˘ ?

’Ï÷’Î· flÎ›ΩÿÎ “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.98(’ÎfiÎfi_.61)

á À⁄˘˝ ±ı„L…fifiÌ fl«fiÎ ¿ı‰Î ’˛¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ?«_ƒ¿ÎL÷ ¿ı. ’Àı·, ⁄ÎflÕ˘·Ì, Ï…. Áfl÷ “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.139(’ÎfiÎfi_.41)

á ≥„LÀ√˛ıÀıÕ Áfl¿ÌÀ ±ıÀ·ı ¿ı ‹Î≥ø˘Ï«’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ?ÿÌÏZÎ÷ ±ı«. ÿ˘ÂÌ, flÎ…¿˘À

“ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.143(“Á’flÁ‰Î·”Ï‰¤Î√)á Œufi ’Î‰fl ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î À˘¿Î‹Î¿ fiÎ‹fiÎ ›_hÎfiÌ ÏÕÎ≥fi ¿ı‰Î ’¿ÎflfiÌË˘› »ı ?

ËÎÏÿ˝¿ ’Ì. ‹ÎÏHÎ›Î, ¤Î‰fi√fl “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.134(“Á’flÁ‰Î·”Ï‰¤Î√)

á ⁄‘fi˘ √˛Ë ÁÒ›˝fiÌ ±ÎÀ·˘ fi∞¿ Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ıfiÎ ±‹ ¿ Ï‰V÷Îfl˘fi_L›Òfi÷‹ ÷Î’‹Îfi -1700 Áı„SÂ›Á Ë˘‰Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ ?

fiÌfl‰ ±ıÁ. ÁÎ√fl, «ı÷fi ±ı‹. ÁÎ√fl ÷◊Î ·ÌfiÎ ±ıÁ. ÁÎ√fl, √Î‹ — ÂÌ·, ÷Î. ‹Î_√fl˘‚, Ï…. …^fiÎ√œ

“ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.102(’ÎfiÎfi_.36)á ±◊ÂÎjÎfiÌ º„WÀ±ı d√Î‰˘ ±ıÀ·ı Â _ ?

’Ò‰ı˝ Â ±ı. ’Àı·, CÎÎÀ·˘ÏÕ›Î, ±‹ÿÎ‰Îÿ “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.103(“Á’flÁ‰Î·”Ï‰¤Î√)

á ⁄ÕÛ Œ˚· Â _ »ı ? ±Î fl˘√fi˘ «ı’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı Œı·Î› »ı ?∑÷· ⁄Ì. Âı·÷, CÎ˘ÕÎÁfl, ±‹ÿÎ‰Îÿ; Ï’›Ò Ê ±Îfl. flÎ‰·, Ω‹Ωı‘’fl;

flÏ‰ ±ıfi. flÎHÎÎ, ¤w« “ÁŒÎflÌ”±_¿fi_.144(“⁄fiÎ‰±fiı ⁄ı¿√ÎµLÕ”Ï‰¤Î√)

V’ÌÕ ¬⁄fl Ë˘› I›Îflı ÷ı‹fiÎ ±Î√‹fifi˘ Á‹› ‹Î’Ìfiı±ıÏ’ÁıLÀflfi_ V◊Îfi √HÎÌ ¿Îœ‰_ ‹U¿ı· fi◊Ì.

±Îfl_¤fiÎ P-waves ±fiı ÷ı‹fiÎ ±fi√Î‹Ì S-waves

fiÎ ±Î√‹fi ‰E«ı Á‹›fi˘ …ı ÷ŒÎ‰÷ ’Õı ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı X,Y ±fiı Z ±ı‹ hÎHÎı› ‰ı‘ÂÎ‚Î±˘ ±ıÏ’ÁıLÀflfi_ ¤˙√˘Ï·¿±_÷fl ÷Îfl‰ı »ı. ±Î‹Î_ ÁÎÿÌ ÏhÎflÎÂÌ ‹Î_Õ‰Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞‰Î÷ fi◊Ì. (÷ŒÎ‰÷ Ωı ±ÎÀ·Ì Áı¿LÕfi˘ ’Õu˘ ÷˘ P-waves÷◊Î S-waves ±ÎÀ·Î Á‹› ’Ëı·Î_ ÁÎ‹ÀÎ_ fl‰ÎfiÎ_ ◊›Î_Ë˘‰Î_ Ωı≥±ı ±fiı ‹˘Ω_fi˘ ‰ı√ Ωı ±‹¿ Ë˘› ÷˘ ÷ı‹HÎı±ıÀ·Î Á‹›‹Î_ ÷‹¿ ±_÷fl ¿ÎM›_ Ë˘‰_ Ωı≥±ı.) ÿflı¿‰ı‘ÂÎ‚Î ÏhÎflÎÂÌ ¶ÎflÎ ±ıÏ’ÁıLÀflfi_ ‹ÎhÎ ±_÷fl ΩHÎÌ Â¿ı»ı. ÏÿÂÎ fiÏË. ’fl_÷ ÏÿÂÎ ÷› ¿fl‰Îfi_ ’HÎ ‹U¿ı· fi◊Ì.µ’flfiÌ ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ÿÂÎT›Î ‹ …⁄ ±_÷flfiı ÏhÎF›Î √HÎÌ hÎHÎı›

‰ı‘ÂÎ‚ÎfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÿ˘flı·Î_ ‰÷˝‚˘ F›Î_ ±ı¿‹ı¿fiı »ıÿıI›Î_ ¤Ò¿o’fi_ ±ıÏ’ÁıLÀfl Ë˘› »ı. ÕÎ≥ ΩHÎ‰Î‹Î_ ’HÎ ¬ÎÁ÷¿·ÌŒ fi ’Õı, ¿ı‹ ¿ı ¨ÕÎ≥ …ı‹ ‰‘Îflı ÷ı‹ ⁄Lfiı Ω÷fiÎ_‹˘Ω_ «˘yÁ ÿflı ‰‘ Õ’ ÿÎ¬‰ı »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı1,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨Õı P-waves fiÌ Õ’ ’˛Ï÷Áı¿LÕı10.2 Ï¿·˘‹ÌÀfl ±fiı S-waves fiÌ V’ÌÕ 5.7 Ï¿·˘‹ÌÀflË˘› »ı. ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ±ı flÌ÷ı ¤Ò ¿o’ÂÎjÎfiÎ ÏÕÀı„@À‰ ¿ËÌÂ¿˘, »÷Î_ ¤Ò¿o’fiÌ ±Î√ÎËÌ ¿fl‰Ì ÷ı‹fiı ‹ÎÀı Â@› fi◊Ì.à

’Ì‰ÎfiÎ ’ÎHÎÌfiı ∞‰Îb‹@÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ @·˘Ïflfi ÂÎ ‹ÎÀı ‰’flÎ› »ı ?

’˛I›ı¿ CÎfi Áı„LÀ‹ÌÀflı 0.00295 √˛Î‹ ‰…fi ‘flÎ‰÷˘@·˘Ïflfi ‰Î› rÎÁ‹Î_ Ω› ÷˘ ıflÌ »ı, F›Îflı ’ÎHÎÌ‹Î_ ÷ı⁄˜@ÀÌÏfl±Î ’fl …\ÿÌ flÌ÷ı CÎÎ÷¿ ±Áfl ¿flı »ı. ±Î ‰Î›fi˘

’flÎ√ ⁄Î’Õ, ÂÎ_Ï÷·Î· ’Àı· ±fiı fiÌÏ÷fi¿<‹Îfl Á˘fiÌ, ⁄Î›Õ, Ï….ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; Ï‹ÏËfl ±fiı Ï‹Ï·Lÿ ‹Ëı÷Î, ¿Î_Ïÿ‰·Ì (’Ò‰˝), ‹ _⁄≥

5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200646

Q

A

Q

A

ÿflı¿ flıb @·˘ÏflfifiÎ ⁄ı ±bfi˘ ⁄fiı·˘ »ı, ’HÎ ±Î„@Á…fifi˘±b ÷ı‹Î_ fi◊Ì. ’ÎHÎÌ ÁÎ◊ı ¤Y›Î ⁄Îÿ ±ı¿ @·˘Ïflfi ±b @·˘flÎ≥Õfi˘ ±Î›fi fl«ı »ı. ⁄ÌΩı ±b ’ÎHÎÌ ÁÎ◊ı flÎÁÎ›ÏHÎ¿’˛Ï÷Ïø›Î ¿flÌ ËÎ≥’˘@·˘flÁ ±ıÏÁÕ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı, …ı

±˘„@ÁÕÎ≥Ï_√ ±ı…LÀ »ı--±ıÀ·ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ Á_Á√˝‹Î_±Î‰÷Î ’ÿÎ◊˝fiÎ ≥·ı@Àˇ˘LÁfiı ÷ı ¬ıÓ«Ì ·ı »ı. ±Î √HÎ‘‹˝fiÎΩıflı ÷ı ⁄@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ¿˘ÊfiÌ ÿÌ‰Î·fiı ø‹Â— fiWÀ ¿flı, ±ıÀ·ı⁄Î›˘·˘Ï…¿· Ïø›Î ±À¿Ì …÷Î_ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î Q≤I› ’Î‹ı »ı.à

¤Îfl÷fiÌ ’Î·Î˝‹ıLÀı ¿›Î ÂOÿ˘fiı Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ› ΩËıfl ¿›Î˝

»ı ? ±Î ’˛◊Î ⁄ÌΩ ·˘¿ÂÎËÌ ÿıÂ˘‹Î_ ’HÎ »ı ?

‰Î÷‰Î÷‹Î_ ‘Î_‘· ‹«Î‰÷Î ±fiı @›Îflı¿ ‹ÎflÎ‹ÎflÌ ’fl±Î‰Ì …÷Î Á_ÁÿÁP›˘ ’ÎÁı ±’ıZÎÎ fl¬Î› »ı ¿ı ’Î·Î˝‹ıLÀfiÌ√Ïfl‹Î …‚‰Î› ±ı ‹ÎÀı ÷ı±˘ (¤ÎB›ı … ◊÷Ì) ÂÎ_Ï÷’Ò‰¿fiÌ««Î˝ ÿflQ›Îfi ’HÎ ¿ıÀ·Î¿ ±HÎ»Î…÷Î ÂOÿ˘ fi ⁄˘·ı. ±ÎÂOÿ˘fiı Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ›/unparliamentary ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_±ÎT›Î »ı, …ı‹fiÌ ·Î_⁄Ì ›ÎÿÌ‹Î_ ‹ÎhÎ ±’ÂOÿ˘fi˘ Á‹Î‰ıÂ◊Î› »ı ±ı‰_ fi◊Ì. ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ‰Î_‘Î…fi¿ fi …HÎÎ› ÷ı‰ÎÂOÿ˘ ’HÎ “Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ›”fiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò@›Î »ı.

±‹¿ Á_ÿ¤˝‹Î_ joke/‹Ω¿, liar/…^ßÎ⁄˘·˘, laughing

stock /ËÎ_ÁÌ’ÎhÎ, rubbish/‰ÎÏË›Î÷, thief /«˘fl, white

lie/ÁŒıÿ …^Ã ‰√ıflı Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ› ÂOÿ˘fi˘ ’˛›˘√ ¿ÿÎ«±fiÏ«÷ fiÌ‰Õı, ’fl_÷ 1981 ‹Î_ ’Î·Î˝‹ıLÀı ÃoÕÎ Ï‰√˛Ë‹ÎÀıfiÎ Cold War ÂOÿ’˛›˘√fiı ’HÎ Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ› ÃflÎT›˘±fiı 2002 ‹Î_ Á˘Ïfi›Î √Î_‘Ì ‹ÎÀı ‰’flÎ›ı·Î foreign-

born ÂOÿfiı ’Î·Î˝‹ıLÀfiÌ ¿Î›˝‰ÎËÌfi˘ ·ıÏ¬÷ flı¿˘ÕÛ fi˘Ó‘÷Ì‰¬÷ı ¿ÎœÌ fiÎ¬‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. (Á˘Ïfi›Î √Î_‘Ìfi˘ …L‹Ï‰ÿıÂ‹Î_ fiË˘÷˘ ◊›˘ ÷˘ @›Î_ ◊›˘ Ë÷˘ ?) fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı

shame ±fiı unfortunate ÂOÿ˘ ’Î·Î˝‹ıLÀflÌ √HÎÎ÷Î fi◊Ì,»÷Î_ Á_ÁÿÁP›˘ ·˘¿Á¤Î‹Î_ ‘Î_‘·ı «Õı I›Îflı V’Ì¿fl ’˘÷ı÷ı‹fiÌ √ıfl‰÷˝c_¿ ‹ÎÀı @›Îflı¿ ±ı ÂOÿ˘ ‰Î’flı »ı.

ÏËÀ·fl, √˘ÕÁı, ÏË‹·fl, √˘⁄ıSÁ ‰√ıflı ÂOÿ˘ ’HÎ Á_Áÿ‹Î_

’˛Ï÷⁄_Ï‘÷ »ı. ±ı¿oÿflı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ›ÎÿÌ ±I›_÷ ·Î_⁄Ì »ı.±ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì ¿ı Á_Áÿ ¤‰fiı ’˛√À ¿flı·_ ÷ıfi_ Unparlia-

mentary Expressions ±ı‰Î ÂÌÊ¿‰Î‚ _ ’ V÷¿ 900 ’ÎfiÎ_Á ‘Ì ’◊flÎ› »ı. ±·⁄kÎ, wÎ. 850 fiÌ Ï¿o‹÷fiÎ ±ı ’ V÷¿‹Î_L›Ò Ï·ıLÕ, ¿ıfiıÕÎ, ÏÁ_√Î’fl, ±Î˜VÀˇıÏ·›Î ‰√ıflı ·˘¿÷Î_ÏhÎ¿ÿıÂ˘fiÎ Ï⁄fiÁ_ÁÿÌ› ÂOÿ˘fiı ’HÎ Á‹Î‰Ì ·ı‰Î›Î »ı.à

ÀıÏ·Ï‰fi ¿Î›˝ø‹˘fiÎ TRP ¿ı‰Ì flÌ÷ı fiyÌ ◊Î› »ı ?

‹˘⁄Î≥· Œ˘fi ÁÏ‰˝Á …ı‰Ì Áı‰Î±˘ ’Ò flÌ ’ÎÕ÷Ì ÷ı‹…‹˘Àfl ÁÎ›¿· …ı‰Ì ±fiı¿ ’˛˘Õ@À˚Á ⁄fiÎ‰÷Ì ¤Îfl÷Ì›¿o’fiÌ±˘ ±Î’HÎı I›Î_ ÀÌ. ‰Ì. «ıfi·˘fiı ‰Êı˝ÿËÎÕı wÎ. 5,000¿fl˘ÕfiÌ ΩËıfl¬⁄fl˘ ±Î’ı »ı. Ï‰ÂıÊ ·˘¿Ï’˛› ¿Î›˝ø‹˘‹Î_’˘÷ÎfiÌ ΩËıfl¬⁄fl˘ ±Î’‰Îfi_ ÷ı±˘ ÁËı…ı ‰‘ ’Á_ÿ ¿flı,±ıÀ·ı TAM/Television Audience Measurement

÷◊Î aMAP/Audience Measurement & Analytics

(P) Ltd. …ı‰Ì ‹ÌÏÕ›Î ±ı…LÁÌ±˘ …ı ÷ı ¿Î›˝ø‹˘ Ωı÷Î’˛ıZÎ¿˘fiÌ ‹˘…HÎÌfi˘ (‰ÎÏÊ˝¿ wÎ. 25 ¿fl˘Õfi˘) Ï‰ÏÂWÀÏ⁄fiıÁ «·Î‰ı »ı. µI’Îÿ¿˘fiı, ÁËÎflÎ …ı‰Ì ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√¿o’fiÌ±˘fiı ÷◊Î ΩËıfl¬⁄flfiÌ ±ıL…ÁÌ±˘fiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎÁ‰ı˝ZÎHÎfi˘ ÕıÀÎ ‰ı«ı »ı.

Á‰ı˝ZÎHÎfiÌ ’©Ï÷ Ωı ¿ı ⁄Ë Á_÷˘Ê¿Îfl¿ fi◊Ì. µÿÎËflHÎ÷flÌ¿ı aMAP ±ı…LÁÌ±ı ¤Îfl÷fiÎ_ 14 ÂËıfl˘‹Î_ 2,000ÀıÏ·Ï‰fi ÁÎ◊ı ±fiı TAM ±ı…LÁÌ±ı 73 ÂËıfl˘‹Î_4,800 ÀıÏ·Ï‰fi ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÌÀfl˘ ΩıÕuÎ_ »ı, …ı±˘ ÷ı

ÀıÏ·Ï‰fi ’fl Ωı‰Î÷Î ¿Î›˝ø‹˘fi_ ‹˘ÏfiÀÏfl_√ ¿flı »ı. ⁄Ì∞÷flŒ ¤Îfl÷‹Î_ ÀıÏ·Ï‰fifiÌ Á_A›Î 6.2 ¿fl˘Õ◊Ì ±˘»Ì fi◊Ì,±ıÀ·ı ‹ÌÀfl‰Î‚Î ◊˘ÕÎ¿ ËΩfl ÀıÏ·Ï‰fi ÁıÀ˚Á ’fl Ωı‰Î÷Î¿Î›˝ø‹˘ ÿıÂ¤flfiÎ ⁄ÌΩ ¿fl˘Õ˘ ’˛ıZÎ¿˘‹Î_ ±ıÀ·Î … ·˘¿Ï’˛›Ë˘› ±ı‰_ ……‹ıLÀ ⁄Î_‘Ì Â¿Î› fiÏË. «Ò_ÀHÎÌ ’Ëı·Î_fiÎ±˘Ï’Ïfi›fi ’Î˜·fiÌ …ı‹ ÀıÏ·Ï‰fi flıÏÀo√ ’˘≥LÀ/TRP

¶ÎflÎ ±‹¿ ¿Î›˝ø‹˘fiÌ ·˘¿Ï’˛›÷Îfi˘ ‹ÎhÎ ◊˘Õ˘CÎHÎ˘ ±_ÿÎ…‹‚Ì Â¿ı »ı.à

fi‰fiÌ÷ √F…fl, ’ÂÎL÷ ‹ÎHÎı¿ ±fiı Ï‹hÎ˘, ‰S·¤Ï‰zÎfi√flÿÂ˝fi ¿ı. flÎ‰·, …^fiÎ√œ; ’flıÂ ’Ì. ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ¤Î√˝‰ ±Îfl. ΩıÊÌ,

…^fiÎ√œ; …› ÂÎË ±fiı ’ÎÏ◊˝‰ ÏhÎ‰ıÿÌ, ±‹ÿÎ‰Îÿ; ÏfiÏ¿÷Î, ‘˘flÎ∞;ÏËflıLƒÏÁ_Ë ⁄ÎflÌ±Î, ‹. √·÷ırfl ‹ËÎÿı‰, Ï…. ¬ıÕÎ; ËÏfl¿ÚWHÎ ⁄Ì. …ıÃ‰Î,

‹Ë‰Î; ’Ï◊¿ ⁄Ì. ‰Ïfl›Î, ¤Î‰fi√fl; ∞÷ıLƒ ‰ÁÎ‰ı, ¬Î⁄ÿÎ, Ï…. Áfl÷;

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 47

Q. √…flÎ÷‹Î_ ‰L›∞‰˘fiÎ_ ±P›ÎflH›˘ ÷ı‹… fiıÂfi· ’Î¿Û ¿ıÀ·Î_ »ı ? Áfl÷Îfi∞ ⁄Ì. ÃÎ¿˘fl, CÎ‹Õ, ÷Î. ÏÁ©’fl, Ï…. ’ÎÀHÎ;

fiÌfl‰ ±ıÁ. Á˘fiÌ, ’ÎÀHÎ

A. ±P›ÎflH›˘ fiÎfiÎ_-‹˘ÀÎ_ ‹‚Ìfiı 22 »ı,…ı‹fi_ ¿<· ZÎıhÎŒ‚ 16,600 «˘flÁÏ¿·˘‹ÌÀfl »ı. ±Î ÏÁ‰Î› 480 «˘flÁÏ¿·˘‹ÌÀflfiÎ_ 4 fiıÂfi· ’Î¿Û »ı.

Q. ÂÏfi ¿ÿ‹Î_ M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ CÎHÎ˘ ‹˘À˘ »ı,»÷Î_ ÷ıfiÌ CÎfi÷Î ±˘»Ì Ë˘‰Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ?

Ï‰…› ‰CÎÎÏÁ›Î, ⁄Î’fi√fl, ±‹ÿÎ‰Îÿ

A. ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ …L‹ ‰¬÷ı ¤Îflı ÷k‰˘fi˘ÁÒ›˝ ÷flŒ ¤flÎ‰˘ ◊›˘, ±ıÀ·ı Ïfi¿À‰÷a √Ë ⁄ ‘ ’˛I›ı¿ CÎfi ‹ÌÀflı ÁflıflÎÂ 5,430Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·Î ‰…fifi˘ ⁄L›˘. ÂøfiÌ±fiı M≤J‰ÌfiÌ CÎfi÷Î ’HÎ ±fiø‹ı 5,240Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ±fiı 5,515 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ‹Î÷⁄fl ±Î_¿Õı ’Ë Ó«Ì, ’fl_÷ √ v ±fiı ÂÏfi

…ı‰Î ÿÒ flfiÎ √˛Ë˘ ‹A›I‰ı Ë‚‰Î_ ‰Î›÷k‰˘‰Õı … ⁄L›Î. ±Î ¿ÎflHÎÁfl √v ’˛I›ı¿ CÎfi‹ÌÀflı 1,330 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı, F›ÎflıÂÏfifiÌ CÎfi÷Î ÷˘ ‹Î_Õ 960 Ï¿·˘√˛Î‹ »ı.

Q. ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiÎ fi_⁄fl˘ Ëo‹ıÂÎ 9 fiÎ ±_¿ ÁÎ◊ı ¿ı‹ Âw ◊Î› »ı ? rı÷Î √œ‰Ì, ¤Î_Õ<’, ‹ _⁄≥; ’˛ÿÌ’ fiÎHÎÎ‰ÀÌ, ±‹ÿÎ‰Îÿ

A. ±Î’HÎı I›Î_ 1 ‰Õı Âw ◊÷Î fi_⁄fl˘±√I›fiÌ Áı‰Î±˘ ‹ÎÀı ±fiı 0 ÁÎ◊ı

±Îfl_¤Î› ÷ı fi_⁄fl˘ ±ıÁ.ÀÌ.ÕÌ. ¿˘Õ ‹ÎÀı±fiÎ‹÷ »ı. ⁄Î¿ÌfiÎ ÀıÏ·Œ˘fifiı 2 ◊Ì 8Á ‘ÌfiÎ ±_¿˘ ŒÎ‚‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ·Î≥fi‰‘ ’Õ÷˘ Á‹› fl˘¿Î›ı·Ì fi flËı ±ı ‹ÎÀı

ÀıÏ·Œ˘fi¬Î÷Î±ı 9 fi˘ ÏŒ√fl ⁄fiı I›Î_ Á ‘ÌÀÎY›˘, ±ıÀ·ı ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiÎ ¤Î√ı »ı‰Àı±ı … ÏŒ√fl ±ÎT›˘.

Q. ÀÌ.‰Ì.fiÎ ¿Î›˝ø‹˘‹Î_ Ωı‰Î ‹‚÷Î ‰Î≥SÕ ·Î≥ŒfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ @›Îflı¿ ’˘Àı ⁄· ±ıLÀıfiÎ ’¿ÕÌfiı ÷ı‹… ¿Îfi ’fl ËıÕŒ˘fi ’ËıflÌfiı ÂÌ ‹ÎÏË÷Ì ±ı¿ÃÌ ¿fl÷Î Ë˘› »ı?

Ï‰…› ±ı‹. ‹Ëı÷Î, flÎ…¿˘À

A. ±ıLÀıfiÎ Ωı ÀıÏ·Ï‰fifiÌ yagi …ı‰Ì

ÁÏ‚›ÎÿÎfl Ë˘› ÷˘ ΩHÎ‰_ ¿ı ÏfiWHÎÎ÷˘À ˇ ı Ï¿ o√ ‹ÎÀ ı ±‹¿ ’˛ÎHÎÌfiı ±√Îµ

’ËıflÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î Ï‹Ïfi ÀˇÎLÁ‹ÌÀflfiÎ_flıÏÕ±˘ ÏÁBfi·˘ Ì·Ì flèÎÎ »ı. flıÏÕ±˘‹˘Ω_fiı ⁄ÿ·ı ±Ï÷ ‹_ÿ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_√˛ËHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ fiÎfiÎ ¿ÿfiÌ

’ıflÎ⁄˘Ï·¿ ÏÕÂ ±ıLÀıfiÎ ‰Î’flı »ı.

Q. ¤Ò ÷¿Î‚fiÌ …ı‹ Â_ Ë∞ ’HÎ ‘fl÷ÌfiÎ ¤ÒV÷flÌ› ’˘’ÕÎ ·Î‰Î ’fl Áfl¿Ì flèÎÎ »ı?

∞iÎıÂ ÁÌ. ’_«Î·, fi‰ÁÎflÌ

A. Ï‰Ï‰‘ ¬_Õ˘fiÎ ‘Ì‹Î V◊‚ÎL÷flfi˘(±_√˛ı∞‹Î_ continetal drift ¿Ëı‰Î÷˘)¤Ò V÷flÌ› ø‹ ±Î…ı ’HÎ «Î· »ı ±fiı ⁄ÌΩ_·Î¬˘ ‰Ê˝ Á‘Ì «Î· flËı‰Îfi˘ »ı. ±ÎÏ¡¿Î÷◊Î ±ıÏÂ›Î ’Ò ‰˝ ÷flŒ ±fiı ⁄ı› ±‹ıÏfl¿Ì¬_Õ˘ ’Ïç‹ ÷flŒ Áfl¿ı »ı. V’ÌÕ Ωı ¿ı‰ÊfiÎ 10 Áı„LÀ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ fi◊Ì.

Q. ±_÷ÏflZÎ‹Î_ ËÎ· ¤Îfl÷fiÎ ¿ıÀ·Î µ’√˛Ë˘ ¿Î›˝fl÷˚ »ı ? ¿S’ıÂ ¿Î·Î‰ÏÕ›Î ±fiı Ï‹hÎ˘, ±Ï·›Î ⁄ÎÕÎ; ¤fl÷ ›Îÿ‰

±fiı Ï‹hÎ˘, «˘fl‰ÎÕ, Ï…. …^fiÎ√œ; flËÌ‹ ±ı. O·˘«,

≥¿⁄Î· ∞. ¬·ÌŒÎ, ¿ÎÃÌ; fiıË· √Ï·›Î‰Î·Î, Áfl÷

A. ≥LÁıÀ ÏÁÏflfiÎ ¿<· 9 ÁıÀı·Î≥À »ı.µ’flÎ_÷ ¿ÎÀ˘ÁıÀ ±fiı Ëı‹ÁıÀ ‘˛ ‰Ì› ¤‹HÎ-¿ZÎÎ‹Î_ »ı. ±Î ÏÁ‰Î› 6 ÁıÀı·Î≥À Ïfl‹˘ÀÁı„LÁ_√fiÌ f≤_¬·ÎfiÎ »ı. Ï‰rfi_ Á˙◊Ì ‹˘À< _

Ïfl‹˘À Áı„LÁ_√ fiıÀ‰¿Û ¤Îfl÷fi _ »ı. ±‹ıÏfl¿Î’HÎ ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ¤Îfl÷fiÌ ⁄fl˘⁄flÌ ¿flÌÂ¿ı ÷ı‹ fi◊Ì. ≥Áfl˘fiÎ Á_Â˘‘¿˘ ËÎ· ⁄ÌΩÁÎ÷ µ’√˛Ë˘ ⁄fiÎ‰Ì flèÎÎ »ı.

Q. ‰Î˜ SÀı…fiÌ Á_iÎÎ V »ı ±fiı flıÏVÀLÁfiÌ Á_iÎÎ ’HÎ ÷ıfiÎ À>_¿ÎZÎflÌ ·ı⁄· ÷flÌ¿ı R »ı,÷˘ ¿flLÀfiÌ Á_iÎÎ I ¿ı‹ ?

fiflıÂ ±ı‹. ‹¿‰ÎHÎÎ, ‰Õ˘ÿflÎ; fi›fi, µ‹ıÂ ÷◊Î

∞÷ıLƒ «˙‘flÌ, ÿo÷ırfl, ‰Õ˘ÿflÎ

A. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı Current ‹ÎÀı Á_iÎÎw’ı‰Î’flÌ Â¿Î÷Î C fi _ 1600 fiÎ ±flÁÎ‹Î_› fl˘’Ì Á_Â˘‘¿˘±ı ’˛¿ÎÂfi˘ ‰ı√ ÁÒ«‰‰Î‹ÎÀı “⁄ÒÏ¿o√” ¿flÌ fiÎA› _ Ë÷ _. ‰ı√±ÁÎ‘ÎflHÎ Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı Swiftness ±ı‰˘‹÷·⁄ ‘flÎ‰÷Î ·ıÏÀfi ÂOÿ Celeritas

fi˘ ÷ı‹HÎı ±Î‘Îfl ·Ì‘˘ Ë÷˘. ¿flLÀfiÌ÷Ì‰˛÷Î/Intensity ÿÂÎ˝‰‰Î ‹ÎÀı I ’Á_ÿ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘.

Q. ±Î’HÎÎ Ï‰‹Îfi‰ÎË¿ …ËÎ… “Ï‰flÎÀ”fiı

¿›Î_ Ï‹ÁÎ≥·˘ ‰Õı ÁF… ¿flÎ› _ »ı ? flÎ¿ıÂ ‰CÎÎÏÁ›Î, ›˘√ıÂ ¤ıÁÎÏHÎ›Î ±fiı Ï‹hÎ˘, ¤ıÁÎHÎ

A. “Ï‰flÎÀ” ‹Ò‚ Ï⁄˛ÏÀÂ …ËÎ… »ı, ±ıÀ·ıÏ⁄˛ÀfifiÎ_ ÁÌ¿ıÀ/seacat fiÎ‹fiÎ_ ±ı„LÀ-±˜fløÎŒ˚ À Ï‹ÁÎ≥·˘ ÁÎ◊ı … ÷ı ¤Îfl÷Ì›fi˙¿Îÿ‚‹Î_ ΩıÕÎ›_ »ı. Ï‹ÁÎ≥·˘fiÌ Á_A›Î·√¤√ 40 …ıÀ·Ì»ı, …ı‹fiı «Îfl-«ÎflfiÎ_ Ò‹¬Î‰Î‚Î _ ⁄ ı·˘L«Á˝ ‹ÎflŒ÷ »˘ÕÌÂ¿Î› »ı. ÁÎÕÎ ’Î_«Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ flıL…‘flÎ‰÷Î ÿflı¿ ÁÌ¿ıÀfi _‰…fi 68 Ï¿·˘√˛Î‹»ı. ·_⁄Î≥ 1.48‹ÌÀfl ±fiı Õ’¿·Î¿fiÎ ±ÎÂflı1,200 Ï¿·˘‹ÌÀfl.à

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200660

effztflif z[,fgff+ effzbffgff+gfl ;f]5fzLsjfH¤Îfl÷Ì› flıS‰ı⁄…ıÀfiÎ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ¿ÿÎ« ’Ëı·Ì ‰Îfl ±ı‰ _ ⁄L› _ »ı ¿ı F›Îflı ‰ÎÏWÎ˝ ¿

fiÎHÎÎ_¿Ì› ¬Î‘fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı flıS‰ı÷_ hÎ±ı ’ıÁıL…fl Àˇıfi˘fiı ⁄ÿ·ı √ÒÕ˚ Àˇ ıfi˘ ’fl ‹˘À˘ ‹ÿÎfl flÎA›˘ ! ‹÷·⁄ ¿ı ’ıÁıL…fl¤ÎÕÎ_ ‰‘ÎflÌfiı ÿıÂfiÌ …fi÷Î ’fl ±ÎÏ◊˝ ¿ ⁄˘Ωı fiÎ¬‰Îfiı⁄ÿ·ı Áfl¿Îflı ¬Î‘fi˘ ¤Îfl √Ò Õ˚ Àˇ ıfi˘ ’fl ·Îÿu˘ ±fiı fiÒ flfiÌ ±Î‰¿ ¶ÎflÎ wÎ.5,000 ¿fl˘ÕfiÌ ±ı@VÀÎ ±Î‰¿ ¿flÌ ¬Î‘fiı Áfl¤fl ¿flÌ ÿı‰Îfi˘ ÏfiHÎ˝› ·Ì‘˘. ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı ’ÎÁı ’˘HÎÎ hÎHÎ

·Î¬ …ıÀ·Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ »ı, …ı±Îı ‰WÎı˝ÿËÎÕı 66,80,00,000 ‹ıÏÀˇ¿ Àfi ‹Î·ÁÎ‹Îfifi_ ¤Îfl÷¤fl‹Î_ ‰Ëfi ¿flÌ fiÒfl’ıÀı wÎ. 36,490 ¿fl˘ÕfiÌ ±Î‰¿ ¿flÎ‰Ì ±Î’ı »ı. ¤Îfl÷fiÎ ±◊˝ ÷_ hÎ‹Î_ ÷ı‹fi˘ ¿ıÀ·˘ ‹˘À˘ ŒÎ‚˘--±fiı »÷Î_ ÷ı‹fiÎ Ï‰Âı ÁÎ‹ÎL› ‹ÎHÎÁ Â_ ΩHÎı »ı ?

ΩHÎ‰Î …ı‰_ CÎb_ ⁄‘ _ »ı. ±ËŸ “Á’fl„@‰”fiÎ ⁄ËÎfiı ΩHÎ …flÎ ±fiı …\±˘ ¿ı ’◊‹ fi…flı ¬Î⁄˘Ï«›Î …ı‰Î ÿı¬Î÷Î Ï‰WÎ›fiı “ÁŒÎflÌ” ¿ı‰˘ Á‹ƒ …ı‰˘ √Ëfi ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı !

∂÷Îw Àıfi˘fiÎ_ fiyÌ ¿flÎ›ı·Î_ 2952 flÎ…‘ÎfiÌ±ı@Á’ ıÁ, 2916 ±Îl‹ ±ı@Á’ ıÁ, 7022 ÿÏZÎHÎ

±ı@Á’ ıÁ, 2474 Á‰ ˝ÿ› ±ı@Á’ ıÁ ‰√ı flı fiÎ‹˘ ÷◊Î fi_⁄fl˘¿ÿÌ ⁄ÿ·Î÷Î_ fi◊Ì, F›Îflı √Ò Õ˚ Àˇ ıfifi˘ ·√¤√ ÿflı ¿ ’‰ÎÁ±√Îµ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ fiÎ‹ ÷◊Î fi_⁄fl ËıÃ‚ ›˘Ω› »ı--…ı‹¿ı ±Î…ı India 15 ÷flÌ¿ı fl‰ÎfiÎ ◊÷Ì ‹Î·√ÎÕÌ ⁄ÌΩ ÁM÷ÎËı±ı … ‹ ¿Î‹ı fi‰˘ ’‰ÎÁ Âw ¿flı ±ı ‰¬÷ı ÷ıfiÌ ±˘‚¬

Zebra 26 Ë˘› ±ı‰_ ’HÎ ⁄fiı. ±Î Ω÷fiÎ_ ·ı⁄·˘ ÂıfiÎ±Î‘Îflı fiyÌ ◊Î› »ı ?à

±Î’HÎı I›Î_ ’ıÁıL…fl˘ ‹ÎÀıfiÌ …ı Àıfi˘ ‹ı·Î flÎ÷ÎfiÏË, ’HÎ ¤ÒflÎ fl_√fiÌ »ı ÷ı ‰ı@›Ò ‹ ⁄˛ı¿fiı ⁄ÿ·ı

±fl ⁄ı¿ ‰Õı ÁF… Ë˘‰Îfi_ Á‹∞ ·ıΩı. ‰ı@›Ò‹ ⁄˛ı¿‹Î_Àˇ ıfifiÎ_ ’ÕÎ_fiÌ Ï¿fiÎflÌ±ı⁄˛ı¿ ÂÒ ›Îfiı ¿ı ÿ|˘ ¤ŸÁÌ ÿı‰Î‹ÎÀı ÂÒ L›Î‰¿ÎÂfi˘ ±Î‘Îfl ·ı‰Î› »ı, F›Îflı ±fl ⁄ı¿‹Î_±ı ¿Î‹ Á_¿˘«Î›ı·Ì Ë‰Î/compressed air ¿flı »ı. ¤Îfl÷Ì›flıS‰ı ’ıÁıL…fl ÕO⁄ÎfiÌ …ı‹ ¤Îfl¬ÎfiÎ_‹Î_ ’HÎ ‰ı@›Ò ‹ ⁄˛ ı¿fiÎV◊Îfiı ±fl ⁄˛ ı¿ √˘Ã‰Ì flËÌ »ı. ±Î ¤Îfl¬ÎfiÎ_fiı ’Ëı·Ì …fi…flı ±˘‚¬Î‰Ì ÿı÷˘ fl_√ ¿›˘ ?

‹Îfi˘ ¿ı fi ‹Îfi˘, ’HÎ ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı±ı Ï‰Ï‰‘

Ï¿Á‹fiÎ ‹Î·fiÌ ËıflŒıfl ‹ÎÀı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı·√¤√ 100 Ω÷fiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ‰√a¿Ú÷ ¿›Î* »ı. CÎHÎÎ_

¬flÎ_fiÌ fl«fiÎ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ »ı. Áfl¬Ì Ë˘› I›Î_ ’HÎ±‹ ¿ ‹Î· ’Ò fl÷ _ ±fiÎ‹÷ fl¬Î›ı·_ ¤Îfl¬Îfi _ ⁄ÌΩ ‹Î·fiÌ

ËıflŒıfl ‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ Ë÷_. Á˙◊Ì ‹Ëk‰’ÒHÎ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ¿ÿÎ«¬Ïfi… ÷ı· ±fiı fiı«fl· √ıÁ …ı‰Ì ’ıÀˇ ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘fiÎ_√HÎÎ›, …ı‹fiÌ √ÒÕ˚ Àˇıfi‹Î_ ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î_ ⁄ı ‰ı√fi˘÷tfi ¬Î·Ì (@›Îflı¿ ‹ÎhÎ ’ÎHÎÌ ¤flı·Î_) Ë˘› »ı. ±Î‰ı√fi˘fiı √ÒÕ˚ Àˇıfi‹Î_ ÁÎ‹ı· ¿fl‰Î ’Î»‚fi˘ Ëı÷ Â˘ ?à

¤Îfl¬ÎfiÎ_ CÎHÎÌ Ω÷fiÎ_ Ë˘› »ı, ±ıÀ·ı …ı ÷ı’˛¿Îfl ‹ …⁄ ÷ı‹fiı …\ÿÎ_ ÷Îfl‰Ì ±fiı ø‹ÎfiÁÎfl

√˘Ã‰Ì ±Î¬Ì √Ò ÕÁ Àıfi fl«‰Ì ±ı ¤Îflı ‹Î◊Î¿>Àfi_ ÷ı‹…Á‹› ‹Î√Ì ·ı÷ _ ¿Î‹ »ı. ±Î ¿Î‹ F›Î_ ËÎ◊ ‘flÎ› ±ı…B›Îfiı ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ ¿Ëı »ı. ¤Îfl÷‹Î_ ·√¤√ 300‹ÎÂ˝Ï·_√ ›ÎÕÛ »ı. Á˙◊Ì ‹˘À< _ ¿›_ ?à

fiÌ«ıfiÎ Œ˘À˘√ÎŒ‹Î_ ⁄÷Î‰ı· _ ÀıL¿fl ‰ı√fi ÿÒ‘fi_»ı. ’ÎçflÎ≥ Õ ÃoÕ<_ ÿÒ‘ ÷ı‹Î_ ¿·Î¿˘ Á‘Ì 40

Áı„SÂ›ÁfiÎ ±ı¿‘ÎflÎ ÷Î’‹Îfiı …‚‰Î› ±ı ‹ÎÀı VÀı≥fi·ıÁVÀÌ·fiÌ ÀÎ_¿ÌfiÎ_ ⁄ı ’Õ ‰E«ı ≥LV›·ıÂfi ¿flı·_ »ı, ±ıÀ·ıflıÏ¡…flıÂfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËÌ fi◊Ì. ±Î Ω÷fiÎ_ Ï‹S¿

ÀıL¿fl˘ ⁄Î¿ÌfiÎ_ ‰ı√fi˘ ¿fl÷Î_ ⁄Ì∞ flÌ÷ı ’HÎ …\ÿÎ_ ’Õı »ı.¿≥ flÌ÷ı ?à

Photo : Pavan Kumar. IRFC

Photo : Alok Patel. IRFC

8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 61

¤Îfl¬ÎfiÎfiÌ ⁄˘…‰ËfiÂ„@÷ ’ÕÎ_fiÌ ΩıÕÌÿÌÃ÷ıfiÎ ’fl ±Î‰÷Î axle load ‹Î_ T›@÷ ◊Î› »ı,

…ı ÁÎ‹ÎL› flÌ÷ı 22 ÀfifiÌ ±ÎÁ’ÎÁfi˘ Ë˘› »ı. V‰Î¤ÎÏ‰¿

»ı ¿ı ‰Ëfi ¿fl‰Î ‹ÎÀıfi˘ ⁄˘Ωı …ı‹ ‰‘ ÷ı‹ ±ı@Á·fiÌÁ_A›Î ’HÎ ‰‘Îflı Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. Á˙◊Ì ‰‘ ±ı@Á· ‘flÎ‰÷ _¤Îfl¬Îfi _ ±Î’HÎı I›Î_ flıS‰ı ’ÎÁı fi◊Ì. ¿≥ ΩHÎÌ÷Ì ¿o’fiÌ±ı÷ı ‰ÁÎT›_ »ı ?à

¤Îfl÷‹Î_ ÁflıflÎÂ √ÒÕ˚ Àˇıfifi_ ‹Î· ÁÏË÷fi_‰…fi ·√¤√ 4,700 Àfi Ë˘› »ı. ±Î Àıfifiı

WDG-2 ’¿Îflfi_ ÕÌ· ±ı„L…fi ¬ı Ó«ı ÷˘ Á‹÷‚ Àˇ ı¿ ’flV’ÌÕfi˘ ±Î_¿ ¿·Î¿fiÎ 68 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ’Ë Ó«ÎÕ‰Î‹Î_

÷ ıfi ı ¬ÎVÁÌ 56Ï‹ÏfiÀ ·Î√ı, ’HÎ Ë‰ıWAG-9 (…‹HÎ˘Œ˘À˘) ¿Ëı‰Î÷Î _≥·ı„@Àˇ¿ ±ı„L…fi˘⁄L›Î_ ’»Ì Àˇıfifi˘ ‰ı√Œ@÷ 17 Ï‹ÏfiÀ‹Î_100 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì’Ë Ó«ÎÕ‰˘ ±Â@› fi◊Ì. „@‰ Ωı ¿ı ÁËı… …\ÿÌ ⁄Î⁄÷fiı·√÷Ì »ı. ¤Îfl÷fiÌ Á˙◊Ì ‰…fiÿÎfl √ÒÕ À ıfifi˘ flı¿˘ÕÛ¿ıÀ·Î Àfifi˘ »ı ?à

±‹ ¿ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ’fl ÷ı‹fi _ ‰…fi ±fiı ¿ı’ıÏÁÀÌ…ı‰Ì ±Î‰U›¿ ‹ÎÏË÷Ì ¤ı√Ì NOT TO BE

LOOSE SHUNTED ±ı Ω÷fiÌ ÁÒ«fiÎ ‹˘ÀÎ ±ZÎflı·¬ı·Ì Ë˘› »ı. ‰‘ ¿flÌfiı ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘fiÎ_ ÀıL¿fl‰ı√fi˘ ’fl Ωı‰Î ‹‚÷Ì ±ı ÁÒ «fiÎfi˘ ±◊ Â˘ ?à

¤Îfl÷Ì› flıS‰ıfiÎ √ÒÕ˚ ÀˇÎÏŒ¿ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î_Freight Chief, CARTRAC Super Link,

Con-Raj, Shalimar Special, CONTRACK ‰√ıflı fiÎ‹˘‰E«ı ÂÌ ⁄Î⁄÷fi_ ÁÎQ› »ı ? ±ı … flÌ÷ı Ahmedabad

Arrow ±ıÀ·ı Â _ ?à

¤Îfl÷Ì› fl ıS‰ıfiÎ _ ±ÎÂflı 2,80,000¤Îfl¬ÎfiÎ _±ı 2005 fiÎ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi

66,80,00,000 ‹ıÏÀ¿ Àfi ‹Î·fiÌ ËıflŒıfl ¿flÌ. ±·⁄kÎ,

⁄‘Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ flıS‰ıfiÌ ‹ÎÏ·¿ÌfiÎ_ fi◊Ì. ÿÎ. ÷. ¿LÀı≥fifl¿˘’˘˝flıÂfi ±Î˜Œ ≥„LÕ›Î/CONCOR fiÎ‹fiÎ Áfl¿ÎflÌÏfi√‹ ’ÎÁı Œ@÷ Á’ÎÀ ÷Ï‚› _ ‘flÎ‰÷Î_ ±fiı Œ·ıÀ ¿Îfl

÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î_ ËΩfl˘ ¬S·Î_ ‰ı√fi˘ »ı, …ı‹fiÎ ’fl‹Î· ¤flı·Î_ ÁÌ·⁄_‘ ¿LÀı≥fiÁ √˘Ã‰‰Îfi_ ¿Î‹ ⁄Ë ◊˘ÕÎÁ‹›‹Î_ ±ÎÀ˘’Ì Â¿Î› »ı. ¨ÀÕÎ/crane ‰Õı ¿LÀı≥fiÁfiıµ÷ÎflÌ ·ı‰Î‹Î_ ’HÎ Î˘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı Àˇıfi⁄ÌΩ ŒıflÎ ‹ÎÀı ‰Ëı·Ì ‹ @÷ ◊Î› »ı. ¿LÀı≥fiflÎ≥ Õ ‹Î·fi˘…J◊˘ Àfi‹Î_ fiÏË, ’fl_÷ TEU ‹Î_ ‹Î’‰Îfi˘ ‘Îfl˘ »ı.’Ïfl‰ËfifiÌ ¤ÎÊÎ‹Î_ TEU ±ıÀ·ı Â_ ?à

flıS‰ıfiÎ_ Àı„@fi¿· ’ÎÁÎ_‹Î_ …ı‹fiı Ïÿ·«V’Ì Ë˘›÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı …\ÿÌ „@‰ ’V÷÷ »ı. ∂¤ı·Ì √Ò Õ˚

Àıfifiı µ’ÎÕ÷Î ’Ëı·Î_ ±ı„L…fi ÕÎ≥‰fl ÷ıfiı ±ı¿Îÿ ‹ÌÀflÁ‘Ì Ïfl‰Á‹Î_ ·ı »ı. ±Î‹ ¿fl‰Î ’Î»‚fi˘ Ëı÷ Â˘ ?à

Ï‰Ï‰‘ Ω÷fiÎ_ ‰ı√fi˘fiı ±Î’HÎı I›Î_ ¿ıÏ’À··ıÀÁ‹Î_ À> _¿ÎZÎflÌ fiÎ‹˘ ±’Î›Î »ı, …ı‹fiÌ Á_A›Î

100 ¿fl÷Î_ ±˘»Ì fi◊Ì. ±ËŸ BOXN, BCNA ÷◊ÎBOBRN ±ı‹ hÎHÎ …\ÿÌ fl«fiÎ‰Î‚Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_fiÌ ÷Á‰Ìfl˘fl… ¿flÌ »ı. ±Î hÎHÎı›fiÎ_ fiÎ‹˘‹Î_ ±Î‰÷Î ‹Ò‚ÎZÎfl˘fi˘±◊ Â˘ ? …‰Î⁄ ¬⁄fl fi Ë˘› ÷˘ ±iÎÎfifiı V‰Î¤ÎÏ‰¿√HÎΩı, ¿ı‹ ¿ı ÂOÿ˘ flıS‰ı¬Î÷ÎfiÎ ’ÎÏfl¤ÎÏÊ¿ ¿˘ÊfiÎ »ı.à

BOXN

BCNA BOBRN

Photo : Sailesh Jasani. IRFC

8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200662

hjffaff[Ë˘‰Î »÷Î_ ÿflı¿ ¤Îfl¬ÎfiÎfi˘ ⁄ı¿ ÂÒ ’ÕÎ_ ÁÎ◊ı ¤ÌÕÎ›Î ‰√fl

flËı÷˘ fi◊Ì. flıS‰ıfiÎ ¿‹«ÎflÌ±ı ÿflı¿ ¤Îfl¬ÎfiÎ fiÌ«ıfi˘ ±_¿˘Õ˘ ¬ıÓ «Ì ⁄˛ı¿fiı Ïfl·Ì ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ±Î …ŒÎ ± fl ⁄ı¿‹Î_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı Ë‰Îfi _ ±Î_ ÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ ‰ÎS‰fiÌ T›‰V◊Î »ı.

’ıÀ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘ ±I›_ ÷ F‰·fiÂÌ· »ı, ‹ÎÀı ±¿V‹Î÷ ‰¬÷ı ÷ı‹fiÎ_ ‰ı√fi˘fiı Ï‹Ïfi‹‹ ±ÎCÎÎ÷ ‰fl÷Î› ±ı Ëı÷Áfl Á˙ ’Ëı·Î_ ±ı„L…fi ÁÎ◊ı ’ÎHÎÌfi _ ÀıL¿fl ‰ı√fi ±√fl ÷˘ ¬Î·Ì ‰ı√fi ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı„L…fi ’»Ì ÷fl÷fiÎ V◊Îfiı √˘Ã‰Î›ı·Î ¤Îfl¬ÎfiÎfiÌ (±fiı ’ıÁıL…fl ¿˘«fiÌ ’HÎ) „V◊Ï÷ ±I›_÷ fiÎ…¿

Ë˘› »ı. ±Î‹fiıÁÎ‹fiıfiÌ Àyfl ◊Î› I›Îflı ±ı„L…fifi˘ ΩıflÿÎfl ⁄ı¿‰ÕÛ ‘y˘ ’◊‹ ±ı ‰ı√fiı ÁËı‰Îfi˘ ◊Î› ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ’Î»‚fiÎ_ ⁄‘Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_fi˘ Œ˘fl‰ÕÛ ‰ı√‹Îfi/ momentum ÷ıfiı¤ŸÁÌ fiÎ¬ı, ‹ÎÀı ±ı ‰ı√fi ’ıÀˇ Ï·›‹ ’ı ÿÎÂ˘fi_ ÷˘ ¿ÿÎÏ’ fi Ë˘‰ _

Ωı≥±ı. ’ÎHÎÌ ¤flı· _ ±√fl ÷˘ ¬Î·Ì ‰ı√fi ±ÎCÎÎ÷ Ì·Ì ·ı÷Î ⁄Œfl ÷flÌ¿ı ±√I›fi_ ¿Î› ⁄Ω‰ı »ı. ±Î Ω÷fi_ ⁄Ì…\_ ‰ı√fi √ÒÕ Àˇ ıfi‹Î_ »ıS·Î (’HÎ √ÎÕÛ fiÎ ÕO⁄ÎfiÌ ’Ëı·Î_fiÎ) fi_ ⁄flı Ë˘› »ı.

µkÎfl ’ÿıÂfiÎ ‹√·ÁflÎ≥fi_ , F›Î_ fl˘…fiÎ_ ±ÎÂflı 6,000 ‰ı√fi˘fiı «·¿«·Îb_ fl‹ÎÕÌ ÷ı‹fiÌ Á‰ÎÁ˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ Àˇ ıfi˘ ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÏÂ›Îfi_ ’HÎ ÷ı Á˙◊Ì Ï‰ÂÎ‚ ‹ÎÂ Ï·_ √

›ÎÕÛ »ı. ±Î…¿Î· ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı Á‹Îfi ’¿ÎflfiÎ_ ‰ı√fi˘fiÌ Àıfi˘ ÿ˘ÕÎ‰‰Î ’fl ¤Îfl ‹Ò¿Ì flËÌ »ı. ±Î Àˇ ıfi˘fiÌ ·_ √Îflfiı »ÎÂ‰Îflı÷˘Õ‰ÎfiÌ ±fiı …\ÿÌ flÌ÷ı ŒflÌ ΩıÕ‰ÎfiÌ ·‹HÎÎ_¿> À flËı÷Ì fi◊Ì,±ıÀ·ı flıS‰ı¬Î÷ _ CÎHÎÎ_ ‹ÎÂ˝ Ï·_√ ›ÎÕÛfiı ⁄_‘ ¿fl‰Î ‹Î_ Õu_ »ı.

¤Îfl÷Ì› flıS‰ı±ı Ï‹S¿ ÀıL¿fl˘fiı √Ò Õ ÀıfifiÎ_ ‰ı√fi˘fiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò@›Î_ fi◊Ì. ±√ Ì‹÷ÎfiÎ ø‹‹Î_ ÷ı‹fiı ’ıÁıL…fl ¿˘«fiÎ Á‹¿ZÎ √H›Î_ »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiı √ÒÕ˚ Àıfifiı ⁄ÿ·ı ±ı@Á’˛ıÁ Àˇıfi ÁÎ◊ı ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Ï‹S¿ ÀıL¿fl˘fi_ ‹Î‚¬ _ ’HÎ ±ı flÌ÷ı

CÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ¿·Î¿fiÎ 110 Ï¿.‹Ì. Á‘ÌfiÌ Õ’ ÷ı‹fiı±Î¿flÌ fi ’Õı, F›Îflı ⁄ÌΩ_ ‰ı√fi˘ ±ıÀ·Ì V’ÌÕ ¬‹Ì Â¿÷Î_ fi◊Ì.

Ï‰Ï‰‘ ’¿ÎflfiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ΩıÕÌfiı ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ‹Î_

√ÏÃ÷ ¿flÎ›ı·Ì √ÒÕ Àˇıfi flÎÏhÎfiÎ 01—00 ‰ÎB›Î ’»ÌfiÎ ¿›Î ¿·Î¿ı ÷◊Î Ï‹ÏfiÀı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì ÷ıfiÎ ’fl ÷ıfi_ fiÎ‹ ±fiı fi_⁄fl ±‰·_⁄ı »ı. ÏfiÏç÷ Á_ iÎÎ±˘ ‹…⁄ flÎ÷ı 12—00 ‰ÎB›Î ’»ÌfiÎ ÿflı¿ ±Î√Î‹Ì ¿·Î¿fiı ±fiø‹ı A, B, C, D... ‰√ıflı ±_ √˛ı∞

‹Ò‚ÎZÎfl˘ ŒÎ‚‰Î›Î »ı. ±Î‹Î_ J ÷◊Î U fi˘ Á‹Î‰ıÂ ¿flÎ›˘ fi◊Ì,±ıÀ·ı ’˛I›ı¿ Ïÿ‰ÁfiÎ 24 ¿·Î¿˘ ‹ÎÀı 24 ‹Ò‚ÎZÎfl˘ À¿˘À¿ ±Î‰Ì flèÎÎ »ı. ±Î

√HÎ÷flÌ±ı India 15 fi˘ ‹÷·⁄ ±ı ¿ı √Ò Õ Àıfi Á‰Îflı9—15 ‰ÎB›ı ‹ÎÂ Ï·_√ ›ÎÕÛfiÌ ⁄ËÎfl

fiÌ¿‚Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ÎSŒ⁄ıÀfiÎ ø‹ ±fiÁÎfl I ‹Ò‚ÎZÎfl ÁÎ◊ı 9—00 fiÎ Á‹›fi˘ ‹ı‚ ⁄ıÁ »ı. Ï⁄·¿<· ±ı … flÌ÷ı ‹K›flÎÏhÎfiÎ 12—00 ±fiı 01—00 ‰E«ı (¿Ë˘ ¿ı 24—26 fiÎ Á‹›ı) fiÌ¿‚÷Ì ‹Î·√ÎÕÌfiı Z ‹Ò‚ÎZÎfl◊Ì Âw ◊÷ _ Zebra 26 ·ı⁄· ±Î’Ì Â¿Î› »ı. flıS‰ı¬Î÷Î±ı √ÒÕ ÀıfifiÎ fi_⁄fl ±_ √ı Á‹›fiı±fi·ZÎÌ ÏfiÏç÷ ‘˘flHÎ flÎA› _ »ı, ’HÎ …ı ÷ı ‹Ò ‚ÎZÎfl ÁÎ◊ı Âw ◊÷Î_ fiÎ‹˘fi_ «˘yÁ Ï·VÀ ⁄fiÎT› _ fi◊Ì. ’ÏflHÎÎ‹ı À ıfifi _ fiÎ‹

Zebra fiı ⁄ÿ·ı Zimbabwe Ë˘› ±ı‰_ ’HÎ ⁄fiı.

¤Îfl¬Îfi _ ±Î»Î ·Ì·Î fl_√fi _ Ë˘› ÷˘ fiyÌ Á‹…‰_ ¿ı÷ı‹Î_ ±˜ fl ⁄ı¿ »ı. ±Î‹ »÷Î_ …^fiÎ ‹˘Õı·fiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ Ë∞ ‰ı@›Ò‹ ⁄˛ ı¿ ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰ı »ı. ±Î …fi‰ÎHÎÌ T›‰V◊ÎfiÎ ⁄ı ‹˘ÀÎ √ıflŒÎ›ÿÎ »ı. ’Ëı·˘ ±ı ¿ı ’ÕÎ_ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ÁF…Õ flÌ÷ı ’¿ÕÎ÷Î_ fi◊Ì, ‹ÎÀı Õ⁄· ’Ì‚Ì ·Î≥Àfi _ ‹ÎhÎ K›ÎfiÎ¿Ê ¿ ÏÁBfi·/ attention signal ÿı¬Î› ¿ı ÷fl÷ ±ı„L…fi ÕÎ≥‰flı ⁄ı¿ ‹Îfl‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı‰_ ’Õı »ı. ± fl ⁄ı¿ ‘flÎ‰÷Ì √ÒÕ˚ Àˇ ıfifi˘ ±ı„L…fi

ÕˇÎ≥‰fl ‹ÎL› Ãflı·Ì ‹ËkÎ‹ V’ÌÕı K›ÎfiÎ¿Ê ¿ ÏÁBfi·fiı ‰ÀÎ‰Ì »ı¿ «ı÷‰HÎÌfiÎ ÏÁBfi·ı ⁄ı¿ ‹Îfl‰Îfi _ Âw ¿flÌ Â¿ı»ı. ‰ı@›Ò‹ ⁄ı¿fi˘ ⁄ÌΩı√ıfl·Î¤ ±ı ¿ı ±ı„L…fi ⁄ÿ·÷Ì ‰¬÷ıÂÒL›Î‰¿ÎÂfiÎ Ë˘

’Î≥’fiı »À˘ ’ÎÕÌ ÿı‰Î› I›Îflı ±Î‰U›¿÷Î fi


8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 63

⁄‘Î_ ¿LÀı≥fiÁ Áfl¬Î_ ¿ÿfiÎ_ Ë˘÷Î_ fi◊Ì. ±Î’HÎı I›Î_ 20 ŒÌÀ ·Î_⁄Î_ ¿LÀı≥fiÁ ‰’flÎ› »ı, F›Îflı ±Î_÷flflÎWÀÌ› VÀÎLÕÕÛfiÎ_ ¿LÀı≥fiÁ 40 ŒÌÀfiÎ_ ±fiı 45 ŒÌÀfiÎ_ Ë˘› »ı ±fiı ISO VÀÎLÕÕÛ

’‹ÎHÎıfi_ ‹Î’ 20 ŒÌÀ »ı. ±Î ÷ŒÎ‰÷˘ Ωı÷Î_ ¿LÀı≥fiÁfiÌ Á_A›Î fi_ √‹Î_ √HÎ‰Îfi˘ ‹÷·⁄ fiÏË, ‹ÎÀı Twenty feet Equiva-

lent Units/TEU fiÎ ±ı¿‹ ‹…⁄ ÷ı‹fiÌ ¿<· ◊÷Ì ·_⁄Î≥fiı20 ‰Õı ¤Î√Ìfiı fi_ √fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷Îfl‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

Àıfi ’Î»‚ ÷flŒ ¬Áı I›Îflı ¿’Ï·_√ œÌ·Î_ ’Õı »ı. ·«ı »ı.±ı„L…fi I›Îfl ⁄Îÿ ’˛‰ÎÁ Âw ¿fl‰Î ±Î√‚ ‘’ı ±ı Á‹›ı ±¿ı¿ ¤Îfl¬Îfi _ ‰ÎflÎŒfl÷Ì … √Ï÷‹Î_ ±Î‰ı, ‹ÎÀı ±ı„L…fiı ËΩfl˘ ÀfifiÌ ±Î¬Ì Àıfifiı ÁÎ‹ÀÌ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ ◊÷Ì fi◊Ì ±fiı ÷ıfiÎ_ ’ÕÎ_

V·Ì’ ‹Îfl÷Î_ fi◊Ì.

¤Îfl¬ÎfiÎfiı ±’Î÷Ì Á_ iÎÎ‹Î_ ÿflı¿ ‹Ò ‚ÎZÎflfi˘ ±‹¿ «˘yÁ ±◊ ◊Î› »ı. ±◊’Ò HÎ ‹ÎÏË÷Ìfi˘ «˘yÁ ø‹ ’HÎ Ω‚‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’˛◊‹ ‹Ò‚ÎZÎfl ⁄˛ Õ√ı…/ B, ‹ÌÀfl √ı…/ M

±√fl ÷˘ fiıfl˘ √ı…/ N ÿÂÎ‰ı »ı. ⁄ÌΩı ‹Ò‚ÎZÎfl ¤Îfl¬ÎfiÎfiÎ ’¿Îflfi˘ ÁÒ «¿ »ı, …ı‹Î_ O = Open wagon, X = Centre and

side discharge (‹Î· ¬Î·Ì ¿fl‰ÎfiÎ_ ⁄Î¿˘flÎ_ ¿ı ÿfl‰ÎΩ), C

= Covered wagon ‰√ıflı ±◊ ˝ ⁄ıÁÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. hÎÌΩı‹Ò‚ÎZÎfl C =

Centre cou-

pling ±fiı R =

Screw cou-

pling fiÌ …ı‹ ¿’Ï·_ √fiÎ ’¿Îfl ‹ÎÀı »ı, F›Îflı «˘◊Î ‹Ò‚ÎZÎflfi˘ ±◊ N = Air

(L›Ò‹ıÏÀ¿) ⁄˛ı¿ ◊Î› »ı. ±Î ‘˘flHÎ ÿflı¿ ¿ıÁ‹Î_ …‚‰Î÷ _ fi◊Ì.±ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘ ¬ÎÏÁ›÷˘ ‘flÎ‰÷Î ¤Îfl¬ÎfiÎfiı ‰‘ ‹Ò‚ÎZÎfl˘ ’HÎ ±ıfiÎ›÷ ¿flÎ› »ı--…ı‹ ¿ı BOBRN ±ıÀ·ı Broad √ı…fi_ Open ‰ı√fi, …ı ’˘÷Îfi_ ÷Ï‚› _/ Bottom ¬˘·Ì Õ’¤ıfl/

Rapidly ‹Î· ÏÕV«Î… ¿flÌ fiÎ¬ı »ı.

¤Îfl÷ Ëı‰Ì ≥·ı„@Àˇ¿· Ï·Ï‹ÀıÕ/ BHEL ’ÎÁıÏhÎÏ«fiÎ’S·Ì ¬Î÷ı ¿Î‰ıflÌ fiÎ‹fi_ 24 ±ı@Á·fi_ …⁄fl…V÷ ¤Îfl¬Îfi _ »ı. Ï‰z÷‹◊¿˘ ‹ÎÀı ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ 220 Àfi Á‘Ìfi_ ‰…fi ‘flÎ‰÷Î_ À⁄Î≥fifiÌ ±fiı ÀÎLÁŒ˘‹Á fiÌ ËıflŒıfl

‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ ±ı ¤Îfl¬Îfi _ 37.81 ‹ÌÀfl (124 ŒÌÀ) ·Î_⁄ _ »ı.±Î ÏÁ‰Î› 18 ±ı@Á·fi _ ’HÎ ‰ı√fi BHEL ’ÎÁı »ı.

1998 ‹Î_ WAM-4’¿Îflfi _ flı S‰ı±ı„L…fi (…‹HÎ˘ Œ˘À˘) √ÎÏ›Î⁄Îÿ ¬Î÷ı9,000 ÀfifiÌ √ÒÕ Àˇ ıfifiı¬ıÓ «Ì ’‰ÎÁı fiÌ¿Y›_ Ë÷_ ±fiı÷ı ’Ëı·Î_ ¿˘·ÁÎ ¤flı·Ì fiıÂfi· ◊‹· ’Î‰fl ¿˘’˘flıÂfifiÌ 1 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_ ⁄Ì √ÒÕ Àˇ ıfiıÏ⁄ËÎflfiÎ ‘fi⁄Îÿ◊Ì ÿÎÿflÌfiÎ Ï‰z÷‹◊¿ Á‘Ì ’‰ÎÁ ¿›˘ Ë÷˘.

±ı¿ flıS‰ı Àˇ ı¿ ’flfiÎ ‰ı√fifiı ⁄ÌΩ flıS‰ı Àı¿ ’fl «ÕÎ‰‰ÎfiÎ ¿Î›˝ fiı Â„LÀo√ ¿Ëı »ı. ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ‹Î_ ±ı ¿Î› ⁄Ω‰÷ _ ±ı„L…fi ÿflı¿ ‰ı√fifi_ Ëo‹ıÂÎ_ loose shunting ¿flı »ı--±ıÀ·ı ¿ı ‰ı√fifiı¿’Ï·_√ ‰Õı ±ı„L…fi ÁÎ◊ı ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰÷ _ fi◊Ì. ±ı„L…fi ÷ıfiı›˘B› ’‹ÎHÎ‹Î_ ‘y˘ ±Î’Ìfiı fi‰Ì fl«Î÷Ì √ÒÕ Àˇ ıfifiÎ ÁÎ≥ÏÕo√ ÷flŒ Áfl¿÷_ ¿flÌ ÿı »ı ±◊‰Î ÷˘ @›Îflı¿ (fiÌ«ıfiÌ ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄) ¬Ò_ ‘/ hump …ı‰Ì Àı¿flÎ‚ …B›Î Á‘Ì ’Â ±Î’Ì ⁄Ì∞ ÷flŒfiÎ œ˘‚Î‰ı ÿÕ÷_ ¿flı »ı. ±Î Ω÷fiÎ loose shunting

‰¬÷ı V‰Î¤ÎÏ‰¿ flÌ÷ı ‰ı√fi ÷ıfiÎ ‰ı√‹Îfifi_ ‹Î›* ÁÎ≥ÏÕo √

’flfiÌ Àˇıfi ÁÎ◊ı ±◊ÕÎ›, ’fl_÷ ‰ı√fi Ωı ’ıÀˇ˘Ï·›‹fi _, ÁSŒu Ïfl¿ ±ıÏÁÕfi_ , fiı«fl· √ıÁfi _ ¿ı ’»Ì ±ı‹˘Ïfi›Î …ı‰Î ⁄ÌΩ Ωı¬‹Ì ’ÿÎ◊ fi_ Ë˘› ÷˘ Àyflfi˘ ±ÎCÎÎ÷ ¿ÿÎ« ±Î’ÏkÎ ¬ÕÌ ¿flÌ ÿı .œÎ_ ¿HÎÎfiÎ Ï‹Ω√flÎ œÌ·Î ’ÕÌ …÷Î_ ·Ì¿ı… ◊Î› ±◊‰Î CÎÊ HÎfiı·Ì‘ı ÷HÎ¬˘ fl÷Î_ ±Î√ ’HÎ ·Î√ı, ‹ÎÀı ±Î‰Î ‰ı√fifiı Ëo‹ıÂÎ_

±ı„L…fi ÁÎ◊ı ΩıÕuÎ ⁄Îÿ Ë‚‰ı flËÌ À ıfi Á‘Ì ’Ë Ó«ÎÕÎ› »ı.

±√Îµ ‰HÎ˝T›_ ÷ı‹ ±Î’HÎı I›Î_ ÿflı¿ √ÒÕ˚ Àˇıfifi _ fiÎ‹ ÷◊Î fi_⁄fl ÷ı ‹ÎÂ Ï·_ √ ›ÎÕÛfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿Y›ÎfiÎ Á‹› ±fiÁÎfl fiyÌ ◊Î› »ı. ±Î‹ »÷Î_ ¿ıÀ·Ì¿ Ï‰ÏÂWÀ √Ò Õ Àıfi˘fiı ’‹ı ˝fiLÀ ‘˘flHÎı Ï‰ÏÂWÀ fiÎ‹˘ ±’Î›Î_ »ı. ‹ _ ⁄≥fiÎ ‰ÎÕÌ⁄_ ÿfl◊Ì ¿˘·¿Î÷ÎfiÎ ÂÎÏ·‹Îfl Á‘Ì ÿ˘Õ÷Ì √Ò Õ Àıfi Shalimar special ¿Ëı‰Î› »ı,

Ahmedabad Arrow ‹ _⁄≥-±‹ÿÎ‰Îÿ ‰E«ı ¬ı’ ¿flı »ı,¿LÀı≥fifl flÎ…‘ÎfiÌfi _ À> _¿<_ fiÎ‹ Con-Raj »ı, ÷˘ ‹ÎvÏ÷ …ı‰Ì

‹˘Àfl˘fiÌ ËıflŒıfl ¿fl÷Ì Õ⁄· Õı¿fl √ÒÕ Àˇıfifiı CARTRAC ¿Ëı»ı. À> _¿‹Î_ , ⁄‘Î_ fiÎ‹˘ V’ıU›· √ÒÕ Àˇıfi˘fiÎ_ »ı.àPhoto : MSM Saifullah. IRFC

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200660

effztflif z[,fgff+ effzbffgff+gfl ;f]5fzLsjfH¤Îfl÷Ì› flıS‰ı⁄…ıÀfiÎ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ¿ÿÎ« ’Ëı·Ì ‰Îfl ±ı‰ _ ⁄L› _ »ı ¿ı F›Îflı ‰ÎÏWÎ˝ ¿

fiÎHÎÎ_¿Ì› ¬Î‘fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı flıS‰ı÷_ hÎ±ı ’ıÁıL…fl Àˇıfi˘fiı ⁄ÿ·ı √ÒÕ˚ Àˇ ıfi˘ ’fl ‹˘À˘ ‹ÿÎfl flÎA›˘ ! ‹÷·⁄ ¿ı ’ıÁıL…fl¤ÎÕÎ_ ‰‘ÎflÌfiı ÿıÂfiÌ …fi÷Î ’fl ±ÎÏ◊˝ ¿ ⁄˘Ωı fiÎ¬‰Îfiı⁄ÿ·ı Áfl¿Îflı ¬Î‘fi˘ ¤Îfl √Ò Õ˚ Àˇ ıfi˘ ’fl ·Îÿu˘ ±fiı fiÒ flfiÌ ±Î‰¿ ¶ÎflÎ wÎ.5,000 ¿fl˘ÕfiÌ ±ı@VÀÎ ±Î‰¿ ¿flÌ ¬Î‘fiı Áfl¤fl ¿flÌ ÿı‰Îfi˘ ÏfiHÎ˝› ·Ì‘˘. ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı ’ÎÁı ’˘HÎÎ hÎHÎ

·Î¬ …ıÀ·Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ »ı, …ı±Îı ‰WÎı˝ÿËÎÕı 66,80,00,000 ‹ıÏÀˇ¿ Àfi ‹Î·ÁÎ‹Îfifi_ ¤Îfl÷¤fl‹Î_ ‰Ëfi ¿flÌ fiÒfl’ıÀı wÎ. 36,490 ¿fl˘ÕfiÌ ±Î‰¿ ¿flÎ‰Ì ±Î’ı »ı. ¤Îfl÷fiÎ ±◊˝ ÷_ hÎ‹Î_ ÷ı‹fi˘ ¿ıÀ·˘ ‹˘À˘ ŒÎ‚˘--±fiı »÷Î_ ÷ı‹fiÎ Ï‰Âı ÁÎ‹ÎL› ‹ÎHÎÁ Â_ ΩHÎı »ı ?

ΩHÎ‰Î …ı‰_ CÎb_ ⁄‘ _ »ı. ±ËŸ “Á’fl„@‰”fiÎ ⁄ËÎfiı ΩHÎ …flÎ ±fiı …\±˘ ¿ı ’◊‹ fi…flı ¬Î⁄˘Ï«›Î …ı‰Î ÿı¬Î÷Î Ï‰WÎ›fiı “ÁŒÎflÌ” ¿ı‰˘ Á‹ƒ …ı‰˘ √Ëfi ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı !

∂÷Îw Àıfi˘fiÎ_ fiyÌ ¿flÎ›ı·Î_ 2952 flÎ…‘ÎfiÌ±ı@Á’ ıÁ, 2916 ±Îl‹ ±ı@Á’ ıÁ, 7022 ÿÏZÎHÎ

±ı@Á’ ıÁ, 2474 Á‰ ˝ÿ› ±ı@Á’ ıÁ ‰√ı flı fiÎ‹˘ ÷◊Î fi_⁄fl˘¿ÿÌ ⁄ÿ·Î÷Î_ fi◊Ì, F›Îflı √Ò Õ˚ Àˇ ıfifi˘ ·√¤√ ÿflı ¿ ’‰ÎÁ±√Îµ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ fiÎ‹ ÷◊Î fi_⁄fl ËıÃ‚ ›˘Ω› »ı--…ı‹¿ı ±Î…ı India 15 ÷flÌ¿ı fl‰ÎfiÎ ◊÷Ì ‹Î·√ÎÕÌ ⁄ÌΩ ÁM÷ÎËı±ı … ‹ ¿Î‹ı fi‰˘ ’‰ÎÁ Âw ¿flı ±ı ‰¬÷ı ÷ıfiÌ ±˘‚¬

Zebra 26 Ë˘› ±ı‰_ ’HÎ ⁄fiı. ±Î Ω÷fiÎ_ ·ı⁄·˘ ÂıfiÎ±Î‘Îflı fiyÌ ◊Î› »ı ?à

±Î’HÎı I›Î_ ’ıÁıL…fl˘ ‹ÎÀıfiÌ …ı Àıfi˘ ‹ı·Î flÎ÷ÎfiÏË, ’HÎ ¤ÒflÎ fl_√fiÌ »ı ÷ı ‰ı@›Ò ‹ ⁄˛ı¿fiı ⁄ÿ·ı

±fl ⁄ı¿ ‰Õı ÁF… Ë˘‰Îfi_ Á‹∞ ·ıΩı. ‰ı@›Ò‹ ⁄˛ı¿‹Î_Àˇ ıfifiÎ_ ’ÕÎ_fiÌ Ï¿fiÎflÌ±ı⁄˛ı¿ ÂÒ ›Îfiı ¿ı ÿ|˘ ¤ŸÁÌ ÿı‰Î‹ÎÀı ÂÒ L›Î‰¿ÎÂfi˘ ±Î‘Îfl ·ı‰Î› »ı, F›Îflı ±fl ⁄ı¿‹Î_±ı ¿Î‹ Á_¿˘«Î›ı·Ì Ë‰Î/compressed air ¿flı »ı. ¤Îfl÷Ì›flıS‰ı ’ıÁıL…fl ÕO⁄ÎfiÌ …ı‹ ¤Îfl¬ÎfiÎ_‹Î_ ’HÎ ‰ı@›Ò ‹ ⁄˛ ı¿fiÎV◊Îfiı ±fl ⁄˛ ı¿ √˘Ã‰Ì flËÌ »ı. ±Î ¤Îfl¬ÎfiÎ_fiı ’Ëı·Ì …fi…flı ±˘‚¬Î‰Ì ÿı÷˘ fl_√ ¿›˘ ?

‹Îfi˘ ¿ı fi ‹Îfi˘, ’HÎ ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı±ı Ï‰Ï‰‘

Ï¿Á‹fiÎ ‹Î·fiÌ ËıflŒıfl ‹ÎÀı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı·√¤√ 100 Ω÷fiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ‰√a¿Ú÷ ¿›Î* »ı. CÎHÎÎ_

¬flÎ_fiÌ fl«fiÎ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ »ı. Áfl¬Ì Ë˘› I›Î_ ’HÎ±‹ ¿ ‹Î· ’Ò fl÷ _ ±fiÎ‹÷ fl¬Î›ı·_ ¤Îfl¬Îfi _ ⁄ÌΩ ‹Î·fiÌ

ËıflŒıfl ‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ Ë÷_. Á˙◊Ì ‹Ëk‰’ÒHÎ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ¿ÿÎ«¬Ïfi… ÷ı· ±fiı fiı«fl· √ıÁ …ı‰Ì ’ıÀˇ ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘fiÎ_√HÎÎ›, …ı‹fiÌ √ÒÕ˚ Àˇıfi‹Î_ ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î_ ⁄ı ‰ı√fi˘÷tfi ¬Î·Ì (@›Îflı¿ ‹ÎhÎ ’ÎHÎÌ ¤flı·Î_) Ë˘› »ı. ±Î‰ı√fi˘fiı √ÒÕ˚ Àˇıfi‹Î_ ÁÎ‹ı· ¿fl‰Î ’Î»‚fi˘ Ëı÷ Â˘ ?à

¤Îfl¬ÎfiÎ_ CÎHÎÌ Ω÷fiÎ_ Ë˘› »ı, ±ıÀ·ı …ı ÷ı’˛¿Îfl ‹ …⁄ ÷ı‹fiı …\ÿÎ_ ÷Îfl‰Ì ±fiı ø‹ÎfiÁÎfl

√˘Ã‰Ì ±Î¬Ì √Ò ÕÁ Àıfi fl«‰Ì ±ı ¤Îflı ‹Î◊Î¿>Àfi_ ÷ı‹…Á‹› ‹Î√Ì ·ı÷ _ ¿Î‹ »ı. ±Î ¿Î‹ F›Î_ ËÎ◊ ‘flÎ› ±ı…B›Îfiı ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ ¿Ëı »ı. ¤Îfl÷‹Î_ ·√¤√ 300‹ÎÂ˝Ï·_√ ›ÎÕÛ »ı. Á˙◊Ì ‹˘À< _ ¿›_ ?à

fiÌ«ıfiÎ Œ˘À˘√ÎŒ‹Î_ ⁄÷Î‰ı· _ ÀıL¿fl ‰ı√fi ÿÒ‘fi_»ı. ’ÎçflÎ≥ Õ ÃoÕ<_ ÿÒ‘ ÷ı‹Î_ ¿·Î¿˘ Á‘Ì 40

Áı„SÂ›ÁfiÎ ±ı¿‘ÎflÎ ÷Î’‹Îfiı …‚‰Î› ±ı ‹ÎÀı VÀı≥fi·ıÁVÀÌ·fiÌ ÀÎ_¿ÌfiÎ_ ⁄ı ’Õ ‰E«ı ≥LV›·ıÂfi ¿flı·_ »ı, ±ıÀ·ıflıÏ¡…flıÂfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËÌ fi◊Ì. ±Î Ω÷fiÎ_ Ï‹S¿

ÀıL¿fl˘ ⁄Î¿ÌfiÎ_ ‰ı√fi˘ ¿fl÷Î_ ⁄Ì∞ flÌ÷ı ’HÎ …\ÿÎ_ ’Õı »ı.¿≥ flÌ÷ı ?à

Photo : Pavan Kumar. IRFC


8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 61

¤Îfl¬ÎfiÎfiÌ ⁄˘…‰ËfiÂ„@÷ ’ÕÎ_fiÌ ΩıÕÌÿÌÃ÷ıfiÎ ’fl ±Î‰÷Î axle load ‹Î_ T›@÷ ◊Î› »ı,

…ı ÁÎ‹ÎL› flÌ÷ı 22 ÀfifiÌ ±ÎÁ’ÎÁfi˘ Ë˘› »ı. V‰Î¤ÎÏ‰¿

»ı ¿ı ‰Ëfi ¿fl‰Î ‹ÎÀıfi˘ ⁄˘Ωı …ı‹ ‰‘ ÷ı‹ ±ı@Á·fiÌÁ_A›Î ’HÎ ‰‘Îflı Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. Á˙◊Ì ‰‘ ±ı@Á· ‘flÎ‰÷ _¤Îfl¬Îfi _ ±Î’HÎı I›Î_ flıS‰ı ’ÎÁı fi◊Ì. ¿≥ ΩHÎÌ÷Ì ¿o’fiÌ±ı÷ı ‰ÁÎT›_ »ı ?à

¤Îfl÷‹Î_ ÁflıflÎÂ √ÒÕ˚ Àˇıfifi_ ‹Î· ÁÏË÷fi_‰…fi ·√¤√ 4,700 Àfi Ë˘› »ı. ±Î Àıfifiı

WDG-2 ’¿Îflfi_ ÕÌ· ±ı„L…fi ¬ı Ó«ı ÷˘ Á‹÷‚ Àˇ ı¿ ’flV’ÌÕfi˘ ±Î_¿ ¿·Î¿fiÎ 68 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ’Ë Ó«ÎÕ‰Î‹Î_

÷ ıfi ı ¬ÎVÁÌ 56Ï‹ÏfiÀ ·Î√ı, ’HÎ Ë‰ıWAG-9 (…‹HÎ˘Œ˘À˘) ¿Ëı‰Î÷Î _≥·ı„@Àˇ¿ ±ı„L…fi˘⁄L›Î_ ’»Ì Àˇıfifi˘ ‰ı√Œ@÷ 17 Ï‹ÏfiÀ‹Î_100 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì’Ë Ó«ÎÕ‰˘ ±Â@› fi◊Ì. „@‰ Ωı ¿ı ÁËı… …\ÿÌ ⁄Î⁄÷fiı·√÷Ì »ı. ¤Îfl÷fiÌ Á˙◊Ì ‰…fiÿÎfl √ÒÕ À ıfifi˘ flı¿˘ÕÛ¿ıÀ·Î Àfifi˘ »ı ?à

±‹ ¿ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ’fl ÷ı‹fi _ ‰…fi ±fiı ¿ı’ıÏÁÀÌ…ı‰Ì ±Î‰U›¿ ‹ÎÏË÷Ì ¤ı√Ì NOT TO BE

LOOSE SHUNTED ±ı Ω÷fiÌ ÁÒ«fiÎ ‹˘ÀÎ ±ZÎflı·¬ı·Ì Ë˘› »ı. ‰‘ ¿flÌfiı ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘fiÎ_ ÀıL¿fl‰ı√fi˘ ’fl Ωı‰Î ‹‚÷Ì ±ı ÁÒ «fiÎfi˘ ±◊ Â˘ ?à

¤Îfl÷Ì› flıS‰ıfiÎ √ÒÕ˚ ÀˇÎÏŒ¿ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î_Freight Chief, CARTRAC Super Link,

Con-Raj, Shalimar Special, CONTRACK ‰√ıflı fiÎ‹˘‰E«ı ÂÌ ⁄Î⁄÷fi_ ÁÎQ› »ı ? ±ı … flÌ÷ı Ahmedabad

Arrow ±ıÀ·ı Â _ ?à

¤Îfl÷Ì› fl ıS‰ıfiÎ _ ±ÎÂflı 2,80,000¤Îfl¬ÎfiÎ _±ı 2005 fiÎ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi

66,80,00,000 ‹ıÏÀ¿ Àfi ‹Î·fiÌ ËıflŒıfl ¿flÌ. ±·⁄kÎ,

⁄‘Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ flıS‰ıfiÌ ‹ÎÏ·¿ÌfiÎ_ fi◊Ì. ÿÎ. ÷. ¿LÀı≥fifl¿˘’˘˝flıÂfi ±Î˜Œ ≥„LÕ›Î/CONCOR fiÎ‹fiÎ Áfl¿ÎflÌÏfi√‹ ’ÎÁı Œ@÷ Á’ÎÀ ÷Ï‚› _ ‘flÎ‰÷Î_ ±fiı Œ·ıÀ ¿Îfl

÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î_ ËΩfl˘ ¬S·Î_ ‰ı√fi˘ »ı, …ı‹fiÎ ’fl‹Î· ¤flı·Î_ ÁÌ·⁄_‘ ¿LÀı≥fiÁ √˘Ã‰‰Îfi_ ¿Î‹ ⁄Ë ◊˘ÕÎÁ‹›‹Î_ ±ÎÀ˘’Ì Â¿Î› »ı. ¨ÀÕÎ/crane ‰Õı ¿LÀı≥fiÁfiıµ÷ÎflÌ ·ı‰Î‹Î_ ’HÎ Î˘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı Àˇıfi⁄ÌΩ ŒıflÎ ‹ÎÀı ‰Ëı·Ì ‹ @÷ ◊Î› »ı. ¿LÀı≥fiflÎ≥ Õ ‹Î·fi˘…J◊˘ Àfi‹Î_ fiÏË, ’fl_÷ TEU ‹Î_ ‹Î’‰Îfi˘ ‘Îfl˘ »ı.’Ïfl‰ËfifiÌ ¤ÎÊÎ‹Î_ TEU ±ıÀ·ı Â_ ?à

flıS‰ıfiÎ_ Àı„@fi¿· ’ÎÁÎ_‹Î_ …ı‹fiı Ïÿ·«V’Ì Ë˘›÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı …\ÿÌ „@‰ ’V÷÷ »ı. ∂¤ı·Ì √Ò Õ˚

Àıfifiı µ’ÎÕ÷Î ’Ëı·Î_ ±ı„L…fi ÕÎ≥‰fl ÷ıfiı ±ı¿Îÿ ‹ÌÀflÁ‘Ì Ïfl‰Á‹Î_ ·ı »ı. ±Î‹ ¿fl‰Î ’Î»‚fi˘ Ëı÷ Â˘ ?à

Ï‰Ï‰‘ Ω÷fiÎ_ ‰ı√fi˘fiı ±Î’HÎı I›Î_ ¿ıÏ’À··ıÀÁ‹Î_ À> _¿ÎZÎflÌ fiÎ‹˘ ±’Î›Î »ı, …ı‹fiÌ Á_A›Î

100 ¿fl÷Î_ ±˘»Ì fi◊Ì. ±ËŸ BOXN, BCNA ÷◊ÎBOBRN ±ı‹ hÎHÎ …\ÿÌ fl«fiÎ‰Î‚Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_fiÌ ÷Á‰Ìfl˘fl… ¿flÌ »ı. ±Î hÎHÎı›fiÎ_ fiÎ‹˘‹Î_ ±Î‰÷Î ‹Ò‚ÎZÎfl˘fi˘±◊ Â˘ ? …‰Î⁄ ¬⁄fl fi Ë˘› ÷˘ ±iÎÎfifiı V‰Î¤ÎÏ‰¿√HÎΩı, ¿ı‹ ¿ı ÂOÿ˘ flıS‰ı¬Î÷ÎfiÎ ’ÎÏfl¤ÎÏÊ¿ ¿˘ÊfiÎ »ı.à

BOXN

BCNA BOBRN

Photo : Sailesh Jasani. IRFC

8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200662

hjffaff[Ë˘‰Î »÷Î_ ÿflı¿ ¤Îfl¬ÎfiÎfi˘ ⁄ı¿ ÂÒ ’ÕÎ_ ÁÎ◊ı ¤ÌÕÎ›Î ‰√fl

flËı÷˘ fi◊Ì. flıS‰ıfiÎ ¿‹«ÎflÌ±ı ÿflı¿ ¤Îfl¬ÎfiÎ fiÌ«ıfi˘ ±_¿˘Õ˘ ¬ıÓ «Ì ⁄˛ı¿fiı Ïfl·Ì ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ±Î …ŒÎ ± fl ⁄ı¿‹Î_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı Ë‰Îfi _ ±Î_ ÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ ‰ÎS‰fiÌ T›‰V◊Î »ı.

’ıÀ˘Ï·›‹ ’ıÿÎÂ˘ ±I›_ ÷ F‰·fiÂÌ· »ı, ‹ÎÀı ±¿V‹Î÷ ‰¬÷ı ÷ı‹fiÎ_ ‰ı√fi˘fiı Ï‹Ïfi‹‹ ±ÎCÎÎ÷ ‰fl÷Î› ±ı Ëı÷Áfl Á˙ ’Ëı·Î_ ±ı„L…fi ÁÎ◊ı ’ÎHÎÌfi _ ÀıL¿fl ‰ı√fi ±√fl ÷˘ ¬Î·Ì ‰ı√fi ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı„L…fi ’»Ì ÷fl÷fiÎ V◊Îfiı √˘Ã‰Î›ı·Î ¤Îfl¬ÎfiÎfiÌ (±fiı ’ıÁıL…fl ¿˘«fiÌ ’HÎ) „V◊Ï÷ ±I›_÷ fiÎ…¿

Ë˘› »ı. ±Î‹fiıÁÎ‹fiıfiÌ Àyfl ◊Î› I›Îflı ±ı„L…fifi˘ ΩıflÿÎfl ⁄ı¿‰ÕÛ ‘y˘ ’◊‹ ±ı ‰ı√fiı ÁËı‰Îfi˘ ◊Î› ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ’Î»‚fiÎ_ ⁄‘Î_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_fi˘ Œ˘fl‰ÕÛ ‰ı√‹Îfi/ momentum ÷ıfiı¤ŸÁÌ fiÎ¬ı, ‹ÎÀı ±ı ‰ı√fi ’ıÀˇ Ï·›‹ ’ı ÿÎÂ˘fi_ ÷˘ ¿ÿÎÏ’ fi Ë˘‰ _

Ωı≥±ı. ’ÎHÎÌ ¤flı· _ ±√fl ÷˘ ¬Î·Ì ‰ı√fi ±ÎCÎÎ÷ Ì·Ì ·ı÷Î ⁄Œfl ÷flÌ¿ı ±√I›fi_ ¿Î› ⁄Ω‰ı »ı. ±Î Ω÷fi_ ⁄Ì…\_ ‰ı√fi √ÒÕ Àˇ ıfi‹Î_ »ıS·Î (’HÎ √ÎÕÛ fiÎ ÕO⁄ÎfiÌ ’Ëı·Î_fiÎ) fi_ ⁄flı Ë˘› »ı.

µkÎfl ’ÿıÂfiÎ ‹√·ÁflÎ≥fi_ , F›Î_ fl˘…fiÎ_ ±ÎÂflı 6,000 ‰ı√fi˘fiı «·¿«·Îb_ fl‹ÎÕÌ ÷ı‹fiÌ Á‰ÎÁ˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ Àˇ ıfi˘ ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÏÂ›Îfi_ ’HÎ ÷ı Á˙◊Ì Ï‰ÂÎ‚ ‹ÎÂ Ï·_ √

›ÎÕÛ »ı. ±Î…¿Î· ¤Îfl÷Ì› flıS‰ı Á‹Îfi ’¿ÎflfiÎ_ ‰ı√fi˘fiÌ Àıfi˘ ÿ˘ÕÎ‰‰Î ’fl ¤Îfl ‹Ò¿Ì flËÌ »ı. ±Î Àˇ ıfi˘fiÌ ·_ √Îflfiı »ÎÂ‰Îflı÷˘Õ‰ÎfiÌ ±fiı …\ÿÌ flÌ÷ı ŒflÌ ΩıÕ‰ÎfiÌ ·‹HÎÎ_¿> À flËı÷Ì fi◊Ì,±ıÀ·ı flıS‰ı¬Î÷ _ CÎHÎÎ_ ‹ÎÂ˝ Ï·_√ ›ÎÕÛfiı ⁄_‘ ¿fl‰Î ‹Î_ Õu_ »ı.

¤Îfl÷Ì› flıS‰ı±ı Ï‹S¿ ÀıL¿fl˘fiı √Ò Õ ÀıfifiÎ_ ‰ı√fi˘fiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò@›Î_ fi◊Ì. ±√ Ì‹÷ÎfiÎ ø‹‹Î_ ÷ı‹fiı ’ıÁıL…fl ¿˘«fiÎ Á‹¿ZÎ √H›Î_ »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiı √ÒÕ˚ Àıfifiı ⁄ÿ·ı ±ı@Á’˛ıÁ Àˇıfi ÁÎ◊ı ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Ï‹S¿ ÀıL¿fl˘fi_ ‹Î‚¬ _ ’HÎ ±ı flÌ÷ı

CÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ¿·Î¿fiÎ 110 Ï¿.‹Ì. Á‘ÌfiÌ Õ’ ÷ı‹fiı±Î¿flÌ fi ’Õı, F›Îflı ⁄ÌΩ_ ‰ı√fi˘ ±ıÀ·Ì V’ÌÕ ¬‹Ì Â¿÷Î_ fi◊Ì.

Ï‰Ï‰‘ ’¿ÎflfiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ ΩıÕÌfiı ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ‹Î_

√ÏÃ÷ ¿flÎ›ı·Ì √ÒÕ Àˇıfi flÎÏhÎfiÎ 01—00 ‰ÎB›Î ’»ÌfiÎ ¿›Î ¿·Î¿ı ÷◊Î Ï‹ÏfiÀı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì ÷ıfiÎ ’fl ÷ıfi_ fiÎ‹ ±fiı fi_⁄fl ±‰·_⁄ı »ı. ÏfiÏç÷ Á_ iÎÎ±˘ ‹…⁄ flÎ÷ı 12—00 ‰ÎB›Î ’»ÌfiÎ ÿflı¿ ±Î√Î‹Ì ¿·Î¿fiı ±fiø‹ı A, B, C, D... ‰√ıflı ±_ √˛ı∞

‹Ò‚ÎZÎfl˘ ŒÎ‚‰Î›Î »ı. ±Î‹Î_ J ÷◊Î U fi˘ Á‹Î‰ıÂ ¿flÎ›˘ fi◊Ì,±ıÀ·ı ’˛I›ı¿ Ïÿ‰ÁfiÎ 24 ¿·Î¿˘ ‹ÎÀı 24 ‹Ò‚ÎZÎfl˘ À¿˘À¿ ±Î‰Ì flèÎÎ »ı. ±Î

√HÎ÷flÌ±ı India 15 fi˘ ‹÷·⁄ ±ı ¿ı √Ò Õ Àıfi Á‰Îflı9—15 ‰ÎB›ı ‹ÎÂ Ï·_√ ›ÎÕÛfiÌ ⁄ËÎfl

fiÌ¿‚Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ÎSŒ⁄ıÀfiÎ ø‹ ±fiÁÎfl I ‹Ò‚ÎZÎfl ÁÎ◊ı 9—00 fiÎ Á‹›fi˘ ‹ı‚ ⁄ıÁ »ı. Ï⁄·¿<· ±ı … flÌ÷ı ‹K›flÎÏhÎfiÎ 12—00 ±fiı 01—00 ‰E«ı (¿Ë˘ ¿ı 24—26 fiÎ Á‹›ı) fiÌ¿‚÷Ì ‹Î·√ÎÕÌfiı Z ‹Ò‚ÎZÎfl◊Ì Âw ◊÷ _ Zebra 26 ·ı⁄· ±Î’Ì Â¿Î› »ı. flıS‰ı¬Î÷Î±ı √ÒÕ ÀıfifiÎ fi_⁄fl ±_ √ı Á‹›fiı±fi·ZÎÌ ÏfiÏç÷ ‘˘flHÎ flÎA› _ »ı, ’HÎ …ı ÷ı ‹Ò ‚ÎZÎfl ÁÎ◊ı Âw ◊÷Î_ fiÎ‹˘fi_ «˘yÁ Ï·VÀ ⁄fiÎT› _ fi◊Ì. ’ÏflHÎÎ‹ı À ıfifi _ fiÎ‹

Zebra fiı ⁄ÿ·ı Zimbabwe Ë˘› ±ı‰_ ’HÎ ⁄fiı.

¤Îfl¬Îfi _ ±Î»Î ·Ì·Î fl_√fi _ Ë˘› ÷˘ fiyÌ Á‹…‰_ ¿ı÷ı‹Î_ ±˜ fl ⁄ı¿ »ı. ±Î‹ »÷Î_ …^fiÎ ‹˘Õı·fiÎ_ ¤Îfl¬ÎfiÎ_ Ë∞ ‰ı@›Ò‹ ⁄˛ ı¿ ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰ı »ı. ±Î …fi‰ÎHÎÌ T›‰V◊ÎfiÎ ⁄ı ‹˘ÀÎ √ıflŒÎ›ÿÎ »ı. ’Ëı·˘ ±ı ¿ı ’ÕÎ_ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ÁF…Õ flÌ÷ı ’¿ÕÎ÷Î_ fi◊Ì, ‹ÎÀı Õ⁄· ’Ì‚Ì ·Î≥Àfi _ ‹ÎhÎ K›ÎfiÎ¿Ê ¿ ÏÁBfi·/ attention signal ÿı¬Î› ¿ı ÷fl÷ ±ı„L…fi ÕÎ≥‰flı ⁄ı¿ ‹Îfl‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı‰_ ’Õı »ı. ± fl ⁄ı¿ ‘flÎ‰÷Ì √ÒÕ˚ Àˇ ıfifi˘ ±ı„L…fi

ÕˇÎ≥‰fl ‹ÎL› Ãflı·Ì ‹ËkÎ‹ V’ÌÕı K›ÎfiÎ¿Ê ¿ ÏÁBfi·fiı ‰ÀÎ‰Ì »ı¿ «ı÷‰HÎÌfiÎ ÏÁBfi·ı ⁄ı¿ ‹Îfl‰Îfi _ Âw ¿flÌ Â¿ı»ı. ‰ı@›Ò‹ ⁄ı¿fi˘ ⁄ÌΩı√ıfl·Î¤ ±ı ¿ı ±ı„L…fi ⁄ÿ·÷Ì ‰¬÷ıÂÒL›Î‰¿ÎÂfiÎ Ë˘

’Î≥’fiı »À˘ ’ÎÕÌ ÿı‰Î› I›Îflı ±Î‰U›¿÷Î fi


8/14/2019 Safari 145


;f]5fzLsjfH

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 63

⁄‘Î_ ¿LÀı≥fiÁ Áfl¬Î_ ¿ÿfiÎ_ Ë˘÷Î_ fi◊Ì. ±Î’HÎı I›Î_ 20 ŒÌÀ ·Î_⁄Î_ ¿LÀı≥fiÁ ‰’flÎ› »ı, F›Îflı ±Î_÷flflÎWÀÌ› VÀÎLÕÕÛfiÎ_ ¿LÀı≥fiÁ 40 ŒÌÀfiÎ_ ±fiı 45 ŒÌÀfiÎ_ Ë˘› »ı ±fiı ISO VÀÎLÕÕÛ

’‹ÎHÎıfi_ ‹Î’ 20 ŒÌÀ »ı. ±Î ÷ŒÎ‰÷˘ Ωı÷Î_ ¿LÀı≥fiÁfiÌ Á_A›Î fi_ √‹Î_ √HÎ‰Îfi˘ ‹÷·⁄ fiÏË, ‹ÎÀı Twenty feet Equiva-

lent Units/TEU fiÎ ±ı¿‹ ‹…⁄ ÷ı‹fiÌ ¿<· ◊÷Ì ·_⁄Î≥fiı20 ‰Õı ¤Î√Ìfiı fi_ √fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷Îfl‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

Àıfi ’Î»‚ ÷flŒ ¬Áı I›Îflı ¿’Ï·_√ œÌ·Î_ ’Õı »ı. ·«ı »ı.±ı„L…fi I›Îfl ⁄Îÿ ’˛‰ÎÁ Âw ¿fl‰Î ±Î√‚ ‘’ı ±ı Á‹›ı ±¿ı¿ ¤Îfl¬Îfi _ ‰ÎflÎŒfl÷Ì … √Ï÷‹Î_ ±Î‰ı, ‹ÎÀı ±ı„L…fiı ËΩfl˘ ÀfifiÌ ±Î¬Ì Àıfifiı ÁÎ‹ÀÌ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ ◊÷Ì fi◊Ì ±fiı ÷ıfiÎ_ ’ÕÎ_

V·Ì’ ‹Îfl÷Î_ fi◊Ì.

¤Îfl¬ÎfiÎfiı ±’Î÷Ì Á_ iÎÎ‹Î_ ÿflı¿ ‹Ò ‚ÎZÎflfi˘ ±‹¿ «˘yÁ ±◊ ◊Î› »ı. ±◊’Ò HÎ ‹ÎÏË÷Ìfi˘ «˘yÁ ø‹ ’HÎ Ω‚‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’˛◊‹ ‹Ò‚ÎZÎfl ⁄˛ Õ√ı…/ B, ‹ÌÀfl √ı…/ M

±√fl ÷˘ fiıfl˘ √ı…/ N ÿÂÎ‰ı »ı. ⁄ÌΩı ‹Ò‚ÎZÎfl ¤Îfl¬ÎfiÎfiÎ ’¿Îflfi˘ ÁÒ «¿ »ı, …ı‹Î_ O = Open wagon, X = Centre and

side discharge (‹Î· ¬Î·Ì ¿fl‰ÎfiÎ_ ⁄Î¿˘flÎ_ ¿ı ÿfl‰ÎΩ), C

= Covered wagon ‰√ıflı ±◊ ˝ ⁄ıÁÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. hÎÌΩı‹Ò‚ÎZÎfl C =

Centre cou-

pling ±fiı R =

Screw cou-

pling fiÌ …ı‹ ¿’Ï·_ √fiÎ ’¿Îfl ‹ÎÀı »ı, F›Îflı «˘◊Î ‹Ò‚ÎZÎflfi˘ ±◊ N = Air

(L›Ò‹ıÏÀ¿) ⁄˛ı¿ ◊Î› »ı. ±Î ‘˘flHÎ ÿflı¿ ¿ıÁ‹Î_ …‚‰Î÷ _ fi◊Ì.±ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘ ¬ÎÏÁ›÷˘ ‘flÎ‰÷Î ¤Îfl¬ÎfiÎfiı ‰‘ ‹Ò‚ÎZÎfl˘ ’HÎ ±ıfiÎ›÷ ¿flÎ› »ı--…ı‹ ¿ı BOBRN ±ıÀ·ı Broad √ı…fi_ Open ‰ı√fi, …ı ’˘÷Îfi_ ÷Ï‚› _/ Bottom ¬˘·Ì Õ’¤ıfl/

Rapidly ‹Î· ÏÕV«Î… ¿flÌ fiÎ¬ı »ı.

¤Îfl÷ Ëı‰Ì ≥·ı„@Àˇ¿· Ï·Ï‹ÀıÕ/ BHEL ’ÎÁıÏhÎÏ«fiÎ’S·Ì ¬Î÷ı ¿Î‰ıflÌ fiÎ‹fi_ 24 ±ı@Á·fi_ …⁄fl…V÷ ¤Îfl¬Îfi _ »ı. Ï‰z÷‹◊¿˘ ‹ÎÀı ⁄fiÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ 220 Àfi Á‘Ìfi_ ‰…fi ‘flÎ‰÷Î_ À⁄Î≥fifiÌ ±fiı ÀÎLÁŒ˘‹Á fiÌ ËıflŒıfl

‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ ±ı ¤Îfl¬Îfi _ 37.81 ‹ÌÀfl (124 ŒÌÀ) ·Î_⁄ _ »ı.±Î ÏÁ‰Î› 18 ±ı@Á·fi _ ’HÎ ‰ı√fi BHEL ’ÎÁı »ı.

1998 ‹Î_ WAM-4’¿Îflfi _ flı S‰ı±ı„L…fi (…‹HÎ˘ Œ˘À˘) √ÎÏ›Î⁄Îÿ ¬Î÷ı9,000 ÀfifiÌ √ÒÕ Àˇ ıfifiı¬ıÓ «Ì ’‰ÎÁı fiÌ¿Y›_ Ë÷_ ±fiı÷ı ’Ëı·Î_ ¿˘·ÁÎ ¤flı·Ì fiıÂfi· ◊‹· ’Î‰fl ¿˘’˘flıÂfifiÌ 1 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_ ⁄Ì √ÒÕ Àˇ ıfiıÏ⁄ËÎflfiÎ ‘fi⁄Îÿ◊Ì ÿÎÿflÌfiÎ Ï‰z÷‹◊¿ Á‘Ì ’‰ÎÁ ¿›˘ Ë÷˘.

±ı¿ flıS‰ı Àˇ ı¿ ’flfiÎ ‰ı√fifiı ⁄ÌΩ flıS‰ı Àı¿ ’fl «ÕÎ‰‰ÎfiÎ ¿Î›˝ fiı Â„LÀo√ ¿Ëı »ı. ‹ÎÂÏ·_√ ›ÎÕÛ‹Î_ ±ı ¿Î› ⁄Ω‰÷ _ ±ı„L…fi ÿflı¿ ‰ı√fifi_ Ëo‹ıÂÎ_ loose shunting ¿flı »ı--±ıÀ·ı ¿ı ‰ı√fifiı¿’Ï·_√ ‰Õı ±ı„L…fi ÁÎ◊ı ΩıÕ‰Î‹Î_ ±Î‰÷ _ fi◊Ì. ±ı„L…fi ÷ıfiı›˘B› ’‹ÎHÎ‹Î_ ‘y˘ ±Î’Ìfiı fi‰Ì fl«Î÷Ì √ÒÕ Àˇ ıfifiÎ ÁÎ≥ÏÕo√ ÷flŒ Áfl¿÷_ ¿flÌ ÿı »ı ±◊‰Î ÷˘ @›Îflı¿ (fiÌ«ıfiÌ ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄) ¬Ò_ ‘/ hump …ı‰Ì Àı¿flÎ‚ …B›Î Á‘Ì ’Â ±Î’Ì ⁄Ì∞ ÷flŒfiÎ œ˘‚Î‰ı ÿÕ÷_ ¿flı »ı. ±Î Ω÷fiÎ loose shunting

‰¬÷ı V‰Î¤ÎÏ‰¿ flÌ÷ı ‰ı√fi ÷ıfiÎ ‰ı√‹Îfifi_ ‹Î›* ÁÎ≥ÏÕo √

’flfiÌ Àˇıfi ÁÎ◊ı ±◊ÕÎ›, ’fl_÷ ‰ı√fi Ωı ’ıÀˇ˘Ï·›‹fi _, ÁSŒu Ïfl¿ ±ıÏÁÕfi_ , fiı«fl· √ıÁfi _ ¿ı ’»Ì ±ı‹˘Ïfi›Î …ı‰Î ⁄ÌΩ Ωı¬‹Ì ’ÿÎ◊ fi_ Ë˘› ÷˘ Àyflfi˘ ±ÎCÎÎ÷ ¿ÿÎ« ±Î’ÏkÎ ¬ÕÌ ¿flÌ ÿı .œÎ_ ¿HÎÎfiÎ Ï‹Ω√flÎ œÌ·Î ’ÕÌ …÷Î_ ·Ì¿ı… ◊Î› ±◊‰Î CÎÊ HÎfiı·Ì‘ı ÷HÎ¬˘ fl÷Î_ ±Î√ ’HÎ ·Î√ı, ‹ÎÀı ±Î‰Î ‰ı√fifiı Ëo‹ıÂÎ_

±ı„L…fi ÁÎ◊ı ΩıÕuÎ ⁄Îÿ Ë‚‰ı flËÌ À ıfi Á‘Ì ’Ë Ó«ÎÕÎ› »ı.

±√Îµ ‰HÎ˝T›_ ÷ı‹ ±Î’HÎı I›Î_ ÿflı¿ √ÒÕ˚ Àˇıfifi _ fiÎ‹ ÷◊Î fi_⁄fl ÷ı ‹ÎÂ Ï·_ √ ›ÎÕÛfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿Y›ÎfiÎ Á‹› ±fiÁÎfl fiyÌ ◊Î› »ı. ±Î‹ »÷Î_ ¿ıÀ·Ì¿ Ï‰ÏÂWÀ √Ò Õ Àıfi˘fiı ’‹ı ˝fiLÀ ‘˘flHÎı Ï‰ÏÂWÀ fiÎ‹˘ ±’Î›Î_ »ı. ‹ _ ⁄≥fiÎ ‰ÎÕÌ⁄_ ÿfl◊Ì ¿˘·¿Î÷ÎfiÎ ÂÎÏ·‹Îfl Á‘Ì ÿ˘Õ÷Ì √Ò Õ Àıfi Shalimar special ¿Ëı‰Î› »ı,

Ahmedabad Arrow ‹ _⁄≥-±‹ÿÎ‰Îÿ ‰E«ı ¬ı’ ¿flı »ı,¿LÀı≥fifl flÎ…‘ÎfiÌfi _ À> _¿<_ fiÎ‹ Con-Raj »ı, ÷˘ ‹ÎvÏ÷ …ı‰Ì

‹˘Àfl˘fiÌ ËıflŒıfl ¿fl÷Ì Õ⁄· Õı¿fl √ÒÕ Àˇıfifiı CARTRAC ¿Ëı»ı. À> _¿‹Î_ , ⁄‘Î_ fiÎ‹˘ V’ıU›· √ÒÕ Àˇıfi˘fiÎ_ »ı.àPhoto : MSM Saifullah. IRFC

8/14/2019 Safari 145


ufiff vf+sgff sf[if0fgff ;ffrff hjffaff[

“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200664

¿˘›ÕÎ‹Î_ ¿<· «Îfl «ı·L… Ë÷Ì.ÿflı¿fi˘ …‰Î⁄ ±ËŸ ø‹‰Îfl ÷’ÎÁ˘.

«Îflı› «ı·ıL…fiÎ ±ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘ …‰Î⁄˘Â@› »ı. ÁÎ◊Ì ÏÁQ’· ¬ ·ÎÁ˘ µ’flÿÂÎ˝T›˘ »ı.à

’Ëı·˘ ‰Îfl˘ «ı·ıL… fi_. 1 fi˘. T1,T2, T3 ±fiı T4 ÀıL¿˘ ±ı¿ÁÎ◊ı’˘÷Îfi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕı ÷˘ fiÌ«ıfiÎ

flı¬Î_¿fi‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹ …⁄ «˘◊Ì Ï‹ÏfiÀıÿflı¿ ÀıL¿ ÷ıfiÎ Ïfi‘ÎÏfl÷ ‹ ¿Î‹ı ’Ë˘Ó«ÌΩ›. Âfl÷ ±ıÀ·Ì ¿ı ÿflı¿ ÀıL¿ıÁ‹› ÁÎ◊ı ÷Î· Ï‹·Î‰Ìfiı ±¿ı¿ ¬Îfi _‘’‰ _ ’Õı.

÷ ıfl ⁄Î›÷ıfl ¬ÎfiÎ _fiÌÏ√ ˛Õ‹Î _ ¿ <·«˘‰ÌÁ ÀıL¿˘fiı

ÂÌ flÌ÷ ı«·Î‰‰Ì ÷ıfiÌ

dfcftf sztff+ zf6lgff+ dfcf[zf+ Á‹…÷Ì ’HÎ ÕÎ›Î√Î‹fiÎ Á_ÿ¤‹Î_ Ë‰ı‰Î_«˘. ’◊‹ flı¬Î_¿fi‹Î_ ÿÂÎT›Î ‹ …⁄ÿflı¿ ÀıL¿ ±ı¿ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ’˛‰ÎÁ±Îfl_¤Ìfiı ±Î√‚ ¬Áı ÷˘ 24

ÀıL¿˘fiı ±ı V◊‚ÎL÷fl¿fl‰Î‹Î_ ⁄flÎ⁄fl »Ï‹ÏfiÀ ·Î√ı. ±ÎΩ÷fi_ V◊‚ÎL÷fl ¿›Î˝’»Ì ÀıL¿˘fiÌ ’ÎÏÂfi

⁄ÌΩ fl ı¬Î _¿fi‹Î _…\±˘. ÁÎ◊ı ±ı ’HÎ…\±˘ ¿ı ÿflı¿ ÀıL¿ÁÕÁÕÎÀ ÁÎ‹Ì ·ÌÀÌ‹Î_Ëo¿ÎflÌ Ω› ÷˘ Ï√ÕfiÌ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î‹Î _⁄Ì∞ ±ÎÃ Ï‹ÏfiÀ·Î√ı. ±Î‹, ¿<· Á‹›◊›˘ 14 Ï‹ÏfiÀfi˘.à

«ı·ıL… fi_. 1 «ı·ıL… fi_ . 2

«ı·ıL… fi_ . 3 «ı·ıL… fi_ . 4

8[gsgfl rfftf]zlefzl rff,f

±_¿ fi_ . 144‹Î_ ’Ò»ı·Ì ⁄ı ’¿Ì ±ı¿ ’·fi˘ ÁÎ«˘ …‰Î⁄ ·¬Ì ‹˘¿·fiÎfl “ÁŒÎflÌ”fiÎ ‰Î«¿˘-- …›ÿÌ’ÏÁ_Ë ⁄Ì. ÕÎ¤Ì, ‹. ÁÿÎ÷’ flÎ, ’˘. ÁÎ’Î‰ÎÕÎ, ÷Î.

≥Õfl, Ï…. ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; ¿‹·ıÂ ¿ı. ‹Ëı÷Î, Á flıLƒfi√fl;¤Î‰ıÂ, flÏ‰Lƒ, fiÎÁflı, «_ƒ¿ÎL÷, ‹ @÷Î ±fiı Ï‹hÎ˘,

±⁄Î‹Î, Ï…. ‰·ÁÎÕ; ’Ò ‰ı Â ’Àı·, CÎÎÕ·˘ÏÕ›Î, ±‹ÿÎ‰Îÿ

“;fofzl”gff af]LRxff/l jffrfsf[

flı¬Î_¿fi 1

flı¬Î_ ¿fi 2

8/14/2019 Safari 145


8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200648

√˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ Ë÷Î_. (»ıS·Î fl_√Ìfi ’Îfiı ⁄÷Î‰ı·_ µ’flfi_Ï«hÎ.) Á˙◊Ì ‹Ëk‰fi_ µ’¿flHÎ ¿·Î¿Îfl˘fiÎ ÂOÿ˘fiı Ì·÷_

¤Ò _√‚_ Ë÷_, …ı‹Î_ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ±ı¿ÏhÎ÷ ◊÷Î_ Ë÷Î_ ±fiı◊˘ÕÎ_ CÎHÎÎ_ ⁄·_ÿ ’HÎ ⁄fi÷Î_ Ë÷Î_. ¿˘≥ ‰¬÷ ¿·Î¿Îflfiı¤Ò _√‚ÎfiÌ fi∞¿ ∂¤˘ flÎ¬Ì flı¿˘ÕÛfiÌ ÕÎ≥ …ı‰Ì ‹ÌHÎfiÌ ÷¿÷Ì’fl ÷ıfi˘ ÕÎ›·˘√ fi˘Ó‘Ì ·ı‰Î÷˘ Ë÷˘. (…‹HÎ˘ Œ˘À˘.)±ı„QM·ŒÎ›flfiÌ Á√‰Õ ±ı …‹ÎfiÎ‹Î_ fi Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±‰Î…fi_‰ÎS›Ò‹ ÏŒS‹fiÎ ÂÒÏÀo√ ÿflQ›Îfi ÏÁfiı‹ÎŒ˘fi˘√ÎŒ‹Î_ flı¿˘ÏÕ*√‰¬÷ı …ıÀ· _ Ë˘› ±ıÀ·Ì … ‹ÎhÎÎfi˘ ±‰Î… Ï◊±ıÀflfiÎ ’ ıZÎ¿˘fiı‹ı√ÎŒ˘fi ¶ÎflÎ ÁÎ_¤‚‰Î ‹‚÷˘ Ë÷˘. ’ÏflHÎÎ‹ı ¿·Î¿Îfl˘±ı÷ı‹fiÎ √‚Îfi _ ‰ÎS›Ò‹ ¨« _ flÎ¬Ìfiı ÕÎ›·˘√ ⁄˘·‰ÎfiÌ Œfl…’Õ÷Ì Ë÷Ì. ¿·Î¿Îfl˘ «Î· ÕÎ›·˘√ı F›Î_fiÎ I›Î_ … ¬˘ÕÎ›ı·Î

flËı, …ı◊Ì ¤Ò _√Î‚Î‹Î_ Ì·Î÷Î ±‰Î…fi _ ’‹ÎHÎ ±_÷flfiÌ ‰‘CÎÀ‹ …⁄ CÎÀı ¿ı ‰‘ı fiÏË.±Î Ω÷fiÎ K‰Ïfi‹ ƒHÎ ‰Õı ‹Ò_√Ì ÏŒS‹˘fiı ⁄˘·÷Ì ¿fl‰Î‹Î_

⁄Ì∞ ’HÎ ÷¿·ÌŒ Ë÷Ì. Ï◊±ıÀfl‹Î_ ÏÁfiı‹ÎŒ˘fi˘√ÎŒ ±fiı’˘…ı@Àfl Á‹øÏ‹¿/synchronised flËı÷Î_ fi Ë÷Î_. ÏËfl˘≥fi⁄˘·ı I›Îflı Œ˘fi˘√˛ÎŒ ÏËfl˘fi˘ ‹ÿÎ˝fiÎ ÕÎ›·˘√ ’˛ıZÎ¿˘fiıÁ_¤‚Î‰ı ±ı‰_ CÎHÎÌ ‰Îfl ⁄fiı, ±ıÀ·ı ¿·Î¿Îfl˘fiÎ ŒŒÕ÷Î Ë˘Ã±fiı flı¿˘ÕıÕ ÂOÿ˘ ‰E«ı ¬˘fl‰Î÷Î ÷Î·‹ı‚fiı ’Î»˘ ÁıÀ ¿fl‰Î‹ÎÀı ±Î’flıÀflı ËıLÕ· Œıfl‰Ì ’˛ ˘…ı@Àflfi˘ ‰ı√ ⁄ÿ·‰˘ ’Õ÷˘Ë÷˘. ‰Ê˘ ⁄Îÿ ±ıÏ‹· ⁄Ï·fifl fiÎ‹fiÎ …‹fi‰_ÂÌ ±‹ıÏfl¿fiı

ÏÁÏ·LÕfl …ı‰Î Œ˘fi˘√ÎŒfiÎ V◊Îfiı ÷¿÷Ì ±Î¿ÎflfiÌ √Î‹˘Œ˘fiflı¿˘ÕÛ Â˘‘Ì I›Îflı ‹Ò_√Ì ÏŒS‹fiÎ_ ºU›˘ÁÎ◊ı ÕÎ›·˘√fi˘ ‹ı‚ ⁄ıÁÎÕ‰ÎfiÌÁ‹V›Î …flÎ Ë‚‰Ì ⁄fiÌ. ±Î fi‰÷flÀı@fi˘·˘Ï… ÁÎµLÕ-±Î ˜fi-ÏÕV¿¿Ëı‰Î÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÷ıfiÌ ¿Î›’HÎÎÏ·‘flÎ‰÷Î …ı ÁÎ‘fifiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‰Îfifl⁄˛‘Á˝ ¿o’fiÌ±ı ¬Ò⁄ «√ÎT› _ ÷ıVitaphone/‰Î≥ÀÎŒ˘fi Ë÷_. ’˘…ı@Àfl±fiı flı¿˘ÕÛ M·ı›fl ⁄ı›fi˘ ÷ı‹Î_ ËV÷‹ı‚Î’

ÏŒS‹’fl±‰Î…fi _flı¿˘ÏÕÙ√¿ı‰ÌflÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı»ı ? (±fiÁ_ ‘Îfi ±_ ¿fiÎ »ıS·Î ¿‰flfi _ «Î·)

¿flÎ›˘ Ë÷˘, »÷Î_ ›Î_ÏhÎ¿ fl«fiÎ ±ıÀ·Ì Áfl‚ ¿ı 1927 ‹Î_

’◊‹ ‰Î≥ÀÎŒ˘fi ÏŒS‹ The Jazz Singer ±I›_÷ ·˘¿Ï’›fiÌ‰ÕuÎ ’»Ì ±ı Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ @·˘fi …ı‰Î_ ⁄ÌΩ_ ÁÎµLÕ-±Îfi-ÏÕV¿ ÁÎ‘fi˘ ’HÎ ⁄Ωfl‹Î_ ±ÎT›Î_. ÿflı¿‹Î_ √Î‹˘Œ˘fiflı¿˘ÕÛ Áfl¬Ì Ë÷Ì. ÏŒS‹fiÎ Á_‰Îÿ˘fi_ ±fiı ¤ı√Î¤ı√ ÁÎµLÕ≥Œı@À˚Áfi_ ÷◊Î Á_√Ì÷fi_ ’HÎ K‰Ïfi‹ƒHÎ ¿flı·Ì 10”” fiÎ(25 Áı„LÀ‹ÌÀflfiÎ) T›ÎÁfiÌ √Î‹˘Œ˘fi flı¿˘ÕÛ 331 / 3 RPM

fiÎ ‰ı√ı Œfl÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÷ı ‰ı√ ±ı¿‘Îfl˘ …‚‰Î÷˘ Ë÷˘.Ï‰ÂıÊ ±√I›fiÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı flı¿˘ÕÛ M·ı›fl ±fiı ’˘…ı@Àfl

⁄ı›fiÌ ÕÎ≥‰ ‹˘Àfl ±ı¿ … Ë÷Ì; ±ıÀ·ı ¿ı ¿˘‹fi Ë÷Ì. ’ÏflHÎÎ‹ıflı¿˘ÕÛfiÎ «˘yÁ ‹ÎÏ¿*√ ’fl √Î‹˘Œ˘fifiÌ Ï’fi ‹Ò¿Ìfiı Ï‰z÷

‹˘Àfl «Î· ¿flÎ›Î ⁄Îÿ M·ı›fl ±fiı’˘…ı@Àfl ‰E«ıfi˘ ÷Î·‹ı‚ ÃÌ¿ ÃÌ¿ ±_Âı…‚‰Î÷˘ Ë÷˘. ±‰Î… ºU› ¿fl÷Î_ ’Î»‚flËÌ Ω› ¿ı ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì Ω› ±ı‰_

⁄fi÷_ fi Ë÷_. Á_‰Îÿ˘fiÌ · Ó√-M·ı flı¿˘ÕÛ ’HÎ…flÎ Ï‰ÏÂWÀ Ë÷Ì. K‰Ïfi‹Ïƒ÷ Àˇ ı¿fi˘ ±Îfl_¤⁄ÎèÎ Ï¿fiÎflÌ±ı fiÏË, ’HÎ ±_ÿfl ÷flŒ ‘flÌ

’ÎÁı ◊÷˘ Ë÷˘. flı¿˘ÕÛ Âw ¿fl‰Î ‹ÎÀıÏ’fi‰Î‚_ VÀÎ›·Á I›Î_fiÎ »ıÕı √˘Ã‰‰Î‹Î_±Î‰÷ _ Ë÷ _. ∫« ÿÌÃ 96 ¬Î_«Î/grooves

‘flÎ‰÷Ì ÿflı¿ flı¿˘ÕÛ 12 Ï‹ÏfiÀ ‰Î√÷ÌË÷Ì, …ı ÿflQ›Îfi ’ ˘…ı@Àfl‹Î_ Áı¿LÕfiÌ24 ¡ı‹ ·ı¬ı 1,000 ŒÌÀ (305 ‹ÌÀfl)·Î_⁄Ì ÏŒS‹Ì ’|Ì ‰ËÌ …÷Ì Ë÷Ì. ±Î‹ÁflıflÎÂ ÏŒS‹fiÎ ÕÎ›·˘√ Á‹Î‰‰Î ‹ÎÀı’Î _« ı¿ flı¿˘Õ ˚ ˝ ’›Î˝M÷ Ë÷Ì. ±ÎÀı@fi˘·˘Ï…‹Î_ ‰Î˜fi˝fl ⁄˛‘Á˝ ¿o’fiÌfiı±ıÀ·˘ flÁ ’Õu˘ ¿ı ±ı Á‹›ı fiÎ‰ıSÀÌ

‰Î˜ fi˝fl ⁄‘Á˝fi _ ‰Î≥ÀÎŒ˘fi ±fiı÷ıfiÌ √Î‹˘Œ˘fi flı¿˘ÕÛ (ÕÎ⁄ı)

¥·ı„@Àˇ¿‹˘Àfl

VÀÎ›·Á

flı¿˘ÕÛ ±ËŸ ‹Ò ¿Î÷ÌË÷Ì

ÁÎ›·ıLÁ ! ÕÏ⁄_ √ «Î· »ı.

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 49

√HÎÎ÷Î ⁄˘·¿Î flıÏÕ±˘fiÎ ±Îø‹HÎ ÁÎ‹ı À¿Ì flËı‰Î ÷ıHÎı’˘÷ÎfiÌ ⁄‘Ì ÏŒS‹˘ ‰Î≥ÀÎŒ˘fifiÎ Œ˘‹ıÀ‹Î_ ⁄fiÎ‰‰Îfi_ fiyÌ

¿› *. flıÏÕ±˘fiÌ V’‘Îfiı ¿ÎflHÎı 1925-26 ÿflQ›Îfi ‰Îfi˝fl⁄˛‘Áı˝ 13,38,000 ÕÎ˜·flfi_ fi¿ÁÎfi ‰ıÃ‰_ ’Õu _ Ë÷ _, ±ıÀ·ıÏŒS‹˘fiı ‰Î«Î ±Î’‰Î ‹ÎÀı ‰Î≥ÀÎŒ˘fi ÷ıfiı ±Ïfi‰Î› …HÎÎ›÷ı V‰Î¤ÎÏ‰¿ ‰Î÷ Ë÷Ì. ÏŒS‹Ì ’ÎhÎ˘ ⁄˘·÷Î_ ◊Î› ÷˘ …flıÏÕ±˘fiÎ fi‰Î › √‹Î_ ÏÁfiı‹Îfi _ ±„V÷I‰ …‚‰Î› ÷ı‹ Ë÷_.’ÏflHÎÎ‹ı ·Î¬fiÌ ⁄fiı·Ì ÷¿·ÎÿÌ flı¿˘Õ˚ ‹˘ÀÌ Á_A›Î‹Î_ ÷Ò À÷ÌË˘‰Î »÷Î_ ±fiı CÎHÎÌ ‰¬÷ ÏŒS‹fiÌ ±ı@Âfi ÷◊Î ±‰Î…‰E«ıfi_ ÀuÏfi_√ ’HÎ …flÎ÷flÎ ÷Ò À÷_ Ë˘‰Î »÷Î_ ‰Î˜fi˝fl ⁄‘Áı˝‰Î≥ÀÎŒ˘fi ’fl ·Î¬˘ ÕÎ·flfi˘ ÿÎ‰ ¬ı·Ì fiÎA›˘.

‰Î≥ÀÎŒ˘fifiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏÕV¿fiÌ Ë÷Ì.

·Î¬fiÌ ÷¿·ÎÿÌ flı¿˘ÕÛ …ı‹Î_ ‰Î’fl‰ÎfiÌ fi ◊Î› ±fiı ºU›ÁÎ◊ı lÎT›fi˘ flÎ√‹ı‚ ⁄ıÁÎÕ‰Îfi˘ fi ◊Î› ±ı‰Ì ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹fiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ‰‘ ÁÎflÌ ¿ı fiÏË ? ⁄ıÂ¿ ÁÎflÌ,¿ÎflHÎ ¿ı ºU› ÁÎ◊ı ±‰Î…fi_ ’HÎ flı¿˘ÏÕ*√ ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl⁄Îfl˘⁄Îfl ¿flÎ›Î ⁄Îÿ ÏŒS‹fiÌ ±ÎÏÕ±˘-Ï‰u ±· fl…±Î÷±ı¿ÿ‹ Á«˘À ±fiı ’Î»Ì Áfl‚ ⁄fiı. ¿˘≥ _À fiÏË. ’fl_÷ ‰ˆiÎÎÏfi¿ Â˘‘¬˘‚˘fiÎ ZÎıhÎı ‰Îfl_‰Îfl ⁄fi÷ _ ±ÎT› _ »ı ÷ı‹ ·Ìÿ Œ˘flıVÀ/Lee De Forest fiÎ‹fiÎÏ‰iÎÎfiÌ±ı 1920 ‹Î_ ¬flı¬fl F›ÎflıÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹fiÌ ‰Ëı‰Îv

÷fl¿Ì⁄ Â˘‘Ì I›Îflı ’˛ ÕuÁfl˘±ı ÷ı fiı±‰√HÎÌ Ë÷Ì. ÿ Œ˘flıVÀı ÷ı‹Î_Ï‰iÎÎfifiÎ fi√ÿ ÏÁ©Î_÷˘ ·ÕÎT›ÎË÷Î, ±ıÀ·ı ’ ˘Õu Áfl˘±ı ÷fl¿Ì⁄fiıÂ_¿ÎfiÌ fi…flı Ωı‰Îfi _ ¿ÎflHÎ fi Ë÷_.ÿ Œ˘flıVÀ ’˘÷ı ‰‚Ì ±ı …‹ÎfiÎfi˘A›Î÷fiÎ‹ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ Ë÷˘, …ıHÎı1907 ‹Î_ ÀˇÎ›˘Õ fiÎ‹fi˘ ‰ÎS‰

‰Î≥ÀÎŒ˘fifi˘ fiÁ¬˘ ÏŒS‹Ì Â˘¬Ìfi˘ ‹ÎÀı fi‰Ìfi÷‹ Ë÷˘, ±ıÀ·ı ÷ıfiı ΩËıflÎ÷˘ ‰Õı «‹¿Î‰‰Îfi˘ ±ı¿ ’HÎ ‹˘¿˘ ‰Î˜ fi˝ fl ⁄‘Áı˝ …÷˘ ¿› ˝ fiÏË

⁄fiÎ‰Ìfiı fl ı ÏÕ±˘⁄˛ ˘Õ¿Î„VÀo√fiÎ ZÎıhÎı øÎ_Ï÷·Î‰Ì ÿÌ‘Ì Ë÷Ì.

¬w_ ’ Ò»˘ ÷˘

√„B·±ıS‹˘ ‹Î¿˘˝fiÌfiıfiÏË, ’HÎ ÿ Œ˘flıVÀfiıflıÏÕ±˘fi˘ Â˘‘¿ √HÎ‰˘Ωı≥±ı. ‹Î¿˘˝fiÌ±ı Œ@÷Õ˘À ±fiı Õ ıÂfiÎÀıÏ·√˛ÎÏŒ¿ Á_ÿ ıÂÎfi _Ï⁄fi÷ÎflÌ/wireless

’˛ÁÎflHÎ ¿flÌ ⁄÷ÎT› _Ë÷ _. ‹˙Ï¬¿ ÂOÿ˘fi_ ±fiı Q›Ï¿fi_ ÀˇÎLÁ‹ÌÂfi ¿flÌÿı¬ÎÕ‰Î‹Î_ ÷ı ¿ÿÌ ŒÎT›˘ fi Ë÷˘. ¿˘≥ ⁄ÌΩı Ï‰iÎÎfiÌ ’HÎ

fiÏË. ¿ÎflÏ¿ÿa ÿflQ›Îfi ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 300 Â˘‘¬˘‚˘ ‹ÎÀı’ıÀLÀ Ëy˘ ‹ı‚‰fiÎfl ÿ Œ˘flıVÀı ±_÷ı ÀˇÎ›˘Õ fiÎ‹fi˘ ±ı‰˘‰ÎS‰ ⁄fiÎT›˘ ¿ı …ı ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fiı ÷ı‹fiÎ ±Îfl˘Ë-±‰fl˘Ë‹ …⁄ «˘yÁ amplitude/¿o’Ï‰V÷ÎflfiÎ_ Ï‰z÷ ÏÁBfi·˘‹Î_Œıfl‰Ì ±Î’÷˘ Ë÷˘. flıÏÕ±˘ VÀıÂfi ¶ÎflÎ ⁄˛ ˘Õ¿ÎVÀ ¿flÎ÷Î_ ±ıÏÁBfi·˘fiı ±◊Î˝÷˚ flıÏÕ±˘ ‹˘Ω_fiı l˘÷Îfi_ ÏflÁÌ‰fl ’Î»Î_±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_‹Î_ ’·ÀÌ Â¿ı ÷ı‹ Ë÷_.

±Î Àı@fi˘·˘Ï… ‰Î’flÌfiı ÿ Œ˘flıVÀı 1910 ‹Î_ ΩHÎÌ÷Î±‹ıÏfl¿fi √Î›¿ ±ıfiÏfl¿˘ ¿ÎvÁ˘fiÎ Á_√Ì÷ ¿Î›˝ø‹fi_⁄˛ Õ¿Î„VÀo√ ’HÎ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ ±fiı ’»Ì 1923 ‹Î_ ±ı …

fiÁ¬˘ ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹ ‹ÎÀı ÁŒ‚ flÌ÷ı ·ÕÎT›˘. ±·⁄kÎ,ÏŒS‹‹Î_ ¿Î›fl«fiÎ flıÏÕ±˘ ¿fl÷Î_ ÁËı… …\ÿÌ Ë÷Ì. ±‰Î…fiÌ‹ÎhÎÎ ±fiÁÎfl ¿o’÷Î_ Ï‰z÷ ÏÁBfi·˘fiı ±Î˜„MÀ¿· flÌ÷ı ºU›˘ÁÎ◊ı … ÏŒS‹fiÌ Ï¿fiÎflÌ±ı Ï’˛LÀ ¿flÌ ÿı‰Î÷Î_ Ë÷Î_ ±fiıÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ÏŒS‹fiÌ fl…±Î÷ ‰¬÷ı ’˛ ˘…ı@Àfl ÷ı ÏÁBfi·˘fiı±‰Î…‹Î_ w’Î_÷Ïfl÷ ¿fl÷_ Ë÷ _. ±Î Àı@fi˘·˘Ï… ’HÎ ÿ Œ˘flıVÀıË˘Ï·‰Ò ÕfiÌ ’ıflı‹ÎµLÀ, ‰Îfifl ⁄‘Á, › Ïfi‰Á· ‰√ıflı ¿o’fiÌ±˘

Á‹ZÎ fl…^ ¿flÌ I›Îflı ÷ı ’˛›˘√ÏÁ©Ë÷Ì. ÿ Œ˘flıVÀ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ 30±√˛√H› Ï◊±ıÀfl˘‹Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì

÷ıfi˘ “Õı‹˘” ±Î’Ì flèÎ˘ Ë÷˘. ±Î‹»÷Î_ ÏŒS‹˘fiÌ Ïfi‹Î˝÷Î ¿o’fiÌ±˘Œ˘fi˘ÏŒS‹ fiÎ‹fiÌ ±ı ¬«Î˝‚Àı@fi˘·˘Ï… ‹ÎÀı …wflÌ ±ı‰Î Ï‰ÏÂWÀ¿ı‹ıflÎ, ÏŒS‹, ’ ˘…ı@Àfl ±fiı flı¿˘ÏÕ*√ÁÎ‘fi˘‹Î_ fi‰ıÁflfi_ fl˘¿ÎHÎ ¿fl‰Î÷›Îfl fi Ë÷Ì. ±Î ¬«˝fiı ‰Î…⁄ÌÃflÎ‰÷Î Œ˘fi˘ÏŒS‹fiÎ ’˛ı„@À¿·

ÏŒS‹Ì ’˛ ˘…ı@Àflfiı fi‰˘ ±‰÷Îfl ±Î’‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiı·˘ ·Ì ÿ Œ˘flıVÀ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200650

ŒÎ›ÿÎfiÌ ÷ı‹fiı ’÷ÌÏ÷ ¿flÎ‰‰Î ÿ Œ˘flıVÀı 1923-27 fiÎ√Î‚Î ÿflQ›Îfi 1,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ Â˘ÀÛ ÏŒS‹˘ µ÷ÎflÌ, ’HÎÏŒS‹ ¿o’fiÌ±˘ flÌÌ fiÏË. ∂SÀ< _,‰Î≥ÀÎŒ˘fifi_ «·HÎ ‰‘÷_ √›_ ±fiı

10””fiı ⁄ÿ·ı 12””fi˘ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ16””fi˘ T›ÎÁ ‘flÎ‰÷Ì ÷ÎÁ¿ …ı‰ÕÌflı¿˘Õ˚ ⁄fi‰Î ·Î√Ì. ÁÎ≥ ‹˘ÀÌ ¿fl‰Î’Î»‚fi_ ¿ÎflHÎ Á‹∞ Â¿Î› ÷ı‰ _ Ë÷_.flı¿˘Õ˚˝fiÌ Á_A›Î Õfiı¿ …ıÀ·Ì Ë˘›I›Îflı ÿflı¿ ÂÎ˜‹Î_ ±ı ⁄‘Ì ÁÎ◊ı ¿Î‹’ÎÕ÷Ì ‰¬÷ı ±ı¿Îÿ flı¿˘ÕÛ ⁄À¿Ì Ω›±ı‰Ì Á_¤Î‰fiÎ ‰‘Îflı, ’fl_÷ ÿflı¿ flı¿˘ÕÛ’fl ‰‘ ÕÎ›·˘√ ÷◊Î Q›Ï¿ Á‹Î‰Ìfiı¿<· Á_A›Î ±Õ‘˘ Õfi◊Ì ’HÎ ±˘»Ì

¿flÌ ÿı‰Î› ÷˘ ±ı¿Îÿ flı¿˘ÕÛ ⁄À¿‰ÎfiÌ(±fiı ÷ıfiÎ ’Î’ı ±Î¬˘ ÁıÀ fi¿Î‹˘⁄fi‰ÎfiÌ) Á_¤Ï‰÷÷Î/probability

’«ÎÁ À¿Î CÎÀÌ …‰Î ’Î‹ı.‰Î≥ÀÎŒ˘fifiÎ Á‰HÎ˝ ›√fi˘ Ωı ¿ı

’Î_«ı¿ ‰Ê‹Î_ »ıÕ˘ ±Î‰Ì √›˘, ’HÎ ÷ı⁄˛ ı¿ı⁄· flı¿˘Õ fiÌ ¤Î_√÷Ò Àfiı ¿ÎflHÎı fiÏË.…\ÿÌ Á‹V›Î±Îı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎflË÷Ì. ‰ˆiÎÎÏfi¿ Â˘‘¬˘‚˘fiÎ ZÎıhÎı ÷tfiÁÎ‹ÎL› ⁄Î⁄÷ı ±Î¬Ì Àı@fi˘·˘Ï…fiı

¤_√Îfl‰ÎÕı ‘¿ı·Ì ‹Ò @›Îfi _ µkÎ‹ ºWÀÎ_÷Ë˘› ÷˘ ±ı ‰Î≥ÀÎŒ˘fifi _ Ë÷ _. 48 ‹ı’Îfiı Ï«hÎ‹Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı‹ flı¿˘ÕÛ‰√ÎÕ‰Î ‹ÎÀı I›Îflı ·˘¬_ÕfiÎ ‰…fiÿÎflVÀÎ›·Á (√˛Î‹˘Œ˘fifiÌ Ï’fi …ı‹Î_¤flÎ‰ı·Ì Ë˘› ±ı ÿÎ_ÕÎ) ‰’flÎ÷Î Ë÷Î,±ıÀ·ı flı¿˘ÕÛfiÎ ¬Î_«Î‹Î_ Œfl÷Ì Ï’fifiÎÀıfl‰Îfiı 160-170 √Î‹ Á‘Ìfi˘ ⁄˘Ωı…HÎÎ÷˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ı ÿ⁄ÎHÎ ËıÃ‚ ÷ı‹@÷’HÎı ¿o’Ì Â¿÷Ì fi Ë÷Ì. ËÎ≥-

Ï¡@‰LÁÌ ±‰ÎΩı ÷ı‹Î_ V’_ÿfi˘ ’ıÿÎ ¿flÌÂ¿÷Î fi Ë÷Î. ±Ï‘¿÷‹ 4,300ËÀ˚fiÌ Ï¡@‰LÁÌ Á‘ÌfiÎ … ±‰ÎΩıÏ◊±ıÀflfiÎ_ V’Ì¿Á‹Î_ ‰Ëı÷Î ‹Ò¿Î›, ‹ÎÀıÏËfl˘≥fifi˘ ±‰Î… ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı »˘¿flÎ…ı‰˘ ·Î√÷˘ Ë÷˘. flıS‰ıfiÎ VÀÌ‹±ı„L…fifiÌ ÷ÌZHÎ TËÌÁ· ’HÎ Ï‹·fiÎ¤Ò _√‚Î …ı‰˘ ±‰Î… ¿fl÷Ì Ë÷Ì.

à ±Î‹ ÷˘ ÏŒS‹Ì ¿·Î¿Îfl˘fiÎ Á_ ‰Îÿ˘ …ı‹Î_ ’˛ıZÎ¿˘ ‹ÎÀı lÎT› Ë˘› ÷ı‰Ì ÏŒS‹fiı … talkie ¿Ëı‰Î›,’fl_ ÷ ±Î’HÎı I›Î_ ±ı ¿ıÀı√flÌfiÌ “±Î·‹ ±ÎflÎ”fi _ Ïfi‹Î HÎ ◊›_ ÷ıfiÎ ±Î√·Î ‰Êı ˝ 1930 ‹Î_ ¤Îfl÷Ì› ’˛ ıZÎ¿˘fiı “‹Î‘flÌ” fiÎ‹fiÌ ÏŒS‹‹Î_ ÁÎµLÕfi˘ ’Ëı·˘ ±fi¤‰ ‹Y›˘ Ë÷˘. ÏŒS‹fiÎ ’ ˘…ı@Âfi ‰¬÷ıÏËfl˘≥fifiÎ L≤I› ÁÎ◊ı ÷Î· Ï‹·Î‰÷Î Á_ √Ì÷fiÌ flı¿˘ÕÛ ‰√ÎÕ‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì Ë÷Ì ±fiı ’˛ıZÎ¿˘ ±Î¬Ì

ÏŒS‹‹Î_ Œ@÷ hÎHÎ Ï‹ÏfiÀ «Î·÷Ì ±ı …\√·⁄_ ‘Ì ’fl ±ÎÏ¡fi ’˘¿ÎflÌ …÷Î Ë÷Î.

à 1927 ’»Ì ÁÎ›·ıLÀ ÏŒS‹˘fi˘ ›√ ±Î◊Q›˘ I›Îflı ¿ıÀ·Î¿ Á’fl ÏŒS‹Ì ÏÁ÷ÎflÎfiÌ ¿ÎflÏ¿ÿa ’HÎ ±V÷ ’Î‹Ì. Ë˘Ï·‰Ò Õ‹Î_ ÁÎ›·ıLÀ ÏŒS‹˘fiÎ Ï¿o√ √HÎÎ÷Î ±ı@Àfl FË˘fi Ï√S⁄ÀÛ (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘)

’HÎ ÏËÀ Ï·VÀ‹Î_ ÁÎ‹ı· Ë÷˘. Ï√S⁄ÀÛ fi˘ ÷ÌHÎ˘,⁄÷¿»Î’ ±‰Î… ’ ıZÎ¿˘fiı

fl‹Ò …’˛ ıfl¿ ·ÎB›˘. ±Î’HÎıI›Î_ ÏÿfiÂÎ Ï⁄Ï·‹˘Ïfl›Î (…‹HÎ˘ Œ˘À˘) ±ı ‰¬÷ıÏËLÿÌ ÏŒS‹…√÷fi˘ Big

B Ë˘‰Î »÷Î_ ±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ±ı ÷ıfiı “±Î·‹ ±ÎflÎ”‹Î_ fi ·Ì‘˘, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiÎ ÏËLÿÌ µE«Îfl˘ ¿œo√Î Ë÷Î ±fiı ¿oÃ ÁÒflÌ·˘ fi Ë÷˘. ’Ïç‹Ì ·œHÎ‹Î_ ‰Î›Õ<_ ÏËLÿÌ ⁄˘·÷Î ‘˘‚Ì I‰«ÎfiÎ ±ıL√·˘-≥„LÕ›fi ¿·Î¿Îfl˘fiı ’HÎ talkie ÏŒS‹˘±ıfi‰flÎ ’ÎÕÌ ÿÌ‘Î.

à ’HÎı ¬Î÷ı 1964 ‹Î_ V◊’Î›ı·Ì National

Film Archives of India / NFAI fiÎ‹fiÌ Á_ V◊Î±ı…fiÌ-fi‰Ì ±fiı¿ ¤Îfl÷Ì› ÏŒS‹˘fiÌ Ï’LÀ˘ ÷ıfiÎ 15 0 Áı„SÂ›Áfi _ ÷Î’‹Îfi ‘flÎ‰÷Î ÂÌ÷Î√Îfl‹Î_ ÁÎ«‰Ì flÎ¬Ì »ı, ’fl_÷ ±ı Á_√˛Ë‹Î_ “±Î·‹ ±ÎflÎ”fiÎ ¿«¿ÕÎfi˘ ±ı¿Îÿ À<¿Õ˘ ’HÎ fi◊Ì. ‹ _ ⁄≥fiÎ ΩHÎÌ÷Î ‹ı…ı„VÀ¿ fiÎ‹fiÎ …ı Ï◊±ıÀfl‹Î_ “±Î·‹ ±ÎflÎ” ÁÎ÷ ±Ã‰ÎÏÕ›Î_ «Î·Ì ÷ıfi_ ’HÎ ±Î…ıfiÎ‹˘ÏfiÂÎfi flèÎ _ fi◊Ì.à

±ÎfiÌ ÁÎ‹ı ÿ Œ˘flıVÀı ±‰Î…fiı ’fl⁄Îfl˘ ÏŒS‹ ’fl ±Î_¿÷Ì…ı Œ˘fi˘ÏŒS‹ Àı@fi˘·˘Ï… Â˘‘Ì ÷ı 8,500 ËÀ˚˝ Á‘ÌfiÌ

¿o’Á_A›ÎfiÎ ±‰ÎΩıfiı L›Î› ±Î’÷ÌË÷Ì. (‹ÎHÎÁfiÎ ¿Îfi 20 ËÀ ˝ ±fiı

20,000 ËÀ˚˝ ‰E«ıfiÎ ±‰ÎΩıfiı’Îfl¬Ì Â¿ı » ı.) ‰Î≥ÀÎŒ˘fifiÎ±ı„L…Ïfi›fl˘fiı ·ÎB›_ ¿ı ’˛ ˘O·ı‹ ¿ÿÎ«VÀÎ›·ÁfiÌ Ï’fi‹Î_ fiÏË, ’HÎ ·Î¬fiÌ⁄fiı·Ì flı¿˘ÕÛ‹Î_ Ë÷˘. K‰Ïfi‹ƒHÎ ‰¬÷ı±‰Î…fiÎ_ 4,300 ËÀ˚ ’»ÌfiÎ_ ÁÒZ‹‹˘Ω_fiÌ ÷ı‹Î_ ⁄ÎflÌ¿ ¬Î_«Î¬Ò _«Ì ÷flÌ¿ı¿˘÷flHÎÌ ◊÷Ì … fi Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı fifl‹·Î¬fiı …flÎ ¿ÃHÎ ⁄fiÎ‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_¤ı‚‰ı·Ì ¿fl¿flÌ ‹ÎÀÌfiÎ ¿HÎ˘ K‰Ïfi‹ ƒHÎ

‰¬÷ı flı¿˘ÕÛ ’fl ‘˛ ÒΩflÌ¤ıfl «ÎÊ ±Î_¿÷ÌÁÎ˜›fiı ‹«¿ ±Î’÷Î fi Ë÷Î. ±ÎÁ_¤Î‰fiÎfiı K›Îfi‹Î _ flÎ¬Ì±ı„L…Ïfi›fl˘±ı ¿fl¿flÌfiı ⁄ÿ·ı ’Î‰Õfl…ı‰Ì ·ÌVÁÌ ‹ÎÀÌfi˘ ·Î¬ ÁÎ◊ı ¤ı√¿›˘˝ I›Îflı ÏflSÀ ’HÎ ÷ı‹fiı ÁÎflÎ-fiflÁÎfiÎ ¤ı√‰Î‚_ ‹Y› _. ËÎ≥-Ï¡@‰LÁÌ±‰Î… …flÎ fiΩ¿÷‰Î‚Ì ⁄fiı·Ì flı¿˘ÕÛ’fl Á_÷˘Ê…fi¿ flÌ÷ı ±_Ï¿÷˚ ◊›˘, ’HÎ·Î√·√ÎÀ 24 ‰Îfl ±ı flı¿˘ÕÛ ‰Î√Ì

±ıÀ·Î ‰¬÷‹Î_ VÀÎ›·ÁfiÌ ÀÎ_¿HÎÌ±ı÷ıfiı ÁÎ‰ ¬˘÷flÌ fiÎ¬Ì.

±Î ⁄‘Î ’ffi˘ ÁÎ◊ı ⁄Î◊ ¤ÌÕ‰Î¿fl÷Î_ ÷˘ ÿ Œ˘flıVÀfiÌ ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹ Àı@fi˘·˘Ï… Â _ ¬˘ÀÌ Ë÷Ì ? ±√Îµÿ Œ˘flıVÀfiı ¿˘Ã< _ fi ±Î’fiÎfl Ë˘Ï·‰ÒÕŒflÌ ŒflÌfiı ±ı … Àı@fi˘·˘Ï… ÷flŒ ‰Y›_±fiı ÷ı Àı@fi˘·˘Ï…fiı ±fiw’ ¿ı‹ıflÎ,ÏŒS‹, ’˛˘…ı@Àfl ÷◊Î flı¿˘ÏÕ*√ ÁÎ‘fi˘‰ÁÎ‰‰Î ‹ÎÀı …ı ⁄…ıÀ ŒÎ‚‰Î› _ ÷ı ¿<·

35,00,00,000 ÕÎ·flı ’Ë˘ÓE› _, »÷Î_÷ıfi˘ T›Î’ÎflÌ ·Î¤ ÿ Œ˘flıVÀfiı ‹Y›˘fiÏË. fi¿·¬˘fl˘ eÀÌ fiÌ¿Y›Î Ë÷Î.(’ıÀLÀfiÎ ¤_√ ⁄ÿ· ÿ Œ˘flıVÀ ÷ı‹fiÌÁÎ‹ı ¿˘Àı «Õ‰Îfi˘ Ë÷˘.) √‹ı ÷ı‹, ’HÎ…\·Î≥ 6, 1928 fiÎ fl˘… L›Ò ›˘¿ÛfiÎVÀˇ ıLÕ Ï◊±ıÀfl‹Î_ Lights of New

York fiÎ‹fiÌ ÁÎµLÕ Àˇ ı¿ ÁÎ◊ıfiÌ ÏŒS‹

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 51

‰Î˜fifl ⁄˛‘Áı˝ ÏflÏ· ¿flÌ I›Îflı ÁÎ›·ıLÀ ÏŒS‹˘ ÁÎ«Î ±◊˝‹Î_talkie ⁄fiÌ.

±√Îµ ’˛ıZÎ¿˘fiı ‹_hÎ‹B‘ ¿flÌ ÿıfiÎfl The Jazz Singer

ÏflÏ· ◊›Îfiı Ë∞ ÷˘ ‹Î_Õ fi‰ ‹ÏËfiÎ ◊›Î Ë÷Î. ±Î‹ »÷Î_

±ıÀ·Î À>_¿Î √Î‚Î‹Î_ ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹ Àı„@fi¿fiı ·Ì‘ıÏÁfiı‹ÎZÎıhÎı …ı √…⁄fiÎ¿ ’Ïfl‰÷fi ±ÎT› _ ÷ıfi˘ ÁÎflÎ_Âw’ÌA›Î· ±ı ‰Î÷ı ‹‚ı ¿ı CÎHÎı ¤Î√ı ‹˙fi … flËı·Ì The Jazz

Singer ‹Î_ ’◊‹ ÏÁ@‰ıLÁ ÿflQ›Îfi Œ@÷ 60 ±fiı ⁄Ì∞ÏÁ@‰ıLÁ ‰¬÷ı 294 ±ı‹ ¿<· ‹‚Ìfiı Œ@÷ 354 ÂOÿ˘flı¿˘ÕÛ ¿flÎ›Î Ë÷Î, F›Îflı Lights of

New York ±Îfl_¤◊Ì ÷ı ±_÷ Á‘Ì“ÀÎ ˜¿Ì” Ë÷Ì. ‰Î ˜fi˝fl ⁄˛‘Áı ˝ ÷ ıfiÌ’„O·ÏÁÀÌ ‹ÎÀı “100% Talking”±ı‰_ V·˘√fi «√ÎT›_. ÁÎµLÕ-±Î˜fi-

ÏŒS‹ Àı@fi˘·˘Ï… ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ ⁄Ì∞ÏŒS‹˘ ’HÎ 1928 ’»Ì Õ’Ì ø‹‹Î_⁄fi‰Î ·Î√Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÏŒS‹fiÎ_ ºU›±fiı lÎT› ’ÎÁÎ_ ‰E«ı ÀuÒÏfi_√…‹Î‰‰Îfi˘ ’ffi Ë‰ı À‚Ì √›˘ Ë÷˘.±·⁄kÎ, Ï◊±ıÀfl˘ ’ÎÁı ±Î‰Ì talkie

ÏŒS‹˘fiÎ ÁÎµLÕfi_ ÏÕ¿˘ÏÕo√ ¿flÌ ΩHÎ÷Î_¬ÎÁ Ω÷fiÎ_ ’ ˘…ı@Àfl Ë˘› ±ı …wflÌË÷_. ±Î ’˛ …ı@Àfl ‘flÎ‰÷Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ‰Õı ’flÿıÂÌ ÏŒS‹˘ ⁄÷Î‰÷Î_ ±Î’HÎı

I›Î_fiÎ_ ÏÁfiı‹Î Ï◊±ıÀfl˘ À˘Ï¿ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î_ ◊›Î_, F›ÎflıŒ@÷ ‹Ò_√Ì ÏŒS‹˘ ’˛ÁÎÏfl÷ ¿flÌ ΩHÎ÷Î_ Ï◊±ıÀfl˘ ’˘÷ÎfiÎfiÎ‹ ’Î»‚ ±ı ‹˘¤ÎÿÎfl ÂOÿ ΩıÕÌ Â¿÷Î_ fi Ë÷Î_.

ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒÌfiÌ º„WÀ±ı ¤Îfl÷fi _ ÏŒS‹…√÷Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ÿ˘fl‹Î_ @›Î_ Ë÷_ ? 1931 Á‘Ì ÷˘ ‹ÎhÎÁÎ›·ıLÀ ÏŒS‹˘fi˘ …‹Îfi˘ flèÎ˘. 1931 ‹Î_ ’HÎ ‹˙fiÌ⁄Î⁄ÎÏŒS‹˘fi˘ …\‹·˘ 207 Á ‘Ì ’Ë Ó«‰Îfi˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ±ı ‰Êı˝‹ _⁄≥fiÎ fiÎfiÎ «Î˜¿ ¬Î÷ı ±Î‰ı·Î ≥„Q’Ïfl±· VÀ<ÏÕ±˘fiÎ‹ÎÏ·¿ ±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ±ı ¤Îfl÷fiÌ ’˛◊‹ talkie ÏŒS‹“±Î·‹ ±ÎflÎ” ⁄fiÎ‰Ìfiı ≥Ï÷ËÎÁ ÁF›˘. ≥flÎfiÌ±ı ÁÎµLÕ-

±Î˜fi-ÏŒS‹fiÌ Àı„@fi¿ ‰Î’flÌ, …ıfiÎ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı Bell &

Howell ⁄˛ÎLÕfi˘ ¿ı‹ıflÎ ±Î›Î÷ ¿›˘˝ Ë÷˘ ±fiı K‰Ïfi‹ƒHÎfiÎ…‹fi ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ’HÎ ÷ıÕÎT›Î Ë÷Î. ¿ı‹ıflÎ Ï‰ÏÂWÀ fl«fiÎfi˘Ë÷˘. ÂÒÏÀo√ ‰¬÷ı flı¿˘ÏÕ*√fiÎ_ ÁÎ‘fi˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ¿ı⁄· ◊¿ÌΩıÕÌ ÿı‰Î›Î ’»Ì Áı¿LÕfiÌ 24 ¡ı‹ ·ı¬ı flÌ· Œfl÷_ Ω› ÷ı‹fiı√ıÏÀ‰ ’fl ¿·Î¿Îfl˘fiÌ ±ı@Âfi ¤ı√˘ ÷ı‹fi˘ ±‰Î… ’HÎ±ı@V’˘ ◊÷˘ Ë÷˘.

±Î Ω÷fiÎ ÕÎ›flı@À flı¿˘ÏÕ*√fiÌ ¿ıÀ·Ì¿ ‹›Î˝ÿÎ±˘ ’HÎ

Ë÷Ì, ‹ÎÀı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ 24 Á’flËÌÀ ‹Ò_√Ì ÏŒS‹˘ ⁄fiÎ‰Ì«Ò ¿ı·Î ±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ±ı “±Î·‹ ±ÎflÎ”fiÎ Ïfi‹ÎHÎ ‰¬÷ıfi‰Î Á_Ωı√˘fiı CÎHÎÌ flÌ÷ı ±fi¿>‚ ◊‰_ ’Õu_ Ë÷_. ÿÎ. ÷.«ËıflÎfiÎ ËÎ‰¤Î‰ ‰Õı ‹ÎhÎ ±Ï¤fi› ¿flÌ ΩHÎ÷Î ÁÎ›·ıLÀ

‹Ò ‰ÌfiÎ_ ·˘¿Ï’› ÏËfl˘-ÏËfl˘≥fi˘fiı ⁄ÿ·ı ±ı‰Î ¿·Î¿Îfl˘fiı÷ı‹HÎı ’Á_ÿ√Ì ±Î’‰Ì ’ÕÌ ¿ı …ı‹fiı fiÎÀ¿˘‹Î_ ÕÎ›·˘√ ¶ÎflÎ…ı ÷ı ·Î√HÎÌfiÌ ±Ï¤T›„@÷ ¿fl‰Îfi˘ ‹ËÎ‰fl˘ Ë÷˘. Á_‰Îÿ˘fiÌ…ı‹ √Ì÷-Á_√Ì÷fiÎ ‹Î‹·ı ’HÎ Á_Ωı√˘ Ë‰ı …\ÿÎ Ë÷Î. ÁÎµLÕ-±Î˜fi-ÏŒS‹ Àı„@fi¿‹Î_ ±·Î›ÿÌ √˛Î‹˘Œ˘fi flı¿˘ÕÛ fi Ë˘›,

‹ÎÀı ±Ï¤fi›fiÎ … ¤Î√w’ı¿ı‹ıflÎ Á‹ZÎ ¿HÎ˝Ï’˛› √Ì÷˘··¿ÎflÌ Â¿÷Î ¿·Î¿Îfl˘fiı“±Î·‹ ±ÎflÎ”‹Î _ V◊Îfi±Î’‰Îfi_ …wflÌ ⁄L›_. (±Î

÷¿ÎÿÎfiı ·Ì‘ı À>_¿ Á‹›‹Î_¿<Lÿfi·Î· ÁË√·fiÌ ±fiıÁflˆ›ÎfiÌ …ı‹ ÏÁ_√fl-¿‹-VÀÎfl ¿·Î¿Îfl˘fi˘ fi‰˘…‹Îfi˘ ±Î‰‰Îfi˘ Ë÷˘.)¿·Î¿Îfl √Î‰Îfi _ Âw ¿flı I›ÎflıVÀ<ÏÕ±˘‹Î_ ËÎ…fl flËı·ÎÁ_√Ì÷¿Îfl˘fiÎ ±Î˜¿ı ˝VÀˇÎ±ıÁÒflÎ‰Ï· »ıÕÌ √Ì÷fiı ±ı …‰¬÷ı ÷…⁄© ¿fl‰ _ ±Î‰U›¿

Ë÷_. ÏŒS‹fiÎ ±ı¿‹ÎhÎ ÁÎµLÕ Àˇı¿ ’fl Á_‰Îÿ, √Ì÷ ±fiıÁ_√Ì÷ hÎHÎı›fi˘ Á‹Î‰ıÂ ±ı¿ … Á‹›ı ¿flÌ ÿı‰˘ ’Õı ÷ı‹Ë÷˘. ±Î ‹…⁄Ò flÌ Ωı÷Î_ ÂÒÏÀo√ ÿflQ›Îfi Á_‰Îÿ˘ …ı‹ ⁄˘·Î÷ÎΩ› ÷ı‹ Á_√Ì÷¿Îfl˘±ı ⁄ı¿√ÎµLÕ Q›Ï¿ ’HÎ ±Î˜fi-‘-V’ÎÀ±ÎM›Î ¿fl‰ _ Ωı≥±ı. ≥flÎfiÌ ‹ÎÀı ‰‘ ±ı¿ Á‹V›Î “±Î·‹±ÎflÎ”fiÎ_ ºU›˘ ÏŒS‹Î‰÷Ì ‰¬÷ı K‰Ïfi‹ƒHÎfiı ¬·ı·‹@÷flÎ¬‰ÎfiÌ Ë÷Ì. ±ÎµÀÕ˘fl ÂÒ ÏÀo√fiı Áÿo÷fl ¤Ò·Ì …‰ _ ’Õu_±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÏŒS‹Ì¿flHÎ ‹ÎÀı fiyÌ ¿flÎ›ı·Î ≥„Q’-Ïfl±· VÀ<ÏÕ±˘fiÎ VÀı… fi_.2 fiı ÁÎµLÕ’Ò Œ ⁄fiÎ‰‰Îfi˘ ◊›˘.

¬·ı·fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿ı‹ıflÎ ’HÎ L›Ò ÁLÁ Ë÷˘. Ï‰z÷ ‹˘Àfl

‰Õı Œfl÷Î_ ÿÎ_÷Î‰Î‚Î_ flÌ·fiÌ ¬fl¬flÎÀÌ ‹Î≥ø˘Œ˘fi‹Î_ Ì·Î÷ÌË÷Ì. ±Î ’ffi Ë˘Ï·‰Ò ÕfiÎ ÏŒS‹ ÏÿBÿÂ¿˘fiı ’HÎ Á÷Î‰÷˘Ë÷˘, …ıfi_ ÏfiflÎ¿flHÎ I›Î_ ¿ı‹ıflÎfiı ÷◊Î ¿ı‹ıflÎ‹ıfifiı ’ÎflÿÂ˝¿¿Î«fiÌ ÁÎµLÕ’˛ ÒŒ ¿ıÏ⁄fi‹Î_ √˘Ó‘Ìfiı ·Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_.¿·Î¿Îfl˘fiÌ fi∞¿ √˘Ã‰ı·_ ‹Î≥ø˘Œ˘fi 6 ŒÌÀ É 6 ŒÌÀfiÎ‹Î’‰Î‚Ì ¿ıÏ⁄fifiÌ ⁄ËÎfl Ë˘›, ‹ÎÀı ¿ı‹ıflÎfiÌ ¬flıflÎÀÌ ÷ı‹Î_¤‚ı fiÏË. ≥flÎfiÌ±ı ’HÎ ¿Î«fiÎ ±Î‰Î ’ÎflÿÂ˝¿ ¿˘ÂıÀÎfi_±Î›˘…fi ¿fl‰ _ ’Õu _, …ıfi˘ √ıflŒÎ›ÿ˘ ±ı ◊›˘ ¿ı ¿·ÎI‹¿

‹ _ ⁄≥fiÎ ≥„Q’Ïfl±· VÀ<ÏÕ±˘fiÎ VÀı… fi_ . 2 fiÌ ŒÎ≥· ÷Á‰Ìfl

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200652

ÂÎÀ ·ı‰Î ¬Î÷fl ¿ı‹ıflÎfiı dolly (’ÎÀÎ) ’fl ±Î√‚-’Î»‚¿ı ÕÎ⁄ı-…‹HÎı Áfl¿Î‰‰Îfi_ ±Â@› ⁄L› _. ¿·Î¿Îfl˘fiÎ fiÁÌ⁄‹Î_’HÎ ‹˘¿‚ÎÂ fi Ë÷Ì. …Q⁄˘ ¿ÿfi_ ‹Î≥ø˘Œ˘fi F›Î_ ’ÕÿÎ,e·ÿÎfiÌ ¿ı ’ıfi· ±˘◊ı Á_÷ÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë˘› I›Î_ …

¬˘ÕÎ›ı·Î flËÌfiı ÷ı‹HÎı ÕÎ›·˘√ ⁄˘·‰Î ’Õı ÷ı‹ Ë÷Î. ‰‘ ±ı¿ ’˛˘O·ı‹ — ‹Î≥ø˘Œ˘fi‹Î_ flËı·˘ √˘‚Î¿Îfl ’÷flÌ …ı‰˘ÕÎ›Î¡Î‹ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ±fiÁÎfl ¿o’ı ±fiı ÷ı ¿o’ÎflÌ Ï‰z÷ÏÁBfi·˘‹Î_ Œıfl‰Î›, ’HÎ 1930 fiÎ ±flÁÎ‰Î‚Î ‹Î≥ø˘Œ˘fifiı¿Î‹ı ·√ÎÕ÷Î ’Ëı·Î_ ◊˘Õ˘ ‰¬÷ ÷Î’HÎÎ ’ÎÁı ‹Ò ¿Ì √fl‹¿flÎ› ÷˘ … ÷ıfi˘ ¿Î⁄˝fi ÕÎ›Î¡Î‹ ±‰Î…fiÎ_ V’_ÿfi˘ Ì·‰Î’Òfl÷˘ Áı„LÁÏÀ‰ ⁄fi÷˘ Ë÷˘.

fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı ±ÎÀ±ÎÀ·Ì ÷¿·ÌŒ˘ ‰E«ı ’HÎ ±flÿıÂfl≥flÎfiÌ±ı Œ@÷ hÎHÎ ‹ÏËfiÎ‹Î_ “±Î·‹ ±ÎflÎ” (±Î·‹ ±ÎflÎ= Beauty of the world) ÷›Îfl ¿flÌ fiÎ¬Ì. ÁÎ÷ √Ì÷˘‰Î‚Ì

±ı Á‰’◊‹ ¤Îfl÷Ì› talkie ¬ÎVÁÎ 10,500 ŒÌÀ ·Î_⁄ÌË÷Ì. (’Ëı·Ì ‹Ò_√Ì ÏŒS‹ “flÎΩ ËÏflçLƒ”fiÌ ·_⁄Î≥ — 3,700

ŒÌÀ.) ‹_⁄≥fiÎ ¿Î·⁄Îÿı‰Ì fl˘Õ ’fl ±Î‰ı·Î ‹ı…ı„VÀ¿Ï◊±ıÀfl‹Î_ “±Î·‹ ±ÎflÎ” ‹Î«˝ 14, 1931 fiÎ Ïÿ‰Áıfl…±Î÷ ’Î‹Ì I›Îflı «Îfl ±ÎfiÎfiÌ ÏÀÏ¿À O·ı¿‹Î_ wÎ. 5 fiÎ¤Î‰ı ‰ı«Î÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ÏŒS‹Ì ¿·Î¿Îfl˘fiı w’ıflÌ ’Õÿı ⁄˘·÷Î

ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı µ‹Àı·Ì ¤ÌÕı flV÷Î ’flfi˘ ÀÎÏŒ¿ ¬˘fl‰Ì fiÎA›˘.ÁÎµLÕ ’˛ ˘…ı@Àfl …ı‰Î_ ±‹ ¿ …wflÌ ÁÎ‘fi˘fiÎ flÁÎ·Î ÁÎ◊ı¤Îfl÷fiÎ_ ⁄ÌΩ_ ÂËıfl˘‹Î_ ÏflÏ· ◊÷Î ’Ëı·Î_ ‹ı…ı„VÀ¿‹Î_“±Î·‹ ±ÎflÎ” ÁÎ÷ ±Ã‰ÎÏÕ›Î_ «Î·Ì, …ı ¤Îfl÷Ì› ÏŒS‹…√÷‹ÎÀı Ï‰ø‹ Ë÷˘.

T›Î’ÎflÌ ÁŒ‚÷Î ÷˘ ΩHÎı ÃÌ¿, ’HÎ Àı@fi˘·˘Ï…¿· flÌ÷ı“±Î·‹ ±ÎflÎ” ÁÌ‹ÎÏ«é fiÌ‰ÕÌ ±ı ‹ A› ⁄Î⁄÷ Ë÷Ì. ÁÎµLÕÀı@fi˘·˘Ï…fi _ fi‰_ ZÎıhÎ ÷ıHÎı ¬˘·Ì fiÎA› _. 1931 fi_ ‰Ê˝ ’Ò w_◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ ±Î’HÎı I›Î_ ÏËLÿÌ‹Î_ ⁄Ì∞ 23 talkie ÏŒS‹˘⁄fiÌ. 1932 ‹Î_ 61, 1933 ‹Î_ 74, 1934 ‹Î_ 121

±fiı 1935 ‹Î_ 154 ⁄fiÌ. ‰Ê˘‰Ê˝ …\‹·˘ ‰‘÷˘ flèÎ˘.⁄flÎ⁄fl 75 ‰Ê ’»Ì ±Î…ı ÏÁfiı‹ÎÀ˘√ÎŒÌfi˘ ±_÷√÷

ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ±Î¤ÎÁÌ ºU›˘ Á…˝÷Ì V’ıU›· ≥Œı@À˚ÁfiÌ ¿flÎ‹÷Ì …ı‹ ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl ºU›˘ ÁÎ◊ı flı¿˘ÕÛ ◊›ı·Î CÎHÎÎ ±Ô‰ÎΩı ’HÎ ±˘ÏflÏ…fi·fiı⁄ÿ·ı ±Î¤ÎÁÌ Ë˘› »ı. ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚Á ÷ı‹Î_ ‰ÎV÷Ï‰¿÷Î ·Î‰Ì ÿı »ı. ±Î ’¿ÎflfiÎ “ÏÁL◊ıÏÀ¿” ±‰ÎΩıfi_ ’‹ı ˝fiLÀ flı¿˘ÏÕ* √ ¿flÌ ·ı‰Î ‹ÎÀı ÏÁfiı‹ÎÀ˘√ÎŒfl˘±ı ·ÕÎ‰ı·Î ±‹¿ fiÁ¬Î ’˘◊Ì ‹Î_ èÎ·Î_ flŸ√HÎÎ_ …ı‰Î_ ·Î√ı, »÷Î_ ¿˙÷¿’ ıfl¿ »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı--

à CÎflfiı ¿ı Ò _’ÕÎ_ fiı ¤fl¬Ì flËı·Ì ±Î√fiÎ @·Î-±’ ºU› ‰¬÷ı’˛ ıZÎ¿˘fiı ±√fiF‰Î‚ÎfiÌ ¤›Îfi¿÷Îfi˘ A›Î· ±Î’‰Î ÷HÎ¬ÎfiÌ ±Î»Ì ÷Õ÷ÕÎÀÌfi˘ …ı ±‰Î… Á_ ¤‚Î‰‰˘ ’Õı÷ıfiÎ flı¿˘ÏÕ*√ ‹ÎÀı ±ı¿Îÿ Àı„@fiÏÂ›fi ‹Î≥¿ ’ÎÁı ¿fl¿flÎ Áı·˘Œıfi ¿Î√‚fi˘ ±ÎV÷ı ±ÎV÷ı Õ>«˘ ‰Î‚ı »ı. ¤¤Ò¿÷Ì

F‰Î‚Îfi˘ ±Á·Ì ÁÎµLÕ ÷˘ flı¿˘ÕÛ ¿fl‰˘ Â@› … fi◊Ì.

à ‰Î‰Î˘ÕÎfiÎ ÏŒS‹Ì ºU› ‰¬÷ı ’‰fifiÌ CÎÒCÎ‰ÎÀÌ ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı‰’flÎ÷ _ ±Î‰ı· _ ’fl_ ’flÎ√÷ ÁÎ‘fi Ï‰LÕ ‹ÂÌfi »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ÏŒfl¿ÌfiÌ …ı‹ ±ÎÕÌ ‘flÌ ’fl √˘Ã‰ı· _ ’Ì’Õ<_ »ı, …ıfiÌ ⁄ÎèÎ Á’ÎÀÌ Œfl÷ı ÿfl ◊˘ÕÎ

±_÷flı ·Î¿ÕÎfiÌ flŸ√»Î’ ’|Ì±˘ …Õı·Ì Ë˘› »ı. ’Ì’ÕÎfiı œÎ_¿÷Î ΩÕÎ ¿ıfi‰ÎÁfiÎ ⁄ı› »ıÕÎ fiÌ«ı ¡ı‹ ÁÎ◊ı ⁄flÎ⁄fl ¬ıÓ«Ìfiı ⁄Î_ K›Î ’»Ì ËıLÕ· ‰Õı ’Ì’ÕÎfiı CÎÒ‹Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı CÎÊ HÎfiı ·Ì‘ı ’‰fifiÎ

ÁÒ Á‰ÎÀÎfi˘ ±‰Î… ’ıÿÎ ◊Î› »ı, …ıfi˘ ±Îfl˘Ë-±‰fl˘Ë ’Ì’ÕÎfiÌ V’ÌÕ ‰‘±˘»Ì ¿flÌfiı ⁄ÿ·Ì Â¿Î› »ı.

à ±Î¿ÎÂÌ ‰Ì…‚ÌfiÎ ¿ÕÎ¿Îfi_ ’HÎ ÏÁfiı‹ÎÀ˘√ÎÏŒ¿ flËV› ΩH›Î ’»Ì ÏŒS‹Ì √Î…‰Ì… Ωı÷Ì ‰¬÷ı«˘Ó¿‰Îfi_ ¿ÎflHÎ flËı÷_ fi◊Ì. ËıL√fl ‰Õı ¿÷Îfl⁄_‘ ÀŸ√ÎÕ‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ÀÌ-ÂÀÛfiÌ …ı‹ ÿÁı¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl

’Ë˘‚Î_ ‰ÌÁı¿ ¬’ÎÏÀ›Î_ fiı ·Î¿ÕÎfiÌ ¡ı‹ ‰E«ı ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì ÁËı… ±_ ÷flı∂¤Î_ ·À¿Î‰Î› »ı. ±¿ı¿ ‹˘ÀÎ ¿ÎHÎÎ ‰ÎÀı ÷ı‹fiÌ ±Îfl’Îfl Á‚_ √

fiÌ¿‚÷ _ ÿ˘flÕ<_ ±_ Ï÷‹ ¬’ÎÏÀ›Î ÁÎ◊ı

⁄Î_‘ı·_ Ë˘› »ı. flı¿˘ÏÕ*√ ‰¬÷ıÿ˘flÕÎfi˘ ⁄ÌΩı »ıÕ˘ À¿Î¤ıfl ¬ıÓ«‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı‰ÎflÎŒfl÷Ì ±Œ‚Î÷Î_ ·Î¿ÕÎfiÎ_ ‰ÌÁı‰ÌÁ ¬’ÎÏÀ›Î_ …ı ¿ÕıÕÎÀÌ ⁄˘·Î‰ı

÷ıfiı ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ⁄Ò¿÷Ì ‰Ì…‚Ì ΩıfiÎfl ’ıZÎ¿˘ ÁËı…ı ±Î¿ÎÂÌ ¿ÕıÕÎÀÌ Á‹∞ ·ı.

à V¿ıÏÀo √fiÌ fl‹÷ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷ _ ÕÎ⁄Î ›Î …‹HÎÎ ’√fi _ ±ı¿Îÿ fl˘·fl ·˘. fl˘·flfiÎ_ ’ˆÕÎ_ …ı‹Î_ ⁄flÎ⁄fl ‹Î’ı ⁄ıÁÌ Ω› ±ı‰Ì VÀÌ·fiÌ ⁄ıÁ‹Î_ ÷fl «ıfi·˘ ·Î¿ÕÎfiÎ Õˇ‹ Œfl÷ı T›‰„V◊÷ ŒÌÀ ¿fl˘, ’HÎ ·’ıÀ÷Ì ‰¬÷ı ÿflı¿ «ıfi·fiÎ ⁄ı »ıÕÎ ±ı¿ÿ‹ ΩıÕÌ fi ÿı÷Î_ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ÁËı… ¬Î_«˘ flËı‰Î ÿ˘. Ë‰ı V¿ıÏÀo√ fl˘·flfiÎ_ ’ˆÕÎ_ «ıfi·˘ ’fl ⁄‚’Ò ‰˝ ¿ ÿÎ⁄Ì

Õ‹fiı Ï‰z÷ ‹˘Àfl ‰Õı Õ’¤ıfl CÎÒ ‹Î‰˘ ÷˘ ÁÎµLÕ ≥Œı@À ÷flÌ¿ıÂ ıfi˘ ±‰Î… µÿ˚¤‰ı ? ±·⁄kÎ, ¿ı‹ıflÎ Á‹ZÎ ‘‹‘‹ÎÀ ’ÁÎfl ◊÷Ì Àˇıfifi˘ ! ‘ÕÎ¿˚...‘ÕÎ¿˚ ...fiÎ ·› ‹ÎÀı ¿ÎflHÎ¤Ò ÷ ⁄fi÷Î ¬Î_«Î flıS‰ı Àˇı¿‹Î_ ⁄ı

’ÎÀÎ ‰E«ı Ë˘›, ÷˘ ±ËŸ «ıfi·˘ ‰E«ı »ı.à

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 53

ÏËVÁ˘ ⁄fiı·Ì ÁÎµLÕ Àı@fi˘·˘Ï… ¿›Î ‹¿Î‹ı ’Ë˘Ó«Ì »ı ?

¿ı‹ıflÎ◊Ì … Ï‰Ëo√Î‰·˘¿fifi˘ ±Îfl_¤ ¿fl˘ ÷˘ ±Î‘Ïfi¿ ‹Ò‰Ì¿ı‹ıflÎ ÷ı‹fiÎ ’Ò‰˝ΩıfiÌ …ı‹ Ë∞ ’HÎ ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı¬...fl˚ ...fl˚...fl˚... ±ı‰Î_ fiÁ¿˘flÎ_ ⁄˘·Î‰ı »ı, ’HÎ ÷ı ±‰Î…÷ı‹fiÎ blimp ¿Ëı‰Î÷Î ÁÎµLÕfl˘‘¿ ΩÕÎ ¿‰flfiÌ ⁄ËÎflÁ_¤‚Î÷˘ fi◊Ì. ¿Î«fiÌ ’ÎflÿÂ˝¿ ¿ıÏ⁄fifi_ ⁄_‘fi »˘ÕÌ ÷ı±˘‹˘⁄Î≥· ⁄L›Î »ı. fiıfl˘ √ı…fiÎ ’ÎÀÎ …ı‰Î Àˇ ı¿ ’fl ÷ı‹fiı«Î· ÂÎ˜Àı ±Î‹÷ı‹ Áfl¿Î‰Ì Â¿Î› »ı. ÏËfl˘ ¿ı ÏËfl˘≥fi ’HÎV◊Î›Ì ‹Î≥ø˘Œ˘fi ’ÎÁı ¬˘ÕÎ›ı·Î flËı‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÂÎ˜ÀfiÌ…wÏfl›Î÷ ’˛‹ÎHÎı VÀı…fiÎ ±‹¿ ÿÎ›flÎ‹Î_ V◊ÎfiÎL÷fl ¿flÌÂ¿ı »ı, ¿ı‹ ¿ı ‹Î◊Î µ’fl ·À¿÷Î ‹Î≥ø˘Œ˘fifi˘ øıfi …ı‰˘

ÿÎ_Õ˘/boom ÷ıfiÎ ¤ı√˘ ¬ÁÌfiı ±ı¿Áfl¬ _ ›˘B› ±_÷fl Ω‚‰ı»ı. Á˙◊Ì fi˘Ó‘’ÎhÎ ÷¿fiÌ¿Ì ’Ïfl‰÷˝fi ÷˘ ±ı ¿ı “±Î·‹±ÎflÎ”fiÎ Á_‰Îÿ˘, √Ì÷˘, Á_√Ì÷ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ Q›Ï¿fiıÏÁ_√· Àˇı¿ ’fl ±ı¿ÁÎ◊ı Á‹Î‰Ì ·ı÷ _ ÁÎµLÕ flı¿˘ÏÕ*√ ÂÒ ÏÀo√fiÎÁ‹›ı … ŒflÏ…›Î÷ ¿flÌ ·ı‰Îfi _ ◊›_ , ÷˘ ±Î…ı ºU› ÏŒS‹Î‰÷Ì‰¬÷ı K‰Ïfi‹ ƒHÎ ◊›ı·Î ±‹ ¿ Á_‰Îÿ˘ µ’flÎ_÷ ⁄ÌΩ Õfi⁄_‘ Ï¿Á‹fiÎ ±‰ÎΩıfi_ ¿<Â‚ Ï‹„@Á_√ ¿flÌfiı »ı‰ÀfiÎ ÷⁄yıÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl ±ı Á_¿·fifi˘ ±Î˜„MÀ¿· Àˇ ı¿ fl«Ì Â¿Î› »ı.

±Î ‹ tÎfiÎ Àı„@fi¿· ’ÎÁÎfiı V’WÀ ¿fl÷_“Â˘·ı” ÏŒS‹fi_ ºWÀÎ_÷ Ωı≥±ı.

µCÎÕ÷Î ºU›‹Î _ CÎ˘Õ ıÁ‰ÎflÕÎ¿<À˘‚¿Ì±ı (ÂÒ ÏÀo√ ‹ÎÀı fl˘…fiÎ wÎ.4,000 fiÎ ÿflı ¤ÎÕı ·ı‰Î›ı·Ì)ÿ˘Õ÷Ì Àıfi ’fl ËS·˘ ⁄˘·ÎT›˘ I›Îflı(1) CÎ˘ÕÎfiÌ ø‹Â— ⁄·_ÿ ◊÷ÌÿÕ⁄ÕÎÀÌ, (2) CÎ˘ÕÎ ¿ı‹ıflÎ Á‹ZÎ ’ÁÎfl◊›Î ⁄Îÿ µkÎfl˘kÎfl ‘Ì‹Ì ’Õ÷ÌÿÕ⁄ÕÎÀÌ, (3) ⁄_ÿÒ¿fiÎ ŒÎ›Ïfl_√fi _ ‘ÕÎ‹ ,

(4) ‰E«ı ‰E«ı @·Î-±’ ÂÎÀ ±Î’÷Î ¿·Î¿Îfl˘fiÎ ÕÎ›·˘√,(5) Àˇ ıfifiÎ ±ı„L…fifi _ ¤¿˚ »^¿˚ , (6) ’»ÕÎÀ ¬Î÷Î CÎ˘ÕÎfiÌËHÎËHÎÎÀÌ, (7) ÀˇıfifiÌ ’˘·ÎÿÌ ±ı@Á·fi˘ ¬HÎ...¬HÎ...±‰Î…, (8) ÿÒfl◊Ì Á_¤‚Î÷Ì …ı ÷ı ÕÎ¿> fiÌ ËÎ¿·, (9) Àıfi

’fl ¿·Î¿Îfl˘fiÎ …Q’ ‰¬÷fi˘ ⁄˘ÿ˘ ‘‹Î¿˘, (10) fl˘‹Î_«fiÌ…‹Î‰À ¿fl÷_ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ Q›Ï¿ ‰√ıflı ‹‚Ìfiı …\ÿÌ …\ÿÌ 21«ıfi·˘ ’fl Ï‰Ï‰‘ ±‰ÎΩıfi_ flı¿˘ÏÕ*√ …wflÌ ⁄L› _. ±_÷ı 2.2—1fi˘ ±ıV’ı@À flıÏÂ±˘ (’Ë˘‚Î≥ 2.2, ÷˘ ¨«Î≥ 1) ‘flÎ‰÷Ì70 mm fiÌ ÏŒS‹ ’fl ÷ı ⁄‘Î ±‰ÎΩıfiÎ ⁄ı „VÀÏfl±˘Œ˘Ïfi¿Àˇı¿ ±_Ï¿÷˚ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î.

±Î ¿Î‹ ÁËı·_ fi◊Ì. ÏfiWHÎÎ÷ ÁÎµLÕ flı¿˘ÕÛfl ‹ÎÀı ±I›_÷‹Î◊Î¤Îflı ’Õ¿Îfl Á‹Îø‹fi/synchronization (À>_¿‹Î_,sync/ÏÁL¿) ±ıÀ·ı ¿ı ºU›fi˘ ÷◊Î ±‰Î…fi˘ Á‹Îfi ±fi ø‹Ω‚‰‰Îfi˘ Ë˘› »ı. ÿÎ. ÷. ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ⁄_ÿÒ ¿ eÀı ±ı …

‰¬÷ı VøÌfi ’»‰ÎÕıfiÎ V’Ì¿fl‹Î_◊Ì ‘ÕÎ¿Îfi˘ ±‰Î… fiÌ¿‚‰˘Ωı≥±ı. ±Î Ω÷fiÎ Á ‹ı‚ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì ’fl_’flÎ√÷ Àı„@fi¿fiıÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒÌfiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ‹Î_ Õ⁄·-ÏÁVÀ‹ ’˛˘ÁıÁ ¿Ëı »ı.±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ±ı “±Î·‹ ±ÎflÎ”fi_ K‰Ïfi‹ƒHÎ ÏÁ_√·-ÏÁVÀ‹ ’˛˘ÁıÁ ‰Õı ’fl⁄Îw_ ÏŒS‹ ’fl ¿›* Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiÎ‹ÎÀı sync/ÏÁL¿ ‹ı‚‰‰Îfi˘ ’˛ffi fiË˘÷˘, ’HÎ ±‰Î˝«ÌfiÕ⁄·-ÏÁVÀ‹ ’˛ ˘ÁıÁ‹Î_ ÏŒS‹fi˘ ¿ı‹ıflÎ ºU›fiı Ì·ı »ı ±fiıflı¿˘ÏÕ*√fi _ …\ÿ _ ÁÎ‘fi ¿·Î¿Îfl˘fiÎ Á_‰Îÿ˘fiı ±_Ï¿÷˚ ¿flı »ı.±Î Õ⁄· T›‰V◊Î ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …wflÌ √HÎÎ› ¿ı Á_‰Îÿ˘ ±ıŒÎ≥fi· ÁÎµLÕ Àˇı¿ fi◊Ì. “Â˘·ı”fiÎ ºWÀÎ_÷‹Î_ Ωı› _ ÷ı‹ ⁄ÌΩ

±fiı¿ Ω÷fiÎ ±‰ÎΩı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Ï‹Ïl÷ ¿fl‰ÎfiÎ Ë˘› »ı--±fiı ÷ı‹ ¿fl‰Î …÷Î_ @›Î_› flÎ√‹ı‚ ÷ÒÀ‰˘ fi Ωı≥±ı.

Âw±Î÷◊Ì … ºU› ±fiı lÎT› ±ı‹ ⁄ı ‘Î√ÎfiÎ ’Îfl_Ï¤¿»ıÕÎ ‰E«ı Ωı ÏÁL¿ ⁄ıÁÎÕÌ ÿı‰Î› ÷˘ ±Î√‚ …÷Î_ ÷ı‹fiÌ‰E«ı ÷Î·⁄©÷Î ±Î’˘±Î’ …‚‰Î›ı·Ì flËı, ±ıÀ·ı ÏÿBÿÂ¿˘±ı‰Î ’˛◊‹ ÏÁL¿fiÌ «˘yÁ ZÎHÎ fi˘Ó‘Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı @·ı’fl⁄˘ÕÛ‰Î’flı »ı. ÿflı¿ fi‰Î ÂÎÀfiÎ ±Îfl_¤ı ºU›fi˘ ø‹, ÂÒÏÀo√fiÌ

÷ÎflÌ¬, ÏŒS‹Î‰Î÷Î ÂÎÀfiÎ V·ıÀ fi_⁄fl ‰√ıflı‹ÎÏË÷Ì ·¬ı·_ @·ı’fl⁄˘ÕÛ ‹Ò ‰Ì ¿ı‹ıflÎ Á‹ZÎ‘flÌ flÎ¬÷˘ @·ı’fl⁄Î˜› ÷ı ’ÎÏÀ›ÎfiÌ

@·ı’„VÀ¿ ¬...ÀÎ...¿˚ ...fi˘ ±‰Î… ◊Î› ±ıflÌ÷ı …flÎ ’»ÎÕÌfiı ⁄_‘ ¿flı »ı. ÏŒS‹fiÎ’˛Î›˘Ï√¿ Õ ı‰·Ï’_√ ’»Ì ÁÎµLÕflı¿˘ÏÕ*√fi˘ ÏfiWHÎÎ÷ K‰Ïfi‹Ïƒ÷ Àı’fiı±I›_÷ ‘Ì‹Ì √Ï÷±ı Œıfl‰ı I›Îflı¬...ÀÎ...¿ ... ±‰Î… ÷ıfiı ·Î_⁄Î CÎÒ fl¿ÎÀ…ı‰˘ Á_¤‚Î› »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ÏŒS‹fiÌ

±fiı¿ ¡ı‹ @·ı’„VÀ¿fiı ⁄_‘ ◊›ı·Ì ⁄÷Î‰ı

«ø˘fi _ fiÎ˜ ≥Á ’Î˜ S›Âfi ¬Î‚‰Î ‹ÎÀı ÁÎµLÕ’ Ò Œ ¿‰« ‰Õı ‹œÎ›ı·˘ ‹Ò ‰Ì ¿ı‹ıfl˘

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200654

»ı, …ı‹Î_fiÌ ’Ëı·‰Ëı·Ì ¡ı‹ ÁÎ◊ı CÎÒfl¿ÎÀfi˘ ±Îfl_¤ ◊Î› ±ıflÌ÷ı ÷ıHÎı ºU›-lÎT›fi_ sync ⁄ıÁÎÕÌ ÿı‰_ Ωı≥±ı. ±Î ’˛‹ÎHÎı±Îfl_¤fiÎ ⁄ı »ıÕÎ ⁄flÎ⁄fl ‹ı‚‰Î›Î ’»Ì ⁄Î¿ÌfiÌ ÏŒS‹Ì ’|Ì±fiı ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’fiÎ ‹ıÏ«_√ ±_√ı ¿Â_ Ωı‰Î’b_ flËı÷ _ fi◊Ì.

fi‰Î ºU› ‹ÎÀı Ωı ¿ı ŒflÌ ‰¬÷ @·ı’fl⁄˘ÕÛ ‰Î’fl‰Îfi _ ◊Î›»ı. Õ⁄·-ÏÁVÀ‹ ’˛˘ÁıÁ‹Î_ @·ı’fl⁄˘ÕÛ ±Ïfi‰Î›˝ »ı.≥fiÕ˘flfiı ⁄ÿ·ı ±ÎµÀÕ˘fl ÂÒ ÏÀo√ √˘Ã‰Î›_ Ë˘› I›Î_ …\ÿÌ

’©Ï÷±ı fl ı¿˘ÏÕ *√ (‰ÎV÷‰‹Î _ Ïflfl ı¿˘ÏÕ *√ ±◊Î ˝÷ ˚ ’fiK‰˝Ïfi‹ƒHÎ) ¿fl‰Îfi_ ◊Î›, ¿ı‹ ¿ı hÎÎÏË÷ ±‰ÎΩı¿·Î¿Îfl˘fiÎ Á_‰Îÿ˘‹Î_ ¬·ı· ’ÎÕı »ı. ºU›˘ ÏŒS‹Î‰÷Ì ‰¬÷ı¿·Î¿Îfl˘ ’˘÷’˘÷Îfi˘ ÕÎ›·˘√ ⁄˘·ı ¬flÎ, ’HÎ ±ı ÂOÿ˘I›Îflı flı¿˘ÕÛ ◊Î› fiÏË. ÏŒS‹fiÎ ÁıQ’· ’ ˘ÁıÏÁ_√ ⁄Îÿ flı¿˘ÏÕ*√VÀ<ÏÕ±˘‹Î_ ¿·Î¿Îfl˘ fi…fl ÁÎ‹ıfiÎ ’Õÿı «˘yÁ ºU›fi_’˛˘…ı@Âfi Ωı÷Ì ‰¬÷ı ±ı … ÕÎ›·˘√ ±ı … Âˆ·Ì‹Î_ ŒflÌ

⁄˘·÷Î Ω› ÷ı‹ flı¿˘ÕÛfl ÁÎ‘fi ÷ı‹fiÎ ÂOÿ˘fi _ ÕÏ⁄_√ ‹ÎÀıK‰Ïfi‹ ƒHÎ ¿flÌ ·ı »ı. “Â˘·ı”fiÎ ºU› ‹ÎÀı ±‹¿ ÕÎ›·˘√flı¿˘ÏÕ*√ VÀ<ÏÕ±˘‹Î_ Àı’ ’fl ÿ…˝ ¿flÎ›Î, ±ıÀ·ı ÷ıfi˘ ‰‚Ì…\ÿ˘ ÁÎµLÕ Àˇ ı¿ ⁄L›˘.

±ÎfiÎ◊Ì Ï‰’Ïfl÷ ¿Î›˝’˛¿Îfl √Ì÷˘fiÎ ÏŒS‹Ì¿flHÎfi˘ »ı,…ı‹Î_ Á_√Ì÷⁄© √Ì÷ ’Ëı·Î_ fl«‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı ’»ÌÂÒ ÏÀo√ ‰¬÷ı ºU›Î_Ï¿÷ ◊›ı·Î Ë˘Ã˘fiÎ ŒŒÕÎÀ ‹…⁄ sync

⁄ıÁÎÕÌ ÿı‰Î› »ı. √Ì÷˘fi˘ ’HÎ ÁÎµLÕ Àˇı¿ …\ÿ˘ Ë˘› ±ıÿı¬Ì÷Ì ‰Î÷ »ı. Á˙◊Ì ‰‘ (±fiı ‹˘Àı ¤Î√ı ¿À-’ÌÁ …ı‰ÎÀ>_¿Î) ÁÎµLÕ Àˇ ı¿ Ë˘› ÷˘ ±ı ÁÎµLÕ ≥Œı @À˚ÁfiÎ, …ı‹fiÎ ‰√fl

w’ıflÌ ’ÕÿÎfiÎ_ ºU›˘‹Î_ ‰ÎV÷Ï‰¿÷ÎfiÌ …‹Î‰À ◊÷Ì fi◊Ì.±ı¿oÿflı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚Á ±ı V’ıU›· ≥Œı@ÀÁfiÌlÎT› ±ÎT≤ÏkÎ »ı. V’ıU›· ≥Œı@À˚ Á‹Î_ Àˇ Ì¿ Œ˘À˘√ÎŒÌ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı±ıÏfi‹ıÂfi Á ‘ÌfiÌ ¿flÎ‹÷˘ ‰Î’flÌ ºU›fiÌ ⁄Î⁄÷ı ÁŸÿflÌfi˘ÁÎ’ ¿flÎ›, ÷˘ ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚Á‹Î_ ¿ÚÏhÎ‹ ¿ı ’»Ì ÁÎ‰ ¤‚÷Ì¿ıÀı√flÌfiÎ ±‰Î…fiı …ı ÷ı ºU›fiÎ ÁÎËÏ…¿ ±‰Î… ÷flÌ¿ı¬’Î‰Ì ÿı‰Î› »ı. ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚Á ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı @›Îflı¿±ı‰Î ’ÿÎ◊˘˝ ¿ı ÁÎ‘fi˘ µ’›˘√‹Î_ ·ı‰Î› »ı ¿ı …ı‹fiı w’ıflÌ’Õÿı fl…^ ◊÷Î ÁÌfi ΩıÕı ⁄Îfl √Îµ »ıÀıfi˘ ’HÎ Á_⁄_‘ Ë˘÷˘fi◊Ì. (…\±˘, 52 ‹Î ’Îfiı FACTFILE.) fiÎÏ‚›ıflfiÎ ¿Î«·Î

’fl ÿÎ_ÕÌ ÀÌ’Ìfiı CÎ˘ÕÎfiÌ ÿÕ⁄ÕÎÀÌ Á…˝‰Ì, ¿˘w√ıÀıÕ ÂÌÀ ’flËΩfl˘ ÁÒ ¿Î ‰ÀÎHÎÎ Áfl¿ÎT›Î ⁄Îÿ ÷ı‹fiı ÁËı… fiÌ«ı ¿ıfi‰ÎÁfiÎΩÕÎ «_ÿfl‰Î ’fl ø‹Â— Ì·Ìfiı ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_fi˘ ±‰Î…’ıÿÎ ¿fl‰˘, ±ı¿‹ı¿◊Ì ÁËı… ±‚√Ì flÎ¬Ìfiı …‹HÎÎ ËÎ◊‹Î_’¿Õı·Ì ·Î¿ÕÎfiÌ ⁄ı ’|Ì±˘ ÕÎ⁄Ì Ë◊ı‚Ì ’fl Ωıfl‹Î_ ±Œ‚Î‰Ì÷ı ±‰Î… µ’flÎµ’flÌ ±fiı¿ ‰¬÷ flı¿˘ÕÛ ¿flÌ AK-47 fiÎŒÎ›Ïfl_√fi˘ lÎT› ±Î¤ÎÁ ¬Õ˘ ¿fl‰˘ ‰√ıflı ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚ ÁfiÎflı¿˘ÏÕ*√ ‰¬÷ı ËÎ…fl flË˘ ÷˘ ±«fl… ¤ı√Ì fl‹Ò… ’HÎ ◊Î›,

»÷Î_ Ï◊±ıÀfl‹Î_ …ı‰_ ºU› ÷ı‰˘ ±‰Î… ÁÎ_¤‚÷Î ’˛ıZÎ¿˘»ı÷flÎ›Î Ï‰fiÎ flËı÷Î fi◊Ì.

Ë‰ı flı¿˘ÏÕ*√fiÎ ¿Î›˝fi _ »ıS·_ «flHÎ Ωı≥±ı. ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚Á,ÂÒÏÀo√ ‰¬÷ı K‰Ïfi‹ ƒHÎ ◊›ı·Î Á_‰Îÿ˘, ’Î»‚◊Ì Õ⁄ ¿flÎ›ı·Î

ÕÎ›·˘√, Á_√Ì÷⁄© √Ì÷˘, ⁄ı¿√ÎµLÕ Q›Ï¿ ‰√ıflı µ’flÎ_÷Á_A›Î⁄_‘ ‹Î≥ø˘Œ˘fi‹Î_ Ì·Î›ı·Î ±‰ÎΩıfiÎ ÁÎµLÕ Àˇ ı¿fiÌÁ_A›Î @›Îflı¿ ÿ˘œ-⁄ı Õfi ¿fl÷Î_ ±˘»Ì Ë˘÷Ì fi◊Ì. (ŒflÌ‰¬÷ “Â˘·ı”fi_ µÿÎËflHÎ — …‹Ìfi ’fl ±ı¿Îÿ ’◊flÎfiÌ ±ÎÕÂı¬˘Õı· _ ‹Î≥ø˘Œ˘fi A ÷ıfiÌ ÏÿÂÎ‹Î_ ±Î‰Ì flËı·Î CÎ˘ÕÎfiÌ ‰‘ fiı ‰‘ ⁄ ·_ÿ ◊÷Ì ÿÕ⁄ÕÎÀÌ Ì·÷_ Ë÷ _, ÷˘ ‹Î≥ø˘Œ˘fi B

’ÎÁı ⁄Î_‘ı·Î ÷Îfl‹Î_ ’√ ±À‰Î›Î ⁄Îÿ fiÌ«ı ’À¿Î÷Î CÎ˘ÕÎfiÌËHÎËHÎÎÀÌfi˘ ±‰Î… I›Î_ flı¿˘ÕÛ ◊›˘ Ë÷˘.) ±Î ⁄‘Î ‹„SÀ-Àˇı¿ ±‰ÎΩıfi_ »ı‰Àı ºU›fiı ±fi w’ Ï‹„@Á_√ ¿fl‰ _ Ωı≥±ı.ŒÎ≥fi· Àı¿‹Î_ ¿›Î ±‰ÎΩıfi _ ¿ıÀ·_ ’‹ÎHÎ flÎ¬‰Îfi _ ◊Î› ÷ı

ºU›‹Î_ Ωı‰Î ‹‚÷Ì ±ı@Âfi ’fl ±‰·_⁄ı »ı. ‹Îfi˘ ¿ı flı¿˘ÏÕ*√„VÀÏfl±˘Œ˘Ïfi¿ ±Î›Î‹‹Î_ ¿fl‰Îfi _ »ı, ÷˘ «˘yÁ ±‰Î…fiÎjÎ˘÷fi _ ÏŒS‹Ì ’Õÿı …ı V◊Îfi Ë˘› ÷ı ‹ …⁄ ÕÎ⁄Ì „VÀÏfl±˘«ıfi·‹Î_ ¿ı …‹HÎÌ „VÀÏfl±˘ «ıfi·‹Î_ ÷ıfiı ÁÎ‹ı· ¿flÎ› »ı.Ï‰Ï‰‘ ±‰ÎΩıfi_ Ï‹„@Á_√ ¿flÌ ÷ı‹fiı ±ı¿ („VÀÏfl±˘fiÎ ¿ıÁ‹Î_⁄ı) ÁÎµLÕ Àˇı¿ ’fl ·Î‰÷Î ÁÎ‘fifi_ fiÎ‹ ÷ıfi_ ¿Î‹ Ωı÷Î_›◊Î◊˝ »ı — Ï‹@Áfl. (…\±˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ, hÎÌ…\_ fl_√Ìfi ’Îfi_.)Ï‹·Î‰À Á_÷˘Ê¿Îfl¿ …HÎÎ›Î ⁄Îÿ »ı‰ÀfiÎ ±ı Àˇ ı¿fiı ÏŒS‹Ì¿«¿ÕÎ ’fl ±_Ï¿÷˚ ¿flÎ› »ı. ±Î »ıS·_ flı¿˘ÏÕ*√ ‹ıBfiıÏÀ¿ Ë˘÷ _fi◊Ì. ÁÎ‘ÎflHÎ flÌ÷ı ±Î˜„MÀ¿· Ë˘› »ı. « _⁄¿Ì› ¿HÎ˘fiı ⁄ÿ·ı

’¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flHÎ˘ ·Î≥À-Áı„LÁÏÀ‰ ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl ±‰Î…fiı‰Î_¿Î«Ò_¿Î ÷ı…·ÌÁ˘ÀÎfiÎ V‰w’ı ±Î_¿ı »ı.

±Î·ı¬fifiÌ ’©Ï÷ ÿÂÎ˝‰÷˘ ÕÎ›Î√˛Î‹ fi_. 1 ÷’ÎÁ˘.ÏŒS‹ 35 mm fiÌ »ı ±ı‰ _ ‘ÎflÌ ·˘. ÁÎµLÕ ’HÎ „VÀÏfl±˘Œ˘Ïfi¿fi◊Ì. ‹˘fi˘fl· »ı ±ı‹ Á‹Ωı. ±ı¿ … «ıfi·‹Î_ ÷ıfi _ flı¿˘ÏÕ*√¿fl‰Îfi _ »ı. ±‰Î…fiÎ ÀˇÎLÁŒfl ‹ÎÀı K‰Ïfi‹ Ïƒ÷ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’Œfl÷Ì ◊Î›, ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ ¿o’Ï‰V÷Îfl ’˛‹ÎHÎıfi˘ Ï‰z ÷ ¿flLÀ…L‹ı »ı. ±‰Î… ÁÎ◊ı ¿flLÀ‹Î_ ’HÎ ±ı … ÿflı ŒıflŒÎfl ◊÷˘flËı »ı. ÕÎ›Î√˛Î‹‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹ …⁄ ¿flLÀ ‰Õı ÁÏø› ⁄fi÷_±√I›fi _ ÁÎ‘fi √ıS‰ıfi˘‹ÌÀfl »ı, …ıfiÌ ±_ÿfl ¿˘≥·fiÎ ‰Î›flfi _

√Ò _«‚_ …Õı· _ Ë˘› »ı. ÏÿÂÎ ⁄ÿS›Î ¿fl÷˘ ¿flLÀ ±‹¿ Á‹›ı…ı ÷flŒfi˘ Ë˘› ±ı ÏÿÂÎ‹Î_ ±fiı …ıÀ·˘ ⁄‚‰Îfi Ë˘› ±ıÀ·Ì‹ÎhÎÎ‹Î_ ¿˘≥· ÁÏË÷fi_ √ıS‰ıfi˘‹ÌÀfl Œflı »ı. ⁄Ë ÁÒ Z‹ flÌ÷ıËÎ·¿Õ˘·¿ ◊›Î ¿flı »ı, ±ıÀ·ı ÷ı √Ï÷ fiflÌ ±Î_¬ı ÷˘ ’Î‹ÌÂ¿Î÷Ì fi◊Ì.

Ë‰ı ÕÎ›Î√˛Î‹‹Î_ flı¿˘ÏÕ*√ ·ıQ’ …\±˘. ±Î ’Î‰fld· ·ıQ’V◊Î›Ì »ı, …ıfi˘ ’˛¿ÎÂ ¿Î‚Ì ¡ı‹ ‰E«ı ’ÎflÿÂ˝¿ ÏhÎ¿˘HÎ‘flÎ‰÷Î ·ıLÁfiÌ ±Îfl’Îfl fiÌ¿‚Ì √ıS‰ıfi˘‹ÌÀfl ÁÎ◊ı ΩıÕÎ›ı·Î

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 55

±flÌÁÎ ’fl Ì·Î› »ı. (ÕÎ›Î√˛Î‹‹Î_ ·ıLÁ ⁄÷ÎT›˘ fi◊Ì.Œ@÷ √˛ ı ‹ÎV¿ ±fiı ÷ıfiÌ ‰E«ıfi˘ ÏhÎ¿˘HÎ fl…^ ¿›˘˝ »ı, …ıfiıÏÁfiı‹ÎÀ˘√ÎŒfl˘ wedge/Œb_ ¿Ëı »ı.) ±Î flÌ÷ı «‚Î÷˘ ·ıQ’fi˘÷ı…V‰Ì ÂıflÕ˘ ’˘÷ı ÏhÎ¿˘HÎÎ¿Îfl V‰w’ ’¿Õı ±ı ÿı¬Ì÷_ »ı.

√ıS‰ıfi˘‹ÌÀflfi˘ ±flÌÁ˘ ÷ı ÂıflÕÎfiı ÏŒS‹ ’fl ’flÎ‰Ï÷˝÷ ¿flı»ı. ±ËŸ ‰‚Ì ⁄ÌΩı ·ıLÁ »ı, …ı‹Î_ 0.001”” É 0.084””fiÌ’ÎflÿÂ˝¿ ŒÎÀ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ fi◊Ì. ÷ÌflfiÎ ŒHÎÎ …ı‰Î±Î¿ÎflfiÎ ’˛¿ÎÂfiı fiÌ¿‚‰Î ‹ÎÀı Œ@÷ ±ıÀ·Ì …B›Î »ı.‰Îfl_‰Îfl ’·ÀÌ ¬Î÷Î √ıS‰ıfi˘‹ÌÀflı ÏflŒ˚·ı@À ¿flı·˘ ÏhÎ¿˘HÎÁËı…ı ’˘÷ÎfiÌ fiÎ«¿> ÿ «Î· flÎ¬Ì ±’-ÕÎµfi ◊÷˘ flËı, ‹ÎÀı@›Îflı¿ ÷ıfi˘ ’Ë˘‚˘ ±fiı @›Îflı¿ ÁÎ_¿Õ˘ ’fi˘ ŒÎÀfiÌ ÁÌ‘‹Î_±Î‰ı »ı. ’ÏflHÎÎ‹ı Œ˘À˘-Áı„LÁÏÀ‰ ÏŒS‹ …ı‹ Œfl÷Ì Ω›±ı‹ ÷ıfiÌ Ï¿fiÎfl‰Î‚˘ ¤Î√ @›Îflı¿ ’Ë˘‚Î, ÷˘ @›Îflı¿ ÁÎ_¿ÕÎ’˛¿ÎÂı ±ı@V’˘ ◊Î› »ı. fi÷ÌΩw’ı ¿ı‰Ì ’ıÀfi˝ fl«Î› ÷ı

ÕÎ›Î√˛Î‹fiÎ ¬ÒHÎı ⁄÷Î‰ı·Î Á¿Û·‹Î_ Ωı≥ ·˘. CÎÁfl¿Î …ı‰Î±I›_÷ ‰Î_¿Î«Ò_¿Î Ï·ÁÎÀÎ ±_¿Î›Î »ı, »÷Î_ ±ı … ±Î„MÀ¿·ÁÎµLÕ Àˇı¿ »ı.

±ı¿ ⁄Î⁄÷ ¬ÎÁ fi Ó‘‰Ì flËÌ ¿ı ÏŒS‹ ’fl F›Î_ ºU›‰Î‚Ì¡ı‹ Ë˘› I›Î_ ±ı ƒU›fiı ·√÷Î Á_‰Îÿ˘, ⁄ı¿√˛ÎµLÕ Q› Ï¿,√Ì÷ ¿ı ÁÎµLÕ ≥Œı@À˚ Áfi_ flı¿˘ÏÕ*√ Ë˘÷_ fi◊Ì. ‹Îfi˘ ¿ı ÏŒS‹35 mm fiÌ »ı, ÷˘ ±ı K‰Ïfi‹ ƒHÎ ±ı@ıÀ 21 ¡ı‹ …ıÀ·_±Î√‚ Ë˘› »ı. ±Î‹ ¿fl‰ _ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …wflÌ ¿ı ÏÁfiı‹ÎfiÎ’Õÿı ºU› Ï⁄»Î‰÷˘ ’˘…ı@Àflfi˘ ·ıLÁ …flÎ µ’fl Ë˘›, F›Îflı±‰Î…fiı “M·ı” ¿flfiÎflÎ_ ±Î˜ÏÕ±˘ ’ÒflΩ ±ı … ’˛˘…ı@Àfl‹Î_

fiÌ«ı ÷ıfiÎ ⁄ı ’ÎÁı Ë˘› »ı. µ’fl◊Ì Ëo‹ıÂÎ fiÌ«ı ÷flŒÁfl¿÷Ì ÏŒS‹fiÌ ±‹¿ ºU›‰Î‚Ì ¡ı‹ F›Îflı ’˛ ˘…ı@Àfl ·ıLÁfiÌ⁄ÎflÌ‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ±ı ºU›fi_ flı¿˘ÏÕ*√ ⁄flÎ⁄fl 21 ¡ı‹ fiÌ«ı±Î˜ÏÕ±˘ Ï‰¤Î√‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì «Ò@›_ Ë˘‰ _ Ωı≥±ı. (‰‘ V’WÀ÷Î‹ÎÀı ÕÎ›Î√˛Î‹ fi_. 2 ÏflŒfl ¿fl˘, …ı‹Î_ ’˛ ˘…ı@Àflfi˘ ±ÎÕ»ıÿ⁄÷ÎT›˘ »ı.) ±Î ‹ tÎfiÎ Á_ÿ¤‹Î_ ‰‚Ì ’Î»Ì “±Î·‹ ±ÎflÎ”ÏŒS‹ ›Îÿ ±Î‰ı »ı. ÏÁ_√·-ÏÁVÀ‹ ’˛˘ÁıÁ ‰Õı ±ı ÏŒS‹⁄fiÎT›Î ’»Ì ±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ ÷ıfi _ ±ıÏÕÏÀo√ ¿flÌ Â@›Î fiÏË.

Á_÷˘Ê¿Îfl¿ fi …HÎÎ÷Î_ ºU›˘fiı ‰ı÷flÌ fiÎ¬‰Îfi_ ±√fl ÷˘¿Î’¿>’ ¶ÎflÎ ±‹¿ ºU›˘fi˘ ø‹ ±Î√‚’Î»‚ ¿fl‰Îfi_ Â@›… fi Ë÷ _, ¿ı‹ ¿ı ÏŒS‹fiı ¿Î÷fl ‹Îfl÷Ì ‰¬÷ı …ı ÁÎµLÕ Àˇı¿¿’Î› ÷ı ±Î‰Î_ ºU›˘fi˘ Ë˘› fiÏË.

±Î˜„MÀ¿· ÁÎµLÕ Àˇı¿fiÎ flı¿˘ÏÕ*√fi˘ A›Î· ±ÎM›Î ’»ÌÏÁfiı‹Î ’˛ ˘…ı@Àfl ±ı ÁÎµLÕ Àˇ ı¿fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı lÎT› ±‰Î…‹Î_Œıfl‰ı ÷ıfiÎ ±_√ı ·Î_⁄Ì Á‹…^÷Ì ±Î’‰Ì ’Õı ÷ı‹ fi◊Ì.’˛˘…ı@ÀflfiÎ fiÌ«·Î ÏËVÁÎ‹Î_ flËı·˘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ·ıQ’ ÷ıfiÎ_Ï¿flHÎ˘fiı ÁÎµLÕ ·ıLÁ ÷flŒ ‹˘¿·ı »ı, …ıfi_ ¿Î›˝ ÷ı‹fiı0.001”” É 0.084”” fiÎ ’ı·Ì flı¿˘ÏÕ*√ ‰¬÷fiÌ ŒÎÀ‰Î‚Î‹Î’ı … ÏŒS‹ ’fl Œ˘¿Á ¿fl‰Îfi _ »ı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’ÎfiıÕÎ›Î√˛Î‹ fi_. 2 ÷◊Î fi_. 3.) ’˛¿ÎÂÏ¿flHÎ˘fi˘ ÂıflÕ˘ ¿Î‚ÌÏŒS‹ ’flfiÎ ‰Î_¿Î«Ò_¿Î ’ÎflÿÂ˝¿ ÁÎµLÕ Àˇı¿fiÌ ±Îfl’Îfl fiÌ¿‚ıI›Îflı Àˇı¿fiÌ ’ıÀfi˝ ±ı Ï¿flHÎ˘‹Î_ Á÷÷ ‰‘CÎÀ ·ÎT›Î ¿flı »ı.

‰‘Îflı ¿ı ±˘»Î_ Ï¿flHÎ˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ⁄ËÎfl ±Î‰ı »ı, F›Î_√˘Ã‰ı·˘ Á˘·Îfl Áı· Œ˘À˘≥·ı„@Àˇ¿ ≥Œı@À ‰Õı ÷ı‹fiı ±ı …’‹ÎHÎfiÎ ≥·ı„@Àˇ¿ ¿flLÀ‹Î_ Œıfl‰ı »ı. ±ı„QM·ŒÎ›fl ÷ı ‹_ÿ¿flLÀfiı ⁄‚‰kÎfl ¿flı, ±ıÀ·ı V’Ì¿fl ÷ıfiı ±Î˜ÏÕ±˘‹Î_ Œıfl‰Ì‹˘fi˘ ±√fl ÷˘ „VÀÏfl±˘ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fiı Ï◊±ıÀfl‹Î_ ‰Ëı÷Î_‹Ò¿ı »ı ±fiı ÁÎµLÕ Ωı Õ˘S⁄Ì Ë˘› ÷˘ ’˛ ıZÎ¿˘fiÎ ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎË«‹«Î‰Ì ‹Ò¿ı »ı.

±Î…◊Ì ’˘HÎ˘ Á˘ ‰Ê ’Ëı·Î_ ±flÿıÂfl ≥flÎfiÌ±ı Œ@÷ wÎ.40,000 fiÎ ¬«ı ˝ “±Î·‹ ±ÎflÎ” ⁄fiÎ‰Ì fiÎ¬Ì I›Îflı ±Î‹Î_fi _¿Â _ … fiË˘÷_ ±fiı ÏŒS‹ ⁄fiÎ‰‰Îfi_ ¿Î‹ ±ı ‰¬÷ı ‹ÎhÎ

±ÎÀÛ √HÎÎ÷ _, ’HÎ ±Î…ı ÏŒS‹ Ïfi‹ÎHÎ‹Î_ ±ÎÀÛ ¿fl÷Î_ ÁÎ›LÁfiÌ¤ÒÏ‹¿Î ‹A› »ı. ÁÎ›LÁfi_ fiÎ‹ »ı ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒÌ, …ıHÎıÏŒS‹Ì ¿·Î¿Îfl˘fiı talkie ‹Î_ ‰Î«Î ±Î’‰Î◊Ì Âw ¿flÌfiı±ı‰Ì animated ÏŒS‹˘fi_ Ïfi‹Î˝HÎ Â@› ⁄fiÎT› _ »ı ¿ı …ı‹Î_¿·Î¿Îfl˘ Ë˘÷Î … fi◊Ì. Ï‰iÎÎfi·ı¬¿ ±Î◊fl ÁÌ. @·Î¿ı˝ fi˘ÓK›_»ı ÷ı‹ ÁÎ›LÁ F›Îflı ¬Ò⁄ ’√Ï÷ ¿flı I›Îflı ÁÎ›LÁ ±fiı‹ıÏ…¿ ‰E«ı ¬ÎÁ ¤ıÿ flËı÷˘ fi◊Ì.

ÏÁfiı‹ÎÀ˘√ÎŒÌ ¿ÿÎ« ÷ıfi˘ ÿÎ¬·˘ »ı.à

‰Î«¿˘fiı144‹Î±_¿ı’Ò »ı·˘Á‰Î·— Á˘NÀ ÏÕL¿fiı 00

Áı„SÂ›ÁfiÎ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı 00 Áı„SÂ›ÁfiÎ ⁄flŒ ‰Õı ‰‘Îflı ÃoÕ< _ ¿ı‹ ¿flÌ Â¿Î› »ı?CÎHÎÎ¬flÎ‰Î«¿˘±ı·¬Ì‹˘¿·ı·Îı…‰Î⁄—à ÂÒL› ±_Â Áı„SÂ›Áı flËı·Î ⁄flŒfiı ’ÎHÎÌ‹Î_ V‰w’Î_÷fl ’Î‹‰Î ‹ÎÀı

µW‹Î∂Ω Ωı≥±ı. ±Î ∂Ω ÷ıfiı ¿ÿÎ« Á˘N À ÏÕL¿fiÌ ⁄˘À·‹Î_◊Ì ‹‚Ì flËıI›Îflı ÁÎ‹ı ⁄fiı ±ı‰ _ ¿ı latent heat/√·fi √ M÷ µW‹Î √‹Î‰÷Ì ⁄˘À· ’˘÷ı±ı¿ÿ‹ ÃoÕÌ√Îfl ⁄fiı. 00 Áı„SÂ›Áfi _ ’ÎHÎÌ ⁄˘À·fiÌ µW‹Î Â˘WÎÌ ·ı¬ ¬w_,’HÎ Áfl‰Î‚ı ⁄˘À·fi _ ±fiı ’ÎHÎÌfi _ ÷Î’‹Îfi ±ı¿Áfl¬_ ◊≥ Ω› »ı. À> _¿‹Î_⁄˘À·fiı ±ı¿ÿ‹ ÃoÕÌ√Îfl ¿fl‰Ì Ë˘› ÷˘ ÷ı‹Î_ flËı·Ì √·fi √M÷ µW‹ÎfiÌ⁄Îÿ⁄Î¿Ì ◊‰Ì flËÌ--±fiı ÷ı ¿Î‹ ‹ÎhÎ ⁄flŒ ¿flÌ Â¿ı »ı.

jffrfsf[gf[ 5fk[,ff ;fjff,fgff[ jffrfsf[gff[ jf/tff[ hjffaf

“ÁŒÎflÌ”fiÎ‰Î«¿˘fiı ‰‚÷˘Á‰Î·— ÁÎ⁄ fiÎ ŒÌHÎfi˘ V◊Î›Ì ±fiı Á·Î‹÷ flËı÷˘’fl’˘À˘ ¿S’Ì ·˘. ±Î ’fl’˘ÀÎ‹Î_ ±Î_÷Ïfl¿ Ë‰Îfi_ ÿ⁄ÎHÎ ⁄ËÎflfiÌ ¿<ÿfl÷Ì Ë‰ÎfiÎÿ⁄ÎHÎ …ıÀ· _ … Ë˘› ¿ı ’»Ì ‰‘ ›Î ±˘»\ _ ?à

fiÌfl‰ ’_ÕuÎ, ¿ÎÏ‚›Î⁄ÌÕ, ¤Î‰fi√fl; Á ‘Ìfl ’Àı· ±fiı Ï‹hÎ˘, ’Îÿfl, Ï….⁄fiÎÁ¿Î_ÃÎ;

±ZÎ› ‰Î‚_ÿ, flÏ‰ ‹ıË÷Î, ∑I‰Ì… ‰ˆWHÎ‰, Ï‰fl· ⁄õ¤|, ‰Õ˘ÿflÎ; ‹Î‘‰Ì ¤|,√ ÓÕ·; ÕÎ. ‘Ìflıfi ¿’ ’flÎ, Ω‹fi√fl; Ïfi¿< _… ±fiı Ï‹·fi · HÎÎ√Ïfl›Î, Á fl÷; ÏÁÏ©ÿıÁÎ≥, fi‰ÁÎflÌ; ∞iÎıÂ ±¿⁄flÌ, Á_ÿÌ’ ’fl‹Îfl ÷◊Î Ï‹hÎ˘, ¤Î√˝‰ ¿fiıÏfl›Î,flÎ…¿˘À; ÕÎ˜. ¤Î‰ıÂ ¿ÎfiÎ⁄Îfl, ‹ÎHÎÎ‰ÿfl; ÕÎ˜. ËÁ‹ ¬¤Î≥ ’Àı·, ‹ËıÁÎHÎÎ; Ï‹÷·‹¿Î‰ÎHÎÎ, ¿ıÿÎflfiÎ◊ ’_ÕuÎ, ∑÷· Âı·÷, ±‹ÿÎ‰Îÿ; ±ÎÏÂÊ ÷◊Î Á ËÎ√ ¤Î·˘ÏÕ›Î,…ˆfiÌ· ÏhÎ‰ıÿÌ, ‹˘Á‹ ±Î«Î›˝, …^fiÎ√œ; ¿S’ıÂ flÎÃ˘Õ, ’Î◊flÌ, Ï….fi‰ÁÎflÌ; ›Ï÷fiÏ‹jÎÌ, µ¿Î≥; Ï‰øÎL÷ ‹Ëı÷Î, ÏfiÁ√˝ ÏhÎ‰ıÿÌ, ‘fi_…› ±fiı √˙fl‰ @›ÎÕÎ, Á fl÷;Ï‰‹· ’Îflı¬ ÷◊Î Ï‹hÎ˘, ¿fl«ıÏ·›Î; ¿ı› · ÂÎË, fi‰ÁÎflÌ; ‹Ì÷ ’Àı·, ‰·ÁÎÕ;±_Ï¿÷ ¤|, fiÏÕ±Îÿ; fiıËÎ ·Ì›Î, ¤Ò’ıLƒ ¬ Õ¬ ÏÕ›Î, ‹K› ’˛ÿıÂ

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 200656

«fiÌ·Î·fiı CÎÒ _ÀHÎfiÎÿ ¬Î‰ÎfiÌ ŒÏfl›Îÿ Ë÷Ì.⁄ı Õ√·Î _ «Î·Ì ’HÎfiË˘÷˘ Â¿÷˘, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı

ÕÎ˜. ‹Ëı÷Îfiı ¿LÁSÀ ¿›Î˝.“±ı¿ fi‰Ì ÿ‰Î fiÌ¿‚Ì »ı.” ÕÎ@Àflı ¿èÎ _.

“⁄Ë ±¿ÁÌfl »ı. ÷‹ÎflÎ ÂflÌfl ’fl ±ıfiÌ◊˘ÕÌ¿ ±ÎÕ±Áfl ÷˘ ◊Âı, ’HÎ Á_Ï‘‰Î¿Î›‹fi˘ ‹ÀÌ …Âı. fiÏË÷fl ⁄ÌΩı flV÷˘⁄Lfiı CÎÒ_ÀHÎı ±Î’flıÂfi ¿flÎ‰‰Îfi˘ »ı.”

“ÁÎw_, ‹fiı ÿ‰Î ±Î’˘.” « fiÌ·Î· ⁄˘S›˘.’_ÿflı¿ Ïÿ‰Á ’»Ì ÷ı ŒflÌ ÕÎ˜. ‹Ëı÷Î

’ÎÁı √›˘.

“Ë‰ı ¿ı‹ ·Î√ı »ı ?” ÕÎ˜@Àflı ’Ò »u _.“±flı, ŒıLÀı„VÀ¿ ! ÿ¬Î‰˘ …flÎ› fi◊Ì--

±fiı ËflÌŒflÌ Â¿<_ »\_.” «fiÌ·Î·ı ¬ÂÌT›@÷ ¿flÌ. “’HÎ ÕÎ@Àfl, ±ı¿ ÷¿·ÌŒ »ı.ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ «Î·‰ _ ‹U¿ı· ’Õı »ı. ÁÌ‘Î…‰Îfi˘ √‹ı ÷ıÀ·˘ ÀÎ› ¿w_, ÷˘ ’HÎ ÕÎ⁄ÌÁÎ≥Õı ¿ı …‹HÎÌ ÁÎ≥Õı …÷˘ flË _ »\ _.”

“‹ıÓ ÷‹fiı ’Ëı·Î_ … fiË˘÷Î «ı÷T›Î ¿ıÿ‰ÎfiÌ ÁÎ≥Õ ≥Œı@À ’HÎ ◊Âı ?” ÕÎ˜@Àfl

‹Ëı÷Î ⁄˘S›Î.

≥Ï÷ËÎÁı fi˘Ó‘ ’fl fi ·Ì‘ı·Î ¿ıÀ·Î¿›Îÿ√Îfl »ıS·Î ÂOÿ˘ —

à “…·ÿÌ ¤√Î‰ ! ’Î»\_ flıÕ ÏÁBfi·◊Î› ±ı ’Ëı·Î_ fiÌ¿‚Ì …≥±ı !”

à “±Î flı¿˘ÕÛ ÷˘ÕÌfiı ‹Îflı Ï√fiıÁ ⁄Ò¿‹Î_fiÎ‹ ·Î‰Ì ÿı‰_ »ı.”

à “‹ı≥fi „V‰« ⁄_‘ »ı fiı ?”à “⁄Á, Ë‰ı ÿ˘flÕ<_ ÁËı… œÌ·_ ‹Ò ¿Ìfiı

¿⁄ÎÀ ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı fiÌ«ı ±Î‰‰Î ÿ˘ !”à “⁄‘Î ‹Âw‹ ¿o≥ ıflÌ Ë˘÷Î fi◊Ì.”à “±Î ËıLÕ √ıfiıÕfiÌ Ï’fi ¬ı ÓE›Î ’»Ì

÷‹ı ¿ıÀ·ı Á ‘Ì √HÎ‰Îfi_ ¿Ëı·_, ‹ı…fl ?”à “¿>÷fl˘ O·ÕËÎµLÕ Ω÷fi˘ »ı, »÷Î_

¿ı‰˘ ÂÎ_÷ »ı !”à “…_√· ‰E«ı ±Î ÏÁ_Ë ‹flı·˘ ¿ı‹

’Õu˘ »ı ?”à “±Î ⁄_√Ì …Q’fi _ ÿ˘flÕ< _ ÁËı… À> _¿< _

Ë˘÷ ÷˘ ÁÎw_ Ë÷_, ’HÎ ‰Î_‘˘ fiÏË.”

à “÷ÎflÎ …ı‰Î ÷˘ ¿o≥¿ Ωı≥ fiÎA›Î !”à “±Î ·ıÀıVÀ Ï’V÷˘·‹Î_ ·˘Ï¿o√ ÏÁVÀ‹

»ı, …\±˘.”à “‰ÎCÎHÎfiÎ_ ⁄E«Î_ ±ËŸ »ı, ’HÎ ‰ÎCÎHÎ

¿ı‹ ÿı¬Î÷Ì fi◊Ì ?”à “Ë‰ı ΩıΩı, Ë˘Ó...”

÷Î…ı÷flfiÎ ‰iÎÎÏfi¿ Á_Â˘‘fi ±fiÁÎfl‹ÎHÎÁ ±Î¬Î Ïÿ‰Á‹Î_ …ı ¬˘flÎ¿ ·ı÷ı‹Î_fi˘ Œ@÷ ±ı¿ I≤÷Ì›Î_Â ¬˘flÎ¿ ÷ıfiı∞‰÷˘ flÎ¬‰Î‹Î_ ¿Î‹ ·Î√ı »ı. ⁄Î¿Ì flËı÷˘⁄ı I≤÷Ì›Î_Â ¬˘flÎ¿ ’HÎ ÁÎ‰ ±ı‚ı …÷˘fi◊Ì. ±Î ¬˘flÎ¿ ËıS◊ @·⁄fiÎ ‹ÎÏ·¿˘fiı,

ÕÎ›ıÏÀo√fiÎ ¿LÁSÀLÀ˘fiı ÷◊Î ÕÎ˜@Àfl˘fiı∞‰÷Î flÎ¬ı »ı.

·ÎË˘flfiÌ V¿>·‹Î_ Ï‰zÎ◊a±˘fiı ±Î≥.@›Ò . ÀıVÀ ‰¬÷ı ’Ò»Î›ı·˘ Á‰Î· — “±ı¿÷‚Î‰‹Î_ …fifl· ‹Âfl˝Œ ±fiı F›˘…˝ÕOS› . ⁄Â ÁÎ‹ÀÎ Õ>⁄Ì flèÎÎ Ë˘› ±fiı⁄ı‹Î_◊Ì ±ı¿fiı … ÷‹ı ⁄«Î‰Ì Â¿˘ ÷ı‹ Ë˘÷˘ fiÌ«ıfiÎ ⁄ı‹Î_◊Ì ¿›Î ±ÎMÂfifiı ’Á_ÿ√Ì

±Î’Â˘? (1) Ï¿fiÎflı ⁄ıÃÎ ÷‹ÎÂ˘ Ωı›Î¿flÂ˘ ? (2) »Î’ _ ‰Î_«‰Îfi_ «Î· flÎ¬Â˘?

≥flÎ¿‹Î_ ±‹ıÏfl¿fi ÁˆL›fiÌ ËÎ…flÌfi˘Ï‰fl˘‘ ¿fl÷Î ÿı¬Î‰¿Îfl˘fi_ À˘‚_ TËÎ≥ÀËÎµÁ ’ÎÁı …‹Î ◊›_ ±fiı ÁÒhÎ˘E«Îfl˘¿fl‰Î ·ÎB›_ I›Îflı F›˘…˝ ÕOS›. ⁄Â‘Ò±Î_’Ò±Î_ ◊÷Î ⁄ËÎfl ±ÎT›Î. ÁtÎ‹Ë ÁıfifiÎ …\S‹Ì ÂÎÁfi ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î±ı≥flÎ¿‹Î_ ¿ı‰Ì ·˘¿ÂÎËÌ ±ÎHÎÌ »ı ÷ıfi˘ÿÎ¬·˘ ±Î’÷Î ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “±Î’¬ÿÁtÎ‹fiÎ flÎ…‹Î_ jÎÌ±˘ ’HÎ ’vÊ˘fiÌ√·Î‹ Ë÷Ì. ’Ï÷ ±Î√‚ «Î·ı I›Îflı’Î»‚ ÿ˘fl‰Î÷Ì ’IfiÌ±ı ±˘»Î‹Î_ ±˘»\_10 ŒÌÀfi_ ±_÷fl flÎ¬‰ _ ’Õ÷ _ Ë÷_. Ë‰ı·˘¿ÂÎËÌ ≥flÎ¿‹Î_ jÎÌ±˘ ‹˘¬flı flËÌfiı«Î·÷Ì Ωı‰Î ‹‚ı »ı. Ï‰«Îfl˘ ¿ı ±ÎÀ·_øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ’Ïfl‰÷˝fi Âıfiı ¿ÎflHÎı ±ÎT›_ ?”

À˘‚Î‹Î_◊Ì ±‰Î… Á_¤‚Î›˘ — “…‹ÌfifiÌ

Á fl_√˘fiı ¿ÎflHÎı.”à

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’·, 2006 57

ÕÎ›Î√˛Î‹‹Î_ Start ±fiı End ÂOÿ Ωı›Î ’»Ì ±ı‰Î÷fi˘ ¬·ÎÁ˘ ÷˘ ΩHÎı ’Ëı·Ì fi…flı … ‹‚Ì flËı ¿ı

’· ¤·¤·Î‹HÎÌfiÌ »ı. ’ÏflHÎÎ‹ı ¤·¤·Î‹HÎÌfiÌÁÎ‹ÎL› ’· ¿fl÷Î_ ±ËŸfiÌ ’· ÂÌ flÌ÷ı …\ÿÌ ’Õı »ı±ıfi˘ A›Î· ’fl⁄Îfl˘ … ±Î’Ì ÿ≥±ı.

fiÌ«ıfiÎ flı¬Î_¿fifiı «ÎË˘ ÷˘ Áfl¿ÌÀ ÕÎ›Î√˛Î‹ ¿ËÌ

Â¿˘ ¿ı …ı‹Î_ Ï‰z÷’‰ÎË ’˘ÏÏÀ‰-fiı√ıÏÀ‰-’˘ÏÏÀ‰-fiı√ıÏÀ‰... ±ı flÌ÷ı ÁŒfl ¬ıÕı »ı. Start ‰Î‚Î »ıÕı◊Ì¿flLÀ ‰Ëı÷˘ ‹Ò ¿Î› ±ı ’»Ì End Á ‘Ì ’Ë˘Ó«‰Î ‹ÎÀı¿flLÀı ¬ıÕ‰˘ ’Õ÷˘ À>_¿Î‹Î_ À>_¿Îı ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ¿›˘ ? …‰Î⁄Â˘‘÷Ì ‰¬÷ı “À>_¿Î‹Î_ À>_¿˘” ±ı ÂOÿ …flÎ ±LÕfl·Î≥fi¿flÌfiı ‰Î_«Ωı.à

’ÎÀfi√fl ÏÿSËÌ‹Î_ ‹ıÀˇ˘ flı·fi_ ¿Î‹¿Î… ΩıflÂ˘fl‹Î_«Î·÷_ Ë÷_ ±ı ‰¬÷fiÌ ‰Î÷ »ı. ‹ıÀˇ˘fiÎ ’ÎÀÎ Ï⁄»Î‰‰Î‹ÎÀı Q›ÏfiÏÁ’· ¿˘’ ˝flıÂfiı ÃıflÃıfl ¬˘ÿ¿Î‹ ¿flÎT›_ Ë÷_,±ıÀ·ı flV÷Î ’fl Ëo¿Îfl÷Î ‰ÎËfi˘fiı ¤Îflı ±√‰Õ ’Õ÷ÌË÷Ì. ‰Î_¿Î«Ò_¿Î flV÷ı ÷ı‹HÎı ’‰ÎÁ ¿fl‰˘ ’Õ÷˘ Ë÷˘--±fiı ÷ı ±_√ıfiÌ ÿ˘fl‰HÎÌ ‹ÎÀı ¿˘’ ˝flıÂfiı Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ÀÎÏŒ¿’˘·ÌÁ˘fiı ¬ÕÎ ¿fl‰Î ’Õ÷Î Ë÷Î. ¬˘ÿ¿Î‹fi _ ¿Î›˝ ·Î_⁄˘‰¬÷ «ÎS›_ I›Îflı ±ı¿ ¤ıΩ⁄Î…ı › „@÷ ·ÕÎ‰Ì ±fiı‰ÎËfi˘fiı ÏÿÂÎ‹Î√fiÌ ÿ˘fl‰HÎÌ ±Î’÷Î_ ËıLÕ ÁÎ≥fi ‰Î‚Î_’ÎÏÀ›Î_ F›Î_ I›Î_ ¬˘ÕÎ‰Ì ÿÌ‘Î_. ÀˇÎÏŒ¿ ’˘·ÌÁfi _ ¿Î‹

÷ıHÎı ÁËı· _ ¿flÌ ±ÎM›_. ‹ıÀ ˘ flı· ‹ÎÀıfi _ ¿Î›˝ F›Î_ ·Î_⁄˘

jflJ6]+ ;fzsl8 5fz jflh/lgfl xff[8:[;8 ;foz Á‹› «ÎS›_ ±ı‰Î ±ı¿ Ï‰V÷Îflfi˘ ÕÎ›Î√˛Î‹ »ı¿ fiÌ«ı…\±˘. ‰ÎËfi˘fiı …ı ÷ı ÏÿÂÎ‹Î_ ±Î√‚ ‰‘‰ÎfiÌ ÁÒ «fiÎ±Î’÷Ì ÏfiÂÎfiÌ±˘ ÷ı‹Î_ ÿÂÎ˝‰Ì »ı. ±Î ÏfiÂÎfiÌ±˘fiıÁÎˆ ‰ÎËfi«Î·¿˘±ı ±fiÁ›Î, ±ıÀ·ı ¿Î‹ ÁËı·_ ⁄L›_.

ÏÿSËÌ‰ÎÁÌ±˘ ‹ÎÀı ÁËı·Î ⁄fiı·Î ¿Î‹fiı Ë‰ı ‰Î«¿˘‹ÎÀı …flÎ ‹U¿ı· ⁄fiÎ‰Ì ÿ≥±ı ÷˘ ¿ı‹ ? ±ı¿ fiÎfi¿ÕÌÂfl÷ µ‹ıflÌfiı Ï√˛ÕfiÌ «˘À·Ì ‹_÷fl‰Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\ _ ¿Â_±ı ‹ÎÀı ¿fl‰ _ ’Õı ÷ı‹ fi◊Ì. ‰Î_«˘ …flÎ.

’Î_« ⁄Î› ’Î_«fiÌ Ï√˛Õ‹Î_ ¿<· 25 ¬ÎfiÎ_ »ı. ‰Î«¿˘±ı’ı„LÁ· ‰Õı ÿflı¿ ¬ÎfiÎfi˘ ‹ÎhÎ ±ı¿ ‰¬÷ ’‰ÎÁ ¿fl‰Îfi˘»ı--±fiı ’‰ÎÁ ‰¬÷ı ËÎ◊fiÌ ÏfiÂÎfiÌ±˘fiı ±fi Áfl‰Îfi _»ı. ±·⁄kÎ, ÁÎ‰ …\ÿÌ flÌ÷ı ! ¿˘≥ ±ı¿ ¬ÎfiÎ‹Î_ ’˛‰ıÂ¿›Î˝ ’»Ì Ωı ÷ıfiÌ ±Õ˘±Õfi_ ¬Îfi _ ÁÎ‹Ì ÷flŒ ±Î_√‚Ì

«Ÿ‘÷_ Ë˘› ÷˘ ±ı flV÷ı ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿Î÷ _ fi◊Ì. ‰Î÷fiı‰‘ V’WÀ ⁄fiÎ‰÷ _ flı¬Î_¿fi…‹HÎÌ ÷flŒ …\±˘. ÕÎ⁄Ì÷flŒ ÁÎ◊Ì fiÌ«ıfiÎ ¬ÎfiÎ◊Ì’‰ÎÁ Âw ¿flÎ›˘ »ı, ’fl_÷ …‹HÎÌ ÷flŒ7 ÏfiÂÎfiÌ-‰Î‚Î ¬ÎfiÎ‹Î_ …‰Î÷_ fi◊Ì.’ÏflHÎÎ‹ı µ’flfiÎ ¬ÎfiÎ‹Î_…‰_ ’Õu _ »ı. ±ËŸ◊Ì …‹HÎÌ ÷flŒ ‰Y›Î ’»Ì ‰‘ ±ı¿

¬Îfi_ …‹HÎı …‰_ Â@› fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ı ¬ÎfiÎfiÌ ⁄flÎ⁄flÁÎ‹ı7fiÌ ÏfiÂÎfiÌ ±ÎÕÌ ±Î‰ı »ı. ±Î‹ ’˛‰ÎÁ ‰‘ ±ı¿ VÀı’ µ’fl ¬ıÕ‰˘ ’Õu˘ »ı. ±Î√Î‹Ì VÀı’fi˘ ’HÎ±P›ÎÁ ¿fl˘ ±fiı ’»Ì fiÌ«ıfiÌ Ï√ÕfiÎ ÿflı¿ ¬ÎfiÎfiÎı(‹ÎhÎ 1 ‰¬÷) ±ÎÕÌ-∂¤Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ’‰ÎÁ ¬ıÕÌ ⁄÷Î‰˘.’˛‰ÎÁ √‹ı I›Î_◊Ì ±Îfl_¤˘ ±fiı √‹ı I›Î_ ’Ò fl˘ ¿fl˘.à

;fjf/[ gfLc4 vfjf/[ 5ff8[ rf0fjftff+ L;fugf,;f

8/14/2019 Safari 145


“ÁŒÎflÌ” á ±ıÏ’˛·, 200658

Ïø¿ıÀfiÌ ‰fi-Õı ≥LÀflfiıÂfi· ‹ı«˘fiÎ ’E«ÌÁı¿ ‰Ê·Î_⁄Î ≥Ï÷ËÎÁfiı ÷Î…ı÷fl‹Î_ ‹Î« 12, 2006 fiÎ Ïÿ‰Áı

ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ΩıËÎÏfiÁ⁄√˝ ¬Î÷ı fl‹Î›ı·Ì ‹ı«ı⁄ÿ·Ì fiÎA›˘. µ’flÎµ’flÌ hÎHÎ flı¿˘Õ ÷Ò ÀuÎ ±fiı hÎHÎı›⁄ıÏÀo√fiÎ Ë÷Î. ±ÎVÀˇıÏ·›Î±ı ’Ëı·Î ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ⁄˘·fl˘ ÁÎ‹ı fl‹÷Ì ‰¬÷ı 434 flfi ŒÀ¿ÎflÌ 1996 fiÎ‰SÕÛ ¿’‹Î_ ¿ıL›Î Ï‰w© lÌ ·_¿ÎfiÎ ’Î_« Ï‰¿ıÀı 398flfifiÎ ¿ÌÏ÷‹Îfifiı Î_¬˘ ’ÎÕÌ ÿÌ‘˘. ±Î …_√Ì À˘À·fi _‹fi˘‰iÎÎÏfi¿ ÿ⁄ÎHÎ ¤·¤·Ì ÀÌ‹fiÎ …\VÁÎfiı ±˘√Î‚ÌfiÎ¬ı, »÷Î_ ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ⁄ıÀ˚Á‹ıfi˘±ı ’«ÎÁ±˘‰fl˘‹Î_ fi‰ Ï‰¿ıÀı 438 flfi ¬ı Ó«Ì ¿ÎœÌ ±ÎVÀ ıÏ·›ÎfiÎ

‰SÕÛ flı¿˘ÕÛfiı Ïÿ‰Á ’Òfl˘ ◊÷Î ’Ëı·Î_ ±ÎµÀÕıÀıÕ ¿flÌ‹Ò@›˘. ±Î ‰fi-Õı ≥LÀflfiıÂfi·‹Î_ ÁÎ‹ÁÎ‹Ì ≥·ı‰fi˘±ı¿<· 872 flfi ¬Õ@›Î ±ı hÎÌΩı ‰SÕÛ flı¿˘ÕÛ Ë÷˘. √HÎÎ‰‰ÎË˘› ÷˘ ⁄ıÏÀo√fiı ±fi·ZÎÌ ÿ…˝ ◊›ı·Î ¿ıÀ·Î¿ ‰‘ ¿ÌÏ÷‹Îfi˘ ’HÎ ÀÎ_¿Ì Â¿Ì±ı--…ı‹¿ı ±ÎVÀıÏ·›Îfi˘ 8.84 fi˘ flfi flıÀ‰fi-ÕıfiÌ ÷‰ÎflÌ¬‹Î_ ±ΩıÕ Ë÷˘.±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ⁄˘·fl Ï‹¿ ·≥Á’ÎÁı◊Ì 10 ±˘‰fl˘‹Î_ 113 flfi

¬_¬ıflÌ ·ı‰Î›Î ±ı ’HÎ fi‰˘Ï‰rÏ‰ø‹ Ë÷˘.±Î ⁄‘Î Ï‰ø‹˘ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı

V◊’Î›Î ¿ ı ⁄ ı ÏÀ o√fiÎ ‹Î‹·ıΩıËÎÏfiÁ⁄√˝fiÌ ‹ı« ¤Ò÷¿Î‚‹Î_fl‹Î›ı·Ì ÿflı¿ ‰fi-Õı ¿fl÷Î_ ‰ı√Ì·ÌË÷Ì. ¬ÎÁ ÷˘ ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿ÎfiÌ ÀÌ‹ı±ÎÁ‹ÎfiÌ ·Z›Î_¿fiı ±˘‚_√Ì …‰Îfi˘’Õ¿Îfl ÌS›˘, ‹ÎÀı 8.73 fiÎ ±ı‰flı…flfi flıÀ ÁÎ◊ı ±Î¬Ì ‹ı« Á’flŒÎVÀ⁄fiÌ. ΩL› ±ÎflÌ 5, 1975 ◊Ì Âw¿flÌfiı »ıS·Î_ ’Î_hÎÌÁ ‰Ê˘‹Î_ fl‹Î›ı·Ì ⁄Ì∞ ÿflı¿ ‰fi-ÕıÕ’fiÌ º„WÀ±ı ΩıËÎÏfiÁ⁄√fiÌ ‹ı« ’ÎÁı ÏŒyÌ …HÎÎ›,±ıÀ·ı ŒÎVÀ Œ˘fl‰ÕÛ √Ï÷ Áfl¬Î‰‰Îfi_ ’Õ÷ _ ‹Ò ¿Ì ±ı‰fi-Õı ‹ı«fiÌ ›Îÿ ±ËŸ ÷Î∞ ¿fl‰Î …ı‰Ì »ı ¿ı …ıHÎı V·Î‹˘Âfi ‹ÎÀı fiÎ‹ ¿Îœu_ Ë÷_. Ïø¿ıÀÂ˘¬Ìfi˘fiı Àˇ ı…ıÕÌfi˘±fiı ¿˘‹ıÕÌfi˘ À<-≥fi-‰fi ±ÎV‰Îÿ ’HÎ ¿flÎT›˘ Ë÷˘.µ’flÎ_÷ ÷ı‹Î_ ÁÎw_ ±ı‰ _ ÁV’ıLÁ ’HÎ Ë÷_.

’Á_√ ±Î‹ ⁄L›˘. ∫B·ıLÕfiÌ ΩHÎÌ÷Ì ‰Ì‹Î ¿o’fiÌ

’˛ Õı„LÂ›· ±ıU›˘flLÁı 1975 ‹Î_ Ïø¿ıÀ fl‹÷Î ±√√H›

af[ vfLtfcfL;fs jfgfV0[ O vf[s ;f]5fzof;84 aflG ;,ff[yf ÿıÂ˘ ‰E«ı Ï·Ï‹ÀıÕ ±˘‰flfiÌ ‰SÕÛ ¿’ V’‘Î 1,00,000’ÎµLÕ ±Î’Ìfiı V’˘LÁfl ¿flÌ Ë÷Ì. ±Î_÷flflÎWÀ Ì› Ïø¿ıÀfi˘÷ı ’◊‹ ‰SÕÛ ¿’ Ë÷˘. ∫B·ıLÕfiÎ ’˛ ıZÎ¿˘ ’Î_« Ïÿ‰ÁÁ ‘Ì ·_⁄Î÷Ì ÀıVÀ ‹ı«˘◊Ì ¿oÀÎY›Î Ë÷Î; ≥LVÀLÀ ÏflSÀ

·Î‰÷Ì Ï…·ıÀ ¿’ …ı‰Ì ±ı¿ Ïÿ‰ÁÌ› ‹ı«˘ Ωı‰Îfi _ ÷ı±˘‰‘ ’Á_ÿ ¿fl÷Î Ë÷Î. ’ Õı„LÂ›·fiÌ ‰SÕÛ ¿’ ‹ı«˘fi_Œ˘‹ıÀ ’HÎ ±ı … ‹ı«˘ ±fiÁÎfl CÎÕ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷ _.ÁÎ‹ÁÎ‹Ì ÀÌ‹˘ ‹ÎÀı fiyÌ ◊›ı·˘ ±˘‰fl˘fi˘ Ï·Ï‹ÀıÕ@‰ÎÀÎ ËÎ·fiÌ …ı‹ 50 fi˘ fiÏË, ’HÎ 60 fi˘ Ë÷˘.

±Î√VÀ, 1975 ‹Î_ V’‘ÎfiÎ ’◊‹ Ïÿ‰Áı ·˘Õ ¬Î÷ı∫B·ıLÕfiÌ V’ıU›ÎÏ·VÀ ÀÌ‹ ÁÎ‹ı ¤Îfl÷Ì› ≥·ı‰fi‹ıÿÎfi‹Î_ µ÷flÌ. ±√Îµ ÀıVÀ ÏÁÏfl‹Î_ ∫B·ıLÕfiı ÷◊Î‰ıVÀ ≥„LÕfiı ’HÎ ËflÎ‰Ì «Ò¿ı·Î ¤Îfl÷Ì›˘fiı ‹›ÎÏÿ÷

±˘‰fl˘fiÌ ‹ı«˘ fl‹‰Îfi˘ ¬ÎÁ ‹ËÎ‰fl˘ fi Ë÷˘, ±ıÀ·ı’˘÷ÎfiÌ ÀÌ‹fi_ √Ãfi ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ¿ıMÀfi ‰ıÓ¿ÀflÎCÎ‰fi¿ÿÎ« ⁄ÌΩ ÿıÂ˘fiı ±fiÁ›˘ Ë÷˘. „V’fifl Ï⁄ÂfiÏÁ_Ë⁄ıÿÌfiı ÷ıHÎı ’Õ÷˘ ‹Ò @›˘, ¿ı‹ ¿ı „V’fifl˘ ÷ı …‹ÎfiÎ‹Î_

ÀÎ_√ÎfiÎ CÎ˘ÕÎ ·ı¬Î÷Î Ë÷Î ±fiı ‰fi-Õı ‹ı«˘Õ⁄a flıÁ √HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. (∫B·ıLÕı ’HÎ ÷ıfiÎVÀÎfl ·ı√ „V’fifl Õıflı¿ ±LÕfl‰ÒÕfiı ÀÌ‹‹Î_fiË˘÷˘ ·Ì‘˘.) ‰ı Ó¿Àı «Îfl Ï‹ÏÕ›‹ ŒÎVÀ⁄˘·fl˘fiı ’Á_ÿ ¿›Î Ë÷Î — ‹ÿfi ·Î·,

¿flÁfi CÎÎ‰flÌ, ‹˘ÏËLÿfl ±‹flfiÎ◊ ÷◊Î±ÎÏ⁄ÿ ±·Ì.∫B·ıLÕı À˘Á ∞÷Ìfiı ⁄ıÏÀo√ ·Ì‘Ì. ‹ÿfi

·Î· ÁÏË÷ ±ı¿ı› √˘·_ÿÎ…fiÌ ⁄˘Ï·_√‹Î_Õo¬ fiË˘÷˘, ‹ÎÀı ∫B·ıLÕfiÎ Á·Î‹Ì⁄ıÀ˚Á‹ıfi˘ ±˘‰flÿÌÃ ÁflıflÎÂ ’Î_« flfi·ı÷Î √›Î ±fiı ·L« ’Ëı·Î_ ÷˘ ÕıÏfiÁ±ıÏ‹Áı ’˘÷Îfi˘ T›„@÷√÷ V¿˘fl 98 Á ‘Ì’Ë˘Ó«ÎÕÌ ÿÌ‘˘. ⁄Ì∞ Ï‰¿ıÀ ‹ÎÀı ÷ıHÎı±fiı ¿Ì◊ Œ ·ı«flı 176 flfifiÌ ¤Î√ÌÿÎflÌfi˘Ó‘ÎT›Î ’»Ì ⁄ı› …HÎÎ ±ÎµÀ ◊›Î I›Îflı

‹Î≥¿ ÕıfiıÁı ±fiı ÏøÁ ±Î˜SÕı ¤Îfl÷fiÌ »ıS·Ì 10±˘‰fl˘‹Î_ 86 flfi ŒÀ¿Î›Î. ≥Ïfi_BÁfiÌ Á‹Î„M÷ ‰¬÷ı∫B·ıLÕfi˘ V¿˘fl Œ@÷ 4 Ï‰¿ıÀfiÎ ¤˘√ı 334 flfifi˘Ë÷˘. ±ÎVÀ ıÏ·›Î±ı √›ı ‹ÏËfiı ΩıËÎÏfiÁ⁄√‹Î_ ÿÏZÎHÎ±ÎÏ¡¿ÎfiÌ ÀÌ‹fiı ±Î’ı·Î ·Z›Î_¿ ¿fl÷Î_ 100 flfi ±˘»Î,‹ÎÀı ¤Îfl÷fi˘ ±ı¿Îÿ fiÌ‰Õı·˘ ⁄ıÀ˚Á‹ıfi ’HÎ ΩıŒÀ¿Î⁄Î∞±ı «ÕÌfiı 5.58 fiÎ ±Î„V¿o√ flıÀfiı fiÌ«˘ ·Î‰ÌÂ¿ı ÷˘ ‹ı« ∞÷‰Îfi_ ±Â@› fi Ë÷ _. Ï·Ï‹ÀıÕ ±˘‰fl˘fi˘

@‰ÎÀÎ 50 fiı ⁄ÿ·ı 60 Ë˘› I›Îflı ⁄ÎµLÕ Ì ±fiı ÏÁ@Áfl

8/14/2019 Safari 145


‹ÎÀı ⁄ıÀ˚ Á‹ıfifiı ¿‹Ωıfl ÿÕÎ ’Á_ÿ ¿fl‰ÎfiÌ ÷¿˘ ’‹ÎHÎ‹Î_‰‘ ‹‚ı ±ı ’HÎ ÿı¬Ì÷Ì ‰Î÷ Ë÷Ì.

Á˙◊Ì fiÌ‰Õı·˘ ⁄ıÀ˚Á‹ıfi ¿˘HÎ Ë÷˘ ? ⁄ıÂ¿ ÁÏfi·√Î‰V¿fl Ë÷˘. ‰ıVÀ ≥„LÕfiÎ ‹Î≥¿· Ë˘„SÕo√fiı ÷ı‹…

±ıLÕÌ fl˘⁄ÀÛ Áfiı ÷ıHÎı ¿ÿÌ √HÎ¿Î›Î fi Ë÷Î, ’HÎ ·˘Õ fiÎ‹ıÿÎfi ’fl FË˘fi Vfi˘, F›˘ŒÛ ±Îfi˘SÕ ÷◊Î ÏøÁ ±ÎSÕ…ı‰Î ±˘»Î Õ’Ì ⁄˘·fl˘ ÁÎ‹ı ÷ıfiı ⁄ıÀ ŒÀ¿Îfl‰Îfi_±Î‚Á «Õu _ ±fiı ’Ò_»ÏÕ›Î ⁄ıÀÁ‹ıfi ÷flÌ¿ı ΩHÎı »ıS·ÌÏ‰¿ıÀ Ω‚‰‰ÎfiÌ Ë˘› ÷ı‹ M·ı≥Õ ÏÁ‰Î›fiÎ ⁄‘Î ŒÀ¿Î‹Î_ÕÌ ‰ÎY›Î. √Î‰V¿fl ‰fi-Õıfiı ⁄ÿ·ı ÀıVÀ ‹ı«fiÌ VÀÎ≥·ıflQ›˘ ±ı‹ ’HÎ ¿Ëı‰Î› fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ÀıVÀ‹Î_ ÷ıfi _ V¿˘Ïfl_√¿ÿÌ ±ÎÀ·_ ‹_◊fl‰ı√Ì flèÎ_ fi Ë÷_. Ïø¿ıÀfiÎ ’◊‹ ‰SÕÛ¿’fiÎ ’◊‹ Ïÿ‰ÁfiÌ ‹ı«‹Î_ ÀıVÀ ¿fl÷Î_ ‰‘ flÁÎ¿ÁÌ

Ωı‰ÎfiÌ ±’ıZÎÎ ÁÎ◊ı ’˛ıZÎ¿˘ ¿·Î¿ı¿ ’»Ì ±¿‚Î‰Î·ÎB›Î. «_ÿfiCÎ˘ √Î‰V¿fl ÷ı‹fi˘ ‹ÒÕ ¬flÎ⁄ ¿flÌ flèÎ˘Ë÷˘. ⁄ÌΩı ’˘HÎ˘ ¿·Î¿ ‰ÌI›Î ’»Ì ¿ıÀ·Î¿ ’˛ ıZÎ¿˘ ‹ıÿÎfi’fl ‘ÁÌ √›Î. ’˘·ÌÁı ÷ı‹fiı ±À¿Î‰‰Îfi˘ ’›ÎÁ ¿›˘I›Îflı ‹Ã¤ıÕ Ω‹Ì. (±ı¿ …HÎı ’˘·ÌÁ ¿˘LVÀı⁄·fiı ‹y˘·√Î‰Ì » ‹ÏËfiÎfiÌ …ı·ÁΩ ‰Ë˘flÌ·Ì‘Ì.) ±Î ’˛ıZÎ¿˘ √Î‰V¿flfiı ¿ÿÎ«V¿˘Ïfl_√ flıÀ ‰‘Îfl‰Îfi _ ¿Ëı‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î±√fl ÷˘ ±’ÂOÿ˘ ‰Õı ÷ıfiı fi‰Î…‰Î

‹Î√÷Î Ë÷Î, ’HÎ ÷ıfiı ·Ì‘ı √Î‰V¿flfiÌ“⁄S·ı⁄Î∞”‹Î_ Œfl¿ ’Õu˘ fiÏË.’ıÏ‰Ï·›fi‹Î_ ⁄ıÃı·Î ¿ıMÀfi ‰ıÓ¿ÀflÎCÎ‰fiı

hÎHÎ ¿ı «Îfl ‰¬÷ ¿ËıHÎ ‹˘¿·Ì ÷ıfiıV¿˘Ïfl_√ Õ’Ì ⁄fiÎ‰‰Î …HÎÎT›_, ’fl_÷ ±ı ÁÒ «fiÎfiÌ ’HÎ ¿ÂÌ ±Áfl fiÏË. ‹ı«fiÌ¿˘‹ıLÀˇ Ì Á_¤‚Î‰÷Î ÏfiflÌZÎ¿˘ ±ı¿‹ı¿fiı’Ò »‰Î ·ÎB›Î ¿ı ‹›ÎÏÿ÷ ±˘‰fl˘fiÌ ±fiı÷ı ’HÎ ‰SÕÛ ¿’ …ı‰Ì ‹Ëk‰fiÌ V’‘Î‹Î_’˛I›ı¿ Ï‹ÏfiÀ F›Î_ √HÎÎ÷Ì Ë˘› I›Î_¿·Î¿fiÎ ÁflıflÎÂ 10 flfi fi˘Ó‘Î‰Ìfiı√Î‰V¿fl ±Î¬flı Â_ ÏÁ© ¿fl‰Î ‹Î√÷˘Ë÷˘ ? ±Îø‹¿ ⁄ıÏÀo√ ¿fl‰Î …÷Î_ ±˘»Îflfiı ÷ı ±ÎµÀ ◊Î› ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÌ ¿ÎflÏ¿ÿa

‹ÎVÀflfiÌ ∞‰fi¿◊Î ‰Ê˘ ’»Ì …ıHÎı The Record-break-

ing Sunil Gavaskar fiÎ‹fiÎ ’V÷¿‹Î_ ±Î·ı¬Ì ±ı≥.ÕÌ. @·Î¿ı ±ı‰Ì “Ï◊±flÌ” fl… ¿flÌ ¿ı √Î‰V¿fl ’˘÷ÎfiÌfl‹÷ ±I›_÷ ¿o√Î‚ Ë˘‰Îfi_ ΩHÎ÷˘ Ë÷˘, ’HÎ ⁄ıÏÀo√

’flfi˘ “‹ıÏ…¿ À«” ±ı¿Î±ı¿ √ ‹ÎT›Î ’»Ì ±ı „V◊Ï÷‹Î_◊Ì⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì Â¿÷˘ fi Ë÷˘. ±ÎµÀ ◊‰ÎfiÌ ¿˘ÏÂÂ ’HÎ÷ıHÎı ¿flÌ Ë˘› ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ≥. ÕÌ. @·Î¿Û·¬ı »ı ÷ı‹ √Î‰V¿flı hÎHÎ ±ÎÁÎfi ¿ı« ±ÎM›Î Ë÷Î ±fiıhÎHÎı› Õ˘’ ¿flÎ›Î Ë÷Î. ∫B·ıLÕfiÎ ÏŒSÕfl˘±ı ΩHÎÌ⁄Ò Ìfiı÷ı …÷Î ¿›Î, …ı◊Ì ¤Îfl÷fiı ’flÎ…› ÷flŒ ÿ˘flÌ …÷ÌÏ·À· ‹ÎVÀflfiÌ V·Î ‹˘Âfi ≥Ïfi_BÁ ·Î_⁄Ì «Î·ı!

ÁÎ«Ì ‰Î÷ …ı Ë˘› ÷ı, ’HÎ ‹˘ÕÌ ÁÎ_…ı 7—30 ‰ÎB›ı‹ı«fiÌ ’ÒHÎÎËÒÏ÷ Á‘Ì fi˘À ±ÎµÀ flËı·Î ±fiı Œ@÷ 36

flfi ‹ÎÀı ·√¤√ ÁÎÕÎ hÎHÎ ¿·Î¿ …ıÀ·˘ Á‹› ⁄fl⁄Îÿ¿flÌ «Ò ¿ı·Î Á Ïfi· √Î‰V¿flfi˘ V·Î ‹˘Âfi ÿÎ‰ ¤Îfl÷‹ÎÀı V·Î ’˘≥fi ÁÎÏ⁄÷ ◊›˘. ÁÎ÷ Ï‰¿ıÀ˘ ±¿⁄_‘ Ë÷Ì, »÷Î_ V¿˘fl ⁄˘ÕÛ ’fl ‹ÎhÎ 132 flfi ⁄˘·÷Î Ë÷Î.‰SÕÛ ¿’fiÌ ±ı ’Ëı·Ì … ‹ı« 202 flfiı ËÎflÌ ¤Îfl÷ı

⁄ÿ÷fl ’flÎ…›fi˘ ±ı‰˘ flı¿˘ÕÛ fi˘Ó‘ÎT›˘¿ı …ı ‰Ê˘ Á‘Ì ÷ÒÀı ±ı‹ fi Ë÷˘. ±Î‹ı« ’»Ì ÷fl÷fiÌ ⁄Ì∞ ‰SÕÛ ¿’‹ı«‹Î_ ÷ıHÎı Ωı ¿ı ±ÎÃ ‰Ê˝ Á‘Ì

Á‰˘kÎ‹ Ï‰…›fi˘ ’HÎ Ï‰ø‹ Ïø¿ıÀfiÌ÷‰ÎflÌ¬‹Î_ ÿ…˝ ¿flÎT›˘. ±Î ’flÎø‹⁄Ë e·Î‰Î …ı‰ _ ÷˘ fi Ë÷ _, ¿ÎflHÎ ¿ı¤Îfl÷ ÁÎ‹ı 10 Ï‰¿ıÀı ËÎflı·Ì ÀÌ‹ÿÒ Ï‘›Î ÿÎ_÷‰Î‚Ì ’Ò ‰ ±ÎÏ¡¿ÎfiÌ Ë÷Ì.±Î‹ »÷Î_ ±ıÀ·_ fi˘Ó‘‰_ ’Õı ¿ı√Î‰V¿flı ±ı ‹ı«‹Î_ 60 fiı ⁄ÿ·ı 30¿fl÷Î_ ’HÎ ±˘»Ì ±˘‰fl˘ ¬ı·Ìfiı 65flfifi˘ ±ÎÿflHÎÌ› V¿˘fl ¿›˘ Ë÷˘.

1975 fiÌ ‰SÕÛ ¿’ V’‘Î ’ÒflÌ ◊›Î’»Ì ¤Îfl÷fiÎ Ïø¿ıÀ ¿LÀˇ˘· ⁄˘Õı˝·˘Õ fiÎ ‹ıÿÎfi ’fl √Î‰V¿flı ÿÎ¬‰ı·Ì√Î-V·Î ⁄ıÏÀo√ ±_√ı ÷’ÎÁ ÁÏ‹Ï÷fiÌ‹Ì, ’HÎ ·Î_⁄Ì ÷’ÎÁfi˘ ¿Â˘ ÁÎfl

safari 145

Documents