การพยาบาลเดกทมปญหาผน สชวา วชยกล

กายวภาคและสรรวทยาของผวหนงเดก ผวหนงของเดกเจรญเตบโตพรอมๆกบสวนอนๆของรางกาย หนงกาพราของทารกจะมลกษณะบางกวา

และยงไมเจรญเตมทเมอเปรยบเทยบกบผใหญโดยเพาชน horny layer ซงเปนชนสาคญในการปกปองผวหนง

(barrier layer) พนทผวกายของทารกจงดดซมสารตางๆ เชน ยา ไดมากและมผลตอรางกายมากกวาในผใหญ

ในขวบแรกของชวตการยดเกาะกน (cohesion) ระหวางเซลลของหนงกาพรา และระหวางหนงกาพรากบ

basemet membrane ยงไมแขงแรง เมอผวหนงถกกระทบกระเทอนเพยงเลกนอยหรอมการตดเชอแบคทเรยทา

ใหผวหนงพองและเปนตมนางาย สวนตอม sebaceous ยงสราง sebum นอยมาก ทาใหผวหนงเดกแหงและ

แตกไดงายโดยเฉพาะในฤดหนาว นอกจากนการทหนงศรษะเดกไมม sebum จงเปนปจจยสาคญอนหนงททาให

เดกเปนโรคกลากของหนงศรษะ (tenea capitis) ไดงายกวาผใหญ

สวนประกอบอนๆของผวทารกกยงไมสมบรณเชนกน เชน ตอมเหงอ ระบบไหลเวยนของเลอดทผวหนง

และชนไขมนใตผวหนง ฉะนนผวหนงบางแหงจงมเหงอนอยหรอไมมเหงอ ทาใหการควบคมอณหภมรางกายของ

ทารกแรกเกดไมใครดนก

ลกษณะการเปลยนแปลงของผวหนง การเปลยนแปลงของผวหนงจาแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. ลกษณะปฐมภม (Primary lesion) คอลกษณะเฉพาะโรค โดยอาจจะใชหรอไมใชผนทเกดเรมแรก

ไมใชผนทมการเปลยนแปลงไปแลวจากการเกา แกะ หรอตดเชอแทรก ลกษณะปฐมภมมไดหลายแบบดงน

Macule คอ ผนราบ เกดจากสของผวเปลยนแปลงโดยทผวหนงไมนนหรอบม ขอบเขตของผนอาจเหนได

ชดหรอไมชด มขนาดละรปรางตางๆ

Papule คอตมนน มขนาดเลกมากไปจนถงเสนผาศกลางไมเกน 5 มม. มสตางๆ อาจมยอดกลม เชน ไฝ

ยอดแบนราบ เชนหด ยอดคลายสะดอบม เชน หดขาวสก (mollusum contagiosum) หรอมยอดแหลมแบบตม

ผนหนงคางคก และเมอคลาดอาจจะรสกนม หยน หรอแขง

Vesicle คอตมพองนามขนาดไมเกน 5 มม. ถาขนาดใหญกวานเรยก bulla หรอ bleb นาขางในอาจจะใส

ไมมส เชน vesicle ในระยะแรกของอสกอใส หรอมสเหลองออน สแดงของเลอด ผวของตมนาอาจตงหรอหยอน

อาจอยเปนกลมหรอกระจายไปทวรางกาย

Pustule คอตมหนอง มลกษณะตงแตขนขาวเลกนอยไปจนถงสออกเหลองและเขยว บางชนดผนงบาง

แตกงาย เชน bullous impetigo บางชนดผนงหนา ผวตมหนองอาจตงหรอหยอน บางชนดมยอดคลายสะดอบม

เชน อกอใสในระยะหลง บางชนดอาจเปนหนองเฉพาะทยอดกได

Nodule คอกอนขนาดใหญกวา 5 มม. และมความลกดวย ขนาดทเหนอาจเลกกวาความเปนจรงถาไม

คลาด เชน erythema nodosum ตองใชมอคลาจงจะรสกถงสวนลกและขนดทแทจรง ถา nodule นนเปนเนอ

งอกหรอะเรงจะเรยกวา tumor

Plaque คอ papule ทมาอยรวมกนเปนกลมและเปนแผนหนากวางอาจเรยกวา Patch กได เชน papulo -

vesicle patch เปนตน

Verrucous คอ ลกษณะผวทแหงขรขระ เนองจากมป มเลกๆเบยดชดกนอย เชนผวหนงของหด

Wheal คอตมบวมนาในชนบนของหนงแท รปรางอาจเปลยนแปลงหรอขยายขนาดใหญขนเปน plaque

หรอยบหาย

หมดในไมกชวโมง อาจมสเดยวกบผวหนง หรอสแดงเรอ เชน ผนลมพษ

Burrow คอ เสนทางเดนของพยาธใตผวหนง อาจเปนเสนตรงหรอยาวคดเคยว เชน ทางเดนของหดและ

พยาธปากขอ

Comedo คอ หวสว สวหวปด (closed comedo) มสออกขาว หรอสวหวเปด (opened comedo) มส

ดา

Sclerosis คอผวหนงแขงตง เมอคลาดจะรสกถงความแขงตงไดดกวาการด ถาเปนทมอจะกามอลาบาก

Erythema คอผวหนงเปนสแดงเนองจากหลอดเลอดขยายตว เมอใชแผนกระจกใสทาบกดลง (diascopic

eseamination) สแดงของเลอดจะหายไปหมด

Purpura คอจดเลอดออกใตผวหนง ใหมๆจะมสแดงคลาย erythema แตเมอใชแผนกระจกใสกดสแดง

จะยงคงอย แตถาเกาหนอยจะมสนาตาล purpura ใน thromboeytopenia purpura จะมลกษณะเปนผนแดง

ราบแบบ macule

Scale คอขยหรอแผนแหงลอกของผวชนนอกสด เกดจากการผดปกตของกระบวนการ keratinization

เกลอนจะม scale ละเอยดและเกบยาก ตองขดจงจะรวงออกเปนผงๆ สวนใน psoriasis จะเปนเกลดวาวๆ

คลายเงนเรยก silvery scale นอกจากนอาจมลกษณะเปนแผนใหญตดแนนมองดเหมอนพนดนทแตกระแหง

2. ลกษณะทตยภม (Secondary lesion) คอผนทเปลยนแปลงไปจากลกษณะปฐมภมตามการดาเนน

ของโรค หรอจากการเกา การตดเชอแทรกซอน หรอเกดจากการรกษา ซงไดแก

Crust คอสะเกดแหงกรง เกดจากนาเหลอง หนอง เลอดและเซลลทตายคละกนแหงกรงบนผว อาจจะ

เปนสนาผง เชน

ทพบใน impetigo หรอสดาๆแบบแผลไฟไหม

Lichenification คอผวหนงทแหง ดวน หนา แขง รองผวหนงเหนชดขน เปนผลจากเกาและถซาซากอย

นานๆ เชน ใน eczema ระยะเรอรง

Erosion คอแผลตนๆ เกดจากผวหนงชนหนงกาพราหลดออก จงหายไดโดยไมมแผลเปน เชน เมอ

eczema แตก

Uler คอแผลทลกลงไปถงชนหนงแทหรอชนไขมน เวลาหายจงเปนแผลเปน เชน แผลฝแตก

Scar คอแผลเปนทเกดจากแผลหายโดย fibrosis แผลเปนใหมๆ จะมสชมพหรอมวงแดง ประมาณ

หลงจาก 6 เดอนหลงจากนนสจะจางหมด และแผลเปนจะเหยวลงจนไมเหนชดนก

Sinus คอโพรงหนองใตผวหนง

Excoriation คอรอยทเกดจากการเกา

Fissure คอรอยแตกของผวหนงคลายรอยถกของมคมบาด ลกลงไปถงหนงแท เจบ เกดจากการอกเสบ

ของผวหนงเปนเวลานาน ทาใหผวหนงแหงมากอละขาดการยดหยน

ไขออกผน (Exanthematous) ในเดกเปนปญหาทพบบอย สาเหตของโรคนมทงเชอไวรส แบคทเรย

ยา หรอบางโรทยงไมทราบสาเหตแทจรง การวนจฉยโรคตองอาศยประวต อาการ และอาการแสดงกอนผนขน

อาการแสดงเฉพาะโรค (pathognomonic) และผลทางหองปฏบตการ

ไขออกผนแบบ erythematous maculopapular rash สาไขหรอหดก หลาบ (Roseola infantum หรอ Exanthensubitum) เกดจาก human herpes type 6

พบในเดกอาย 6 เดอน - 4 ป พบมากทสดในชวงอาย 6 เดอน - 2 ป ระยะฟกตว 5 -15 วน ผ ปวยมไขสงลอย 3-4

วน โดยไมมอาการอนชดเจน แตอาจตรวจพบคอแดงเลกนอย ตอมนาเหลองทคอและหลงหโตเลกนอย ผนจะขนใน

วนท 3-4 ของไขพรอมๆกบไขลดลงทนท ผนจะมลกษณะเปนมคคล (Macule) หรอแมคคโลแปปปล

(Maculopapule) สชมพแดง ขนาดเสนผาศนยกลาง 2-3 มม. อยหางๆกน บางครงกอยรวมกนเปนกลมและสจาง

เมอถกกด โดยผนจะขนทลาตวกอนทจะลามไปหนา แขนขา ผนจะอยเพยง 1-2 วน แตบางครงจะอยเพยงไมก

ชวโมง แลวจะหายไปโดยไมมรอยดางดาหรอผวหนงลอก การประเมนสภาพ

1. ประวต มกพบในชวงอาย 6 เดอน-4 ป

2. ตรวจรางกาย จากอาการแลอาการแสดง มไขสง 3-4 วน ผนทผวหนงมลกษณะเปนแบบแบคคโลแปป

ปล (Maculopapular rash) ตอมนาเหลองไมโต

3. ผลการตรวจในหองปฏบตการ ไมพบความผดปกตของเมดเลอดแดงและนาไขสนหลง 4. การรกษา ใหยาลดไข แนะนาใหเชดตวลดไขและระวงการซกจากไขสง

โรคหด (Rubeola หรอ Measles) เกดจาก measles virus กลมพารามกโซไวรส (Paramyso virus) พบ

บอยในเดกอาย 6 เดอน - 5ป ในเดกอายตากวา 6 เดอนไมพบวาเปนโรคหด เพราะไดรบภมคมกนโรคจากมารดา

ผานรก ยกเวนกรณทมารดาไมเคยเปนโรคหดมากอน ระยะฟกตว 8-12 วน ระยะตดตอ 1-2 วนกอนมไขจนถง 4

วน หลงผนขน ตดตอการหายใจ และการสมผสนามก นาลายหรอเสมหะของผ ปวย มไข ไอมาก มนามก ตาแดง

เบออาหาร

ซงสามารถจาแนกอาการและอาการแสดงไดเปน 3 ระยะ คอ

ระยะกอนผนขน ผ ปวยจะมไขสง ลกษณะของไวเปนได 2 ลกษณะ ลกษณะแรกซงพบเปนสวนใหญ คอ

ไขคอยๆสงขน จนถงวนท 3-5 ของโรคซงจะมไขสงสดพรอมกบผนเรมขน ลกษณะทสอง ไขสงวนแรก วนตอมาไข

ลดลงแลวกลบมไขสงมากในวนท 4-5 พรอมๆผนขน ในระยะนผ ปวยจะมอาการคลายหวด ไอ ตาแดง ในวนท 2-3

ของไขหรอ 1-2 วนกอนผนขน จะพบคอปลคสปอท (Koplik’s spots) ซงเปนเมดขาวเลกๆขนาด 1 มม. อยบน

กระพงแกมทแดงจดโดยเรมขนบรเวณทตรงกบฟนกรามซสองกอน และจะหายไปเมอผนขนประมาณ 24 ชวโมง

ระยะนจะกนเวลา 3-5 วน

ระยะออกผน ผนนจะขนประมาณวนท 4 ของไข ผนจะขนบรเวณใบหนาและหลงหกอนแลวลามไปลาตว

แขนและขา โดยจะขนหนาแนนกวาผนของสาไข ถาไมมภาวะแทรกซอนไขจะลดลง ผนจะขนถงเทาอาจมอาการ

คน ซงจะมประมาณ 48-72 ชวโมงหลงจากผนเรมขน หลงจากนนผนทขนจะเปลยนเปนสคลาขน

(hyperpigmentation) อาการตางๆทเรมในระยะแรกจะรนแรงขน ซงเปนระยะทผ ปวยอาการหนกทสด ระยะน

ผ ปวยจะมไขสงมาก ตาแดงจด นาตาไหล กลวแสง (Photo - phobia) เยอบกระพงแกมอาจอาจจะลอกเปนแผล

อาการหวดและไอรนแรงขน

ระยะฟนตว ประมาณวนท 5-8 ของโรค ไขเรมลดลงและหายไปภายใน 24-36 ชวโมง อาการหวด ตาแดง

จะหายไปพรอมๆกบไข แตอาการไอจะมตอไปอก 1 สปดาห ผนทเปลยนเปนสคลา บางครงจะลอกเปนขย ทาใหด

ตวลายตอไปอกหลายวน ผนอาจลอกแลวคอยๆจางหายไป อาจใชเวลานานถง 1 เดอน

ภาวะแทรกซอน ของโรคหดทพบบอย ไดแก

1. ปอดอกเสบจากเชอ pneumonia , H. influenzae , streptococcus , staphylococcus

2. อจจาระรวง จากเชอ shigella

3. หชนกลางอกเสบจากเชอ pneumonia , H. influenzae, streptococcus

4. เยอบตาอกเสบ จากเชอ staphylococcus

การปองกน โรคหดปองกนไดดวยการฉดวคซนตงแตเดกอาย 9 เดอนขนไป อาจใหรวมกบวคซนปองกน

โรคหดเยอรมนและคางทม เพอเพมพนระดบภมตานทานใหคงอยตลอดไป จงควรฉดซาเมออาย 4-6ป ถามการ

ระบาดของโรคอาจใหเในเดกอาย 6-9 เดอนได แตควรฉดวคซนซาเมออายเกน 1 ป วคซนนเปนวคซนเชอมชวต

จงหามใชในผ ปวยภมคมกนตา ผ ทสมผสโรคนอยกวา 72 ชวโมง ถาฉดสามารถปองกนโรคไดถงรอยละ 68

ผ ทสมผสโรคเกน 72 ชวโมง แตไมเกน 6 วน ปองกนดวย immunoglobulin 0.25 มล./กก. เขากลาม ใน

ผ ปวยภมคมกนตาให 0.5 มล./กก. ขนาดสงสดไดไมเกน 15 มล. ผ ทสมผสโรคเกน 6 วน ให immunoglobulin 0.06

มล./กก เพอลดความรนแรงของโรคเปน modified measles ผ ทได immunoglobulin จะไมมภมคมกนโรคใน

ระยะยาวไมวาจะมอาการของโรคหรอไมกตาม จงยงตองใหวคซนหลงจากนน 3 เดอน การประเมนสภาพ

1. ประวตผ ปวย การสมผสของโรคของเดกอาย 8 เดอนถง 5 ป การรบภมคมกน

2. การตรวจรางกาย ไอมาก ไขสง ตาแดง พบคอปลทสอททกะพงแกม

3. การตรวจทางหองปฏบต ในระยะแรกทมไข การตรวจ CBC จะพบเมดเลอดขาวเพมขน ม neutrophil

สง ในวนทผนขนจะพบเมดเลอดขาวปกตหรอตา ม lymphocyte สง ในวนทผนขนจะพบเมดเลอดขาว

ปกตหรอตา ม lymphocyte สง และอาจพบ atypical lymphocyte บางรายอาจพบเกรดเลอดตาลง

เลกนอย ในกรณทมการตดเชอแบคทเรยแทรกซอน จานวนเมดเลอดขาวจะกลบสงขนหลงจากออกผน

แลว ภาพรงสทรวงอกจะพบ interstitial pneumonia จากไวรสเอง และพบ broncho หรอ lobar

pneumonia ไดจากเชอแบคทเรย

หดเยอรมน (Rubella หรอ German measles) เกดจากเชอ rubella virus จดอยในพวกพารามกโซ

ไวรส (Paramyxovirus มกพบในเดกโตจนถงวยหนมสาว ระยะฟกตว 2-3 สปดาห ระยะตดตอตงแต 7 วนกอน

ผนขน จนถง 5 วนหลงผนขน ตดตอทางหายใจ ในเดกเลกไมมไข เดกโตหรอผใหญอาจมไขตาหรอสง ออนเพลย

เบออาหาร ปวดเมอยตามตว มนามกไหล เจบตาและตาแดงเลกนอยนามากอน 1-5 วนกอนผนขน มกพบตอม

นาเหลองหลงห ทายทอย ตนคอโตและกนกบ ผนแดงมลกษณะเปนแมคคโลแปปปล (Maculopapule) จะขนท

หนากอนแลวลามไปตามลาตว แขนขา ภายใน 24 ชวโมง วนตอมาผนทหนาจะลดลงผนจะหายไปหมดภายใน 3

วน โดยไมมรอยโรค ลกษณะผนขนกระจาย ไมหนาแนนเหมอนผนของโรคหด บางรายมอาการคน มอาการปวดขอ

ในผใหญจะมขออกเสบ (Arthritis) แตไมบวม อาการตางๆจะรนแรงในเดก อาการทางขออาจอยนานหลายเดอน

แตจะหายไปเอง

รอยละ 25 -50 ของผตดเชอหดเยอรมนจะไมมอาการ

การปองกน ใหวคซนซงมกให MMR ( Measles Mumps Rubella vaccine) ตงแตอาย 9 -12 เดอน ใน

ผใหญหรอเดกวยเจรญพนธควรไดรบวคซนใหมอกครง ไมใหวคซนในหญงมครรภ และหญงทไดรบวคซนหด

เยอรมนจะตองไมตงครรภในระยะ

2 เดอน การประเมนสภาพ

1. ประวต การสมผสโรคแลไมเคยไดรบภมคมกน

2. การตรวจรางกาย ผนขนพรอมมไขตาๆ หลงจากนน 3 วน อาการจะหายไปตอมนาเหลองหลงห ทาย

ทอย ตนคอโต

3. การตรวจหองปฏบตการ การตรวจทางนาเหลอง (serology) นยมใชวธฮแมกกลตเนชน อนฮบชน

(hemagglutination inhibition) ดระดบแอนตบอต (antiody) ซงจะขนเรวตงแตวนแรกทผนขนและ

อยนานหลายป ถาไตเตอร (titer) ตงแต 1:8 ขนไป แสดงวาเคยเปนโรคนมากอน การวนจฉยทาง

นาเหลองนสาคญในหญงตงครรภ 3 เดอนแรก เนองจากเดกในครรภอาจตดเชอและเปน congenital

rubella syndrome ได

4. การรกษา เปนการรกษาตามอาการ อาการแรกซอนทพบไดแก ขออกเสบ สมองอกเสบ (1:6000 ราย)

และจดเลอดออกใตผวหนง ซงหายเองใน 2 สปดาห

ไขออกผนแบบ vesiculopapular rash สกใส (Chickenpox หรอ Varicella) เกดจาก vericella - zoster virus พบบอยในเดกวยเรยน (3-8

ป) เดกในวย

แรกเกดอาจเปนโรคนได ถาสมผสกบคนเปนโรค เนองจากภมคมกนจากแมถายทอดไปสลกนอย ฉะนนเดกแรก

เกดทแมเปนโรคสกใสเดกอาจมอาการแสดงของโรครนแรง ในผใหญอาจเปนได ระยะฟกตว 11-20 วน สวน

ใหญ 14-18 วน ระยะตดตอตงแต 1-2วน กอนผนขนจนกระทงตมนาทผวหนงตกสะเกด มกใชเวลา 6 วนในเดก

ปกต เมอเปนครงหนงแลวจะมภมคมกนตลอดชวต

ผ ปวยจะมไขตาๆพรอมผนขน ผนจะเรมจากจดแดงราบ(macule) ตอมาตมจะนนขน(papule) และจะ

เปลยนเปนตมใส (vesicle) ขนาด 2-3 มม.ฐานแดงโดนรอบ ตอมาตมนาจะขนเปนเมดหนอง(pustule) และแหง

ตกสะเกดหายไปโดยไมมแผลเปน นอกจากมการตดเชอแบคทเรยซาเตม ระยะเวลาทเปลยนจาก macule เปน

vesicle ใชเวลาประมาณ 6-8 ชวโมง ผนกระจายทว

รางกาย หนาแนนบรเวณลาตวมากกวาใบหนาและแขนขา ลกษณะเฉพาะ คอ ผนจะมหลายระยะรวมกนทง

macule, vesicle, pustule และแหงตกสะเกด สวนใหญจะคน บางคนจะเปนในปากและคอดวย

ในเดกโตหรอผใหญอาจพบวามไขนากอน 1-2 วน ไขจะสงตาตามจานวนของผน และอยนาน 7-10 วน

อาจพบอาการ

ปวดศรษะ ปวดเมอย เบออาหารรวมดวย

การปองกน ในเดกทเปนสกใสควรใหหยดเรยนประมาณ 1 สปดาหหรอจนกวาผนจะตกสะเกด การแยก

ผ ปวยออกจากเดกอนในบานไมจาเปน เพราะโรคแพรกระจายกอนผนจะขน สาหรบวคซนปองกนโรคสกใส (

varicella vaccine) ในประเทศญป นไดใชฉดในผ ปวยทเปนมะเรงเมดเลอดขาว (leukemia) เพราะผ ปวยเหลานถา

เปนโรคสกใสมโอกาสทจะเสยชวตได แตยงไมไดฉดในคนปกต เพราะเดกทเปนโรคสกใสมอาการของโรคไม

รนแรง จงยงไมจาเปนตองไดรบวคซนชนดน สวนในประเทศ

สหรฐอเมรกาไดมการทดลองฉดวคซนนในเดกจานวน 2,119 คน ตดตามผลตงแต 2 เดอน ถง 9 พบวาม 74 คน

เปนโรคสกใส แสดงวาวคซนชนดนไมสามารถปองกนโรคไดรอยละ 100 อยางไรกตามรอยโรคของผ ทไดรบวคซน

และเปนโรคสกใสจะมเพยง

2 - 253 ตม เฉลย 36 ตม ซงนบวานอยมากเมอเทยบกบคนทไมไดรบวคซนและเปนโรคสกใสจะม 500 - 600 ตม

ภาวะแทรกซอนในเดกทปวยเปนสกใส ไดแก

1. ปอดบวมจากไวรส

2. การตดเชอแบคทเรยทแผล บางรายเชอเขากระแสเลอด (Sepsis)

3. สมองอกเสบ (Encephalitis)

4. ภาวะเกรดเลอดตา (Thrombocytopenia) ทาใหเกดภาวะเลอดออกไดงาย การประเมนสภาพ

1. ประวตการสมผสโรค

2. การตรวจรางกาย ผนขนพรอมไข ผนมากไขสง ผนนอยมกไขตา ผนขนทลาตวมากกวาแขนขา ผนม

หลายลกษณะในบรเวณเดยวกน ลกษณะเปนผนเมดใสๆมฐานแดงโดยรอบ

3. การรกษา ใหรกษาตามอาการ ไดแก ยาลดไข ยาคนกลม antihistamine แนะนาใหอาบนาทาความ

สะอาด เพอปองกนการตดเชอแบคทเรยซอนทผวหนง หามใช aspirin เนองจากมรายงานวาทาให

เกด Reye’s syndrome ได

โรคงสวด ( Herpes zoster) เปน reactivation ของ varicella-oster virus ทหลบซอนใน posterior

nerve root ganglion ของผ ทเปนสกใสมากอน พบในผใหญมากกวาในเดก ระยะตดตอเรมตงแตผนขนจนแหง

ตกสะเกด ใชเวลาประมาณ 6-7 วน

ผยงไมมภมคมกนโรคถาสมผสกบผ ปวยงสวดจะเปนโรคสกใสได อาจมไขหรอไมมกได อาการทางผวหนงจะเรม

ดวยปวดแสบปวดรอนหรอปวดตอๆบรเวณทผนจะขนกอน 1-2 วน อาจมอาการคนรวมดวย ตอมามผนแดงราบ

(macule) แลวเปลยนเปน papule, vesicle, pustule แลวแหงตกสะเกด ผนจะขนและกระจายตามเสนแนว

ประสาทรบความรสก (dermatome) อนใดอนหนง ในคนทมภมคมกนตาผนจะกระจายมากกวาหนง dermatome

ได ตาแหนงทพบบอยคอกระจายตาม intercostal nerve รองลงไปคอ lambar, cervical และ trigeminal nerve

ผนจะขนนาน 7-10 วน แลวจะหายไปโดยไมมแผลเปน นอกจากมการตดเชอแบคทเรย

การรกษา ใหการรกษาตามอาการ ไดแก ยาแกปวดและยาแกคน antihistamine ในผ ปวยภมคมกนตา

จะเกดอาการของโรครนแรง (disseminated zoster) ควรให Acyclovir บางรายลามเขาสนยนตาอาจถงกบตา

บอดได ควรปองกนและหยอดตาดวย Idoxuridine eye drop หรอ Acyclovir eye ointment

การพยาบาลเดกทมไขออกผน ปญหา : เสยงตอการแพรกระจายของเชอ เนองจากมการตดตอทางระบบทางเดนหายใจละทางเดนอาหาร เปาหมาย : ลดการแพรกระจายของเชอ กจกรรมการพยาบาล

1. จดผ ปวยไวในหองแยกเฉพาะโรค เพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรค อธบายใหผ ปวยและญาต

เขาใจระยะการตดตอของโรค

2. แยกของใชสวนตวของผ ปวย และใหการพยาบาลตามเทคนคหองแยกโรคตดเชอ เพอปองกนการตด

เชอจากพยาบาลไปสผ อน (Cross infection) และยงชวยลดการแพรเชอจากผ ปวยไปสคนอน

3. ใหยาตามแผนการรกษาของแพทย โดยเฉพาะในรายทมการตดเชอแบคทเรย

4. แนะนาผ ปวยและญาตในการปองกนการแพรกระจายของเชอจาก นามก นาลาย การไอจามรดกน

และลมหายใจของ

ผ ปวย รวมทงสงขบหลงจากแผล โดยเนนใหเขาใจและเหนความสาคญในการแยกผ ปวย สงทพยาบาลตอง

ปฏบตไดแก

4.1 ลางมอกอนและหลงใหการพยาบาลดวยสบหรอนายาฆาเชอ

4.2 ทาลายเชอจากผ ปวยและภาชนะรองรบอยางถกวธ 4.3 จากดผ ทจะเยยมหรอคลกคลกบผ ปวย

ปญหา : เสยงตอการชก เนองจากไขสง เปาหมาย : เพอลดไขและปองกนอนตรายจากการชก

กจกรรมการพยาบาล 1. ขณะอยในโรงพยาบาล

1.1 ตรวจและบนทกอณหภม ชพจร และการหายใจทก 4 ชวโมง ในระยะไขสง โดยเฉพาะในราย

ทมประวตเคยชกจากไขสง

1.2 เชดตวลดไขดวยนาอนหรอนาธรรมดา เพอระบายความรอนออกจากรางกาย หลงเชดตวแลว

ไขไมลดใหยาลดไข เชน พาราเซตามอล หรอแอสไพรน ตามแผนการรกษาของแพทย

1.3 ลดกจกรรมของผ ปวยลง เพอลดการเผาผลาญของรางกาย เนองจากรางกายมอณหภม

เพมขน 1°F จะทาใหการเผาผลาญสงขนรอยละ 7

1.4 สงเสรมผ ปวยใหพกผอน โดยจดทนอนใหสะอาด ปทนอนใหตงเรยบ อากาศถายเทไดด

สถานทเงยบสงบ

1.5 กระตนผ ปวยใหดมนามากๆ เพอทดแทนนาทเสยไปทางเหงอและปสสาวะ ทงยงชวยระบาย

ความรอนออกจากรางกายดวย

1.6 เตรยมอปกรณทจาเปนและพรอมใชเมอผ ปวยมอาการชก ไดแก ยาระงบชก ไมกดลน

ออกซเจน เปนตน เพราะขณะชกผ ปวยอาจหยดหายใจได

1.7 ขณะทผ ปวยชก พยาบาลตองใหการดแลดงน

1.7.1 ดแลทางเดนหายใจใหโลง โดยใหผ ปวยนอนราบตะแคงศรษะไปดานใดดานหนง

เพอใหผ ปวยหายใจสะดวก และปองกนการสาลกเสมหะ นามก นาลาย

1.7.2 ในผ ปวยทเปนเดกโตใหใสไมกดลนเพอปองกนการกดลน

1.7.3 ผ ปวยอาจหยดหายใจชวขณะ หรอหายใจขด หนาเขยว ใหออกซเจนและรายงาน

เพอการรกษาทเหมาะสมตอไป

2. การดแลตนเอง (Self care) โดยแนะนาญาตเรองวธการปฏบตเมอมไขสง เพอนาไปปฏบตเมอ

กลบไปอยบาน พรอมทงการปองกน ดงน

2.1 บอกขอมลแกญาต วาผ ปวยมโอกาสเสยงตอการเกดการชกจากไขสงซาอกได

2.2 ขณะมไขสงไมควรหอหมรางกายผ ปวยมดชด เพราะจะทาใหไขสงเพมขน ควรเปดผาเพอ

ระบายความรอน

2.3 วธการเชดตวเพอลดไขอยางถกวธ ควรเชดตวตลอดเวลา

2.4 วธการชวยเหลอผ ปวยขณะมการชก โดยใหผ ปวยนอนราบ ตะแคงหนาไปดานใดดานหนง

ดแลดดเสมหะในลาคอ และเชดตวให ระวงเดกกดลนโดยใชดามชอนพนผาใสปาก

2.5 ถาไมหยดชดใน 5 นาท ควรรบนาสงโรงพยาบาลทใกลทสด

ปญหา : ไอ และเจบคอ เนองจากการระคายเคองจากรอยโรคในชองปาก เปาหมาย : เพอลดอาการไอและเจบคอ กจกรรมการพยาบาล

1. ทาความสะอาดปาก ดวยนาอนสะอาดหรอนายาบวนปาก ชวยในการไหลเวยนของโลหต

2. กระตนใหดมนามากๆ โดยใหครงละนอยๆ แตบอยครง เอใหเยอบปากและลาคอชมชnน

3. หลกเลยงอาหารรสจด เพอลดการระคายในชองปาก

4. จดสงแวดลอมทชวยลดการระคายเคองทางเดนหายใจ เชน กลน ฝ น ควน อากาศเยน เปนตน

5. ใหยาลดอาการไอตามแผนการรกษา ในกรณทผ ปวยไอมาก

ปญหา : ระคายเคองตา เนองจากการอกเสบของเยอบตา เปาหมาย : ลดการอกเสบของเยอบตา กจกรรมการพยาบาล 1. ใหผ ปวยอยในหองทไมมแสงสวางจาเกนไป ไมมลมแรง เพอหลกเลยงการใชสายตา ซงจะทาใหตา

ระคายเคอง มนาตาไหลได (photo phobia)

2. ดแลมอของผ ปวยใหสะอาดอยเสมอ อยาใหผ ปวยขยตา ซงจะทาใหตาเกดการระคายเคองและตด

เชอไดงาย

3. ลางตาใหสะอาดดวยนาสะอาดตมแลวปลอยใหเยนหรออน หรอนาเกลอสาหรบลางแผล หรอนายา

ลางตา

(Boric acid) เพอบรรเทาอาการคน ทงนตองลางมอใหสะอาดกอนและหลงลางตา และอาจใชยาปายตาในราย

ทจาเปนตามแผนการรกษาของแพทย

ปญหา : เสยงตอการไดรบสารอาหารและสารนาไมเพยงพอ เนองจากเจบภายในปาก เบออาหารและอาจมอาการอาเจยน เปาหมาย : เพอใหไดรบสารอาหารและสารนาอยางเพยงพอ กจกรรมการพยาบาล การดแลขณะอยในโรงพยาบาล

1. บนทกจานวน และชนดของอาหารและนาทไดรบ จานวนนาทขบออกจากรางกาย รวมทงสงทผ ปวย

อาเจยนออกมาดวย เมอพบวาผ ปวยรบประทานอาหารหรอนาไดนอย รบประทานแลวอาเจยนบอยครง ตอง

รายงานแพทยเพอใหไดรบสารนาและอาหารทางอนทดแทน

2. ประเมนภารขาดนา (Dehydration) จาการตรวจสอบสญญาณชพ (vital signs) ความตงตวของ

ผวหนง ความชมชนของรมฝปาก การกระหายนา จานวนปสสาวะทลดลง ในเดกทอายตากวา 2 อาจพบ

กระหมอมหนาบม ซงเมอพบวามอาการผดปกตตองรบรายงานเพอทจะไดใหการชวยเหลอ

3. ชงนาหนกทกวนในเวลาเดยวกน เพอประเมนภาวะสมดลของอาหารและนาทไดรบ การดแลทบาน (self care) เนนใหญาตตระหนกถงความสาคญ ในการกระตนใหเดกไดรบสารนาและสารอาหารอยางเพยงพอ โดย

1. ดแลความสะอาดของปาก ฟน กอนละหลงรบประทานอาหาร

2. อาหารควรเปนอาหารเหลวหรออาหารออน รสไมจด มคณคาทางสารอาหาร โดยรบประทานครงละ

นอยแตบอยครง

ปญหา : ไมสขสบาย เนองจากผนขนและคนตามผวหนง เปาหมาย : ลดอาการคนของผน กจกรรมการพยาบาล

1. อาบนาหรอเชดตวดวยนาอนเพอใหผวหนงสะอาด การใชสบควรเปนชนดทเปนดางออนๆและควรลบตวเบาๆ เพอปองการการเสยดส ซงจะเกดรอยถลอกและเปนแผลได ในระยะทมไขจะมเหงอออกมากทาใหรางกาย เปยกชนผวหนงทเปนผนจะคนมากขน ควรเชดตวและซบใหแหงเปลยนเสอผาใหใหม เสอผาควรออนนมและเบา

บาง เพอลดการระคายเคองของผว

2. ตดเลบของผ ปวยใหสนและดแลใหสะอาดอยเสมอ เพอปองกนการแกะ เกาผวหนงทเปนผนหรอตม

หนอง ซงจะทา

ใหเกดการตดเชอแบคทเรยทผวหนงได

3. ทาผวหนงบรเวณทเปนผนดวยคาลาไมนโลชน (calamine lotion) และ/หรอรบประทานยาแกแพตาม

แผนการรกษา

เพอบรรเทาอาการคน

4. จดกจกรรมสนทนาการใหเหมาะสมกบเพศ วย และสภาพการเจบปวยซงอาจเนนการใชมอในการ

เลน เพอวาผ ปวยจะไดไมใชมอมาแกะ เกาผนคน เปนการเบยงเบนความสนใจในเรองการเจบปวยของเดก เชน

การตอภาพ ระบายส วาดภาพ เปนตน ของทนามาใหเดกเลนควรเปนชนดททาความสะอาดไดงาย