sustainable design - time based (tido)

LIVING TOGETHER, TOGETHER WITH NATURE.

Towards a futureproof community.

SINT JORIS DELFTAR0084 Sustainable Design Time Based 2014/2015Delft University of Technology

Hannah Wessels4135261

7.2

TABLE OF CONTENTS

Central Theme 7.3

SWOT-Analysis 7.4 3 Months 7.5

30 Years 7.10

300 Years 7.21

Footprint 7.31 Reflection 7.32 Appendix 7.34

References 7.49

LOCATION

Hannah Wessels 4135261

7

7.3

CENTRAL THEME

• LIVING TOGETHER,TOGETHER WITH NATURE:Living in a community that is aware of the environment and lives together with nature. Sharing communal spaces and growing food together.

• TOWARDS A FUTUREPROOF COMMUNITY

DESIRED TRENDSAttract bees to locationCreate awareness of environmentCreate awareness of importance bees

RISKExtinction of bees

RISKExcessive individualization of peopleExcessive globalization of food

RISKFrequent annual floodingOverheating in hot Portugese climate

DESIRED TRENDSBuild autarkic communityProtect people against floodingProduce own food in community

DESIRED TRENDSProvide qualitive neighbourhoodProduce local foodReinforce the ecosystem

Living together,

together with bees

3 Months 30 Years 300 Years

Living together,

together with food

Living together, together

with the changing nature

Living together,

together with bees


Living together,

together with food



Living together,

together with bees


Living together,

together with food



LOCATION


7

7.4

S: height differences

S: old monumental arch O: Empty grassfield.

Opportunity for events, extension of childcare or kitchen gardens

W: shrubbary hinders visibility to this area

O: childcare with small kitchen garden available

W: noise of highway, only buildings possible with noise screen

W: tunnel hinders ecostructure

O: monumental building

S: monumental building with possible axis

W: abbundance of unneccessary roads

T: empty old building, upgrade or remove it?

W: no entrance or connection

W: road hinders ecostructure

O: primary school

SWOT-ANALYSIS

• Timeframe 3 months:SWOT shows direct actions needed to improve the weaknesses. ( e.g. Location has to be more connected to the area, before awareness-events can take place.)

• Timeframe 30 years:SWOT shows precautions needed before actions can be done in 30 years. (e.g. Noise of highway needs to be solved, before a neighbourhood can be build.)

LEGEND SWOT-ANALYSISS: StrenghtW: WeaknessO: OpportunityT: Threads

SWOT-ANALYSIS 1:2000 N

LOCATION

3 MONTHS


7

7.5

• LIVING TOGETHER, TOGETHER WITH BEES


March April May

Sow annual plants and flowersPlant young orchard treesPlace 20 beehives

Build temporary pavilionPlace woodchips path

Organize a honey-eventOrganize educational days in pavilion

Reinforce the idylle flower fieldsOrganize fruit-picking days

Goals•ATTRACT BEES to improve the pollenation and to make the ecological system more robust.

•CREATE AWARENESS of the environment and of the importance of bees for the ecosystem.

•ATTRACT PEOPLE to the location.

Offers• Bee-attractive zone with wild flowers, annual plants and orchard trees that improves empty area: 10.000 m2

• Temporary educational pavilion to create awareness: 100 m2

• Honey: around 600 kg per year

Demands• Accessability to area with two entrances

LOCATION

3 MONTHS


7

7.6

MASTERPLAN 3 MONTHS 1:2000 N

• Legend functions:

1. Bee-friendly zone with wild flowers and annual plants2. Temporary educational pavilion to create awareness for the importance of bees3. Open acces to monumental axis4. Inviting entrance to the area5. Orchard trees that grow mature in 30 years6. Bee hives situated in quiet area of the location 1. 2.

3.

4.

5.

6.

LOCATION

3 MONTHS


7

7.7

IDYLLE FOR BEES N

• Beekeepers in foraging area:Bees forage the surroundig 2 á 3 kilometers. Within 2 kilometers of the St. Joris area there are 6 different beekeeper spots, mostly in the southern area of Delft. Within 2 kilometers there are 15 green areas. (British Beekeepers Association, 2007)

• Idylle for bees:The size of an idylle is around 0,5 to 2 ha. The planned idylle on St. Joris is 1,1 ha. The ideal distance for bees to fly from their hive to a field is around 100 meters. (Vlinderstichting, 2015)

LEGEND MAP BEEKEEPERS SPOTS new beehives St. Joris existing beehives green areas Delft

ideal

flyin

g di

stan

ce f

rom

hive

size of idylle field

500 m 50 m

Log pile autumn Tubular shaped foxglove Acces water edge summerPurple flower Buddleja

Beekeeper spots Idylle size

LOCATION

3 MONTHS


7

7.8

• Urban design:Monumental axis with newly planted orchard trees, a wood chips path and a temporary pavilion. The clear structure of the monumental axis attracts people and makes the site visble.

• Bee-friendly:Large fields with wild flowers, annual plants and fruit trees to attract bees.

IMPRESSION BEE-FRIENDLY ZONE

section monumental axis 1:200

impression bee-friendly zone

LOCATION

3 MONTHS


7

7.9

• Educational pavilion:Information center to create awareness for the importance of bees and the critical role they play in our food system.

IMPRESSION EDUCATIONAL PAVILIONimpression educational pavilion

LOCATION

30 YEARS


7

7.10

Goals• ATTRACT BEES to improve the pollenation and to make the ecological system more robust.

• PROVIDE A QUALITIVE NEIGHBOURHOOD in which people are more connected with eachother and with food production, nature and ecosystems.

Offers• Bee-friendly zone: 10.000 m2

• Honey: around 600 kg• Diverse plants and waterareas• Cohesive people provide in labour• Local food and horticultural therapy• Mixed apartements: 87 households• Electricity from Plant-E: 7.800 m2

• Electricity from pv-panels: 3.000 m2

• Hot tap water solar collectors: 1000 m2

• Kitchen gardens: 3.400 m2 • Greenhouses: 7.300 m2 • Nature play and childcare: 11.000 m2

• Parkingspaces: 84 (0,9 spaces/dwelling)

Demands• Accessability to area with main entrance• Drinking water and household water: 5675 m3

• Nutrients for food production• Soil for constructing nature play• Circular water system

3 Months start 30 Years end 30 Years

Attract bees to locationCreate awareness of environmentCreate awareness of importance

Provide qualitive neighbourhoodProduce enough local foodReinforce the ecosystem

Build qualitive communal apartementsCreate awareness for producing own food

• LIVING TOGETHER,TOGETHER WITH FOOD


(Facts for calculations of energy and water based on Yanovshtchinsky et al., 2012; Vitens, 2013)

LOCATION

30 YEARS


7

7.11

MASTERPLAN 30 YEARS 1:2000 N

• Legend functions:

1. Monumental axis with broad water and large trees2. Waterfront with attractive bee-zone3. Childcare in earthship with nature play.4. Safe environment for smallest children5. Appartments with communal greenhouse.6. Collective kitchen gardens and horticultural therapy7. Upgraded waterfront and ecozone.

1.

3.

4.

5.6.

7.2.

LOCATION

30 YEARS


7

7.12

• Appartment buildings:Communal greenhouses and kitchen gardens.Greenroof with Plant-E, south roof with pv-panels and solar collectors.

• Bee-friendly zone: Wild flowers, wetlands, water and small walking paths.

LEGEND SITE PLAN green water permeable footpath communal kitchen gardens roof with pv-panels roof with Plant-E

SITE 50 X 50 AREA

section community 1:200

site plan 1:200 N

LOCATION

30 YEARS


7

7.13

• “Nederland als belevingsruimte”.Plan based on scenario high economy/high ecology. The Netherlands will be a country in which people are oriented towards cities with intensified neighbourhoods and lots of recreation. The borders of cities will be smooth transitions from dense cities towards nature. Within this scenario the urban plan at the border of Delft is designed as a low-dense community with a strong focus on nature and communal food production. (Crommentuijn, 2002)

LEGEND PLAN GROUND FLOOR green water permeable footpath communal kitchen gardens

LIVING SPACE INSIDE AND OUTSIDE

4000 8000 5000 8000 1200012000

section community 1:200plan ground floor 1:200 N

LOCATION

30 YEARS


7

7.14

• Zoning and sharing:Communal: working, washing, eating, cooking, wastePrivate: living, sleeping, bathing, storage

• Appartement types and target groups:T1: family, young couple (2/3)T2: elderly couple, starter (1/2)T3: elderly, patients (1)T4: large family (3/4)

• Greenhouse:Communal greenhouse with extra half-indoor living space at ground floor and second floor.

(Scenario based on Planbureau voor de Leefomgeving, 2014)

HOUSEHOLD SIZE AND SHARING

private living

communal working

communal washing

private entrance

communalentrance

private sleeping

private bathing

4 appartement types first floor 1:200 Nzoning ground floor 1:200 N second floor 1:200 N

T1

T2 T4

T3

Den Haag

Zoetermeer

Boskoop

Heden Toekomst

36% 52%

5% 6%

22%

68%

5% 6%

17%58%

9%

16%

32%47%

9%11%

19%

71%

4% 6%

16%

69%

5% 10%

2012

2012 2040

2040

2012 20400 2 4 5245

miljoen

Eenpersoons-huishoudens

Meerpersoons-huishoudens

Het aantal huishoudens in Nederland neemt in de toekomst toe met 1 miljoen

Heden2012

Toekomst2040

Vooral sterke toename van het aantal 75-plussers

7,5 miljoen

8,5 miljoen

Alleenstaanden tot 65 jaar

Eenpersoonshuishoudens

Paren/gezinnen

Meerpersoonshuishoudens

Alleenstaanden van 65 tot 75 jaar

Alleenstaanden van 75 jaar en ouder

ALLEEN,MAAR MET MEER

Hoe meer zielen, hoe meer alleenstaanden

StadIn Den Haag is ongeveer de hel� van alle huishoudens een eenpersoonshuishouden;in 2012 iets minder dan de hel�, in 2040 iets meer. Het percentage alleenstaande 75-plussers neemt er sterk toe. In 2012 is dat 6 procent en in 2040 is dat bijna verdubbeld.

GroeikernIn het nabijgelegen Zoetermeer is in 2012 een derde van de huishoudens een eenpersoons-huishouden. Tussen 2012 en 2040 stijgt dat aandeel snel. Ook hier wordt in 20126 procent van alle huishoudens gevormd door een alleenstaande 75-plusser, maar dat aandeel is in 2040 bijna drie keer zo groot.

BuitengebiedIn de wat verder weg gelegen pla�elands-gemeente Boskoop is in 2012 het aandeel eenpersoonshuishoudens iets kleiner dan in Zoetermeer. Wederom bestaat 6 procent van alle huishoudens uit een alleenstaande 75-plusser, en hier is net als in Den Haag het percentage in 2040 bijna verdubbeld. Het aandeel paren/gezinnen blij� hier verreweg het grootst.

In de toekomst neemt niet alleen de bevolking van Nederland in omvang toe, ook het aantal huishoudens stijgt gestaag: tot 2040 komen er in Nederland nog 1 miljoen huishoudens bij. Het aantal paren en gezinnen blijft vrijwel constant, terwijl het aantal alleenstaanden sterk toeneemt. Binnen de groep alleenstaanden komt de toename bijna volledig voor rekening van ouderen. Van sommige ouderen is de partner overleden, maar in de toekomst zijn er ook steeds meer ouderen die hoe dan ook al lang een alleenstaand leven leiden, die zijn gescheiden of niet meer

samenwonen. Aangezien ouderen een steeds langere levens verwachting hebben, blijft deze groep veel langer zelfstandig een eenpersoonshuishouden voeren. Alleenstaande ouderen blijven weliswaar langer kwiek en gezond, maar zijn toch een kwetsbare huishoudensgroep. Bij paren kan de partner vaak nog bijstaan als zich gezondheidsproblemen voordoen. Alleenstaanden zijn meer aangewezen op de hulp van anderen. De snel groter wordende groep alleenstaanden is in toenemende mate afhankelijk van voorzieningen in de directe woonomgeving.

34

pbl.n

l

KLEINE HUIS-HOUDENS, HOGE ENERGIEKOSTEN

35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Jonger dan 35 jaar

Meerpersoonshuishoudens zonder kinderen

Meerpersoonshuishoudens met kinderen


35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Alle lee�ijden

Jonger dan 35 jaar

35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Jonger dan 35 jaar




35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Alle lee�ijden

Jonger dan 35 jaar

per huishouden per persoon

Per huishouden zijn de energiekosten het hoogst bij gezinnen met kinderen …

… per persoon zijn die het hoogst bij alleenstaanden

100 euro energie-uitgaven in 2012

dat betekentper persoon

Heden Toekomst2012 2040

In Nederland neemt het aantal eenpersoonhuishoudens met bijna 900.000 toe ...



200.000100.000 300.000 400.000huishoudens

0

Jonger dan 35 jaar

65-plus35 – 64 jaar

...en dan vooral bij de 65-plussers in de Randstad

Randstad

Noord-Nederland

Zuid-Nederland

Oost-Nederland

− +

Steeds meer Nederlanders wonen alleen, en het aantal alleen-staanden neemt in de toekomst vooral onder 65-plussers nog verder toe. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor het energieverbruik en de -kosten. Hoewel een huishouden dat bestaat uit een stel of een gezin meer kwijt is aan de energierekening dan een eenpersoons-huishouden (een alleenstaande), liggen de uitgaven per persoon juist hoger bij alleenstaanden. Een alleenstaande kan de kosten immers niet delen, terwijl een huis wel verwarmd moet worden; ongeacht of er één of meer personen wonen. Niet alleen het type huishouden, ook de leeftijd van de bewoner(s) beïnvloedt de energierekening. Zo geven ouderen per persoon meer uit aan energie. Ze zijn vaker thuis omdat ze gestopt zijn met werken, en stoken het huis dan gerieflijk warm. Ze gebruiken mogelijk wel wat minder elektrische apparaten, maar dit weegt niet op tegen de verwarmingskosten.

In de toekomst gaat naast het huishoudens-type en de leeftijd van de bewoners ook het type woning een grotere rol spelen in het energieverbruik. Veel gezinnen wonen nu in ruime eengezinswoningen. Wanneer de kinderen de deur uit zijn blijven de ouders vaak in dat ruime huis wonen, ook als ze op leeftijd raken. Hun energieverbruik is dan relatief hoog. Niet alleen omdat ze een groot huis moeten verwarmen, maar ook omdat ze als ze zijn gepensioneerd vaker thuis zijn en toekomstige ouderen waarschijnlijk meer apparaten gebruiken dan de ouderen van nu. Daar komt bij dat tot dusver blijkt

dat ouderen minder geneigd zijn nog grootschalige ingrepen aan de woning te verrichten, terwijl jong eren de recent betrokken woning vaak wel moderniseren en het energiezuiniger maken. Vooral in de Randstad zal het gecombineerde effect van een groeiend aantal alleenstaanden en meer ouderen op het energieverbruik groot zijn. Er zullen 1 miljoen huishoudens bijkomen in Nederland en het leeuwendeel hiervan bestaat uit alleenstaande 65-plussers; hiervan zal veruit het merendeel in de Randstad wonen.

46

pbl.n

l

Den Haag

Zoetermeer

Boskoop

Heden Toekomst

36% 52%

5% 6%

22%

68%

5% 6%

17%58%

9%

16%

32%47%

9%11%

19%

71%

4% 6%

16%

69%

5% 10%

2012

2012 2040

2040

2012 20400 2 4 5245

miljoen




Heden2012

Toekomst2040


7,5 miljoen

8,5 miljoen



Paren/gezinnen











34

pbl.n

l

Den Haag

Zoetermeer

Boskoop

Heden Toekomst

36% 52%

5% 6%

22%

68%

5% 6%

17%58%

9%

16%

32%47%

9%11%

19%

71%

4% 6%

16%

69%

5% 10%

2012

2012 2040

2040

2012 20400 2 4 5245

miljoen




Heden2012

Toekomst2040


7,5 miljoen

8,5 miljoen



Paren/gezinnen











34

pbl.n

l

LOCATION

30 YEARS


7

7.15

• 3 living zones:Neighbourhood divided into private living zones (consisting of one household), communal living zones (three households) and collective zones (max. 9 households).

• 7 food zones:Area divided in zones for food production, food processing/cooking, food consumption and storage of waste.

* No private food zones present, because creating and sharing food together is main goal. Only exception is the possibility of a small breakfast in the private kitchenette.

PUBLIC AND PRIVATE FOOD ZONES

privatezone

communalzone

collectivezone

collectivefood production

collectivefood production

collectivefood consumption

collectivecooking

communal food consumption

communal cooking

communal waste

communal food production

gradient of privateness 1:200 N food zones 1:200 N

Colle

ctiv

e =

3 co

mmunitie

s = 9 households = 19 people

Com

mun

al =

3

households = 6 people

Priv

ate=

1 household = 2,1 people

LOCATION

30 YEARS


7

7.16

600

160

S NS N

• Winter sun urban scale:Distance between rowhouses (25 meters) allows the low winter sun of 160 to reach the entire facade; no shadow created by neighbouring houses.

• Winter sun dwelling scale:Distance between horizontal lamellas at the south facade allows for the low winter sun of 160 to enter the house.

• Summer sun dwelling scale:Horizontal lamellas at the south facade provide shadow against the high and hot summer sun of 600.

(Facts based on Yanovshtchinsky et al., 2012)

SUN IN SUMMER AND WINTER600160 60 0 16 0

60 0

16 0

Sun urban scale 1:200

Sun dwelling scale 1:100

LOCATION

30 YEARS


7

7.17

• Concept:Inside living climate in insulated wooden box. Half-indoor climate for plants in greenhouse. Heat accumulating core provides mass for lightweight greenhouse.

•Zoning:Cool rooms at insulated north, warm living rooms at south, greenhouse as climatic buffer.

• Design:Winter: preheated greenhouse air as ventilation. Wall heating through core (LTH) with WKO.Summer: ventilate with cool air via northside. Wall cooling through core (LTC) with WKO. Heat recovery. Emergency outlet prevents overheating via greenhouse.

CLIMATE DESIGN

cool warm greenhouse

SN

lightweight greenhouse

lightweight wooden frame

heat accumulating stone core

SN

SN SN

Climate zoning 1:200

Climate design winter situation 1:100 Climate design summer situation 1:100

Climate concept 1:200 Climate zoning 1:200 N

cool

warm

greenhouse

wet cels

LOCATION


7

7.18

30 YEARS

• Awareness of materials• Visibility of materials

1. LIGANTUR FLOOR 100% renewable wood2. E-PLANT ROOF generates electricity3. SOLAR COLLECTORS generates hot tap water4. PV-PANELS generates electricty5. WOODEN CURTAIN WALLS triple glazing, deep lamellas create shadow 6. RAMMED EARTH heat accumulating mass with wall heating and cooling7. FLOOR HEATING8. THOMA HOLZ 100 100% renewable wooden construction

MATERIALISATION 1:100

5

Bauteilkatalog

Version März 2014

Holz100 Standardwände

HolzartenElement: Fichte / Tanne / Kiefer / Lärche Verbindungsmittel: Hartholz

Die Thoma Holz100 Standard Elemente bestehen aus Brettschichten, welche innen und außen kreuz-weise verlegt sind (horizontal, vertikal und diagonal) und mit einem stehenden Kern bzw. Ober und Untergurt von 40 bis 80 mm mittels im Raster versetzter Buchendübel (ca. d = 20 mm) verbunden werden.

Die Außenwände werden werkseitig mit einer Lage Windpapier, welches unverletzbar zwischen zwei Brettlagen gelegt wird, versehen. Die mechanisch verdichteten und staub-trockenen Hartholzdübel werden hydraulisch eingepresst, dabei befeuchtet, nehmen zusätzliche Umgebungsfeuchte auf und quellen dann unlösbar in das umgebende Holz.

Auf Kunstharzverleimungen und Nagelungen wird verzichtet, sodass eine massive Holzwand (bis zu einer Größe von 3 x 8 m und einer Stärke von bis zu 40 cm) entsteht, welche nichts anderes enthält als Holz in seiner reinsten Form.

1.1 Wandsysteme H100 - W 1.

2.

3.

4.

5.

6.7.

8..

LOCATION

30 YEARS


7

7.19

• Hot tap water cycle:Based on assumption that average household of 4 persons needs 200 liters of hot tap water nowadays. Could be become less in 30 years.

• Electicity cycle:Based on assumption that average household of 4 persons needs 3500 kWh/y nowadays. Could be become less in 30 years.

• Food cycle:Based on assumption that every human needs 50 m2 of kitchen gardens or greenhouses to get enough vegetables and fruit.

• Drinking/Household water:Nowadays people use 43,4 m3 pp for drinking and household water. Assuming that appartements use compost toilets, this can decrease with 28% to 31 m3 pp. The whole neighbourhood needs 5675 m3 of household and drinking water then.

(Facts for calculations based on Yanovshtchinsky et al., 2012; Vitens, 2013)

FACTS AND NUMBERS 1:100

facade• oak panels• cavity• woodfibre insulation• Thoma H100 wall

floor• lignatur floor• floor heating• sound insulation

Inside wall• stamped earth• wall heating

Curtain wall• wooden curtain wall• triple glazing

PV-panels 360

• 100 m2 per community provided• 100 kWh/m2/y electricity• 10.000 kWh/y/community provided• 5350 kWh/y/community needed(based on 3500 kWh/y/4 persons)

Greenhouse• 452 m2 per community provided (incl. kitchen gardens)• 252 m2 per community provided(excl. kitchen gardens)• 315 m2 of kitchen gardens needed (based on 50 m2/person)

Solar collectors 360

• 35 m2 per community provided• 8 m2 per community needed(based on 200 liter/4 persons)

roof 25 0

• E-plant vegetation(270 m2 per community)(assume: 2000 kWh/y/community)• planting bed• draining layer• lignatur floor

LOCATION

30 YEARS


7

7.20

• Community living:Living together, together with nature and food

• Monumental axis:Public space with child care and nature play as central axis in the urban plan.

IMPRESSION COMMUNITY

section monumental axis 1:200

impression community

LOCATION

300 YEARS


7

7.21


Attract bees to locationCreate awareness of environmentCreate awareness of importance bees

Build autarkic communityProtect people against floodingProduce own food in community

Provide qualitive neighbourhoodProduce enough local foodReinforce the ecosystem

• LIVING TOGETHER, TOGETHER WITH THE CHANGING NATURE


(Facts for calculations of energy and water based on Yanovshtchinsky et al., 2012; Vitens, 2013)

Offers• Bee-friendly zone: 10.000 m2• Honey: around 600 kg• Diverse plants and waterareas• Cohesive people provide in labour• Mixed appartements: 87 households• Electricity from Plant-E: 2.500 m2

• Electricity from pv-panels: 2.500 m2

• Hot tap water solar collectors: 1000 m2

• Collected water: 3600 m3

• Greenhouses: 6.150 m2 • Nature play and childcare: 11.000 m2

Demands• Accessability to area with main entrance• Nutrients for food production• Circular natural watersystem• Connected raised floodproof paths • Some household water: 300 m2

Goals• ATTRACT BEES to improve the pollenation

• PROVIDE A QUALITIVE NEIGHBOURHOOD in which people are more connected with eachother and with food production, nature and ecosystems

• MAKE AN AUTARKIC COMMUNITY in which water/energy/foodcycles are closed

• PROTECT PEOPLE from more frequent flood risks

LOCATION

300 YEARS


7

7.22

• Legend funtions:

1. Monumental axis with broad water and large trees2. Waterfront with attractive bee-zone3. Raised nature play protected against floods4. Childcare in earthship5. Safe environment for smallest children6. Mothercapsule with greenhouse space and docking station7. Childcapsule with private living space8. Raised ecozone protected against flooding

MASTERPLAN 300 YEARS 1:2000 N

1.

2.

5.4.

3.

6. 7.

8.

LOCATION

300 YEARS


7

7.23

PROTECT-MOVE-ESCAPE

• Neighbourhood (escape):Entire neighbourhood can be flooded while raised paths ensure escaperoute.

• Dwellings (protect/move): Dwellings are protected by their closed skin; mothercapsules stay on the ground, childcapsules can float.

• Nature play (protect):Children in nature play are protected by raised areas.

• Ecozone (protect):Nesting animals in ecozone are protected by raised areas.

neighbourhood as floodrisk area with raised paths

ecozone as raised floodfree area

nature play as raised floodfree area

FLOODPROOF DESIGN N

floodproof concept 1:4000 floodproof plan 1:4000

LOCATION


7

7.24

300 YEARS

• Normal situation:Broad water streams without flooding.

• Appartment buildings:Communal mothercapsules with greenhouses and private child-capsules.

• Bee-friendly zone: Wild flowers, wetlands, water and small walking paths.

LEGEND PLAN SITE green wetlands water raised footpath

SITE NORMAL SITUATION 1:200

crosssection community 1:200

plan community 1:200 N

longitudinal section dwelling 1:200

LOCATION

300 YEARS


7

7.25

• Flooded situation:Entire bee-friendly zone is flooded with a maximum of 2 meters of water.

• Maintenance:After a flood the neighborhood has to get rid of all stranded rubbish. Natural twigs and branches can stay in the wetland. However, all other rubbish has to be removed. This could be organized by the communities themselves. People should feel responsible for the area though, before they will help the community.

LEGEND PLAN SITE flooded area raised footpath

SITE FLOODED SITUATION 1:200

crosssection community 1:200

plan community 1:200 N

longitudinal section dwelling 1:200

LOCATION

300 YEARS


7

7.26

• Mother- and childcapsule:Childcapsule as private living space; mothercapsule as communal living space and food production.

• Entrances:Live on two levels with main entrance at higher level.

• FloodingChildcapsule can be connected to mothercapsule at any floodheight.

• Preservation and demolition:Heat core is preserved within 300 years, the facade will be renewed to fit to new circumstances.

CONCEPTUAL IDEAS WATERPROOF DESIGN

main raised entrance


secundary low entrances

special flood entrance



secundary low entrances

special flood entrance

Mother- and childcapsule in normal and flooded situation 1:200

Entrances in normal and flooded situation 1:200

Connection to mothercapsule at any floodheight 1:200

Preservation and demolition from 30 to 300 years 1:200

LOCATION

300 YEARS


7

7.27

• Raised pathways:Collective space in neighbourhood.

• Mothercapsules:Communal space used as greenhouse, shared by three childcapsules

• Childcapsules:Private living spaces for one or two persons.

• Flowerfields:In-between space mainly used by animals and some humans.

PUBLIC AND PRIVATE

privatezone

communalzone

collectivezone

in-between zoneprivatezone

communalzone

collectivezone

communal zonereferences

Changed zones from 30 to 300 years 1:200

private zonereferences

LOCATION

300 YEARS


7

7.28

• Climatic zoning:Mothercapsule contains heat accumulating core and lightweight greenhouse.Childcapsule is compact shaped PCM core.

• Cycles:Drinking water is collected at roof and stored in basement. Hot tap water is generated by solar collectors. Electricity is generated by high efficiency pv-panels.

• Ventilation:Anticipate on new type op smart skin: Input- and exhaust air mechanically ventilate through semi-permeable membrane (breathing smart skin) that heats and cools the air when needed.

• Drinking/Household water:People use 43,4 m3 pp nowadays. Assuming this decreases in 300 years with 50% (because of compost toilets and efficient showers etc.) people need 134 m3/community. One community collects 124 m3 (based on average precipitation of 1000 mm/y). A small amount of water (10 m3) still has to be provided by other sources.

(Facts based on Vitens, 2013)

CLIMATE DESIGN

N S

N S

lightweight greenhouse

heat accumulating stone core PCM

core

climatic zoning 1:150

water and energy cycles 1:150

ventilation, cooling and heating 1:150

climate designreferences

LOCATION

300 YEARS


7

7.29

• Future living:Mother- child capsules in green open flowerfields in normal and flooded situation.

IMPRESSION 300 YEARS

impression normal situation

impression flooded situation

LOCATION

30 YEARS


7

7.30

TIME BASED SECTIONS 1:200

N 3 MONTHS

N 30 YEARS

N 300 YEARS

S

S

S

LOCATION


7

7.31

FOOTPRINT NEIGHBOURHOOD

• Food:Food production (in greenhouses and kitchen gardens) is same as foodconsumption, so footprint is positive in period from 30 to 300 years. Before 30 years there is no need for food, but there is (almost)nothing produced as well.

• Electricity:Electricity production (with pv-panels and Plant-E) is more then needed, so footprint is very positive in period from 30 to 300 years. Before 30 years there is need for some electricity, but there is nothing produced.

• Household/drinking water:Water collection is lower than needed, so footprint is negative untill 30 years and neutral in 300 years.

• Hot tap water:Hot tap water production (with solar collectors) is more then needed, so footprint is very positive in period from 30 to 300 years. Before 30 years there is no need for hot tap water but there is nothing produced as well.

(Facts for calculations based on Yanovshtchinsky et al., 2012; Vitens, 2013)

FOOTPRINT NEIGBOURHOOD

need

ed 9

150

m2

prov

ided

107

00 m

2

need

ed 6

000

m2

prov

ided

615

0 m

2

need

ed

prov

ided

need

ed

prov

ided

2745

0 kg

3210

0 kg

30 k

g

30 k

g

prov

ided

ne

eded

2745

0 kg

3075

0 kg

now 3months 30 years 300 years

0 3m 30y 300y

Food +

need

ed 9

150

m2

prov

ided

107

00 m

2

need

ed 6

000

m2

prov

ided

615

0 m

2

need

ed

prov

ided

need

ed

prov

ided

160.

000

kWh/

y

46.8

00 k

Wh/

y

46.8

00 k

Wh/

y

prov

ided

ne

eded

150.

000

kWh/

y30

0.00

0 kW

h/y

358.

000

kWh/

y


0 3m 30y 300y

Electricity ++

need

ed 9

150

m2

prov

ided

107

00 m

2

need

ed 6

000

m2

prov

ided

615

0 m

2

need

ed

prov

ided

need

ed

prov

ided91

50 L

prov

ided

ne

eded 8000

L50

.000

L

40.0

00 L


0 3m 30y 300y

Hot tap water ++

need

ed 9

150

m2

prov

ided

107

00 m

2

need

ed 6

000

m2

prov

ided

615

0 m

2

need

ed

prov

ided

need

ed

prov

ided

5765

m3

375

m3

375

m3

prov

ided

ne

eded

3900

m2

3600

m2


0 3m 30y 300y

Water -

LOCATION


7

7.32

RESILIENCE TO OTHER SCENARIOS We based our plans for the 30 years on the scenario “Nederland als Belevingsruimte” (Crommetuijn, 2002). This scenario is based on the assumptions that the Netherlands will be a high economy and high ecology based country in which people are oriented towards cities with intensified neighborhoods and lots of recreation. The border of cities will be a smooth transition from the dense city towards nature. Within this scenario the plan for a communal neighborhood at the border of Delft with a focus on nature sounds very realistic. In my opinion the urban plan can be resilient to the scenario “Nederland als milieuruimte” as well (low economy and high ecology based). In this scenario most facilities are situated locally within neighborhoods. Probably the dwelling typologies would even work better, because people are less focused on working and spend more time at home. The urban plan is probably less resilient to the scenarios “Nederland als Overlevingsruimte” (low ecology, low economy) and “Nederland als Productieruimte” (low ecology, high economy). In this scenarios there is no space for sustainable initiatives. Maybe some communal initiatives could be started from bottom-up, but the risk of failing is large.

ACCEPTATION OF DWELLING TYPOLOGIESLooking back to the course, I recognize that the dwelling typologies are based on a future I wish we are heading towards as humanity. Therefore some ways of living together in a community are grounded on a positive human attitude. I truly believe that people will eventually recognize that the individualistic movement that we’re heading towards in the Western world is not the right thing to do. Sooner or later people will feel the need to be and live with each other more; especially when the world will be more and more digitalized and globalized. Therefore I think that the design gives an opportunity to live more communal again. One could wonder though whether the plan will succeed if humanity is not as communal as I hope it is. Are people really going to grow and eat food together? Do people really want to share time with each other in their own home? Of course I cannot give the answers to these questions; I cannot look into the future. The only thing I can say is that I tried to design the communal dwellings in such a way that living, eating and sharing together will be as logical and attractive as possible. By creating relative small communities and bigger collective spaces, I hope everybody will find his own space and place in the community. Looking back I could have focused a bit more on the design of the communal and collective kitchen gardens though. I wonder whether the variation of places to meet and gather is broad enough. I realize that I could have spent more time on the design of these gardens, because varied places are very important while creating a community.

REFLECTION ON DESIGNACCEPTATION OF TARGET GROUPSI can imagine that elderly and young families really like a communal living. Nowadays they also like to live close to each other, because the children can play with each other and elderly like to see something happening around them. I see no real problems combining them. Combining patients of the GGZ with families and elderly sounds reasonable as well. They can help each other in all kinds of ways. The only uncertainty is whether families will accept the patients. I guess they can get used to each other, but this will be more of a struggle then combining elderly with families. Combining starters with families and elderly could be a problem. Nowadays they often live a very individual life. The question is whether they are open towards new ways of living in a community. They have to spend time with other people and time often is a big issue for them. ACCEPTATION OF MATERIALIZATIONOne could wonder whether the materialization of the dwellings will be accepted by people, because they are made of renewable and natural materials. I believe people will accept the materialization, because of the possibilities of designing with natural materials. A natural build house can look more modern then a house build with modern materials, if the dwelling is designed in the right way. I have no doubts that there are numerous ways of finishing and treating the natural materials to let the inhabitants accept their house, and even be proud of it! Next to this conviction the question of acceptation is difficult to answer, because designers are often biased about what is aesthetic or qualitative architecture and what isn’t. Can we really see how “normal” people want to live after years of studying architecture? Aren’t most people just fine with a normal house made out of standardized materials? In the end it comes down to the question whether people feel at home in their house or not. I believe that people will feel at home when they can adjust the rooms to their own needs, whether it is the color of the walls or the pattern of their curtains. The design of dwellings should give freedom to these adjustments.

LOCATION


7

7.33

REFLECTION ON COURSEDEALING WITH UNCERTAINTIESWithin this course I had to learn to deal with assumptions while making architecture and urban design. Especially the assumptions for predicting the future in 300 years are rather vague and uncertain, but already in 30 years researchers tend to work with different scenarios because they are not sure about the future. I had to balance between searching for information and knowing that it is never 100% correct. Sometimes I had the feeling that I could better make assumptions myself, because they can be as correct as assumptions found in research reports. Uncertainty is also a cause why I learned to like architecture more than urban design. Within urban design the scale and therefore the rate of uncertainty and the time before a project is realized is bigger than in architecture. Because of this, architecture feels somehow more concrete and realistic. Despite this uncertainties I liked to think about future scenarios and the way how different time periods influence each other. The course actually reaches the common grounds between architecture, urban design and psychology or humanity. What will the world and humanity look like in 300 years? This is an interesting question for people in all kinds of specializations.

RESEARCH VERSUS DESIGNDuring the Time Based course I was both confronted and fascinated by the different ways we all worked on our plans. In the relative small group there was such a wide variety in working methods. This of course had partly to do with the different scales we were focusing on. But it also showed different attitudes in general. I experienced and realized that I am a very solution oriented person. Almost immediately I started to design and thought about how interventions could look like in my plan. Other people like for example Susanne and Marit first researched for weeks before they drew anything. I respect their working method because in this way the research is more objective. You do not rule out options because they do not fit into your plan spatially. But I do feel more comfortable with my working method, because in the end there has to be a spatial design; so why not begin with it as soon as possible and do research next to it?

RELATION WITH MAXIMIZATION METHODFor me the maximization method was a challenge to really maximize the project on one certain aspect. I guess I am a very balanced person that would like to integrate all kinds of aspects. By looking profoundly into one subject you get to learn a lot; not only about that topic but also about the location. This is something I would like to take with me in other design projects. Especially by working together with a group of people you get a large quantity of information and different insights from each other in one week.

ADVICE TO MYSELFI guess the best advice I can give myself for future design projects is to approach the design with broad possibilities in the beginning. By approaching the area in 2 different ways (in the Urban Sustainability course) before creating my own ideas (in the Time Based course) I got a lot of perspective to all possibilities the area has. Often I start too fast with designing, which results in more obvious solutions then when I force myself to approach the area in different perspectives first. This has also to do with trying to start calmer with a design project and not wanting to rush in the first weeks to get things done.

7.34

APPPENDIX

LIVING TOGETHER, TOGETHER WITH NATURE.

Towards a futureproof community.

SINT JORIS DELFTAR0084 Sustainable Design Time Based 2014/2015Delft University of Technology

Hannah Wessels4135261

7.35

1. ATTRACT BEES (3 MONTHS)• attract bees to improve biodiversity (Gardener’s World, 2015)• grow single flowers, purple flowers and tubular-shapes flowers that attract bees• autumn: grow nectar rich sedum, build places to hibernate like log piles• winter: create a shelter with leafs and twigs, provide late nectar sources• spring: provide nesting sites with loose mortar, retain old fruit trees, mown grass short• summer: leave areas uncultivated, allow weeds in grass, allow access to water edge

Bee-friendly nature, Emma Wessels

Single flower dahlia

Acces water edge in summer Log pile autumn Loose mortar spring

Nectar-rich sedum

Tubular shaped foxglocePurple flower Buddleja

POLLINATOR PROBLEM

• Pollinators are a critical link in our food system. More than 85% of earth’s plant species – many of which compose some of the most nutritional parts of our diet – require pollinators such as honey bees, bumble bees and butterflies to exist. (PRNewswire, 2013)

• If something is not done to improve honeybee health, then most of the interesting food we eat is going to be unavailable. (Businessinsider, 2013)

PEOPLE, PLANET, PROFIT

• Bees are very useful not only planet wise, but also profit wise. The pollination benefit of bees is calculated to help the economy by millions of pounds per annum. Certain crops yield up to 25-40% more if efficiently pollinated and farmers in some areas of the world pay beekeepers to put hives into their fields and orchards. (British Beekeepers Association, 2007)

7.36

Rosemary

2. IDYLLE (3 MONTHS)• Create an idylle that attracts bees and butterflies.• An idylle is a field of around 0,5 to 2 ha full of wild flowers.• Use native seeds with a good mixture of annual and multiannual seed.• Mow the fiels once every year in autumn; leave time for the seeds to grow. (Vlinderstichting, 2015)

FORAGING OF BEES

• Bees forage the surrounding 2 á 3 km. (Wildebijen, 2003)• In one place you can have around 20 beehives. Increasing this number will increase the competition between hives. (Bushfarms, 2007)• One hive produces around 27 to 38 kg of honey. One hive/colony consist of around 50.000 worker bees. (British Beekeepers Association, 2007)

DONT’S

• Don’t place the hive in a windy area.• Don’t place the hive in a low-lying flood-risk area. • Don’t place the hive near chained animals or in places where they interfere with people.• Don’t place the hives near cattle and horses.• Don’t mow the grass more often than once a year.

DO’S

• Place the hive where the beekeeper can come and maintane it easily.• Place the hive in regions with lots of foraging options.• Place the hive in a sunny field with some afternoon shade.

Appletree Malus Pumila

Almondtree Prunus Dulcis

Chestnut Aesculus hippocastanum

Winter Honeysuckle

Cherrytree Prunus Cerasus

Peartree Prunus Communis

Shrub Roses

7.37

3. CREATE NATURE PLAY (30 YEARS)• Bring back green playing fields into the city and Design multiple areas for different ages• “Nature play contributes to the development, well-being and health of children• Allow for creative, imaginative and risky playing situations• Playing area is 10.000 m2, of public space (allowed for children of min. 8 years)• Playing field is 100-1000 m2 (allowed for children of min. 4-6 years)(Urban Green Blue Grids, n.d.; Van den Boogaard et al., 2009)

Speelnatuur in de Dommelbimd

7.38

4. SPEELDERNIS ROTTERDAM (30 YEARS)• Natuurspeeltuin de Speeldernis in Rotterdam• Playing area is 10.000 m2

• Front yard accesable for smallest children• Back yard accesable for children over 7 years• Combined with childcare(Van den Boogaard et al., 2009)

Speeldernis, own pictures

7.39

5. COMMUNAL KITCHEN GARDEN (30 YEARS)• Combine dwellings with communal kitchen gardens to make the neighbourhood greener• Grow your own vegetables to provide in food locally• Combine communal kitchen garden with horticultural therapy(Nienoord, 2014)

Wenlock Herb Garden

GOALS• FOOD PRODUCTION +• BIODIVERSITY +• CARE ++• EDUCATION ++• MEETING ++• PARTICIPATION +• INCUBATOR +

METHODS• FOREST GARDENING• SPIN FARMING• HYDROCULTURE• AQUAPONICS

SUSTAINABLE LIVINGENVIRONMENT

• GREEN Environmental quality = biodiversity, improved microclimate, waterstorage

• COHESION Social quality = health, conneting, meeting

• FOOD Economic quality = low cost, high yields, less transport, high property value, employment

QUALITY

• PERCEPTION: awareness, appreciation, liveability, relaxation

• PARTICIPATION: exercise, employment, volunteer, care, education, recreation, sport, incubator

• EFFICIENCY: closed cycle, local food, multifunctional use, green maintenance, utilize unused space, skill enhancement

7.40

6. HORTICULTURAL THERAPY (30 YEARS)• Therapeutic gardening helps and relaxes people and solves mental problems• Therapeutic gardening stimulates positive emotions• Applicable for alzheimer, restorative (pshychiatric), rehabilitation, healing, meditation(AHTA, 2015)

Student form Rocky Mountain Collegian

7.41

7. ECOLOGICAL ZONE (30 YEARS)• Create connection zone between de Schie and het Delftse Hout• Improve ecological environment of the Tweemolentjeskade • target types: hooi -en weiland, ruigte en struweel, natte ruigte • target plants: waterlilly, heal-all, haresfoot clover, greater celandine • target animals: weasel, goldfinch, common frog, smooth newt, wall brown butterfly(Ecologieplan, 2004)

Bloemrijke oever langs Hertogswetering

7.42

8. FARMPARCK (30 YEARS)'’FARMPARCK is het eerste hoofdstuk van het evolutieve park van Thurn & Taxis. Hier wordt een nieuw model van openbare ruimte getest, een combinatie van een park met een ruimte voor landbouwproducties. In Farmparck verwelkomen de landbouwers-inwoners van de wijk en de in het kader van Parckdesign geselecteerde kunstenaars je te midden van gecreëerde installaties. Ze nodigen bezoekers uit om deel te nemen aan een reeks activiteiten (zie programma) en in het FarmHouse te genieten van een picknickmand of gewoonweg een kopje koffie of thee, of een glaasje wijn. '’ (Parckdesign, 20014)

SOCIO-ECO-UTOPIE“Farmparck is een common (grond van de gemeenschap), een park gerund door vrijwilligers, door buurtbewoners. Je kweekt samen je groenten, je eet ze samen en zelfs je eigen stront gebruik je als mest. Iedereen – van ecobobo’s, kunstenaars tot jongeren en gehoofddoekte vrouwen – doet mee. Een van de grote uitdagingen van deze tijd is hoe je omgaat met superdiversiteit. Heel simpel. Ga terug naar heel basale menselijke activiteiten. Als je samen kookt, werkt, lacht en drinkt en je anderen als je gelijken beschouwt, heb je een gemeenschappelijke grond – letterlijk. Ik zou zeggen tegen de stad: kijk hiernaar, dit is wat we ecologisch en sociaal nodig hebben.” (De Correspondent, 2015)

7.43

1960 20120

5

10

15

Nederland

Nederland

BelgiëBelgië

miljoen

1980 2012 2040

1980 2012 2040

Verleden Heden Toekomst

Verleden Heden Toekomst

Mensen wonengraag in de omgeving

van de grote stad

De grote stad en rand-gemeenten groeien

aan elkaar vast

Ook nabijgelegen groeikernen groeien

aan de stad vast

4,90 miljoen

= 10.000 huishoudens

7,51 miljoen

8,53 miljoen

70

80

90

70

80

90

Vrouwen

Mannen

Verleden Heden

Levensverwachting

Toekomst

1980 2010 2040

Vier grote steden

Drie krimpregio’s

Nederland groeilandDe bevolking van Nederland neemt al decennialang sterk toe. In 1960 had Nederland 11,5 miljoen inwoners, in 2012 zijn er ruim 5 miljoen meer: 16,7 miljoen inwoners. Buurland België maakte een veel minder sterke bevolkingsgroei door: van 10 miljoen inwoners in 1960 naar 11 miljoen in 2012. Hoewel het tempo van de Neder-landse bevolkingsgroei in de toekomst wel afneemt, is de groei er nog niet uit. In 2040 zijn er naar verwachting 17,8 miljoen Neder-landers; nog zo’n één miljoen meer dan nu.

Nederlanders worden steeds ouder Zowel mannen als vrouwen worden steeds ouder. Voor mannen was in 1980 de levensverwachting bij geboorte 72,5 jaar en voor vrouwen 79,2 jaar. Langzaam maar zeker wordt dit verschil tussen mannen en vrouwen kleiner. In 2040 is naar verwachting de levens-verwachting bij geboorte verder op-gelopen naar 84,1 jaar voor mannen en 86,9 jaar voor vrouwen Overal in Nederland stijgt de levensverwachting, hoewel er duidelijke regionale verschillen blijven bestaan. Mede hierdoor zal de vergrijzing in de ene regio sterker zijn dan in de andere.

Meer huishoudensHet aantal huishoudens is net als de bevolking in de afgelopen dertig jaar flink toegenomen. Vooral het aantal alleenstaanden (oftewel de

Groeikernen groeien uit tot randgemeentenDe relatie tussen de grote steden in de Randstad en hun groeikernen verandert. In de jaren tachtig verhuisden jonge ouders graag naar de groene en ruim opgezette groeiker-nen op enige afstand van de grote stad. Door aanhoudende bevolkingsgroei en nieuwbouw

eenpersoonshuishoudens) is sterk gegroeid. In 2012 telt Nederland 7,5 miljoen huishoudens; in de toekomst blijft het aantal huishoudens nog flink groeien, naar

is er inmiddels nauwelijks meer open ruimte tussen stad en groeikern, en ontstaat er langzamerhand een aaneen-gesloten bebouwd gebied. De randgemeenten zijn al vrij-wel opgeslokt door de stad; dichtbijgelegen groeikernen groeien in de toekomst ook aan de stad vast. Tegelijker-tijd liggen verder weggelegen

Groei en krimpHoewel de omvang van Nederland gering is, kent het land grote ruimtelijke verschillen. De vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht worden gekenmerkt door groei; de gebieden Oost-Groningen, Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen door demografische krimp. Deze drie worden door het ministerie van BZK ook erkend als krimpregio’s. Wat de gevolgen zijn van krimp is nog niet helemaal duidelijk. Meer woonruimte voor iedereen, maar minder winkels; extra kans op een baan of juist niet?

8,5 miljoen in 2040. Dit betekent bijvoorbeeld dat er extra woonruimte moet komen voor ruim een miljoen huishoudens.

groeikernen nog wel meer in het groen, maar ze trekken minder nieuwe bewoners aan. De grote stad wint weer aan populariteit als bruisende en creatieve plek en ouders met jonge kinderen blijven weer vaker in de stad wonen. Wat betekent dat voor de toekomst van de steden en groeikernen?

8

pbl.n

l

9. POPULATION NL 2040(Planbureau voor de Leefomgeving, 2014)

• 17,8 million people and 8,53 million households• 20% more houses needed• more elderly people, less children • more single (elderly) households• more energyconsumption (p.p) in a single household

Almere

Diemen

Ouder-Amstel

Rijswijk

Pijnacker-Nootdorp

Lansingerland

DelfzijlSluis

Minder inwoners, maar meer huishoudens:

meer woningen nodig (voor kleinere huishoudens)

Minder inwoners en minder huishoudens: er dreigt leegstand

meerinwoners

meerhuishoudens

minderinwoners

minderhuishoudens +20%

+20%

+40%

+40%

+60%

Meer inwoners, meer huishoudens:

meer woningen nodig

Gemeenten in de drie krimpregio’sen de anticipeerregio's

Vier grote steden

Overige gemeenten

Relatie tussen bevolkings- en huishoudensontwikkeling2040 ten opzichte van 2012Oppervlakte cirkel gee�aantal inwoners weer.

PAS OPVOOR LEEGSTAND

De komende decennia neemt in veel gemeenten zowel de bevolking als het aantal huishoudens toe; hier zijn extra woningen nodig. Ook zijn er veel gemeenten waar zowel de bevolking als het aantal huishouden juist afneemt; hier zijn minder woningen nodig en is afbraak van woningen nodig om leegstand te voorkomen. Ten slotte is er nog een groep gemeenten waar de bevolking krimpt, maar het aantal huishoudens nog wel toeneemt; hier moeten er ook woningen bijkomen, die vooral geschikt zijn voor kleinere huishoudens. In de vier grote steden, diverse rand-gemeenten en ook andere steden in de Randstad groeit niet alleen de bevolking maar ook het aantal huishoudens in de toekomst nog sterk. Jonge mensen die een eigen woning zoeken, doen dit vooral in Randstad. Daar zijn immers de meeste opleidingsmogelijkheden en banen. Het vinden van een woning is daar niet eenvoudig. Een groot deel van de bestaande huizenvoorraad wordt bewoond door mensen die de komende jaren de pensioengerechtigde leeftijd bereiken; de babyboomgeneratie. Oudere mensen zijn over het algemeen honkvast en blijven wonen waar zij hun gezinnen hebben grootgebracht, bijvoorbeeld in de stadsuitbreidingswijken uit de jaren zeventig en tachtig of in de groeikernen. Hier komen dus weinig woningen vrij voor jonge stellen en gezinnen. Nieuwbouw kan een oplossing bieden, maar juist in de steden van de Randstad is nieuwbouw kostbaar. In de steden moeten mogelijk alle

zeilen worden bijgezet om een woning voor iedereen te garanderen.De gemeenten waar zowel de bevolking als het aantal huishoudens in de toekomst afneemt, liggen vooral aan de rand van Nederland en op het platteland. Hier dreigt dan leegstand van woningen. Deze ontwikkeling is nu al zichtbaar in grote delen van Groningen, waar woningen leeg komen te staan en onverkoopbaar zijn. Om de woningmarkt niet verder te frustreren, kunnen deze ‘rotte appels’ worden gesloopt. Door de onderkant van de woningvoorraad te saneren, blijven de beste woningen over; dit komt de kwaliteit van de woningvoorraad ten goede.Bevolkingskrimp betekent echter lang niet altijd dat er ook minder huishoudens in een gemeente zijn. Vooral in de kleinere gemeenten in de Randstad en daarbuiten wordt in de toekomst weliswaar een (stabiele of) krimpende bevolking verwacht, maar hier zijn toch extra woningen nodig voor extra huishoudens. Het aantal huishoudens neemt er bijvoorbeeld toe door jongeren die zelfstandig gaan wonen en door paren die gaan scheiden. De hoeveelheid vrijkomende huizen is beperkt doordat veel ouderen blijven wonen waar ze wonen. Over enkele decennia komen deze woningen wel beschikbaar; de babyboomers gaan langzamerhand de woningmarkt verlaten. Het lijkt dan ook verstandig om bij nieuwbouw andersoortige woningen te gaan bouwen: minder voor gezinnen en meer voor stellen en alleenstaanden.

18

pbl.n

l

Den Haag

Zoetermeer

Boskoop

Heden Toekomst

36% 52%

5% 6%

22%

68%

5% 6%

17%58%

9%

16%

32%47%

9%11%

19%

71%

4% 6%

16%

69%

5% 10%

2012

2012 2040

2040

2012 20400 2 4 5245

miljoen




Heden2012

Toekomst2040


7,5 miljoen

8,5 miljoen



Paren/gezinnen











34

pbl.n

l

Den Haag

Zoetermeer

Boskoop

Heden Toekomst

36% 52%

5% 6%

22%

68%

5% 6%

17%58%

9%

16%

32%47%

9%11%

19%

71%

4% 6%

16%

69%

5% 10%

2012

2012 2040

2040

2012 20400 2 4 5245

miljoen




Heden2012

Toekomst2040


7,5 miljoen

8,5 miljoen



Paren/gezinnen











34

pbl.n

lHeden Toekomst

Oudere paren met ‘uitgevlogen’ kinderen zijn honkvast en blijven nog lang leven

Jongeren betrekken appartementen,maar stromen amper doornaar eengezinswoningen

Hoogbejaarde mensen overlijden waardoor hun

woning vrijkomt voor gezinnen

Jonge gezinnen kunnen amper doorstromen naar grotere woningen

Jongeren stromen snel door naar eengezinswoningen en dit kan leiden tot leegstand

Doorstroming van jonge gezinnen naar (vrijgekomen) grotere woningen

VAN KRAPPE NAAR RUIME WONINGMARKT

De meeste mensen verhuizen gedurende hun leven een aantal keer. Wanneer jong eren het ouderlijk huis verlaten, gaan ze vaak eerst op kamers. Sommigen betrekken meteen een zelfstandige woning, maar de meesten verhuizen wanneer ze in de twintig of dertig zijn naar een groter appartement of eengezinswoning – huur of koop. Het krijgen van (meer) kinderen is vaak een reden om nog een keer te verhuizen naar een groter huis of groenere woonomgeving. Op oudere leeftijd zijn de meeste mensen vrij honkvast en minder geneigd te verhuizen.Verhuizingen zijn uiteraard alleen mogelijk als er een woning vrij is. En het vrijkomen van bestaande woningen vereist dat die bewoners eerst vertrekken naar een andere woning. Voor de doorstroming van de huidige bewoners en toetreding van starters betekent dit dat er extra woningen moeten worden toegevoegd aan de woningvoorraad. De woningvoorraad wordt nu jaarlijks maar mondjesmaat (rond 1 procent) uitgebreid met nieuwbouw. Woningen komen ook beschikbaar wanneer de laatste bewoner(s) naar het buitenland of naar een zorginstelling verhuizen of dat de laatste bewoner komt te overlijden.

In de komende decennia neemt het aantal ouderen op de woningmarkt toe; de histo-risch grote babyboomgeneratie gaat dan met pensioen. Op de korte termijn leidt het grotere aantal ouderen tot een toe nemende ‘verstopping’ van de woningmarkt. De ouderen verhuizen immers niet zo snel en hun woningen komen voorlopig nog niet vrij voor een ander huishouden. Vooral in regio’s waar de druk op de woningmarkt hoog is, kan het voor starters daardoor lastig zijn een woning te vinden.Op de lange termijn komt er juist een groot aantal woningen vrij. De babyboomers passeren vanaf 2030 de 80-jarige leeftijd; een deel van hen komt dan spoedig te

overlijden, en een deel verhuist naar een zorginstelling. Het aantal koopwoningen dat hierdoor vrij komt loopt rond 2030 op naar circa 50.000 woningen, wat meer is dan de huidige nieuwbouwproductie (in 2013 rond 40.000 woningen).De woningmarkt verschilt overigens sterk per regio. In de krimpgebieden wonen nu al relatief veel ouderen en is de woningmarkt al vrij ontspannen. In de toekomst komen hier nog meer woningen vrij door de toenemende uitstroom van ouderen. In combinatie met een dalend aantal

huishoudens kan het steeds moeilijker worden een woning verkocht of verhuurd te krijgen en dit kan leiden tot meer leegstand. In de Randstad, en dan vooral in de steden, is de woningmarkt nu nog gespannen. Hier leidt de toenemende uitstroom van ouderen tot een meer evenwichtige verhouding tussen vraag en aanbod op de woningmarkt.

44

pbl.n

l

Heden ToekomstOudere paren met ‘uitgevlogen’ kinderen zijn honkvast en blijven nog lang leven












44

pbl.nl

Heden ToekomstOudere paren met ‘uitgevlogen’ kinderen zijn honkvast en blijven nog lang leven












44

pbl.nl

KLEINE HUIS-HOUDENS, HOGE ENERGIEKOSTEN

35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Jonger dan 35 jaar




35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Alle lee�ijden

Jonger dan 35 jaar

35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Jonger dan 35 jaar




35 – 64 jaar

65 jaar of ouder

Alle lee�ijden

Jonger dan 35 jaar

per huishouden per persoon

Per huishouden zijn de energiekosten het hoogst bij gezinnen met kinderen …

… per persoon zijn die het hoogst bij alleenstaanden

100 euro energie-uitgaven in 2012

dat betekentper persoon

Heden Toekomst2012 2040

In Nederland neemt het aantal eenpersoonhuishoudens met bijna 900.000 toe ...



200.000100.000 300.000 400.000huishoudens

0

Jonger dan 35 jaar

65-plus35 – 64 jaar

...en dan vooral bij de 65-plussers in de Randstad

Randstad

Noord-Nederland

Zuid-Nederland

Oost-Nederland

− +

Steeds meer Nederlanders wonen alleen, en het aantal alleen-staanden neemt in de toekomst vooral onder 65-plussers nog verder toe. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor het energieverbruik en de -kosten. Hoewel een huishouden dat bestaat uit een stel of een gezin meer kwijt is aan de energierekening dan een eenpersoons-huishouden (een alleenstaande), liggen de uitgaven per persoon juist hoger bij alleenstaanden. Een alleenstaande kan de kosten immers niet delen, terwijl een huis wel verwarmd moet worden; ongeacht of er één of meer personen wonen. Niet alleen het type huishouden, ook de leeftijd van de bewoner(s) beïnvloedt de energierekening. Zo geven ouderen per persoon meer uit aan energie. Ze zijn vaker thuis omdat ze gestopt zijn met werken, en stoken het huis dan gerieflijk warm. Ze gebruiken mogelijk wel wat minder elektrische apparaten, maar dit weegt niet op tegen de verwarmingskosten.

In de toekomst gaat naast het huishoudens-type en de leeftijd van de bewoners ook het type woning een grotere rol spelen in het energieverbruik. Veel gezinnen wonen nu in ruime eengezinswoningen. Wanneer de kinderen de deur uit zijn blijven de ouders vaak in dat ruime huis wonen, ook als ze op leeftijd raken. Hun energieverbruik is dan relatief hoog. Niet alleen omdat ze een groot huis moeten verwarmen, maar ook omdat ze als ze zijn gepensioneerd vaker thuis zijn en toekomstige ouderen waarschijnlijk meer apparaten gebruiken dan de ouderen van nu. Daar komt bij dat tot dusver blijkt

dat ouderen minder geneigd zijn nog grootschalige ingrepen aan de woning te verrichten, terwijl jong eren de recent betrokken woning vaak wel moderniseren en het energiezuiniger maken. Vooral in de Randstad zal het gecombineerde effect van een groeiend aantal alleenstaanden en meer ouderen op het energieverbruik groot zijn. Er zullen 1 miljoen huishoudens bijkomen in Nederland en het leeuwendeel hiervan bestaat uit alleenstaande 65-plussers; hiervan zal veruit het merendeel in de Randstad wonen.

46

pbl.n

l

7.445

Bauteilkatalog

Version März 2014

Holz100 Standardwände

HolzartenElement: Fichte / Tanne / Kiefer / Lärche Verbindungsmittel: Hartholz

Die Thoma Holz100 Standard Elemente bestehen aus Brettschichten, welche innen und außen kreuz-weise verlegt sind (horizontal, vertikal und diagonal) und mit einem stehenden Kern bzw. Ober und Untergurt von 40 bis 80 mm mittels im Raster versetzter Buchendübel (ca. d = 20 mm) verbunden werden.

Die Außenwände werden werkseitig mit einer Lage Windpapier, welches unverletzbar zwischen zwei Brettlagen gelegt wird, versehen. Die mechanisch verdichteten und staub-trockenen Hartholzdübel werden hydraulisch eingepresst, dabei befeuchtet, nehmen zusätzliche Umgebungsfeuchte auf und quellen dann unlösbar in das umgebende Holz.

Auf Kunstharzverleimungen und Nagelungen wird verzichtet, sodass eine massive Holzwand (bis zu einer Größe von 3 x 8 m und einer Stärke von bis zu 40 cm) entsteht, welche nichts anderes enthält als Holz in seiner reinsten Form.

1.1 Wandsysteme H100 - W

System Holz100

Bauteilkatalog

10. HOLZ 100 HAUS (30 YEARS)• Produce the entire building out of 100% wood• Reduce the carbon emissions by designing a carbon negative building• Entire building is demountable and reusable(Thoma, 2014)

2035 PROOF• Trees release oxygen and withdraw carbon from the atmosphere. When the tree is cut, the timber used as a building material sequesters carbon in the building. When the lifespan of the building is over, the timber can be reused in other buildings or products. After that, the woodwill be burned which releases the carbon. The heat produced can be used. Because of this lifecycle, wood is a perfect choice to get a carbon negative building.

36

Bauteilkatalog

Version März 2014

05.01 Ausführung 17cm Holz 100 Wand mit 12cm Holzfaserdämmung

5. Detailvorschläge

Sichtbeschreibung

1 Holz 100 Außenwand 17 cm2 Holzweichfaserdämmung, mind. 3 cm Stock Überdämmung 3 Montageschwelle4 Holzfenster5 Ökologisches Material für die Winddichtheit6 Leibungsbrett (in den Fensterstock gefalzt)7 Brüstungsbrett (in den Fensterstock gefalzt)8 Holz100 Decke

Horizonalschnitt

Vertikalschnitt

7.45

11. GREENHOUSE VILLAGE (300 YEARS)• Create self-sustaining village: close cycles of water, warmth, electricty, food and waste.• 2 ha of greenhouses provides heat for 8 ha of dwellings (200 houses)• 8 ha of greenhouses provides heat for 8 ha of dwellings (200 houses)• Concept Kristinsson for the Netherlands nowadays, change it for 30/300 years.(Kristinsson, 2012; Solar Phileas, 2014).

7.46

12. PLANT-E TECHNOLOGY (30 YEARS)• Produce renewable and sustainable electricity out of growing plants• Plants keep growing and are not affected by the technology in any way• Use plants that are living in any kind of wetland situation• Technology invented at the University of Wageningen(Plant-E, 2015)

TECHNOLOGYPlants produce organic matter. Half of that organic matter is transported to the soil, where bacteria break it down. In this process electrons and protons are produced as waste products. The electrons can be harvested via carbon electrodes in the soil.

IMPLEMENTATION• Green roofs• Urban wetlands• Existing ricefields• Polluted waterareas

GREEN ELECTRICITY ROOFS• Generate enough electricity to power half of the household• Waterinfiltration in the green roofs• Insulation of the building• Green, clean and affordable

7.47

13. PHOTOSYNTHETIC ENERGY CONVERSION (300 YEARS)• Harvest electricity directly from photosynthetic plants• Redirect and capture electrons made during the photosynthesis of a plant• Technology invented at the University of Georgia

TECHNOLOGY 2013Researchers of the University of Georgia have developed a way to “interrupt” photosynthesis and redirect the electrons before they are used to make sugars.

The technology involves separating out structures in the plant cell called thylakoids, which are responsible for capturing and storing energy from sunlight. Researchers manipulate the proteins contained in the thylakoids, interrupting the pathway along which electrons flow.

These modified thylakoids are then immobilized on a specially designed backing of carbon nanotubes, cylindrical structures that are nearly 50,000 times finer than a human hair. The nanotubes act as an electrical conductor, capturing the electrons from the plant material and sending them along a wire.(PUBS, 2013)

TECHNOLOGY 2015Photosynthesis can be manipulated for electricity generation in an electrochemical cell. The process can be used to generate clean power with only water and sunlight as raw materials.

The researcher Narendran Sekar found that the use of live cells (cyanobacteria) is preferable over isolated photosystems or thylakoids. The raw materials for the photosynthesis are solar energy, CO2 and H2O and the products are reduced carbon compounds and O2. The reduced carbon compounds serves as a source of biofuel. The electrons of the photosynthetic electron transfer chain are harvested for either the production of electricity in the photo-bioelectrochemical cell or the production of hydrogen with the help of hydrogenases or nitrogenases. The photosynthetic organisms can also be used as a source of oxygen in the photo-bioelectrochemical cathode.(Sciencedirect, 2015)

IMPLEMENTATION• Near future: usage for low-power equipment such as remote sensors and portable electronic equipments

• Future: electricity production more efficient and even more renewable then pv-panels

QUESTIONMARKS• What happens with the plants when the photosynthesis is interrupted? After what timeperiode do you have to replace the plants and use new ones?• The stability of photosynthetic machineries used must be improved greatly for real applications.

7.48

14. ECOCAPSULE NICE ARCHITECTS (300 YEARS)• Ecocapsule is a portable house offering an unmatched dwelling experience. With its immense off-grid life span, worldwide portability and flexibility it is suitable for a wide range of applications: from an independent research station or a tourist lodge to an emergency housing or a humanitarian-action unit.• Ecocapsule is a low-energy house packed into a compact form. It merges an energy efficient shape, compact volume and off-grid capabilities with the luxuries of a warm bed, running water and a hot meal. (Landarchs, 2015; Nice Architects, n.d.)

LOCATION

3 MONTHS


7

7.49

REPORT TEXTBritish Beekeepers Association. (2007). Bees and people. Received on May 20th, 2015, from http://www.bbka.org.uk/learn/general_information/bees_and_peopleCrommentuijn, L.E.M. (2002). RIVM rapport Regionaal en lokaal - Uitwerking voor SceNe; een kwartet ruimtelijke Scenario’s voor Nederland. Bilthoven: RIVM.Planbureau voor de Leefomgeving. (2014). De Nederlandse bevolking in beeld. Amersfoort: Drukkerij Wilco. Vitens. (2013). Waterverbruik. Received on April 22th, 2015 from www.vitens.nl/vragen/Paginas/Wetenswaardigheden-Hoeveel-water-verbruiken-we-per-dag.aspxVlinderstichting. (2015). Vlinderstichting idylles. Received on May 16th, 2015, from http://www.vlinderstichting.nl/idylle/idyllesYanovshtchinsky, V., Huijbers, K., Blokland, E., & Van den Dobbelsteen, A. (2012). Architectuur als klimaatmachine - Handboek voor duurzaam comfort zonder stekker. Zeist: SUN.

APPENDIX TEXT AND IMAGES

1. ATTRACT BEES:British Beekeepers Association. (2007). Bees and people. Received on May 20th, 2015, from http://www.bbka.org.uk/learn/general_information/bees_and_peopleBusinessinsider. (2013). The world without honey bees. Received on May 16th, 2015, from http://www.businessinsider.com/the-world-without-honeybees-2013-6?IR=T Gardener’s World. (2015). Plants for bees. Received on May 16th, 2015, from http://www.gardenersworld.com/plants/features/wildlife/plants-for-bees/1107.htmlPRNewswire. (2013). What a grocery store looks like without bees. Received on May 16th, 2015, from http://www.businessinsider.com/the-world-without-honeybees-2013-6?IR=T

2. IDYLLE.British Beekeepers Association. (2007). Bees and people. Received on May 20th, 2015, from http://www.bbka.org.uk/learn/general_information/bees_and_peopleBushfarms. (2007). Hives on one acre. Received on May 20th, 2015, from http://www.bushfarms.com/beesfaqs.htm#howmanyhivesoneacreVlinderstichting. (2015). Vlinderstichting idylles. Received on May 16th, 2015, from http://www.vlinderstichting.nl/idylle/idyllesWildebijen. (2003). Hulp voor bijen. Received on May 18th, 2015, from http://www.wildebijen.nl/hulpvoorbijen.html

3. NATURE PLAYVan den Boogaard, J., Lobst, S., Schuster,M., Vaandrager,L., Borgharts, S., Custers,M., Haubenhofer,D., & Odink, J. (2009). Speelnatuur in de stad - Hoe maak je dat?. Utrecht: Jan van Arkel.Urban Green Blue Grids. (n.d.) Nature for playing. Received on May 25th, 2015, from http://www.urbangreenbluegrids.com/measures/nature-for-playing/

4. SPEELDERNIS ROTTERDAMVan den Boogaard, J., Lobst, S., Schuster,M., Vaandrager,L., Borgharts, S., Custers,M., Haubenhofer,D., & Odink, J. (2009). Speelnatuur in de stad - Hoe maak je dat?. Utrecht: Jan van Arkel.

5. COMMUNAL KITCHEN GARDENNienoord, A.W. (2014). Creating a sustainable living environment - Integrating urban farming in existing urban areas in the Netherlands. Delft: Technical Uversity of Delft.

6. HORTICULTURAL THERAPYAmerican Horticultural Therapy Association. (2015). Advancing the practice of horticulture as therapy. Received on May 10th, 2015, from http://ahta.org/

7. ECOLOGICAL ZONEEcologieplan Delft. (2004). Een groen netwerk - de groene aders van Delft. Delft: Gemeente Delft.

8. FARMPARCKDe Correspondent. (2015). De ultieme utopie. Received on June 6th, 2015, from https://decorrespondent.nl/2909/Samen-tuinieren-koken-eten-en-lachen-dat-is-de-ultieme- utopie/221555572172-8f222fe7 Parckdesign. (2014). Farmparck. Received on June 6th, 2015, from http://www.parckdesign.be/nl/content/farmparck

9. POPULATION NL 2040Planbureau voor de Leefomgeving. (2014). De Nederlandse bevolking in beeld. Amersfoort: Drukkerij WIlco.

10. HOLZ100 HAUSThoma. (2014). Bauteilkatalog - Holz100 System.

11. GREENHOUSE VILLAGEKristinsson, J. (2012). Integrated Sustainable Design. Delft: Delftdigitalpress.Solar Phileas. (2014). Context Solar Decathlon. Received on May 28th, 2015, from http://www.solarphileas.com/context-2/

12. PLANT-E TECHNOLOGYPlant-E. (2015). Plant-E Technology. Received at May 28th, 2015, from http://plant-e.com/technology.html

13. PHOTOSYNTHETIC ENERGY CONVERSIONPUBS. (2013). Photosynthetic energy conversion. Received at May 28th, 2015, from http://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2013/ee/c3ee40634b#!divAbstractSciencedirect. (2015). Recent advances in photosynthetic energy conversion. Received at May 28th, 2015, from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1389556714000409 2015

14. ECOCAPSULE NICE ARCHITECTSNice Architects. (n.d.) Ecocapsule - dwelling with the spirit of freedom. Received at June 3th, 2015, from http://www.ecocapsule.sk/Landarchs. (2015). The ecocapsule will make you rethink how you live. Received at June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/

REFERENCES TEXT

LOCATION

3 MONTHS


7

7.50

PAGE 7.31. Honeybees. Received on May 30th, 2015 from http://lincolnwi.co.uk/blog/campaigns/sos-for-honeybees/2. Parckdesign. (2014). Farmparck. Received on June 6th, 2015, from www.parckdesign.be/nl/content/farmparck3. Landarchs. (2015). The ecocapsule. Received on June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/4. Groendichterbij. (n.d.) Dommelbind. Received on May 12th, 2015, from www.groendichterbij.nl/dommelbimd5. Urban Green Blue Grids. (2011). Autarkic Boat OpMaat. Received on June 3th, 2015 from www.urbangreenbluegrids.com/water/decentralised-treatment/

PAGE 7.51. Plant a tree. Received on June 13th, 2015 from https://medaumaluz.wordpress.com/tag/campanha/2. InHabitat. (2014). Eggertsson’s MILU Pavilion. Received on June 16th, 2015 from http://todayeco.com/fashion/pages/31194577-rintala-eggertsson-architects-spectacular-wood-pavilion33. Honeybees. Received on May 30th, 2015 from http://lincolnwi.co.uk/blog/campaigns/sos-for-honeybees/4. Own photograph. (2015). Bee. 5. The Telegraph. (2012). Apple day events. Received on June 13th, 2015 from www.telegraph.co.uk/gardening/9610024/Apple-Day-events-2012-Where-to-go-picking.html

PAGE 7.71-5. Garderner’s World. (2011). Plants for bees. Received on May 16th, 2015, from www.gardenersworld.com/plants/features/wildlife/plants-for-bees/1107.html

PAGE 7.91. Imkervereniging Mergelland. (n.d.). Beepavilion. Received on May 27th, 2015 from www.imker-mergelland.nl/2. Parckdesign. (2014). Farmparck. Received on June 6th, 2015, from www.parckdesign.be/nl/content/farmparck3. Bijenhotel. Received on June 12th, 2015 from http://hobby.blogo.nl/2014/07/08/bijenhotel-zelf-maken/4. Appletree. Received on June 5th, 2015 from https://rockydale.wordpress.com/tag/allium/5. Cherrytree. Received on June 5th, 2015 from http://nargil.ir/plant/houseplants.aspx?pid=1939

PAGE 7.101. Honeybees. Received on May 30th, 2015 from http://lincolnwi.co.uk/blog/campaigns/sos-for-honeybees/2. Frameweb. (2015). Glasshouse. Received on June 17th, 2015, from www.frameweb.com/news/out-now-613. Own photograph. (2015). Speeldernis Rotterdam.4. Helmsley Walled Garden. (2015). Horticultural Therapy. Received on May 16th, 2015, from http://www.helmsleywalledgarden.org.uk/horticultural-therapy/5. Wenlock Herb Garden. Received on May 16th, 2015, from https://wowga.wordpress.com/2011/06/12/open-garden-squares-wenlock-herb-garden/

PAGE 7.141. Planbureau voor de Leefomgeving. (2014). De Nederlandse bevolking in beeld. Amersfoort: Drukkerij WIlco.

PAGE 7.151. Parckdesign. (2014). Farmparck. Received on June 6th, 2015, from www.parckdesign.be/nl/content/farmparck 2. Center for Health, Environment & Justice. (2013). Communal Garden. Received on May 16th, 2015, from http://chej.org/2013/07/hunger-and-failing-grades-the-effects-of-food-deserts-on-impoverished-youth/3. Horticultural Therapy. Received on May 29th, 2015 from www.gardeningleave.org/index.php/gardens/media-pack/

PAGE 7.181. Lignatur AG. (2003). Handbuch Lignatur. Waldstatt.2. Plant-E. (2015). Plant-E Technology. Received on May 28th, 2015, from http://plant-e.com/technology.html3. Irci. (2013). Solar Collector. Received on June 11th, 2015 from www.ircispa.com/wp-content/uploads/2013/09/ Scheda_Prodotto_Impianto_SOLARE-TERMICO_IRCISpA_Rev01_21-10-2013.pdf4. Green Roof Technology. (2013). Green roofs and pv-panels. Received on June 11th, 2015 from www.greenrooftechnology.com/green-roof-blog/green-roof-professional-celebration5. TGM. (2012). Wooden curtain walls. Received on June 11th, 2015 from http://www.tgm.nl/nl/hv606. Claytech. (2015). Stamped earth. Received on June 11th, 2015, from www.claytec.nl/producten/bouwstoffen/stampleem-en-leemstenen.html7. Floorheating. Received from on June 11th, 2015 from www.alfredscherrer.ch/heizung/heizungsisnstallationen8. Thoma. (2014). Bauteilkatalog - Holz100 System.

PAGE 7.211. Honeybees. Received on May 30th, 2015 from http://lincolnwi.co.uk/blog/campaigns/sos-for-honeybees/2. Parckdesign. (2014). Farmparck. Received on June 6th, 2015, from www.parckdesign.be/nl/content/farmparck3. Landarchs. (2015). The ecocapsule. Received at June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/4. Own picture. (2015). Section 300 years.5. Solar Phileas. (2014). Solar Decathlon. Received on May 28th, 2015, from www.solarphileas.com/context-2/

PAGE 7.231. Amphibious car. Received on June 15th, 2015 from http://fivka.pl/2015/02/samochody-po-przerobkach/2. Wikipedia. (n.d.). Watersnood van 1853. Received on June 15th, 2015 from https://nl.wikipedia.org/wiki/Watersnood_van_19533. Landarchs. (2015). The ecocapsule. Received at June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/4. Own picture. (2015). Section 300 years.5. Bartolacci, J. (2013). Boathouse. Received on May 27th, 2015 from http://architizer.com/blog/boat-houses/

PAGE 7.271. Amazon. (2013). Headquarter Seatlle. Received on June 15th, 2015, from www.architectura.be/nl/ newsdetail.asp?id_tekst=4953&content=Amazon%20plant%20futuristisch%20hoofdkwartier%20in%20Seattle2. The Guardian. (2009). Eden Project. Received on June 15th, 2015, from www.theguardian.com/environment/2009/jun/01/eden-project-geothermal-energy3-4. Landarchs. (2015). The ecocapsule. Received on June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/

PAGE 7.281-2. Landarchs. (2015). The ecocapsule. Received at June 3th, 2015, from http://landarchs.com/the-ecocapsule-will-make-you-rethink-how-you-live/

REFERENCE IMAGES

sustainable design - time based (tido)

Documents