testi geografiasi
TRANSCRIPT
20102010instruqcia
Tqvens winaSea sagamocdo testis bukleti da am testis pasuxebis furceli.
gaiTvaliswineT, gaswordeba mxolod pasuxebis furceli!
pasuxebis furclis gakecva dauSvebelia!
yuradRebiT gaecaniT testis yoveli davalebis instruqcias, kargad
gaiazreT TiToeuli davalebis moTxovna da Semdeg daiwyeT muSaoba. pasuxebi
unda CaweroT pasuxebis furclis Sesabamis adgilze. pasuxebis furcelSi ar
SeiZleba gakeTdes zedmeti saxis minawerebi (saxeli, gvari an raime saxis sxva
aRniSvna). naSromebi, romelSic iqneba msgavsi saxis aRniSvnebi, ar gaswordeba.
wereT garkveviT da imyofineT pasuxebisTvis gankuTvnili adgilebi.
davalebaSi - «arCeviTboloiani kiTxva» - Tqvens mier arCeuli pasuxis
sworad moniSvnis erTaderTi gza saTanado ujraSi X niSnis dasmaa. arc erTi
sxva aRniSvna – horizontaluri Tu vertikaluri xazebi, Semoxazva da a.S.
eleqtronuli programis mier ar aRiqmeba; Tu gsurT pasuxebis furcelze
moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad gaaferadeT ujra, romelSic dasviT
X niSani, da Semdeg moniSneT pasuxis axali varianti (dasviT X niSani axal
ujraSi). SeuZlebelia xelmeored airCioT is pasuxi, romelic gadaasworeT.
sxva tipis davalebebSi Secdoma aucileblad unda gadaxazoT da zemoT
daaweroT swori pasuxi. yovel SekiTxvas gaeciT konkretuli da amomwuravi
pasuxi.
gaiTvaliswineT, testis buklets Tan axlavs rukebi, romelTa gamoyeneba
SegiZliaT sxvadasxva davalebis Sesrulebis dros.
testze samuSaod abiturients eZleva 3 saaTi. Savi samuSaosaTvis
SegiZliaT gamoiyenoT testSi arsebuli carieli adgilebi.
gisurvebT warmatebas!
testi geografiaSitesti geografiaSi
1
I – arCeviTboloiani kiTxva
instruqcia
TiToeul kiTxvaze mocemulia oTxi an xuTi savaraudo pasuxi. maTgan mxolod
erTia swori. pasuxebis furcelSi unda gadaxazoT arCeuli pasuxis Sesabamisi ujra.
TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
(1) 1. ra ewodeba meTods, romlis saSualebiTac xorcieldeba sivrceSi ganlagebuli
geografiuli monacemebis mopoveba-Sekreba, Senaxva da kompiuteruli analizi?
a. sociologiuri
b. geosainformacio
g. SedarebiTi
d. aerokosmosuri
(1) 2. romel saukuneebSi iyo saqarTvelos teritoriis farTobi yvelaze didi (daaxl.
145 aTasi kv.km)?
a. IX_X ss.
b. XII_XIII ss.
g. XV_XVI ss.
d. XIX_XX ss.
(1) 3. romeli bunebriv-katastrofuli movlena ukavSirdeba dedamiwis garegani
(egzogenuri) Zalebis moqmedebas?
a. mewyeri
b. miwisZvra
g. cunami
d. vulkanizmi
e. magmatizmi
(1) 4. saqarTvelos romel mdinares axasiaTebs Rvarcofuli movlenebi?
a. qsans
b. fsous
g. durujs
d. Sareulas
2
(1) 5. romeli qveyana ar Sedis gaerTianebuli samefos SemadgenlobaSi?
a. uelsi
b. inglisi
g. irlandia
d. Sotlandia
(1) 6. romeli evropuli qveyana gamoirCeva navTobis mniSvnelovani maragiT?
a. norvegia
b. germania
g. italia
d. safrangeTi
e. espaneTi
(1) 7. geografiis romeli mimarTulebis Semadgeneli nawilebia: ekonomikuri geografia,
socialuri geografia, mosaxleobis geografia, politikuri geografia?
a. sabunebismetyvelo
b. geodeziuri
g. kartografiuli
d. sazogadoebrivi
(1) 8. romeli mdinare warmoadgens evropis satransporto arterias?
a. sena
b. Temza
g. volga
d. luara
e. dunai
(1) 9. saqarTvelos romel raionSi gvxvdeba Cais plantaciebi?
a. gori
b. tyibuli
g. gurjaani
d. walka
3
(1) 10. saqarTvelos romel regionSia ganviTarebuli metalurgiuli warmoeba?
a. guriaSi
b. qvemo qarTlSi
g. aWaraSi
d. samegreloSi
e. kaxeTSi
(1) 11. saqarTvelos romel samxareo erTeulebs ar
a. mcxeTa-mTianeTs
esazRvreba CrdiloeT oseTis
avtonomiuri respublika?
b. Sida qarTls
g. raWa-leCxums da qvemo svaneTs
d. samegrelo-zemo svaneTs
(1) 12. romeli ar
a. sparseTis yure
miekuTvneba navTobmompovebel regions?
b. gvineis yure
g. karibis zRva
d. arabeTis zRva
(1) 13. romeli saxelmwifos politikuri hegemoniis periodi iyo msoflios politikuri
rukis formirebis axali periodis bolos (XIX s-dan I msoflio omamde)?
a. portugaliis
b. aSS-is
g. espaneTis
d. gaerTianebuli samefos
e. safrangeTis
(1) 14. romeli geografiuli obieqti ar miekuTvneba kavkasias?
a. eruSeTis mTianeTi
b. lenqoranis dablobi
g. eldaris dablobi
d. yubanispira dablobi
e. lazistanis qedi
4
II _ mocemuli pirobis Tanaxmad dalageba
instruqcia
davalebaSi mocemuli CamonaTvalidan Tavdapirvelad SearCieT 3 an 4 geografiuli
obieqti, Semdeg ki daalageT miTiTebuli principis (magaliTad, aRmosavleTidan
dasavleTisken) Tanaxmad. pasuxebi CawereT pasuxebis furcelSi mocemul cxrilSi,
geografiuli obieqtis saxelwodebis Sesabamisi cifris meSveobiT. TiToeuli davaleba
maqsimum 2 quliT fasdeba.
(2) 15. eqvsidan SearCieT dasavleT saqarTveloSi mdebare oTxi orografiuli erTeuli
da daalageT isini CrdiloeTidan samxreTis mimarTulebiT:
1. mesxeTis qedi
2. kodoris qedi
3. raWis qvabuli
4. qvemo qarTlis vake
5. leCxumis qedi
6. Siraqis vake
(2) 16. Tqveni amocanaa tvirTi gemiT germaniidan Sav zRvamde CaitanoT. xuTidan
amoarCieT is sami qalaqi, romelsac Tqven gaivliT am marSrutze da daalageT isini
marSrutis Sesabamisad (dasavleTidan aRmosavleTisken):
1. budapeSti
2. bratislava
3. belgradi
4. vena
5. miunxeni
5
III _ mravalwertilis Sevseba
instruqcia
teqstSi gamotovebuli sityvebis an TariRebis nacvlad CawereT swori pasuxebi.
TiToeuli gamotovebuli adgili danomrilia (1, 2, 3, 4). pasuxebis furcelSi 1-iT
danomril adgilze Caiwereba is pasuxi, romelsac teqstSi 1-iT aRniSnul gamotovebul
adgilze CawerdiT da a.S. TiToeuli swori pasuxi 1 quliT fasdeba.
davalebisMmaqsimaluri qulaa 4.
(3) 17. saqarTvelos (1). . . . . . . . . saxelmwifo departamentis 2002 wlis mosaxleobis
sayovelTao (2) . . . . . . . . monacemebis mixedviT, saqarTveloSi daibada 48,8 aTasi da
gardaicvala 47,4 aTsi kaci. am monacemebze dayrdnobiT vaskvniT, rom mosaxleobis (3) . .
. . . . . . . . maCvenebelma mxolod 1,4 aTasi kaci Seadgina.
statistika, meqanikuri moZraoba, dinamika, iusticia, reestri, aRwarmoeba,
aRwera, bunebrivi moZraoba, qanqariseburi moZraoba.
(4) 18. saqarTvelo msoflioSi (1) . . . . . . . TvalsazrisiT erT-erTi yvelaze
mravalferovani qveyanaa. Cvens qveyanaSi 44 daculi teritoriaa, romelTagan 14
nakrZalis, xolo 8 erovnuli parkis statuss atarebs. daculi teritoriebis saerTo
farTobi daaxloebiT 4800 kv.km-is tolia da saqarTvelos teritoriis (2) . . . . . . .
Seadgens. saqarTvelos teritoriaze uZvelesia (3) . . . . . . . nakrZali, romelic (4) . . . . .
wels daarsda.
5.9%, landSafturi, riwis, 1892, biologiuri, 7,9%,
saTafliis, 1902, geologiuri, 6,9%, lagodexis, 1912.
6
IV - Sesabamisobebis povna
instruqcia
daadgineT Sesabamisoba TiToeuli kiTxvis or svetSi mocemul informacias Soris.
pasuxebi unda CaweroT pasuxebis furcelSi ganTavsebul cxrilSi (X niSani unda dasvaT
swori pasuxis adgilas. mag.: `A~ da `5~-is gadakveTaze). TiToeuli davaleba maqsimum 4
quliT fasdeba.
(4) 19. qveynebis konturebs SeusabameT saxelmwifos saxelwodebebi:
qveynebis konturebi
saxelmwifoebi
1. madagaskari
2. papua-axali gvinea
3. Sri-lanka (ceiloni)
4. haiti
5. kuba
6. axali zelandia
7
(4) 20. daadgineT Sesabamisoba bunebriv pirobebs, resursebs da saqarTvelos
samxareo erTeulebs Soris:
bunebrivi pirobebi da resursebi:
A. am mxareSi mdebareobs eldarisa da Siraqis vake-dablobebi, sasargeblo
wiaRiseulidan moipoveben navTobs (samgor-patarZeulis, mirzaanis da Siraqis
sabadoebi) da marmarilos (lopotis sabado)
B. am mxareSi mdebareobs asxis masivi da kolxeTis dablobis nawili, sasargeblo
wiaRiseulidan moipoveben dariSxans (canis sabado) da torfs (fiCora-
paliastomis midamoebSi)
C. am mxareSi mdebareobs xvamlis masivi da md. cxeniswylis zemo welis xeoba,
sasargeblo wiaRiseulidan moipoveba bariti (Cordis sabado) da dariSxani
(luxunis sabado)
D. am mxareSi mdebareobs eruSeTis mTianeTi da axalqalaqis plato, sasargeblo
wiaRiseulidan moipoveben andezits (bakurianis sabado) da aqats (abasTumnis
midamoebSi)
samxareo erTeulebi:
1. qvemo qarTli
2. samcxe-javaxeTi
3. samegrelo-zemo svaneTi
4. kaxeTi
5. mcxeTa-mTianeTi
6. raWa-leCxumi da qvemo svaneTi
8
(4) 21. daadgineT Sesabamisoba terminebsa da maT ganmartebebs Soris:
ganmartebebi:
A. dedamiwis reliefis formebis zogadgeografiuli maxasiaTeblebis (zomebis,
simaRleebis, daxrilobebis da a.S.) aRwera-Seswavla
B. mdinari wylis mier niadagis da qanebis gadarecxva
C. zedapiruli da miwisqveSa wylebis meSveobiT, wyalSi advilad xsnadi qanebis
gamorecxvis Sedegad warmoqmnili reliefis formebi
D. zRvis, tbis an wyalsacavis talRebis mier napiris ngreva. amis Sedegad,
sanapiroze iqmneba terasa da beqi (kalTa)
terminebi:
1. abrazia
2. karstuli
3. erozia
4. orografia
5. hidrografia
6. glacialuri
(4) 22. daadgineT Sesabamisoba msoflios regionebsa da maTSi mdebare qalaqebs Soris:
msoflios regioni: qalaqi:
A. CrdiloeT amerika 1. monreali
B. CrdiloeT evropa (skandinavia) 2. karakasi
C. laTinuri amerika 3. briuseli
D. dasavleT evropa (beniluqsi) 4. dublini
5. reikiaviki
6. varSava
9
V _ rukaze Secdomis aRmoCena da misi gasworeba davalebaSi mocemulia konturuli ruka, romelzec garkveuli informacia SecdomiTaa datanili. ipoveT rukaze daSvebuli
Secdomebi da gamoasworeT isini. swordeba rogorc Secdoma, ise misi gamosworebuli varianti. pasuxebi CawereT pasuxebis furcelSi
mocemul cxrilSi. davalebis maqsimaluri qulaa 6.
(6) 23. ipoveT saqarTvelos konturul rukaze daSvebuli 3 (sami) Secdoma da gamoasworeT isini.
10
(6) 24. ipoveT msoflios konturul rukaze daSvebuli 3 (sami) Secdoma da gamoasworeT isini.
11
VI _ topografiuli rukis analizi
instruqcia
yuradRebiT SeiswavleT mocemuli topografiuli ruka. rukis legendis
gamoyenebiT, upasuxeT dasmul kiTxvebs. pasuxebi CawereT pasuxebis furcelSi gamoyofil
adgilas. davalebisMmaqsimaluri qulaa 11.
(11) 25. yuradRebiT SeiswavleT topografiuli ruka da upasuxeT kiTxvebs.
(1) 25.1. romeli mdinare Caedineba islisebr-lerwmiani mcenareulobiT dafarul
Zneladgasaval WaobSi?
a. qcia
b. po
g. Zana
d. Tori
e. xrami
(1) 25.2 ra mimarTulebiT mdebareobs boyvis dasaxleba wromis sasoflo sabWos
teritoriaze mdebare tboridan?
(2) 25.3. gamoCndeba Tu ara md. xramis SesarTavidan ZerianTa tyis piras mdebare
meteosadguri? pasuxi daasabuTeT.
(2) 25.4. topografiul rukaze datanil romel mdinareebze mdebareobs wylis wisqvilebi?
(2) 25.5. gamdinaria Tu gaudinari Savi tba? daasabuTeT.
(3) 25.6. rukaze datanili romeli adgilisTvis aris damaxasiaTebeli Zlieri qarebi? ra
mimarTulebis qaria gabatonebuli am adgilSi? daasabuTeT Tqveni varaudi.
12
13
14
VII _ informaciis transformacia
instruqcia
yuradRebiT SeiswavleT qvemoT moyvanili diagramebi da upasuxeT kiTxvebs.
pasuxebi CawereT pasuxebis furcelSi gamoyofil Sesabamis adgilze.
davalebisMmaqsimaluri qulaa 10.
(10) 26. yuradRebiT gaecaniT wrewirovan diagramebs da upasuxeT dasmul kiTxvebs.
evropisa da aziis regionis mosaxleobis asakobrivi struqturis amsaxveli
wrewirovani diagramebi:
AA A B
msoflios mTliani mosaxleobis asakobrivi struqturis
amsaxveli wrewirovani diagrama:
C
15
kiTxvebi:
(1) 26.1. romeli diagrama, A TuUB, asaxavs evropis mosaxleobis asakobriv struqturas?
(6) 26.2. daasaxeleT evropisa da aziis mosaxleobis asakobrivi struqturis
gansxvavebebis ganmsazRvreli mizezebi da maTi (am mizezebis) gamomwvevi faqtorebi
(daasaxeleT 2 mizezi da maTi ganmapirobebeli 2-2 faqtori)?
(1) 26.3. rogor axsniT, riTia gamowveuli C diagramaze asaxuli suraTi?
(2) 26.4. ratom aris, rom samive diagramaze moyvanili cifrebis jami tolia?
VIII _ geografiuli problemis analizi
instruqcia
davalebaSi mocemulia teqsti, romelSic aRwerilia geografiuli obieqti.
teqsts Tan axlavs kiTxvebi. gaaanalizeT teqstSi dasmuli problematika da upasuxeT
kiTxvebs. pasuxebi CawereT pasuxebis furcelSi gamoyofil Sesabamis adgilebze.
davalebis maqsimaluri qulaa 6.
(6) 27. yuradRebiT gaecaniT teqsts, gaaanalizeT da upasuxeT dasmul kiTxvebs.
es qalaqi mdinaris SesarTavsa da tbas Soris mdebareobs. igi Tbilisidan 312 km-
iT aris daSorebuli. misi Zveli saxelwodeba pirvelad istoriul wyaroebSi Zv.w. VIII
s-Si moixsenieba. dResdReobiT misi mosaxleoba 47 aTas kacs Seadgens. igi saqarTvelos
erT-erTi umniSvnelovanesi satransporto da samrewvelo centria.
ai, ras werda am qalaqis Tavi 1871 wels: „qalaqis adgil-mdebareobis ucudesi
mxare is aris, rom is metad dabali da Waobiania; didi wvimebisa da mdinaris
wyaldidobis dros qalaqi wyliT savsea . . . rasakvirvelia, amisTana dacemuls da
wylian adgils metad notioiani hava aqvs.
qalaqis gasaSrobad saWiroa mdinaris napiris dagubva da amaRleba, mTeli
qalaqis sivrceze didZali qviSis moyra da ruebis gayvana . . . qalaqs didi roli da
kargi sve moelis momavalSi, rkinis gza Cqara SeaerTebs mas TbilisTan, mere kaspiis
zRvasTan, Semdeg rodisme Sua aziasTan, sparseTTan da SesaZlebelia indoeTTanac.
maSin am gziT gaimarTeba didi moZraoba, misvla-mosvla da aReb-micemoba. erTi mxriT
evropasa da meore mxriT saqarTvelos, Sua azias da sparseTs Soris da qalaqs Tavisi
portiT eqneba didi mniSvneloba.“
16
kiTxvebi:
(2) 27.1. daasaxeleT teqstSi aRwerili qalaqis uZvelesi da Tanamedrove saxelwodebebi.
(2) 27.2. romel hidrografiul erTeulebs Soris aris moqceuli teqstSi moyvanili
qalaqi (daasaxeleT TiToeuli)?
(1) 27.3. daniSnulebis TvalsazrisiT, rogori tipis porti mdebareobs aRweril
qalaqSi?
(1) 27.4. ras uwodeben dRes teqstSi aRweril strategiul satransporto-savaWro
mimarTulebas, romelic am qalaqze gadis?
17
qula swori pasuxebi #
1 b 1
1 b 2
1 a 3
1 g 4
1 g 5
1 a 6
1 d 7
1 e 8
1 b 9
1 b 10
1 d 11
1 d 12
1 d 13
1 e 14
2
2, 5, 3, 1 _ 2 qula
15
2 4, 1, 3 _ 2 qula 16
3
# gamotovebuli sityvebi
1 statistikis
2 aRweris
3 bunebrivi moZraobis
17
3
# gamotovebuli sityvebi
1 landSafturi
2 6,9%-s
3 lagodexis
4 1912
18
18
qula swori pasuxebi #
4
1 2 3 4 5 6
A X
B X
C X
D X
19
4
1 2 3 4 5 6
A X
B X X
C X
D X
20
4
1 2 3 4 5 6
A X
B X
C X
D X
21
4
1 2 3 4 5 6
A X
B X
C X
D X
22
6
SecdomiTaa mocemuli unda iyos
quTaisi samtredia
xarulis qedi raWis qedi
md. yvirila md. cxeniswyali
23
19
qula swori pasuxebi #
6
SecdomiTaa mocemuli unda iyos
toresis srute basis srute
k. sumatra filipinebis k-bi
amazonis dablobi la-platis dablobi
rsfsr ruseTi/ ruseTis federacia
24
1 d 25.1
1 samxreT-aRmosavleTis/ aRmosavleTis mimarTulebiT
25.2
2
ar gamoCndeba _ 1 qula
radgan maT Soris mdebareobs 159,7 m simaRlis mTa, xolo
Tavad es obieqtebi 129,4 m (md. xramis SesarTavi) da 150 m
(meteosadguri) simaRleebze mdebareoben.
25.3
2
md. gonaze _ 1 qula
md. ioze _ 1 qula
25.4
2
Savi tba gamdinari tbaa _ 1 qula
radgan topografiul rukaze naTlad Cans, rom masSi
Caedineba mdinareebi _ qcia, po, Zana da gamoedineba md. io
_ 1 qula
25.5
20
qula swori pasuxebi #
3
ZerianTa tyis samxreT-dasavleT nawilisTvis
damaxasiaTebelia Zlieri qarebi / wromis sasoflo
sabWosa da ZerianTas tyes Soris qrian Zlieri qarebi/ md.
gonas xeobaSi wromis sasoflo sabWosa da ZerianTas tyes
Soris qris Zlieri qari _ 1 qula
radgan swored am adgilSi gvxvdeba sakmaod did
farTobze gadaWimuli qarqceuli tyis masivi _ 1 qula
topografiuli niSnebidandan gamomdinare, es unda iyos
dasavleTis qari, radgan CrdiloeTidan da
aRmosavleTidan mas esazRvraveba ZerianTa tyis koromi;
ase rom Zlieri CrdiloeTis da aRmosavleTis qarebi
gamoricxulia, xolo dasavleTidan moSiSvlebuli
ferdobidan savsebiT SesaZlebelia Zlieri qarebis
moqmedeba _ 1 qula
25.6
1
evropis mosaxleobis asakobriv struqturas asaxavs A- diagrama
(B- aziis).
26.1
21
qula swori pasuxebi #
6
evropisa da aziis mosaxleobis asakobrivi struqturis
gansxvavebebis ganmsazRvreli mizezebia:
Sobadoba evropaSi dabalia, aziaSi maRali _ 1 qula
sicocxlis xangrZlivoba evropaSi maRalia, aziaSi
dabali _ 1 qula
am mizezebis gamomwvevi faqtorebia:
evropaSi: qalTa emansipacia, qalTa dasaqmeba,
janmrTelobis dacva, cxovrebis maRali done da
moTxovnebi, gviani qorwineba, ganaTlebis done (ojaxis
dagegmva) _ nebismieri ori faqtori _ 2 qula
aziaSi: naadrevi qorwineba, religiuri faqtori, qalis
naklebi CarTuloba sazogadoebriv saqmianobaSi
(ekonomikaSi), ganaTlebis Ddabali done, siRaribis
maRali done _ nebismieri 2 faqtori _ 2 qula
26.2
1
msoflios mTlian mosaxleobaSi im qveynebis mosaxleobis
raodenoba (wili) Warbobs, sadac damaxasiaTebelia analogiuri
tendecia. 26.3
2
samive diagramaze moyvanili cifrebis jami tolia imitom,
rom isini asaxaven mosxleobis asakobrivi struqturis
wilobriv (procentul) ganawilebas _ 2 qula
jami yovela diagramaze 100%-is tolia _ 1 qula
26.4
2 fazisi (1) da foTi (1) 27.1
2 md. rioni (1) da palisatomis tba (1) 27.2
1 universaluri/ samrewvelo/ saerTaSoriso 27.3
1 “evraziul derefans”/ ‘’traseka’’
27.4