the use of business intelligence in hospital discharge process · this study applied business...

20

The use of business intelligence in hospital discharge process

Wiparat Thawitangkul, Oraluck Pattanaprateep, Surasak Leela-UdomlipiFaculty of Medicine Ramathibodi Hospital, Mahidol University, Thailand

AbstractThis study applied Business Intelligence tools, which has been launched at Ramathibodi Hospital since January 2015, to generate automated dynamic discharge time-log report. For management team, reliable and up-to-date information was important to improve the process, and ultimately reduce discharge time and improve patient care. In the past, the hospital faced with hardly used data; data was kept in different formats which could not be linked among various databases. With BI tools, data was routinely extracted, transformed and loaded into hospital data warehouse, and easily

used. After the launch, average discharge times of 99.5 percent of planned-discharge patients decreased from 139.5 to 137.9 minutes from January 1, 2014 to July 31, 2015 with no statistical test. This discharge process is a pilot BI project which contributes to other hospital project to get more information from hospital big data.

Keywords: business intelligence, hospital discharge process, extract transform load

Received 15 Febuary 2016; Accepted 20 May 2016

Correspondence: Wiparat Thawitangkul, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital, Mahidol University, 270 Rama VI Road, Toong Phayathai, Ratchathewi, Bangkok, Thailand, 10400 (Tel.: +66-2201-2992; E-mail address: Wiparat.chi @mahidol.ac.th).

Hospital discharge process Wiparat Thawitangkul et al.

Journal of the Thai Medical Informatics Association, 1, 20-31, 2016

21

การน�าระบบธรกจอจฉรยะมาวเคราะหกระบวนการจ�าหนายผปวย

วภารตน ทวธางกร, อรลกษณ พฒนาประทป, สรศกด ลลาอดมลปคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

บทคดยอ การศกษาครงนใชระบบธรกจอจฉรยะ ซงคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด เรมใชงานเมอ มกราคม 2558 เพอใหเปนเครองมอในการดงขอมลการจำาหนายผปวยใน ตามชวงเวลาตาง ๆ เขาสระบบแบบอตโนมต มาใชประโยชนในการปรบปรงกระบวนการทำางาน ในกรณนคอการลดระยะเวลาในการจำาหนายผปวย ในอดตโรงพยาบาลเผชญกบ ขอมลทไมสามารถนำามาวเคราะหได เนองมาจากการเกบขอมลทหลากหลายรปแบบในฐานขอมลทแตกตาง ดวยเครองมอ ของระบบธรกจอจฉรยะการสรางคลงขอมลดวยกระบวนการ การดง-การจดรปแบบ-การนำาเขา (Extract Transform Load : ETL) ทำาใหการวเคราะหขอมลทำาไดสะดวกและทนเวลามากขน ผลการศกษาพบวา ระหวางวนท 1 มกราคม 2557 – 31 กรกฎาคม 2558 การจำาหนายผปวยมการวางแผนลวงหนา

Wiparat Thawitangkul et al. Hospital discharge process

รอยละ 99.5 โดยมเวลาเฉลยตงแตการจำาหนายผปวยถง จายเงนคอ 139.5 และ 137.9 นาท กอนและหลง 1 มกราคม 2558 ตามลำาดบ โดยยงไมไดมการวเคราะหหาคาความแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต กระบวนการจำาหนายผปวย คอการศกษานำารอง ซงเปนเทคนคทโรงพยาบาลจะใชในกระบวนการอน ๆ เพอใหเกดประโยชนจากขอมลขนาดใหญของโรงพยาบาลไดมากขน

คำาสำาคญ: business intelligence, hospital discharge process, extract transform load

วนทรบตนฉบบ 15 กมภาพนธ 2559; วนทตอบรบ 20 พฤษภาคม 2559

ผนพนธประสานงาน: วภารตน ทวธางกร, คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด 270 ถนนพระรามท 6 แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กรงเทพมหานคร 10400 (โทร. 02201-2992, 08-4092-6340; e-mail address: Wiparat.chi@ mahidol.ac.th)

บทนำา โรงพยาบาลรามาธบดเปนโรงพยาบาลขนาดใหญมเตยงทงหมด 805 เตยง ในแตละปมผปวยในทวไปทจำาหนาย ออกจากโรงพยาบาลรามาธบดมประมาณ 27,597 ราย ในจำานวนนอาจจะตองเสยเวลารอการจำาหนายอยบนหอผปวยคอนขางนาน เนองมาจากกระบวนการจำาหนายผปวยท สวนใหญมความซบซอน (ภาพท 1) และไมสามารถทจะ คาดการณเวลาลวงหนาได ซงสงผลกระทบไปถงความพงพอใจ ในการรบบรการของผปวย และผปฏบตงานบนหอผปวยตองเสยเวลา ในขนตอนเหลานโดยไมจำาเปน1 สาเหตอาจเกดจากขนตอนการสรปโรคและหตถการ รวมไปถงขนตอนการ สงยากลบบาน ตงแตการสงจายของแพทยไปถงการสงยา กลบบานขนหอผปวยจากหองยา จนถงผปวยไปทำาการชำาระ

คารกษาพยาบาลทแผนกการเงนผปวยใน อยางไรกตามการหาสาเหตทแทจรงตองใชขอมลทเกบอยในฐานขอมลหลายแหงทมความแตกตางดานโครงสราง มความยากลำาบากในการ เขาถงและนำามาวเคราะหใหเปนระบบ จากปญหาขางตน โรงพยาบาลจงทำาใหเกดแนวคดในการนำาระบบธรกจอจฉรยะ (Business intelligence : BI) มาใชเพอประเมนเวลาทใชไปในแตละจดวา ใชเวลาเฉลยแลวเทาไรโดยใชกระบวนการการดง - การจดรปแบบ - การนำาเขา (Extract Transform Load : ETL) ในการจดการขอมล หลายๆ แหลงลงคลงขอมล (Data Warehouse) เพอใหไดขอมลทรวดเรว ครบถวนถกตอง เปนไปในรปแบบเดยวกน โดยขอมลทไมผานเงอนไขจะถกกรองออก ระบบธรกจอจฉรยะ (Business intelligence : BI) คอการนำาเอาขอมลสารสนเทศทมอยมากอใหเกดประโยชนสงสด เพอชวยใหเกดการตดสนใจทางธรกจ2 โดยใชเทคโนโลย การจดการขอมลเปนกลไกสำาคญ ทงนเครองมอหนงทใช การจดการขอมล คอ การจดทำาคลงขอมล (Data Warehouse) ซงมสวนประกอบสำาคญ 3 สวน ไดแก ตารางแฟค (Fact),


22

มมมอง (Dimension), ตวชวด (Measure) ทงนมมมองอาจมการกำาหนดใหดไดในหลายชน (Hierarchy) กระบวนการทจะทำาให เกดคลงขอมล หรอ Data Warehouse ไดแก กระบวนการการดง-การจดรปแบบ-การนำาเขา (Extract Transform Load : ETL)3 ขอมลลงคลงขอมล ซงประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) Extract คอกระบวนการดงขอมลจากแหลงของขอมลภายนอกขอมลเหลานอาจอย

ในรปแบบทแตกตางกน เชน อยในฐานขอมลคนละชนดกน เปาหมายของการ Extract คอการดงขอมลเขาสรปแบบมาตรฐานเดยวกน 2) Transform คอ ขนตอนในการแปลงขอมลใหอยในรปแบบหรอโครงสรางทเราตองการ ขนตอนน จะรวมถงการตรวจสอบขอมลและทำาการแกไขใหถกตอง 3) Load คอ ขนตอนในการโหลดขอมลเขาสคลงขอมล โดยสามารถเลอกแหลงขอมลปลายทางได

ภาพท 1 ภาพรวมกระบวนการจำาหนายผปวย

ในประเทศไทย มการนำาระบบธรกจอจฉรยะมาใชหลายหนวยงาน ชชวาลย มงแสง4 นำาเสนอระบบการแจงเตอน ทางระบาดวทยาโดยใชระบบธรกจอจฉรยะ โดยใชกระบวนการ ETL ในการดงขอมลในอำาเภอกะนวน จำานวน 12 แหง เขาคลงขอมล ผลการวจยพบวาการสงขอมลเดมสงเพยง รอยละ 21.85 แตเมอมกระบวนการ ETL แลวการสงขอมลเปนรอยละ 100 และการแจงเตอนกทำาไดทงแบบสงอเมล และสง SMS อรณ นรมลภารด5 นำาเสนอระบบรายงานเพอการบรหารศนยตนทนเปนการพฒนาตนแบบระบบงานวเคราะหขอมล โดยใชคลงขอมลทำาการรวบรวมขอมลคาใชจายอยางเปนระบบ

4

รปท 1 ภาพรวมกระบวนการจ าหนายผปวย

ในประเทศไทย มการน าระบบธรกจอจฉรยะมาใชหลายหนวยงาน ชชวาลย มงแสง4 น าเสนอระบบการแจงเตอนทางระบาดวทยาโดยใชระบบธรกจอจฉรยะ โดยใชกระบวนการ ETL ในการดงขอมลในอ าเภอกะนวน จ านวน 12 แหงเขาคลงขอมล ผลการวจยพบวาการสงขอมลเดมสงเพยงรอยละ 21.85 แตเมอมกระบวนการ ETL แลวการสงขอมลเปนรอยละ 100 และการแจงเตอนกท าไดทงแบบสงอเมลและสง SMS

และนำาเขาขอมลคาใชจายมาวเคราะห ผลการศกษาพบวา การนำาเสนอรายงานแบบเดมและแบบบรหารตนทน ซงเมอนำาทง 2 แบบมาเปรยบเทยบกนจะผลสำาเรจดงนคอ รปแบบรายงานเปนมาตรฐานเดยวกน การประมวลผลทรวดเรว และลดความซำาซอนของขอมล และสามารถเรยกดแบบ เปรยบเทยบหรอ Drill down ระหวางกนได วชร หนอแกว6 ไดพฒนารปแบบการจดการการจำาหนายผปวยใน โดยการจดลำาดบขนตอนการทำางานใหม ทำาให ระยะเวลาลดลง ผปฏบตงานหรอทมงานมสวนรวมในการพฒนางานและมความชดเจนในหนาทของตนเองทำาใหปฏบตงานทเปนมาตรฐาน



23

การวจยน ใชเครองมอระบบธรกจอจฉรยะทใชอยใน โรงพยาบาลรามาธบดมาประยกตใชกบขอมล เพอนำามาวเคราะหระยะเวลาทใชไปของแตละจดบรการของผปวยในทวไปแตละ หอผปวย เพอนำาเสนอขอมลใหผบรหารใชประกอบการออกนโยบายทเหมาะสมและสามารถเรยกดผานเครองมอสอสารทสะดวกได จากขอมลระยะเวลาทไดจะสามารถนำาไปวเคราะหถงสาเหตของความลาชาวาเกดจากขนตอนการปฏบตงานทมความซบซอน หรอเกดจากปญหาการสอสารระหวางหนวยงาน หรอปญหาจากระบบสารสนเทศ และนำาไปสการแกปญหา หรออาจมการเพมขนตอนการตรวจสอบเวลาเพมขนเพอวเคราะหหาสาเหตไดละเอยดขน งานวจยนมวตถประสงคเพอนำาเสนอการออกแบบโมเดล ผปวยในทวไปกรณจำาหนายผปวย (Discharge process) เพอวเคราะหกระบวนการทำางานแตละหนวยบรการดวยระบบธรกจอจฉรยะ เพอปรบปรงพฒนากระบวนการทำางานใหมประสทธภาพดขน

วธการดำาเนนการวจย ในการออกแบบและสรางคลงขอมลของโรงพยาบาลรามาธบด เราจำาเปนตองรจกการไหลของขอมลในองคกร โดยวธททำาใหไดคลงขอมลทดควรเรมตนจากมมมองของ ผใชงานในองคกรนน7 การวจยนมขนตอน 3 ขน ไดแก การออกแบบคลงขอมลและวเคราะหแหลงขอมลตนทาง, การพฒนาระบบ และการออกแบบสวนตดตอกบผใชงาน

การออกแบบคลงขอมลและวเคราะหแหลงขอมลตนทาง■ การออกแบบคลงขอมล ไดแก มมมอง (Dimension)

ลำาดบชน (Hierarchy) ตวชวด (Measure) และ แฟค (Fact) ใหสอดคลองกบความตองการของผใชงาน

เนองจากโรงพยาบาลรามาธบดมกลมผใชงานหลายกลม ซ งในบางแฟคนนอาจม ลกษณะมมมอง ทเหมอนกน ซงสามารถใชรวมกนได โดยมมมมองกลางทใชรวมกน ทกโมเดล 33 มมมอง เชน D001-วนท, D020-ผปวย และ มมมองของแตละงานทงโรงพยาบาล 217 มมมอง ในแตละ มมมองจะมลำาดบชนทตางกนขนกบความตองการในดรายงานของผใชงานวาตองการ drill down ลงไปอยางไร สวนตวชวดจดทำาตามความตองการของผใชงาน ในการวจยนเปนการสรางโมเดลผปวยในทวไปกรณจำาหนายผปวย (F0_D94V4) ทม 9 มมมอง และ 11 ตวชวด (ภาพท 2) ไดแก ■ ชวงเวลาตงแตเวลาชำาระเงนถงจำาหนายผปวย : เวลา

บนทกจำาหนายผปวยออกจากโรงพยาบาล (1) ถงเวลาชำาระเงน (4)

■ ชวงเวลาตงแตการตรวจสอบยาถงเวลาชำาระเงน : เวลาชำาระเงน (4) ถงเวลาสงยากลบบานใหหอผปวย (3)

■ ชวงเวลาตงแตยนใบสงยาถงการตรวจสอบยา : เวลา สงยากลบบานใหหอผปวย (3) ถงเวลาหองยาบนทกรบคำาสง, พมพฉลาก, จดยา (2)

■ ชวงเวลาตงแตยนใบสงยาถงจำาหนายผปวย : เวลาบนทกจำาหนายผปวยออกจากโรงพยาบาล (1) ถงเวลาหองยาบนทกรบคำาสง, พมพฉลาก, จดยา (2)

■ จำานวนผปวยจำาหนาย ■ จำานวนผปวยวางแผนจำาหนาย ■ จำานวนผปวยทมยากลบบาน ■ จำานวนผปวยทจำาหนายตรงกบวางแผน ■ จำานวนวนทจำาหนาย - แผน ■ จำานวนรายการยา ■ จำานวนวนนอน

ภาพท 2 แฟคของโมเดลผปวยในทวไปกรณจำาหนายผปวย (F0_D94V4)

■ การสบคนแหลงขอมลตนทาง เมอทำาการออกแบบมมมอง ลำาดบชน ตวชวดและ แฟคเรยบรอยแลว จงทำาการสบคนแหลงขอมลตนทาง (Data Sources) ประกอบไปดวยฐานขอมลหลก 2 ฐาน ไดแก FoxPro Version 9 ซงประกอบไปดวย ตารางผปวยจำาหนาย (Discharge) และตารางการสงยากลบบาน (Home Med) และ Oracle version 10g ซงประกอบไปดวยตารางการชำาระเงน (Payment) (ภาพท 3)

7

รปท 2 แฟคของโมเดลผปวยในทวไปกรณจ าหนายผปวย (F0_D94V4)

การสบคนแหลงขอมลตนทาง

เมอท าการออกแบบมมมอง ล าดบชน ตวชวดและแฟคเรยบรอยแลว จงท าการสบคนแหลงขอมลตนทาง (Data Sources) ประกอบไปดวยฐานขอมลหลก 2 ฐาน ไดแก FoxPro Version 9 ซงประกอบไปดวย ตารางผปวยจ าหนาย (Discharge) และตารางการสงยากลบบาน (Home Med) และ Oracle version 10g ซงประกอบไปดวยตารางการช าระเงน (Payment) (รปท 3)



24

การนำาขอมลเขาคลงขอมล ใชกระบวนการ ETL ผานโปรแกรมทเรยกวา IBM Cognosฎ Data Managerจากขอมลตนทาง เพอแปลงขอมลตนทางใหอยรปแบบของมมมองทออกแบบไว

สำาหรบคลงขอมลของโรงพยาบาลเชน วนท-D001 เปนมมมองกลางของคลงขอมลมรปแบบเปน YYYYMMDD เปนตน สำาหรบตวชวดจดทำาโดยการคำานวนจากขอมลตนทาง

ภาพท 3 ขอมลตนทางและกระบวนการ ETL ผานโปรแกรม IBM Cognos® Data Manager

8

การน าขอมลเขาคลงขอมล ใชกระบวนการ ETL ผานโปรแกรมทเรยกวา IBM Cognos® Data Manager จากขอมลตนทาง เพอแปลงขอมลตนทางใหอยรปแบบของมมมองทออกแบบไวส าหรบคลงขอมลของโรงพยาบาล เชน วนท-D001 เปนมมมองกลางของคลงขอมลมรปแบบเปน YYYYMMDD เปนตน ส าหรบตวชวดจดท าโดยการค านวนจากขอมลตนทาง

รปท 3 ขอมลตนทางและกระบวนการ ETL ผานโปรแกรม IBM Cognos® Data Manager

ขนสดทายเปนการนำาเขาขอมล (Load) ไปยงคลงขอมลเพอนำาไปวเคราะหและแสดงผลตอไป โดยสามารถตงตารางเวลาใหมการทำา ETL ทกชวงเวลาทกำาหนด ทงนโมเดลนจะมการตง Job Schedule โดยตงเวลาทกคน เพอใหมขอมลทนตอการวเคราะหในเชาวนรงขน 2) การจดการโครงประกอบ (Framework Manager) เปนการดำาเนนการวางสวนประกอบมมมอง ลำาดบชน ตวชวด และแฟคทไดออกแบบไว เพอใหผใชงานสามารถใชงานมมมอง ลำาดบชน ตวชวด บนเวบไซต ทวางโครงประกอบไวแลวได การจดทำาโมเดลสำาหรบผใชงาน จะใชโปรแกรมทเรยกวา IBM Cognos® Framework Manager โดยพฒนาออกมา เปนสคมารปดาว (Star Schema) (ภาพท 4) ทงนทกโมเดล ของคลงขอมล โรงพยาบาลรามาธบด ออกแบบเปนสคมารปดาว กลาวคอทกๆ มมมองจะเชอมตอมายงตารางแฟคเทานน จะไมมการเชอมของมมมองไปยงมมมองทงน เพอความสะดวกในการดแลมมมอง

การพฒนาระบบ การพฒนาระบบสามารถแบงเปน 2 สวนคอ 1) การจดการขอมล เปนการดำาเนนการสกดขอมล จากแหลงตนทาง เพอจดรปแบบขอมลมาบรรจในฐานขอมล ทไดออกแบบไวแลว โดยเลอกดง (Extract) เฉพาะผปวยในทวไปทอย อาคาร 1 ของโรงพยาบาลรามาธบด ระหวางวนท 1 มกราคม 2557 และ 31 กรกฎาคม 2558 หลงจากนนทำาการ จดรปแบบ (Transform) โดยใช Function ในการแปลง เขามาเกยวของ เชน วนทใน Oracle เกบเปน DateTime ขณะท FoxPro เกบเปน Numeric (4) แปลงรปแบบ เปน Character (10) และคำานวนเวลาทเกบตาง ท ตางรปแบบใหไดในรปแบบทออกแบบสำาหรบคลงขอมล เชน เวลาจำาหนายผปวยถงเวลาชำาระเงนคำานวนจากเวลา ชำาระเงนในระบบ Oracle ทเปน DateTime ลบดวยเวลาบนทกจำาหนายผปวยออกจากโรงพยาบาลในระบบ FoxPro ทเปน Numeric (4)



25

ภาพท 4 สคมารปดาว (Star Schema) ของขอมล

การออกแบบสวนตดตอกบผใชงาน เมอทำาการพฒนาและออกแบบสคมาของขอมลเสรจแลว สวนทตดตอกบผใชงาน ผใชงานจะตองเขา Internet Explorer ท http://10.6.21.184/ibmcognos ดวยรหสเขาและรหสผาน เฉพาะบคคล (ภาพท 5)

ภาพท 5 ตวอยางการเขาใชงาน BI

10

รปท 4 สคมารปดาว (Star Schema) ของขอมล

การออกแบบสวนตดตอกบผใชงาน

11

เมอท าการพฒนาและออกแบบสคมาของขอมลเสรจแลว สวนทตดตอกบผใชงาน ผใชงานจะตองเขา Internet Explorer ท http://10.6.21.184/ibmcognos ดวยรหสเขาและรหสผานเฉพาะบคคล (รปท 5)

รปท 5 ตวอยางการเขาใชงาน BI

ผลการวจย

การศกษานอธบายการออกแบบและสรางโมเดลกระบวนการจ าหนายผปวย (Discharge process) ซงม 9มมมอง และ 11 ตวชวด เพอน าเสนอขอมลในรปแบบตาง ๆ ทผใชงานตองการน าไปวเคราะห

รปท 6 เปนตวอยางของการดงตวชวดเวลาตงแตจ าหนายผปวยถงเวลาช าระเงนเฉลยตอคน, จ านวนผปวยจ าหนายและจ านวนผปวยวางแผนจ าหนาย ระหวางวนท 1 มกราคม 2557 – 31 กรกฏาคม 2558 เปนรายเดอนซงพบวา การจ าหนายผปวยมการวางแผนลวงหนา รอยละ 99.5 โดยมเวลาเฉลยตงแต การจ าหนายผปวยถงจายเงน คอ 139.5 และ 137.9 นาท กอนและหลง 1 มกราคม 2558 ตามล าดบ

ผลการวจย การศกษาน อธบายการออกแบบและสร างโมเดลกระบวนการจำาหนายผปวย (Discharge process) ซงม 9 มมมอง และ 11 ตวชวด เพอนำาเสนอขอมลในรปแบบ ตาง ๆ ทผใชงานตองการนำาไปวเคราะห ภาพท 6 เปนตวอยางของการดงตวชวดเวลาตงแต จำาหนายผปวยถงเวลาชำาระเงนเฉลยตอคน, จำานวนผปวยจำาหนายและจำานวนผปวยวางแผนจำาหนาย ระหวางวนท 1 มกราคม 2557 - 31 กรกฏาคม 2558 เปนรายเดอน ซ งพบวา การจำ าหนายผ ป วยมการวางแผนลวงหนา รอยละ 99.5 โดยมเวลาเฉลยตงแต การจำาหนายผปวย ถงจายเงน คอ 139.5 และ 137.9 นาท กอนและหลง 1 มกราคม 2558 ตามลำาดบ



26

ภาพท 6 ตวอยางของการดงตวชวดเวลาตงแตจำาหนายผปวยถงเวลาชำาระเงนเฉลยตอคน, จำานวนผปวยจำาหนายและจำานวนผปวยวางแผนจำาหนาย รายเดอน

12

รปท 6 ตวอยางของการดงตวชวดเวลาตงแตจ าหนายผปวยถงเวลาช าระเงนเฉลยตอคน, จ านวนผปวยจ าหนายและจ านวนผปวยวางแผนจ าหนาย รายเดอน

นอกจากการรายงานเวลาในภาพรวมเปนรายเดอน รปท 7 เปนรายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลา โดยท าการทดสอบดงตวชวดตงแตชวงเวลาตงแตยนใบสงยาถงการตรวจสอบยา, ชวงเวลาตงแตการตรวจสอบยาถงเวลาช าระเงน, ชวงเวลาตงแตเวลาช าระเงนถงจ าหนายผปวย โดยเลอกเปรยบเทยบ 2 เดอนคอ กรกฏาคม 2558 และเปรยบเทยบกบเดอนกอนหนาคอ มถนายน 2558 ถาเดอนไหนหรอหอผปวยใดมระยะเวลาท างานมากกวา 500 นาทจะแสดงแถบสแดง จากนนโมเดลนจะสามารถทจะ Drill Drown ลงไปดรายละเอยดผปวยแตละคนไดวาใชเวลาไปเทาไร โดยจะบอกเวลาเรมจนถงเวลาสนสดรวมไปถงบอกจ านวนวนนอนและจ านวนรายการยาได แตมบางกรณทแพทยท าการ plan discharge และสงยากลบบานแลว แตไมสามารถท าจ าหนายไดเนองจากสาเหตใดกตาม จะท าใหเวลาทนบผดปกตได หรอบางกรณแพทยท าการสงจ าหนายพรอมสงยากลบบานไวลวงหนากอาจจะท าใหชวงเวลาบางชวงยาวกวาคาเฉลยปกตได ดงแสดงตวอยางในรปท 8

นอกจากการรายงานเวลาในภาพรวมเปนรายเดอน ภาพท 7 เปนรายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลา โดยทำาการทดสอบดงตวชวดตงแตชวงเวลาตงแตยนใบสงยา ถงการตรวจสอบยา, ชวงเวลาตงแตการตรวจสอบยาถง เวลาชำาระเงน, ชวงเวลาตงแตเวลาชำาระเงนถงจำาหนายผปวย โดยเลอกเปรยบเทยบ 2 เดอนคอ กรกฏาคม 2558 และเปรยบเทยบกบเดอนกอนหนาคอ มถนายน 2558 ถาเดอนไหนหรอหอผปวยใดมระยะเวลาทำางานมากกวา 500 นาท จะแสดงแถบสแดง จากนนโมเดลนจะสามารถทจะ Drill Drown

ลงไปดรายละเอยดผปวยแตละคนไดวาใชเวลาไปเทาไร โดยจะบอกเวลาเรมจนถงเวลาสนสดรวมไปถงบอกจำานวน วนนอนและจำานวนรายการยาได แตมบางกรณทแพทย ทำาการ plan discharge และสงยากลบบานแลว แตไมสามารถทำาจำาหนายไดเนองจากสาเหตใดกตาม จะทำาใหเวลาทนบ ผดปกตได หรอบางกรณแพทยทำาการสงจำาหนายพรอม สงยากลบบานไวลวงหนากอาจจะทำาใหชวงเวลาบางชวง ยาวกวาคาเฉลยปกตได ดงแสดงตวอยางในภาพท 8



27

ภาพท 7 รายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลา

13

รปท 7 รายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลา

14

รปท 8 รายงานทแสดงรายละเอยดของเวลารายผปวยจากการ Drill down

ทงน เมอใหระบบท าการตรวจสอบคนหาตวทเปน Outlier โดยการสรางกราฟดวยการกระจายความถของขอมลเวลา ดงรปท 9 พบวาการกระจายตวของขอมลมความเบขวา จงท าการตด Outlier ทมคามากกวา Q3+3IQR และนอยกวา Q1-3IQR ออกโดย

Q1 หรอ 1st Quartile หมายถงคาเวลาของขอมลท 25 percentile

Q2 หรอ 2nd Quartile หรอ median หมายถงคาเวลาของขอมลท 50 percentile

Q3 หรอ 3rd Quartile หมายถงคาเวลาของขอมลท 75 percentile

IQR หรอ Inter-Quartile Range ค านวณจาก Q3-Q2

ฉะนน จากขอมล Q1=82, Q2 = 142 และ Q3 = 264; IQR = 122 เมอค านวณหาเวลาต าสด : Q1-3IQR จะเทากบ -284 นาท และเวลาสงสด : Q3+3IQR จะเทากบ 630 น าท

ภาพท 8 รายงานทแสดงรายละเอยดของเวลารายผปวยจากการ Drill down



28

ทงน เมอใหระบบทำาการตรวจสอบคนหาตวท เปน Outlier โดยการสรางกราฟดวยการกระจายความถของขอมลเวลา ดงภาพท 9 พบวาการกระจายตวของขอมล มความเบขวา จงทำาการตด Outlier ทมคามากกวา Q3+3IQR และนอยกวา Q1-3IQR ออกโดย Q1 หรอ 1st Quartile หมายถงคาเวลาของขอมลท 25 percentile Q2 หรอ 2nd Quartile หรอ median หมายถงคาเวลา ของขอมลท 50 percentile

15

รปท 9 กราฟแสดงการกระจายความถของขอมลระยะเวลาตรวจสอบยาถงระยะเวลาช าระเงน

เมอน ามาประมวลผลใหมจะเหนวาหอผปวยอายรกรรมหญง (7SE) มระยะเวลาเฉลยของเดอนกรกฏาคม 2558 อยท 20 นาท ซงจากเดมระยะเวลาเฉลยอยท 816 นาท เมอเทยบดเวลาของหอผปวยอายรกรรมหญงจะเหนวาระยะเวลาตงแตคยใบสงยาจนถงระยะเวลาจ าหนายผปวย เปนไปในแนวเดยวกน ดงรป ท 10

- 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000

-

86

171

257

343

429

514

600

686

771

857

943

1,02

9 1,

114

1,20

0 1,

286

1,37

1 1,

457

1,54

3 1,

628

1,71

4 1,

800

1,88

6 1,

971

นาท

Q3 หรอ 3rd Quartile หมายถงคาเวลาของขอมลท 75 percentile IQR หรอ Inter-Quartile Range คำานวณจาก Q3-Q2

ฉะนน จากขอมล Q1=82, Q2 = 142 และ Q3 = 264; IQR = 122 เมอคำานวณหาเวลาตำาสด : Q1-3IQR จะเทากบ -284 นาท และเวลาสงสด : Q3+3IQR จะเทากบ 630 นาท

ภาพท 9 กราฟแสดงการกระจายความถของขอมลระยะเวลาตรวจสอบยาถงระยะเวลาชำาระเงน

เมอนำามาประมวลผลใหมจะเหนวาหอผปวยอายรกรรมหญง (7SE) มระยะเวลาเฉลยของเดอนกรกฏาคม 2558 อยท 20 นาท ซงจากเดมระยะเวลาเฉลยอยท 816 นาท

เมอเทยบดเวลาของหอผ ปวยอายรกรรมหญงจะเหนวา ระยะเวลาตงแตคยใบสงยาจนถงระยะเวลาจำาหนายผปวย เปนไปในแนวเดยวกน ดงภาพท 10



29

ภาพท 10 รายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลาหลงตด Outlier

ทงนทางโรงพยาบาลอาจมการกำาหนดการนำาสงรายงาน ในรปแบบตาง ๆ ตามจดใหบรการ โมเดลนสามารถดงขอมลจากคลงขอมลเพอนำาเสนอรปภาพทสอใหเหนตวชวดการทำางานไดอยางงาย ๆ ภาพท 11 เปนตวอยางรายงานทแสดงเปน Bar Chart ทแสดงถงสดสวนของชวงเวลาทใชเวลานาน โดยยกตวอยางหอผปวยอายรกรรมหญง ป 2558 จำาแนกเปนรายเดอน (ภาพท 11) แสดงระยะเวลาตงแตยนใบสงยา ถงเวลาจำาหนาย โดยแตละแทงจะแบงเปนชวงเวลาตาง ๆ คอ 1. เวลายนใบสงยาถงการตรวจสอบยา 2. เวลาตงแตตรวจสอบยาถงเวลาชำาระเงน 3. เวลาตงแตชำาระเงนถงจำาหนายผปวย จะเหนวาชวงเวลาตงแตตรวจสอบยาถงเวลาชำาระเงน ใชเวลาคอนขางนานและสามารถเทยบดเปนรายเดอนได

16

รปท 10 รายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลาหลงตด Outlier

ทงนทางโรงพยาบาลอาจมการก าหนดการน าสงรายงานในรปแบบตาง ๆ ตามจดใหบรการ โมเดลนสามารถดงขอมลจากคลงขอมลเพอน าเสนอรปภาพทสอใหเหนตวชวดการท างานไดอยางงาย ๆ รปท 11 เปนตวอยางรายงานทแสดงเปน Bar Chart ทแสดงถงสดสวนของชวงเวลาทใชเวลานาน โดยยกตวอยางหอผปวยอายรกรรมหญง ป 2558 จ าแนกเปนรายเดอน (รปท 11) แสดงระยะเวลาตงแตยนใบสงยาถงเวลาจ าหนาย โดยแตละแทงจะแบงเปนชวงเวลาตางๆ คอ

ภาพท 11 รายงานชวงเวลาแตละชวงของหอผปวยอายรกรรมหญง ป 2558 จำาแนกเปนรายเดอน

17

1. เวลายนใบสงยาถงการตรวจสอบยา 2. เวลาตงแตตรวจสอบยาถงเวลาช าระเงน 3. เวลาตงแตช าระเงนถงจ าหนายผปวย

จะเหนวาชวงเวลาตงแตตรวจสอบยาถงเวลาช าระเงนใชเวลาคอนขางนานและสามารถเทยบดเปนรายเดอนได

รปท 11 รายงานชวงเวลาแตละชวงของหอผปวยอายรกรรมหญง ป 2558 จ าแนกเปนรายเดอน



30

อภปรายผล การศกษาน เปนตวอยางของการใชประโยชนจากขอมลขนาดใหญดวยระบบอจฉรยะ โดยการอธบายการออกแบบ และสรางโมเดลหนง บนคลงขอมลของโรงพยาบาล และ นำาเสนอรายงานทเกดจากโมเดลน ทงนในการทำารายงานอน ๆ ผบรหารสามารถลากตวชวดมาวางไดตามมมมองตาง ๆ ทสนใจโดยขอมลทไดจะเปนขอมลปจจบน เนองจากมการตงเวลาใหมการ ETL ทกคน เพอใหไดขอมลททนเหตการณจากหลายฐานขอมลมาประกอบการตดสนใจ ในการสรางคลงขอมล สวนสำาคญทสดคอการออกแบบ และวเคราะหแหลงขอมลตนทาง โดยการเกบความตองการของผใชงานและทำาความเขาใจในขอมลทโรงพยาบาลเกบไวในแตละฐานขอมล เพอใหสามารถแปลงขอมลใหอยในรปแบบกลางทวางไว ใหมการเชอมขอมลจากหลาย ๆ ระบบมาอยคลงขอมลเดยวกนไดในขนของการพฒนาระบบ เชน ในกรณน มมมองและตวชวดทจำาเปนตองแปลงรปแบบ ไดแก วนทและเวลาทเกบในรปแบบ DateTime ในฐานขอมล Oracle version 10 g และเกบในรปแบบ Numeric (4) ในฐานขอมล FoxPro Version 9 ตอจากนนจงทำาการจดการโครงประกอบใหเปนโมเดล โดยการศกษานพฒนาออกมาเปนสคมารปดาว (Star Schema) เพอความสะดวกในการดแลมมมอง ขนสดทายคอการออกแบบสวนตดตอกบผใชงานและกำาหนดสทธดวยรหสเขาและรหสผานเฉพาะบคคล ในสวนของการจดทำารายงาน การศกษานเสนอตวอยางรายงานทสรางใหผบรหารใชผานทาง Internet Explorer จำานวน 4 รายงาน ไดแก รายงานท 1 รายงานชวงเวลาตงแตจำาหนายผปวยถงเวลาชำาระเงนเฉลยตอคน, จำานวนผปวยจำาหนายและจำานวนผปวยวางแผนจำาหนาย ระหวางวนท 1 มกราคม 2557 - 31 กรกฏาคม 2558 เปนรายเดอน พบวาหลงจากทเปดใหผบรหารเขาถงขอมล ชวงเวลาตงแตจำาหนายผปวยถงเวลาชำาระเงนเฉลยตอคน ในป 2558 มแนวโนมลดลงเลกนอยจากป 2557 จาก 139.5 เปน 137.9 นาท ทงนในการศกษานยงไมไดทดสอบหาคาความแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต รายงานท 2 เปนรายงานรายหอผปวยตามแตละชวงเวลาเปรยบเทยบ 2 เดอนคอ มถนายน และกรกฏาคม 2558 จะแสดงแถบสแดงสำาหรบระยะเวลาทำางานมากกวา 500 นาท ซงคานสามารถเปลยนแปลงได ตามคาของตวชวดทเปลยนแปลงได รายงานท 3 เปนรายงานทแสดงรายละเอยดของเวลารายผปวยจากการ Drill down มาจากรายงานท 2 เพอหาขอมลรายบคคล และรายงานท 4 เปนรายงานชวงเวลาแตละชวงของหอผปวยอายรกรรมหญง จำาแนกเปนรายเดอน เพอใหหอผปวยแตละจดบรการสามารถเขามาตรวจสอบขอมลรายเดอนของตวเองไดสะดวกขน

สรปผล การศกษานนำาเสนอการออกแบบโมเดลผปวยในทวไป กรณจำาหนายผปวย (Discharge process) เพอวเคราะหกระบวนการทำางานแตละหนวยบรการดวยระบบธรกจอจฉรยะ รายงานทไดทำาใหผบรหารสามารถมองภาพรวมระยะเวลา ทใชในการจำาหนายผปวยจากการเชอมขอมลจาก 2 ฐานขอมล ซงในอดตทไมสามารถทำาได นอกจากนการออกแบบคลงขอมลทด จะสามารถวเคราะหขอมลขนาดใหญในมมมองทแตกตางกนไดอยางมประสทธภาพ ประโยชนดานการปรบปรงประสทธภาพการใหบรการ โดยวเคราะหถงชวงเวลาทใชเวลานานวาเกดจากกระบวนการทำางานหรอไม สามารถปรบปรงการบวนการทำางานใหดขนไดหรอไม หรอชวงเวลาทใชเวลานานสมพนธกบวนหรอจำานวนยาหรอไม ซงอาจนำาขอมลไปปรบการวางแผนการเพมผปฏบตงานใหสมพนธกบปรมาณงานได และดานการปรบปรงระบบสารสนเทศ โดยใชจดบกพรองในกระบวนการจำาหนายผปวย มาวเคราะหดวาสวนใดเกดจากระบบสารสนเทศบาง เพอนำาไปปรบปรงจดบกพรองตาง ๆ เพอใหกระบวนการทำางานมประสทธภาพมากขน อยางไรกตามขอมลทไดจาการวเคราะห ยงมจดทยงไมสมบรณอยเนองจากการบนทกเวลายงไมครบทกขนตอนเชน ขนตอนจากหองยาสงยาไปหอผปวย เวลาทพยาบาลแจงญาตผปวยไปชำาระเงน การเพมขนตอนการเกบขอมลดงกลาวอาจกระทบกบการทำางานของผปฏบตงานทงหองยาและหอผปวย ซงทางผบรหารตอง ตดสนใจวาจะเปนการลงทนและเพมภาระของคนทำางานหรอไม หรอระบบจะสามารถชวยเกบขอมลไดอยางไร

เอกสารอางอง1. ดวงพรรณ กรชชาญชย ศฤงคารนทร. โครงการการพฒนาการ

จดการโลจสตกสและโซอปทานตนแบบในอตสาหกรรมบรการโรงพยาบาล, สำานกงานคณะกรรมการอดมศกษา; 2551.

2. Software Wiki. Business Intelligence basics. [cited 2013 Jan 25]. Available from: http://Swiki.net/busi-ness-intelligence-basic.html.

3. ETL-Tools. Info. Definition and concepts of the ETL process. [cited 2012 Mar 25]. Available from: http://etl-tools.info/en/bi/etl_process.htm.

4. ชชวาลย มงแสง. ระบบแจงเตอนทางระบาดวทยาโดยใชระบบธรกจอจฉรยะ. คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน; 2556.

5. อรณ นรมลภารด. ระบบรายงานเพอการบรหารศนยตนทน. สาขาวชาการจดการเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยวลยลกษณ; 2547.



31

6. วชร หนอแกว. การพฒนารปแบบการจดการจำาหนายผปวย หอผปวยพเศษ 2 โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม; 2553.

7. Laura L. Reeves. Gaining Data Warehouse Success. in A Manager’s Guide to Data Warehouseing. ed. Canada: Wiley; 2009.



the use of business intelligence in hospital discharge process · this study applied business...

Documents