v)r nm p)a[c.d). {(sxnsia#i}n) pdv) mit[ rj* krvimi> aiv[l ... filean&k|m(nki k|m pini...

32
s>Si[Fn siri>S s&rt (jÃlimi> p\iY(mk (SxN kxia[ sv< (Sxi a(Byinn&> m*Ãyi>kn AN ASSESSMENT OF SARVA SHIKSHA ABHIYAN AT PRIMARY EDUCATION LEVEL IN SURAT DISTRICT v)r nm<d d(xN g&jrit y&(nv(s<T), s&rtmi> p)a[c.D). {(SxNSiA#i}n) pdv) miT[ rj* krvimi> aiv[l mhiSi[F (nb>Fni[ sir mig<dS<k : s>Si[Fk : Diˆ. jy[ºW(s>h p). gi[(hl n(lnBiE v). riqi[D aiciy<, aiciy<, ~)mt) v).air.Bkt (SxN mhi(vwily, s&rt (j.p>. (SxN s(m(t s>ci(lt kimr[j cir rAti, mi[Ti vriCi p\iY(mk SiLi, ti. kimr[j, (j. s&rt. ti.ci[yi<s), (j.s&rt. ~)mt) v).air.Bkt (SxN mhi(vwily, kimr[j cir rAti, ti. kimr[j, (j. s&rt. nv[Àbr : 2013

Upload: hatu

Post on 24-Aug-2019

212 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

s>Si[Fn siri>S

s&rt (jÃlimi> p\iY(mk (SxN kxia[

sv< (Sxi a(Byinn&> m*Ãyi>kn

AN ASSESSMENT OF SARVA SHIKSHA ABHIYAN

AT PRIMARY EDUCATION LEVEL

IN SURAT DISTRICT

v)r nm<d d(xN g&jrit y&(nv(s<T), s&rtmi>

p)a[c.D). {(SxNSiA#i}n) pdv) miT[

rj* krvimi> aiv[l

mhiSi[F (nb>Fni[ sir

mig<dS<k : s>Si[Fk :

Diˆ. jy[ºW(s>h p). gi[(hl n(lnBiE v). riqi[D

aiciy<, aiciy<,

~)mt) v).air.Bkt (SxN mhi(vwily, s&rt (j.p>. (SxN s(m(t s>ci(lt

kimr[j cir rAti, mi[Ti vriCi p\iY(mk SiLi,

ti. kimr[j, (j. s&rt. ti.ci[yi<s), (j.s&rt.

~)mt) v).air.Bkt (SxN mhi(vwily,

kimr[j cir rAti,

ti. kimr[j, (j. s&rt.

nv[Àbr : 2013

an&k|m(Nki

k|m pini n>br

1 p\Ativni 1

2 (vPyni[ ud`Bv 3

3 s>Si[Fnni[ m*liFir 4

4 smAyikYn an[ S¾di[n) Äyi²yi 6

5 s>Si[Fnni h[t&ai[ 9

6 s>Si[Fnni p\Åni[ 10

7 s>Si[Fnn&> mh_v 11

8 s>Si[Fnn&> s)mi>kn 12

9 s>Si[Fn pÜ(t 13

10 Äyip(vÅv an[ nm*nin) ps>dg) 13

11 s>Si[Fn miT[ni upkrNi[ 14

12 mi(ht)n&> a[k#i)krN 15

13 mi(ht)n&> a>kSiA#i)y pZYÊrN 15

14 s>Si[Fnni tirNi[ 16

15 smipn 29

s>dB<s*(c 30

1. p\Ativni

ki[EpN Äy(ktni an[ riOT^ni (vkisni piyimi> (SxN rh[l&> C[. minv)y

p\(tBini[ (vkis (SxN oiri j Yiy C[. ai(dminvY) S$ YE aiF&(nk minvn)

(vkisyi#ii (SxN oiri j Sky bn) C[. siF& {2008} “k[LvN)ni diS<(nk aiFiri[”

mi> riFikZONnni (SxN a>g[ni (vciri[ ni[>Fti kh[ C[ k[, “(SxN a[Tl[ j minv an[

smijn&> (nmi<N.” aidS< smij an[ t[ni Yk) riOT^ GDtr miT[ (SxN a(nviy< C[.

aij[ (SxNni mi¹ym Yk) j Äy(kt, smij k[ riOT ̂ p\g(tni p>Y[ jE rHi C[. Sih

{1996} ni[>F[ C[ k[ “f|iºsmi> (SxNn[ a[Tl&> bF& mh_v aipvimi> aiv[ C[ k[ (SxNp\Fin

vDip\Fin pC) b)j[ n>br[ aiv[ C[. d(xN ki[r)yimi> (SxNn[ '(vkisn&> a[(ºjn" kh[vimi>

aiv[ C[.”

smij a[ (SxNn&> p\(t(b>b C[. l&hir {2010} “(Sxk, (SxN an[ k[LvN)”mi>

mn&BiE p>ci[L)n[ Ti>kti kh[ C[ k[ “s>hirvZ(_ini[ av[j sj<nvZ(_i C[. aik|mktini[ upiy

a>t:tZ(¼t C[. j[ smij pi[tini biLki[ miT[ t[mn) vy tYi vZ(_in[ lxmi> riK)n[

sj<nkiy< miT[n) ÄyvAYi pi[tin) (SxN ÄyvAYimi> yi[j[ C[. t[n[ ki[Ti[<, j[li[ an[ lÆkri[

piCL ai[C&> Kc< krv&> pD[ C[.” j[ d[Smi> j[v&> (SxN hS[; t[vi[ t[ni[ smij hS[. ki[EpN

riOT^ni Bi(vni[ aiFir t[n&> (SxN C[. (SxNni> piyi upr j riOT^n) s&>dr Emirtn&>

(nmi<N Sky bn[ C[. riOT^)y (SxN p>c {1964-66} pi[tini ah[vilmi> ni[>F[l&> C[ k[

“The destiny of India is now being shaped in her classrooms.” riOT^)y

uRYin, simi(jk p(rvt<n, si>AkZ(tk s&rxi an[ ai(Y<k uºn(t aY[< t[mj riOT^ (nmi<N

aY[<n) ki[E a(t mh_vp*N< p\(k|yi hi[y ti[ t[ (SxN.

(SxN riOT^ni (vkisni[ m&²y mipd>D C[. (SxNni p\Ry[k tbÊ[ p\iY(mk

(SxNn) aigv) agRy t[mj t[n&> (v(SOT mh_v rH&> C[. riOT^ni minvFnn&> Äyipk

Av$p[ (SxNkiy< p\iY(mk (SxN kxia[ Yt&> ji[vi mL[ C[. miT[ j p\iY(mk (SxNn[

piyin) k[LvN) tr)k[ gNvimi> aiv[ C[. an[ t[Y) j Avt>#i Birtni b>FirNn) klm

45 mi> p\iY(mk (SxNn[ mft, fr(jyit an[ siv<(#ik bnivvin) ji[gviE krvimi>

aiv) C[.

Birt d[Smi> K*b j kiLJp*v<k an[ Äyv(AYt r)t[ S]x(Nk aiyi[jn krvimi>

aiÄy&> C[ an[ (SxNn&> miLK&> gi[qvvimi> aiÄy&> C[. Birtmi> Avt>#iti pC) n)miy[li

(v(vF (SxNp>ci[a[ pN (SxNni miLKi a>g[ d*r>d[S) BlimNi[ kr) ht). td`n&sir

d[Smi> p\iY(mk (SxN, mi¹y(mk (SxN, uµctr mi¹y(mk (SxN an[ uµc (SxN a[vi

Atri[ (nFi<(rt krvimi> aiÄyi C[. ji[ k[ aiv) ÄyvAYi k[ miLK&> kiym) nY) hi[ti. smy

an[ s>ji[gi[ an&sir a[mi> stt f[rfiri[ pN Yti> rh[ C[ j[m k[ g&jrit rijymi> hilmi>

j Fi[rN-8 k[ j[ mi¹y(mk (SxNn&> p\ir>B(b>d& ht&> t[ni[ p\iY(mk (SxNmi> smiv[S

krvini[ (nN<y l[vimi> aiÄyi[ C[.

(SxNni j[ t[ Atrni (v(SOT S]x(Nk h[t&ai[ hi[y C[. (SxNni j[ t[ Atr[

(vwiY)<ai[n[ ~[Oq (SxN mL) rh[ an[ j[ t[ kxini (SxNni h[t&ai[ (sÜ YE Sk[ a[

miT[ an[k(vF p\yisi[ hiY Frvimi> aivti hi[y C[. smyi>tr[ an[k(vF (v(SOT p\kirn)

yi[jniai[ an[ kiy<k|mi[ m*kiti rh[ C[. p\iY(mk (SxNn[ mft, fr(jyit an[ siv<(#ik

bnivvi miT[ riOTk̂xia[ t[mj rijykxia[ (v(vF yi[jniai[ an[ kiy<k|mi[ aml)

bnivvimi> aiÄyi C[. j[mi> mft kºyi k[LvN), m¹yihn Bi[jn yi[jni, (SxNn) nv)

riOT)̂y n)(t, Plan of Action, D).p).E.p). p(ryi[jni, sv< (Sxi a(Byinni[ smiv[S

Yiy C[.

(SxNni siv<(#ikrNni> p\yis$p[ aipNi d[Sni minv s>siFn (vkis m>#iily

oiri 'sv< (Sxi a(Byin" ni[ Birtmi> 6 Y) 14 vP<ni biLki[ miT[ a[k a(Byin tr)k[

aml)kZt krvimi> aiÄy&> C[. k[ºW srkir, rijy srkir an[ smijn) Big)dir) upr

rciy[li 'sv< (Sxi a(Byin" n[ p\iY(mk (SxNn[ p\i[Rsihn aipvi miT[ aml)

bnivvimi> aiÄy&> C[.

sv< (Sxi a(Byin a[ li>bi smyn) v]ci(rk p\(k|yin[ a>t[ (n(át Yy[li[ an[

siv<(#ik p\iY(mk (SxNn[ ci[Ês smymi> p*N< krvini[ rijy an[ k[ºW srkirn)

shBig)dir)viLi[ Avd[S) a](thi(sk kiy<k|m C[. ai kiy<k|m p\iY(mk (SxNn[

g&Nv_iiy&kt bniv) t[mi> p(rvt<nn) Kitr) aip[ C[. ai kiy<k|m nimi>kn, AYiy)krN

an[ g&Nv_iini lÈyn[ lEn[ cil[ C[. ai kiy<k|mn[ kirN[ p\iY(mk (SxNni

siv<(#ikrNn) (dSimi> sir&> a[v&> p\din YE Sky&> C[ tYi ai upri>t ai yi[jni piCLni

an[k h[t&ai[ (sÜ YE Skyi hi[vi s>b>G) a¿yisi[ Yyi C[. pr>t& p\iY(mk (SxNni

g&Nv_iiy&kt siv<#i)krNni> lÈyn[ lEn[ cilti ai kiy<k|mn&> smyi>tr[ m*Ãyi>kn Yt&> rh[

a[ j$r) C[. ai kiy<k|mni h[t&ai[n) (s(Ü trfn) (dSi an[ g(t k[vi p\kirn) rh) C[ ?

(n(át smy av(Fni[ ai kiy<k|m jyir[ smy av(Fn) p*N<tin[ air[ C[ Ryir[ t[ni

lÈyi[n) (s(Ün&> p\miN k[v&> C[ ? ai kiy<k|mni lÈyi[n) (s(Ü aiD[ni avri[Fk p(rbLi[

kyi C[ ? aivi avri[Fk p(rbLi[ hi[y ti[ t[ni (nvirN miT[ S&> krv&> ji[Ea[ ? vg[r[

j[vi an[k p\Åni[ni u_iri[ Si[Fvini bik) rh[ C[. riOT^Äyip) kiy<k|m siY[ s>kLiy[li ai

an[ aivi aºy p\Åni[ni v]Xi(nk uk[li[ s&F) phi[>cvini uÑ[Si[ siY[ p\At&t s>Si[Fn

hiY Frvimi> aiÄy&> ht&>.

2. (vPyni[ ud`Bv

p\iY(mk (SxN a[ smg\ (SxN$p) Emirtni[ piyi[ C[. nimi>kn, AYiy)krN an[

g&Nv_ii a[ p\iY(mk (SxNni piyini p\Åni[ C[. s>Si[Fk C[Ãli 20 vP<Y) p\iY(mk

SiLimi> (Sxk tr)k[ frj bjiv[ C[. p\iY(mk (SxN x[#i[ s(k|y hi[viY) p\iY(mk (SxN

x[#i[ up(AYt Yti> p\Åni[ a>g[ rs l[ti rHi> hti>. p\iY(mk (SxNn) g&Nv_ii s&FirNini

p\kÃpi[Y) p(r(ct C[. p\iY(mk (SxN a>g[ni s[m)niri[mi> hijr rh[vin&> Yy&> C[.

an[kvir (Sxk til)mmi> hijr rh[vin&> tYi (Sxki[n[ til)m aipvin&> bºy&> C[.

(Sxki[n) m)T)>gi[mi> p\iY(mk (SxN s>b>(Ft p\Åni[ a>g[ cci< krvin&> pN bºy&> ht&>.

aiY) p\iY(mk (SxNni siv<#i)krN tYi g&Nv_ii s&FirNi h[t&sr aml) bn[l sv<

(Sxi a(Byin kiy<k|mn) mi(ht) m[Lvvin&> an[ sv< (Sxi a(Byin kiy<k|mni ¹yi[yi[n)

(s(Ü trfn) g(t jiNvi t[mj p\iY(mk (SxN s>b>(Ft p\Åni[ d*r krvimi> sv< (Sxi

a(Byin kiy<k|mn[ k[Tl) sfLti mL) ? t[ jiNvi s>Si[Fk[ 's&rt (jÃlimi> p\iY(mk

(SxN kxia[ sv< (Sxi a(Byinn&> m*Ãyi>kn" (vPyn) ps>dg) kr) ht).

3. s>Si[Fnni[ m*liFir

p\iY(mk (SxNni siv<#i)krN miT[ tYi g&Nv_iiy&kt (SxN miT[ GNi> p\yRni[

krvimi> aiÄyi C[. (v(vF yi[jniai[ tYi kiy<k|mi[ aml) bºyi C[. p\iY(mk (SxN

kxia[ cilt&> sv< (Sxi a(Byin p\iY(mk (SxNni> siv<#i)krN, AYiy)krN tYi

g&Nv_ii pr Bir m*k[ C[. Ryir[ s>Si[Fk[ sv< (Sxi a(Byin s>dB[< s>Si[Fn hiY Frvin&>

nÊ) ky&<>. ai miT[ s>Si[Fk[ hiY Fr[l s>Si[Fnn[ lgti p*v[< Yy[li> s>Si[Fni[ni[ a¿yis

kyi[<>. j[ n)c[ p\miN[ C[.

ji[P) {2000}, B*siri {2003}, Äyis {2004}, riNi {2006}, pT[l j[.D).

{2007}, pT[l a[s. b). {2009} a[ a[m.a[D`. kxia[ s>Si[Fn hiY Fyi< hti> jyir[

sin[ {1960}, gi[y[l {1968}, Ti[l& {1976}, hi[s[n {1978}, d_i an[ aºyi[ {1982},

Bkt {1991}, vLv) {2000}, (#iv[d) {2000} ahl&vi(lyi {2005}, prmir {2006}

a[ p)a[c.D). kxia[ s>Si[Fn hiY Fyi< hti.

p\At&t s>Si[Fn siY[ s>b>(Ft aºy s>Si[Fni[mi> ji[P) {2000} ni a¿yis prY)

f(ltiY< p\i¼t Yiy C[ k[ p\iY(mk SiLiai[mi> S]x(Nk smAyiai[ s>b>F) smAyiai[mi>

SiLimi> p*rti> a¹yipn upkrNi[ nY), a¿yisk|m p*ri[ krvi smy ai[Ci[ pD[, mkini[

s&(vFip*N< nY), GNi> (Sxki[n[ a[ksiY[ b[ vgi[< clivvi pD[, GN) SiLimi> p\iyi[(gk

(SxN aip) Skit&> n ht&>. B*siri {2003} ni a¿yismi> jNiy&> ht&> k[ s[vikil)n

til)m ai¼yi bid (Sxki[n[ (ny(mt m*Ãyi>knn) (v(vF si(hRy simg\)n) aivÆykti

jNit) ht). Äyis {2004} ni a¿yis prY) tirN mÇy&> k[ li[k shyi[gni[ (SxNmi>

(v(nyi[g krviY) biLkni[ svi<>g) (vkis siF) SkiS[ t[m til)miY)< aiciyi[<n[ lig[ C[.

riNi {2006}ni a¿yis m&jb S]x(Nk nv(vciri[ni asrkirk aml)krN miT[ nDt)

smAyiai[mi> vF& pDti[ vh)vT) kiy<bi[j, Fi[rNvir (Sxki[ni[ aBiv, biLki[n)

a(ny(mtti, (SxN (sviyn) aºy riOT^)y kimg)r)ni[ bi[j jiNvi mÇyi> hti. pT[l

j[.D). {2007} ni a¿yisni tirNi[mi> ni[>Fiy&> ht&> k[ (vkli>g biLki[ miT[ til&ki d)q

a[k sliyd) SiLi hi[v) ji[Ea[. pT[l a[s. b). {2009} ni a¿yisn&> tirN p\i¼t Yy&>

ht&> k[ aiciyi[<n[ (SxN (sviyn) aºy kimg)r)n&> BirN vF&> rh[t&> ht&>. sin[ {1960}

ni[>F[ C[ k[ fr(jyit p\iY(mk (SxN amlmi> hi[vi Cti> k[Tlik (vAtiri[mi> p\iY(mk

(SxNni[ (vkis ai[Ci[ Yyi[ hti[. gi[y[l {1968} ni a¿yisni tirN m&jb j[ biLki[

SiLimi> diKl Yy[li hti t[mi>ni mi[Ti Bigni biLki[ sit Fi[rNni[ a¿yis p*ri[ kyi<

(vni SiLimi>Y) uq) gyi hti. Ti[l& {1976} ni dSi<Äyi an&sir m*Ãyi>kn p(Üt

(SxNn) g&Nv_ii s&FirNi miT[ agRyn) j$(ryit hi[y a[v&> an&Bvvi mÇy&> ht&>.

hi[s[n {1978}ni a¿yisni tirNmi> jNiy&> ht&> k[ p\iY(mk (SxNn) agRyn)

smAyiai[ j[v) k[ srkirn) ai(Y<k m&Æk[l), p&Atki[ an[ l[Kn simg\) p*r) piDvin)

vil)ai[n) aS(kt, YiNi (SxN a(Fkir)ai[ oiri SiLiai[mi> ap*rt&> (nr)xN, p\iY(mk

(SxN miT[ alg vh)vT) miLKin) j$(ryit vg[r[ ji[vi mL) ht). d_i an[ aºyi[

{1982} a[ ni[>¹y&> ht&> k[ kºyiai[ SiLi Ci[D) jvini kirNi[mi> gr)b), nini BiE-

bh[ni[n) d[Kr[K riKv), kºyiai[ni (SxN p\Ry[ miti-(ptin) udis)nti, vil)ai[mi>

(nrxrti an[ kºyiai[ miT[ alg SiLiai[ni[ aBiv vg[r[ ji[vi mÇyi hti. pT[l T).

{1984} a[ tirÄy&> ht&> k[ d[Smi> ai(dvis) kºyiai[n[ (SxN l[vi aY[< p\[rNi aipvini

ki[E Kis kiy<k|mi[ Yyi n hti. Bkt {1991}ni a¿yisni aiFir[ jNiy&> ht&> k[

mi[TiBign) SiLiai[mi> (vwiY)<ai[n) s>²yin[ ¹yinmi> l[ti vg<K>Di[ pyi<¼t nY) t[mj

mi[TiBign) s>²yin[ SiLiai[ni mkinn[ mrimt krivvin) j$r C[. vLv) {2000}a[

tirÄy&> ht&> k[ p\iY(mk SiLiai[mi> tis p\YiY) (SxNkiy< Yt&> n ht&>. (#iv[d) {2000}ni

a¿yisni tirNi[mi> jNiy&> ht&> k[ SiLimi> j&di j&di (vPyi[ miT[ alg-alg a¹yipn

pÜ(tni[ upyi[g krvimi> aiv[ C[ an[ (vwiY)<ai[ j[ pÜ(t vD[ srLtiY) S)K[ an[

a¿yismi> rs diK[ t[ j pÜ(t ~[Oq gNvimi> aiv[ C[. ahl&vi(lyi {2005} ni[>F[ C[ k[

uµc p\iY(mkni (vwiY)<ai[ni s>dB<mi> t[ai[ j[ smAyiai[ni[ simni[ kr[ C[ t[ (nr)xN

krti> mil*m pDy&> k[ t[ai[n[ pr)xini[ Dr hi[y C[, vFir[ pDt&> gZhkiy< aipvimi> aiv[ C[,

Ak*lb[g uckv) m&Æk[l C[, (Sxkn) sjin[ kirN[ Drti> hi[viY) j&q&> bi[l[ C[, rmvini[

smy p*rti[ mLti[ nY). prmir {2006}ni a¿yisni tirNi[ dSi<v[ C[ k[ kºyi

k[LvN)n[ asrkirk bnivvi miT[ kºyiai[ni p\iY(mk (SxNkiy<n) s&FirNi miT[ til)m

pim[li (Sxki[n) (nmN*>k krv) j$r) jNit) ht).

upri[kt s>Si[Fni[ni a¿yisni aiFir[ kh) Skiy k[ p\iY(mk (SxN s>l³n

(v(vF smAyiai[ni s>Si[Fni[ hiY Friyi hti. pr>t& p\iY(mk (SxNni m*L p\Åni[

siv<#i)krN, AYiy)krN an[ g&Nv_iilx) (SxNn[ hl krvi aml) bn[l sv< (Sxi

a(Byinn&> s&rt (jÃli kxia[ m*Ãyi>kn s>b>(Ft ki[E s>Si[Fn s>Si[Fkn) jiNmi> aiÄy&>

nY). aiY) s>Si[Fk[ s>Si[Fn miT[ ai (vPyn) ps>dg) kr) s>Si[Fn hiY Fy&<> ht&>.

4. smAyikYn an[ S¾di[n) Äyi²yi

p\iY(mk (SxN a[ smg\ (SxN$p) Emirtni[ piyi[ C[. nimi>kn, AYiy)krN an[

g&Nv_ii a[ p\iY(mk (SxNni piyini p\Åni[ C[. p\iY(mk (SxN s>b>(Ft p\Åni[ni

(nvirNmi> s>Si[Fkn[ rs hi[viY) p*N< cci<-(vcirNin[ a>t[ s>Si[Fk[ p\At&t s>Si[Fnn>&

S)P<k n)c[ m&jb nÊ) ky&<> ht&> :

s&rt (jÃlimi> p\iY(mk (SxN kxia[

sv< (Sxi a(Byinn&> m*Ãyi>kn

s&rt (jÃli p>ciyt (SxN s(m(t s>ci(lt p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi

a(Byin a>tg<t cilti kiy<k|mi[, yi[jniai[, p\vZ(_iai[n&> aml)krN tYi t[n) (s(Ü

an[ asr tpisvini[ (nd[<S p\At&t S)P<kmi> smi(vOT rHi[ hti[.

S¾di[n) Äyi²yi

s>Si[Fn kiy< aY[< p\ir>Bmi> s>Si[Fk S)P<k (nFi<(rt kr[ C[. s>Si[Fnni S)P<kmi>

smi(vOT S¾di[ ci[Ês aY< Frivti hi[y C[. j[Y) aivi S¾di[n[ Äyi²yi(yt krvi j$r)

bn[ C[. s>Si[Fk[ s>Si[Fn S)P<kmi> smi(vOT S¾di[n&> aY<GTn s>Si[Fnni s>dB<mi> n)c[

m&jb aip[l C[.

s&rt (jÃli[

(jÃli[ a[Tl[ kl[kTrni vh)vT) tibi h[qLni[ (vAtir. p\i>tni m&²y

(vBigi[mi>ni[ a[k (vBig.

nm<ki[S m&jb (jÃli[ a[Tl[ rijyni bºdi[bAtn[ si$ d[Sni piD[li kÃp[li j[

Bigi[ t[mini[ a[k, Eºsif c&kvvin[ si$ si[>p) aip[li p\i>ti[mi>ni[ a[k-s&rt (jÃli[,

amdivid (jÃli[ vg[r[.

g&jrit rijyn) AYipni 1 m[ 1960 mi> YE. g&jrit rijyni (jÃliai[ p]k)

s&rt (jÃli[ d(xN g&jritmi> aiv[li[ C[. p\vt<min s&rt (jÃlimi> ci[yi<s), ai[lpiD,

kimr[j, mi>gri[L, umrpiDi, mi>Dv), birDi[l), mh&vi, an[ plsiNi, a[vi nv til&kiai[

smi(vOT C[.

p\iY(mk (SxN

Bgvd` gi[m>Dl m&jb p\iY(mk (SxNni[ aY< ai m&jb krvimi> aiÄyi[ C[ :

p\iY(mk a[Tl[ ˜s>. p \Ym {ph[li>} + Ek {lgt&>}™ (v. air>B dSin&>; p \ir>(Bk;

p\iAt(vk; S$aitn&>; air>Bn&> ph[l&>; ph[li pg(Yyi j[v&> kim krni$.

(SxN a[Tl[ {1}. n. k[LvN); (vwi {2}. n>. bi[F; upd[S {3) ˜s>. (Sx`

{S)Kvv&>} + an {(k|yivick p\Ryy}™ (Sxi aipv) t[; BNivv&> t[, aicir, (vcir,

r)tBit an[ kli vg[r[n&> Xin din.

Encyclopaedia Britannica mi> p\iY(mk (SxNn) (vBivni ai p\miN[ ApOT

kr) C[ :

“Elementary Education also called primary education, the first

stage traditionally found in formal education, beginning at about age 5 to

7 and ending at about age 11 to 13”.

simiºy r)t[ Fi[rN a[kY) sit s&F)ni vgi[< Frivt) SiLin[ p\iY(mk SiLi tr)k[

ai[LKvimi> aiv[ C[. ji[ k[ d[Sni k[Tlik rijyi[mi> Fi[rN a[kY) aiq s&F)ni vgi[<ni[

p\iY(mk SiLimi> smiv[S krvimi> aiv[ C[. hilmi> g&jrit rijymi> pN Fi[rN aiqni[

p\iY(mk (SxNmi> smiv[S krvini[ (nN<y l[viyi[ C[ an[ tbÊivir Fi[rN aiqn[

p\iY(mk (SxNmi> smivvini[ p\ir>B S]x(Nk vP< 2010-11 Y) YE gyi[ C[. p\At&t

s>Si[Fn miT[ p\iY(mk (SxN a[Tl[ Fi[rN a[kY) sit aYvi Fi[rN a[kY) aiq s&F)ni

vgi[<mi> apit&> (SxN a[vi[ aY< krvimi> aiÄyi[ hti[.

sv< (Sxi a(Byin

J.s).E.air.T).{2003} m&jb sv< (Sxi a(Byin a[Tl[ Birtni minv

s>siFn (vkis m>#iily p&rAkZt an[ rijy srkir oiri apniviy[l p\iY(mk (SxNn)

s&FirNi miT[ni[ riOT)̂y kiy<k|m.

p\iY(mk (SxNni siv<(#ikrN miT[ ci[Ês smy r[Kini[ kiy<k|m. p\iY(mk

(SxNn) g&Nv_ii s&FirNi miT[ni[ k[ºW srkir, rijy srkir an[ AYi(nk Big)dir)ni[

kiy<k|m.

m*Ãyi>kn

dv[ {2012} ni jNiÄyi an&sir “Evaluation is a process of collecting,

analysing and interpreting evidence concerning pupil achievement for the

purpose of making a variety of decisions”

(SxNn) p\(k|yi drÀyin (v(vF p(rbLi[n) xmti, p\BivS)lti an[

p(rNimi[ni (vÅl[PN Äyi²yi(yt krvin) p\(k|yi a[Tl[ m*Ãyi>kn.

simiºy r)t[ ki[EpN Äy(ktni siri-nbLi pisiai[n) (vgtvir tpisN) krv)

a[n[ m*Ãyi>kn kh[viy. t[ j r)t[ ki[E p\vZ(_i, yi[jni k[ kiy<k|mn[ t[ni (nFi<(rt lÈyi[n)

p\i(¼tni s>dB<mi> ckisN) krv) a[Tl[ m*Ãyi>kn a[m kh) Skiy.

5. s>Si[Fnni h[t&ai[

ki[EpN s>Si[Fnkiy< h[t& (vnin&> hi[E Sk[ n(h, kirN k[ h[t&ai[ s>Si[Fkn[ a>(tm

¹y[y s&F) lE jnir d)vidi>D) C[. p\At&t s>Si[Fn n)c[ dSi<v[l h[t&ai[n[ ¹yinmi> riK)n[

hiY Frvimi> aiÄy&> ht&> :

{1} sv< (Sxi a(Byinni p(rp\[Èymi> sv<g\ih) mi(ht) p\i¼t krv).

{2} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vwiY)<ai[ni

nimi>kn s>dB[< (vwiY)< Brt)n) (s(Ün) jiNkir) p\i¼t krv).

{3} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin s>dB[< (vwiY)<ai[ni

AYiy)krNn) p(r(AY(t jiNv).

{4} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t p\yi[jiy[li

p\v[Si[Rsv, g&Ni[Rsv, vicn-l[Kn-gNn kiy<k|m j[vi kiy<k|mi[n) fl~&(tn)

jiNkir) p\i¼t krv).

{5} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vkli>g biLki[

miT[n) (v(SOT (SxN ÄyvAYi (vPyk Yy[l p\g(tn) jiNkir) m[Lvv).

{6} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t v]k(Ãpk (SxN

ÄyvAYi s>dB<mi> Yy[li> kiyi[<n) fl~&(t jiNv).

{7} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t kºyi k[LvN)

s>dB[< Yy[li> kiyi[<n) asr jiNv).

{8} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t yi[jit) (Sxki[

miT[n) s[vikil)n til)mn) fl~&(t jiNv).

{9} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t li[kBig)dir)n)

p(r(AY(tn) jiNkir) p\i¼t krv).

{10} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t SiLi

ÄyvAYipn s(m(tn) B*(mkin) sm)xi krv).

{11} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t til&ki s>siFn

k[ºW an[ j*Y s>siFn k[ºWni kiy<kti<ai[n) B*(mkin) fl~&(t p\i¼t krv).

{12} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t Bi](tk

s&(vFiai[ tYi a¹yyn-a¹yipnn) siFn simg\) miT[ mLti an&din s>dB[<

Yy[l vZ(Ün) mi(ht) m[Lvv).

{13} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vwiY)<ai[ni

(SxNn) g&Nv_ii s>dB[< Yy[l (s(Ün) jiNkir) p\i¼t krv).

{14} sv< (Sxi a(Byinn[ (vS[P fLdiy) bnivvi miT[ni (dSis*cni[ krvi.

6. s>Si[Fnni p\Åni[

pi[tini (vPyn[ ¹yinmi> riK)n[ n)c[ dSi<v[l p\Åni[ni u_ir m[Lvvi miT[

s>Si[Fnkiy< hiY Frvini[ s>Si[Fkni[ upk|m hti[.

{1} sv< (Sxi a(Byinn) a](thi(sk B*(mki S) C[ ?

{2} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vwiY)<ai[ni

nimi>kn a>g[n) (AY(t S) C[ ?

{3} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vwiY)<ai[ni

AYiy)krNmi> p(r(AY(t k[v) C[ ?

{4} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t p\yi[jiy[li

p\v[Si[Rsv, g&Ni[Rsv, vicn-l[Kn-gNn kiy<k|mn) fl~&(t k[vi p\kirn) rh) C[

?

{5} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vkli>g biLki[

miT[n) (v(SOT (SxN ÄyvAYin) (s(Ü k[v) rh) C[ ?

{6} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t v]k(Ãpk (SxN

ÄyvAYin) fl~&(t k[v) C[ ?

{7} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t kºyi k[LvN)

s>dB[< Yy[li> kiyi[<n) asr k[vi p\kirn) rh) C[ ?

{8} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t yi[jit) (Sxki[

miT[n) s[vikil)n til)mn) fl~&(t S) C[ ?

{9} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t li[kBig)dir)Y)

SiLi (vkisn) (AY(t k[v) C[ ?

{10} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t SiLi

ÄyvAYipn s(m(tn) B*(mki k[v) rh) C[ ?

{11} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t til&ki s>siFn

k[ºW an[ j*Y s>siFn k[ºWni kiy<kti<ai[n) B*(mkin) fl~&(t k[v) C[ ?

{12} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t Bi](tk

s&(vFiai[ tYi a¹yyn-a¹yipnn) siFn simg\) miT[ mLti an&din s>dB[<

Yy[l vZ(Ün) fl~&(t S) rh) C[ ?

{13} s&rt (jÃlin) p\iY(mk SiLiai[mi> sv< (Sxi a(Byin a>tg<t (vwiY)<ai[ni

(SxNn) g&Nv_iin) (AY(t k[v) C[ ?

{14} sv< (Sxi a(Byinn[ (vS[P fLdiy) bnivvi miT[ S&> krv&> ji[Ea[ ?

7. s>Si[Fnn&> mh_v

p\iY(mk (SxN a[ d[Sn) piyin) j$(ryit C[. p\iY(mk (SxN a[ p\ir>(Bk

tbÊi[ hi[E, t[mi> p\vt<t) (S(Ylti k[ (nOfLtin) s)F) asr k|(mk tbÊiai[ pr pD[

C[. ai bibtn[ lxmi> lEn[ d[Sni b>FirNmi> tmim biLki[ miT[ mft an[ fr(jyit

p\iY(mk (SxNni[ aidS< Av)kiriyi[. Birtmi> Kis kr)n[ (vAtrNni> air>BkiLmi>

(SxNn) (x(tji[n[ (vAtirvi jti> p\iY(mk (SxNni (vkis an[ g&Nv_iin) uNp p\vt[<

C[. p\iY(mk SiLiai[ni vh)vT) tYi S]x(Nk p\Åni[ a>g[ni ai>t(rk tYi biH s>b>Fi[

ji[ti jNiy C[ k[ (SxNni ¹y[yi[n[ (sÜ krvin&> Fir)a[ t[Tl&> sh[l&> nY), kirN k[ bF) j

smAyiai[ a[kb)ji prn) pirAp(rk asri[ vF& G[r) C[. t[m Cti> ai x[#i[ tmim

aiSiai[ni (krNi[ SiLini aiciy<, (Sxki[, vil), smij an[ vh)vT) miLKin)

hkiriRmk ai>tr(k|yi pr avl>(bt C[. j$r C[ mi#i sim*(hk p\yis vD[ a[k t>d&rAt

vitivrN (nmi<Nn) ! aivi vitivrNni (nmi<N miT[ si] BN[ si] aigL vF[ a[ ¹y[y

tYi p\iY(mk (SxNn&> siv<#i)krN Yiy, AYiy)krN siY[ dr[k biLkn[ g&Nv_ii sBr

(SxN mL[ a[ jvibdir) siY[ cilt&> sv< (Sxi a(Byin k[Tl[ a>S[ sfL Yy&> t[ jiNvi

p\At&t s>Si[Fn (vwiY)<, vil), aiciy<, (Sxk, smij an[ vh)vT) miLKin[ aRy>t

upyi[g) p&rvir YS[. p\iY(mk SiLimi> Bi](tk s&(vFiai[, S]x(Nk siFni[n) s¶jti

j[vi p(rbLi[ p\iY(mk (SxNn[ t[ni lÈyi[Y) d*r riK[ C[. ai p(rbLi[n[ mh`da>S[

(nvirvi sv< (Sxi a(Byinn[ mL[l sfLti-(nOfLti jiNvi p\At&t s>Si[Fn p\iY(mk

(SxN siY[ s>kLiy[li si]n[ upyi[g) YS[. a[v&> s>Si[Fk nm\pN[ min[ C[.

8. s>Si[Fnn&> s)mi>kn

simiºyt: dr[k s>Si[Fk AYL, kiL an[ niNi>k)y myi<diai[ni s>dB<mi>

a¿yisn) k[Tl)k myi<diai[ Av)kir)n[ pi[tin&> s>Si[Fn hiY Fr[ C[. p\At&t s>Si[Fnn&>

s)mi>kn n)c[ m&jb Av)kirvimi> aiÄy&> ht&> :

{1} p\At&t s>Si[Fn s&rt (jÃli p>ciyt (SxN s(m(t s>ci(lt g&jrit) mi¹ymn)

p\iY(mk SiLiai[ p*rt&> s)(mt rH&> ht&>>.

{2} p\At&t s>Si[Fnn) mi(ht) a[k#i krvi miT[ dAtiv[J si(hRy, a(Bp\iyiv(l,

p\Åniv(l, siÈyp#ini[ upyi[g krvimi> aiÄyi[ hti[.

{3} mi(ht) a[k#i krvi miT[ nm*ni ps>dg) miT[ yiØ(µCk nm*ni ps>dg)n) r)t

apnivvimi> aiv) ht).

9. s>Si[Fn pÜ(t

ki[EpN aY<p*N< smAyini[ uk[l Si[Fvi miT[ smAyini Av$p an[ uk[ln)

j$(ryitni s>dB<mi> am&k ci[Ês pÜ(ta[ s>Si[Fn p\(k|yi hiY Frvimi> aiv[ C[.

alg-alg smAyini[ uk[l alg-alg pÜ(tY) Si[F) Skiy C[. ai r)t[ S]x(Nk

s>Si[Fnmi> upyi[gmi> l[vit) k[Tl)k pÜ(tai[mi> a](thi(sk pÜ(t, sv[<xN pÜ(t,

Äy(kt a¿yis pÜ(t, s>b>FiRmk pÜ(t, p\iyi[(gk pÜ(t, (nr)xN pÜ(t vg[r[ni[

smiv[S Yiy C[. ai pÜ(tai[n[ a(Bgmn) Ø(OTa[ s>²yiRmk an[ g&NiRmk a[m b[

p\kiri[mi> vg)<kZt kr) Skiy C[. pr>t& s>Si[Fn p\(k|yin) S]l)ni aiFir[ k&l cir (vBigmi>

ai pÜ(tai[n[ (vBiJt kr) Skiy C[. B*tkiL siY[ s>b>(Ft GTniai[ni a¿yis miT[

a](thi(sk pÜ(t, ti[ vt<min GTniai[ni a¿yis miT[ vN<niRmk pÜ(tai[ni[ upyi[g

krvimi> aiv[ C[. stt li>bi smy s&F) cilti l>bgt, aiDC[d) an[ p\vihlx)

a¿yisi[ (vkisiRmk a¿yisi[ kh[vimi> aiv[ C[. ai upri>t S&Ü v]Xi(nk an[ s>²yiRmk

a(BgmY) hiY Friti a¿yisi[ miT[ p\yi[g pÜ(t an[ t[n) (v(vF yi[jniai[ p\c(lt

C[.

p\At&t s>Si[Fn s&rt (jÃlimi> p\iY(mk (SxN kxia[ sv< (Sxi a(Byinn&>

m*Ãyi>kn s>dB[< hi[viY) sv[<xN pÜ(t vF& yi[³y si(bt Yt) hi[y sv[<xN pÜ(tni[

upyi[g krvimi> aiÄyi[ hti[.

10. Äyip(vÅv an[ nm*nin) ps>dg)

s>Si[Fk[ ci[ksiep*v<k an[ (vSd`tip*v<k ji[ ki[EpN smAyini[ a¿yis krvi[ hi[y

ti[ t[ni Äyip(vÅvn) Äyi²yi ApOT krv) aRy>t aivÆy bn[ C[. Sih {2004} jNiv[ C[

k[ “sm(OT a[Tl[ Sky bFi> j p\(tcirki[ jyir[ sm(OTni[ a[k Big k[ j[mi> s>Si[Fkn[

p\v[Svini[ mig< C[, t[ Äyip(vÅv”. s>Si[Fk[ j[ S)P<k h[qL s>Si[Fn kiy< hiY Fy&<> ht&> t[

s>dB<mi> s&rt (jÃli p>ciyt (SxN s(m(t s>ci(lt tmim p\iY(mk SiLiai[n[

Äyip(vÅvmi> smiv[S kyi[< hti[. t[mj sv< (Sxi a(Byin a>tg<t kiy<rt s&rt

(jÃlini tmim til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ tYi tmim j*Y s>siFn k[ºWni

shs>yi[jki[ni[ Äyip(vÅvmi> smiv[S kyi[< hti[.

p\At&t s>Si[Fn hiY Frvi aY[< s>Si[Fk[ nm*ni ps>dg)n) (v(vF p\y&(ktai[mi>Y)

yiØ(µCk nm*ni ps>dg) pÜ(tn) r)t apniv) ht). S]x(Nk vP< dr(myin s&rt (jÃli

p>ciyt (SxN s(m(t oiri s>ci(lt p\iY(mk SiLiai[mi>Y) 209 SiLiai[mi> kiy<rt

(Sxki[ p]k) 638 (Sxki[n[ s>Si[Fk[ yid`(µCk nm*ni ps>dg)n) r)tY) nm*nimi> smi(vOT

kyi< hti. yiØ(µCk nm*ni ps>dg)n) r)tY) ps>d kr[l 209 SiLiai[ni aiciyi[<n[

nm*nimi> smi(vOT kyi< hti. s&rt (jÃlini nv til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ tYi

72 j*Y s>siFn k[ºWni shs>y[jki[n[ nm*nimi> smi(vOT kyi< hti.

11. s>Si[Fn miT[ni upkrNi[

p\Ry[k s>Si[Fk[ s>Si[Fn krvi miT[ mi(ht) a[k#i krv) pD[ C[. s>Si[Fn miT[n)

mi(ht) a[k#i krvi miT[ GNi bGi siFni[ upl¾F hi[y C[. S]x(Nk s>Si[Fn x[#i[ p\Ry[k

upkrN (v(SOT p\kirn) mi(ht) p*r) piD[ C[. s>Si[Fnn[ an&$p mi(ht) a[k#i krvi miT[

GNi (v(SOT a[vi siFni[ upl¾F hi[y C[. s>Si[Fn miT[ mi(ht) a[k#i krvi s>dB[<

upyi[gmi> l[viti siFni[n[ s>Si[Fnni upkrN tr)k[ ail[Kvimi> aiv[ C[. uciT

{2000} jNiv[ C[ k[, “s>Si[Fn p\(k|yi drÀyin a¿yisni h[t&ai[ an&sir aivÆyk

mi(ht) m[Lvvi miT[ni> siFnn[ upkrN kh[viy C[.”

s>Si[Fn yi[jnin) rcni krt) vKt[ j s>Si[Fk[ mi(ht) a[k#i krvi kyi

upkrNi[ viprvi ji[Ea[ t[ni[ (vcir krvini[ hi[y C[. s>Si[Fk[ p\At&t s>Si[Fnn[

an&lx)n[ a(Bp\iyiv(l, siÈyp#i an[ p\Åniv(ln) rcni kr) ht). s>Si[Fk[ p\At&t

s>Si[Fn kiy< miT[ p\iY(mk (Sxki[ pis[Y) mi(ht) a[k#i krvi a(Bp\iyiv(ln), aiciyi[<

tYi til&ki s>siFn k[ºW shs>yi[jk pis[Y) mi(ht) a[k#i krvi siÈyp#in) an[ j*Y

s>siFn k[ºW shs>yi[jk pis[Y) mi(ht) a[k#i krvi p\Åniv(ln) rcni kr) ht).

12. mi(ht)n&> a[k#i)krN

s>Si[Fn miT[ mi(ht)n&> Äyv(AYt r)t[ a[k#i)krN Yiy a[ a(nviy< C[. mi(ht)

a[k#i)krN krt) vKt[ s>Si[Fk[ ¹yin riKv&> j$r) bn[ C[ k[ p\i¼y mi(ht) s>Si[Fnn[

lgt) an[ p*N< hi[y. aF*r) an[ B*l Br[l) mi(ht) s>Si[Fnkiy<n) g&Nv_iin[ asr

phi[>ciD[ C[. s>Si[Fk[ mi(ht) a[k#i)krN s>dB<mi> v]Xi(nk Ø(OTki[N (vksivvi[ aRy>t

j$r) C[.

s>Si[Fk[ s>Si[Fn (vPyni s>dB<mi> (Sxki[ni a(Bp\iyi[ m[Lvvi miT[ nm*nimi>

smi(vOT Yt) SiLiai[n) $b$ m&likit[ jE (Sxki[n[ mL) t[mn[ a(Bp\iyiv(l aip)

ht). (Sxki[a[ Br[l) a(Bp\iyiv(l a[k#i krvi p&n: $b$ m&likit l[vimi> aiv) ht).

ai r)t[ k&l 630 j[Tl) a(Bp\iyiv(l smy myi<dimi> an[ s>p*N< r)t[ Br[l) prt mL)

ht).

nm*nimi> smi(vOT 209 SiLini aiciyi[< pis[Y) tYi nv til&ki s>siFn k[ºWni

sh s>yi[jk pis[Y) s>Si[Fk[ $b$ m&likit lEn[ s>Si[Fn aY[< siÈyp#imi> mi(ht) a[k#i

kr) ht). t[mj 72 j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ pis[Y) p\Åniv(lmi> mi(ht)n&>

a[k#i)krN ky&<> ht&>.

13. mi(ht)n&> a>kSiA#i)y pZYÊrN

mi(ht) a[k#i)krN p\(k|yi bid a(t aivÆyk kiy< p\i¼t ai>kDik)y mi(ht)n&>

pZYÊrN krvin&> C[. p\At&t s>Si[Fn miT[ u_irditiai[ trfY) p\i¼t Yy[li> a(Bp\iyi[ni

aiFir[ p\Ry[k (vFinni> kiEvg< {x2} m*Ãyi[ n)c[ p\miN[ni s*#ini[ upyi[g kr) Si[Fvimi>

aiÄyi hti>.

s>Si[Fk[ p\i¼t mi(ht) prY) k&l s>mt an[ t[n) Tkivir) tYi k&l as>mt an[

t[n) Tkivir) p\i¼t kr) ht). u_irditiai[a[ s>p*N< s>mt, s>mt, tTAY, as>mt an[

s>p*N< as>mtmi> a(Bp\iyi[ dSi<Äyi hti>. k&l p\i¼ti>ki[n[ k|mS: hkiriRmk (vFin miT[ 5,

4, 3, 2, 1 g&N an[ nkiriRmk (vFin miT[ 1, 2, 3, 4, 5 g&N siY[ g&Nvimi> aiÄyi hti

an[ t[ni prY) sr[riS g&NBir p\i¼t kyi[< hti[. j[n[ aiFir[ (vFini[ni[ ag\tik|m

(nFi<(rt krvimi> aiÄyi[ hti[. siÈyp#i an[ p\Åniv(l oiri upl¾F mi(ht)n&>

simiºy)krN kr)n[ t[ni> tirNi[ m[Lvvimi> aiÄyi> hti>.

14. s>Si[Fnni tirNi[

p\At&t s>Si[Fnni h[t&ai[n[ ¹yinmi> riK)n[ (vksivvimi> aiv[l upkrNi[

a(Bp\iyiv(l, siÈyp#i an[ p\Åniv(l tYi dAtiv[J si(hRyn[ aiFir[ s>Si[Fnni

(nÀn(l(Kt p\m&K tirNi[ mÇyi> hti> :

nimi>kn s>dB<ni> tirNi[

1. nimi>knn[ kirN[ gimmi> Kr[Kr p\v[Spi#i biLki[n) s>²yi jiN) Skiy C[ a[v&>

94.29 Tki (Sxki[ minti hti.

2. mi[T[Bigni (Sxki[a[ a[Tl[ k[ 94.92 Tki (Sxki[a[ a[vi[ a(Bp\iy dSi<Äyi[ k[

nimi>knn[ kirN[ SiLimi> biLki[n) p\v[Ss>²yi vF) C[.

3. nimi>knn[ kirN[ SiLimi> k[Tli Tki biLki[ diKl Yiy C[ t[n) ci[Ês mi(ht)

mL[ C[ a[v&> 92.70 Tki (Sxki[a[ jNiÄy&> ht&>.

4. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[ p]k) k[vL 6.03 Tki (Sxki[ nimi>knn[ (bnupyi[g)

gNiÄy&> ht&>.

5. SiLimi> biLki[n) s>²yi vFirvi miT[ nimi>kn j$r) C[ a[v&> 82.54 Tki (Sxki[

minti hti.

AYiy)krN a>g[ni tirNi[

1. biLki[n[ mLt) niNi>k)y, pi[Sik tYi Ki[rik s>b>(Ft shiyY) AYiy)krNmi>

vFiri[ Yyi[ C[ a[vi[ a(Bp\iy 84.12 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

2. (Sxki[ oiri sji<y[l&> SiLin&> p\i[Rsihk vitivrN AYiy)krN miT[ asrkirk bºy&>

C[ a[v&> minniri (Sxki[n) Tkivir) 87.62 j[Tl) ht).

3. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 82.22 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&> k[ vil)s>pk< oiri

aiv[l li[kjigZ(tY) AYiy)krNmi> vZ(Ü YE C[.

4. sv< (Sxi a(Byinn[ kirN[ SiLimi> AY(gttin&> p\miN GTy&> C[ a[v&> 82.54

(Sxki[n&> minv&> ht&>.

5. SiLi ÄyvAYipn s(m(t AYi(ykrN miT[ mdd$p bn[ C[ a[vi[ a(Bp\iy 73.65

Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

p\v[Si[Rsv, g&Ni[Rsv, vicn-gNn-l[Kn kiy<k|m a>g[ni tirNi[

1. SiLi p\v[Si[Rsv kiy<k|mn[ kirN[ SiLimi> (vwiY)<ai[n) s>²yimi> vFiri[ Yyi[ C[

a[v&> 91.43 Tki u_irditiai[n&> minv&> ht&>.

2. p\iY(mk (SxN p\Ry[ vil)ai[n[ jigZt krvi miT[ p\v[Si[Rsv asrkirk si(bt

Yyi[ C[- p\At&t (vFin siY[ 88.25 Tki (Sxki[ s>mt hti.

3. g&Ni[Rsv kiy<k|mY) SiLini (SxNn) g&Nv_iimi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[vi[ 78.73 Tki

(Sxki[ni[ a(Bp\iy hti[.

4. (SxNn) g&Nv_ii s&FirNi miT[ g&Ni[Rsv asrkirk kiy<k|m C[ a[v&> minniri

(Sxki[n) Tkivir) 68.25 j[Tl) ht).

5. vicn-l[Kn-gNn kiy<k|mY) biLki[ni vicn, l[Kn, gNnmi> s&Firi[ Yyi[ C[

a[v&> 90.79 Tki u_irditiai[ minti hti.

6. vicn-l[Kn-gNn kiy<k|mni upciriRmk kiy<n) vg<mi> asr ji[vi mL[ C[ a[v&>

85.08 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&>.

(vkli>g biLki[ni> (SxN a>g[ni tirNi[

1. (vkli>g biLki[ni (SxN miT[n) ÄyvAYin[ kirN[ (vkli>g biLki[ni (SxNmi>

vFiri[ Yyi[ C[ a[vi[ a(Bp\iy 81.27 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

2. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 75.24 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&> k[ (vkli>g

biLki[ni (SxNn) ÄyvAYin[ kirN[ (vkli>g biLki[ni vil)ai[mi> (SxN s>dB[<

jigZ(t aiv) C[.

3. (vkli>gtini p\kir an&sir biLki[n[ (SxN aipniri til)m) (Sxki[n[ kirN[

biLki[ p\i[Rsi(ht Yyi C[- ai (vFin siY[ 65.08 Tki (Sxki[ s>mt Yyi hti.

4. (vkli>gtin) (v(vFti p\miN[ biLki[n[ j$r) S]x(Nk siFni[ upl¾F Yiy C[

a[v&> minniri (Sxki[n) Tkivir) 61.90 j[Tl) ht).

v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYi a>g[ni tirNi[

1. v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYi (SxNn) g&Nv_ii miT[ j$r) C[ a[vi[ a(Bp\iy 75.56

Tki (Sxki[ Frivti hti.

2. p\iY(mk (SxNni siv<#i)krN miT[ v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYi upyi[g) si(bt YE

C[- p\At&t (vFin siY[ 68.89 Tki (Sxki[ s>mt hti.

3. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[ p]k) 60.95 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&> k[ p\iY(mk

(SxNY) v>(ct rh) gy[li k[ (SxN aF*r&> Ci[D) gy[li biLki[n[ v]k(Ãpk (SxN

oiri p\iY(mk (SxN p*N< kriv) Skiy&> C[.

4. v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYini vgi[<mi> BNivniri (Sxki[n[ mLt) til)m upyi[g)

p&rvir YE C[ a[vi[ a(Bp\iy Frivniri (Sxki[n) Tkivir) 58.73 j[Tl) ht).

kºyi k[LvN) a>g[ni tirNi[

1. sv< (Sxi a(Byin oiri kºyi k[LvN)n&> p\miN v¹y&> C[ a[v&> 95.56 Tki (Sxki[n&>

minv&> ht&>.

2. sv< (Sxi a(Byinni kiy<k|mi[Y) li[ki[mi> kºyi k[LvN)n[ p\i[Rsihn mÇy&> C[ a[vi[

a(Bp\iy dSi<vniri 90.79 Tki (Sxki[ hti.

3. kºyiai[ miT[ uB) krvimi> aiv[l) aliyd) Bi](tk s&(vFiai[Y) vil)ai[mi> kºyi

k[LvN) a>g[ hkiriRmk vlN v¹y&> C[ a[v&> (Sxki[ ApOT minti hti.

4. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[ p]k) 87.61 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&> k[ kºyiai[n[

mLti (vS[P liBi[n[ kirN[ vil)ai[ kºyin[ (SxN aipvi p\[riyi C[.

5. kºyin) mitin[ jigZt krvini kiy<k|mY) kºyi k[LvN)mi> vZ(Ü YE C[ a[v&>

minniri (Sxki[ 83.81 Tki j[Tli hti>.

s[vikil)n til)m a>g[ni tirNi[

1. s[vi kil)n til)mY) k(qn xmtiai[n[ srL bnivvin) pÜ(t, p\y&(kt, p\vZ(_i

jiN) S]x(Nk kiy<n[ rsmy bniv) Skiy&> C[ a[vi[ a(Bp\iy Frivniri (Sxki[n)

Tkivir) 86.99 j[Tl) ht).

2. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 86.35 Tki (Sxki[ minti hti k[ s[vikil)n

til)mY) p\i¼t kr[li ki]SÃyi[n[ kirN[ vg<n&> vitivrN p\i[Rsihk bniv) Skiy&> C[.

3. s[vikil)n til)mmi> mi[Dy&l tYi s>dB< si(hRyn) mddY) vg<n&> (SxNkiy<

asrkirk bºy&> C[ a[vi[ mt dSi<vniri (Sxki[ 84.76 Tki j[Tli hti.

4. s[vikil)n til)mY) (Sxkn) a¹yipn s¶jtimi> vFiri[ Yyi[ C[ a[vi[ a(Bp\iy

80.63 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

5. til)mmi> S)K[l) bibti[ viAt(vk (SxNkiy<mi> upyi[g) bnt) nY)- ai

(vFin siY[ 66.98 Tki (Sxki[ as>mt Yyi hti.

li[kBig)dir) a>g[ni tirNi[

1. li[kBig)dir) li[ki[n) SiLi p\Ry[n) sBinti vFir[ C[- p\At&t (vFin siY[

86.19 Tki (Sxki[a[ s>m(t dSi<v) ht).

2. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 81.90 Tki (Sxki[ a[v&> minti hti k[

li[kBig)dir) oiri SiLini (vkis a>g[ li[ki[mi> jigZ(t aiv) C[.

3. li[kBig)dir)a[ SiLini (SxNkiy<n[ v[gv>t& bniÄy&> C[ a[vi[ a(Bp\iy 79.05

Tki (Sxki[a[ ai¼yi[ hti[.

4. li[kBig)dir) (SxNni> siv<#i)krN miT[ j$r) C[- a[v&> minniri (Sxki[n) s>²yi

79.37 Tki j[Tl) ht).

5. li[kBig)dir)n[ kirN[ SiLin) Bi](tk s&(vFiai[mi> vFiri[ Yyi[ C[- ai (vFin

siY[ 75.24 Tki j[Tl) ht).

SiLini ÄyvAYipn s(m(t s>dB[< tirNi[

1. SiLi ÄyvAYipn s(m(tn[ l)F[ li[ki[mi> biLki[ni (SxN a>g[ jigZ(t vF) C[

a[vi[ a(Bp\iy 80.32 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

2. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[ p]k) 73.97 Tki (Sxki[a[ jNiÄy&> ht&> k[ SiLi

ÄyvAYipn s(m(tni m(hli s¿yi[n[ kirN[ kºyi k[LvN)n[ p\i[Rsihn mÇy&> C[.

3. SiLi ÄyvAYipn s(m(tni s¿yi[ SiLini Bi](tk t[mj S]x(Nk (vkis miT[

mig<dS<k tYi shiyk bºyi C[ a[v&> 68.89 Tki j[Tli (Sxki[ minti hti.

4. SiLi ÄyvAYipn s(m(t SiLin[ mLti an&dinni upyi[gmi> mig<dS<k bn[ C[

a[vi[ a(Bp\iy 67.30 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

til&ki s>siFn k[ºW (BRC) tYi j*Y s>siFn k[ºW (CRC) a>g[ni tirNi[

1. til&ki s>siFn k[ºW (BRC) (Sxkn[ p\i[Rsihn p*r&> piD) nv) S]x(Nk pÜ(t,

p\y&(kt (vksivvimi> upyi[g) p&rvir Yy&> C[ a[vi[ a(Bp\iy 81.59 Tki

(Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

2. til&ki s>siFn k[ºW (BRC) a[ (SxN s>b>(Ft smAyiai[ni[ s>Si[Fn oiri

v]Xi(nk uk[l s*cv) (SxNn[ asrkirk tYi g&Nv_iiy&kt bniÄy&> C[ a[v&>

77.14 Tki (Sxki[ minti hti.

3. til&ki s>siFn k[ºW {BRC} oiri mLti> mig<dS<nY) a¹yipn kiy<mi> s&Firi[

Yyi[ C[- p\At&t (vFin siY[ 77.14 Tki (Sxki[a[ s>m(t dSi<v) ht).

4. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 83.17 Tki (Sxki[a[ a[vi[ a(Bp\iy dSi<Äyi[ hti[

k[ j*Y s>siFn k[ºW {CRC} a[ a¹yyn-a¹yipn simg\)ni (nmi<N tYi

ajmiyS miT[ mig<dS<n aip) vg< (SxNn[ asrkirk bniÄy&> C[.

5. j*Y s>siFn k[ºW {CRC} (Sxki[n) S]x(Nk smAyiai[n[ uk[lvimi> mdd$p bºy&>

C[- (vFin siY[ 82.54 Tki (Sxki[ s>mt hti.

an&din a>g[ni tirNi[

1. SiLin[ mLt) Bi](tk s&(vFiai[ni an&dinY) SiLimi> Bi](tk Atrmi> s&Firi[ Yyi[

C[ a[v&> 93.02 Tki (Sxki[n&> ApOT minv&> ht&>.

2. a¹yyn-a¹yipn simg\)ni an&dinY) bn[l) simg\)ni upyi[g vD[ vg<

(SxNkiy< asrkirk bºy&> C[ a[vi[ a(Bp\iy 93.02 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

3. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 88.26 Tki (Sxki[a[ jNiÄy&> ht&> k[ a¹yyn-

a¹yipn simg\)ni an&dinY) siFn (nmi<Nn[ l)F[ biLki[mi> rcniRmk

ki]SÃyi[ni[ (vkis Yyi[ C[.

4. SiLin[ mLti Bi](tk s&(vFini an&dinY) SiLini (SxNn) g&Nv_iimi> vZ(Ü

YE C[ a[v&> 83.49 Tki (Sxki[ minti hti.

(SxNn) g&Nv_ii a>g[ni tirNi[

1. sv< (Sxi a(Byinn[ l)F[ SiLini[ (vkis Yyi[ C[- ai (vFin siY[ 91.75 Tki

(Sxki[ s>mt hti.

2. nm*nimi> smi(vOT (Sxki[mi>Y) 87.31 Tki (Sxki[n&> minv&> ht&> k[ sv< (Sxi

a(Byinn[ kirN[ (Sxki[n) S]x(Nk s¶jti vF) C[.

3. sv< (Sxi a(Byinni kiy<k|mi[n[ kirN[ (SxNn) g&Nv_iimi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[vi[

a(Bp\iy 85.71 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

4. (Sxki[n) S]x(Nk g&Nv_ii jiLvvimi> sv< (Sxi a(Byin sfL Yy&> C[- p\At&t

(vFin siY[ 72.38 Tki (Sxki[ s>mt Yyi hti.

5. SiLimi> Fi[rNvir (vPyn) g&Nv_ii vF[ t[vi p\yRni[mi> sv< (Sxi a(Byin sfL

Yy&> C[ a[v&> 70.48 Tki (Sxki[ minti hti.

6. p\iY(mk (SxNn) g&Nv_ii ckisN) miT[n) yi[³y m*Ãyi>kn p\(v(F sv< (Sxi

a(Byin p*r) piD) Sky&> C[ a[vi[ mt 66.03 Tki (Sxki[a[ dSi<Äyi[ hti[.

7. sv< (Sxi a(Byin p\iY(mk (SxNn) g&Nv_iini Atrmi> vZ(Üni[ h[t& (sÜ kr)

Sky&> nY).- p\At&t (vFin siY[ 65.08 Tki (Sxki[ as>mt Yyi hti.

m&kt jvib) p\Åni[mi>Y) mLti> tirNi[

1. sv< (Sxi a(Byinnini m&²y lÈyi[ (sÜ Yyi C[ a[v&> 77.44% (Sxki[ minti

hti. jyir[ 22.06 Tki (Sxki[a[ u_ir ni ai¼yi[ hti[.

2. nimi>knn[ kirN[ SiLimi> biLki[n) p\v[S s>²yi vF) C[ a[v&> (Sxki[n&> ApOT

minv&> ht&>.

3. SiLimi> AYiy)krNn&> p\miN v¹y&> C[ a[v&> (Sxki[a[ jNiÄy&> ht&>.

4. sv< (Sxi a(Byinni kiy<k|mi[n[ kirN[ SiLini (SxNn) g&Nv_iimi> s&Firi[ Yyi[

C[ a[v&> (Sxki[n&> minv&> ht&>.

5. (Sxki[a[ jNiÄy&> ht&> k[ vil)ai[ni[ biLkni (SxN miT[ shkir mLti[ nY) j[n)

(SxNn) g&Nv_ii pr asr Yiy C[.

siÈyp#ii[n[ aiFir[ p\i¼t Yy[li> tirNi[ {aiciyi[<}

1. nimi>knn[ kirN[ SiLimi> (vwiY)<ai[n) s>²yi vF) C[ a[v&> 80.38 Tki aiciyi[<n&>

minv&> ht&>.

2. nm*nimi> smi(vOT SiLini aiciyi[< p]k) 76.56 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&> k[

m¹yihn Bi[jn yi[jni, gNv[S-piT)p[n shiy, (SOyvZ(_i, mft piqyp&Atk

shiy, SiLin) Bi](tk s&(vFi miT[ mLti an&din tYi vil)s>pk< j[vi kiy<k|mi[n[

kirN[ SiLimi> AYiy)krNn&> p\miN v¹y&> C[.

3. SiLi p\v[Si[Rsv kiy<k|m s>dB<mi> riKvimi> aivti si>AkZ(tk kiy<k|mi[, vil)

sºmin kiy<k|m, S]x(Nk k)T, ditiai[n) shiy, kºyiai[ miT[ (vwilÈm) bi[ºD

j[v) yi[jniai[n[ kirN[ SiLimi> (vwiY)<ai[n) p\v[S s>²yi vF) C[ a[v&> 74.16

Tki aiciyi[<n&> ApOT minv&> ht&>.

4. SiLi (SxNn) g&Nv_ii s&FirNi miT[ g&Ni[Rsv kiy<k|m upyi[g) si(bt Yyi[ C[

a[v&> 66.99 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&>.

5. vicn-gNn-l[Kn kiy<k|mn) p\vZ(_iai[n[ kirN[ nbLi (vwiY)<ai[ni vicn-

gNn-l[Knmi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[v&> 76.08 Tki aiciyi[< minti hti.

6. SiLimi> (vkli>g biLki[ p\v[S m[Lvti Yyi C[ tYi (vkli>gtini p\kir an&sir

p\iY(mk (SxN m[Lvti Yyi C[ a[v&> 59.81 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&>.

7. v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYin[ kirN[ p\iY(mk (SxNY) v>(ct rh) gy[l biLki[n[ t[n)

vy an&sir p\ir>(Bk (SxN mL) rh[ C[ a[v&> 57.42 Tki aiciyi[<n&> minv&> ht&>.

8. (vwilx) bi[ºD, kºyiai[ miT[ anij (vtrN yi[jni, kºyiai[ miT[ alg

s[n)T[Sn ÄyvAYi, m)nim>cn) p\vZ(_iai[ j[vi kiy<k|mi[-yi[jnin[ kirN[ SiLimi>

kºyi k[LvN)n&> p\miN v¹y&> C[ a[v&> 90.43 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&>.

9. s[vikil)n til)mmi> jiNvi mLt) (v(vF p¹F(tai[, p\y&(ktai[ tYi k(qn

m&Ñiai[n[ srL bnivvi miT[n) r)ti[n) jiNkir) mLvin[ kirN[ (Sxki[n)

s¶jtimi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[v&> 86.60 Tki aiciyi[< minti hti.

10. nm*nimi> smi(vOT SiLiai[ni> aiciyi[< p]k) 90.90 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&> k[

biLki[n) (ny(mtti bibt[, vil) jigZ(t a>g[, SiLini AYi(nk p\Åni[ni uk[l

s>dB[<, jih[r kiy<k|mi[mi> SiLi ÄyvAYipn s(m(t K*b mdd$p bn) C[.

11. til&ki s>siFn k[ºW {BRC} SiLin) S]x(Nk tYi Bi](tk sgvDi[ s>b>F)

smAyiai[ (nvirvimi> upyi[g) Yyi C[ a[v&> 75.12 Tki aiciyi[<ai[ jNiÄy&> ht&>.

12. (SxNn) g&Nv_ii s&FirNi miT[ tYi vg<K>Dn) smAyiai[ (nvirvi s>dB[< j*Y

s>siFn k[ºWni kiy<kti<ni[ shkir mL[ C[ a[v&> 73.68 Tki aiciyi[< minti hti.

13. SiLin[ mLti> Bi](tk s&(vFi miT[ni tYi S]x(Nk (vkis miT[ni an&dinY)

SiLini[ Bi](tk t[mj S]x(Nk (vkis Yyi[ C[ a[v&> 91.39 Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&>

ht&>.

14. SiLini (vwiY)<ai[n) g&Nv_ii s&FirNini p\yRni[mi> sfLti mL) C[ a[v&> 77.03

Tki aiciyi[<a[ jNiÄy&> ht&>.

15. a¹yyn-a¹yipnn) nv) pÜ(tai[, ØÆy-~iÄy siFni[ni[ vg<mi> upyi[g a>g[n&>

mig<dS<n, (Sxki[n[ (voini[ oiri s[vikil)n til)mmi> mig<dS<n, p\v[Si[Rsv,

nimi>kn, v]k(Ãpk (SxN ÄyvAYi, (vkli>g biLki[ni (SxNn) ÄyvAYi, vil)

s>pk< kiy<k|m j[vi kiy<k|mi[n[ kirN[ sv< (Sxi a(Byin p\iY(mk (SxNni

g&Nv_ii siY[ siv<(#ikrN krvimi> sfL Yy&> C[ a[v&> 75.60 Tki aiciyi[<n&> minv&>

ht&>.

siÈyp#ii[n[ aiFir[ p\i¼t Yy[li> tirNi[ {BRC}

1. SiLini (Sxki[ oiri vil)s>pk<, nimni[>FN), SiLi p\v[Si[Rsvn&> aiyi[jn tYi

g\im p>ciyt kc[r) t[mj SiLi ÄyvAYipn s(m(tni shyi[gn[ kirN[ til&ki

s>siFn k[ºWn) SiLiai[mi> nimi>knmi> vZ(Ü YE C[. a[v&> til&ki s>siFn k[ºWni

shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

2. til&ki s>siFn k[ºWmi> aivt) SiLiai[mi> Bi](tk s&(vFiai[mi> vFiri[ krvimi>

aiÄyi[, (v(vF S]x(Nk p\vZ(_iai[, ApFi<ai[, si>AkZ(tk kiy<k|mi[, (v(vF uRsvi[n)

ujvN), p\vZ(_i oiri (SxN, kÀ¼y*Tr (SxN, m¹yihn Bi[jn yi[jni, gNv[S

shiy, mft piqyp&Atk shiy, vil)s>pk< oiri li[kjigZ(t j[vi kiy<k|mi[ tYi

ditiai[ trfY) SiLi (vkis miT[ mLti dinni kirN[ AYiy)krN v¹y&> C[ a[m

til&ki s>siFn k[ºWni ki[ai[D)<n[Tr minti hti>.

3. til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&> k[ g&Ni[Rsv kiy<k|mn) $pr[Ki

m&jb SiLimi> Bi](tk s&(vFiai[ vFirvimi> aiv) C[ t[mj S]x(Nk p\vZ(_iai[n&>

aiyi[jn tYi aml)krNn[ l)F[ upri>t vil) jigZ(t miT[ vil) s>m[lni[ni

aiyi[jnn[ kirN[ SiLiai[n) g&Nv_iimi> vZ(Ü YE C[.

4. vicn-gNn-l[Kn kiy<k|m a>tg<t riKvimi> aivti upciriRmk vgi[<n)

ÄyvAYi, upciriRmk vgi[<mi> upyi[g krvi miT[ni S]x(Nk siFni[ni (nmi<N miT[

mLt&> an&din, upciriRmk vgi[<mi> biLki[ pr Äy(ktgt ¹yin, biLki[n)

p\g(tn) ckisN) p#ik tYi stt mig<dS<n mLt&> hi[viY) SiLini> biLki[mi>

vicn-l[Kn-gNnmi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[v&> til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[

minti hti.

5. (vkli>g biLki[ miT[ (Sxki[n) ÄyvAYi, tb)b) tpis tYi sirvir, siFn

shiy, m&sifr) pis j[vi> (v(vF srkir) liBi[ apivt&> p\miNp#i upl¾F

krivv&>, Kis (SOyvZ(_i, (vkli>gtini p\kir an&sirni (SxN miT[ alg (rsi[s<

K>Dn) ÄyvAYi, (vkli>g biLki[ni p\i[Rsihn miT[ (v(vF ApFi<ai[ tYi Enim,

(vkli>g biLki[ni vil)ai[ miT[ni> s[(mniri[ni kirN[ (vkli>g biLki[ni

vil)ai[mi> jigZ(t aiv) C[ a[v&> til&ki s>siFn k[ºWni ki[ai[D)<n[Tri[a[ jNiÄy&>

ht&&>.

6. p\iY(mk (SxNY) v>(ct rh) gy[li 6 Y) 14 vP<n) vyni biLki[ miT[ v]k(Ãpk

(SxN yi[jni h[qL ag(ryi vg<, E>Ti[ni BÎini k&T&>bi[ni biLki[ni vg<, S[rD)

kipti mj&ri[ni biLki[ni vg<, mi[biEl SiLi, biL(m#i vg<n) ÄyvAYimi>

mLt) S]x(Nk siFn simg\), simiºy SiLimi> p\v[Sn) pi#iti tYi miEg\[Sn

sT)< mLvin[ kirN[ aivi biLki[ (SxN l[ti Yyi C[ tYi p\iY(mk (SxNn&>

siv<#i)krN Yy&> C[ a[v&> til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ minti hti.

7. til&ki s>siFn k[ºWni ki[ai[D)<n[Tri[a[ jNiÄy&> ht&> k[ kºyi k[LvN) miT[

kºyiai[n) mitiai[n[ jigZt krvini kiy<k|mi[, m)nim>cn) p\vZ(_iai[, kºyi

k[LvN) rYyi#ii, kºyi k[LvN) (n(F, siykl (vtrN tYi anij (vtrN,

(vwilÈm) bi[ºD yi[jni j[v) (v(vF yi[jniai[n[ kirN[ li[ki[ kºyi k[LvN) p\Ry[

jigZt Yyi C[ tYi SiLiai[mi> kºyiai[n) p\v[S s>²yimi> mi[Ti[ vFiri[ ji[vi mÇyi[

C[.

8. s[vikil)n til)mni vgi[<mi> (Sxki[n[ vg<mi> a¹yipn kiy< dr(myin UB) Yt)

smAyiai[ tYi p\Åni[ni uk[l miT[ nÊr mig<dS<n mL[ C[. a[kmi[n[ an&$p

(v(vF pÜ(tai[, p\vZ(_iai[, p\y&(ktai[n) U>D) smj aipvimi> aiv[ C[. TLM

n&> (nmi<N tYi upyi[g a>g[ mig<dS<n mL[ C[. (voin tj`Xi[ oiri aidS<

(ndS<n piq rj* krvimi> aivt&> hi[vin[ l)F[ SiLini vgi[<mi> a¹yipnmi> s&Firi[

ji[vi mÇyi[ C[ a[v&> til&ki s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

9. SiLini> Bi](tk siFni[ miT[, S]x(Nk siFni[ miT[, (vwiY)<ai[n[ aivÆyk S]x(Nk

k)T, si>AkZ(tk kiy<k|mi[ miT[ siFn shiy, ApFi<ai[ miT[ Enim j[v) bibti[mi>

li[kBig)dir) Sky bn) C[ a[v&> mi[T[Bigni b).air.s). ki[ai[D)<n[Tria[ jNiÄy&>

ht&>.

10. SiLimi> g[rhijr rh[ti biLki[n[ (ny(mt krvimi>, SiLin) Bi[](tk s&(vFiai[n)

jiLvN)mi>, kiy<k|mi[ni aiyi[jn tYi SiLin) S]x(Nk g&Nv_ii vF[ t[n&> ¹yin

riKvimi> SiLi ÄyvAYipn s(m(t K*b j shiyk bn) C[ a[vi m>tÄyi[ til&ki

s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ ai¼yi hti.

11. b).air.s). tYi (jÃli (SxN til)m Bvn oiri j*Y s>siFn k[ºWn[

upciriRmk (SxN, biL m[Li, (vXin m[Li, (dn (vS[Pn) ujvN), Eki[klbn)

p\vZ(_i, d*rvt)< (SxNni kiy<k|mi[ bibt[ mig<dS<n mL[ C[. (vPyvAt&ni a¹yipn

bibt[ pDt) m&Æk[l) (nvirvi t[mj (Sxk s¶jti vFirvi a>g[ til)mn&>

aiyi[jn krvimi> aiv[ C[ a[v&> b).air.s). ki[ai[D)<n[Tri[a[ jNiÄy&> ht&>.

12. SiLi ÄyvAYipn s(m(tn) d[Kr[K h[qL SiLin[ mLti> an&dinni[ SiLini>

Bi](tk (vkis miT[ tYi S]x(Nk (vkis miT[ yi[³y upyi[g Yiy a[ miT[

s).air.s). ki[ai[D)<n[Trn&> yi[³y mig<dS<n mL[ C[. an&dinY) mL[l rkm tYi

Kc<n&> smyi>tr[ ai[D)T krvimi> aiv[ C[ tYi s*cni[ krvimi> aiv[ C[ a[v&> til&ki

s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

13. SiLiai[ni (vwiY)<ai[n) S]x(Nk g&Nv_iin&> Atr U>c>& aiv[ t[ miT[ upciriRmk

vgi[<n&> aiyi[jn, a>g\[J (vPyni (SxN miT[ (vS[P aiyi[jn, g(Nt-(vXin

(vPyni k(qn m&Ñiai[n[ srL bnivvi miT[ni upiyi[ a>g[n) til)m, (vXin-

g(Nt m>DLn) rcni, s&l[Kn, (nb>F l[Kn, a[kmi[n&> niTy)krN oiri rj*ait,

kv)z j[v) ApFi<ai[n&> aiyi[jn SiLi kxia[ t[mj ¾li[k kxia[ krvimi> aiv[ C[

a[v&> ¾li[k r)si[s< s[ºTrni ki[ai[D)<n[Tri[a[ jNiÄy&> ht&>.

14. sv< (Sxi a(Byin oiri j SiLin) Bi](tk t[mj S]x(Nk s&(vFiai[mi> u_iri[_ir

vFiri[ Yyi[ C[. biLki[n[ S]x(Nk (vkis miT[n) tk, (Sxki[n) a¹yipn s¶jti

vFirvini sfL p\yRni[, (SxN p\Ry[ vil)ai[n) jigZ(t tYi SiLi (vkis miT[

li[k shkir m[Lvvi j[v) bibti[ sv< (Sxi a(Byinni kiy<k|mi[ oiri Sky bn)

C[ a[v&> mi[T[Bigni til&ki s>siFn k[ºWni> shs>yi[jki[n&> minv&> ht&>.

p\Åniv(ln[ aiFir[ p\i¼t Yy[li> tirNi[ {CRC}

1. nimi>knn[ kirN[ biLki[ni SiLi p\v[Sni drmi> vZ(Ü YE C[ a[v&> 100 Tki j*Y

s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[n&> ApOT minv&> ht&>.

2. tmim j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&> k[ SiLimi> AYiy)krNn&>

p\miN v¹y&> C[.

3. g&Ni[Rsvn) SiLini S]x(Nk Atrmi> s&Firi[ Yyi[ C[ a[v&> 88.89 Tki s>siFn

k[ºWni shs>yi[jki[n&> minv&> ht&>.

4. mi[T[Bigni a[Tl[ k[ 94.44 Tki j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&> k[

SiLi p\v[Si[RsvY) SiLimi> (vwiY)<ai[n) s>²yi vF) C[.

5. vicn-gNn-l[Kn kiy<k|mY) biLki[ni vicn, gNn, l[Knni x[#imi> s&Firi[

Yyi[ C[ a[v&> 88.89 Tki j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ minti hti.

6. (vkli>g biLki[n[ t[n) (vkli>gtini p\kir p\miN[ mLti (SxNn) g&Nv_iimi>

vZ(Ü YE C[ a[v&> 77.78 Tki j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

7. v]k(Ãpk (SxNni vgi[<Y) C vP<Y) vF& u>mrni tYi SiLimi>Y) uq) gy[li

biLki[n[ vykxi an&sir (SxN mL[ C[ a[v&> 61.11 Tki j*Y s>siFn k[ºWni

shs>yi[jki[n&> minv&> ht&>.

8. SiLimi> kºyi k[LvN)n&> p\miN v¹y&> C[ a[vi[ u_ir 100 Tki j*Y s>siFn k[ºWni

shs>yi[jki[a[ ai¼yi[ hti[.

9. (Sxki[n) til)m ÄyvAYi aiyi[jnbÜ an[ g&Nv_iiy&kt Yiy t[ a[v&> 94.44 Tki

j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

10. u_irditiai[ p]k) 66.67 Tkini u_irditiai[n&> minv>& ht&> k[ j*Y s>siFn k[ºWn)

bF) SiLiai[mi> li[kBig)dir)Y) (SxNn&> (vAtrN Yy&> C[.

11. j*Y s>siFn k[ºWY) bF) SiLiai[mi> li[kBig)dir)Y) Bi](tk s&(vFiai[ vF) C[

a[v&> 61.11 Tki j*Y s>siFn k[ºW shs>yi[jki[ minti hti.

12. SiLi ÄyvAYipn s(m(tni[ SiLi (vkis miT[ shkir mL[ C[ a[vi[ u_ir 83.33

Tki u_irditiai[a[ ai¼yi[ hti[.

13. j*Y s>siFn k[ºWni shs>yi[jki[ p]k) 94.44 Tki shs>yi[jki[n&> minv>& ht&> k[ j*Y

s>siFn k[ºWni SiLiai[n[ mLti mig<dS<nY) SiLin) S]x(Nk (s(Ümi> vFiri[

Yyi[ C[.

14. SiLin[ mLti an&dinY) SiLini[ Bi](tk (vkis Yyi[ C[ a[v&> 94.44 Tki j*Y

s>siFn k[ºW shs>yi[jki[a[ jNiÄy&> ht&>.

15. SiLinii vg< (SxN kiy<mi> a¹yyn-a¹yipn simg\)ni[ yi[³y upyi[g Yiy C[

a[v&> minniri j*Y s>siFn k[ºW shs>yi[jki[n) Tkivir) 88.89 j[Tl) ht).

16. tmim j*Y s>siFn k[ºW shs>yi[jki[n&> ApOT minv&> ht&> k[ SiLimi> (vwiY)<ai[ni

(SxNni Atrmi> s&Firi[ Yyi[ C[.

15. smipn

s>Si[Fk nm\pN[ Av)kir[ C[ k[ S]x(Nk s>Si[Fni[ a>(tm Av$pni hi[ti nY). ai

p\kirni s>Si[Fn hiY Friti j rh[ a[ aivÆyk C[. s>Si[Fk[ s&rt (jÃlimi> p\iY(mk

(SxN kxia[ sv< (Sxi a(Byinn&> m*Ãyi>kn a>g[ a¿yis hiY Fyi[< hti[. j[ p\iY(mk

(SxN s&FirNi miT[ pYdS<k bn) Sk[ a[m C[.

Birtmi> jºm[li dr[k mn&Oyn[ p\iY(mk (SxN mL) rh[ a[ li[kSih)ni s>rxN

an[ s>vF<n miT[ Birtn) j$(ryit bn) C[. li[kSih)mi> (SxN a[ li[kSih)ni[ p\iNviy&

C[. li[kSih) Birtmi> nv(nmi<N miT[ p\iY(mk (SxN oiri axr Xinni[ p\cir an[

p\sir t[mj biLki[mi> piyini ki]SÃyi[ K)lv) t[mnimi> simi(jk an[ si>AkZ(tk m*Ãyi[n&>

GDtr YE Sk[ an[ nig(rk tr)k[ ci(r#yni[ sm&(ct (vkis siF) Sk[ t[ miT[ p\iY(mk

(SxN a[ dr[k Birtvis)n) lG&_im j$(ryit bn) C[. Ryir[ p\At&t s>Si[Fn p\iY(mk

(SxNni siv<(#ikrNmi> avri[Fk p(rbLi[n[ d*r krvimi> mig<dS<k$p bnS[ an[

g&Nv_iiy&kt p\iY(mk (SxNn) p\i(¼t miT[ rih c)>Fnir&> bnS[ ti[ s>Si[Fkni[ p\yis

siY<k gNiS[.

s>dB<s*(c

siF&, p). {2008}. k[LvN)ni diS<(nk aiFiri[. amdivid : axr p¾l)k[Sn, g&jrit

rijy.

Sih, g&Nv>t an[ d[siE, Fnv>t {1996}. (SxN dS<n. amdivid : b).a[s. Sih

p\kiSn, g&jrit rijy.

l&hir, krsndis, {2010}. (Sxk, (SxN an[ k[LvN). rijki[T : p\v)N p\kiSn

p\i.(l. rijki[T.

pT[l, a[m.a[m., {1988}. Birt)y (SxN p>ci[n) a[k zlk, amdivid : b).a[s.Sih

p\kiSn.

pT[l, air. D). an[ aºyi[ {2006}. sv< (Sxi a(Byin (mSn. gi>F)ngr: g&jrit

S]x(Nk s>Si[Fn an[ til)m p(rPd, g&jrit rijy.

p>(Dt, n(ln, {aiƒgAT, 2003}. Jvn (SxN. gi>F)ngr : g&jrit S]x(Nk s>Si[Fn

an[ til)m p(rPd.

dv[, rv)ºW {2012}. SiLik)y sv<g\ih) m*Ãyi>kn. gi>F)ngr : g&jrit S]x(Nk s>Si[Fn

an[ til)m p(rPd, g&jrit rijy.

Sih, D).b). {2004}. S]x(Nk s>Si[Fn. amdivid : y&(nv(s<T) g\>Y (nmi<N bi[D<,

g&jrit rijy.

uciT, D).a[. {2000}. s>Si[Fnn) (v(SOT pÜ(tai[. rijki[T : vis&k) (p\ºT)>g p\[s,

g&jrit rijy.

pir[K, b).y&. an[ (#iv[d), a[m.D)., {1994}. (SxNmi> ai>kDiSiA#i. amdivid :

y&(nv(s<T) g\>Y (nmi<N bi[D<, g&jrit rijy.

S.P. Sane, (1960). An Investigation into the condition of Primary

Education in the Educationally Backward Parts of the Poona Municipal

Corportation Area with Special Reference to.

[A] Non-Attendance of Pupils coming Under the Provisions of the

Primary Act.

[B] Irregular Attendance of pupils Actually Under Instruction, Poona :

A Survey of research in Education, CASE, Poona University,

P.503.

B.S.Goyel (1968). Development of Primary Education in British India.

[1905-1921] Baroda : A survey of Research in Education Centre of

Advanced Study in Education, M.S.University of Baroda, 1974, P.59-60.

M.D.Hossain, (1978). A study of the Problems of Introducing Universal

Primary Education System in Bangladesh, New Delhi : Second Survey of

Research in Education, NCERT, P.252.

Dutt & Others, (1982). Educational Backwardness of Girl’s in Haryana

State, New Delhi : Third Survey of Research in Education, NCERT,

P.1403.

T.Patel, (1984). Development of Education Among Tribal Women, New

Delhi : Third Survey of Research in Education, NCERT, P.1403.

Tolu, (1976). The Primary Teacher Education Program’s Role in National

Development in Bostwana, U.S.A. : UMI, Company Dissertation

Abstract International, Vol-46, No.03, P.1211-A.

http://gujarat-education.gov.in/ssa/information/research_abstract-guj.htm.