ww i (imperialism) turkish ver

8/19/2019 WW I (Imperialism) Turkish Ver

1/16

I’ inci Dünya Savaşının başlamasının ekonomik ön koşulları / I’ inci DünyaSavaşının ana sebeplerinden biri olarak Emperyalizm / I’ inci Dünya

Savaşının kaynakları: Emperyalizm.

"Savaşı, onun çağının farkına varmadan anlayamayız … "

Lenin

I’ inci Dünya Savaşı rastlantı sonucu çıkmamıştır. Belirli bir tarihi devrin

bir sonucu olarak, her savaş belirli politik, ekonomik ve sını içeri!i "etirir.

#enin $Bana %yle "eliyor ki, savaş konusunda "enellikle "%&den kaçırılan şey,

savaşın sını karakteridir' o savaşa neyin sebep oldu!u, han"i sınıların onu

sürdürdü!ü ve han"i tarihi ve tarihi ( ekonomik koşulların ona sebep oldu!u...$)

şeklinde ya&mıştır.

#enin ya&ılarında, emperyali&min kapitali&min "elişiminde daha yüksek

bir aşama oldu!unu açıklamaktadır. $*mperyali&m, tekellerin ve inansal

sermayenin hakimiyetine sebep olan, sermayenin ihracatının %ne çıkan bir %nem

aldı!ı, dünyanın uluslararası tr%stler taraından b%lünmesinin başladı!ı ve ana

kapitalist ülkeler taraından toprakların b%lümlere ayrılmasının sona erdi!i o

"elişim sahasında kapitali&mdir$+ şeklinde ya&mıştır.

Bu tanım emperyali&min aşa!ıdaki beş ana %&elli!ini içerir'

) -elişim sahasındaki ürün ve sermaye yo!unlu!u, ekonomik yaşamda

karar verici bir rol oynayan tekellerin yaratılmasını tetikler

+ banka ve endüstriyel sermayelerin birleştirilmesi ve inansal oli"arşinin

yaratılmasını bu /inans sermayesinin0 temelindedir

1 sermayenin ihracatı malların ihracatına hakimiyet kurar

2 uluslararası tekelci kapitalist ortaklıkların oluşumunu ortaya çıkarır

3 toprakların ana kapitalist "üçler taraından b%lünmesi sona erer $1.

1 4. #enin. 5omplete edition. 4ol.1+, 6osco7')893, p. ::.

2 4. #enin. 5omplete edition. 4ol. +:, 6osco7')893p. 1;:.

3 4. #enin. 5omplete edition. 4ol. +:, 6osco7')893 p. 1;:.


2/16

#enin emperyali&mi incelerken, o ça!daki savaşların koşullarını

belirlemeyi ana hede olarak ortaya koymuş, temel ekonomik meseleyi

%!renmeden modern savaşı ve modern politikayı anlamanın imkansı& oldu!unu

"%& %nünde bulundurmuştur.

Savaş, üretim araçlarının %&el sahipli!inin bir temel olarak işlev "%rdü!ü

sını toplumu ol"usudur. 4e burada savaş, di!er sınıların politikalarının şiddetli

yollarla sürdürülmesidir. Bur


3/16

* Verilerin elde edildiği kaynak: Wolf & Klu! S!a!i#!i$al %andook on e$onomi$ 'eo'ra(y of !(e

$ai!ali#! )orld, +o#kova -./.0 "1(e )orld e$onomy2 3olle$!ion of #!a!i#!i$al da!a for -.-45-.67 year#",

+o#kova -.682

%nil"ere. @I@’ uncu yü&yılın :A lerinin başlarına kadar, n"iltere’ninendüstriyel üretim "elişimi seviyesi "üvenle ilk sırayı almıştır Cablo

/Süper"üçlerin %nde "elen endüstrilerdeki "elişimi @I@ yü&yıl sonlarıE @@

yü&yıl başları0. );:A’de, dünyanın endüstriyel üretimindeki n"iltere’nin payı,

dünyanın endüstriyel ihracatlarının )F1 ila +F3 ini oluşturmuştur 9. Bununla

birlikte, Birleşik Devletler ;A’lerin ortalarında çelik imalatında ve )8AA de

d%kme demir üretiminde Britanya’nın %nüne "eçmiştir. Gn yıl sonra n"iltere

kendisini sadece Birleşik Devletler’ in de!il aynı &amanda =lmanya’nın da

"erisinde bulmuştur.

)8AA’de dünyanın k%mür madencili!inde n"iltere’nin payı H+8,: yi ve

dünyanın d%kme demir üretimindeki payı da H++,) i oluşturmaktaydı, ancak

)8)1’te n"iltere’nin payı sırasıyla H+),; ve H)1,+’ye düştü:. @@’ nci yü&yılın

başına kadar n"iltere endüstriyel üretim alanında &aten =BD ve =lmanya’dan

sonra üçüncü sırayı almıştı. Bir &amanların n"iltere e"emenli!i ve onun dünya

pa&arındaki hakimiyeti "eçmişte kalmıştı... =ncak hala birçok kolonisine

sermaye ihracatında ilk sırayı almaktaydı. n"ili& mal ihracatları tutarı )8AA’den)8)+’ye kadar H:: artarken, aynı d%nem içerisinde sermaye ihracatları da H9+

artmıştı. )8A+E)8)2 yılları arasında n"ili& deni& aşırı sermayesinin toplam

miktarı yarı yarıya büyümüştü;. Sermaye ihracatı n"ili& bur


4/16

&lmanya. *mperyali&m ça!ında kapitalist ülkelerin eşitsi& bir şekilde"elişimi en açık bir şekilde =lman kapitali&minin hı&lı "elişiminde "%rülmüştür.

)8AA’de, =lmanya dünyanın endüstriyel üretiminde Birleşik Devletler’ den

sonra ikinci sırayı almıştır. G &amana kadar, =lman dış ticareti :A’lerdekinin üç

katı daha büyük hale "elmiştir.)A @@’ nci yü&yılın başında, =lmanya kontroledileme& bir şekilde kendi ekonomik ve askeri "ücünü arttırmaya devam

etmiştir. )2 yıl boyunca ( )8AA’den )8)1’e kadar ( =lmanya’da demir eritme iki

katından daha a&la olmuş, çelik imalatı neredeyse iki buçuk katı artmıştır.

Savaşın hemen %ncesinde =lmanya’da demir cevheri çıkarma ve tüketme, demir

eritme ve çelik üretme n"iltere’dekinden yaklaşık ).9 E ).: kat daha yüksekti.

=lman sermayesinin ihracatı O&ellikle de -üneyEDo!u =vrupa’da, Grta

Do!u’da ve -üney =merika’da hı&la büyümekteydi. )8AA’de, =lmanya dış

yatırımları )3 milyar =lman 6arkı tutarındaydı ve )8)2’te 13 milyara ulaşmıştı.Bu yaklaşık n"ili& deni& aşırı sermayelerinin yarısına ve Jransı&ların da +F1 üne

tekabül etmekteydi.))

Savaşın hemen %ncesinde =lmanya dünya ticaretindeki çok sayıda

endüstride lider konumu almaktaydı. =ynı &amanda elektrik ürünlerinin

ihracatında dünyanın en başta "eleniydi. =lman emperyali&minin hı&lı

"elişimindeki bu itici "üç, =lmanya’nın birleşmesi ile sonuçlanan );:AE);:)

savaşında Jransa karşısındaki bir Prusya &aeriydi. =lmanya ile yapılan barışantlaşmasına "%re, Jransa kendi %nemli endüstriyel b%l"esini ( =lsace ve

#orraine ( vermeye ve 3 milyar rank tutarında o &aman için çok büyük olan bir

ta&minatı %demeye &orlanmıştı. =lman ekonomisini olumlu y%nde etkileyen bir

başka sebep de =lmanya’nın ulusal birleşiminden sonra "eniş iç pa&arların

oluşturulması ve Quhr ve #orraine kaynaklarının yay"ın kullanımı idi. Bu a!ır

endüstrinin hı&lı büyümesi için sa!lam bir temel oluşturdu.

=lmanya’daki ekonomik dü&elme ayrılma& bir şekilde ülkenin

askerileştirilmesine ba!lıydı. G &amanda Rrupp çelik abrikası ve topimalathaneleri, Siemens elektrik tesisleri ve =lman endüstrisinin di!er

kodamanları &aten bilinmekteydi. =lmanya’da, n"iltere’den ve Jransa’dan daha

yo!un olarak, üretimde yo!unlaşma ve tekellerin oluşması süreci devam

etmekteydi. lkenin ekonomik "ücü inansal kodamanların ellerinde

toplanmıştı. Bunlar =lmanya’nın iç ve dış politikası ü&erinde "üçlü bir etkiye

sahipti. #enin’in =lmanya’yı karakteri&e etmesine "%re, kapitali&min dev "ücü

10 ?. Ruc&ynski. Nistory o 7orkin" conditions in -ermany. Crans. Jrom -erman. 6osco7' )828,

p. )++

11 $Me7 and contemporary history o -ermany$, 4ol. ). 6osco7')8:A, p.218.


5/16

dev bir devlet "ücü ile birleşmiş ve milyonlarca insanı tek bir devlet kapitali&mi

içerisine koyan tek bir mekani&ma haline d%nüşmüştü)+. ekel kapitali&mi

devletEtekel kapitali&mi haline d%nüştürmenin or"ani&asyonunda, =lmanya

Birleşik Devletler de dahil olmak ü&ere tüm kapitalist ülkelerin ilerisindeydi.

üm alanlardaki tekellerin "eniş kapsamı ve inansal sermayenin iyior"ani&asyonu =lman emperyali&minin en karakteristik %&elliklerinden birisidir.

Bununla birlikte, Birleşik Devletler, Britanya ve Jransa’nın aksine, =lmanya’da

k%ken %&elliklerine ve =lman devletinin "elişimine ba!lı olarak birçok

eodali&m kalıntıları vardı. =ynı &amanda, =lmanya’nın birleşmesi yalnı&ca

demokratik devrim aracılı!ıyla ve /aşa!ıdan0 de!il, aynı &amanda /yukarıdan0,

askeri Prusya =ristokratlarının karar verici rolü ile de olmuştur. =ristokratların,

toprak sahiplerinin ve büyük bur


6/16

B%ylece, Jransa’daki yabancı yatırımlar +F1’ten daha a&la artarken, milli

"eliri )8AA den )8)2’ e kadar yalnı&ca )F1 artmıştır.)2 Jransa bir sermaye

ihracatçısı olarak Birleşik Rrallık’ tan sonra ikinci sıradaydı. *sas olarak

kolonilere ihraç edilen n"ili& sermaye ihracatlarının aksine, Jransı& sermayesi

kolonlara küçük miktarlarda "irmiştir.

Jransa taraından dış yatırımlarından elde edilen ai& "elirinin toplam

miktarı )8)1’te +.1 milyar ranka ulaşmıştır.)3 Jai&cilik Jransı& emperyali&minin

%&elli!idir. Jransı& emperyali&minin ai&ci tabiatı Jransa’nın rantiye devleti

haline d%nüşmesine sebep olmuştur. Bankaların ve sermaye ihracatlarının "üçlü

yo!unlaşması endüstriyel üretimdeki yavaşlamayı ve Jransa’nın artan üretim

"ecikmesini belirlemiştir. Birinci Dünya Savaşının hemen %ncesinde, n"iltere,

=lmanya ve Birleşik Devletlerin aksine, Jransa Qusya ve >aponya "ibi dahaküçük Cbirinci sını, ancak tam ba!ımsı& de!il ülkeler kate"orisine ait olmuştur.

(usya. @I@’ uncu yü&yılın başında Qusya /ortalama bir kapitali&"elişimine sahip, tekel sahasına do!ru büyüyen bir ülke0 idi. G &aman

Qusya’da birkaç dü&ine tr%st, ortaklık ve di!er tekel tipleri vardı.)9 retim

yo!unlu!u derecesine "%re, Qusya Birinci Dünya Savaşının hemen %ncesinde en

üstteydi.

)8)2’te, orta ve büyük teşebbüslerde, ülkedeki tüm çalışanların H39,3’ içalıştırılmaktaydı. ?ine de, endüstriyel "elişime nispeten hı&lı adım atmaya ve

yüksek derecede üretim yo!unlu!una ra!men, Qusya ekonomik olarak "eri,

büyük %lçüde tarımsal bir ülke olarak kaldı. Jeodal kalıntılar ülkenin "elişimini

en"elledi. )8)1’te, mühendislik ürünleri bakımından Qusya dünyada d%rdüncü

sıradaydı, k%mür madencili!inde ve demir ve çelikte Birleşik Devletler,

=lmanya, n"iltere ve Jransa’dan sonra beşinciydi. Qusya bankaları "elişen

endüstrilerin ve bir bütün olarak ekonominin inansal ihtiyaçlarını karşılayama&

olmuştu. Bu yü&den, çarlık hükümeti isteyerek yabancı sermayeye ce&p etti.Savaşın hemen %ncesinde Qusya’daki yabancı sermayenin toplam miktarı,

do!rudan devlet borçları dahil olmak ü&ere ; milyar rubleden daha a&la bir

tutarda tahmin edilmekteydi.):

14 ?. Ruchinskiy. Nistory o 7orkin" conditions in Jrance C):AAE)82;. Crans. Jrom -erman.

6osco7')83A, p. +)3.

15 $Korld economic crisis );2; E )813$, 4ol.). 6osco7' )81:, p. 11;.

16 4. #enin, $Gn peculiarities o imperialism in Qussia$. 6osco7')891, p+)AE+)).


7/16

Birinci Dünya Savaşının hemen %ncesinde Qusya’nın milli borcunun

yabancı payı, ülkenin ekonomisine yapılan tüm yabancı yatırımdan çok daha

a&laydı.); Tarlık devletine ilk borç veren ve sermaye ihracatçısı Jransa idi.

Jransa bankalarının Qusya’ya mua&&am yatırımı :A’lerin ortalarında başladı.)8

Nı&lı bir şekilde devlet borçları şeklinde k%mür, petrol, madencilik endüstrilerine "irdiler. )8)2’ün başına kadar, 9A milyar ranklık Jransı& yabancı

yatırımından yaklaşık )A milyarı Qusya’ya yapılmıştı. Sonraki n"iltere idi.

n"ili&ler paralarını esas olarak Qus endüstrisine yatırdılar. Orne!in, savaştan

%nce n"ili& kapitalistleri petrol endüstrisine, bu endüstrinin toplam sermaye

payının )F1’ ü olan ve bundaki yabancı yatırımların yaklaşık H21’ü olan )12.9

milyon rublelik yatırım yaptılar.+A 6adencilikteki ve renkli metallerin ve altının

işlenmesindeki n"ili& sermayesinin payı da aynı &amanda %nemli derecedeydi.

Bu yü&den, yabancı sermaye Qus ekonomisindeki madencilik, demir ve çelik endüstrisi v.s. "ibi anahtar sekt%rlerde oldukça "üçlü bir konum almıştı. Batılı ve

Qus sermayelerin menaatleri yakinen birbirine dolaşmıştı. Qusya’nın artan bir

şekilde birinci derecede Jransa’dan Batılı emperyali&me ba!ımlı olma

y%nündeki "enel e!ilimine ra!men, Qusya batılı "üçlerin bir yarı kolonisi

de!ildi. Tarlık re


8/16

@@’ nci yü&yılın başında, tarihte ilk dea dünya altı büyük emperyalist

"ücün arasında neredeyse komple b%lünmüştür.

n"iltere, Jransa, Qusya, =lmanya, =BD ve >aponya 3+1 milyon kişiden

a&la nüusu olan 93 milyon kilometrekare koloni topra!ına sahip olmuşlardır.+)

Tin, ürkiye, ran "ibi ülkeler emperyalist ülkelere yarı kolonisel ba!ımlı

durumdaydılar. Birinci Dünya Savaşının hemen %ncesinde, Birleşik Devletler

endüstriyel üretim alanında liderken, 8,: milyon kişilik nüusu olan A,1 milyon

kilometrekare toplam koloni topra!ına sahipti. =lmanya ikinci sıradaydı ve )+,1

milyon kişilik nüusu olan +,8 milyon kilometrekare toplam koloni topra!ına

sahipti. Bu arada yalnı&ca üçüncü sırada bulunan n"iltere 181,3 milyon kişilik

nüusu olan 11,3 milyon kilometrekare toplam koloni topra!ına sahipti.++

@I@’ uncu yü&yılın sonu ( @@’ nci yü&yılın başı, dünyanın yeniden b%lünmesi için yapılan ilk savaşlarla "%&e çarptı. Birleşik Devletler taraından

başlatılmıştı. );8;’deki spanyolE=merikan Savaşının bir sonucu olarak,

Birleşik Devletler spanya’dan kolonilerini ( Rüba, Porto Qiko ve Jilipinler (

aldı. spanyolE=merikan Savaşını =n"loEBoer Savaşı C);88 E )8A+ ve QusyaE

>aponya savaşı takip etti C)8A2E)8A3.

Dünyanın b%lünmesi için mücadele artmakta ve emperyalist "üçlerin

arasındaki ihtilaları yo!unlaştırmaktaydı ve bu ihtila yalnı&ca /bir DünyaSavaşı pahasına0 ç%&ülebilirdi.

@@’ nci yü&yılın başında, en baştaki uluslararası emperyalist ihtilaların

tüm karmaşık setinden, n"iltere ve =lmanya arasındaki en u&laşılma& ihtilalar

çıktı. @I@’ uncu yü&yılın 8A’larında n"iltere dünya pa&arlarında =lman

mallarının tehdidi ile karşılaştı. Bir n"ili& "a&eteci );89’da yayınlanan kendi

kitabı /=lman 6alı0 nda şunları ya&mıştır' $=lmanya bilinçli ve %lümcül

rekabetlerde n"iltere’ye katılmıştır ve tüm "ücüyle n"ili& hakimiyetinin

kaldırılması için savaşmaktadır$.+1 =lmanya’nın ekonomik "enişlemesi n"ili&hakimiyet çevrelerini alarma "eçirmiştir. n"ili& Başbakanı Qosebery $deni&

dal"aları "ayri müstahkem kumlu pla


9/16

n"iltere ve =lmanya’nın sahip oldukları menaatler dünyanın birçok

b%lümünde hem karada hem de deni&de mücadeleye "irişti. O&ellikle de

=rika’da, =sya’da ve Grta Do!u’da keskin =n"loE=lman ihtilaları "%rüldü.

Bunlar =lman emperyali&minin "enişlemesinin ana alanlarıydı.

n"iltere ve =lmanya arasındaki sert emperyalist rekabetin ilk çıkışı

ransvaal’de oldu. Bu altın ve elmaslarla &en"in -üney =rikalı Boer

5umhuriyetinde, emperyalist yırtıcı hayvanların iki rakip "rubu karşı karşıya

"eldi. Birisi n"ili& /imtiya&lı0 -üney =rika şirketi 5ecil Qhodes "rubu

taraından y%netiliyordu, di!eri Deutsche Bank ve a!ır endüstrinin ve inansal

sermayenin ba&ı il"ili kodamanları taraından.+3

Bu d%nem esnasında, =lman emperyali&mi Do!u =sya’da daha yo!un

hale "eldi. );;3’ten );81’e kadar, Tin’e yapılan =lman ihracatları )9,3milyondan 11,+3 milyon marka yükseldi.+9 );8:’de, =lmanya /kira0 kisvesi

altında Tin limanı >iao&hou’yu ilhak etti ve bundan sonra tüm Shandon"

yarımadası ü&erinde kendi hamili!ini yaydı. Bu Tin’de u&un süre yerleşmiş

bulunan n"iltere’nin ciddi endişesine sebep oldu. )8AA’ de Tin BoVer

ayaklanmasının bastırılması için büyük "üçlerin yaptı!ı müşterek seerberlik

=lmanya ve n"iltere arasındaki Do!u =sya’daki artan ihtilaı yumuşatmadı.

Gn doku&uncu yü&yılın sonundan itibaren =lman emperyali&minin Grta=sya’ya "irişi başladı. Büyüyen "enişlemenin Grta =sya’daki tecessümü Ba!dat

tren yolu idi. nşası için i&in II’nci Kilhelm taraından );8;’deki ürkiye "e&isi

esnasında verildi. =lmanya için, Ba!dat tren yolu =vusturyaE6acaristan,

Balkanlar ve Rüçük =sya ü&erinden Basra R%re&ine direk yolu açtı. Bu yolun

inşası ile birlikte, =lman emperyalistler Grta Do!uda ve Süveyş Ranalı etraında

%nemli bir konum elde ettiler. Bu n"ili&lerin n"ili& koloni imparatorlu!unun

temelini oluşturan Nindistan ile olan kara ve deni& irtibatları için bir tehdit

yarattı. Savaştan %nce, =lmanya bu yola ) milyar mark yatırım yaptı.+:

Ba!dat

24 M. #ukinE=ntonov. *ssays on the modern history o -ermany C);8AE)8)2 , #enin"rad' )8+3, p.

)1+

25 =. *rusalimsky. Jorei"n Policy and Diplomacy o -erman imperialism in the late @I@ century. +nd

edition. 6osco7')83), p. 339 E 33:

26 B. Bartel. /#ets in the -erman SocialEDemocrats in the stru""le a"ainst militarism and 7ar0

Crans. rom -erman 6osco7' )838, p. 38

27 =. =vetyan., $he Jirst Korld Kar o )8)2E)8);. he main issues o the 6iddle *ast policy o -erman

imperialism on the eve o the Jirst Korld Kar C)8)1E)8)2 . 6osco7' )89;, p. )AA.


10/16

tren yolu sorunu, Grta Do!udaki =n"loE=lman ihtilalarının bir mihenk taşı idi.

=ynı &amanda Qusya ve Jransa’nın da menaatlerini etkiledi ve o &amanki tüm

uluslararası durumu %nemli derecede karmaşıklaştırdı.

Dünyanın her yerine da!ılmış olan n"ili& kolonileri, @I@’ uncu yü&yılın;A’lerinde "elişmeye başlayan =lman koloni imparatorlu!ununkilerden

büyüklük ve de!er olarak çok daha üstündüler. G yıllarda, =lmanya =rika,

o"o, Ramerun, Do!u =rika’da koloniler &apt etti, di!er "üçler ile yapılan

"er"in mücadelenin bir sonucu olarak, Pasiik’teki Samoa, 5aroline ve 6arianas

adaları ü&erinde bir hamilik kurmayı başardı.

@@’ nci yü&yılın d%nümünde, =lman emperyali&mi artık kendi koloni

imparatorlu!unun müteva&i büyüklü!ünden memnun de!ildi. Dış şleri Bakanı

B. Bulo7, =ralık );8:’de Qeichsta"’ta konuşurken şunları iade etti'$=lmanya’nın karaları komşularının birine, deni&i bir başkasına bıraktı!ı ve

kendisine "%kyü&ünün kaldı!ı o &amanlar W E o "ünler "eçti ... S%&ün kısası' hiç

kimseyi "%l"eye itmek istemiyoru&, ancak şu anda bi& de "üneşin altında bir yer

istiyoru& $+;.

Bununla birlikte, =lman emperyali&mi /yerler &aten doldu!u &aman

kapitalist açık büesine0 "elmişti. Rendi koloni imparatorlu!unu "enişletmek

için, =lmanya bunu yalnı&ca /eski0 koloni "üçlerinin Cbirinci olarak Britanyamparatorlu!u &ararına yapabiliyordu. =lman emperyalistler açık bir şekilde

dünyanın yeniden b%lünmesinin lehinde bir tutum takınıyorlardır. =ncak ne

Britanya ne de di!er koloni "üçleri kendi kolonilerini vermeyi düşünmüyorlardı.

#enin $kapitalistlerin dünyasında bu tür konular "%nüllü olarak

ç%&üleme&. ?alnı&ca savaşla ç%&ülebilir$+8 şeklinde ya&mıştır. Bu yü&den,

n"ili&E=lman rekabeti bir dünya savaşına yol açan ana emperyalistrekabetlerden bir tanesidir.

Savaşın ha&ırlanmasında ve çıkmasında %nemli bir rolü JrankoE=lman ve

QusE=lman ihtilaları oynamıştır. );:AE);:) savaşındaki Jransa karşısındaki

&aerden sonra, =lman kapitalistler =lsace ve #orraine’ i emniyet altına almak

istemişlerdir. ş"al edilmiş olan topraklarda açık bir şekilde bir askeri diktat%rlük

kurulmuştur. Bu yerel halkın "iderek artan protestosuna yol açmıştır. -elecekte,

28 $Me7 and contemporary history o -ermany$, 4ol. ). 6osco7')8:A, p.219.

29 4. #enin. 5omplete edition. 4ol.1+, 6osco7')893, ;1p


11/16

her ne kadar askeri diktat%rlük resmi olarak kaldırılsa ve =lsaceE#orraine’ e

oluşum verilmiş olsa da, ayrımcılık politikası yine de devam etmiştir. =lsace ve

#orraine =lman ekonomisi için oldukça %nemliydi. Jransa basını )8))’ de

$=lmanya =lsaceE#orraine olmadan tüm dünyadan cevher dilenmeye

&orlanırdı$1A şeklinde ya&mıştır.

Jransa’nın k%mür için, %&ellikle de kok için =lmanya’ya ba!ımlılı!ı ve

=lmanya’nın demir cevheri için Jransa’ya ba!ımlılı!ı JrankoE=lman ihtilaının

bir ana kayna!ı idi. Jransı& bur


12/16

);8:’de Qusya’nın ihracatlarının H1A’unu karşıladı. Bu ihracatların ço!unlu!u

tahıl, %&ellikle de bu!day, kereste ve di!er ham ve yarı mamul ürünlerdi.11 Qus

pa&arı =lmanya’da üretilen mamul malların %nemli bir payını karşıladı. Qusya

=lmanya’dan makineleri, yünlü ürünleri ve koloni mallarının %nemli bir

b%lümünü ithal etti' savaştan %nce =lmanya’dan Qusya makine ithalatının +F1’üve yünlü ürünlerin yarısından a&lası "elmekteydi.12 =lman =ristokratlar ve

burapon

savaşını kullanarak Qusya ile yeni bir ticaret anlaşması im&aladı, buna "%re Qus

tahılı ü&erindeki ver"iler ton başına +; rubleye yükseltilirken, =lman imalatçılar

ve adaylar kendi ürünlerinin Qusya’ya ithalini artırabiliyordu. 13 Bu anlaşma Qus

mülk sahiplerinin ve bur


13/16

O&ellikle, =lmanya’nın Qusya için büyük ekonomik ve strateapon savaşından sonra =vusturyaE

=lmanya’nın ellerine düştü. *kim )8A:’de, =lman hükümeti Soya’daki =lman

konsoloslu!unu Büyükelçilik ve Grta *lçilik makamına yükseltti, aynı anda

=vusturyaE6acaristan Bul"ar subaylarını =vusturya askeri okullarında e!itmeyi

kabul etti. Bul"aristan =vusturyaE=lman blo!u için büyük strate


14/16

bulundu. Nabsbur" monarşisi bu durumu kendisinin Balkan b%l"esindeki "eniş

kapsamlı "enişlemeci planlarını uy"ulamada kullandı. *"e kıyısındaki Selanik

limanını &apt etmek ve Balkanlar ü&erindeki hakimiyetini ortaya koymak için

komşu -üney Slav ülkelerini ( Bosna Nersek, Sırbistan ( kendi

imparatorlu!una dahil etmek istedi. ?ü&yıllar boyunca %&"ürlük ve milli ba!ımsı&lık için savaşmış olan Balkan insanları, yabancı boyunduru!undan

kurtulma çabalarında Qusya’nın yardımını ve korumasını istiyorlardı.2)

@I@’ uncu ve @@’ nci yü&yılların d%nümünde, dünya hakimiyeti için

mücadelede =lmanya ve Birleşik Devletler artan bir şekilde birbirleri ile karşı

karşıya "elmekteydiler. Ner iki ülke de dünya pa&arları için şiddetli bir mücadele

yürütüyordu. )8)1’te, =lmanya dünya makine ihracatlarının H+8,)’ ini

karşılayan, :1;,2 milyon mark tutarında araba ihraç etti. =ynı &amanda, Birleşik Devletler dünya ihracatlarının H+9,;’ ine eşit olan 9;A,9 milyon mark tutarında

araba satıyordu. Rimyasal ürünlerin ihracatında =lmanya Birleşik Devletler’ i

çok daha "%&e çarpan bir şekilde "eride bırakmıştı.

=ncak Birleşik Devletler ile =lmanya’nın tüm menaatleri ilk dea #atin

=merika’da çatıştı. =ynı &amanda bu iki ülkenin menaatleri dünyanın başka

b%l"elerinde de karşı karşıya "eldi. );8;’deki spanyolE=merikan savaşı

esnasında, =lmanya ile Birleşik Devletler arasında Jilipinler için yapılan

mücadele o kadar şiddetli oldu ki, neredeyse bir askeri çatışma çıkıyordu.2+ @@’nci yü&yılın başından itibaren, Birleşik Devletler emperyali&mi Grta Do!udaki

po&isyonlarını "üçlendirmeye başladı. )8A;’de =merikalı amiral ve iş adamı =.

5hester’in ürkiye’deki tren yolu i&inlerini almak için ilk ciddi "irişimi

"erçekleşti. Sultan’ın rı&asını almayı başardı, ancak =lmanya’dan ve di!er

=vrupa "üçlerinden baskı altında, i&in ürk yetkilileri taraından sonunda

im&alanmadı. Do!u =sya’da ve Pasiik’te hakimiyet için şiddetli mücadele

Birleşik Devletler ile >aponya arasında çıktı. 4e yalnı&ca Dünya Savaşının

başlaması bir Birleşik DevletlerE>aponya Savaşı tehdidini ortadan kaldırdı.

Rolonisel ethetme, talya, Jransa ve n"iltere arasındaki ilişkilerde

"erilimi k%rükledi. @I@’ uncu yü&yılın sonunda ( @@’ nci yü&yılın başında (

talyan emperyali&mi =kdeni& hav&asındaki etki için mücadeleye dahil oldu.

Büyük "üçler arasındaki ihtilaları kullanarak, talya Ru&ey =rika’da temelli

yerleşti ve ürkiye’den rablus"arp’ı ve Sirenayka’yı &apt etti. talyan

bur


15/16

pamuklu kumaşların ve yün ipliklerin ihracatları n"iltere’den sonra ikinci

sıradaydı, ve ipekli kumaşların ve ham ipe!in oradan ihracatı içinse birinci

sıradaydı. talyan emperyali&mi Balkanlarda ayak basacak sa!lam bir yer

istiyordu. Burada onun menaatleri =vusturyaE6acaristan’ınkilerle şiddetli bir

şekilde çarpıştı. n"iltere ve Jransa, Britanya ve Qusya, ürkiye ve Qusya,ürkiye ve talya arasında birçok çekişmeli konu vardı. =ncak bunların hepsi,

bir tarata =lmanya ve di!er tarata Britanya, Jransa ve Qusya arasındaki

ihtilalara kıyasla daha %nemsi& kaldıFarka plana düştü. Bu ihtilalar =vrupa’daki

"ruplaşmayı ve "üç den"esini, onun iki &ıt blok olarak b%lünmesini belirlemiştir.


16/16

Raynaklar

) 4. #enin. 5omplete edition. 4ol. )9, +:, 1+. 6osco7')893

+ Kol ̂ Rlupt. Statistical Nandbook on economic "eo"raphy o the capitalist 7orld, 6osco7')838

1 he 7orld economy. 5ollection o statistical data or )8)1E)8+: years. 6osco7' )8+;2 6. 5arliner. /#abor movement in *n"land durin" the Jirst Korld Kar C)8)2E)8);0.

Losco7' )89)3 M. *roeev. *ssays on the Nistory o Britain C);)3 ( )8):. 6osco7' )8389 ?. Ruchinskiy. Nistory o 7orkin" conditions in -ermany. Crans. rom -erman 6osco7'

)828: Me7 and contemporary history o -ermany, eVtbook. 4ol. ). 6osco7' )8:A; ?. Ruchinskiy. Nistory o 7orkin" conditions in Jrance C):AAE)82;. Crans. rom -erman.

6osco7' )83A8 Korld economic crisis );2; E )813, 4ol.). 6osco7' )81:)A 4. #enin. $Gn peculiarities o imperialism in Qussia$ 6osco7')891)) Nistory o the 5ommunist Party o the Soviet Union. 4ol. +. 6osco7')892)+ =. Sidorov. /he inancial situation o Qussia durin" the Jirst Korld Kar C)8)2E)8):0.

6osco7')89A)1 =. I"natiev. /QussianEBritish relations on the eve o the Jirst Korld Kar C)8A; E )8)20.

6osco7' )89+)2 M. #ukinE=ntonov. *ssays on the modern history o -ermany C);8AE)8)2 . #enin"rad' )8+3)3 Imperialism and the crisis o 7orld capitalism. eVtbook. 6osco7')89;)9 =. *rusalimsky. /Jorei"n Policy and Diplomacy o -erman imperialism in the late @I@

century0 +nd edition. 6osco7')83)): B. Bartel. /#ets in the -erman SocialEDemocrats in the stru""le a"ainst militarism and 7ar0

Crans. rom -erman 6osco7')838); =. =vetyan. $he Jirst Korld Kar o )8)2E)8);. he main issues o the 6iddle *ast policy o

-erman imperialism on the eve o the Jirst Korld Kar C)8)1E)8)2 0. 6osco7')89;)8 I. aba"ua. /=bout JrancoEQussian alliance at the be"innin" o the @@ century0.

#enin"rad')89;+A #. Sannikov . /5ustoms policy o Qussia to7ards -ermany on the eve o the Jirst Korld Kar

C)8)+E)8)2$. #enin"rad' )89:+) R. Petryaev. *ssays on the history o -ermany in the early @@ century C)8AAE)8)2. Gdessa'

)838++ 4. -otlib. /Secret diplomacy durin" Korld Kar II0. Crans. rom *n"lish. 6osco7' )89A+1 4. Bovykin. /Jrom the history o the Jirst Korld Kar. Qelations bet7een Qussia and Jrance in

the )8)+E)8)2 years0. 6osco7')89)+2 R. 4ino"radov. /Bosnian crisis o )8A; E )8A8 years. he prolo"ue o the Jirst Korld Kar0.

#enin"rad' )892+3 I. Bestu&hev $*urope in modern and contemporary times. Qelations bet7een Qussia and

=ustriaENun"ary beore Korld Kar0, 6osco7' )899+9 6. -ershov. $Meutrality$ o the United States durin" Korld Kar I, Losco7' )89+.

ww i (imperialism) turkish ver

Documents