ค�ำน�ำ

เดกอายเพยง 8 เดอนถกกราดยงเสยชวตทจงหวดนราธวา เดกผหญง

5 ขวบ ตองถกตดขาเพราะเหตระเบด เปนค�าถามทเกดขนในใจผเขยนวา

เราจะท�าอยางไรใหเดกในจงหวดชายแดนใตมความปลอดภยและมโอกาส

ทจะมชวตรอดตอไป ความรนแรงทเกดขนไมมใครบอกไดวาจะเกดขนทไหน

เมอไหร หรออยางไร แตการเตรยมพรอมของทกคนทกฝาย จะชวยใหเกด

ความปลอดภยมากขน ค มอการปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหต

ความรนแรงไดจดท�าขนภายใตโครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ และไดรบ

การสนบสนนจากสถานวจยความขดแยงและความหลากหลายทางวฒนธรรม

ภาคใต (Center for Conflict Studies and Cultural Diversity [CSCD]) และ

องคการยนเซฟ ประเทศไทย (UNICEF Thailand) โดยหวงวาจะเปนจด

เรมตนในการสรางความปลอดภยใหกบเดกมากขน สรางโอกาสในการม

ชวตรอดของเดกใหเพมขน ทงนผเขยนขอขอบคณประชาชนผทไดรบ

ผลกระทบ เจาหนาทรฐ องคกรพฒนาเอกชน ทมสวนรวมในการออกแบบ

คมอฉบบน คมอฉบบนจะไมเกดประโยชนใดๆเลยหากไมมใครน�าไปใช

ผเขยนจงหวงวาคมอฉบบนผอานจะน�าไปปฏบตเพอสรางความปลอดภย

ใหกบเดก และหากมขอผดพลาดประการใดในคมอฉบบน ผเขยนขอนอม

รบแตเพยงผเดยว

อญชนา หมมหนะ

17 มกราคม 2559

บทสรปผบรหำร

หากนบจดเรมตนของสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

คอวนท 4 มกราคม 2547 เวลากไดลวงเลยมา 12 ป แลวแตความรนแรง

ไมไดหางหายไปจากจงหวดชายแดนใต ถงแมจะมความพยายามจากทก

ภาคสวน ทงทรพยากรบคคล งบประมาณ และองคความรตาง ๆ โดยเฉพาะ

ความรนแรงทสงผลกระทบโดยตรงตอเดก ถงแมผทมอาวธทงสองฝายตาง

กพยายามสอสารวาเดกทไดรบผลกระทบคอลกหลงจากปฏบตการ

ไมวาจะอยางไรกตามเดกกไมควรตกเปนเหยอทงโดยตรงหรอลกหลง

เดกสวนหนงเสยชวต และเดกอกหลายคนไดรบบาดเจบ จงไดเกดค�าถามวา

แลวเราจะท�าอยางไรใหเดกไดมโอกาสรอดมากทสด การจดท�าคมอ

การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง จงมวตถประสงคเพอ

สรางความสรางความปลอดภยใหกบเดกทงทางรางกายและจตใจ เมอเผชญ

เหตสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต คมอนเปนคมอเบองตน

ทจะท�าใหเดกมความปลอดภยและมชวตรอดมากขน ซงผทจะไดประโยชน

โดยตรงจากคมอฉบบนคอเดก ผปกครองเดก หนวยงานราชการตางๆ โดย

สามารถน�าเนอหาในคมอไปปรบใชและเผยแพรใหตรงตามคณลกษณะของ

ผอานตอไป

คมอไดรวบรวมองคความรตางๆทจะท�าใหเดกปลอดภยซงประกอบไป

ดวย วธการเตรยมความพรอมกอนเผชญความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

ซงกมทงบทบาททส�าคญของเจาหนาทฝายความมนคง ชองทางในการแจง

ขอมลขาวสาร การลดความเสยงของเดก ขอควรปฏบตของเดกและ

ผปกครอง ส�าหรบวธการปฏบตตวระหวางการเผชญเหตสถานการณความ

ไมสงบในจงหวดชายแดนใตนนจะตองรวาเดกจะเผชญเหตการณอะไรบาง

และจะควบคมตนเองไดอยางไร รวมไปถงการชวยเหลอตนเองและผอน

และในขนตอนสดทายคอวธการดแลเดกหลงเผชญเหตการณความไมสงบ

ซงผปกครองควรมวธการสงเกตผลกระทบทเกดขนกบเดก อาการตางๆ

และการดแลรกษา

คงไมมเดกหรอผใหญคนไหนทตองการมประสบการณในการเผชญ

เหตความรนแรง แตการเรยนรและการเตรยมความพรองไวกจะมประโยชน

ในอนาคตได และ ท�าใหเดกปลอดภยมากขน รวมไปถงเดกสามารถปรบตว

และใชชวตไดดถงแมเดกจะเคยผานพนประสบการณทเลวรายกตาม เหมอน

กบทประเทศญปนทประชาชนมความปลอดภยไดทงทตองเผชญกบภย

ธรรมชาตบอยครง เพราะเขาฝกฝนและเตรยมความพรอมตลอดเวลา

สำรบญ

หนา

ค�าน�า 3

บทสรปผบรหาร 4

สารบญ 6

บทท1 หลกการและเหตผล 7

วตถประสงคโครงการ 8

กลมเปาหมาย 8

ผลลพธ 8

บทท2 การเตรยมความพรอมกอนเผชญความไมสงบ

ในจงหวดชายแดนใต 9

บทท3 การปฏบตตวระหวางการเผชญเหตสถานการณ

ความไมสงบในจงหวดชายแดนใต 24

บทท4 วธการดแลเดกหลงเผชญเหตการณความไมสงบ 35

บทท5 บทสรป 52

บรรณานกรม 54

ภาคผนวก 56

บทท1บทน�า

หลกการและเหตผล

ความรนแรงทเกดขนมหลากหลายรปแบบ แตทเดกไดรบผลกระทบ

มากทสดคอเหตการณยงรองลงมาคอเหตระเบดในทสาธารณะ จากรายงาน

ของศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต (Deep South Incident Database

(DSID) สรปสถตป2558 จ�าแนกตามกลมประเภทของเหตการณดงน

ยง จ�านวน 229 เหตการณ เสยชวต 184 คน บาดเจบ 177 คน ระเบด จ�านวน

224 เหตการณ เสยชวต 27 คน บาดเจบ 362 คน วางเพลง จ�านวน 31

เหตการณ เสยชวต 1 คน บาดเจบ 5 คน กอกวนสรางสถานการณ จ�านวน

59 เหตการณ ไมมผเสยชวตและบาดเจบ ประเภทเหตการณอนๆ จ�านวน

41 เหตการณ เสยชวต 17 คน บาดเจบ 4 คน และ จากสถานการณทงหมด

ท�าใหเดกเสยชวตจ�านวน 3 คนและ ไดรบบาดเจบจ�านวน 13 คน หาก

พจารณาไปถงจ�านวนเดกทเสยชวตตงแตป 2547 จนถงวนท 31 ธนวาคม

2558 พบวามจ�านวน 84 คนและไดรบบาดเจบจ�านวน 458 คน1 ซงเปน

ตวเลขทจะมองขามไปไมไดเลยทเดยว เพราะประเทศไทยไดลงนามใน

อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) ซงเปน

อนสญญาทกอเกดเพอท�าใหเดกไดรบการปกปองคมครองและเปนสญญา

ดานสทธมนษยชนระหวางประเทศทไดรบความเหนชอบมากทสดในโลก

เรองเดกนนเปนหนงในหลายๆประเดนททางสถานวจยความขดแยง

และความหลากหลายทางวฒนธรรมภาคใต (Center for Conflict Studies

and Cultural Diversity [CSCD]) ไดเลงเหนและตระหนกมาตลอดระยะ

เวลา10 ป และเพอใหการท�างานในการปกปองเดกในพนทขดแยง เกด

ประสทธผลทด ทางสถานวจยความขดแยงและความหลากหลายทาง

วฒนธรรมภาคใต พบวาทผานมาพบวายงไมมการจดท�าคมอในการปองกน

1http://www.deepsouthwatch.org/node/7942 ฐานขอมลเหตการณชายแดนภาคใต: ปฐมบท ของระบบขอมลเพอสนตภาพ

7

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ตนเองส�าหรบเดกในกรณทเดกเผชญเหตความรนแรงทงในขณะทอยคน

เดยวหรออยกบผปกครอง จงไดจดท�าคมอการปกปองเดกจากเหตความ

รนแรงในพนทขดแยง เพอเปนคมอพนฐานทจะท�าใหเดกปลอดภยจาก

สถานการณความไมสงบทเกดขนในจงหวดชายแดนใต โดยใหผ อาน

สามารถน�าไปปรบใชใหเหมาะสมในแตละกลมเปาหมาย และพนทตอไป

วตถประสงคหลก

1. เพอจดท�าคมอพนฐานในการปกปองเดกจากเหตความรนแรงทกรป

แบบในพนทขดแยงและเผยแพรวธการปฏบตตนใหมความพรอม ความ

สามารถในการปองกนและแกไขสถานการณใหเกดความปลอดภยตอเดก

มากขน

2. เพอสรางความสรางความปลอดภยใหกบเดกทงทางรางกายและ

จตใจ เมอเผชญเหตสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

กลมเปาหมาย

เดกและผปกครองในจงหวดชายแดนใต

กจกรรม

1. การระดมองคความร ขนตอนการปกปองตนเองในการเผชญ

สถานการณวกฤตจากมความเชยวชาญทเกยวของ

2. การรวบรวมคมอการปกปองตนเองในสถานการณวกฤตแลวน�ามา

ออกแบบวธการปฏบตตนของเดกเมอเผชญเหตสถานการณความไมสงบ

3. ด�าเนนการจดท�าค มอการปกปองเดกจากเหตความรนแรงใน

สถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

ผลลพธโครงการ

1. คมอการปกปองเดกจากเหตความรนแรงในพนทขดแยง

2. เกดความรวมมอในการจดท�าคมอการปกปองเดกจากเหตความ

รนแรงในพนทขดแยงมอขามภมภาคและสนบสนนการท�างานในประเดน

การปกปองคมครองเดกรวมกน

3. เดกและผปกครองมองคความรในการปกปองตนเองเมอเผชญเหต

สถานการณความไมสงบ

8

บทท2การเตรยมความพรอมกอนการเผชญเหตความไมสงบ

ในจงหวดชายแดนใต

สถานการณความไมสงบ

สถานการณความไมสงบนนเปนภาวะวกฤตทเกดขนโดยน�ามอของ

มนษย โดยสรชาต บ�ารงสข ไดอธบายวา การกอความไมสงบ (Insurgency)

นน มจดมงหมายในการสรางความรนแรงเพอใหบรรลวตถประสงคในการ

เปลยนแปลงทางการเมองและการโคนลมรฐบาล พรอมทงสรางความหวาด

กลวใหกบเจาหนาทรฐ และผทใหการสนบสนนทงภายในและภายนอก

ประเทศ ซงสอดคลองกบ ความหมายค�าวาการกอความไมสงบในหลกสตร

ชนนายเรอ นย วชาการปองกนและปราบปรามการกอความไมสงบ คอ การ

เคลอนไหวของขบวนการทมงหวงจะลมลางรฐบาลดวยการบอนท�าลาย และ

การตอสดวยอาวธ ซงมระดบความรนแรง ทยงไมถง ขนสงครามกลางเมอง

การบอนท�าลายของฝายกอความไมสงบจะท�าใหเจาหนาทของรฐตองท�างาน

อยางหนก เกนขดความสามารถ ทงนการกอความไมสงบจะใชความ

พยายาม เพอแสวงผลจากสวนราชการพลเรอน โดยการท�าลาย หรอเปลยน

เปาหมายและวตถประสงค ของหนวยงานนน ๆ เสย ท�าใหหนวยงาน ไม

สามารถปฏบตงานตามหนาทใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทก�าหนด

ไว อยางมประสทธภาพ ฝายกอความไมสงบ จะด�าเนนการบอนท�าลายอยาง

ตอเนองและเมอมโอกาส กจะด�าเนนการ กอการรายและปฏบตการจตวทยา

ควบคไปกบการจดตงองคกรลบ การด�าเนนการทางลบ และการจดตงระบบ

การสงก�าลงบ�ารงลบ หนวยงานทเปนเปาหมายทมล�าดบความเรงดวนสงท

จะเขาบอนท�าลายกคอ องคกรต�ารวจ หนวยรกษาความปลอดภย และองคกร

ตาง ๆ ของรฐบาล2

2 www.rtna.ac.th/departments/Weapon/download/lecture/Files/005.pdf หลกสตรชน

นายเรอน วชาการปองกนและปราบปรามการกอความไมสงบ หนา 19

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ซงสถานการณความไมสงบทเกดขนในจงหวดชายแดนใตนนมหลาย

ประเภทดวยกน ศนยปฏบตการต�ารวจจงหวดชายแดนภาคใต (ศชต.)ไดม

การสรปขอมลเหตการณความไมสงบ ระหวางวนท 4 มกราคม 2547 - 4

มกราคม 2558 พบวา 1) เกดเหตความไมสงบรปแบบตางๆ ทงหมด 17,808

เหตการณ 2) เหตการณความไมสงบทเกดขนทงหมด แบงเปน เหตการณ

ทเกยวของกบความมนคง และกระท�าโดยขบวนการกอความไมสงบ จ�านวน

9,407 เหตการณ สวนทเหลอเปนอาชญากรรมทวไป 3

ประเภทเหตการณความไมสงบ จ�านวน(เหตการณ)

ยงดวยอาวธปน 8,043

ลอบวางระเบด 3,026

ลอบวางเพลง 1,647

ท�าราย 342

ปะทะ 259

ชงอาวธ 172

ฆาทารณ 102

ประทวง 65

กอกวน 3,328

อนๆ 22

ในภาวะวกฤตทเกดจากน�ามอมนษย หรอเหตการณความไมสงบทเกด

ขนนน เดกจะเผชญกบความเสยงและอนตรายทอาจเกดขนกบเดก สอง

ประการ คอ เดกไดรบผลกระทบโดยตรง ดงทมรายงานการเสยชวตและ

บาดเจบของเดกจากการยงดวยอาวธปน การวางระเบด การวางเพลง และ

ผลกระทบทางออม อาทเชน3 http://www.77jowo.com/content/576/10

• การพลดพรากจากบานและชมชน

• การพลดพรากจากครอบครว

• การสญเสยครอบครวและเพอน

• การหยดเรยนหนงสอ

ผลกระทบจากความรนแรงทเกดขนไมมใครสามารถคาดเดาไดวาจะ

รกษาใหหายขาดจะตองใชระยะเวลานานเทาใด และตองใชทรพยากร

มากมายเพยงใด การสรางความปลอดภยใหกบเดกจงเปนแนวทางทดกวา

จากการประชมรวมกนระหวางองคกรพฒนาเอกชนในพนทจงหวดชายแดน

ใต และ หนวยงานรฐทเกยงของกบการปกปองและคมครองเดกเมอวนท 19

มนาคม 2558 ไดวเคราะหรวมกนวา

การปองกนและสรางความปลอดภยใหกบเดกสามารถแบงเปน

3ระยะดงน

1. การปองกนกอนเกดเหต โดยการใหความรเดกผานระบบการเรยน

การสอนในโรงเรยน พอแมและผปกครองตองใหความรแกเดก เกยวกบภย

ทอาจเกดขนได แตอาจจะเปนสงทท�าใหเดกตระหนกตอเหตการณ จงตอง

มวธการสอสารกบเดก และการรบฟง เชอฟง ขอมลขาวสารจากเจาหนาท

2. ขณะเกดเหต ควรมความรในการชวยเหลอ อพยพเดกในขณะทอย

ในเหตการณความไมสงบ ตองชวยเหลอเดกเบองตนอยางไรหากเดกอยใน

ทเกดเหต ตองใหความรวาเดกจะท�าตวอยางไร ปญหาเมอเกดเหตวนวาย

คอตางคนตางหน ถามการเตรยมความพรอมและซอมแผนการหนวาจะไป

รวมกนทไหน และผทควรจะดแลเดกในขณะทเกดเหตคอใคร เชนอยใน

โรงเรยน ควรมการดแลเดกอยางไร และสถานทจะรองรบเมอเผชญเหต สง

ทเดกตองรคอทางหน ซงเจาหนาททตองดแลเดกตองมาสอนเดกวาตอง

สงเกตสงผดปกตอยางไร และหนจากทเกดเหตอยางไร

3. หลงเกดเหต กรณท เดกไดบาดเจบโดยตรง ควรมวธการ

ปฐมพยาบาลเบองตน และการสงเดกทไดรบบาดเจบ รกษาตวทโรงพยาบาล

การเฝาระวงผลกระทบทงออม 11

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ในการเตรยมความพรอมเพอการปกปองเดกจากสถานการณความไม

สงบทเกดขน จงควรเปนความรวมมอของทกคนในการด�าเนนการจงจะ

ท�าใหเดกปลอดภยได โดยมหลกในการเตรยมความพรอมกรณเกดเหต

วกฤตโดยน�ามอมนษยดงน

1) มการใหความร ขอมลเกยวกบอนตรายทอาจจะเกดขนได

2) แนะน�าวธการหลบหน

3) แนะน�าวธการลดความเสยหาย

4) แนะน�าวธการตอบสนองตอสญญาณฉกเฉน

5) การฝกซอมปฏบตตามแบบแผนจ�าลองทฝกซอมไว

ซงบคคลทมบทบาทส�าคญในการปองกนกอนเกดเหตการณวกฤต คอ

เจาหนาทฝายความมนคง ผปกครอง และ คร

2.1.บทบาทของเจาหนาทฝายความมนคงในการวางมาตรการความ

ปลอดภยใหกบเดก

1) การแจงเตอน มการแจงเตอนเมอเมอมขาวสารการกอเหตสราง

สถานการณใหประชาชนรบทราบขอมล และหลงจากทมการกอเหตรนแรง

ในพนท ควรมการแจงเตอนใหทราบอกครง เนองจากหลงจากทมเหตการณ

เกดขนแลวจะเกดการลางแคนหรอตอบโต จงจ�าเปนตองมการแจงเตอนเหต

แกกลมเปาหมายออน เชน คร นกเรยน ผปกครองทเดนทางรบนกเรยน

โดยใชวธการแจงผานชองทางตางๆ ดงน

12

• หนวยงานทรบแจงเหต คอ ศนย 191 ส�านกงานต�ารวจแหงชาตได

พฒนาบรการรบแจงเหต 191 โดยก�าหนดเวลาภายใน 5 หนาทหลงจากการ

แจงเหต จะตองมเจาหนาทไปถงทเกดเหต โดยจะมเจาหนาท191 จะโทรมา

เชค วา เจาหนาทไปถงทเกดเหตหรอยง ส�าหรบการบรการของเบอร 191

จะลงไปถงระดบต�าบล ซงจะไมใชเพยงเจาหนาต�ารวจเทานน แตจะหมาย

ถงเจาหนาทหนวยงานความมนคงหนวยอนๆดวย จะท�างานประสานกน ซง

แตละพนทจะมหนวยงานรบผดชอบ

• การแจงเตอนเพอบอกเหต จะใชการสอสารสาธารณะ ในการสง

ขาวสารแจงเตอน เชน การใช LINE FACEBOOK หรอโทรศพทหากน

• การแจงเตอนตอเดกในพนทเสยงเปนสงทจ�าเปน เพราะกลมทเปน

เปาหมายของการ ชวงเวลาทเกดเหตทพบบอยทสดคอ ชวงเวลา 18.00-

19.30 น. ซงเปนเหตทจะเกดการลอบยงเจาหนาทลาดตระเวนมากทสด

• ใบปลว ยกตวอยางเชน เจาหนาทต�ารวจไดมการเดนแจกใบแจง

เตอนใหกบประชาชนในชมชนทราบ ดงตวอยางในภาพท 1

รปภาพ 1ตวอยางใบปลวแจงขาว โดย สถานต�ารวจภธรอ�าเภอ

สะบายอย จงหวดสงขลา

13

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

2) เจาหนาทความมนคง รกษาความปลอดภย โดยในชวงเวลาท

นกเรยนและครเดนทางเขา-ออกโรงเรยน มมาตรการการรกษาความ

ปลอดภยบนทองถนนอยางแนนหนา

3) มรายชอนกเรยนทไปกลบประจ�า เพอแจงเตอนเหตและแจงถนน

เสนทปลอดภยส�าหรบการเดนทาง

4) ระบจดเสยงทเกดเหตการณบอยครง และด�าเนนการใหมการวาง

ก�าลงเจาหนาทแนนหนาเปนพเศษ

5) แจงเตอนส�าหรบพนทสมเสยงจะเกดเหต

6) เจาหนาทรฐหลายๆ หนวยควรมการซอมแผนรบมอกบเหตระเบด

เปนระยะ

7) เจาหนาทรฐควรด�าเนนการจดท�าแผนการซอมแผนรบมอกบเหต

ฉกเฉนใหกบประชาชนรวมไปถงวธการดแลเดกในระหวางเกดเหตการณ

ความไมสงบ

2.2การลดความเสยงของเดก

1) สถานท

เปาหมายของการวางระเบด หรอ พบวตถตองสงสย ตามสถานทตางๆ

สวนใหญมกจะพบในท ชมนมชน หางรานตางๆ เสนทางสญจร รานคาตาม

จดพก จดผาน จดตรวจของเจาหนาท ขนอยกบผวางจะวางทใดและ ก�าหนด

ใหระเบดแบบใด

ดงนนเดกควร

• อยหางจากพนททเกดระเบด หลายกรณทเกดเหตแลวมไทยมงแลว

เกดระเบดซ�า

• ผปกครองเดกควรส�ารวจวาตวเองเปนกลมเปาหมายทลอแหลมหรอ

เปลาหลกเลยงการใชสถานททสมเสยง หรอใหเดกรวมเดนทางดวย

• ระวงเรองเวลา สถานท ของการเดนทาง ซงบางพนทไมควรไป

เนองจากมความเสยงสง กควรเลยงการเดนทาง ไปยงสถานทนนๆ

• ควรมการสอดสองดแลลกหลานของตวเองอยาใหออกจากบานนาน 14

หรอไมทราบวาไปอยไหน อาจจะมความเสยงทจะประสบเหต

2) หลกการสงเกตสงตองสงสย

• เมอเจอสงผดปกต ตองสอบถามเจาของกอนวามเจาของหรอไม

• เจอวตถทไมรจกมากอน วางอยในจดทสงเกตได ไมเคยเหนมากอน

• เจอวตถทไมอยในต�าแหนงทควรจะอย

• มวตถทดแลวนาจะเปนความเสยงทจะเปนวตถระเบด ดแลวไม

เรยบรอย อาจจะมลกษณะการพนเทป ใสกลอง ซงไมนาจะปกต

3) ระยะทปลอดภยจากวตถระเบด

• ควรอยหาง 100 เมตร หากวตถเปนกลองเลก สวนใหญจะเปนกลอง

เหลก

• ควรอยหาง 200 เมตร หากเปนถงดบเพลง รถจกรยานยนต ถงแกส

• ควรอยหาง 400 เมตร หากเปน รถยนต (car bomb)

• หาทปลอดภยจากแรงระเบด โดยดขนาดของระเบด ซงการหลบหลง

ก�าแพงจะสามารถชวยได สงทส�าคญทจะท�าใหปลอดภยคอ การสงเกตสง

ผดปกตมากทสด

• ยางนอกรถยนต สามารถชวยลดระยะอนตรายของแรงระเบดและ

สะเกดระเบดได โดยซอนกนหลายวง ควรวางยางซอนสงอยางนอย ๒ - ๓

ชน

• ยางลอเครองบน เนองจากยางมความหนาและขนาดใหญ สามารถ

ปองกนอนตรายจากสะเกดระเบดไดด กบระเบดแสวงเครองทเปนหบหอ

ขนาดเลกและขนาดกลาง

• กระสอบบรรจทราย สามารถใชปองกนแรงระเบดและสะเกดระเบด

ไดด โดยการน�ามาวางเรยงรอบวตถตองสงสยหางพอสมควร อยางนอย

๒-๓ แถว ความสงขนอยกบพนทรอบบรเวณนน เมอเกดการระเบดจะเสย

หายเพยงใดควรวางใหสงอยางนอย ๔-๕ ชน

15

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

- ไมเคยเหน?

- ไมใชทอย?

-ไมเปนของใคร?

- ดไมเรยบรอย?

ขอแนะน�าเพอชวยในการตดสนใจวา เมอพบวตถตองสงสยตองท�า

อยางไร สงของทพบเหนนนเปนวตถตองสงสยหรอไมนนจะตองเปนสงของ

ท

เมอพบสงของทเขาหลกเกณฑ เปน วตถตองสงสย เพอความปลอดภย

ส�าหรบเดกควรปฏบตตามขอแนะน�าดงตอไปน.

1. หาม (แตะ/จบ/ขยบ/เคลอน)

2. ถาม (ถามหาเจาของ)

3. จดจ�า (มองสงสงสย รปราง/ลกษณะตางๆ)

4. น�ารายงาน (แจงเจาหนาททเกยวของ)

2.3. สงทผปกครองควรรเกยวกบเดกและการเตรยมความพรอมให

กบเดก

1.ไมมค�าวาเรวเกนไป

อยาประเมนความสามารถในการเรยนรของลกคณต�าเกนไปนก ลก

ของคณสามารถเรยนรเรองความปลอดภยและจดการกบเหต ฉกเฉน ไดนบ

ตงแตนาทแรกทลกเดนไดเลย เราเคยเหนเดกทารกอายเพยง 17 เดอนท

เรยนรเรองการอานไดมาแลว16

2.รองขอความชวยเหลอ

หมายเลขโทรฉกเฉน เชน 191 สรางขนมาเพอใหโทรไดงาย ดงนนเดก

จงเขาใจไดงายมาก เพอใหแนใจวาลกจะไมเอาหมายเลขฉกเฉนเหลานไป

โทรเลน คณตองสอนใหลกรถงเรองนดวยความจรงจงเพอใหลกเขาใจวา

เรองนเปนเรองวนยไมใชเรองเลนสนก นอกจากน โทรศพทไมไดเปนเพยง

หนทางเดยวส�าหรบการเรยกรองความชวยเหลอ ลกของคณสามารถรอง

ตะโกนเพอเรยกรองความสนใจจากเพอนบานหรอคนทผานไปมาไดอกดวย

3.เรยนรวธการกชพแบบตางๆ

หากคณอยากสอนใหลกรจกเรองเทคนคการชวยชวตแบบตาง ๆ ขน

ตอนแรกของคณคอการสอนใหลกรวาการหมนเวยนโลหตและการหายใจ

ส�าคญตอการท�างานของรางกายอยางไร การรวาหวใจท�างานอยางไรจะชวย

ใหลกเขาใจวาจะจดการปฏบตการกชพ (ปมหวใจ) และการส�าลกไดอยางไร

4.สงเกตเหตฉกเฉน

พดคยเรองสถานการณฉกเฉนทเปนไปไดกบลกของคณ แลวซกซอม

วาตองท�าอะไรบางในกรณทเกดขนจรง ๆ การสอนใหลกรจกสงเกตสงผด

ปกตนบเปนเรองทส�าคญอยางมากหากคณมสมาชกในครอบครวทปวยเปน

โรคเรอรงและเปนโรคระยะยาวตาง ๆ เชน ภมแพ เบาหวาน และความดน

โลหตสง

5.หลกเลยงเลอด

แผลทเปดออกสามารถน�าไปสการตดเชอได และสงสดทายทคณ

ตองการคอการทลกของเราเสยงชวตตวเองเพอชวยอกชวตหนงโดยทไมร

ทน คณตองแนใจวาลกรวาไมควรสมผสแผลทเปดหรอเลอดของใครในขณะ 17

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ทรอรบความชวยเหลอ แตอยางไรกตาม ในสถานการณเชนนน เสยงของ

ลกอาจเปนสงทชวยท�าใหผประสบเหตฉกเฉนวางใจไดดทสด ดงนนใหลก

อยใกลกบคนผนนและคอยพดคยดวยจนกวาความชวยเหลอจะไปถง

6.อยาเคลอนไหวผปวย

เมอตองจดการกบคนทหมดสต นบเปนเรองส�าคญทลกของคณตองร

วาไมควรขยบคนผนนเพอหลกเลยงการท�าใหเกดความเสยหายเพมเตมจาก

อาการบาดเจบเดมทผประสบเหตฉกเฉนผนนอาจมอยแลว แตอยางไรกตาม

คณกควรใหตวอยางสถานการณทเปนอนตรายถงชวตทลกควรพยายาม

เคลอนไหวใครสกคนเพอชวยชวตคนผนน

2.4ขอควรปฏบตส�าหรบผปกครอง

ทงนผปกครองสามารถทจะเฝาระวงความรนแรงทอาจเกดขนไดโดย

การสงเกตดงตอไปน

1. บคคล คอ ผทเขามาในบรเวณพนทของทาน หรอเปนบคคล

แปลกหนาทมาเฝาสงเกตใกลสถานทของทานโดยอาจน�าสงของตดตวมา

เพอการลอบวางระเบดและดแลหนาบานวามาสงแปลกปลอมหรอไม และ

อะไร

2. สงของ คอ สงของทผเขามาในบรเวณสถานทของทานน�าตดตวมา

เชน กระเปา กลองบรรจสงของ ถงตางๆ ฯลฯ

3. ยานพาหนะ คอ รถทเขามาในพนท เนองจากอาจมการซกซอนวตถ

ระเบดมากบรถได โดยเฉพาะรถยนตบรรทก( รถกระบะ) อยาใหรถทไมตด

ผานปายทะเบยนจอดหนาบาน

4. ระวงคนสวมหมวกนรภย หมวกแกป เขามาในบาน

และผปกครองควรด�าเนนการเตรยมตวและวางแผนเพอปกปองเดก

ดงน

1. วางแผนวาอะไรคอสงทตองท�าในยามเกดเหตฉกเฉน ในสถานการณ

ฉกเฉน อยาตนตกใจ คณตองคดแกไขสถานการณเฉพาะหนา ใช สต สามญ18

ส�านกใหมากและใชสงของทมอยเฉพาะหนา ปรบใชเพอปกปองตนเองและ

คนทคณรก

2. สรางแบบแผนการตดตอระหวางคนในครอบครว ทามกลางเหตการณ

ความรนแรง ครอบครวอาจพลดพรากกระจดกระจาย คณตองเตรยม

วางแผนวา เมออยในสถานการณเชนนนจะมวธการอยางไรทจะตดตอกน

และกน และชวยกนคดวาถาเกดเหตการณหนงๆ ขน สมาชกในครอบครว

แตละคนควรจะท�าอยางไรบาง คดไวกอนวาเพอนหรอญาตคนใด ทสมาชก

ในครอบครวรกนวา ควรจะโทรไปหาหรอสงอเมลลถง เพอเปนการสงขาว

ถงกนและกน อาจก�าหนดทหมายการตดตอไวนอกเมองทตนอย เนองจาก

บอยครงในสถานการณฉกเฉน การโทรศพทท�าไดงายทสดทมภยพบต

3. การจะตดสนใจวาตองอยในบานพก หรอจะตองอพยพนน ขนอยกบ

สถานการณเฉพาะหนาของแตละบคคล รวมถงลกษณะของภยพบตดวย

หากท�าไดคณควรรบฟงขอแนะน�าอยางเปนทางการจากหนวยงานรฐทาง

โทรทศนหรอวทยกระจายเสยง4

4. และผ ปกครองควรฝกฝนเดกในความดแลถงการตอบสนอง

สถานการณฉกเฉน

5. ทกคนในบาน รวมทงเดก ควรเปนสวนหนงในการปฏบตตนตอ

สถานการณฉกเฉนของครอบครว และความพยายามในการปกปองและชวย

เหลอซงกนและกน

6. สอนเดกใหรจกสญญาณอนตราย ใหแนใจวา ลกของคณรวาสงท

เครองตรวจจบควน , สญญาณเตอนไฟไหม ระบบเตอนภยของชมชนและ

ทองถน ( แตรไซเรนเสยง )

7. อธบายวธการขอความชวยเหลอ สอนวาบตรของทานควรขอความ

ชวยเหลออยางไร และ ตรวจสอบสมดโทรศพทส�าหรบหมายเลขโทรศพท

ฉกเฉนทองถนและการบนทกหมายเลขโทรศพทเหลานโดยการโทรศพท

ทงหมด

4 ขอมลบางสวนจาก http://www.thaiconsulatechicago.org19

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

8. ชวยใหเดกจดจ�าขอมลทส�าคญของครอบครว เดกควรจดจ�าชอ

ครอบครวของพวกเขาทอยและหมายเลขโทรศพท นอกจากนยงควรรจกท

จะพบกนในกรณฉกเฉน เดกบางคนอาจจะไมโตพอทจะจดจ�าขอมล พวกเขา

สามารถพกบตรดชนขนาดเลกทแสดงขอมลในกรณฉกเฉนใหกบผใหญหรอ

เลยง สอนเดกของคณวธการสอบถามความชวยเหลอสอนบตรหลานของ

คณอยางไรและเมอเรยกขอความชวยเหลอ พวกเขาควรจะเรยก 191

2.5ขอควรปฏบตส�าหรบเดก

1. เมอพบกลองหรอวตถแปลกไมควรแตะตอง ควรรบบอกผปกครอง

หรอผใหญทอยใกลเคยงโดยทนทเพราะขางในอาจมสงทจะเปนอนตรายได

2. จดจ�าบานเลขท ถนน ต�าบล อ�าเภอ จงหวด

3. จดจ�าหมายเลขโทรศพทของผปกครอง บาน หรอญาตใกลชด

4. ถาจ�าไมไดควรจดเกบไวในกระเปา หรอใหผปกครองจดไวให

2.6 วธการสอสารกบเดกถงสถานการณความไมสงบทเกดขนและ

การปรบตวส�าหรบเดก

ทงจากบทสนทนาทผ ใหญพดคย ขาวตอนเยน หรอภาพจาก

หนงสอพมพ ท�าใหเดกๆ รบรขอมล ขาวสารความรนแรง อกทงเปนสงท

ยากมากทจะควบคมขอมลขาวสารทจะออกมาสเดกๆ ไมวาจะเปนรปความ

รนแรงตางๆ จากสงคราม ภยพบตตางๆทนบวนจะมเพมมากขน ดงนน

เดกๆ อาจจะเสยงตอการบรโภคขอมลขาวสารทไมเหมาะสมกบวย

191

20

โคโรไลน คนอร บรรณาธการสอเพอครอบครวไดใหความเหนทนาสนใจ

ส�าหรบวธทผ ปกครองควรปฏบตตอลกหลาน รวมถง อรก รอสสน

นกวชาการทางจตวทยาและผอ�านวยการสมาคมวชาชพจตวทยาโรงเรยน

ได กลาววา การทเดกไดบรโภคขอมลขาวสารเยอะๆ ไมใชเรองแยสกทเดยว

แตผปกครองควรดแลและควบคมในการรบสารของเดกๆ กอนทคณพอคณ

แมจะเปดขาวตอนเยนใหเดกด ขอแนะน�า 10 วธปฏบต ในการพดคยกบ

เดกเกยวกบขาวสาร

วธท1 การจ�ากดการรบชมภาพและเสยงจากสอ เมอเกดเหตการณ

ส�าคญขน ทวแตละชองจะแสดงขาวซ�าๆ แตนกวชาการทางจตวทยา รอสสน

ไดกลาววา เดกอายนอยๆ อาจจะไมรวาพวกเขาก�าลงชมขาวทฉายซ�าไป

ซ�ามา เหตการณความรนแรงทเกดขนถกฉายซ�าๆ เดกเลกอาจจะเขาใจวา

เปนเหตการณทเกดขนเปนประจ�าทกวนแทน พอแมควรปดทวเมอ

เหตการณสะเทอนใจเหลานเกดขน ควรจ�ากดภาพทเดกรบชม เพราะเดกๆ

เหลาน มกจะไดรบอทธผลจากภาพเหลานไดอยางงายดายมากกวาเสยงพด

และลดเสยงทวลงเมอมเสยงดง เชนขาวยงกน หรอการระเบด เพราะเดก

อาจตนตระหนกตกใจ

วธท2 การอธบายถงเหตการณทเกดขน เมอเดกเหนภาพและตองการ

ทจะรมากขน ควรอธบายแตเพยงขอมลพนฐานและเลาถงบรบททเกดขน

มากาเรต นกเกล ผอ�านวยการ สถาบนอรกสนเพอเดกและครอบครว

ไดเสรมวาเดกไดรบรเหตการณตางๆทเกดขนตลอดชวงวยของเขา หากเดกๆ

เหนภาพเครองบนตก หรอคนตอสกน พวกเขาอาจจะไมรวาความขดแยง

นนเกดขนอกซกโลกหนง การโชวและใชแผนทอธบายจะเสรมความเขาใจ

ดยงขน

วธท3 การเลาถงเหตการณอยางพอด ควรหลกเลยงไมใหเดกบรโภค

ขาวสารมากจนเกนไป ยกตวอยาง เชน หากเดกชมภาพทหารทไดรบ

บาดเจบจากสถานการณ พอแมควรอธบายวาทหารเหลานก�าลงถกไปสงท

โรงพยาบาล เพอรกษา พอแมไมจ�าเปนตองอธบายวาทหารเหลานอยทไหน

หรอประเทศก�าลงเกดสงคราม

21

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

วธท 4 สนใจเมอเดกมความรสกตนกลว หากพฤตกรรมของเดก

เปลยน จากการพดเกงเปนพดนอยและดครนคดมากขน เดกๆ อาจจะ

พยายามตความสารนนๆ กระตนใหเดกพดออกมาถงสงทเขาคดอย หากลก

เลาถงเหตการณใหม ถามค�าถามปลายเปดกบเดก เชน วาเหนอะไร รสก

อยางไร คอยๆ ใหเดกเลา โดยไมท�าใหเดกรสกบบคนเกนไป หรอรสกวา

ขอมลลน และปรบความรสกโดยพอแมเลาถงความรสกของตนเองวารสก

อยางไรตอ เหตการณนนๆ

วธท 5 การเรยนรรวมกน คนอรเลาวา เดกโต อาจอยากศกษาถง

เหตการณทเกดขน อยากรเรองสถานการณ เพอชวยผอนคลายความกงวล

และกลวลง การเรยนรเรองภยรวมกน การอานหนงสอเพอศกษาถงต�าแหนง

สถานทๆ เกดเหตในขาว

วธท6 ตงสตในการใหขอมล เมอขาวทเกดขนท�าใหเดกๆ รสกเครยด

เดกจะมองหาผทใหค�าแนะน�า พอแมควรตงสต ไมวารปทปรากฏตรงหนา

จะเปนอะไร หากเดกดเครยด ย�ากบเขาวาทๆเราอยปลอดภย พดกบเขาวา

พอแมรวารปภาพหรอขาวของสถานการณความไมสงบดนากลว แตทๆ เรา

อยมความปลอดภย

วธท7 รกษาเวลา หากเดกรสกเครยด กงวลกบขาว รกษาเวลาใน

การดทวใหปกต หากเดกๆรสกกลวเวลาไปนอน หรอการไปโรงเรยน สละ

เวลาเพอชวยลกๆปรบตวซก 2-3 วน เพอใหหายจากความหวาดกลวนน

วธท8 เลนกบลก เดกจะเลนเพอใหหายจากความกลว หากเดกยง

22

รสกกลว เลนกบเขาโดยการอาจเลนเปนนกดบเพลง วงเขาไปในตกทไฟ

ไหม หรอการใชเฮลคอปเตอรในการชวยคน พอแมควรเขาไปดแล หากลกๆ

มพฤตกรรมกาวราวตอเดกคนอนๆ

วธท9 เนนเรองเชงบวก หลงจากเหตการณความรนแรง เชน การ

โจมตจากกลมกองก�าลงตดอาวธ ความเสยงผลกระทบดานลบตอเดกจะม

แทบจะทนท การเลาถงคนทไมด มาโจมตเรา รอสสนแนะน�าใหเราเนนเลา

เรองเชงบวกแทน เชนการเลาถงคนหรอองคกรทจะมาชวยเหลอคนทไดรบ

ผลกระทบ หรอบาดเจบ เปนตน

วธท 10 รวมเปนสวนหนงของการแกไขปญหา ในการตอบสนองตอ

เหตการณ จากศนยฉกเฉน หรอผลกระทบจากสถานการณความไมสงบ

อาจถามเดกวาอยากชวยเหลอไหม หลงจากนนพยายามหาวธทลกๆจะม

สวนรวมในการบรจาคเงน หรอเวลา หรอการกระตนใหเกดความตระหนก

ตอสาเหตและผลกระทบ การขายน�ามะนาว หรอการรวบรวมเงนเพอชวย

การวจยปองกนรกษามะเรง เปนตน

ไมวาเหตการณในขาวจะเปนอะไร หลกเลยงการอธบายเพอใหจบๆไป

แตใชโอกาสในการกระตนและสงเสรมใหลกหลานไดเรยนรเชอมโยงกบโลก

กบขาวนนๆ 5

การเตรยมความพรอมในการปกปองตนเองและเดกในปกครอง

สามารถชวยสรางความปลอดภยใหกบเดกมากยงขนและลดความเสยงของ

เดกในการเผชญกบสถานการณความไมสงบ ทจะสงผลใหญหลวงตอชวต

ในอนาคตของเดกๆ

5 http://www.qlf.or.th/Mobile/Details?contentId=12923

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

บทท3การปฏบตตวระหวางการเผชญเหตสถานการณ

ความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

ประเภทของเหตการณ

ในสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต พบวาเหตการณท

เดกเผชญม 3 ประเภท ดวยกนคอ เหตยงดวยอาวธปน เหตระเบด และ เหต

ไฟไหม ซงเหตไฟไหมอาจเปนการวางเพลงโดยตรง หรอ เปนผลพวงจาก

เหตระเบด หรอ การวางระเบดในเขตเศรษฐกจและสงผลใหเกดไฟไหม

ลกลาม ดงนนเดกๆ และผปกครอง ควรมความรในการปฏบตตวในระหวาง

การเผชญเหตดงน

ระหวางเหตการณฉกเฉน

• ควรท�าตามค�าแนะน�าของเจาหนาท

• ใหปฏบตตามค�าแนะน�าโดยเรวทสด

• ใหชวยเหลอผอนดวย

• และแจงหนวยงานทเกยวของของภายใน และภายนอกเพอด�าเนน

การใหความชวยเหลอตอไป

จากสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตมสถานการณ

ความรนแรงหลากหลายรปแบบดงน

3.1เดกและวธการตอบสนองกรณฉกเฉน

เดกโดยปรกตจะมกจวตรประจ�าวนของเดกเชนตนขนมากนอาหารเชา

ไปโรงเรยนเลนกบเพอน ๆ แตเมอเกดสถานการณฉกเฉนท�าใหชวตประจ�าวน

เปลยนไป เดกอาจจะกลายเปนความกงวล ในชวงเวลาทเกดวกฤตพวกเขา

จะมองพอและแม และผใหญคนอน ๆ เพอขอความชวยเหลอ วธการทคณ

ตอบสนองตอเหตฉกเฉนจะท�าใหเดกรวาตองท�าอยางไร ถาคณท�าปฏกรยา

เสยงเอะอะโวยวาย ตกใจ เดกอาจจะกลวมากขน พวกเขาเหนความกลว24

ของเราเปนขอพสจนวาเกดอนตรายขนจรง หากคณดเหมอนจะมความรสก

ของการสญเสยเดกอาจจะรสกสญเสยมากกวาจะเขมแขงขน

ความกลวของเดกยงอาจเกดจากจนตนาการของพวกเขา และคณควร

ท�าความเขาใจความรสกเหลานอยางจรงจง เดกทรสกกลวคอกลว ค�าพด

และการกระท�าของคณสามารถท�าใหเดกเกดความมนใจใหมได เมอพดคย

กบบตรหลานของคณ ใหแนใจวาคณไดแสดงใหเหนถงสถานการณจรง และ

สามารถจดการได ความรสกกลวเปนเรองธรรมชาตส�าหรบเดกและผใหญ

แตเปนหนาทส�าหรบผใหญทจะตองควบคมสถานการณ เมอคณแนใจวา

อนตรายไดผานไปแลว ควรจะมสมาธอยกบอารมณของเดกและความ

ตองการโดยการสอบถามถงสงทอยในใจของเดก การใหเดกมสวนรวมใน

กจกรรมการฟนฟจตใจของคนในครอบครวจะชวยใหพวกเขารสกวาชวต

ของพวกเขากลบไป "ปกต". การตอบสนองของคณในชวงเวลานอาจจะม

ผลกระทบยาวนาน

หลงจากทมเหตการณฉกเฉนเดกเปนสวนใหญกลววา :.

• เหตการณจะเกดขนอกครง.

• มคนทไดรบบาดเจบหรอเสยชวต.

• พวกเขาจะถกแยกออกจากครอบครว

• พวกเขาจะถกทงไวตามล�าพง

3.2ในกรณเหตกราดยง

1) การควบคมอารมณเปนเรองทยากยง

ในสถานการณฉกเฉนใด ๆ โดยเฉพาะอยางยงเมอชวตของคณมความ

เสยง สตมความส�าคญมากทสด ส�าหรบทกคน เพอทจะน�าเราออกจาก

สถานการณทคกคามชวต ในกรณทเผชญกบสถานการณระหวางความเปน

กบความตายทกคนกจะท�าตามสญชาตญาณ โดยการออกไปจาก

สถานการณทเผชญอยอยางรวดเรวเทาทจะเปนไปได และมองหาคน

ทจะมาปกปองซงกคอเจาหนาททไดรบการฝกฝนมาโดยเฉพาะ พวกเขา 25

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

จะแนะน�าในสงทถกตอง อยางไรกตาม สญชาตญาณกไมไดถกเสมอไป และ

วธทดสดในกรณฉกเฉนเราควรจะรวาจะตองท�าอยางไร มนเปนการเอาชนะ

สภาพธรรมชาตของความหวาดกลวและความกลวทมาพรอมกบความ

รนแรง ซงเปนเรองทสามารถฝกฝนหรอเตรยมความพรอมได

2) การตระหนกถงสภาพแวดลอม

ความปลอดภยของคณเรมตนดวยการตระหนกถงสภาพแวดลอมของ

คณ หากเกดภาวะฉกเฉนขนคณควรไปตามเสนทางทตรงทสดทจะออกไป

ในททปลอดภยโดยมสงปดกนตนเองใหปลอดภย โปรดจ�าไววา: วง ซอน

หากคณก�าลงตดอยในสถานการณทเปนอนตราย โดยเฉพาะอยางยงทเปน

ภยคกคามทเกดขนจรงอาจจะไมเปนทชดเจนและมความตนตระหนก

รอบ ๆ ตวคณ ผเชยวชาญอธบายวากฎทองทจะจ�าและท�าตามคอ วง ซอน

แลวตอส เปาหมายของคณควรจะไปจากอนตรายครงแรก หากเปนไปได

ควรใหตวเองไปยงสถานททมความปลอดภยจนกวาอนตรายนนไดผานไป

โทมส Nestel ไดอธบายวาหลกการเอาตวรอดไวดงน

•วง ถาคณมทางออกทชดเจนเปนตวเลอกทดทสด ไมตอง

กงวลใด ๆ เกยวกบสงทคณเพยงแควางทงไวอยเบองหลง พยายาม

ทจะชวยคนอนทจะหนไปกบคณวาพวกเขาจะท�าเชนนนไดทนท

หากคณมองเหนผราย เขากสามารถมองเหนคณเชนกน ดงนนจง

พยายามทจะหมอบคลานและวงใหเรวทสดเทาทคณสามารถท�าได

เพอใหคณไมไดเปนเปาหมายทงาย ใหวงจนกวาจะถงสถานทท26

ความปลอดภย แลวโทร แจงเจาหนาท ถาคณไดรบบาดเจบใหหน

ตราบเทาทคณสามารถท�าได

•ซอน ถาไมมทางออก อาจหมายถง การอย หลงตนไม รถ

หรอวตถอนแขงขนาดใหญทจะปองกนและไมถกมองเหน สวนใหญ

ปญหาตาง ๆ เหลานเกดขนเพยงไมกนาท ถาเปนไปได ควรซอนใน

หองทสามารถลอคได มด เงยบ และปลอดภย ถามผอนควรน�า

พวกเขาไปยงหองนนแตตองเงยบ ไมพด ไมกรดรอง หรอท�าใหเกด

การสนสะเทอนของโทรศพท หรอแมกระทงการเรยกเจาหนาท

ถาประตยงไมปลอดภย ตองปองกนโดยการใชเฟอรนเจอรหรอ

ตเอกสารมากนไว

• สดทายหากไมสามารถออกไปจากสถานการณนนได จ�าเปน

ทจะตองตอสเพอชวตของคณ โปรดจ�าไววาการใชความรนแรงเชน

การยงหรอตซงเปนสงอนตรายทควรจะไดรบการฝกฝน

3) ชวยคนอนหากเปนไปได และ ตดตอเจาหนาทเมอปลอดภย

คณอาจคดวา การตดตอกบเจาหนาท เปนสงแรกทคณควรพยายามท

จะท�าซงเปนสงทไมถกตอง สงแรกทคณควรท�าคอความปลอดภยของคณ

และจากนน คณควรโทรหาต�ารวจ

27

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

3.3ในกรณเหตระเบด

สงตอไปทคณสามารถท�าไดในระหวางและหลงการระเบดทจะท�าให

เหตการณทนากลวเจบปวดนอยลงส�าหรบคณและส�าหรบคนอน ๆ รอบ ๆ

ตวคณ ค�าแนะน�าเหลานมาจากการวเคราะหของผเชยวชาญการสมภาษณ

นกวทยาศาสตรและหลกการพนฐานของคลนระเบดและการระเบด

1) เมอเกดเหตระเบด

• ตงสต เพราะคณคอคนทจะท�าใหตนเองปลอดภย

• คลานใตโตะทแขงแรงหรอวตถแขง ถามสงของตกใสรอบตวคณ และ

ใชเวลาใตโตะ อยางนอย 1 นาท

• อยหางจากกระจกหรอบรเวณทมการตกแตง เชน หนาตาง กระจก ต

และอปกรณไฟ mฟา

• ปฏบตตามค�าสงของต�ารวจ หรอ เจาหนาทความปลอดภย ถาจะสง

อพยพออกจากตกใหเรวทสดเทาทคณสามารถ

• อยาลมคนพการทอาจตองการความชวยเหลอของคณในการออกจาก

พนทเสยง

• หามเคลอนยายบคคลทไดรบบาดเจบสาหสจนกวาพวกเขาจะอยใน

ทเหนไดชดอนตรายทนทเชนตกถลมหรอไฟไหม

• ไมควรไปใกลกบทอแกส ไฟอนตราย หรอ หองครว

• เมออกมาจากสถานทเกดเหต และควรใหหางมากทสดเทาทจะเปนได

• หามใชลฟต

• สงทดทสดทจะปลอดภยเมออยในเหตการณการระเบดคอ การวาง

ราบบนพน

• ใหปากของคณเปด และมชองหายใจในชวงขนาดเลก การกระจาย

ของระเบดไมใชกระสนหรอความรอน มนเปน แรงระเบด คลนการระเบด

ความเรวเหนอเสยง และรนแรงสงผลกระทบตออวยวะทเตมไปดวยอากาศ

เชนปอด ไต ไส

• ลดพนทดานขางในขณะทนอนลงบนพน ดานใดดานหนงและใชแขน28

ในการปกปองดวงตาจากการระเบด

• ถารวาจะเกดระเบดสงทดทสดคอการขดหลมหรอหาพนทปลอดภย

ทอยต�ากวาพนและซอนตวทนน

2) กรณทอยใตซากปรกหกพง

• ปดปากดวยผาเชดหนาหรอผาอนๆ

• เคาะไปตามทอหรอฝาพนงทจะท�าใหเจาหนาทไดยนเสยงของคณ

• อยาตะโกน หรอตะโกนถาไมมทางเลอกอน เพราะฝนจ�านวนมากจะ

เขาปาก

• อยอยางสงบ และคดในสงทท�าใหผอนคลายและท�าใหคณมความสข

• ถาเปนไปไดใหใชแสงไฟเปนสญญาณถงต�าแหนงทคณอย กบ

เจาหนาท

• หลกเลยงการเคลอนไหวทไมจ�าเปนเพอไมใหเกดฝน

• หากเปนไปไดใชนกหวดสงสญญาณใหเจาหนาทหนวยกภย

3)หลงเกดเหตระเบด

• หลบหนและซอนเรน

• ออกจากตกเรวเทาทจะเปนไปได อยาหยดเพอทจะเอาทรพยสน

สวนตวหรอใชโทรศพท

• อาจมเหตการณตอเนองเกดขนไดดงนนไมควรวงเขาไปหาบรเวณท

เกดระเบด

• เปดประตอยางระมดระวง ดวามวตถทอาจจะตกลงมาได

• อยาใชไมขดไฟหรอไฟแชค ประกายไฟอาจกอใหเกดการระเบด

• หลกเลยงการใชโทรศพท, โทรศพทมอถอและมอวทย ไฟฟาหรอ

สญญาณอาจกอใหเกดประกายไฟระเบดอน ๆ

• ยายจากทางเดนหรอถนนทจะใชโดยเจาหนาทฉกเฉนหรออน ๆ เพอ

ออกจากอาคารทเกดเหต

• ถาคณหรอคนอน ๆ ไดรบบาดเจบทคกคามชวตเชน เลอดออกรนแรง

หายใจล�าบากเจบหนาอกหรอการเผาไหม ใหท�าการปฐมพยาบาลและขอรบ 29

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ความชวยเหลอจากเจาหนาทหรอคนอนๆ ในทเกดเหตเปนล�าดบแรก

• หากคณหรอคนอนไดรบบาดเจบเลกนอยใหขอความชวยเหลอเปน

ล�าดบแรกจนกระทงมผทไดรบบาดเจบอยางรนแรงมากขนทควรไดรบการ

ดแลอยางเรงดวน ถาเปนไปไดใหไปโรงพยาบาลทไมไดอยในพนทใกลเคยง

ของการระเบด เพราะโรงพยาบาลทอยใกลเคยงกบสถานทเกดระเบด จะ

กลายเปนสถานททแออดอยางรวดเรว

• ใหฟงเจาหนาทกภยทอยในทเกดเหต ถาไมมใครทอยใกลจะใหค�า

แนะน�าไดและคณอยใกลทเกดเหตระเบดใหรบออกมาเทาทจะท�าได

• เพอใหปลอดภย ยายออกจากพนท หลกเลยงฝงชน รถยนตอตโนมต

และรถบรรทก ขนสงสาธารณะ และอาคารเสยหาย

3.4ในกรณเหตไฟไหม

หลกทวไปเมอเกดเหตไฟไหมควรด�าเนนการดงน

• แจงเหตเพลงไหมทนทโทร 191 หรอ สถานดบเพลง สถานต�ารวจ

ใกลเคยง

• ดบเพลงดวยเครองดบเพลงทมอยในบรเวณทใกลเคยงกบทเกดเหต

• หากดบเพลงขนตนไมไดใหเปดประตหนาตางบานและอาคารทกบาน

และอดทอทางตางๆทอาจเปนทางผานความรอน กาซ และควนเพลงเสย

ดวย

• ชวยคนชรา เดก และคนทชวยตนเองไมได ไปอยในทปลอดภย

• ใชผาชบน�าใหเปยกแลวน�ามาปดจมกและปากเพอปองกนการส�าลก

ควน

• อยาใชลฟตในขณะทเกดเหต

1)ในกรณทมการเผาอาคารแลวคณตองตดอยภายในอาคาร

1. หนเอาตวรอด ถอดเสอออก ชบน�าปดจมกไว ในกรณควนมากให

คลานต�า หนใหเรว อยา หวงทรพยสน เดนชดขวา หาทางออกใหเรวทสด

ถาหลกเลยงไดอยาวงขนอาคาร ควรลงมาดานลางเพอหาทางออก30

2. ตงสตอยาสบสน อยาตนเตนจนท�าอะไรไมถก พจารณาหาทางออก

อยางปลอดภย ใชหลงมอส�ารวจความรอนของหองทจะออกไป ถามความ

รอนสงอยาเปดประต ใหเปดหนาตาง รองใหคนชวย

3. หากตดอยในหองไปไหนไมได ใหหาผาชบน�าอดตามชองประต

แลวกมต�า

2)หลงเหตการณสนสดลง

เมอพนทมความปลอดภยต�ารวจจะด�าเนนการอพยพในขณะทหนวย

ฉกเฉนหรอหนวยงานอน ๆ จะเขามาดไปทกคนทอาจจะไดรบบาดเจบหรอ

ไมสามารถทจะควบคมตวเองได สถานการณอาจท�าใหเราละทงทรพยสน

หางไกลจากเพอนหรอคนทคณรกทแยกจากกนตอนเกดเหต หาก

สถานการณมความปลอดภยกสามารถทจะไปพบกบเพอนหรอบคคลอนเปน

ทรก และเมอสถานการณฉกเฉนสนสดลง กจะมการตรวจสอบ เจาหนาท

จะตองพดคยกบเหยอและพยานมากทสด ซงพวกเขาจะชวยใหไดพบสงของ

หรอบคคลทคณคนหา หรอชวยคณตามทคณตองการทงดานการรกษา

พยาบาล สภาพจตใจ และ ทางการเงน

3.5เมอเกดเหตสถานการณความไมสงบขณะอยในบาน

สงทส�าคญททกคนควรปฏบตคอ

1) สงบสตอารมณ และอดทน

2) ท�าตามค�าแนะน�าของเจาหนาทฉกเฉนในทองถน

3) ฟงวทยหรอโทรทศนส�าหรบขาวและค�าแนะน�า

4) ถาเหตการณเกดขนใกลตวคณ ตรวจสอบอาการบาดเจบ ใหท�าการ

ปฐมพยาบาล และใหความชวยเหลอผบาดเจบทมอาการหนก

5) ถาเหตการณเกดขนใกลกบบานของคณขณะทคณอยในบานหรอ

อาคารทเกดเหต ตรวจสอบ ความเสยหายโดยใชไฟฉาย ไฟตรงหรอจดเทยน

หรอเปดสวตชไฟฟา ตรวจสอบไฟ ไฟอนตรายและอนตรายอนๆ ในครวเรอน

สดดมหารอยรวแกส ถาคณไดกลนกาซ หรอสงสยวาการรวไหล ปดวาลว 31

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

แกสหลก เปดหนาตาง และใหทกคนออกไปภายนอกอยางรวดเรว

6) ปดอปกรณอนๆทเสยหาย

7) ก�าหนดขอบเขต หรอความปลอดภยของสตวเลยง

8) ตดตอคนในครอบครว - ไมใชโทรศพทอกเวนแตเปนกรณฉกเฉนท

คกคามชวต

9) ตรวจสอบเพอนบานของคณ โดยเฉพาะอยางยงบานผผสงอาย

หรอคนพการ

3.6เมอเผชญเหตบนรถโดยสารสาธารณะ

1. ไมเขาไปใกลบรเวณทเกดการโจมตของผกอความไมสงบเพอด

เหตการณ เพราะผกอความไมสงบตองการทจะปฏบตการตอเนองเพอ

สงหารเจาหนาทต�ารวจหรอหนวยกภยทเขามาชวยเหลอเทาทจะท�าได

2. ถาคณอยบนรถบสหรอรถไฟจะมการแจงเตอนส�าหรบวตถทไมระบ

เจาของ หรอบางคนรบหนไปและทงวตถสงของไว หากเกดเหตการณน

คณควรพยายามทจะโยนวตถ ออกไปทางหนาตางถาคณไมไดปด

3. ถาคณอยในรถไฟหรอรถบสทถกโจมต คณควรประเมนอาการ

บาดเจบของคณแลว ถาเปนไปไดกใหความชวยเหลอบคคลอนๆ รอบตวคณ

4. พยายามหายใจใหนอยทสดเทาทเปนไปได เพราะการสดดมควน

เปนสาเหตอนดบหนงของการเสยชวตหลงจากการระเบด

5. ออกจากระบบรถไฟใตดนและไมใชรถจนกวาคณจะรสกปลอดภย

อกครงในการใชระบบขนสงสาธารณะเพราะผกอการรายอาจจะโจมตเปา

หมายเดยวกนสองครงเพอเพมความกลว

3.7หลกทวไปในการใหความชวยเหลอผบาดเจบ

เมอเดกเผชญเหตหลกการทวไปในการชวยผบาดเจบในสถานการณ

ฉกเฉน ตองค�านงถงปจจยหลายประการ ซงจะผนแปรตามสถานการณ

ของอบตเหตนนโดยไมจ�าเพาะเจาะจงวาควรปฏบตเชนไร โดยทวไปแลว32

ผชวยเหลอจะตองรจกวธการประเมนสถานการณดวยการตดสนใจเขา

ชวยเหลอ และแกไขสถานการณประสบอบตเหตไดอยางถกตอง รวดเรว

ทนทวงท และตอเนอง เพราะมผลกระทบตอความอยรอดหรอการเสยชวต

ของผบาดเจบโดยตรง โดยผชวยเหลอ (หมายถงผปกครองหรอเดก) เองจะ

ตองควบคมสตใหมนคง ไมตนเตนตกใจ ควรมจตวทยาในการพดสรางสรรค

ใหก�าลงใจผบาดเจบใหความรสกวาตนเองมความปลอดภย โดยมหลกทวไป

ทควรน�ามาปฏบตเพอใหการชวยเหลอดงน

1. ผปกครองหรอผใหญทจะชวยเหลอผบาดเจบ ผชวยเหลอผบาดเจบ

มกเปนบคคลทอยในสถานการณขณะนน จงควรเรยนรหลกการชวยเหลอ

เพอน�าไปปฏบตอยางถกตอง ดงน

1) ผชวยเหลอควรค�านงถงความปลอดภยของสถานทเกดเหตกอน

เปนล�าดบแรก เพอจะไดประเมนสภาพความปลอดภยทเปนจรงในขณะนน

ทงตอตวผชวยเหลอและผบาดเจบ

2) ผชวยเหลอจะตองมนใจวาตนเองในขณะนนมความรความสามารถ

และทกษะการปฏบตตามหลกการชวยฟนคนชพขนพนฐานอยางถกตองเปน

อยางด

3) ผชวยเหลอจะตองปฏบตดวยความระมดระวง มสตรอบคอบ และ

กระท�าโดยความเหมาะสม ในขณะทปฏบตการใหความชวยเหลอนน ควร

ค�านงถงล�าดบความส�าคญกอน-หลงของสภาพความรนแรงทผบาดเจบได

รบดวย เชน ถาผบาดเจบมบาดแผลเลอดไหล และหยดหายใจตองชวยให

หายใจไดกอนการหามเลอด

4) ผชวยเหลอจะตองใชความรอบคอบในการตรวจสอบดวยสายตา

เพมมากขน เพอชวยใหสามารถมองเหนและประเมนสถานการณความ

ผดปกตไดอยางถกตองรวดเรว รวมทงวางแผนใหการชวยเหลอเปนล�าดบ

ขนตอนไปพรอมกน

5) ผชวยเหลอไมควรเคลอนยายตวผบาดเจบโดยไมจ�าเปน เพราะ

อาจมอาการบาดเจบของอวยวะภายในของผ บาดเจบทไม สามารถ 33

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

มองเหนได เชน กระดกสนหลงหก กลามเนอฉกขาด เมอท�าการเคลอนยาย

แลวหากปฏบตไมถกวธอาจท�าใหผบาดเจบพการหรอบาดเจบเพมมากขน

โดยรเทาไมถงการณ

34

บทท4การปฏบตตนหลงการเผชญเหตสถานการณ

ความไมสงบในจงหวดชายแดนใต

หลงสถานการณฉกเฉนจะมความสบสน วนวาย อลหมาน ยากแกการ

ควบคมได สงส�าคญหลงสถานการณความไมสงบคอ ปฏบตการคนหา และ

ใหการชวยชวต เหยอ และ การใหค�าปรกษาดานสภาพจตใจ ตลอดจน

การเฝาระวงตดตามสภาพจตใจของเหยอและผประสบเหต ซงเดกจะม

การตอบสนองทางอารมณแตกตางจากผใหญดงน

4.1การตอบสนองทางอารมณของเดก

การตอบสนองทางอารมณของเดกแตละคนจะมความแตกตางกนโดย

ธรรมชาต และความรนแรงแตกมความรสกทคลายคลงกนทงเดก (และ

ผใหญ ) เมอชวตของพวกเขาไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบ

หรอการคกคามของผกอความไมสงบ:

•ความกลวFear ท�าใหเกดจนตนาการทใหญโตเกนจรงของเดก

•สญเสยการควบคมLossofcontrol:เดกไมสามารถควบคมอะไร

ไดและปฏเสธทจะความรวมมอ เชน การไปโรงเรยน การเลนของเลนทชอบ

หรอการแยกจากครอบครว

•ความโกรธAnger ความโกรธเปนปฏกรยาทพบบอย และความ

โกรธมกจะแสดงออกไปยงผทเดกใกลชดทสด เดกอาจตรงความโกรธทมตอ

เพอนรวมชนและเพอนบานเพราะพวกเขาไมสามารถแสดงความโกรธของ

พวกเขาทมตอผกระท�าหรอประเทศทท�าใหเกดสถานการณความขดแยง

เดกบางคนอาจจะแสดงความโกรธตอพอแมทเปนทหารโดยเฉพาะอยางยง

ส�าหรบเดกเลกทก�าลงประสบกบการถกแยกจากบคคลอนเปนทรก

•สญเสยความมนคงLossofstability: สถานการณความขดแยง

ไดท�าลายชวตประจ�าวนของเดกๆ ท�าใหพวกเขาอารมณเสย เดกรสกไม 35

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ปลอดภย เมอชวตประจ�าวนหรอวถชวตเขาเปลยนไป และความเครยด

จะยงเพมขนและพวกเขาตองการความมนใจในความปลอดภย

•ความรสกโดดเดยว Isolation: เดกทมสมาชกในครอบครวอยใน

กองทพ แตไมไดอยใกลกบฐานทพทหารอาจรสกโดดเดยว เดกดงกลาวอาจ

จะรสกอจฉาเพอน ๆ ครอบครวทไมถกรบกวน กลมของเดกอกคนหนงท

อาจจะมความรสกโดดเดยวอยในความอปการะของครอบครวทหารทไดมา

พรอมกบพอแมทเหลอกลบไปยงบานเกดหรอผทจะไดพกอยกบญาตในขณะ

ททงพอและแมจะหายไป ไมเพยง แตเดกเหลานไดสมผสกบการแยกจาก

พอแม แตพวกเขายงไดสมผสกบการสญเสยของใบหนาทค นเคยและ

สภาพแวดลอม

•ความสบสนConfusion:ความสบสนสามารถเกดขนไดในสองระดบ

ระดบทหนงคอ เดกอาจรสกสบสนเกยวกบการโจมตกอความไมสงบและ

สงคราม สงทอนตรายตอไปอาจเกดขน และเมอไรความรนแรงจะหยด สอง

เดกอาจมปญหาเขาใจความแตกตางระหวางความรนแรงเปนความบนเทง

และเหตการณจรงทเกดขนในขาว วนนเดกอยในโลกของ Armageddon,

วนประกาศอสรภาพ, กองทพอากาศหนงและวรบรษการตนซปเปอร

บางสวนของความรนแรง สอสมยใหม เดกอาจมปญหาแยกความเปนจรง

จากจนตนาการ, การตนฮโรและเหลารายจากรฐบาลทหารและผกอการราย

ทแทจรง แยกความเปนจรงของสงครามจากสอจนตนาการอาจตองการ

ความชวยเหลอของผใหญ

ทงนพอแมและผปกครองสามารถสงเกตอาการผดปกตของเดกหลง

เผชญเหตไดดงน

a. เหนอาการผดปกตในทนท เชน เดกเกดอาการอาเจยน และปวดหว

ซงอาการเหลานนไดแสดงใหเราไดเหนในทนท จงรกษาไดทน

b. เหนอาการผดปกตในวนหลง ซงคอยเปนคอยไป กรณนตองอาศย

การสงเกตจากผใกลชดของเดกในการดสงทเปลยนแปลงไป และฝงลกใน

จตใจของเดกไปถงอนาคตของเขา 36

4.2การสงเกตอาการผดปกตของเดกหลงเชญเหตความรนแรง

จากการท�างานของศนยบรหารราชการจงหวดชายแดนใต จะมการแบง

ลกษณะทางสขภาพจตหลงเผชญเหตความไมสงบของเดก เปน 3 ชวง คอ

ต�ากวา 5 ป อาย 6-11 ป และอาย 12-17 ป จากตารางผปกครองหรอคร

สามารถน�าไปเปนขอสงเกตในการดแลเดกหลงเผชญเหตความไมสงบหรอ

ไดรบบาดเจบได

ชวงอายเดก อาการทพบหลงเผชญเหต

ต�ากวา 5 ป • เคลอนไหวโดยไรจดหมาย

• ไมเคลอนไหว

• กลบไปเปนทารก

• ฉรดทนอน

• กลวความมด

• แสดงความรสกกลว

• อยตดขางกายบดามารดา ผดแล ไมยอมหาง

• รองไห / กรดรอง

• คร�าครวญ ตวสนเทา

อาย 6-11 ป • แยกตวเองจากสงคม

• เงยบขรม

• ฝนราย มปญหาการนอน ไมยอมนอน

• ฉนเฉยว แปลกแยก

• ระบายโทสะ

• ขาดสมาธ

• ไมยอมไปโรงเรยน

• พร�าบนปญหาทางกาย

• กลวโดยไมมเหตผล กลวเพมขนเรอย ๆ

37

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

4.3 อาการบาดเจบทางดานจตใจทผดปกตของเดกหลงเผชญ

เหตการณความไมสงบ

พญ.เบญจพร ปญญายง จตแพทยผเชยวชาญสขภาพจตเดกและวยรน

กรมสขภาพจต ไดใหขอมลไววา หากผประสบเหตการณรายแรงเปน

เดกเลก (อาย 20 เดอน-6 ป) การสอสารคอนขางท�าไดอยางจ�ากด ดงนน

ผปกครองอาจวนจฉยโรคไดจากการสงเกตพฤตกรรมของเดก ซงมกพบวา

เดกจะเสยทกษะทางพฒนาการทเคยท�าได เชน เคยพดไดกลบพดไมได

ปสสาวะรดทนอนทง ๆ ทเคยควบคมได หรอมอาการแปลก ๆ เกดขนใหม

เชน กงวลกบการพลดพราก กาวราว หรอกลวสงตาง ๆ ทดไมเกยวของกบ

ชวงอายเดก อาการทพบหลงเผชญเหต

อาย 6-11 ป (ตอ) • หดห เยนชา

• การเรยน ท�าการบาน แยลง

• ขาดความสนใจในกจกรรม สนก สรางสรรค

อาย 12-17 ป • ชอบมองยอนอดต จมอยกบอดต

• ฝนราย หลบยาก

• ใชยา บหร แอลกอฮอล

• แตกแยก ไมเคารพ ชอบท�าลาย

• พร�าบนเรองรางกาย สขภาพ

• หดห

• โกรธงาย ฉนเฉยว

• ขาดความสนใจในกจกรรมสรางสรรค

สนกสนาน

• มความคดฆาตวตาย

38

เหตการณ ทงนอาการเหลานจะคอย ๆ เกดขนแลวหายไปไดเองในราว 4-6

สปดาหภายหลงเกดเหตการณ และเมอผานไปแลว 3 เดอน เดกจะรสกด

มากขน แตหากยงไมหายกตองบ�าบดรกษาแกปญหาตอไป ซงหลง

เหตการณทคกคามชวต จตใจเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และรนแรง

ปฏกรยาแตกตางกนตามวย มการเปลยนแปลงของรางกายท ท�าใหอาการ

ของความเครยดตอเนอง ไมสงบลงดวยตวเอง จนเกดเปนอาการตางๆ

หลายระบบไดดงน

1.ชอคทางจตใจ เงยบเฉย งง ขาดการตอบสนอง สบสน อารมณ

เฉยชาไมแจมใสราเรงเหมอนเดม อาการนมกเกดในวนแรกๆ

2. ตกใจและหวาดกลว (Hyperarousal) เกดจากความกลว

เหตการณนนวตกกงวลงาย กงวลแมแตเรองเลกนอย ตกใจงายจากเสยง

ดง หรอเสยงคลน ขาดสมาธ ย�าคดย�าท�า คดวนเวยนเรองทวตกกงวลซ�าๆ

ถามพอแมถงความปลอดภยซ�าๆ อาจมอาการอารมณแปรปรวน รองไห

ไมสามารถควบคมตนเอง ความกงวลอาจเกดจากเหตการณทเกดตามมา

เชน พอแมพลดหลง การเผชญสถานการณตามล�าพงกลวจากการสญเสย

3. รสกเหมอนอยในเหตการณนนอก (Reexperiencing) คดถง

เหตการณนนซ�าๆ ตกใจขนมาเองเหมอนตวเองอยในเหตการณนนเมอม

สงเราเพยงเลกนอย เชนไดยนเสยงคลน เสยงน�า เสยงคนรองตะโกนดงๆ

คดซ�าๆ ถงเหตการณนน ฝนรายวาอยในเหตการณนนอก รสกเหมอนอย

ในเหตการณนนขนมาเองและตกใจกลว (Flash back) เกดอาการทาง

รางกายของความวตกกงวลรนแรง เชน ใจสนมอสน เหงอออกมาก ในเดกโต

หรอวยรนบางคน

4.กลวและหลกเลยง(Avoidance) กลวสถานทหรอสถานการณท

ประสบเหต หวาดกลวสงเราทเกยวของกบเหตการณ และหลกเลยงไมกลา

เผชญกบสงเรานนๆ เชน กลวคลน กลวเสยงคลน กลวทะเล กลวชายหาด

ไมกลากลบเขาบานหรอไปทชายหาด กลวสงทคลายๆ สงกระตนภยพบต

เชน กลวน�าจากฝกบว กลวสระวายน�า ไมกลาวายน�า หรออาบน�าจากฝกบว 39

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

อาการตางๆ เหลานเกดขนได รอยละ 15-40 ของผประสบภย ถาเกด

ขนใน 4 สปดาหแรกหลงเหตการณ เรยกวา Acute Stress Disorder อาการ

เหลานนมกหายไดเองหลง 4 สปดาหแลวยงมอาการเหลานอย หรออาการ

เหลานนเกดขนในภายหลงเรยกวา Post-Traumatic Stress Disorder

(PTSD)

อาการทพบรวมดวย ไดแก

• ซมเศราจากการสญเสย (Grief Reaction) เกดจากการสญเสยพอแม

พนอง หรอบานเรอนทรพยสน หมดหวง ทอแท รสกไมสามารถควบคม

เหตการณใดๆได

• พฤตกรรมถดถอย (Regression)เปนเดกลงไปกวาวย มกพบในเดก

มอาการถดถอยลงไปเปนเดกกวาวย เชน ชวยตวเองไมได เรยกรองเอาแต

ใจตวเอง หงดหงดงอแง ไมชวยตวเอง กงวลตอการพลดพรากจากพอแม

หรอคนใกลชด ตดพอแมหรอผใหญมากขนไมยอมไปโรงเรยน ไมยอมอย

หางพอแม รองไหเวลาพอแมไปสงทโรงเรยน

• ซมเศราและฆาตวตาย (Depression and Suicide)อาการซมเศรา

อาจเกดตอเนองมาจากเหตการณ สปดาหแรก หรอเรมเกดภายหลง อาการ

ซมเศรามกประกอบดวยอาการหลายอยางไดแก อารมณไมสดชนราเรง

แจมใส เบอหนายทอแท ขาดความสข เบออาหาร น�าหนกลด นอนไมหลบ

หรอหลบไดตอนหวค�า แตจะตนตอนตอนดกๆ แลวหลบตอไดยาก สมาธ

สนวอกแวกงาย ความจ�าเสย หมดแรงเหนอยหนาย คดวาตนเองเปนภาระ

ใหผอนล�าบาก รสกผด ทตนเองรอดชวตมาได หรอไมสามารถชวยเหลอคน

อนได บางคนอาจคดวาตนเองเปนสาเหต เชน เปนคนชกชวนใหไปเทยว

ทนน หรอตวเองชวยเหลอคนอนชาไป คดวาตนเองไรคา อาการซมเศรา

อาจรนแรงมากจนคดวาตนเองผด เบอชวต คดอยากตาย คดฆาตวตายได

อาการซมเศราขางตนน ถามมาก และรนแรงถงเบอชวต คดอยากตาย

เรยกวา โรคซมเศรา (Major Depreesive Disorder) อาการซมเศราอาจม

ไมรนแรงนก เปนอาการซมเศราจากภาวะการปรบตวผดปกตทมอารมณ40

เศรา (Adjustment Disorder with Depressed Mood) ในเดกบางทอาการ

เศราอาจเหนไมชดเจนบางครงแสดงออกเปนพฤตกรรมทเปลยนไป เชน

ซมเฉย ไมราเรง ไมเลน ไมพดคยเหมอนเดม ในวยรนอาการอาจมเพยง

หงดหงดฉนเฉยว อารมณแปรปรวนแตกตางไปจากเดม ซงถาไมไดรบ

การรกษาอาจมผลตอการเรยน หรอพฒนาการบคลกภาพในระยะยาว

• อาการกลวหรอโรคกลว (Phobias)เชนกลวทะเล กลวคลน กลวความ

มด กลวอยคนเดยว กลวบานหรอสถานททเกดเหต มกจะมอาการหลบเลยง

หลกเลยงไมเผชญสงทกลว (Phobic avoidance) ซงถาปลอยทงไวอาจมผล

ตอจตใจระยะยาว เชนขาดความมนใจตนเอง ไมสามารถท�าหนาทไดเหมอน

เดมหรอเหมอนเดกอน อาจกลายเปนโรคกลวเรอรงรกษายาก

• อาการวตกกงวล เดกบางคนจะมความวตกกงวลมากขน กงวลใน

เรองเลกนอยทไมนากงวล เครยดงาย หงดหงดงาย นอนไมหลบ หลบๆ

ตนๆ ตนแลวหลบตอยาก

• อาการของสมาธและความจ�า สมาธความจ�าลดลงจนอาจมผลเสยตอ

การเรยน ขาดความมนใจตนเอง ไมกลาแสดงออก อาการเหลานอาจมมาก

ขนจากเดม จนรบกวนการเรยน หรอการด�าเนนชวต เดกทขกงวลอยแลว

อาจมมากขนกวาเดม

• ปญหาการเรยน สมาธทลดลงท�าใหเรยนไมรเรอง ขาดความสนใจ

การเรยน การเรยนตกลงจากเดม ไมสนใจการเรยน

• พฤตกรรม เดกบางคนมพฤตกรรมถดถอยกลบไปเปนเดกกวาวย

(ดดนว ปสสาวะรดทนอน ตดพอแม ไมยอมไปโรงเรยน) หรอหงดหงด

กาวราว ไมรบผดชอบตนเองเหมอนเดม ไมสนใจชวต ขาดแรงจงใจทจะท�า

อะไรเหมอนเดม

• พฒนาการของบคลกภาพ จากการขาดความมนใจตนเอง หลบเลยง

ปญหา บางคนถกตามใจเอาใจมากเกนไป จนกลายเปนคนเอาแตใจ

เรยกรอง ไมโต ขาดวฒภาวะ บางคนกาวราวเกเร และอาจตอเนองจนกลาย

เปนปญหาบคลกภาพ 41

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

• การใชสรา ยาเสพตด (Substance Use Disorders) มการใชเหลา

และยาเสพตดเพมขน เพอลดอาการทางจตใจอารมณ ใชบอยขนจนเปน

โรคตดเหลาหรอตดยาเสพตด

4.4การดแลรกษา

1.การบ�าบดทางจตใจ

เปนการบ�าบดรกษาทไดผลคอนขางด เพราะเดกทปวยมกจะมอาการ

หลกเลยงเพอปกปองตนเองจากความรสกเจบปวดและไมสบายใจทมผล

ตอการด�าเนนชวต ท�าใหดเหมอนเดกไมมอาการจงไมมารบการบ�าบด สงท

จะท�าไดกคอ ตองใหความรสขภาพจต การผอนคลาย เผชญกบสงทกลว

ปรบเปลยนความคด การจดการกบอารมณ ขณะเดยวกนจะมการจดชวโมง

ใหผปกครองเขารวมดวย การชวยเหลอเบองตนส�าหรบผทมอาการ Post-

Traumatic Stress Disorder และ Acute Stress Disorder เปนการชวยเหลอ

ทด�าเนนการรวมกบทมชวยเหลอทางดานรางกาย เพอใหผประสบภยพนภาวะ

อนตรายทางรางกาย และประคบประคองทางจตใจไปพรอมกบการชวยเหลอ

ดานอนๆ

1)การชวยเหลอภายใน24ชวโมงแรก

a. จดสงแวดลอมใหสงบ เกดความมนคงทางจตใจ จดหาสถาน

ทปลอดภย สงบ เงยบ เปนสดสวน ใหความชวยเหลอทางรางกาย อาหาร

น�าดม ยารกษาโรค การบาดเจบ การพกผอน จดใหครอบครวไดอยรวม

กน หรอมบคคลใกลชด เพอใหเกดความรสกปลอดภย

b. ปองกนการซ�าเตมทางจตใจ (Retraumatization) อาจเกดจาก

สถานการณ ควรหาทางหลกเลยงปองกน กจกรรมตางๆดงน

i. การสมภาษณเพอหาขอมล การหาขาวของสอมวลชน

ii. การรบรขาวเกยวกบภยพบต จากรายการโทรทศน

iii. การพดคยกนโดยไมมผชวยเหลอ

iv. การพดคยขาวลอทไมมผแกไข 42

c. การปฐมพยาบาลทางจตใจ

i. ใหความรเบองตน เพอใหเขาใจอาการ และรสกวาไมไดผดปกต

ทมอาการทางจตใจเชนน มคนอนๆ เปนเชนกน อาการจะหายได และมวธ

รกษาใหหายไดโดยเรว ไมใชอาการของโรคจตโรคประสาท

ii. สอนวธการคลายความเครยดและอาการดวยตนเอง ดวยวธ ฝก

การผอนลมหายใจ Breathing exercise

iii. เบนความสนใจจากอาการและเหตการณ

iv. จดกจกรรมเปนชวงๆ

v. ใหกลมชวยเปนเพอน

vi. อยาใหอยตามล�าพง

2)การชวยเหลอตอมาใน4สปดาหแรก

1. จดระบบดแลใหปลอดภยมความมนคงทางจตใจ

a. รวบรวมผทรอดชวต รกษาอาการทางกาย

b. ส�ารวจอาการทางจตใจ บนทกอาการทางจตใจอยางละเอยด

ความเครยด และความกลว ความรสกวาตนเองผด

c. การชวยเหลอใหไดพบพอแมญาตพนอง และกลบเขาอยใน

ครอบครวโดยเรว เดกทยงไมพบญาต ใหมคนดแลอยางตอเนองโดยพอแม

หรอญาตทดแทน

d. ใหขอมลเพอใหเกดความมนใจในความปลอดภย ไมเกด

เหตการณซ�าซอน โดยเฉพาะระบบการชวยเหลอและเตอนภย การระวงตว

ทเหมาะสมกบเหตการณ

2. การใหค�าปรกษาครอบครว

พอแมผปกครองมสวนส�าคญทจะท�าใหเดกหายจากอาการ PTSD

หากพอแมมความรความเขาใจเกยวกบอาการเหลานกจะชวยเดกในเรอง

การปรบตว ท�าใหเดกร สกมนคงปลอดภย ลดตวกระต นทท�าใหเกด

ความเครยด และการเตอนลวงหนาถงสถานการณทเดกอาจกงวลและ

ตองการความชวยเหลอ 43

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

3. การชวยเหลอทางสงคมสงแวดลอม

1. สงเสรมใหผ ประสบภยเขาสกจกรรมทเปนกจวตรตามเดม

โดยเรว เชน การกน การนอน การชวยงานบาน การท�างาน ในเดกใหไป

โรงเรยนตามปกตโดยเรว สงเสรมกจกรรมและการเลนของเดก โดยเฉพาะ

การเลนเปนกลม ในวยรนใหมบทบาทชวยเหลอครอบครวและชวยเหลอ

ชมชนสวนรวม

2. สงเสรมผน�าชมชนใหมกจกรรมชวยเหลอกน ใหเปนอาสาสมคร

บ�าเพญประโยชน

3. สงเสรมใหครอบครว ชมชน สงแวดลอมทเสยหายจากภยพบต

กลบคนสสมดลโดยเรว

4. การคนหาผทมปญหาสขภาพจต ชวยเหลอและสงตอ

1. การคดกรองผทมปญหา โดยใชเครองมอ การสมภาษณ

2. การตดตามผทมความเสยง หรอมอาการมากในระยะแรก

อยางตอเนอง 6-12 เดอน

3. ใหความชวยเหลอผทยงมอาการทางจตเวช เชน ความกลว

พฤตกรรมหลกเลยง ดวยวธการใหค�าปรกษาตามแนวทางการรกษา

พฤตกรรมและความคดบ�าบด

4. สรางระบบสงตอและแนะน�าใหผทมปญหาทางสขภาพจตไป

รบบรการทเหมาะสม สะดวก และไมเกดความอาย แนะน�าวา อาการตางๆ

ทยงเกดขนนน มใชโรคจตโรคประสาท รกษาได เพอใหคณภาพชวตดขน

4.5แนวทางการใหความชวยเหลอเดกส�าหรบครอบครวและคร

ผปกครองและครโดยเฉพาะอยางยงตองชวยใหเดกขาใจเหตการณ

เขาใจวาเหตการณจะสงผลหรอไมสงผลอยางไรตอพวก และวธการจดการ

กบปฏกรยาทางอารมณของพวกเขา ระดบทเดกไดรบผลกระทบจะแตกตาง

กนขนอยกบสงแวดลอมของ เดกทไดรบความเดอดรอนสญเสยบคคลจาก

หรอเดกทอยในเหตการณการปฏบตการทางทหารของผกอความไมสงบ44

จะมความเสยงมากขน และยง เสยงมากขนเมอเดกมผปกครองเปนทหาร

หรอ มหนาทดแลดานความมนคง

ผทมบทบาทส�าคญในการดแลหรอชวยเหลอเดกใหมภาพจตใจทดขน

ไดทส�าคญคอผปกครอง และคร โดยการมบคลกภาพทสงบนง และ ควบคม

อาการได

สงทผปกครองและครควรท�าคอ

ทกคนรวมไปถงผใหญมความ รสกกดดน เครยด เมอเผชญเหตวกฤต

และความไมแนนอน ถาเดกหรอนกเรยนดเหมอนวาตองการความชวยเหลอ

มากกวาทมอยในบานหรอโรงเรยนควรตดตอศนยสขภาพจตในชมชน

นกจตวทยา ผใหค�าปรกษาและนกสงคมสงเคราะห ในการจ�าแนกแยกแยะ

การดแลทเหมาะสมและชวยสงตอการดแลทเหมาะสมตอไป ส�าหรบเดกๆ

ผใหญสามารถดแลโดยการปฏบตดงน

1) การยอมรบความรสกของเดก Acknowledge children's feelings:

• รวาการพดอะไรเปนเรองทยาก เมอไมมค�าพดทจะพดแทนใจได

การกอด และการพดวา มนเปนเรองยากส�าหรบ หน / เรา การยอมรบวา

หนไมชอบสถานการณน แตเรากหวงวา เจาหนาทสามารถจะหยดมนและ

ชวยน�าพาสนตภาพมาสพวกเราได

• พยายามทจะรบรความรสกของเดกทแฝงอยจากพฤตกรรมของ

เดกและพยายามใหเดกพดออกมาและพดวา ฉนสามารถมองเหนความรสก

กลวจรงๆกบเรองน หรอ ฉนรวาหนจะรสกดมากเมอแมกลบมาบาน

• บางครงเดกอาจจะบอกเลาถงความกงวลวาจะเกดอะไรขนกบ

เขาถาครอบครวไมกลบมา ถาเกดขนควรจะพดวา “หนจะไดรบการดแล

หนจะไมอยคนเดยว ใหฉนบอกถงการดแลหนนะ”

• เวลาทเดกหรอนกเรยนของคณไมพอใจมาก อยาปฏเสธความ

รนแรงของสถานการณ พดกบเดกวา " อยารองไหเลย ทกอยางจะตองโอเค

" ไมสะทอนวาเดกรสกและไมท�าใหพวกเขารสกดขน อยางไรกตาม อยาลม

แสดงความหวงและความเชอวาทกอยางจะโอเค 45

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

• ควรจะซอสตยกบเดก แบงปนความกลวของคณและความกงวล

ในขณะทพวกเขามนใจวาผใหญมความรบผดชอบอยในความดแล

2)การชวยใหเดกรสกปลอดภย

• ความแตกตางระหวางการกอการรายและสงคราม บานและ

โรงเรยนของเราไมไดอยในความเสยงม เพยงไมกคนทกอความไมสงบ

เหตการณนนอยในทหางไกล

• ชวยใหเดกเขาใจถงการระวงและปองกนเหตรนแรง (การใชสนข

ดมกลนวตถระเบด, การตรวจตราบนทองถนน, การรกษาความปลอดภย

สถานททเขมงวด) สงเหลานอาจท�าใหเดกกงวลใจ แตสามารถอธบายให

พวกเขาเขาใจไดวาการกระท�าดงกลาวเพอสรางความปลอดภยใหกบเดกๆ

มากขน

• พยายามรกษากจวตรประจ�าวน และตารางเวลาทจะสรางความ

รสกมนคงและปลอดภย

3)การฟนฟสภาพจตใจหลงเหตการณสนสด

- ใหครอบครวอยดวยกน ในขณะทคณคนหาความชวยเหลอและ

มองหาทอยอาศยและคณอาจตองการทจะใหเดกของคณอาศยกบญาตหรอ

เพอน แตควรใหครอบครวอยดวยกนมากทสดเทาทจะเปนไปได และอธบาย

ถงสงทคณด�าเนนการเพอใหครอบครวกลบมาเหมอนเดม เพราะเดกมความ

กงวลใจวาครอบครวอาจไมกลบมาเหมอนเดม

- หลงสถานการณความรนแรงทเกดขนควรอธบายสถานการณเทาท

คณสามารถอธบายได บอกกบเดกวาเกดอะไรขน อธบายวาจะเกดอะไรขน

ตอไป เชน การพดวา คนน เราจะอยดวยกนในสถานทพกพง ลดตวลงให

อยในระดบเดยวกบสายตาของเดก และพดกบพวกเขา

- กระตนใหเดกพด ใหเดกพดคยเกยวกบฉกเฉน และถามค�าถาม

ใหมากทสดเทาทพวกเขาตองการ กระตนเดกใหอธบายถงความรสก ฟงใน

สงทเดกพด ถาเปนไปได กควรมการรวมทงครอบครวในการแสดง

ความคดเหน . 46

- รวมเดกในกจกรรมการฟนฟ ใหเดกท�างานในสวนทเขารบผดชอบน

จะชวยใหเดกรสกวาพวกเขาเปนสวนหนงของการฟนฟ การมงานท�าจะชวย

ใหพวกเขาเขาใจวาทกอยางจะเรยบรอย

คณสามารถชวยใหเดกรบมอโดยการท�าความเขาใจสงทท�าใหเกด

ความวตกกงวลและความกลวของพวกเขา สรางความมนใจใหพวกเขาโดย

การแสดงความหนกแนนและความรก เดกของคณจะรวาชวตในทสดกจะ

กลบมาเปนปกต นอกจากนคณยงอาจตองการทจะปรกษาแพทยของบตร

ของทาน ผรศาสนาหรอทปรกษามออาชพ

เมอสถานการณความไมสงบเกดขนกจะปรากฏขาวสารในสอสาธารณะ

ทเราไมสามารถหลกเลยงไมใหเดกเหนดงนน การสอสารกบเดกจงเปนเรอง

ทส�าคญเพอมใหท�าใหเดกเกดความรสกถกกระท�าซ�าหรอเกดปญหาทางดาน

สภาพจตใจ

4.6 เทคนคในการชวยบตรหลานของทานรบมอกบสงทพวกเขาเหน

ในขาว

1. หลกเลยงไมใหลกของคณเหนภาพหรอวดโอทรบกวนจตใจ อยาง

เชน อยาใหลกฟงขาวหรอบทสนทนาทสะเทอนใจมากๆ เกยวกบเหตการณ

นนๆ คณอาจจะคดวาเดกไมไดฟงอย แตจรงๆแลวเดกซมซาบความกลว

และความกงวลนนเหมอนฟองน�า เพราะฉะนนปกปองเขาจากฝนรายทไม

จ�าเปน และคอยดไมใหขอมลส�าหรบผใหญหลดรวไปถงเดกๆ

2. เดกมกจะเหนทกอยางเปนเรองสวนตว เพราะฉะนนเดกไมเขาใจ

ความแตกตางระหวาง "เปนไปได" และ "นาจะเปน" ดงนนหลกเลยงการพด

วา "อาจจะเกดขนได" เวลาทลกอยดวย เพราะมนจะเพมความวตกกงวล

อยางไมจ�าเปน

3. เดกบางคนน�าเสนอความกลวผานการเลน การเขยนเรอง หรอการ

วาดรป ถาเขาเรมตอเลโกเปนระเบด ใหรวมเลนกบลกโดยการสรางใหม และ

คยกบเขาเกยวกบเราจะท�ายงไงใหสถานทนปลอดภยมากขน ท�าใหเดกรสก 47

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ปลอดภยโดยไมตองใชค�าพด เชน การกอด เพอท�าใหเขารสกปลอดภย

4. ส�าหรบเดกทโตแลว โดยเฉพาะวยทสามารถเขาถงโซเชยลมเดย

แลว ส�าคญมากทจะคยกบพวกเขาเกยวกบสงทเขาเหนหรอไดยน อยาบงคบ

ใหเขาตองพด แตใหคอยฟงเวลาทเขามาคยกบคณ และพยายามเปนกลาง

อยาตดสนเดก เพอทเดกจะไดรสกปลอดภยทจะคยกบคณเกยวกบสงทเขา

ด อาน เหนมาจากอนเตอรเนต

5. หลายๆครง โซเชยลมเดยกเปนสถานทส�าหรบสงทเราเรยกวา

"trolls" ส�าหรบคนทเรยกรองความสนใจทางอารมณดวยมขทไมเหมาะสม

คยกบลกของคณเกยวกบความคาดหวงของคณเกยวกบพฤตกรรมออนไลน

ของเขา สอนเขาวาการแชรรปทนากลวหรอเลนมขทไมเหมาะสมเกยวกบ

สถานการณนนๆ ไมเปนการเคารพการตายของคนบรสทธ ใชเหตการณน

สอนลกวยทนของคณเกยวกบการใหเกยรตเหยอผเคราะหรายและครอบครว

ของพวกเขา

6. สอนใหลกของคณรวาอารมณตางๆนนเปนเรองปกต บอกลกวา

"มนเปนเรองปกตทจะกลว แม/พอกกลวเหมอนกน" เพราะนจะสอนให

เขารวาความรสกของพวกเขานนเปนเรองปกตและไมแปลกทเราจะพดถง

ความรสกเหลานน แลวถามลกตอวา "เราควรจะท�ายงไงกบความกลวของ

เราด?" และรอฟงความเหนของลก

7. มสเตอรโรเจอร พธกรทวโชวของเดกในอเมรกาทมชอเสยง เคยถก

ถามจากผปกครองวา เราจะชวยใหเดกจดการกบโศกนาฏกรรมหรอความ

รนแรงเกดยงไง มสเตอรโรเจอรตอบวา "บอกใหเขามองทผทชวยเหลอคน

อน" แทนทจะใหความส�าคญไปทการกระท�ารนแรง สนบสนนใหลกของคณ

มองไปทต�ารวจ รถพยาบาล ทหาร หรออาสาสมครทก�าลงชวยเหลอผคนใน

สถานการณนนๆ มนจรง ทบนโลกนมคนไมดอย แตกมคนดๆ อยมากมาย

เชนกนทชวยเหลอคนอน ใหความส�าคญไปทฮโรทชวยคนอนจะท�าใหลก

คณรสกปลอดภยและคดวาโลกยงเปนสถานทๆ ดอย48

8. หาทางท�าอะไรสกอยาง โชวใหลกของคณเหนวาการตอบโตดวย

สงดๆ ตอเหตการณรนแรงเปนวธทดทสดในการเอาชนะการกระท�า

รนแรง คนเลวตองการใหเรากลว แตเราชนะพวกเขาไดโดยการชวยเหลอ

คนอน คณสามารถบรจาคเลอดใหกบสภากาชาดหรอบรจาคเงนใหกบ

องคกรการกศล สนบสนนใหลกของคณชวยเหลอดวย อาจจะโดยการรบ

บรจาคเงนจากเพอนบานหรอญาตๆ เพอน�าไปบรจาคตอ

เหตการณเหลานท�าใหเรามองครอบครวของเราและเปนหวงเขา

มากกวาเดม วนนเราพบวาเรากอดลกๆของเราแนนขนและพยายามทจะ

บอกคนในครอบครวและพอแมพนองวาเรารกพวกเขามากกวาเดม

9. ส�าหรบการรกษาพยาบาล ณ ทเกดเหต ใหท�าเทาทจ�าเปน โดย

เฉพาะภาวะคกคามตอชวต

10. รบน�าสงโรงพยาบาลตามอาการฉกเฉน

4.7ในกรณทเดกสญเสยบคคลอนเปนทรก

เมอเดกสญเสยบคคลอนเปนทรก ผปกครองไมวาจะเปน พอ หรอ แม

หรอ ญาตพนอง สามารถชวยเดกไดคอ การปลอบใจลก พดคยใหเดกได

อนใจวาเขายงมคนทจะดแล เปดโอกาสใหเดกไดชวยเหลอครอบครวตาม

ก�าลงทสามารถและคอยพดจาใหก�าลงใจเดก จะท�าใหเดกมความเขมแขง

และพงตนเองไดในอนาคต

4.8การเปลยนผานวกฤตในเดก

การพดคยเกยวกบเหตการณวกฤต ในชวตจะชวยใหเดกเรยนรพนฐาน

ของเปลยนผานจากความตนตระหนกไปสการสรางความเขมแขงผาน

การแกปญหาโดยมวธการดงน

1)การเชอมความสมพนธใหม

คณไมสามารถกาวขามวกฤตโดยล�าพงเมอพวกเราตางกไดรบ

ผลกระทบแตกตางกน สงทส�าคญในการกาวขามคอการพดถงความกดดน 49

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

และความเครยดทคณมประสบการณจากความรนแรงทเกดขน กบบคคลใน

ครอบครวของคณ และ แสดงออกไปยงเพอนและคนใกลชดเทาทจะเปนไป

ได และตดตอไปยงเพอนทคณยงไมไดยนเสยงของเขาเลยในขณะนน และ

จะตองตรวจสอบกอนวาเขาพรอมทจะคย แตสงเหลานคอการสรางความ

เขมแขงและชวยซงกนและกน เพยงแคพดคยเกยวกบสงทแตละทานม

ประสบการณผานวกฤตและวธการทคณไดผานมน การเชอมตออยางมาก

สามารถเกดขนไดผานวกฤตนจงเปนชวงเวลาทดโดยเฉพาะอยางยงทจะ

เขาถงใหเพอนหรอครอบครวทอาจจะมความสมพนธทหางออกไปจากคณ

การด�าเนนการในทนท เพอเขาถงประชาชนดวยค�าพดใหก�าลงใจและ

สนบสนน แตอยารอใหคนอนโทรหาคณ ไปพบพวกเขาและจากนนเชอมตอ

ความสมพนธใหกบคนมา

2)ด�าเนนชวตประจ�าวนใหกลบมาเปนปกตโดยเรว

นเปนหนงในปจจยทส�าคญทสดทจะท�าใหชวตไดกลบคนมาอยาง

รวดเรวเพราะเราทกคนดงพลงและความปลอดภยจากโครงสรางกจวตร

ประจ�าวน เวลานอนเวลาอาหารเยนการไปโรงเรยนหรอทท�างานหรอ วด

มสยด ออกก�าลงกาย การไปท�างาน เพอฟนความแขงแรงไดอยางรวดเรว

ระบสงทกจวตรปกตของคณกอนวกฤตแลวด�าเนนการตามชวตปกตใหเรว

ทสดเทาทเปนไปได แมวาคณจะเขาพกในโรงแรมทพกพงหรอกบสมาชก

ในครอบครว ในขณะทตองด�าเนนการตามพธกรรมทคณตองปฏบตตามโดย

ทวไปทท�าขนตามการด�าเนนชวตประจ�าวนของคณ ดวยวธนคณจะรสก

สะดวกสบายของการปฏบตทมนคงและสามารถคาดเดาไดของคณโดยไม

ค�านงถงความเครยดของการเปลยนแปลงหลายสงทเกดขนรอบ ๆ ตวคณ

50

3)การเขาหาศาสนา

ในวกฤต ทกคนเชอในอ�านาจของการอธษฐานและความส�าคญของ

การศรทธา มความแขงแกรงมหาศาลในการรสงทคณเชอ และด�าเนนชวต

สอดคลองกบความเชอและคาเหลานน หนกลบไปทความเชอและความ

ศรทธาของคณหลงเกดวกฤตชมชนจะชวยใหคณสามารถปลอยความวตก

กงวลเพราะสงทเกดขนเหนอความสามารถของคณ แตคณสามารถไววางใจ

พระเจาจะจดการสงเหลานได

เมอคณและเดกๆ ร สกสญเสยหรอกลว การเขาหาพระเจาและ

การสวดมนต จะท�าใหคณและเดกๆ ผอนคลาย ในหลายๆ พนททงวด มสยด

มผคนทจะชวยในการเยยวยา หรอใหความชวยเหลอ ไมวาจะเปนในดาน

จตใจ การเงน อาชพ

4)บอกเลาเรองราวของทาน

เดกและผใหญกเหมอนกนจะไดรบประโยชนจากการไดยนเกยวกบวธ

การทคนอน ๆ ทรอดชวตจากการบาดเจบทพวกเขามประสบการณ

มพลงมหาศาลในการบอกเลาเรองราวของคณคอ พลงเยยวยาส�าหรบคณ

และพลงงานทเปนประโยชนส�าหรบคนอน ๆ ทจะไดรบความเขาใจและ

ความแขงแรงโดยการไดยนวาคนทมความคดสรางสรรคทสามารถกลายเปน

ฝาวกฤตในขณะทคณพดขนเกยวกบสงทเกดขนกจะท�าใหมนงายขนส�าหรบ

สมาชกในครอบครวหรอเพอนรวมงานทจะพดคยเกยวกบความรสกของ

การสญเสยของพวกเขาไดเปนอยางด สงทไมเคยจะเปนเชนเดยวกบกอน

แตชวตจะไปตอและเราสามารถสรางและไดรบผานมนดกวากน บอกเลา

เรองราวของคณตอนนจะท�าใหคณมความแขงแรงเพมเตมเชนเดยวกบ

การเชอมตอคณกบเพอนบานและเพอนทพวกเขาแบงปนเรองราวของ

พวกเขากบคณ

51

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

บทท5บทสรป

คมอการปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง มวตถประสงค

เพอสรางความปลอดภยและสรางโอกาสในการมชวตรอดของเดกใหมากขน

ในพนทจงหวดชายแดนใต โดยการพฒนาศกยภาพและทกษะในการเอา

ชวตรอด ทงนเดกมความเสยงจากสถานการณความไมสงบในหลายรปแบบ

ดวยกน คอเหตกอกวน วางเพลง กราดยง และ ทรายแรงทสดคอ การระเบด

โดยใชหลกการสาม P คอ Pre-incident เปนการเตรยมความพรอมกอนเกด

เหตทงเดก ผปกครอง และ เจาหนาทรฐ P ตอมาคอ Present – incident

เปนการสรางทกษะเมอเผชญเหตความรนแรงประเภทตางๆ ใหกบเดกและ

ผปกครอง และ P สดทายคอ Post – incident ซงเปนสงส�าคญเมอเดกเผชญ

เหตความรนแรงแลวจะท�าอยางไรใหเดกมชวตทดในอนาคตไดโดยไมม

ผลกระทบทงทางรางกายและจตใจทจะท�าใหศกยภาพหรอความสามารถ

ของเขาดอยลง ซงตองอาศยความรวมมอรวมใจของทกฝายในสงคม

เจาหนาทฝายความมนคง

• ควรเตรยมความพรอมในการปองกนเหตความรนแรงอยางสม�าเสมอ

• ควรสอสารขาวสารทจะสรางความปลอดภยใหประชาชนทราบอยาง

ตอเนอง

• ควรอบรม สรางทกษะในการเอาตวรอดในสถานการณวกฤตใหกบ

ประชาชน

52

ผปกครอง

• ควรเตรยมความพรอมทงทกษะ ความรใหกบตนเองและเดกในกรณ

การปองกนเหต ระหวางเกดเผชญเหตรนแรง และการดแลเดกหลงเกดเหต

• ควรใสใจบตรหลาน และแนะน�าเดกใหหลกเลยงความเสยงตางๆ

• ควรตดตามขอมลขาวสารอยางใกลชดและเชอฟงค�าเตอนจาก

ผทเกยวของ

เดก

• ควรเชอฟงผปกครองและเจาหนาท

• ควรฝกฝนเตรยมความพรอมในการสงเกต วตถสงของ การไมไป

ในททความเสยง และการเอาตวรอดเมอเผชญเหต

53

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

บรรณำนกรม

โครงการสอสารเพอเฝาระวงสขภาพจตในเดกและครอบครวในจงหวดชายแดน

ภาคใตผานสอวทยกระจายเสยงและละครเร.คมอนกจดรายการ

วทย:ภาวะวกฤตและแนวทางการดแลสขภาพจตเดกภายใต

สถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใต. กนยายน 2558;

11-28

ศนยสขภาพจตท 15. คมออาสาสมครชวยเหลอเยยวยาผทไดรบผลกระทบ

จากเหตการณความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนใต.ตลาคม

2551; 10-16

องคการชวยเหลอเดก. การคมครองเดกในภาวะฉกเฉนคมอส�าหรบ

ผปฏบตงาน.พฤศจกายน. 2554

Western Wyoming Community College. EmergencyRespondManual.

January 2013; 18-35

Office of the Special Representative of the Secretary General for Children

and Armed Conflict. The Six Grave Violations Against

ChildrenDuringArmedConflict : The LegalFoundation.

October2009(Update November2013); 14

Plan Asia Regional office 2014. Protection in Action: Regional evaluation

of the effectiveness of community based child protection

mechanisms. October2014; 67-80

http://th.theasianparent.com/7 เรองทเดกควรรเมอเกดเหตฉกเฉน

http://zradio.org/shows/mornings/calm-after-crisis-understanding-the-

emotional-warning-signs-trauma-symptoms-after-a-community-

terrorist-attack/54

http://www.qlf.or.th/Mobile/Details?contentId=129 10 วธในการสอนเดก ๆ

ใหเรยนรสถานการณโลกจากขาว

http://lifehacker.com/how-to-stay-safe-if-youre-caught-in-a-mass-

shooting-1536809247 Follow Zeeshan on Twitter @zeeshanusmani

http://blogs.tribune.com.pk/story/13144/what-to-do-if-you-are-caught-in-

a-bomb-blast/

http://www.cicc.chula.ac.th/emergencythaipoli2014/399-tcy-emer-2014-

thai.html วธการเอาตวรอดจากสถานการณฉกเฉน

https://sites.google.com/site/30454apissara/home/163-173/4-1khwam-

hmay-laea-khwam-sakhay-khxng-kar-chwy-fun-khunchiph/4-2-

kar-pramein-sthankarn-kar-bad-ceb/4-3-hlak-kar-chwy-fun-

khunchiph-phu-bad-ceb-ni-sthankarn-chukchein การฟนคนชพ

http://www.editinternational.com/read.php?id=47dde79e19603 How to

survive a terrorist attack.

http://health.kapook.com/view97511.html โรคเครยด PTSD ปวยทางใจ หลง

ประสบภยรนแรงในชวต

http://www.nasponline.org/resources/crisis_safety/children_war_general.

aspx Talking to Kids about Tragic Events: Resources for Parents

& Caregivers

http://www.cityofchesapeake.net/government/City-Departments/

Departments/fire/emergman/emergency-info/Plan-Ahead-and-

Prepare/em-children.htm Helping Children Cope with Emergency

Situations

www.rtna.ac.th/departments/Weapon/download/lecture/Files/005.pdf

หลกสตรชนนายเรอนย วชาการปองกนและปราบปรามการกอความ

ไมสงบ หนา 155

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

ภำคผนวก

1.กรณมผทไดรบบาดเจบจากสถานการณความไมสงบ

ผบาดเจบ ผบาดเจบในกรณสถานการณฉกเฉนตางๆอยในภาวะ

อนตรายทไมสามารถชวยเหลอตนเองได ซงระดบความรนแรงของอนตราย

ทไดรบสามารถเรยงตามล�าดบความส�าคญ 5 ลกษณะ ดงน

1) ทางเดนหายใจอดตน หยดหายใจ และหวใจหยดเตน

2) การเสยเลอดเปนจ�านวนมากอยางรวดเรว

3) หมดสตหรอหมดความรสก

4) ไดรบความบาดเจบ

5) กระดกหก

ส�าหรบในสถานการณประสบอบตเหตฉกเฉนในระดบน จะเนนการ

ชวยฟนคนชพขนพนฐาน ซงเปนการปฏบตเพอชวยใหผบาดเจบสามารถ

หายใจไดเอง รวมทงชวยใหหวใจสามารถเตนไดตามปกต เพอสบฉดเลอด

ไปหลอเลยงอวยวะตางๆของรางกาย โดยมรายละเอยดของเรองทควรรและ

ขนตอนการปฏบตการกชวต ดงน

1.การหยดหายใจ

การหยดหายใจ(apnea) หมายถง การทอากาศไมสามารถผานเขาและ

ออกจากรางกายไดเลย ท�าใหกลไกการหายใจหยดชะงก

a. สาเหตของการหยดหายใจ

สาเหตทาท�าใหการหายใจหยดทนท มกพบจากทางเดนหายใจอด

ตน การไดรบบาดเจบหรอผลกระทบกระเทอนอยางแรงบรเวณศรษะ คอ

หลง จนท�าใหกระดกกะโหลกศรษะ คอ หลง แตกหรอหก การถกบบรดคอ

การจมน�า หรอจากโรคของสมองเฉยบพลน หรอการสดดมสารพษทมผล

โดยตรงตอประสาท56

b. อาการทแสดงวาการหายใจหยดชะงก

1) ไมมการเคลอนไหวของทรวงอกและหนาทอง

2) ไมไดยนเสยงหายใจเมอเอาหไปแนบใกลจมกผบาดเจบ

3) ใบหนา รมฝปาก เลบมอ และเลบเทา มสเขยวคล�า

4) มานตาขยาย ซงแสดงวา สมองไดรบออกซเจนไปเลยงไม

เพยงพอ

2.การชวยหายใจ

การชวยหายใจ(respiration) คอ การปฏบตเพอชวยใหปอดไดรบ

ออกซเจนไดเพยงพอเพอจะฟอกโลหตสงไปสหวใจ และหวใจจะไดสบฉด

เลอดไปเลยงสมองและรางกายตอไป ซงการชวยหายใจในผบาดเจบท

หมดสต หรอไมรสกตว หรอหายใจล�าบาก หรอไมหายใจ เพอใหปอดไดรบ

ออกซเจนเพยงพอแกความตองการในการหายใจ เพราะการหยดหายใจ

ชวคราวอาจท�าใหถงแกความตาย

1.หลกปฏบตในการชวยหายใจ

ส�าหรบผบาดเจบจนสงผลใหหยดหายใจ จะตองไดรบการชวย

เหลอโดยการชวยหายใจ ซงมหลกปฏบต ดงน

1) จดทานอนของผบาดเจบใหถกตองและเหมาะสมกบวธการชวย

หายใจ

2) ปลดเสอผาสวนทรดรางกายออกใหหลวมมากทสด

3) ใหตรวจดในปากวามอะไรตดคางหรอขวางทางเดนหายใจอย

ใหเอาออกใหหมด

4) เชดน�าลาย หรอเสมหะ หรอเลอดทออกจากปาก

5) ปองกนลนอดล�าคอ โดยใหเอยงหนาผบาดเจบไปขางใดขาง

หนง

6) ท�าการชวยหายใจทนท หากแนใจวาผบาดเจบมอาการหยด

หายใจ เพราะโดยเฉลยแลวผบาดเจบทขาดออกซเจนในการหายใจจะ 57

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

เสยชวตภายใน 6 นาท อยางไรกตาม ผบาดเจบทหยดหายใจ 3-4 นาท อาจ

ท�าใหเซลลสมองตายและกลายเปนเจาชายหรอเจาหญงนทราได

2.วธการชวยหายใจ

การชวยหายใจมหลายวธ แตละวธมเปาหมายอนเดยวกน คอ

เปนการชวยเหลอใหพนระยะวกฤต หรอชวยใหผบาดเจบปลอดภยมากทสด

จนกระทงพบวาการชวยหายใจทไดผลดทสด คอ วธเปาลมเขาทางปากหรอ

ทางจมก (mouth to mouth หรอ mouth to nose method) ซงมวธปฏบต

ดงน

a. ใหผบาดเจบนอนหงายราบกบพนแลวเปดทางเดนหายใจใหโลง

โดยใชสนมอกดหนาผากลง และใชนวชและนวกลางของมออกขางหนง

เชยคางขน

b. การเปดทางเดนหายใจ ผชวยเหลอใชนวหวแมมอและนวชของ

มอขางทใชกดหนาผากบบจมกของผบาดเจบใหแนนโดยสนมอยงกด

หนาผากของผบาดเจบใหแหงนอยตลอดเวลา แลวผชวยเหลอหายใจเขา

ลกๆ กมหนาลงอาปากครอบปากลงบนปากผบาดเจบ ใหแนบสนทเปาลม

เขาปากผบาดเจบ 2 ครง แตละครงใชเวลา 1-1.5 วนท โดยเปาครงท 1

แลวถอนปากตองสงเกตวาทรวงอกของผบาดเจบมขยายขน-ลงหรอไม ถา

ทรวงอกมการเคลอนไหวแสดงวาเปาลมเขาปอดของผบาดเจบไดผล

c. การชวยหายใจโดยวธเปาลมเขาปาก หากเปาลมหายใจไมเขา

อาจมสงแปลกปลอม เชน เสมหะ น�าลาย เศษอาหาร อาเจยน รวมทงฟนท

หกหรอฟนปลอมทหลดออกจากท ใหผบาดเจยนนอนตะแคงหนาไปดานใด

หนงแลวใชนวพนดวยผาสะอาดลวงออกใหหมด การลวงสงแปลกปลอมตอง

ระวงไมใหสงแปลกปลอมถกผลกดนลกเขาไปอกถาสงแปลกปลอมตกไปอย

ถาสงแปลกปลอมตกเขาไปอยลกในล�าคอบรเวณกลองเสยง ให ใหผชวย

เหลอวางซนมอซอนกนบรเวณกงกลางระหวางรนปและสะดอ ดนใตกะบงลม

5 ครง หรอจนกวาสงแปลกปลอมจะหลดออกมา

d. เปาลมเขาปากผบาดเจบเปนระยะตดตอกนใหไดจงหวะ อตรา58

ความถในการเปาปากในผใหญประมาณ 12-20 ครงตอนาท สวนในเดก

20-30 ครงตอนาท ส�าหรบการเปาลมเขาปากเดกใหเปาลมไมแรงเทากบ

ผใหญ ในเดกเลกๆใชลมจากกระพงแกมกพอ ในทารกใหท�าการเปาปาก

และจมก โดยผชวยเหลออาปากครอบปากและจมกของทารกใหแนบสนท

e. ท�าการชวยหายใจตดตอกนไปจนกวาผบาดเจบหายใจเองได

หรอถามผมาชวยเหลอถาขากรรไกรแลวอาปากไมออก ใหเปาลมเขาทาง

จมกไดเชนเดยวกน

f. ถาสงเกตเหนวาการชวยเหลอไมไดผล คอ ไมสามารถเปาลม

เขาไปในปากของผบาดเจบได หรอหนาอกของผบาดเจบไมขยาย อาจเปน

เพราะมสงแปลกปลอมขวางทางเดนหายใจ ใหเอาสงอดตนออกมาตามวธ

ทกลาวไปแลว แลวรบท�าการหายใจ นอกจากนอาจเปนเพราะกดศรษะผ

บาดเจบไปทางดานหลงไมพอ หรอประกบปากของผบาดเจบไปสนท หรอ

ปดจมกผบาดเจบไมสนท ใหท�าการแกไขแลวรบท�าการชวยหายใจ

2.โรคทางจตเวชทเฝาระวงหลงภยพบต

a) Post-Traumatic Stress Disorder

b) Major Depressive Disorder and Suicide

c) Substance Use Disorder

การวนจฉยโรคPost-TraumaticStressDisorder

การวนจฉยโรค PTSD ใชเกณฑการวนจฉยโรคของสมาคม

จตแพทยอเมรกน (DSM IV) ดงน

A. ผประสบภยอยในเหตการณภยพบตทมความรนแรงนน

1. เผชญดวยตนเอง กบเหตการณทคกคามชวต การบาดเจบ ของ

ตนเองหรอผอน

2. ผประสบภยนน เกดความกลวอยางรนแรง รสกชวยเหลอตนเอง

ไมได หวาดหวนอยางมาก ในเดกอาจแสดงออกเปนพฤตกรรมวนวาย59

คมอ การปองกนภยส�าหรบเดกเมอเผชญเหตความรนแรง

โครงการเสยงเดกเพอสนตภาพ

B. มอาการทแสดงวาไดกลบไปเผชญเหตการณนนอก (re-experience)

อยางนอย 1 ขอ ใน 5 ขอ ตอไปน

1. คดวนเวยนถง

2. ฝนราย

3. รสกวากลบไปอยในเหตการณนนอก

4. รสกเครยดเวลานกถง พดถง หรอเผชญสงเราทท�าใหนกถง

เหตการณ

5. มอาการทางรางกายตอบสนองเวลาเผชญเหตการณนนจรง หรอ

คดถง

C. พฤตกรรมหลกเลยงสงกระตน ทเกยวกบเหตการณนน อยางนอย

3 ขอ ใน 7 ขอตอไปน

1. หลกเลยงการคด ความรสก การสนทนา ทเกยวกบเหตการณ

2. หลกเลยงกจกรรม สถานท คน ทท�าใหนกถงเหตการณ

3. ไมสามารถระลกถงจดส�าคญของเหตการณภยพบตทประสบมา

4. ไมสนใจรวมกจกรรมทส�าคญ

5. อารมณเฉยชาตอผอน

6. ไรอารมณตอบสนอง

7. ไมสนใจอนาคต ไมคดวาจะตองท�าอะไรตอไป

D. อาการของความตนตว มอยางนอย 2 ขอใน 5 ขอตอไปน

1. หลบยาก หรอตนงาย

2. หงดหงดงาย โกรธงาย

3. ขาดสมาธ

60

4. จบจองระวงภย

5. อาการหวาดกลวมากตอสงกระตนเพยงเลกนอย

E. อาการในขอ B, C, D นานเกน 1 เดอน

F. อาการท�าใหเกดปญหาในการปรบตวอยางมาก ชดเจน ตอ สงคม

อาชพ และหนาทส�าคญของชวต

ประเภทของPTSD

• เฉยบพลน Acute : อาการนอยกวา 3 เดอน

• เรอรง Chronic : อาการมากกวา 3 เดอน

• อาการเกดชา With delayed onset : การเกดอาการหลงเหต

ภยพบต

61