70

บทท� 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเร� อง การสงเสรมการตลาดการพฒนาบรรจภณฑสมนไพร โดยชมชนมสวน

สาหรบ วสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย ตาบลรมเหนอ อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม มวตถประสงค

เพ�อพฒนาบรรจภณฑสมนไพร ๙ อย และเพ�อประเมนความพงพอใจตอบรรจภณฑสมนไพร ๙ อย

รปแบบใหม โดยผวจยไดแบงการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในแตละชวงของการศกษาวจย

ออกเปน � ชวง ดงน�

ชวงท� � การศกษารปแบบบรรจภณฑท�มความเหมาะสมกบผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

ชวงท� � ข�นตอนการออกแบบ พฒนา และการนาบรรจภณฑผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

รปแบบใหมท�ไดไปใชงาน

ชวงท� � การเปรยบเทยบยอดขายและศกษาความพงพอใจของผบรโภคท�มตอบรรจภณฑ

ผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย รปแบบใหม

ชวงท� � การศกษารปแบบบรรจภณฑท�มความเหมาะสมกบผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

ผวจยไดทาการศกษาขอมลท�เก�ยวของ สารวจ และสมภาษณกลมวสาหกจชมชน ๙ อย โดย

ใหสมาชกในกลมทกคนมสวนรวมในการออกแบบ และเสนอแนวความคดในการพฒนาบรรจ

ภณฑสมนไพรในรปแบบใหม ซ� งจากการศกษารปแบบบรรจภณฑท�มความเหมาะสมกบผลตภณฑ

สมนไพรตรา ๙ อย ของกลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย ตาบลรมเหนอ อาเภอแมรม จงหวด

เชยงใหม สามารถสรปขอมลจากการศกษาได ดงตอไปน�

1.1 ขอมลเก�ยวกบผลตภณฑหรอสนคา ผลตภณฑสมนไพร ๙ อย ประกอบดวย ยาหมอง

ครมสมนไพรเสลดพงพอน และยาดมสมนไพรไมหอม

ยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน มขนาดบรรจ �� กรม สรรพคณเพ�อบรรเทา

อาการปวดเม�อยรางกาย ปวดกลามเน�อ ปวดขอ ปวดเสนเอน เคลดขดยอก ฟกช� าดาเขยว ใชถอนพษ

โดยเฉพาะพษแมลงสตวกดตอย ตะขาบ แมลงปอง รกษาอาการผวหนงอกเสบ โรคผวหนง งสวด

ลมพษ น�ารอนลวก เปนตน สวนประกอบท�สาคญ ไดแก

- ใบเสลดพงพอนตวผและตวเมย

- น�ามนงาหรอน�ามนมะพราว

- วาสลน

71

- ข�ผ�งบรสทธ�

- พมเสน

- เมนทอลเกลด

- การบร

- น�ามนยคาลปตส

- น�ามนลาเวนเดอร

- น�ามนสะระแหน

- น�ามนอบเชย

- น�ามนกานพล

- น�ามนเขยว

ภาพท� �.� ยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอนของวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย

ยาดมสมนไพรไมหอม มขนาดบรรจ �� กรม สรรพคณเพ�อบรรเทาอาการหวด คด

จมก วงเวยน หนามด ตาลาย มกล�นหอมทาใหรสกผอนคลาย สวนประกอบท�สาคญ ไดแก

- เกลดสะระแหน

- พมเสน

- การบร

- ดอกจนทนเทศ

- โปยก�ก

- กานพล

- กระวาน

- พรกไทยดา

72

ภาพท� �.� ยาดมสมนไพรไมหอมของวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย

1.2 ความตองการและความเหมาะสมของบรรจภณฑ จากการจดเวทในการอบรมให

ความรเก�ยวกบการพฒนาและออกแบบบรรจภณฑ และเพ�อระดมความคดของกลมวสาหกจชมชน

สมนไพร ๙ อย รวมกบผเช�ยวชาญดานการออกแบบบรรจภณฑพบวา กลมวสาหกจชมชนสมนไพร

๙ อย ตองการพฒนาบรรจภณฑรปแบบใหมใหมรปแบบ ดงตอไปน�

- สามารถคมครองปกปองตวผลตภณฑใหสามารถคงสภาพเดมไวได ชวยรกษา

คณภาพและตองการความสะดวกในการขนสงจากตวผผลตไปสผบรโภค เพ�อใหสามารถปองกน

ความเสยหายท�อาจเกดข�นระหวางการขนสง

- มความหลากหลายสวยงามมากข� น มความนาสนใจ สะดดตาผพบเหนท�งการ

ออกแบบ รปราง และชนดของวสดท�ใช มการคานงถงความสวยงาม ความสะดวกในการใชงาน

เน�องจากบรรจภณฑท�ทาจากวสดช�นด และการออกแบบสวยงามจะชวยใหผลตภณฑดมคณคา

หรหราและมระดบมากข�นทาใหผผลตสามารถท�จะกาหนดราคาผลตภณฑใหสงข�นได

1.3 ขอมลเก�ยวกบตราสนคา ผวจยไดทาความเขาใจกบกลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย

เร�อง “ตราสนคา” พบวา ทางกลมอยากใหรปลกษณของตราสนคาท�ใหอารมณอบอน มองแลวม

ความอนใจ เสมอนไดกลบไปอยใกลๆกบ ผสงอาย เชน ป ยา ตา ยาย ท�บาน เน�องจากอยากให

สอดคลองกบช�อแบรนด “๙ อย” ท�คาวา “อย” ในภาษาเหนอ หมายถง ป ยาตายาย

1.4 ขอมลทางการคาและการผลต ตองการใหบรรจภณฑรปแบบใหมมรายละเอยดของ

กลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย ไดแก ช�อและท�อยผผลตและจาหนาย ผใหการสนบสนน และ

เคร�องหมายรบรองท�ไดรบ

73

ภาพท� �.� บรรจภณฑของยาดมสมนไพรไมหอม และยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอนของ

วสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย (รปแบบกอนการพฒนา)

ชวงท� � ข�นตอนการออกแบบ พฒนา และการนาบรรจภณฑผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

รปแบบใหมท�ไดไปใชงาน

ภายหลงจากการศกษารปแบบและแนวทางการพฒนาบรรจภณฑสมนไพร ๙ อย จง

ดาเนนการออกแบบ “ตราสนคา” เปนอนดบแรก ซ� งมวธการออกแบบดงตอไปน�

1. การต�งช�อตราสนคา โดยกลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย ตกลงกนใชช�อเดม ท�วา “๙

อย” ซ� งตรงกบแนวทางหลกท�ใชในการต�งช�อสนคา คอเปนช�อท�กระชบ จดจางาย ส�อความหมาย

และมความยาวไมเกน � พยางค

ตราสนคา “๙ อย” น� มท�มาจากการท� สมาชกของกลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย ได

กอต�งข�นจากการรวมตวของ ผสงวยจานวน � คน เพ�อชวยกนผลตและจดทาผลตภณฑจากสมนไพร

โดยการใชเวลาวางใหเกดประโยชน และสรางรายไดใหแกตนเองและชมชน

2. การออกแบบตราสนคา หลงจากการต�งช�อตราสนคาแลว จงดาเนนการออกแบบตรา

สนคา โดยใชขอความประกอบเสนสายและรปภาพในการออกแบบ โดยใชตวหนงสอท�ส�อ และ

แสดงเอกลกษณความเปนไทย เน�องจากสมนไพรไทยเปนท�รจกไปท�วโลก และผลตภณฑน�ผลตมา

จากภมปญญาไทย ประกอบเสนสายกราฟก ท�จาลองลกษณะของ ลายไทย ส�อความหมายถง ความ

เปนไทย มท�มาจากประเทศไทย หรอเอกลกษณเดนของไทย การใชสเนน สทองและแดง ซ� งแสดง

74

ถงความเปนไทย และส�อถงผลตภณฑสมนไพรท�มความรอนแรง ดงแสดงในภาพท� �.�

ภาพท� �.� ตราสนคา

3. การออกแบบบรรจภณฑ

ภายหลงจากการสรปแบบตราสนคาแลว จงดาเนนการออกแบบบรรจภณฑ ตาม

แผนการออกแบบ โดยมวธการ ดงน�

3.1 กาหนดแนวทางในการออกแบบโดยใหบรรจภณฑทกช�น ออกแบบไปในทศทาง

เดยวกนและแสดงเอกลกษณของกลมวสาหกจชมชนสมนไพร ๙ อย

3.2 การออกแบบโครงสรางของบรรจภณฑ : ดาเนนการออกแบบโครงสรางของ

บรรจภณฑ ท�งในสวนของโครงสรางรปแบบสต�กเกอร และโครงสรางของกลองบรรจภณฑ ดวย

โปรแกรมคอมพวเตอร ดงแสดงตวอยางในภาพท� 4.5

ภาพท� �.� ออกแบบโครงสรางบรรจภณฑดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

75

3.3 การออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ : ดาเนนการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ

โดยคานงถงปจจยตางๆ ของการออกแบบ ดงตอไปน�

3.3.1 องคประกอบบนบรรจภณฑ ประกอบดวย ตราสนคา ช� อผลตภณฑ

รายละเอยดตางๆ ท�เก�ยวของผลตภณฑ เคร�องหมายรบรองตางๆ วธการใช คาเตอนหรอคาแนะนา

สวนประกอบสาคญโดยประมาณ เปนตน ซ� งองคประกอบบนบรรจภณฑน� จะตองปรากฏอยบน

สวนตางๆ ของบรรจภณฑ เพ�อทาหนาท�ของบรรจภณฑใหสมบรณ โดยเฉพาะอยางย�ง การเปน “นก

ขายไรเสยง” (Silent Salesman) ประชาสมพนธสนคาและใหขอมลท�ถกตองแกผบรโภค ตลอดจน

สอดคลองกบขอกาหนดกฎหมายท�เก�ยวของ อาท พ.ร.บ.ฉลากอาหาร เปนตน

3.3.2 โทนสท�เหมาะสมและส�อถงผลตภณฑ เน�องจากโทนสท�ใชบนบรรจภณฑ

จะชวยกาหนดทศทางในการออกแบบบรรจภณฑน�นๆ ได โดยการออกแบบบรรจภณฑยาหมอง

ครมเสลดพงพอนจะเนนการใชสโทนรอน (แดง) ในการออกแบบเพ�อใหรสกถงสรรพคณอน

รอนแรงของตวยาหมองสมนไพร สวนการออกแบบบรรจภณฑยาดมสมนไพรไมหอม จะเนนการ

ใชสโทนธรรมชาต (เขยว) ในการออกแบบเพ�อใหรสกถงความสดช�นซ� งสอดคลองกบสรรพคณ

ของตวผลตภณฑ

3.3.3 การออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ : ดาเนนการออกแบบกราฟกบนบรรจ

ภณฑท�งในสวนของตราสนคาของผลตภณฑ ฉลากสต�กเกอร กลองบรรจภณฑ ดงแสดงในตวอยาง

ในภาพท� �.� – �.�

ภาพท� �.� ออกแบบกราฟกตราสนคาของยา

ห ม อ ง ค ร ม เ ส ล ด พง พ อ น ก ล ม

วสาหกจชมชนสมนไพรตรา ๙ อย

ภาพท� �.� ออกแบบกราฟกตราสนคาของยาดม

สมนไพรไมหอม ก ลมวสาหกจ

ชมชนสมนไพรตรา ๙ อย

76

ภาพท� �.� ออกแบบกราฟกฉลากตดขางขวดของยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน และยาดม

สมนไพรไมหอม

ภาพท� �.� แบบรางกลองบรรจภณฑยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน กลมวสาหกจชมชน

สมนไพรตรา ๙ อย (รปแบบใหม)

77

ภาพท� �.�� แบบรางกลองบรรจภณฑยาดมสมนไพรไมหอม กลมวสาหกจชมชนสมนไพรตรา ๙

อย (รปแบบใหม)

78

ชวงท� 3 การเปรยบเทยบยอดขายและศกษาความพงพอใจของผบรโภคท�มตอบรรจภณฑ

ผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย รปแบบใหม

ยอดขายกอนและหลงการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

ตารางท� �.� การเปรยบเทยบยอดขายยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน กอนและหลงการพฒนา

บรรจภณฑผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

ยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน ขนาดบรรจ �� กรม

(กอนการพฒนาบรจจภณฑ)

ยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน ขนาดบรรจ �� กรม

(หลงการพฒนาบรจจภณฑ)

ราคา �� บาท

ยอดขายเฉล�ย � เดอน (มกราคม – มนาคม ����)

เทากบ �� หนวย/เดอน

ราคา 40 บาท

ยอดขายเฉล�ย � เดอน (มถนายน – สงหาคม ����)

เทากบ 45 หนวย/เดอน

จากตารางท� �.� การเกบรวมรวบขอมลยอดขายยาหมองครมสมนไพรเสลดพงพอน ขนาด

บรรจ �� กรม กอนทาการพฒนาบรรจภณฑ ซ� งขายในราคาหนวยละ �� บาท ระหวางเดอนมกราคม

79

ถงเดอนมนาคม ���� ยอดขายโดยเฉล�ยตอเดอน เทากบ �� หนวยตอเดอน และหลงทาการพฒนา

บรรจภณฑ ซ� งขายในราคาหนวยละ �� บาท ไดทาการเกบยอดขายระหวางเดอนมถนายน ถงเดอน

สงหาคม ���� ยอดขายโดยเฉล�ยตอเดอน เทากบ �� หนวยตอเดอน จากการพฒนาบรรจภณฑยา

หมองครมสมนไพรเสลดพงพอนสามารถเพ�มราคาขายจากราคา �� บาทเปน �� บาทได และ

สามารถเพ�มยอดขายจากเดมท�เฉล�ยตอเดอนจาก �� หนวย เปน �� หนวย หรอคดเปนรอยละ ��

ตารางท� �.� การเปรยบเทยบยอดขายยาดมสมนไพรไมหอม กอนและหลงการพฒนาบรรจภณฑ

ผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

ยาดมสมนไพรไมหอม ขนาดบรรจ � กรม

(กอนการพฒนาบรจจภณฑ)

ยาดมสมนไพรไมหอม ขนาดบรรจ � กรม

(หลงการพฒนาบรจจภณฑ)

ราคา �� บาท

ยอดขายเฉล�ย � เดอน (มกราคม – มนาคม ����)

เทากบ �� หนวย/เดอน

ราคา �� บาท

ยอดขายเฉล�ย � เดอน (มถนายน – สงหาคม ����)

เทากบ 5� หนวย/เดอน

80

จากตารางท� �.� การเกบรวมรวบขอมลยอดขายยาดมสมนไพรไมหอม ขนาดบรรจ � กรม

กอนทาการพฒนาบรรจภณฑ ซ� งขายในราคาหนวยละ �� บาท ระหวางเดอนมกราคม ถงเดอน

มนาคม ���� ยอดขายโดยเฉล�ยตอเดอน เทากบ �� หนวยตอเดอน และหลงทาการพฒนาบรรจ

ภณฑ ซ� งขายในราคาหนวยละ �� บาท ไดทาการเกบยอดขายระหวางเดอนมถนายน ถงเดอน

สงหาคม ���� ยอดขายโดยเฉล�ยตอเดอน เทากบ �� หนวยตอเดอน จากการพฒนาบรรจภณฑยาดม

สมนไพรไมหอม สามารถเพ�มราคาขายจากราคา �� บาทเปน �� บาทได และสามารถเพ�มยอดขาย

จากเดมท�เฉล�ยตอเดอนจาก �� หนวย เปน �� หนวย หรอคดเปนรอยละ ��

การวเคราะหขอมลความพงพอใจของผบรโภคท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

รปแบบใหม

โครงการวจยเร�อง “การสงเสรมการตลาดการพฒนาบรรจภณฑสมนไพร โดยชมชนมสวน

รวม” เปนการวจยเพ�อพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑสมนไพร ๙ อย โดยภายหลงการพฒนาบรรจ

ภณฑและนาบรรจภณฑรปแบบใหมออกวางจาหนายในทองตลาดแลว ผวจยจะทาการเกบขอมล

ความพงพอใจของผบรโภคท�มตอบรรจภณฑรปแบบใหม โดยการเกบขอมลจากแบบสอบถาม

ความพงพอใจ จากกลมผบรโภคและนกทองเท�ยวท�ตดสนใจซ�อผลตภณฑสมนไพรตรา ๙ อย

จานวน ��� คน เพ�อประเมนผลความพงพอใจตอรปแบบบรรจภณฑสมนไพรตรา ๙ อย รปแบบ

ใหม ซ� งผวจยไดนาเสนอในรปแบบตารางประกอบ ดงน�

ตอนท� � แบบสอบถามเก�ยวสถานภาพท�วไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท� � แบบประเมนความพงพอใจตอรปแบบบรรจภณฑสมนไพรตรา ๙ อย รปแบบ

ใหม

ตารางท� �.� แสดงขอมลความถ�และรอยละของสถานภาพท�วไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพ ความถ� รอยละ

1. สถานภาพ สถานประกอบการ 38 ��.00

ประชาชนท�วไป �� ��.00

นกทองเท�ยวตางถ�น 118 ��.00

รวม ��� ���

2. เพศ ชาย �� ��.00

หญง ��� ��.00

รวม ��� ���

81

ตารางท� �.� (ตอ)

สถานภาพ ความถ� รอยละ

3. อาย ต�ากวา �� ป �� ��.��

�� -�� ป �� ��.��

�� – �� ป �� ��.��

�� – �� ป �� ��.��

�� ปข�นไป �� �.��

รวม ��� ���

4. อาชพ นกเรยน/ นกศกษา �� ��.��

ขาราชการ �� �.��

พนกงานรฐวสาหกจ � �.��

รบจาง �� ��.��

คาขาย/ ธรกจสวนตว �� ��.��

อ�นๆ �� ��.��

รวม ��� ���

5. ระดบการศกษา ต�ากวาปรญญาตร �� ��.��

ปรญญาตร ��� ��.��

สงกวาปรญญาตร �� �.��

รวม ��� ���

จากตารางท� �.� สรปไดวา สถานภาพของกลมผบรโภคสวนใหญ คอ นกทองเท�ยวตางถ�น

(รอยละ ��.��) สวนใหญ คอ เพศหญง (รอยละ ��.��) มอายระหวางชวงอาย �� – �� ป (รอยละ

��.��) ประกอบอาชพ รบจางเปนสวนใหญ (รอยละ ��.��) และระดบการศกษา อนดบแรก คอ

ปรญญาตร (รอยละ ��.��)

82

ตารางท� �.� แสดงระดบการประเมนความพงพอใจตอบรรจภณฑรปแบบใหม

รายการประเมน ระดบคะแนน

ระดบความพงพอใจ �� SD

ดานการออกแบบโครงสรางบรรจภณฑ

1. รปแบบของโครงสรางบรรจภณฑโดยรวม มความ

เหมาะสมกบตวผลตภณฑ

�.�� �.�� มากท�สด

2. วสดของโครงสรางบรรจภณฑ มความเหมาะสม �.�� �.�� มากท�สด

3. บรรจภณฑมขนาดเหมาะสมตอปรมาณของสนคา �.�� �.�� มากท�สด

4. สามารถเปด-ปด และเกบรกษาสนคาไดด สะดวก �.�� �.�� มาก

5. สามารถห�ว หรอหยบจบไดสะดวก �.�� �.�� มาก

ดานการออกแบบกราฟกบรรจภณฑ

6. สสน มความสดใส สวยงาม �.�� �.�� มากท�สด

7. รปภาพ ลวดลายท�ตกแตง มความเหมาะสม

สวยงาม

�.�� �.�� มากท�สด

8. รปแบบตวอกษร มความสอดคลอง เหมาะสม �.�� �.�� มากท�สด

9. ขอมลแสดงรายละเอยดบนบรรจภณฑ มความ

เหมาะสม ครบถวน

�.�� �.�� มากท�สด

10. บรรจภณฑสามารถส�อถงจดเดน เอกลกษณกลม/

ชมชน ไดด

�.�� �.�� มาก

รวม �.�� �.�� มากท�สด

จากตารางท� �.� พบวาผลประเมนความพงพอใจตอบรรจภณฑสมนไพรรปแบบใหมของ

ผบรโภคน�น ทางดานการออกแบบโครงสรางบรรจภณฑ มความพงพอใจมากท�สด คอ ดานรปแบบ

ของโครงสรางบรรจภณฑโดยรวม มความเหมาะสมกบตวผลตภณฑ ในระดบมากท�สด มคาเฉล�ย

�.�� สวนดานการออกแบบกราฟกบรรจภณฑ มความพงพอใจมากท�สด คอ บรรจภณฑมสสน ม

ความสดใส สวยงาม ในระดบมากสด มคาเฉล�ย �.�� สภาพโดยรวมตอการประเมนความพงพอใจ

ตอบรรจภณฑสมนไพรรปแบบใหมของผบรโภค มความพงพอใจ ในระดบมากท�สด มคาเฉล�ย

�.��