ประชากร (population -...

1 ครเบญจรตน ชววทยา ม. 6

ประชากร (Population) ประชากร ในเชง

ชววทยา ประชากร คอ สงมชวตชนดเดยวกน

อาศยอยในทเดยวกน เวลาเดยวกน ประชากร

อาจมความหมายไดใน2 รปแบบ แบบแรก

หมายถง สงมชวตชนดเดยวกนเทานนทเขามา

รวมกลมกน (single species)

คณสมบตของประชากร (Population

มโครงสรางทประกอบขนดวยสงมชวตชนดเดยวกนและมการกระจายตว Distribution

.....................................................................................................................

มการเจรญเตบโตเพมจ านวนประชากรลดจ านวนประชากร

...............................................................................................

มความสมพนธเกยวของกบสงมชวตทเปนสมาชก

ความหนาแนนของประชากร (Population density)

ความหนาแนนของประชากรคอจ านวนประชากรตอหนวยพนทหรอปรมาตร ความหนาแนนของประชากร แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ความหนาแนนประชากรอยางหยาบ (crude density) และความหนาแนนเชงนเวศ (ecological density

สตร ความหนาแนนของประชากรบนบก

.................................................................................................................................................

สตร ความหนาแนนของประชากรในน า

...............................................................................................................................................

ประชากร (Population

)

ประชากร_ครเบญ1-

โรงเรยนบานวชากร www.land2learn.com

Tel : 082-672-1222 Line : btsmrt

HP

Rectangle


ตวอยาง การหาความหนาแนน

ปาแหงหนงมพนท 20 ตารางกโลเมตร มประชากรชาง 5,000 ตว แตจากการส ารวจอยางละเอยด พบวาประชากรชางอยกนเปนกลมในพนทเพยง 10 ตารางกโลเมตร

สตร จ านวนสมาชกของประชากร

พนทแหลงทอย

= ...........................

= ......................ตว/ตารางกโลเมตร

ความหนาแนนของประชากรม 3 ระดบ

1. ความหนาแนนของประชากรอยในระดบต า ( Under population) 2. ความหนาแนนของประชากรเหมาะสม ( Optimum population 3. ความหนาแนนของประชากรอยในระดบสงมากเกนไป ( over population)

ความหนาแนนเชงนเวศ (ecological density)

การหาคาความหนาแนนเชงนเวศ (ecological density) เปนการหาจ านวน หรอมวลของประชากรตอหนวย พนททประชากรนนอาศยอยจรง(habitat space)

ตวอยาง การหาความหนาแนนเชงนเวศ

ในพนท ปาม 50 ไรแตมบรเวณทปลกผกรวมแลวเพยง 10 ไรประชากรหนอนกระทมอย 50,000 ตว ดงนน ความหนาแนน

จ านวนสมาชกของประชากร

พนทแหลงทอยจรง

= ...............................................................................ตวตอไร

= ........................................................................... ตวตอไร



HP

Rectangle


การหาความหนาแนนของประชากร

การวดความหนาแนนของประชากร(population measurement) การนบจ านวนสงมชวตเพอหาความหนาแนนของประชากร บางครงอาจจะนบไดทงหมด แตโดยทวไปแลวเราจะไมสามารถนบไดทงหมดจรง คาความหนาแนนทไดจะเปนความหนาแนนเชงเปรยบเทยบเทานน การวดความหนาแนนของประชากรสามารถแบงเปน2 แบบ คอ ความหนาแนนสมบรณหรอความหนาแนนทแทจรง (absolute density) และความหนาแนนสมพทธ (relative density)

1. วธวดความหนาแนนสมบรณ หรอความหนาแนนทแทจรง (absolute density) เปนการวดความหนาแนนของประชากรตอหนวยพนทหรอปรมาตร มวธการวด2 วธ คอ

1.1 การนบทงหมด (total counts) เปนการนบจ านวนประชากรทงหมดในพนทส ารวจ มกใชกบสตวพวกทมกระดกสนหลง(vertebrate) เชน การศกษาจ านวนประชากรของนกศกษามาหาวทยาลยเชยงใหม จ านวนลงในสวนสตวเชยงใหม

1.2 การสมตวอยาง (sampling method) เปนการวดความหนาแนนในสดสวนหรออตราสวนเลกๆ ของประชากรทงกลม แลวน าไปประเมนเปนความหนาแนนทงหมดของประชากรนนๆ วธการสมตวอยางทนยมใชโดยทวไป ไดแก

1.3 ท าเครองหมายและจบซ า (mark -and recapture method) เปนวธท าเครองหมายสตวทจบไดทกตวแลวปลอย ใชสตรดงน

P = (T2/M2) M1

T2 =................................................................ M1 =............................................................

M2 =............................................................. T2 P =..............................................................

ทฤษฎประชากรของ malthus

มาลธสเปนนกวชาการคนส าคญชาวองกฤษทมอทธพล ตอเศรษฐศาสตรการเมองและประชากรศาสตร มาลธส

มาลธสมชอเสยงเปนอนมากจากทฤษฎทเกยวกบการลด หรอการเพมจ านวนประชากรทมาจากสาเหตตาง

ทฤษฎประชากรของ malthus กลาววา..........................................



http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

HP

Rectangle


ผลกระทบจากการกระจายของประชากร

1. ผลกระทบทางดานเศรษฐกจ 2. ผลกระทบทางดานสงคม 3. ผลกระทบทางดานการศกษา

การแพรกระจายของประชากร(population dispersal)

พบวาประชากรมการแพรกระจาย3 แบบ คอ

การแพรกระจายแบบสม(random spatial pattern) พบมากในประชากรทอาศยในธรรมชาต โดยเฉพาะประชากรทอาศยอยในสภาพแวดลอมทเหมอนกน และไมคอยเปลยนแปลงจงไมมการแกงแยงแขงขนระหวางสมาชกและไมมการรวมกลมสมาชก เชน การแพรกระจายของพชทมเมลด ปลวไปกบลม หรอสตวทกนผลไมแลวขบถายทงอจจาระไวตามทตางๆ และในอจจาระนนมเมลดพชปะปนอยจงงอกกระจายทวๆไป

การแพรกระจายแบบรวมกลม(uniform spatial pattern) หรอ การกระจายแบบนเปนรปแบบการแพรกระจายของประชากรทพบในธรรมชาตมากทสด สวนใหญมกพบอยรวมกนดวยเหตผลพลายประการ เชน สภาพแวดลอมมความแตกตางของดนอณหภม ความชน ท าใหเกดแหลงทอยอาศยทแตกตาง เปนสาเหตใหสงมชวต มาอยรวมกนเปนกลม เชนไสเดอนดนพบตามดนรวนซย และมความชนสง มอนทรวตถมาก หรอการสบพนธทท าใหสมาชกในประชากรมาอยรวมกน โดยเฉพาะตวออน ทยงอาศยการเลยงดจากพอแม เชนสตวทอยในกลมครอบครว เชน ชะน หรอรปแบบพฤตกรรมทอยเปนกลม เชน ฝงนก ฝงววควาย ฝงปลา โขลงชาง

การแพรกระจายแบบสม าเสมอ(clumped spatial pattern) การแพรแบบนมกพบในบรเวณทมปจจยทางกายภาพบางประการทจ ากดในการเจรญเตบโต เชน ความชน อณหภม และลกษณะของดน เปนตน เชน การแกงแยงน าเพอการเจรญเตบโตของกระบองเพชรยกษ ทขนในทะเลทรายรฐอรโซนา ประเทศสหรฐอเมรกา การปลวของผลยางไปตกหางจากตนแมเพอเวนระยะหางของพนทในการเจรญเตบโต เพอหลกเลยงการแกงแยงความชนและแสง หรอการทตนไมบางชนดมรากทผลตสารพษ ซงสามารถปองกนการงอกของตนกลาใหเปนบรเวณหางรอบๆ ล าตน นอกจากนพบวาบางครงการแพรกระจายแบบนอาจเกดจากพฤตกรรมทางสงคมทก าหนดใหมอาณาเขตรอบๆ เพอหากน สบพนธและสรางรง



HP

Rectangle


รปแบบการแพรกระจายของประชากรในธรรมชาตแตละแบบดงภาพ มผลดและผลเสยคอ

ชนดของการแพรกระจาย ผลด ผลเสย

การแพรกระจายแบบสม

(random spatial pattern)

- ไมมการแกงแยงกนระหวางสมาชก

- ...................................................

การแพรกระจายแบบรวมกลม (uniform spatial pattern)

- อยรวมกน สามารถศกษารายละเอยดตางๆ ของประชากรแบบนไดงาย และเปนการแพรกระจายมากทสดในธรรมชาต

- ตวออนมพอแมเลยงด อตราการอยรอดจะสง

- สงมชวตจะเกดการแกงแยงกนในกลม มการสบพนธในเครอญาตอาจท าใหไดพนธทไมแขงแรงและลกษณะดอยมโอกาสปรากฏออกมาไดมาก

การแพรกระจายแบบสม าเสมอ

(clumped spatial pattern)

.....................................................

- มการแกงแยงกนอยารนแรง

- มการปลอยสารพษมายบย งสงมชวตอน

ปจจยทางชวภาพ

...................... .......................



HP

Rectangle


ปจจยทางชวภาพ

• ความสงจากระดบน าทะเล แสง อณหภม ความเปน กรด- เบส

การเปลยนแปลงขนาดของประชากร

การเกด (Birth)

อตราการเกด(natality or birth rate) คอ จ านวนลกทเกด/ตวเมย/ป โดยอตราการเกดขนอยกบชนดของสงมชวต บางชนดออกลกครงเดยวตลอดชวต บางชนดออกลกปละหลายครง บางชนดผลตลกตลอดเวลา เปนตน อตราการเกดของประชากรจะมากนอยเพยงใดขนอยกบ

ภาวะเจรญพนธ (Fertility) ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

การตาย (Mortality

อตราตาย (Death rate) หรอ อตราการ การ ตายอยางคราว ๆ (Crude death rate) หมายถง..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สตรหาอตราการเกด และ อตราการตาย

คดเปนรอยละของประชากรทงหมดตอป

อตราการเกด (ตาย) = จ านวนประชากรทเกด (ตาย) ---------------------------- x 100

ตอจ านวนประชากรทกๆ 1000 หนวย ของจ านวนประชากรทงหมดตอป

จ านวนประชากรทเกด (ตาย) ---------------------------- x 1000 จ านวนประชากรทงหมด



HP

Rectangle


อตราการเพมประชากร = ................................ – อตราการตาย

ตวอยางท 1

จากการส ารวจในป พ.ศ. 2520 พบวาจงหวดตราดมเนอท 2.919 ตารางกโลเมตรมประชากรทงหมด 121,995 คน และถาในปนมประชากรตาย 3000 คน จงหาอตรา การตายของประชากรในจงหวดน

แสดงวธท า

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ตวอยางท 2

จากการส ารวจในป พ.ศ. 2520 พบวาจงหวดสพรรณบรมเนอท 5,349 ตารางกโลเมตรมประชากรทงหมด 677,372 คน เมอสนปมประชากรเพมขน 1000 คน และอตราการเกดของประชากรเทากบ4% จงหาอตราการตายของประชากร(เปนรอยละ)

แสดงวธท า

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

การอพยพเขา (Immigration)

เปนการเคลอนยายสงมชวตจากประชากรแหลงอนเขามา รวมกลมกบประชากรทมอยเดมท าใหจ านวนประชากรใน แหลงนนเพมจ านวนขน



HP

Rectangle


การอพยพออก (Emigration)

เปนการเคลอนยายสงมชวตจากประชากรแหลง เดมออกไปสแหลงใหมมผลท าใหจ านวน ประชากรในแหลงนนลดจ านวนลง

อทธพลของสงแวดลอมตอประชากร

สงแวดลอมแบบออกเปน 2 ประเภท คอ ปจจยทางกาย และ ชวภาพมนกวทยาศาสตรทท าการศกษา ดงน

เอม.จ แอนดรวาธา และ แอล. ซ เบรซ

- ทดลองการเพม หรอ การลดจ านวนประชากรของแมลงชนดหนง ทถกจ ากดโดยปจจยทางกายภาพ

จอหน เอมเลน ( John Emlen)

ศกษาประชากรหนในตกราง พบวาปรมาณอาหาร และพนทอยอาศย มผลตอการเปลยนแปลงของประชากรหน

การทดลองครงแรก การขาดแคลนอาหารท าใหเกดการอพยพออก การทดลองครงทสองการขาดแคลนอาหารท าใหอตราการเกดลดลง การทดลองครงสามอทธผลของเนอท ตอประชากรหน

การวดขนาดประชากร

• การนบจ านวนจรงของประชากร • การสมตวอยาง (random sampling) • วธท าเครองหมายเพอปลอยไปแลวจบใหม



HP

Rectangle


การเพมและการวดการเจรญเตบโตของประชากร

การเจรญของสงมชวต เปนกระบวนการทรางกายของสงมชวตเปลยนแปลงไปโดยเพมจ านวนเซลล เพมขนาดของเซลลหรอเปลยนแปลงสภาพของเซลลอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางพรอม ๆ กน ท าใหเกดเนอเยอและอวยวะตาง ๆ วดการเจรญเตบโตของสงมชวตโดยการวเคราะหเสนกราฟ

การเพมของประชากรแบบลอจสตก (logistic growth) เปนการเพมจ านวนประชากรทขนอยกบสภาพแวดลอม หรอมตวตานทานในสงแวดลอมเขามาเกยวของ ตวอยางของการเพมประชากรแบบนดงภาพ

ภาพท 22-10 กราฟแสดงการเพมจ านวนของเซลลยสตแบบลอจสตก

จากกราฟจะเหนไดวาการเพมประชากรแบบลอจสตกสามารถเขยนกราฟไดเปน รปตวเอส (S- shape)

1. ระยะตน (Lag phase) ระยะพกตว เตรยมพรอม ยงไมมการแบง เซลลการสงเคราะหโปรตน

2. ระยะทวคณ (Log phase) เปนระยะทเจรญเตบโตขนเปนทวคณ จนถงอตราการเพมขนสง

เปนแบบ เอกซโปเนนเชยล

3. ระยะคงท (Stationary phase) เปนระยะทประชากรมมากทสดจนถงชวงหนงจะมอตรา

การเกดและการตายเทาๆกน

4. ระยะสนสด (Extinction) เปนระยะทมประชากรเรมมอตราการตายมากขน จ านวน

ประชากรลดลง



HP

Rectangle


การเพมของประชากรแบบเอกซโปเนนเชยล

แบบทวคณพบไดในสงมชวตทมการสบพนธเพยงครงเดยวในชวงชวตในแตละรน

การเพมแบบเอกซโปเนนเชยล มระยะกาเปลยนแปลง 2 ระยะ

1. ระยะทมการเพมของประชากรแบบชาๆ (Lag phase)

2. ........................................................... ................................

เปนภาวะเหตการณทางอดมคต ไมเปนจรงเพราะมตวตานในสงแวดลอม

การรอดชวตของประชากร

การรอดชวตของประชากรม 3 แบบ

1. Late loss population หมายถง.........................................................................................

2. Constant loss population หมายถง...........................................................................

3. Early loss populationหมายถง............................................................................................

โครงสรางอายประชากรมนษย (Age structure diagram) หมายถงจ านวนประชากรในแตละชวง

อายตางๆสามารถใชคาดคะเนจ านวนประชากรในปจจบนและในอนาคตได

ชวงอายของประชากร

1. ระยะกอนสบพนธ (Prereproductive age) อาย1-14 ป

2. ระยะสบพนธ (Reproductive age) อาย15-44 ป

3. ระยะสบพนธ (Postreproductive age) อาย45 ปขนไป



HP

Rectangle


พระมดโครงสรางอายประชากร

ภาพพระมดโครงสรางอายประชากรมนษยแบบตางๆ

ก. พระมดฐานกวางยอดแหลม ข.พระมดทรงรปกรวยปากแคบ

ค.พระมดรประฆงคว า ง.พระมดรปดอกบวตม

จากพระมดโครงสรางอายประชากรท าใหสามารถคาดคะเนแนวโนมของประชากรในประเทศนนๆ ไดเชน แบบ ก. พระมดฐานกวาง ยอดแหลม แสดงถงโครงสรางประชากรเพมขนอยางรวดเรว พบโครงสรางของประชากรแบบนไดในประเทศกวเตมาลา ซาอดอาระเบย และประเทศในแอฟรกา เชน......................................................................................... แบบ ข. พระมดทรงรปกรวย ปากแคบ แสดงถงโครงสรางของประชากรเพมขนอยางชาๆ พบโครงสรางอายประชากรแบบนไดใน ประเทศสหรฐอเมรกา ..................................................................... แบบ ค. พระมดรประฆงคว า แสดงถงโครงสรางประชากรขนาดคงท พบโครงสรางอายประชากรแบบนไดในประเทศสเปน ........................................................................................ แบบ ง. พระมดรปดอกบงตม แสดงโครงสรางของประชาการลดลง พบโครงสรางอายประชากรแบบนไดในประเทศเยอรมน .......................................................................................



HP

Rectangle

ประชากร (population -...

Documents